Zastosowanie lasera diodowego

Transkrypt

TEMAT NA CZASIE
Zastosowanie lasera diodowego w chirurgii tkanek miękkich jamy ustnej
Słowa kluczowe:
laser diodowy, laser
półprzewodnikowy,
laser Picasso
praca recenzowana
Z
Key words:
diode laser, semiconductor
astosowanie lasera diodowego
w chirurgii tkanek miękkich jamy ustnej
Streszczenie: Lasery diodowe są coraz częściej wykorzystywane w różnych
dziedzinach stomatologii. Znalazły również zastosowanie w estetycznej chirurgii
śluzówkowo-dziąsłowej, ponieważ przy użyciu lasera zaplanowane zabiegi można
przeprowadzić szybko, precyzyjnie i bezkrwawo. Na podstawie piśmiennictwa
omówiono budowę oraz zasady bezpiecznej pracy laserem diodowym. Opisano
także kilka przypadków klinicznych, w których laser diodowy został wykorzystany
do precyzyjnych zabiegów na tkankach miękkich jamy ustnej.
laser, Picasso laser
Abstract: Diode lasers are commonly used in various fields of dentistry. Moreover,
they are applied in aesthetic mucogingival surgery as – owing to a diode laser – all
surgical procedures can be performed quickly, precisely and bloodlessly. The construction of a diode laser and laser safety rules have been discussed herein on the
basis of literary references. Moreover several clinical cases of using the laser in precise surgical procedures in the oral cavity have been presented.
lek. dent. Małgorzata Janowska-Bugaj,
dr n. med. Anna Dudko,
prof. dr hab. n. med. Anna J. Kurnatowska
Zakład Periodontologii i Chorób Błony
Śluzowej Jamy Ustnej Katedry Chirurgii
Stomatologicznej i Periodontologii
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Kierownik: prof. dr hab. n. med.
Anna J. Kurnatowska
Adres korespondencyjny
Mailing address:
lek. dent. Małgorzata Janowska-Bugaj
Zakład Periodontologii i Chorób Błony
Śluzowej Jamy Ustnej Katedry Chirurgii
Stomatologicznej i Periodontologii UM
ul. Pomorska 251, 92-213 Łódź
e-mail: [email protected]
8
Wstęp
Na początku lat 90., kiedy prof. Ludwik Pokora zaprezentował polskim
stomatologom szerokie możliwości
zastosowania aparatury laserowej o dużej i małej mocy [1], nastąpił znaczący
wzrost zainteresowania tymi urządzeniami. Obecnie lasery znalazły stałe
zastosowanie w zabiegach stomatologicznych i są rutynowo używane w jednostkach leczniczych na całym świecie.
W piśmiennictwie funkcjonuje wiele klasyfikacji laserów. W zależności
od mocy, wyróżniamy lasery o dużej,
średniej i o małej mocy. Lasery o dużej
mocy, powyżej 500 mW, są nazwane
laserami twardymi [2, 3]. Do laserów
o średniej mocy zaliczamy te mające od 6 do 500 mW mocy. Laserami
miękkimi nazywane są lasery o małej
mocy, nieprzekraczającej 5 mW [2–4].
Wszystkie wyżej wymienione typy laserów mają zastosowanie w stomatologii. Lasery twarde stosuje się do cięcia
Dwumiesięcznik Stomatologa Praktyka Polish&English Journal for Dentists
tkanek miękkich oraz twardych, do
opracowywania ubytków próchnicowych [5] i kanałów korzeniowych oraz
do wybielania [2, 3]. Lasery średnie
i miękkie wykorzystuje się do zabiegów
biostymulacyjnych, działających przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i sterylizująco. Terapia laserowa przyspiesza ponadto regenerację uszkodzonych
tkanek i zmniejsza ryzyko zakażenia
[2, 3, 6]. Lasery biostymulacyjne w stomatologii stosuje się do leczenia takich
schorzeń, jak: alveolitis sicca, dentitio
difficlis, zapalenie ślinianek przyusznych, neuralgia nerwu trójdzielnego,
zapalenia stawu skroniowo-żuchwowego, zmiany okołowierzchołkowe zębów, szczękościsk, obrzęki pozabiegowe, a dodatkowo – jako uzupełnienie
tradycyjnej terapii chorób przyzębia
i błony śluzowej jamy ustnej, a także
w przypadku połączeń ustno-zatokowych oraz po zabiegach ekstrakcji
Małgorzata Janowska-Bugaj, Anna Dudko, Anna J. Kurnatowska
zębów, resekcji wierzchołka korzenia
czy też wyłuszczenia torbieli korzeniowej [2, 3, 6–8]. Bendowski i wsp. [9]
oraz Ciechowicz i wsp. [10] uważają, że
przy zastosowaniu wyłącznie zabiegów
biostymulacji laserowej ból po chirurgicznych zabiegach stomatologicznych
ustępuje całkowicie już po 3 dniach od
zabiegu. W zależności od widma promieniowania, w którym laser pracuje,
lasery można podzielić na: widzialne,
pracujące w nadfiolecie oraz pracujące
w podczerwieni [3]. Laserami można
pracować w trybie pracy ciągłej, emitując promieniowanie o stałym natężeniu
oraz w trybie pracy impulsowej, emitując impulsy światła [4].
O najważniejszych parametrach lasera
decyduje jego ośrodek czynny. W zależności od ośrodka czynnego lasery dzielimy na gazowe (np. laser argonowy,
CO2, azotowy), stałe (np. laser rubinowy, neodymowy, Nd:YAG), ciekłe (np.
lasery barwnikowe) oraz półprzewodnikowe, zwane również laserami diodowymi lub diodami laserowymi [2–4].
Laser półprzewodnikowy
(diodowy)
Pierwsze lasery półprzewodnikowe powstały w 1962 roku. W Polsce, w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki
PAN, pierwszy laser półprzewodnikowy
skonstruował w 1966 roku Bohdan Mroziewicz [11]. Lasery diodowe są laserami o wysokiej
mocy, w których ciałem laserującym
jest półprzewodnik, czyli dioda. Generują one długość fali bliską podczerwieni, między 800 i 1000 nm i posiadają moc nawet do 50 W; umożliwiają
pracę w trybie ciągłym i impulsowym.
Promieniowanie transmitowane jest
poprzez światłowody kwarcowe [12].
Diody jako źródło energii są wykorzystywane w linii laserów stomatologicznych Picasso. Energia ta dostarczana jest do urządzenia za pomocą
systemu światłowodowego składającego się z elastycznego światłowodu łączącego zasilanie lasera z jego
końcówką. Długość fali wytwarzanej
przez laser diodowy GaAIAs mieści
się w zakresie 808 +/−10 nm. Urządzenie to może pracować w trybie
ciągłym, jak i pulsacyjnym, emitując
moc w zakresie od 0,1 do 7 W. Jest
uruchamiane za pomocą sterownika
nożnego [13].
HOT TOPIC The application of diode lasers in
the surgery of oral soft tissues
Introduction
At the beginning of the 1990’s, when Professor Ludwik Pokora presented the wide
possibilities of using high- and low-powered laser equipment to Polish dental practitioners [1], a significant growth of interest in
such devices was observed. Presently, lasers
are applied in dental procedures on a common basis in offices all over the world.
The literary references provide a multitude of laser classifications and divisions.
Depending on power characteristics, we
can distinguish high-, medium- and low-powered lasers. High-power lasers (above 500 mW) are also referred to as hard
lasers [2, 3]. The medium-powered lasers
include the devices characterised by power output of 6 to 500 mW. Soft lasers
are low-powered lasers with output power not exceeding 5 mW [2–4].
In dentistry, all laser types described above are used. Hard lasers are perfect to cut
Laser Picasso jest zaprojektowany do
wykonywania nacięć, odparowywania,
ablacji oraz koagulacji tkanek miękkich jamy ustnej, w tym do zabiegów
gingiwektomii, gingiwoplastyki, usuwania włókniaków, podcięcia i wycięcia wędzidełek, amputacji miazgi zęba
oraz hemostazy i koagulacji, jak również do wybielania zębów [13]. Cięcia
i koagulację tkanek przeprowadza się
za pomocą standardowej końcówki
soft and hard tissues, to process carious
defects [5] and root canals as well as to
whiten teeth [2, 3]. Medium-powered
lasers and soft lasers are applied in biostimulating treatments and have anti-inflammatory, oedema-reducing and disinfecting properties. Additionally, a laser
therapy accelerates regeneration of damaged tissues and reduces the risk of infections [2, 3, 6]. Biostimulating lasers are
used in dentistry to treat such conditions
as: alveolitis sicca, dentitio difficlis, paroti-
Laser Picasso jest zaprojektowany do wykonywania nacięć, odparowywania,
ablacji oraz koagulacji tkanek miękkich jamy ustnej, w tym do zabiegów
gingiwektomii, gingiwoplastyki, usuwania włókniaków, podcięcia i wycięcia
wędzidełek, amputacji miazgi zęba oraz hemostazy i koagulacji, jak również
do wybielania zębów.
tis, trigeminal nerve neuralgia, temporomandibular joint inflammation, periapical
lesions of teeth, lockjaw, post-treatment
oedema; additionally, they can serve as
supplementation of traditional therapies
of periodontal diseases and oral mucosa
The Picasso laser is designed to make incisions, perform vaporisation, ablation or
conditions, as well as in case of oral and
coagulation of oral soft tissues, including gingivectomy, elimination of fibromas,
sinusal junctions and after teeth extrac-
incision and excision of frenula, dental pulp amputation as well as haemostasis and
coagulation, including teeth whitening.
tion procedures, root apex resections or
extirpations of radical cysts [2, 3, 6–8].
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
9
TEMAT NA CZASIE
Technika laserowa umożliwia cięcie i koagulowanie również tkanek
zakażonych, gdyż światło laserowe przez wytwarzanie wysokich temperatur
w miejscu napromieniowania działa wyjaławiająco i, mimo intensywnego
krwawienia z tkanek będących w stanie zapalnym, umożliwia precyzyjne
i mało traumatyczne operowanie.
The laser technique also enables cutting and coagulating infected tissues as laser light
acts as a sterilizer by generating high temperatures in the place of radiation and,
despite intensive bleeding from the tissues which are inflamed, enables precise and
little traumatic operation.
światłowodu w zakresie mocy od 0,5
do 2,5 W. Do wybielania całości uzębienia można stosować końcówkę do
wybielania zębów załączoną do zestawu razem z laserem. Zawsze należy
wybrać najniższy poziom mocy niezbędny do uzyskania pożądanych rezultatów [13].
Bezpieczeństwo przy pracy
laserem
Promieniowanie laserowe o tej samej
mocy, lecz o różnych długościach fal
może wywołać różne skutki podczas
oddziaływania z tkanką biologiczną,
dlatego też lasery podzielono na klasy
bezpieczeństwa, a producenci zobligowani są do umieszczania tej informacji na
urządzeniach laserowych, dzięki czemu
użytkownicy wiedzą, jakie środki bezpieczeństwa mają przedsięwziąć [12, 14].
laserowym zachodzi zazwyczaj na skutek reakcji termicznych w wyniku absorpcji dużej ilości energii przenoszonej
przez promieniowanie laserowe [14].
Najbardziej zagrożone promieniowaniem laserowym są oczy [12, 14]. W zależności od długości fali na niekorzystne
działanie lasera narażone są różne elementy składowe oka. Promieniowanie
w zakresie 400–1400 nm może, docierając do siatkówki, spowodować jej
uszkodzenie, którego stopień jest różny
w zależności od miejsca na siatkówce,
gdzie skupiane jest promieniowanie laserowe. Najpoważniejsze uszkodzenie
może spowodować ślepotę [14].
Lasery półprzewodnikowe zakwalifikowane są do klasy 4, w której umieszczone są lasery wytwarzające niebezpieczne, rozproszone odbicia, mogące
powodować uszkodzenie skóry oraz
stworzyć zagrożenie pożarowe. Podczas
obsługi laserów klasy 4 należy zachować szczególną ostrożność [12–14].
Uszkodzenie tkanek promieniowaniem
Skóra jest największym powierzchniowo narządem człowieka, a ryzyko
uszkodzenia jej przez wiązkę laserową
jest dość wysokie. Największe zagrożenie dotyczy skóry rąk, głowy i ramion.
Do wywołania uszkodzenia skóry
potrzebne są zdecydowanie większe
dawki promieniowania laserowego niż
w przypadku oka. Lasery pracujące
w zakresie widzialnym oraz podczerwonym mogą wywołać łagodną postać
rumienia, a przy dużej dawce mogą
być przyczyną oparzeń. Krótkotrwałe
impulsy laserowe o dużej mocy mogą
powodować zwęglenie tkanek [14].
unt, lasers are divided into gas (e.g. argon,
tor, i.e. diode, as the radiation medium.
[10] claim that in case of performing laser
CO2, nitrogen lasers), solid (e.g. ruby, neo-
They generate near infrared wavelengths
biostimulating procedures alone pain after
dymium, Nd:YAG lasers), liquid (e.g. dye
(between 800 and 1000 nm) and their po-
surgeries subsides completely within three
lasers) and semiconductor, also referred to
wer output amounts to as much as 50 W.
days. Depending on the radiation spec-
as diode lasers or laser diodes [2–4].
These lasers enable work in the continuous
Przeciwwskazania do
wykonywania zabiegów laserem
Wymieniane w piśmiennictwie przeciwwskazania do stosowania lasera są
nieliczne. Do przeciwwskazań bezwzględnych można zaliczyć m.in. chorobę nowotworową, ciążę, epilepsję.
Przeciwwskazania względne obejmują:
nadciśnienie, cukrzycę, uogólnione
choroby bakteryjne, zaburzenia gospodarki hormonalnej oraz aplikację
w okolicach gruczołów wydzielania
wewnętrznego [6].
Bendowski et al [9] and Ciechowicz et al
and impulse modes. The radiation is trans-
trum of a given device, lasers can be divided into: visible, ultraviolet and infrared
Semiconductor laser (diode laser)
mitted by quartz light guides [12]. Diodes, as
[3]. Lasers can be used in the continuous
The first semiconductor lasers were deve-
a source of energy, are used in the Picasso
operation mode, when they emit radiation
loped in 1962. In Poland, at the Institute of
line of dental lasers. This energy is delivered
of constant intensity, and in the impulse
Fundamental Technological Research of
to the device by means of a light system,
operation mode in which light impulses
the Polish Academy of Sciences, the first
which is comprised of a flexible light guide
are generated [4]. Laser’s active medium
semiconductor laser was built in 1966 by
that connects the laser engine with an ap-
decides about its most important parame-
Bohdan Mroziewicz [11]. Diode lasers are
plicator. The wavelength generated by the
ters. If we take active mediums into acco-
high-powered lasers with a semiconduc-
GaAIAs diode laser totals 808 +/− 10 nm. This
10
Prawidłowa, uwzględniająca wymogi bezpieczeństwa organizacja stanowiska laserowego wymaga
szczegółowej identyfikacji wszystkich zagrożeń,
które mogą być skutkiem działania lasera i oceny
związanego z nim ryzyka zawodowego. Można
przyjąć zasadę, że rozważa się trzy podstawowe
elementy, takie jak: wszystkie zagrożenia spowodowane samym układem laserowym, środowisko,
w którym umiejscowiony jest układ oraz poziom
kompetencji personelu obsługującego [14].
bo oświetlonych – przy mniej rozszerzonej źrenicy
mniej promieniowania laserowego może wniknąć do oka, a tym samym skutki szkodliwe też są
mniejsze. Matowe wykończenia ścian pozawalają
uniknąć przypadkowych, niebezpiecznych odbić
zwierciadlanych. Odpowiednie zabezpieczenie
okien w postaci żaluzji czy rolet zabezpiecza przed
przedostawaniem się promieniowania laserowego
na zewnątrz pomieszczenia. Oznakowanie etykietą
ostrzegawczą wejścia do miejsca, w którym pracuje
laser informuje o potencjalnym zagrożeniu [14].
Sam układ laserowy może powodować zagrożenia
związane nie tylko z emitowaniem wiązek laserowych, ale także zagrożenia elektryczne, pochodzące od par i gazów, pożarowe i wybuchowe. Umiejscowienie układu laserowego ma bardzo istotne
znaczenie z punktu widzenia efektywności pracy
lasera, jak i bezpieczeństwa. Zapewnieniu bezpieczeństwa przy pracy z użyciem laserów służy
stosowanie odpowiednich blokad bezpieczeństwa
oraz środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
a także szkolenie pracowników. Szkolenie personelu obsługującego urządzenie laserowe powinno
obejmować m.in. zagadnienia związane ze skutkami biologicznymi oddziaływania promieniowania laserowego na oczy i skórę oraz procedury
eksploatacji urządzeń laserowych [14]. W pomieszczeniach, w których stosuje się urządzenia
laserowe, oświetlenie elektryczne powinno być
na odpowiednio wysokim poziomie natężenia,
gdyż w takich warunkach źrenice oczu są znacznie
mniej rozszerzone niż w miejscach ciemnych i sła-
Osoby znajdujące się w gabinecie podczas zabiegu (lekarz, pacjent, personel pomocniczy)
powinny być zaopatrzone w okulary ochronne
lub gogle, które wyposażone są w filtry tłumiące
promieniowanie laserowe, a także chronią przed
promieniowaniem bezpośrednim i odbitym [12,
13, 15]. Według Owczarek i wsp. [16] na niektórych stanowiskach pracy, jak podczas zabiegów
medycznych polegających na naświetlaniu osób
promieniowaniem laserowym w miejscach bliskich gałce ocznej, okulary ochronne czy też gogle nie są w stanie zapewnić skutecznej ochrony
oka. W związku z tym podjęto badania dotyczące
opracowania nowego, niestosowanego do tej pory,
rodzaju zabezpieczenia oczu w postaci twardych
soczewek kontaktowych, których najważniejszą cechą jest ich kształt [16]. Podczas zabiegów wykonywanych laserami dużej mocy w jamie ustnej niewskazane jest używanie instrumentów metalowych
i o powierzchniach lustrzanych, ze względu na
equipment can work in the continuous as well as impulse
Contraindications against laser procedures
mode, and emits power from 0.1 to 7 W. It is operated
There are very few contraindications against the ap-
with the use of a foot pedal [13]. The Picasso laser is desi-
plication of lasers described in the literary references.
gned to make incisions, perform vaporisation, ablation or
The absolute contraindications include cancer, pre-
coagulation of oral soft tissues, including gingivectomy,
gnancy and epilepsy. The relative contraindications
elimination of fibromas, incision and excision of frenula,
are hypertension, diabetes, systemic bacterial diseases,
dental pulp amputation as well as haemostasis and co-
hormone management disorders and applications in
agulation, including teeth whitening [13]. Tissue incisions
the vicinity of endocrine glands [6].
and coagulation are carried out with the standard applicator of the light guide characterised by power output
Laser use safety
of 0.5 to 2.5 W. The teeth whitening applicator, which is
Laser radiation characterised by the same energy, but
included in the laser set, can be used to bleach entire den-
different wavelengths, can cause different effects in
tition. It is necessary to always choose the lowest possible
the interaction with biological tissues, which is why
level of energy required to obtain the desired effects [13].
lasers have been divided into safety classes and their
TEMAT NA CZASIE
Przypadek 1
Case 1
2
1
3
4
Ryc. 1. Pacjent , lat 13, z wrodzoną włókniakowatością dziąseł. Widoczna prawie w całości
przykryta przez dziąsło korona kliniczna zęba 46. Fig. 1. Patient (aged 13) suffering from
congenital fibrous hyperplasia of the gums. The clinical crown of tooth 46 is almost completely
covered by the gum. Ryc. 2. Stan w trakcie wykonywania zabiegu laserem diodowym.
Fig. 2. The condition during the procedure with the use of a diode laser. Ryc. 3. Stan rany
pooperacyjnej tuż po wykonanym zabiegu laserem diodowym. Widoczna nekrotyzacja
rany. Fig. 3. The condition of the post-operative wound after the procedure. Wound
necrosis visible. Ryc. 4. Stan po 2 tygodniach od zabiegu. Odsłonięto również korony
kliniczne zębów 32–42. Widoczne niewielkie zaczerwienienie dziąsła brzeżnego. Fig. 4.
The condition two weeks after the procedure. The clinical crowns of teeth 32–42 were
also exposed. Small reddening of the marginal gingiva visible.
ryzyko
odbicia
promieniowania
[12, 15]. Dotyczy to szpatuły, haka i lusterka. Szpatuła musi być wykonana
z drewna lub plastiku. Elementy metalowe znajdujące się w jamie ustnej muszą być obłożone nakładkami plastikowymi lub ostatecznie owinięte zwilżonym wodą bandażem [12]. Podczas
pracy laserami dużej mocy konieczne
jest używanie ssaków na pełnej sile
ssania, gdyż pary powstające w trakcie
mogą zawierać zakaźne fragmenty wirusów [12, 15]. Dotyczy to wszystkich
pacjentów poddawanych zabiegom
laserowym, a w szczególności nosicieli
wirusów WZW i HIV [12, 15].
W trakcie zabiegu usuwania tkanek
miękkich należy zwracać szczególną
uwagę na przylegające do nich obszary
zdrowych tkanek. Nie wolno kierować
energii lasera na twarde tkanki, takie
jak ząb czy kość ani też amalgamat czy
złoto i inne powierzchnie metaliczne
[13]. Ważne jest, aby przy zabiegach
laserem kierować wiązkę promieniowania równolegle do tkanki kostnej,
tak aby nie doprowadzić do martwicy
kości na skutek jej przegrzania [17].
Należy też odpowiednio ustawiać parametry mocy do danej procedury,
manufacturers are obliged to place such
radiation damage [12, 14]. Depending on
tion than in case of the eye are required
information on laser equipment to allow
wavelengths, various elements of the eye
to cause skin damage. Lasers that operate
users to be aware of the safety measures
can be affected by the unfavourable acti-
in the visible and infrared spectrum can
they need to undertake [12, 14].
vity of the laser. After reaching retina, the
cause a mild form of erythema, whereas
Semiconductor lasers are in class 4. This
wavelengths of 400–1400 nm can damage
in higher doses, they can be the source of
class includes equipment that generates
it and the level of damage differs depen-
burns. Short laser impulses of high power
dangerous, diffused reflections that can
ding on the place on the retina where
can result in tissue charring [14].
cause skin damage and result in fire ha-
laser light is focused. The most serious da-
zard. When operating class 4 lasers, it is
mage can lead to blindness [14].
