Strategia - MOPS Ustka

Transkrypt

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Miasta Ustka na lata 2016-2022
Strategia Rozwiązywania Problemów
Społecznych Gminy Miasta Ustka na
lata 2016-2022
Dokument został opracowany przez:
Studio Diagnozy i Profilaktyki
30-011 Kraków
ul. Oboźna 17/5
tel. (12) 446-42-60
1
Spis treści
Istota i znaczenie Strategii dla rozwiązywania problemów społecznych w mieście Ustka .................... 3
Podstawa formalna tworzenia Strategii .................................................................................................. 5
Dokumenty europejskie ........................................................................................................................... 5
Dokumenty krajowe ................................................................................................................................ 8
Krajowe regulacje prawne ....................................................................................................................... 8
Dokumenty wojewódzkie ........................................................................................................................ 9
Dokumenty lokalne .................................................................................................................................. 9
Zasady pracy nad Strategią ................................................................................................................... 10
Struktura demograficzna i podstawowe dane o mieszkaocach ............................................................ 11
Diagnoza warunków życia mieszkaoców oraz istniejących problemów społecznych w mieście Ustka 19
Wykluczenie społeczne.......................................................................................................................... 36
Zagrożenia współczesnej rodziny .......................................................................................................... 36
Stan bezpieczeostwa publicznego ......................................................................................................... 54
Analiza szans, zagrożeo, mocnych oraz słabych stron miasta Ustka ..................................................... 58
Założenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2022 .......... 63
Realizacja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2022.......... 73
Monitoring Strategii .............................................................................................................................. 73
Ewaluacja Strategii ................................................................................................................................ 74
Źródła finansowania .............................................................................................................................. 76
Wskaźniki monitorujące ........................................................................................................................ 77
Harmonogram Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2022 ... 78
Podsumowanie ...................................................................................................................................... 87
2
Istota i znaczenie Strategii dla rozwiązywania problemów społecznych
w mieście Ustka
W naukach społecznych funkcjonuje wiele definicji polityk publicznych. Według
Kurzynowskiego to działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych
zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności, prorozwojowych
struktur społecznych oraz stosunków społecznych opartych na równości i sprawiedliwości
społecznej, sprzyjających zaspokajaniu potrzeb społecznych na dostępnym poziomie. 1
Definicja ta składa się z trzech znaczących celów: dbałość o warunki bytu, prorozwojowe
struktury i stosunki społeczne. Pierwszy punkt odwołuje się do troski państwa o to, by
ludność miała możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb egzystencjalnych
poprzez pracę zarobkową, emerytury, renty lub świadczenia społeczne. Dbałość
o prorozwojowe struktury oznacza zorientowanie na ukształtowanie kapitału ludzkiego.
Z kolei trzeci cel odnosi się do potrzeby formowania stosunków społecznych w oparciu
o zasadę sprawiedliwości oraz równości szans. Według Knoepfel i Larrue polityka
publiczna to seria spójnych decyzji lub działań podjętych lub przeprowadzonych przez
różnych aktorów publicznych (lub czasem prywatnych), których zasoby, powiązania
instytucjonalne i interesy są różne, w celu rozwiązania w zamierzony sposób problemu,
który został politycznie zdefiniowany jako zbiorowy. Decyzje te zapoczątkowują serię
sformalizowanych działań, których celem jest zmiana zachowań grup społecznych, które
uznaje się za źródło problemu lub w których upatruje się rozwiązanie problemu
zbiorowego, realizowanych w interesie grup społecznych, które doświadczyły negatywnych
skutków problemu, który jest przedmiotem zainteresowania.2 W ramach formowania
polityk publicznych należy wymienić konstytutywne elementy, które do niej należą,
a mianowicie jest to m.in. pojawienie się decyzji oraz intencji politycznych, które są
spójne w swoim zamierzeniu. Muszą one zostać podjęte przez aktorów publicznych na
różnym poziomie konkretyzacji o charakterze sformalizowanym. Mają one na celu
kształtowanie
zachowania
grupy
docelowej
(pierwotnie
scharakteryzowanych
interesariuszy) w celu rozwiązania wcześniej zdefiniowanego problemu. Aktorami
publicznymi odpowiedzialnymi za formowanie i realizowanie polityk publicznych jest
Kurzynowski A. (2001) Polityka społeczna - podstawowe pojęcia i zakres. W: Kurzynowski A. (red.),
Polityka społeczna. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, s. 11.
2 Knoepfel, Larrue, Varone, Hill, Public policy analysis, Theoretical perspectives on policy analysis, s. 26,
Policy Press at the University of Bristol,2007
1
3
państwo, samorządy oraz organizacje pozarządowe. Należy pamiętać, że nawiązanie
poprawnych relacji i odpowiedniego stopnia współpracy pomiędzy tymi instytucjami,
poprawia efektywność i skuteczność podejmowanych działań.
Ustawa o pomocy społecznej3 nakłada na gminy i powiaty obowiązek opracowania
i realizacji Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych ze szczególnym
uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych, wspierania osób niepełnoprawnych i innych, których celem jest integracja
osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Art. 16 b wymienionej powyżej ustawy określa
istotne elementy, które powinny znaleźć się w dokumencie Strategii. Skuteczna polityka
społeczna powinna opierać się na rozpoznaniu rzeczywistych zjawisk i problemów
społecznych występujących w danej społeczności lokalnej oraz ocenie znaczenia i roli
czynników warunkujących te zjawiska.
Strategia
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych
to
usystematyzowana,
długoterminowa i perspektywiczna koncepcja polityki społecznej, mająca na celu
objęcie wsparciem osoby zagrożone lub dotknięte wykluczeniem społecznym oraz
stworzenie optymalnych warunków dla funkcjonowania społeczności lokalnej.
Głównym zadaniem strategii jest wyrównanie szans społecznych mieszkańców miasta
dzięki efektywnej współpracy wszystkich partnerów działających w obszarze polityki
społecznej. Opracowanie Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych jest
konstytutywnym elementem formowania polityk publicznych. Identyfikacja oraz
weryfikacja istniejących problemów społecznych jest nieodłącznym elementem polityki
skierowanej do grup osób wykluczonych oraz szczególnie narażonych na marginalizację.
Kolejnym krokiem we wdrażaniu polityk publicznych jest wprowadzanie w życie
określonych rozwiązań, w tym dostarczanie odpowiednich zasobów finansowych,
ludzkich i organizacyjnych. W celu identyfikacji oraz usuwania przeszkód we wdrażaniu
wypracowanych decyzji niezbędny jest monitoring działań.
Końcowym rezultatem
wprowadzenia polityk publicznych powinien być raport ewaluacyjny, który zawiera
ocenę efektywności, trafności, skuteczności i użyteczności wypracowanych rozwiązań.
Poniższy graf prezentuje przebieg pracy nad tworzeniem niniejszego dokumentu.
3
Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz. U. 2015 r., poz. 163. z późn. zm.)
4
Analiza
danych
zastanych
Analiza
SWOT
Cele
Podstawa formalna tworzenia Strategii
Priorytetowe kierunki zawarte w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
w mieście Ustka oraz planowane w ich ramach przedsięwzięcia są zgodne z kierunkami
polityk w sferze społecznej zawartymi w dokumentach strategicznych formułowanych
i realizowanych na poziomie Unii Europejskiej, na poziomie kraju, na poziomie
regionalnym oraz lokalnym. Niniejszy rozdział przedstawia opis podstawowych
dokumentów strategicznych, które stanowią przesłanki dla niniejszej strategii.
Dokumenty europejskie
Kluczowym programem społeczno-gospodarczym Unii Europejskiej jest Strategia
Europa 2020. Jest ona nowym długookresowym programem rozwoju, zastępującym
przyjętą w 2000 roku Strategię Lizbońską. „Europa 2020 – Strategia na rzecz
inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu
podkreśla znaczenie współdziałania państw członkowskich na rzecz wychodzenia
z kryzysu oraz wdrażania reform, w odpowiedzi na wyzwania związane z globalizacją,
starzeniem się społeczeństw oraz rosnącą potrzebą racjonalnego wykorzystywania
zasobów. Wyznaczone zostały trzy podstawowe, wzajemnie wzmacniające się
priorytety:
5
 wzrost inteligentny, czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach,
 wzrost
zrównoważony,
czyli
transformacja
w
kierunku
gospodarki
niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej,
 wzrost
sprzyjający
włączeniu
społecznemu,
wspieranie
gospodarki
charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność
gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Komisja Europejska opracowała wskaźniki, które mają na celu monitorowanie postępów
w realizacji powyższych priorytetów - są to cele, określone na poziomie całej Unii
Europejskiej, mianowicie4:

osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia na poziomie 75%,

poprawa warunków prowadzenia działalności badawczo – rozwojowej, w tym
przeznaczanie 3% PKB Unii Europejskiej na inwestycje w badania i rozwój,

zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomami z 1990 r.,

zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do
zwiększenia efektywności energetycznej o 20%,

podniesienie poziomu wykształcenia, zwłaszcza poprzez zmniejszenie odsetka osób
przedwcześnie kończących naukę do poniżej 10% oraz zwiększenie do co najmniej 40%
odsetka osób w wieku 30−34 lat mających wykształcenie wyższe,

wspieranie włączenia społecznego, zwłaszcza poprzez ograniczanie ubóstwa, mając na
celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego 20 milionów obywateli5.
Podstawowymi instrumentami realizującymi cele zawarte w strategii są Krajowe
Programy Reform, opracowywane przez państwa członkowskie oraz inicjatywy
przewodnie, przygotowywane przez Komisję Europejską, a realizowane na poziomie
Unii Europejskiej, państw członkowskich, regionalnym oraz lokalnym. Inicjatywy
przewodnie to:
4
5
http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Strategia+Europa+2020 dostęp 30.04.2015 r.
ibidem.
6

Unia innowacji – poprawa warunków ramowych dla innowacji oraz wykorzystanie
innowacji do rozwiązania najważniejszych problemów społecznych i gospodarczych
wskazanych w strategii Europa 2020,

Mobilna młodzież – poprawa jakości na wszystkich poziomach edukacji i szkoleń oraz
zwiększanie
atrakcyjności
europejskiego
szkolnictwa
wyższego
na
arenie
międzynarodowej,

Europejska agenda cyfrowa – osiągnięcie trwałych korzyści gospodarczych i społecznych
z jednolitego rynku cyfrowego, opartego na dostępie do szerokopasmowego Internetu,

Europa efektywnie korzystająca z zasobów – wsparcie zmiany w kierunku gospodarki
niskoemisyjnej i efektywniej korzystającej z zasobów środowiska oraz dążenie do
wyeliminowania
zależności
wzrostu
gospodarczego
od
degradacji
środowiska
przyrodniczego,

Polityka przemysłowa w erze globalizacji – poprawa warunków dla przedsiębiorczości,
zwłaszcza MŚP oraz wsparcie rozwoju silnej bazy przemysłowej, zdolnej do konkurowania
w skali globalnej,

Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia – stworzenie warunków do
unowocześnienia rynków pracy, przez ułatwienie mobilności pracowników i rozwój ich
umiejętności, w celu zwiększenia poziomu zatrudnienia oraz zapewnienie trwałości
europejskich modeli społecznych,

Europejski program walki z ubóstwem – zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej
i terytorialnej poprzez pomoc osobom biednym i wykluczonym oraz umożliwienie im
aktywnego uczestniczenia w życiu ekonomicznym i społecznym.6
6
http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Strategia+Europa+2020
7
Dokumenty krajowe
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w mieście Ustka uwzględnia zapisy
poniższych dokumentów krajowych:
Strategia Długookresowa Kraju Polska 2030,
Strategia Średniookresowa Kraju Polska 2020,
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie,
Krajowy Program Reform KRR,
Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020,
Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,
Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomani na lata 2011-2016,
Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata
2011-2015,
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego,
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego.
Krajowe regulacje prawne
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w mieście
Ustka uwzględnia
powszechnie obowiązujące przepisy prawa, a w szczególności:

przepisy o samorządzie gminnym,

przepisy o finansach publicznych,

przepisy o pomocy społecznej,

przepisy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

przepisy o świadczeniach rodzinnych,

przepisy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,

przepisy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,

przepisy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych,

przepisy o ochronie zdrowia psychicznego,

przepisy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,

przepisy o przeciwdziałaniu narkomani,
8

przepisy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie,

przepisy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych,

przepisy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,

przepisy o zatrudnieniu socjalnym,

przepisy o spółdzielniach socjalnych,

przepisy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

przepisy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego,

przepisy o postępowaniu administracyjnym,

przepisy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

przepisy o dodatkach mieszkaniowych,

przepisy o systemie ubezpieczeń społecznych,

przepisy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie miasta,

przepisy o postępowaniu w sprawach nieletnich,

przepisy o systemie oświaty,

przepisy - Kodeks cywilny,

przepisy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Dokumenty wojewódzkie
 Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020
 Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój PO WER 2014 -2020
Dokumenty lokalne
 Diagnoza Lokalnych Zagrożeń Społecznych 2015
 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz
Przeciwdziałania Narkomanii w mieście Ustka na 2013 i 2015 rok
 Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar
Przemocy w Rodzinie na lata 2010-2020
 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Miasto Ustka na
lata 2009-2015
9
 Program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
wymienionymi w art. 3. ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie na 2016 rok
 Sprawozdanie z realizacji zadań Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ustce
za okres od 01.01.2015 do 31.12.2015 roku
 Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w mieście Ustka za
2013 i 2015 rok
 Sprawozdania z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w
Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie za okres od 1 stycznia do 31
grudnia 2013,2014 i 2015 roku
 Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2015-2017
Zasady pracy nad Strategią
Niniejsza Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla miasta Ustka została
zrealizowana z wykorzystaniem metody desk research - analizy danych zastanych
w oparciu o dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, sprawozdań z realizacji
programów oraz dokumentu Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych, który został
opracowany przez Studio Diagnozy i Profilaktyki w Krakowie na podstawie badań
przeprowadzonych wśród dorosłych mieszkańców, uczniów szkół podstawowych,
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w mieście Ustka w 2015 roku. W oparciu
o diagnozę sytuacji w mieście Ustka oraz analizę SWOT wyznaczone zostały cele
strategiczne i szczegółowe działań oraz wskaźniki realizacji założeń Strategii.
10
Struktura demograficzna i podstawowe dane o mieszkańcach
Informacje ogólne o mieście
Miasto Ustka położone jest w północnej Polsce w województwie pomorskim, w powiecie
słupskim. Ustka położona jest na Wybrzeżu Słowińskim u ujścia rzeki Słupi do Morza
Bałtyckiego. Ustka to miasto portowe, uzdrowiskowe z letnimi kąpieliskami morskimi
(kąpieliska: Ustka Wschód, Ustka Zachód). Powierzchnia miasta to 10,19 km2 (46%
powierzchni stanowią lasy, 11¿ - użytki rolne).
Mapa nr 1. Położenie Ustki na mapie Polski.
Miasta i gminy partnerskie to Enkhuizen (Holandia), Kappeln (Niemcy), Palanga (Litwa),
Pionierskij (obwód kalingradzki).
11
Zabytki zlokalizowane na terenie miasta:
 Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja,
 Kościół pw. Najświętszego Zbawiciela,
 domki rybackie i kamieniczki z XIX/XX wieku,
 latarnia morska w Ustce,
 Port morski Ustka,
 willa Red z 1890, z wieżą i tarasem widokowym,
 Dom Pracy Twórczej z 1890, o konstrukcji ryglowej z czterokondygnacyjną wież,
 była Baza Ratowników Morskich,
 Zakład Przyrodoleczniczy,
 Promenada Nadmorska,
 Ławeczka Ireny Kwiatkowskiej,
 pomnik Fryderyka Chopina w Parku Nadmorskim.
12
Struktura demograficzna mieszkańców
Struktura ludności w podziale na wiek i płeć stanowi podstawę większości analiz
demograficznych, gdyż determinuje skalę i rodzaj potrzeb społecznych. Poniższa tabela
przedstawia liczbę ludności faktycznie zamieszkałą w mieście Ustka w latach 2007-2014
ogółem (dane dotyczą stanu na dzień 31 grudnia każdego roku). W grudniu 2014 roku
miasto Ustka faktycznie zamieszkiwało 16056 mieszkańców ogółem, w tym 7724
mężczyzn oraz 8332 kobiety. Średnia gęstość zaludnienia miasta Ustka w 2014 roku
wyniosła 1576 osób/km2. Średni wiek mieszkańców to 42 lata.
Stan cywilny ludności zamieszkującej Ustkę w wieku 15+: żonaci/zamężne – 53,6%,
kawalerowie/panny – 31,9%, wdowcy/wdowy – 8,7%, rozwiedzieni/rozwiedzione –
5,4%, nieustalone 0,4%.7
.
Liczba ludności w mieście Ustka w latach
2007- 2014
16508
16445
16379
16263
16106
2007
16055
16043
2008
2009
16056
2010
2011
2012
2013
2014
Wykres nr 1. Liczba ludności w mieście Ustka w latach 2007-2014 według faktycznego miejsca
zamieszania. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych .
Sytuacja demograficzna w mieście nie jest korzystna. Widoczny jest stopniowy spadek
liczby ludności w mieście Ustka. Najbardziej liczną grupą jest ludność w wieku
produkcyjnym (62¿ osób w 2014 roku), zaś liczba mieszkańców w wieku
przedprodukcyjnym jest niższa niż liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym.
Analizując strukturę wieku ludności miasta można zaobserwować, że od 2007 roku
7
NSP 2011, GUS
13
stopniowo malał odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym (do 18 roku życia),
natomiast odsetek osób w wieku poprodukcyjnym systematycznie wzrastał przez cały
analizowany okres.
15,5
16,5
17,2
17,6
18,7
20
21,5
22,6
67,4
66,7
66,3
65,8
65
64,1
62,8
62
17,1
16,8
16,5
16,5
16,3
15,9
15,7
15,4
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
w wieku przedprodukcyjnym
w wieku produkcyjnym
w wieku poprodukcyjnym
Wykres nr 2. Odsetek ludności faktycznie zamieszkałej w mieście Ustka w latach 2007-2014 według
ekonomicznej kategorii wieku. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych.
Sytuacja w mieście Ustka jest mniej korzystna od sytuacji demograficznej w powiecie
słupskim.
Ludność w wieku:
Polska
Województwo
Powiat
pomorskie
słupski
Miasto Ustka
Przedprodukcyjnym (0-17
lat)
18,2%
19,5%
19,9%
15,4%
Produkcyjnym (18-59/64
lat)
63,4%
62,8%
64,8%
62%
Poprodukcyjnym (60/65 lat i
więcej)
18,4%
17,7%
15,3%
22,6%
Tab.1. Procentowy udział ludności według ekonomicznych grup wieku w 2014 roku. Opracowanie własne na
podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych.
Prognozy demograficzne Głównego Urzędu Statystycznego dla powiatu słupskiego
zakładają, że w przyszłości w związku ze starzeniem się ludności, wystąpi znaczny
wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym, natomiast stopniowo zmniejszać się
będzie odsetek ludności w wieku produkcyjnym oraz zmniejszać się będzie odsetek
ludności w wieku przedprodukcyjnym.
14
Liczba ludności wiek:
2020
2025
2030
2040
2050
Przedprodukcyjny 0-17 lat
19,0%
18,3%
16,8%
15,4%
14,9%
Produkcyjny 18-59/64 lat
63,8%
62,0%
62,1%
62,1%
56,8%
Poprodukcyjny 60/65 lat i
więcej
17,2%
19,7%
21,1%
22,4%
28,3%
Tab. 2. Prognoza liczby ludności do 2050 roku – odsetek mieszkańców powiatu słupskiego w latach 20202050 według kategorii wieku. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych.
Przeobrażenia w strukturze demograficznej ludności w powiecie słupskim jak
i w mieście Ustka spowodowane są zmianami w przyroście naturalnym, wydłużeniem
czasu trwania życia, a także migracjami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Wskaźnik
przyrostu naturalnego na 1000 osób w mieście Ustka w 2014 roku osiągnął wartość -2
i był niższy od wskaźnika przyrostu naturalnego dla województwa pomorskiego (2)
oraz niższy od wskaźnika dla Polski (0,0). Współczynnik dzietności w tym czasie
wyniósł 1,4, czyli liczba dzieci urodzonych przez przeciętną kobietę w ciągu całego
okresu rozrodczego 15-49 lat (Polska – 1,3, województwo pomorskie – 1,4).
Współczynnik feminizacji w Ustce wynosi 92 (na każde 100 kobiet przypada 92
mężczyzn).
Sytuacja społeczna kształtowana jest również przez zmiany w modelu rodziny.
W mieście Ustka liczba zawieranych małżeństw na 1000 ludności ulegała wahaniom.
Wskaźnik liczby zawieranych małżeństw na 1000 ludności w 2014 roku przyjął wartość
5,7 i jest niższy w porównaniu do lat poprzednich (za wyjątkiem 2010,2011 i 2013
roku).
Rok
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Liczba zawartych
111
119
111
135
90
87
94
78
92
małżeństw
Liczba małżeństw
6,8
7,3
6,9
8,4
5,5
5,3
5,7
4,8
5,7
na 1000
mieszkańców
Tab.3. Liczba zawieranych małżeństw na 1000 ludności w mieście Ustka. Opracowanie własne na podstawie
danych GUS. Bank Danych Lokalnych.
Zmiany w strukturze
demograficznej
ludności,
związane
ze
starzeniem się
społeczeństwa, przyczynią się do coraz większego obciążenia osób w wieku
produkcyjnym, które będą musiały utrzymywać powiększającą się stale liczbę osób
w wieku nieprodukcyjnym, w szczególności osób w wieku poprodukcyjnym.
15
Przydatnymi wskaźnikami są wskaźniki obciążenia demograficznego, mianowicie,
ludność w wieku poprodukcyjnym przypadającą na 100 osób w wieku produkcyjnym,
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym, ludność
w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym.
Wskaźniki obciążenia demograficznego w mieście Ustka
w latach 2006-2014
24,8
23
21,8
25,9
26,8
28,7
114,9
104,4 106,6
85,6
47,3
90,7
48,3
98,3
50
50,7
51,9
2006
2007
2008
2009
2010
53,7
31,2
125,9
56
34,2
136,9
59,3
36,5
147,1
61,3
ludnośd w wieku
poprodukcyjnym na 100 osób w
wieku produkcyjnym
ludnośd w wieku
poprodukcyjnym na 100 osób w
wieku przedprodukcyjnym
ludnośd w wieku
nieprodukcyjnym na 100 osób w
wieku produkcyjnym
2011
2012
2013
2014
Wykres 3. Wskaźnik obciążenia demograficznego (ludność osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w
wieku produkcyjnym) w mieście Ustka w latach
2006-2014. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych.
Wartości wszystkich wyżej wymienionych wskaźników od 2006 roku systematycznie
wzrastały. W 2014 roku 61,3 osoby w wieku nieprodukcyjnym, w tym 36,5 osób
w wieku poprodukcyjnym, przypadało na 100 osób w wieku produkcyjnym. W 2014
roku na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypadało 147,1 osób w wieku
poprodukcyjnym.
Jednym z najczęściej stosowanych mierników zaawansowania procesu starzenia się jest
wskaźnik starości, przedstawiający udział osób starszych wśród ogółu populacji.
W 2014 roku współczynnik starości, przedstawiający udział kobiet oraz mężczyzn
w wieku poprodukcyjnym wśród ogółu populacji w mieście wyniósł 22,6¿. Starzenie się
społeczeństwa wraz ze zmniejszającym się przyrostem naturalnym przyczynia się do
powstania
problemów
ekonomicznych,
finansowych
oraz
społecznych.
Ten
niekorzystny trend demograficzny zachodzi w skali ogólnokrajowej. W mieście Ustka
16
sytuacja demograficzna jest stabilna, lecz w stosunkowo niedługim okresie czasu
starzenie ludności w mieście nasili się.
Migracje ludności to przemieszczenia związane ze zmianą miejsca zamieszkania (pobytu
stałego lub czasowego) i przekroczeniem granicy administracyjnej jednostki
terytorialnej. W ramach migracji wewnętrznych wyróżnia się migracje:
 międzywojewódzkie (przemieszczenia ludności z jednego województwa do
innego),
 wewnątrzwojewódzkie (zmiany miejsca zamieszkania w obrębie tego
samego województwa),
 międzypowiatowe (przemieszczenia ludności z jednego powiatu do innego),
 wewnątrzpowiatowe (zmiany miejsca zamieszkania w obrębie tego samego
powiatu).
Migracje zagraniczne to wyjazdy za granicę i przyjazdy do kraju w celu osiedlenia się
(zamieszkania na stałe) lub na pobyt czasowy.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Ogółem
-57
-114
-81
-66
12
-50
-66
-127
-137
Mężczyźni
-47
-59
-44
-27
19
-23
-43
-54
-65
Kobiety
-10
-55
-37
-39
-7
-27
-23
-73
-72
Tab. 4. Saldo migracji wewnętrznych w mieście Ustka w latach 2006-2014. Opracowanie własne na
Saldo migracji jest to różnica między liczbą osób, które napłynęły a liczbą osób, które
opuściły dane terytorium w badanym czasie. Powyższa tabela przedstawia saldo
migracji wewnętrznych mieszkańców miasta Ustka w obrębie kraju od 2006 do 2014
roku. W analizowanym okresie saldo migracji ulegało wahaniom. Przez prawie cały
analizowany czas mamy do czynienia z ujemnym saldem migracji wewnętrznych.
Poniższa
tabela
przedstawia
saldo
migracji
zewnętrznych
(zagranicznych)
w mieście Ustka w okresie od 2006 do 2014 roku. Saldo migracji zewnętrznych w 2006,
2008 i 2014 roku było ujemne.
17
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Ogółem
-9
2
-1
4
4
8
5
5
-5
Mężczyźni
-5
0
0
4
1
4
4
2
-2
Kobiety
-4
2
-1
0
3
4
1
3
-3
Tab.5. Saldo migracji zagranicznych w mieście Ustka w latach 2006-2014. Opracowanie własne na
Wnioski:
Miasto Ustka posiada stosunkowo niekorzystną sytuację demograficzną. Niepokój budzi
rosnący wskaźnik obciążenia demograficznego, niska dzietność oraz ujemne saldo
migracji wewnętrznych i zewnętrznych. Władze lokalne powinny podjąć działania,
które będą miały na celu zwiększenie atrakcyjności miasta wśród młodych ludzi, aby ci
wybierali go jako potencjalne miejsce do osiedlenia się i życia. W tym celu należy
wdrożyć politykę prorodzinną. Jak wynika z Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych
przeprowadzonej na terenie miasta Ustka w 2015 roku, jedna trzecia mieszkańców
miasta uważa problemy mieszkaniowe za poważny oraz bardzo poważny problem
społeczny. Władze lokalne powinny uwzględnić powyższy komunikat na etapie
kreowania polityki prorodzinnej. Na ocenę atrakcyjności miasta ma wpływ także baza
kulturowo – rekreacyjna. Jej ewentualna rozbudowa winna zostać ujęta w dalszych
planach rewitalizacyjnych Ustki. W ubiegłych latach na terenie miasta, realizowany był
projekt pt. „Rewitalizacja Starej Części Miasta Ustki”, który został współfinansowany
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Cele główne projektu to:
przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i ekonomicznej restrukturyzowanego
obszaru miasta, stworzenie warunków dla powstania nowych miejsc pracy oraz
poprawa atrakcyjności gospodarczej, inwestycyjnej i osiedleńczej miasta. Obecny trend
demograficzny spowoduje wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym w populacji
miasta. Przeciwdziałanie tej sytuacji opiera się przede wszystkim na utworzeniu
długofalowej polityki senioralnej, zapewnieniu dostępu do opieki geriatrycznej,
wsparciu
dla
osób
niepełnosprawnych
(usunięciu
barier
architektonicznych
i transportowych) oraz na wspieraniu inicjatyw skierowanych do osób starszych.
18
Diagnoza warunków życia mieszkańców oraz istniejących problemów
społecznych w mieście Ustka
Edukacja
Rozwój współczesnej gospodarki w coraz większym stopniu opiera się na wiedzy. Dane
dotyczące wykształcenia mieszkańców miasta Ustka pochodzą z Narodowego Spisu
Powszechnego, który przeprowadzony został w 2011 roku.
Poziom wykształcenia - Ustka
4%
11%
3%
Wyższe
Policealne
25%
11%
Średnie ogólnokształcące
Średnie zawodowe
Zasadnicze zawodowe
15%
6%
Gimnazjalne
Podstawowe ukooczone
Podstawowe nieukooczone
27%
Wykres 4. Poziom wykształcenia mieszkańców miasta Ustka. Dane: GUS.
Największy odsetek mieszkańców Ustki posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe
oraz podstawowe ukończone. Co dziesiąty mieszkaniec miasta posiada wykształcenie
wyższe. Jak wynika z danych GUS, mieszkanki Ustki są lepiej wykształcone niż
mężczyźni zamieszkujący to miasto (większy odsetek kobiet posiada wykształcenie
wyższe, policealne oraz średnie zawodowe).
Na terenie miasta znajdują się placówki oświatowe, które zapewniają dzieciom
i młodzieży możliwość kształcenia się na różnych etapach rozwoju. W roku szkolnym
2014/2015 w mieście Ustka zlokalizowanych było 7 placówek wychowania
przedszkolnego, w tym 5 przedszkoli, a łączna liczba miejsc w przedszkolach wyniosła
465. Na terenie Ustki znajdują się 3 szkoły podstawowe, do których w roku szkolnym
2014/2015 uczęszczało łącznie 922 uczniów oraz 3 szkoły gimnazjalne, w których
19
uczyło się 558 uczniów. W Ustce zlokalizowane są dwa żłobki publiczne, w których
w 2014 roku przebywało łącznie 108 dzieci. Poniższa tabela przedstawia szczegółowe
dane dotyczące placówek oświatowych z terenu miasta Ustka.
2012
/13
5
2013
/14
7
2014
/15
7
3
4
5
Miejsca w przedszkolach
325
397
465
Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego
444
563
522
w tym w przedszkolach
335
400
436
2
2
3
886
850
922
3
3
3
Uczniowie szkół gimnazjalnych
594
561
558
Liczba uczniów przypadających na 1 oddział w:
szkołach podstawowych
gimnazjalnych
23
23
21
20
20
20
Placówki wychowania przedszkolnego
w tym przedszkola
Szkoły podstawowe
Uczniowie szkół podstawowych
Szkoły gimnazjalne
Tab. 6 Liczba uczniów oraz placówki oświatowe zlokalizowane na terenie miasta Ustka w latach 2012-2014.
Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych.
Na uwagę zasługuje fakt, iż w 2015 roku w Ustce realizowany był „Resortowy program
rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „Maluch 2015”
współfinansowany z budżetu państwa. Celem operacji była realizacja polityki rodzinnej
rządu odnoszącej się do wspierania rodziny w działaniach opiekuńczych nad małymi
dziećmi poprzez zapewnienie dzieciom w wieku do 3 lat miejsc w instytucji opieki do
czasu osiągnięcia poziomu rozwoju i umiejętności niezbędnych do edukacji
przedszkolnej. 8
Kultura, sport, aktywność obywatelska
Kultura odgrywa istotną rolę w życiu społeczeństw; ma determinujący wpływ na ich
rozwój. Kultura ma różne wymiary: duchowy, materialny oraz społeczny. Pełni funkcję
8
http://www.ustka.pl/pl/contents/content/pdf/282/992/1
20
socjalizującą i kształtującą osobowość jednostki, ustanawia hierarchię wartości –
wskazuje, co jest godne uznania i naśladowania, określa wzorce w architekturze, sztuce
i muzyce, umożliwia rozwój społeczny. Warto przyjrzeć się podstawowym wskaźnikom
statystycznym dotyczącym aktywności w sferze kultury i sportu.
Na terenie Ustki zlokalizowana jest Biblioteka Miejska oraz funkcjonujące przy niej
Dyskusyjne Kluby Książki dla Dorosłych oraz Dzieci i Młodzieży. W Bibliotece
organizowane są liczne wydarzenia edukacyjno-kulturalne, takie jak warsztaty
plastyczne czy spotkania z autorami. Ogólna liczba osób korzystających
z usług
czytelniczych wynosi 11534 (dane GUS, 2014). Na 1000 mieszkańców miasta Ustka
w 2014 roku przypadało 177 osób, które były czytelnikami bibliotek publicznych
zlokalizowanych na terenie miasta. Jak wynika z Diagnozy Lokalnych Zagrożeń
Społecznych zrealizowanej na terenie miasta Ustka, niewielki odsetek badanych
uczniów do ulubionych zajęć zalicza czytanie książek – w ten sposób odpowiedziało
15,3¿ uczniów szkoły podstawowej, 24,4¿ uczniów szkoły gimnazjalnej oraz 13,8¿
uczniów szkoły ponadgimnazjalnej.
Wskaźniki
2011
2012
2013
2014
8 223
8 190
8 132
8 028
Ludność na 1 placówkę biblioteczną
251
243
205
188
Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności
46
53
97
91
Imprezy organizowane przez działalność domów/ ośrodków kultury
ogółem
2 855
4 310
9 537
7 310
Uczestnicy imprez
7
8
9
4
Zespoły artystyczne
71
74
69
37
Członkowie zespołów artystycznych
6
6
5
11
Koła (kluby)
64
64
60
145
Członkowie kół (klubów)
Tab.7. Wskaźniki dotyczące kultury i sztuki (działalność bibliotek, domów, ośrodków kultury i świetlic) w
mieście Ustka. Opracowanie własne na podstawie danych Bank Danych Lokalnych GUS.
Powyższe wartości wskaźników związane są z działalnością Domu Kultury w Ustce,
bibliotek oraz innych ośrodków kulturowych zlokalizowanych na terenie miasta.
W ramach działalności Domu Kultury w Ustce działają sekcje: tańca, muzyczna,
plastyczna, teatralna, filmowa, w których mogą realizować swoje pasje zarówno młodsi
jak i starsi mieszkańcy miasta Ustka.
21
W 2014 roku na terenie miasta odbyło się łącznie 91 imprez o charakterze kulturowym,
w których uczestniczyło ogółem 7310 osób. Liczba uczestników w tego typu imprezach
jest znaczenie wyższa niż to miało miejsce w latach 2011-2012. Jak wynika z danych
GUS, na terenie miasta obecnie funkcjonują 4 zespoły artystyczne, do których przynależy
łącznie 37 osób. Dodatkowo, w mieście
Ustka w 2014 roku istniało 11 kół (145
członków).
W Ustce znajdują się również placówki o charakterze kulturowym: Bałtycka Galeria
Sztuki, Muzeum Chleba, Muzeum Mineralogiczne, Muzeum Ziemi Usteckiej.
Wskaźniki
2010 rok
2012 rok
2014 rok
5
3
2
Kluby
636
209
111
Członkowie
505
289
93
Ćwiczący ogółem
419
258
63
Ćwiczący mężczyźni
86
31
30
Ćwiczący kobiety
408
276
89
Ćwiczący do lat 18 ogółem
323
250
61
Ćwiczący do lat 18 chłopcy
85
26
28
Ćwiczący do lat 18 dziewczęta
7
7
0
Instruktorzy sportowi
6
3
2
Sekcje sportowe
Tab.8. Wskaźniki dotyczące sportu i rekreacji w mieście Ustka. Opracowanie własne na podstawie danych
Bank Danych Lokalnych GUS.
Powyższa tabela przedstawia wskaźniki dotyczące aktywności sportowej i rekreacyjnej
podejmowanej przez mieszkańców miasta Ustka. W 2014 roku na terenie miasta
funkcjonowały 2 kluby sportowe, do których łącznie przynależało 111 osób. Jak wynika
z powyższych danych, w porównaniu do lat poprzednich, liczba klubów zmalała, a co za
tym idzie, zmniejszyła się liczba ćwiczących w nich członków. W obydwu grupach
wiekowych (osób do 18 roku życia oraz osób powyżej 18 roku życia), mamy do
czynienia ze zdecydowaną przewagą mężczyzn zaangażowanych w zajęcia sportowe. Jak
wynika z Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych zrealizowanej na terenie miasta
w 2015 roku, uprawianie sportu jest bardzo popularnym zajęciem wśród młodych
mieszkańców. 58,2¿ uczniów szkoły podstawowej, 53,5¿ uczniów szkoły gimnazjalnej
i 51,1¿ uczniów szkoły ponadgimnazjalnej wskazało aktywność fizyczną jako jedno
z ulubionych zajęć.
22
Należy pamiętać, że aktywność fizyczna jest bardzo ważna, szczególnie w okresie
rozwoju młodego człowieka. Szkoła to miejsce, które nie tylko przekazuje wiedzę
o sporcie i zdrowych nawykach, ale uczy zasad współzawodnictwa. Konieczne jest, by
placówki oświatowe dostosowały ofertę programową z zakresu wychowania fizycznego
do potrzeb i zainteresowań najmłodszych. Zasady funkcjonujące w grach zespołowych
są niezbędne dla kształtowania się pozytywnych postaw, co z kolei zapobiega aktom
wandalizmu
i
niestosownym
zachowaniom
przejawianym
przez
młodzież.
W 2005 roku w mieście realizowany był „Program Rozwoju Sportu dla Jednostek
Organizacyjnych Gminy Miejskiej Ustka”. Do celów Programu należało wyposażenie
uczniów w wiedzę i nawyki traktowania szeroko rozumianego sportu jako ważnego
czynnika
rozwoju,
realizacja
w
procesie
dydaktyczno-wychowawczym
oraz
pozalekcyjnym systemu wychowania fizycznego i sportu, stworzenie warunków
wyrównywania różnic w rozwoju fizycznym dzieci z różnych środowisk i warstw
społecznych, a także dzieci niepełnosprawnych, sformułowanie atrakcyjnego programu
edukacyjnego. Pomimo tego, iż realizacja Programu została zakończona, ważne jest, by
wcześniej wyznaczone cele były wciąż kontynuowane, a idea uprawiania sportu
upowszechniania wśród wszystkich grup wiekowych. Bazę sportową na terenie miasta
stanowi m.in. Ośrodek Sportu i Rekreacji, stadion przy ul. Sportowej oraz sale sportowe
zlokalizowane przy szkołach. Na uwagę zasługuje fakt, iż w roku bieżącym (2016)
odbywają są zajęcia sportowe dla uczniów, które są organizowane w ramach programu
powszechnej nauki pływania „Umiem pływać” współfinansowane z budżetu państwa.
Programem objętych zostanie 200 dzieci z dwóch Szkół Podstawowych nr 1 i nr 2
w Ustce. Łącznie przewiduje się zrealizowanie 280 godzin lekcyjnych (45 min.) zajęć
w trakcie trwania programu. Ofertę sportową należałoby poszerzyć o propozycje
skierowaną do dorosłych mieszkańców oraz osób niepełnosprawnych. Wydatki budżetu
gminy miasta Ustka na kulturę fizyczną w 2014 roku wyniosły 1,8¿ ogółu wydatków
(2012 rok: 2,4%).
Instytucje i podmioty odpowiedzialne za organizację imprez o charakterze kulturalnym
powinny w dalszym ciągu kontynuować prowadzenie kalendarza wydarzeń oraz dążyć
do zapewnienia dostatecznej ilości ofert kulturowych mieszkańcom miasta. W 2014
roku wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego budżetu gminy miasta Ustka
wyniosły 1,9¿ ogółu wydatków (2012 rok: 3,2¿).
23
Nowoczesna gospodarka o dużym potencjale innowacyjności wymaga rozwijania
umiejętności
korzystania
z
nowoczesnych
technologii
komunikacyjnych
m.in.
komputera. Dostępność oraz kompetencje związane z używaniem tych narzędzi są
mniejsze wśród starszych mieszkańców, a także osób mniej wykształconych. Jak wynika
z przeprowadzonej w 2015 roku Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych,
zaledwie 3,1¿ badanych uczniów szkół podstawowych, 3,5¿ uczniów szkół
gimnazjalnych, 10,3¿ uczniów szkół ponadgimnazjalnych nie posiada komputera
w domu. Niepokojącą informacją jest to, iż 11,2% szkół podstawowych i 8,1¿ uczniów
szkół gimnazjalnych oraz 24,1¿ uczniów szkół ponadgimnazjalnych spędza przed
komputerem ponad 5 godzin.
Aktywność obywatelska oraz umiejętność współpracy i wymiany wiedzy stają się
kluczowe w obliczu wyzwań współczesnej gospodarki oraz przyczyniają się do
powiększania dobrobytu społecznego. Pobudzanie aktywności mieszkańców, ich
zaangażowania
w
sprawy
lokalne
oraz
kształtowanie
odpowiedzialności
za
rozwiązywanie problemów społecznych stają się największym wyzwaniem stojącym
przed lokalnymi władzami oraz instytucjami działającymi na terenie miasta. Jak wynika
z badania zrealizowanego na terenie miasta na potrzeby Diagnozy Lokalnych Zagrożeń
Społecznych, niewielki odsetek młodych mieszkańców angażuje się w działalność
instytucji pozarządowych. Zaledwie 12,2¿ uczniów szkół podstawowych, 17,4¿
uczniów szkół gimnazjalnych oraz 10,3¿ uczniów szkół ponadgimnazjalnych przyznaje,
że bierze udział w pracach różnych organizacji. Ponadto co czwarty badany mieszkaniec
uważa, że w trudnej sytuacji życiowej może liczyć na wsparcie ze strony organizacji
pozarządowych.
Organizacje pozarządowe działające na terenie miasta Ustka w 2015 roku:
1. Stowarzyszenie Turystyczno-Sportowe "Ustka" ul. Grunwaldzka 35, 76-270 Ustka
2. Usteckie Forum Turystyczne ul. Wczasowa 14, 76-270 Ustka
3. Towarzystwo Przyjaciół Ustki ul. Marynarki Polskiej 62A, 76-270 Ustka
4. Stowarzyszenie na Rzecz Bezdomnych, Niepełnosprawnych osób Starszych oraz
Dzieci "Domino" ul. Westerplatte 5, 76-270 Ustka
5. Niezależne Forum Samorządowe Ziemi Usteckiej ul. Grunwaldzka 24, 76-270
Ustka
24
6. Stowarzyszenie "Pomocy Bene -Vita" ul. Dunina 24, 76-270 Ustka (posiada status
organizacji pożytku publicznego)
7. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom "Przystań" w Ustce ul. Darłowska 18, 76-270
Ustka
8. Związek Rybaków Polskich ul. Norwida 13, 76-270 Ustka
9. Ustecki Uniwersytet Trzeciego Wieku – Żyj Kolorowo ul. Grunwaldzka 24, 76-270
Ustka (posiada status organizacji pożytku publicznego)
10. Lokalna Organizacja Turystyczna "Ustka i Ziemia Słupska" ul. Marynarki Polskiej
87, 76-270 Ustka
11. Usteckie Towarzystwo Oświatowe w Ustce ul. Bursztynowa 12, 76-270 Ustka
12. Stowarzyszenie "Stwardnienie Rozsiane Ustka – Tomek Jaworski" ul. Kopernika
16/28, 76-270 Ustka
13. Stowarzyszenie Miłośników Fortyfikacji ul. Grunwaldzka 41/31, 76-270 Ustka
14. Stowarzyszenie Pedagogów i Przyjaciół Dzieci w Ustce ul. Słowackiego 29, 76270 Ustka
15. Stowarzyszenie Forum Kowalskie w Ustce ul. Kościelniaka 15/29, 76-270 Ustka
16. Stowarzyszenie Życzliwych Ustce ul. Westerplatte 1, 76-270 Ustka
17. Stowarzyszenie "Dolina Marszewa" ul. Walki Młodych 5/27, 76-270 Ustka
18. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne, Oddział Terenowy w Ustce ul.
Leśna 2, 76-270 Ustka
19. Ochotnicza Straż Pożarna w Ustce ul. Darłowska 1a,76-270 Ustka
20. Stowarzyszenie Rozwoju Turystyki, Sportu i Kultury "Ustka Offroad Klub"
w Ustce
21. Stowarzyszenie Transportu i Handlu ul. Bursztynowa 5, 76-270 Ustka
22. Stowarzyszenie Twórców i Sympatyków Sztuki Alternatywney Y Niezależney
"QRZAYKA" ul. Wczasowa 5/19, 76-270 Ustka
23. Środkowopomorska Grupa Rybacka w Ustce, ul. Westerplatte 4, 76-270 Ustka
24. Stowarzyszenie Prywatnych Właścicieli Domków Rekreacyjnych "PERKOZ" w
Ustce z siedzibą przy ul. Żeglarzy 11, 76-270 Ustka
25. Stowarzyszenie Latarnik w Ustce, ul. Marynarki Polskiej 1, 76-270 Ustka
Władze miasta realizują "Program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz z
podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego wymienionymi w art. 3.
25
ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie". Celem głównym programu jest tworzenie i umacnianie partnerstwa
pomiędzy samorządem a organizacjami pozarządowymi. Do celów szczegółowych
programu należy poprawa jakości życia mieszkańców, integracja podmiotów
realizujących zadania
pozarządowych,
publiczne, prezentacja
promocja
przedmiotu
dorobku i osiągnięć organizacji
działalności
organizacji
pozarządowych,
wzmocnienie potencjału organizacji pozarządowych, budowanie społeczeństwa
obywatelskiego poprzez aktywizację społeczną, zwiększenie aktywności społecznej
w sferze zadań publicznych poprzez efektywniejsze włączenie w ich realizację
organizacji pozarządowych. Na 2016 rok przyjęto następujące priorytetowe zadania
publiczne do realizacji: wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej, wspieranie
turystyki oraz kultury, sztuki i ochrony dóbr kultury, pomoc społeczną, w tym pomoc
rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, działalność na rzecz osób w wieku
emerytalnym.
Wnioski
O dużym zainteresowaniu sportem wśród dzieci i młodzieży świadczą wyniki Diagnozy
Problemów
Społecznych
z
2015
roku
zrealizowanej
na
terenie
miasta.
Z przeprowadzonej analizy danych zastanych wynika, że władze samorządowe są
świadome oddziaływania braku aktywności fizycznej na życie i funkcjonowanie
jednostki społecznej i w związku z tym podejmują działania mające na celu
upowszechnianie idei sportu.
Celem strategicznym
w obszarze kultury fizycznej
powinny być także działania podejmowane na rzecz dorosłych mieszkańców miasta
Ustka, np. opracowanie planu bezpłatnych zajęć sportowych dla kobiet i mężczyzn.
Władze samorządowe i przedstawiciele placówek oświatowych powinny zadbać o ofertę
kulturową skierowaną do dzieci i młodzieży. Jak wynika z Diagnozy Lokalnych Zagrożeń
Społecznych, młodzi ludzie chętnie spędzają wolny czas w towarzystwie rówieśników,
w związku z tym warto rozważyć działania uwzględniające aktywności zespołowe.
Odpowiednia
oferta
rekreacyjno-kulturowa
dostosowana
do
najmłodszych
mieszkańców miasta Ustka to jedno z narzędzi zapobiegających uzależnieniom. Jednym
z rodzajów uzależnień behawioralnych jest uzależnienie od komputera. Młodzi ludzie
korzystający z tej formy rozrywki są narażeni w sieci na niepożądane treści oraz
26
cyberprzemoc. Wskazane jest by w tym celu na terenie szkół przeprowadzono
oddziaływania profilaktyczne skierowane nie tylko do dzieci i młodzieży, ale również do
rodziców, opiekunów i nauczycieli. Dobrym przykładem praktyk w zakresie uzależnień
jest projekt „Grajmy razem! Tak po prostu…! – zajęcia sportowo-rekreacyjne dla
uczniów w ramach Zintegrowanego Programu Profilaktyki Gminnej Miasta Ustka”
zrealizowany na terenie miasta ze środków pochodzących z Funduszu Zajęć SportowoRekreacyjnych dla uczniów z Ministerstwa Sportu i Turystyki. Celem realizacji projektu
było wypełnienie czasu wolnego uczniom z miasta Ustka, socjalizacja w środowisku
lokalnym, a także przeprowadzenie działań profilaktycznych w zakresie rozwiązywania
problemów alkoholowych, przeciwdziałanie narkomanii i przemocy wśród dzieci
i młodzieży. Powyższy cel był realizowany poprzez upowszechnienie kultury fizycznej
wśród dzieci i młodzieży w Ustce.
Organizacje pozarządowe uczą zasad współpracy oraz partnerstwa pomiędzy
interesariuszami. Działalność instytucji z sektora NGO zwiększa kapitał kulturowy,
społeczny oraz ekonomiczny danego regionu, a także propaguje ideę deliberacji
i partycypacji wśród społeczeństwa. Kontynuacja "Programu współpracy miasta Ustka
z organizacjami pozarządowymi oraz z podmiotami, zawartych w art. 3. Ust.3 Ustawy
z
dnia
24
kwietnia
2003
roku
o
Działalności
Pożytku
Publicznego
i Wolontariacie" umożliwi wykorzystanie potencjału, jakim dysponują organizacje
pozarządowe. Współpraca z instytucjami funkcjonującymi w trzecim sektorze może
zaowocować wytworzeniem dobrej oferty kulturowej, spełniającej wymagania
i oczekiwania młodych mieszkańców miasta Ustka.
27
Ochrona zdrowia
Zdrowie w hierarchii wartości człowieka od zawsze zajmuje wysoką pozycję. Jak wynika
z badań przeprowadzonych przez CBOS w 2013 roku, kategoria ta zajmuje drugie
miejsce spośród pozostałych wartości cenionych w życiu (74¿ wskazań na tę
odpowiedź). Rozwój cywilizacji i postęp w naukach medycznych sprawił, że jakość
życia człowieka znacznie się poprawiła, trwanie życia wydłużyło się, a współczynnik
umieralności diametralnie obniżył. Diagnoza stanu zdrowia i zasobów służby
zdrowotnej jest istotnym elementem w tworzeniu Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych.
W 2014 roku w mieście Ustka miało miejsce 161 zgonów (76 kobiet, 85 mężczyzn).
Średnia liczba zgonów na 1000 osób w Ustce wyniosła 10 (województwo pomorskie –
8,8, Polska – 9,8). W ciągu ostatnich 11 lat (2002 – 2013) odnotowano, że najczęstszą
przyczyną śmierci były choroby układu krążenia (42,6¿ wszystkich zgonów) oraz
nowotwory (28,1%).
W 2014 roku na terenie miasta Ustka funkcjonowało 8 przychodni lekarskich oraz 8
aptek. Liczba porad lekarskich udzielonych na terenie miasta w 2014 roku ogółem to
110 973. Średnia liczba porad lekarskich przypadająca na jednego mieszkańca w 2014
roku według danych Głównego Urzędu Statystycznego wyniosła 4.
Na terenie miasta Ustka zlokalizowana jest Całodobowa Przychodnia Rejonowa dla
Dzieci i Dorosłych, Przychodnia Rejonowa dla Dzieci, Wojskowa Specjalistyczna
Przychodnia Lekarska – ogólnodostępna.
Podmioty lecznicze w psychiatrycznej opiece zdrowotnej z których mogą skorzystać
mieszkańcy miasta Ustka to: Samodzielny Publiczny Specjalistyczny Psychiatryczny
Zakład Opieki Zdrowotnej w Słupsku, Centrum Psychiatrii SON w Ustce, Niepubliczny
Zakład Opieki Zdrowotnej Centrum Opieki Medycznej „AUTYZM” w Słupsku, Poradnia
Psychologiczno – Pedagogiczna w Słupsku oraz prywatne gabinety psychologicznopedagogiczne zlokalizowane na terenie Ustki jak i miasta Słupsk.
Osoby z zaburzeniami psychicznymi i osoby upośledzone umysłowo z miasta Ustka
mogą znaleźć oparcie społeczne w środowiskowych domach samopomocy, które są
jednostkami wsparcia dziennego dla dorosłych. W tego typu ośrodkach, interesariusze
28
mogą skorzystać z terapii zajęciowej, warsztatów integracyjnych, artystycznych,
socjoterapeutycznych,
aktywizacji
zawodowej
oraz
z
poradnictwa
socjalnego
i psychologicznego. Mieszkańcy miasta Ustka mogą skorzystać ze wsparcia
następujących środowiskowych domów samopomocy zlokalizowanych na terenie
powiatu słupskiego: Środowiskowego Domu Samopomocy w Słupsku, Środowiskowego
Domu Samopomocy w Gardnie Wielkiej, Środowiskowego Domu Samopomocy
w Potęgowie, Środowiskowego Domu Samopomocy w Rumsku, Środowiskowego Domu
Samopomocy w Przytocku. Na terenie powiatu słupskiego prowadzone są również domy
pomocy społecznej o zasięgu ponad gminnym. Osoby w podeszłym wieku oraz
przewlekle somatycznie chore mogą skorzystać z Domu Pomocy Społecznej „Leśna
Oaza” w Słupsku. Osoby przewlekle chore psychicznie pomoc mogą znaleźć w Domu
Pomocy Społecznej w Lubuczewie, natomiast osoby niepełnosprawne intelektualnie
mogą liczyć na wsparcie Domu Pomocy Społecznej w Machowinie.
Wnioski
Starzenie się społeczeństwa wymaga od władz lokalnych zwiększenia dostępu do
lekarzy o wielu specjalnościach. W najbliższej przyszłości należy podjąć działania, które
będą miały na celu wykorzystywanie zasobów i potencjału, który tkwi w organizacjach
pozarządowych, świadczących m.in. pomoc osobom niepełnosprawnym. Wsparcie dla
osób chorych i potrzebujących może również nastąpić w ramach prac społecznie
użytecznych, a także w ramach wolontariatu prowadzonego na terenie lokalnych szkół.
Najczęstszymi przyczynami zgonów są: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca,
nowotwory (rak płuc, jelita grubego, piersi, żołądka), cukrzyca oraz nadciśnienie
tętnicze. W zakresie ochrony zdrowia i przeciwdziałaniu uzależnieniom, władze lokalne
oraz przedstawiciele służby zdrowia powinny kontynuować działania profilaktyczne
mające na celu promocje postaw prozdrowotnych po to by wyeliminować lub wykryć we
wczesnym stadium wyżej wymienione choroby. Jak wynika z przeprowadzonej analizy
danych zastanych, w mieście Ustka brakuje form pomocy geriatrycznej oraz paliatywnej,
w związku z tym w najbliższych latach należy rozważyć utworzenie miejsca, w którym
zapewniona byłaby tego rodzaju pomoc.
29
Rynek pracy i bezrobocie
Bezrobocie jest zjawiskiem trudnym do zmierzenia. Statystyki najczęściej odnoszą się do
skali bezrobocia rejestrowanego (jawnego), ujmując w ten sposób tylko część osób
pozostających bez pracy. Poważnym skutkiem bezrobocia jest ubożenie rodziny, które
często prowadzi do narastania konfliktów i napięć między członkami rodziny oraz
przyczynia się do powstawania patologii społecznych. Brak perspektyw zatrudnienia,
szczególnie w przypadku bezrobotnych długoterminowych, powoduje degradację
pozycji społecznej tych osób. Długotrwałe bezrobocie często prowadzi do ubóstwa oraz
marginalizacji społecznej.
Z danych GUS dla miasta Ustka z 2014 roku wynika, iż w rejestrze REGON wpisanych
było 2170 podmiotów gospodarki narodowej, w tym w sektorze rolniczym – 93
podmioty, w sektorze przemysłu i budownictwa – 290 podmiotów, pozostała
działalność – 1787 podmiotów. Analizując strukturę firm według klas wielkości
zatrudnienia, należy zauważyć zupełną dominację mikroprzedsiębiorstw. Zdecydowaną
większość stanowią niewielkie podmioty gospodarcze, w których jest zatrudnionych
maksymalnie 9 osób (2093 podmiotów). 54 podmioty zatrudniają od 10 do 49 osób, 23
podmiotów zatrudnia od 50 do 249 osób.
Wskaźniki – 2014 rok
Podmioty wpisane do rejestru REGON
na 10 tysięcy ludności
Miasto
Ustka
Powiat słupski
Województwo
pomorskie
Polska
1352
927
1199
1071
Osoby fizyczne prowadzące
96
68
86
77
działalność gospodarczą na 1000 osób
w wieku produkcyjnym
Tab. 9. Podmioty gospodarki narodowej - wskaźniki. GUS. 2014 rok. Opracowanie własne na podstawie
danych Bank Danych Lokalnych GUS.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w mieście Ustka liczba osób
bezrobotnych zarejestrowanych na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła 661 osób,
natomiast na dzień 31 grudnia 2015 roku – 580 osób (308 mężczyzn, 272 kobiety).
Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec grudnia 2015 roku w powiecie słupskim
była wyższa (15,6¿) od stopy bezrobocia dla województwa pomorskiego (9¿).
Poniższy wykres
przedstawia
szacunkowe
dane
dotyczące
stopy bezrobocia
rejestrowanego w Ustce w latach 2004 – 2014 w zestawieniu z danymi dla
województwa pomorskiego. Poziom bezrobocia rejestrowanego w Ustce był wyższy
30
w każdym analizowanym roku od stopy bezrobocia dla kraju oraz województwa
pomorskiego.
Wykres 6. Podmioty Szacunkowa stopa bezrobocia rejestrowanego w Ustce. Polska w Liczbach. GUS
W Ustce na 1000 mieszkańców pracuje 149 osób. Jest to niższa wartość od wartości dla
województwa
pomorskiego
oraz niższa
od
wartości
dla
Polski.
Bezrobocie w Ustce wynosiło w 2014 roku 12,6% (13,2% wśród kobiet i 12,1% wśród
mężczyzn). Wśród aktywnych zawodowo mieszkańców Ustki 1134 osób wyjeżdża do
pracy do innych miast, a 822 pracujących przyjeżdża do pracy spoza miasta (Saldo: 312). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Ustce wynosi 3 409,29 pln, co
odpowiada 85,1% przeciętnego
miesięcznego
wynagrodzenia
brutto
w
Polsce.
21,9% mobilnych zawodowo mieszkańców miasta jest zatrudnionych w sektorze
rolniczym
(rolnictwo,
leśnictwo,
łowiectwo
i
rybactwo), 44,2% w
przemyśle
i budownictwie, a 10,9% w sektorze usługowym, natomiast 1,2% pracuje w sektorze
finansowym.
Poniżej zostały przedstawione wybrane statystyki dla powiatu słupskiego dotyczące
bezrobocia w 2015 roku. Większość zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie to
31
osoby młode oraz legitymujące się stażem pracy. 35¿ zarejestrowanych bezrobotnych
mieszkańców powiatu stanowiły osoby długotrwale bezrobotne (osoby pozostające bez
pracy dłużej niż 12 miesięcy), natomiast 14,1% zarejestrowanych bezrobotnych
stanowiły osoby poniżej 25 roku życia. Czas poszukiwania pracy wpływa na szanse
bezrobotnych na szybko zmieniającym się rynku pracy.
Bezrobotni zarejestrowani wg wieku i płci
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
24 lata i mniej
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
25-34
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
35-44
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
45-54
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
55 i więcej
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
100%
47,3%
52,7%
14,1%
5,2%
8,8%
29,2%
11,2%
18%
20,1%
9%
11,1%
17,9%
9,6%
8,4%
18,6%
13,1%
5,5%
Tab. 10. Procent bezrobotnych według wieku i płci w mieście Ustka w 2015 roku. Opracowanie własne na
podstawie danych Bank Danych Lokalnych GUS.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku, w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Słupsku zarejestrowanych było 231 osób powyżej 55 roku życia oraz 67 osób
bezrobotnych do 25 roku życia, którzy zamieszkują miasto Ustka. Największy odsetek
bezrobotnych w powiecie słupskim pod względem kategorii wieku stanowią osoby
w przedziale wiekowym 25-34 lata (29,2%). W przypadku podziału bezrobotnych
w powiecie słupskim według poziomu wykształcenia, najwyższy procent bezrobotnych
stanowią osoby z wykształceniem zawodowym (26,5¿) oraz z gimnazjalnym i niższym
niż gimnazjalne (40,2%).
32
Bezrobotni zarejestrowani wg poziomu wykształcenia i płci
Wyższe
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
7,6%
2,5%
5,1%
policealne, średnie zawodowe
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
16,4%
5,8%
10,5%
średnie ogólnokształcące
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
9,2%
2,6%
6,6%
zasadnicze zawodowe
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
26,5%
14,5%
12,1%
gimnazjalne i poniżej
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
40,2%
21,8%
18,4%
Tab. 11. Procent bezrobotnych według poziomu wykształcenia w mieście Ustka w 2015 roku. Opracowanie
własne na podstawie danych Bank Danych Lokalnych GUS.
Osoby bezrobotne z miasta Ustka mogą uzyskać pomoc w Miejskim Ośrodku Pomocy
Społecznej oraz Powiatowym Urzędzie Pracy w Słupsku. Poniżej przedstawione zostały
dokładne statystyki dotyczące bezrobocia na terenie miasta Ustka w latach 2013-2014.
Jak wynika z poniższych danych za rok 2014, 6,2¿ ogółu bezrobotnych z Ustki
stanowiły osoby niepełnosprawne.
Wyszczególnienie
2013
2014
Bezrobotni ogółem
838
661
Bezrobotni długotrwale
392
335
Bezrobotni z prawem do zasiłku
184
157
Zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy
74
52
Osoby poprzednio pracujące
752
602
Osoby dotychczas nie pracujące
86
59
Niepełnosprawni
45
41
Osoby bezrobotne powyżej 50 roku życia
268
231
Osoby bezrobotne do 25 roku życia
94
67
Tab.12. Statystyki dotyczące bezrobocia w powiecie słupskim. Opracowanie własne na podstawie danych
lokalnych.
33
Wnioski:
Rynek pracy jest zależny przede wszystkim od
stanu gospodarki narodowej oraz
światowej. Niepokojącą informacją wyłaniającą się z powyższej analizy struktury
bezrobocia jest stosunkowo wysoki odsetek mieszkańców, którzy są zarejestrowani jako
osoby bezrobotne. Jak wynika z przeprowadzonej Diagnozy Lokalnych Zagrożeń
Społecznych, ponad 60% badanych uważa bezrobocie za bardzo poważny problem
występujący w ich regionie. Statystyki te w perspektywie kolejnej dekady mogą ulec
zmianie ze względu na liczne przeobrażenia gospodarcze. Pomimo tego, iż władze
samorządowe organizują mające na celu aktywizację zawodową osób bezrobotnych oraz
zagrożonych bezrobociem, jak wynika z przeprowadzonego badania, zaledwie 23,8%
wie o lokalnych działaniach wspierających osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem
społecznym. Oczywiście, należy pamiętać, że za sformułowanie polityki społecznej
w zakresie rozwiązywania problemu bezrobocia odpowiedzialne są nie tylko władze
lokalne, ale także podmioty pełniące funkcje polityczne i administracyjne w skali makro.
Pierwszym
krokiem
w
celu
złagodzenia
zjawiska
bezrobocia
wśród
wyżej
wymienionych grup, jest stopniowa rezygnacja z pieniężnej formy pomocy na rzecz
stworzenia odpowiednich warunków stanowiących bazę do rozwoju aktywności
zawodowej tej grupy. Ponadto, przedstawiciele instytucji samorządowych w mieście
Ustka winny dostosować lokalną politykę społeczną w zakresie bezrobocia do sytuacji
na rynku pracy osób niepełnosprawnych. Władze lokalne powinny również skupić
swoją uwagę na młodzieży NEET (Not in Education, Employment or Training). Tym
terminem określane są młode osoby, które nie pracują, nie uczą się oraz nie szkolą. Jak
wynika z badań Bilansu Kapitału Ludzkiego z 2015 roku, odsetek osób przynależących
do tej grupy społecznej wzrasta, dlatego też problem NEET powinien być jednym
z kluczowych obszarów w zakresie planowania polityki społecznej. W związku
z procesem starzenia się społeczeństwa i spadkiem dzietności, wyzwaniem dla władz
miasta Ustka jest dopasowanie rynku pracy do owych przeobrażeń demograficznych.
Ponadto, placówki oświatowe powinny utworzyć atrakcyjną ofertę kształcenia
zawodowego i technicznego, która będzie jednocześnie dopasowana do lokalnego rynku
pracy. Kolejnym proponowanym działaniem zawartym w niniejszej strategii jest
popularyzacja zachowań pro-przedsiębiorczych wśród społeczności lokalnej. Znaczny
odsetek populacji Ustki stanowią osoby z wykształceniem zawodowym oraz
podstawowym. Jak wynika ze statystyk dotyczących poziomu bezrobocia w podziale na
34
wykształcenie, widzimy, iż powyższa grupa społeczna jest szczególnie zagrożona na
brak pracy, a co za tym idzie, wykluczenie społeczne. Winno się rozważyć i opracować
koncepcję, która miałaby na celu przekwalifikowanie zawodowe tej grupy osób do
potrzeb lokalnego rynku pracy. Ważnym punktem planowania strategicznego w zakresie
bezrobocia powinno być opracowanie programu realizacji doradztwa zawodowego
w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Władze samorządowe powinny
zachęcić lokalnych przedsiębiorców oraz potencjalnych właścicieli firm do uczestnictwa
w konsultacjach społecznych w zakresie opracowania polityki sprzyjającej rozwojowi
biznesu na terenie miasta Ustki oraz skupić się przede wszystkim na rewitalizacji
społecznej i realizacji modelu edukacyjnego, który będzie odpowiadał potrzebom rynku
pracy.
35
Wykluczenie społeczne
Zagrożenia współczesnej rodziny
Osoby trwale ubogie cechuje poczucie bezradności, bezsilności oraz zepchnięcia na
margines. Z powodu podejmowania prac dorywczych i potrzeby oszczędzania, takie
osoby nie uczestniczą czynnie w życiu społecznym ani nie korzystają z dóbr
kulturowych. Do grup szczególnie zagrożonych ubóstwem można zaliczyć rodziny,
w których członkowie utrzymują się z niezarobkowych źródeł, innych niż renta czy
emerytura. Utrwalanie się biedy powoduje zmianę stylu życia rodziny oraz przyczynia
się do powstania wielu niekorzystnych zjawisk, jak: zaniedbania w opiece i wychowaniu,
alkoholizm, przemoc w rodzinie, przestępczość. Ubóstwo może doprowadzić również do
niepożądanej sytuacji jaką jest bezdomność.
Powody przyznania pomocy
Powód:
2013
2014
Ubóstwo
358
348
Bezrobocie
237
218
Niepełnosprawność
267
249
Długotrwała lub ciężka choroba
287
296
Bezradność opiekuńczo-wychowawcza
124
96
Alkoholizm
128
96
Inne
15
19
Tab.13. Powody przyznania świadczeń pomocy społecznej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Ustce. Tabela przedstawia liczbę osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.
Najczęstszymi powodami udzielania świadczeń pomocy społecznej w latach 2013-2014
było bezrobocie, ubóstwo, niepełnosprawność oraz długotrwała lub ciężka choroba.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce w 2013 roku udzielił pomocy w postaci
świadczeń pieniężnych 464 rodzinom, świadczeń rzeczowych – 287 rodzinom,
świadczeń porady – 449 rodzinom. W 2014 roku MOPS udzielił pomocy w postaci
świadczeń pieniężnych 456 rodzinom, świadczeń rzeczowych – 262 rodzinom,
świadczeń porady – 427 rodzinom.
36
Warto również przyjrzeć się strukturze odbiorców pomocy społecznej ze względu na
aktywność zawodową. Szczegółowe dane obrazujące tę strukturę zostały przedstawione
poniżej. Najliczniejszą grupę odbiorców pomocy społecznej ze względu na aktywność
zawodową stanowią osoby bezrobotne, bez prawa do zasiłku. W 2014 roku, 54 osoby ze
statusem osoby pracującej korzystały z oferowanej pomocy społecznej.
Struktura odbiorców pomocy społecznej ze
względu na aktywność zawodową
2013
2014
161
172
inne
bezrobotny, bez prawa do zasiłku
102
nie pracuje
69
90
67
73
na emeryturze
pracuje
59
54
na rencie
57
52
25
21
pracuje dorywczo
16
na zasiłku dla bezrobotnych
studiuje
121
36
1
0
Wykres nr 6. Struktura odbiorców pomocy społecznej ze względu na aktywność zawodową.
Opracowanie własne na podstawie danych lokalnych.
Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą liczyć na pomoc Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Ustce, który oferuje wsparcie w formie świadczeń
pieniężnych (zasiłek celowy, zasiłek okresowy, zasiłek stały, zasiłek celowy specjalny)
oraz pomoc o charakterze niepieniężnym, do której zaliczyć można pracę socjalną,
opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, sprawienie pogrzebu,
zapewnienie schronienia, odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej, dożywianie
dzieci. W tym miejscu warto również przyjrzeć się statystykom dotyczącym środków
finansowych na wydatki w zakresie pomocy społecznej.
37
Rodzaj świadczenia– pomoc społeczna
Liczba
beneficjentów
Zasiłki rodzinne
2015 rok
47
Zasiłki pielęgnacyjne
423 895 zł
486
669 069 zł
Świadczenia pielęgnacyjne
35
469 240 zł
Zasiłek dla opiekunów osób starszych
15
92 248 zł
Składki emerytalno-rentowe do ZUS
48
142 228 zł
Zapomoga z tytułu urodzenia dziecka
80
80 000
728
832 495,61
7
27 767,74 zł
Świadczenia dla osób upośledzonych psychicznie
16
174 997,76
Pobyt w pieczy zastępczej
22
89 968,55
1
18 634
135
118 934,19
28
621 397,99
439
468 361,84
14
28 914,80
Świadczenia rodzinne
Wynagrodzenie dla opiekunów prawnych
Asystent rodziny
Posiłki
Pobyt w Domach Pomocy Społecznej
Dodatki mieszkaniowe
Zasiłki stałe
„Pomoc w zakresie dożywiania”
-
201 355,0
*jedna osoba/rodzina może korzystać z kilku form pomocy
Tab.14. Wybrane świadczenia udzielone przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce. Opracowanie
własne na podstawie danych lokalnych.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce podejmuje szereg licznych działań
mających na celu niwelowanie zjawiska wykluczenia zawodowego oraz społecznego,
które prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji zarówno dla osób zagrożonych
marginalizacją jak i członków ich rodzin.
Od początku roku
2015 w ramach Integracji Społecznej Miejski Ośrodek Pomocy
realizuje następujące projekty socjalne (kontynuacja projektów z lat ubiegłych):
 Projekt Integracji Społeczności Lokalnej – „Kawa lub herbata za 1 zł” i „Wizaż dla
Seniora”,
 spotkanie Wigilijne dla 50 osób starszych, samotnych, niepełnosprawnych,
zorganizowane w partnerstwie ze Stowarzyszeniem „Pomocy Bene-Vita”,
38
 zatrudnienie na ½ etatu asystent rodziny, który pracuje z 9 rodzinami (w tym 2
rodziny zobowiązane są przez Sąd do współpracy z asystentem rodziny a 1
rodzina złożyła wniosek o pomoc w formie wsparcia asystenta rodziny),

„Koperta życia” - do końca roku mieszkańcom wydano 490 kopert. Służą one
ratowaniu życia i zdrowia ludziom chorym i jest ona przeznaczona dla służb
ratunkowych,
 Usługa Teleopieka (MOPS udostępnił nieodpłatnie 23 telefony (5 komórkowych
i 18 stacjonarnych) osobom samotnym i przewlekle chorym.
Wnioski:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce poprawnie reaguje na potrzeby
mieszkańców zagrożonych wykluczeniem społecznym. Na uwagę zasługuje fakt, iż
władze lokalne w swoich działaniach uwzględniają osoby starsze, organizując takie
akcje jak Teleopieka, „Wizaż dla Seniora”, czy spotkania wigilijne. Miejski Ośrodek
Pomocy Społecznej oferuje nie tylko wsparcie finansowe. Podejmuje działania, które ma
na celu ochronę oraz wsparcie dla osób (w tym dzieci i młodzież) ze środowisk
zagrożonych marginalizacją. Należy pamiętać, że długotrwałe bezrobocie bardzo często
prowadzi do ubóstwa, które z kolei wiąże się z wykluczeniem kulturowym, społecznym
oraz ekonomicznym. Oferowane środki finansowe w niektórych przypadkach mogą
doprowadzić do pogłębiania się zjawiska wyuczonej bezradności, lecz z drugiej strony,
ich ograniczenie może spowodować znaczny spadek jakości poziomu życia danej
rodziny. Należy również zastanowić się nad rolą asystenta rodziny, którego praca jest
szczególnie istotna dla rodzin objętych jego wsparciem. W 2015 roku w mieście Ustka
zatrudniony był jeden asystent rodziny. Powinno się rozważyć zwiększenie wymiaru
pracy już zatrudnionego asystenta rodziny oraz zatrudnienie dodatkowych osób, które
mogłyby pełnić tę funkcję i jednocześnie sprawować nadzór nad rodzinami zagrożonymi
marginalizacją społeczną. Jest to niezwykle istotne ze względu na fakt, iż poprawna
współpraca pomiędzy asystentem a daną rodziną, może pozytywnie wpłynąć na
funkcjonowanie komórki rodzinnej, a co za tym idzie, doprowadzić do ustabilizowania
się sytuacji społecznej panującej w danej rodzinie.
39
Niepełnosprawność
Na
wykluczenie
społeczne
i
marginalizację
szczególnie
są
narażone
osoby
niepełnosprawne. Nie istnieje jedna definicja tego terminu; możemy wyróżnić
niepełnosprawność w modelu medycznym, społecznym, funkcjonalnym oraz prawnym.
Prawo polskie definiuje niepełnosprawnych jako osoby, których stan fizyczny lub
psychiczny uniemożliwia lub ogranicza trwale lub przez pewien okres czasu prawidłowe
wypełnianie zadań związanych z rolą społeczną. Ze względu na formalny podział
możemy wyróżnić 3 podstawowe stopnie niepełnosprawności tj. znaczny, umiarkowany
oraz lekki.9 Według Światowej Organizacji Zdrowia osoba niepełnosprawna to taka, która
nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego
życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia
sprawności fizycznej lub psychicznej.10 W Polsce liczba niepełnosprawnych wzrasta, co
może wiązać się miedzy innymi ze starzeniem się społeczeństwa. Natężenie zjawiska
niepełnosprawności
nasila
się
wraz
z
wiekiem.
Do
najczęstszych
przyczyn
niepełnosprawności można zaliczyć choroby, wypadki, zatrucia i urazy.11
Według danych GUS z 2011 roku, osoby niepełnosprawne w powiecie słupskim
stanowiły 11,6¿ ogółu wszystkich mieszkańców powiatu (informacje zebrane na
podstawie dobrowolnych deklaracji badanych w Narodowym Spisie Powszechnym).
Poniższa tabela prezentuje informacje na temat liczby mieszkańców miasta Ustka
według
kategorii
niepełnosprawnych
niepełnosprawności
stanowią
osoby
w
2011
roku.
niepełnosprawne
Największy
prawnie
o
udział
stopniu
niepełnosprawności umiarkowanym. Szacuje się, że odsetek osób niepełnosprawnych
w mieście Ustka jest na zbliżonym poziomie do danych dla całego powiatu słupskiego.
Balcerzak - Paradowska B.: Sytuacja osób niepełnosprawnych w Polsce. W: Raport IPiSS, Warszawa 2002
Ibidem. WHO
11 GUS: Stan zdrowia ludności Polski w przekroju terytorialnym w 2004 roku. Warszawa 2007; S.
Kostrubiec, Stan zdrowia niepełnosprawnych. W: Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2005 - 2006
9
10
40
Odsetek mieszkańców powiatu słupskiego według kategorii niepełnosprawności
Rok
2011
Ogółem niepełnosprawne razem
N=11230 (11,6%)
osoby niepełnosprawne prawnie o stopniu
niepełnosprawności znacznym
2%
niepełnosprawności umiarkowanym
2,8%
niepełnosprawności lekkim
2,4%
Tab. 15. Statystyki dotyczące niepełnosprawności według kategorii niepełnosprawności dla całego powiatu
słupskiego w 2011roku. Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, zdrowie psychiczne to pełny stan fizyczny,
psychiczny i społeczny człowieka.12 Definicja socjologiczna określa zdrowie psychiczne
jako zdolność przystosowania się jednostki do norm kulturowych i środowiska
społecznego, uwewnętrzniania norm w przebiegu socjalizacji, umiejętności prawidłowego
funkcjonowania w grupie i rolach społecznych. W ramach zdrowia psychicznego możemy
wyróżnić zaburzenia psychiczne oraz niepełnosprawność intelektualną. Osoby
borykające się z problemami psychicznymi borykają się z problemem bezrobocia – dane
wskazują, że blisko ¾ osób przynależących do tej grupy nie pracuje zawodowo.13
Na terenie Ustki jak i całego powiatu słupskiego istnieją placówki przeznaczone dla osób
dorosłych z problemami psychicznymi oraz niepełnosprawnością intelektualną (wykaz
w
rozdziale
Ochrona
zdrowia).
Małoletni
upośledzeni
umysłowo
i z niepełnosprawnościami sprzężonymi z terenu miasta Ustka mogą skorzystać z dwóch
dostępnych na terenie powiatu słupskiego ośrodków szkolno-wychowawczych –
Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego im. Unicef w Słupsku oraz Specjalnego
Ośrodka Szkolno – Wychowawczego w Damnicy. Celem placówek jest zapewnienie
uczniom
i
wychowankom
wychowawczych,
właściwych
zdrowotnych,
warunków
edukacyjno-rewalidacyjnych,
materialnych oraz umożliwienie
prawidłowego
przebiegu procesu rozwoju i socjalizacji z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb.
12
13
WHO
http://www.powrot.org/chorzy-psychicznie-a-zatrudnienie/
41
Zgodnie z art.16 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka rodzina jest naturalną
podstawową komórką społeczną16, spełniającą wiele funkcji w społeczeństwie. Obecnie
zagrożeniem dla stabilizacji życia rodzinnego w Polsce są trudności na rynku pracy
i problemy finansowe. Bezrobocie głównych żywicieli rodziny, trwałe ubóstwo mogą
przyczynić się do wystąpienia szeregu niekorzystnych zjawisk, jak przemoc w rodzinie,
przestępczość, alkoholizm, niedożywienie dzieci, brak należytej opieki i działań
wychowawczych, choroby somatyczne i psychiczne.
W 2014 roku, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce objął wsparciem 555 rodzin,
w tym 106 rodzin z dziećmi (18 rodzin wielodzietnych, 88 rodzin niepełnych).
Piecza zastępcza
Ważnym zagadnieniem, które winno zostać poruszone w niniejszym dokumencie, jest
analiza pieczy zastępczej w mieście Ustka.
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia opieki
i wychowania przez rodziców. Jest sprawowana w formie rodzinnej: rodzina zastępcza
(spokrewniona, niezawodowa, zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia
rodzinnego i zawodowa specjalistyczna), rodzinny dom dziecka oraz w formie
instytucjonalnej: placówka opiekuńczo-wychowawcza, regionalna placówka opiekuńczoterapeutyczna oraz interwencyjny ośrodek preadopcyjny. Piecza zastępcza zapewnia
realizację planu pracy z rodziną lub gdy jest to niemożliwe - dążenie do przysposobienia
dziecka, przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
pokonywania
trudności
życiowych
zgodnie
z
zasadami
etyki,
nawiązywania
i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną
i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz
zdobywania umiejętności społecznych, a także zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci,
ze
szczególnym
uwzględnieniem
potrzeb
bytowych,
zdrowotnych,
edukacyjnych
i kulturalno-rekreacyjnych.14
Do głównych powodów umieszczania dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej należy
bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych oraz uzależnienie rodziców od
14
https://www.rpo.gov.pl/pl/content/co-jest-piecza-zast%C4%99pcza
42
alkoholu i środków psychoaktywnych. Inne przyczyny to: przemoc w rodzinie,
niepełnosprawność co najmniej jednego z rodziców, sieroctwo, półsieroctwo, praca
rodziców za granicą. W Ustce zlokalizowana jest placówka opiekuńczo-wychowawcza
typu socjalizacyjnego – Dom przy Kościuszki w Ustce przy ul. Kościuszki 2a (14 miejsc).
Jak wynika z danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Słupsku w pieczy
zastępczej na dzień 31 grudnia 2014 roku umieszczonych było 24 dzieci, w tym jedno
dziecko pełnoletnie, w tym 5 dzieci przebywa w rodzinach zastępczych spokrewnionych,
3 dzieci w rodzinach zastępczych niezawodowych, 7 dzieci w zawodowych rodzinach
zastępczych oraz 8 dzieci w Domu Dziecka oraz 1 dziecko w placówce opiekuńczo wychowawczej. 36 rodzin z miasta Ustka było objętych w tym czasie opieką kuratora
w zakresie opiekuńczo-wychowawczym (dane: Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej
Sądu Rejonowego w Słupsku).
Przemoc w rodzinie
Przemoc w rodzinie definiowana jest jako określony rodzaj zachowań zorientowanych
na członka rodziny, które naruszają prawa oraz dobra osobiste danej jednostki.
Odwołując się do art. 115 § 11 Kodeksu Karnego, osoby wobec których stosowana jest
przemoc, narażone są na utratę życia, uszczerbku na zdrowiu fizycznym i/lub
psychicznym, naruszenie godności i nietykalności cielesnej oraz wolności.
15
W tym
miejscu warto wyróżnić kryteria mówiące o tym, kiedy mamy do czynienia
z zachowaniami przemocowymi:16
 Intencjonalność - działania osoby stosującej przemoc są celowe; nie polegają
jedynie na wyrządzeniu krzywd moralnych oraz fizycznych, ale przede
wszystkim na osiągnięciu władzy oraz kontroli nad ofiarą,
 Nierówność siły - osoba stosująca przemoc charakteryzuje się nie tylko
przewagą fizyczną; nierówność siły może objawiać się poprzez zajmowaną
pozycję społeczną, status. Sprawca przemocy odczuwa i okazuje przewagę nad
swoją ofiarą,
 Naruszenie godności i pozbawianie praw,
15
Reszpondek - Marcisz Dominika, Pojęcie przemocy na gruncie ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie a przestępstwo z art. 207§ 1 K.K
16
Reszpondek - Marcisz Dominika, Pojęcie przemocy na gruncie ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie a przestępstwo z art. 207§ 1 K.K
43
 Wywoływanie negatywnych emocji, cierpienia oraz wyrządzanie szkód
psychicznych i fizycznych.
Należy pamiętać, że przemoc w rodzinie jest zazwyczaj zjawiskiem permanentnym. Do
głównych czynników ryzyka przemocy należą normy społeczne, które objawiają się
w postaci przyzwolenia i akceptacji środowiska na tego typu akty. Inne czynniki to
dziedziczenie wzorca przemocy, który może być przekazywany przez starszych
członków rodziny na młodsze pokolenia - dzieci będące świadkami przemocy
internalizują tego typu zachowania, które następnie są utrwalane w procesie socjalizacji.
Uzależnienie i nadużywanie alkoholu oraz stres związany z problemami ekonomicznymi
i brak wsparcia od instytucji pomocowych również przyczynia się do występowania
zjawisk przemocy. Możemy wyróżnić następujące typy zachowań przemocowych:
 przemoc fizyczna (zadawanie bólu fizycznego, obrażeń cielesnych, pozbawienie
życia),
 przemoc psychiczna (wywoływanie szkód moralnych),
 przemoc seksualna (wymuszanie na drugiej osobie zachowań seksualnych),
 przemoc ekonomiczna (ograniczanie zasobów finansowych i materialnych,
uzależnienie ekonomiczne od sprawcy, zaniedbanie).
Badanie zjawiska przemocy jest trudnym zadaniem. Często bowiem ofiary agresji nie
przyznają się do tego iż są krzywdzone przez najbliższych. Przemoc, zarówno ta
fizyczna, jak i psychiczna, jest zjawiskiem dość powszechnym w polskiej społeczności,
o czym świadczą wyniki CBOS cytowane poniżej. Do zakresu działań władz
samorządowych powinna należeć pomoc ofiarom przemocy oraz podejmowanie kroków
mających na celu przeciwdziałanie tego typu zjawiskom w rodzinach.
Poniżej zostały przedstawione statystyki dotyczące występowania zjawiska przemocy
w rodzinie na terenie miasta Ustka:
 W 2013 roku miało miejsce 35 interwencji policyjnych, które dotyczyły przemocy
w rodzinie. Przemoc dotknęła łącznie 35 osób, w tym 29 kobiet i 6 mężczyzn.
Sprawcami przemocy w rodzinie było łącznie 35 osób - 24 mężczyzn i 11 kobiet.
Liczba sprawców przemocy domowej pod wpływem alkoholu- 28 (28 mężczyzn).
44
 W 2014 roku miało miejsce 48 interwencji policyjnych, które dotyczyły przemocy
w rodzinie. Przemoc dotknęła łącznie 50 osób, w tym 48 kobiet i 2 małoletnich do
13 r. ż. Sprawcami przemocy w rodzinie było łącznie 48 osób - 48 mężczyzn.
Liczba sprawców przemocy domowej pod wpływem alkoholu- 43 (43 mężczyzn).
 W 2013 roku w związku z procedurą „Niebieskie Karty” sporządzono ogółem 26
kart, w tym sporządzone przez:

Ośrodek Pomocy Społecznej - 10

Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - 12

Placówkę Służby Zdrowia - 2

Sądy i Prokuraturę - 2
 W 2014 roku w związku z procedurą „Niebieskie Karty” sporządzono ogółem 24
karty, w tym sporządzone przez:

Ośrodek Pomocy Społecznej - 6

Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - 11

Placówkę Służby Zdrowia - 1

Sądy i Prokuraturę - 6
W mieście Ustka realizowany jest "Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2010-2020". Celem
głównym programu jest ograniczenie zjawiska oraz skutków przemocy w rodzinie
w mieście Ustka poprzez stworzenie jednolitego, profesjonalnego systemu interwencji
i wsparcia dla osób zagrożonych bądź uwikłanych w zjawisko przemocy. Jednym
z zaleceń w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Ustka
jest wykonywanie rocznych sprawozdań z realizacji programu. Ciągły monitoring
działań pozwoli zbadać efektywność podjętych działań oraz umożliwi ewentualne
ulepszenie wypracowanego systemu interwencji i wsparcia dla osób zagrożonych bądź
uwikłanych w zjawisko przemocy.
Podmiotami, które udzielają wsparcia osobom doznającym przemocy domowej z terenu
miasta Ustka są: Powiatowe Centrum Pomocy w Rodzinie w Słupsku, Miejski Ośrodek
Pomocy Społecznej w Ustce, Centrum Pomocy Dzieciom w Ustce, Punkt Konsultacyjno –
45
Informacyjny „Vita-Activia” w Ustce, Dom Interwencji Kryzysowej w Słupsku
dysponujący 55 miejscami całodobowymi, Komisariat Policji w Ustce, Miejska Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, grupy wsparcia (grupa Anonimowych
Alkoholików), Punkt Konsultacyjno – Informacyjny dla ofiar przemocy w Rodzinie
„Tama” w Słupsku, Słupskie Stowarzyszenie Pomocy Psychologicznej Dziecku i Rodzinie
„Krąg” w Słupsku, Poradnia Terapii Uzależnień w Słupsku, Poradnia Zdrowia
Psychicznego i Leczenia Uzależnień w Słupsku, Grupy Anonimowych Alkoholików
„Krokus” w Słupsku, Grupa Wsparcia Dla Uzależnionych w Słupsku, Alkoholowy Telefon
Zaufania, Policyjny Telefon Zaufania „Crime- Stoppers”.
Wnioski:
Prognozy demograficzne zakładają, iż stopniowo będzie rosnąć liczba osób w wieku
poprodukcyjnym
i
będzie
ona
znacznie
przekraczać
liczbę
osób
w wieku
przedprodukcyjnym, w związku z tym zwiększy się ilość beneficjentów służby zdrowia.
Niepełnosprawni zamieszkujący Ustka mogą liczyć na wsparcie ze strony instytucji
pomocowych,
organizacji
pozarządowych
oraz placówek oświatowych.
Osoby
niepełnosprawne, ze względu na ograniczenia fizyczne w wykonywaniu niektórych
czynności zawodowych, są szczególnie narażone na wykluczenie ekonomiczne. Bariery
architektoniczne i transportowe to główne trudności w prowadzeniu życia społecznego
i kulturowego przez osoby niepełnosprawne. Działanie w zakresie pomocy osobom
niepełnosprawnym, jakie powinno zostać wdrożone, to stopniowa eliminacja wyżej
wymienionych ograniczeń poprzez zastosowanie ulepszeń w komunikacji miejskiej
oraz
w
miejscach
publicznych.
W
tym
miejscu
należy
również
pamiętać
o niekorzystnych prognozach demograficznych. Wzrost udziału populacji osób w wieku
poprodukcyjnym narzuca potrzebę działania w tym obszarze. Władze lokalne miasta
realizują cel Strategii Rozwoju Miasta Ustka do roku 2020, którego hasło brzmi „Ustka
miastem przyjaznym dla osób niepełnosprawnych”. Działania te mają polegać m.in. na
zwiększeniu liczby miejsc parkingowych, likwidacji barier architektonicznych poprzez
budowę kładek, podjazdów, instalację podnośników oraz na przebudowie istniejącej już
architektury. Jak czytamy na stronie internetowej Ustki, inwestycje te są konieczne
z punktu widzenia dorównywania standardom do innych turystycznych miast Polski jak
i do miast zagranicznych a ich realizacja podniesie prestiż Ustki oraz stanie się elementem
46
jego promocji, co wpłynie na zwiększenie turystycznej popularności kurortu, zwłaszcza
wśród zorganizowanych grup niepełnosprawnych.
Mieszkańcy są świadomi problemu jakim jest zjawisko przemocy występujące na terenie
miasta. Czterech na pięciu badanych z miasta Ustka wie do jakich instytucji należy się
udać by pomóc osobie, która jest ofiarą przemocy. Do potrzebujących rodzin powinny
zostać
skierowane
odpowiednie
inicjatywy
pomocowe,
w
postaci
porad
psychologicznych, socjalnych oraz prawnych. Aktywne współdziałanie mieszkańców
i instytucji na rzecz pomocy rodzinie to jeden z głównych celów Strategii. Co czwarty
mieszkaniec badany na potrzeby Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych w 2015
roku odpowiedział, że zna osoby ze swojego otoczenia, które doznają przemocy
fizycznej ze strony członka rodziny, natomiast 40,6¿ badanych zna przypadki
stosowania przemocy psychicznej w środowisku rodzinnym. 1/3 ankietowanych
przyznała, że zna dzieci w swoim otoczeniu, które są bite przez rodziców lub
opiekunów. Władze lokalne powinny w dalszym ciągu pozyskiwać dofinansowanie na
określone inicjatywy z budżetu państwa oraz funduszy Unii Europejskiej. Placówki
oświatowo - wychowawcze wraz z instytucjami pozarządowymi powinny podjąć
współpracę w ramach której należy opracować skuteczny program oddziaływań
profilaktycznych.
Największym zagrożeniem dla rodzin doznających przemocy
domowej, jest narażenie ofiar na dalsze przebywanie ze sprawcą. Ofiary wszelkich form
przemocy w rodzinie, a które w wyniku sytuacji kryzysowej musiały opuścić mieszkania
i nie miały innej możliwości schronienia oraz wsparcia psychologicznego, mogą uzyskać
schronienie i pomoc w Domu Interwencji Kryzysowej w Słupsku, która jest jedyną tego
typu placówką na terenie powiatu słupskiego. Jednak przeniesienie się z Ustki do Domu
Interwencji Kryzysowej do odległego miejsca (Słupska) wiąże się z zabieraniem dzieci
ze szkoły, utrudnionym dojazdem do pracy ofiary przemocy domowej oraz oddaleniem
od rodziny. Należy rozważyć inne alternatywne formy pomocy i ochrony przed
sprawcami przemocy domowej, które byłyby dostępne na terenie Ustki (np. hostele),
żeby zagrożone rodziny nie musiały przenosić się tak daleko od swoich domów. Do
czerwca 2014 roku funkcjonował Program Edukacyjno - Korekcyjny dla sprawców
przemocy, z którego skorzystało 2 mężczyzn i 1 kobieta. Działaniem, które należałoby
kontynuować w ramach realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
w obszarze przeciwdziałania przemocy domowej jest wyżej wymieniona działalność
47
psychoedukacyjna dla sprawców. Ponadto władze samorządowe odpowiedzialne za
przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie, powinny nie tylko zapewnić dostęp do
pomocy psychologicznej i prawniczej dorosłym mieszkańcom miasta, ale także, powinny
zadbać o bezpłatne wsparcie psychologiczne dostępne w szkołach.
Uzależnienia od substancji psychoaktywnych/
Uzależnienia behawioralne
Alkoholizm jest chorobą spowodowaną nadużywaniem napojów alkoholowych,
z którą wiążą się nie tylko konsekwencje zdrowotne dla uzależnionej osoby, ale również
stanowi ona problem socjalny i przyczynia się do występowania patologii społecznych.
Niepokojące jest zjawisko stałego obniżania się granicy wieku inicjacji alkoholowej
młodzieży.17
Zjawisko
alkoholizmu
jest
ściśle
powiązane
z
występowaniem
przestępczości, wypadkami w pracy oraz wypadkami drogowymi. Nadużywanie
alkoholu przez któregoś z rodziców osłabia więzi rodzinne i skutkuje występowaniem
dysfunkcji w pełnieniu ról rodzicielskich. Jak wynika z danych szacunkowych podanych
przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, około 2%
populacji jest uzależniona od alkoholu oraz około 4¿ małoletnich wychowuje się
w rodzinie do której przynależy osoba uzależniona od alkoholu. Szacuje się, że
w gminach o wielkości do 10 000 osób na uzależnienie od alkoholu cierpi średnio około
200 osób, około 400 osób dorosłych żyje w otoczeniu alkoholika (współmałżonkowie,
rodzice) oraz około 400 dzieci wychowuje się w rodzinach alkoholików. Można
szacować, że w mieście Ustka na uzależnienie od alkoholu cierpi około 300 osób,
a
w otoczeniu alkoholików, żyje około 600 dzieci. Zjawisko uzależnienia od alkoholu
jest bardzo trudne do zbadania, lecz na podstawie powyższych danych szacunkowych
można podejrzewać, że zbliżona liczba osób z danym problemem zamieszkuje obszar
miasta Ustka.
W 2014 roku z powodu problemu uzależnień od alkoholu z pomocy Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Ustce korzystały 122 rodziny, natomiast w 2013 roku – 128
rodzin. Ilość interwencji Straży Miejskiej związanych z nadużywaniem alkoholu
wyniosła 52 w 2014 roku (45 interwencji w 2013 roku). W mieście funkcjonuje Miejska
17
Minkiewicz A. (2001) Patologia społeczna. W: Kurzynowski A. (red.), Polityka społeczna. Warszawa:
Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, s. 291-292.
48
Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Poniżej zostały przedstawione
statystyki związane z działalnością Komisji:
Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2014 roku:
 Odbyło się 36 posiedzeń Komisji (w tym 5 ogólnych),

odbyły się 32 posiedzenia podkomisji interwencyjno- motywującej,
 przeprowadzono 26 rozmów,
 dokonano 44 czynności kontrolnych w punktach sprzedaży napojów
alkoholowych.
W 2014 roku wydano 44 postanowienia opiniujące lokalizację punktów sprzedaży
napojów alkoholowych, w tym:

40 dotyczących jednorazowego zezwolenia,

40 dotyczących zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w
miejscu sprzedaży lub poza miejscem sprzedaży,

wydano 2 postanowienia negatywne.
Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2013 roku:
 Odbyły się 42 posiedzenia Komisji (w tym 3 ogólne),

odbyło się 13 posiedzeń podkomisji interwencyjno- motywującej,
 przeprowadzono 26 rozmów,
 dokonano 26 czynności kontrolnych w punktach sprzedaży napojów
alkoholowych.
W 2013 roku wydano 44 postanowienia opiniujące lokalizację punktów sprzedaży
napojów alkoholowych, w tym:

40 dotyczących jednorazowego zezwolenia,

40 dotyczących zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w
miejscu sprzedaży lub poza miejscem sprzedaży,

wydano 3 postanowienia negatywne.
49
Działalność Podkomisji Interwencyjno - Motywującej w 2014 roku:

Do komisji wpłynęło 32 wnioski o leczenie odwykowe,

rozpoczętych jest 26 spraw,

wydano 32 zlecenia o przeprowadzenie badania przez biegłych sądowych,

skierowano 15 wniosków do Sądu w sprawie obowiązku leczenia odwykowego
Działalność Podkomisji Interwencyjno - Motywującej w 2013 roku:

Do komisji wpłynęło 26 wniosków o leczenie odwykowe,

obecnie rozpoczętych jest 25 spraw,

wydano 25 zleceń o przeprowadzenie badania przez biegłych sądowych,

skierowano 22 wniosków do Sądu w sprawie obowiązku leczenia odwykowego.
Jednostką, która również wspiera osoby uzależnione od alkoholu jest Punkt
Konsultacyjno – Informacyjny dla Osób Uzależnionych w Ustce. W Punkcie udzielane są
informacje na temat szkodliwości alkoholu i innych używek, mechanizmów choroby
uzależnień wszystkim osobom zainteresowanym. Zainteresowani mogą uzyskać
informacje o możliwościach leczenia a osoby, które zakończyły terapię odwykową
otrzymać odpowiednie wsparcie. W Punkcie pomaga się w sporządzaniu wniosków,
pozwów i innych pism procesowych. Punkt zapewnia pomoc psychologiczną dla osób
uzależnionych
od
alkoholu
i
członków
ich
rodzin.
Ponadto
edukowano
i rozpowszechniano materiały na temat możliwości leczenia uzależnień i wszelkich
innych form pomocy dla osób uzależnionych i ich członków rodzin.
W mieście Ustka realizowany był "Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Miasto Ustka”.
W ramach Programów realizowane są różne formy oddziaływań oraz pomocy. Są nimi
m.in. zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem; udzielanie rodzinom, w których występują
problemy uzależnienia pomocy psychologicznej i prawnej; prowadzenie profilaktycznej
działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie uzależnień
50
skierowanej do dzieci młodzieży, wspomaganie działań instytucji, organizacji
pozarządowych i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów alkoholizmu
i narkomanii.
Punkty sprzedaży alkoholu i sposoby ich funkcjonowania mają istotny wpływ na
dostępność alkoholu wśród nieletnich oraz osób nietrzeźwych. Jak wynika
z przeprowadzonej Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych na terenie Ustki,
sprzedawcy dobrze radzą sobie z odmową sprzedaży alkoholu nieletnim oraz osobom
będącym pod wpływem alkoholu. Jak wynika z badań młodzi ludzie podejmują próby
zakupy alkoholu lub tytoniu, bądź obu używek naraz.
Ilość wydanych zezwoleń związanych ze sprzedażą napojów alkoholowych (ogółem 97 stan na 2014 r.), w tym:

do spożycia poza miejscem sprzedaży (wg zawartości alkoholu):
- do 4,5% - 11
- od 4,5% do 18% - 10
- powyżej 18¿ - 9
 do spożycia w miejscu sprzedaży (wg zawartości alkoholu):
- do 4,5% - 33
- od 4,5% do 18% - 19
- powyżej 18¿ - 15
Zakres badania w ramach Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych obejmuje szereg
problemów, w tym spożywania alkoholu i narkotyków przez dorosłych mieszkańców,
a także doświadczeń młodych mieszkańców z substancjami psychoaktywnymi.
Większość dorosłych badanych mieszkańców miasta
okazjonalnie.
Ustka spożywa alkohol
Blisko co dziesiąty mieszkaniec Ustki przyznał, że przynajmniej raz
w życiu zażył narkotyki oraz blisko 20% badanych zna przynajmniej jedną osobę, która
miała doświadczenia z narkotykami. Poniższa tabela przedstawia statystyki dotyczące
doświadczeń uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych
z substancjami psychoaktywnymi.
51
Problem społeczny
Szkoły Podstawowe
Gimnazjum
Szkoły
Ponadgimnazjalne
N
%
N
%
N
%
Picie alkoholu
19
19,4
55
64
24
82,8
Używanie narkotyków
11
11,2
28
32,6
16
55,2
Używanie dopalaczy
1
1
14
16,3
6
20,7
Tab.16. Nasilenie określonych problemów społecznych w poszczególnych grupach wiekowych. N – ilość osób,
które przyznają się do używania środków psychoaktywnych oraz papierosów.
Dane zamieszczone w powyższej tabeli przedstawiają odpowiedzi uczniów na pytania
o przynajmniej jednorazowe doświadczenie z napojami alkoholowymi, narkotykami
i dopalaczami. Odnoszą się one do zjawiska eksperymentowania przez dzieci i młodzież
z tymi substancjami. Wraz z wiekiem badanych uczniów wzrasta odsetek osób
sięgających
po
wybrane
rodzaje
substancji
psychoaktywnych.
Najbardziej
rozpowszechnione jest wśród uczniów spożywanie napojów alkoholowych. Niepokojący
jest znaczny odsetek badanych gimnazjalistów oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych,
którzy
mieli
przynajmniej
ponadgimnazjalnej
do
jednorazowy
zażywania
kontakt
dopalaczy
z
narkotykami.
przyznało
się
20,7¿
W
szkole
uczniów,
a w gimnazjalnej – 16,3%.
Rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz technologii sprawił, że pojawiły się nowe
formy uzależnień behawioralnych. Nadmierne korzystanie z komputera może
przeistoczyć się w uzależnienie, a co za tym idzie, może doprowadzić do poważnych
konsekwencji oddziałujących na zdrowie psychiczne jednostki. Jak wynika z Diagnozy
Lokalnych Zagrożeń Społecznych zrealizowanej w 2015 roku na terenie miasta,
najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych młodych oraz
dorosłych mieszkańców Ustki, są zakłady bukmacherskie oraz konkursy organizowane
przez gazety, telewizję, operatorów telefonicznych.
52
Profilaktyka dotycząca przeciwdziałaniu uzależnieniom
W ramach realizacji "Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Mieście Ustka" w 2015 roku,
zwiększono
dostępność
terapeutycznej
i
rehabilitacyjnej
pomocy
dla
osób
uzależnionych i współuzależnionych (umożliwiono skorzystanie z oferty Punktu
Konsultacyjnego ds. Uzależnień i dla Ofiar Przemocy Vita Activia, sfinansowano „Sesje
Rodzinne”, prowadzono rozmowy motywujące do podjęcia lecznictwa odwykowego
przez
członków
Miejskiej
Komisji
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych,
prowadzono systematyczną działalność w formie sądowego zobowiązania do leczenia
z uzależnienia), udzielano rodzinom, w których występują problem alkoholowe
narkomanii oraz problemy związane z uzależnieniom pomocy psychologicznej i prawnej
pomocy psychologicznej, prawnej oraz psychospołecznej. Dodatkowo, dzieci z rodzin
dysfunkcyjnych mogą skorzystać z oferty świetlic opiekuńczo-wychowawczych,
a przede wszystkim Centrum Pomocy Dzieciom w Ustce. Ponadto prowadzono
działalność profilaktyczną, informacyjną i edukacyjną dla dzieci młodzieży i rodziców
w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi (organizacja konkursu pn.: „Organizowanie
czasu wolnego jako alternatywna forma spędzania czasu wśród dzieci i młodzieży ze
środowisk szczególnie zagrożonych patologiami, rozwijanie i pobudzanie zainteresowań
w celu eliminacji sytuacji sprzyjającym uzależnieniom, propagowanie zdrowego stylu
życia. Animacja zajęć popołudniowych w 2015 roku”) oraz sfinansowano pozalekcyjne
zajęcia sportowo-rekreacyjne i zajęcia świetlicowe w szkołach dla uczniów. Realizowano
również programy na podstawie indywidualnych wniosków dyrektorów instytucji
kultury, szkół, Ośrodka Sportu i Rekreacji, a także innych realizatorów programów
(współpraca z Domem Kultury w Ustce - sfinansowanie programu dla dzieci młodzieży
pn. "Ustecka Manufaktura", dofinansowano imprezę artystyczną z elementami
profilaktyki w dniu 31 maja 2015 r. zrealizowaną na terenie OSIR, sfinansowano
realizacje profilaktyczne pn. „Wpadka”, „Mam wybór”, „Narkomania w szkole –
przeciwdziałanie temu zjawisku”, zrealizowano „Diagnozę Lokalnych Zagrożeń
Społecznych”).
53
Wnioski:
Niepokojącą informacją jest brak wiedzy dorosłych mieszkańców o lokalnych
działaniach, których celem jest przeciwdziałanie i zapobieganie uzależnieniu. Niski
procent osób dorosłych miał kontakt z narkotykami. Pozytywną informacją wyłaniającą
się z przeprowadzonej analizy danych zastanych oraz lokalnych sprawozdań jest liczba
oddziaływań profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży, pomimo to
stosunkowo wysoki odsetek badanych uczniów zażywał psychoaktywne substancje tj.
alkohol, narkotyki, dopalacze. Wyzwaniem dla placówek oświatowych, instytucji
samorządowych pozarządowych na lata 2016-2022 jest wdrożenie programów
profilaktycznych od początku edukacji oraz zapewnienie alternatywnych form
spędzania wolnego czasu dla osób dorosłych i młodzieży. Działaniem strategicznym
w obszarze uzależnień, powinno być przeprowadzenie badań wśród najmłodszych
mieszkańców miasta, mających na celu poznanie rozmiaru problemu uzależnienia od
komputera oraz innych urządzeń elektronicznych (tablet, telefon komórkowy), a także
zorganizowanie warsztatów profilaktycznych dotyczących zagrożeń w sieci oraz
dotyczących uzależnień behawioralnych.
Stan bezpieczeństwa publicznego
Pojęcie
bezpieczeństwa
publicznego
zdaniem
Joanny
Filaber
w
prawie
administracyjnym nie zostało zdefiniowane w sposób precyzyjny.18 Należy podkreślić,
że zapewnienie bezpieczeństwa jest jedną z najważniejszych funkcji jakie powinno
wypełnić państwo. Bezpieczeństwo publiczne „to ogół warunków i instytucji chroniących
życie, zdrowie, mienie obywateli oraz majątek ogólnonarodowy, ustrój i suwerenność
państwa przed zjawiskami groźnymi dla ładu prawnego
a także przed zjawiskami
mogącymi zakłócić normalne funkcjonowanie obywateli, godzącymi w ogólno-przyjęte
normy postępowania. Bezpieczeństwo publiczne jest także stanem w społeczeństwie, który
umożliwia jego sprawne funkcjonowanie. Zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego
mogą mieć charakter zarówno wewnętrzny jak
i zewnętrzny, czyli mieszczą się tu
ingerencje ze strony innych podmiotów państwowych w sprawy wewnętrzne, a także
wewnętrzne konflikty i napięcia społeczne. Często przestępczość zakłóca ten ład, co rodzi
18
http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/34474/016.pdf dostęp on-line: 14.02.2015 r.
54
w
społeczeństwie
poczucie
niesprawiedliwości
i
braku
kontroli państwa nad
tym zjawiskiem.”
Przestępczość jest jednym ze zjawisk społecznych, które wywierają negatywny wpływ
na funkcjonowanie lokalnej społeczności. Według szacunków Głównego Urzędu
Statystycznego (wartości szacunkowe bazujące na ilości mieszkańców powiatu oraz
mieszkańców Ustki), średnia liczba przestępstw ogółem na 1000 mieszkańców wyniosła
18,5. Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw w 2014 roku wyniósł 72¿
(województwo pomorskie – 62¿), wskaźnik wykrywalności sprawców o charakterze
kryminalnym – 59% (województwo pomorskie – 51%), wskaźnik wykrywalności
sprawców przestępstw o charakterze gospodarczym – 90¿ (województwo pomorskie –
82¿), wskaźnik wykrywalności przestępstw drogowych – 99¿ (województwo
pomorskie – 98%).
Poniżej zostały przedstawione statystyki dotyczące rodzajów przestępstw popełnionych
w latach 2013-2014 pod wpływem środków odurzających. W 2014 roku na terenie
miasta popełniono ogółem 588 przestępstw kryminalnych (2013 rok – 688
przestępstw). W tym okresie zatrzymano 157 osób do wytrzeźwienia (2013 rok – 197
osób).
55
Rodzaj przestępstwa/wykroczenia pod
wpływem środków odurzających
2014
2013
588
Przestępstwa kryminalne ogółem
688
157
197
Zatrzymanych do wytrzeźwienia ogółem
Prowadzenie pojazdów na drodze publicznej
w stanie nietrzeźwości
45
38
Zakłócenie porządku publicznego
13
19
Czyny karalne popełnione przez nieletnich
ogółem
9
17
Prowadzenie pojazdów na drodze publicznej
po spożyciu alkoholu
Podjęcie czynności zawodowych pod
wpływem alkoholu
Wypadek pod wpływem alkoholu
38
11
3
7
1
Wykres nr 7. Przestępstwa stwierdzone na terenie miasta Ustka w latach 2013-2014. Opracowanie własne
na podstawie danych lokalnych.
W 2014 roku na terenie miasta Ustka stwierdzono 17 przypadków znęcania się nad
rodziną, 29 przypadków gróźb karalnych, 30 przypadków uchylenia się od płacenia
alimentów. W 2013 roku przestępstwa z artykułu Kodeksu Karnego miały następującą
liczebność: stwierdzono 26 przypadków znęcania się nad rodziną, 43 przypadki gróźb
karalnych, 31 przypadków uchylenia się od płacenia alimentów oraz 2 przypadki
rozpijania małoletniego.
56
Wnioski:
Bezpieczeństwo publiczne to jeden z elementarnych aspektów, który składa się na ocenę
jakości życia w danej miejscowości oraz jest brany pod uwagę w trakcie podejmowania
decyzji o osiedleniu się.
Bezpieczne miasto, to także atrakcyjne miasto. Ustka to
popularny nadmorski kurort o licznych walorach krajobrazowych i klimatycznych.
Z drugiej strony, otwartość na morze i kontakty z innymi krajami nadbałtyckimi
powodują, że na terenie miasta nasilony jest problem narkomanii oraz zjawisko tzw.
cichej prostytucji. Instytucje odpowiedzialne za bezpieczeństwo w Ustce powinny
w szczególności skupić się na powyższych problemach, które występują na badanym
obszarze i podjąć w tym celu odpowiednie działania. Zagrożenie dla mieszkańców mogą
tworzyć również nieodpowiednie zachowania turystów znajdujących się pod wpływem
alkoholu. Jak wynika z Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych przeprowadzonej na
terenie miasta Ustka, 49,5¿ respondentów doświadczyła lub była świadkiem głośnego
i nagannego zachowania młodzieży zachowującej się niestosowanie pod wpływem
alkoholu, kolejno 22,8¿ doświadczyła awantury, 24,8¿ osób - wandalizmu, 10,9%
ankietowanych - bójki, a 10,9¿ osób doznało bezpośredniej krzywdy w postaci
kradzieży, pobicia lub wulgaryzmów. W trakcie okresu realizacji Strategii warto zbadać
poczucie bezpieczeństwa wśród mieszkańców Ustki. Co piąty badany mieszkaniec Ustki
twierdzi, że wzrost przestępczości to poważny oraz bardzo poważny problem
występujący na terenie miasta, które zamieszkują. Bezpieczeństwo publiczne dotyczy
również sytuacji panującej w szkołach. Zdecydowana większość badanych uczniów ze
szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych czuje się bezpiecznie
w swoim środowisku szkolnym. Raczej niebezpiecznie oraz bardzo niebezpiecznie czuje
się w szkole 2¿ uczniów szkół podstawowych, 9,4¿ gimnazjalistów oraz 10,4¿
uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Jeśli chodzi o częstotliwość obserwowania zjawisk
przemocy na terenie szkoły, na bardzo częsty i częsty kontakt z takimi sytuacjami
wskazało 16,3¿ uczniów szkół podstawowych, 5,9¿ uczniów szkół gimnazjalnych oraz
6,8¿ uczniów szkoły ponadgimnazjalnej.
57
Analiza szans, zagrożeń, mocnych oraz słabych stron miasta Ustka
Analiza SWOT jest użyteczną i coraz powszechniej stosowaną metodą przy określaniu
priorytetów rozwojowych w pracach nad strategią. Metoda ta łączy analizę wnętrza, jak
i otoczenia organizacji oraz badanie szans i zagrożeń, jakie stoją przed organizacją.
Analizie SWOT poddawane są nie tylko przedsiębiorstwa, ale również powiaty oraz
miasta. Opracowanie analizy SWOT jest istotnym etapem procesu planowania
strategicznego. Stanowi punkt wyjściowy dla określenia celów strategicznych oraz
projektów socjalnych. Przedstawione poniżej czynniki obejmują mocne i słabe strony,
a także szanse i zagrożenia. W analizie odnoszono się do szeroko rozumianych kwestii
społecznych w mieście Ustka.
Szanse
Mocne
strony
Miasto
Ustka
Zagrożenia
58
Słabe
Strony
Mocne strony

Dobra lokalizacja miasta wynikająca z nadmorskiego położenia.

Duży potencjał turystyczny.

Poprawna identyfikacja i monitoring występujących problemów społecznych
w mieście przez władze lokalne.

Działalność Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii.

Współpraca instytucji pozarządowych z instytucjami samorządowymi.

Inicjatywy sportowe.

Różnorodność oddziaływań profilaktycznych prowadzonych w szkołach.

Wysoki odsetek mieszkańców, którzy posiadają wiedzę na temat instytucji, do
których należy udać się by pomóc osobie, która jest ofiarą przemocy.

Funkcjonowanie Ośrodka Interwencji Kryzysowej.

Systematyczne ulepszanie instrumentów rynku pracy.

Opracowanie Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych.

Opracowanie Programu Wyrównywania Szans Edukacyjnych.

Inicjatywy skierowane do seniorów.

Dobra postawa pracowników punktów sprzedaży wobec sprzedawania napojów
alkoholowych osobom nietrzeźwym oraz niepełnoletnim.

Duża świadomość uczniów w zakresie cyberprzemocy.

Pozytywne deklarowane postawy uczniów oraz dorosłych mieszkańców miasta
wobec sytuacji zachowania agresywnego oraz przemocy domowej.

Inicjatywy skierowane do rodzin wielodzietnych (np. Karta Dużej Rodziny).

Dobra jakość relacji dzieci i młodzieży z rodzicami.

Działalność świetlic środowiskowych.
59
Słabe strony

Niekorzystne prognozy demograficzne.

Malejąca liczba małżeństw; niska dzietność.

Problem występowania długotrwałego bezrobocia.

Dostępność narkotyków na terenie miasta.

Występowanie zjawiska tzw. cichej prostytucji na terenie miasta.

Niedostateczna liczba inicjatyw oraz warunków sprzyjających rozwojowi
przedsiębiorczości.

Znaczny odsetek młodych mieszkańców, którzy mieli kontakt z alkoholem
i narkotykami.

Niewystarczająca liczba miejsc przeznaczonych do spędzania czasu wolnego
przez osoby starsze.

Jednokierunkowa
emigracja
zarobkowa
mieszkańców
(zagraniczna
i wewnętrzna).

Niewystarczająca liczba ofert pracy dostosowanych do osób niepełnosprawnych
oraz osób powyżej 45 roku życia.

Wysoki odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym oraz
zasadniczym zawodowym.

Brak kontynuacji działań profilaktycznych skierowanych do sprawców
przemocy w rodzinie.

Brak hostelu/miejsc noclegowych na terenie miasta dla osób doznających

Brak polityki senioralnej.

Brak spółdzielni społecznych, firm społecznych itp. na terenie miasta (brak
odniesień do ekonomii społecznej).

Znaczny odsetek mieszkańców nieposiadający wiedzy o lokalnych działaniach
wspierających osoby bezrobotne i osoby zagrożone wykluczeniem społecznym.

Niewystarczająca liczba mieszkań chronionych i socjalnych.

Brak
lokalnych
organizacji
pozarządowych
przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
60
działających
w
zakresie
Szanse

Rozwój turystyki oraz promocja miasta.

Rozwój infrastruktury sportowej oraz miejsc przystosowanych do osób
niepełnosprawnych i starszych.

Aktywizacja osób starszych w działalność różnorakich instytucji.

Stworzenie lokalnej długofalowej polityki senioralnej.

Wzrost świadomości społecznej dotyczącej problemów zdrowotnych.

Działania zachęcające i wspierające przedsiębiorczość.

Dostępność środków unijnych.

Dalszy rozwój trzeciego sektora działającego na terenie miasta.

Dalszy rozwój współpracy pracowników pomocy społecznej z instytucjami
sektora publicznego, organizacjami społecznymi oraz lokalną wspólnotą.

Aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych i osób nisko wykształconych dzięki
uczestnictwu w kursach dokształcających.

Niwelacja problemów przemocy w rodzinie oraz niewydolności wychowawczej
za sprawą efektywnej pracy asystentów rodziny.

Dalszy rozwój oferty edukacyjnej oraz dostosowywanie jej do zapotrzebowania
rynku pracy.

Działania profilaktyczne podnoszące świadomość i bezpieczeństwo najmłodszych
mieszkańców miasta.

Dalsza realizacja istniejących programów.

Rozwój ekonomii społecznej na terenie miasta.

Wzrost liczby mieszkań socjalnych i chronionych/ miejsc noclegowych dla osób
doznających przemocy domowej.
61
Zagrożenia

Ograniczenie środków (np. publicznych, unijnych) na realizację działań pomocy
społecznej, przy jednoczesnym wzroście zadań oraz niewielkim wzroście
zatrudnienia.

Rosnące zapotrzebowanie na usługi społeczne wynikające ze starzenia się
społeczeństwa i wzrostu liczby osób niepełnosprawnych.

Brak aktywizacji zawodowej osób długotrwale bezrobotnych.

Nieefektywność podejmowanych działań mających na celu dokształcanie osób
zagrożonych wykluczeniem ze względu na niskie kompetencje edukacyjne
i zawodowe.

Nasilenie się zjawiska ubóstwa i przemocy w rodzinie.

Wzrost dostępności substancji psychoaktywnych dla dzieci i młodzieży oraz
pojawianie się nowych rodzajów uzależnień.

Niewydolność gospodarcza części mikroprzedsiębiorstw.

Brak zainteresowania walorami turystycznymi ze strony potencjalnych turystów.

Rosnące migracje zagraniczne i wewnętrzne lokalnej ludności.

Brak należytej opieki zdrowotnej i społecznej ze względu na zmieniającą się
sytuacje demograficzną i ekonomiczną w kraju.

Trudności z dokonaniem oceny oraz ewaluacji podejmowanych działań.

Pogłębiające się zjawisko bierności zawodowej osób młodych - rosnący odsetek
młodzieży NEET.

Nieograniczony dostęp do substancji psychoaktywnych.
62
Założenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
Miasta Ustka na lata 2016-2022
Na podstawie przeprowadzonej analizy SWOT oraz zapoznaniu się z sytuacją społeczną
w mieście Ustka przyjęte zostały działania priorytetowe dla realizowania polityki
społecznej w mieście. Głównymi działaniami w obszarze przeciwdziałania problemom
społecznym na terenie miasta Ustka powinny być: przeciwdziałanie bezrobociu oraz
jego następstwom, pomaganie rodzinom w wypełnieniu ich obowiązków rodzicielskich
i społecznych, wspieranie zadań na rzecz ochrony dzieci i młodzieży, organizacja
systemu pomocowego dla osób starszych, stworzenie możliwości sprzyjających
aktywizacji osób starszych i niepełnosprawnych oraz rozwijanie kapitału społeczno kulturowego mieszkańców.
Priorytetowa misja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na
lata 2016-2022 brzmi:
MISJA
USTKA MIASTEM SILNYCH RODZIN I ZINTEGROWANEJ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ,
SKUTECZNIE PRZECIWSTAWIAJĄCE SIĘ PRZEJAWOM MARGINALIZACJI SPOŁECZNEJ .
Powyższe hasło jest dowodem zapotrzebowania na wypracowanie wspólnej wizji
wszystkich instytucji rządowych i pozarządowych funkcjonujących na terenie miasta.
Cele szczegółowe oraz wynikające z nich orientacje zadań stanowią uszczegółowienie
misji oraz mają przyczynić się do rozwiązania problemów społecznych występujących
w mieście. W niniejszym dokumencie zostały również wyznaczone cele strategiczne
oraz wynikający z nich przebieg działań.
Poniższy układ przedstawia cel rozwojowy oraz cele strategiczne wyznaczające
orientacje działań Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na
lata 2016-2022. Cele strategiczne są zgodne z zasadą SMART.
W trakcie wdrażania
programów, mogą wystąpić różne problemy z celami tj.: różne strony zaangażowane
w program mają często różne, sprzeczne ze sobą cele; cele są na ogół zbyt ogólnie
sformułowane, można je różnie interpretować i nie wiadomo jak je mierzyć. Cele
63
oficjalne czasem są krytykowane i same w sobie uznawane za problem. Ponadto, skutki
uboczne mogą doprowadzić do upadku programu niezależnie od jego celów
(spoglądanie wyłącznie na skutki zamierzone pomija kwestię skutków ubocznych
zarówno pozytywnych i negatywnych).
64
MISJA
USTKA MIASTEM SILNYCH RODZIN I ZINTEGROWANEJ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ,
SKUTECZNIE PRZECIWSTAWIAJĄCE SIĘ PRZEJAWOM MARGINALIZACJI SPOŁECZNEJ.
I CEL STRATEGICZNY
Zintegrowana polityka społeczna
II CEL STRATEGICZNY
Skuteczny system opieki nad rodziną
III CEL STRATEGICZNY
Promocja zdrowego trybu życia, profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień
IV CEL STRATEGICZNY
Integracja społeczna i zawodowa oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
Realizacja wizji opierać się będzie na realizacji czterech celów strategicznych. Poniżej
przedstawiono
cele
szczegółowe
przypisane
65
celom
strategicznym.
I CEL STRATEGICZNY
Zintegrowana polityka społeczna
Jednym z kluczowych zadań polityki społecznej w mieście Ustka jest dalsza integracja
współpracy wszystkich instytucji działających w tym obszarze.
I CEL SZCZEGÓŁOWY
Zwiększenie wykorzystania środków i zasobów na cele społeczne
Kierunki działań:

Prowadzenie systematycznego monitoringu problemów społecznych oraz analizy
istniejących zasobów.

Prowadzenie analiz dotyczących efektywności, skuteczności oraz trafności
udzielanej pomocy.

Podnoszenie kwalifikacji i umiejętności kadr w zakresie pomocy społecznej.

Opracowywanie i realizowanie programów i projektów mających na celu
rozwiązywanie problemów społecznych.
II CEL SZCZEGÓŁOWY
Budowanie szerokiego partnerstwa społecznego
Kierunki działań:

Kontynuacja Programu współpracy miasta Ustka z organizacjami pozarządowymi
oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego,
o których mowa w art. 3 ust 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie.

Podejmowanie działań mających na celu pobudzanie aktywności społecznej
mieszkańców i włączanie ich w rozwiązywanie lokalnych problemów.

Promowanie i wspieranie rozwoju wolontariatu wśród mieszkańców.
66
II CEL STRATEGICZNY
Skuteczny system opieki nad rodziną
Kluczowym zadaniem polityki społecznej w mieście Ustka jest rozwijanie skutecznego
systemu opieki nad rodziną i dzieckiem, przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie
oraz przyczynianie się do wzrostu poczucia bezpieczeństwa mieszkańców.
I CEL SZCZEGÓŁOWY
Skuteczny system opieki nad rodziną i dzieckiem
Kierunki działań:

Realizacja Programu Wspierania Rodziny.

Wspieranie rodzin dysfunkcyjnych poprzez dalszy rozwój poradnictwa
specjalistycznego oraz prowadzenie pracy socjalnej.

Realizacja programów dożywiania oraz wsparcia materialnego dla rodzin
najuboższych.

Zabezpieczenie zatrudnienia asystenta rodziny.

Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży poprzez rozwijanie oferty
sportowej i kulturalnej.

Systematyczna współpraca Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z placówkami
oświatowo - wychowawczymi w celu bieżącej analizy sytuacji dzieci i młodzieży
uczęszczającej do szkół oraz rozwijania współpracy z rodzicami.

Rozwijanie i wspieranie sektora organizacji pozarządowych działających na rzecz
dzieci i młodzieży.
67
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Kierunki działań:

Realizacja Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar
Przemocy w Rodzinie w mieście Ustka.

Opracowanie i realizacja projektów finansowanych ze środków zewnętrznych
z zakresu przeciwdziałania przemocy.

Tworzenie
warunków
dla
prawidłowego
przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
68
funkcjonowania
systemu
Kluczowym zadaniem polityki społecznej w mieście Ustka jest również promocja
zdrowego trybu życia mieszkańców, a także prowadzenie profilaktyki oraz działań
mających na celu rozwiązywanie problemów uzależnień.
I CEL SZCZEGÓŁOWY
Profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień
Kierunki działań:

Kontynuacja Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
oraz Programu Przeciwdziałania Narkomanii.

Współpraca samorządu i jednostek samorządowych z placówkami oświatowo –
wychowawczymi oraz organizacjami pozarządowymi na rzecz prowadzenia
kampanii edukacyjnych i profilaktycznych dla dzieci, młodzieży oraz osób
dorosłych dotyczących uzależnień.

Monitorowanie punktów sprzedaży alkoholu, w tym przestrzegania zakazu
sprzedaży alkoholu osobom nieletnim oraz osobom nietrzeźwym.

Kontynuowanie współpracy ze stowarzyszeniami udzielającymi pomocy osobom
uzależnionym i członkom ich rodzin.

Zwiększenie świadomości środowiska lokalnego na temat uzależnień poprzez
kontynuację działań informacyjnych oraz kolportaż materiałów edukacyjno –
informacyjnych.
69
Profilaktyka zdrowotna, ochrona zdrowia

Monitorowanie stanu zdrowia mieszkańców miasta Ustka.

Opracowanie i realizacja programów polityki zdrowotnej.

Tworzenie oferty edukacyjnej związanej z promocją zdrowia i zdrowego stylu
życia we współpracy z jednostkami organizacyjnymi i pozarządowymi oraz
innymi podmiotami.

Realizacja Programu Promocji i Ochrony Zdrowia oraz Promocji i Ochrony
Zdrowia Psychicznego w Ustce.
70
IV CEL STRATEGICZNY
Integracja społeczna i zawodowa oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
Istotnym zadaniem jest integracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych
wykluczeniem
społecznym,
pobudzanie
i
wspieranie
aktywności
osób
niepełnosprawnych, starszych, bezrobotnych, a także zapewnianie tym grupom dostępu
do aktywnego uczestnictwa społecznego i kulturalnego w życiu społeczeństwa.
I CEL SZCZEGÓŁOWY
Integracja zawodowa osób bezrobotnych, łagodzenie skutków bezrobocia oraz
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
Kierunki działań:

Zatrudnianie w ramach robót publicznych, prac interwencyjnych, prac społecznie
użytecznych, praktyk i staży we współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy
w Ustce.

Opracowywanie
i
realizowanie
projektów
służących
aktywizacji
osób
bezrobotnych, w tym współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.

Rozwój
form
wsparcia
sprzyjających
tworzeniu
osobistego
potencjału
zatrudnienia osób bezrobotnych w trudnej sytuacji socjalno-bytowej i ich rodzin.

Rozwój ekonomii społecznej.

Podejmowanie działań pobudzających rozwój przedsiębiorczości mieszkańców.

Rozwój pracy socjalnej na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
w oparciu o zawieranie i realizowanie kontraktów socjalnych.

Wzrost dostępu na terenie Ustki do lokali mieszkalnych/hosteli/miejsc
noclegowych dla grup najbardziej zagrożonych bezdomnością, w tym ofiar
71
Integracja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych oraz starszych
Kierunki działań:

Realizacja Programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie miasta
Ustka.


Pobudzanie aktywności osób starszych w społeczności lokalnej.
Rozszerzenie ofert zadań publicznych na rzecz osób starszych.
72
Realizacja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
Gminy Miasta Ustka na lata 2016-2022
Monitoring Strategii
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2022 nie
stanowi zbioru zamkniętego. Wraz z rozpoznawanymi potrzebami możliwe jest
projektowanie nowych przedsięwzięć, będących odpowiedzią na aktualne wyzwania.
W okresie czasu, który obejmuje Strategia, wdrażane i realizowane będą w zależności
od potrzeb, programy i projekty dotyczące poszczególnych obszarów problemów
społecznych, m.in. wspierania osób niepełnosprawnych, aktywizacji zawodowej osób
bezrobotnych, wspierania rodzin i dzieci, wzmacniania kapitału społecznego
mieszkańców oraz integracji działań wszystkich instytucji. Instytucją odpowiedzialną za
wdrożenie i koordynację Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest
instytucją odpowiedzialną za dostarczanie informacji w postaci rocznych raportów oraz
sprawozdań na temat realizacji strategii oraz celów w niej zawartych, które następnie
zostaną przekazane do wglądu Burmistrzowi Miasta. Wnioski zawarte w powyższych
dokumentach będą stanowić część aktualizacji strategii.
Strategia jest dokumentem programującym życie społeczności lokalnej, dlatego też
w sposób zamierzony została sformułowana na takim poziomie ogólności, aby była
elastyczna i stwarzała możliwość dostosowywania realizowanych w oparciu o nią
działań do zmieniających się zjawisk i problemów społecznych oraz zmian przepisów
prawa, które wyznaczają obszary interwencji w polityce społecznej.
73
Ewaluacja Strategii
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych powinna zostać poddana nie tylko
monitoringowi, lecz przede wszystkim ewaluacji. Monitoring opiera sie na bieżących
sprawozdaniach z wdrażania Strategii oraz ogranicza się jedynie do obserwacji
postępów programowych i ewentualnego korygowania odchyleń wynikłych w procesie
implementacji. Główną rolą ewaluacji jest podnoszenie jakości i weryfikowanie
racjonalności działań sektora publicznego, a mianowicie poprawa planowania, poprawa
wdrażania, wzmocnienie odpowiedzialności, poszerzenie wiedzy, wspieranie procesów
uczenia się, wzmacnianie instytucji oraz minimalizacja negatywnych efektów
zarządzania przez rezultaty. Celem ewaluacji jest przede wszystkim poprawa
skuteczności i efektywności podjętych działań, zwiększenie przejrzystości i promowanie
działań
podejmowanych
przez
instytucje
publiczne,
kształtowanie
kierunków
działalności sektora publicznego, poznawanie mechanizmu funkcjonowania programów.
Wyróżniamy
trzy
główne
typy
ewaluacji
ze
względu
na
kryterium
czasu
przeprowadzenia badania. Mianowicie, jest to ewaluacja ex-ante (stosowana na
początku wdrażania danego programu, po to by zdiagnozować dany problem społeczny,
interesariuszy oraz ich potrzeby; niniejszy dokument częściowo stanowi założenia
ewaluacji ex-ante), ewaluacja on-going (przeprowadzona w wybranym momencie
trwania programu) oraz ewaluacja ex-post (realizowana po zakończeniu programu).
Ewaluację przeprowadza się według poniższych kryteriów, po to by odpowiedzieć na
następujące pytania:

Skuteczność - na ile rezultaty i wpływ Strategii przyczyniły się do
osiągnięcia jej celów?

Efektywność - w jakim stopniu nakłady były proporcjonalne do
produktów, rezultatów i wpływu?

Trafność - w jakim stopniu cele Strategii odpowiadają potrzebom jej
adresatów?

Użyteczność - na ile rezultaty i wpływ Strategii zaspakajają potrzeby jej
adresatów?

Trwałość - jak długo będą trwać pozytywne skutki Strategii po jej
zakończeniu?
74
Kryterium
Ex ante
On-going
Ex post
Trafność


Skuteczność



Efektywność



Użyteczność

Trwałość

Tab. 17. Kryteria ewaluacyjne a typy ewaluacji.
Najważniejszym kryterium jest kryterium użyteczności, ponieważ każdy program
powinien zaspakajać przede wszystkim potrzeby interesariuszy. Typem ewaluacji, który
winien zostać zastosowany do oceny i identyfikacji oddziaływań przeprowadzonych
działań w ramach realizacji Strategii Rozwiązywana Problemów Społecznych Miasta
Ustka jest ewaluacja ex post. Pozwoli ona zbadać to, czy interwencja zaspokoiła potrzeby
odbiorców oraz czy realizowana Strategia poprawiła ich życiową sytuację. Ten typ
ewaluacji pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy pozytywne skutki Strategii okazały się
długotrwałe. Ewaluacja Strategii powinna zostać przeprowadzona w 2025 roku po
zakończeniu interwencji przez zewnętrzną instytucję. Podmiotem odpowiedzialnym za
monitoring oraz ewaluację jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce. Bardzo
ważnym elementem ewaluacji ex post są dobrze sprecyzowane wskaźniki. Wskaźniki to
zmienne poddające się pomiarowi i pozostające w związku z interesującymi nas cechami
analizowanych obiektów, przez co wykorzystuje się je do stwierdzenia, czy dany stan
rzeczy zachodzi.19 Do oceny wskaźników warto zastosować siatkę kryteriów
zaproponowanych przez Atkinsona20:






Wskaźniki powinny mieć normatywnie akceptowalną interpretację,
Powinny być oparte na wiarygodnych oraz reprezentatywnych danych,
Nie mogą być przedmiotem manipulacji politycznych,
Pomiar wskaźników nie powinien być obciążeniem dla budżetu państwa,
Wskaźniki powinny się wzajemnie uzupełniać,
Powinny być klarowne, zrozumiałe i dostępne dla wszystkich obywateli.
19
Górniak J., Keler K. „Wskaźniki w ewaluacji ex-post programów publicznych.” w „Ewaluacja ex-post. Teoria i
praktyka badawcza”., PARP, Warszawa 2007 Str.155-193
20
17 Górniak J., Keler K. „Wskaźniki w ewaluacji ex-post programów publicznych.” w „Ewaluacja ex-post. Teoria
i praktyka badawcza”., PARP, Warszawa 2007 Str.155-193
75
Źródła finansowania
Zakłada się, że źródłami finansowania lub współfinansowania przedsięwzięć
przewidzianych do realizacji w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2022 będą:
 budżet Państwa,
 budżet miasta Ustka,
 środki celowe funduszy krajowych,
 fundusze Unii Europejskiej,
 inne źródła.
Środki finansowe na realizację poszczególnych działań będą uwzględniane cyklicznie
w rocznych planach budżetowych lub zaplanowane w wieloletniej prognozie finansowej.
W celu zrealizowania działań zawartych w niniejszym dokumencie, warto odnieść się do
celów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 20142020, które częściowo są zbieżne z celami zawartymi w niniejszej strategii.21 Realizacja
RPO WP 2014-2020 ma przyczynić się do realizacji priorytetów Strategii Europa 2020.
21
http://rpo.pomorskie.pl/ dostęp: 31.03.2016 r.
76
Wskaźniki monitorujące
Wskaźniki monitorujące umożliwiają ilościowe przedstawienie danej wartości, która
dokonuje oceny stanu faktycznego lub tendencji zmian. Wartością bazową w niniejszej
diagnozie, są wartości stanu faktycznego dla poszczególnych kategorii na dzień
31.12.2015. Poniżej zawarte wskaźniki wzrostu są liczone w skali rocznej (po upływie
każdego roku w trakcie realizacji strategii). Wskaźniki monitorujące stanowią punkt
odniesienia do celów szczegółowych zwartych w niniejszym dokumencie.
Źródła danych do pomiaru poszczególnych wskaźników: GUS, Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej, Urząd Miasta, Powiatowy Urząd Pracy, sprawozdania z realizacji
programów, instytucje pozarządowe, placówki oświatowo - wychowawcze oraz inne
77
Harmonogram Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2022
I CEL STRATEGICZNY Zintegrowana polityka społeczna
I CEL SZCZEGÓŁOWY Zwiększenie wykorzystania środków i zasobów na cele społeczne
Kierunki działao
Okres realizacji
1.
Prowadzenie systematycznego monitoringu
problemów społecznych oraz analizy istniejących
zasobów.
2.
Prowadzenie analiz dotyczących efektywności,
skuteczności oraz trafności udzielanej pomocy.
Działania ciągłe w
horyzoncie czasowym
strategii
horyzoncie czasowym
strategii
Jednostka realizująca
oraz partnerzy realizacji
Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej
Wskaźniki monitorujące (roczne)
Prognoza
Ocena zasobów pomocy społecznej
przygotowana przez Miejski Ośrodek
Pomocy Społecznej
Tak
Społecznej,
Sprawozdanie z działalności Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej
Sprawozdanie z działalności Zespołu
Interdyscyplinarnego
Sprawozdanie z działalności Miejskiej
Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
Tak
Liczba szkoleo, w których brali udział
pracownicy instytucji
Wzrost
Liczba uczestników tych szkoleo
Wzrost
Liczba zrealizowanych programów
Wzrost
Liczba uczestników
Wzrost
Zespół Interdyscyplinarny,
Miejska Komisja
Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych
3.
Podnoszenie kwalifikacji i umiejętności kadr w
zakresie pomocy społecznej
4.
Opracowywanie i realizowanie programów i
projektów mających na celu rozwiązywanie
problemów społecznych.
horyzoncie czasowym
strategii
horyzoncie czasowym
strategii
Urząd Miasta Ustka i
jednostki organizacyjne w
tym placówki oświatowowychowawcze, Miejska
Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych
Społecznej, Urząd Miasta
Ustka
78
Źródła
finansowania
Bez kosztów z
Budżetu Miasta
Bez kosztów z
Budżetu Miasta
Tak
Tak
Budżet Miasta
Budżet Miasta,
Fundusze
strukturalne
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ustka na lata 2016-2020
I CEL STRATEGICZNY Zintegrowana polityka społeczna
II CEL SZCZEGÓŁOWY Budowanie szerokiego partnerstwa społecznego
Kierunki działao
Okres realizacji
1.
Dalsza realizacja Programu współpracy Miasta Ustka z
organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami
prowadzącymi działalnośd pożytku publicznego o
których mowa w art. 3 ust 3 ustawy z dnia 24 kwietnia
2003 roku o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie.
2.
Podejmowanie działao mających na celu pobudzanie
aktywności społecznej mieszkaoców i włączanie ich w
rozwiązywanie lokalnych problemów.
3.
Promowanie i wspieranie rozwoju wolontariatu wśród
mieszkaoców.
horyzoncie
czasowym strategii
oraz partnerzy realizacji
Urząd Miasta Ustka
Prognoza
Liczba organizacji, z którymi została
podpisana umowa
Liczba zadao zleconych organizacjom w
zakresie pomocy społecznej
Wzrost
Źródła
finansowania
Budżet Miasta
Wzrost
horyzoncie
czasowym strategii
Społecznej, Urząd Miasta,
Organizacje Pozarządowe
Liczba inicjatyw mających na celu
pobudzanie aktywności społecznej
mieszkaoców
Wzrost
Budżet Miasta
horyzoncie
czasowym strategii
Społecznej, Urząd Miasta,
Organizacje Pozarządowe,
Placówki oświatowo wychowawcze
Liczba wolontariuszy
Wzrost
Budżet Miasta
79
II CEL STRATEGICZNY Skuteczny system opieki nad rodziną
I CEL SZCZEGÓŁOWY Skuteczny system opieki nad rodziną i dzieckiem
Kierunki działao
Okres realizacji
1.
Realizacja Programu Wspierania Rodziny.
horyzoncie
czasowym
strategii
2.
Wspieranie rodzin dysfunkcyjnych poprzez dalszy
rozwój poradnictwa specjalistycznego oraz
prowadzenie pracy socjalnej.
horyzoncie
czasowym
strategii
3.
Realizacja programów dożywiania oraz wsparcia
materialnego dla rodzin najuboższych.
horyzoncie
czasowym
strategii
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej,
Placówki oświatowo - wychowawcze,
Instytucje kościelne, Organizacje
pozarządowe
4.
Zabezpieczenie zatrudnienia asystenta rodziny.
horyzoncie
czasowym
strategii
horyzoncie
czasowym
strategii
5.
Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży
poprzez rozwijanie oferty sportowej i kulturalnej.
Jednostka realizująca oraz partnerzy
realizacji
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd
Miasta Ustka i jednostki organizacyjne,
Miejska Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, Zespół
Interdyscyplinarny, Placówki oświatowo wychowawcze, Placówki Służby Zdrowia,
Organizacje Pozarządowe, Instytucje
Kościelne, Komenda Miejska Policji w
Ustce
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Punkt
Konsultacyjny
(roczne)
Zgodne ze wskaźnikami
realizacji poszczególnych zadao
ujętymi w Programie
Wspierania Rodziny
Prognoza
Zgodnie z
założeniam
i ujętymi w
Programie
Wspierania
Rodziny
Budżet Miasta,
Budżet Paostwa,
środki pozabudżetowe
Liczba zorganizowanych
warsztatów
Wzrost
Budżet Miasta
Liczba uczestników tych
warsztatów
Liczba rodzin korzystających ze
wsparcia materialnego
Wzrost
Wzrost
Budżet Miasta,
Budżet Paostwa
Liczba osób korzystających z
programów dożywiania, w tym
liczna dzieci
Wzrost
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Liczba zatrudnionych
asystentów rodziny
Wzrost
Budżet Miasta
Biblioteki, Miejska Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, Miejski
Ośrodek Pomocy Społecznej, Placówki
oświatowo - wychowawcze, Organizacje
Pozarządowe, Instytucje Kościelne, Dom
Kultury
Liczba i rodzaj zajęd, wydarzeo
sportowych, rekreacyjnych i
kulturowych
Wzrost
Budżet Miasta
80
Liczba uczestników zajęd i
wydarzeo
Wzrost
7.
Systematyczna współpraca Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej z placówkami oświatowo –
wychowawczymi w celu bieżącej analizy sytuacji
dzieci i młodzieży uczęszczającej do szkół oraz
rozwijania współpracy z rodzicami.
8.
Rozwijanie i wspieranie sektora organizacji
pozarządowych działających na rzecz dzieci i
młodzieży.
horyzoncie
czasowym
strategii
Placówki oświatowo - wychowawcze
Liczba placówek oświatowych, z
którymi współpracuje Miejski
Ośrodek Pomocy Społecznej
horyzoncie
czasowym
strategii
Organizacje Pozarządowe, Urząd Miasta
Ustka
Liczba wspieranych organizacji
pozarządowych
Bez kosztów z
Budżetu Miasta
Wzrost
Budżet Miasta
II CEL STRATEGICZNY Skuteczny system opieki nad rodziną
II CEL SZCZEGÓŁOWY Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Kierunki działao
Okres realizacji
Jednostka realizująca oraz partnerzy
realizacji
Urząd Miasta, Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej, Miejska Komisja
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, Zespół
Interdyscyplinarny, Placówki
Oświatowe, Biblioteki z terenu miasta
Ustka, Placówki Służby Zdrowia,
Prokuratura, Komenda Miejska Policji,
Sąd Rodzinny, Kuratorzy Sądowi,
Instytucje Kościelne, Lokalne Media,
Prognoza
1.
Realizacja Programu Przeciwdziałania Przemocy w
Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie
w mieście Ustka.
horyzoncie
czasowym strategii
Zgodne ze wskaźnikami realizacji
poszczególnych zadao ujętymi w
PPPwRoOOPwR
Zgodnie z
założeniami
PPPwRoOOPwR
2.
Opracowanie i realizacja projektów
finansowanych ze środków zewnętrznych z
zakresu przeciwdziałania przemocy.
3.Tworzenie warunków dla prawidłowego
funkcjonowania systemu przeciwdziałania
przemocy w rodzinie, w tym Zespołu
Interdyscyplinarnego
horyzoncie
czasowym strategii
Urząd Miasta Ustka
Liczba programów
Wzrost
Liczba uczestników
Wzrost
horyzoncie
czasowym strategii
Zespół Interdyscyplinarny,
Punkt Konsultacyjno-Informacyjny
Liczba założonych „Niebieskich
Kart”
Liczba zakooczonych „Niebieskich
Kart”
-
81
Wzrost
Źródła
finansowania
Budżet Miasta,
Programy
Rządowe, Środki
własne instytucji
i organizacji,
dodatkowe
środki
Budżet Miasta
Budżet Miasta
I CEL SZCZEGÓŁOWY Profilaktyka zdrowotna, ochrona zdrowia
Kierunki działao
Okres realizacji
Prognoza
horyzoncie
czasowym
strategii
Jednostka realizująca oraz
partnerzy realizacji
Urząd Miasta Ustka i jednostki
organizacyjne, Placówki
oświatowo - wychowawcze,
1.
Monitorowanie stanu zdrowia mieszkaoców
miasta Ustka.
Ocena stanu zdrowia ludności zamieszkałej
na terenie miasta Ustka
Wzrost
Budżet Miasta,
3.
Tworzenie oferty edukacyjnej związanej z
promocją zdrowia i zdrowego stylu życia we
współpracy z jednostkami organizacyjnymi i
pozarządowymi oraz innymi podmiotami.
horyzoncie
czasowym
strategii
Urząd Miasta Ustka i jednostki
organizacyjne, Placówki
oświatowo –wychowawcze,
Liczba realizowanych programów
promujących zdrowy styl życia
Liczba uczestników programów
promujących zdrowy styl życia
Wzrost
4.
Realizacja Programu Promocji i Ochrony
Zdrowia oraz Promocji i Ochrony Zdrowia
Psychicznego w Ustce.
horyzoncie
czasowym
strategii
Organizacje Pozarządowe,
Podmioty lecznicze,
Społecznej, Urząd Miasta Ustka
i jednostki organizacyjne,
Placówki opiekuoczo wychowawcze
Zgodne ze wskaźnikami realizacji
Programach
Zgodne ze
wskaźnikami
realizacji
82
Wzrost
Wzrost
Wzrost
Budżet Miasta
Budżet Miasta,
Programy Rządowe,
Środki własne instytucji
i organizacji
III CEL STRATEGICZNY Promocja zdrowego trybu życia, profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień
II CEL SZCZEGÓŁOWY Profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień
Kierunki działao
1.
Kontynuacja Programu Profilaktyki i
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
oraz Przeciwdziałania Narkomanii.
Okres
realizacji
Działania
ciągłe w
horyzoncie
czasowym
strategii
2.
Współpraca samorządu i jednostek
samorządowych z placówkami oświatowo –
wychowawczymi oraz organizacjami
pozarządowymi na rzecz prowadzenia
kampanii edukacyjnych i profilaktycznych dla
dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych
dotyczących uzależnieo.
Działania
ciągłe w
horyzoncie
czasowym
strategii
3.
Monitorowanie punktów sprzedaży alkoholu,
w tym przestrzegania zakazu sprzedaży
alkoholu osobom nieletnim oraz osobom
nietrzeźwym.
4.
Kontynuowanie współpracy ze
stowarzyszeniami udzielającymi pomocy
osobom uzależnionym i członkom ich rodzin.
Działania
ciągłe w
horyzoncie
czasowym
strategii
Działania
ciągłe w
horyzoncie
czasowym
strategii
Jednostka realizująca oraz partnerzy realizacji
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół
Interdyscyplinarny, Punkt KonsultacyjnoInformacyjny, Kluby AA, Placówki Oświatowe,
Rada Miasta i pracownicy Urzędu Miasta,
Biblioteki, Zakłady pracy, Kościoły i Organizacje
Przykościelne, Komenda Powiatowa Policji,
Organizacje Pozarządowe, Instytucje i osoby
prywatne działające na rzecz profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych i
problemów narkomanii,
Urząd Miasta Ustka oraz partnerzy określeni w
Programach
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd
Miasta, Miejska Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, organizacje
pozarządowe, placówki oświatowo wychowawcze
Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, Urząd Miasta Ustka, Straż
Miejska
Urząd Miasta Ustka, organizacje pozarządowe
83
(roczne)
Zgodne z wskaźnikami realizacji
PPRPAoPN
Prognoza
Zgodnie z
założeniami
PPRPAoPN
Budżet Miasta
Liczba szkół, z którymi podjęto
współpracę
Wzrost
Budżet Miasta
Liczba programów, akcji
profilaktycznych realizowanych
w placówkach oświatowych
Wzrost
Liczba odbiorców, uczestników
realizowanych programów,
konkursów, akcji
profilaktycznych
Liczba kontroli
przeprowadzonych w punktach
sprzedaży
Wzrost
Wzrost
Budżet Miasta
Liczba osób, które skorzystały z
pomocy i wsparcia
Wzrost
Budżet Miasta
5.
Zwiększenie świadomości
środowiska lokalnego na temat uzależnieo
poprzez kontynuację działao informacyjnych
oraz kolportaż materiałów edukacyjno informacyjnych.
Działania
ciągłe w
horyzoncie
czasowym
strategii
Urząd Miasta Ustka, organizacje pozarządowe
placówki oświatowe
84
Liczba i rodzaj akcji
promocyjnych, kampanii
Wzrost
Budżet Miasta,
Środki zewnętrzne
rządowe i
pozarządowe
IV CEL STRATEGICZNY Integracja społeczna i zawodowa oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
I CEL SZCZEGÓŁOWY Integracja zawodowa osób bezrobotnych, łagodzenie skutków bezrobocia oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
Kierunki działao
Okres realizacji
1.
Zatrudnianie w ramach robót publicznych,
prac interwencyjnych, prac społecznie
użytecznych, praktyk i staży we współpracy z
PUP w Ustce
2.
Opracowywanie i realizowanie projektów
służących aktywizacji osób bezrobotnych, w
tym współfinansowanych ze środków Unii
Europejskiej.
3.
Rozwój ekonomii społecznej.
horyzoncie
czasowym strategii
4.
Upowszechnianie ofert pracy, informacji o
wolnych miejscach pracy, usługach
poradnictwa zawodowego, szkoleniach,
stażach, organizacji robót publicznych, prac
interwencyjnych i zatrudnienia socjalnego.
5.
Podejmowanie działao pobudzających rozwój
przedsiębiorczości mieszkaoców.
6.
Rozwój pracy socjalnej na rzecz osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym,
między innymi, w oparciu o zawieranie i
realizowanie kontraktów socjalnych.
Jednostka realizująca oraz
partnerzy realizacji
Społecznej, Powiatowy Urząd
Pracy w Ustce, Pracodawcy,
Placówki Oświatowo wychowawcze
Pracy w Słupsku, Organizacje
Pozarządowe, Pracodawcy
Prognoza
Liczba osób uczestniczących w szkoleniach, stażach,
pracach społecznie użytecznych, robót publicznych i
prac interwencyjnych
Wzrost
horyzoncie
czasowym strategii
Pracy w Słupsku, Organizacje
Pozarządowe, lokalni
przedsiębiorcy
Pracy w Słupsku
horyzoncie
czasowym strategii
Pracy w Słupsku
horyzoncie
czasowym strategii
horyzoncie
czasowym strategii
horyzoncie
czasowym strategii
Społecznej
85
Wzrost
Źródła
finansowania
Fundusze
strukturalne,
Fundusz Pracy
Liczba szkoleo, staży, prac społecznie użytecznych
Liczba programów
Wzrost
Wzrost
Budżet Miasta,
Fundusze
strukturalne
Liczba spółdzielni socjalnych, firm społecznych itp.
Wzrost
Budżet Miasta
Liczba osób uczestniczących w inicjatywach
Wzrost
Liczba osób bezrobotnych z terenu Miasta
uczestniczących w szkoleniach, stażach, robotach
publicznych, pracach interwencyjnych oraz pracach
społecznie użytecznych
Wzrost
Liczba doposażonych stanowisk pracy
Liczba szkoleo
Wzrost
Wzrost
Liczba uczestników szkoleo
Wzrost
Liczba osób, które otrzymały środki na rozpoczęcie
działalności gospodarczej
Liczba realizowanych kontraktów socjalnych
Wzrost
Wzrost
Bez kosztów z
Budżetu Miasta
Budżet Miasta
Budżet Miasta
7.
Wzrost dostępu na terenie Ustki do lokali
mieszkalnych/hosteli/miejsc noclegowych dla
grup najbardziej zagrożonych bezdomnością,
w tym ofiar przemocy w rodzinie.
horyzoncie
czasowym strategii
Urząd Miasta, Miejski Ośrodek
Pomocy Społecznej
Liczba lokali mieszkalnych przeznaczonych dla grup
zagrożonych bezdomnością, w tym ofiar przemocy
w rodzinie
Wzrost
Budżet Miasta
IV CEL STRATEGICZNY Integracja społeczna i zawodowa oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
II CEL SZCZEGÓŁOWY Integracja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych oraz starszych
Kierunki działao
Okres realizacji
1.
Realizacja Programu działao na rzecz osób
niepełnosprawnych na terenie miasta Ustka.
Działania ciągłe
w horyzoncie
czasowym
strategii
Działania ciągłe
w horyzoncie
czasowym
strategii
Działania ciągłe
w horyzoncie
czasowym
strategii
2.
Pobudzanie aktywności osób starszych w
społeczności lokalnej.
3.
Rozszerzenie ofert zadao publicznych na rzecz
osób starszych.
Oraz partnerzy realizacji
Urząd Miasta i jednostki
organizacyjne
Prognoza
Liczba programów
Wzrost
Wzrost
Urząd Miasta Ustka , Organizacje
Pozarządowe
Powołanie rady seniorów
Wzrost
Budżet Miasta
Urząd Miasta Ustka
Liczba ofert
Wzrost
Budżet Miasta
86
Źródła
finansowania
Budżet Miasta
Podsumowanie
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych to konstytutywny element
polityki społecznej, w ramach której powinny zostać podjęte działania mające na
celu wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Efektywna polityka
społeczna
powinna
przede
wszystkim
pełnić
funkcję
prewencyjną
i stwarzać optymalne warunki dla funkcjonowania społeczności lokalnej. Część
problemów występujących na terenie miasta Ustka, takich jak stopniowo malejący
przyrost naturalny, to aktualnie problem ogólnopolski. Należy pamiętać, że grupą
wysokiego ryzyka są przede wszystkim dzieci i młodzież. Wiele badań naukowych
wskazuje na fakt, iż to dom rodzinny jest czynnikiem decydującym o dalszym
rozwoju osobowościowym i światopoglądowym nastolatka. Komunikaty medialne
oraz wpływ rówieśników mogą w wielu przypadkach negatywnie oddziaływać na
nieustannie kształtującą się osobowość młodego człowieka, a to z kolei będzie
przejawiać się w ryzykownych zachowaniach nastolatków. Władze lokalne
powinny w sposób szczególny zadbać o małoletnich pochodzących ze środowisk
zagrożonych wykluczeniem społecznym. Z przeprowadzonych analiz wynika, że
władze miasta Ustka poprawnie identyfikują występujące problemy społeczne
oraz oferują duże wsparcie opiekuńcze skierowane do osób bezrobotnych oraz
rodzin narażonych na wykluczenie społeczne. Niezwykle istotna jest współpraca
pracowników
pomocy
społecznej
z
instytucjami
sektora
publicznego,
organizacjami pozarządowymi oraz lokalną wspólnotą.
Należy pamiętać, że Strategia została utworzona na takim poziomie ogólności by
władze miasta Ustka mogły dostosowywać swoje działania do zmieniających się
warunków społecznych, pamiętając o tym, że główne cele strategii nie powinny
zostać naruszone. Etapem wieńczącym powinna być ewaluacja programu, która
pozwoli określić użyteczność podjętych działań.
87

Strategia - MOPS Ustka

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wzmacniacz 2x25W

str. 8-9 str. 7 www.zblizenia.pl Nr 4 (129) • 25 października 2013