docRewal-PROGNOZA-SOOS_15_02_2012
download 
Reklamacja Transkrypt
Rewal-PROGNOZA-SOOS_15_02_2012
PRACOWNIA OCHRONY ŚRODOWISKA mgr inż. Paweł Molenda ul. Okulickiego 146; 71-041 Szczecin biuro: ul. Pocztowa 40/16; 70-356 Szczecin NIP 852-112-91-37 tel./fax: 91 484 33 27; kom: 604 791 019 e-mail: [email protected] PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO W RAMACH STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO W SPRAWIE PROJEKTU DOKUMENTU PN.: „KONCEPCJA SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW NA TERENIE GMINY REWAL” Zamawiający: Gmina Rewal ul. Mickiewicza 19 72-344 Rewal Opracował z Zespołem: mgr inż. Paweł Molenda Biegły Wojewody Zachodniopomorskiego Nr Ś-040 w zakresie wykonywania ocen oddziaływania na środowisko Szczecin, styczeń 2012 r. SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ..................................................................................................................................................... 5 1.1 PODSTAWA I ZAKRES OPRACOWANIA...................................................................................................................... 5 1.2 CEL OPRACOWANIA PROGNOZY. ............................................................................................................................ 6 1.3 INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY. ............................................................. 7 2. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU I POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI. .............................................................................................................................................. 7 2.1 PROJEKT DOKUMENTU PN.: „KONCEPCJA SELEKTYWNEJ ZBIORKI ODPADÓW NA TERENIE GMINY REWAL” POWIĄZANY JEST Z INNYMI DOKUMENTAMI BRANŻOWYMI I STRATEGICZNYMI MIĘDZYNARODOWYMI I KRAJOWYMI, W TYM SZCZEBLA REGIONALNEGO I GMINNEGO. .......................................................................................................................................................... 10 2.2 DECYZJA 1600/2002/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Z DNIA 22 LIPCA 2002 R. USTANAWIAJĄCA SZÓSTY WSPÓLNOTOWY PROGRAM DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO (DZ. URZ. WE L 242 Z 10.09.2002, STR. 1; DZ. URZ. UE POLSKIE WYDANIE SPECJALNE, ROZDZ. 15, T.7, STR.152), ZAKŁADA REALIZACJĘ NASTĘPUJĄCYCH ZADAŃ Z ZAKRESU GOSPODARKI ODPADAMI. ........................................................................................................................................ 10 2.3 „POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA NA LATA 2009 - 2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016". ....................................... 11 2.4 KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI 2014. .................................................................................................... 13 2.5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTW A ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA 2008-2011 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY 2012-2015. .................................................................................................................................... 16 2.6 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA 2009-2012 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY 2013-2018. .................................................................................................................................... 17 2.7 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU GRYFICKIEGO NA LATA 2009-2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2012-2015. .......................................................................................................................................................................... 19 2.8 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRYFICKIEGO NA LATA 2009-2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2011-2019. ... 20 2.9 STRATEGIA ROZWOJU GMINY REWAL DO ROKU 2015. ............................................................................................ 21 2.10 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY REWAL. ............................................................................................. 21 2.11 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA CELOWEGO ZWIĄZKU GMIN CZG R-XXI Z SIEDZIBA W NOWOGARDZIE NA LATA 20092012 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2013-2018. .................................................................................... 22 3. OKREŚLENIE, ANALIZA OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA...................................................... 23 3.1 POŁOŻENIE I RZEŹBA TERENU. ............................................................................................................................. 23 3.2 WALORY KRAJOBRAZOWE. ................................................................................................................................. 25 3.3 KLIMAT. ......................................................................................................................................................... 26 3.4 GEOLOGIA. ..................................................................................................................................................... 26 3.5 WODY PODZIEMNE........................................................................................................................................... 27 3.6 WODY POWIERZCHNIOWE. ................................................................................................................................ 27 3.7 WYBRZEŻE MORSKIE. ........................................................................................................................................ 28 3.8 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE, FAUNA, FLORA, W TYM OBSZARY NATURA 2000. .......................................................... 28 3.9 SUROWCE MINERALNE. ..................................................................................................................................... 43 3.10 JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO. ........................................................................................................... 43 3.11 KLIMAT AKUSTYCZNY. ..................................................................................................................................... 43 3.12 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE. .......................................................................................................................... 44 3.13 ZABYTKI. ...................................................................................................................................................... 44 4. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU. ................................................................................................................................................ 45 2 5. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCYCH OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 ROKU O OCHRONIE PRZYRODY. ............................................................. 47 6. ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU. ................................................................................................. 52 7. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU, A TAKŻE NA ŚRODOWISKO, A W SZCZEGÓLNOŚCI NA: RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ, LUDZI, ZWIERZĘTA, ROŚLINY, WODĘ, POWIETRZE, POWIERZCHNIĘ ZIEMI, KRAJOBRAZ, KLIMAT, ZASOBY NATURALNE, ZABYTKI, DOBRA MATERIALNE. ................................................ 55 7.1 ODDZIAŁYWANIE NA POWIETRZE ATMOSFERYCZNE.................................................................................................. 56 7.2 ODDZIAŁYWANIE NA KLIMAT AKUSTYCZNY. ............................................................................................................ 57 7.3 ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI I ŚRODOWISKO GRUNTOWO-WODNE. .......................................................... 57 7.4 ODDZIAŁYWANIE NA ZASOBY NATURALNE. ............................................................................................................ 58 7.5 ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ. ........................................................................................................................ 58 7.6 ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI ................................................................................................................................. 59 7.7 ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE................................................................................................. 59 7.8 ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ ............................................................................................... 60 7.9 ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY REZERWATU PRZYRODY „JEZIORO LIWIA ŁUŻA”. .................................. 60 7.10 ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ NA INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU. ....... 61 7.11 WPŁYW NA OBSZARY NATURA 2000 „ZATOKA POMORSKA” PLB990003 I „OSTOJA NA ZATOCE POMORSKIEJ” PLH990002. ....................................................................................................................................................... 65 7.12 PODSUMOWANIE . ......................................................................................................................................... 66 8. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU. ................................................................................................. 68 9. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE (BIORĄC POD UWAGĘ CELE I GEOGRAFICZNY ZASIĘG DOKUMENTU ORAZ CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU) WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH, W TYM WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY. ................................................................. 73 10. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU. ................................................................................................................ 74 11. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO. .................. 75 12. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM. ............................................................................. 76 13. ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ DO SPORZĄDZENIA PROGNOZY. ............................ 85 3 Załączniki: 1. Pismo Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 01.12.12 r. dot. zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko, znak: WOOS-OSZP.411.175.2011.AS. 2. Opinia sanitarna Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny z dnia 23.11.2011 r. dot. sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko, znak: PUS.621.3.2011.MH. 3. Usytuowanie gminy Rewal na tle obszarów NATURA 2000. 4. Usytuowanie gminy Rewal na tle Waloryzacji Przyrodniczej. 4 1. Wstęp Przedmiotem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko jest projekt dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal”, opracowana w październiku 2011 r. Celem opracowania Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal jest analiza możliwości wdrożenia na terenie gminy systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. W opracowaniu przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpadów opakowaniowych, odpadów biodegradowalnych, odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe, powstające w strumieniu odpadów komunalnych. Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektowanego dokumentu, której elementem jest niniejsza prognoza, jest spełnieniem obowiązku prawnego, wynikającego z Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko oraz zapewnia zgodność z przepisami prawa krajowego tj. ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Prognozy oddziaływania na środowisko planów, strategii i polityk sektorowych (a więc dokumentów określających ramy dla kolejnych przedsięwzięć), sporządzane są jako jeden z podstawowych dokumentów, w ramach procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. 1.1 Podstawa i zakres opracowania. Podstawę prawną wykonania niniejszego opracowania stanowi ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 nr 199 poz. 1227 ze zm.). Natomiast zakres prognozy określony został w art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy, a zakres niniejszej prognozy został uszczegółowiony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie w piśmie z dnia 01.12.2011r., znak: WOOŚOSZP.411.175.2011.AS i przez Zachodniopomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie, w opinii z dnia 23.11.2011r., znak: PUŚ.621.3.2011.MH. Niniejsze opracowanie zawiera i przedstawia: − informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, − informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, − propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, − informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, − streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym, − rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem 5 realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. − rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Opracowanie również określa, analizuje i ocenia: − istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku realizacji projektowanego dokumentu, − stan środowiska w obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, − istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczących obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody, − cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, − przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: dobra materialne, krajobraz, klimat, ludzi, powietrze, powierzchnię ziemi, rośliny, różnorodność biologiczną, wodę, zasoby naturalne, zabytki, zwierzęta, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy, 1.2 Cel opracowania prognozy. Prognoza oddziaływania na środowisko stosowana jest jako narzędzie prewencji podczas procesu decyzyjnego i w fazie przechodzenia do realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Ocena środowiskowych skutków realizacji strategii, polityk, programów i planów winna być podstawowym narzędziem weryfikacji zamierzeń administracji rządowej i samorządowej pod kątem spełnienia zasad zrównoważonego rozwoju. Aby prognoza oddziaływania na środowisko była efektywnym i skutecznym narzędziem, zapewniającym uwzględnianie zasad zrównoważonego rozwoju, należy: − jasno określić jej założenia i merytoryczny zakres oceny, − koncentrować się na relacjach pomiędzy lokalnymi i krótkoterminowymi celami rozwoju związanymi z wykorzystaniem środowiska, a celami i zadaniami długoterminowymi tak, aby chronić środowisko przed nieodwracalnymi zmianami, − określić mierniki ekologicznych oddziaływań, służących do obiektywnej oddziaływań bezpośrednich i pośrednich, krótko- i długoterminowych, − zapewnić zintegrowany proces podejmowania decyzji, poprzez określenie związku pomiędzy strategiczną oceną oddziaływania a innymi instrumentami polityki rozwoju. oceny 6 Celem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko jest określenie skutków dla środowiska, wynikających z realizacji ustaleń Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal. W prognozie zawarte są oceny skutków selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal, wynikające z przyjętych rozwiązań oraz możliwości występowania zagrożeń i uciążliwości dla zdrowia ludzi i środowiska. W prognozie zawarta jest również ocena potencjalnych zmian stanu środowiska w przypadku braku realizacji rozwiązań, zawartych w projektowanym dokumencie. 1.3 Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy. Metodologia sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko została dostosowana do zakresu i poziomu szczegółowości ocenianego dokumentu. Sporządzono ją z uwzględnieniem charakteru rozpatrywanego obszaru, a także problematyki i celów jakim ma ona służyć. W związku z zakresem prognozy wskazanym w ustawie analizie poddano aktualny stan środowiska przyrodniczego w gminie i wyszczególniono główne problemy w tym zakresie. Wskazano na powiązania Koncepcji selektywnej zbiorki odpadów w gminie Rewal z innymi dokumentami krajowymi i regionalnymi. W prognozie, ocenie poddano cele wskazane w projektowanym dokumencie ich zgodność z celami ustalonymi na szczeblu międzynarodowym i krajowym. Kolejnym etapem postępowania prognozy, było określenie stopnia i charakteru oddziaływania postanowień Koncepcji selektywnej zbiorki odpadów w gminie Rewal na poszczególne elementy środowiska. Przedstawiono krótki opis kategorii oddziaływań i spodziewanych potencjalnych skutków oddziaływań, określając jednocześnie ich pozytywny lub negatywny charakter, w odniesieniu do działań zaproponowanych w ocenianym dokumencie. 2. Zawartość i główne cele projektowanego dokumentu i powiązania z innymi dokumentami. Gmina Rewal należy do Celowego Związku Gmin R-XXI. Na terenie gmin wiejskomiejskich i wiejskich wchodzących w skład tego Związku nie funkcjonuje żaden zakład, w którym prowadzona byłaby wtórna segregacja odpadów. Brak jest również kompostowni odpadów komunalnych. System unieszkodliwiania odpadów w gminach należących do Związku opiera się na składowaniu odpadów na gminnych składowiskach. Liczba stałych mieszkańców gminy Rewal wynosi ok. 3 598 osób (zgodnie z GUS, stan na 31 XII 2010 r., faktyczne miejsce zamieszkania). W sezonie na terenie gminy przebywa jednorazowo ok. 100 000 turystów. Masa odpadów wytwarzanych na terenie gminy, oszacowana w oparciu o wskaźnik wynoszący dla mieszkańców gmin wiejskich – 225 kg/M/rok, wynosi 809,55 Mg /rok - dla stałych mieszkańców gminy. W celu określenia ilości odpadów komunalnych wytwarzanych przez ludność sezonową przyjęto założenie, że każdy turysta wytwarza 0,05 Mg/rok (Zgodnie z Poradnikiem – Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami” wydanym przez Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002 r.). Ilość ta została oszacowana na ok. 5 000,00 Mg/rok. Jak wynika z powyższego, ilość odpadów wytwarzanych przez turystów na terenie gminy Rewal jest sześciokrotnie wyższa niż ilość odpadów wytwarzanych w ciągu roku przez stałych mieszkańców gminy. 7 Obecnie jedynie niewielki procent odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Rewal zbierany jest w sposób selektywny. System selektywnej zbiorki wymaga rozbudowy. Wdrożenie systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie gminy Rewal, zgodnie z projektowanym i analizowanym w niniejszej prognozie dokumentem tj Koncepcją selektywnej zbiorki odpadów na terenie gminy Rewal, ma na celu umożliwienie osiągnięcia przez gminę wymaganych poziomów odzysku określonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 oraz Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie odpadów (Dz.Urz. WE L 312 z 22.11.2008). Proponowany system obejmuje selektywne zbieranie: − odpadów opakowaniowych, − odpadów biodegradowalnych, − odpadów wielkogabarytowych, − zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, − odpadów budowlanych, − baterii i akumulatorów, − przeterminowanych leków, − przepracowanych olejów, − zużytych opon, − środków ochrony roślin. Realizacja programu ma na celu poprawę efektywności selektywnego zbierania odpadów od wszystkich mieszkańców. Zbieraniem odpadów komunalnych powinny zajmować się jednostki posiadające stosowne zezwolenia i umowy. Obecnie zezwolenia Wójta Gminy na wywóz odpadów komunalnych posiada siedem podmiotów gospodarczych. Wywóz odpadów komunalnych jest wykonywany na podstawie indywidualnych umów właścicieli posesji z podmiotami świadczącymi ww. usługi. W projektowanym dokumencie przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpady opakowaniowe, odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe powstające w strumieniu odpadów komunalnych. Gmina Rewal, ze względu na swój turystyczny charakter (liczba ludności w sezonie turystycznym kilkakrotnie przekracza liczbę mieszkańców poza sezonem) napotkała liczne trudności podczas próby wdrożenia selektywnego systemu zbiórki odpadów komunalnych. Wczasowy charakter gminy powoduje utrudnienia w dostosowaniu infrastruktury związanej z funkcjonowaniem systemu selektywnej zbiórki odpadów do bieżących potrzeb. Przeprowadzenie skutecznych kampanii edukacyjnych w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi stanowi również znaczny problem. Kampanie edukacyjne nie przynoszą wymiernego efektu w sezonie turystycznym, kiedy większość ludności jest napływowa. Ponadto, brak instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów w najbliższym otoczeniu gminy utrudnia zorganizowanie systemu zagospodarowania selektywnie zebranych frakcji odpadów komunalnych i przyczynia się do zwiększenia kosztów związanych z organizacją systemu selektywnej zbiórki. 8 W projektowanym dokumencie przeanalizowano możliwe do zastosowania rozwiązania w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, rozważono m.in. możliwość utworzenia gminnego Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów i niewielkiej gminnej kompostowni, w projektowanym dokumencie przeanalizowano możliwości techniczne i aspekty finansowe wdrożenia różnych systemów selektywnej zbiórki poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych. Uwzględniono aktualnie obowiązujące akty prawne w zakresie gospodarowania odpadami. Odniesiono się do idei utworzenia na terenie kraju regionów gospodarowania odpadami komunalnymi oraz przynależność gminy Rewal do Regionu Gospodarowania Odpadami CZG-RXXI, zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego. W projektowanym dokumencie zaproponowano wdrożenie na ternie gminy systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych w zestawach pojemników do selektywnego zbierania odpadów przy szkołach, w miejscach o nasilonym ruchu turystycznym, oraz usytuowanie pojemników i stojaków na worki do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych w większych domach wczasowych, pensjonatach i hotelach oraz przy polach namiotowych. Wśród mieszkańców wdrożenie systemu workowego, który powinien być poprzedzony akcją informacyjną – rozprowadzeniem wśród mieszkańców kalendarzy – harmonogramów, zgodnie, z którymi organizowana będzie zbiórka odpadów zebranych w systemie workowym. Zużyte baterie i akumulatory małogabarytowe zaproponowano, aby były dodatkowo zbieranie w punktach znajdujących się w szkołach, ośrodkach kultury, w budynku Urzędu Gminy, punktach informacji turystycznej, urzędach pocztowych, bankach itp. Przeterminowane leki powinny być zbierane w aptekach i ośrodkach zdrowia funkcjonujących na terenie gminy. Szczególnie istotne jest kształtowanie postaw proekologicznych u dzieci i młodzieży, stad zaproponowano ustawienie atrakcyjnych pod względem wizualnym pojemników do segregacji odpadów w szkołach, a także prowadzenie w placówkach edukacyjnych sezonowych zbiorek makulatury. W projektowanym dokumencie uwzględniono również utworzenie podstrony internetowej na oficjalnej stronie internetowej Gminy Rewal, poświeconej tematyce ochrony środowiska przyrodniczego ze szczególnym uwzględnieniem zasad prawidłowego gospodarowania odpadami, która charakteryzowała się będzie dostępnością, szybkością działania, prostotą języka, ważnością i różnorodnością informacji i atrakcyjnością graficzną. Do zainteresowania, wszystkich mieszkańców gminy, a także wczasowiczów przebywających na jej terenie, selektywną zbiórką odpadów przyczyni się rozprowadzanie ulotek zawierających informacje dotyczące zasad prawidłowej segregacji odpadów. W opracowaniu wskazano miejsca, w których rozprowadzane mogą być ulotki informacyjne. W opracowaniu przeanalizowano możliwość zbytu surowców wtórnych, z tym stłuczki szklanej, makulatury, tworzyw sztucznych, złomu metali. Opisano kolejne etapy wdrażania programu, obejmujące działania wstępne – formalno-prawne, działania informacyjno-edukacyjne oraz działania realizacyjne. Określono zakres monitoringu systemu selektywnej zbiórki odpadów. W projektowanym dokumencie uwzględniono zmiany w obowiązującym systemie gospodarowania odpadami, jakie będą miały miejsce po wejściu w życie nowelizacji Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w kontekście projektowanego systemu selektywnej zbiórki odpadów. Oszacowano koszty wdrożenia i prowadzenia selektywnej zbiórki oraz korzyści (ekologiczne, ekonomiczne i społeczne) wynikające z wprowadzenia systemu selektywnej zbiórki. Wskazano także na potencjalne źródła finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska. 9 2.1 Projekt dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiorki odpadów na terenie gminy Rewal” powiązany jest z innymi dokumentami branżowymi i strategicznymi międzynarodowymi i krajowymi, w tym szczebla regionalnego i gminnego. Należy zwrócić uwagę, iż wszystkie przywołane poniżej krajowe dokumenty branżowe zostały opracowane i przyjęte przed wejściem w życie od 01.01.2012r. nowych (a w zasadzie znowelizowanych w lipcu 2011 r.) przepisów dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi. Przynoszą one tak daleko idące zmiany i oczekuje się, że nowa regulacja przyniesie poprawę dotychczasowego stanu. Są one zawarte przede wszystkim w znowelizowanej ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ponadto część przepisów dotyczących zadań samorządu wojewódzkiego (regionalizacja) oraz obowiązków podmiotów gospodarujących (głównie posiadaczy odpadów komunalnych zobowiązanych do ich odzysku lub unieszkodliwiania) zawiera znowelizowana ustawa o odpadach. Ważnym uzupełnieniem jest tu również wprowadzenie nowych podziałów odpadów, modyfikacja tzw. zasady bliskości oraz zmiany w zakresie planowania (rezygnacja z powiatowych i gminnych planów gospodarki odpadami). Można więc uznać, że te dwie grupy przepisów stanowią trzon regulacji. Nowelizacja z 1 lipca 2011 r. została ogłoszona w Dz. U. nr 152, poz. 897 i dotyczy przede wszystkim: − ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, − ustawy z 2001 r. o odpadach, Krajowe plany gospodarki odpadami powinny wpisywać się w strategiczne dokumenty przyjęte na poziomie Unii Europejskiej i krajowym. 