agresywne bierne / uległe asertywne

SPIS TREŚCI
1. TYTUŁEM WSTĘPU ................................................................................................................. 3
2. O CO CHODZI Z TĄ ASERTYWNOŚCIĄ? .................................................................................... 3
2.1. W JAKI SPOSÓB ASERTYWNIE SIĘ ZACHOWYWAĆ? ........................................................................... 5
2.2. TYPY ZACHOWAŃ .................................................................................................................... 6
2.3. SCHEMAT REAKCJI NA POTENCJALNE TRUDNE ZACHOWANIA ............................................................... 8
3. BUDOWANIE POSTAWY ASERTYWNEJ .................................................................................. 10
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
POSZERZANIE ŚWIADOMOŚCI WŁASNYCH PRAW OSOBISTYCH ........................................................... 10
ŚWIADOMOŚĆ WŁASNEGO POTENCJAŁU ...................................................................................... 10
TWORZENIE ASERTYWNEGO MONOLOGU WEWNĘTRZNEGO ............................................................. 12
BUDOWANIE I UMACNIANIE GŁOSU „DOROSŁEGO” – PODSTAWA ASERTYWNOŚCI ................................. 12
4. ASERTYWNOŚĆ W PRACY ..................................................................................................... 14
5. A NA KONIEC ANEGDOTA…. ................................................................................................. 14
6. BIBLIOGRAFIA ...................................................................................................................... 15
2
Prawdziwe szczęście jest rzeczą wysiłku,
odwagi i pracy.
1. Tytułem wstępu
W pracy zawodowej Asystenta rodziny, streetworkera czy też socjoterapeuty pojęcie asertywności
nabiera niekiedy innego znaczenia. No bo w jaki sposób być asertywnym wobec podopiecznego?
Przecież taka praca polega na pomaganiu podopiecznym… Ale… pomaganie to nie to samo co
wykonywanie za kogoś rzeczy, które obie strony ustaliły do wykonania. Pomaganie to częściej dawanie
wędki a nie ryb. Co to ma wspólnego z asertywnością?
Ostatnio na szkoleniu zapytałam się uczestników – co dla nich oznacza asertywność? Prawie wszyscy
odpowiedzieli, że asertywność to umiejętność mówienie NIE. Na pytanie: jak kojarzy się osoba, która
jest asertywna – część uczestników skojarzyła taką osobę z egoistą.
Hmmmmm… No właśnie jak to jest z tą asertywnością?
Moja „coachowa” mentorka kiedyś mi powiedziała – stajesz się asertywna – tracisz „przyjaciół”. Słowo
przyjaciele specjalnie ujęłam w cudzysłowie – bo to raczej pseudoprzyjaciele. Dlaczego tak się dzieje?
Bo dojście do bycia asertywnym jest drogą mozolną – czasami wymaga zmiany dotychczasowego
„rozkładu sił” w rodzinie, pracy, wśród przyjaciół / znajomych. Tak jak w każdej nowo zdobywanej
umiejętności zarówno osoba, która chce być asertywna jak i jej otoczenie musi się do zmiany
„przyzwyczaić”. Tak więc po co być asertywnym / -ą?
Postaram się w tym e-booku odpowiedzieć na to pytanie
2. O co chodzi z tą asertywnością?
Koncepcja asertywności wbrew powierzchownym opiniom nie zajmuje się przepisami na to jak
najefektywniej realizować swoje interesy w sytuacjach, gdy ktoś nam coś utrudnia. Asertywność to
pomysł jak wykorzystać swoje prawa ale tylko do granicy, za którą rozciągają się prawa innych osób.
Z prawami, które mamy, związane jest ściśle nasze psychologiczne terytorium. Obejmuje ono nasze
palny, dążenia, opinie, marzenia, potrzeby, motywy działania, pragnienia, sądy, przekonania. To także
nasze uczucia, myśli, wspomnienia.
W obrębie naszego psychologicznego terytorium mieszczą się także nasze pieniądze i plany ich
wydawania, wtedy pod presją, bywamy spięci, sparaliżowani, złościmy się, nie wiemy jak zareagować.
W odpowiedzi niekiedy ulegamy, poddajemy się zewnętrznej presji, kiedy indziej obrażamy się i
chowamy „do swojej nory”. Jest również możliwe, że będziemy działać w myśl zasady: „Jak Kuba Bogu,
3
tak Bóg Kubie” i zdecydujemy się odpłacić tym samym – czyli ruszymy do ataku wkraczając na cudze
terytorium.
W obliczu sytuacji, w której człowiek rozważa, czy zachować się asertywnie lub, w jaki sposób to zrobić,
najistotniejszą sprawą jest poczucie, „że to, co chcę zrobić, jest w porządku”, „że mam prawo do takiej
właśnie reakcji”. Ten moment wewnętrznego przyzwolenia jest podstawą decyzji o asertywnym
zachowaniu w danej sytuacji.
Wiemy, że mamy prawa osobiste, które są równe z prawami innych, ale czy na pewno je znamy, czy
tylko nam się wydaje?
Asertywnością nazywamy zachowanie pozwalające nam konkretnie i zdecydowanie
komunikować nasze potrzeby, chęci i uczucia innym ludziom – bez naruszania w
jakikolwiek sposób ich praw. Jest to alternatywa zachowań: biernego,
agresywnego i manipulatorskiego.
Chcąc być asertywnymi musimy:

zdecydować, czego chcemy

zdecydować, czy jest to uczciwe

wyraźnie o to prosić

nie bać się podejmowania ryzyka

być wyciszeni i odprężeni

otwarcie wyrażać nasze uczucia

swobodnie przyjmować i mówić innym komplementy

wyrażać i przyjmować uczciwą krytykę.
Nie wolno nam:

owijać w bawełnę

chować się za czyimiś plecami

znęcać się

zwymyślać kogoś

tłamsić swoje uczucia

poddawać się innym wbrew własnej woli
Jeżeli człowiek kontaktując się z innymi osobami nie zdecyduje się na samodzielne określenie swoich
praw, inni zrobią to za niego. A wówczas przestanie być sobą.
4
2.1.
W jaki sposób asertywnie się zachowywać?
Przede wszystkim należy się wyrażać jasno i otwarcie. W sposób szczery, zgodny z prawdą, naszymi
przekonaniami i uczuciami mówić NIE lub TAK. Starać się nie kłamać, każdy człowiek ma prawo być
sobą i popełniać błędy. Gdy jesteśmy atakowani – brońmy się. Nie pozwalajmy na naruszanie godności
osobistej i na to, by traktowano nas w sposób raniący. Pomocne mogą być zdania typu: „Nie chcę żebyś
się zwracał do mnie w ten sposób”. Gdy się nie zawiniło, nie należy przepraszać. Także nie powinno się
nadmiernie tłumaczyć i usprawiedliwiać. W momencie gdy chcemy być dobrze zrozumiani –
wyjaśniajmy. Gdy czegoś nie rozumiemy – mamy prawo do zadania pytania. Realizujmy swoje cele. Ale
jednocześnie nie napadajmy na innych i przyznajmy im te same prawa.
Oto niektóre, z podstawowych praw, jakie człowiek asertywny szanuje u siebie i innych (za L.
Mahrus):
1. Prawo domagania się tego, czego chcemy (wraz ze zrozumieniem, że partner/partnerka ma
prawo powiedzieć nie).
2. Prawo do własnego zdania, uczuć, emocji i do odpowiedniego ich wyrażania.
3. Prawo wypowiadania opinii, które nie mają logicznej podstawy i których nie musimy
uzasadniać (na przykład intuicyjne myśli i uwagi).
4. Prawo do podejmowania własnych decyzji i radzenia sobie z ich skutkami.
5. Prawo do dokonania wyboru, czy chcemy być zaangażowani w czyjeś problemy.
6. Prawo nie wiedzieć i nie rozumieć czegokolwiek.
7. Prawo do popełniania błędów i ponoszenia ich skutków.
8. Prawo do odnoszenia sukcesów.
9. Prawo do zmiany zdania.
10. Prawo do prywatności.
11. Prawo do bycia w samotności i niezależności.
12. Prawo do zmieniania się i bycia asertywnym.
13. Prawo do mówienia "nie" bez poczucia winy.
5
2.2.
Typy zachowań
ASERTYWNOŚĆ
WŁASNE PRAWA
A
PRAWA INNYCH
LEKCEWAŻENIE
AGRESJA
ULEGŁOŚĆ
NIEASERTYWNOŚĆ
ULEGŁOŚĆ – respektowanie praw innych, lekceważenie własnych praw.
AGRESJA – respektowanie własnych praw, lekceważenie praw innych
ASERTYWNOŚĆ – respektowanie własnych praw, respektowanie praw innych.
Zarówno w przypadku uległości, jak i agresji można mówić o braku szacunku:
w uległości – dla samego siebie,
w agresji – dla innych osób, i dla samego siebie.
Analizując typy zachowań ludzi wyróżnić można 4 ich rodzaje:

bierny (uległy),

manipulujący,

agresywny,

asertywny.
Ludzi, którzy zachowują się w sposób bierny (uległy) charakteryzuje: brak pewności siebie i niska
samoocena, brak szacunku dla samego siebie, negatywne uczucia i myśli na temat własnej osoby,
poczucie niższości w stosunku do innych, przekazywanie innym kontroli nad sytuacją i otoczeniem,
poczucie winy, brak motywacji.
6
Ludzi, którzy zachowują się w sposób manipulujący charakteryzuje: brak pewności siebie i niska
samoocena, brak szacunku dla samego siebie oraz innych ludzi, podejrzliwość i niedowierzanie w
stosunku do motywów działań otoczenia, negatywne myśli i uczucia na temat innych osób oraz
własnego „ja”, duża ostrożność w stosunku do innych, nieuczciwość i brak szczerości, zniekształcanie
znaczeń cudzych wypowiedzi, podawanie w wątpliwość poczucia godności innych ludzi, depresja i brak
motywacji.
Ludzi, którzy zachowują się w sposób agresywny charakteryzuje: brak pewności siebie i niska
samoocena, brak szacunku dla innych, lekceważenie innych, poczucie wyższości, chęć kontrolowania
otoczenia i sytuacji, brak zainteresowania cudzymi uczuciami i myślami, złość w stosunku do innych
ludzi i skłonność do obwiniania ich, nieumiejętność słuchania pytań i zadawania ich, ignorowanie
reakcji otoczenia.
Ludzi, którzy zachowują się w sposób asertywny charakteryzuje: pewność siebie i wysoka samoocena,
szacunek dla samego siebie oraz innych, odpowiedzialność za siebie, motywacja do dobrej pracy,
zainteresowanie uczuciami oraz myślami innych ludzi, umiejętność zadawania pytań, uczciwość i
bezpośredniość, umiejętność słuchania innych, potrzeba poznania reakcji otoczenia.
agresywne
bierne / uległe
asertywne
krzyk
głos proszący
głos spokojny
podniesiony głos
zaciśnięte pięści
postawa odprężenia
wskazanie palcem
przesuwanie stóp
bezpośredni kontakt
założone ręce
oczy zwrócone w dół
wzrokowy
pozycja nieruchoma
pochylenie
wyprostowana
pozycja ciała
Kluczowe słowa i zdania – stosowane razem z odpowiednimi zachowaniami niewerbalnymi
agresywne
bierne / uległe
asertywne
lepiej, żebyś
może
ja
jeśli nie
myślę, że
uważam, że
uważaj
zastanawiam się, czy
czuję, że
no, dobra
czy zechciałbyś ?
chcę
powinieneś
tak mi przykro
weźmy się do
niedobrze
przepraszam, czy ?
jak to możemy
idiota!
ale...
załatwić?
ty...!
no wiesz...
co o tym myślisz?
a jeśli
co ty na to?
mam nadzieję, że nie
przeszkodzi ci
7
Można zachowywać się asertywnie, ale wiele razy zachowujemy się inaczej –agresywnie lub ulegle.
Pomocną kategorią okazuje się stosunek prawa własne – prawa innych.
Typ
Mówi
Zachowuje się
Czuje
Bardzo mało:
Niespokojnie, trzyma
Obawia się wyrazić
Tak, ale byłbyś na tyle
opuszczoną głowę, "maleje"
swoje uczucia, czuje się
uprzejmy, aby...
w oczach, ucieka
winny, usprawiedliwia
spojrzeniem, porusza się
swoje zachowanie
zachowania
Uległy
niedbale
Agresywny
Dużo:
Szuka uwagi i poklasku,
Czuje niewiele w
Lepiej byś...
przerywa, wtrąca się,
stosunku do innych
Jeśli nie, to...
wywyższa się, wskazuje
ludzi, złość, nienawiść
Uważaj, abyś...
palcem, wpatruje się,
okazuje złość i nienawiść
Asertywny
Stawia pytania, zdania
Wykazuje zainteresowanie,
Wyraża otwarcie swoje
typu:
patrzy prosto w oczy,
uczucia i emocje
Ja myślę,
okazuje szacunek
Ja czuję,
Jak możemy to
rozwiązać?
2.3.
Schemat reakcji na potencjalne trudne zachowania
Wszystkie
Ułomności
Pewność
Redukuje
Y
C
O
E
J
Z
T
Z
A
U
R
U
Ś
C
Z
L
N
I
E
T
I
A
B
A
Y
T
E
N
Y
I
A
WYJAŚNIENIA
 bądź tak obiektywny jak tylko zdołasz

