poradnik dla pacjenta na temat leczenia zakrzepicy żył głębokich

poradnik dla pacjenta na temat leczenia zakrzepicy żył głębokich

PORADNIK DLA PACJENTA
NA TEMAT LECZENIA
ZAKRZEPICY
ŻYŁ GŁĘBOKICH
Lek podlega dodatkowej kontroli. Pozwoli to na szybką identyfikację nowych informacji o bezpieczeństwie leku. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek skutków
ubocznych należy zasięgnąć porady lekarza, farmaceuty lub pielęgniarki. Obejmuje to wszelkie możliwe działania niepożądane, łącznie z działaniami niewymienionymi
w ulotce informacyjnej leku. Skutki uboczne można także zgłaszać bezpośrednio poprzez system Yellow Card Scheme pod adresem: www.mhra.gov.uk/yellowcard.
Zgłoszenia działań niepożądanych pomagają uzyskać więcej informacji o bezpieczeństwie tego leku.
Dane osobowe
Imię i nazwisko:
Dane kontaktowe:
Dane kontaktowe na wypadek sytuacji nagłych:
Imię i nazwisko konsultanta:
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej:
WSTĘP
To, że nurtują nas pytania, kiedy doświadczamy lub
próbujemy czegoś nowego, leży w naturze ludzkiej.
Jeśli dodatkowo ta nowa rzecz związana jest z naszym
zdrowiem, tym bardziej ważne jest, abyśmy mieli
dostęp do informacji dających nam poczucie komfortu.
Jeśli przygotowujesz się do terapii lekiem Xarelto
(rywaroksaban) w ramach leczenia zakrzepicy żył
głębokich (ZŻG) i profilaktyki nawracającej ZŻG lub
zatorowości płucnej (ZP), naturalnym jest, że interesuje Cię,
co to za lek, jak działa i jak często trzeba go przyjmować.
We współpracy z jedną z głównych organizacji pacjentów,
firma Bayer HealthCare opracowała plan Xarelto Xpert,
który pomaga zrozumieć i lepiej radzić sobie z chorobą.
Postępując zgodnie z naszym planem obejmującym
pięć kroków opisanych w tym poradniku staniesz się
ekspertem w kwestiach dotyczących swojej choroby dzięki:
•
•
•
•
•
ploring – zbadaniu Twojego stanu zdrowia
r oviding – dostarczeniu informacji na temat leku
Xarelto i jego działania
xplaininig – wyjaśnieniu, jak należy przyjmować lek
Xarelto
evealing – udostępnieniu odpowiedzi na często
zadawane pytania
aking – wskazaniu innych przydatnych źródeł informacji
Mamy nadzieję, że dzięki temu poradnikowi będziesz
mógł podjąć bez wątpliwości następny krok w terapii
lekiem Xarelto. W celu uzyskania dodatkowych informacji
o leku Xarelto zapoznaj się z ulotką dla pacjenta.
1
CZYM JEST ZŻG?
ZŻG to zakrzep krwi, który powstaje w żyłach
głębokich kończyny dolnej, zazwyczaj w łydce
lub udzie, ale czasami może się pojawić również
w innych żyłach w organizmie. Zakrzep ten hamuje
częściowo lub całkowicie przepływ krwi w żyle,
w której się znajduje.
Niekiedy część zakrzepu może się odłamać i wędrować
po organizmie, aż w końcu utkwi w płucach – wtedy
mowa o ZP. Zatorowość płucna jest poważnym stanem,
wymagającym natychmiastowego leczenia.
ZŻG występuje co roku u około jednego na
1000 mieszkańców Wielkiej Brytanii.1
Schemat na stronie 4 służy do zilustrowania ZŻG.
2
ZŻG występuje co roku
u około jednego na
1000 mieszkańców
Wielkiej Brytanii.
3
ZŻG to zakrzep krwi, który
powstaje w żyłach głębokich
kończyny dolnej, zazwyczaj
w łydce lub udzie
Powyższy schemat
objaśnia, w jaki
sposób może
powstać ZŻG
oraz ZP.
Dlaczego krew krzepnie?
Krzepnięcie krwi stanowi ważny system ochronny organizmu.
W razie urazu lub zacięcia się po zewnętrznej stronie żyły
powstaje zakrzep, chroniący nas przed utratą krwi. Chodzi
o naturalny proces nazywany kaskadą krzepnięcia.
Czasami jednak kaskada krzepnięcia przebiega
nieprawidłowo i zakrzep krwi wytwarza się po
wewnętrznej stronie żyły, powodując ZŻG.
Jakie są przyczyny i objawy ZŻG?
U niektórych osób istnieje większe prawdopodobieństwo
wystąpienia ZŻG. Do czynników ryzyka wystąpienia ZŻG
można zaliczyć:
• wiek – u starszych osób występuje większe ryzyko ZŻG
niż u osób młodszych;
nieruchomienie związane z długimi podróżami,
• u
chorobami lub urazami;
• niedawne przebycie operacji;
• ciążę;
• historię ciężkiej choroby, np. raka, problemów z sercem
lub schorzeń układu oddechowego;
4
• wcześniejsze wystąpienie ZŻG;
• stosowanie terapii hormonalnej, np. antykoncepcji lub
hormonalnej terapii zastępczej;
• otyłość.
U niektórych osób cierpiących na ZŻG nie muszą
występować żadne objawy, ale do częstych objawów
ZŻG należą:
• tkliwość kończyny dolnej;
• zaczerwienienie;
• opuchlizna i uczucie naprężenia, napięcia skóry;
• ból.
ZP może zagrażać
życiu, dlatego w razie
jakichkolwiek obaw
należy natychmiast
zwrócić się o pomoc
lekarską lub odwiedzić
najbliższy oddział
pomocy doraźnej.
Niektóre osoby mogą sobie zdać sprawę z obecności
ZŻG dopiero w momencie powstania ZP na skutek
przemieszczenia się zakrzepu do płuc. Do objawów
ZP należą:
• ostry ból w klatce piersiowej, pogarszający się przy
głębokim wdechu;
• duszności;
• pocenie się.
5
Jak wygląda leczenie ZŻG?
W przypadku ZŻG ważne jest jak
najszybsze zapoczątkowanie leczenia,
aby zapobiec powiększeniu się
zakrzepu lub odłamaniu części,
które mogłyby powędrować do
płuc i spowodować ZP.
Otrzymasz leki przeciwzakrzepowe
– tzn. leki spowalniające zdolność
krzepnięcia krwi i w ten sposób
ograniczające ryzyko powstania
niebezpiecznych zakrzepów w żyłach.
Możesz otrzymać również skarpety
kompresyjne, które pomagają
uśmierzyć ból i obrzęk i zapobiegają
przewlekłym powikłaniom. Dostępne
opcje leczenia omówi z Tobą
szczegółowo Twój lekarz.
6
Czy można zapobiec ZŻG?
Zakrzepicy żył głębokich można zapobiec i dlatego
powinna zostać uwzględniona przez lekarza, szczególnie
w przypadku dłuższej hospitalizacji, operacji lub
wcześniejszego wystąpienia ZŻG. Możesz otrzymać
leki przeciwzakrzepowe, które spowolnią zdolność
organizmu do krzepnięcia krwi, i możesz zostać
poproszony o założenie skarpet kompresyjnych.
Możesz również pomóc zapobiec ZŻG poprzez
pozostawanie w ruchu. W przypadku długich podróży,
np. autobusem, pociągiem lub samochodem, albo
siedzenia przez dłuższy okres czasu należy uzupełniać
płyny i robić regularne przerwy na rozprostowanie nóg
i stóp w celu wspomożenia krążenia.
7
PORADNIK KROK PO
KROKU NA TEMAT
LEKU XARELTO
Lek Xarelto
został Ci przepisany
w celu leczenia ZŻG
oraz zapobiegania
powstawaniu
zakrzepów w żyłach
i ich przemieszczaniu
się do płuc.
Co to jest lek Xarelto?
Xarelto jest lekiem przeciwzakrzepowym, którego
działanie polega na spowalnianiu zdolności
krzepnięcia krwi i w ten sposób ograniczeniu
ryzyka powstania niebezpiecznych zakrzepów.
Jak działa lek Xarelto?
Krzepnięcie krwi jest naturalnym procesem w organizmie
(nazywanym kaskadą krzepnięcia). Na przykład, kiedy
zatniesz się, widoczny jest powstający zakrzep, który
ma na celu zatrzymanie krwawienia.
Lek Xarelto należy do grupy zwanej lekami
przeciwzakrzepowymi. Jego działanie polega
na blokowaniu specjalnego białka w krwi – czynnika
Xa („dziesięć A“), o którym wiadomo, że odgrywa
kluczową rolę w inicjacji procesu kaskady krzepnięcia.
Zablokowanie czynnika Xa zapobiega tworzeniu
się kolejnych białek biorących również udział
w kaskadzie krzepnięcia i przez to zmniejsza tendencję
do wytwarzania zakrzepów.
8
Kiedy wyściółka naczynia krwionośnego zostaje
uszkodzona, w miejscu uszkodzenia aktywują się płytki
krwi, które pomagają zapobiec dalszym obrażeniom
Zaktywowana
zostaje kaskada
krzepnięcia,
prowadząca
do powstania
zakrzepu
Aktywuje
Staje się
Aktywuje
Pt
Pt
Aktywuje
Pt
Pt
Pt
Aktywuje
Pt
Pt
Białka
Czynnik Xa
Protrombina
Trombina
Fibrynogen Klej fibrynowy łączący płytki krwi w celu
Preparat Xarelto
wytworzenia zakrzepu
blokuje czynnik
Xa i tym samym
Xarelto
ogranicza
zdolność
wytwarzania
się zakrzepów
Powyższy schemat pomoże Ci zrozumieć, jak działa lek
Xarelto.
Jak przyjmować lek Xarelto?
Lek Xarelto przyjmowany jest doustnie i w przypadku
leczenia ZŻG i profilaktyki ZŻG i ZP zwykła dawka leku
to jedna tabletka 15 mg dwa razy na dobę przez okres
pierwszych trzech tygodni, a następnie jedna tabletka
20 mg raz na dobę.
Tabletkę należy połknąć w całości, najlepiej popijając
wodą, w trakcie jedzenia. Najlepiej przyjmować tabletkę
o stałej porze każdego dnia, gdyż wtedy łatwiej jest
o tym pamiętać.
Do przechowywania leku Xarelto nie są potrzebne
żadne specjalne warunki, ale należy go przechowywać
w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci i nie
stosować po upływie terminu ważności (podanym na
opakowaniu).
Lek Xarelto jest
stosowany w leczeniu
różnych pacjentów
z różnych powodów.
Inna osoba,
której przepisano
lek Xarelto, może
przyjmować
inną dawkę niż
Ty. Lek Xarelto
należy zawsze
przyjmować zgodnie
z zaleceniami lekarza
i w razie wątpliwości
związanych
z właściwą dawką
należy zwrócić
się do lekarza lub
farmaceuty.
9
ODPOWIEDZI NA PYTANIA
DOTYCZĄCE LEKU XARELTO
Co należy zrobić w razie
pominięcia dawki leku Xarelto?
Jeśli przyjmujesz jedną tabletkę 15 mg
dwa razy na dobę i pominąłeś dawkę,
zażyj tabletkę gdy tylko sobie o niej
przypomnisz. Nie przyjmuj więcej niż dwie
tabletki 15 mg w ciągu jednej doby. Jeśli
zapomniałeś przyjąć dawkę, możesz zażyć
dwie tabletki 15 mg w tym samym czasie,
aby w ciągu jednej doby przyjąć łącznie
dwie tabletki (30 mg). Następnego dnia
kontynuuj przyjmowanie jednej tabletki
15 mg dwa razy na dobę.
Jeśli przyjmujesz jedną tabletkę
20 mg raz na dobę i pominąłeś
dawkę leku Xarelto, zażyj tabletkę gdy
tylko sobie o niej przypomnisz. Kolejną
tabletkę przyjmij następnego dnia, a
następnie kontynuuj przyjmowanie
jednej tabletki raz na dobę. Nie
przyjmuj więcej niż jednej tabletki w
ciągu jednej doby w celu uzupełnienia
pominiętej dawki.
Co należy zrobić w razie przyjęcia
zbyt dużej dawki leku Xarelto?
W razie przyjęcia zbyt dużej liczby
tabletek Xarelto skontaktuj się
natychmiast z lekarzem, ponieważ
zażycie zbyt dużej liczby tabletek
może zwiększyć ryzyko krwawienia.
12
Jakie są najczęstsze działania
niepożądane na skutek stosowania
leku Xarelto?
Jak każdy lek, lek Xarelto może
powodować działania niepożądane.
Ponieważ nie jesteśmy wszyscy tacy sami,
działania te będą różne u różnych osób.
Ponieważ lek Xarelto jest lekiem
przeciwzakrzepowym spowalniającym
zdolność krzepnięcia krwi, częstym
działaniem niepożądanym jest
podwyższone ryzyko krwawienia – bądź
w postaci zewnętrznej, widocznej utraty
krwi, bądź krwotoku wewnętrznego,
do środka organizmu.
Do objawów krwawienia należą:
• niewyjaśnione zawroty głowy lub
osłabienie;
• obrzęk i dyskomfort;
• nagły, ostry ból głowy;
• nietypowe siniaczenie, krwawienie
z nosa, krwawienie dziąseł, opóźnione
ustawanie krwawienia z rany;
• cięższe niż zwykle krwawienie menstruacyjne lub krwawienie z pochwy;
• różowy lub brązowy mocz, czerwony
lub czarny stolec;
• krwioplucie podczas kaszlu lub
wymiotowanie krwią lub substancją
przypominającą fusy z kawy.
Jeśli wystąpią jakiekolwiek
objawy krwawienia,
natychmiast powiadom o nich
lekarza lub odwiedź najbliższy
oddział pomocy doraźnej, aby
poddać się monitorowaniu i
ocenie leczenia.
Pełny wykaz możliwych działań
niepożądanych znajduje
się w ulotce dla pacjenta
dołączonej do tabletek Xarelto.
Jeśli kiedykolwiek będzie Ci
się wydawało, że wystąpiły
u Ciebie działania niepożądane
na skutek stosowania leku
Xarelto, natychmiast zasięgnij
porady lekarza lub farmaceuty.
Pamiętaj, że lek Xarelto należy
przyjmować codziennie –
pominięcie dawki zwiększa
ryzyko ZŻG.
Jak długo będzie trwała terapia
lekiem Xarelto?
Okres terapii lekiem Xarelto
zależny jest od indywidualnej
oceny czynników ryzyka i korzyści
związanych z długofalowym leczeniem
profilaktycznym. Lekarz omówi z Tobą
tę kwestię i wspólnie zdecydujecie, jak
długi okres terapii będzie dla Ciebie
najbardziej odpowiedni.
Dlaczego przyjmowana dawka
leku Xarelto się zmienia?
Podczas pierwszych trzech tygodni
będziesz przyjmować wyższą dawkę
leku Xarelto, ponieważ w ten
sposób można skutecznie wspomóc
leczenie ZŻG. Następnie dawka
zostanie zmniejszona do poziomu
pomagającego zapobiec nawrotowi
ZŻG lub ZP.
Po pierwszych trzech tygodniach
leczenia koniecznie odwiedź lekarza
w celu upewnienia się, że leczenie
jest skuteczne.
13
ODPOWIEDZI NA PYTANIA
DOTYCZĄCE LEKU XARELTO
Czy podczas terapii lekiem Xarelto
będę pozostawać pod obserwacją?
W przeciwieństwie do innych leków
przeciwzakrzepowych (np. warfaryny),
u których występuje więcej interakcji
z lekami i jedzeniem, w przypadku
terapii lekiem Xarelto nie jest konieczne
przeprowadzanie badań krwi. Musisz
jednak chodzić regularnie na wizyty
kontrolne u swojego lekarza w celu
oceny i leczenia choroby oraz
obserwacji terapii lekiem Xarelto.
Czy razem z lekiem Xarelto mogę
przyjmować inne leki?
Powiadom lekarza o wszystkich
przyjmowanych lekach, również tych,
które wydawane są bez recepty (np.
preparaty ziołowe, witaminy, leki
wydawane bez recepty).
Czy w razie zacięcia się w trakcie
terapii lekiem Xarelto będę
krwawić więcej?
Ponieważ lek Xarelto spowalnia zdolność
krzepnięcia krwi, krwawienie jest
częstym działaniem niepożądanym.
Niemniej jednak jeśli wystąpi u Ciebie
nadmierne krwawienie, natychmiast
powiadom o tym lekarza.
14
Co stanie się w razie konieczności
poddania się zabiegowi
dentystycznemu lub operacji
w trakcie terapii lekiem Xarelto?
Ponieważ lek Xarelto może zwiększyć
ryzyko krwawienia, przed jakimkolwiek
zabiegiem dentystycznym lub operacją
powinieneś poinformować dentystę
lub lekarza o stosowaniu leku Xarelto.
Na odwrocie tego poradnika dołączona
jest karta ostrzeżeń dla pacjenta,
którą należy mieć zawsze przy sobie
i pokazywać przed każdym zabiegiem
dentystycznym/każdą operacją w celu
zapewnienia odpowiedniego leczenia.
Czy w trakcie terapii lekiem
Xarelto muszę unikać pewnego
rodzaju jedzenia?
Nie. Lek Xarelto należy przyjmować
w trakcie jedzenia; nie są znane żadne
interakcje z jedzeniem.
Czy w trakcie terapii lekiem Xarelto
mogę pić alkohol?
Lek Xarelto i alkohol nie oddziałują
na siebie. Należy jednak zawsze pić
z umiarem i dotrzymywać zalecenia.
Czy mogę przyjmować lek Xarelto,
jeśli cierpię na nietolerancję
niektórych cukrów?
Lek Xarelto zawiera laktozę, dlatego
jeśli stwierdzono u Ciebie wcześniej
nietolerancję niektórych cukrów,
przed przyjęciem leku skontaktuj
się z lekarzem.
Czy mogę prowadzić pojazdy
lub obsługiwać maszyny w trakcie
terapii lekiem Xarelto?
Lek Xarelto może powodować
omdlenia lub zawroty głowy. W razie
wystąpienia takich objawów nie
powinieneś prowadzić pojazdów ani
obsługiwać maszyn.
Czy mogę przyjmować lek Xarelto,
jeśli jestem w ciąży lub karmię piersią?
Jeśli jesteś w ciąży lub karmisz piersią,
musisz koniecznie porozmawiać o tym
z lekarzem, ponieważ w takim stanie nie
możesz przyjmować leku Xarelto. Jeśli
istnieje ryzyko, że możesz zajść w ciążę,
musisz w czasie przyjmowania leku
Xarelto stosować skuteczną metodę
antykoncepcji. Jeśli w czasie stosowania
leku Xarelto zajdziesz w ciążę, natychmiast
poinformuj o tym lekarza, który omówi
z Tobą możliwości dalszego leczenia.
Kiedy nie wolno przyjmować leku
Xarelto?
Leku Xarelto nie możesz przyjmować:
• jeśli masz uczulenie (nadwrażliwość)
na lek Xarelto lub którykolwiek ze
składników tego leku;
• jeśli występuje u Ciebie nadmierne
krwawienie;
• jeśli występuje u Ciebie choroba
wątroby, która prowadzi do
zwiększonego ryzyka krwawienia;
• jeśli jesteś w ciąży lub karmisz piersią.
Jeśli zaistniały u Ciebie powyżej
opisane okoliczności, porozmawiaj
z lekarzem.
Jak należy przechowywać lek Xarelto?
Do przechowywania leku Xarelto nie
są potrzebne żadne specjalne warunki,
ale należy go przechowywać w miejscu
niewidocznym i niedostępnym dla dzieci
i nie stosować po upływie terminu
ważności (podanego na opakowaniu).
Jeśli masz nadal pytania dotyczące
stosowania leku Xarelto,
o odpowiedź i ewentualne
dodatkowe informacje zwróć
się do swojego lekarza.
15
JAK UŻYWAĆ
KARTĘ OSTRZEŻEŃ
DLA PACJENTA
XARELTO
W razie nagłego przypadku (którego wystąpienie jest mało
prawdopodobne), opiekujący się Tobą lekarz musi zostać
poinformowany o wszystkich lekach, które przyjmujesz,
aby mógł Ci udzielić odpowiedniej opieki. Dołączona
karta ostrzeżeń dla pacjenta ma na celu poinformowanie
lekarza o tym, że przyjmujesz lek Xarelto. Kartę należy
mieć zawsze przy sobie.
Kartę należy również pokazywać przed każdym
zabiegiem dentystycznym/każdą operacją w celu
zapewnienia odpowiedniej opieki.
16
PRZYDATNE ŹRÓDŁA
INFORMACJI
W celu uzyskania dodatkowych informacji o leczeniu ZŻG
odwiedź poniżej podane strony internetowe i organizacje:
AntiCoagulation Europe (ACE)
Tel
020 8289 6875
E-mail [email protected]
Strona internetowa www.anticoagulationeurope.org
Circulation Foundation
Tel
020 7304 4779
E-mai
[email protected]
Strona internetowa www.circulationfoundation.org.uk
Lifeblood: The Thrombosis Charity
Tel
01558 650222
[email protected]
Strona internetowa www.thrombosis-charity.org.uk
17
MIEJSCE NA NOTATKI
MIEJSCE NA NOTATKI
MIEJSCE NA NOTATKI
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
1. L ifeblood: The Thrombosis Charity, Ten questions
about thrombosis. Dostępne na stronie:
http://www.thrombosis-charity.org.uk/cms/index.
php?option=com_ content&task=categorycontent
&task=category&sectionid=9&id=21&Itemid=83
Opracowano jako usługę dla pacjentów
przez firmę Bayer HealthCare
Data opracowania: maj 2014 r.
L.GB.03.2014.5796b