2.2 Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego (Dz. Urz. WE L 242 z 10.09.2002, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t.7, str.152), zakłada realizację następujących zadań z zakresu gospodarki odpadami. Rozdzielenie wzrostu gospodarczego od ilości wytwarzanych odpadów, rozumiane jako dążenie, przy wzroście gospodarczym, do stałego ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów: − zerwanie powiązań między wzrostem gospodarczym, a wykorzystaniem zasobów; − osiągnięcie znacznego zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów poprzez inicjatywy zapobiegania powstawaniu odpadów, lepszą efektywność wykorzystania zasobów i przestawienie się na bardziej zrównoważone wzorce produkcji i spożycia; Hierarchia sposobów postępowania z odpadami: − znaczne zmniejszenie ilości odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania, oraz zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych, przy jednoczesnym uniknięciu wzrostu emisji zanieczyszczeń do powietrza, wody i gleby; − zachęcanie do ponownego użycia, a w stosunku do odpadów, które są nadal wytwarzane, zmniejszenie ich właściwości niebezpiecznych, tak aby stanowiły możliwie najmniejsze zagrożenie; − tworzenie preferencji w celu poddawania odpadów procesom odzysku, w szczególności recyklingu; − ilość odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania powinna być minimalizowana i powinny być one unieszkodliwiane w sposób bezpieczny dla ludzi i środowiska; 10 Zasada bliskości: − odpady przeznaczone do unieszkodliwiania powinny być przetwarzane tak blisko miejsca ich wytworzenia jak to możliwe, w stopniu, który nie prowadzi do zmniejszenia efektywności przetwarzania odpadów. W Strategii tematycznej w sprawie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu COM(2005)666, zwrócono uwagę na promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów. Strategia wskazuje potrzebę podjęcia działań wspierających zapobieganie powstawaniu odpadów, ich recykling i ponowne wykorzystanie w taki sposób, aby uzyskać optymalną redukcję wpływu na zasoby naturalne. Ponadto jednym z celów strategii jest dążenie do takiej zmiany zachowań społeczeństwa w zakresie gospodarki odpadami, aby możliwe było osiągnięcie wysokich poziomów recyklingu. Rosnące ilości odpadów wskazują na nieefektywne procesy produkcji, dystrybucji, konsumpcji oraz straty finansowe. Ilość wytwarzanych odpadów w przeliczeniu na mieszkańca (jednostkowy wskaźnik wytwarzania) ściśle zależy od czynników ekonomicznych i społecznych, z których do głównych należą: standard życia ludności oraz wielkość i intensywność konsumpcji produktów. Najważniejsze rozwiązania, które przyjmuje dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz. Urz. WE L 312 z 22.11.2008) w zakresie gospodarki odpadami, to ustanowienie środków służących ochronie środowiska i zdrowia ludzkiego, poprzez zapobieganie i zmniejszanie negatywnego wpływu wynikającego z wytwarzania odpadów i gospodarowania nimi oraz przez zmniejszenie ogólnych skutków użytkowania zasobów i poprawę efektywności takiego użytkowania. Przerwanie powiązania pomiędzy wzrostem gospodarczym a wytwarzaniem odpadów jest kluczowym celem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy (Dz. Urz. WE L 312 z 22.11.2008, Stabilizacja wytwarzania odpadów już nie wystarcza. Musi nastąpić odwrócenie procesu nagromadzania odpadów. Zapobieganie powstawaniu odpadów jest najefektywniejszym sposobem osiągnięcia tego celu i przyczynia się do: − ograniczenia wpływu gospodarki odpadami na środowisko, np.: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, − efektywniejszego korzystania z zasobów naturalnych osiągniętego przez ponowne wykorzystywanie produktów, oszczędność energii, zmniejszenie zużycia materiałów, − ograniczenia wytwarzania odpadów niebezpiecznych, − ograniczenia ilości odpadów składowanych na składowiskach odpadów. Dyrektywa ramowa w sprawie odpadów 2008/98/WE wprowadza obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami oraz programów zapobiegania powstawaniu odpadów, które opisywać mają m.in. istniejące w kraju środki zapobiegawcze oraz ustalać cele zapobiegania powstawaniu odpadów. 2.3 „Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016". Dokument ten w dniu 22.05.2009 r. został przyjęty przez Sejm RP i stał się obowiązującym dokumentem strategicznym resortu środowiska. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Krajowy plan gospodarki odpadami powinien być zgodny z polityką ekologiczną państwa. Najważniejszymi zobowiązaniami Rzeczypospolitej Polskiej, wynikającymi z członkostwa w Unii Europejskiej, 11 ujętymi w "Polityce ekologicznej państwa na lata 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016" są: − osiągnięcie do 31 grudnia 2014 r. odzysku na poziomie minimum 60% oraz recyklingu na poziomie minimum 55 % odpadów opakowaniowych, − sukcesywne ograniczanie masy składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, począwszy od 75% w 2010 r., poprzez 50% w 2013, aż do osiągnięcia w roku 2020 poziomu 35 % w stosunku do masy tych odpadów wytwarzanych w 1995 r., − zebranie w 2012 r. 25 % zużytych baterii i akumulatorów przenośnych, a w 2016 r. osiągnięcie poziomu zbierania 45 % tych odpadów, − zebranie w skali roku 4 kg na mieszkańca zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (pochodzącego z gospodarstw domowych). Cele średniookresowe do 2016 r., wynikające z "Polityki ekologicznej państwa na lata 2009 2012 z perspektywą do roku 2016" są następujące: − utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktu, mniej opakowań, dłuższy okres życia produktu), − zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska, − zamknięcie wszystkich składowisk niespełniających standardów UE i ich rekultywacja, − sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacją obiektów, które wpływają znacząco na środowisko, − eliminacja składowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, − pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji, − takie zorganizowanie systemu preselekcji, sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. Natomiast kierunki działań w latach 2009 - 2012, określone w Polityce ekologicznej państwa na lata 2009 - 2012 w celu osiągnięcia celów średniookresowych są następujące: − zorganizowanie banku danych o odpadach, − reforma istniejącego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu, − zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych, odpadów ulegających procesom rozkładu biologicznego oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku, − udzielanie przez fundusze ekologiczne wsparcia finansowego inwestycji, służących odzyskowi i recyklingowi odpadów; wspieranie nowych wdrożeń i technologii w tym zakresie, − dostosowanie do standardów UE składowisk odpadów, − wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, − udzielanie przez fundusze ekologiczne wsparcia finansowego modernizacji technologii, prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji, 12 − realizacja projektów służących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększeniu udziału odpadów poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu, wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko", − intensyfikacja edukacji ekologicznej, promującej ograniczanie powstawania odpadów (stosowanie toreb wielokrotnego użycia, ograniczanie bezmyślnej konsumpcji) i ich wstępną selekcję w gospodarstwach domowych, − wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów, odbierających odpady od wytwórców oraz kontroli podmiotów, eksploatujących instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, − dokończenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony roślin i inne odpady niebezpieczne, − dokończenie akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów. 2.4 Krajowy plan gospodarki odpadami 2014. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 stanowi aktualizację Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010), uchwalonego w 2006 r., uwzględniającym rekomendacje zawarte w „Sprawozdaniu z realizacji Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 za okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r.”. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 został przyjęty uchwałą Nr 217 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2010 r. w sprawie "Krajowego planu gospodarki odpadami 2014" (M. P. Nr 101, poz. 1183). Celem dalekosiężnym tworzenia krajowego planu gospodarki odpadami jest dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, czyli po pierwsze zapobieganie powstawaniu odpadów, a następnie kolejno przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku (czyli wykorzystanie odpadów), unieszkodliwianie, przy czym najmniej pożądanym sposobem ich zagospodarowania jest składowanie. Realizacja tego celu umożliwi osiągnięcie innych celów takich, jak: ograniczenie składowania odpadów, w szczególności odpadów ulegających biodegradacji, ograniczenie zmian klimatu powodowanych przez gospodarkę odpadami czy też zwiększenie udziału w bilansie energetycznym kraju energii ze źródeł odnawialnych poprzez zastępowanie spalania paliw kopalnych spalaniem odpadów zawierających frakcje biodegradowalne. W związku z powyższym, zgodnie z polityką ekologiczną państwa, przyjęto następujące cele główne w Kpgo 2014: − utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB; − zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymogami ochrony środowiska; − zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów. − wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, − utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami (BDO). wytwarzanych odpadów 13 W zakresie zapobiegania i minimalizacji wytwarzania odpadów będą podejmowane przede wszystkim następujące działania: − wspieranie wprowadzania niskoodpadowych technologii produkcji oraz zapewniających wykorzystanie możliwie wszystkich składników stosowanych surowców, − promowanie zarządzania środowiskowego, − intensywna odpadów, − podniesienie stawek opłat za składowanie odpadów, w szczególności zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów wcześniej nieprzetworzonych, − rozwój czystych technologii. edukacja ekologiczna promująca zapobieganie powstawania W zakresie kształtowania polityki gospodarki odpadami głównymi kierunkami działań są: − intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie, − wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania, − wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, dla zapewnienia skutecznej egzekucji prawa, − wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów. Podstawowe działania, które muszą być podjęte w perspektywie najbliższych lat ze względu na wymogi prawne są następujące: − rozwój selektywnego zbierania; tak by w 2020 r. osiągnąć 50% recyklingu dla 4 frakcji materiałowych (papier, tworzywa szt., szkło, metal), − ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji, by osiągnąć ich redukcję do 50% w 2013 r. i do 35% w 2020 r. masy bazowej z 1995 r. − biologiczny i termiczny przerób odpadów, tak by od 2013 r. składować jedynie te odpady, których ciepło spalania wynosi max 6MJ/kg s.m., strata przy prażeniu 8% s.m. a ogólny węgiel organiczny 5% s.m. Poziomy odzysku i recyklingu zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2014: − Odpady biodegradowalne - zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: w 2013 roku więcej niż 50%, w 2020 roku, więcej niż 35%; 14 − Zużyte baterie i akumulatory - rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, która pozwoli na osiągnięcie następujących poziomów zbierania: do 2012 roku – poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, w wysokości co najmniej 25%; do 2016 roku i w latach następnych – poziom zbierania zużytych przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, wysokości co najmniej 45%; masy wprowadzanych baterii akumulatorów przenośnych. Osiągnięcie poziomów wydajności recyklingu: − do 26 września 2011 roku – zużytych baterii niklowo-kadmowych i zużytych akumulatorów niklowo-kadmowych – co najmniej 74% ich masy; − do 26 września 2011 roku – pozostałych zużytych baterii i zużytych akumulatorów co najmniej 50% ich masy. Utrzymanie poziomów wydajności recyklingu – co najmniej 65% ich masy. − Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny W okresie od 2011 do 2020 roku w KPGO 2014 wyznaczono następujące cele: 1. utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu w wysokości: dla zużytego sprzętu powstałego z wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego i automatów do wydawania: poziomu odzysku w wysokości co najmniej 80% masy zużytego sprzętu; poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości co najmniej 75% masy zużytego sprzętu; 2. dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu teleinformatycznego, telekomunikacyjnego i audiowizualnego: poziomu odzysku w wysokości co najmniej 75% masy zużytego sprzętu, poziomu recyklingu części składowych w wysokości co najmniej 65% masy zużytego sprzętu; 3. dla zużytego sprzętu powstałego z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych, zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do nadzoru i kontroli: poziomu odzysku w wysokości co najmniej 70% masy zużytego sprzętu, poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości co najmniej 50% masy zużytego sprzętu; 4. dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp, w wysokości co najmniej 80% masy tych zużytych lamp; 5. osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych, w wysokości co najmniej 4kg/mieszkańca/rok. − Odpady opakowaniowe Jako cel na rok 2014 przyjęto osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu przedstawionych w tabeli poniżej. Natomiast w latach następnych należy utrzymać te poziomy. 15 Lp. Odpad powstały z: Minimalny poziom [%] rodzaj opakowań odzysku recyklingu 1 opakowania razem 60 55 2 opakowania z tworzyw sztucznych - 22,5 3 opakowania z aluminium - 50 4 opakowania ze stali, w tym z blach stalowej - 50 5 opakowania z papieru i tektury - 60 6 opakowania ze szkła gospodarczego poza ampułkami - 60 7 opakowania z drewna - 15 1 1,2 1 nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach Prawa Farmaceutycznego; 2 do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa sztucznego 2.5 Program ochrony środowiska województw a zachodniopomorskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy 2012-2015. Ustawa Prawo ochrony środowiska nakłada na samorządy, w tym województwa obowiązek sporządzenia programów ochrony środowiska, które są podstawą jego działania w zakresie polityki ekologicznej. POŚ powinien być zgodny z Polityką Ekologiczną Państwa i przenosić jej cele na poziom województwa, a następnie na poziom powiatu i gminy. Jednocześnie powinien uwzględniać specyficzne problemy ekologiczne występujące na terenie danej jednostki samorządowej. Programu Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2015 stanowi aktualizację poprzedniego Programu na lata 2002-2006 z perspektywą na lata 2008-2011. Obecnie opracowywany jest Programu Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na kolejne lata. Jednym z 9 strategicznych celów Programu Ochrony Zachodniopomorskiego jest poprawa gospodarki odpadami. Środowiska Województwa Cele średniookresowe to: 1. Poprawa gospodarki odpadami, poprzez następujące działania: − minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz prowadzenie nowoczesnego (zgodnego ze standardami unijnymi) systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów, − zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymogami ochrony środowiska, − zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska, w tym w szczególności ulegających biodegradacji, − kompleksowe rozwiązanie problemu unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, − usuwanie i unieszkodliwianie odpadów azbestowych, − unieszkodliwianie odpadów medycznych i weterynaryjnych, − działania edukacyjne w zakresie gospodarki odpadami. 16 2. Utworzenie spójnego wojewódzkiego systemu gospodarowania odpadami. − tworzenie ponad gminnych zagospodarowania odpadów, − modernizacja i wprowadzanie nowych, niskoodpadowych procesów produkcyjnych, − wdrożenie wytycznych w zakresie zapobiegania powstawania odpadów oraz zalecanego postępowania z odpadami przez przedsiębiorców. struktur dla realizacji regionalnych zakładów 2.6 Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 20092012 z uwzględnieniem perspektywy 2013-2018. Dokument ten jest aktualizacją Wojewódzkiego Planu Gospodarki przyjętego przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego w dniu 30 czerwca 2003 roku Uchwałą Nr VII/75/03, obowiązującego do 31 grudnia 2006 roku. Podstawę prawną opracowania aktualizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, obejmującego okres do roku 2012 z perspektywą do 2018 roku dla Województwa Zachodniopomorskiego stanowi ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251, z późn. zm.), wraz z przepisami wykonawczymi. W dokumencie tym uwzględniono założenia, cele i kierunki działań określone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, uwzględniając specyfikę województwa, poziom jego rozwoju demograficznego, gospodarczego, w tym także istniejące systemy gospodarki odpadami komunalnymi, niebezpiecznymi i pochodzącymi z sektora gospodarczego, obejmujące odpady wytworzone na terenie województwa oraz przywożone na jego teren. Ponadto wykorzystano i ustosunkowano się do krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych i planistycznych, m.in.: − Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 r.; − Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020 r.; − Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego przyjętego Uchwałą Nr XXXII/334/02 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 26 czerwca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 60, poz. 1357); − Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Zachodniopomorskiego – uchwalonego przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego uchwałą XVIII/175/08 z dnia 31 marca 2008 roku. Cele główne (przyjęte w Kpgo 2010 do realizacji przez województwa w planach gospodarki odpadami): 1. Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska. 2. Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji. 3. Zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich składowisk niespełniających przepisów prawa. 4. Zwalczanie nielegalnego składowania odpadów. Cele krótkookresowe dla odpadów komunalnych na lata 2009-2012: 1. Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej do końca 2009 r. 17 2. Zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do końca 2010r. 3. Redukcja strumienia składowanych odpadów komunalnych do poziomu odpadów wytwarzanych w 2010 r. 90% 4. Selektywne zbieranie odpadów komunalnych, w tym wielkogabarytowych, ( mebli i innych dużych odpadów ), budowlanych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych. 5. Dostosowywanie funkcjonowania składowisk odpadów komunalnych do wymogów prawa z jednoczesnym zamykaniem i rekultywacją składowisk odpadów niespełniających wymagań ochrony środowiska, w ramach utworzonych zakładów zagospodarowania odpadów. 6. Rozbudowa istniejących lub budowa nowych zakładów zagospodarowania odpadów w wyznaczonych w planie regionach. 7. Edukacja ekologiczna mieszkańców miast i gmin województwa. Cele długookresowe dla odpadów komunalnych na lata 2013 – 2020: 1. Dokończenie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych Zakładów Przekształcania Odpadów Komunalnych w Szczecinie i Koszalinie. Termicznego 2. Rozwijanie systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych. 3. Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców województwa uwzględnieniem szkół i przedszkoli. ze szczególnym 2. Redukcja strumienia składowanych odpadów komunalnych do poziomu 85% odpadów wytwarzanych w 2014 r. i 80% wytwarzanych w 2018 roku. Cele krótkookresowe dla odpadów ulegających biodegradacji na lata 2009-2012: 1. Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji. 2. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych w 2010 r. więcej niż 75% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. 3. Zwiększenie zdolności przetwórczych istniejących instalacji prowadzących odzysk odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 4. Rozbudowa systemu, o nowe jednostki przetwórcze dla odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Cele długookresowe dla odpadów ulegających biodegradacji na lata 2013 – 2020: 1. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 2. Zmniejszanie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska w 2013 i 2018 roku do : − nie więcej niż 50% całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 roku; 18 − nie więcej niż 35% całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 roku. Cele krótkookresowe dla odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych na lata 2009-2012: Selektywne zbieranie odpadów niebezpiecznych w tworzonych gminnych punktach zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) i gminnych punktach zbierania odpadów problemowych (GPZOP). Cele długookresowe dla odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych na lata 2013-2020: Kontynuowanie selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych, gospodarowania odpadami w wyznaczonych w planie rejonach. w ramach 2.7 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015. Podstawowe cele polityki ekologicznej powiatu gryfickiego: − likwidacja mogilników w celu ochrony środowiska przed niebezpiecznymi składnikami środków przeznaczonych do ochrony roślin, ich opakowań. − opracowanie i wdrożenia monitoringu ochrony wód rzeki Regi oraz monitoringu zagrożenia powodziowego, − wdrożenie programu kompleksowej gospodarki odpadami w gminach (w tym działania podejmowane przez gminy w ramach Celowego Związku Gmin R-XXI), − selektywna zbiórka odpadów komunalnych i ich właściwe zagospodarowanie, − eliminacja węgla jako paliwa w kotłowniach, poprzez zastąpienie go innymi ekologicznymi nośnikami energetycznymi, − redukcja emisji i zanieczyszczeń, − ograniczenie emisji spalin przez środki transportu w mieście, − wdrażanie nowych i modernizacja istniejących źródeł energii, w których podstawowym nośnikiem energii będą, tzw. paliwa odnawialne, budowa elektrowni wiatrowych, − budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i komunikacyjnej (sfera gospodarcza i − ekologiczna): budowa i modernizacja sieci wodociągowej, sanitarnej i kanalizacyjnej, ◦ tworzenie nowoczesnych systemów utylizacji odpadów, rozbudowa i modernizacja sieci dróg, ulic, chodników i ścieżek rowerowych, modernizacja i budowa infrastruktury obsługi połowu ryb, − realizacja inwestycji w zakresie ochrony wód i oczyszczalni ścieków, szczególnie likwidacja/modernizacja przestarzałych oczyszczalni ścieków, oraz budowa nowych oczyszczalni. − objęcie ochroną prawną drzew kwalifikujących się na uzyskanie miana "pomników przyrody", − doprowadzenie sieci gazowniczej i energetycznej do tych nieruchomości, gdzie występuje brak przedmiotowej infrastruktury, − maksymalne ograniczenie zrzutu ścieków nieoczyszczonych, − poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych, 19 − poprawa jakości wód pitnych, − ochrona wód podziemnych, − ochrona środowiska morskiego, − ochrona wydm i brzegu morskiego – budowa odpowiednich systemów ochronnych i zabezpieczających, uwzględniających cele ekologiczne (np. zjazdów i zejść na plaże), − rekultywacja i zagospodarowanie zdegradowanych gruntów, − zapobieganie procesom zanieczyszczania i degradacji, zwłaszcza erozji gleb, − dolesienia gruntów wyłączonych z produkcji rolniczej, zalesienie nieużytków, − likwidacja składowisk substancji niebezpiecznych, − opracowane i wdrażanie programu małej retencji w gminach, − zwiększenie nasadzeń i zalesiania terenów położonych wzdłuż cieków i zbiorników wodnych, − opracowanie strategii zachowania bioróżnorodności i ochrony przyrody gmin z uwzględnieniem strategii krajowej i wymogów Unii Europejskiej, − opracowanie waloryzacji przyrodniczej dla gmin, − sukcesywne tworzenie obszarów chronionych, które wraz z lasami i terenami zieleni ekologicznej połączone były korytarzami ekologicznymi (tj. ciągami roślinności wzdłuż dróg i cieków wodnych, które łącząc się z innymi pasami roślinności tworzą sieć stanowiącą schronienie dla zwierząt), − optymalne kształtowanie rozmieszczenia struktury przestrzennej, miedzy innymi, poprzez nowe nasadzenia i zadrzewienia. 2.8 Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2011-2019. Plan Gospodarki Odpadami w Powiecie Gryfickim jest częścią „Programu Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego”. Realizacja „Planu” ma za zadanie poprawę warunków życia ludności, zmniejszyć obciążenie środowiska odpadami i zmniejszyć zużycie zasobów naturalnych. W „Planie” przyjęto cele i zadania dla powiatu gryfickiego wynikające z Krajowego Plany Gospodarki Odpadami i Planu Gospodarki odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego. W Planie Gospodarki Odpadami wyznaczono cele działania, aby planowany system gospodarki odpadami działał zgodnie z przyjętymi założeniami. Za główne cele uznano: − Objęcie zorganizowanym mieszkańców powiatu; − Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców całego powiatu w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi; − Objęcie wszystkich mieszkańców powiatu systemem selektywnego zbierania odpadów i doskonalenie tego systemu w cele osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu; − Ograniczenie kierowania na składowisko odpadów komunalnych niesegregowanych i systemem zbiórki odpadów komunalnych wszystkich nieprzetworzonych; 20 − Rekultywacja lokalnych składowiska niespełniających wymagań ochrony środowiska w ramach tworzonego RZGO w Słajsinie; − Zmniejszenie masy składowanych odpadów. Selektywnym systemem zbierania odpadów objąć należy: odpady zielone z ogrodów i parków, papier i tektura, odpady opakowaniowe ze szkła, tworzywa sztuczne i metale, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane leki, chemikalia, meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlano-remontowe. 