Instrukcja postępowania awaryjnego Toyota Lexus 25F0E_PL
Transkrypt
Instrukcja postępowania awaryjnego Toyota Lexus 25F0E_PL
Instrukcja postępowania awaryjnego Maj 2013 ER25FDE TOYOTA MOTOR CORPORATION Wstęp Instrukcja zawiera zalecenia dotyczące zachowań osób odpowiedzialnych za zajęcie się samochodami marki Toyota/Lexus w sytuacjach awaryjnych. Dokładne przeczytanie i zrozumienie budowy i charakterystyki samochodów Toyota/Lexus jest bardzo ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ilustracje wykorzystane w niniejszej instrukcji są tylko przykładowe. Szczegółowe informacje takie jak np. główne cechy identyfikacyjne modelu, lokalizacja części składowych itp., znajdują się w skróconej karcie referencyjnej (QRS) każdego modelu samochodu. Instrukcja postępowania awaryjnego Spis treści Wstęp Elementy wymagające szczególnej uwagi • Układ poduszek powietrznych 6 Czołowa poduszka powietrzna kierowcy 7 Czołowa poduszka powietrzna pasażera 8 Przednia dolna poduszka powietrzna 8 Przednia boczna poduszka powietrzna 9 Poduszka powietrzna siedziska przedniego fotela 9 Kurtyny powietrzne 10 Tylna boczna poduszka powietrzna 11 Tylna poduszka powietrzna siedziska 12 Kurtyna powietrzna tylnej szyby 12 • Napinacz pasa bezpieczeństwa 13 • Pokrywa silnika z mechanizmem unoszenia 14 • Amortyzatory gazowe 15 Przednie i tylne amortyzatory układu zawieszenia 15 Amortyzator pokrywy silnika 15 Amortyzatory bagażnika, tylnych drzwi w wersji hatchback oraz tylnych drzwi bagażnika 16 Amortyzatory układu jezdnego 16 Amortyzator tylnej ściany skrzyni ładunkowej, amortyzator bocznej ściany skrzyni ładunkowej 17 • Układ wysokiego napięcia 18 Akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy) 20 Przewody wysokiego napięcia 23 Inwerter/Przetwornik 23 Przetwornica napięcia prądu stałego 24 HV/EV podzespół hybrydowej przekładni napędu przedniej lub tylnej osi 24 Silnik umieszczony z tyłu samochodu 25 Sprężarka układu klimatyzacji 25 Gniazdo ładowania 26 Ładowarka pokładowa 27 Dodatkowe gniazdo (AC 100V/1500W) 27 • Wyładowcze światła główne o wysokiej intensywności świecenia 28 • Układ elektrycznego wspomagania kierownicy (EPS) 29 • Układ wentylacji zasilany energią słoneczną 30 • Przyciemniane wewnętrzne lusterko wsteczne 31 • Blacha stalowa o najwyższych parametrach odporności na odkształcanie 32 • Plastik wzmacniany włóknami węglowymi (CFRP) 33 • Szyby okienne 34 Szkło laminowane 34 Szkło hartowane 34 2 Instrukcja postępowania awaryjnego Spis treści • Przednie fotele 35 Fotel z ręczną regulacją 35 Fotel z elektryczną regulacją 36 • Tylne fotele 35 Fotel z ręczną regulacją 38 Fotel z elektryczną regulacją 39 • Zagłówki 40 Zagłówek z ręczną regulacją 40 Zagłówek z elektryczną regulacją 41 • System aktywnych zagłówków 42 • Kierownica z możliwością regulacji pochylenia i wysunięcia 43 Ręczna regulacja pochylenia i wysunięcia kierownicy 43 Elektryczna regulacja pochylenia i wysunięcia kierownicy 43 • Drzwi 44 Drzwi dwu-skrzydłowe zapewniające ułatwiony dostęp do samochodu 44 Tylne drzwi 44 Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego • Identyfikacja samochodu 46 Wygląd i logo 46 Numer ramy 47 Numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) 47 • Unieruchamianie samochodu 48 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) • Wyłączanie samochodu 50 51 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) 56 Samochód hybrydowy z możliwością ładowania (Plug-in) 56 • Dostęp do poszkodowanych 58 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) 58 Stabilizacja samochodu 59 Przecinanie samochodu 60 • Ogień 61 Gaśnica 61 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) 61 Samochody z akumulatorem litowo-jonowym (Li-ion) 61 • Zatopienie 62 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) • Wyciek 62 63 Płyn w układzie chłodzenia 63 Oleje 63 Płyn hamulcowy 63 Płyn w obwodzie wspomagania układu kierowniczego 63 Płyn do spryskiwaczy 63 Elektrolit akumulatora 12-woltowego 63 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) 64 3 Instrukcja postępowania awaryjnego Spis treści Postępowanie z uszkodzonym samochodem • Holowanie uszkodzonego samochodu 66 Hamulec postojowy 66 Blokada kierownicy 67 Środki ostrożności dla samochodów z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na przednie koła (FF) 67 Środki ostrożności dla samochodów z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na tylne koła (FR), z silnikiem umieszczonym w części środkowej i napędem na tylne koła (MR) i z napędem na cztery koła (4WD) 67 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) 68 • Przechowywanie uszkodzonego samochodu 69 Zalany samochód 69 Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) 69 4 Elementy wymagające szczególnej uwagi Rozdział zawiera informacje dotyczące budowy i funkcji części, które wymagają szczególnej uwagi w sytuacjach awaryjnych. Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Podczas gwałtownego uderzenia, które może spowodować obrażenia ciała użytkowników samochodu, poduszki powietrzne napełniają się i wraz z pasami bezpieczeństwa redukują siłę uderzenia. Szczegółowe informacje dotyczące typu i rozmieszczenia poduszek powietrznych w danym modelu znajdują się w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Poduszka powietrzna siedziska przedniego fotela &]RáRZDSRGXV]NDSRZLHWU]QDSDVDĪHUD Poduszka powietrzna boczna przedniego fotela All other automotive electrical Dolna poduszka powietrzna Kurtyna poduszki powietrznej &]RáRZDSRGXV]ND powietrzna kierowcy Tylna boczna poduszka powietrzna Dolna poduszka powietrzna Poduszka powietrzna siedziska tylnego fotela Poduszka powietrzna boczna przedniego fotela Tylna boczna poduszka powietrzna Poduszka powietrzna siedziska tylnego fotela Kurtyna powietrzna tylnej szyby Układ poduszek powietrznych składa się z napełniacza (materiał wybuchowy), poduszki i innych elementów, które nie podlegają naprawie. Kiedy czujnik poduszki powietrznej zarejestruje silne uderzenie, wysyłany jest sygnał do napełniacza, który jest aktywowany, a następnie poduszka napełniana jest emitowanym gazem, redukując siłę uderzenia pasażera. 6 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Układ poduszek powietrznych może pozostać aktywny do 90 sekund po całkowitym 2675=(ĺ(1,( wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Należy odczekać 90 sekund, zanim podejmie się jakiekolwiek działania. Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedur ratunkowych, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek przypadkowego odpalenia poduszek powietrznych. W zależności od okoliczności towarzyszących kolizji, takich jak prędkość samochodu, miejsce uderzenia, wykrycie obecności użytkownika samochodu, itd., poduszki mogą nie zostać napełnione. Jeżeli napełniacz nie napełnionej poduszki powietrznej nie działa, znajdujący się w niej proszek może zapalić się, powodując eksplozję. Aby uniknąć śmierci lub poważnych obrażeń ciała z powodu przypadkowego odpalenia poduszek, należy zachować szczególną ostrożność w kontakcie z napełniaczami. Po odpaleniu poduszek, elementy składowe układu są bardzo gorące. Ich dotknięcie może spowodować oparzenia. Jeżeli podczas odpalenia poduszek okna i drzwi samochodu są zamknięte, wydobywający się gaz może spowodować trudności w oddychaniu. Jeżeli na skutek odpalenia poduszek dojdzie do kontaktu proszku ze skórą, należy niezwłocznie zmyć go, aby zapobiec podrażnieniom. Czołowa poduszka powietrzna kierowcy Poduszka powietrzna kierowcy zamontowana jest we wkładce kierownicy i jest aktywowana w przypadku zderzenia czołowego. 1DSHáQLDF] $ 3RGXV]ND 3U]HNUyMSRSU]HF]Q\$$ $ &]RáRZDSRGXV]ND SRZLHWU]QDNLHURZF\ 7 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Czołowa poduszka powietrzna pasażera Poduszka powietrzna pasażera zamontowana jest w górnej części panelu kontrolnego po stronie pasażera i jest aktywowana na skutek uderzenia z boku. $ Poduszka &]RáRZDSRGXV]ND SRZLHWU]QDSDVDĪHUD $ 1DSHáQLDF] 3U]HNUyMSRSU]HF]Q\$$ Przednia dolna poduszka powietrzna Przednie dolne poduszki powietrzne zamontowane są w dolnej części panelu kontrolnego po stronie kierowcy i pasażera, i są aktywowane w przypadku zderzenia czołowego. Poduszka $ 3U]HGQLDGROQD SRGXV]NDSRZLHWU]QD $ 1DSHáQLDF] 8 3U]HNUyMSRSU]HF]Q\$$ Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Przednia boczna poduszka powietrzna Przednie boczne poduszki powietrzne są montowane w ramie fotela kierowcy i przedniego fotela pasażera i są aktywowane na skutek uderzenia z boku. Rama fotela Przednia boczna poduszka powietrzna 1DSHáQLDF] B A A Poduszka B Przekrój poprzeczny A-A Przekrój poprzeczny B-B Poduszka powietrzna siedziska przedniego fotela Poduszki powietrzne siedziska przedniego fotela są zamontowane w siedzisku fotela kierowcy i przedniego fotela pasażera i są aktywowane na skutek zderzenia czołowego. 