18.2.2 Osocze krwi 18.2.3 Białka osocza

PlanetaKsiążki.pl
e-mail:
[email protected]
tel: 798
466 700
_________________________________________________________________________________________
18.2.2 Osocze krwi
Osocze otrzymuje się w warunkach laboratoryjnych poprzez wirowanie krwi petnej w obecności
substancji hamującej jej krzepnięcie (antykoagulant). Stanowi ono około polowy objętości krwi.
Ponad 90% osocza to woda. Wśród innych składników dominują białka, a w mniejszych
ilościach występują tłuszcze, drobnocząsteczkowe składniki organiczne i jony nieorganiczne.
Jeżeli wynaczyniona krew zostanie pobrana do naczynia bez antykoagulanta, po kilku minutach
krzepnie. Skrzep obkurcza się (retrakcja), uwalniając płyn zwany surowicą.
Surowica, w odróżnieniu od osocza, nie zawiera białka krzepnącego - fibrynogenu i niektórych czynników białkowych, które zużywają się w czasie krzepnięcia krwi. Zostaje natomiast wzbogacona o pewne składniki uwalniane z płytek krwi oraz odłączane od fibrynogenu.
Terminów „osocze" i „surowica" nie można używać zamiennie. W organizmie występuje wyłącznie osocze. Surowica jest produktem krzepnięcia krwi wynaczynionej i retrakcji skrzepu.
Zawartość białka w osoczu jest wielokrotnie większa niż w płynie międzykomórkowym tkanek. Niektóre z nich osiągają stężenia rzędu kilku g na dl, inne występują jedynie w ilościach
śladowych. Średnie stężenie białek w osoczu ludzkim wynosi około 7 g/dl. Białka osoczowe
pełnią różne funkcje.
Białka są głównymi składnikami osocza, regulującymi ciśnienie osmotyczne. Zapewniają
właściwe rozmieszczenie wody pomiędzy wnętrzem łożyska naczyniowego a tkankami pozanaczyniowymi. Białka osoczowe wiążą i transportują szereg substancji drobnocząsteczkowych.
Przenoszą składniki odżywcze i cząsteczki regulacyjne do miejsca ich przeznaczenia. Wiążą
produkty rozpadu niektórych makrocząsteczek i przenoszą je do układu siateczkowo-śródbłonkowego, gdzie te ulegają endocytozie i degradacji lizosomalnej. Niektóre białka osoczowe są
naturalnymi inhibitorami enzymów proteolitycznych. Ma to istotne znaczenie w regulacji wszelkich procesów zachodzących z udziałem tych enzymów, a przede wszystkim w hamowaniu aktywności proteaz uwalnianych w przebiegu procesów zapalnych i w zapobieganiu krzepnięciu
krwi wewnątrz łożyska naczyniowego. Białka zwane immunoglobulinami lub przeciwciałami
uczestniczą w inaktywacji czynników infekcyjnych, rozpoznawanych jako obce organizmowi antygeny. Osoczowe, białkowe czynniki krzepnięcia zapewniają krzepliwość krwi w przypadku
przerwania ciągłości ściany naczyniowej, chroniąc organizm przed nadmierną utratą krwi. Do
krwi przenika część białek pochodzących z uszkodzonych komórek. Ilość ich zdecydowanie narasta w przebiegu chorób związanych z martwicą komórek, np. zawał mięśnia sercowego czy
ostre zapalenie trzustki. Wśród nich występują białka enzymatyczne, których obecność i aktywność jest łatwiej wykrywalna i mierzalna niż innych białek. Obecność białek komórkowych
w osoczu, a zwłaszcza enzymów jest wykorzystywana do celów diagnostycznych.
18.2.3 Białka osocza
Większość białek osocza powstaje w wątrobie. Jedynie immunoglobuliny powstają w limfocytach i komórkach plazmatycznych. Z tego to powodu większość chorób wątroby przebiega ze
zmianami stężeń białek wątrobowych w osoczu lub w surowicy krwi. Prosta technika elektroforezy bibułowej pozwala rozdzielić białka surowicy krwi na 5 frakcji. Są to albuminy oraz globuliny al, a2, p i y.
Albumina stanowi około 60% wszystkich białek osoczowych i około 25% wszystkich białek syntetyzowanych w wątrobie. Jej okres biologicznego półtrwania wynosi około 17 dni. Albumina jest białkiem globularnym (o kształcie zbliżonym do kuli), zbudowanym z pojedyncze-
___________________________________________________
PlanetaKsiążki.pl e-mail: [email protected] tel: 798 466 700