2.9 Strategia Rozwoju Gminy Rewal do roku 2015. Nakreślona w strategii misja gminy będzie realizowana, poprzez dążenie do pełnego wykorzystania walorów środowiska naturalnego. Aktywizacja gospodarcza i rozwój gminy będą prowadzone zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju). Wyznaczone cele strategiczne, stanowiąc ramy zrównoważonego rozwoju gminy musza zapewnić maksymalną efektywność gospodarczą, możliwie najwyższy poziom warunków bytowych i konsumpcji oraz takie ubytkowanie zasobów, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie jednostek samorządowych. Celom strategicznym podporządkowane są cele pośrednie i operacyjne, a tym z kolei cele (zadania, priorytety) szczegółowe. W ramach I celu strategicznego (ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ ŚRODOWISKA, KSZTAŁTOWANIE I RACJONALNE WYKORZYSTANIE PRZESTRZENI) zidentyfikowano m.in. cel operacyjny: Usprawnienie organizacji gospodarki odpadami, dla którego przypisano następujące działania: − wdrożenie programu kompleksowej gospodarki odpadami w gminie (w tym działania podejmowane przez gminę w ramach Celowego Związku Gmin R-XXI), − wdrożenie nowoczesnego i efektywnego systemu selektywnej zbiórki odpadów, − finansowanie oraz stymulowanie rozwoju gospodarki odpadami, − pozyskiwanie środków finansowych na wdrażanie nowoczesnych systemów selektywnej zbiorki i odzysku odpadów, − organizacja i nadzór nad gospodarką odpadami w gminie, − działanie na rzecz ograniczania powstawania odpadów. Efekt: − odzysk surowców wtórnych poprzez selektywna zbiórkę użytecznych odpadów. Jest to sposób odzyskiwania części odpadów użytecznych u źródła ich powstawania. Wymaga to aktywnego i świadomego uczestnictwa społecznego. − zmniejszenie ilości odpadów, np. w wyniku ograniczenia ich powstawania, − ograniczenie zaśmiecania środowiska odpadami, − w wyniku prawidłowo prowadzonej gospodarki odpadami nastąpi zmniejszenie ilości zanieczyszczeń, wprowadzonych do środowiska. 2.10 Program Ochrony Środowiska Gminy Rewal. Program ochrony środowiska Gminy Rewal stanowi podstawę działania Samorządu Gminy w zakresie polityki ekologicznej i wytycznych dla programów branżowych. Jednym z 21 podstawowych celów i zadań własnych gminy, określonych w tym programie to Gospodarka odpadami. Dla osiągnięcia tego celu zdefiniowane konieczne do realizacji zadania i przedsięwzięcia, w tym m.in.: − Opracowanie i wdrożenie programu selektywnej zbiórki odpadów i zagospodarowania odpadów, − Usuwanie z terenu nieprzeznaczonych. gminy odpadów gromadzonych w miejscach do tego 2.11 Plan gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI z siedziba w Nowogardzie na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2013-2018. Celowy Związek Gmin R-XXI przejął na siebie zadania gmin, będących członkami Związku w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności w zakresie prowadzenia występujących na terenie gmin należących do Związku komunalnych składowisk odpadów. Do Związku Gmin należą następujące gminy z terenu Województwa Zachodniopomorskiego: Maszewo, Nowogard, Osina, Przybiernów, Stepnica, Gryfice, Trzebiatów, Płoty, Rewal, Karnice, Dziwnów, Golczewo, Kamień Pomorski, Wolin, Międzyzdroje, Świerzyno, Chociwel, Ińsko, Dobra, Węgorzyno, Resko, Radowo Małe, Drawsko Pomorskie, Złocieniec, Ostrowice, Wierzchowo, Brzeżno, Świnoujście. Plan gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI jest zgodny z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla województwa zachodniopomorskiego, uchwalonym przez sejmiki województwa w dniu 16 czerwca 2009 roku. W gospodarce odpadami komunalnymi dla CZG R-XXI przyjęto następujące cele Cele główne: − Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska. − Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji. − Zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich składowisk niespełniających przepisów prawa. − Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. − Gospodarowanie odpadami na terenie CZG R-XXI w oparciu o ponadgminny zakład zagospodarowania odpadów. − Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. − Zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie Cele szczegółowe: − Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym zbieraniem selektywnym 100% mieszkańców CZG R-XXI. − Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w województwie zachodniopomorskim w roku 1995, zgodnie z zapisami krajowego planu gospodarki odpadami (2006) dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów ulegających biodegradacji: • w 2010 r. nie więcej niż 75%, 22 • w 2013 r. nie więcej niż 50%, • w 2020 r. nie więcej niż 35%. − Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie. − Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Realizacja ustaleń Planu gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI, w przypadku odpadów komunalnych najistotniejszym przyczyni się do poprawy sytuacji, poprzez podniesienie sprawności systemów zbierania odpadów, z zapewnieniem ich odzysku i unieszkodliwiania. Niedotrzymanie terminów realizacji celów określonych w Planie... spowoduje zwiększenie ilości odpadów kierowanych na składowiska oraz może także spowodować wzrost ilości odpadów trafiających do środowiska w sposób niekontrolowany. Warunkiem technicznym zapewniającym realizację odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych na planowanym poziomie jest budowa linii technologicznej przerobu odpadów komunalnych. Przedsięwzięcia tego typu mogą stanowić źródło niekorzystnego oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi, jednak poprzez optymalne zaplanowanie rozmieszczenia instalacji uwzględniwszy system zbierania, segregacji, transportu, a także przerobu odpadów. Lokalizacja instalacji jest wynikiem dogłębnej analizy skutków ekonomiczno – środowiskowych, co pozwoli uniknąć zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz obszarów chronionych. 3. Określenie, analiza ocena istniejącego stanu środowiska. 3.1 Położenie i rzeźba terenu. Gmina Rewal położona jest w północnej części województwa zachodniopomorskiego nad Morzem Bałtyckim, w powiecie gryfickim. Na zachodzie gmina sąsiaduje z Gminą Dziwnów, leżąca w powiecie kamieńskim. Granica południowa jest wspólna z gminą Karnice i gminą Swierzno. Natomiast na wschód od Gminy Rewal leży Gmina Trzebiatów. Północna granica jest naturalna i stanowi ją brzeg Morza Bałtyckiego. 23 Pod względem obszarowym gmina jest jedną z najmniejszych gmin województwa zachodniopomorskiego (nie licząc gmin miejskich), z powierzchnią ewidencyjną 41 km2. Teren gminy obejmuje 7 miejscowości: Niechorze, Pobierowo, Pogorzelica, Pustkowo, Rewal, Śliwin, Trzęsacz. Wszystkie z nich są wsiami sołeckimi. Siedzibą gminy jest Rewal. Liczba stałych mieszkańców gminy wynosi ok. 3 598 osób (zgodnie z GUS, stan na 31 XII 2010 r., faktyczne miejsce zamieszkania). W sezonie na terenie gminy przebywa jednorazowo ok. 100 000 turystów. Gmina należy do grupy gmin wiejskich województwa zachodniopomorskiego o wysokim wskaźniku zaludnienia – 80,9 osób/1 km2 w 2003 r. Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia gminy wynosiła 40,65 km². Gmina stanowi 4,0% powierzchni powiatu. Według danych z roku 2005 powierzchnia gminy Rewal to: użytki rolne 34,4%, lasy i grunty leśne 30,3%. Gmina Rewal znajduje sie w środkowej części jednostki fizyczno-geograficznej Wybrzeże Trzebiatowskie, w obrębie czterech form geomorfologicznych: − rewalska kępa wysoczyznowa, stanowiąca fragment wysoczyzny moreny dennej podciętej od północy abrazyjna krawędzią wybrzeża klifowego, zajmuje zachodnia i centralna cześć gminy po zachodni fragment Niechorza. W obrębie kępy wysoczyznowej wysokości bezwzględne sięgają 22 m n.p.m. (latarnia w Niechorzu), średnio 10 – 15 m 24 n.p.m. Wysoczyznę budują gliny zwałowe i piaski lodowcowe, tworzące płaska powierzchnie moreny dennej. Pomiędzy zachodnią granicą gminy a Pustkowem wysoczyznę nadbudowują nadbrzeżne wały wydmowe oraz położone głębiej zespoły wydm lądowych, parabolicznych, tworzących wydłużone wały wydmowe o wysokości do 10 m. − mierzeja Liwki (szerokości od 400 m do 1200 m) oddzielająca jezioro Liwia Łuża od wód Bałtyku, zajmuje centralna cześć Niechorza i zachodnią Pogorzelicy. Teren mierzei wznosi sie na wysokości 1-4 m n.p.m. i nadbudowany jest krótkimi wałami wydmowymi o wysokości do 10 – 12 m (do 15 m n.p.m.). Południowy, zatorfiony brzeg mierzei łagodnie opada do jeziora. Jest to bardzo płytkie, zarastające jezioro przybrzeżne rozwinięte w misie dawnego jeziora polodowcowego. Maksymalna jego głębokość – 1,7 m, lustro wody układa sie na wysokości 0,1 m n.p.m. Do jeziora od strony południowej uchodzą cieki i rowy odwadniające dolinę przymorska. Odpływ wód jeziora następuje sztucznie utrzymywanym kanałem i pozostaje pod wpływem cofek podmorskich. Wzdłuż brzegów jeziora intensywnie rozwija sie formacja szuwaru nadbrzeżnego potęgująca procesy lądowienia zbiornika. − obszar intensywnej akumulacji eolicznej rozciąga sie od centralnej części Pogorzelicy do wschodniej granicy gminy. W partii przybrzeżnej występują typowe nadmorskie wydmy wałowe o wysokości od 6,0 do 10,0 m n.p.m. Południowy brzeg akumulacji eolicznej opiera sie o krawędź wysoczyzny Skalna, wznoszącej sie do 32,4 m n.p.m. Ku południowi i dalej na wschód, aż po ujście Regi rozciąga sie zespół wysokich pagórów wydmowych wznoszących sie na wysokość do 35,0 m n.p.m. Pomiędzy nimi występują niecki zagłębień deflacyjnych lub wąskie dolinki okresowo czynnych cieków. − dolina przymorska, której szerokość sięga 3 km obejmuje południowa część gminy. Dolina odwadniana jest przez rozbudowany system rowów zbierających wodę do Kanału Ladkowskiego, który odprowadza ja do jezioro Liwia Łuża. Płaskie dno doliny jest niemal całkowicie zatorfione. 3.2 Walory krajobrazowe. Teren gminy posiada charakterystyczny pasmowy układ krajobrazu. Dominantą krajobrazu jest akwen morski, obrzeżony linia piaszczystej plaży, nad którą stromą krawędzią wznosi sie brzeg klifowy wysoczyzny rewalskiej. Nad klifem i na jego zapleczu występuje pas wydm nadmorskich z zespołem lasów sosnowych. Pustkowo, Trzesacz, Rewal i Śliwin leża w pasie wysoczyzny morenowej ograniczonej, od linii wąskich plaż, stromą krawędzią klifu, którego korona wznosi się do 20,0 m n.p.m. plaży. Strefa ta dominuje wysokościowo nad obszarem gminy. Mierzejowo – wydmowy brzeg we wsch. części gminy tworzy odrębny zespół o cennych walorach bioklimatycznych. Pas wysokich wydm górujących nad szerokimi plażami porasta bór sosnowy z bogatym podszyciem. Zarastające jezioro: Liwia Łuża i położone na wschód od Pogorzelicy tzw. jezioro Konarzewo to interesujące, endemiczne formy krajobrazu, nawiązujące swą genezą i formą do późnoglacjalnej historii obszaru (wytopiska po bryłach martwego lodu) i jego holoceńskich przekształceń (litorinowa ingresja morska i utworzenie wału mierzei). Odmiennym elementem krajobrazu gminy jest dolina przymorska. Rozległe laki porastające torfowisko i gytiowisko wypełniające misę dawnego jeziora Dreżewskiego, stanowią obszar retencjonujący zasoby wodne. 25 3.3 Klimat. Gmina, podobnie jak cały obszar Polski, położona jest w strefie klimatu umiarkowanego. Klimat kształtuje się pod wpływem mas powietrza atlantyckiego, bezpośrednio oddziałuje nań Morze Bałtyckie. Koźmiński (1983) zakwalifikował gminę Rewal do II krainy klimatycznej, tj. do Pobrzeża Dziwnowsko - Kołobrzeskiego, rozciągającej się kilkunastokilometrowym pasem wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Natomiast wg Romera (1949) gmina Rewal leży na przejściu dwóch krain klimatycznych: z krainy klimatycznej Pobrzeża Kołobrzeskiego będącej elementem krainy klimatu bałtyckiego w krainę klimatyczną gryficką będącą elementem krainy klimatu pojeziernego. Podobnie Prawdzic (1961) na podstawie analizy wartości klimatycznych, uzyskanych z danych meteorologicznych, analiz morfologii, hipsometrii i pokrycia zaliczył teren gminy Rewal w granice krainy klimatycznej Pobrzeża Kołobrzeskiego. Również Kownas (1971)zakwalifikował klimat tej gminy do II krainy klimatycznej, tj. Pobrzeża Kołobrzeskiego. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,5 – 8,0°C i przez 10 miesi ęcy, z wyjątkiem stycznia i lutego, utrzymują sie temperatury dodatnie. Najcieplejszymi miesiącami są lipiec (średnia temp. 17,0°C) i sierpie ń (średnia 16,8°C). Amplituda roczna wynosi 17 °C. Klimatyczna zima trw a stosunkowo krótko – średnio 25 dni z pokrywą śnieżną, natomiast okres bezprzymrozkowy – około 203 dni. Średnie nasłonecznienie w ciągu dnia wynosi w roku 4,4 godz. Najwyższe wartości osiąga ono w okresie wiosenno–letnim (od maja do sierpnia) – 7,3 godz. Średnia liczba dni pogodnych wynosi 35, natomiast pochmurnych 130. Wilgotność powietrza kształtuje się pod wpływem morza, co powoduje, iż jej wartość jest podwyższona. Średnia roczna wilgotność względna wynosi 82%. Średnia roczna suma opadów stanowi ok. 625 mm. Najwyższe średnie sumy opadów odnotowuje się w lipcu (75 mm), natomiast najniższe w lutym (30 mm). Średnia roczna liczba dni z burzą wynosi 18. W pasie nadmorskim dominują wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Jest to obszar bardzo wietrzny, o czym świadczy mały udział cisz atmosferycznych we wszystkich porach roku (5%). Charakterystyczną cechą spowodowaną położeniem nadmorskim gminy jest występowanie wiatrów lokalnych, tzw. bryzy morskiej i lądowej. Wiatry te osiągają prędkość 5 m/s. Są one wywołane dobową różnicą temperatur pomiędzy morzem a lądem. Poszczególne elementy klimatyczne modyfikowane są na obszarze gminy zależnie od warunków lokalnych, m.in.: odległość od morza, ukształtowanie powierzchni, płytkie występowanie wód gruntowych, pokrycie terenu formacjami leśnymi i łąkowymi. Z punktu widzenia stałego przebywania ludzi najkorzystniejszymi warunkami topoklimatycznymi charakteryzuje sie obszar wysoczyzny nadmorskiej. Niekorzystne warunki topoklimatyczne występują na podmokłych, trawiastych i bezleśnych terenach doliny przymorskiej. 3.4 Geologia. Gmina Rewal położona jest na wale pomorskim. Obejmuje północno-wschodnią część antykliny Kamienia Pomorskiego oraz południowo-zachodnią część synkliny Trzebiatowa. Linią graniczną pomiędzy obiema jednostkami tektoniczno-strukturalnymi jest linia Śliwin – Skrobotowo. W podłożu antykliny Kamienia Pomorskiego i synkliny Trzebiatowa, występują odpowiednio: osady węglanowe jury górnej, piaskowce, mułowce, iłowce jury środkowej przechodzące w wapienie, margle i piaskowce jury górnej w okolicach Trzęsacza i Rewala oraz w utwory mioceńskie (Pobierowo – Pustkowo); mułowce kredy dolnej (Śliwin), iłowce i osady węglanowe kredy górnej (Niechorze i Pogorzelica). Osady czwartorzędowe maja miąższość od 40 do 70 metrów. Zalegają tu także osady zlodowacenia środkowopolskiego (szare i brunatnoszare gliny zwałowe – miąższość od 15 do 30 m, 26 występujące na przemian z warstwami osadów piaszczysto – żwirowych). Wśród osadów plejstoceńskich wyróżnia się piaski, żwiry fluwioglacjalne oraz gliny zwałowe, budujące brzeg klifowy. Przymorska dolina wypełniona jest osadami piaszczystymi, nad nią zalega warstwa osadów organicznych. W wyniku zalegania martwego lodu tworzyły się wytopiska w wyniku czego osadzały się materiały typu jeziornego (piaski i mułki) – okolice jeziora Liwia Łuża. Do utworów holoceńskich zalicza się: piaski, żwiry, mady rzeczne oraz torfy i namuły występujące w głębi lądu; piaski eoliczne zalegające na wydmach oraz budujące wały, piaski morskie plaży. 3.5 Wody podziemne. Budowa geologiczna terenu gminy nie sprzyja występowaniu wysokozasobowych struktur wodonośnych wód podziemnych wysokiej jakości. Płytkie występowanie podłoża mezozoicznego z licznymi głębokimi uskokami powodującymi migracje wód zasolonych z głębszych formacji geologicznych oddziaływuje hydraulicznie na czwartorzędowe warstwy wodonośne. Czwartorzędowy poziom wodonośny prawie na całym obszarze gminy pozostaje w kontakcie z poziomami wodonośnymi w osadach kredowych (Niechorze, Pogorzelica) lub jurajskich (Pobierowo, Pustkowo, Trzęsacz). Jedynie w rejonie Rewala i Sliwina wykształcenie czwartorzędowych warstw wodonośnych lokalnie izoluje ten poziom od kontaktu z wodami podłoża mezozoicznego. Generalnie czwartorzędowy poziom wodonośny na obszarze Gminy Rewal nie jest poziomem użytkowym o znaczeniu regionalnym. Podstawowe znaczenie dla zaopatrzenia gminy w wodę pełnią jak dotychczas ujęcia bazujące na wodach poziomu kredowego lub jurajskiego. Na terenie gminy istnieje duża ilość głębinowych studni wierconych, wykonanych dla potrzeb zaopatrzenia zbiorowego (siec wodociągowa). Geologia obszaru nie sprzyja występowaniu głębinowych wód podziemnych dobrej jakości. Płytko zalegające skały mezozoiczne z licznymi uskokami powodują napływ wód mocno zasolonych, co oddziałuje hydraulicznie na warstwy wodonośne czwartorzędu. W okolicach Niechorza występuje ujęcie kredowych wód mineralizowanych – jony magnezu, sodu, jodu, fluoru, bromu, żelaza. Są to wody o podwyższonej mineralizacji. W Pobierowie i Trzęsaczu znajdują się jurajskie ujęcia, których woda po przebadaniu i analizie może być użyta do przyrodolecznictwa. W niektórych miejscach na terenie gminy wody podziemne mogą mieć wysokie stężenie chlorków, spowodowane ingerencją słonych wód Morza Bałtyckiego. 3.6 Wody powierzchniowe. Wody powierzchniowe gminy Rewal stanowią ok. 6% ogólnej powierzchni terenu (2,44 km²). Prawie cały obszar gminy znajduje się w zlewni przymorskiej, w której skład wchodzą 3 mniejsze zlewnie cząstkowe (zlewnia jeziora Liwia Łuża i Liwki, wybrzeże od Dziwny do zlewni Liwki i od niej do zlewni Regi). Granicą jego jest dział wodny przebiegający po wyniosłościach wydm. W obrębie gminy znajduje się jezioro Liwia Łuża. Jego powierzchnia wynosi około 250 ha. Poziom wody w jeziorze wynosi około 0,4 – 0,5 m. Jest to zbiornik eutroficzny, otoczony szuwarami i w około 20% porośnięty roślinnością. Na wschód od jeziora (ok. 1,5 km) znajduje się Bagno Pogorzelickie, które jest częścią ostoi ptaków. Z jeziora wypływa kanał Liwka, zanikający na plaży, okresowo zalewany przez Bałtyk. Do Liwii Łuży dopływa Kanał Lądkowski, który odprowadza wody z okolicznych terenów. Do sztucznych cieków należy ponadto Kanał Konarzewski. W gminie brak cieków naturalnych. 27 Przybrzeżne wody morskie, przylegające do gminy Rewal badane są corocznie w okresie wiosennoletnim przez Wojewódzką Stację Sanitarno–Epidemiologiczną w Szczecinie. Przeprowadzane analizy wody wskazują, iż Bałtyk na odcinku Wybrzeża Rewalskiego posiada wody bardzo dobrej jakości, należące do pierwszej klasy czystości. Wybudowanie oczyszczalni ścieków w Pobierowie znacząco przyczyniło się do tego, że z roku na rok woda morska jest coraz czystsza. 3.7 Wybrzeże morskie. Wybrzeże gminy od jej zachodniej granicy aż do Niechorza jest typowym wybrzeżem klifowym ustawicznie poddawanym procesom abrazji. Procesy te przebiegają z różną intensywnością, powodując stałą zmianę linii brzegowej. Również na znacznej części wybrzeża mierzejowo – wydmowego Niechorze-Pogorzelica procesy abrazji niszczą nadmorski wał wydmowy grożąc wlewami wód na jego zaplecze. Odcinkiem najbardziej zagrożonym przez abrazje jest brzeg klifowy pomiędzy zejściem w Rewalu (371,060 km M), a zejściem (369,750 km M), odcinek klifu na wschód od opaski betonowej w Niechorzu (368,300 do 369,400 km M) oraz w strefie mierzejowej na wschód od ujścia kanału Liwka (365,550 do 366,650 km M). Procesy abrazji zachodzą na skutek oddziaływania wysokich stanów morza, budowy geologicznej brzegu (układ warstw i ich odporność), stosunków wodnych (wysieki wód gruntowych) oraz gospodarki wodno – ściekowej na zapleczu brzegu, a także intensywnej w okresie letnim penetracji pieszej. Najczęstsza forma niszczenia brzegu jest grawitacyjne osuwanie się mas ziemnych po stoku klifu, zerwami w koronie nad głębokimi podcięciami abrazyjnymi, spływami w strefie wycieków wód i wylotów lokalnego drenażu na zapleczu klifu oraz klasyczne osuwiska we wschodniej części Rewala. 3.8 Środowisko przyrodnicze, fauna, flora, w tym obszary Natura 2000. Gmina Rewal jest specyficznym obszarem, ponieważ prócz miejscowości cała należy do Trzebiatowsko–Kołobrzeskiego Pasa Nadmorskiego, objętego programem Natura 2000. Znajduje się tam rezerwat ornitologiczny pod nazwą "Jezioro Liwia Łuża". W pasie przyjeziornym gniazdują takie ptaki jak: łabędź niemy, perkoz dwuczuby, gęgawa, błotniak stawowy, mewa srebrzysta, śmieszka, srokosz, żuraw, wąsatka, krwawodziób, rybitwa zwyczajna. Ponadto w czasie wędrówek pojawiają się: gęś zbożowa, gęś białoczelna, świstun, rożeniec, krakwa. Oprócz tego chronionego obszaru, leży tam również zabytkowy park przy pałacu w Trzęsaczu, zajmujący powierzchnię 5 ha, wpisany w rejestr zabytków. Występuje tam także wiele pomników przyrody. W Rewalu są to: ostrokrzew kolczasty (jeden z dwóch w Europie okazów rosnących w formie drzewa - wysokość 5,5 m) oraz jesion wyniosły o wysokości 24 m; w Pustkowie: dąb szypułkowy (wysokość 21 m) i dwa wiązy szypułkowe (wysokość 26 m); w Trzęsaczu: pięć lip drobnolistnych (wysokość 19 m). Na terenie gminy zlokalizowane są ponadto zespoły krajobrazowo-przyrodnicze: • Trzęsacz – część podlegającego abrazji klifu, z plażą, ruinami kościoła i cmentarzem doń przylegającym; • Niechorze – linia brzegowa oraz fragment wysoczyzny do drogi Śliwn – Niechorze; • Kanał Liwka – należą do niego Kanał Liwka, pas nadbrzeżny po obu stronach kanału oraz plaża z odcinkiem wałów wydmowych; 28 • Bielikowe Wydmy – klika pagórków wydm śródlądowych leżących w kompleksie leśnym „Liwski Las”; • Dolina dopływu Regi – obszar podmokły w okolicach zarastającego jezioro Konarzewo. Jest to ostoja ptactwa wodno – błotnego. Szata roślinna. Wg "Mapy roślinności potencjalnej..." we wschodniej i zachodniej części gminy w pasie wydmowym dominują siedliska nadmorskiego boru bażynowego (Empetro nigri - Pinetum). Środkową część gminy zajmują siedliska subatlantyckiej wilgotnej dąbrowy acidofilnej (Betulo - Quercetum roboris) oraz, żyznej buczyny niżowej (Melico -Fagetum) , a na glebach torfowych ( fragmenty pradoliny ), olsu środkowoeuropejskiego (Carici elongatae - Alnetum s.l.). Zbiorowiska lasów liściastych Wspomniane zbiorowiska występują na terenie gminy, głównie na południu i ciągną się wąskim pasem. W pozostałej części gminy rozmieszczone są na bardzo małych powierzchniach, tworząc liczne wyspy wśród zbiorowisk borowych. W skali całej gminy zbiorowiska lasów liściastych na tle borów nadmorskich można szacunkowo określić, że zajmują ok. 10%, są w niewielkich skupiskach, enklawach o cechach naturalnych. Są to młode, nie bardzo zróżnicowane drzewostany, często równowiekowe, sadzone przez człowieka. Na terenie gminy nie występuje świetlista dąbrowa, jak również niezbyt często spotyka się olszynę bagienną, występującą w okolicach Jez. Liwia Łuża, lub zarastającą brzegi cieków wodnych. Niewielkie płaty zbiorowisk pośrednich między lasami liściastymi (Querco-Fagetea) a borami iglastymi (Vaccinio-Piceetalia) rozmieściły się na południowo - wschodnim skraju gminy. Zbiorowiska borowe Zbiorowiska borowe zajmują dużą powierzchnię. Rozmieściły się na dwu krańcach gminy Rewal, nad Bałtykiem. Zostały opracowane przez Wojterskiego /1964/, który wyróżnił tu zbiorowiska z nadmorskim sosnowym borem bażynowym (Empetro nigri-Pinetum). Runo jest tu ubogie w gatunki. Bory bażynowe w gminie są cennymi elementami szaty roślinnej, stanowią ochronę przed erozją morską i wietrzną wydm, na których rosną. Rzadki jest zachodni bór mieszany, jego niewielkie płaty można spotkać w szczególnych utworach geomorfologicznych i na żyznych glebach. Stosunkowo rzadkie są płaty boru z borówkami w runie. Należy przypuszczać, że obszar borów został znacznie zmniejszony przez postępującą urbanizację. Zbiorowiska muraw na piaskach Zbiorowiska te zajmują niewielkie powierzchnie. Powstały na odlesionych, piaszczystych nieużytkach. Występują wzdłuż dróg leśnych i na zrębach . Są to zbiorowiska zastępcze, wykazujące małą różnorodność. Są stadium sukcesyjnym zarastania nagich piasków, jako wstęp do odnowy lasu. Zbiorowiska wydmowe Występują nad Bałtykiem, stanowiąc inicjalne stadium zarastania wydm nadmorskich, umacniając je i hamując erozję wietrzną. Tam gdzie występuje klif, zbiorowisko to tworzy się na jego koronie lub nie występuje. Zbiorowiska szuwarowe 29 Największe skupiska szuwar występują nad Jez. Liwia Łuża, w pobliżu Niechorza oraz Pogorzelicy. Zbiorowisko to jest mało zróżnicowane, dobrze wykształcone, z charakterystycznymi gatunkami. Zbiorowiska wodne makrofitów Zbiorowiska wodne występują głównie w Jez. Liwia Łuża, w jego strefie przybrzeżnej i na rozlewiskach koło Pogorzelicy. Mają one charakter eutroficzny, są nieliczne gatunkowo, często z dominacją jednego lub kilku gatunków. Nie ma tu interesujących zbiorowisk, ale w ramach ochrony różnorodności należy je chronić przed nadmiernym zanieczyszczeniem wód. Zbiorowiska łąkowe W gminie Rewal zbiorowiska łąkowe zajmują duży obszar. Głównie są to łąki świeże, użytkowane przez człowieka, podsiewane różnymi gatunkami traw. Łąki podmokłe w znacznym stopniu zostały osuszone przez niewłaściwe melioracje i przekształciły się w ubogie pastwiska. Zachowały się tylko fragmenty mało zmienionych i ciekawych florystycznie łąk, z gatunkami charakterystycznymi. Największym dewastacjom uległy łąki trzęślicowe. Zbiorowiska torfowiskowe Zbiorowiska torfowiskowe na terenie gminy Rewal są niewielkie i rozlokowane nad J. Liwia Łuża, od strony Niechorza. Tworzą wąski pas pomiędzy zbiorowiskami szuwarowymi i łąkowymi. Melioracje spowodowały ich zanik. Zbiorowiska solniskowe Wyróżnić tu można dwie klasy zbiorowisk solniskowych, występujących na różnych siedliskach. Jest ich niewiele i mają ubogi skład gatunkowy. Występują tu: Trifolium fragiferum, Heleocharis uniglumis, Triglochin maritimum. Drugi typ zbiorowisk wykształciły się na plaży, u podnóża wału wydmowego. Zbiorowiska te są ubogie gatunkowo i stale niszczone przez plażowiczów. Zachowują się tylko na dzikich plażach. Najcenniejsze obiekty florystyczne W gminie Rewal rozpoznano szereg wybitnie wartościowych i wartościowych obiektów florystycznych. Należą do nich fragmenty lasów, łąk, zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, grupy drzew, drzewa pomnikowe i stanowiska rzadkich i chronionych roślin. Do najbardziej zasługujących na uwagę nalezą następujące obiekty: 1. Rezerwat Liwia - Łużą z otoczajacymi go podmoklymi łąkami - zbiorowisko szuwarowo - torfowego z charakterystycznymi gatunkami na typowym typu siedlisku . Samo jezioro to siedlisko wodnych makrofitów. tego 2. Nadmorski bór koło Pobierowa - młody las bażynowy. 3. Bór nadmorski - las sosnowy o bardzo zróżnicowanym podłożu ( ciekawy obiekt dydaktyczny) 4. Bagniska na południowy wschód od Pogorzelicy - skraj bagien, w sąsiedztwie boru 5. Dębinka koło Pogorzelicy - wąska wydma z kompleksem młodnika sosnowego, porośniętego 150 - letnim dębami Wyróżniono również powierzchnie o wysokich walorach przyrodniczych pod względem florystycznym i krajobrazowym: 1. Klif w Trzęsaczu. 30 2. Klif w Pustkowie. 