Arkusz

WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
W ROKU SZKOLNYM 2011/2012
ETAP SZKOLNY
...................
Instrukcja dla ucznia
KOD UCZNIA
1. Sprawdź, czy Twój zestaw zawiera 8 stron. Ewentualny brak stron
lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na tej karcie nie podpisuj się, wpisz tylko swój kod (numer).
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
14 listopada
2011 roku
4. We wszystkich zadaniach udzielaj odpowiedzi własnymi słowami
na podstawie zamieszczonych tekstów.
5. W zadaniu, w którym masz kilka odpowiedzi do wyboru, wybieraj
zawsze tylko jedną, zamalowując odpowiednią literę.
6. Jeśli przy wyborze pomylisz się, zamalowaną literę otocz kółkiem
i zaznacz inną odpowiedź.
7. Zadania rozwiązuj długopisem.
8. Rozwiązania zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych
miejscach. Pomyłki przekreślaj.
9. Nie używaj korektora.
10. Na ostatniej stronie masz brudnopis, poczynione w nim
przez Ciebie notatki w ogóle nie będą sprawdzane.
POWODZENIA!
1
Godzina 10.00
Czas pracy:
60 minut
Liczba punktów możliwych
do uzyskania: 40
Las
Tekst I
Las stał cichy i jakby obumarły, tysiące czarnych smutnych pni rozbiegało się
we wszystkie strony, pożółkłe, suchotnicze gałęzie obwisały z bezwładnością konania
i tak przysłaniały światło, że było mroczno i smutnie; drzewa stały bez ruchu, a jeśli
chwilami powiał po nich wiatr, to trzęsły się jak w febrze i głucho, żałośnie szumiały,
a potem znowu stały martwe, czarne, smutne, jakby głęboko zamyślone i pochylały się
nad strugą odpływów fabrycznych, która kolorową wstążką wiła się wskroś czarnych pni
i mroków, rozsiewała duszące straszne wyziewy i tworzyła w wielu miejscach grząskie,
zaropiałe bagienka, rozsączała się w organizmy potężne drzew, które niby palcami
chwyciły się korzeniami ziemi i ssały z niej z wolna śmierć i zatratę.
Ale wśród tych drzew konających rozkładały się gwarne obozowiska ludzkie.
W .S .Reymont, fragm. „Ziemi obiecanej”
Do rozwiązania zadań od 1. do 6 wykorzystaj tekst I.
Zadanie 1. (0-1)
W tekście występują dwie różne formy czasu przeszłego (nie chodzi o rodzaj gramatyczny
i liczbę). Nazwij je i do każdej nazwy podaj przykład z tekstu.
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2. (0-3)
W jakiej relacji z resztą tekstu pozostaje jego ostatnie zdanie? Uzasadnij odpowiedź,
odwołując się do:
a) budowy tego zdania;
b) treści tego zdania.
.................................................................................................................................................
a)……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
b)……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 3. (0-1)
Tekst jest
a) opisem.
b) opowiadaniem.
c) charakterystyką.
d) sprawozdaniem.
Zadanie 4. (0-1)
Stan trwania danej sytuacji osiągnął autor poprzez zastosowanie odpowiedniej formy
a) rzeczowników.
b) epitetów.
c) czasowników.
d) przenośni.
2
Zadanie 5. (0-1)
Kto jest sprawcą stanu lasu opisanego w tekście?
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 6. (0-1)
Podaj trzy wyrazy lub zwroty bliskoznaczne do czasownika użytego w ostatnim zdaniu
tekstu.
………………………………………………………………………………………………
Tekst II
Jerzy Harasimowicz
Las
Trujące grzyby
za wszelką cenę
chcą być zebrane
Zielona bylina
kraje ręce
jak brzytwa
Moczary starają się
sprzedać każdemu swe dywany
Na polanie
aż czarno od trucizny
Do rozwiązania zadań od 7. do 10 wykorzystaj tekst II.
Zadanie 7. (0-1)
Czy wiersz Harasymowicza można nazwać stroficznym? Uzasadnij Swoje zdanie.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8. (0-1)
Podkreśl w wierszu tych pięć wyrazów, których zastąpienie innymi zmieniłoby obraz lasu
na przyjazny człowiekowi.
Zadanie 9. (0-1)
Nazwij (każde tylko jednym wyrazem) trzy niebezpieczeństwa, które – zdaniem autora –
czyhają na człowieka w lesie.
……………………………………………………………………………………………….
3
Zadanie 10. (0-1)
W wierszu dominują
a) epitety.
b) porównania.
c) wyrazy dźwiękonaśladowcze.
d) personifikacje.
Tekst III
1.Któż zbadał puszcz litewskich przepastne krainy,
Aż do samego środka, do jądra gęstwiny?(…)
2.Myśliwiec krąży koło puszcz litewskich łoża,
Zna je ledwie po wierzchu, ich postać, ich lice,
Lecz obce mu ich wnętrzne serca tajemnice:(…)
3.Bo gdybyś przeszedł bory i podszyte knieje,
Trafisz w głębi na wielki wał pniów, kłód, korzeni,
Obronny trzęsawicą, tysiącem strumieni
I siecią zielsk zarosłych, i kopcami mrowisk,
Gniazdami os, szerszeniów, kłębami wężowisk.(…)
4. Dalej co krok czyhają, niby wilcze doły,
Małe jeziorka, trawą zarosłe na poły,
Tak głębokie, że ludzie dna ich nie dośledzą
(Wielkie jest podobieństwo, że diabły tam siedzą).
Woda tych studni sklni się, plamista rdzą krwawą.
A z wnętrza ciągle dymi zionąc woń plugawą,
Od której drzewa wkoło tracą liść i korę;
Łyse, skarłowaciałe, robaczliwe, chore,
Pochyliwszy konary mchem kołtunowate
I pnie garbiąc brzydkimi grzybami brodate,
Siedzą wokoło wody, jak czarownic kupa
Grzejąca się nad kotłem, w którym warzą trupa.
A. Mickiewicz, fragm. „Pana Tadeusza”
Do rozwiązania zadań od 11. do 13. wykorzystaj tekst III.
Zadanie 11. (0-1)
Wypisz dwa porównania z czwartego fragmentu tekstu.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 12. (0-1)
Wyjaśnij, dlaczego jedno z wypowiedzeń w tekście zostało umieszczone w nawiasie.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
4
Zadanie 13. (0-1)
Poeta zamieścił w tekście pytanie retoryczne. Podaj trzy różne funkcje pełnione tu przez
nie.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Do rozwiązania zadania 14. wykorzystaj dwa teksty – II i III.
Zadanie 14. (0-1)
Wyjaśnij, z czego wynika zachowanie przyrody ukazane w tekstach II i III.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Tekst IV
Las
Las może symbolizować zarówno miejsce święte, jak i najgłębiej skrywane,
nieuświadomione lęki. Duchowy wymiar lasu wynika z faktu, iż składa się on z tysięcy
drzew – symbolicznych soków życiowych we wszechświecie i siły odradzającej się
natury. Z drugiej strony gęsta roślinność i panujące w lesie ciemności sprawiają, że jest
on zamieszkały przez dziwne stworzenia, hybrydy, demony (…) i utożsamiany
z nieznanym. (…) W starożytności otaczano kultem niektóre święte lasy, jak ten,
w którym mieszkały muzy na Parnasie, lub jak wyrocznia w świętym dębie – w Dodonie,
w Epirze, antyczne sanktuarium ludów helleńskich. W literaturze dworskiej i epopejach
rycerskich przejście przez ciemny las oznacza próbę na drodze do inicjacji*. (…) Serce
lasu, przedstawiane zazwyczaj jako polana otoczona drzewami, stanowi świętą przestrzeń,
w której odbywa się spotkanie z pierwiastkiem boskim.
M. Battistini, „Las” w: „Symbole i alegorie”
*inicjacja – przejście do społeczności dorosłych;
Do rozwiązania zdań od 15. do 17. wykorzystaj tekst IV.
Zadanie 15. (0-1)
Wyjaśnij, dlaczego w literaturze dworskiej wykorzystywano „przejście przez ciemny las”
jako symbol próby na drodze do dorosłości.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 16. (0-1)
Podaj znaczenie, w jakim, w ostatnim zdaniu tekstu, został użyty wyraz „serce”.
………………………………………………………………………………………………
5
Zadanie 17. (0-1)
Wyjaśnij, dlaczego wykorzystuje się las jako symbol „miejsca świętego”.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Do rozwiązania zadania 18. wykorzystaj trzy ostatnie teksty.
Zadanie 18. (0-1)
Podaj, które znaczenie symbolu lasu znalazło zastosowanie w tekstach II i III.
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 19. (0-6)
Twoja klasa wybiera się na wycieczkę do lasu. Stosując czasowniki w 1. osobie liczby
mnogiej, napisz instrukcję zachowania się w lesie. Zawrzyj w niej zasady dotyczące
poszanowania miejsca i zasady dotyczące poczucia bezpieczeństwa.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 20. (0-14)
Napisz do Ministerstwa Środowiska Rzeczypospolitej Polskiej. W liście między innymi
opisz 3 przykłady niszczenia lasów, podaj i uzasadnij 3 powody potrzeby ochrony lasów,
a także zaproponuj najlepszy, Twoim zdaniem, sposób ochrony lasów w Polsce.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
6
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………............
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
7
Brudnopis
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
8