1DSHáQLDF] Poduszka Poduszka siedziska $ $ 3U]HNUyMSRSU]HF]Q\$$ Poduszka powietrzna siedziska przedniego fotela 9 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Kurtyny powietrzne Kurtyny powietrzne są zamontowane pomiędzy przednimi i tylnymi słupkami po stronach kierowcy i pasażera siedzącego na przednim fotelu, i są aktywowane na skutek uderzenia z boku. W niektórych samochodach kurtyny powietrzne są aktywowane również na skutek zderzenia czołowego. Poduszka A 1DSHáQLDF] Inflator 7\OQ\VáXSHN 3U]HGQLVáXSHN A Poduszka Przekrój poprzeczny A-A Kurtyna powietrzna 10 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Tylna boczna poduszka powietrzna Tylne boczne poduszki powietrzne są zamontowane w bocznej części tylnej ramy fotela lub w bocznej części wykończenia fotela i są aktywowane na skutek uderzenia z boku. W niektórych samochodach tylne boczne poduszki powietrzne są aktywowane również na skutek zderzenia czołowego. Tylna rama fotela Tylna boczna poduszka powietrzna Poduszka 1DSHáQLDF] B A A B Przekrój poprzeczny A-A 0RFRZDQDZERF]QHMF]ĊĞFLW\OQHMUDP\ Przekrój poprzeczny B-B Tylna boczna poduszka powietrzna Tylny fotel 1DSHáQLDF] Poduszka D C Przekrój poprzeczny C-C C D 0RFRZDQDZERF]QHMF]ĊĞFLZ\NRĔF]HQLDW\OQHJRIRWHOD 11 Przekrój poprzeczny D-D Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ poduszek powietrznych Ryzyko eksplozji Tylna poduszka powietrzna siedziska Tylne poduszki powietrzne siedzisk zamontowane są w siedziskach tylnych foteli i są aktywowane na skutek zderzenia czołowego. Tylna poduszka powietrzna siedziska All other automotive electrical Poduszka A A 1DSHáQLDF] Przekrój poprzeczny A-A Siedzisko tylnego fotela Kurtyna powietrzna tylnej szyby Kurtyna powietrzna tylnej szyby montowana jest w górnej części tylnej strony tylnego panela (górna część mocowania tylnych drzwi) jest aktywowana na skutek uderzenia z tyłu. Tylna strona tylnego panelu 1DSHáQLDF] Kurtyna powietrzna tylnej szyby 12 Poduszka Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Napinacz pasa bezpieczeństwa Ryzyko eksplozji Podczas silnego uderzenia samochodu od przodu, pasy bezpieczeństwa, przez zwinięcie, pozwalają na optymalne przytrzymanie ciała osoby na siedzeniu. Mechanizm zwijający pasa bezpieczeństwa jest wbudowany w blokadę wysuwu obu przednich pasów bezpieczeństwa. W niektórych modelach mechanizm zwijający pasa bezpieczeństwa posiadają również tylne pasy bezpieczeństwa. Mechanizm zwijający pasa bezpieczeństwa składa się z generatora gazu, tłoka i mechanizmu zębatego. Kiedy czujnik poduszki powietrznej wykryje silne uderzenie, wysyłany jest sygnał do generatora gazu. Następuje uruchomienie generatora, powstały gaz i wytworzone ciśnienie powodują rotację zębatki, a pas bezpieczeństwa zostaje zablokowany. %ORNDGDZ\VXZX 7\OQ\SDVEH]SLHF]HĔVWZD 3U]HGQLSDVEH]SLHF]HĔVWZD 7\OQ\SDVEH]SLHF]HĔVWZD %ORNDGDZ\VXZX %ORNDGDZ\VXZX %ORNDGDZ\VXZX 7\OQ\SDVEH]SLHF]HĔVWZD %ORNDGDZ\VXZX 3U]HGQLSDVEH]SLHF]HĔVWZD Szczegółowe informacje dotyczące rozmieszczenia napinaczy pasów bezpieczeństwa w danym modelu znajdują się w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Napinacze pasów bezpieczeństwa mogą pozostać aktywne do 90 sekund po całkowitym 2675=(ĺ(1,( wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Należy odczekać 90 sekund, zanim podejmie się jakiekolwiek działania. Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedur ratunkowych, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek przypadkowej aktywacji napinaczy. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek przypadkowej aktywacji napinaczy, należy zachować ostrożność przy postępowaniu z napinaczami. 13 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Pokrywa silnika z mechanizmem unoszenia Ryzyko eksplozji Mechanizm unoszenia pokrywy silnika unosi pokrywę silnika podczas zderzenia czołowego, aby zwiększyć przestrzeń poniżej pokrywy i zmniejszyć siłę uderzenia w głowę pieszego. Kiedy czujnik znajdujący się w przednim zderzaku wykryje silne uderzenie, zostaje wysłany sygnał do napełniacza. Po jego aktywacji, tłok w podnośniku jest wypychany do góry, powodując uniesienie pokrywy. 3RNU\ZDVLOQLND All other automotive electrical 7áRN 7áRN *D] 1DSHáQLDF] 1DSHáQLDF] 3U]HGDNW\ZDFMą &]XMQLN 3RDNW\ZDFML 3RGQRĞQLN Mechanizm unoszenia pokrywy silnika pozostaje aktywny do 90 sekund po całkowitym 2675=(ĺ(1,( wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Należy odczekać 90 sekund, zanim podejmie się jakiekolwiek działania. Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedur ratunkowych, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek przypadkowej aktywacji systemu. Jeżeli podnośnik jest uszkodzony, proszek znajdujący się w napełniaczu może zapalić się powodując eksplozję. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek przypadkowej aktywacji mechanizmu unoszenia pokrywy silnika, należy zachować ostrożność podczas używania podnośników. Pociągnięcie dźwigni zwalniającej pokrywę silnika po aktywacji mechanizmu unoszenia pokrywy silnika może spowodować dalsze jej unoszenie i doprowadzić do poważnych obrażeń ciała. Aktywacja mechanizmu unoszącego pokrywę nie pozwala na jej ręczne opuszczenie. Użycie siły podczas opuszczania pokrywy silnika może spowodować jej deformację, a także doprowadzić do poważnych obrażeń ciała. Po aktywacji mechanizmu unoszącego pokrywę silnika, podnośniki są bardzo gorące. Dotknięcie ich może spowodować oparzenie. 14 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Amortyzatory gazowe Ryzyko eksplozji Amortyzatory gazowe występują w wielu podzespołach, takich jak zawieszenie (tłumiki drgań), podpory pokrywy silnika oraz pełnią wiele innych funkcji. Stosuje się w nich azot (N2). Azot (N2) jest gazem bezbarwnym, bezwonnym i nieszkodliwym. Szczegółowe informacje dotyczące rozmieszczenia amortyzatorów gazowych w danym modelu znajdują się w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Jeżeli podczas pożaru samochodu amortyzator gazowy ulegnie rozgrzaniu, może dojść do eksplozji amortyzatora z powodu wydobywającego się azotu (N2), grożąc obrażeniami. 2675=(ĺ(1,( Podczas odcinania amortyzatora gazowego należy uważać na opiłki metalu, które wyrzucone pod wpływem azotu (N2) mogą spowodować obrażenia. Przed przystąpieniem do cięcia amortyzatora gazowego należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. okulary ochronne. Przednie i tylne amortyzatory układu zawieszenia Przednie i tylne amortyzatory układu zawieszenia są zainstalowane w przedniej i tylnej części układu zawieszenia. tylny amortyzator przedni amortyzator Amortyzator pokrywy silnika Amortyzatory gazowe stosowane są jako podpory pokrywy silnika. Amortyzator pokrywy silnika 15 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Amortyzatory gazowe Ryzyko eksplozji Amortyzatory bagażnika, tylnych drzwi w wersji hatchback oraz tylnych drzwi bagażnika Amortyzatory gazowe stosowane są jako wsporniki w bagażniku, tylnych drzwiach w wersji hatchback oraz tylnych drzwiach bagażnika. All other automotive electrical Amortyzator pokrywy EDJDĪQLND $PRUW\]DWRUW\OQ\FKGU]ZL w wersji hatchback $PRUW\]DWRUW\OQ\FKGU]ZL EDJDĪQLND Amortyzatory układu jezdnego Amortyzatory układu jezdnego są instalowane między przednimi i tylnymi filarami zawieszenia oraz pomiędzy prawą a lewą stroną dolnej tylnej ramy konstrukcyjnej (w pobliżu tylnego zderzaka). $PRUW\]DWRUXNáDGXMH]GQHJR $PRUW\]DWRUXNáDGXMH]GQHJR 16 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Amortyzatory gazowe Ryzyko eksplozji Amortyzator tylnej ściany skrzyni ładunkowej, amortyzator bocznej ściany skrzyni ładunkowej Amortyzatory gazowe są instalowane jako wsporniki dla tylnych i bocznych ścian skrzyni ładunkowej. $PRUW\]DWRUW\OQHMĞFLDQ\ VNU]\QLáDGXQNRZHM Amortyzator bocznej ĞFLDQ\VNU]\QLáDGXQNRZHM 17 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP W samochodach hybrydowych (HV), samochodach hybrydowych z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) oraz samochodach elektrycznych (EV) do wygenerowania momentu obrotowego stosowane są silniki wysokonapięciowe (ponad 200V). Samochody te wyposażone są w elementy wysokonapięciowe, takie jak akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy), inwerter/ przetwornik, przekładnia/skrzynia biegów (silnik elektryczny), sprężarka układu klimatyzacji, ładowarka oraz falownik napięcia, a także przewody wysokiego napięcia. W celu ułatwienia identyfikacji, na elementach wysokonapięciowych zainstalowane są obudowy/pokrywy. Przewody wysokiego napięcia można rozpoznać po pomarańczowej izolacji. Wnętrze obudowy/pokrywy elementów wysokonapięciowych jest odizolowane w taki sposób, aby nie przewodziło wysokiego napięcia z jego wnętrza. Izolacja karoserii samochodu zabezpiecza przed przepływem wysokiego napięcia z elementów wysokonapięciowych. W normalnych warunkach dotykanie karoserii jest bezpieczne. System wysokiego napięcia jest nieaktywny kiedy wyłącznik zapłonu znajduje się w pozycji „LOCK” lub przyciskiem rozruchu wybrany jest stan wyłączony. W przypadku zarejestrowania uderzenia (aktywowany jest system poduszek powietrznych) lub spadku poziomu izolacji w systemie elementów wysokonapięciowych, system ten zostaje automatycznie dezaktywowany. Lokalizacja elektrycznych elementów wysokonapięciowych w poszczególnych modelach samochodów przedstawiona została w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Układ wysokiego napięcia może pozostać aktywny przez kolejne 10 minut 2675=(ĺ(1,( po całkowitym wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedur ratunkowych, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek porażenia prądem z układu wysokiego napięcia. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek porażenia prądem, należy unikać dotykania, przecinania lub uszkadzania jakichkolwiek przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych. Jeżeli występuje ryzyko dotykania przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. Pod nieobecność osoby odpowiedzialnej za uszkodzony samochód inne osoby mogą przypadkowo dotknąć samochodu i doznać porażenia prądem, co może spowodować śmierć lub poważne obrażenia ciała. Aby ostrzec innych i uniknąć tego niebezpieczeństwa, należy umieścić na dachu samochodu tabliczkę z napisem WYSOKIE NAPIĘCIE – NIE DOTYKAĆ (wydrukować używając wzoru ze str. 19 niniejszej instrukcji). 18 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP 2VREDRGSRZLHG]LDOQD 26752ĩ1,( :<62.,(1$3,ĉ&,( 1,('27<.$û 26752ĩ1,( :<62.,(1$3,ĉ&,( 1,('27<.$û 2VREDRGSRZLHG]LDOQD 3UDFXMąF]V\VWHPHPZ\VRNLHJRQDSLĊFLD VDPRFKRG\K\EU\GRZH+9QDOHĪ\QLQLHMV]HRVWU]HĪHQLH ]áRĪ\üLSRVWDZLüQDGDFKXVDPRFKRGX 19 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Ryzyko wycieku Akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy) Akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy) silnika elektrycznego (trakcyjnego) gromadzi prąd o napięciu ponad 200V. W zależności od modelu, akumulator jest instalowany w komorze bagażnika, pod tylnymi fotelami, pod środkową konsolą lub pod podłogą. All other automotive electrical :NRPRU]HEDJDĪQLND 3RGW\OQ\PIRWHOHP 3RGĞURGNRZąNRQVROą :SRGZR]LX 20 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Ryzyko wycieku Akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy) jest akumulatorem niklowo-wodorkowym (Ni-MH) lub litowo-jonowym (Li-ion). 