TEST 1 - biologia

ID Testu: 192M3J5
______________________________________________________________
_____________
________________
Imie˛ i nazwisko ucznia
Klasa
Data
1. Przyporzadkuj
˛
do symboli literowych, którymi oznaczono etapy doświadczenia biologicznego (A–D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–5, którymi oznaczono odpowiednie sformułowania.
Etapy doświadczenia biologicznego
Charakterystyka
A. Problem badawczy
1. Dokumentowany obraz zmian.
B. Hipoteza
2. Próba odpowiedzi na pytanie zawarte w problemie badawczym.
C. Spostrzeżenie
3. Zagadnienie, które chcemy zbadać (najcz˛eściej
w formie pytania).
D. Wniosek
4. Uogólnienie odpowiedzi na pytanie zawarte w
problemie badawczym.
5. Weryfikacja wniosków.
A. ........
B. ........
C. ........
D. ........
2. Przy planowaniu doświadczenia należy pamieta
˛ ć o przygotowaniu zestawu kontrolnego. Wskaż jego cechy, w
odpowiednich miejscach w tabeli wstawiajac
˛ litere˛ P (prawda) lub F (fałsz).
P/F
Cechy zestawu kontrolnego
A. Pomaga porównać wyniki doświadczenia.
B. Jest zbedny
˛
w planowaniu doświadczenia.
C. Nie różni sie˛ od zestawu badanego.
D. Nie ma w nim badanego czynnika.
3. Mikroskop służy do obserwacji małych obiektów pod dużym powiekszeniem.
˛
Składa sie˛ z różnych elementów.
Niektóre z nich wymieniono w tabeli (A–D). Połacz
˛ je z ich funkcjami (1–5).
Cze˛ ści optyczne mikroskopu
Funkcje
A. Okular
1. Kieruje światło do mikroskopu.
B. Obiektyw
2. Soczewka powiekszaj
˛
aca
˛
(najcz˛eściej 5x, 10x,
20x, 40x).
C. Kondensor
3. Soczewka powiekszaj
˛
aca
˛
(najcz˛eściej 5x, 10x,
12x).
D. Lusterko
4. Soczewki skupiajace
˛ wiazk˛
˛ e światła na preparacie.
5. Soczewki rozpraszajace
˛ wiazk˛
˛ e światła na preparacie.
A. ........
B. ........
C. ........
D. ........
4. Uczeń obserwował komórki skórki cebuli pod mikroskopem. Okular mikroskopu powiekszał
˛
5 razy, a obiektyw
10 razy.
1
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
A. Podaj, jakie było powiekszenie
˛
obrazu w tym mikroskopie.
.................................................................................................
5. Uczeń prowadził obserwacje mikroskopowe komórek zwierzecych
˛
o średnicy około 0,1 mm. Mikroskop powiek˛
szał obraz 50 razy.
A. Określ wielkość obserwowanego obiektu.
.................................................................................................
6. Uzupełnij luki w zdaniach.
Chloroplasty stanowia˛ element budowy komórki (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawieraja˛ zielony barwnik zwany (2). . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , który umożliwia wykorzystanie energii słonecznej do produkcji zwiazków
˛
(3). . . . . . . . . . . . . . . . .
.........
7. Czynniki niezbedne
˛
do życia wszystkich organizmów oznacz litera˛ P (prawda), a pozostałe – litera˛ F (fałsz).
P/F
Czynniki niezbedne
˛
do życia wszystkich organizmów
A. Pokarm
B. Dwutlenek wegla
˛
C. Tlen
D. Odpowiednia temperatura
8. W upalne dni rośliny usuwaja˛ wode˛ w postaci pary wodnej przez aparaty szparkowe, a zwierzeta
˛ sie˛ poca.
˛
A. Wyjaśnij, jaki jest cel tego zjawiska.
.................................................................................................
9. Rozstrzygnij, które zdania sa˛ prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P
(prawda) lub F (fałsz).
P/F
Czynności życiowe organizmów
A. Wszystkie grzyby sa˛ samożywne.
B. Zwierz˛eta przeprowadzaja˛ proces fotosyntezy.
C. Bakterie rozmnażaja˛ sie˛ bezpłciowo.
D. Rośliny wykonuja˛ ruchy, które sa˛ reakcja˛ na bodźce płynace
˛ ze środowiska.