A properly organised and safe laser sta-
necessary to be extremely careful [12–14].
Skin is the largest organ in the human
tion requires detailed identification of all
Most often, tissue damage by laser ra-
body in terms of surface and the risk of
the hazards related to laser operation and
diation takes place as a result of ther-
damaging it by a laser beam is relatively
professional risk evaluation. At this point,
mal reactions after absorbing too much
high. Hands, head and arms are the parts
three fundamental elements need to be
energy generated by the laser [14]. Eyes
that are most exposed to laser radiation.
taken into account, i.e. all hazards caused
are exposed to the highest risk of laser
Significantly higher doses of laser radia-
by the very laser system, the environment
12
żeby uniknąć nadmiernego termicznego uszkodzenia tkanek miękkich
i w konsekwencji niekorzystnych objawów pooperacyjnych [18]. W Zakładzie Periodontologii i Chorób Błony
Śluzowej Jamy Ustnej UM w Łodzi do
zabiegów na tkankach miękkich jamy
ustnej stosuje się laser diodowy Picasso.
Przypadek 1
Pacjent, lat 13, został skierowany przez
lekarza ortodontę do Zakładu Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej
Jamy Ustnej UM w Łodzi z prośbą
o konsultację w sprawie wykonania
plastyki dziąsła na całej długości łuków
zębowych w celu odsłonięcia koron
klinicznych zębów (ryc. 1), co umożliwiałoby przyklejenie zamków ortodontycznych. Dziecko cierpiało na wrodzoną włókniakowatość dziąseł. Pacjent od
2006 roku miał wykonywane metodą
tradycyjną chirurgiczne odsłanianie
koron klinicznych zębów. Ze względu
na to, że zabieg przy użyciu skalpela był
dla pacjenta dość traumatyczny (dłuższy czas trwania zabiegu, krwawienie
z ran, konieczność zabezpieczenia rany
opatrunkiem periodontologicznym),
przeprowadzono procedurę za pomocą
stomatologicznego lasera diodowego.
HOT TOPIC Lasery półprzewodnikowe zakwalifikowane są do klasy 4, w której
umieszczone są lasery wytwarzające niebezpieczne, rozproszone odbicia,
mogące powodować uszkodzenie skóry oraz stworzyć zagrożenie pożarowe.
Semiconductor lasers are in class 4. This class includes equipment that generates dangerous,
diffused reflections, which can cause skin damage and result in fire hazard.
W znieczuleniu nasiękowym wykonano zabieg gingiwektomii przy zębie 46
przy pomocy lasera diodowego (ryc. 2),
stosując moc od 1,7 do 2 W w opcji pracy ciągłej. Ranę pooperacyjną (ryc. 3)
przepłukano roztworem soli fizjologicznej i założono opatrunek w postaci
stomatologicznej pasty adhezyjnej Solcoseryl. Pacjent zniósł zabieg bardzo
dobrze. Zalecono stosowanie tej pasty
również w warunkach domowych. Dodatkowo zaordynowano płukanie jamy
ustnej naparem z rumianku i płynem
Corsodyl oraz dietę papkowatą przez
kilka dni. Po 2 tygodniach na wizycie
kontrolnej odnotowano, że rana goi się
prawidłowo (ryc. 4). Pacjent nie zgłaszał żadnych dolegliwości bólowych.
Zauważono niewielkie zaczerwienienie
dziąsła brzeżnego w okolicy zęba 46, co
niewątpliwie miało związek z nieprawidłową higieną jamy ustnej. Usunięto
złogi miękkie i wypolerowano korony
zębów.
to avoid random and dangerous mirror
reflections of laser light. Adequate window protection, for example using shutters or roller blinds, safeguards against
laser radiation outside the room. Marking the place where a laser is operational with a warning sign is necessary to
inform about potential threats [14].
The people in the vicinity of the dental office during a procedure (dental practitioner, patients, supporting personnel) should be wearing safety glasses or goggles,
which are equipped with laser radiation
filters and protect against direct and reflected beams of light [12, 13, 15]. According to Owczarek et al [16], in some work
stations, for example during medical procedures consisting in laser irradiation of
areas close to the eyeball, safety glasses or
goggles are not able to ensure effective
eye protection. Therefore, scientists have
begun researching a new and innovative
type of eye protection in the form of hard
contact lenses, whose shape is the most
important feature [16].
where the system is located and the level
among others, the issues connected with
of competencies of the operating staff [14].
biological effects of laser radiation on the
The very laser system can be the source
eyes and skin, as well as procedures of la-
During procedures performed with the
of hazards connected not only with laser
ser equipment maintenance [14].
use of high-powered lasers inside the
oral cavity, it is not recommended to
beam emission, but also electrical hazards
coming from vapours and gases, as well
The rooms where lasers are used should
use any metal instruments and reflec-
as the risk of fire and explosion. The lo-
be equipped with suitable electrical li-
ting tools due to the risk of laser beam
cation of a laser system is of significant
ghting of high intensity, because pupils
reflection [12, 15]. It applies to such equ-
importance from the perspective of laser
of the eye are dilated to a lesser extent
ipment as spatulas, hooks and mirrors.
operation effectiveness and safety. Other
in such conditions as opposed to dark
A spatula must be made of wood or
extremely important elements of laser sa-
and inadequately lit places. In case of
plastics. Metal elements inside the oral
fety include the use of proper safety locks
a less dilated pupil, smaller amounts of
cavity must be covered with plastic caps
and protection measures, as well as per-
laser radiation can penetrate into the
or, eventually, wrapped with bandage
sonnel training. Training of the staff who
eye; hence the harmful effects are less
soaked with water [12]. When working
operate a laser device should include,
serious. Matt finishing of walls enables
with high-powered lasers, it is necessary
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
13
TEMAT NA CZASIE
Przypadek 2
Case 2
5
6
7
8
Ryc. 5. Pacjentka, lat 20, niewielki rozrost brodawki międzyzębowej przy zębach 11/21,
brodawkowy przyczep wędzidełka wargi górnej. Fig. 5. Patient (aged 20) small hyperplasia
of interdental papilla near teeth 11/21, papillous attachment of the upper lip frenulum.
Ryc. 6. Stan rany pooperacyjnej po zabiegu laserem diodowym. Widoczna nekrotyzacja
tkanki. Fig. 6. The condition of the post-operative wound after the procedure with a diode
laser. Wound necrosis visible. Ryc. 7. Stan tydzień po zabiegu. Niewielkie zaczerwienienie
brodawki międzyzębowej. Fig. 7. The condition one week after the procedure. Slight
reddening of the interdental papilla visible. Ryc. 8. Stan po 3 tygodniach od zabiegu.
Fig. 8. The condition three weeks after the procedure.
Przypadek 2
Pacjentka, lat 20, zgłosiła się do Zakładu
Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej UM w Łodzi z powodu niewielkiego rozrostu brodawki między zębami 11/21. Zmiana ta drażniła
pacjentkę podczas spożywania twardych
pokarmów. Dodatkowym problemem
periodontologicznym był brodawkowy
przyczep wędzidełka (ryc. 5). W znieczuleniu nasiękowym, przy pomocy lasera diodowego o mocy 1,5 W, w trybie
pracy ciągłej, przeprowadzono korektę
okolicy brodawki między zębami 11/21
oraz plastykę wędzidełka (ryc. 6). Ranę
przepłukano roztworem soli fizjologicznej i założono opatrunek w postaci
stomatologicznej pasty adhezyjnej Solcoseryl. Pacjentka zniosła zabieg bardzo
dobrze. Zalecono stosowanie tej pasty
również w warunkach domowych oraz
dodatkowo płukanie jamy ustnej naparem z rumianku i płynem Corsodyl.
Po 2 tygodniach na wizycie kontrolnej
odnotowano, że rana goi się prawidłowo (ryc. 7). Pacjentka stosowała się do
zaleceń i odczuwała niewielkie dolegliwości bólowe przez dwa dni po zabiegu.
Po 3 tygodniach na wizycie kontrolnej
nie było widać żadnych oznak zapalenia
Przypadek 3
Case 3
9
10
11
Ryc. 9. Pacjent, lat 64, zmiana o charakterze brodawczaka w lewej okolicy zatrzonowcowej. Fig. 9. Patient (aged 64) the lesion of
a papilloma character in the left molar area. Ryc. 10. Rana pooperacyjna bezpośrednio po zabiegu laserem diodowym. Widoczna
nekrotyzacja tkanki. Fig. 10. The post-operative wound after the procedure with a diode laser. Wound necrosis visible. Ryc. 11. Stan po
2 tygodniach od zabiegu. Rana pooperacyjna goi się prawidłowo. Fig. 11. The condition two weeks after the procedure. The post-operative
wound heals correctly.
14
(ryc. 8). Zastosowanie lasera diodowego umożliwiło właściwe ukształtowanie brzegu dziąsłowego
i niezakładanie szwów, których pacjentka nie akceptowała ze względów estetycznych.
The Picasso diode laser is used in the treatment of oral
soft tissues at the Institute of Periodontology and Oral
Mucosa Diseases of the Medical University of Lodz.
Case 1
Przypadek 3
Pacjent, lat 64, zgłosił się do Zakładu Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej UM w Łodzi z powodu suchości jamy ustnej i utrzymującej
się od kilku lat zmiany umiejscowionej w okolicy
lewej zatrzonowcowej, od strony językowej (ryc. 9).
Zmiana kształtem przypominała brodawczaka. Ze
względu na umiejscowienie zmiany podjęto decyzję
o jej laserowym usunięciu. W znieczuleniu nasiękowym, przy pomocy lasera diodowego o mocy 1,5 W,
w trybie pracy ciągłej, usunięto zmianę z marginesem zdrowych tkanek (ryc. 10), po czym przesłano
ją do badania histopatologicznego. Po 2 tygodniach
na wizycie kontrolnej pacjent zgłaszał silne dolegliwości bólowe, które utrzymywały się przez 5 dni po
zabiegu (ryc. 11). Z wywiadu wynika, że pacjent
nie zastosował się do wskazań pozabiegowych – nie
stosował pasty adhezyjnej i nie płukał jamy ustnej
roztworem rumianku. Ze względu na suchość jamy
ustnej i owrzodzenie rany pozabiegowej umiejscowionej w okolicy języka, dolegliwości nasilały się,
szczególnie przy spożywaniu suchego pokarmu.
Rana goiła się prawidłowo. Badanie histopatologiczne potwierdziło wcześniejsze rozpoznanie:
papilloma planoepitheliale.
A male patient (aged 13) was referred by an orthodontist to the Institute of Periodontology and Oral
Mucosa Diseases of the Medical University of Lodz for
consultations as regards performing gingivoplasty on
the entire length of dental arches aimed at exposing
clinical crowns of teeth (fig. 1), which would later enable attaching orthodontic locks. The child was suffering from congenital fibrous hyperplasia of the gums.
Since 2006, the patient had been undergoing surgical
procedures of clinical crowns exposure with the traditional method. Owing to the fact that the procedure
with the use of a scalpel was fairly traumatic for the
patient (prolonged time of the procedure, bleeding
wounds, necessity to use a periodontal dressing on the
wound), a procedure with the help of a diode laser
was carried out. In infiltration anaesthesia, gingivectomy near tooth 46 was performed with a diode laser
(fig. 2), with output power totalling 1.7 to 2 W in the
continuous operation mode. The post-operative wound (fig. 3) was rinsed with physiological saline solution and a dressing of Solcoseryl adhesive paste was
used. The patient went through the procedure very
well. The medical staff instructed using the paste at
home. Additionally, rinsing the oral cavity with chamomile infusion and Corsodyl liquid as well as a mash
diet were recommended for several days. After two
to use sucking devices set at full power, becau-
weeks, during a control visit, the wound was healing
se vapours generated during the procedure can
correctly (fig. 4). The patient did not complain about
contain infectious fragments of viruses [12, 15]. It ap-
any pain. Slight reddening of marginal gingiva in the
plies to all patients undergoing laser procedures,
vicinity of tooth 46 was noticed, which was undoubte-
especially virus hepatitis and HIV carriers [12, 15]. Du-
dly connected with improper oral hygiene. Soft depo-
ring elimination of soft tissues it is required to pay spe-
sits were removed and dental crowns were polished.
cial attention to any healthy tissues in the vicinity. Never point laser energy on hard tissues such as teeth or
Case 2
bones, or amalgamate or gold, or any other metal sur-
A female patient (aged 20) reported to the Institu-
faces [13]. It is important that during laser procedures
te of Periodontology and Oral Mucosa Diseases of
a radiation beam should be pointed parallel to bone
the Medical University of Lodz with small hyperplasia
tissue in order not to cause bone necrosis following its
of papilla between teeth 11/21. The lesion was irrita-
overheating [17]. Moreover, set power output para-
ting when consuming hard foods. Papillous attach-
meters in compliance with a given procedure to avoid
ment of the frenulum was an additional periodon-
excessive thermal damage of soft tissues, consequently
tal problem (fig. 5). In infiltration anaesthesia, with
leading to unfavourable post-operation symptoms [18].
the help of a diode laser with output power of 1.5 W
TEMAT NA CZASIE
hezyjnej Solcoseryl. Pacjentka zniosła
zabieg bardzo dobrze. Zaordynowano
stosowanie tej pasty również w warunkach domowych, a dodatkowo płukanie jamy ustnej naparem z rumianku
i płynem Corsodyl oraz dietę papkowatą przez kilka dni. Po wygojeniu
rany zalecono wykonanie nowego
kompletu protez. Po 2 tygodniach, na
wizycie kontrolnej, pacjentka zgłaszała,
że przez kilka dni miała silne dolegliwości bólowe operowanej okolicy (ryc.
14). W badaniu klinicznym widoczne
było rozległe owrzodzenie w miejscu
operowanym. Pacjentka zgłosiła, że nie
stosowała zalecanej pasty adhezyjnej,
ze względu na jej wysoki koszt oraz nie
płukała jamy ustnej wskazanymi przez
lekarza roztworami, twierdząc, że zapomniała. Badanie histopatologiczne
potwierdziło wcześniejsze rozpoznanie:
granuloma fissuratum.
Przypadek 5
Pacjent, lat 52, zgłosił się do Zakładu Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej
Jamy Ustnej UM w Łodzi celem usunięcia zmiany o charakterze włókniaka na
błonie śluzowej wargi dolnej po stronie
lewej (ryc. 15). Utrzymywała się ona od
około 1,5 roku. Pacjent stosował maści,
po których zauważył częściowe wchłonięcie się zmiany. Etiologia jej najprawdopodobniej związana jest z urazem
mechanicznym przygryzania błony śluzowej wargi dolnej. W znieczuleniu nasiękowym usunięto, wraz z marginesem
zdrowych tkanek, zmianę z błony śluzowej wargi dolnej przy pomocy lasera
diodowego (ryc. 16). Materiał przesłano
do badania histopatologicznego. Ranę
pooperacyjną przepłukano roztworem
soli fizjologicznej i założono opatrunek
w postaci stomatologicznej pasty adhezyjnej Solcoseryl. Pacjent zniósł zabieg
12
13
14
Przypadek 4
Przypadek 4
Pacjentka, lat 63, została skierowana
przez lekarza prowadzącego do Zakładu Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej UM w Łodzi w celu konsultacji i ewentualnego
leczenia zmiany na błonie śluzowej
przedsionka szczęki. Zmiana ta, o charakterze ziarniniaka szczelinowatego
(ryc. 12), pojawiła się około 3 lat wcześniej. Pacjentka przez 7 lat cały czas
użytkowała tę samą protezę całkowitą
górną. W znieczuleniu nasiękowym,
przy pomocy lasera diodowego o mocy
1,5 W, w trybie pracy ciągłej, usunięto
zmianę z błony śluzowej przedsionka
szczęki, z marginesem zdrowych tkanek (ryc. 13), po czym przesłano ją
do badania histopatologicznego. Ranę
pooperacyjną przepłukano roztworem
soli fizjologicznej i założono opatrunek
w postaci stomatologicznej pasty ad-
Case 4
Ryc. 12. Pacjentka, lat 63, zmiana o charakterze ziarniniaka szczelinowatego na błonie śluzowej przedsionka szczęki. Fig. 12. Patient (aged
63) the lesion of a granuloma fissuratum character on the oral mucosa of maxillary vestibule. Ryc. 13. Stan bezpośrednio po usunięciu
zmiany przy pomocy lasera diodowego. Widoczne zwęglenie tkanek miękkich. Fig. 13. The condition directly after lesion elimination
with a diode laser. Charring of the soft tissues visible. Ryc. 14. Stan po 2 tygodniach od zabiegu. Widoczna rana pokryta włóknikiem.
Fig. 14. The condition two weeks after the procedure. The wound covered with fibroma visible.
Przypadek 5
Case 5
15
16
17
Ryc. 15. Pacjent, lat 52, zmiana o charakterze włókniaka na błonie śluzowej wargi dolnej. Fig. 15. Patient (aged 52) the lesion of a fibrous
character on the mucosa of the lower lip. Ryc. 16. Stan bezpośrednio po zabiegu z użyciem lasera diodowego. Widoczna nekrotyzacja
tkanki. Fig. 16. The condition directly after the procedure with a diode laser. Wound necrosis visible. Ryc. 17. Stan po tygodniu od zabiegu.
Widoczna rana pokryta włóknikiem, otoczona niewielką obwódką zapalną. Fig. 17. The condition one week after the procedure. The
wound covered with fibroma with the small inflammatory halo visible.
16
bardzo dobrze. Zalecono stosowanie tej
pasty również w warunkach domowych,
a dodatkowo płukanie jamy ustnej naparem z rumianku. Na wizycie kontrolnej po 1 tygodniu oceniono, że rana goi
się prawidłowo (ryc. 17). Owrzodzenie
o średnicy około 1,5 cm wykazywało
niewielką obwódkę zapalną. Wynik badania histopatologicznego potwierdził
wcześniejsze rozpoznanie: fibroma.
HOT TOPIC Uszkodzenie tkanek promieniowaniem laserowym zachodzi zazwyczaj
na skutek reakcji termicznych w wyniku absorpcji dużej ilości energii
przenoszonej przez promieniowanie laserowe.
Most often, tissue damage by laser radiation takes place as a result of thermal reactions
after absorbing too much energy generated by the laser.
put power of 1.5 W and in the continuous
Omówienie
U pacjentów leczonych za pomocą lasera diodowego w pracy ciągłej, technice
kontaktowej, używając mocy 1,2–2 W,
zabiegi były wykonywane szybko,
sprawnie, a dzięki natychmiastowej
koagulacji naczyń krwionośnych, również przeprowadzone bezkrwawo, co
dawało doskonałą widoczność pola
zabiegowego oraz umożliwiało precyzyjne cięcie. Rany pooperacyjne goiły
się przez ziarninowanie (per secundam)
i nie wymagały zakładania szwów. Wygojenie ran stwierdzano w 14–28 dobie po zabiegu, a blizny pooperacyjne
były niewidoczne.
Zabiegi przy użyciu noża laserowego
przeprowadzane w obrębie zrogowaciałej błony śluzowej jamy ustnej, takiej jak dziąsło i podniebienie twarde, w okresie pooperacyjnym dawały
mniejsze dolegliwości bólowe i wykazywały szybsze gojenie niż zabiegi wykonywane na nierogowaciejącej błonie śluzowej jamy ustnej. Znaczącym
czynnikiem w okresie pooperacyjnym
było stosowanie się do zaleceń lekarza.
Pacjenci stosujący pastę stomatologiczną Solcoseryl oraz napar z rumianku
do płukania jamy ustnej lepiej znosili
okres pooperacyjny i rany szybciej się
goiły. Ponadto suchość w jamie ustnej
oraz lokalizacja rany pooperacyjnej
narażonej na ciągłe drażnienie w czasie spożywania pokarmów, mogła się
przyczynić do zwiększenia dyskomfortu
and in the continuous operation mode,
The application of a diode laser made it
Case 4
the area of the papilla between teeth
possible to properly shape the gingival
A female patient (aged 63) was referred
11/21 was corrected and frenuloplasty
margin without the use of sutures, which
by her dental practitioner to the Institute
was conducted (fig. 6). The wound was
the patient did not accept for aesthetic
of Periodontology and Oral Mucosa Dise-
rinsed with physiological saline solu-
reasons.
ases of the Medical University of Lodz in
tion and a dressing of Solcoseryl ad-
operation mode, the lesion with a margin of healthy tissues was eliminated
(fig. 10) and later sent for a histopathological examination. After two weeks, during
a control visit, the patient complained
about strong pain which lasted for 5 days
after the procedure (fig. 11). Based on an
interview, it turned out the patient did
not comply with post-operative recommendations – he did not use the adhesive
paste nor rinsed his oral cavity with chamomile infusion. Owing to the dry mouth
syndrome and ulceration of the post-operative wound situated near the tongue,
the ailments intensified, especially when
eating dry food products. The wound was
healing correctly. The histopathological
examination confirmed the initial diagnosis: papilloma planoepitheliale.
order to perform consultations and un-
hesive paste was used. The patient
Case 3
dergo treatment of a lesion on the muco-
tolerated the procedure very well. The pa-
A male patient (aged 64) reported to the
us membrane of the maxillary vestibule.
tient was told to continue using the paste
Institute of Periodontology and Oral Mu-
The lesion, of a granuloma fissuratum
at home and additionally rinse oral cavity
cosa Diseases of the Medical University
character (fig. 12), manifested some three
with chamomile infusion and Corsodyl.
of Lodz due to the dry mouth syndrome
years before. For seven years, the patient
After two weeks, during a control visit,
and because a lesion located in the left
had been using the same full upper den-
the wound was healing correctly (fig. 7).
molar area on the lingual side, which
ture. In infiltration anaesthesia, with the
The patient adhered to the recom-
had been present there for several years
help of a diode laser with output power
mendations
insi-
(fig. 9). In shape, the lesion resembled pa-
of 1.5 W and in the continuous operation
gnificant pain for two days after the
and
pilloma. Due to the location of the lesion,
mode, the lesion with a margin of healthy
procedure.
After
experienced
du-
a decision was made to remove it with the
tissues was eliminated from the mucosa of
ring another control visit, no signs
three
weeks,
use of a laser. In infiltration anaesthesia,
the maxillary vestibule (fig. 13) and later
of inflammation were found (fig. 8).
with the help of a diode laser with out-
sent for a histopathological examination.