1. Akumulator niklowo-wodorkowy (Ni-MH) – Akumulatory niklowo-wodorkowe (Ni-MH) zbudowane są z 20 do 40 modułów, każdy o 6 ogniwach o napięciu 1,2V, połączonych szeregowo, pozwalających na wytworzenie wysokiego napięcia o wartości 144 do 280V. – Moduły akumulatora są umieszczone w obudowie metalowej o ograniczonym dostępie. – Uszkodzenie metalowej obudowy i modułu metalowego akumulatora w przypadku poważnego wypadku występuje bardzo rzadko. – Elektrolit znajdujący się w akumulatorze Ni-MH jest żrącą substancją alkaliczną (pH 13,5) działającą niszcząco na tkankę ludzką. Elektrolit jednakże, jest absorbowany przez elektrody w ogniwach i nie rozlewa się, ani nie wycieka nawet jeżeli któryś z modułów akumulatora ulegnie pęknięciu. – Wyciek elektrolitu jest niemożliwy dzięki konstrukcji akumulatora i ilości elektrolitu w modułach Ni-MH zawierających nikiel. Jednak nie gwarantuje to całkowitego bezpieczeństwa i nie wyklucza prawdopodobieństwa niebezpiecznego wypadku. 0RGXáDNXPXODWRUD 0RGXáDNXPXODWRUD Jeżeli istnieje ryzyko kontaktu z elektrolitem, aby uniknąć obrażeń należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. gumowe rękawice i okulary ochronne. 2675=(ĺ(1,( 21 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Ryzyko wycieku 2. Akumulator litowo-jonowy (Li-ion) – Akumulatory litowo-jonowe (Li-ion) zbudowane są z wielu pakietów, każdy składający się z 14 do 28 ogniw. Od dwóch do czterech pakietów połączonych jest w sekcje pozwalające na wytworzenie wysokiego napięcia o wartości 201,6 do 207,2V. – Ogniwa akumulatora są umieszczone w obudowie metalowej o ograniczonym dostępie. – Uszkodzenie metalowej obudowy pakietów, ramy akumulatora lub jego ogniw w razie wypadku występuje bardzo rzadko. – Elektrolit znajdujący się w akumulatorze litowym jest palną substancją organiczną, działającą niszcząco na tkankę ludzką. Elektrolit jednakże, jest absorbowany przez elektrody w komorach akumulatora, co zapobiega jego wyciekowi na wypadek uszkodzenia lub pęknięcia komór akumulatora. – Możliwy jest wyciek jedynie niewielkiej ilości elektrolitu, powodując podrażnienie oczu, nosa, gardła i skóry. – Płyn wyciekający z akumulatora litowo-jonowego szybko paruje. Kontakt z oparami elektrolitu może spowodować podrażnienie nosa i gardła. Palące się akumulatory mogą również spowodować podrażnienie oczu, nosa i gardła. Pakiet akumulatora Pakiet akumulatora Jeżeli istnieje ryzyko kontaktu z elektrolitem lub oparami, aby uniknąć obrażeń należy użyć specjalistycznego sprzętu ochronnego, takiego jak np. gumowe rękawice, okulary ochronne, maska ochronna lub aparat powietrzny butlowy (SCBA). 2675=(ĺ(1,( Jeżeli dojdzie do wycieku elektrolitu, należy nie dopuścić do kontaktu z ogniem i zapewnić dobrą wentylację. Elektrolit należy wytrzeć szmatką lub innym dobrze wchłaniającym materiałem, a następnie umieścić w szczelnym pojemniku do momentu złomowania akumulatora. 22 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Przewody wysokiego napięcia Przewody wysokiego napięcia są osłonięte pomarańczową izolacją i służą do połączenia elementów elektrycznych o wysokim napięciu, takich jak inwerter/przetwornik, silnik elektryczny, sprężarki A/C układu klimatyzacji lub ładowarka. Przewody wysokiego napięcia umieszczone są w komorze silnika elektrycznego oraz w centralnej części samochodu (przeprowadzone przez wewnętrzny tunel). 3U]HZRG\Z\VRNLHJRQDSLĊFLD Inwerter/Przetwornik Inwerter/Przetwornik umieszczony jest w komorze silnika elektrycznego, wytwarza i przekształca energię elektryczną z akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego) na 3-fazowy prąd przemienny AC, który napędza silnik elektryczny. Inwerter/Przetwornik 23 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Przetwornica napięcia prądu stałego Przetwornica napięcia prądu stałego obniża napięcie prądu z akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego), które zasila urządzenia elektryczne takie jak światła główne, sterowane elektrycznie okna oraz doładowuje akumulator 12-woltowy. W niektórych modelach przetwornica napięcia prądu stałego jest wbudowana w inwerter/ przetwornik lub umieszczona w pobliżu akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). 3U]HWZRUQLFDQDSLĊFLDSUąGXVWDáHJR ZEXGRZDQDZLQZHUWHUSU]HWZRUQLN 3U]HWZRUQLFDQDSLĊFLD SUąGXVWDáHJR HV/EV podzespół hybrydowej przekładni napędu przedniej lub tylnej osi HV/EV podzespoły hybrydowej przekładni napędu przedniej lub tylnej osi składają się z silnika elektrycznego zasilanego uzyskaną energią (do 650V) z inwertera/przetwornika i służą do ładowania akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). HV/EV podzespoły hybrydowej przekładni napędu przedniej lub tylnej osi znajdują się w komorze silnika. Lokalizacja może się różnić w zależności od wersji. +9(9SRG]HVSyáK\EU\GRZHM SU]HNáDGQLQDSĊGXW\OQHMRVL +9(9SRG]HVSyáK\EU\GRZHM SU]HNáDGQLQDSĊGXSU]HGQLHMRVL 24 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Silnik umieszczony z tyłu samochodu Silnik umieszczony z tyłu samochodu zasilany jest napięciem (do 650V) pochodzącym z inwertera/przetwornika. Inwerter/przetwornik wbudowany jest w tylną przekładnię napędową i znajduje się powyżej tylnych osi napędowych. 7\OQDSU]HNáDGQLDQDSĊGRZD 6LOQLNXPLHV]F]RQ\]W\áXVDPRFKRGX Sprężarka układu klimatyzacji Sprężarka układu klimatyzacji wykorzystywana w samochodach hybrydowych (HV) oraz elektrycznych (EV) składa się z silnika elektrycznego, zasilanego energią elektryczną z akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). Znajduje się ona w komorze silnika. 6SUĊĪDUNDXNáDGXNOLPDW\]DFML 25 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Gniazdo ładowania Samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) oraz samochody elektryczne (EV) są wyposażone w gniazdo ładowania służące do ładowania akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego) z zewnętrznego źródła energii. Niektóre samochody elektryczne (EV) są również wyposażone w gniazdo do szybkiego ładowania (DC 500V). Samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) oraz samochody elektryczne (EV) są wyposażone w pomarańczowe przewody wysokiego napięcia, które są pod napięciem podczas ładowania. *QLD]GRáDGRZDQLD Gniazdo áDGRZDQLD Gniazdo do szybkiego áDGRZDQLD *QLD]GRáDGRZDQLD *QLD]GRáDGRZDQLD Jeżeli samochód, przewód ładujący lub ładowarka miały kontakt z wodą, aby zapobiec 2675=(ĺ(1,( śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek ciężkich poparzeń lub porażenia prądem, należy wyłączyć źródło zasilania zanim zostanie odłączony przewód ładujący. Jeżeli nie można uwolnić blokady zespołu podłączenia przewodu ładującego, należy wyłączyć i wyjąć z gniazda zewnętrzną ładowarkę, lub wyłączyć główny wyłącznik. UWAGA Blokada zespołu podłączenia przewodu ładującego może nie zostać zwolniona podczas szybkiego ładowania. Jeżeli ładowanie nie zostało zakończone nawet jeżeli ładowarka jest wyłączona, należy wyłączyć główny wyłącznik. 26 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wysokiego napięcia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Ładowarka pokładowa Samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) oraz samochody elektryczne (EV) wyposażone są w ładowarkę pokładową służącą do ładowania akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). Prąd zmienny dostarczany ze źródła zewnętrznego, przetwarzany jest na prąd stały, a następnie, po zwiększeniu napięcia wykorzystywany do ładowania akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). àDGRZDUNDSRNáDGRZD àDGRZDUNDSRNáDGRZD àDGRZDUNDSRNáDGRZD Dodatkowe gniazdo (AC 100V/1500W) Samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) oraz samochody elektryczne (EV) są wyposażone w dodatkowe gniazdo. Za pomocą inwertera, który nie jest niezależny od inwertera/przetwornika trakcyjnego, można zmienić napięcie prądu stałego z wysokiego na napięcie prądu zmiennego, który zasila urządzenia elektryczne(AC 100V/1500W). *QLD]GRGRGDWNRZH *QLD]GRGRGDWNRZH àDGRZDUNDSRNáDGRZD àDGRZDUNDSRNáDGRZD 27 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Wyładowcze światła główne o wysokiej intensywności świecenia Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Wyładowcze światła główne wykorzystują żarówki o wysokiej intensywności świecenia (HID), które emitują światło powstałe po wyładowaniu elektrycznym między elektrodami wewnątrz żarówek. Przy włączonych wyładowczych światłach głównych, automatycznie generowany jest prąd o wartości 20.000 do 30.000V. All other automotive electrical :\áDGRZF]HĞZLDWáDJáyZQH Aby uniknąć śmierci lub poważnych obrażeń ciała spowodowanych porażeniem elektrycznym, nie należy dotykać, rozbijać, lub wyrywać żarówek, gniazd, obwodów elektrycznych i elementów składowych świateł. 2675=(ĺ(1,( Aby uniknąć poparzeń, nie należy dotykać metalowych części z tyłu świateł oraz gniazd wysokiego napięcia, podczas gdy wyładowcze światła główne są włączone, albo zaraz po ich wyłączeniu. 28 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ elektrycznego wspomagania kierownicy (EPS) Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Układ elektrycznego wspomagania kierownicy (EPS) wykorzystuje napięcie 12-woltowe, zwiększone do 46V przez moduł ECU układu elektrycznego wspomagania kierownicy, napędzającego silnik wspomagający układ elektrycznego wspomagania kierownicy (EPS). Silnik wspomagający układ elektrycznego wspomagania kierownicy EPS jest wbudowany w skrzynię biegów lub kolumnę kierownicy. Niektóre samochody hybrydowe używają prądu z akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego) do napędzania silnika układu elektrycznego wspomagania kierownicy EPS i obniżają jego napięcie do 46V za pomocą konwertera prądu stałego układu elektrycznego wspomagania kierownicy EPS. Przewód przesyłający prąd o napięciu 46V łączy moduł ECU układu elektrycznego wspomagania kierownicy w komorze silnika lub w panelu wskaźników z silnikiem układu elektrycznego wspomagania kierownicy. elektryczny system wspomagania (EPS) ze sterownikiem wtrysku (ECU) elektryczny system wspomagania (EPS) ze sterownikiem wtrysku (ECU) 6LOQLN]DVLODMąF\HOHNWU\F]Q\ system wspomagania 6LOQLN]DVLODMąF\HOHNWU\F]Q\ system wspomagania 29 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Układ wentylacji zasilany energią słoneczną Ryzyko SRUDĪHQLDSUąGHP Układ wentylacji zasilany energią słoneczną wykorzystuje panele słoneczne, znajdujące się na dachu samochodu, do wytwarzania prądu elektrycznego o napięciu 27V. Energia ta zasila dmuchawę elektryczną, wentylującą kabinę samochodu podczas parkowania w nasłonecznionym miejscu. 3DQHOHVáRQHF]QH All other automotive electrical 3DQHOHVáRQHF]QH Panele słoneczne wytwarzają energię elektryczną nawet z niewielkiej ilości światła 2675=(ĺ(1,( słonecznego. Aby przerwać generowanie prądu, należy całkowicie zasłonić panele materiałem blokującym światło słoneczne. 30 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Przyciemniane wewnętrzne lusterko wsteczne Ryzyko Ryzyko eksplozji wycieku Wewnętrzne lusterko wsteczne posiada funkcję zapobiegania odblaskom, która automatycznie zmienia poziom odbicia w lusterku. Jest to możliwe dzięki kontroli napięcia prądu dostarczanego do żelu elektrochromowego we wnętrzu lusterka, w zależności od poziomu jasności określanego przez czujnik. :HZQĊWU]QHOXVWHUNRZVWHF]QH ĩHOHOHNWURFKURPRZ\ Żel elektrochromowy zawiera rozpuszczalniki organiczne. Rozpuszczalniki organiczne w kontakcie ze skórą mogą powodować podrażnienia. 2675=(ĺ(1,( Jeżeli wystąpi ryzyko kontaktu z żelem, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. gumowe rękawice i okulary ochronne. 31 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Blacha stalowa o najwyższych parametrach odporności na odkształcanie Blacha stalowa o najwyższych parametrach odporności na odkształcanie, która jest około 1,3 raza (ponad 1 Gpa) bardziej wytrzymała na odkształcanie niż standardowa blacha o wysokiej odporności (poniżej 1 Gpa) została użyta w niektórych elementach konstrukcyjnych nadwozia kilku modeli samochodów. Szczegółowe informacje dotyczące lokalizacji tych części znajdują się w „Instrukcji postępowania awaryjnego” lub w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. All other automotive electrical %ODFKDVWDORZDRQDMZ\ĪV]\FKSDUDPHWUDFKRGSRUQRĞFLQDRGNV]WDáFDQLH Ze względu na wyższy współczynnik wytrzymałości powłok wykonanych z blachy stalowej UWAGA o najwyższych parametrach odporności na odkształcanie niż standardowych blach, cięcie tradycyjnymi urządzeniami jest utrudnione. Podczas operacji wymagających cięcia samochodu należy unikać elementów o podwyższonej odporności na odkształcanie. 32 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Plastik wzmacniany włóknami węglowymi (CFRP) W niektórych elementach konstrukcyjnych wybranych modeli samochodów został użyty lekki i sztywny plas k wzmocniony włóknami węglowymi. Plas k wzmacniany włóknami węglowymi (CFRP) można ciąć i odkształcać za pomocą narzędzi do przecinania, stosowanych podczas akcji ratowniczych. 3ODVWLNZ]PDFQLDQ\ZáyNQDPLZĊJORZ\PL&)53 Cięcie plastiku wzmacnianego włóknami węglowymi (CFRP) za pomocą piły lub szlifierki spowoduje pylenie włókien węglowych. Podczas cięcia należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. maskę przeciwpyłową i okulary ochronne. 2675=(ĺ(1,( Plastik wzmacniany włóknami węglowymi (CFRP) jest materiałem przewodzącym. Jeżeli pył z włókien węglowych dostanie się do obwodu elektrycznego może wystąpić krótkie spięcie. Podczas cięcia plastiku wzmacnianego włóknami węglowymi (CFRP) nie wolno dopuścić do przedostania się pyłu z włókien węglowych do obwodów elektrycznych. 33 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Szyby okienne W oknach samochodów powszechnie stosowane są szyby z wielowarstwowego szkła laminowanego oraz szkła hartowanego. * Szkło laminowane stosuje się głównie dla przedniej szyby, a także w niektórych samochodach w oknach przednich drzwi. Szkło hartowane stosowane jest przede wszystkim w oknach drzwi, w oknie dachowym oraz dla tylnej szyby. Przednia szyba Szyba w automotive przednich drzwiach All other electrical Tylna szyba Szyba w drzwiach 6WRVRZDQLHV]NáDODPLQRZDQHJR 6WRVRZDQLHV]NáDKDUWRZDQHJR Szkło laminowane oraz szkło hartowane są oznakowane odpowiednio napisami „LAMISAFE” oraz „TEMPERLITE”. Szkło laminowane Szkło laminowane składa się Szkło hartowane Szkło hartowane podlega obróbce termicznej z dwóch warstw szkła z warstwą folii w środku. Zapobiega to rozbiciu szkła przez uderzający w nie obiekt, a także pozostawia tafle szkła zespolone folią. <Struktura LAMISAFE> w temperaturze bliskiej jego odkształcaniu, a następnie zostaje gwałtownie schłodzone. Dzięki temu jego wytrzymałość wzrasta 3–5-krotnie w stosunku do tradycyjnego szkła. Po uderzeniu szkło hartowane rozbija się na wiele drobnych kawałków. 3RWáXF]RQHV]NáRODPLQRZDQH! 6]NáR 6]NáR Folia Szkło laminowane składa się z dwóch warstw szkła zespolonych folią. Nawet uderzenie przedmiotem nie powoduje natychmiastowego jego rozbicia. UWAGA 34 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Przednie fotele W samochodach są dostępne dwa typy przednich foteli: fotele regulowane ręcznie i elektrycznie. W fotelach z ręczną regulacją dopasowanie pozycji fotela odbywa się za pomocą dźwigni lub pokrętła, regulacja elektryczna odbywa się za pomocą przycisku. )RWHO]UĊF]QąUHJXODFMą )RWHO]HOHNWU\F]QąUHJXODFMą Fotel z ręczną regulacją Fotel może zostać przesunięty do przodu/do tyłu za pomocą uniesienia dźwigni przesuwania fotela. Oparcie fotela może zostać pochylone do przodu/do tyłu za pomocą uniesienia dźwigni pochylania oparcia.(regulacja odchylania). Siedzisko fotela może zostać podwyższone lub obniżone poprzez kilkakrotne pociągnięcie dźwigni do góry lub w dół (regulacja wysokości). Przednia krawędź siedziska fotela może zostać uniesiona lub obniżona za pomocą pionowego pokrętła (regulacja pionowa z przodu) 'RSDVRZDQLH SRFK\OHQLD RSDUFLD 'ĨZLJQLD SRFK\OHQLD RSDUFLD 'ĨZLJQLD Z\VRNRĞFL VLHG]LVND 'ĨZLJQLD SU]HVXZXIRWHOD 'RSDVRZDQLH SU]HVXZX IRWHOD 3RNUĊWáRZ\VRNRĞFL SU]HGQLHMNUDZĊG]L VLHG]LVND 35 'RSDVRZDQLH Z\VRNRĞFL VLHG]LVND 'RSDVRZDQLH Z\VRNRĞFL SU]HGQLHM NUDZĊG]L VLHG]LVND Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Przednie fotele Fotel z elektryczną regulacją Fotel może zostać przesunięty do przodu/do tyłu za pomocą przycisku przesuwu fotela (regulacja przesuwu). Całe siedzisko fotela może zostać podwyższone/obniżone za pomocą przycisku podnoszenia (regulacja wysokości). Przednia krawędź siedziska może zostać podniesiona/obniżona za pomocą przycisku regulacji poziomej siedziska (regulacja pozioma krawędzi siedziska). Oparcie fotela może zostać pochylone do przodu/ do tyłu za pomocą przycisku rozkładania (regulacja rozkładania). Część oparcia podtrzymującego odcinek lędźwiowy kręgosłupa może zostać przesunięta do przodu/do tyłu za pomocą przycisku regulacji części lędźwiowej (regulacja podparcia części lędźwiowej). Część boczna oparcia może być przesunięta w prawo/w lewo za pomocą przycisku regulacji części bocznej (regulacja części bocznej oparcia). Część oparcia podtrzymującego biodra może być przesunięta do przodu/do tyłu za pomocą przycisku regulacji części biodrowej oparcia (regulacja podparcia części biodrowej). Część barkowa może być przesunięta do przodu/do tyłu za pomocą przycisku regulacji części barkowej (regulacja podparcia części barkowej). Długość siedziska może być dostosowana za pomocą przycisku regulacji siedziska (regulacja długości siedziska). 5HJXODFMDSRGSDUFLD F]ĊĞFLEDUNRZHM 5HJXODFMDGáXJRĞFLVLHG]LVND 5HJXODFMDSRGSDUFLD F]ĊĞFLOĊGĨZLRZHM 5HJXODFMDUR]NáDGDQLD RSDUFLD 5HJXODFMDSR]LRPDNUDZĊG]LVLHG]LVND 5HJXODFMDF]ĊĞFLERF]QHMRSDUFLD 3U]\FLVNUHJXODFML SRGSDUFLDF]ĊĞFL barkowej 5HJXODFMDF]ĊĞFL ERF]QHMRSDUFLD 5HJXODFMDZ\VRNRĞFL 5HJXODFMDF]ĊĞFL ERF]QHMRSDUFLD 5HJXODFMDSR]LRPD NUDZĊG]LVLHG]LVND 5HJXODFMDSRGSDUFLD F]ĊĞFLELRGURZHM 3U]\FLVN]DVLODQLD fotela Regulacja przesuwu 5HJXODFMDZ\VRNRĞFL 3U]\FLVNUHJXODFMLSRFK\OHQLDRSDUFLD 3U]\FLVNUHJXODFMLSRGSDUFLDF]ĊĞFLELRGURZHM Regulacja przesuwu 5HJXODFMDGáXJRĞFLVLHG]LVND 3U]\FLVNUHJXODFMLSRGSDUFLDF]ĊĞFLOĊGĨZLRZHM Jeżeli zostanie odłączony akumulator 12-woltowy funkcje regulacji ustawień fotela przestaną działać. UWAGA 36 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Przednie fotele Jeżeli samochód wyposażony jest w funkcję pamięci pozycji w trakcie jazdy, fotel kierowcy przesuwa się automatycznie do tyłu (funkcja automatycznego odsuwania), kiedy wyłącznik zapłonu znajduje się w pozycji „LOCK” lub przyciskiem rozruchu wybrany jest stan wyłączony i powraca do przodu (funkcja automatycznego przysuwania), kiedy wyłącznik zapłonu znajdzie się w pozycji innej niż „LOCK” lub przyciskiem rozruchu wybrany zostanie stan IGNITION ON. W celu ustalenia, czy samochód jest wyposażony w funkcję pamięci pozycji w trakcie jazdy, należy sprawdzić czy w górnej listwie drzwi znajdują się przyciski funkcji pamięci. 3U]\FLVNLSDPLĊFLXVWDZLHĔIRWHOD 37 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Tylne fotele W samochodach są dostępne dwa typy tylnych foteli: fotele regulowane ręcznie i elektrycznie. W fotelach z ręczną regulacją dopasowanie pozycji fotela odbywa się za pomocą dźwigni lub pokrętła, regulacja elektryczna odbywa się za pomocą przycisku. Fotel z ręczną regulacją Fotel może zostać przesunięty do przodu/do tyłu za pomocą przycisku przesuwu fotela (regulacja przesuwania). Oparcie fotela może zostać pochylone do przodu/ do tyłu za pomocą przycisku pochylenia (regulacja pochylenia). Oparcie fotela może zostać pochylone do przodu/ do tyłu za pomocą uchwytu do rozkładania (regulacja rozkładania). Siedzenie może zostać odsunięte w lewo do przodu / w prawo do przodu (boczna regulacja odsuwania) Podnóżek może zostać podniesiony/obniżony za pomocą uchwytu do blokowania pozycji podnóżka (regulacja uniesienia podnóżka) Siedzenie może zostać odwrócone wokół własnej osi za pomocą dźwigni obracania fotela. 5HJXODFMDRGFK\ODQLD 5HJXODFMDRGFK\ODQLD %RF]QDUHJXODFMD RGVXZDQLD 5HJXODFMDRGVXZDQLD 'ĨZLJQLDUR]NáDGDQLDIRWHOD 'ĨZLJQLDUR]NáDGDQLDIRWHOD 5HJXODFMDXQLHVLHQLDSRGQyĪND 8FKZ\WEORNRZDQLDSR]\FMLSRGQyĪND 5HJXODFMDSU]HVXZDQLD 5HJXODFMDRGFK\ODQLD 3RFK\ODQLH GRSU]RGX %RF]QDUHJXODFMDRGVXZDQLD 3RFK\ODQLH GRSU]RGX .LHUXQHNREURWX .LHUXQHN REURWX 5HJXODFMDSU]HVXZDQLD 8FKZ\WGRUR]NáDGDQLD IRWHOD 8FKZ\WGRSU]HVXZDQLD 5HJXODFMDRGFK\ODQLD 'ĨZLJQLDUR]NáDGDQLDIRWHOD 'ĨZLJQLDGRREUDFDQLD 5HJXODFMDRGFK\ODQLD 38 8FKZ\WGRSU]HVXZDQLD Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Tylne fotele Fotel z elektryczną regulacją Fotel może zostać przesunięty do przodu/do tyłu za pomocą przycisku przesuwu fotela (regulacja przesuwania). Oparcie fotela może zostać pochylone do przodu/ do tyłu za pomocą przycisku rozkładania (regulacja rozkładania). Podnóżek może zostać podniesiony/obniżony za pomocą przycisku do regulowania uniesienia podnóżka (regulacja uniesienia podnóżka). Górna część oparcia siedzenia może być regulowana w pionie za pomocą przycisku regulowania kąta zgięcia oparcia fotela (regulacja kąta pochylenia oparcia fotela). Zagłówki mogą zostać przesunięte w górę/w dół za pomocą przycisku regulacji poziomu zagłówków (przycisk regulacji poziomu zagłówków). 5HJXODFMDNąWDSRFK\OHQLD oparcia fotela Przycisk regulacji SU]HVXZDQLD Przycisk regulacji UR]NáDGDQLDIotela 5HJXODFMDNąWD SRFK\OHQLDRSDUFLDIRWHOD Przycisk regulacji UR]NáDGDQLDIRWHOD Regulacja poziomu ]DJáyZNyZ Przycisk regulacji poziomu]DJáyZNyZ Regulacja SU]HVXZDQLD Przycisk wyboru fotela 5HJXODFMDXQLHVLHQLDSRGQyĪND 5HJXODFMDXQLHVLHQLD SRGQyĪND 39 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Zagłówki Regulacja ustawienia zagłówków może odbywać się w pionie lub w poziomie. W samochodach są dostępne dwa typy zagłówków: zagłówki regulowane ręcznie i elektrycznie. Regulacja pionowa dokonywana jest ręcznie lub elektrycznie za pomocą przycisku. Regulacja pozioma może być przeprowadzona wyłącznie ręcznie. All other automotive electrical Zagłówek z ręczną regulacją Podnosząc zagłówek z ręczną regulacją, należy pociągnąć go do góry. Przy obniżaniu zagłówek należy wcisnąć i przytrzymać przycisk zwalniający blokadę. Aby wyjąć zagłówek, należy pociągnąć go do góry, wciskając przycisk zwalniający blokadę. Przycisk ]ZDOQLDMąF\EORNDGĊ Jeżeli zagłówka nie można wyjąć wciskając przycisk zwalniający blokadę, należy wsunąć śrubokręt w otwór zwalniający blokadę, znajdujący się po przeciwnej stronie zagłówka, a następnie wyciągnąć zagłówek. UWAGA 3U]\FLVN]ZDOQLDMąF\EORNDGĊ 2WZyU]ZDOQLDMąF\ 40 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Zagłówki Zagłówek z elektryczną regulacją Podnoszenie i obniżanie zagłówków z elektryczną regulacją odbywa się za pomocą przełącznika znajdującego się w bocznej części fotela. 3U]\FLVNHOHNWU\F]QHMUHJXODFML]DJáyZND Aby zdemontować zagłówek należy wyciągnąć trzpienie znajdujące się wewnątrz oparcia fotela i wyciągnąć zagłówek. UWAGA 7\áRSDUFLDIRWHOD 41 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem System aktywnych zagłówków Ryzyko eksplozji System aktywnych zagłówków jest wbudowany w przednich zagłówkach. System aktywnych zagłówków składa się z napełniacza, drążka i mechanizmu zwalniania blokady. System aktywnych zagłówków zostaje uruchomiony kiedy czujnik poduszki powietrznej zarejestruje uderzenie od tyłu i wysyła sygnał do napełniaczy. Gdy napełniacz zostaje odpalony, wzrasta w nim ciśnienie które przesuwa tłok ku górze. Unoszący się tłok wypycha drążek z ramy zagłówka. Mechanizm zwalniania blokady wypycha zagłówek do przodu, aby zmniejszyć ryzyko urazów szyi. Mechanizm zwalniania blokady 'UąĪHN 7áRN 1DSHáQLDF] System aktywnych zagłówków może pozostać włączony przez kolejne 90 sekund po 2675=(ĺ(1,( wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Przed rozpoczęciem jakichkolwiek czynności należy odczekać przynajmniej 90 sekund. Rozpoczęcie czynności ratowniczych przed wyłączeniem i unieruchomieniem samochodu grozi śmiercią lub poważnymi obrażeniami ciała na skutek nieumyślnego uruchomienia aktywnych zagłówków. Jeżeli napełniacz jest uszkodzony, znajdujący się w środku proszek może ulec zapaleniu i spowodować eksplozję. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała poprzez nieumyślne uruchomienie aktywnych zagłówków, należy postępować z nimi bardzo ostrożnie. 42 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Kierownica z możliwością regulacji pochylenia i wysunięcia Kolumna kierownicza posiada mechanizm pochylania, który umożliwia pionową regulację pozycji kierownicy oraz mechanizm teleskopowy, który daje możliwość regulacji wysunięcia kierownicy. Dostępne są dwa typy regulacji pochylenia i wysunięcia kierownicy: regulacja ręczna oraz elektryczna. Ręczna zmiana pozycji kierownicy, odbywa się za pomocą dźwigni ręcznego regulowania pochylenia i wysunięcia kierownicy. Do elektrycznej regulacji pochylenia i wysunięcia kierownicy należy użyć przełącznika. Niektóre samochody posiadają tylko jeden z mechanizmów regulacji kierownicy: mechanizm regulacji pochylania lub mechanizm regulacji wysunięcia kierownicy. Niektóre modele mają nieruchomą kolumnę kierowniczą (nie wyposażoną ani w mechanizm pochylania ani w mechanizm wysuwania kierownicy). Elektryczna regulacja w niektórych samochodach może być dostępna tylko dla funkcji pochylania lub wysuwania kierownicy. Ręczna regulacja pochylenia i wysunięcia kierownicy Dźwignia ręcznej regulacji pochylenia i wysunięcia kierownicy znajduje się pod kolumną kierowniczą lub z jej boku. Służy ona do odblokowywania blokady i zmiany pochylenia i wysunięcia kierownicy. Podczas używania dźwigni, blokada jest zwolniona, pozwalając na regulację pochylenia i wysunięcia kierownicy. Po ustawieniu położenia kierownicy, w celu zablokowania jej położenia, należy pociągnąć dźwignię do góry. Kolumna kierownicza 'ĨZLJQLDEORNXMąFD Kolumna kierownicza 'ĨZLJQLDEORNXMąFD Elektryczna regulacja pochylenia i wysunięcia kierownicy Przełącznik elektrycznej regulacji ustawienia kierownicy znajduje się na kolumnie kierowniczej i służy do regulacji pochylenia i wysunięcia kierownicy. Kierownica może zostać pochylona i wysunięta do wybranej pozycji za pomocą przełącznika. 3U]HáąF]QLNHOHNWU\F]QHM UHJXODFMLXVWDZLHQLD kierownicy Kolumna kierownicza Wysuwanie kierownicy 43 Pochylanie kierownicy Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Drzwi Drzwi otwiera się za pomocą klamki znajdującej się w drzwiach. Niektóre wersje są wyposażone w drzwi dwu-skrzydłowe zapewniające ułatwiony dostęp do samochodu, które otwierane są za pomocą wewnętrznej klamki. Inne wersje posiadają tylne drzwi, które otwierane są za pomocą klamki znajdującej się w tylnych drzwiach po obniżeniu szyby tylnego okna. Drzwi dwu-skrzydłowe zapewniające ułatwiony dostęp do samochodu 1. Otworzyć maksymalnie przednie drzwi. 2. Pociągnąć do przodu za klamkę drzwi. 3. Otworzyć drzwi. .ODPND 3U]HGQLHGU]ZL 'U]ZL]DSHZQLDMąFH XáDWZLRQ\GRVWĊSGRVDPRFKRGX Przed otwarciem którychkolwiek drzwi zapewniających ułatwiony dostęp do samochodu 2675=(ĺ(1,( należy upewnić się, że przedni pas bezpieczeństwa jest odpięty. Gdyby drzwi zostały otwarte przy zapiętym pasie bezpieczeństwa, mogłoby to spowodować zablokowanie pasa i nadmierne przyciśnięcie pasażera, powodując poważne obrażenia. Tylne drzwi 1. Aby obniżyć szybę tylnego okna należy włożyć kluczyk do zamka w tylnych drzwiach i przekręcić zgodnie z ruchem wskazówek zegara. 2. Aby odblokować zamek należy pociągnąć pokrętło blokady znajdujące się w tylnych drzwiach. 3. Aby otworzyć tylne drzwi należy pociągnąć za klamkę tylnych drzwi. Zamek .ODPNDW\OQ\FKGU]ZL Tylne drzwi 6]\EDW\OQHJRRNQD 3RNUĊWáREORNDG\ 44 Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego W tej sekcji znajdują się istotne procedury i wskazówki dotyczące obsługi samochodów Toyota/Lexus podczas postępowania awaryjnego. Informacje dotyczące punktów identyfikacyjnych samochodu oraz rozmieszczenia podzespołów w poszczególnych wersjach znajduje się w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Identyfikacja samochodu Wygląd i logo Typ samochodu można rozpoznać na podstawie zewnętrznych cech i umieszczonych na nim logotypów. Logotypy reprezentują markę, model, klasę i typ samochodu (hybrydowy/elektryczny) jeżeli samochód wyposażony jest w elektryczny układ wysokiego napięcia. Logotypy są przymocowane do pokrywy bagażnika, tylnych drzwi/klapy, listew, przedniego grilla oraz zderzaków. 1DSĊG HOHNWU\F]Q\ Model/Klasa /RJRPDUNL 1DSĊGK\EU\GRZ\ /RJRPDUNL 1DSĊGK\EU\GRZ\ ]PRĪOLZRĞFLąáDGRZDQLD 1DSĊGK\EU\GRZ\ 1DSĊGK\EU\GRZ\ ]PRĪOLZRĞFLąáDGRZDQLD /RJRPDUNL Model/Klasa 1DSĊGK\EU\GRZ\ 46 /RJRPDUNL Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Identyfikacja samochodu Numer ramy Numer ramy wytłoczony jest na tabliczce znamionowej przymocowanej w komorze silnika oraz na słupku przednich drzwi pasażera. Znaki znajdujące się przed myślnikiem (np.: dla numeru ramy oznaczają model samochodu. Numer ramy wytłoczony jest również na fragmencie wzmocnienia znajdującego się pod osłoną, zainstalowaną pod fotelem kierowcy. ∇∇∇∇∇−°°°°° °°°°° Numer ramy Tabliczka znamionowa Numer ramy Numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) Numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) jest wytłoczony na tabliczce identyfikacyjnej przymocowanej do osłony przedniej szyby oraz do słupka drzwi kierowcy. Model samochodu zawiera się w numerze identyfikacyjnym pojazdu (VIN). Numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) Numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) 47 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu Aby zapewnić bezpieczne przeprowadzenie postępowania awaryjnego, po zatrzymaniu, samochód należy całkowicie unieruchomić postępując zgodnie z procedurami 1, 2 i 3. 1. Należy zablokować koła i uruchomić hamulec postojowy. Dostępne są następujące typy hamulców postojowych. Należy postępować zgodnie z zaleceniami dotyczącymi hamulców postojowych. Ręczna dźwignia Nożny pedał Elektryczny W przypadku samochodów z automatyczną skrzynią biegów dźwignię skrzyni biegów należy przestawić w położenie parkowania (P). W przypadku samochodów z ręczną skrzynią biegów należy wyłączyć zapłon (patrz str. 51), a następnie dźwignię skrzyni biegów przestawić w położenie biegu 1. albo wstecznego (R). Położenie parkowania (P) można wybrać w następujący sposób. Należy postępować zgodnie z zaleceniami dotyczącymi samochodu. Dźwignia skrzyni biegów Przycisk położenia (P) 48 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu 2. Aby ułatwić czynności postępowania awaryjnego, przed wyłączeniem zapłonu, należy otworzyć okna, tylne drzwi, odblokować drzwi oraz wykonać inne wymagane czynności. Poniższe układy są zasilane akumulatorem 12-woltowym. Przed odłączeniem akumulatora należy skorzystać z nich stosownie do potrzeb. Przycisk centralnego zamka Elektryczne sterowanie szybami Elektryczna regulacja pochylenia i wysunięcia kierownicy Elektryczna regulacja foteli Elektryczne sterowanie szybami Otwieranie drzwi Regulacja kierownicy Regulacja fotela Funkcje wymagające zasilania nie będą działać od momentu odłączenia akumulatora 12-woltowego. UWAGA 49 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Samochody hybrydowe (HV), samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) i samochody elektryczne (EV) są wyposażone w układ wysokiego napięcia (ponad 200V). Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek porażenia prądem, 2675=(ĺ(1,( należy unikać dotykania, przecinania lub uszkadzania jakichkolwiek przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych. Jeżeli występuje ryzyko dotykania przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. 50 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Wyłączanie samochodu Samochód musi być całkowicie wyłączony, aby można było przeprowadzić bezpieczną akcję ratunkową. Należy upewnić się jaki jest status samochodu. Istnieje prawdopodobieństwo, że nie będzie możliwe wyłączenie samochodu, jeżeli zaistnieje którakolwiek z poniższych sytuacji: Silnik jest uruchomiony Włącznik zapłonu (przycisk rozruchu) znajduje się w pozycji ACC, ON lub START Zegary są podświetlone Układ klimatyzacji jest włączony System audio jest włączony Wycieraczki są włączone Nawigacja i inne wyświetlacze są włączone NIGDY nie wolno zakładać, że samochód jest wyłączony tylko dlatego, że jest bezgłośny. 2675=(ĺ(1,( Włączony silnik jest bezgłośny jeżeli samochód wyposażony jest w system biegu jałowego lub jest to samochód hybrydowy (HV) albo samochód hybrydowy z możliwością ładowania (Plugin) (PHV). Należy upewnić się, że nie wystąpiła żadna z tych sytuacji. Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedur ratunkowych, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek przypadkowego odpalenia poduszek powietrznych lub nieumyślnego uruchomienia napinaczy pasów bezpieczeństwa, mechanizmu unoszenia pokrywy silnika lub aktywnych zagłówków. 51 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu Procedura 1 1. Ustawić wyłącznik zapłonu w pozycji „LOCK” (wyłączonej) lub wcisnąć przycisk rozruchu jeden raz w celu wyłączenia samochodu. Jeżeli samochód jest wyposażony w przycisk rozruchu, samochód jest wyłączony gdy 2675=(ĺ(1,( WSZYSTKIE poniższe warunki są spełnione. Nie należy wciskać przycisku rozruchu gdyż spowodowałoby to uruchomienie samochodu. Silnik nie pracuje. Wskaźniki nie są podświetlone. Układ klimatyzacji nie pracuje. System audio nie działa. Wycieraczki nie działają. Nawigacja i inne wyświetlacze są wyłączone. Przycisk rozruchu działa w następujący sposób. UWAGA Przy wciśniętym pedale hamulca (wersje z automatyczną skrzynią biegów) lub sprzęgła (wersje z mechaniczną skrzynią biegów): Uruchomienie samochodu → Wyłączenie → Uruchomienie ... na przemian każdorazowo przy wciśnięciu przycisku. Kiedy pedał hamulca (wersje z automatyczną skrzynią biegów) lub sprzęgła (wersje z mechaniczną skrzynią biegów) nie jest wciśnięty: ACCESSORY → IGNITION-ON → Wyłączony → ACCESSORY ... na przemian każdorazowo. W trybie ACCESSORY można obsługiwać radio i inne urządzenia. W trybie IGNITION ON można obsługiwać elektrycznie sterowane szyby, wycieraczki, ogrzewanie, nawiew, układ klimatyzacji i inne urządzenia włącznie z układem poduszek powietrznych. Warunkiem niezbędnym do uruchomienia samochodu jest wciśnięcie przycisku rozruchu oraz pedału hamulca (wersje z automatyczną skrzynią biegów) lub sprzęgła (wersje z mechaniczną skrzynią biegów). 6WDQ\RSHUDF\MQHSU]\FLVNXUR]UXFKX :\áąF]RQ\ IGNITION ON ACCESSORY :FLĞQLĊFLH przycisku :FLĞQLĊFLH przycisku :FLĞQLĊFLHSU]\FLVNX 3HGDáKDPXOFDZFLĞQLĊW\ 3HGDáKDPXOFD]ZROQLRQ\ 52 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu 2. Jeżeli samochód jest wyposażony w przycisk rozruchu, elektroniczne kluczyki powinny znajdować się odległości przynajmniej 5 metrów od samochodu. Jeżeli elektroniczny kluczyk znajduje się w kabinie lub blisko samochodu, samochód może UWAGA zostać uruchomiony w trakcie wykonywania różnych czynności, np. kiedy zostanie wciśnięty przycisk rozruchu. Aby zapobiec niespodziewanemu uruchomieniu samochodu, elektroniczne kluczyki powinny znajdować się poza zasięgiem operacyjnym. 3. Należy odłączyć ujemny przewód rozruchowy (-) od ujemnego bieguna akumulatora 12-woltowego. Akumulator 12-woltowy znajduje się w komorze silnika, w bagażniku lub pod tylnym siedzeniem. Lokalizacja akumulatora 12-woltowego, dla każdego modelu, opisana jest w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Aby nie doprowadzić do spięcia, pożaru lub uruchomienia samochodu, należy odłączyć układ elektryczny. UWAGA 53 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu Procedura 2 (należy stosować zamiennie w przypadku gdy nie działa włącznik zapłonu lub przycisk rozruchu) 1. Otworzyć pokrywę silnika i zdjąć osłony komory silnika, jeżeli są zainstalowane. 2. Zdjąć pokrywę skrzynki bezpieczników, znajdującą się w komorze silnika. 3. Wyjąć właściwy bezpiecznik. Lokalizacja poszczególnych bezpieczników dla wszystkich modeli samochodów opisana jest w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. W przypadku trudności ze zidentyfikowaniem właściwego bezpiecznika, należy usunąć UWAGA WSZYSTKIE bezpieczniki ze skrzynki z bezpiecznikami, aby spełnione były WSZYSTKIE poniższe warunki: Silnik nie pracuje. Wskaźniki nie są podświetlone. Układ klimatyzacji nie pracuje. System audio nie działa. Wycieraczki nie działają. Nawigacja i inne wyświetlacze są wyłączone. 54 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu 4. Należy odłączyć ujemny przewód rozruchowy (-) od ujemnego bieguna akumulatora 12-woltowego. Akumulator 12-woltowy znajduje się w komorze silnika, w bagażniku lub pod tylnym siedzeniem. Lokalizacja akumulatora 12-woltowego, dla każdego modelu, opisana jest w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Aby nie doprowadzić do spięcia, pożaru lub uruchomienia samochodu, należy odłączyć układ elektryczny. UWAGA 55 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Samochody hybrydowe (HV), samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) i samochody elektryczne (EV) są wyposażone w układ wysokiego napięcia (ponad 200V). Po wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51) układ wysokiego napięcia 2675=(ĺ(1,( może pozostawać pod napięciem przez kolejne 10 minut. Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedur ratunkowych, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek ciężkiego poparzenia lub porażenia prądem z układu wysokiego napięcia. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek porażenia prądem, należy unikać dotykania, przecinania lub uszkadzania jakichkolwiek przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych. Jeżeli występuje ryzyko dotykania przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. NIGDY nie należy zakładać, że samochód hybrydowy (HV), samochód hybrydowy z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) lub samochód elektryczny (EV) jest wyłączony tylko dlatego, że silnik jest bezgłośny. Należy zawsze sprawdzić lampki na desce rozdzielczej i lampkę kontrolną stanu gotowości „READY”, która informuje, czy system wysokiego napięcia jest włączony czy nie. System wysokiego napięcia jest wyłączony kiedy lampka kontrolna stanu gotowości „READY” nie świeci się. Jeżeli samochód jest wyposażony w zdalnie sterowany układ klimatyzacji, a wskaźniki są podświetlone, wysokie napięcie może zostać użyte do układu klimatyzacji, nawet jeżeli lampka kontrolna stanu gotowości „READY” nie świeci się. Samochód należy wyłączyć i unieruchomić, a następnie upewnić się, że lampki na desce rozdzielczej nie są podświetlone. Samochód hybrydowy z możliwością ładowania (Plug-in) Samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) i samochody elektryczne (EV) są wyposażone w system ładowania akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego), używając zewnętrznego źródła zasilania. Jeżeli przewód ładujący podłączony jest do gniazda ładowania, należy odłączyć go w następujący sposób: 56 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Unieruchamianie samochodu 1. Należy wcisnąć przycisk zwalniający zatrzask na górze przewodu ładującego i wyciągnąć go z gniazda ładowania samochodu. Jeżeli nie da się odblokować zatrzasku na górze przewodu ładującego, należy odłączyć zewnętrzne źródło zasilania. UWAGA Jeżeli zatrzask nadal nie jest odblokowany, należy zakończyć ładowanie poprzez rozłączenie wtyczki zewnętrznego źródła ładowania, lub wyłączając główny wyłącznik zewnętrznego źródła zasilania. Następnie należy wyciągnąć przewód ładujący z gniazda. 2. Pokrywę gniazda ładowania oraz zewnętrznego gniazda należy zamknąć. 3. Zewnętrzne źródło ładowanie należy odłączyć poprzez wyciągnięcie wtyczki z gniazda lub wyłączenie głównego obwodu. Jeżeli samochód, przewód ładujący lub ładowarka miały kontakt z wodą, aby zapobiec 2675=(ĺ(1,( śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek ciężkich poparzeń lub porażenia prądem, należy wyłączyć źródło zasilania zanim zostanie odłączony przewód ładujący. 57 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Dostęp do poszkodowanych Aby dostać się do poszkodowanych należy upewnić się, że samochód jest całkowicie wyłączony i unieruchomiony (patrz str. 51), a następnie otworzyć lub usunąć drzwi i okna. Należy zdjąć zagłówki i dopasować pozycję foteli i kierownicy w celu zapewnienia jak największej ilości miejsca do wykonywania czynności. Szczegóły dotyczące regulacji i demontażu podzespołów znajdują się w rozdziale „Podzespoły wymagające szczególnej uwagi”. Układ poduszek powietrznych, napinacze pasów bezpieczeństwa, mechanizm unoszenia 2675=(ĺ(1,( pokrywy silnika i aktywne zagłówki mogą pozostać aktywne do 90 sekund po całkowitym wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Należy odczekać 90 sekund, zanim podejmie się jakiekolwiek działania. Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedury ratunkowej, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek przypadkowego odpalenia poduszek powietrznych, napinaczy pasów, mechanizmu unoszenia pokrywy silnika oraz aktywnych zagłówków. W zależności od okoliczności towarzyszących kolizji, takich jak prędkość samochodu, miejsce uderzenia, wykrycie obecności użytkownika samochodu itp., poduszki powietrzne mogą nie zostać napełnione. Jeżeli napełniacz nie napełnionej poduszki powietrznej nie działa, znajdujący się w niej proszek może zapalić się, powodując eksplozję. Aby uniknąć śmierci lub poważnych obrażeń ciała z powodu przypadkowego odpalenia poduszek, należy zachować szczególną ostrożność w kontakcie z napełniaczami. Po odpaleniu poduszek powietrznych lub aktywacji napinaczy pasów bezpieczeństwa, mechanizmu unoszenia pokrywy silnika i aktywnych zagłówków, podzespoły układów są bardzo gorące. Ich dotknięcie może spowodować oparzenia. Jeżeli podczas odpalenia poduszek okna i drzwi samochodu są zamknięte, wydobywający się gaz może spowodować trudności w oddychaniu. Jeżeli na skutek odpalenia poduszek powietrznych, aktywacji napinaczy pasów bezpieczeństwa, mechanizmu unoszenia pokrywy silnika i aktywnych zagłówków dojdzie do kontaktu proszku ze skórą, należy niezwłocznie zmyć go, aby zapobiec podrażnieniom. Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Samochody hybrydowe (HV), samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) i samochody elektryczne (EV) są wyposażone w układ wysokiego napięcia (ponad 200V). Układ wysokiego napięcia może pozostać pod napięciem przez okres nie dłuższy niż 2675=(ĺ(1,( 10 minut po wyłączeniu i unieruchomieniu samochodu (patrz str. 51). Jeżeli samochód nie zostanie wyłączony i unieruchomiony przed rozpoczęciem procedury ratunkowej, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych obrażeń ciała na skutek ciężkich poparzeń lub porażenia prądem z układu wysokiego napięcia. Aby uniknąć śmierci lub poważnych obrażeń ciała poprzez ciężkie poparzenia lub porażenie prądem, należy unikać dotykania, przecinania, lub przebijania jakichkolwiek przewodów w pomarańczowej izolacji lub podzespołów znajdujących się pod wysokim napięciem. Jeżeli istnieje ryzyko dotknięcia przewodów lub podzespołów znajdujących się pod wysokim napięciem, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. 58 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Dostęp do poszkodowanych Stabilizacja samochodu Pod cztery słupki (przednie i tylne) samochodu należy podłożyć drewniane klocki lub podobne przedmioty. Drewnianych klocków ani poduszek ratowniczych nie należy umieszczać pod układem 2675=(ĺ(1,( wydechowym, układem paliwowym, akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) ani w pobliżu przewodów wysokiego napięcia. Mogą one powodować wydzielanie się ciepła, uszkodzenie poduszek powietrznych lub uszkodzenie przewodów wysokiego napięcia. Może to spowodować zapalenie się samochodu, wypadku powodującego przygniecenie lub porażenie prądem, w wyniku których może dojść do śmierci lub poważnych obrażeń ciała. 59 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Dostęp do poszkodowanych Przecinanie samochodu Podczas przecinania samochodu należy mieć na uwadze lokalizację stalowej blachy o maksymalnej odporności na rozciąganie, układu paliwowego, układu poduszek powietrznych (SRS) oraz elementów systemu wysokiego napięcia. Lokalizacja poszczególnych podzespołów dla wszystkich modeli opisana została w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. Blacha stalowa o maksymalnej RGSRUQRĞFLQDUR]FLąJDQLH (OHPHQW\HOHNWU\F]QHJRV\VWHPX Z\VRNLHJRQDSLĊFLD (OHPHQW\XNáDGX SRGXV]HNSRZLHWU]Q\FK (OHPHQW\HOHNWU\F]QHJR V\VWHPXZ\VRNLHJRQDSLĊFLD Podczas przecinania samochodu należy unikać zaprószenia ognia przez iskry. Należy używać przecinarki hydraulicznej lub innych narzędzi, które nie generują iskier. 2675=(ĺ(1,( Jeżeli aktywowane zostały poduszki powietrzne (SRS), napinacz pasów bezpieczeństwa, UWAGA mechanizm unoszenia pokrywy silnika lub aktywne zagłówki może to wskazywać, że napełniacz został uszkodzony. 60 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Ogień W początkowej fazie pożaru samochód należy gasić obfitą ilością wody, która spowoduje również jego schłodzenie. Plastik i inne podzespoły wytwarzają toksyczne gazy w momencie topienia się. 2675=(ĺ(1,( Podczas gaszenia pożaru należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. maskę ochronną. Gaśnica Woda jest skutecznym środkiem gaśniczym. Do pożarów spowodowanych poprzez łatwopalne płyny (płonąca benzyna, smar, olej itp.), elementy elektryczne (przewody i urządzenia elektryczne itp.) a także ogólne pożary (płonące przedmioty stałe itp.) należy stosować odpowiednie gaśnice. Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Samochody hybrydowe (HV), samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) i samochody elektryczne (EV) są wyposażone w układ wysokiego napięcia (ponad 200V). Ogień należy gasić za pomocą dużej ilości wody, spowoduje to również schłodzenie akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). Niektóre samochody mają akumulatory trakcyjne (wysokonapięciowe), zlokalizowane w taki sposób, że dostęp do nich jest utrudniony. Lokalizacja akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego) dla poszczególnych modeli samochodów opisana jest w skróconej karcie referencyjnej (QRS) samochodu. W żadnej sytuacji, nawet podczas pożaru nie wolno przebijać ani zdejmować osłony akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). Grozi to poważnymi obrażeniami lub śmiercią na skutek ciężkiego poparzenia lub porażenia prądem. 2675=(ĺ(1,( Mała ilość wody użyta do zgaszenia pożaru, może spowodować zwarcie w akumulatorze trakcyjnym (wysokonapięciowym), prowadząc do zwiększenia ognia. Zaleca się, aby akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy) się wypalił, jeżeli ugaszenie ognia wodą będzie nieskuteczne. UWAGA Samochody z akumulatorem litowo-jonowym (Li-ion) Płonący akumulator litowo-jonowy może spowodować podrażnienie oczu, nosa i gardła. 2675=(ĺ(1,( Kontakt z oparami wytworzonymi przez elektrolit może także spowodować podrażnienie nosa lub gardła. Aby uniknąć obrażeń w przypadku zetknięcia się z elektrolitem lub jego oparami, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. gumowe rękawice, ochronne gogle, maskę ochronną lub aparat powietrzny butlowy (SCBA). 61 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Zatopienie Samochód należy wyciągnąć z wody na tyle na ile jest to możliwe. Następnie należy go unieruchomić (patrz str. 48) i wyłączyć (patrz str. 51) przed rozpoczęciem jakichkolwiek czynności. Po jakimś czasie może dojść do zwarcia spowodowanego korozją elementów (przewody i obwody elektryczne korodują w zetknięciu z wodą), a także do pożaru. UWAGA Aby zapobiec pożarowi samochodu, należy unikać przełączania włącznika zapłonu w pozycję „ACC” lub „ON” lub wybierania przyciskiem rozruchu stanu ACCESSORY lub IGNITION ON, gdy samochód jest zatopiony. Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Częściowo lub całkowicie zatopione samochody hybrydowe (HV), samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) lub samochody elektryczne (EV) nie mają wysokiego napięcia na karoserii i można je bezpiecznie dotykać. Wchodzenie do wody jest bezpieczne ponieważ samochód i woda mają taki sam potencjał elektryczny. Dotykanie odsłoniętych przewodów w pomarańczowych izolacjach lub innych elementów 2675=(ĺ(1,( wysokiego napięcia, takich jak akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy), może grozić porażenie prądem spowodowanym zmianą w potencjale elektrycznym. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek ciężkiego poparzenia lub porażenia prądem, należy unikać dotykania, przecinania lub uszkadzania jakichkolwiek przewodów w pomarańczowej izolacji lub elementów wysokonapięciowych. Jeżeli występuje ryzyko dotykania przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. 62 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Wyciek Samochody wyposażone są w płyny takie jak benzyna, płyn do chłodnicy, olej silnikowy, olej w skrzyni biegów, płyn hamulcowy, płyn w układzie wspomagania kierownicy, płyn do wycieraczek i elektrolit akumulatora 12-woltowego. Płyn w układzie chłodzenia Płyn w układzie chłodzenia (LLC), który jest używany do chłodzenia silnika i falownicy zawiera glikol etylenowy, który jest używany do kontrolowania temperatury. Posiada on też dodatki, które zapobiegają rdzewieniu części metalowych. Oleje Częściowo lub całkowicie zatopione samochody hybrydowe (HV), samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) (PHV) lub samochody elektryczne (EV) nie mają wysokiego napięcia na karoserii i można ich bezpiecznie dotykać. Wchodzenie do wody jest bezpieczne ponieważ samochód i woda mają taki sam potencjał elektryczny. Płyn hamulcowy Płyn hamulcowy zawiera kilka typów eteru glikolu oraz dodatków antykorozyjnych. Ich zadaniem jest zapobieganie korozji metalowych części. Płyn hamulcowy zawiera składniki, niszczące powierzchnie lakierowane. W kontakcie z nadwoziem samochodu może spowodować zniszczenie lakieru. UWAGA Płyn w obwodzie wspomagania układu kierowniczego Płyn w obwodzie wspomagania układu kierowniczego zawiera oleje mineralne i syntetyczne. Płyn do spryskiwaczy Płyn do spryskiwaczy zawiera alkohol zapobiegający zamarzaniu w niskich temperaturach. Elektrolit akumulatora 12-woltowego Elektrolit akumulatora 12-woltowego zawiera rozcieńczony kwas siarkowy. Rozcieńczony kwas siarkowy może spowodować podrażnienia w kontakcie ze skórą. 2675=(ĺ(1,( Jeżeli istnieje ryzyko kontaktu z elektrolitem, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. gumowe rękawice i okulary ochronne. Elektrolit akumulatora 12-woltowego zawiera składniki szkodliwe dla powierzchni UWAGA lakierowanych. Jeżeli dojdzie do kontaktu z nadwoziem samochodu, może to doprowadzić do odbarwień lub innych uszkodzeń. 63 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Wyciek Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym 1. Akumulator niklowo-wodorkowy (Ni-MH) – Elektrolit akumulatora niklowo-wodorkowego (Ni-MH) jest substancją zasadową (pH 13,5), żrącą, działającą niszcząco na tkankę ludzką. Elektrolit jest absorbowany przez elektrody w komorach akumulatora i nie wycieka w normalnych warunkach. Nie wycieka nawet jeżeli moduł akumulatora jest pęknięty. – Dzięki konstrukcji akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego) oraz ilości elektrolitu zawartego w modułach niklowo-wodorkowych, jego wyciek jest mało prawdopodobny. – Wyciek jakigokolwiek elektrolitu z akumulatora w żadnym wypadku nie daje gwarancji bezpieczeństwa. Aby zapobiec poważnym obrażeniom ciała w przypadku kontaktu z elektrolitem, 2675=(ĺ(1,( należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. gumowe rękawice i okulary ochronne. 2. Akumulator litowo-jonowy (Li-ion) – Elektrolit akumulatora litowo-jonowego jest organicznym materiałem łatwopalnym, który działa niszcząco na tkankę ludzką. Elektrolit jest absorbowany przez elektrody w komorach akumulatora i nie wycieka w normalnych warunkach. Nie wycieka nawet jeżeli moduł akumulatora jest pęknięty. – Płyn wyciekający z akumulatora litowo-jonowego szybko paruje. – Z akumulatora może wyciec jedynie niewielka ilość płynu. Może ona spowodować podrażnienie oczu, nosa, gardła i skóry. – Kontakt z oparami elektrolitu może podrażnić nos i gardło. Aby zapobiec poważnym obrażeniom ciała, jeżeli zachodzi możliwość kontaktu 2675=(ĺ(1,( z elektrolitem, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. gumowe rękawice, okulary ochronne, maskę ochronną lub aparat powietrzny butlowy (SCBA). W przypadku rozlania elektrolitu, należy uważać, aby znajdować się z dala od ognia oraz zapewnić dobry dostęp powietrza. Elektrolit należy zebrać ściereczką lub innym dobrze wchłaniającym materiałem i przechowywać w szczelnym pojemniku do czasu jego zneutralizowania. 64 Postępowanie z uszkodzonym samochodem W tym rozdziale znajdują się wskazówki dotyczące postępowania z uszkodzonym samochodem. Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Holowanie uszkodzonego samochodu Zalecaną metodą holowania jest załadowanie samochodu na plaormę holowniczą. Tylko samochody z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na przednie koła (FF) mogą być holowane z tylnymi kołami na jezdni. Jeżeli holowanie z wszystkimi czterema kołami na jezdni jest nieuniknione, należy zwolnic hamulec ręczny, przestawić dźwignię skrzyni biegów w położenie neutralne (N) i odblokować kierownicę. Następnie samochód może być holowany do przodu, na odcinku nie dłuższym niż 80 km i przy niewielkiej prędkości (poniżej 30 km/h) (z wyjątkiem samochodów z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym), patrz str. 67). Ilustracje na następnej stronie przedstawiają poprawne i niepoprawne metody holowania samochodów z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na przednie koła (FF), z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na tylne koła (FR), z silnikiem umieszczonym w części środkowej i napędem na tylne koła (MR) i z napędem na cztery koła (4WD). Podczas holowania samochodu z wszystkimi kołami na jezdni, należy upewnić się, 2675=(ĺ(1,( że wyłącznik zapłonu NIE znajduje się w pozycji „LOCK” lub przyciskiem rozruchu nie wybrano stanu wyłączonego. W przeciwnym wypadku może dojść do zablokowania kierownicy, co uniemożliwi kierowanie samochodem. Przekroczenie dystansu holowania lub limitu prędkości podczas holowania z wszystkimi kołami na jezdni lub holowanie samochodu do tyłu, może spowodować uszkodzenie skrzyni biegów. UWAGA Jeżeli samochód jest wyposażony w układ wstrzymywania pracy silnika „Stop & Start”, holowanie samochodu z czterema kołami na jezdni może uszkodzić ten układ. Hamulec postojowy Hamulec postojowy może zostać zwolniony poprzez przestawienie dźwigni skrzyni biegów z położenia parkowania (P) do położenia neutralnego (N) przy równoczesnym przytrzymaniu wciśniętego przycisku zwolnienia blokady, znajdującej się z boku dźwigni skrzyni biegów. Dla samochodów hybrydowych (HV), samochodów hybrydowych z możliwością UWAGA ładowania (Plug-in) (PHV) lub samochodów elektrycznych (EV), które są wyposażone w elektryczny przycisk (przycisk położenia P), hamulec postojowy nie może być zwolniony jeżeli ujemny przewód rozruchowy (-) od ujemnego bieguna akumulatora 12-woltowego jest odłączony. Podczas przewożenia samochodu należy używać wózków holowniczych lub innego podobnego sprzętu. 66 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Holowanie uszkodzonego samochodu Blokada kierownicy Kierownica zostanie odblokowana w momencie, gdy wyłącznik zapłonu zostanie przełączony w pozycję inną niż „LOCK” lub przyciskiem rozruchu wybrany zostanie stan inny niż wyłączony. W przypadku trudności ze zwolnieniem blokady kierownicy, należy przekręcić kluczyk w wyłączniku zapłonu lub nacisnąć przycisk rozruchu jednocześnie lekko poruszając kierownicą w lewo i prawo. Jeżeli samochód jest wyposażony w elektroniczne kluczyki z funkcją bezprzewodowego UWAGA zdalnego sterowania, kierownica nie zostanie odblokowana jeżeli ujemny przewód rozruchowy (-) od ujemnego bieguna akumulatora 12-woltowego jest odłączony. Podczas przewożenia samochodu należy używać wózków holowniczych lub innego podobnego sprzętu. Środki ostrożności dla samochodów z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na przednie koła (FF) Samochód należy holować w taki sposób, aby przednie koła nie dotykały jezdni lub aby żadne koło nie dotykało jezdni. Środki ostrożności dla samochodów z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na tylne koła (FR), z silnikiem umieszczonym w części środkowej i napędem na tylne koła (MR) i z napędem na cztery koła (4WD) Samochód należy holować w taki sposób, aby żadne koło nie dotykało jezdni. 67 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Holowanie uszkodzonego samochodu Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Należy się upewnić, że ujemny przewód rozruchowy (-) od ujemnego bieguna akumulatora 12-woltowego jest odłączony, a następnie załadować samochód na plaormę holowniczą. Jeżeli holowanie samochodu ze wszystkimi kołami na jezdni jest nieuniknione, należy holować go jedynie na krótki dystans (taki jak np. do plaormy holowniczej) przodem do kierunku jazdy, z małą prędkością (poniżej 30 km/h). Ilustracje na poprzedniej stronie przedstawiają poprawne i niepoprawne metody holowania samochodów z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na przednie koła (FF), z silnikiem umieszczonym z przodu i napędem na tylne koła (FR) i z napędem na cztery koła (4WD). Samochody hybrydowe (HV); samochody hybrydowe z możliwością ładowania (Plug-in) 2675=(ĺ(1,( (PHV) i samochody elektryczne (EV) są wyposażone w układ wysokiego napięcia (ponad 200V). Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała spowodowanej przez ciężkie poparzenia lub porażenie prądem, należy unikać dotykania, przecinania lub przebijania jakichkolwiek pomarańczowych przewodów lub elementów wysokiego napięcia. Należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne, w momencie ryzyka dotknięcia przewodów lub elementów wysokiego napięcia. Jeżeli samochód posiada układ wysokiego napięcia, holowanie go z kołami na jezdni może uszkodzić układ wysokiego napięcia. UWAGA 68 Elementy wymagające szczególnej uwagi Kluczowe wskazówki postępowania awaryjnego Postępowanie z uszkodzonym samochodem Przechowywanie uszkodzonego samochodu Przed pozostawieniem uszkodzonego samochodu na dłuższy czas należy usunąć z niego paliwo i oleje, oraz odłączyć ujemny przewód rozruchowy (-) od ujemnego bieguna akumulatora 12-woltowego. Zalany samochód Należy pozbyć się wody z wnętrza samochodu i zastosować inne procedury ogólne. Istnieje prawdopodobieństwo zwarcia spowodowanego przez elektryczną korozję (obwody UWAGA i okablowanie korodują na skutek elektrochemicznej reakcji z wodą). Może to spowodować pożar samochodu, po upłynięciu pewnego czasu. Zatopione samochody należy przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu, w odległości przynajmniej 15 metrów od innych przedmiotów. Należy unikać przełączania wyłącznika zapłonu w pozycję „ACC” oraz „ON” lub wybieranie przyciskiem rozruchu stanu ACCESSORY oraz IGNITION ON w zatopionym samochodzie w celu uniknięcia pożaru samochodu. Samochody z akumulatorem trakcyjnym (wysokonapięciowym) Poza ogólnymi procedurami, należy odłączyć główne gniazdo od akumulatora trakcyjnego (wysokonapięciowego). Główne gniazdo jest elementem o wysokim napięciu. Dotknięcie go bez odpowiedniego 2675=(ĺ(1,( wyposażenia ochronnego może spowodować śmierć lub poważne obrażenia ciała poprzez ciężkie poparzenia lub porażenie prądem z układu wysokiego napięcia. Podczas dotykania głównego gniazda należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. Akumulator trakcyjny (wysokonapięciowy) jest naładowany prądem o wysokim napięciu nawet jeżeli samochód jest wyłączony i unieruchomiony (patrz str. 51), a także jeżeli gniazdo serwisowe jest wyciągnięte z akumulatora. Aby zapobiec śmierci lub poważnym obrażeniom ciała na skutek porażenia prądem, należy unikać dotykania, przecinania lub uszkadzania jakichkolwiek przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych. Jeżeli występuje ryzyko dotykania przewodów wysokiego napięcia lub elementów wysokonapięciowych, należy założyć odpowiednią odzież ochronną, np. rękawice izolacyjne. Zwarcie spowodowane uderzeniem lub elektryczną korozją w akumulatorze trakcyjnym UWAGA (wysokonapięciowym), może po pewnym czasie spowodować pożar. Samochody wyposażone w akumulatory trakcyjne (wysokonapięciowe) należy przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu, w odległości przynajmniej 15 metrów od innych przedmiotów. 69 2014 TOYOTA MOTOR CORPORATION