10. Uzasadnij, dlaczego wegiel
˛
jest podstawowym pierwiastkiem biogennym.
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
11. Przyporzadkuj
˛
do symboli literowych, którymi oznaczono elementy budujace
˛ komórke˛ (A–D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–5, którymi oznaczono ich funkcje.
2
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
Elementy budujace
˛ komórke˛
Funkcje
A. Cytoplazma
1. Miejsce syntezy i wydzielania różnych substancji.
B. Aparat Golgiego
2. System błon dzielacych
˛
wnetrze
˛
komórki na obszary.
C. Siateczka śródplazmatyczna
3. Zachodzi tu proces oddychania komórkowego.
D. Mitochondrium
4. Kieruje procesami zachodzacymi
˛
w komórce.
5. Tworzy półpłynne środowisko komórki.
A. ........
B. ........
C. ........
D. ........
12. Przyporzadkuj
˛
do symboli literowych, którymi oznaczono procesy życiowe (A–D), odpowiednie cyfry wybrane
spośród 1–5, którymi oznaczono ich znaczenie.
Procesy życiowe
Znaczenie
A. Odżywianie sie˛
1. Usuwanie substancji zbednych
˛
lub szkodliwych.
B. Oddychanie
2. Wydawanie potomstwa.
C. Wydalanie
3. Uwalnianie energii zmagazynowanej w pokarmie.
D. Rozmnażanie sie˛
4. Wytwarzanie lub pobieranie pokarmu.
5. Reagowanie na bodźce środowiskowe.
A. ........
B. ........
C. ........
D. ........
13. Organizmy sa˛ zbudowane z komórek, które tworza˛ struktury o coraz wyższym stopniu złożoności. Poniżej
przedstawiono 4 zapisy, zktórych tylko jeden jest prawidłowy.
1. Komórka – tkanka – narzad
˛ (organ) – układ – organizm
2. Komórka – narzad
˛ (organ) – tkanka – układ – organizm
3. Komórka – układ – tkanka – narzad
˛ (organ) – organizm
4. Komórka – tkanka – układ – narzad
˛ (organ) - organizm
A. Wskaż poprawny zapis poziomów organizacji żywej materii.
.................................................................................................
B. Podaj przykład wielokomórkowego organizmu zwierz˛ecego, który nie wykazuje takich cech budowy.
.................................................................................................
14. Uzupełnij luki w zdaniach.
Organizmy żywe sa˛ zbudowane z substancji chemicznych, które dziela˛ sie˛ na zwiazki
˛ organiczne i nieorganiczne.
Podstawowym zwiazkiem
˛
nieorganicznym jest (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwiazki
˛ organiczne w organizmach
żywych to: (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oraz kwasy
nukleinowe.
Głównym składnikiem zwiazków
˛
organicznych jest (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15. Rozstrzygnij, które zdania sa˛ prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P
(prawda) lub F (fałsz).
3
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
P/F
Cechy budowy komórki roślinnej
A. Ściana komórkowa chroni żywe elementy komórki.
B. Chloroplasty utrudniaja˛ przebieg fotosyntezy.
C. Wakuola to najwiekszy
˛
element komórki.
D. Błona komórkowa to martwy element komórki.
16. Rozstrzygnij, które zdania sa˛ prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P
(prawda) lub F (fałsz).
P/F
Cechy budowy komórki zwierzecej
˛
A. Ściana komórkowa chroni cytoplazme.
˛
B. W mitochondrium zachodzi proces fotosyntezy.
C. W jadrze
˛
komórkowym znajduje sie˛ materiał genetyczny.
D. Błona komórkowa jest półprzepuszczalna.
17. Komórki budujace
˛ organizmy nie sa˛ identyczne. Przyporzadkuj
˛
do symboli literowych, którymi oznaczono różne typy komórek (A–D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–5, którymi oznaczono charakterystyczne cechy ich
budowy.
Typ komórki
Cecha budowy
A. Komórka bakteryjna
1. Obecność chloroplastów i ściany komórkowej.
B. Komórka roślinna
2. Brak chloroplastów i ściany komórkowej.
C. komórka zwierz˛eca
3. Obecność ściany komórkowej, brak chloroplastów.
D. Komórka grzybowa
4. Obecność jadra
˛
komórkowego, brak rybosomów.