3. Park podworski w Trzęsaczu - park dworski o pow. 5 ha, pochodzący z XVIIIw. Fauna. Bezkręgowce. a) Pierścienice - pijawki. Na obszarze gminy Rewal w jeziorze Liwia Łuża, Pogorzelickim Bagnie, Kanale Liwskim oraz w Bałtyku stwierdzono łącznie występowanie 10 gatunków pijawek. Żadna z pijawek występujących na obszarze gminy Rewal nie jest zaliczana do tej grupy gatunków zagrożonych. b) Owady - ważki. Na obszarze gminy Rewal, głównie w rezerwacie przyrody Liwia Łuża i na Pogorzelickim Bagnie, stwierdzono występowanie 23 gatunki ważek. c) Owady - motyle. Na obszarze gminy Rewal stwierdzono występowanie 27 gatunków motyli z tego dwa gatunki objęte Polską Czerwoną Listą Zwierząt (PCZ). Są to: Lysandra bellargus modraszek adonis i Nymphalis antiopa - rusałka żałobnik. W gminie Rewal występuje jeden gatunek zagrożonych wyginięciem - Nymphalis antiopa - rusałka żałobnik d) Owady - prostoskrzydłe. Na obszarze gminy Rewal głównie w granicach rezerwatu przyrody Liwia Łuża stwierdzono występowanie 14 gatunków prostoskrzydłych. Jeden z nich jest silnie zagrożonych wyginięciem - Nemobius sylvestris ( PCZ ) . e) Mięczaki - ślimaki (gatunki lądowe). Na obszarze gminy Rewal nie prowadzono reprezentatywnych przeglądów występowania tych ślimaków. Jednakże w szeregu miejsc stwierdzono obecność ślimaka winniczka (Helix pomatia) - gatunku chronionego ( INT , PCZ ). f) Mięczaki - ślimaki (gatunki wodne). Na obszarze gminy Rewal w jeziorze Liwia Łuża stwierdzono występowanie 23 mięczaków - ślimaków (gatunków wodnych) z tego 5 zagrożonych gatunków jest na PCZ. Zaliczamy do tej grupy: Bithynia leachi, Lithoglyphus naticoides, Valvata pulchella, Valvata naticina, Viviparus viviparus. g) Mięczaki - małże. Na obszarze gminy Rewal stwierdzono występowanie 9 mięczaków - małży.Pięć gatunków zagrożonych jest wpisanych do PCZ. Są to: Anodonta cygnea, Pisidium amnicum, Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio pictorum. Kręgowce. a) Ryby. Na obszarze gminy Rewal, głównie w jeziorze Liwia Łuża, Kanale Liwskim, Bagnie Rozwarowskim i Bałtyku stwierdzono występowanie 13 gatunków ryb. Spośród nich do ginących należy łosoś (PCZ) b) Płazy 31 Na obszarze gminy Gryfice stwierdzono występowanie do 13 gatunków płazów. Nie stwierdzono tu występowania gatunków zaliczanych do ginących i silnie zagrożonych wyginięciem. Spośród zagrożonych wyginięciem gatunków płazów występują: traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, grzebiuszka ziemna, ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka , rzekotka drzewna ( INT), żaba moczarowa, żaba śmoieszka. Spośród potencjalnie zagrożonych wyginięciem gatunków płazów występują: żaba jeziorkowa, żaba trawna , żaba wodna. c) Gady Na obszarze gminy Gryfice stwierdzono występowanie 3 gatunków gadów. Spośród silnie zagrożonych wyginięciem gatunków gadów stwierdzono padalca zwyczajnego. Do zagrożonych wyginięciem gatunków gadów należą: jaszczurka zwinka. Spośród potencjalnie zagrożonych wyginięciem gatunków gadów występuje zaskroniec zwyczajny. d) Ptaki W gminie Rewalu stwierdzono występowanie 184 gatunków ptaków. Do gatunków ginących należą: bielik (INT, PCZ), kania rdzawa (INT, PCZ), derkacz (INT, PCZ), szlachar, biegus zmienny (PCZ). Do gatunków silnie zagrożonych wyginięciem należą: cyranka, błotniak łąkowy (PCZ), żuraw, przepiórka, kuliczek (brodziec piskliwy), bączek, różeniec (PCZ), kania czarna, kropiotka (PCZ), siewka obrożna (PCZ), wąsatka (PCZ), batalion (PCZ), brodziec krwawodzioby, rybitwa zwyczajna, podróżniczek. Do gatunków zagrożonych wyginięciem zasiedlających środowiska wodne i podmokłe należą: błotniak stawowy, wodnik, świerszczak, brzęczka, zausznik, bąk (PCZ), gęgawa, cyraneczka, krakwa, płaskonos, gągoł, kszyk, rycyk, mewa srebrzysta, mewa pospolita, rybitwa czarna, strumieniówka, dziwonia. Do gatunków zagrożonych wyginięciem zasiedlających środowiska lądowe (głównie leśne) należą: dzięcioł czarny, dzierzba srokosz, wojcik zielony. Do gatunków potencjalnie zagrożonych wyginięciem zasiedlających środowiska wodne i podmokłe należą: bocian biały, głowienka, kokoszka wodna, mewa śmieszka, czernica. Do gatunków potencjalnie zagrożonych wyginięciem zasiedlających środowiska lądowe należą: turkawka, brzegówka, pleszka. e) Ssaki Na obszarze gminy Gryfice stwierdzono występowanie 41 gatunków ssaków. Spośród ginących gatunków ssaków stwierdzono tu morświn (INT,PCZ), foka szara (INT,PCZ), foka pospolita (PCZ). Do silnie zagrożonych wyginięciem gatunków ssaków należą: rzęsorek mniejszy (PCZ), nietoperze i borsuk. Do zagrożonych wyginięciem gatunków ssaków należą : nornik północny, kuna leśna, kuna domowa, tchórz zwyczajny. Do potencjalnie zagrożonych wyginięciem gatunków ssaków należą: jeże, wiewiórka gronostaj. 32 Prawne formy ochrony przyrody. Rezerwaty przyrody. W gminie Rewal został ustanowiony prawnie jeden rezerwat przyrody „Jezioro Liwia Łuża” na podstawie Rozporządzenia Nr 47/2008 Woj. Zach. z dnia 14.11.2008 r. zmieniającego rozporządzenia w sprawie rezerwatów przyrody. Dla rezerwatu obowiązuje Rozporządzenie Nr 28/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 9 czerwca 2008r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Liwia Łuża” (Dz. Urz. Woj. Zachod. Nr 59, poz. 1342). Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ekosystemu płytkiego lagunowego jeziora wraz z mozaiką siedlisk kształtowanych pod jego wpływem w warunkach zmiennego oddziaływania wód Bałtyku oraz siedlisk rzadkich gatunków roślin szczególnie słonolubnych i biotopów ptaków wodno-błotnych. § 4. Obszar rezerwatu podlega ochronie ścisłej, czynnej oraz krajobrazowej, które obejmują: 1) ochrona ścisła - ploso jeziora z największą liczbą „wysp” szuwarowo-oczeretowych oraz olsy, szuwary trzcinowe wraz z kępami zbiorowisk zaroślowych na działce ewidencyjnej nr 320/11 obręb Niechorze o powierzchni 162,5230 ha; 2) ochrona czynna - ekstensywnie wypasane fragmenty szuwarów turzycowych, zbiorowisk łąkowopastwiskowych położone przy wschodnich i południowych brzegach jeziora na działce ewidencyjnej nr 320/11 obręb Niechorze o powierzchni 11,9745 ha; 3) ochrona krajobrazowa - kanały wraz z przyległym pasem gruntów, część plosa jeziora oraz wąskie fragmenty w północnej części rezerwatu na działce ewidencyjnej nr 320/11 obręb Niechorze o powierzchni 65,1900 ha. § 8. Ustanawia się następujące ustalenia do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rewal, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Rewal, planu zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego, dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych: 1) uwzględnić lokalizację rezerwatu w w/w aktach prawa miejscowego; 2) należy uregulować gospodarkę wodno-ściekową w zlewni jeziora i dążyć do kompletnego skanalizowania obszarów położonych w zlewni jeziora Liwia Łuża; 3) należy chronić walory widokowe całego obniżenia misy jeziora Liwia Łuża wraz z sąsiadującymi gruntami poprzez utrzymanie pierwotnego krajobrazu bezpośredniego zaplecza brzegu Bałtyku, alei, szpalerów drzew i lasy na stokach oraz utrzymać dotychczasowy stan przeznaczenia gruntów w sąsiedztwie rezerwatu w odległości minimum 200 m od jego granic; 4) należy utrzymać ekstensywną gospodarkę rolną - pastwiskowe wykorzystanie pastwisk i turzycowisk oraz kośne użytkowanie łąk w odległości minimum 200 m od granic rezerwatu; 5) w odległości minimum 200 m od granic rezerwatu nie należy projektować inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. nr 257, poz. 2573; z 2005 r. nr 92, poz. 769 oraz z 2007 r. nr 158, poz. 1105); 6) sposób ewentualnego zorganizowania obiektów służących udostępnieniu bezpośredniego otoczenia rezerwatu (obszaru graniczącego bezpośrednio z rezerwatem - w odległości do 100 m od jego granic) w celach turystycznych i edukacyjnych, z wykorzystaniem szlaku i 33 obiektów infrastruktury, przedstawiony został w projekcie, którego założenia opisano w „Materiałach do Planu Ochrony rezerwatu „Jezioro Liwia Łuża” z 2005 r. (Dylawerscy M., J. K.), dostępnych w Urzędzie Gminy Rewal oraz w Wydziale Środowiska i Rolnictwa Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Powyższy projekt stanowi integralną część udostępnienia obszaru samego rezerwatu w celach edukacyjnych i turystycznych. Obszary Natura 2000. Część gminy Rewal znajduje się w granicach dwóch powołanych obszarów Natura 2000: 1) Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017. W granicach tego obszaru Natura 2000 znajduje się środkowa i wschodnia część gminy, z wyłączeniem miejscowości Rewal i Niechorze. Natomiast w obszarze tym znajduje się miejscowość Pogorzelica. Poza granicami obszaru Natura 2000 znajduje się zachodnia część gminy, w tym miejscowości: Trzęsacz, Pustkowo i Pobierowo. Poza granicami obszaru Natura 2000 znajduje się również fragment gminy po stronie południowej drogi Dziwnówek – Lędzin. Dla tego obszaru Natura 2000 obowiązującym aktem prawnym jest Decyzja Komisji z dnia 12 grudnia 2008 r. przyjmująca na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG (dokument nr C(2008) 8039) (2009). Ponadto podlega on ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity - Dz. U. z 2009 nr 151, poz. 1220 ze zm.). Dla obszaru Natura 2000 został wykonany Standardowy Formularz Danych, zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska. Poniżej przedstawiono zawarte w nim informacje: Typy SIEDLISK wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1130 Estuaria 1150 Laguny przybrzeżne 1210 Kidzina na brzegu morskim 1230 Klify na wybrzeżu Bałtyku 1330 Solniska nadmorskie (Glauco-Puccinietalia część - zbiorowiska nadmorskie) 2110 Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych 2120 Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum) 2130 Nadmorskie wydmy szare 2160 Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika 2170 Nadmorskie wydmy z zaroślami wierzby piaskowej 2180 Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 4010 Wilgotne wrzosowiska z wrzoścem bagiennym (Ericion tetralix) 4030 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion) 34 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe) 7120 Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion) 9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum) 91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosiPinetum, Pino 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG A002 Gavia árctica P A007 Podiceps auritus A021 Botaurus stellaris P P A030 Ciconia nigra P A031 Ciconia ciconia D D D D 15p A045 Branta leucopsis D 40 os. D A075 Haliaeetus albicilla >1p D A081 Circus aeruginosus 3-4p D A082 Circus cyaneus P D A084 Circus pygargus 3p D A089 Aquila pomarina P D A094 Pandion haliaetus 4 os. D A119 Porzana porzana P D A122 Crex crex >20 A127 Grus grus >10p >100 D A140 Pluvialis apricaria D P P D A151 Philomachus pugnax P P D A166 Tringa glareola 500 os, D P D P A176 Larus melanocephalus A177 Larus minutus P >300 D A191 Sterna sandvicensis 40 os. D A195 Sternula albifrons P A222 Asio flammeus 1p D D A229 Alcedo atthis 6-9p D A294 Acrocephalus paludicola 6-8p D 35 A307 Sylvia nisoria R D A338 Lanius collurio >30 D SSAKI wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1355 Lutra lutra 1364 Halichoerus grypus PŁAZY i GADY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1188 Bombina bombina RYBY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1095 Petromyzon marinus 1096 Lampetra planeri 1099 Lampetra fluviatilis 1106 Salmo salar 2522 Pelecus cultratus ROŚLINY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1614 Apium repens Wartość przyrodnicza i znaczenie. Ostoja odznacza się wysokim stopniem reprezentatywności siedlisk, typowych dla południowego wybrzeża Morza Bałtyckiego. Głównym walorem obszaru jest bardzo dobry stan zachowania typowych biotopów tworzących pas nadmorski, w szczególności kompleksu wybrzeża akumulacyjnego z borami bażynowymi. W obrębie ostoi występuje szereg skupień roślinności halofilnej. Obszar słonorośli na zapleczu pasa wydmowego na północ od Włodarki należy do najbardziej rozlegległych ekosystemów tego typu w Polsce. Duże populacje tworzą tu: sit Gerarda, aster solny, świbka morska, babka nadmorska, mlecznik nadmorski. Liczne mniejsze skupienia, związane z wysiękami solanki, występują m.in. koło Kołobrzegu. Rozległe mszarne torfowiska typu bałtyckiego rozwinęły się w pasie nadmorskim ze względu na korzystne warunki klimatyczne. W przeszłości częściowo odwodnione, obecnie reprezentują mozaikę zbiorowisk naturalnych i stadiów regeneracyjnych. Na powierzchni rozległego torfowiska "Roby" występuje m.in. rzadki mszarnik wrzoścowy, zbiorowiska mszarów i borów bagiennych z bogatymi populacjami cennych roślin torfowiskowych. Łącznie stwierdzono tu 22 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Bogata lista gatunków roślin naczyniowych (ponad 1000 gatunków) zawiera dużą liczbę taksonów roślin chronionych, zagrożonych i rzadkich, w tym 42 gatunki chronione, 3 uwzględnione w Czerwonej Księdze Roślin Polski, 57 gatunków zagrożonych na Pomorzu i w Wielkopolsce. Stwierdzono tu także 16 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy. Następnych kilka gatunków zwierząt z tego załącznika może tu występować. 36 Zagrożenia. Presja związana z rozwojem turystyki i rekreacji (niszczenie siedlisk przez zabudowę, niszczenie i wydeptywanie siedlisk przez turystów, zanieczyszczanie i zaśmiecanie). Zanieczyszczenie wód. Plany zalesień siedlisk halofilnych i nadrzecznych siedlisk okrajkowych. Zmiany stosunków wodnych (głównie osuszanie oraz odcięcie od dopływu słonych wód). Zmiany w siedliskach związane z pracami zabezpieczającymi wybrzeże (np. czyszczenie plaż, zabezpieczanie klifu). Wyniki prac prowadzonych na etapie sporządzania planu ochrony pokazały, że najważniejsze zagrożenia występujące w obrębie ostoi są związane z: - kwestiami zagospodarowania przestrzennego, a w szczególności planami rozwoju miejscowości nadmorskich, w tym rozbudowy infrastruktury wczasowo - turystycznej, planowanej na obszarze ostoi przyrodniczych (głównie lasów i borów nadmorskich, wydmy szarej i białej, wrzosowisk, jezior przymorskich), - niszczeniem siedlisk wydmy białej i szarej oraz boru bażynowego przez turystów, - nieprawidłową gospodarską wodną i wodno - ściekową, obejmującą negatywne oddziaływanie zanieczyszczeń wód ściekami komunalnymi wód jezior przymorskich i Regi, - tamowaniem dopływu wód morskich do toni Jeziora Liwia Łuża będącego jeziorem przymorskim, - osuszaniem siedlisk przyrodniczych z roślinnością halofilną występującą w obrębie łąk i pastwisk zlokalizowanych w Pradolinie Pomorskiej, - gospodarką leśną, tj. zniekształceniem leśnych siedlisk przyrodniczych, - nieprawidłowościami w gospodarce rybackiej prowadzonej w obrębie jezior przymorskich, - działalnością niszczącą morza na siedliska przyrodnicze, tj. klify, wydmy białą i szarą, - metodami zabezpieczenia brzegu morskiego wynikającymi ze stosowania metod, które powodują przekształcenie i ubożenie przyrodniczych siedlisk nadmorskich, np. z aktywnego klifu w martwy klif, z nadmorskich wydm białych i szarych w zarośla obcych gatunków, - utratą siedlisk bytowania zwierząt gatunków ujętych w załączniku II Dyrektywy. 2) Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLH320020. W granicach obszaru Natura 2000 znajduje się niewielka środkowa i zachodnia część gminy, po stronie południowej drogi Dziwnówek – Lędzin oraz fragment wschodniej części gminy: jezioro Liwia Łuża oraz tereny po stronie wschodniej tego jeziora, tj. południowo – wschodni skraj gminy. Dla tego obszaru Natura 2000 obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz, U. nr 25, poz. 133). Ponadto podlega on ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity - Dz. U. z 2009 nr 151, poz. 1220ze zm.). Dla obszaru Natura 2000 został wykonany Standardowy Formularz Danych, zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska. Poniżej przedstawiono zawarte w nim informacje. PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG 37 A021 Botaurus stellaris A030 Ciconia nigra A031 Ciconia ciconia A037 Cygnus bewickii (Cygnus A038 Cygnus cygnus A072 Pernis apivorus A073 Milvus migrans A074 Milvus milvus A075 Haliaeetus albicilla A081 Circus aeruginosus A082 Circus cyaneus A084 Circus pygargus A089 Aquila pomarina A098 Falco columbarius A103 Falco peregrinus A119 Porzana porzana A122 Crex crex A127 Grus grus A140 Pluvialis apricaria A151 Philomachus pugnax A166 Tringa glareola A177 Larus minutus A190 Hydroprogne caspia A193 Sterna hirundo A195 Sternula albifrons A196 Chlidonias hybrida A197 Chlidonias niger A222 Asio flammeus A224 Caprimulgus europaeus A229 Alcedo atthis A236 Dryocopus martius A238 Dendrocopos medius A246 Lullula arborea A272 Luscinia svecica A307 Sylvia nisoria A320 Ficedula parva 38 A338 Lanius collurio Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG A041 Anser albifrons A043 Anser anser A048 Tadorna tadorna A051 Anas strepera A055 Anas querquedula A056 Anas clypeata A179 Larus ridibundus A371 Carpodacus erythrinus Wartość przyrodnicza i znaczenie W ostoi występuje co najmniej 35 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 14 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6) następujących gatunków: błotniak łąkowy, błotniak zbożowy (PCK), kania ruda (PCK), rybołów (PCK), sowa błotna (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują bocian biały, derkacz i wodniczka (PCK). Latem na obszarze pierzą się gęgawy w ilości 100-350 osobników (C3). Zagrożenia Koszenie trzciny, zarzucanie wypasu, wypalanie, pozyskiwanie ryb, kłusownictwo, wydobywanie torfu, odpady ścieki, elektrownie wiatrowe, kempingi, Ŝeglarstwo, zanieczyszczenia wód, poligony, zasypywanie terenu, odwadnianie, tamy-wały, eutrofizacja, drapieżnictwo, penetrowanie siedlisk przez ludzi i zwierzęta domowe. Pomniki przyrody. Na podstawie Uchwały nr IX/92/03 Rady Gminy Rewal, w granicach gminy powołano 10 pomników przyrody ożywionej: 1 dąb szypułkowy, 1 jesion wyniosły, 5 lip drobnolistnych, 1 ostrokrzew kolczasty, 2 wiązy szypułkowe. Chronione siedliska przyrodnicze. W gminie Rewal znajdują się chronione siedliska przyrodnicze na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. Nr 77, poz. 510). Siedliska te występują głównie w lasach Nadleśnictwa Gryfice. 39 Po stronie zachodniej i południowo – zachodniej miejscowości Pobierowo, w lasach występuje chronione siedlisko przyrodnicze o kodzie 9190-1 Acidofilny pomorski las brzozowo – dębowy. Niewielki las po stronie południowej miejscowości Rewal, tj. po stronie południowej drogi Dziwnówek – Lędzin, jest chronionym siedliskiem przyrodniczym o kodzie 9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum). W lasach po stronie zachodniej i wschodniej miejscowości Pogorzelica występuje: • chronione siedlisko przyrodnicze o kodzie 2180 Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich, • chronione siedlisko przyrodnicze o kodzie 91T0 Śródlądowy bór chrobotkowy, W lasach na skraju południowo – wschodniej części gminy występują chronione siedliska przyrodnicze: • *91D0-2 Sosnowy bór bagienny, • 7140 Torfowiska przejścowe i trzęsawiska, • *91D0-1 Brzezina bagienna. Po stronie północno – wschodniej miejscowości Pogorzelica, w strefie brzegowej Morza Bałtyckiego występuje chronione siedlisko przyrodnicze o kodzie 1210 Kidzina na brzegu Morskim. Siedlisko to występuje również na skraju zachodniej części gminy. Od zachodniej granicy gminy do rejonu miejscowości Niechorze ciągnie się chronione siedlisko przyrodnicze o kodzie 1230 Klify na wybrzeżu Bałtyku. Proponowane formy ochrony przyrody Dla gminy Rewal została wykonana Waloryzacja Przyrodnicza (Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 1997 r.). Poniżej przedstawiono wykaz proponowanych form ochrony przyrody w gminie Rewal. Rezerwaty przyrody Rezerwat przyrody florystyczny RII: Łąki na zachód od Jeziora Liwia - Łuża Lokalizacja: Podmokłe łąki na zachód od istniejącego rezerwatu. Przedmiot ochrony : Podmokłe łąki będące integralną częścią rezerwatu Liwia - Łuża Rezerwat przyrody florystyczny – krajobrazowy R-III: „Klif w Trzęsaczu” Lokalizacja: Klif przy głównym wejściu na plażę. Przedmiot ochrony: Klifie , na którym występują cenne gatunki flory oraz ciekawe profile geologiczne. Rezerwat przyrody florystyczny – krajobrazowy R-IV: „Klif w Pustkowie” Lokalizacja : Klif położony jest na terenie Pustkowskich Wydm, między dwoma ośrodkami wypoczynkowymi. Przedmiot ochrony: Teren położony na klifie , na którym występują cenne gatunki flory. 40 Obszar chronionego krajobrazu Część gminy Rewal znajduje się w granicach proponowanego obszaru chronionego krajobrazu OChK-I „Pradolina Nadmorska”. Lokalizacja: od wschodniej do zachodniej granicy gminy w jej południowej części : jezioro Liwia - Łuża oraz łąki ciągnące się od niego szerokim pasem w kierunku południowozachodnim . Przedmiot ochrony :Cenny ekosystem - obszary ważne dla fauny zwłaszcza dla ptaków. Użytki ekologiczne W granicach gminy Rewal zaproponowano utworzenie jednego użytku ekologicznego UE-1 Użytek ekologiczny „Pogorzelickie Bagno”. Lokalizacja: Łąki położone pomiędzy linią kolei wąskotorowej Niechorze - Pogorzelica Trzebiatów, a kompleksem boru nadmorskiego. Przedmiot ochrony: Fragment łąki, która uległa wtórnemu zabagnieniu. Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe. Poniżej przedstawiono wykaz proponowanych zespołów przyrodniczo – krajobrazowych: Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy ZPK-I - " Nadmorski bór koło Pobierowa" Lokalizacja: Las położony w pasie przybrzeżnym, na południe od plaży oddz. 513. Przedmiot ochrony : Las z bardzo ciekawy runem. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy ZPK-II- " Bór nadmorski " Lokalizacja: Na południowo - zachodnim skraju gminy (oddz. cz.522, 525, 510 ) Przedmiot ochrony : Cenne dydaktyczne stanowisko florystyczne Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy ZPK-III -„Dębinka koło Pogorzelicy” Lokalizacja: Na południe od Pogorzelicy ( oddz. 525, 526 ). Przedmiot ochrony : Enklawa starodrzewu o runie naturalnym. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy ZPK-IV Lokalizacja: Wzdłuż drogi leśnej z Pogorzelicy ( dawny poligon ). Przedmiot ochrony : Skupisko ciekawej roślinności chronionej. Pomniki przyrody. W granicach gminy Rewal zaproponowano 3 pomniki przyrody – wierzby białe, których wykaz znajduje się w Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Rewal (1997r.). Inne cenne obszary i obiekty. W Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Rewal wyznaczono i opisano tzw. inne obszary cenne przyrodniczo – OC, którymi są najczęściej stanowiska gatunków chronionych roślin i 41 ciekawych zbiorowisk roślinnych, miejsca bytowania i rozrodu rozmaitych gatunków fauny, skupiska starodrzewu i in. Obszarów tych jest kilka i rozmieszczone są na terenie całej gminy. Niektóre z nich znajdują się w obrębie proponowanych obiektów powierzchniowych, inne stanowią wyodrębnione spośród mniej cennych przyrodniczo terenów miejsca. W granicach gminy wyznaczono 19 obszarów cennych przyrodniczo. Waloryzacja Przyrodnicza Województwa Zachodniopomorskiego (Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 2010r.). Poniżej przedstawiono wykaz proponowanych form ochrony przyrody w gminie Rewal na podstawie powyższej Waloryzacji Przyrodniczej. Rezerwaty przyrody. W gminie Rewal zaproponowano utworzenie 2 rezerwatów przyrody: 1) Łąki na zachód od jeziora Liwia Łuża Cel ochrony: podmokłe łąki będące integralną częścią rezerwatu Liwia - Łuża 2) Klif w Pustkowie Cel ochrony: klif porośnięty roślinnością naturalną z pięknymi okazami wiciokrzewu pomorskiego o pędach grubości 5 - 6 cm, są to okazy wyjątkowe, na niezalesionym klifie wykształciła się murawa piaskowa, rzadka już w obrębie wybrzeża, stanowiska gatunków roślin chronionych Obszary chronionego krajobrazu W granicach gminy Rewal nie zaproponowano utworzenia obszarów chronionego krajobrazu. Użytki ekologiczne W granicach gminy Rewal zaproponowano utworzenie dwóch użytków ekologicznych: 1) Bez nazwy Cel ochrony: bór chrobotkowy na wydmach, a miedzy nimi masowo rośliny z rodziny wrzosowatych, 2) Bór nadmorski Cel ochrony: klasycznie wykształcony sosnowy bór chrobotkowy na wydmach. Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe W granicach gminy Rewal nie zaproponowano utworzenia żadnego zespołu przyrodniczo – krajobrazowego. Pomniki przyrody 42 W granicach gminy Rewal nie zaproponowano utworzenia żadnego pomnika przyrody ożywionej i nieożywionej. 3.9 Surowce mineralne. Lokalne zasoby surowców mineralnych to praktycznie wyłącznie złoża torfów i gytii, występujące w obrębie pradoliny przymorskiej. 3.10 Jakość powietrza atmosferycznego. Gmina znajduje sie poza zasięgiem szkodliwego wpływu emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł ponadlokalnych. Na terenie gminy Rewal nie ma większych źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza, z tego też powodu nie są prowadzone stałe pomiary stężeń zanieczyszczeń w powietrzu. Na terenie gminy nie przewiduje sie negatywnych działań ani lokalizacji inwestycji powodujących emisje szkodliwych lub uciążliwych zanieczyszczeń. Na terenie gminy nie ma wprawdzie zanieczyszczeń przemysłowych, jednak coraz większe znaczenie nabierają emisje powierzchniowe z sektora komunalnego, tzw. niska emisja z lokalnych kotłowni oraz emisje liniowe z transportu samochodowego. Emisje, przede wszystkim, pochodzące z silników pojazdów samochodowych nasilają się w czasie sezonu letniego z uwagi na duży napływ turystów. Wpływ na stan powietrza atmosferycznego takich źródeł zanieczyszczeń jak kotłownie lokalne oraz paleniska domowe, sukcesywnie jest ograniczany poprzez upowszechnianie paliw ekologicznych, głównie gazu ziemnego. Istotną formą przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza jest pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych. 3.11 Klimat akustyczny. Wraz z rozwojem cywilizacji następuje systematyczny wzrost hałasu w środowisku zurbanizowanym. Klimat akustyczny środowiska kształtowany jest głównie poprzez układ urbanistyczno-komunikacyjny oraz przez przemysł. Na terenie gminy nie występują źródła emisji hałasu przemysłowego, które mogłyby mieć wpływ na klimat akustyczny. Na terenie gminy decydujący wpływ na klimat akustyczny środowiska ma rosnąca wciąż liczba pojazdów, szczególnie w sezonie letnim. Powoduje to coraz większą emisję hałasu komunikacyjnego, tym samym komfort życia się pogarsza. Właściwy klimat akustyczny jest elementem środowiska, niezbędnym do sprawowania przez nie funkcji turystycznej i wypoczynkowej. Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaczęły obowiązywać w kraju wspólnotowe przepisy prawne. Hałas w środowisku, na który narażeni są ludzie, reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 25 czerwca 2002 roku w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku 2002/49/WE. Powyższy dokument ma na celu wspólne dla wszystkich Państw Członkowskich unikanie, zapobieganie oraz zmniejszanie szkodliwych skutków narażenia ludzi na działanie hałasu. Na terenie gminy nie przeprowadzono kompleksowych badań akustycznych. 43 3.12 Pola elektromagnetyczne. Istotnymi źródłami pól elektromagnetycznych są linie wysokiego napięcia, stacje nadawcze, stacje bazowe telefonii komórkowej, obiekty radiolokacyjne. Co roku zwiększa się ilość źródeł promieniowania elektromagnetycznego w środowisku. Postęp cywilizacyjny wymusza konieczność rozbudowy sieci przesyłowej oraz sieci stacji bazowych telefonii komórkowej. Podstawą prawa krajowego w zakresie ochrony środowiska przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym jest ustawa Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z póź. zm.). Zgodnie z art. 121 ustawy Prawo ochrony środowiska (Poś) ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: − utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych poziomów lub co najmniej na tych poziomach, − zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. Dopuszczalne poziomy PEM w celu ochrony ludności przed promieniowaniem elektromagnetycznym ustalone są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych oraz sposobu sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1182 i 1183). Wpływ promieniowania elektromagnetycznego zależy od wysokości natężenia oraz częstotliwości, dlatego dopuszczalne wartości poziomów pól elektromagnetycznych dla terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz dla miejsc dostępnych dla ludności określane są w kolejnych pasmach częstotliwości Najbardziej rozpowszechnionymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy są nadajniki stacji bazowych telefonii komórkowych, pracujących w paśmie 900 MHz oraz 1800 MHz i wyższych częstotliwościach. Pomiary monitoringowe oraz kontrolne wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie wykazały obecnie brak zagrożeń dla zdrowia ludzi. 3.13 Zabytki. Na ternie gminy Rewal do rejestru zabytków, które zostały objęte ochroną prawną należą: − Latarnia Morska Niechorze z 1866 roku − Ruiny kościoła w Trzęsaczu z przełomu XIV/XV wieku − rybacka zabudowa na rynku w Niechorzu – pochodzi ona z XVIII – XIX wieku − neogotycki kościół z drugiej połowy XIX wieku w Trzęsaczu − zespół pałacowo–folwarczny w Trzęsaczu – budowla datowana jest na XVIII – XIX wiek. − Stanowisko archeologiczne w Śliwinie – grodzisko z wczesnego średniowiecza, a także punkt ze starożytności oraz okresu wpływów rzymskich. − kolej wąskotorowa W gminie funkcjonuje także Muzeum Rybołówstwa Morskiego zlokalizowane na terenie wsi Niechorze. Ekspozycję otwarto w czerwcu 1944 roku. Jest ona prezentowana w trzech niewielkich salach oraz w plenerze. Wystawa ukazuje specyfikę zawodu rybaka oraz 44 interesujący wycinek kultury pomorskie. W plenerze prezentowana jest wystawa łodzi rybackich, które przekazali jako dar sami rybacy. 4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu. Przedstawione w projekcie dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” kierunki działań, w zakresie wdrożenia systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie gminy Rewal, mają na celu umożliwienie osiągnięcia przez gminę wymaganych poziomów odzysku, określonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 oraz Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie odpadów (Dz.Urz. WE L 312 z 22.11.2008), prowadzącego do zminimalizowania jego oddziaływania na środowisko w gminie. Wszystkie działania zaproponowane do realizacji w projektowanym dokumencie mają na celu poprawę stanu środowiska na terenie gminy i tym samym pozytywnie wpływać na zdrowie człowieka. Brak realizacji działań i zadań wskazanych w Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal będzie prowadził do funkcjonowania systemu gospodarki odpadami w obecnym jego stanie, czyli: − prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów w ograniczonym zakresie, co skutkuje niewielką jej efektywnością i w dalszej konsekwencji, pojawianiem sie odpadów w przydrożnych rowach, lasach itp., − brak minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, − prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów w ograniczonym zakresie, co skutkuje niewielką jej efektywnością, − brakiem selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, − ograniczoną selektywną zbiórką odpadów niebezpiecznych, − sporadycznym prowadzeniem selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych, − brak redukcji odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowiskach na wymaganym poziomie, prowadzące do niespełnienia ustawowych zapisów, − istnienie na terenie gminy „dzikich miejsc z odpadami”, − brak tworzenia lub udziału w tworzeniu regionalnego systemu gospodarki odpadami, zabezpieczającego gminie miejsce odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych pochodzących z obszaru gminy, − ograniczoną edukacją ekologiczną dotyczącą gospodarowania poszczególnymi grupami odpadów. W związku z rozwojem gminy, wzrostem poziomu konsumpcji, zwiększającą się presją na obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane, zwiększenie zapotrzebowanie na surowce, brak realizacji analizowanego dokumentu będzie prowadzić do znaczącego pogorszenia wszystkich elementów środowiska. Rezygnacja z realizacji kierunków działań, określonych w projekcie dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal”, prowadziłoby do dalszego funkcjonowania aktualnego systemu gospodarki odpadami w gminie, opierającego sie głównie na ograniczonej selektywnej zbiórce odpadów i deponowaniu większości wytwarzanych w gminie odpadów komunalnych w ich zmieszanej formie. Ogólnie nie 45 zostałyby zrealizowane zadania, które pod względem ochrony środowiska miały przyczynić sie do ograniczenia i zminimalizowania oddziaływania na środowisko tj: 1. zmniejszenia degradacji gleb i lasów poprzez: − rozwój selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych z puli odpadów komunalnych, co zmniejszy, a nawet wyeliminuje odpady pojawiające sie w przydrożnych rowach, nad wodami i w lasach, − zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach odpadów, 2. poprawy jakości powietrza poprzez: − rozwój selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych z puli odpadów komunalnych ograniczy spalanie odpadów w domowych paleniskach i tym samym zminimalizuje emisje zanieczyszczeń z tych źródeł spalania, również w jakimś stopniu zmniejszy, a nawet wyeliminuje odory od odpadów pojawiających sie w przydrożnych rowach, nad wodami i w lasach, − zmniejszenie ilości odpadów biodegradowalnych z obszaru gminy, kierowanych na składowiska, 3. poprawy, jakości wód powierzchniowych i podziemnych poprzez: − objecie mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów, co zmniejszy, a nawet wyeliminuje odpady pojawiające się w przydrożnych rowach lub nad rzekami i w lasach, a tym samym zmniejszy sie ilość niekontrolowanych zanieczyszczeń wymywanych z tych odpadów i przedostających sie do środowiska wodnego, − likwidacje „dzikich” miejsc pozostawiania odpadów, − selektywne zbieranie odpadów niebezpiecznych i zmniejszenie ich ilości w strumieniu odpadów zmieszanych, 4. zminimalizowania wpływu gospodarki odpadami na walory przyrodnicze gminy, ważne dla lokalnego ekosystemu poprzez: − objęcie mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów, co zmniejszy, a nawet wyeliminuje odpady pojawiające sie w przydrożnych rowach, nad wodami i w lasach, − likwidacje „dzikich” miejsc pozostawiania odpadów, poprzez wdrożenie w życie przyjezdnego dla ludzi systemu selektywnej zbiórki odpadów, 5. ograniczenia wykorzystania zasobów naturalnych poprzez: − odzysk i recykling odpadów (wykorzystanie odpadów, jako surowiec) 6. poprawy walorów lokalnego krajobrazu poprzez: − objecie mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów, co zmniejszy, a nawet wyeliminuje odpady pojawiające sie w przydrożnych rowach, nad wodami i w lasach, − likwidacje „dzikich” miejsc pozostawiania odpadów, poprzez wdrożenie w życie przyjezdnego dla ludzi systemu selektywnej zbiórki odpadów. Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż brak realizacji ustaleń projektowanego dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” powodowałby, oprócz niespełnienia obowiązujących przepisów, wprowadzanie do środowiska zanieczyszczeń, a tym samym w dłuższej perspektywie czasu również pogarszanie jego jakości poszczególnych elementów środowiska. 46 Taki stan środowiska będzie negatywnie wpływał na zdrowie i standard życia ludzi. W związku z tym realizacja projektowanego dokumentu jest konieczna. 5. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczących obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. Jak wykazała analiza stanu aktualnego, gospodarka odpadami komunalnymi na terenie gminy Rewal w przeważającej mierze opiera się na segregacji zaledwie kilku rodzajów odpadów i w przeważającej mierze na zbieraniu odpadów niesegregowanych, które są unieszkodliwiane poprzez ich deponowanie na składowiskach Liczba stałych mieszkańców gminy wynosi ok. 3 598 osób, natomiast w sezonie na terenie gminy przebywa jednorazowo ok. 100 000 turystów. Masa odpadów wytwarzanych na terenie gminy oszacowana w oparciu o wskaźnik wynosi: − 809,55 Mg /rok - dla stałych mieszkańców gminy. − ok. 5 000,00 Mg/rok- dla ludności sezonowej (turyści) Jak wynika z powyższego, ilość odpadów wytwarzanych przez turystów na terenie gminy Rewal jest sześciokrotnie wyższa niż ilość odpadów wytwarzanych w ciągu roku przez stałych mieszkańców gminy. W analizowanym projekcie dokumentu przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów w gminie Rewal. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe powstające w strumieniu odpadów komunalnych. Gmina Rewal, ze względu na swój turystyczny charakter (liczba ludności w sezonie turystycznym kilkakrotnie przekracza liczbę mieszkańców poza sezonem) napotkała liczne trudności podczas próby wdrożenia selektywnego systemu zbiórki odpadów komunalnych. Wczasowy charakter gminy powoduje utrudnienia w dostosowaniu infrastruktury, związanej z funkcjonowaniem systemu selektywnej zbiórki odpadów, do bieżących potrzeb. Problem stanowi także przeprowadzenie skutecznych kampanii edukacyjnych w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. Na terenie Rewala nie funkcjonują żadne instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów tj. kompostownie, spalarnie, czy sortownie odpadów komunalnych. Ze względu na turystyczny, wypoczynkowy charakter gminy nie jest możliwa lokalizacja tego typu instalacji na jej terenie. W 2010 roku zmieszane niesegregowane odpady komunalne stanowiły 98% odpadów zebranych z terenu gminy Rewal. Odpady zebrane w sposób selektywny to jednie pozostałe 2%. Wśród odpadów selektywnie zbieranych należy wyróżnić głównie odpady z czyszczenia ulic i placów, odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady wielkogabarytowe. Sporadycznie selektywnie zbierane były również odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych i odpady ulęgające biodegradacji. W związku z powyższym w strumieniu niesegregowanych odpadów komunalnych na składowiska trafiają odpady wielkogabarytowe, budowlane z remontów, biodegradowalne, a także znaczna część odpadów niebezpiecznych wytwarzanych przez mieszkańców. Elementy te powodują niemożliwość osiągnięcia zakładanych poziomów odzysku i recyklingu poszczególnych grup odpadów. 47 Gmina Rewal należy do Celowego Związku Gmin R-XXI, który przejął na siebie zadania gmin będących członkami Związku, w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności w zakresie prowadzenia występujących na terenie gmin należących do Związku komunalnych składowisk odpadów. Do zadań Związku należy wspólne planowanie i wykonywanie zadań z zakresu ochrony środowiska, przyrody w szczególności: − realizacja Kompleksowego Regionalnego Programu Gospodarki Odpadami, − wybudowanie Zakładu Gospodarowania Odpadami a następnie jego eksploatacja. Na terenie gmin, należących do Związku Gmin, funkcjonuje 19 składowisk odpadów, z czego do eksploatacji dopuszczonych jest osiem. Na terenie gmin wiejsko-miejskich i wiejskich, wchodzących w skład Celowego Związku Gmin R-XXI nie funkcjonuje żaden zakład, w którym prowadzona byłaby wtórna segregacja odpadów. Brak jest również kompostowni odpadów komunalnych. System unieszkodliwiania odpadów w gminach, należących do Związku, opiera się na składowaniu odpadów na gminnych składowiskach. Obecny system gospodarki odpadami na terenie gminy Rewal, z uwagi na fakt iż większość odpadów trafia na składowisko odpadów, jedynie nieznaczna ich część jest zbierana selektywnie i przekazywana do odzysku, nie jest w stanie zapewnić spełnienia wszystkich przyszłych wymogów prawnych, dotyczących poziomów odzysku surowców wtórnych i ograniczenia składowania odpadów komunalnych, szczególnie frakcji ulegającej biodegradacji. Na taki stan rzeczy ma wpływ także wciąż zbyt niska świadomość ekologiczna społeczeństwa, co w konsekwencji powoduje brak postępów w selektywnej zbiórce odpadów. Gmina Rewal, ze względu na swój turystyczny charakter (liczba ludności w sezonie turystycznym kilkakrotnie przekracza liczbę mieszkańców poza sezonem) napotkała liczne trudności podczas próby wdrożenia selektywnego systemu zbiórki odpadów komunalnych. Wczasowy charakter gminy powoduje utrudnienia w dostosowaniu infrastruktury związanej z funkcjonowaniem systemu selektywnej zbiórki odpadów do bieżących potrzeb. Przeprowadzenie skutecznych kampanii edukacyjnych w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi stanowi również znaczny problem. Kampanie edukacyjne nie przynoszą wymiernego efektu w sezonie turystycznym, kiedy większość ludności jest napływowa. Ponadto, brak instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów w najbliższym otoczeniu gminy utrudnia zorganizowanie systemu zagospodarowania selektywnie zebranych frakcji odpadów komunalnych i przyczynia się do zwiększenia kosztów związanych z organizacją systemu selektywnej zbiórki. W projektowanym dokumencie, będącym przedmiotem prognozy, przeanalizowano możliwe do zastosowania rozwiązania w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, rozważono m.in. możliwość utworzenia gminnego Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów oraz przeanalizowano możliwości techniczne i aspekty finansowe wdrożenia różnych systemów selektywnej zbiórki poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych. Uwzględniono aktualnie obowiązujące akty prawne w zakresie gospodarowania odpadami. Odniesiono się do idei utworzenia na terenie kraju regionów gospodarowania odpadami komunalnymi oraz przynależność gminy Rewal do Regionu Gospodarowania Odpadami CZG-RXXI, zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego. Planowany system selektywnej zbiórki odpadów zmierza do mieszkańców gminy zorganizowanym odbiorem selektywnego komunalnych. objęcia wszystkich zbierania odpadów 48 Projekt analizowanego dokumentu nie przewiduje nowych gminnych obiektów odzysku, czy unieszkodliwiania odpadów na terenie gminy. Ich funkcje mają przejąć obiekty regionalne, których lokalizacja przewidywana jest poza obszarem gminy. Jedynie w ramach analizowanego dokumentu proponuje się utworzenie na terenie gminy, w miejscowości Pobierowo (w sąsiedztwie eksploatowanej oczyszczalni ścieków) Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych). W kontekście poruszanej problematyki należy zwrócić także uwagę na możliwość powstawania tzw. „dzikich wysypisk” na terenie obszarów chronionych, w tym obszarów Natura 2000, co może przyczyniać się do zagrożenia populacji niektórych gatunków zwierząt i roślin. Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów wszystkich mieszkańców gminy oraz rozszerzenie selektywnego zbierania odpadów przyczyni się do zapobiegania powstawaniu „dzikich wysypisk”. Gmina Rewal jest specyficznym obszarem, duża jej część jest objęta różnymi prawnymi i proponowanymi formami ochrony przyrody, w tym w dużej części znajduje się w granicach dwóch obszarów Natura 2000, natomiast od strony północnej graniczy z dwoma obszarami Natura 2000, obejmującymi fragment Morza Bałtyckiego. W związku z tym wszystkie planowane działania na terenie gminy, szczególnie inwestycyjne muszą być zgodne z przepisami dotyczącymi ochrony obszarów Natura 2000 oraz innych form ochrony przyrody oraz powinny uwzględniać przedmiot ochrony w proponowanych formach ochrony przyrody. Wynika to z następujących aktów prawnych, w tym m.in. z: − ustawy z dnia 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), − ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220), Przepisy te gwarantują ochronę środowiska, przy realizacji obiektów zagospodarowania odpadów już na etapie przygotowawczym procesu inwestycyjnego. Gwarantują także zachowanie obszarów chronionych dla celów, którym zostały one stworzone, a w szczególnych przypadkach podjęcie działań kompensacji przyrodniczej dla zapewnienia funkcjonalności tworzonych obszarów chronionych, w tym obszarów Natura 2000. Problemy ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami zidentyfikowane na terenie gminy to: − zbyt niski postęp w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych; − brak wprowadzenia selektywnej zbiórki „u źródeł”; − niedostateczny stan świadomości ekologicznej społeczeństwa; − brak prowadzenia segregacji odpadów niebezpiecznych, budowlanych; − brak selektywnego zbierania odpadów komunalnych, ulegających biodegradacji. Propozycje zawarte w Koncepcji selektywnej zbiorki odpadów zapewniają ochronę cennych przyrodniczo i krajobrazowo obszarom gminy. Analizowany projekt dokumentu nie zawiera propozycji działań, które byłyby sprzeczne lub zagrażające siedliskom przyrodniczym lub krajobrazowym tych obszarów jak i funkcji obszarów objętych ochroną prawną. (zapewnia ochronę siedlisk przyrodniczych jak i krajobrazu na terenie gminy) 49 Część gminy Rewal jest objęta prawnymi formami ochrony przyrody na podstawie ustawy o ochronie przyrody, do których należą: a) rezerwat przyrody „Jezioro Liwia Łuża”, b) specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017, c) obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLH320020. W granicach obszarów Natura 2000 zabronione jest podejmowanie działań sprzecznych z Art. 33.1. ustawy o ochronie przyrody. Rezerwat przyrody „Jezioro Liwia Łuża” obejmuje misę jeziora wraz ze strefą brzegową. Środowisko przyrodnicze jeziora jest szczególnie narażone na degradację związaną z eutrofizacją środowiska wodnego. Jedną z przyczyn tej eutrofizacji jest napływ zanieczyszczonych ścieków i wód opadowych, czego jedną z przyczyn może być niewłaściwie prowadzona gospodarka odpadami. Może to dotyczyć też tzw. „dzikiego składowania odpadów” w sąsiedztwie rezerwatu przyrody. Opady atmosferyczne mogą wypłukiwać z takich odpadów niebezpieczne związki i substancje, które w wyniku spływów powierzchniowych mogą przedostawać się do wód powierzchniowych i podziemnych, powodując pogarszanie warunków rozwoju szaty roślinnej, a w skrajnych przypadkach bawet jej zamieranie lub ustępowanie gatunków wrażliwych. W konsekwencji mogą również ulegać pogarszaniu warunki bytowania fauny, szczególnie gatunków wrażliwych na zanieczyszczenia środowiska wodnego, do których należą np. płazy i gady. Zanieczyszczenia środowiska gruntowo – wodnego w wyniku nieprawidłowej gospodarki odpadami stanowią również zagrożenie dla niektórych typów chronionych siedlisk przyrodniczych, które są m.in. przedmiotem ochrony w specjalnym obszarze ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017. Należą do nich siedliska, w których rozwój flory i fauny jest ściśle uzależniony od poziomu wody podziemnej i powierzchniowej. W związku z tym zanieczyszczenie tych wód np. ściekami i związkami pochodzącymi z odpadów, może doprowadzić do ich degradacji i po pewnym okresie czasu nawet do zaniku, z powodu ustępowania gatunków wrażliwych na zanieczyszczenie środowiska gruntowo – wodnego. Zachodnia i wschodnią część gminy Rewal zajmują lasy podlegające ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Lasy są elementem środowiska przyrodniczego wrażliwym na zmiany stosunków gruntowo – wodnych i szczególnie na zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. Szczególnie dotyczy to lasów rosnących na gruntach podatnych na infiltrację zanieczyszczeń do pierwszego poziomu wód podziemnych, co jest najczęściej spotykaną sytuacją. W granicach takich lasów brak warstwy izolującej w postaci odpowiednich gruntów powoduje, że wszelkie zanieczyszczenia, w tym mogące pochodzić z niewłaściwie prowadzonej gospodarki odpadami, łatwo przedostają się do środowiska gruntowo – wodnego i mogą pogarszać warunki rozwoju szaty roślinnej. W skrajnych przypadkach, w sytuacji dużego nagromadzenia, mogą powodować pogarszanie jej stanu zdrowotnego i zamieranie. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją, składowiska odpadów są zaliczane do obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko naturalne, jak też są uznawane za jedne z najtrudniejszych obiektów budowlanych. Z uwagi na fakt, że na składowiskach odpadów, w tym na tzw. „dzikich”, gromadzone są przedmioty i substancje nieprzydatne, zużyte i często niebezpieczne, obiekty takie oprócz bezużytecznego i nieestetycznego zajmowania powierzchni ziemi, stanowią poważną 50 uciążliwość dla środowiska przyrodniczego i mogą powodować pogarszanie jego stanu. W masie składowanych odpadów zachodzą procesy i przemiany biologiczne, fizyczne i chemiczne, powodujące nie tylko zmianę postaci fizycznej odpadów, ale przede wszystkim powstawanie szeregu szkodliwych związków i substancji stałych, ciekłych i gazowych, które dostając się do otoczenia mogą stanowić zagrożenie dla wód powierzchniowych, podziemnych oraz podłoża gruntowego. Ponadto stanowią źródło emisji do atmosfery zanieczyszczającego warstwę ozonową metanu. Jedną z zauważalnych w pierwszej kolejności uciążliwością związaną z istnieniem składowiska odpadów, w tym szczególnie „dzikich” powstających często na skrajach lasów, w grupach śródpolnej zieleni wysokiej oraz w otoczeniu terenów zabudowanych, jest wyraźne obniżenie walorów krajobrazowych i estetycznych terenu. Najistotniejsze jednak zagrożenie stanowią szkodliwe substancje i związki pochodzące ze składowania odpadów, które stanowią potencjalne źródło zanieczyszczenia i skażenia gleb oraz środowiska gruntowo – wodnego. Większość odpadów gromadzonych na składowiskach jest niesortowana i są one bardzo zróżnicowane pod względem składu fizycznego i chemicznego. Również są tam gromadzone odpady pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, będące źródłem substancji organicznych ulegających rozkładowi biochemicznemu oraz odpady niebezpieczne, zawierające metale ciężkie, a niekiedy też środki ochrony roślin. Odpady organiczne ulegając naturalnym procesom biodegradacji przyczyniają się do powstania, a następnie przedostawania się do powietrza atmosferycznego substancji gazowych o charakterze odorotwórczym, toksycznym i palnym. O negatywnym oddziaływaniu składowisk odpadów, w tym również tzw. „dzikich”, można mówić gdy ich funkcjonowanie wywołało niekorzystne zmiany w środowisku. Oddziaływanie to zachodzi poprzez przenikanie do powietrza, gruntu i wód szkodliwych substancji pochodzących ze składowiska, których źródło stanowią same odpady (np. ze względu na swój skład surowcowy) bądź będące produktem reakcji zachodzących w składowanych odpadach. Dla środowiska przyrodniczego szczególnie niekorzystne jest oddziaływanie składowisk odpadów, w tym również tzw. „dzikich” na podłoże gruntowe i wody. Odcieki zawierając przejściowe produkty rozkładu substancji organicznej, tj.: kwasy, alkohole, związki fosforu i azotu, metale ciężkie, bakterie oraz inne substancje toksyczne, niosą silny ładunek zanieczyszczeń. Migrując w głąb podłoża stanowią zagrożenie dla środowiska gruntowo – wodnego. Jest to szczególnie niekorzystne w przypadku występowania gruntów podatnych na infiltrację zanieczyszczeń do pierwszego poziomu wód podziemnych oraz w sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych. W przypadku gminy Rewal do wrażliwych elementów środowiska przyrodniczego należy jezioro Liwia Łuża oraz podmokłe użytki zielone po stronie południowej drogi Dziwnówek – Lędzin, poprzecinane gęstą siecią rowów melioracyjnych, którymi mogą migrować zanieczyszczenia ze składowania odpadów. Zanieczyszczenie środowiska gruntowo – wodnego zależy od rodzaju gromadzonych odpadów i ładunku zanieczyszczeń, ilości odcieków migrujących ze składowiska, własności izolacyjnych podłoża, zdolności ośrodka wodnego do samooczyszczania. Zanieczyszczenia pochodzące ze składowania odpadów mogą rozprzestrzeniać się na znaczne odległości. Tak więc można stwierdzić, że głównym skutkiem składowania odpadów jest ograniczenie zasobów użytkowych w strefie ich składowania i oddziaływania. Magazynowanie odpadów może powodować zanieczyszczenie, czy w niektórych przypadkach skażenie podłoża gruntowego przede wszystkim w wyniku migracji zanieczyszczeń, transportowanych wraz z odciekami czy wodami oraz w mniejszym stopniu poprzez osiadanie pyłów transportowanych drogą powietrzną. 