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
17
TEMAT NA CZASIE
wykonana przy użyciu lasera zmniejsza
nawroty przerośniętych dziąseł.
Zabiegi chirurgiczne u dzieci, takie jak
podcinanie wędzidełek, gingiwektomia,
wycinanie włókniaków, brodawczaków,
nadziąślaków są mniej traumatyczne
i lepiej tolerowane przez najmłodszych
pacjentów, jeśli są przeprowadzane przy
użyciu lasera. Ze względu na szybkość,
bezkrwawy zabieg i kojarzenie lasera
z magiczną różdżką, dzieci akceptują
taką formę zabiegu. Smith i wsp. [19]
uważają, że pacjenci chętniej poddają się
zabiegom przy użyciu lasera i bardziej akceptują tę metodę niż leczenie skalpelem.
Warto podkreślić, iż technika laserowa
umożliwia cięcie i koagulowanie tkanek
również zakażonych, gdyż światło laserowe przez wytwarzanie wysokich temperatur w miejscu napromieniowania działa wyjaławiająco i, mimo intensywnego
krwawienia z tkanek będących w stanie
zapalnym, umożliwia precyzyjne i mało
traumatyczne operowanie [20]. Z doświadczeń własnych wynika, że ta cecha jest bardzo przydatna w chirurgii
periodontologicznej przy leczeniu głębokich kieszonek rzekomych, w trakcie
zabiegu gingiwektomii. Wówczas mimo
wcześniejszego przygotowania pacjenta,
trudno jest wyeliminować stan zapalny,
szczególnie że przy głębokich kieszonkach pacjent ma problem z utrzymaniem prawidłowej higieny jamy ustnej.
Mavrogiannis i wsp. [21] ocenili skuteczność trzech różnych chirurgicznych
metod korekty polekowego rozrostowego zapalenia dziąseł oraz stopień ich
nawrotu. Stwierdzili, że gingiwektomia
The post-operative wound was rinsed with
not been rising her oral cavity with the
most likely connected with a mechanical
physiological saline solution and Solcose-
solutions indicated by the dental practitio-
trauma caused by accidental biting of
ryl adhesive paste was used. The patient
ner. She claimed she had forgotten to fol-
the mucous membrane of the lower lip.
tolerated the procedure very well. The
low the instructions. The histopathological
In infiltration anaesthesia the lesion was
patient was asked to continue using the
examination confirmed the initial diagno-
removed from the lower lip with a margin
paste at home and additionally rinse oral
sis: granuloma fissuratum.
of healthy tissues with the help of a dio-
Laser jest nieocenionym
narzędziem w przypadku usuwania
zmian w jamie ustnej z okolic
trudno dostępnych oraz z miejsc,
gdzie tamponowanie i założenie
szwów byłoby trudne.
A laser is an invaluable tool when
eliminating lesions inside the oral
cavity from areas that are hard
to access and places where the
application of plugs and sutures
would have been otherwise difficult.
pozabiegowego. Laser jest nieocenionym narzędziem w przypadku usuwania
zmian w jamie ustnej z okolic trudno dostępnych oraz z miejsc, gdzie tamponowanie i założenie szwów byłoby trudne.
Warto również wspomnieć, że dzięki waporyzacji lasery redukują ryzyko rozwoju
infekcji w ranie, bakteriemii, zapewniając wygodniejszy i bezpieczniejszy okres
pooperacyjny [17]. Zabiegi chirurgii laserowej nie są obciążające, dlatego mogą
być bezpiecznie stosowane u pacjentów
w podeszłym wieku [2]. Dzięki zastosowaniu lasera może być wykonywane wiele zabiegów z zakresu chirurgii tkanek
miękkich jamy ustnej, takich jak wycięcie kaptura dziąsłowego w utrudnionym
wyrzynaniu dolnego zęba mądrości, nacięcie ropni podśluzówkowych, torbieli
zastoinowych, usunięcie włókniaków,
brodawczaków, nadziąślaków, rozrostów
dziąseł, naczyniaków, tłuszczaków oraz
ziarniniaków szczelinowatych [2, 18, 21].
Rany po zabiegu laserem goją się dłużej niż po zabiegu przy użyciu skalpela.
Jednak przy użyciu tradycyjnego noża
chirurgicznego blizny są zawsze widoczne i często mają charakter ściągający.
W związku z koagulacją i karbonizacją tkanek miękkich, podczas zabiegu
de laser (fig. 16). The material was taken
cavity with chamomile infusion and Corsodyl. Moreover, a mash diet was recom-
Case 5
for a histopathological examination. The
mended for a few days. Once the wound
A male patient (aged 52) reported to the
post-operative wound was rinsed with
healed, a new set of dentures was ordered.
Institute of Periodontology and Oral Mu-
physiological saline solution and Solcose-
After two weeks, during a control visit, the
cosa Diseases of the Medical University of
ryl adhesive paste was used. The patient
patient mentioned that she had suffered
Lodz to have a lesion of a fibrous nature
went through the procedure very well.
from strong pain within a few days after
located on the oral mucosa of the lower
The patient was told to continue using
the procedure (fig. 14). In a clinical exami-
lip on the left side removed (fig. 15). The
the paste at home and additionally rinse
nation, extensive ulcerations in the place
lesion had been present there for about
the oral cavity with chamomile infusion.
of the operation were visible. The patient
a year and a half. The patient had been
During a control visit after one week, the
admitted that she had not been using the
using ointments and observed partial ab-
wound was healing correctly (fig. 17). The
adhesive paste due to its high cost and had
sorption of the lesion. Its aetiology was
ulceration (1.5 cm in diameter) indicated
18
z użyciem noża laserowego, powstaje
charakterystyczny zapach, który może
być nieprzyjemny dla pacjenta.
Podsumowanie
We współczesnej stomatologii trudno
wyobrazić sobie nowoczesny gabinet
bez stosowania najnowszych osiągnięć
techniki. Coraz częściej zalety techniki
laserowej wykorzystywane są w praktyce stomatologicznej. Zakres zastosowań wynikający z użycia laserów do
tkanek miękkich w leczeniu stomatologicznym jest ogromny, podobnie jak
zakres korzyści zarówno dla lekarza, jak
i pacjenta. Zachowanie odpowiednich
środków ochrony sprawia, że laseroterapia jest metodą bezpieczną dla pacjenta
oraz wykonującego zabieg lekarza.
nie estetycznych procedur klinicznych
na tkankach miękkich, takich jak gingiwektomia, kształtowanie brzegu dziąsła
i usuwanie jego nadmiernego rozrostu.
Ponadto lasery diodowe ułatwiają usuwanie próchnicy, np. jeśli jest zlokalizowana poddziąsłowo, umożliwiają
wykonanie czytelnego, dokładnego
wycisku. Generalnie, lasery diodowe
są mało inwazyjne i traumatyczne dla
pacjenta oraz dla otaczających tkanek,
a także powodują niewielkie ich zwęglanie [22]. Dzięki koagulacji naczyń
krwionośnych zabiegi z użyciem lasera
są bezkrwawe, co umożliwia dokładne
cięcie, a rany pooperacyjne nie wymagają zakładania szwów, co ma znaczenie
zarówno kliniczne, jak i ekonomiczne.
HOT TOPIC cation of the post-operative wound exposed to constant irritation during food consumption could have had an influence on
the increased post-operative discomfort.
A laser is an invaluable tool when eliminating lesions inside the oral cavity from
areas which are hard to access and places
where the application of plugs and sutures would have been otherwise difficult.
Surgical procedures in children, such as
incision of frenula, gingivectomy, excision of fibroma, papilloma or epulis, are
less traumatic and better tolerated by the
youngest patients if carried out with the
use of a laser. Owing to the short time
and bloodless course of the procedure as
well as due to the fact that a laser can be
associated with a magic wand, children
accept this form of treatment. Smith et al
Piśmiennictwo/References:
[19] claim that patients are more willing
Lasery diodowe w porównaniu z innymi
aparatami mają bardzo małe rozmiary,
więc z punktu widzenia ergonomii pracy rola ich zastosowań podczas zabiegów będzie na pewno wzrastać. Lasery
diodowe mają zastosowanie w chirurgii,
endodoncji, periodontologii i uwalnianiu implantów. Umożliwiają wykona-
1. Pokora L.: Lasery w stomatologii. Wydawnic-
to undergo a therapy with the use of a la-
a minute inflammatory halo. Results of
after 14–28 days, whereas post-operative
which are inflamed, enables precise and
the histopathological examination confir-
wounds were not visible.
little traumatic operation [20]. Based on
two CTL Laser Instruments, Warszawa 1992.
2. Sułek J.: Możliwości wykorzystania laserów
ser and accept this method quicker than
w protetyce stomatologicznej. Poradnik Sto-
a procedure with a scalpel.
matol., 2010, 10, 4: 139–142.
It is worth mentioning that the laser tech-
3. Grzesiak-Janas G., Karolewski M., Wolf L.:
Laseroterapia w chirurgii stomatologicznej
[w:] Plewińska H. (red.) Chirurgia stomato-
nique also enables cutting and coagulating infected tissues as laser light acts as
logiczna w codziennej praktyce, Akademia
a sterilizer by generating high tempera-
Medyczna, Łódź 1999.
tures in the place of radiation and, despite intensive bleeding from the tissues
the authors’ own experience, this featu-
med the initial diagnosis: fibroma.
Procedures with the help of a laser kni-
re is very helpful in periodontal surgery
Discussion
fe are conducted in the vicinity of kera-
when treating deep pseudo pockets du-
In case of the patients treated with the
tinised oral mucosa, such as gingiva and
ring gingivectomy. Then, despite earlier
help of a diode laser in the continuous
hard palate. In the post-operative period,
preparation of the patient, it is difficult to
operation mode, with the application of
the pain diminished and wounds healed
eliminate inflammations, especially when
the contact technique and energy setting of
quicker than in case of treatments carried
the patient has problems maintaining
1.2 to 2 W, the procedures were performed
out on non-keratinised oral mucosa. Ob-
correct oral hygiene because of deep
quickly and effortlessly. Due to immediate
serving dental practitioner’s recommen-
pockets. Mavrogiannis et al [21] assessed
coagulation of blood vessels, the procedu-
dations and instructions was a significant
the effectiveness of three different surgi-
res were also bloodless, which guaranteed
factor in the post-operative period. The
cal methods of correcting drug-induced
perfect visibility of the operating field and
patients who used Solcoseryl paste and
hypertrophic gingivitis and the degree
enabled precise cutting. Post-operative wo-
chamomile infusion to rinse their oral
of their recurrence. The scientists found
unds healed through granulation (per se-
cavity tolerated the post-operative pro-
that gingivectomy performed with a laser
cundam) and did not require using sutures.
blems easier and the wounds healed qu-
reduced the risk of gingival overgrowth
Complete healing of wounds was observed
icker. Moreover, oral dryness and the lo-
recurrence.
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
19
TEMAT NA CZASIE
4. Jańczuk Z. (red.): Praktyczna periodontolo-
p-n junction obtained by diffusion of zinc in
gia przedkliniczna. Kwintesencja, Warszawa
tellurium doped n-GaAs single crystal). Arch.
2004.
Elektrotechniki, 1966, 15, 1: 163–167.
5. Perkowska M.: Współczesne poglądy na
12. Bladowski M., Konarska-Choroszucha H.,
temat leczenia próchnicy na podstawie pi-
Choroszucha T.: Zasady posługiwania się la-
śmiennictwa. Nowa Stomatol., 2010, 2: 78–81.
serami dużej i małej mocy podczas zabiegów
6. Owczarek B. i wsp.: Wpływ biostymulacji lase-
przeprowadzanych w znieczuleniu ogólnym
rowej na gojenie tkanek u pacjentów leczo-
w trybie ambulatoryjnym. Nowa Stomatol.,
nych z powodu przewlekłego zapalenia przy-
2000, 3: 33–37.
zębia. Dent. Med. Probl., 2004, 41, 1: 45–49.
13. Lasery stomatologiczne PICASSO i PICASSO
7. Sulka A., Mierzwa-Dudek D.: Leczenie pu-
LITE amerykańskiej firmy AMD Lasers. Dostęp-
stego zębodołu z wykorzystaniem promie-
ny w Internecie ‹www.marku.com.pl/userfiles/
niowania laserowego średniej mocy. Dent.
news/picasso.pdf› [dostęp 15 lutego 2012 r.].
Med. Probl., 2002, 39, 2: 205–209.
8. Sulka A., Mierzwa-Dudek D., Dominiak M.:
13 years of own experience with the use of
laser biostimulation in oral surgery. Dent.
Med. Probl., 2007, 44, 1: 37–44.
9. Bendowski P.: Wstępna ocena efektów sto-
14. Owczarek G., Wolska A.: Aspekty bezpieczeństwa przy obsłudze urządzeń laserowych. Bezpieczeństwo Pracy, 2008, 11: 2–5.
15. Bladowski M., Konarska-Choroszucha H.,
Choroszucha T.: Zasady ergonomii pracy
aparaturą laserową o dużej mocy z wie-
sowania laseroterapii niskoenergetycznej
loprzegubowymi
po chirurgicznych zabiegach stomatologicz-
Nowa Stomatol., 2000, 4: 28–32.
nych. Mag. Stomatol., 1994, 4: 13–14.
ramionami
lustrzanymi.
16.Owczarek G., Kubacki Z., Pościk A.: Kontak-
10.Ciechowicz K.: Zastosowanie lasera biosty-
towe ochrony oczu przy źródłach promienio-
mulacyjnego w leczeniu suchego zębodołu.
wania laserowego. Bezpieczeństwo Pracy,
Czas. Stomatol., 1995, 48: 601–605.
2001, 1: 7–10.
(GaAlAs) diode laser – a 2-year follow-up.
Spec. Care Dentist., 2010, 30, 2: 46–52.
18.Gregnanin Pedron I. i wsp.: Treatment of
mucocele of the lower lip with diode laser in
pediatric patients: Presentation of 2 clinical
cases. Pediatric Dent., 2010, 32, 7: 539–541.
19. Smith T., Thompson J., Lee W.: Patient response to dental laser treatment, a preliminary report. J. Calif. Dent. Assoc., 1991, 19, 11: 37–41.
20.Janas-Grzesiak G., Janas A., Ratajek-Gruda
M.: Porównanie skuteczności metod klasycznych z techniką laserową plastyki wędzidełka wargi górnej, dolnej i języka. Dent. Med.
Probl., 2004, 41, 1: 39–43.
21. Mavrogiannis M. i wsp.: The efficacy of three
different surgical techniques in the management of drug-induced gingival overgrowth.
J. Clin. Periodontol., 2006, 33 , 9: 677–682.
22.Kwong W.J.: Using a nanohybrid composite
and diode laser to achieve minimally invasive esthetic anterior restorations. Compend.
Contin. Educ. Dent., 2011, 3: 52–56.
11. Darek B., Mroziewicz B., Świderski J.: Polish-
17. de Oliveira Guaré R. i wsp.: Drug-induced gin-
-made laser using a gallium arsenide junc-
gival enlargement: Biofilm control and surgi-
tion (Gallium arsenide laser design using
cal therapy with gallium–aluminum–arsenide
Lista piśmiennictwa dostępna jest
także w formie elektronicznej na stronie www.edentico.pl.
It also needs to be said that due to vapo-
rated during a procedure with the use of
res on soft tissues, such as gingivectomy,
risation lasers reduce the risk of infection
laser knife, which may not be pleasant for
shaping of gingival margin and reducing
development inside the wound – bacte-
the patient.
its extensive overgrowth. Moreover, diode lasers facilitate caries elimination; for
raemia – and ensure a more comfortable
and safer post-operative period [17]. Laser
Summary
example if caries is located subgingivally,
surgery procedures are not burdening for
In contemporary dentistry it is hard to ima-
the laser enables making a clear and pre-
the patient, hence they can be safely per-
gine a modern dental office without the
cise impression. Generally speaking, dio-
formed in the elderly patients [2].
application of the latest achievements of
de lasers are little invasive and traumatic
Owing to the use of lasers, many proce-
technology. Increasingly more often the ad-
for the patient and for the surrounding
dures can be conducted within the scope
vantages of the laser technique are used in
tissues, as well as do not cause extensive
of oral soft tissue surgeries, such as exci-
dental practices. The scope of applications
charring [22]. Due to blood vessels coagu-
sion of a tooth cap in hindered eruption
and the benefits resulting from the use of
lation, the procedures with the use of
of a lower wisdom tooth, incision of sub-
lasers on soft tissues are vast, both for the
a laser are bloodless, which allows precise
mucous abscesses, retention cysts, elimi-
dental practitioner as well as the patients.
cutting, whereas post-operative wounds
nation of fibromas, papillomas, epulis,
Observing proper safety measures guaran-
do not require sutures. These properties
gingival hypertrophy, angiomas, lipomas
tees that a laser therapy is safe for patients,
are important from both the clinical and
and fissure granulomas [2, 18, 21]. Wounds
dentists and assisting personnel.
economical perspective.
after a laser procedure heal longer than
When compared to other devices, diode
after a therapy with the use of a scalpel.
lasers are very small, therefore their role
However, when using a traditional surgi-
should increase from the point of view of
cal knife scars are always visible and often
work ergonomics. Diode lasers are used
have an astringent character. In connec-
in surgery, endodontics, periodontolo-
tion with soft tissue coagulation and car-
gy and releasing implants. They enable
The list of references is also available in
bonisation, characteristic odour is gene-
performing aesthetic clinical procedu-
electronic form at: www.edentico.pl.
20
Małgorzata Janowska-Bugaj D.D.S.,
Anna Dudko M.D. Ph.D.,
Professor Anna J. Kurnatowska M.D.
Ph.D.
TEMAT NA CZASIE
Laser Nd:YAG w periodontologii
Słowa kluczowe:
laser Nd:YAG, laser diodowy,
periodontologia, zespół endo-perio, kiretaż dziąsłowy, włókniaki
praca recenzowana
Key words:
Nd:YAG laser, diode laser,
periodontology, endo-perio syndrome,
gingival curettage, fibroma
dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska1,
lek. dent. Katarzyna Urbaniak2,
dr n. med. Renata Samulak-Zielińska1,
prof. dr hab. n. med. Mariusz Lipski3,
dr n. med. Joanna Czuryszkiewicz-Cyrana1,
dr n. med. Marlena Trąbska-Świstelnicka1
Zakład Periodontologii Pomorskiego
1
Uniwersytetu Medycznego
Streszczenie: Laser Nd:YAG ma szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach
stomatologii, a zwłaszcza w periodontologii, dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i hemostatycznym. Emituje falę o długości 1064 nm lub 1320 nm,
która może być transmitowana przez elastyczne włókno optyczne umożliwiające
dotarcie do miejsc trudno dostępnych w jamie ustnej. Laser znajduje szerokie
zastosowanie w leczeniu zmian endodontyczno-periodontologicznych, gdzie
wykorzystuje się jego właściwości termiczne i zdolność głębokiej penetracji
w kanaliki zębinowe, która umożliwia ich odkażenie i uszczelnienie. Celem
pracy jest przedstawienie możliwości zastosowania lasera Nd:YAG w zabiegach
periodontologicznych. Przedstawiono zasady posługiwania się tym urządzeniem
oraz porównano je z laserami diodowymi, które również należą do grupy laserów
pracujących w podczerwieni.
Abstract: Owing to its antibacterial and haemostatic properties, the Nd:YAG laser
is widely used in many fields of dentistry, especially in periodontology. The laser
emits wavelengths of 1064 nm or 1320 nm, which can be transmitted through flexible optical fibres. This allows reaching inaccessible places in the oral cavity. This
laser is also used in the treatment of endo-perio lesions due to its ablative properties, which cause sealing and sterilisation. The aim of the work is to present the
possibility of using the Nd:YAG laser in periodontology and to present the principles
of operating this laser as compared to diode lasers, which belong to the group of
infrared lasers.
w Szczecinie
Kierownik: dr hab. n. med.
Elżbieta Dembowska
2
Prywatna praktyka stomatologiczna
w Szczecinie
3
Zakład Stomatologii Zachowawczej
Przedklinicznej i Endodoncji
Przedklinicznej Pomorskiego
Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
Kierownik:
prof. dr hab. n. med. Mariusz Lipski
J
ednym z większych osiągnięć współczesnej medycyny jest wprowadzenie do postępowania klinicznego urządzeń laserowych. Od skonstruowania
lasera w 1960 roku przez Theodore’a
H. Maimana przeprowadzono wiele
doświadczeń nad odpowiednim ich
stosowaniem w wielu dziedzinach,
między innymi w stomatologii.
Mailing address:
dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska
Zakład Periodontologii PUM
al. Powstańców Wielkopolskich 72/18,
70-111 Szczecin
22
Do dobrze poznanych i najczęściej
stosowanych laserów wysokiej mocy
stosowanych w zabiegach periodontologicznych należą: laser gazowy (mole-
kularny) CO2 – dwutlenkowo-węglowy (10 600 nm), diodowy Ga Al As
(galowo-glinowo-arsenowy, 809 nm)
In Ga As (indium-galowo-arsenowy,
o długości fali 980 nm), a także lasery
ekscymerowe.
Popularne i często stosowane są również lasery: Nd:YAG (neodymowo-yagowy, 1064 nm) i skonstruowany
później Er:YAG (erbowo-yagowy,
2960 nm), w których materiałem laserującym są kryształy granatu itrowo-aluminiowego (Yttrium Aluminium
Elżbieta Dembowska, Katarzyna Urbaniak, Renata Samulak-Zielińska, Mariusz Lipski,
Joanna Czuryszkiewicz-Cyrana, Marlena Trąbska-Świstelnicka
Garnet – YAG) z domieszką atomów
odpowiednio neodymu i erbu będących źródłem emisji fotonów. Podobnie w laserze Er,Cr:YSGG (Erbium,
Chromium Yttrium-Scandium-Gallicum-Garnet, o długości fali 2780 nm)
źródłem emisji jest ciało stałe.
Celem laseroterapii jest doprowadzenie odpowiedniej dawki promieniowania na wybraną głębokość tkanki
oraz efektywna zamiana energii światła laserowego w inny rodzaj energii
biologicznej, chemicznej, cieplnej
bądź mechanicznej. Stąd dominującym przedmiotem badań jest ilość rzeczywiście absorbowanej przez tkanki
energii promieniowania laserowego.
Absorpcja i penetracja światła laserowego zależy zarówno od parametrów
fizycznych fali świetlnej, jej długości,
użytej mocy, aplikowanej dawki energii, jak i od budowy histologicznej
tkanki, zawartości w niej wody, hemoglobiny, melaniny oraz innych składników, a także od rozległości i typu
zmian patologicznych.