objaśnij sytuację tak, jak ją widzisz
8

trzymaj się sedna sprawy – nie ulegaj pokusie wprowadzenia

innych kwestii i przeżyć z przeszłości

bądź zwięzły – aby uniknąć wyłączania się lub wtrącania się innych osób

nie teoretyzuj – opisuj to, co stało się, lub co ma miejsce, nie zaś: to, dlaczego tak się dzieje?
UCZUCIA
Zaakceptuj swoje uczucia, traktuj je jak swoją własność i przyjmij za nie odpowiedzialność. Nie oskarżaj
nikogo o wywoływanie twoich odczuć – mów: Jestem zły, a nie: Złościsz mnie.
POTRZEBY
 bądź wybiórczy – miej jak najmniej potrzeb na raz. Spróbuj zaczynać po prostu od jednej.

bądź realistyczny – dołóż starań, aby druga strona miała możliwość dać ci to, czego chcesz, nie
oczekuj np. totalnej zmiany osobowości.

bądź przygotowany na kompromisy – albo negocjuj, chyba że jest to sytuacja, w której w
sposób jawny naruszone zostały twoje prawa jako człowieka.
Zachęcaj do wyrażania konstruktywnej krytyki twojego zachowania i okazuj, że jesteś przygotowany,
aby się zmienić.
REZULTATY
Musisz określić co nastąpi, jeśli dana osoba spełni to, czego żądasz:

określ nagrody

określ kary
Pamiętaj, że zawsze dobrze jest spróbować nagradzać, zanim zaczniesz karać.
Przykład 1
Radio u sąsiada nie pozwala mi zasnąć do późnych godzin nocnych.
Wyjaśnienie:
Chciałbym z tobą omówić taki problem. W zeszłym tygodniu dwie noce miałem zepsute, bo przez twoje
radio nie mogłem zasnąć do drugiej w nocy.
Uczucia:
Zaczyna mnie to męczyć i drażnić, chociaż potrafię docenić jak ważne jest dla ciebie słuchanie muzyki.
Potrzeby:
... gdybyś po północy przyciszał radio.
Rezultaty:
... byłbym bardzo wdzięczny.
Przykład 2
Jestem nauczycielką pielęgniarstwa, mam trudności ze studentem, który nie potrafi poradzić sobie z
pisemnymi sprawdzianami.
Wyjaśnienie:
9
No dobrze, chciałabym porozmawiać z tobą o twoich zadaniach. Twoje szkolenie dobiega końca, a ty
nie napisałeś jeszcze żadnego sprawdzianu.
Uczucia:
Wiem, że miałeś jakieś problemy, ale gdybyś nie miał czasu zrobić tego przed egzaminami końcowymi,
byłoby to dla mnie zmartwieniem.
Potrzeby:
Chcę, abyś napisał sprawdzian w przyszłym miesiącu.
Rezultaty:
Jeśli to zrobisz, będziesz miał więcej czasu na naukę przed egzaminem końcowym.
3. Budowanie postawy asertywnej
Budowanie postawy asertywnej to proces czasochłonny, polegający na psychologicznej pracy z sobą i
nad sobą.
Chcąc kształtować własną asertywność, należy zwrócić zwłaszcza uwagę na:
1. poszerzanie świadomości własnych praw osobistych
2. poznanie własnego potencjału, czyli swoich mocnych stron
3. tworzenie asertywnego monologu wewnętrznego
4. budowanie i umacnianie głosu „Dorosłego”
Rozwój tych wszystkich czterech elementów tworzy bardzo dobre psychiczne nastawienie do pracy nad
asertywnymi zachowaniami.
3.1.
Poszerzanie świadomości własnych praw osobistych
Wiele osób nie w pełni akceptuje przynależne im prawa i nie w pełni akceptuje równość własnych praw
z prawami innych. Często nawet nie potrafimy ich jasno sprecyzować. Bardzo często też w sytuacjach
życiowych blokujemy nasze asertywne zachowanie, nie dając sobie wewnętrznego przyzwolenia na
działanie, gdyż nie jesteśmy pewni, czy mamy prawo postąpić w określony sposób, czy nie.
Warto dbać i pielęgnować ten element budowania postawy asertywnej – 12 praw przestawionych
zostało w punkcie 2.1.
3.2.
Świadomość własnego potencjału
Jednym z istotnych elementów poczucia własnej wartości człowieka jest zdawanie sobie sprawy z
własnych mocnych stron. Zidentyfikowanie własnych zalet, zdolności, umiejętności i potencjalnych
możliwości jest osobie asertywnej bardzo potrzebne.
Dlaczego jest to tak ważne?
10
Świadomość własnego potencjału:

umacnia przekonanie o możliwości korzystania z praw osobistych.
Dzięki temu mamy:
-
większą gotowość w trudnych momentach życiowych pamiętamy o naszych prawach
osobistych i nie rezygnujemy z nich
-
mamy więcej siły do konfrontacji z ludźmi w celu ochrony własnej godności, obrony
własnych potrzeb i interesów

jest podstawą pozytywnej autoprezentacji
-
znając swoje mocne strony mamy zbiór przydatnych danych, które z powodzeniem
możemy wykorzystać w sytuacji starania się o pracę, podczas rozmowy kwalifikacyjnej,
konkursu, egzaminu itp.
-
świadomość swoich mocnych stron powoduję ,że stajemy się dla siebie ważni i warci
inwestycji,

-
dbamy o swój wygląd zewnętrzny, ubiór, zdrowie, kondycję,
-
dbamy nie tylko o siebie, ale też o swój wizerunek w oczach innych.
ułatwia dokonywanie prezentacji
-
im łatwiej nam myśleć i mówić o własnym potencjale, tym również łatwiej nam to robić
w odniesieniu do obiektów, które są z nami związane,
-
w trakcie prowadzenia rozmów handlowych lub negocjacji mówimy o projekcie,
koncepcji, produkcie na ogół wymieniając i podkreślając ich pozytywne właściwości.

sprzyja koncentracji na pozytywnych własnościach innych ludzi
-
wiele osób postrzega fragmenty rzeczywistości koncentrując się na wadach, błędach
lub brakach,
-
uświadomienie i katalogowanie własnych mocnych stron ułatwia spostrzeganie innych
ludzi w bardziej elastyczny sposób.

jest bardzo ważnym źródłem energii życiowej
-
pewność własnego zachowania, zadowolenie z siebie, możliwość radości z własnych
osiągnięć, nastawienie na rozwój osobisty- to konsekwencja traktowania siebie jak
cennej wartości.
Aby poszerzyć swoją wiedzę na temat własnych mocnych stron, proponuję wykonanie ćwiczenia
polegającego na wymienieniu i uporządkowaniu własnych potencjałów w trzech kategoriach:
doświadczenia, umiejętności, mocne strony osobowości. Proponuję również, aby to ćwiczenie
powtarzać, co jakiś czas, by nowy nawyk koncentrowania się na swoich pozytywnych stronach miał
szansę się utrwalić.
11
3.3.
Tworzenie asertywnego monologu wewnętrznego
Myślenie człowieka jest ściśle związane z działaniem. To, w jaki sposób myślimy o świecie, a przede
wszystkim o sobie samych, wpływa na nasze zachowanie w różnych sytuacjach życiowych. Nasze myśli
mogą być źródłem naszej siły, mogą nas motywować, dodawać odwagi, czy pewności siebie, lub też
mogą być wyrazem blokad i ograniczeń psychologicznych, powodować rezygnację, wycofanie, co nie
sprzyja asertywnym zachowaniom.
Istnieje pięć grup takich antyasertwnych myśli-zdań będących składowymi monologu wewnętrznego:
1. Katastrofizowanie
Inaczej przewidywanie własnej porażki, np.: „ Nie powiedzie mi się”, „ Na pewno szefowi się nie
spodoba’.
2. Wygórowane warunki asertywności
Takie myśli pozwalają wahającemu się człowiekowi odwlec moment decyzji. Można wycofać się z
asertywnych zamierzeń, nie tracąc twarzy wobec samego siebie, np.: „Powiem mu, że jestem
wściekła, jak się trochę uspokoję”.
3. Zdania negatywne
To myśli zawierające negatywną ocenę różnych własnych cech i zachowań, np.: „Jestem zbyt
powolny”, „W grupie jestem zawsze spięta”.
4. Normy powinności (normy blokujące asertywne zachowanie),
Te myśli są wspomnieniem zasad i powinności będących w konflikcie z zachowaniem asertywnym
w danej sytuacji, np.: „Mówienie NIE jest niegrzeczne”, „Nie wolno wyrażać złości wobec
starszych”.
5. Samokaranie
Treścią myśli samokarzących, tak jak w przypadku zdań negatywnych, jest oceniająca samokrytyka.
Samokaranie jest częstą reakcją na sytuacją doznanej porażki, np.: „Zawsze muszę coś schrzanić”,
„Nigdy nie potrafię nic zrobić do końca”.
Przekształcenie treści monologu wewnętrznego antyasertywnego w asertywny wymaga intensywnej,
samodzielnej i nieraz długotrwałej pracy, wiąże się bowiem ze zmianą nawyków myślenia.
3.4.
Budowanie i umacnianie głosu „Dorosłego” – podstawa
asertywności
Są trzy wewnętrzne siły, które kierują naszą aktywnością:
a) siła osobistych potrzeb
siła osobistych potrzeb – to wewnętrzny głos „Dziecka”, „gdy czegoś chcę, pragnę, gdy o
czymś marzę lub tęsknię, podejmuję działanie zmierzające do zaspokojenia moich potrzeb”.
12
b) siła norm
siła norm i powinności – to wewnętrzny głos „Rodzica”, „robię coś, ponieważ powinienem to
zrobić, muszę to zrobić, trzeba to zrobić”.
c) siła decyzji
siła decyzji – to wewnętrzny głos „Dorosłego”, „podejmuje działanie, na które jestem
zdecydowany. Robię coś lub czegoś nie robię, gdyż tak właśnie postanowiłem”.
Mówiąc o głosie dziecka, dorosłego i rodzice należy wspomnieć o ANALIZIE TRANSAKCYJNEJ. Co to
takiego jest?
ANALIZA TRANSAKCYJNA została stworzona przez Erica Berne’a jako metoda opisująca komunikację.
Berne twierdzi, że na nasze JA składają się trzy osoby: rodzic, dziecko i dorosły. Codziennie do głosu
dochodzą wszystkie trzy części JA i każda z nich ma wpływ na to jak się zachowujemy. Nasz sposób
porozumiewania się z innymi będzie przybierał wyraźnie różne formy w zależności od tego, jaką
wewnętrzną rolę przyjmiemy: rodzica, dorosłego czy dziecka…
Rozstrzyganie wewnętrznego sporu przez dominację jest sytuacją, w której nie uczestniczy głos
„Dorosłego”. Zawsze konsekwencją takiej postawy jest przeżywanie poczucia winy lub krzywdy. Użycie
głosu „Dorosłego” oznacza podjęcie decyzji dotyczącej sposobu rozstrzygnięcia sporu, a następnie –
rozpoczęcie działania.
13
Treść decyzji nie musi być jedną z alternatywnych dróg wytyczonych przez głos „Rodzica” lub głos
„Dziecka”. Może być twórczym, niezależnym rozwiązaniem – inną drogą.
PRZYKŁAD:
„Powinienem przyjść do biura w sobotę i pracować nad zaległościami, a jednocześnie właśnie w sobotę
jest mecz, na który bardzo chcę pójść”. „Decyduję się porozmawiać z szefem o przesunięciu terminu
złożenia części zaległych dokumentów, a nad resztą zamierzam popracować już w piątek (głos
<<Dorosłego>>)”.
4. Asertywność w pracy
Asertywność w miejscu pracy:

zmniejsza liczbę konfliktów,

zapobiega manipulacjom ze strony innych,

redukuje napięcie nerwowe i stres,

ułatwia komunikację z współpracownikami, dzięki czemu poprawia się atmosfera pracy i
możemy skupiać się na swoich celach zawodowych.
Pamiętajmy jednak, że asertywna odmowa nie dotyczy polecenia szefa 
PRZYKŁAD:
Pracujemy w kilkunastoosobowym biurze. Od jakiegoś czasu koleżanka ciągle prosi o pomoc w
drobnych rzeczach, które nie należą do naszych obowiązków. Pomagamy jej, ale coraz bardziej się o to
złościmy na siebie. Taka postawa jest uległa i prowadzi do frustracji. Powinnyśmy zadbać o własne
prawa, ale jednocześnie nie ranić koleżanki w sposób agresywny. Porozmawiać z nią spokojnie, ale nie
przepraszać i nie czuć się winną. Możemy powiedzieć: „Nie pomogę ci dzisiaj, bo te prace nie należą
do moich obowiązków. Nie proś mnie więcej o pomoc. Czuję się wykorzystywana”. Być może koleżanka
zareaguje negatywnie – obrazi się lub poczuje niemiło. My nie mamy wpływu na jej zachowanie i
emocje i nie powinnyśmy czuć się winne, jeśli dochodziłyśmy swoich praw w sposób asertywny.
5. A na koniec anegdota….
Pani Małgosia jest managerem działu obsługi klienta w sklepie z częściami samochodowymi w dużym
domu handlowym w wielkim mieście.
Pewnego dnia do Małgosi dzwoni wściekły klient, żądając wymiany kosztownego kompletu opon
samochodowych; wcześniej zwracał zakupiony towar już dwukrotnie i ostatnio zakupione opony
14
również mają wady. Małgosia wypytuje obelżywie wrzeszczącego klienta o informacje niezbędne do
rozwiązania zaistniałej sytuacji. W końcu klient traci już cierpliwość i wybucha:
- „Pani – wrzeszczy – weź sobie pani te opony i wsadź je sobie w dupę!”.
Nie muszę mówić, że wszystkie uwagi były w bardzo złym guście i nie na miejscu, okraszone odważnymi
epitetami nawiązującymi m.in. do zwierząt domowych, ale nasza Pani Małgosia nie traci zimnej krwi...
i spokojnie odpowiada:
- „Drogi panie, dziękuję panu za tę ofertę, ale właśnie robię to samo z radiem samochodowym i
kompletem kołpaków, które wczoraj kazano mi sobie wsadzić w to samo miejsce”.
Po czym milknie.
Klient nie wierzy własnym uszom. Po chwili milczenia pyta Małgosię o jej nazwisko, a po 30 minutach
stoi przy jej ladzie i się śmieje. Opony zostają wymienione, a problem rozwiązany.
Pani Małgosi udało się utrzymać klienta tej firmy – być może na całe lata – ponieważ doskonale
opanowała sztukę asertywnej, efektywnej komunikacji! Czego i Wam życzę.
(zapożyczone z jakiejś opowieści – niestety wiek już nie ten i nie pamiętam z jakiej ;))
6. BIBLIOGRAFIA
1. Davidson J. : Asertywność dla żółtodziobów, czyli wszystko, co powinieneś widzieć o ... Poznań:
Dom Wydawniczy „Rebis”, 1999
2. Hamer H. : Oswoić nieśmiałość : scenariusze 22 lekcji wychowawczych w gimnazjum. 17
tematów. - Warszawa: Wydawnictwo „Veda”, 2000
3. Hare B. : Bądź asertywny. - Wyd. 2. -Łódź: Wydawnictwo „Ravi”, 1999
4. McKay M., David M., Fanning P. : Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, 2001
15