51 Przedostające się do gruntu zanieczyszczenia powodują nie tylko jego zanieczyszczanie pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, ale również zawarte w nich składniki mogą powodować zmianę jego parametrów geologiczno – inżynierskich. Po kontakcie z wodami gruntowymi, zanieczyszczenia mogą powodować długotrwałe i trudne, lub wręcz niemożliwe do usunięcia skażenia warstwy wodonośnej. W niniejszej prognozie przedstawiono rozwiązania mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu składowania odpadów w gminie Rewal na środowisko naturalne, w tym na prawne i proponowane formy ochrony przyrody, wyznaczone na podstawie ustawy o ochronie przyrody, Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Rewal i Waloryzacji Przyrodniczej Województwa Zachodniopomorskiego. Część gminy Rewal proponuje się objąć ochroną w formie proponowanych form ochrony przyrody, wyznaczonych na podstawie Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Rewal (1997r.) i Waloryzacji Przyrodniczej Województwa Zachodniopomorskiego (2010r.). Dla każdej proponowanej formy ochrony przyrody ustalono cel i przedmiot ochrony, które będą musiały zostać uwzględnione na etapie wdrażania koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie. 6. Analiza i ocena celów ochrony środowiska ustanowionych na międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich inne problemy środowiska zostały uwzględnione opracowywania dokumentu. szczeblu punktu te cele i podczas Na szczeblu międzynarodowym w zakresie gospodarki odpadami obowiązuje Dyrektywa 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów (Dz. U. UEL114). Jest to tzw. dyrektywa ramowa, która wyznacza możliwe kierunki działania i na państwa członkowskie nakłada obowiązek ich realizacji. Zgodnie z zapisami tej dyrektywy „zasadniczym celem wszystkich przepisów dotyczących gospodarowania odpadami musi być ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed szkodliwymi skutkami spowodowanymi przez zbieranie, transport, unieszkodliwianie, magazynowanie oraz składowanie odpadów”. Dążenie do osiągnięcia tego celu jest wdrażanie działań prowadzących do poprawy gospodarki odpadami. Działania te wiążą sie głównie ze zmianami organizacyjnymi i technologicznymi, które w pierwszej kolejności, mają prowadzić do zapobiegania i minimalizowania ilości wytwarzanych odpadów. Dla odpadów, których wytworzenia nie dało sie uniknąć, działania zmierzające do poprawy gospodarowania odpadami, muszą skupić sie na wprowadzeniu procesów recyklingu i odzysku, a w dalszej kolejności zastosowanie procesów unieszkodliwiania wytwarzanych odpadów (zgodnie z lista procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów stanowiąca załączniki do ww. dyrektywy). Opisane powyżej zasady postępowania z odpadami, w części dotyczącej projektowanego dokumentu, zostały uwzględnione w „Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal”, poprzez odpowiednie zapisy dotyczące zakładanych celów i kierunków działania w zakresie wymaganych poziomów odzysku odpadów. W analizowanym projektowanym dokumencie uwzględniono również wskazania i wytyczne w postępowaniu z odpadami, zawarte w pozostałych unijnych aktach prawnych. POZIOM KRAJOWY 52 "Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016" została przyjęta w dniu 22.05.2009 r. przez Sejm RP i stała się obowiązującym dokumentem strategicznym resortu środowiska. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Krajowy plan gospodarki odpadami powinien być zgodny z polityką ekologiczną państwa. Najważniejszymi zobowiązaniami Rzeczypospolitej Polskiej, wynikającymi z członkostwa w Unii Europejskiej, ujętymi w "Polityce ekologicznej państwa na lata 2009 2012 z perspektywą do roku 2016" są: − osiągnięcie do 31 grudnia 2014 r. odzysku na poziomie minimum 60% oraz recyklingu na poziomie minimum 55 % odpadów opakowaniowych, − sukcesywne ograniczanie masy składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, począwszy od 75% w 2010 r., poprzez 50% w 2013, aż do osiągnięcia w roku 2020 poziomu 35 % w stosunku do masy tych odpadów wytwarzanych w 1995 r., − zebranie w 2012 r. 25 % zużytych baterii i akumulatorów przenośnych, a w 2016 r. osiągnięcie poziomu zbierania 45 % tych odpadów, − zebranie w skali roku 4 kg na mieszkańca zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (pochodzącego z gospodarstw domowych). Projekt dokumentu pn.”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” spełnia podstawowe uwarunkowania wynikające z unijnych (wcześniej opisanych) oraz krajowych przepisów, określających zasady gospodarowania odpadami komunalnymi oraz zasady ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. Projektowany system selektywnej zbiorki odpadów zawarty w analizowanej Koncepcji….. jest spójny z zapisami aktualnych dokumentów krajowych wyższego szczebla, dotyczących gospodarki odpadami, w tym przede wszystkim z Krajowym planem gospodarki odpadami 2014. Celem nadrzędnym tego planu jest stworzenie systemów gospodarki odpadami zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju opartych, na regionalnych zakładach zagospodarowania odpadów, przy zachowaniu hierarchii postępowania z odpadami, tj. zapobieganie i minimalizacja wytwarzania odpadów wraz z ograniczaniem ich właściwości niebezpiecznych, następnie wykorzystanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku, gdy nie można poddać odpadów procesom odzysku prowadzić ich unieszkodliwianie, z tym że składowanie powinno być ostatecznym sposobem unieszkodliwiania odpadów. Analizowany projekt dokument m.in. uwzględnia takie cele jak: zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymogami ochrony środowiska; zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Projektowany dokument uwzględnia również, okreslone w Krajowym planie gospodarki odpadami 2014, główne kierunki działań w zakresie ksztaltowania polityki gospodarki odpadami, w tym: intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie. Koncepcja selektywnej zbiorki odpadów na terenie gminy Rewal uwzględnia również poziomy odzysku i recyklingu, zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2014: Oprócz dokumentów opracowanych w zakresie gospodarki odpadami istnieje szereg innych opracowań strategicznych zarówno na poziomie kraju, jak i województwa oraz powiatu i gminy, które uwzględniają zagadnienia z zakresu planowania przestrzennego, gospodarczego i społecznego, w tym: 53 − Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016. − Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 − Program ochrony środowiska województw a zachodniopomorskiego na lata 20082011 z uwzględnieniem perspektywy 2012-2015 − Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 20092012 z uwzględnieniem perspektywy 2013-2018. − Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 − Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2011-2019. − Strategia Rozwoju Gminy Rewal do roku 2015 − Program Ochrony Środowiska Gminy Rewal − Plan gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI z siedziba w Nowogardzie na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2013-2018. Ww. dokumenty zostały opisane w rozdziale 2 niniejszej prognozy, w którym wskazano ich powiązania z projektowaną Koncepcją selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal. Projektowany dokument uwzględnia cele wskazane w dokumentach wyższego szczebla, dotyczących gospodarki odpadami. Koncepcja zawiera propozycję systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, powstających w strumieniu odpadów komunalnych. Wdrożenie systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie gminy Rewal uwzględnia osiągnięcie przez gminę wymaganych poziomów odzysku, określonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 oraz Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie odpadów (Dz.Urz. WE L 312 z 22.11.2008). Analizowany dokument uwzględnia m.in.: − objęcie wszystkich mieszkańców gminy poszczególnych rodzajów odpadów, systemem selektywnego zbierania − zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulęgających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów, − zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych, Koncepcja przewiduje również m.in.: akcje edukacyjno-informacyjne w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami, w tym programy skierowane do dzieci i młodzieży oraz programy skierowane do dorosłych mieszkańców oraz wczasowiczów przebywających na terenie gminy. Projektowany dokument pn.:”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” wskazuje wiec kierunki działań umożliwiające rozwiązanie, występujących na rozpatrywanym terenie, problemów dotyczących gospodarki odpadami, przy uwzględnieniu aspektów ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. Mając powyższe na uwadze należy uznać, iż cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym zostały uwzględnione podczas opracowywania Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal. Dokument ten jest zgodny z Polityką ekologiczną państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 i z Planem Gospodarki odpadami 2014 oraz przywołanymi w niniejszej prognozie dokumentami szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego. Dokument wskazuje 54 kierunki działań w sektorze gospodarki odpadami, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Wskazane w dokumencie cele i kierunki działań mają przyczynić się do wypełnienia przepisów prawa wspólnotowego m.in. w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczania ich składowania oraz osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu. W projektowanym dokumencie zaproponowano lokalizację na terenie gminy Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych). Punkt taki, zachęci mieszkańców oraz właścicieli ośrodków wypoczynkowych, pensjonatów, hoteli do selektywnego zbierania odpadów, a możliwość nieodpłatnego przekazania stanowiła będzie dodatkowy bodziec. Działania te przyczynią się do ograniczenia ilości składowanych odpadów, w tym redukcji składowanych odpadów biodegradowalnych. Projektowany dokument jest opisem zamierzeń, mających na celu poprawę sytuacji w środowisku, związanych z zagrożeniem odpadami, a więc ma charakter proekologiczny. Realizacja postanowień dokumentu nie będzie miała negatywnego wpływu na obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadających znaczenie dla dziedzictwa kulturowego oraz obszary podlegające ochronie. Przeprowadzona analiza celów i działań zawartych w analizowanej Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal pozwala stwierdzić, że w projekcie nie ma celów i działań sprzecznych z Polityką ekologiczną państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do 2016 i Planem gospodarki odpadami 2014 oraz z pozostałymi dokumentami szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego. 7. Przewidywane znaczące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne. W projektowanym dokumencie przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpady opakowaniowe, odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe powstające w strumieniu odpadów komunalnych. W dokumencie tym zaproponowano utworzenie na terenie gminy, w pobliżu oczyszczalni ścieków, Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) i ewentualnie niewielkiej kompostowni. W analizowanym dokumencie przedstawiono kolejne etapy wdrażania programu, obejmujące działania wstępne – formalno-prawne, działania informacyjno-edukacyjne oraz działania realizacyjne. Określono zakres monitoringu systemu selektywnej zbiórki odpadów. Oszacowano koszty wdrożenia i prowadzenia selektywnej zbiórki oraz korzyści (ekologiczne, ekonomiczne i społeczne) wynikające z wprowadzenia systemu selektywnej zbiórki. Wskazano także na potencjalne źródła finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska Po analizie projektu dokumentu pn.: Koncepcja selektywnej zbiórki odpadowi na terenie gminy Rewal” zidentyfikowano następujące oddziaływania ustaleń tego dokumentu na poszczególne elementy środowiska: 55 7.1 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Na terenie gminy nie przewiduje sie negatywnych działań, ani lokalizacji inwestycji powodujących emisje szkodliwych lub uciążliwych zanieczyszczeń do atmosfery. Ustawa z dnia 27.04.2001r. – Prawo ochrony środowiska określa, iż ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez: − utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach, − zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu, co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane, − zmniejszenie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej poziomów docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach. Wdrożenie projektowanego dokumentu wyeliminuje, a przynajmniej ograniczy emisje ze spalania w paleniskach domowych opakowań plastikowych, butelek PET itp. (materiały powodujące emisję specyficznych substancji do powietrza), co będzie miało pozytywne długoterminowe oddziaływanie na jakość powietrza atmosferycznego. Istotnym jest zatem wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów oraz prowadzenia kampanii edukacyjnej w tym zakresie, w tym uświadomienie zagrożeń, jakie mogą one stwarzać. Wdrożenie ustaleń projektowanego dokumentu może się wiązać ze wzmożeniem ruchu komunikacyjnego samochodów obsługujących system selektywnej zbiorki odpadów i w związku z tym z nieznacznym wzrostem emisji komunikacyjnych zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, która szczególnie nasili się w sezonie letnim, w związku z napływem turystów, jednakże oddziaływania te będą chwilowe i krótkoterminowe. Niezbędne jest również rzetelne egzekwowanie okresowych kontroli stanu technicznego pojazdów. Pojazdy w złym stanie technicznym powinny być zatrzymywane i nie dopuszczane do ruchu komunikacyjnego. Duże znaczenie dla ograniczenia tych emisji komunikacyjnych będzie miało również utrzymanie dróg we właściwym stanie technicznym, bądź podniesienie ich standardu. Ograniczenie ilości składowanych odpadów, ulegających biodegradacji to jeden z najważniejszych celów wynikających z Dyrektywy 99/31/WE i polskiego prawa, a także podpisanych przez Polskę zobowiązań przedakcesyjnych Zaproponowany system gospodarowania odpadami ulęgających biodegradacji, w tym m.in. promowanie przydomowych kompostowni odpadów organicznych oraz ich selektywna zbiórkę przyczynia się do zmniejszenia ilości odpadów trafiających na składowisko i zmniejsza negatywne długoterminowe oddziaływania na środowisko substancji odoroczynnych. Wyeliminowanie ze strumienia odpadów komunalnych frakcji biologicznych będzie pozytywnie wpływało na stan atmosfery. Dzięki kompostowaniu odpadów w przydomowych kompostownikach następuje ponowne wprowadzanie substancji organicznych do zamkniętego obiegu materii. Jest to prosty, przyjazny dla środowiska i uczący szacunku dla natury sposób zagospodarowania tego typu odpadów Rozbudowa sieci zbiórki i przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji, może przyczynić się do lokalnych uciążliwości zwłaszcza odorowych. Dla zapobiegania uciążliwości odrowej dla ludzi oraz zwiększenia zajętości terenu w wyniku inwestycji powiązanych z gospodarką odpadami, w projektowanym dokumencie zaproponowano, min. utworzenie w pobliżu funkcjonującej na ternie gminy oczyszczalni ścieków i planowanego Gminnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów niewielkiej gminnej kompostowni odpadów. Na terenie tej instalacji mogą występować lokalnie odory, jednakże nie należy się 56 spodziewać większych uciążliwości zapachowych, ze względu na konieczność stosowania odpowiednich filtrów pochłaniających odory. W trakcie eksploatacji planowanego Gminnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów nie będzie występować żadna emisja zorganizowana pyłów i gazów do powietrza, a jedynie niewielka, okresowa, emisja niezorganizowana związana ze sporadycznym ruchem pojazdów przywożących i wywożących odpady. Emisja ta nie będzie miała jakiekolwiek znaczącego wpływu na jakość powietrza poza terenem przedsięwzięcia. 7.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny. Działania określone w projektowanym dokumencie nie spowodują znaczących zmian w klimacie akustycznym na terenie objętym opracowaniem. Realizacja selektywnej zbiórki odpadów w zakresie emisji hałasu dotyczy głównie transportu i czasu odbioru odpadów z miejsc ich zbiórki. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy Rewal zorganizowanym systemem selektywnego zbierania odpadów, potencjalnie może powodować wzrost liczby kursów transportu odpadów i chwilowe, krótkotrwałe emisje hałasu, ograniczone do miejsca i czasu przejazdu pojazdu oraz miejsca i czasu załadunku odpadów. Jednak z uwagi na fakt, iż czynności te odbywają się w dzień to będą wtapiały się w tło akustyczne dnia codziennego i w ogólnej ocenie nie będą miały znaczącego długotrwałego wpływu na klimat akustyczny gminy. W przypadku planowanego gminnego stacjonarnego punktu selektywnej zbiórki odpadów może nastąpić wzrost emisji wokół tego obiektu, jednakże z analiz środowiskowych dla podobnych obiektów wynika, iż eksploatacja tego punktu nie będzie powodować żadnej znaczącej emisji hałasu, będą to wyłącznie krótkotrwałe i niewielkie oddziaływania występujące tylko w porze dziennej, wynikające z ruchu pojazdów przewożących odpady . Nie będą one miały żadnego istotnego wpływu na klimat akustyczny w tym rejonie. Niezależnie od powyższego realizacja tego typu obiektów, zgodnie z obowiązującymi przepisami, podlega procedurom środowiskowym, które zapewnią ograniczenie oddziaływania na środowisko do poziomów wynikających z obowiązujących przepisów. 7.3 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i środowisko gruntowo-wodne. Zaproponowane, w Koncepcji selektywnej zbiorki odpadów na terenie gminy Rewal, działania m.in przyczynią się do wyeliminowania nielegalnego pozbywania się odpadów w lasach, przydrożnych rowach itp., a tym samym wymywania przez opady atmosferyczne zanieczyszczeń do środowiska gruntowo-wodnego, w postaci substancji nieorganicznych (chlorki, siarczany, wodoroweglany, weglany itd.) oraz organicznych (oznaczanych jako BZT5, ChZT). Powyższe ma szczególne znaczenie w przypadku odpadów niebezpiecznych zidentyfikowanych w strumieniu odpadów komunalnych, w tym np. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny zawiera liczne substancje szkodliwe, które po wydostaniu się z uszkodzonej lodówki, pralki, komputera, świetlówki czy innego urządzenia elektronicznego łatwo przenikają do gleby, wód gruntowych. Powoduje to zanieczyszczenie środowiska naturalnego, stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Proponowany w analizowanym dokumencie system w konsekwencji zmniejszy ilość odpadów deponowanych na składowiskach. Mniejsza ilość odpadów kierowana na składowiska powoduje, iż nie potrzeba przeznaczać kolejnych terenów na budowę nowych składowisk lub ich rozbudowywać. 57 Selektywna zbiórka spowoduje wyeliminowanie spalania odpadów w domowych paleniskach, co bardzo negatywnie wpływa na środowisko w tym na powierzchnię ziemi. Podczas opadów atmosferycznych niebezpieczne substancje pochodzące ze spalania odpadów w domowych paleniskach zostają wymyte z atmosfery i kumulują się w glebie, co w konsekwencji prowadzi do jej zanieczyszczeni oraz zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych. Planowana budowa obiektów gospodarki odpadami (np. punkt selektywnej zbiórki odpadów) będzie prowadzona zgodnie z obecnie obowiązującymi wymogami dla tego typu obiektów. Obiekty te będę stanowiły potencjalne źródło negatywnego oddziaływania na środowisko gruntowo-wodne, jednak procedury prawne w trakcie ich budowy i eksploatacji powinny zapewnić ograniczenie tego wpływu do wartości nie większych niż przewidują to normy środowiskowe. Projektowany system selektywnej zbiorki odpadów w gminie wpłynie na zdecydowaną poprawę środowiska gruntowo-wodnego. Wdrożenie systemu wyeliminuje zanieczyszczenie powierzchni ziemi rożnego rodzaju odpadami, szczególnie w sezonie letnim. W związku z tym konieczne jest monitorowanie, w systemie proponowanym w projektowanym dokumencie, selektywnego zbierania różnego rodzaju odpadów, wywozu przez uprawnione firmy, utrzymanie wystarczającej ilości i rodzajów pojemników i worków na odpady na terenie miejscowości, a zwłaszcza przy dojściach do plaży, przy terenach rekreacyjnych oraz w punktach wskazanych w projektowanym dokumencie. 7.4 Oddziaływanie na zasoby naturalne. Planowana rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów, poprzez wprowadzanie recyklingu surowców, będzie w długiej perspektywie czasowej prowadzić do zmniejszenia zużycia zasobów naturalnych, co na przestrzeni wielu lat powinno skutkować oszczędnościami w środowisku. Przykładowo użycie jednej tony aluminium z odzysku pozwala zaoszczędzić 4 tony boksytów i 700 kg ropy naftowej. Recykling 1 tony szkła pozwala zaoszczędzić 603 kg piasku, 196 kg sody kalcynowanej, 196 kg wapnia i 68,5 kg skalenia. 7.5 Oddziaływanie na krajobraz. Brak aktualnie objęcia wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym, selektywnym odbiorem odpadów, powoduje m.in. bezpośredni negatywne oddziaływanie na krajobraz, poprzez zaśmiecanie przydrożnych rowów, lasów i terenów nadwodnych oraz występowanie w gminie „dzikich” miejsc pozostawiania odpadów. Po wprowadzeniu ustaleń zawartych w analizowanym dokumencie tj. segregacji odpadów w każdym gospodarstwie domowym, prognozuje się, iż mieszkańcy zaczną bardziej dbać o ład, porządek i czystość swoich obejść gospodarczych, jak również o estetyczny i zadbany wygląd domów mieszkalnych. „Presja sąsiedzka” odegra również pozytywną rolę w dążeniu do utrzymania takiego stanu. Działania te będą wiec pozytywnie i długotrwale oddziaływały na lokalny krajobraz gminy. Rozpowszechnienie wśród mieszkańców idei selektywnej zbiórki odpadów, bezpośrednio będzie prowadzić do ograniczenia ilości produkowanych odpadów komunalnych u źródła, co zmniejszy ilość odpadów trafiających na składowiska, a tym samym wzrośnie żywotność składowisk. W konsekwencji nie będzie potrzeby zajmowania nowych terenów pod nowe składowiska, co będzie miało pozytywne, długoterminowe oddziaływanie na krajobraz. 58 Jedną z zauważalnych w pierwszej kolejności uciążliwością związaną z istnieniem składowiska odpadów, w tym szczególnie „dzikich” powstających często na skrajach lasów, w grupach śródpolnej zieleni wysokiej oraz w otoczeniu terenów zabudowanych, jest wyraźne obniżenie walorów krajobrazowych i estetycznych terenu. Przeciwdziałaniu takim niekorzystnym zmianom ma służyć przedstawiona w niniejszej prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów. Budowa natomiast nowego obiektu gospodarki odpadami tj. Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów będzie trwale zmieniała krajobraz obszaru, na którym zostanie on zlokalizowany. Jednakże lokalizacja tego obiektu przewidywana jest przy istniejącej infrastrukturze tj. przy funkcjonującej oczyszczalni ścieków, a wiec na terenach planistycznie przeznaczonych do funkcji komunalnych (gospodarka ściekami i odpadami). Planowany punkt selektywnej zbiórki odpadów planowany jest do lokalizacji w terenie, gdzie krajobraz naturalny został już przekształcony przez zlokalizowanie i eksploatację obiektu oczyszczalni ścieków. 7.6 Oddziaływanie na ludzi Cele i kierunki wskazane w projekcie „Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal” prowadzą do porządkowania systemu gospodarki odpadami na terenie gminy. Wdrożenie systemu m.in. wyeliminuje porzucanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych, dzięki czemu ludzie będą mogli żyć w czystym, „niezaśmieconym” otoczeniu. Działania te przyczynia sie także do poprawy jakości środowiska gruntowowodnego, co pośrednio będzie pozytywnie oddziaływało również na ludzi. Objecie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym odbiorem odpadów zminimalizuje spalanie odpadów w domowych paleniskach, a tym samym zmniejszy emisje zanieczyszczeń do powietrza i pośrednio będzie pozytywnie oddziaływało na zdrowie i życie mieszkańców gminy. Potencjalny wzrost emisji hałasu związany z wdrażaniem projektu selektywnej zbiórki odpadów nie powinien negatywnie oddziaływać na mieszkańców gminy, ponieważ będzie on związany jedynie z odbiorem odpadów i będzie to oddziaływanie chwilowe. Planowane natomiast obiekty gospodarki odpadami będa lokalizowane w odpowiedniej odległości od zabudowy mieszkaniowej, w sąsiedztwie istniejącej infrastruktury (oczyszczalnia ścieków). Ich budowa podlegać będzie odpowiednim procedurom, które m.in. gwarantują utrzymanie oddziaływania na środowisko i ludzi na poziomie poniżej wartości dopuszczalnych Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż wdrożenie ustaleń projektowanego dokumentu pn.: Selektywna zbiórka odpadów na terenie Gminy Rewal” w dłuższej perspektywie czasowej powinny skutkować długotrwałym, pozytywnym wpływem na ludzi. 7.7 Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne Po analizie projektowanego dokumentu pn.: Selektywna zbiórka odpadów na terenie Gminy Rewal”, mając na uwadze jego zakres i skalę, należy stwierdzić, iż skutki jego realizacji nie będą powodowały negatywnych oddziaływań. Wdrożenie ustaleń projektowanego dokumentu, poprzez uporządkowanie gospodarki odpadami może jedynie pozytywnie wpływać na zachowanie zabytków i dóbr materialnych. Planowany punkt selektywnej zbiórki odpadów usytuowany będzie w miejscu, które nie będzie kolidowało z istniejącymi zabytkami i dobrami materialnymi. 59 7.8 Oddziaływanie na różnorodność biologiczną Realizacja działań wskazanych w projekcie „Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” nie będzie wywierała negatywnego oddziaływania na różnorodność biologiczną obszaru gminy. Selektywna zbiórka odpadów pozwoli na zminimalizowanie negatywnego wpływu planowanego systemu gospodarki odpadami na środowisko przyrodnicze w gminie Rewal, poprzez zmniejszenie, bądź wyeliminowanie ilości odpadów wyrzucanych nielegalnie na terenie gminy. W projektowanym dokumencie zaproponowano utworzenie Gminnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów i niewielkiej gminnej kompostowni odpadów, ale ich lokalizacje zaproponowano w pobliżu funkcjonującej na terenie gminy oczyszczalni ścieków. (nie planuje się zajęcia nowych terenów, potencjalnie cennych przyrodniczo). Taka lokalizacja może się także przyczynić do zmniejszenia negatywnych oddziaływań tych instalacji na bardzo rozbudowaną na terenie gminy sieć obszarów i obiektów objętych ochroną z tytułu wysokich wartości przyrodniczych. W zakresie przedstawionej prognozy, w granicach gminy Rewal nie proponuje się realizacji innych przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko przyrodnicze i w konsekwencji na różnorodność biologiczną. W związku z realizacją przedstawionej w prognozie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów, w granicach gminy nie dojdzie do niszczenia lasów, śródpolnych grup zieleni wysokiej, łąk i pastwisk oraz cieków i zbiorników wodnych. W związku z tym nie dojdzie do uszczuplenia powierzchni siedlisk mających najważniejsze znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej flory i fauny w gminie Rewal. Realizacja przedstawionej koncepcji selektywnej zbiórki odpadów będzie korzystna dla ochrony przed zanieczyszczaniem i degradacją gruntów oraz cieków i zbiorników wodnych, które w znacznie mniejszym stopniu będą podlegały zanieczyszczaniu z powodu prowadzonej gospodarki odpadami. Niewłaściwie składowane odpady, w tym szczególnie „dzikie” ich składowanie, jest przyczyną zanieczyszczania i skażenia gleb i środowiska gruntowo – wodnego, co w konsekwencji może negatywnie wpływać na warunki siedliskowe i w dłuższym czasie powodować zamieranie lub ustępowanie gatunków roślin wrażliwych na zanieczyszczenia. Może to również wpływać negatywnie na faunę w wyniku pogarszania się warunków siedliskowych. 