5. Obecność nukleoidu (genoforu), brak mitochondrium.
A. ........
B. ........
C. ........
D. ........
18. Organizmy sa˛ zbudowane z różnych substancji chemicznych. Przyporzadkuj
˛
do symboli literowych, którymi
oznaczononazwy sybstancji chemicznych (A–D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–5, którymi oznaczono ich
funkcje.
Substancja chemiczna
Funkcja
A. Kwasy nukleinowe
1. Rozpuszcza różne zwiazki
˛ chemiczne
B. Białka
2. Jest budulcem
C. Cukry
3. Zawiera informacje˛ genetyczna˛
D. Woda
4. Jest izolatorem termicznym
5. Jest materiałem energetycznym
A. ........
B. ........
C. ........
D. ........
19. Organizmy żyjace
˛ na Ziemi sa˛ zbudowane z różnych zwiazków
˛
chemicznych, które dziela˛ sie˛ na zwiazki
˛
organiczne i nieorganiczne.
4
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
A. Wymień 4 rodzaje zwiazków
˛
organicznych wystepuj
˛ acych
˛
w organizmach.
.................................................................................................
.................................................................................................
B. Nazwij 2 podstawowe zwiazki
˛ nieorganiczne budujace
˛ organizmy.
.................................................................................................
20. Przedstaw czynności, które należy wykonać, aby uzyskać świeży preparat mikroskopowy. Masz do dyspozycji:
szkiełko podstawowe, szkiełko nakrywkowe, zakraplacz, wode,
˛ pasek bibuły oraz materiał do badań.
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
21. Wybierz zdanie poprawnie opisujace
˛ sformułowanie dotyczace
˛ problemu badawczego.
A. Może być prawdziwy lub nieprawdziwy.
B. Jest on próba˛ odpowiedzi na pytanie zawarte w hipotezie roboczej.
C. Jest wnioskiem, czyli odpowiedzia˛ na zadane wcześniej pytanie.
D. Może mieć forme˛ pytania zaczynajacego
˛
sie˛ od słów: dlaczego, w jaki sposób.
22. Nieprawda˛ jest, że:
A. komórka roślinna posiada chloroplasty
B. cytoplazma to miejsce, w którym zachodza˛ procesy życiowe komórki
C. jadro
˛
komórkowe steruje praca˛ komórki
D. wszystkie komórki maja˛ ściane˛ komórkowa˛
23. Pod szkolnym mikroskopem nie zobaczymy
A. komórki krwi.
B. wirusa.
C. pierwotniaka.
D. glonu jednokomórkowego.
5
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
24. Przeczytaj opis pewnej organelli komórkowej.
Organella ta otoczona jest podwójna˛ błona˛ biologiczna,
˛ w której sa˛ otwory (pory). W środku znajduje sie˛ materiał genetyczny, kierujacy
˛ procesami zachodzacymi
˛
we wnetrzu
˛
komórki. Pełni ważna˛ funkcje˛ w przekazywaniu materiału genetycznego
komórkom potomnym.
Powyższy tekst dotyczy
A. aparatu Golgiego.
B. jadra
˛
komórkowego.
C. chloroplastu.
D. mitochondrium.
25. Nauczyciel polecił uczniom przygotowanie mokrego preparatu mikroskopowego. Do tej czynności nie użyja˛
A. szkiełka podstawowego.
B. zakraplacza.
C. formaliny.
D. szkiełka nakrywkowego.
26. Uczeń otrzymał trzy preparaty biologiczne z komórkami: roślinnymi, zwierzecymi
˛
i bakteryjnymi. Komórki roślinne, jako jedyne, maja˛
A. ściane˛ komórkowa.
˛
B. mitochondria.
C. jadro
˛
komórkowe.
D. chloroplasty.
27. Nieprawda˛ jest, że
A. woda tworzy środowisko zewnetrzne
˛
i wewnetrzne
˛
komórek.
