Test III etap 2015 - Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu
Transkrypt
Test III etap 2015 - Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu
1 ETAP PARKOWY OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU „POZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI” XIV EDYCJA 2014/2015 WYPEŁNIA UCZESTNIK KONKURSU: IMIĘ i NAZWISKO: .……………………………………………………………………………………………… KLASA: …….…………………………………………………………………………………………… SZKOŁA: ………………………..………………………………………………………............................. ________________________________________________________________________ INSTRUKCJA Witamy Cię na Parkowym Etapie XIV Edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski”. Przed Tobą test składający się z 25 pytań: 15 z nich to pytania ogólne obejmujące wiedzę z zakresu biologii i geografii w gimnazjum. Pytania ogólne są takie same dla wszystkich uczniów biorących udział w konkursie i są przygotowywane przez koordynatora ogólnopolskiego, natomiast pozostałe 10 pytań to tzw. pytania „Parkowe” – pochodzące od poszczególnych koordynatorów wojewódzkich. Na rozwiązanie testu masz 45 minut. W teście kółkiem zaznacz jedną prawidłową odpowiedź. Jeśli się pomyliłeś, skreśl krzyŜykiem błędną odpowiedź i zaznacz ponownie prawidłową. W przypadku innych pytań, postępuj zgodnie z poleceniami. Przy kaŜdym pytaniu zamieściliśmy informację o maksymalnej liczbie punktów, które moŜesz otrzymać za zadanie. Powodzenia! Koordynator Ogólnopolski Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego 2 Zadanie 1. (0-1) Która z poniŜszych odpowiedzi zawiera prawdziwe informacje na temat ścieŜki „Do Ralla”? a) ŚcieŜka przyrodniczo-kulturowa „Do Ralla” przebiega przez tereny gminy Krasiczyn, a jej nazwa pochodzi od imienia ukochanego konia naleŜącego do Księcia Sapiehy, b) ŚcieŜka przyrodniczo-kulturowa „Do Ralla” połoŜona jest na terenie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego, a jej końcowym przystankiem jest wzniesienie Rall, c) ŚcieŜka dendrologiczna „Do Ralla” przebiega przez tereny gminy Sanok, a jej nazwa pochodzi od nieistniejącej juŜ wsi Rall, d) ŚcieŜka dendrologiczna „Do Ralla” połoŜona jest na terenie Parku Krajobrazowego Gór Słonnych, a jej końcowym przystankiem jest pomnik przyrody „Dąb Rall”. Zadanie 2. (0-1) Z poniŜszych zestawów wybierz ten, który zawiera nazwy ścieŜek przebiegających przez teren Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego: a) „Brzoza Czarna w Reczpolu”, „Krępak”, „Broduszurki”, „Turnica”, „Reberce”, „Przełom Hołubli”, „Kalwaria Pacławska”, „Kopystanka”, „Leoncina”, b) „Bukowy Las”, c) „Chwaniów”, „Dyrbek”, „Góra Sobień”, „Na Opalonym”, „Polanki”, „Buczyna w Wańskowej”, „Nad Trzciańcem”, „Na Oratyku”, „Cisy w Serednicy”, d) „Sołokija”, „Źródła Tanwii”. Zadanie 3. (0-4) Dopasuj odpowiednio definicję do nazwy formy ochrony przyrody (uŜytki ekologiczne, rezerwaty przyrody, stanowiska dokumentacyjne, pomniki przyrody): a) niewyodrębniające się na powierzchni lub moŜliwe do wyodrębnienia, waŜne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych- __________________________________________ b) kategoria stworzona dla ochrony wielu licznych, niewielkich fragmentów przyrody, pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowiska jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne "oczka wodne" bagna, torfowiska, wychodnie skalne, kamieńce, kępy drzew i krzewów, płaty nie uŜytkowanej roślinności itp.- ________________________________________________ c) obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a takŜe siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieoŜywionej, wyróŜniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Pod względem kategorii ochrony dzieli się je na ścisłe lub częściowe- ____________________________ 3 d) pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieoŜywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno - pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróŜniającymi je wśród innych tworów, np. sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie-_______________________________________________ Zadanie 4. (0-4) Uzupełnij poniŜsze zdania właściwymi nazwami gatunków roślin: Głównym gatunkiem drzewa występującym w lasach Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej jest A.__________________________ W rezerwacie „Leoncina”, połoŜonym na terenie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego głównym obiektem ochrony jest naturalne stanowisko B.______________________ C.___________________________ jest rośliną owadoŜerną i moŜna ją spotkać na terenie Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego. D.__________________________ jest chronionym gatunkiem iglastego drzewa. Na terenie Parku Krajobrazowego Gór Słonnych, w miejscowości Serednica znajduje się rezerwat przyrody, w którym gatunek ten jest głównym obiektem ochrony. Zadanie 5. (0-1) Jaki kamień (rodzaj skały) wydobywa się w kamieniołomie w Bruśnie? a) granit, b) piaskowiec, c) wapień, d) krzemień Zadanie 6. (0-5) Rozpoznaj występujące w Parkach Krajobrazowych administrowanych przez Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu gatunki ptaków po ich sylwetkach i wpisz ich nazwy rodzajowe: a) b) .................................. c) .................................. .................................. 4 d) e) ..................................... ........................................... Zadanie 7. (0-4) Nazwij i wpisz piętra lasu (drzewostanu): a) ............................................ b) .......................................... c) ........................................... d) ......................................... 5 Zadanie 8. (0-4) Zaznacz na mapce literami od a-d parki krajobrazowe administrowane przez Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu od najmniejszego do największego powierzchniowo i podaj ich nazwy: a). ........................... ......................................... b). .......................... .......................................... c) ............................ .......................................... d)............................ .......................................... Zadanie 9. (0-1) Który z niŜej wymienionych gatunków drzew tworzy główne piętro drzewostanów Roztocza? a) sosna zwyczajna, b) jodła pospolita, c) świerk pospolity, d) modrzew europejski e) sosna czarna Zadanie 10. (0-5) Podaj nazwę ścieŜki przyrodniczo-dydaktycznej i przyporządkuj opis jej trasy do lokalizacji w Parku Krajobrazowym (zachowaj kolejność podawanych odpowiedzi tzn. nazwa ścieŜki, opis, lokalizacja, np. „Za Niwą” b 1): 1. Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego 2. Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej 3. Park Krajobrazowy Gór Słonnych 4. Południoworoztoczański Park Krajobrazowy 6 a) trasa ścieŜki połoŜona jest na gruntach Nadleśnictwa Narol, a wędrując nią moŜna zapoznać się z róŜnymi wariantami zbiorowiska roślinnego podgórskiej formy buczyny karpackiej, okazałymi egzemplarzami buka i jodły, a takŜe związanej z tym terenem fauny i flory, b) spacer po niej umoŜliwia poznanie zbiorowisk roślinnych torfowiska przejściowego i wysokiego, boru suchego i mieszanego, a takŜe wielu osobliwości faunistycznych. Na trasie rozstawionych jest osiem tablic przystankowych informujących o fazach rozwoju drzewostanu, zwierzętach, torfowisku i roślinach charakterystycznych dla tego terenu, c) spacerując po ścieŜce poznamy cenne gatunki flory bagiennej, leśnej, łąkowej i pastwiskowej. Spotkać tu moŜna takŜe ciekawe gatunki zwierząt, głównie ptaków. Osobliwości ścieŜki opisane są na pięciu tablicach przystankowych rozstawionych na ok. 1,5 km trasie, d) ścieŜka przyrodniczo-kulturowa prowadzi po gruntach leśnych Nadleśnictwa Krasiczyn. Na jej trasie, w kształcie pętli, posadowionych jest 10 przystanków opisujących walory ciekawych i osobliwych miejsc, w tym punkt widokowy na malowniczą panoramę doliny rzeki San oraz na Zespół Zamkowo-Parkowy i kościół parafialny w Krasiczynie, e) Swój początek bierze w rezerwacie przyrody "Góra Sobień", gdzie na wzniesieniu zapoznamy się z roślinnością rezerwatu oraz ruinami zamku Kmitów, będącego od XVI w. główną siedzibą największego rodu prowadzącego w średniowieczu akcję zasiedlania Bieszczadów. ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ...................................................................... ...................................................................... Zadanie 11. (0– 6) Ptaki to gromada stałocieplnych kręgowców o ciele pokrytym piórami, przednich kończynach przekształconych w skrzydła i szczękach okrytych rogowym dziobem, u współczesnych przedstawicieli pozbawionym zębów. Szkielet odznacza się lekkością kości, a takŜe wytrzymałością. Mostek ma duŜą powierzchnię, kości stopy zrosły się w jedną kość, zwaną skokiem. Ptaki nie mają pęcherza moczowego (wyjątek: strusie), dzięki temu mocz, składający się głównie z kwasu moczowego nie zatrzymuje się w organizmie. Ptaki mają dobrze rozwinięty móŜdŜek. Są zazwyczaj zdolne do lotu, choć niektóre gatunki są nielotne. Wymień 6 przystosowań ptaków do lotu i podaj ich funkcję. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 7 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .............................................. Zadanie 12. (0–5) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P jeśli stwierdzenie jest prawdziwe lub F jeśli stwierdzenie jest fałszywe. 1. Czynnikiem regulującym liczebność populacji niezaleŜnie od jej zagęszczenia jest ekstremalnie niska temperatura. P F 2. Ścisłą ochroną w Polsce objęty jest bocian biały. P F 3. Produkcja w łańcuchu pokarmowym jest niŜsza na poziomie konsumentów II rzędu niŜ producentów. P F 4. Skupiskowe rozmieszczenie osobników dotyczy reniferów i leszczyny. P F 5. Najliczniejszą grupę zwierząt stanowią bakterie. P F Zadanie 13. (0–1) Rośliny objęte ochroną mogą być wykorzystywane w celu: a) naukowym, b) hodowlanym, c) dydaktycznym, d) wszystkie wymienione Zadanie 14. (0–1) Rogowe wytwory naskórka nie występują u : a) ssaków i gadów, poprawne b) ptaków i ryb, c) płazów i ryb, d) wszystkie odpowiedzi są Zadanie 15. (0–6) Oddychanie tlenowe to proces utleniania pod wpływem enzymów, podczas którego powstaje dwutlenek węgla i woda oraz uwalniana jest energia. Oddychanie tlenowe jest wielostopniowym procesem redoks, w którym wodór jest przenoszony z glukozy na tlen. Glukoza jest utleniana, natomiast tlen ulega redukcji. Fotosynteza to proces biologiczny, w którym przy udziale światła z prostych związków nieorganicznych (przyswajanie przez rośliny dwutlenku węgla i wody przy udziale chlorofilu i niektórych barwników karotenoidowych) są wytwarzane związki organiczne, głównie cukry np. glukoza. Produktem ubocznym tego procesu jest tlen. Rozpad gnilny zachodzący w warunkach beztlenowych to proces rozkładu związków białkowych odbywający się pod wpływem enzymów wydzielanych głównie przez saprofityczne bakterie gnilne oraz niektóre grzyby. Zmiany rozkładowe nakładają się na autolizę pośmiertną organizmów. Jest waŜnym ogniwem krąŜenia pierwiastków w przyrodzie. Wysoka wilgotność i temperatura przyspieszają gnicie. W wyniku gnicia powstają : amoniak, wodór, azot, dwutlenek węgla, woda, siarkowodór i prostsze substancje przyswajalne przez rośliny. 8 Na podstawie tekstu uzupełnij tabelę. Proces Substraty Produkty Fotosynteza Oddychanie tlenowe Rozpad gnilny Zadanie 16. (0–1) Główną przyczyną kwaśnych deszczów jest: a) Promieniowanie UV, b) Tlenek węgla, c) Dwutlenek siarki, d) Wszystkie odpowiedzi są poprawne Zadanie 17. (0–1) Organizmy wszystkoŜerne to: a) Szczur wędrowny, b) Niedźwiedź, Mapka do zadań 18 – 22 c) Mrówki, d) Wszystkie wymienione 9 Zadanie 18. (0–4) Przy zdaniu prawdziwym wpisz słowo PRAWDA, a przy fałszywym FAŁSZ. Spalski Park 1. Krajobrazowy leŜy nad rzeką Pilicą. Mazowiecki Park 2. Krajobrazowy cechuje krajobraz młodoglacjalny. Nadnidziański Park Krajobrazowy leŜy w pasie 3. Nizin Środkowopolskich. Mazurski Park Krajobrazowy znajduje się 4. w rejonie Krainy Wielkich Jezior. Zadanie 19. (0–1) Na mapce obok zostały zaznaczone wybrane parki krajobrazowe Polski. Przyporządkuj wykres klimatyczny (poniŜej) do odpowiedniego parku krajobrazowego: a) Suwalski Park Krajobrazowy – wykres ………. b) Park Krajobrazowy Dolina Jezierzycy – wykres ……… Zadanie 20. (0–2) Oblicz średnią roczną amplitudę temperatury dla wykresu A (skorzystaj z tabeli). Zapisz obliczenia. .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... 10 Zadanie 21. (0–2) Oblicz średnią temperaturę dla klimatycznego lata na wykresie B (klimatycznym latem nazywamy te miesiące w ciągu roku, w których średnia temperatura przekracza 15°C). Zapisz obliczenia. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................... Zadanie 22. (0–1) Napisz, w którym miejscu A czy B obserwuje się większą sumę opadów: …………… Zadanie 23. (0–3) Wiele parków krajobrazowych Polski obejmuje swym zasięgiem doliny rzek (np. Stobrawski Park Krajobrazowy, Spalski Park Krajobrazowy). Cieki wodne w swoim biegu wykonują ogromną pracę rzeźbotwórczą. Spośród podanych nazw dobierz do odcinka biegu rzeki procesy i formę terenu, która wówczas powstaje: akumulacja, erozja, erozja i akumulacja, delta, meandry, dolina V – kształtna. Część biegu rzeki Procesy Powstające formy terenu Bieg górny Bieg środkowy Bieg dolny Zadanie 24. (0–4) W wielu parkach krajobrazowych pasa pojezierzy występują polodowcowe formy terenu (np. Przemęcki Park Krajobrazowy, Kaszubski Park Krajobrazowy). Dopasuj nazwy form terenu do opisów. Nazwy form terenu: kemy, sandry, moreny czołowe, rynny polodowcowe, pradoliny, ozy, eratyki a. Formy te powstały w wyniku akumulacyjnej działalności lądolodu. Tworzyły się u jego czoła, w czasie postoju lądolodu. Obecnie stanowią najwyŜsze wzniesienia NiŜu Polskiego ……………………………………………………………………........................................ 11 b. PodłuŜne zagłębienia powstałe w wyniku erozyjnej działalności wody płynącej pod lądolodem. Wypełnione wodą tworzą jeziora polodowcowe ……………………………………………………………………………………………… c. Długie i wąskie wały powstałe w wyniku akumulacyjnej działalności wód polodowcowych …………………………………............................................................................................ d. Rozległe równiny, zbudowane ze Ŝwirów oraz piasków naniesionych przez wody roztopowe ……………………………..................................................................................................... Zadanie 25. (0–2) Wśród globalnych zagroŜeń środowiska wyróŜnia się efekt cieplarniany i dziurę ozonową. Dopasuj jedną przyczynę i wskaŜ jeden skutek, do których te zagroŜenia mogą doprowadzić. 1. Uszkadzanie drzewostanów, szczególnie iglastych, niszczenie pomników, elewacji, mostów. 2. Powstaje na skutek emisji do atmosfery dwutlenku węgla (spalanie kopalin, wycinanie lasów), metanu (chów zwierząt), podtlenku azotu (spaliny samochodowe, nawozy sztuczne). 3. Powstaje na skutek emisji do atmosfery chloru, freonów i aerozoli (przemysł i gospodarstwa domowe). 4. Zwiększenie zachorowań na raka skóry i chorób oczu. 5. Ekstremalne zjawiska pogodowe, podnoszenie się poziomu mórz i oceanów. 6. Emisja SO2 do atmosfery. ZagroŜenie Przyczyna Dziura ozonowa Globalne ocieplenie Razem moŜna uzyskać: 70 pkt. WYNIK …………………. MIEJSCE …………………. MoŜliwy skutek