7.9 Oddziaływania na cele i przedmiot ochrony rezerwatu przyrody „Jezioro Liwia Łuża”. W prognozie przedstawiono koncepcję selektywnej zbiórki odpadów w granicach gminy Rewal oraz zaproponowano utworzenie w miejscowości Pobierowo (w sąsiedztwie eksploatowanej oczyszczalni ścieków) Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) i ewentualnie niewielkiej kompostowni. W związku z powyższym w przedstawionym dokumencie przedstawiono rozwiązania mające na celu ochronę środowiska przyrodniczego gminy przed degradacją w wyniku składowania odpadów, w tym niebezpiecznych, poprzez zaproponowanie rozwiązań mających na celu ich zbiórkę w sposób umożliwiający łatwiejszą utylizację, przetwarzanie lub składowanie. Przedstawione rozwiązania mogą również zachęcać ludność, w tym przyjezdną, do oddawania odpadów na wskazane punkty, a nie do ich porzucania w przypadkowe miejsca. 60 Organizacja selektywnej zbiórki odpadów oraz właściwa edukacja, mogą skutkować zmniejszeniem powierzchni zajmowanych pod składowanie odpadów, obniżeniem zaśmiecania środowiska przyrodniczego odpadami i w konsekwencji zapobieganiem jego degradacji. Dla rezerwatu przyrody obowiązuje Rozporządzenie Nr 28/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 9 czerwca 2008r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Liwia Łuża” (Dz. Urz. Woj. Zachod. nr 59, poz. 1342). Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ekosystemu płytkiego lagunowego jeziora wraz z mozaiką siedlisk kształtowanych pod jego wpływem w warunkach zmiennego oddziaływania wód Bałtyku oraz siedlisk rzadkich gatunków roślin szczególnie słonolubnych i biotopów ptaków wodno-błotnych. Rezerwat przyrody „Jezioro Liwia Łuża” obejmuje misę jeziora wraz ze strefą brzegową. Środowisko przyrodnicze jeziora jest szczególnie narażone na degradację związaną z eutrofizacją środowiska wodnego, czego jedną z przyczyn może być napływ zanieczyszczonych ścieków i wód opadowych, w tym z powodu niewłaściwie prowadzonej gospodarki odpadami. Opady atmosferyczne mogą wypłukiwać z odpadów niebezpieczne związki i substancje, które w wyniku spływów powierzchniowych mogą przedostawać się do wód powierzchniowych i podziemnych, powodując pogarszanie warunków rozwoju szaty roślinnej, a w skrajnych przypadkach nawet jej zamieranie lub ustępowanie gatunków wrażliwych. W konsekwencji mogą również ulegać pogarszaniu warunki bytowania fauny, szczególnie gatunków wrażliwych na zanieczyszczenia środowiska wodnego, do których należą np. płazy i gady. W związku z powyższym ustosunkowanie się do zaproponowanych w niniejszej prognozie rozwiązań, może w przyszłości uchronić jezioro Liwia Łuża przed postępującą eutrofizacją środowiska wodnego i w konsekwencji nie powinna ulegać pogorszeniu jego wartość przyrodnicza i ranga ochronna. 7.10 Oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz na integralność tego obszaru. Przedstawiony dokument nie uwzględnia w granicach gminy Rewal budowy i eksploatacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000 i na ich integralność. W niniejszym dokumencie przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpady opakowaniowe, odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe powstające w strumieniu odpadów komunalnych. W dokumencie tym zaproponowano utworzenie na terenie gminy, w pobliżu oczyszczalni ścieków, Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) i ewentualnie niewielkiej kompostowni. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko przyjęła definicję „znaczącego negatywnego oddziaływania na obszar Natura 2000” jako obejmującego w szczególności działania mogące: • pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar N2000, lub 61 • wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar N2000, lub • pogorszyć integralność obszaru N2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. W związku z powyższym stwierdza się, że przedstawiona i omówiona w niniejszym dokumencie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów ma na celu ochronę przed degradacją środowiska przyrodniczego w gminie Rewal poprzez ograniczenie składowania odpadów na powierzchni ziemi, w tym „dzikiego”, w wyniku ich selektywnej zbiórki, a potem utylizacji lub wykorzystania poprzez przeróbkę. W związku z tym przedstawiona koncepcja jest zgodna z zasadami ochrony środowiska przyrodniczego i jej wdrożenie w życie będzie miało korzystny wpływ na cele ochrony i integralność obszarów Natura 2000. Art. 71 P.o.ś. zobowiązuje organy planistyczne do określenia rozwiązań niezbędnych do zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń, zapewnienia ochrony przed powstającymi zanieczyszczeniami oraz przywracania środowiska do właściwego stanu, a także do ustalenia takich warunków realizacji przedsięwzięć, które zapewnią uzyskanie optymalnych efektów w zakresie ochrony środowiska. Temu celowi będzie służyła realizacja założeń związanych z ochroną środowiska, jakie zostały przedstawione w niniejszej prognozie. W związku z tym realizacja ustaleń przedstawionych w prognozie nie będzie kolizyjna z Art. 33.1 ustawy o ochronie przyrody. Obszar specjalnej PLB320020. ochrony ptaków Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” Ze strony realizacji ustaleń analizowanego dokumentu (prognozy) nie wystąpi negatywne oddziaływanie na cele ochrony i integralność tego obszaru Natura 2000. Będzie to wynikało z tego, że w granicach obszaru Natura 2000 nie powstaną żadne przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami. Przedstawiona prognoza została wykonana dla przedsięwzięcia pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal”, które ma na celu przedstawienie kierunków działań umożliwiających rozwiązanie występujących na rozpatrywanym terenie problemów dotyczących gospodarki odpadami, przy uwzględnieniu aspektów ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. W projektowanym dokumencie zaproponowano lokalizację na terenie gminy Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) i ewentualnie niewielkiej kompostowni. Lokalizacja tego przedsięwzięcia została zaproponowana w miejscowości Pobierowo, w sąsiedztwie eksploatowanej oczyszczalni ścieków. Przedsięwzięcie to będzie usytuowane poza granicami obszaru Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLB320020 oraz w miejscu nie mającym znaczenia dla ochrony gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony w tej formie ochrony przyrody. Również zaproponowana lokalizacja nie będzie znajdowała się w korytarzach ekologicznych, ważnych dla powiązań ekologicznych obszaru Natura 2000 z innymi obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody. W prognozie wykazano, że ewentualna eksploatacja tego przedsięwzięcia nie będzie negatywnie oddziaływała na środowisko przyrodnicze otoczenia i w konsekwencji na obszar Natura 2000. Dla ptaków przedsięwzięcie to nie będzie uciążliwe, gdyż w jego granicach nie będzie wysokościowych barier ekologicznych, mogących utrudniać ich przemieszczanie się 62 oraz rozbijanie się ptaków o wysokościowe elementy. Teren planowanej lokalizacji tego przedsięwzięcia nie jest siedliskiem gniazdowania i rozrodu gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000 i nie ma znaczenia dla ich ochrony. W granicach terenu tego przedsięwzięcia nie będzie również elementów ruchomych, które mogłyby być zagrożeniem dla ptaków. Należy zaznaczyć, że składowiska czy sortownie odpadów są terenami, na które zalatują i żerują niektóre gatunki ptaków. Niektóre takie obiekty zwabiają ptaki w dużych ilościach co świadczy, że ich eksploatacja nie stanowi dla nich zagrożenia. Prawidłowo prowadzona eksploatacja powyższego przedsięwzięcia nie będzie skutkowała negatywnymi zmianami stosunków wodnych w otoczeniu, pogarszaniem stanu czystości powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntów. Do środowiska nie będą odprowadzane żadne szkodliwe związki i substancje, gdyż tego rodzaju przedsięwzięcia mają na celu wykluczenie zanieczyszczania środowiska wszelkimi odpadami i w konsekwencji zanieczyszczeniami, powstającymi w trakcie złego ich zagospodarowywania. W związku z powyższym powstanie takiego przedsięwzięcia będzie korzystne dla ochrony środowiska przyrodniczego w granicach obszaru Natura 2000, gdyż jego istnienie będzie związane z zapobieganiem zanieczyszczania środowiska szkodliwymi odpadami. W przypadku prawidłowo zbudowanego i eksploatowanego takiego przedsięwzięcia, jego oddziaływanie na środowisko może być związane z niewielką niezorganizowaną emisją gazów i pyłów do atmosfery, w związku z ruchem pojazdów samochodowych. Jednakże tego rodzaju uciążliwości nie będą stanowiły zagrożenia dla gatunków i ich siedlisk, będących przedmiotem ochrony w obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLB320020. W niniejszej prognozie wykazano, że realizacja koncepcji selektywnej zbiórki odpadów może mieć pozytywne oddziaływanie na gatunki będące przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000, gdyż jej realizacja może przyczynić się do znaczącego obniżenia zanieczyszczania środowiska szkodliwymi odpadami i w konsekwencji może przyczynić się poprawy środowiska przyrodniczego w granicach gminy Rewal. Szczególnie może to dotyczyć zmniejszenia się ilości tzw. „dzikich” składowisk odpadów, również w granicach obszaru Natura 2000, które często powstają w granicach siedlisk atrakcyjnych dla ptaków, jak np. na obrzeżach lasów, w terenach śródpolnej zieleni wysokiej, na poboczach dróg gruntowych z drzewami i krzewami, w rowach melioracyjnych. Siedliska te są miejscami atrakcyjnymi dla wielu gatunków ptaków, w tym z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i w związku z tym zaśmiecanie obniża ich wartość biocenotyczną, a rozkładające się odpady mogą stanowić zagrożenie dla tej fauny. W zakresie będącym przedmiotem niniejszej prognozy, poza wymienionym przedsięwzięciem w granicach gminy Rewal nie planuje się budowy i eksploatacji żadnych składowisk odpadów lub przedsięwzięć związanych z sortowaniem i składowaniem odpadów. Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017. Środkowa i wschodnia część gminy Rewal znajduje się w granicach specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017. W jego granicach znajdują się tereny po stronie zachodniej i południowej Rewala, pomiędzy Rewalem i Niechorzem oraz tereny po stronie wschodniej Niechorza, w tym miejscowość Pogorzelica oraz jezioro Liwia Łuża. 63 W zakresie będącym przedmiotem niniejszej prognozy, w granicach obszaru Natura 2000 nie planuje się realizacji żadnych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Nie planuje się również tworzenia składowisk i sortowni odpadów. Projektowany dokument pn.: ,,Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” proponuje jedynie utworzenie na terenie gminy, w miejscowości Pobierowo (w sąsiedztwie eksploatowanej oczyszczalni ścieków) Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) i ewentualnie niewielkiej kompostowni. Punkt taki, zachęci mieszkańców oraz właścicieli ośrodków wypoczynkowych, pensjonatów, hoteli do selektywnego zbierania odpadów, a możliwość nieodpłatnego przekazania stanowiła będzie dodatkowy bodziec. Działania te przyczynią się do ograniczenia ilości składowanych odpadów, w tym redukcji składowanych odpadów biodegradowalnych. Eksploatacja tego przedsięwzięcia nie będzie powodowała negatywnych zmian stosunków wodnych w otoczeniu, nie będzie wpływała negatywnie na grunty oraz wody powierzchniowe i podziemne. W związku z tym eksploatacja tego przedsięwzięcia nie będzie negatywnie oddziaływała na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin, będące przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000. Ze względu na usytuowanie w obrębie miejscowości Pobierowo, teren lokalizacji planowanego przedsięwzięcia nie stanowi siedliska bytowania i gniazdowania gatunków zwierząt, będących przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000. Teren planowanej lokalizacji przedsięwzięcia nie jest siedliskiem wodno – błotnym i jego powierzchnia nie ma znaczenia dla ochrony herpetofauny. Stwierdzono również, że teren ten nie stanowi żerowiska gatunków zwierząt będących przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000. W prognozie wykazano, że w przypadku prawidłowej budowy planowanego przedsięwzięcia, głównym jego oddziaływaniem na środowisko będzie niezorganizowana emisja gazów i pyłów do atmosfery, w wyniku ruchu pojazdów transportowych, przywożących i wywożących odpady. Jednakże takie uciążliwości nie będą negatywnie oddziaływały na cele ochrony w specjalnym obszarze Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017. Jednym z głównych przedmiotów ochrony w tym obszarze Natura 2000 są siedliska przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. W prognozie przedstawiono działania mające na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania gospodarki odpadami w gminie Rewal na środowisko, poprzez zmniejszenie ich ilości deponowanych na składowiskach odpadów. W tym celu w projektowanym dokumencie przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpady opakowaniowe, odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe powstające w strumieniu odpadów komunalnych. Przedstawiona koncepcja w powiązaniu z edukacją społeczeństwa, powinna w przyszłości skutkować zmniejszeniem ilości składowisk odpadów oraz ogólnym zaśmiecaniem środowiska przyrodniczego. Szczególnie zakłada się, że podjęte działania powinny prowadzić do stopniowej eliminacji „dzikich” składowisk odpadów i nie powstawaniem ich, co będzie korzystne dla ochrony środowiska przyrodniczego, w tym chronionych siedlisk przyrodniczych. 64 Problem „dzikich” składowisk odpadów wynika również z braku lub niewielkiej ilości punktów, na które ludność mogłaby bez problemu przekazywać różnego rodzaju odpady z gospodarstw domowych, w tym zużyty sprzęt. Z tego powodu często dochodzi do ich wyrzucania w miejsca poza terenami zabudowanymi i w konsekwencji do zanieczyszczania środowiska przyrodniczego w wyniku ich rozkładu. Składowanie odpadów, w tym szczególnie „dzikie” na niezabezpieczonych powierzchniach ziemi stanowi zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, wynikające z gromadzenia przedmiotów i substancji, których rozkład powoduje powstawanie szeregu szkodliwych związków i substancji stałych, ciekłych i gazowych, które dostając się do otoczenia mogą stanowić zagrożenie dla wód powierzchniowych, podziemnych oraz podłoża gruntowego. Niewłaściwie składowane odpady są przyczyną zanieczyszczenia i skażenia gleb oraz środowiska gruntowo – wodnego. Powstające zanieczyszczenia migrują z wodami opadowymi i podziemnymi do otoczenia i w konsekwencji mogą wpływać negatywnie na środowisko gruntowo – wodne w granicach chronionych siedlisk przyrodniczych. Szczególnie groźne dla środowiska przyrodniczego jest niekontrolowane składowanie odpadów na gruntach, gdzie nie ma izolującej warstwy ochronnej, zapobiegającej swobodnemu przenikaniu wód powierzchniowych i w tym samym zanieczyszczeń do wnętrza ziemi. Są to grunty podatne na infiltrację zanieczyszczeń do pierwszego poziomu wód podziemnych, gdzie wody podziemne są szczególnie narażone na zanieczyszczenia mogące również pochodzić ze źle prowadzonej gospodarki odpadami. Grunty takie najczęściej występują w granicach siedlisk leśnych oraz w granicach terenów z glebami o słabych klasach bonitacyjnych. W związku z tym realizacja przestawionej koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w granicach gminy Rewal, może w przyszłości przyczynić się do ochrony siedlisk przyrodniczych, będących przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000. Ma to ważne znaczenie, gdyż jest to gmina o wysokich walorach rekreacyjno – wypoczynkowych, gdzie w okresie letnim napływa duża ilość turystów i wczasowiczów. W związku z tym w okresie letnim istotnie zwiększa się ilość wytwarzanych odpadów oraz ogólne zaśmiecanie środowiska przyrodniczego. W dłuższym okresie czasu zaśmiecanie środowiska przyrodniczego może mieć również negatywne oddziaływanie na faunę, szczególnie wodno – błotną, z powodu wzrastającej eutrofizacji środowiska wodnego w granicach siedlisk wodnych i podmokłych. 7.11 Wpływ na obszary Natura 2000 „Zatoka Pomorska” PLB990003 i „Ostoja na Zatoce Pomorskiej” PLH990002. Z powyższymi obszarami Natura 2000 gmina Rewal graniczy od strony północnej, których granice zostały wyznaczone po brzegu Morza Bałtyckiego. Uważa się, że realizacja przedstawionej w prognozie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w granicach gminy Rewal będzie miała korzystny wpływ na cele ochrony w wyżej wymienionych obszarach Natura 2000. W przypadku realizacji tej koncepcji, w przyszłości może dojść do zmniejszenia ilości odpadów deponowanych na składowiskach odpadów i w konsekwencji do obniżenia zagrożenia środowiska przyrodniczego, w tym wód, z powodu w ten sposób zagospodarowywanych odpadów. Łatwiejszy dostęp do punktów, w których będą mogły być składowane odpady z gospodarstw domowych może spowodować, że w przyszłości może zmniejszyć się również ilość tzw. „dzikich” składowisk odpadów oraz ogólne zaśmiecanie środowiska, co również będzie dotyczyło strefy brzegowej Morza Bałtyckiego. Szczególnie ma to znaczenie w okresie letnim, w którym do gminy przybywa 65 duża ilość ludności w celach rekreacyjno – wypoczynkowych i w związku z tym znacząco wzrasta użytkowanie brzegu Morza Bałtyckiego i w konsekwencji zaśmiecanie jego powierzchni. W zakresie będącym przedmiotem niniejszej prognozy, w granicach gminy Rewal nie przewiduje się realizacji przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na środowisko wodne Morza Bałtyckiego i w konsekwencji na gatunki będące przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000 „Zatoka Pomorska” PLB990003 i „Ostoja na Zatoce Pomorskiej” PLH990002. 7.12 Podsumowanie . Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem zbiórki odpadów, z towarzyszącym jej szerokim wachlarzem selektywnej zbiórki odpadów, pozwalającej na odzysk surowców wtórnych oraz wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, będzie miało zdecydowany pozytywny wpływ zarówno na stan powietrza atmosferycznego, wody powierzchniowe i podziemne, glebę, zasoby leśne, bioróżnorodność, krajobraz, a tym samym na zdrowie ludzi. Przyjęte, w analizowanym projekcie dokumentu, rozwiązania organizacyjne i techniczne w zakresie zbiórki odpadów komunalnych gwarantują poprawę warunków środowiska na terenie gminy Rewal. Wzrost ilości zbiórki odpadów, które można ponownie wykorzystać będzie pozytywnie wpływał na ograniczenie m.in. degradacji gleb, wód powierzchniowych i podziemnych oraz szaty roślinnej, w tym szczególnie lasów, w których często powstają tzw. „dzikie” składowiska odpadów. Za zdecydowany pozytywne strony gospodarki odpadami gminy Rewal jest udział w strukturach ponadgminnych, zajmujących się gospodarką odpadami, które umożliwiają efektywniejsze i skuteczniejsze zarządzanie gospodarką odpadami, a tym samym wyeliminowanie wielu zagrożeń środowiska dla gminy Rewal (lokalizacja zakładów gospodarki odpadami poza granicami gminy). Z uwagi na uwypuklenie wśród zagrożeń środowiska, nierealizowania działań lub opóźnień w ich realizacji, szczególnej roli nabiera konieczna koordynacja działań na szczeblu gminnym. Analizowany dokument tj. Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal zakłada bieżący (ciągły), rozbudowany system monitoringu realizacji założeń selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal, prowadzony w oparciu o nowoczesne narzędzia informatyczne oraz dobrą współpracę z jednostkami realizującymi planowany system. W projektowanym dokumencie rozważono m.in. możliwość utworzenia gminnego Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów i niewielkiej gminnej kompostowni. Ww. przedsięwzięcia, zgodnie z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. należą do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko. Dla tego rodzaju przedsięwzięć ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 ze zm.) narzuca obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym obowiązek sreeningu i ewentualnie scopingu, co gwarantuje wypracowanie warunków realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w sposób bezpieczny i przyjazny dla środowiska. Realizacja planowanego systemu gospodarowania odpadami w dużej mierze zależy od świadomości, aktywności i zmiany nawyków mieszkańców gminy. Stopień realizacji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal w dużym stopniu zależeć będzie od przeprowadzenia skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej, skierowanej do szerokiego 66 gremium społeczności. Edukacja ekologiczna powinna więc docierać do wszystkich grup wiekowych i społecznych. Zaproponowany, w analizowanym dokumencie, zakres kampanii informacyjno-edukacyjnej można uznać za skuteczny, poprzez przyjęcie odpowiedniej formy i środków przekazu tak, by w sposób skuteczny przekazać informację ekologiczną. Należy zwrócić szczególna uwagę na fakt, aby odpowiedni strumień wiedzy trafił do określonej grupy odbiorców. W obszarze realizacji planu można wyróżnić grupy odbiorców: − pracowników administracji publicznej; − dorosłych mieszkańców; − przedsiębiorców uczestniczących w gospodarowaniu odpadami; − dzieci i młodzież; − turyści. Przewiduje się w związku z tym, kampanię informacyjną. Działania te, skierowane do społeczeństwa podniosą jego świadomość ekologiczną i doprowadzą do uzyskania akceptacji dla rozwiązań zaproponowanych w analizowanym dokumencie. Należy informować rzetelnie społeczeństwo o korzyściach z realizowanego systemu gospodarowania odpadami. Można to prowadzić w formie ulotek, graficznej prezentacji postępów w selektywnym zbieraniu odpadów, postępie w ich sortowaniu. Należy to robić systematycznie w całym okresie wdrażania systemu. Wdrożenie zaproponowanych w projektowanym dokumencie działań w zakresie odpadów komunalnych przyczyni się do poprawy stanu środowiska w gminie Rewal. Zmiany stanu środowiska wynikające z realizacji ustaleń przedmiotowego dokumentu będą następujące: − poprawa stanu powietrza atmosferycznego – redukcja emisji zanieczyszczen do powietrza, w tym odorów, poprzez wyeliminowanie niekontrolowanych „dzikich’ miejsc pozbywania się odpadów, − przeciwdziałanie degradacji gleb – przeciwdziałanie powstawaniu „dzikich wysypisk śmieci” i niekontrolowanemu pozbywaniu się odpadów poprzez wprowadzanie systemu zorganizowanego zbierania odpadów, właściwe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi i innymi niż niebezpieczne, − poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych – ograniczenie niekontrolowanego pozbywania się odpadów, wyeliminowanie zbierania odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym, − mniejsze straty w bioróżnorodności wytwarzanymi rodzajami odpadów, − poprawa walorów krajobrazu, poprzez wprowadzanie systemu zorganizowanego zbierania odpadów, a tym samym przeciwdziałanie powstawaniu „dzikich wysypisk śmieci” i niekontrolowanemu pozbywaniu się odpadów, − przeciwdziałanie degradacji siedlisk przyrodniczych i w konsekwencji zapobieganie pogarszaniu się warunków rozwoju szaty roślinnej i jej stanu zdrowotnego, − ograniczenie negatywnego oddziaływania na prawne i proponowane formy ochrony przyrody, w tym na cele ochrony i integralność obszarów Natura 2000, − przeciwdziałanie degradacji cieków i zbiorników wodnych, w tym również jeziora Liwia Łuża, objętego ochroną w formie ustanowionego prawnie rezerwatu przyrody oraz terenu proponowanego do jego rozszerzenia, – właściwe postępowanie ze wszystkimi 67 Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal jest opisem zamierzeń, mających na celu poprawę sytuacji w środowisku, związanej z zagrożeniem odpadami, a więc ma charakter proekologiczny. Realizacja postanowień dokumentu nie będzie miała negatywnego wpływu na obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadających znaczenie dla dziedzictwa kulturowego oraz obszary podlegające ochronie. 8. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacje przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Rozwiązania zawarte w projekcie Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal mają m.in. na celu uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie gminy, a tym samym przyczyniają się do poprawy stanu środowiska na jej obszarze. Na terenie gminy przewidywane jest zbieranie selektywne odpadów, a następnie ich transport do zakładów zagospodarowania odpadów, zlokalizowanych poza obszarem gminy. Wszystkie planowane działania muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami, tak aby ich ewentualne negatywne oddziaływanie było niższe od wartości dopuszczalnych, określonych w aktach prawnych. Przyjęto w projekcie analizowanego dokumentu takie rozwiązania postępowania z odpadami, które zabezpieczają środowisko przed negatywnym oddziaływaniem, w tym przedstawiono rozwiązania mające na celu ochronę istniejących walorów przyrodniczych gminy Rewal. Proponowany do utworzenia Stacjonarny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów, będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych). Punkt taki, zachęci mieszkańców oraz właścicieli ośrodków wypoczynkowych, pensjonatów, hoteli do selektywnego zbierania odpadów, a możliwość nieodpłatnego przekazania stanowiła będzie dodatkowy bodziec. Działania te przyczynią się do ograniczenia ilości składowanych odpadów, w tym redukcji składowanych odpadów biodegradowalnych. Utworzenie na terenie gminy Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiorki Odpadów przyczyni się m.in. do zmniejszenia kosztów związanych z odbiorem selektywnie zebranych odpadów (transportem odpadów), gdyż pozwoli na zebranie większej ich ilości. Budowa i funkcjonowanie ww. obiektów musi być zgodna z obowiązującymi przepisami. Zgodnie z nimi każda instalacja musi spełniać określone wymagania, także w odniesieniu do środowiska. Etap projektowania, budowy i eksploatacji takich instalacji podlega odpowiednim przepisom w zakresie m.in. zabezpieczeń przed negatywnym ich oddziaływaniem na środowisko. Ponadto obowiązujące przepisy nakładają na inwestorów obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach, której wypracowywane są warunki zapobiegające i ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko. W analizowanym projekcie dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” zaproponowano szereg rozwiązań ograniczających i zapobiegających niekorzystnym oddziaływaniom na środowisko, w tym przedstawione poniżej. Zaproponowano wdrożenie na terenie gminy systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych w zestawach pojemników do selektywnego zbierania odpadów przy szkołach, w miejscach o nasilonym ruchu turystycznym, oraz usytuowanie pojemników i stojaków na worki do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych w większych domach wczasowych, pensjonatach i hotelach oraz przy polach namiotowych. 