Lasery dużej mocy stosowane są do wywoływania kontrolowanych procesów
destrukcyjnych tkanki, do których zalicza się: koagulację, odparowanie i fotoablację. Wynalezienie laserów impulsowych o krótkim impulsie umożliwiło
znaczną redukcję ilości generowanego
ciepła. Dlatego laserom impulsowym
towarzyszy niewielka destrukcja tkanek przyległych w polu działania.
Charakterystyka lasera Nd:YAG
W roku 1961 Elias Switzer wynalazł
impulsowy laser neodymowy. Pierwsze medyczne zastosowania tego lasera
to głównie cięcie tkanek miękkich oraz
koagulacja naczyń podczas zabiegów
chirurgicznych. Do zastosowań stomatologicznych laser został wdrożony
głównie dzięki pracom Terry’ego Myersa
prowadzonym w latach 1980–1985. Na
podstawie jego doniesień w roku 1985
zbudowano pierwszy laser Nd:YAG,
przeznaczony specjalnie do aplikacji stomatologicznych, który otrzymał homologację FDA. Od tej pory laser ten jest
jednym z najczęściej stosowanych w zabiegach stomatologicznych [12, 18, 37].
HOT TOPIC The Nd:YAG laser
in periodontology
One of the biggest achievements of contemporary medicine is the introduction
of laser devices into clinical procedures. Since the construction of the laser
in 1960 by Theodore H. Maiman, many
experiments have been conducted on
laser applications in numerous fields of
medicine, among others in dentistry.
The well-known and most frequently
used high-powered lasers used in periodontal treatments include: CO2 carbon
dioxide gas laser (10 600 nm), Ga Al As
diode laser (gallium-aluminium-arsenic,
809 nm), In Ga As (indium-gallium-arse-
Ośrodkiem czynnym lasera jest kryształ granatu itrowo-aluminiowego (tzw.
YAG) z domieszką jonów neodymu
(Nd – pierwiastek ziem rzadkich).
Kryształ ten umieszczony jest pomiędzy dwoma zwierciadłami, które
tworzą rezonator. Pręt kryształu jest
pobudzany lampą kryptonową lub
ksenonową. W rezonatorze następuje
generacja promieniowania laserowego
o długości fali równej 1064 nm lub
1320 nm (zakres bliskiej podczerwieni – promieniowanie niewidzialne dla
oka). Poprzez układ optyczny wiązka
promieniowania laserowego biegnie
do światłowodu i może być bezpośrednio aplikowana w miejsce zabiegu.
W laserach Nd:YAG stosuje się lasery pomocnicze (np. He-Ne, 650 nm)
emitujące promieniowanie widzialne.
nic, 980 nm), as well as excimer lasers.
The following lasers are also popular and
widely used: Nd:YAG (neodymium-YAG,
1064 nm) and Er:YAG (erbium-YAG,
2960 nm), which was built later and operates based on yttrium aluminium garnet
crystals with an addition of atoms such as
neodymium and erbium as the source of
photon emission. Similarly as in case of
the Er,Cr:YSGG laser (Erbium, Chromium
Yttrium-Scandium-Gallicum-Garnet, wavelength 2780 nm), a solid body is the
source of emission.
The main aim of a laser therapy is to
ensure that a correct dose of radiation
reaches the desired tissue depth, which
leads to an effective exchange of laser
light energy into biological, chemical,
thermal or mechanical energy. Hence,
the amount of actually absorbed laser
Celem laseroterapii jest doprowadzenie odpowiedniej dawki promieniowania na
wybraną głębokość tkanki oraz efektywna zamiana energii światła laserowego
w inny rodzaj energii biologicznej, chemicznej, cieplnej bądź mechanicznej.
The main aim of a laser therapy is to ensure that a correct dose of radiation reaches
the desired tissue depth, which leads to an effective exchange of laser light energy
biological, chemical, thermal or mechanical energy.
radiation energy by human tissues has
been the dominating subject of experiments. Laser light absorption and penetration depend on both the physical
parameters of the light wave, its length,
the power applied, the energy dose, as
well as on the histopathological anatomy
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
23
TEMAT NA CZASIE
Widoczny, czerwony promień pilotujący wskazuje dokładne miejsce aplikacji. Lasery Nd:YAG mogą emitować
promieniowanie zarówno w sposób
ciągły, jak i impulsowy. Moc laserów
w pracy ciągłej osiąga kilkaset watów,
ale w stomatologii wykorzystuje się lasery o mocy promieniowania od kilku
do kilkudziesięciu watów.
Specyfika pracy laserem Nd:YAG
Wynalezienie laserów impulsowych
o krótkim impulsie umożliwiło znaczną redukcję ilości generowanego ciepła. Dlatego też lasery impulsowe
ograniczają towarzyszącą użyciu lasera
destrukcję tkanek przyległych do pola
działania. Ponadto laser Nd:YAG emituje falę o długości 1064 nm, która
umożliwia transmisję przez elastyczne
włókno optyczne i dlatego jest relatywnie łatwa do zastosowania w jamie
ustnej. Z powodu pulsującej transmisji przez elastyczne włókno optyczne,
hemostazę i inne zalety, laser Nd:YAG
jest proponowany dla różnego rodzaju
zabiegów chirurgicznych w jamie ustnej. Następnie zaproponowano użycie
lasera Nd:YAG w wielu aspektach leczenia periodontologicznego: sterylizacji kieszonek, usuwaniu kamienia,
kiretażu, root planingu, usuwaniu
przerostów i nadziąślaków.
Stosując laser Nd:YAG, pracujemy
cienkim, elastycznym, kwarcowym
światłowodem, co umożliwia dotarcie
do miejsc trudno dostępnych w jamie
Absorpcja i penetracja światła laserowego zależy zarówno od parametrów
fizycznych fali świetlnej, jej długości, użytej mocy, aplikowanej dawki energii, jak
i od budowy histologicznej tkanki, zawartości w niej wody, hemoglobiny,
melaniny oraz innych składników, a także od rozległości i typu zmian
patologicznych.
Laser light absorption and penetration depend on both the physical parameters
of the light wave, its length, the power applied, the energy dose, as well as on
the histopathological anatomy of the tissue, the contents of water, the amount
of haemoglobin, melanin and other components, as well as on the extensiveness
and type of the pathological lesions.
ustnej. Najczęściej stosuje się światłowody o średnicy 320 µm (zabiegi
chirurgiczne na błonie śluzowej jamy
ustnej) oraz 200 μm (w leczeniu endodontycznym). Jeżeli koniec światłowodu nie dotyka do tkanek, mówi się
o metodzie bezkontaktowej. W takiej
sytuacji głębokość i szerokość destrukcji tkanek jest stosunkowo duża – wynosi nawet do kilku milimetrów. Dlatego w aplikacjach stomatologicznych
zalecana jest przede wszystkim technika pracy metodą kontaktową.
Aby wykonać cięcie, końcówkę włókna
światłowodowego prowadzimy szybkimi ruchami w kontakcie z tkankami
wzdłuż planowanej linii cięcia. Im wolniej wykonywany jest zabieg, w sposób
niezdecydowany i bez kontaktu z tkanką, tym większe będą uboczne skutki
termiczne w postaci koagulacji tkanek.
Wykonanie cięcia laserem Nd:YAG jest
bezkrwawe, ale bardziej czasochłonne
niż np. przy zastosowaniu lasera CO2
czy użyciu konwencjonalnego ostrza
skalpela. Dawka energii konieczna do
odparowania tkanek laserem Nd:YAG
jest duża i wymaga wielokrotnego powtarzania ruchów aplikacji [9, 13, 14].
of the tissue, the contents of water, the
The characteristics of the Nd:YAG laser
The active medium of this laser is an
amount of haemoglobin, melanin and
In 1961, Elias Switzer built the first neo-
yttrium aluminium garnet crystal (the so-
other components, as well as on the
dymium impulse laser. The first medical
-called YAG) with the addition of neody-
extensiveness and type of pathological
applications of this laser were mainly in-
mium ions (Nd – a rare earth element).
lesions. High-powered lasers are used
cisions of soft tissues and vessel coagula-
This crystal is placed between two mir-
to activate controlled processes of tis-
tion during surgical procedures. The laser
rors, which form a resonator. A rod of
sue destruction such as coagulation,
was used for the first time in dentistry
the crystal is activated by a krypton or
vaporisation and photoablation. The
owing to the research conducted by Ter-
xenon lamp. Laser radiation characteri-
invention of impulse lasers characteri-
ry Myers in the years 1980–1985. Based
sed by wavelengths equal to 1064 nm or
sed by short impulses has made it po-
on his reports, the first Nd:YAG laser de-
1320 nm is generated in the resonator
ssible to reduce the amount of heat
signed especially for dental application
(near infrared – invisible radiation). A la-
generated. Therefore, impulse lasers
was built in 1985 and later approved by
ser radiation beam is transmitted through
are characterised by relatively insigni-
FDA. Since then, the laser has been one
the optical system to a light guide and
ficant tissue destruction near the field
of the most frequently used devices in
can be directly applied in the desired
of operation.
dental procedures [12, 18, 37].
area. Auxiliary lasers (e.g. He-Ne, 650 nm),
24
Możliwości klinicznego
zastosowania lasera Nd:YAG
W zakresie tkanek miękkich:
1. Opracowanie kieszonek przyzębnych
w trakcie kiretażu dziąsłowego
2. Zatrzymanie krwawienia – hemostaza
3. Zamykanie nadżerek, aft
4. Usuwanie nabłonka w trakcie operacji płatowej
5. Usuwanie uszypułowanych, łagodnych zmian nowotworowych i zapalnych oraz włókniaków i nadziąślaków
6. Odsłanianie implantu
7. Frenulektomia, plastyka wędzidełek
8. Plastyka dziąseł (gingiwektomia)
9. Przygotowanie pola protetycznego
(pogłębianie przedsionka jamy ustnej)
W zakresie twardych tkanek zęba:
1. Leczenie endodontyczne (zeszkliwienie i odkażanie ścian kanałów)
2. Leczenie zmian okołowierzchołkowych
3. Działanie bakteriobójcze, grzybobójcze, wirusobójcze
4. Leczenie próchnicy początkowej
5. Znoszenie nadwrażliwości zębiny
6. Odsłanianie stopnia oszlifowanych
filarów zębowych
7. Przygotowanie dna ubytku przed
założeniem wypełnienia
HOT TOPIC W rezonatorze następuje generacja promieniowania laserowego o długości fali
równej 1064 nm lub 1320 nm (zakres bliskiej podczerwieni – promieniowanie
niewidzialne dla oka). Poprzez układ optyczny wiązka promieniowania
laserowego biegnie do światłowodu i może być bezpośrednio aplikowana
w miejsce zabiegu.
Laser radiation characterised by wavelengths equal to 1064 nm or 1320 nm is
generated in the resonator (near infrared – invisible radiation). A laser radiation
beam is transmitted through the optical system to the light guide and can be
directly applied in the place of procedure
Wybrane zabiegi z zastosowaniem lasera Nd:YAG
used in many aspects of a periodontal
treatment, such as: pockets sterilisation,
tartar removal, curettage, root planing,
1. Kiretaż dziąsłowy z użyciem lasera
Nd:YAG
overgrowth
and
epulis
elimination.
When using the Nd:YAG laser we operate a thin flexible quartz light guide,
Podjęto próby wykorzystania energii
lasera Nd:YAG do usuwania złogów
nazębnych, zarówno naddziąsłowych,
jak i poddziąsłowych oraz opracowania
cementu korzeniowego. Jednak badania wykazały brak zdolności wybiórczego działania lasera na złogi kamienia
nazębnego, a jednocześnie stwierdzono
uszkodzenia powierzchni cementu korzeniowego przy zastosowaniu mocy
powyżej 1 W.
which enables reaching hard-to-access
places in the oral cavity. Light guides of
the diameter totalling 320 µm (surgical
procedures performed on the oral mucosa) and 200 µm (during endodontic
treatments) are used most often. When
the end of a light guide does not touch
tissues, it is referred to as the contact-free method. In this situation the depth
and width of tissue damage is relatively
high and may amount to a few millimetres at the most. Therefore, the contact
Dlatego podczas wykonywania kiretażu dziąsłowego laserem naświetla się
technique is mainly recommended in
dental applications of the laser. In order
to make an incision the tip of the laser
which emit visible radiation, are used with
possible to reduce the amount of heat
guide fibre should be operated with fast
Nd:YAG lasers. A visible red pointer beam
generated. Thereby, impulse lasers li-
movements in contact with the tissues
indicates precisely the place of applica-
mit tissue destruction of the areas near
along the planned line of incision. The
tion. The Nd:YAG laser can emit radiation
the operating field, which accompanies
slower and the more hesitant the pro-
in two operation modes: continuous and
the use of laser radiation. Moreover,
cedure is and the less contact with the
impulse. The power of the laser in the
the Nd:YAG laser emits wavelengths of
tissue there is, the more extensive the
continuous operation mode reaches seve-
1064 nm, which enables transmission
thermal side effects in the form of tis-
ral hundred watts, but in dentistry lasers
through flexible optical fibres and, hen-
sue coagulation will be. Performing inci-
which emit radiation from several to seve-
ce, is relatively easy to use in the oral
sions with the Nd:YAG laser is bloodless,
ral dozen watts are used.
cavity. Due to pulsating transmission
but also more time-consuming than, for
by flexible optical fibres, haemostasis
example, in case of using the CO2 laser
The specificity of working with the
and other benefits, the Nd:YAG laser is
or a conventional scalpel blade. The
Nd:YAG laser
recommended during various types of
dose of energy required to vaporise tis-
The invention of impulse lasers charac-
surgical procedures performed inside the
sues with the Nd:YAG laser is high and
terised by short impulses has made it
oral cavity. The Nd:YAG laser can also be
requires repeated movements [9, 13, 14].
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
25
TEMAT NA CZASIE
Ośrodkiem czynnym lasera
jest kryształ granatu itrowoaluminiowego (tzw. YAG)
z domieszką jonów neodymu
(Nd – pierwiastek ziem rzadkich).
The active medium of the laser is an
yttrium aluminium garnet crystal
(the so-called YAG) with the addition
of neodymium ions (Nd – a rare earth
element).
tkanki miękkie kieszonki przyzębnej,
co powoduje:
• waporyzację chorej tkanki i skuteczne usunięcie zapalnego nabłonka
kieszonki dziąsłowej,
• redukcję poddziąsłowej flory bakteryjnej,
• selektywne niszczenie bakterii produkujących melaninę, jak: Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia oraz Actinobacillus species,
• opóźnioną rekolonizację flory poddziąsłowej.
pod kątem w kierunku tkanek miękkich (radialnie). Należy pamiętać, aby
nie aplikować promieniowania na twarde tkanki zęba oraz nie przetrzymywać
światłowodu na dnie kieszonki, by nie
doprowadzić do uszkodzenia twardych
tkanek zęba oraz więzadeł ozębnej [6].
Światłowód prowadzi się ruchami pulsującymi góra – dół, okrążając ząb w czasie
60 s z ciągłym chłodzeniem 0,9% NaCl.
Użyta moc przy średnicy światłowodu
320 μm powinna być rzędu 1,25–1,75 W
przy częstotliwości 15–20 Hz. Po aplikacji laserowej nie ma potrzeby zakładania opatrunku. Z wielu badań wynika, że po laserowym kiretażu kieszonek
na powierzchni cementu korzeniowego
dochodzi do znacznej redukcji bakterii
z grupy Bacillus subtilis, Escherichia coli,
Bacteroides species [15, 29].
Mówi się o tzw. peelingu kieszonek (powierzchowne usuwanie tkanki). Kiretaż
przy użyciu lasera Nd:YAG z reguły
nie wymaga znieczulenia miejscowego.
Najczęściej wykorzystuje się światłowód
o średnicy 320 μm, który wprowadza
się na małą głębokość kieszonki, nieco
W podsumowaniu należy stwierdzić,
że w kieszonkach przyzębnych po użyciu lasera Nd:YAG zmniejsza się liczba i spektrum bakterii oraz znacznie
opóźnia się rekolonizacja bakterii beztlenowych. Poprawie ulegają także parametry kliniczne, takie jak głębokość
kieszonek przyzębnych oraz zmniejsza się stan zapalny (mniejsze wartości wskaźników krwawienia). Próbki
Clinical applications of the Nd:YAG
9.Prosthetic field preparation (deepe-
laser
ning the vestibule of the oral cavity)
mikrobiologiczne wykazały redukcję
3 patogenów w porównaniu z próbkami pobranymi przed badaniem i próbkami kontrolnymi. Jednakże badanie
SEM (ang. scanning electron microscope
– skaningowy mikroskop elektronowy)
wykazało resztki złogów płytki i kamienia we wszystkich grupach badanych.
Laser Nd:YAG znalazł także zastosowanie w operacjach płatowych oraz
w sterowanej regeneracji tkanek.
W trakcie operacji płatowej opracowuje się laserem część nabłonkową płata
śluzówkowo-okostnowego od strony
wewnętrznej, co znacznie opóźnia
wrastanie nabłonka w kieszonkę i powstawanie długiego przyczepu nabłonkowego. Usunięcie płytki bakteryjnej
i kamienia jest punktem kulminacyjnym w skutecznym leczeniu periodontologicznym. Wysoki odsetek niepowodzeń po leczeniu jest spowodowany
niecałkowitą detoksykacją powierzchni
korzenia. Zastosowanie lasera jest kolejną próbą osiągnięcia bardziej efektywnego usuwania złogów nazębnych.
2. Laser Nd:YAG w leczeniu zespołu
perio-endo
W roku 1999 Amerykańska Akademia Periodontologiczna w wyniku prac
Selected procedures with the use of
the Nd:YAG laser
In terms of soft tissues:
1.Processing periodontal pockets during
gingival curettage
2.Arrest of bleeding – haemostasis
In terms of dental hard tissues:
1. Gingival curettage with the use of the
1. Endodontic treatment (hyaline degene-
Nd:YAG laser
ration and canal walls decontamination)
Attempts were made to use Nd:YAG la-
3.Closing erosions and aphthae
2.Treatment of periapical lesions
ser energy to remove dental deposits,
4.Removing epithelium during flap surgeries
3.Bactericidal, fungicidal and virucidal
both subgingival and supragingival, as
5.Removing pedunculated mild neopla-
properties
well as to process root cement. However,
stic and inflammatory lesions as well as
4.Initial caries treatment
research studies revealed no ability of
fibromas and epulis
5.Elimination of dentin hypersensitivity
laser’s selective operation on tartar de-
6.Implant exposure
6.Exposure of polished abutment teeth
posits and, at the same time, damage of
7.Frenulectomy, frenuloplasty
7.Preparation of cavity’s bottom before
root cement surface was observed when
8.Gingivectomy
26
filling
using energy settings above 1 W.
prowadzonych przez Międzynarodowe Warsztaty
Periodontologiczne w nowej klasyfikacji chorób
przyzębia wyodrębniła również grupę zapaleń związanych z uszkodzeniami miazgi kanałowej. W zależności od drogi wniknięcia infekcji wyróżnia się
zespoły endo-perio, perio-endo lub zespoły mieszane. Stąd planując kompleksowe leczenie przyzębia,
niejednokrotnie należy uwzględnić także leczenie
endodontyczne zęba objętego zmianami okołowierzchołkowymi. W tych przypadkach klinicznych również znalazł zastosowanie laser Nd:YAG.
Technika światłowodowa umożliwia aplikację promieniowania do kanału korzeniowego i oddziaływanie na tkanki okołowierzchołkowe. W każdym
przypadku leczenie endodontyczne należy rozpocząć od tradycyjnego opracowania mechaniczno-chemicznego kanału techniką step-back lub
crown-down. Po poszerzeniu światła kanału do
rozmiaru co najmniej 40 wg ISO można przystąpić do aplikacji laserowej. Do odkażania kanałów używa się światłowodu o średnicy 200 μm
wprowadzanego na głębokość o 1 mm krótszą niż
długość robocza narzędzia kanałowego. Aktualnie
preferowana jest metoda dr. Norberta Gutknechta
z Instytutu Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii w Aachen (Niemcy). Polega ona na
zastosowaniu kilku zasad: światłowód wprowadzamy do kanału zawsze przy wyłączonym laserze.
Światłowód wyciągamy z kanału ruchem spiralnym, laser załączamy dopiero, gdy światłowód
znajduje się w ruchu. Czynność powtarzamy oko-
ło dziewięciu razy w jednym kanale. Czas spiralnego przesuwania wiązki laserowej w górę i w dół
powinien przy jednej aplikacji wynosić najwyżej
5 s, po czym zalecana jest 20-sekundowa przerwa.
W trakcie jednej wizyty wymagane są minimum
trzy cykle po 5 s każdy. Kanał możemy wypełnić
czasowo wodorotlenkiem wapnia i zamknąć glassjonomerem. Całą procedurę należy powtórzyć
trzykrotnie w odstępach tygodniowych. Naświetlanie ścian kanałów powoduje ich uszczelnienie
i wyjałowienie dzięki zeszkliwieniu powierzchownej warstwy zębiny kanałowej. Dzięki wprowadzeniu wiązki energii do wnętrza kanału sterylizujemy
nie tylko kanał główny, ale także zamykamy drobne kanaliki, które często są źródłem infekcji. Dentyna wewnętrzna zostaje więc zeszklona, a kanał
oczyszczony całkowicie sterylnie. Cała procedura
leczenia endodontycznego musi być wykonywana
w połączeniu z technikami konwencjonalnymi.
Leczenie zespołu perio-endo można uzupełnić dodatkową aplikacją energii laserowej od strony kieszonki przyzębnej. Zabieg wykonuje się wówczas
analogicznie jak przy laserowym kiretażu dziąsłowym [15, 20, 21, 24, 30, 34].
3. Usuwanie włókniaków przy użyciu lasera
Nd:YAG
Włókniaki to łagodne guzki łącznotkankowe dość
często występujące w obrębie tkanek miękkich
(błony śluzowej) jamy ustnej. Mogą być uszypułkowane lub o szerokiej podstawie, o konsystencji
Hence, during gingival curettage performed with the
used most often; it is introduced to a pocket at small
laser, soft tissues of a periodontal pocket are subject
depth at an angle towards the soft tissues (radially). It
to radiation, which causes:
is necessary to remember not to apply radiation on the
- vaporisation of affected tissue and efficient elimi-
tooth’s hard tissues and not to keep the light guide
nation of inflamed epithelium of the gingival pocket,
at the bottom of the pocket to avoid damaging hard
- reduction of subgingival bacterial flora,
tissues of the tooth and periodontal ligaments [6].