B. zima˛ woda w jeziorze zamarza od dna.
C. w organizmie woda transportuje substancje odżywcze i sole mineralne.
D. woda jest dobrym rozpuszczalnikiem i nośnikiem ciepła.
6
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
28. Zaznacz punkt zawierajacy
˛ poprawny opis budowy wirusa.
A. X – kwas nukleinowy, Y – śluzowa otoczka
B. X – białkowa osłonka, Y – materiał genetyczny
C. X – materiał genetyczny, Y – białkowa osłonka
D. X – śluzowa otoczka, Y – kwas nukleinowy
29. Wskaż szereg przedstawiajacy
˛ poprawny układ jednostek systematycznych zwierzat
˛ według hierarchii wzrastajacej.
˛
A. gatunek, rodzaj, rodzina, rzad,
˛ gromada, typ, królestwo
B. gatunek, rodzaj, rodzina, rzad,
˛ typ, gromada, królestwo
C. rodzaj, rodzina, gatunek, gromada, typ, królestwo, rzad
˛
D. typ, gatunek, rodzina, rodzaj, rzad,
˛ gromada, królestwo
30. Ludwik Pasteur udowodnił swoimi badaniami, że niektóre choroby wywoływane sa˛ przez bakterie chorobotwórcze. Naukowiec przyczynił sie˛ w ten sposób do rozwoju
A. botaniki.
B. ekologii.
C. mikrobiologii.
D. zoologii.
31. W punktach zapisano czynności wykorzystane podczas pracy z mikroskopem.
1) nastawienie lusterkiem światła
2) nastawienie ostrości
3) odszukanie obrazu preparatu
4) zakończenie pracy
5) wykonanie rysunku
6) przetarcie czysta˛ ściereczka˛ cze˛ ści optycznych mikroskopu
7) położenie preparatu na stoliku
Wskaż szereg, w którym poprawnie zaznaczono kolejność wykonywanych czynności.
A. 4, 3, 2, 7, 6, 1, 5
B. 1, 2, 5, 6, 3, 7, 4
C. 6, 1, 7, 3, 2, 5, 4
D. 7, 6, 2, 5, 3, 4, 1
7
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
32. Podczas fotosyntezy ze środowiska jest pobierany dwutlenek wegla,
˛
a wydzielany zostaje tlen. Do przygotowania obserwacji przebiegu fotosyntezy nadaje sie˛ zestaw:
A. probówki, woda i roślina wodna
B. akwarium, ryby słodkowodne
C. akwarium, ryby morskie
D. probówki, woda
33. W celu transportowania wytworzonych substancji komórka wykorzystuje
A. jadro
˛
komórkowe.
B. wodniczk˛e.
C. siateczk˛e śródplazmatyczna.
˛
D. wakuole.
˛
34. Zaznacz szereg, w którym wymieniono struktury komórkowe charakterystyczne tylko dla komórek roślinnych.
A. cytoplazma, błona komórkowa, jadro
˛
B. mitochondrium, wodniczka, ściana komórkowa
C. chloroplast, wakuola, ściana komórkowa
D. aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna, jadro
˛
35. Sa˛ najmniejszymi organizmami wystepuj
˛
acymi
˛
na Ziemi, sa˛ jednokomórkowe. Nie maja˛ wykształconego jadra
˛
komórkowego.
Których organizmów dotyczy ten opis?
A. protistów
B. grzybów
C. wirusów
D. bakterii
36. W wyniku kuracji antybiotykowej, stresu czy niewłaściwej diety dochodzi do zniszczenia bakterii mikroflory
jelitowej. By ja˛ odbudować należy:
A. odstawić antybiotyki
B. spożywać jogurty i kefiry zawierajace
˛ żywe kultury bakterii
C. przestrzegać higieny osobistej
D. spożywać duże ilości witamin i mikroelementów
37. Oddychanie to proces wytwarzania energii z rozkładu glukozy. Zaznacz prawdziwe stwierdzenie dotyczace
˛
procesu fermentacji.
A. Pproces fermentacji przeprowadzaja˛ tylko grzyby.
B. Do przebiegu fermentacji niezbedny
˛
jest tlen.
C. Podczas fermentacji wydziela sie˛ niewielka ilość energii.
D. Jest to proces, w którym wytwarza sie˛ duża ilość pożytecznej biologicznie energii.
8
© Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON