grupa

liczby mnogieji rodzaju żeńskiego:
chodzio twożenielicubyrnnogieji rodzajużeńskego,przymiot'
jak rzeczownik'
zachowujęsię identycznie
generalna:
grupa:
liczbapojedyncza
liczba mnoBa
rodzaj męski
rodzaj żeński
,,1',
buono _ buoną _ buoni _ buone
(dobry dobra dobrzy dabre)
grupa:
liczbapojedyncza
rodzaj męski
liczba mnoga
,,t'
uomo eSoista- darWaesoista
uolljni eqoisti - dol'ne egoiste
rodfaj źeński
,,a
Srupa:
licfba pojedyncza rodzaj męski i ieński
,,e"
liczba mnoga
,,t'
esercŁio facile sLradafacile
ęsercizifacili strade,aĆlli
(łatwećwiczenie- łatwadroga)
39
4. grupa:
jedna forma nieodmiennaw liczbie i roduaju:
pari - dispari (PaĘysty - nieparzysty)
(numeropdri - numeri pdri)
NieregularnościDierwszei €Eupli
- końcówka,,co''(Pdrolesdrucciole\:
liczbamnoga:,,ci"
(pacifico Pacifici)
Gpokojny)
- końcóŃka ',co,,Q)arolepiane).
liczba rnnoBa:,,chi"
(bianco bianchi)
(biały)
- końcówka,,go',
liczbannoga:zawsze!,,ghi"
(largo- larghi)
(szeroki)
(analogo- analoghi)
(podobny)
wyjatki:końcówki:''logo,'- ''fago''
liczbamnoga:,,logi"- ,,fagi"
(popoli antropofagi)
(narodyludożercze)
Uwaga!
Liczba mnogarodzaju żeńskiegoprzymiotników zal@ńczonychna
-,,go" jesl zawsze,,che""ghe":
bianca - bianche(biała)
ITńgnifica magniflche(wspaniała)
Podlegajątej samejzasadzieco odpowie.lnierzeczownild:
_ przymiot iki zakończonena ',io''-,'eo|
caggio. saggi(madry)
licrba rnnoga:
pio pii (Pobożny)
ale:
40
- plzymiomikizakończonena ,'cia,'- ''cea,r
liczba irnoga:
fradicia - fradici€ (pżesiąlmięta)
sa8gia_ sagge(mądra)
Niezmieniaif-s@
kow:
a) _ wyrażeniaprzyin*owe :
perbene (porządny)o dappoco (nic niewart)
vna personaperbene- delTepersoneperbene
rzeczownik
określające
koiory w znaczeniuprzymiomikowym:
)
_ r|oletowy)
yiola
(róż'awy
rosa
il maglionę roJa (różowyswetel)
pary
pŹymiotnikow okeślającychodcień koloru|
)
ln^ gonnayerfu scuro (spódnica ciennozielona)
_ niektófe przymiotniki złożoneo formie ,'a!]!i].:ŁEęe!o![ik
sistemad'tiJłlrto _ sisteni antifurto
(systemąlarmowy)
w liczbie mnogiejkońcowyelemęnt.
chiarcve8I ente - chiarovegI enti
(pźenit1iwy)
sactosa to sacrosanti
(święty'
pżenajświętszy)
Italo-poturco ltalo-polacchi
(wlosko-polski)
przymiotnika z rzeczownikiem
pozostajew zgodnościz rzeczownikiem,do którego się od.
zarównow liczbiejak i w rcdzaju.
Ia bella gonna - Ie belle Bonne(ladne spddnice)
il cavallo veloce _ i cava]li vę]oci (szybkie konie)
ik. k|óD odnosisię do.'!ieIur/ecfowników.Je"l:
$dzaju męskiego.jeżeliplzynajrmiejjeden z nich jest rcdzajumę.
I pirneti e le stelle sono molto lontani.
(Planetyi gwiazdysąbardzodalekie')
4l
- rodzajużeńskiego'
jeżęliwszystkierzeczowniki'do którychsięodno.
si, sąrodzajużeńskiego;
Le gonnee le maglietteti sono rtletre.
(spódnicei bluzki sądla ciebiezbyt obcisłe')
Podsumowując:
M +M = M (męski+ męski = męski)
Ż + Ż=Ż (ż'eński.rżleński= żeński)
Ż + M = M (żeński + męski = męski)
Prz}.rniotniki i zaimki nieregulalne, podlegająceapokopie lub €lizji:
Bello / Quello
a) przed rzeczownikem, ktory zaczyna się od spółgloski:
(z wyjątkiem:s impura, z, x' En,ps)
- bei / quei (1.m.)