- selective destruction of melanin-producing bacteria
such as: Porphyromonas gingivalis, Prevotella inter-
The light guide is operated with pulsating up-down
media and Actinobacillus species,
movements by circling the tooth within 60 seconds
- delayed recolonisation of subgingival flora.
with continuous cooling with 0.9% NaCl. The power
Some authors also mention the so-called pocket pe-
used in the case of the 320 μm light guide should to-
eling (superficial elimination of tissues). Generally,
tal from 1.25 to 1.75 W with frequency at the level of
curettage with the use of the Nd:YAG laser does not
15–20 Hz. After laser application no dressing is requ-
require topical anaesthesia. The 320 μm light guide is
ired. Many experiments indicate significant reduction
TEMAT NA CZASIE
miękkiej lub twardej, w zależności od
dominujących w nich elementów (fibroblasty lub włókna kolagenowe).
Głównymi czynnikami etiologicznymi
są: uraz mechaniczny na skutek przygryzienia, źle dopasowane protezy,
elementy retencyjne uzupełnień protetycznych.
Terapią z wyboru jest w tych przypadkach radykalne, chirurgiczne usunięcie
zmian. Przy użyciu lasera Nd:YAG
zabieg jest prostszy i mniej inwazyjny
w porównaniu z techniką tradycyjną.
Przed zabiegiem pacjent płucze jamę
ustną roztworem 0,1% chlorheksydyny przez 1 minutę. Najczęściej wystarczające jest znieczulenie powierzchowne sprayem lignokainowym. Najwygodniej uchwycić włókniak pęsetą
chirurgiczną i delikatnie odciągnąć
go od błony śluzowej, a światłowód
średnicy 320 μm umiejscowić w bezpośrednim kontakcie z błoną śluzową
u podstawy zmiany. Powierzchowne
warstwy tkanek zostają odparowywane. Początkowe parametry wiązki laserowej to częstotliwość 30 Hz, energia
100 mJ i moc 3 W. Wartości te wywołują dodatkowo efekt analgezji w powierzchownych tkankach. Im głębsze
partie włókniaka są odparowywane,
tym bardziej muszą wzrastać parametry wiązki laserowej, aż do 6 W, 30 Hz
i 200 mJ, do całkowitego usunięcia
zmiany. Czas trwania zabiegu zależy
od wielkości zmiany, z pewnością jest
jednak dłuższy niż w trakcie techniki konwencjonalnej. Jeśli przy podanych ustawieniach lasera nie uzyska-
Lasery Nd:YAG mogą emitować promieniowanie zarówno w sposób ciągły, jak
i impulsowy. Moc laserów w pracy ciągłej osiąga kilkaset watów, ale w stomatologii
wykorzystuje się lasery o mocy promieniowania od kilku do kilkudziesięciu watów.
Nd:YAG lasers can emit radiation in two operation modes: continuous and impulse.
The power of the lasers in the continuous operation mode reaches several hundred
watts, but in dentistry lasers which emit radiation from several to several dozen
watts are used.
my efektu hemostatycznego pokrycia
powierzchni rany delikatnym strupkiem, to należy zredukować moc do
1,5–3 W, częstotliwość do 30–35 Hz
i trzymając światłowód w odległości
0,5–1 mm od operowanego miejsca,
zadziałać wiązką rozogniskowaną,
w wyniku czego uzyskamy efekt hemostatyczny. Operowaną powierzchnię przemywamy sterylnym roztworem soli fizjologicznej i pokrywamy żelem chlorheksydynowym, a usunięte tkanki umieszczamy w 10% formalinie i przekazujemy do
badania histopatologicznego [33].
Wycięcie włókniaka przy pomocy
wiązki lasera nie powoduje trudności
w postawieniu diagnozy histologicznej. Usuwanie małych zmian na błonie
śluzowej przy użyciu lasera Nd:YAG
ma wiele zalet w porównaniu z metodą
tradycyjną przy użyciu skalpela:
• czyste, sterylne cięcie poprzez odparowanie tkanek,
• brak krwawienia podczas zabiegu,
• natychmiastowa koagulacja operowanego miejsca bez potrzeby zakładania szwów,
of Bacillus subtilis, Escherichia coli, Bacte-
examination revealed residue of dental
another attempt aimed at ensuring more
roides species bacteria on the surface of
plaque and tartar in all examined groups
effective elimination of dental deposits.
root cement after laser curettage of gin-
of patients.
2. The Nd:YAG laser in the treatment of
gival pockets [15, 29]. To sum up, it needs
to be mentioned that after the applica-
The Nd:YAG laser is also applied in flap
the perio-endo syndrome
tion of the Nd:YAG laser the number and
surgeries and in guided tissue regenera-
In 1999, the American Academy of Perio-
spectrum of bacteria in gingival pockets
tion. During a flap surgery, the laser is
dontology, as a result of research work
drops and the process of anaerobic bac-
used to process the epithelium part of
conducted by the International Perio-
teria recolonisation is substantially slo-
the mucoperiosteal flap from the inter-
dontal Workshops, as part of the new
wed down. Clinical parameters such as
nal side, which significantly slows down
classification of periodontium diseases
depth of gingival pockets improve and
epithelium’s growing into the pocket
distinguished a group of inflammations
inflammation symptoms subside (lower
and formation of the second epithelial
connected with canal pulp damage. De-
values of bleeding indicators). Microbio-
attachment. Removing bacterial plaque
pending on the route of infection initia-
logical samples were characterised by re-
and tartar is the culminating point in
tion, endo-perio, perio-endo and mixed
duction of three pathogens in relation to
an effective periodontal treatment. The
syndromes are encountered. Hence, an
the samples collected before the experi-
high failure percentage after the therapy
endodontic treatment of the tooth af-
ment and the control samples. However,
is caused by incomplete detoxication of
fected by periapical lesions needs to
a SEM (Scanning Electron Microscope)
root’s surface. The use of the laser is yet
be taken into account when planning
28
• bardzo dobra pozabiegowa kondycja
pacjentów, brak lub niewielki dyskomfort w operowanej okolicy,
• redukcja stresu zarówno pacjenta, jak
i operatora (brak ostrych narzędzi, jak
igły czy skalpel, brak krwawienia),
• gojenie bez pozostawienia blizn.
Inne periodontologiczne zastosowania
lasera Nd:YAG to przede wszystkim
frenulektomia wędzidełek, zamykanie
aft i nadżerek na błonie śluzowej, kliniczne wydłużanie koron zębów, odsłanianie implantów czy retrakcja dziąseł
przed wyciskiem protetycznym. Zasady działania wiązką lasera są tutaj takie
jak w wyżej opisanych przypadkach
[37–39].
HOT TOPIC Zarówno lasery Nd:YAG, jak i diodowe emitują promieniowanie
absorbowane przez hemoglobinę, posiadają właściwości koagulacyjne oraz
przeciwbakteryjne.
Both the Nd:YAG as well as diode lasers emit radiation absorbed by haemoglobin
as well as have coagulation and antibacterial properties.
Porównanie właściwości
i możliwości zastosowania
lasera neodymowo-yagowego
i diodowego
Podobne do lasera Nd:YAG właściwości i zastosowanie mają lasery diodowe. Wynika to z faktu, iż działają
one w zbliżonym zakresie długości fal,
tj. w podczerwieni. Stąd zaliczane są
do wspólnej grupy near infrared lasers
(NIR lasers). Wśród laserów diodowych najczęściej stosowane są lasery o następujących długościach fali:
809 nm, 830 nm, 940 nm, 980 nm.
Długość fali 810 nm wykorzystywana
jest w terapii laserami niskiej mocy
(ang. low level laser therapy, LLLT) oraz
w zabiegach chirurgicznych śluzówkowo-dziąsłowych w zależności od użytej
mocy (miliwaty lub waty) [10]. Dla tej
długości fali maksimum absorpcji mieści się w zakresie melaniny i hemoglobiny [1]. Z kolei lasery o długości 830 nm
wykorzystywane są w LLLT [36]. Kolejnym laserem diodowym, stosowanym
do zabiegów chirurgicznych jest laser
o długości fali 980 nm, posiadający
maksimum absorbcji w hemoglobinie
i wodzie, dzięki czemu tnie tkanki łatwiej niż laser o długości fali 810 nm,
zwłaszcza tkanki zdrowe i o jasnym
a comprehensive therapy of the perio-
red method was worked out by doctor
dontium. The Nd:YAG laser can also be
Norbert Gutknecht from the Institute
3. Elimination of fibromas with the use
used in such clinical cases.
of Conservative Dentistry and Periodon-
of the Nd:YAG laser
filled temporarily with calcium hydroxide
and closed with glass ionomer. The entire procedure has to be repeated three
times with weekly intervals. Irradiating
canal walls causes their thinning and sterilisation due to hyalinisation of the superficial layer of canal dentin. After applying a laser beam inside the canal it is
possible to sterilise not only the main canal but also close smaller tubules, which
are often the source of infection. Internal
dentin undergoes hyaline degeneration
and the canal is cleared and completely
sterile. The entire endodontic procedure
must be carried out with the help of conventional techniques. Treating the perio-endo syndrome can be supplemented
with an additional application of laser
energy into the periodontal pocket. This
procedure is conducted in the same way
as in case of laser gingival curettage [15,
20, 21, 24, 30, 34].
tology in Aachen, Germany. It is based
Fibromas are mild connective tissue tu-
The light guide technique makes it possi-
on the application of several principles:
mours which fairly frequently affect soft
ble to apply radiation into a radical canal
the light guide is introduced to the canal
tissues (oral mucosa) of the oral cavity.
with an effect on periapical tissues. In
only when the laser is turned off. The li-
They can be pedunculated or with a wide
any case an endodontic treatment sho-
ght guide is taken out of the canal with
base, characterised by soft or hard consi-
uld commence with traditional mechani-
spiral movements; it is possible to turn
stency depending on the dominating ele-
cal and chemical processing of the root
the laser on only if the light guide is mo-
ments (fibroblasts or collagen fibres). The
canal with the step-back or crown-down
ving. This action needs to be repeated
main aetiological factors of fibromas are:
technique. Having widened the lumen of
about ten times in one canal. The time
mechanical trauma as a result of biting,
the canal to the dimensions of at least
of spiral movement of the laser beam up
incorrectly adjusted dentures, retention
40 acc. to ISO, laser application can start.
and down should total 5 seconds at most
elements of prosthetic restorations.
After canal disinfection, the 200 μm li-
during a single application; a 20-second
ght guide is introduced to the depth of
interval is recommended. During a single
The therapy of choice in these cases is
1 mm shorter than the working length
visit, it is necessary to perform at least
radical surgical extraction of the lesion.
of the canal tool. The currently prefer-
three 5-second cycles. The canal can be
This procedure is simple and less invasive
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
29
TEMAT NA CZASIE
zabarwieniu [1]. Inną długość fali
– 940 nm wykorzystuje laser ezlase (Biolase Technology, USA). Jego
maksimum absorpcji przypada w zakresie hemoglobiny i oksyhemoglobiny. W porównaniu z innymi laserami
diodowymi tnie tkanki bardzo efektywnie, przy mniejszej mocy i emisji
ciepła. Długość 940 nm nazywana
jest ComfortPulse™, ponieważ jest
bardziej komfortowa dla pacjenta.
Jego stosowanie wiąże się z mniejszymi dolegliwościami pozabiegowymi
i krwawieniem śródzabiegowym [8].
Na rynku jest również dostępny laser diodowy o długości fali 1064 nm
(FOXTM, Technology 4 Medicine,
USA), dotychczas zarezerwowanej dla
laserów neodymowo-yagowych. Dzięki nowej technologii udało się stworzyć
urządzenie o mniejszych rozmiarach
niż laser Nd:YAG, łączące zalety obu
rodzajów laserów [10]. W chwili obecnej brakuje badań klinicznych pozwalających rzetelnie ocenić jego przydatność w periodontologii.
Zarówno lasery Nd:YAG, jak i diodowe emitują promieniowanie absorbowane przez hemoglobinę, posiadają
właściwości koagulacyjne oraz przeciwbakteryjne. Ich działanie tnące
w obrębie tkanek miękkich przyrównywane jest w niektórych aspektach do
Laser Nd:YAG ma również szerokie zastosowanie w zabiegach z zakresu
chirurgii stomatologicznej: frenulektomii, westibuloplastyce, wycinaniu
zmian z powierzchni błon śluzowych, usuwaniu rozrostów dziąseł,
usuwaniu zmian naczyniowych, mucocele, leczeniu aft, opryszczki, liszaja
płaskiego, pobieraniu bioptatów do badań histopatologicznych oraz
usuwaniu zmian przednowotworowych.
The laser is also widely used in dental surgery procedures: frenulectomy, vestibuloplasty,
excision of lesions from the surface of mucous membranes, elimination of gingival
hypertrophies, removal of vascular lesions, mucocele, treatment of aphthae,
herpes, lichen planus, collecting bioptates for histopathological examinations and
eliminated pre-cancer lesions.
działania noża elektrycznego. Cięcie
tkanek odbywa się w tych przypadkach
przez bezpośredni kontakt światłowodu z operowaną tkanką [2]. Lasery
diodowe są słabo absorbowane przez
tkanki twarde zębów [4], przez co
słabiej uszczelniają kanaliki zębinowe
[7], ale i w mniejszym stopniu zagrażają uszkodzeniu powierzchni korzenia
podczas pracy w kieszonce przyzębnej. Nie oznacza to, że praca laserem
diodowym jest całkowicie bezpieczna.
Ze względu na wysoką absorpcję przez
hemoglobinę istnieje ryzyko uszkodzenia, a nawet zwęglenia powierzchni korzenia, jeżeli jest ona pokryta warstwą
krwi, co jest dość częste po zabiegu
mechanicznego usuwania kamienia
poddziąsłowego [35]. Stąd zalecane
jest, by przed zastosowaniem lasera
diodowego przepłukać kieszonki roztworem soli fizjologicznej lub odłożyć
zabieg na 1–2 dni po skalingu. Praca
światłowodem powinna odbywać się
w kontakcie ze ścianą dziąsłową kieszonki, bez dotykania powierzchni
korzenia oraz nie powinno się przekraczać zalecanych dawek [25]. Penetracja
promieniowania lasera diodowego jest
mniejsza niż lasera Nd:YAG, stąd może
być on użyty do leczenia powierzchow-
with the use of the Nd:YAG laser than in
energy – 100 mJ and power – 3 W. These
cy to 30–35 Hz and the light guide needs
comparison with the traditional method.
values additionally cause an analgesic ef-
to be held in the distance of 0.5–1 mm
Before the treatment, the patient’s mo-
fect in superficial tissues. The deeper the
from the operated area. Moreover, use
uth is rinsed with 0.1% chlorhexidine so-
fibroma parts are vaporised, the higher
a focused beam to ensure the haemo-
lution for 1 minute. Superficial anaesthe-
the parameters of the laser beam need
static effect. The operated surface is
sia with lidocaine spray is sufficient in
to be – up to 6 W, 30 Hz and 200 mJ,
cleaned with sterile physiological saline
the majority of cases. It is most suitable
until the entire lesion is eliminated. The
solution and covered with chlorhexidine
to get a hold of the fibroma with surgi-
time of the treatment depends on the
gel, whereas the removed tissues are pla-
cal pincers and delicately pull it from the
size of the lesion, however it is most de-
ced in 10% formalin and sent for a histo-
oral mucosa; at the same time the 320 μm
finitely longer than during the conven-
pathological examination [33].
light guide needs to be placed in direct
tional technique. If with the specified
contact with the oral mucosa at the base
laser settings the haemostatic effect of
Excision of a fibroma with the use of
of the lesion. Superficial layers of the tis-
covering the surface of the wound with
a laser beam does not bring about any
sue are vaporised. The initial parameters
slight crust is not obtained, the power
difficulties with making a histological
of the laser beam are: frequency – 30 Hz,
has to be reduced to 1.5–3 W, frequen-
diagnosis. Removing small lesions on the
30
nych zmian. Ma on również szerokie
zastosowanie w zabiegach z zakresu
chirurgii stomatologicznej: frenulektomii, westibuloplastyce, wycinaniu
zmian z powierzchni błon śluzowych
(np. włókniaki, brodawczaki), usuwaniu rozrostów dziąseł, usuwaniu zmian
naczyniowych, mucocele, leczeniu aft,
opryszczki, liszaja płaskiego [31], pobieraniu bioptatów do badań histopatologicznych oraz usuwaniu zmian
przednowotworowych [19].
Laserów Nd:YAG nie powinno się stosować w leczeniu periimplantitis, ponieważ udowodniono, iż wiązka promieniowania niszczy powierzchnię implantu [28]. Wstępne badania sugerują
z kolei możliwość stosowania w tych
przypadkach laserów diodowych. Analiza powierzchni wszczepów w SEM
nie wykazała uszkodzeń po kontakcie
z wiązką promieniowania laserów diodowych [3, 32]. Brakuje jednak wystarczającej liczby badań klinicznych
w tym zakresie.
Laser Nd:YAG może dostarczyć energię w krótkich impulsach z 1000-krotnie większą intensywnością niż laser
diodowy [28]. Stąd praca tym laserem
HOT TOPIC W kieszonkach przyzębnych po użyciu lasera Nd:YAG zmniejsza się
liczba i spektrum bakterii oraz opóźnia się znacznie rekolonizacja bakterii
beztlenowych.
After the application of the Nd:YAG laser the number and spectrum of bacteria
in gingival pockets drops and the process of anaerobic bacteria recolonisation is
substantially slowed down.
powoduje wzrost temperatury w głębszych obszarach tkanek, podczas gdy
promieniowanie lasera diodowego absorbowane jest w powierzchownych
warstwach komórek, co jest korzystniejsze w przypadku leczenia przyzębia zmienionego chorobowo [26].
Obydwa rodzaje laserów wykazują się
skutecznością wobec periodontopatogenów [11]. Właściwości przeciwbakteryjne lasera diodowego są szczególnie
korzystne w przypadku Aggregatibacter
actinomycetemcomitans, przewyższając
pod tym względem stosowane miejscowo substancje, w tym chlorheksydynę
[25]. W porównaniu do lasera Nd:YAG
słabiej działa on wobec Enterococcus faecalis [28]. Umożliwia również
wykonanie debridementu kieszonek
przyzębnych w sekwencji LANAP
(ang. laser-assisted new attachment
procedure) oryginalnie wykonywanego przy użyciu lasera Nd:YAG [36].
mucous membrane with the use of the
Nd:YAG laser has many advantages over
the traditional method with the help of
a scalpel:
• clean and sterile cut by means of tissue
vaporisation,
• no bleeding during the procedure,
• immediate coagulation of the operated area without the need of using
sutures,
• very good post-treatment condition of
patients, little or no discomfort in the
operated area,
• reduced stress for both the patient and
the operator (no sharp tools such as
needles or scalpel, no bleeding),
• healing without scars.
Other periodontal applications of the
Nd:YAG laser are mainly frenulectomy,
closing of aphthae and erosions on oral
mucosa, clinical elongation of dental
crowns, exposure of implants or retrac-
TEMAT NA CZASIE
po skalingu nie prowadzi do znaczącej
statystycznie poprawy. Korzystne jest
natomiast to, że w trakcie zabiegu laserowego lekarz uzyskuje lepszy wgląd
do kieszonek, sam zabieg trwa krócej,
a pacjent odczuwa mniejszy dyskomfort w trakcie zabiegu. Lin i wsp. [23]
polecają wspomaganie skalingu laseroterapią u osób z zaburzeniami układu
krzepnięcia, wrażliwych na ból lub
opornych na znieczulenie miejscowe.
Procedura LANAP rozpoczyna się od
debridementu i deepitelializacji kieszonki przy użyciu krótkotrwałych
pulsów energii z mocą nieprzekraczającą 3W. Światłowód prowadzi się od
brzegu dziąsła w kierunku dna kieszonki tam i z powrotem, usuwając
martwe tkanki, które kumulują się
na światłowodzie. Jego powierzchnię
oczyszcza się mokrym kompresem
gazowym. Oczyszczanie kieszonki powtarza się do momentu, w którym na
światłowodzie przestają kumulować się
martwicze tkanki. Następnie wykonuje
się skaling ultradźwiękowy i wygładzanie powierzchni korzenia kiretami, po
czym przy użyciu długich pulsów ener-
gii zakończa się debridement kieszonki
przez kompletne usunięcie nabłonka,
zapewnienie hemostazy i utworzenie delikatnego skrzepu. Następnie
przyciska się tkanki do powierzchni
korzenia w celu stabilizacji skrzepu
(w razie potrzeby zęby unieruchamia
się i wykonuje korektę urazu zgryzowego). W kieszonkach głębszych niż
6 mm zabieg można powtórzyć. Operowanych w ten sposób kieszonek nie
zgłębnikuje się przez minimum trzy
miesiące, aby nie zaburzyć procesu
gojenia [16]. Dodatkowe stosowanie
lasera diodowego po skalingu u osób
z zapaleniem przyzębia prowadzi do
znaczącej redukcji głębokości kieszonek oraz liczby periodontopatogenów
[27]. Według Kreislera i wsp. [22]
dodatkowo uzyskuje się przyrost przyczepu łącznotkankowego oraz większą stabilizację zębów. Badania Lina
i wsp. [23] oraz De Micheliego i wsp.
[5] wykazały jednak, że pod względem parametrów takich jak kliniczny
poziom przyczepu łącznotkankowgo
i głębokość kieszonek przyzębnych,
dodatkowe zastosowanie laseroterapii
tion of gums under a prosthetic impres-
nm is used in LLLT, i.e. Low Level Laser
oxyhaemoglobin’s fields. When compa-
sion. The principles of operating a laser
Therapy, and in surgical mucous and gin-
red to other diode lasers, this type cuts
beam are the same as in the cases descri-
gival procedures depending on the po-
tissues very efficiently with lower power
bed above [37–39].
wer set (milliwatts or watts) [10]. The ma-
settings and lower heat emission. The
ximum peak of absorption for this wave-
940 nm wavelength laser is called Com-
The comparison of properties and
length lies within the same scope as for
fortPulse™ as it is more comfortable for
applications of the Nd:YAG laser and
melanin and haemoglobin [1]. The 830 nm
the patient. Its application is connected
the diode laser
lasers are used in LLLT as well [36]. Ano-
with reduced post-treatment ailments
Diode lasers have similar properties and
ther diode laser recommended for surgi-
and less bleeding occurs during the very
applications as the Nd:YAG laser. It is
cal procedures is the 980 nm laser with
procedure [8]. A laser diode characteri-
based on the fact that both laser types
the maximum peak of absorption in ha-
sed by the wavelength of 1064 nm, which
work in the similar wavelength range,
emoglobin and in water; it cuts tissues
has so far been reserved only for Nd:Y-
i.e. in infrared. Hence they are classified
more easily that the 810 nm laser, espe-
AG lasers, is also available in the market
as near infrared laser (NIR lasers). Among
cially healthy and light-coloured tissues
(FOXTM, Technology 4 Medicine, USA).
the most popular diode lasers we distin-
[1]. The ezlase laser (Biolase Technology,
Owing to the new technology it was
guish the ones which generate the fol-
USA) generates a completely different
possible to create a smaller device than
lowing wavelengths: 809 nm, 830 nm,
wavelength – 940 nm. Its maximum peak
the Nd:YAG laser, which combines the
940 nm, 980 nm. The wavelength of 810
of absorption lies in haemoglobin’s and
advantages of both laser types [10]. Pre-
Dawka energii konieczna do
odparowania tkanek laserem
Nd:YAG jest duża i wymaga
wielokrotnego powtarzania ruchów
aplikacji.
The dose of energy required to
vaporise tissues with the Nd:YAG
laser is high and requires repeated
movements.
32
Jak zauważył Schwartz i wsp. [35],
pomimo niewątpliwych zalet laseroterapii i coraz częstszego jej stosowania
w periodontologii, w dostępnym piśmiennictwie nie jest możliwe jednoznaczne porównanie efektów klinicznych zastosowania laserów w zabiegach
periodontologicznych, ze względu na
wysoką heterogenność dotychczas prowadzonych badań.
1. Asnaashari M., Asnaashari N.: Clinical application of 810 nm diode laser and low level
laser therapy for treating an endodontic
problem. A case presentation. J. Lasers Med.
Sci., 2011, 2, 2: 82–86.
2. Bains V.K., Gupta S., Bains S.: Lasers in periodontics: an overview. J. Oral Health Comm.
PressRelease_100608.pdf› [dostęp 8 czerwca
2010 r.].
11. Gaspirc B., Skaleric U.: Lasers in periodontics.
Dent., 2010, 4(Spl): 29–34.
3. Castro G.L. i wsp.: Scanning electron mi-
J. Oral Laser Applic., 2003, 3: 135–140.
HOT TOPIC case of the Nd:YAG laser, hence it can be
used to treat superficial lesions. It is also
widely used in dental surgery procedures:
croscopic analysis of diode laser-treated ti-
12. Goldstein A., White J.M., Pick R.M.: Clinical
tanium implant surfaces. Photomed. Laser
application of the Nd:YAG laser [w:] Leo J.
Surg., 2007, 25, 2: 124–128.
Miserendino, Robert M. Pick: Laser in Denti-
lesions from the surface of mucous mem-
stry. Quintessence, Berlin 1995.
branes (e.g. fibromas, papillomas), elimi-
4. Chanthaboury R., Irinakis T.: The use of la-
frenulectomy, vestibuloplasty, excision of
sers for periodontal debridement: marke-
13. Grzesiak-Janas G., Bednarski M., Janas A.:
ting tool or proven therapy? J. Can. Dent.
Możliwości zastosowania laserów w spek-
Assoc., 2005, 71, 9: 653–658.
troskopii, medycynie i stomatologii. Mag.
of vascular lesions, mucocele, treatment
Stomatol., 2002, 12, 2: 28–30.
of aphthae, herpes, lichen planus [31],
5. De Micheli G. i wsp.: Efficacy of high intensity diode laser as an adjunct to non-surgical periodontal treatment: a randomized
controlled trial. Lasers Med. Sci., 2011, 26, 1:
14. Grzesiak-Janas G., Bednarski M.: ABC laseroterapii. Mag. Stomatol., 2001, 12, 11: 24–28.
15. Gutknecht N. i wsp.: Reduction of specific
microorganisms in periodontal pockets with
43–48.
6. Dembowska E., Czuryszkiewicz J.: Laser
Nd:YAG w leczeniu chorób przyzębia. Mag.
7. Esteves-Oliveira M. i wsp.: Comparison of
dentin root canal permeability and morpho-
J. Oral Laser Applic., 2002, 3, 2: 175–180.
ment procedure in private practice. Gen.
Dent., 2004, 52, 5: 396–403.
logy after irradiation with Nd:YAG, Er:YAG,
17. Jurczyński W.: Zastosowanie lasera Nd:YAG
and diode lasers. Lasers Med. Sci., 2010, 25, 5:
w leczeniu głębokich kieszonek przyzęb-
755–760.
nych. Mag. Stomatol., 2000, 10, 6: 30–32.
8. Biolase Technology Inc.: ezLase 940 user manual. Dostępny w Internecie ‹http://www.
biolase.com/ProductOwner/
Documents/
treat periimplantitis, as it has been proven that a radiation beam destroys the
surface of implants [28]. Meanwhile, initial experiments indicate the possibility
analysis of implant surface in SEM did
19.Kende P. i wsp.: Application of diode laser
not confirm any damage after contact
tongue – a case report. J. Indian Dental As-
FDA clearance for Oralase™, an advanced
The Nd:YAG laser should not be used to
of using diode lasers in such cases. An
9. Fiedor P. i wsp.: Zarys klinicznych zastoso-
10.MedX Health Corporation: MedX® receives
lesions [19].
logii. Stomatol. Współ., 1996, 3, 1: 14–26.
in oral biospy: removal of white patch over
szawa 1995.
examinations and eliminated pre-cancer
18.Kay H. i wsp.: Lasery dużej mocy w stomato-
ezlase-UM.pdf› [dostęp 12 maja 2007 r.].
wań laserów. Dom Wydawniczy Ankar, War-
collecting bioptates for histopathological
the aid of an Nd:YAG laser – an in vivo study.
16.Harris D.M. i wsp.: Laser-assisted new attach-
Stomatol., 2000, 10, 3: 22–25.
nation of gingival hypertrophies, removal
soc., 2011, 9, 5: 985–987.
20.Kimura Y., Wilder-Smith P., Matsumoto K.:
with a radiation beam of the diode laser
[3, 32]. However, the number of clinical
tests in this aspect is not sufficient.
Lasers in endodontics: a review. Int. Endod.
J., 2000, 33: 173–185.
laser treatment for pain. Dostępny w Inter-
21. Koba K. i wsp.: A histopathological study of
necie ‹http://www.t4med.com/images/Press/
the morphological changes at the apical seat
The Nd:YAG laser is able to deliver energy in short impulses with a thousand
times higher intensity than the diode
laser [28]. Therefore, working with this
sently, there are not enough clinical tests
to a lesser extent. It does not mean that
laser causes temperature increase in de-
that would enable credible evaluation of
working with the diode laser is complete-
eper areas of tissues, whereas the diode
its application in periodontology.
ly safe. Due to its high absorption by ha-
laser radiation is absorbed in superficial
emoglobin there is a risk of damaging or
layers of cells, which is more beneficial
Both the Nd:YAG as well as diode lasers
even charring the root surface if it is not
in case of treating affected periodon-
emit radiation absorbed by haemoglobin
covered by a bone layer, which happens
tium [26]. Both laser types are effective
as well as have coagulation and antibac-
fairly often after a mechanical procedure
against periodontopathogens [11]. The
terial properties. Their ability to cut soft
of removing subgingival tartar [35]. The-
antibacterial properties of the diode la-
tissues is comparable in certain aspects to
refore, it is recommended to rinse the
ser are particularly beneficial in case of
the use of an electric knife. Cutting tis-
pocket with physiological saline solution
Aggregatibacter
sues is performed by means of ensuring
or postpone the procedure for 1–2 days
tans, as they are higher in this scope than
direct contact of the light guide with the
after scaling before the application of
topically applied substances, including
operated tissue [2]. Diode lasers have
the diode laser. Operating the light guide
chlorhexidine [25]. In comparison with
smaller ablative properties in relation to
should take place in contact with the gin-
the Nd:YAG laser, it affects Enterococcus
dental hard tissues [4], hence they are
gival wall of the pocket, without touching
faecalis to a smaller extent [28]. More-
weaker at sealing dentinal tubules [7],
the root surface, and should not exceed
over, it enables performing debridement
but they damage the surface of roots du-
the recommended doses [25]. Diode la-
of gingival pockets in the LANAP sequen-
ring operation near a periodontal pocket
ser radiation penetration is lower than in
ce (Laser-Assisted New Attachment Pro-
actinomycetemcomi-
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
33
TEMAT NA CZASIE
and in the periapical region after irradiation
32.Romanos G.E., Everts H., Nentwig G.H.: Ef-
tion of the diode laser, after scaling, in
with a pulsed Nd:YAG laser. Int. Endod. J.,
fects of diode and Nd:YAG laser irradiation
1998, 31, 6: 415–420.
on titanium discs: a scanning electron micro-
the people suffering from periodontitis
22.Kreisler M., Al Haj H., d’Hoedt B.: Clinical
efficacy of semiconductor laser application
scope examination. J. Periodontol., 2000, 71,
5: 810–815.
leads to significant reduction of pocket
depth and the number of periodonto-
as an adjunct to conventional scaling and
33.Salina S. i wsp.: Treatment of oral fibromata
pathogens [27]. According to Kreisler et
root planning. Lasers Surg. Med., 2005, 37, 5:
using the Nd:YAG laser. J. Oral Laser Applic.,
350–355.
2001, 1: 59–63.
al [22], the connective tissue attachment
23.Lin J. i wsp.: Gingival curettage study compa-
34.Schuster I.: The treatment of periapical le-
increases and teeth stabilisation is impro-
ring a laser treatment to hand instruments.
sions with Nd:YAG lasers: A case report. J.
ved. However, the tests conducted by Lin
Lasers Med. Sci., 2011, 26, 1: 7–11.
Oral Laser Applic., 2005, 5: 245–247.
et al [23] and by De Micheli et al [5] pro-
24. Lipski M. i wsp.: Wzrost temperatury na po-
35.Schwarz F. i wsp.: Laser application in non-
wierzchni zewnętrznej korzeni zębów w następ-
-surgical periodontal therapy: a systematic
stwie sterylizacji kanałów korzeniowych laserem
review. J. Clin. Periodontol., 2008, 35, s8:
clinical level of the connective tissue at-
Nd:YAG. Mag. Stomatol., 2001, 11, 3: 70–72.
29–44.
tachment and depth of gingival pockets,
25.Moritz A.: Journal of oral laser application.
36.Shetty A. i wsp.: Diode laser assisted mana-
Quintessenz Verlags GmbH, Berlin 2010.
gement of endo-perio lesion in maxillary in-
26.Moritz A. i wsp.: Lasers in endodontics –
cisor using LANAP: A Case Report. Int. Dent.,
a practical overview. J. Oral Laser Applic.,
2004, 4, 3: 159–166.
27.Moritz A. i wsp.: Lasers in endodontology. J.
Oral Laser Applic., 2001, 1: 87–95.
Austral. Ed., 2011, 6, 1: 58–64.
ved that in terms of such parameters as
an additional laser therapy after scaling
does not lead to a statistically significant
improvement. On the other hand, during
37.Sun G., Tunér J.: Low-level laser therapy in
the procedure the dental practitioner is
dentistry. Dent. Clin. North Am., 2004, 48, 4:
guaranteed better overview of the po-
1061–1076.
28.Pirnat S.: Versatility of an 810 nm diode la-
38.Szpuler M.: Laser Nd:YAG w mojej praktyce
cket, the very treatment takes less time
ser in dentistry: an overview. J. Laser Health
stomatologicznej (2). Mag. Stomatol., 2000,
and the patient feels less discomfort.
Academy, 2007, 4: 1–9.
6: 58–60.
Lin et al [23] recommend supporting the
29.Radvar M. i wsp.: An evaluation of the ef-
39.Yamaguchi H., Kobaysashi K., Arai T.: In vivo
fects of an Nd:YAG laser on subgingival
evaluation of human pulp sensitivity after
calculus, dentine and cementum. An in vi-
Nd:YAG laser irradiation. J. Oral Laser Ap-
the case of people with coagulation di-
plic., 2005, 5: 81–84.
sorders, sensitive to pain or resistant to
tro study. J. Clinic. Periodontol., 1995, 22, 1:
71–77.
30.Ramalho K.M. i wsp.: Morphological analysis
of root canal walls after Er:YAG and Nd:YAG
40.Żmuda S. i wsp.: Laseroterapia w leczeniu
chorób przyzębia. Mag. Stomatol., 2002, 6:
28–30.
process of scaling with a laser therapy in
topical anaesthesia. Schwartz et al [36]
noticed that despite the unquestiona-
laser irradiation: a preliminary SEM investiga-
ble advantages of a laser therapy and its
tion. J. Oral Laser Applic., 2005, 5, 2: 91–96.
more frequent application in periodon-
31. Romanos G., Nentwig G.H.: Diode laser (980
tology the available literary resources
nm) in oral and maxillofacial surgical procedures: clinical observations based on clinical
applications. J. Clin. Laser Med. Surg., 1999,
17, 5: 193–197.
do not allow unambiguous comparison
of the clinical effects of using lasers in
periodontal procedures due to the high
heterogeneousness of research studies
conducted so far.
cedure) originally carried out with the
scaling and smoothing of the radical sur-
use of the Nd:YAG laser [36]. The LANAP
face with curettes are performed. Pocket
procedure begins with debridement and
debridement is finished with long ener-
epithelisation of a gingival pocket after
gy impulses until complete elimination
the application of short energy impulses
of epithelium, ensuring haemostasis and
Elżbieta Dembowska M.D. Ph.D.,
characterised by power lower than 3 W.
formation of a delicate clot. Next, tissu-
Katarzyna Urbaniak D.D.S.,
The light guide is moved from the mar-
es are pressed to the radical surface to
Renata Samulak-Zielińska M.D. Ph.D.,
gin of the gingiva towards the bottom of
guarantee clot stabilisation (if necessary,
Professor Mariusz Lipski M.D. Ph.D.,
the pocket and back by removing dead
the teeth are immobilised and occlusion
Joanna Czuryszkiewicz-Cyrana M.D. Ph.D.,
tissues that accumulate in the light gu-
is corrected). In case of pockets that are
Marlena Trąbska-Świstelnicka M.D. Ph.D.
ide. The surface of the light guide is cle-
deeper than 6 mm, the procedure can be
aned with a moist gauze compress. The
repeated. The pockets prepared in this
process of pocket cleaning is repeated
way are not probed for at least three
until dead tissues stop accumulating on
months to ensure uninterrupted process
the light guide. After that, ultrasound
of healing [16]. An additional applica-
34
TEMAT NA CZASIE
Biopsja wycięciowa z zastosowaniem lasera LiteTouch Er:YAG w pedodoncji – opis przypadku
B
Słowa kluczowe:
włókniak pourazowy,
laser Er:YAG,
zabieg chirurgiczny u dzieci
praca recenzowana
iopsja wycięciowa z zastosowaniem
lasera LiteTouch Er:YAG w pedodoncji
– opis przypadku
Key words:
traumatic fibroma, Er:YAG laser,
paediatric oral surgery
Associate Professor
Streszczenie: Włókniak pourazowy to łagodna proliferacja, która często występuje u dzieci w wyniku miejscowego podrażnienia. Klasyczny zabieg chirurgiczny wymaga zastosowania znieczulenia, precyzyjnego przecięcia, hemostazy
oraz szwów, a tym samym może stanowić problem dla dzieci. Lasery Er:YAG
są alternatywną metodą pozwalającą na pomyślne leczenie wielu schorzeń jamy
ustnej w przypadku pacjentów pediatrycznych.
Artykuł przedstawia przypadek 4-letniego chłopca ze zdiagnozowaną zmianą
guzowatą na błonie śluzowej dolnej wargi. Przeprowadzona została biopsja wycięciowa za pomocą lasera LiteTouch Er:YAG (Syneron).
Po zabiegu nie było konieczne stosowanie żadnych leków uśmierzających ból lub
antybiotyków, a rana goiła się szybko i bez użycia szwów. Badanie patologiczne
pozwoliło na zdiagnozowanie włókniaka pourazowego.
Laserowa biopsja wycięciowa to nowoczesna metoda leczenia niewielkich zmian
w jamie ustnej, która powinna być alternatywą dla konwencjonalnego zabiegu
chirurgicznego z wykorzystaniem skalpela. W przypadku pacjentów pediatrycznych
procedura oparta na zastosowaniu lasera Er:YAG charakteryzuje się wyjątkowymi
korzyściami dla lekarza, takimi jak: łatwy sposób przeprowadzenia, precyzyjne
nacięcie, niewielkie bliznowacenie, zredukowany ból i obrzęk pooperacyjny.
Dr. Georgi Tomov D.D.S., M.Sc., Ph.D.;
1
Associate Professor
Dr. Elka Popova , D.D.S., M.Sc., Ph.D.;
2
Associate Professor
Dr. Ani Belcheva3 D.D.S., M.Sc., Ph.D.
Abstract: A traumatic fibroma is a benign proliferation that is common in children and occurs as a response to local irritation. The classical surgical treatment
requires anaesthesia, precise excision, haemostasis and sutures, and therefore may
Instytut Patologii Jamy Ustnej,
be problematic for children. Er:YAG lasers provide an alternative method enabling
Wydział Stomatologiczny, Uniwersytet
a successful treatment of a large spectrum of oral conditions in paediatric patients.
Medyczny w Płowdiwie, Bułgaria
This report describes a case of a 4-year-old boy with a nodular lesion which affected
Instytut Periodontologii, Wydział
the lower lip mucosa. Laser excisional biopsy was performed using an Er:YAG laser
1
2
Stomatologiczny, Uniwersytet
by LiteTouch (Syneron).
No pain medications or antibiotics were required after the surgery, whereas wound
Instytut Stomatologii Dziecięcej,
healing was excellent and achieved rapidly without sutures. A pathological exami-
3
Wydział Stomatologiczny, Uniwersytet
nation revealed the presence of a traumatic fibroma.
Laser excisional biopsy is a modern approach to treating small oral lesions and should be considered an alternative to conventional scalpel surgery. A surgical proce-
dure performed on paediatric patients with an Er:YAG laser provides unique advan-
Mailing address:
tages for the clinician on a number of different levels: remote application, precise
Dr. Georgi Tomov
cutting, low cicatrisation, reduced postoperative pain and swelling.
e-mail: [email protected]
36
Georgi Tomov, Elka Popova, Ani Belcheva
Wprowadzenie
Zastosowanie lasera do leczenia tkanek miękkich u dzieci jest możliwe
podczas takich zabiegów, jak gingiwektomia, frenotomia, biopsja i usuwanie guzów. Ze względu na minimalną inwazyjność leczenie za pomocą tego innowacyjnego urządzenia jest
dobrze tolerowane przez dzieci w porównaniu z tradycyjnymi technikami
klinicznymi. Brak wibracji, hałasu
oraz zastosowanie niższej dawki znieczulenia miejscowego sprawiają, że zabieg ten jest zalecanym rozwiązaniem.
Dentyści podkreślają liczne zalety kliniczne tego zabiegu, takie jak łatwe
nacięcie tkanki miękkiej, waporyzacja
i koagulacja, a także asymptomatyczny przebieg opieki po zabiegu.
Jedną z najczęściej występujących
zmian diagnozowanych w badaniu
jamy ustnej u dzieci są włókniaki będące efektem urazu lub podrażnienia [1].
Ich powierzchnia jest zazwyczaj gładka, ale mogą na niej także występować rogowacenia lub owrzodzenia
w sytuacjach, gdy uraz lub podrażnienie utrzymuje się przez długi czas
[1]. Włókniaki są twarde i mogą być
osadzone na szerokiej podstawie lub
uszypułowane [1]. Najczęściej występują na błonie śluzowej policzków,
wargach lub języku [1].
HOT TOPIC Excisional biopsy with LiteTouch
Er:YAG laser in paediatric
dentistry – case report
Introduction
The possible applications of soft tissue
lasers in paediatric dentistry include
procedures such as gingivectomy, frenectomy, biopsy and excision of tumours. Due to its minimally invasive approach, a therapy with this new modality is
Opis przypadku
U czteroletniego chłopca wykryto
4-milimetrowy guz na dolnej wardze,
okrągły, twardy, zaróżowiony i osadzony na szerokiej podstawie. Rodzice dziecka poinformowali, że chłopiec
ugryzł się w wargę, a guz rósł tym
bardziej, im częściej chłopiec przygryzał wargę (ryc. 1). Podjęto decyzję
o usunięciu zmiany za pomocą lasera
i przesłaniu jej do badania. Od rodziców uzyskano zgodę na takie postępowanie.
well tolerated and generally accepted
by children in comparison to traditional clinical techniques. The absence of
vibrations, noise, and using less local
anaesthesia make it very appealing. Clinical advantages of its application, such
as soft tissue incision, vaporization and
coagulation, and an asymptomatic postoperative course are attractive to the
dentist.
One of the most common lesions found
in children during an oral examination is
fibroma. Generally, it appears as a result
Po zabiegu nie było konieczne stosowanie żadnych leków uśmierzających ból
lub antybiotyków, a rana goiła się szybko i bez użycia szwów.
No pain medication or antibiotics were required after the surgery, whereas wound
healing was excellent and achieved rapidly without sutures.
of trauma or irritation [1]. The surface is
usually smooth but may be hyperkeratotic or ulcerated if the trauma or irritation
persists [1]. Fibromas are firm and may be
sessile or pedunculated [1]. They are usually found on the buccal mucosa, lip, or
tongue [1].
Case report
A 4-year-old boy presented with a 4-mm
round, firm, pink and sessile mass in his
lower lip. The parents stated that the
child bit his lip and the “bump” had
gotten bigger as he repeatedly bit his
lip (fig. 1). A decision was made to remove the lesion with the help of a laser and send it out for biopsy. Parents’
consent was obtained. Appropriate eye
protection was used and topical ana-
1
Ryc. 1. Zdjęcie wewnątrzustne guza w jamie ustnej.
Fig. 1. Oral tumour intraoral view.
esthetic was applied for 3 minutes before infiltration anaesthesia. A 2940-nm
Er:YAG (LiteTouch, Israel) laser was used
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
37
TEMAT NA CZASIE
Biopsja wycięciowa z zastosowaniem lasera LiteTouch Er:YAG w pedodoncji – opis przypadku
2a
2b
3a
3b
Ryc. 2. Biopsja wycięciowa za pomocą lasera (a) oraz próbka
przechowywana w 10% roztworze formaliny w celu przeprowadzenia badania histologicznego (b). Fig. 2. Laser excisional
biopsy (a) and specimen storage in 10% formalin solution for
histological evaluation (b). Ryc. 3. Miejsce wycięcia bezpośrednio po zabiegu chirurgicznym (a) oraz siedem dni później (b).
Fig. 3. Excision site immediately after the surgical procedure
(a) and seven days after (b). Ryc. 4. Diagnoza histologiczna –
włókniak pourazowy. Fig. 4. Histologic diagnosis is traumatic
fibroma.
4
38
Georgi Tomov, Elka Popova, Ani Belcheva
W trakcie procedury oczy dziecka były
zabezpieczone przez okulary ochronne. Na trzy minuty przed znieczuleniem nasiękowym zastosowano znieczulenie miejscowe. W celu usunięcia
guza użyto lasera 2940 nm Er:YAG
(LiteTouch, Izrael) po nałożeniu specjalnej końcówki 0,8 × 14 mm oraz
wybraniu programu do przeprowadzania biopsji (300 mJ/18 Hz) (ryc. 2).
Miejsce przeprowadzania zabiegu nie
krwawiło, pacjent nie odczuwał bólu,
a szwy nie były konieczne. Nie przepisano również żadnych leków pooperacyjnych. Po siedmiu dniach chłopiec
zgłosił się na wizytę kontrolną, podczas której wykonano zdjęcie obszaru
zabiegowego. Powierzchnia w tym
miejscu była gładka i nie zauważono żadnych oznak nawrotu (ryc. 3).
Diagnoza patologa potwierdziła rozpoznanie kliniczne postawione przed
zabiegiem, czyli włókniak pourazowy
(ryc. 4). Rok po zabiegu nie stwierdzono nawrotu włókniaka.
HOT TOPIC Zastosowanie lasera do leczenia tkanek miękkich u dzieci jest możliwe podczas
takich zabiegów, jak: gingiwektomia, frenotomia, biopsja i usuwanie guzów. Ze
względu na minimalną inwazyjność leczenie za pomocą tego innowacyjnego
urządzenia jest dobrze tolerowane przez dzieci w porównaniu z tradycyjnymi
technikami klinicznymi.
Soft tissue laser applications in paediatric dentistry include procedures such as
gingivectomy, frenectomy, biopsy and excision of tumours. A therapy with this
new modality is well accepted by children in comparison to traditional clinical
techniques due to its minimally invasive approach.
Wnioski
Biopsja wycięciowa to popularna metoda stosowana podczas zabiegów w jamie
ustnej i części szczękowo-twarzowej głowy [2]. Główną zaletą chirurgii laserowej jest wyższa precyzja w porównaniu
ze stosowaniem narzędzi chirurgicznych, co z kolei oznacza mniejszy ból,
krwawienie, opuchliznę i bliznowacenie
[3, 4]. Procedura ta nie jest czasochłonna, można ją bez problemów przeprowadzić w przychodni, nie wymaga stosowania szwów, dzięki czemu niższe jest
ryzyko infekcji pooperacyjnej [5, 6].
Biopsja wycięciowa za pomocą lasera Er:YAG jest wyjątkowo korzystna,
ponieważ czas niezbędny do jej przeprowadzenia jest zdecydowanie krótszy w porównaniu z elektrochirurgią
i chirurgią tradycyjną z zastosowaniem
skalpela; ponadto pacjenci szybciej dochodzą do pełni zdrowia [6, 7]. Lasery
stomatologiczne mogą być stosowane
w trakcie konwencjonalnych terapii, co
pozwala na usprawnienie i ulepszenie
wyników uzyskiwanych podczas zabiegów, którym poddawane są dzieci.
with 0.8 × 14 mm tip “biopsy” program
Conclusion
surgery and blade incision, and the fast
(300 mJ/18 Hz) to dissect out the tumour
Excision biopsy is a common procedure in
postoperative recovery [6, 7]. Dental la-
from its periphery (fig. 2). There was no
the field of oral and maxillofacial surgery
sers can be integrated with conventional
bleeding, the patient felt no discomfort,
[2]. The advantage of a laser surgery inc-
therapies, influencing and improving the
and no sutures were necessary. No po-
ludes higher precision when compared to
positive acceptance of a paediatric dental
stoperative medications were given. The
surgical tools, which results in less pain,
treatment.
patient returned for a recall appoint-
bleeding, swelling and scarring [3, 4]. The
ment 7 days later, and a picture of the
procedure is not time consuming, easy to
Associate Professor Dr. Georgi Tomov D.D.S.,
treated area was taken. The area appe-
perform in an outpatient environment
M.Sc., Ph.D.; Associate Professor Dr. Elka
ared smooth and free of any recurrence
and no sutures are required, which decre-
Popova, D.D.S., M.Sc., Ph.D.; Associate
(fig. 3). An oral pathology report confir-
ases the risk of a post-operative infection
Professor Dr. Ani Belcheva D.D.S., M.Sc., Ph.D.
med the presurgical clinical diagnosis of
[5, 6]. The great advantage of Er:YAG
a traumatic fibroma (fig. 4). No relapse
laser excision biopsy is the time required
was observed a year after the surgery.
for excision as opposed to an electro
1. Regezi J.A., Sciubba J.J., Jordan R.C.K.: Oral
pathology. Clinical pathologic correlations. 5th ed.
Saunders Elsevier, St. Louis 2008.
2. Seward G.R., Harris M., McGowan D.A.: An outline
of oral surgery. Part one. Wright, Oxford 1996.
3. Miserendino L.J., Pick R.M.: Lasers in dentistry.
Quintessence Publishing, Chicago 1995.
4. Abu-Serriah M. i wsp.: Removal of partially
erupted third molars using an Erbium (Er):YAG
laser: a randomised controlled clinical trial. Br. J.
Oral Maxillofac. Surg., 2004, 42: 203–208.
5. Walsh J.T., Deutsch T.F.: Er:YAG laser ablation of
tissue: measurement of ablation rates. Lasers Surg.
Med., 1989, 9, 4: 327–337.
6. Coluzzi D.: Soft tissue surgery with lasers. Learn the
fundamentals [access 29 August 2008]. Accessible
on the Internet ‹http://www.contemporaryestheticsonline.com/issues/articles/2007-03_01.asp›.
7. Bornstein E.S., Lomke M.A.: The safety and effectiveness of dental Er:YAG lasers. A literature review
with specific reference to bone. Dent. Today, 2003,
22, 10: 129–133.
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
39
TEMAT NA CZASIE
Zastosowanie lasera CO2 w stomatologii na podstawie przeglądu piśmiennictwa i doświadczeń
własnych
Z
Słowa kluczowe:
laser CO2, chirurgia
stomatologiczna, stomatologia
Key words:
praca recenzowana
astosowanie lasera CO2 w stomatologii
na podstawie przeglądu piśmiennictwa
i doświadczeń własnych
carbon dioxide laser (CO2 laser),
dental surgery, dentistry
Streszczenie: Laser zabiegowy CO2 po raz pierwszy został użyty w stomatologii
w 1968 roku. Do jego zalet można zaliczyć możliwość stosunkowo szybkiego przeprowadzania zabiegów, ograniczone krwawienie z pola zabiegowego, wyjaławianie
rany podczas pracy urządzenia, brak konieczności zakładania szwów czy biostymulacyjne działanie na okoliczne tkanki. Wadą jest łatwość uszkodzenia okolicznych
struktur i uzupełnień protetycznych przy nieumiejętnym użyciu. Ze względu na
dobrą absorpcję światła lasera przez wodę jest on często używany w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej, m.in. do wycinania zmian patologicznych
tkanek miękkich. W protetyce laser CO2 jest stosowany zarówno w przygotowaniu
do leczenia protetycznego, jak i w leczeniu jego powikłań. Był też badany pod
kątem przydatności w periodontologii, stomatologii zachowawczej i endodoncji,
w pedodoncji, a nawet w ortodoncji. Celem pracy było przedstawienie najnowszych
zastosowań lasera CO2 w stomatologii wraz z materiałem fotograficznym pacjentów
Zakładu Chirurgii Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu.
Abstract: The carbon dioxide laser was used for the first time in 1968. Its advantages include a relatively short time of therapeutic procedures, reduced bleeding from
Grzegorz Grodoń1, Lidia Marzec1,
Joanna Nienartowicz1,
lek. dent. Marcin Felsztyński2
1
Studenckie Koło Naukowe przy
Katedrze i Zakładzie Chirurgii
Stomatologicznej Akademii Medycznej
we Wrocławiu
Opiekun: dr n. med.
Ewa Gwiazda-Chojak
2
Katedra i Zakład Chirurgii
the operating field, wound decontamination during activity, no need to use stitches
and biostimulating effects on imminent tissues. On the other hand, the most important disadvantages are the risk of damaging surrounding structures or dentures in
case of improper use. Due to the good absorption of laser light by water, the CO2
laser is commonly used in dental and maxillofacial surgery, e.g. to cut out pathological lesions of soft tissues. In prosthetics, the carbon dioxide laser is used in both
preparations for a therapy and treating its complications. This laser was also tested
in terms of its usefulness in periodontology, conservative dentistry and endodontics,
pedodontics, even in orthodontics. The aim of this study was to present the latest
applications of the CO2 laser in dentistry supported by photographic materials of
patients from the Department of Dental Surgery of Wrocław Medical University.
we Wrocławiu
Kierownik:
dr hab. n. med. Marzena Dominiak,
prof. nadzw.
Mailing address:
lek. dent. Marcin Felsztyński
Katedra i Zakład Chirurgii
ul. Krakowska 26, 50-425 Wrocław
40
Wstęp
Laser (ang. light amplification by stimulated emission of radiation – „wzmocnienie światła przez wymuszoną emisję promieniowania”) to instrument
optyczny wytwarzający wiązkę światła
spójnego, czyli fale o jednakowej częstotliwości, jednakowych fazach i kierunkach. Twórcą teorii promieniowania
laserowego był Albert Einstein (1917),
a pierwsze urządzenie tego typu skonstruowano w roku 1960. W stomatologii laser został zastosowany po raz
pierwszy już w 1964 roku, a pierwsze
zastosowanie lasera CO2 miało miejsce
cztery lata później [1].
Laser gazowy CO2, czyli laser chirurgiczno-zabiegowy na dwutlenku węgla,
Grzegorz Grodoń, Lidia Marzec, Joanna Nienartowicz, Marcin Felsztyński
należy do grupy laserów o dużej mocy.
Często jest nazywany nożem lub lancetem laserowym [2]. Laser ten pracuje na
trzech składnikach: dwutlenku węgla,
helu i azocie. Przejścia energetyczne
w molekułach CO2 odpowiadają za silną emisję promieniowania, najsilniejszą
o długości 10 600 nm (daleka podczerwień). Jest ono dobrze absorbowane
przez wodę, a co za tym idzie również
przez tkanki miękkie [1].
W wyniku działania lasera dochodzi
do podwyższenia temperatury tkanki eksponowanej. Przy temperaturze
45°C nie obserwuje się zmian procesów
fizjologicznych, a w wyższej następuje
rozerwanie błon komórkowych, zmiany strukturalne białek, zmiany morfologiczne – spiekanie tkanki. Przy 60°C
następuje nekroza tkanki jako skutek
koagulacji, natomiast przy 100°C ostra
nekroza i pełne rozbicie jej struktur.
Przy temperaturze 150°C tkanka szybko odparowuje i tego typu oddziaływanie wykorzystuje się właśnie najczęściej w chirurgii [2]. Inną istotną cechą
promieniowania laserowego jest to, że
promień lasera penetruje tkanki bardzo
płytko, według różnych źródeł od 0,2 do
0,5 mm [2, 3]. Energia promieniowania laserowego przenika głębiej w tkanki, co ze względu na działanie biostymulacyjne i przeciwzapalne wspomaga
gojenie ran chirurgicznych i zmniejsza obrzęk pozabiegowy [2, 4, 5].
Powierzchniowy charakter działania
odpowiada także za małą bolesność zabiegu, natomiast zabiegi na strukturach
głębiej położonych powinny być wsparte znieczuleniem nasiękowym [3, 4].
Wśród zalet tej metody terapii można
też wymienić bezkontaktowe wykonywanie zabiegu, jałowość rany wywołaną
wysoką temperaturą (ograniczenie kontaminacji i późniejszych powikłań zakaźnych), natychmiastowe zamknięcie
naczyń krwionośnych i limfatycznych
o średnicy do 0,5 mm (ryc. 2, 5) oraz
niszczenie tkanek patologicznych przez
wycięcie lub odparowanie [2]. Warto
podkreślić, że chorzy na hemofilię nie
wymagają wcześniej przygotowania farmakologicznego przed zabiegami z użyciem noża laserowego [6].
HOT TOPIC The application of the CO2 laser
in dentistry based on a review of
literature and own experience
Introduction
Laser (light amplification by stimulated
emission of radiation) is an optical instrument which generates a beam of coherent light, i.e. waves of the same frequency, in the same phases and directions. The
creator of the theory of laser radiation
was Albert Einstein (1917), and the first
device of this type was built in 1960. In
dentistry, laser was used for the first time
in 1964 and the first application of the
CO2 laser took place four years later [1].
The CO2 laser, i.e. a surgical and therapeutic laser based on carbon dioxide, be-
Utrzymanie powierzchni rany wolnej
od erytrocytów ułatwia migrację odpowiedniej ilości czynników chemotaktycznych i komórek zapalenia, co skraca czas gojenia w stosunku do zabiegów
wykonanych skalpelem [7]. Rany z reguły goją się bez bliznowacenia, wzrasta
także bezpieczeństwo lekarza – ryzyko
skaleczenia i zainfekowania podczas
zabiegu jest minimalne. Nie bez znaczenia jest też istotne skrócenie czasu
zabiegu chirurgicznego [2, 8, 9].
longs to the group of high power lasers.
It is often referred to as a laser knife or
lancet [2]. This laser operates on three
components: carbon dioxide, helium and
nitrogen. Energy passes in CO2 molecules
are responsible for the high emission of
radiation with the most powerful at the
level of 10 600 nm (far infrared). It is well
absorbed by water, hence by soft tissues
too [1].
As a result of laser application, the temperature of an exposed tissue is incre-
Ze skróceniem zabiegu wiąże się także pośrednio aspekt ekonomiczny –
skracając czas procedury, lekarz jest
w stanie zwiększyć wydajność bez obniżania jakości usługi. Zachowanie
ased. At 45°C no changes in physiological processes are observed, whereas in
higher temperatures, cell membranes
are broken, structural changes of proteins take place together with morphological modifications – burning of tissue.
Do zalet lasera CO2 można zaliczyć możliwość stosunkowo szybkiego
przeprowadzania zabiegów, ograniczone krwawienie z pola zabiegowego,
wyjaławianie rany podczas pracy urządzenia, brak konieczności zakładania
szwów czy biostymulacyjne działanie na okoliczne tkanki.
At 60°C, tissue necrosis is observed as
a result of coagulation; at 100°C, severe
necrosis and complete disintegration of
structures take place. At 150°C, the tissue
quickly evaporates and this type of effect
The advantages of the CO2 laser include a relatively short time of therapeutic
is used most often in surgery [2]. Ano-
procedures, reduced bleeding from the operating field, wound decontamination
ther important feature of laser radiation
during activity, no need to use stitches and the biostimulating effect on imminent
is the fact that a laser beam penetrates
tissues.
tissues at very shallow levels – from 0.2
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
41
TEMAT NA CZASIE
własnych
jałowego pola operacyjnego podczas
i po operacji pozwala także zrezygnować z użycia antybiotyków [10]. Udowodniono jednak istotne uszkadzające
działanie promieniowania laserowego
dużej mocy na części akrylowe protez,
materiały do wykonywania protez tymczasowych czy nawet porcelanę protetyczną [11]. Źle skierowany promień
lasera może także uszkodzić wypełnienia
kompozytowe, kompomerowe lub szkłojonomerowe, choć te ostatnie w najmniejszym stopniu [12]. Należy również pamiętać, że podczas laserowego uwidaczniania
wgojonego implantu można doprowadzić
do niebezpiecznego przegrzania okolicznej tkanki kostnej [13].
Nie bez znaczenia jest też konieczność
ochrony zarówno operatora, asysty, jak
i pacjenta. Wszystkie osoby przebywające
w pomieszczeniu, gdzie przeprowadzany
jest zabieg przy użyciu lasera CO2 muszą
nosić odpowiednie okulary (gogle) przeznaczone do ochrony przed promieniowaniem o długości fali λ = 10 600 nm.
Lekarz i asysta powinni mieć także założone maseczki ochronne ze względu na
unoszące się opary, a pomieszczenie musi
mieć uruchomiony system aktywnej
wentylacji powietrza [4].
Zastosowanie lasera CO2
w stomatologii
Ten typ lasera, w zależności od użytej
mocy, stosowany jest w różnych dziedzinach stomatologii. W stomatologii
zachowawczej może znaleźć zastosowanie w zmniejszaniu nadwrażliwości
1
2
zębiny (zatapianie kanalików zębinowych). W badaniach in vitro wykazano [14] zmniejszoną przepuszczalność
odsłoniętych kanalików zębinowych
po ekspozycji na działanie lasera CO2
w stosunku do grupy kontrolnej. Badania in vivo [15] wykazały klinicznie
wyższą skuteczność leczenia nadwrażliwości szyjek zębowych w stosunku do
preparatów fluorkowych.
Gorsze wyniki dawały badania w zakresie likwidacji kamienia poddziąsłowego. Oczyszczanie korzeni usuniętych
uprzednio zębów z kamienia nazębnego przy pomocy lasera dwutlenkowo-węglowego nie dało dobrych wyników.
Szorstka powierzchnia opracowanych
korzeni, pozostawienie resztek płytki
3
Ryc. 1. Pacjentka (lat 21) leczona w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej AM we Wrocławiu przed zabiegiem plastyki wędzidełka wargi
górnej. Fig. 1. Female patient (aged 21) treated at the Department of Dental Surgery of Wrocław Medical University before a plastic
surgery of the frenulum of upper lip. Ryc. 2. Stan bezpośrednio po zabiegu. Fig. 2. Condition directly after the procedure. Ryc. 3. Stan
7 dni po zabiegu. Fig. 3. Condition after 7 days from the procedure.
to 0.5 mm according to various sources
rility of the wound caused by high tempe-
chemotactic factors and inflammation cells,
[2, 3]. The energy of laser radiation reaches
rature (limited risk of contamination and
which shortens the time of healing as com-
deeper layers of tissue, which – due to
further infectious complications), immedia-
pared to the procedures performed with
the biostimulating and anti-inflammatory
te closing of blood and lymphatic vessels of
a scalpel [7]. Generally, wounds heal witho-
action – supports the process of surgical
a diameter up to 0.5 mm (fig. 2, 5), and de-
ut scars and the safety of a dental practitio-
wounds healing and reduces post-surgical
struction of pathological tissues by means
ner increases – the risk of cutting oneself
oedema [2, 4, 5]. The superficial character
of their excision or evaporation [2]. What
and getting infected during the procedu-
of action is also connected with low pain
has to be underlined at this point is that
re is minimal. Substantial reduction of the
during treatment, whereas procedures
people suffering from haemophilia do not
time required to carry out a surgical proce-
on the structures that are located deeper
require any prior pharmacological therapy
dure is also of utmost importance [2, 8, 9].
should be supported with infiltration ana-
before commencing a procedure with the
Procedure time reduction is indirectly
esthesia [3, 4]. Among many advantages
use of a laser knife [6]. Keeping the surface
connected with the financial aspect – the
of this method, the following need to be
of a wound free from red blood cells faci-
shorter a given procedure takes, the higher
mentioned: a contact-free procedure, ste-
litates migration of the proper amount of
the efficiency is without the risk of compro-
42
bakteryjnej i większej ilości kamienia w porównaniu z opracowaniem kiretami sprawia, że według
autorów badań laser CO2 może pełnić co najwyżej
rolę pomocniczą w tym zabiegu [16].
It is absolutely necessary to ensure protection of the
operator, assisting staff and the patient. Everyone in
the room where a given procedure with the use of
the CO2 laser is carried out must wear proper glasses
(goggles) which are intended to protect against ra-
Eksperymenty wykorzystania lasera CO2 w wybielaniu zębów żywych jako akceleratora reakcji środka
wybielającego wykazały, że obok światła podczerwonego (IR) jest niepożądanym narzędziem ze względu
na możliwość termicznego uszkodzenia miazgi przy
dłuższej ekspozycji [17]. Dokonywano także prób
wykorzystania lasera w wytrawianiu powierzchni
szkliwa w zastępstwie kwasu ortofosforowego, jednak
badania wykazały jego niższą skuteczność [18, 19].
diation of wavelengths λ = 10 600 nm. The clinician
Laser CO2 używany jest w profilaktyce próchnicy.
Z powodzeniem stosowano go w wycinaniu kapturka dziąsłowego nad wyrzynającymi się stałymi zębami
trzonowymi z jednoczesnym pulsacyjnym naświetleniem bruzd powierzchni żującej. Efektem była likwidacja miejsc retencji dla płytki nazębnej i wyjałowienie
już zainfekowanych części korony. Podczas trzyletniego okresu obserwacji jedynie w 2 spośród 22 badanych
zębów wystąpiła próchnica [20]. Warto wspomnieć
o roli lasera w pedodoncji. Zabiegi laserowe są chętnie
akceptowane przez dzieci, które określają go jako „czarodziejską, bezbolesną różdżkę” [2]. Endodonci mogą
zastosować go do uszczelniania i wyjaławiania kanałów korzeniowych, polimeryzacji materiałów je
wypełniających, pulpotomii i pulpektomii [18].
Badania na psach [21] wykazały większy odsetek powodzeń przykrycia bezpośredniego miazgi wspartego
ments [14], reduced permeability of denuded dentinal
and assisting staff should also use special protective
masks because of the vapour, and the room has to
have an activated system of air ventilation [4].
The application of the CO2 laser in dentistry
This laser type, depending on the power, is used in
various fields of dentistry. In conservative dentistry,
it can be applied to reduce hypersensitivity of dentin
(embedding dentinal tubules). During in vitro experitubules was observed after exposure to CO2 laser radiation in relation to the control group. Meanwhile,
in vivo experiments [15] revealed clinically higher effectiveness of treating cervical dentine hypersensitivity as compared to fluorine-based preparations.
Worse results were achieved in the process of subgingival tartar elimination. Clearing roots of previously
extracted teeth from tartar with the use of the carbon dioxide laser did not provide the required effects.
A rough surface of processed roots, leaving remains
of bacterial plaque and larger amounts of tartar as
compared with the use of curettage allow to come to
a conclusion [16] that the CO2 laser can play at most
a supportive role during treatments of this type.
Experiments connected with the application of the
mising service quality. Ensuring a sterile operative and
CO2 laser as an accelerator of the bleaching reaction
post-operative field allows resignation from the use of
in whitening vital teeth indicated that next to infra-
antibiotics [10].
red light (IR), it is not the most advantageous tool because of the risk of thermal destruction of pulp after
However, a negative effect of high power laser radia-
longer exposure [17]. Moreover, attempts were made
tion on the acrylic parts of dentures, materials used
to use the laser – instead of orthophosphoric acid – in
in the preparation of temporary prostheses or even
etching enamel surfaces; however, those experiments
prosthetic porcelain has been demonstrated [11]. An
demonstrated lower effectiveness of the laser [18, 19].
incorrectly aimed laser beam can also damage com-
The CO2 laser is widely used in caries prevention. It was
posite, compomer or glass-ionomer fillings, although
successfully applied to excise a tooth cap above erup-
to a lesser extent in case of the latter ones [12]. It is
ting permanent molars with simultaneous pulsating
also important to bear in mind that laser exposure of
exposure to light of occlusal surface grooves. The final
a healed in implant may lead to dangerous overhe-
result was elimination of retention places for dental
ating of neighbouring bone tissues [13].
plaque and sterilisation of the already infected parts of
TEMAT NA CZASIE
własnych
koagulowaniem jej powierzchni przy pomocy lasera CO2. Inne badania, prowadzone na szczurach, uwidoczniły jednak
opóźnienie powstawania mostka zębinowego w porównaniu ze zwierzętami
poddanymi przykryciu miazgi z pomocą
preparatu wodorotlenku wapnia [22].
Wiązać to można z koagulacją powierz-
chownej warstwy przykrywanej miazgi.
Badania prowadzone nad sterylizacją
narzędzi endodontycznych wykazały
identyczną skuteczność dwutlenkowego
światła laserowego i autoklawu – pilniki
sterylizowane tymi metodami były całkowicie wolne od biologicznych zanieczyszczeń [23].
W literaturze szeroko opisywane jest
użycie lasera CO2 na pograniczu chirurgii stomatologicznej i protetyki
[4, 9, 11, 12]. Jest on stosowany zarówno w przypadkach konieczności
korekty podłoża przed protezowaniem (obniżenie przyczepów wędzidełek, westibuloplastyka pogłębiająca
przedsionek jamy ustnej, zniesienie
poekstrakcyjnych nierówności błony
śluzowej wyrostka zębodołowego), jak
i w leczeniu stomatopatii przerostowych
(ziarniniak szczelinowaty – przerośnięty wał podniebienny lub brodawka
przysieczna, przerosty dziąsła w okolicach filarów protez stałych lub typu
overdenture, przerosty pod przęsłami
mostów lub wokół implantów) [2, 11].
Najszerszym polem zastosowania lasera
dwutlenkowo-węglowego jest chirurgia
tkanek miękkich, w tym w dużej mierze
chirurgia stomatologiczna. Laser CO2
jest stosowany z powodzeniem w plastyce wędzidełek warg (ryc. 1–3) i języka
(ryc. 4–6), nacinaniu ropni, wycinaniu
włókniaków, brodawczaków, nadziąślaków, naczyniaków, gruczolaków,
torbieli śluzowych i zastoinowych, wycinaniu kaptura dziąsłowego w utrudnionym wyrzynaniu zębów mądrości,
odsłanianiu zębów zatrzymanych [2,
3, 5, 10, 13, 18, 24, 25]. W badaniach
the crown. During a 3-year-long period of
surface coagulation with the help of the
thods were completely free from any bio-
observations, caries was found in only two
CO2 laser. However, other experiments
logical contamination [23].
out of 22 examined teeth [20]. The role of
[22], conducted on rats, demonstrated
Literary resources provide a wide range
the laser in pedodontics is also worth men-
delayed formation of a dentin bridge in
of CO2 laser applications in the field of
tioning. Laser procedures are well tolera-
comparison with animals subject to pulp
conservative surgery and prosthetics [4, 9,
ted by children, who often refer to it as
covering with the help of a calcium hy-
11, 12]. The laser is also used in situations
a “magic and painless wand” [2].
droxide preparation. This may be associa-
when base correction before denture fi-
Endodontists can use the laser to seal and
ted with the process of surface coagula-
xing is required (reduction of frenulum
etch radical canals, perform polymerisa-
tion of the covered pulp layer.
attachments, vestibuloplasty, elimination
4
5
Ryc. 4. Pacjent (lat 22) leczony w Zakładzie Chirurgii
Stomatologicznej AM we Wrocławiu przed
zabiegiem podcięcia wędzidełka języka. Fig. 4.
Male patient (aged 22) treated at the Department
of Dental Surgery of Wrocław Medical University
before a procedure of undercutting the frenulum
of tongue. Ryc. 5. Stan bezpośrednio po zabiegu.
Fig. 5. Condition directly after the procedure. Ryc. 6.
Stan 7 dni po zabiegu. Fig. 6. Condition after
6
7 days from the procedure.
Źle skierowany promień lasera może uszkodzić wypełnienia kompozytowe,
kompomerowe lub szkłojonomerowe, choć te ostatnie w najmniejszym stopniu.
An incorrectly aimed laser beam can damage composite, compomer or glass-ionomer
fillings, although to a lesser extent in case of the latter ones.
tion of filling materials, as well as carry
of post-extraction irregularities of alve-
out pulpotomy and pulpectomy [18].
Evaluation of endodontic tools sterili-
olar process’s mucosa), as well as in the
Experiments on dogs [21] showed a higher
sation revealed similar effectiveness of
treatment of hypertrophic dentopathies
percentage of successful direct covering
laser carbon dioxide radiation and an
(granuloma fissuratum – hypertrophic
of pulp supported by the process of its
autoclave – files sterilised with these me-
palatal torus or incisive papilla, hypertro-
44
Szczepańskiej [25] stwierdzono nawet,
że zmiany wycięte przy wykorzystaniu
lasera CO2 mogą podlegać weryfikacji
histopatologicznej, co wskazuje na brak
zniszczenia morfologicznego wycinanych zmian. Ponadto, jak podają Yagüe-García i wsp. [26], laserowe wycinanie
mucocele nie daje powikłań i nawrotów
w porównaniu z usuwaniem ich „na
ostro”, a Wu i wsp. [27] przy statystycznie porównywalnej liczbie nawrotów
przy obu metodach zwracają uwagę na
większą wygodę zabiegu laserowego. Laser
stosowany jest także skutecznie w leczeniu periimplantitis do dekontaminacji
powierzchni implantów [11, 28]. Należy
tu jednak wspomnieć, że laser CO2 (podobnie jak laser erbowo-yagowy) przy
nieostrożnym użyciu może powodować podniesienie temperatury wszczepu
i uszkodzenie okolicznych tkanek [29].
HOT TOPIC Laser CO2 jest stosowany z powodzeniem w plastyce wędzidełek warg
i języka, nacinaniu ropni, wycinaniu włókniaków, brodawczaków,
nadziąślaków, naczyniaków, gruczolaków, torbieli śluzowych
i zastoinowych, wycinaniu kaptura dziąsłowego w utrudnionym wyrzynaniu
zębów mądrości, odsłanianiu zębów zatrzymanych.
The CO2 laser is successfully used in the plastic surgery of the frenulum of lips and
tongue, incision of abscesses, excision of fibromas, papillomas, epulis, angiomas,
adenomas, mucous and retention cysts, cutting out of tooth caps in case of hindered
eruption of wisdom teeth, as well as in denudation of impacted teeth.
Według piśmiennictwa skuteczność
lasera CO2 była też oceniana w odniesieniu do leczenia hiperplazji polekowej dziąseł (np. po hydantoinie),
aft, sialoz, hiperkeratozy, czy martwiczo-wrzodziejącego zapalenia dziąseł
[2, 8, 18]. Leczono także zmiany przedrakowe, takie jak liszaj płaski czy leukoplakia. Hamadah i Thompson badając
głównie te ostatnie, wykazali wysoką
skuteczność wycinania zmian, możliwość ich badania histologicznego oraz
w 64% pełnej wyleczalności po zabiegu
laserowym [30]. Laser zabiegowy CO2
jest także polecany jako monoterapia
w opanowaniu nawrotowego aftowego zapalenia jamy ustnej w przebiegu
zespołu Behçeta [31]. W obrębie chirurgii szczękowo-twarzowej używany
jest w uwuloplastyce (plastyka języczka
i podniebienia miękkiego w terapii bezdechu sennego i chrapania; ryc. 7, 8),
chirurgicznym leczeniu nowotworów
(natychmiastowa koagulacja pola operacyjnego zmniejsza rozsiew komórek
nowotworowych) czy zabiegach na
kościach [18]. Podejmowano próby
wykorzystania lasera CO2 w chirurgii
stawu skroniowo-żuchwowego. Badania przeprowadzone na owcach nie
wykazały jednak wyższości zabiegu
phies of gums in the vicinity of pillars of
teeth, as well as in denudation of impac-
the possibility of their histopathological
fixed or overdenture-type prostheses, hy-
ted teeth [2, 3, 5, 10, 13, 18, 24, 25]. In the
examination and complete healing after
pertrophies underneath bridge spans or
experiments performed by Szczepańska
a laser procedure in 64%. The CO2 laser
around implants) [2 ,11].
[25], it was revealed that lesions cut out
is also recommended as a mono-therapy
Soft tissue surgery, including dental sur-
with the use of the CO2 laser could under-
in the management of relapsing aphtho-
gery to a large extent, is the widest area
go a histopathological verification, which
id oral inflammations in the course of
of carbon dioxide laser application.
indicated lack of morphological destruc-
Behçet’s syndrome [31]. In maxillofacial
methods, pay attention to increased comfort of conducting a laser therapy.
The laser is also used in effective treating
of periimplantitis with the aim of decontaminating implant surfaces [11, 28]. Still,
it needs to be mentioned that the CO2
laser (similarly to the Er:YAG laser) can
cause increased implant temperature and
damage neighbouring tissues if not used
carefully [29].
According to various authors [2, 8, 18],
CO2 laser effectiveness was also evaluated in the treatment of drug-induced
hyperplasia of gums (e.g. after hydantoin), aphthae, sialosis, hyperkeratosis, or
necrotising ulcerative gingivitis. Additionally, pre-cancer lesions, such as lichen
planus and leukoplakia, were treated.
Hamadah and Thompson [30], who examined mainly the latter ones, demonstrated high effectiveness of lesions excision,
The CO2 laser is successfully used in pla-
tion of the eliminated lesions. Moreover,
surgery, this laser type is used in uvulo-
stic surgeries of the frenulum of lips (fig.
according to Yagüe-García et al [26], laser
palatoplasty (uvula and soft palate pla-
1–3) and tongue (fig. 4–6), incision of ab-
excision of mucoceles does not result in
stic surgery in case of sleep apnoea and
scesses, excision of fibromas, papillomas,
complications and relapses in comparison
snoring; fig. 7, 8), surgical therapy of
epulis, angiomas, adenomas, mucous and
to their surgical elimination; on the other
tumours (immediate coagulation of the
retention cysts, cutting out of tooth caps
hand, Wu et al [27], with a statistically
operative field decreases dissemination
in case of hindered eruption of wisdom
comparable amount of relapses in both
of cancer cells) or in bone surgeries [18].
e-Dentico nr 3 (37) / 2012
45
TEMAT NA CZASIE
własnych
Laser CO2 z powodzeniem
stosowany jest w wycinaniu
kapturka dziąsłowego nad
wyrzynającymi się stałymi zębami
trzonowymi z jednoczesnym
pulsacyjnym naświetleniem bruzd
powierzchni żującej.
The CO2 laser is successfully applied
to excise a tooth cap above erupting
permanent molars with simultaneous
pulsating exposure to light of
occlusal surface grooves.
laserowego nad rozwiązaniem tradycyjnym przy operacji usunięcia krążka stawowego [32]. Doniesienia z piśmiennictwa pokazują także, że laser
wzbudza zainteresowanie ortodontów,
którzy dla pełnego efektu estetycznego konturu dziąseł wykorzystują go
w gingiwoplastyce podczas lub po leczeniu ortodontycznym [33]. Badano
także użyteczność lasera CO2 w odklejaniu zamków ortodontycznych [18].
Tehranchi i wsp. w badaniach in vitro
wykazali, że usuwanie zamków przy
pomocy lasera powoduje zmniejszenie
siły potrzebnej przy zabiegu, jak również zmniejsza ilość kleju pozostawionego na powierzchni szkliwa [34].
Podsumowanie
Mimo że laser gazowy CO2 został wprowadzony w poczet narzędzi stomatologicznych wiele lat temu, ciągle znajdowane są dla niego nowe zastosowania.
Lekarze klinicyści doceniają łatwość
obsługi, wygodę pracy, dodatkowe
działanie biostymulacyjne i hemostatyczne, jak również stosunkowo niskie
koszty eksploatacji. Przy odpowiednim
użyciu laser zabiegowy CO2 jest przydatny w wielu dziedzinach stomatologii, a jego użyteczność będzie w najbliższych latach jeszcze wzrastać.
1. Pokora L.: Lasery w stomatologii. Laser Instruments
– Centrum Techniki Laserowej. Warszawa 1992.
2. Grzesiak-Janas G., Janas A.: Zastosowanie lasera CO2
w chirurgii stomatologicznej, Mag. Stomatol., 2002,
12, 6: 46–48.
3. Grzesiak-Janas G., Janas A.: Użycie lasera CO2
w leczeniu włókniaków, Mag. Stomatol., 2003,
13, 3: 46–47.
4. Hędzelek W., Andrysiak P.: Użyteczność lasera CO2
w przygotowaniu pola protetycznego, Dent. Forum, 2005, 32, 1: 81–85.
5. Kay H., Trykowski J., Żmuda S.: Laser CO2 w zabiegach frenektomii, Stomatol. Współczesna, 1996, 3, 2:
109–115.
6. Janas A., Grzesiak-Janas G.: Ocena kliniczna odległości przyczepu wędzidełka wargi górnej i dolnej od
szczytu brodawki dziąsłowej, Mag. Stomatol., 2006,
16, 2: 44–46.
7. Luna-Ortiz K. i wsp.: Oral mucosal melanoma: Con-
7
8
Ryc. 7. Pacjent (lat 54) leczony w Klinice Otolaryngologii AM we Wrocławiu z powodu zespołu
bezdechu sennego. Stan po laserowej uwuloplastyce w znieczuleniu miejscowym dzień
po zabiegu. Fig. 7. Male patient (aged 54) treated at the Department of Otolaryngology
of Wrocław Medical University suffering from sleep apnoea syndrome. Condition after
laser uvuloplasty in local anaesthesia a day after the procedure. Ryc. 8. Stan 4 miesiące
po zabiegu. Fig. 8. Condition after 4 months from the procedure.
servative treatment including laser surgery, Med.
Oral Patol. Oral Cir. Bucal, 2011, 16, 3: 381–385.
8. Santos N.R. i wsp.: A feasible procedure in dental
practice: the treatment of oral dysplastic hyperkeratotic lesions of the oral cavity with the CO2 laser,
Photomed. Laser Surg., 2010, 28, S2: S121–S126.
9. Majewski S. i wsp.: Możliwości korekty podłoża protetycznego przy użyciu lasera CO2, Protet. Stomatol.,
1996, 46, 6: 383–388.
Numerous attempts of using the CO2 la-
usefulness in detaching orthodontic locks
appreciate the ease of use, comfortable
ser in the surgery of temporomandibular
was also evaluated [18]. Tehranchi et al
operation, additional biostimulating and
joints were made. However, experiments
[34], in their in vitro experiments, revealed
haemostatic effects, as well as low main-
carried out on sheep did not indicate su-
that removing locks with the laser caused
tenance costs. If properly used, the CO2
periority of the laser procedure over tra-
decreased force required during the pro-
surgical laser is practical in many fields of
ditional solutions applied when removing
cedure as well as reduced the amount of
dentistry and its usefulness will increase
a joint disc [32].
adhesive left on enamel’s surface.
in the future.
that lasers are an extremely interesting
Summary
Grzegorz Grodoń, Lidia Marzec, Joanna
topic among orthodontists, who use it in
Despite the fact that the CO2 laser was
Nienartowicz, Marcin Felsztyński D.D.S.
gingivoplasty during or after an ortho-
introduced to a wide array of dental to-
dontic treatment to ensure a full aesthe-
ols many years ago, its new applications
tic effect of gum contours. The CO2 laser’s
are being sought all the time. Clinicians
Moreover, bibliographic reports [33] show
46
HOT TOPIC 10. Wyszumirski M., Grzesiak-Janas G.: Wykorzystanie
19. Varma B., Tandon S.: Enamel etching by carbon
28. Romanos G. i wsp.: The use of CO2 laser in the tre-
lasera CO2 w leczeniu chirurgicznym żabki podjęzy-
dioxide laser. An in-vitro comparative evaluation,
atment of peri-implantitis, Photomed. Laser Surg.,
kowej, Mag. Stomatol., 2002, 12, 5: 37–38.
Indian J. Dent. Res., 1997, 8, 1: 19–25.
2009, 27, 3: 381–386.
20. Kato J. i wsp.: Prevention of dental caries in partially
29. Geminiani A., Caton J.G., Romanos G.E.: Tempera-
materiałów protetycznych po aplikacji promienio-
erupted permanent teeth with a CO2 laser, J. Clin.
ture increase during CO2 and Er:YAG irradiation on
wania CO2 w różnych warunkach gęstości mocy,
Laser Med. Surg., 2003, 21, 6: 369–374.
11. Hędzelek W. i wsp.: Ocena powierzchni wybranych
implant surfaces, Implant Dent., 2011, 20, 5: 379–382.
21. Nammour S. i wsp.: Etude comparative con-
30. Hamadah O., Thomson P.J.: Factors affecting carbon
12. Andrysiak P. i wsp.: Możliwość uszkodzenia mate-
cernant l’apport du laser CO2 dans le coiffage
dioxide laser treatment for oral precancer: a patient
riałów złożonych oraz pokrewnych podczas plastyki
pulpaire direct vs technique conventionnelle
cohort study. Lasers Surg. Med., 2009, 41, 1: 17–25.
tkanek miękkich wykonywanej za pomocą promie-
chez le chien, Rev. Belge Med. Dent., 2009,
31. Demetriades N., Hanford H., Laskarides C.: General
Protet. Stomatol., 2007, 57, 3: 192–198.
niowania lasera CO2, Protet. Stomatol., 2007, 57, 5:
362–369.
13. Lomke M.A.: Clinical applications of dental lasers,
Gen. Dent., 2009, 57, 1: 47–59.
64, 2: 81–86.
manifestations of Behçet’s syndrome and the suc-
22. Suzuki M. i wsp.: Effect of CO2 laser irradiation on
cess of CO2-laser as treatment for oral lesions: a re-
wound healing of exposed rat pulp, Odontology,
view of the literature and case presentation, J. Mass.
2011, 99, 1, 34–44.
Dent. Soc., 2009, 58, 3: 24–27.
14. Slutzky-Goldberg I. i wsp.: The effect of CO2 laser on
23. Venkatasubramanian R. i wsp.: Comparison of the
32. Bavitz J.B. i wsp.: Comparison between CO2 micro-
the permeability of dentinal tubules: a preliminary in
effectiveness of sterilizing endodontic files by 4 dif-
surgical laser and conventional meniscectomies in
vitro study, Photomed. Laser Surg., 2008, 26, 1: 61–64.
ferent methods: an in vitro study. J. Indian Soc. Pe-
sheep: a preliminary report, J. Oral Maxillofac. Surg.,
15. Moritz A. i wsp.: The advantage of CO2-treated dental
necks, in comparison with a standard method: results of
an in vivo study. J. Clin. Laser Med. Surg., 1996, 14, 1: 27–32.
dod. Prev. Dent., 2010, 28, 1: 2–5.
24. Półtorak K., Sikora K.: Zastosowanie lasera w stomatologii, Mag. Stomatol., 2007, 17, 10: 82–84.
16. Tucker D. i wsp.: Morphologic changes following in
25. Szczepańska A., Błaszczyszyn A., Mierzwa-Dudek
vitro CO2 laser treatment of calculus-ladened root
D.: Brodawczaki jamy ustnej. Opis przypadku. Mag.
surfaces. Lasers Surg. Med., 1996, 18, 2: 150–156.
Stomatol., 2011, 21, 11: 88–90.
17. Luk K., Tam L., Hubert M.: Effect of light energy on
26. Yagüe-García J. i wsp.: Treatment of oral mucocele
peroxide tooth bleaching, J. Am. Dent. Assoc., 2004,
– scalpel versus CO2 laser, Med. Oral Patol. Oral Cir.
135, 2: 194–201.
Bucal, 2009, 14, 9: 469–474.
18. Stankiewicz J. i wsp.: Nowoczesna laseroterapia
27. Wu C.W. i wsp.: Mucoceles of the oral cavity in pe-
i laserodiagnostyka w procedurach stomatologicz-
diatric patients, Kaohsiung J. Med. Sci., 2011, 27, 7:
nych, Stomatol. Współczesna, 2002, supl. 3: 20–25.
276–279.
1989, 47, 4: 383–385.
33. Gama S.K.C., de Araújo T.M., Pinheiro A.L.B.: Benefits of the use of the CO2 laser in orthodontics, Lasers
Med. Sci., 2008, 23, 4: 459–465.
34. Tehranchi A. i wsp.: Evaluation of the effects of CO2
laser on debonding of orthodontics porcelain brackets vs. the conventional method. Lasers Med Sci.,
2011, 26, 5: 563–567.

Zastosowanie lasera diodowego

Transkrypt

Podobne dokumenty