- bel / quel (1.p.)
un bel gatto dei bei gatti
quel fatto - quei fatti
który zaczynasię od samogłoskii
b) przedfzeczownikiem,
(1.p.)
quel'
begli / quegli (1.m.)
bell'/
przyklady)
un bell'esempio- dei begliesempi(ładne
(tamci
quegli
quell'orafo
orafi
złotnicy)
Przeó s impura,z, x, g1' ps pozostaje
- bello / queUo(1.p.) begli/ quegli (l.In.):
un bel1olpeccbio
quellop.ricologo
Uwaga!
Formy liczby nlllogiejbelli i quelli' stosujesię tylko wtedy,gdy wystę.
pują one po rzeczowniku,lub gdy nie popżedzajągo bezpośrednio:
sognibelii
quelli erano anni! (to były lata)
Rod/a|Żen.kjt}ch\^}ralówieslregulamy'
bella / belle quella / qu€ l le
apostrofuje
się je przedrzeczownikamizaczynającymi
się od
głosk' zależy to od mniej ]ub bardfiej harmonicznegobrzmienia:
queli'ombra(tencień)
una bella educazione(ładnewychowanie)
je się tak jak rodzajnik nieokeślony runo|podlega aPokopie
rodzajumęskimlub elĘi przedsamogłoską
w rodzajużeńskim,szcze.
buon padrc (dobry ojciec) buon artista(dobry artysta)
buon'amica(dobrapŹyjaciółka)
tojednakod bżmienia:
się blon'amica ale buonaoccasione (dabra okaia)
apokoPie zaIówno \\/todzaju Źeńskim jak męskim ]iczby poje.
j przedspólgłoską:
(opróczs impuft1,
z' x, gn,ps)
gran ballo (wielki bal)
gran festa (wielkie świętol'b wielka uroczystość)
liczbie mnogiej pozostajeSrandi.
mowie potocznejcoraz częściejspotykasię wersje..un gran scandalo
iy skandal); czasami zani]G również końcówka w liczbie mnogiej:
lasciatoqrandebiti.(Zostawił
wieledługów')są tojednakfom1ynie'
podlegaapokopie na san przed imionami własnymi'które zaczynają
(opróczs i'lPłla)|
od spółgłoski
San Carlo
San Paolo
San Zaccaria
podlegaelizji plzedimionamircdfajużeńskiego
i męskiego,
zaczynami się od samogłoski:
Sant'Anna
Sant'Ambrcgio
Mi€jsce przymiotnika w zdańu.
W języku wloskim przymiomit możestać zarówno przed jak i po rzeczownil.1' do którego się odnosi'
od pozycji' plzybiemtrochęinne znaczenie'i'
1) często,w zależności
od tęgoco chcemywyrazlć,]]mięszczafi,yptzyodwrotnie,w zależności
miotnik pżed lub po Źeczowniku.
- tworzy z nim jednącałość:
- postawionypzs|zeez9!4itjsĘ
la vecchiastrada staradroga
(którą od dawnajeŹdzimy,możewymzaćnoslalgię)
postawionypo Źeczowniku ' sfużydo jego rzeczywistegookeślenia:
la srradavęcchia- drogastara
(zniszczonalub istniejącaod wielu 1al)
od pozycji:
2) Zmieńa wańośćcharakteryzującaw za]eŹności
=
wartość
opisowa
przymiotnik + rzeczownik
- rzeczownik + przymiotnik = waltośćodróżniająca
La marrrmamise sul tavolo la sua órlld tovaglia.
na stółswój ladny obnrs.
Mama położyła
La man]mamise sul tavolo la sua tova8lia łąil4'
mo.
stółswój obrusładny(szczególnieładny,
Mamapołożyłana
Źenawetnajładniejszy)
Uwagal
un Bentiluomo- denl€lme
un uono gentiLe- rnily czlowlek
3) Podkeślarzeczownik lub przymiotnjk:
Michele ha un Del l!b!o.
Michał ma ładną(ciekawd ksiązkę.
Michele ha uD libro ł€r|/o'
Michał ma (szczególnie) ciekawąkiążkę'
x JeŹeli Źeczownik jest okeślonypŹez więcej przymiotników:
sąonezwykłeprzedrzeczownikiemw sensieoBólnym:
a) umieszczane
una 1un8anoiosa eiofiata (dfugi nudny dzień)
b) umieszczanesąone po Źeczowniku,jeżelimającharakterspecyficzny:
una matitablu e gialla (ołówekniebieski i żółty)
jeżelikażdy
z nich ma odrębsąprzedi po rzeczowniku,
c) umieszczane
ne znaczenie:
Ena lunga cyisi ec.onomica
ec() omica - z7,aczenieszczególne)
(Iwrga- znaczęnieoEó]-lnę.,
44