68 Wdrożenie systemu workowego wśród mieszkańców, powinno być poprzedzone akcją informacyjną – rozprowadzeniem wśród mieszkańców kalendarzy – harmonogramów, zgodnie z którymi organizowana będzie zbiórka odpadów zebranych w systemie workowym. Zużyte baterie i akumulatory małogabarytowe powinny być dodatkowo zbieranie w punktach znajdujących się w szkołach, ośrodkach kultury, w budynku Urzędu Gminy, punktach informacji turystycznej, urzędach pocztowych, bankach itp. Przeterminowane leki powinny być zbierane w aptekach i ośrodkach zdrowia funkcjonujących na terenie gminy. Szczególnie istotne jest kształtowanie postaw proekologicznych u dzieci i młodzieży, stad proponuje się ustawienie atrakcyjnych pod względem wizualnym pojemników do segregacji odpadów w szkołach, a także prowadzenie w placówkach edukacyjnych sezonowych zbiorek makulatury. Proponuje się utworzenie podstrony internetowej na oficjalnej stronie internetowej Gminy Rewal poświeconej tematyce ochrony środowiska przyrodniczego ze szczególnym uwzględnieniem zasad prawidłowego gospodarowania odpadami, która charakteryzowała się będzie dostępnością, szybkością działania, prostotą języka, ważnością i różnorodnością informacji i atrakcyjnością graficzną. Do zainteresowania wszystkich mieszkańców gminy, a także wczasowiczów przebywających na jej terenie selektywną zbiórką odpadów przyczyni się rozprowadzanie ulotek zawierających informacje dotyczące zasad prawidłowej segregacji odpadów. W opracowaniu wskazano miejsca, w których rozprowadzane mogą być ulotki informacyjne. Określono zakres monitoringu systemu selektywnej zbiórki odpadów. Wpływ na integralność obszarów Natura 2000. Na podstawie orzecznictwa dotyczącego stosowania art. 6.3 dyrektywy siedliskowej, interpretuje pojęcie integralności obszaru N2000 jako kompletność cech, czynników i procesów związanych z tym obszarem, które mogą mieć wpływ na cele jego ochrony. Wśród tych elementów w szczególności można wymienić: 1) powierzchnię obszaru, 2) obecność istotnych gatunków i siedlisk przyrodniczych oraz stan ich zachowania i ochrony, 3) obecność i dostępność istotnych elementów siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, np. żerowisk, schronień, tras wędrówek, 4) warunki ekologiczne, w tym parametry fizyczne i chemiczne (np. stosunki wodne), 5) wszelkie funkcjonalne połączenia i związki istniejące na danym obszarze i ich dynamika, 6) wszelkie procesy zachodzące lub przewidywane na tym obszarze, 7) stopień jednolitości (braku fragmentacji) siedlisk, 8) obecność i natężenie szkodliwych czynników i oddziaływań (np. powodujących niepokojenie zwierząt), z uwzględnieniem podatności celów ochrony na te zagrożenia. W związku z realizacją przedstawionego dokumentu (prognozy), w granicach gminy Rewal nie powstaną przedsięwzięcia o negatywnym oddziaływaniu na integralność obszarów Natura 2000. W przedstawionym dokumencie przedstawiono propozycję realizacji jednego przedsięwzięcia, które będzie miało na celu ochronę środowiska przed degradacją w wyniku powstawania i gromadzenia różnego rodzaju odpadów, w tym niebezpiecznych. 69 Przedstawiona i omówiona w prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów będzie miała na celu ochronę przed zanieczyszczaniem i degradacją najważniejszych elementów środowiska przyrodniczego, jak grunty, wody powierzchniowe i podziemne. Wdrożenie w życie tej koncepcji w powiązaniu z edukacją społeczeństwa, będzie miało w przyszłości korzystny wpływ na zachowanie we właściwym stanie ochrony siedlisk rozwoju i bytowania gatunków będących przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000 i tym samym na ich integralność. Selektywna zbiórka odpadów będzie miała na celu znaczące obniżenie składowania odpadów na powierzchni ziemi, w tym również powstawania tzw. „dzikich” składowisk oraz ogólnego zaśmiecania środowiska przyrodniczego. W konsekwencji może dojść do znaczącego zminimalizowania zagrożeń dla środowiska przyrodniczego szkodliwymi związkami i substancjami, pochodzącymi ze składowania odpadów na powierzchni ziemi w wyniku ich rozkładu. Przedstawiona koncepcja selektywnej zbiórki odpadów nie będzie wiązała się z zajmowaniem, fragmentacją oraz niszczeniem siedlisk będących przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000. Również nie będzie skutkowała powstawaniem barier ekologicznych w granicach obszarów Natura 2000. Uważa się, że jej wdrożenie może skutkować pozytywnym oddziaływaniem na warunki ekologiczne, decydujące o prawidłowym rozwoju szaty roślinnej i bytowaniu fauny, poprzez ochronę przed degradacją siedlisk mających ważne znaczenie dla jej ochrony. Działania mające na celu zapobieganie lub ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym na cele ochrony i integralność obszarów Natura 2000. W prognozie przedstawiono działania mające na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania istniejącego systemu gospodarki odpadami na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Przede wszystkim są to działania mające na celu ograniczenie składowania odpadów na składowiskach i w tym samym dążenie do zmniejszenia ich ilości w gminie Rewal. Zmniejszenie ilości składowanych odpadów będzie korzystne dla ochrony walorów krajobrazowych gminy, które decydują o jej wysokim potencjale rekreacyjno – wypoczynkowym. Zmniejszenie ilości składowanych odpadów i w konsekwencji negatywnego ich oddziaływania na środowisko przyrodnicze, w tym na prawne i proponowane formy ochrony przyrody, będzie możliwe w wyniku wdrożenia w życie zaproponowanej koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal. W prognozie przedstawiono działania mające na celu bezpieczne dla środowiska przyrodniczego zasady takiej zbiórki, szczególnie metody sprawnego odbioru i wywożenia zebranych odpadów. Uznano, że wdrożenie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów może w istotny sposób przyczynić się do zmniejszenia ilości gromadzonych w gminie odpadów oraz ogólnego jej zaśmiecania. Może również przyczynić się, poprzez stworzenie łatwiejszych warunków dla przekazywania odpadów, do zmniejszenia się ilości tzw. „dzikich” składowisk odpadów, stanowiących istotne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, w tym szczególnie siedlisk wodno – błotnych i gatunków z nimi związanych. Zmniejszenie ilości składowanych odpadów w gminie, w tym możliwe stopniowe eliminowanie „dzikich” składowisk, ograniczy degradację gruntów, wód powierzchniowych i podziemnych. W celu umożliwienia prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, które będą wymagały czasowego składowania z terenu gminy, w prognozie zaproponowano utworzenie 70 Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów i niewielkiej gminnej kompostowni. Na terenach tych przedsięwzięć będą zbierane odpady i przygotowywane do transportu na specjalistyczne składowiska poza terenem gminy oraz do zakładów zajmujących się ich przetwarzaniem i utylizacją. Wg obowiązujących przepisów, przedsięwzięcia takie są zaliczane do mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i w związku z tym ich realizacja będzie wymagała wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na etapie uzyskiwania tej decyzji będą mogły zostać wykonane specjalistyczne opracowania, w celu określenia warunków ich budowy i eksploatacji, zgodnych z zasadami ochrony środowiska przyrodniczego, w tym z uwzględnieniem celów ochrony wyznaczonych obszarów Natura 2000 w gminie Rewal. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 ze zm.) narzuca obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym obowiązek sreeningu i ewentualnie scopingu, co gwarantuje wypracowanie warunków realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w sposób bezpieczny i przyjazny dla środowiska. Przedstawiona w prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów będzie wymagała dalszego opracowania, również pod kątem wykluczenia negatywnego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Koncepcja ta zakłada ustawianie pojemników, worków czy innych sposobów gromadzenia odpadów. W trakcie jej uszczegóławiania będzie musiała zostać zwrócona szczególna uwaga na to, aby miejsca do tymczasowego gromadzenia odpadów w ramach selektywnej ich zbiórki, były wyznaczane poza granicami chronionych obiektów przyrodniczych na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Szczególnie dotyczy to siedlisk chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz chronionych siedlisk przyrodniczych. Również szczególna ochroną powinna zostać objęta strefa wydmowa Morza Bałtyckiego, na której nie powinno się ustawiać żadnych pojemników, za wyjątkiem terenów zorganizowanych przejść. Pojemniki do zbierania odpadów w ramach selektywnej ich zbiórki nie powinny być również ustawiane w miejscach podmokłych, w bezpośrednim sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych oraz szczególnie na gruntach podatnych na infiltrację zanieczyszczeń do pierwszego poziomu wód podziemnych. Będzie to miało na celu ograniczenie degradacji środowiska przyrodniczego w przypadku niekontrolowanego zniszczenia pojemników lub innych opakowań. Kompensacja przyrodnicza. Kompensacja przyrodnicza (łac. compensatio - równoważenie) – procedura zdefiniowana w ustawie Prawo Ochrony Środowiska jako "zespół działań (...) prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowania walorów krajobrazowych". Powinna być stosowana zawsze, jeżeli w wyniku realizacji przedsięwzięcia powstają negatywne oddziaływania na środowisko. W prognozie przedstawiono rozwiązania mające na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania gospodarki odpadami w gminie Rewal na środowisko. Przedstawione rozwiązania mają na celu ograniczenie gromadzenia odpadów na składowiskach, jak też wyeliminowanie powstawania „dzikich składowisk” odpadów. Ma temu służyć przedstawiona w prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów. 71 Przestawione w prognozie działania mają na celu zapobieganie powstawaniu w środowisku szkód i tym samym podejmowania w przyszłości działań naprawczych, w tym szczególnie w przypadku obszarów i obiektów podlegających ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Realizacja przedstawionej w prognozie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów będzie wymagała uszczegółowienia przed wprowadzeniem jej w życie. W ewentualnie wykonywanych opracowaniach szczegółowych będzie musiała zostać zwrócona szczególna uwaga na prawidłowe rozmieszczenie w terenie punktów do selektywnej zbiórki odpadów, które będą musiały uwzględniać istnienie chronionych elementów środowiska przyrodniczego w granicach gminy Rewal. Wykluczone jest ich sytuowanie w granicach chronionych siedlisk przyrodniczych oraz w granicach siedlisk występowania chronionych gatunków roślin na podstawie stosownych rozporządzeń. W przypadku konieczności ich sytuowania w granicach prawnych lub proponowanych form ochrony przyrody, należy uwzględnić cele ochrony w takich formach i ewentualne oddziaływanie na nie przedsięwzięcia. W projektowanym dokumencie zaproponowano lokalizację na terenie gminy Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) oraz ewentualnie niewielkiej kompostowni. Wg obowiązujących przepisów przedsięwzięcia takie należą do mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których jest wymagane wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Dla tego rodzaju przedsięwzięć ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 ze zm.) narzuca obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym obowiązek sreeningu i ewentualnie scopingu, co gwarantuje wypracowanie warunków realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w sposób bezpieczny i przyjazny dla środowiska. Konieczność wykonania takich opracowań będzie gwarantowała podjęcie działań zapobiegających ewentualnym negatywnym oddziaływaniom na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego i wypracowanie działań zapobiegawczych, pozwalających na unikniecie podejmowania w przyszłości działań naprawczych. W prognozie wykazano, że wdrożenie w życie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów będzie korzystne dla ochrony wysokich walorów rekreacyjno – wypoczynkowych krajobrazu gminy Rewal. Będzie to wynikało z tego, że w przypadku pozytywnej realizacji tej koncepcji dojdzie do zmniejszenia powierzchni zajmowanych pod składowanie odpadów oraz zakłada się, że nastąpi znaczące zmniejszenie się „dzikiego” składowania odpadów i ogólnego zaśmiecania gminy. W związku z tym będzie to miało korzystne oddziaływanie na walory wizualne krajobrazu, poprzez obniżenie jego zaśmiecania. Przewidywane oddziałania skumulowane na środowisko. W związku z realizacją przedstawionej w prognozie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal, nie zakłada się powstania oddziaływań skumulowanych z innymi działającymi lub planowanymi przedsięwzięciami. Przedstawiona i opisana w prognozie koncepcja wskazuje kierunki działań umożliwiające rozwiązanie występujących na rozpatrywanym terenie problemów dotyczących gospodarki odpadami, przy uwzględnieniu aspektów ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. 72 Zakłada się, że efektem wdrożenia w życie tej koncepcji powinno być zmniejszenie powierzchni składowania odpadów w gminie, w tym szczególnie „dzikich” składowisk odpadów. W związku z tym realizacja tej koncepcji powinna skutkować znaczącym obniżeniem skumulowanego oddziaływania gospodarki odpadami w gminie na środowisko przyrodnicze. 9. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie (biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru) wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Jak wykazano w niniejszym dokumencie, dla analizowanych rozwiązań gospodarki odpadami na terenie gminy Rewal, znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko nie powinno wystąpić. Projekt dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” przewiduje rozwiązania umożliwiające spełnienie wymagań prawnych, dotyczących gospodarki odpadami na terenie gminy, których wdrożenie możliwe jest pod względem technicznym i finansowym, a także akceptowalne społecznie. Ogólnie należy stwierdzić, że projekt analizowanego dokumentu przewiduje rozwiązania gospodarki odpadami, które same w sobie minimalizują i ograniczają ewentualne oddziaływanie na środowisko na terenie gminy Rewal. Zaproponowane rozwiązania są zgodne są z zapisami w strategicznych dokumentach wyższego rzędu, w tym wpisują się w większą całość ustaloną na poziomie wojewódzkiego i krajowego planu gospodarki odpadami. Rozwiązania te są w pełni zasadne z ekologicznego punktu widzenia. Proponowanie rozwiązań alternatywnych dla takich działań nie ma zatem uzasadnienia zarówno z formalnego jak i ekologicznego punktu widzenia. W związku z tym nie rozpatrywano rozwiązań alternatywnych dla działań wynikających z projektu dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal”. Obszary Natura 2000. Część gminy Rewal znajduje się w granicach dwóch obszarów Natura 2000: „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017 oraz „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLB320020. Ponadto gmina od strony północnej gmina graniczy z dwoma obszarami Natura 2000 „Zatoka Pomorska” PLB990003 i „Ostoja na Zatoce Pomorskiej” PLH990002. Projektowany dokument pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” wskazuje kierunki działań umożliwiające rozwiązanie występujących na rozpatrywanym terenie problemów dotyczących gospodarki odpadami, przy uwzględnieniu aspektów ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. Przedstawiona i opisana w prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów jest najkorzystniejsza dla ochrony środowiska przyrodniczego gminy, w tym dla celów ochrony w obszarach Natura 2000 i dla ich integralności. Bezpośrednim efektem realizacji tej koncepcji będzie obniżenie negatywnego oddziaływania składowania odpadów na środowisko przyrodnicze, w tym szczególnie na grunty, wody powierzchniowe i podziemne oraz na siedliska przyrodnicze. Będzie to również skutkowało obniżeniem wpływu różnych zewnętrznych oddziaływań antropogenicznych na siedliska oraz gatunki będące 73 przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000 i tym samym będzie to korzystne dla ochrony ich integralności. W związku z powyższym nie przewiduje się podejmowania działań alternatywnych w stosunku do zaproponowanej w prognozie Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal ze względu na możliwą jej realizację również w granicach obszarów Natura 2000. W ramach analizowanego dokumentu (prognozy) proponuje się utworzenie na terenie gminy, w miejscowości Pobierowo (w sąsiedztwie eksploatowanej oczyszczalni ścieków) Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) oraz niewielkiej gminnej kompostowni. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.) narzuca obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym obowiązek sreeningu i ewentualnie scopingu, co gwarantuje wypracowanie warunków realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w sposób bezpieczny i przyjazny dla środowiska. Dla powyższych przedsięwzięć ustala się lokalizację poza granicami prawnych i proponowanych form ochrony przyrody w gminie Rewal oraz poza granicami siedlisk chronionych gatunków roślin i zwierząt. W związku z tym taka ich lokalizacja jest korzystna dla ochrony środowiska przyrodniczego gminy Rewal i nie istnieją powody dla podejmowania rozwiązań alternatywnych, dotyczących wyboru innych lokalizacji. Lokalizacja powyższych przedsięwzięć została wybrana w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków i w związku z tym w środowisku już podlegającym określonym oddziaływaniom antropogeniczym. W związku z tym nie dojdzie do zajmowania terenów o wysokim stopniu naturalności i szczególnie wartościowych dla ochrony różnorodności biologicznej flory i fauny w gminie Rewal. 10. Propozycje dotyczące metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu. Ważnym elementem sprawnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami jest ciągły jego monitoring, pozwalający na bieżącą kontrolę realizacji celów projektowanego dokumentu i umożliwiający weryfikację przyjętych założeń i kierunków działania. Ocena realizacji celów wskazanych w projekcie dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” będzie prowadzona poprzez .porównanie w poszczególnych latach realizacji analizowanego dokumentu, wskaźników odpowiadających za postęp w dążeniu do osiągnięcia przyjętych celów. Dla oceny prawidłowości funkcjonowania systemu selektywnej zbiórki odpadów oraz bieżącego reagowania na pojawiające się problemy, w projekcie dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” uznano za konieczne prowadzenie ciągłego monitoringu. Będzie on nieodłącznym elementem organizacji i zarządzania gospodarki odpadami komunalnymi w gminie. Niezbędnym elementem systemu monitoringu jest stworzenie centrum danych o selektywnej zbiórce, w strukturze organizacyjnej gospodarki odpadami, do którego spływałyby informacje z poszczególnych firm i jednostek tworzących system. Będzie to realizowane w ramach właściwego wydziału Urzędu Gminy Rewal (Referat Planowania Przestrzennego, Urbanistyki i Ochrony Środowiska). Na podstawie spływających raportów możliwe będzie: − śledzenie ilości zbieranych selektywnie odpadów, 74 − określenie efektywności zastosowanych rozwiązań, − formułowanie wniosków co do wpływu przyjętych rozwiązań na osiągnięte efekty (w tym wpływu akcji edukacyjnej oraz sposobów zbiórki na osiągnięte efekty zbiórki surowców); − formułowanie wniosków co do zakresu koniecznych korekt systemu; − śledzenie efektywności ekonomicznej zastosowanych rozwiązań. Dodatkowo konieczna będzie okresowa kontrola jakości obsługi prowadzonej przez firmę realizującą odbiór odpadów, która dotyczyć będzie: − sprawdzenia prawidłowości opróżniania pojemników i transportu selektywnie zebranych odpadów; − sprawdzenia stanu pojemników i napisów informacyjnych; − sprawdzenia czystości wokół pojemników, − kontroli dokumentów przekazania surowców do recyklingu; − oceny rzetelności składanych raportów; − opinii mieszkańców. Na tej podstawie odpowiedni Referat będzie opracowywać roczne raporty z selektywnej zbiórki odpadów, realizowanej na terenie gminy, oraz przekazywać je wraz z sugestiami i wnioskami do organów decyzyjnych – Wójt, Rada Gminy. Organy te będą podejmować decyzje dotyczące korekt systemu. Zaproponowane wskaźniki oraz źródła ich pozyskiwania stanowią podstawę monitoringu realizacji selektywnej zbiórki odpadów w gminie i są wystarczające do oceny osiągania celów w nim zawartych oraz zaproponowanych rozwiązań gospodarki odpadami na terenie gminy Rewal. Okresowa analiza tych wskaźników pozwoli na określenie postępu realizacji systemu i wskazanie ewentualnych problemów w osiąganiu zakładanych celów, które należy uwzględnić. 11. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. Zagadnienia dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko uregulowane są m.in. zapisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.) oraz ustaleniami Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r., Nr 96, poz. 1110). Analizując, na poziomie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, kierunki działań i zadania wskazane do realizacji w dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal”, należy stwierdzić, że nie wykazują one na występowania znaczącego negatywnego oddziaływania o charakterze transgranicznym. Zaproponowane w projektowanym dokumencie działania prowadzą do uporządkowania gospodarki odpadami na terenie gminy. Charakter i lokalizacja zadań przewidzianych do realizacji, w projektowanym dokumencie, wskazuje na brak transgranicznego oddziaływania. Takie oddziaływanie w zakresie gospodarki odpadami mogłoby wystąpić przy transgranicznym przemieszczaniu odpadów. Analizowany dokument nie zawiera takich rozwiązań. 75 Transgraniczne oddziaływania na środowisko przedsięwzięć ujętych w projekcie dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” nie jest możliwe ze względu na proekologiczny charakter analizowanego dokumentu, a przede wszystkim z uwagi na rodzaj i wielkość zidentyfikowanych w niniejszej prognozie oddziaływań na środowisko. 12.Streszczenie w języku niespecjalistycznym. Przedmiotem prognozy oddziaływania na środowisko jest projekt dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewala”, opracowana w październiku 2011r. Celem opracowania Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewala jest analiza możliwości wdrożenia na terenie gminy systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. W opracowaniu przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpadów opakowaniowych, odpadów biodegradowalnych, odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe, powstające w strumieniu odpadów komunalnych. Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektowanego dokumentu, której elementem jest niniejsza prognoza, jest spełnieniem obowiązku prawnego, wynikającego z Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko oraz zapewnia zgodność z przepisami prawa krajowego tj. ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Prognozy oddziaływania na środowisko planów, strategii i polityk sektorowych (a więc dokumentów określających ramy dla kolejnych przedsięwzięć) sporządzane są jako jeden z podstawowych dokumentów, w ramach procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Podstawę prawną wykonania niniejszego opracowania stanowi ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 nr 199 poz. 1227 ze zm.). Natomiast zakres prognozy określony został w art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy, a zakres niniejszej prognozy został uszczegółowiony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie w piśmie z dnia 01.12.2011r., znak: WOOŚ-OSZP.411.175.2011.AS i przez Zachodniopomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie, w opinii z dnia 23.11.2011r., znak: PUŚ.621.3.2011.MH. Przy sporządzaniu niniejszej prognozy zastosowano metodologię dostosowaną do zakresu i poziomu szczegółowości ocenianego dokumentu. Sporządzono ją z uwzględnieniem charakteru rozpatrywanego obszaru, a także problematyki i celów jakim ma ona służyć. W związku z zakresem prognozy wskazanym w ustawie analizie poddano aktualny stan środowiska przyrodniczego w gminie i wyszczególniono główne problemy w tym zakresie. Wskazano na powiązania Koncepcji selektywnej zbiorki odpadów w gminie Rewal z innymi dokumentami krajowymi i regionalnymi. W prognozie, ocenie poddano cele wskazane w projektowanym dokumencie ich zgodność z celami ustalonymi na szczeblu międzynarodowym i krajowym. Kolejnym etapem postępowania prognozy, było określenie stopnia i charakteru oddziaływania postanowień Koncepcji selektywnej zbiorki odpadów w 76 gminie Rewal na poszczególne elementy środowiska. Przedstawiono krótki opis kategorii oddziaływań i spodziewanych potencjalnych skutków oddziaływań, określając jednocześnie ich pozytywny lub negatywny charakter, w odniesieniu do działań zaproponowanych w ocenianym dokumencie Wdrożenie systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie gminy Rewal, zgodnie z projektowanym i analizowanym w niniejszej prognozie dokumentem tj. Koncepcją selektywnej zbiorki odpadów na terenie gminy Rewal, ma na celu umożliwienie osiągnięcia przez gminę wymaganych poziomów odzysku określonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 oraz Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie odpadów (Dz.Urz. WE L 312 z 22.11.2008). Proponowany system obejmuje selektywne zbieranie: − odpadów opakowaniowych, − odpadów biodegradowalnych, − odpadów wielkogabarytowych, − zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, − odpadów budowlanych, − baterii i akumulatorów, − przeterminowanych leków, − przepracowanych olejów, − zużytych opon, − środków ochrony roślin. Realizacja programu ma na celu poprawę efektywności selektywnego zbierania odpadów od wszystkich mieszkańców. W projektowanym dokumencie przedstawiono koncepcję selektywnej zbiorki odpadów tj. odpady opakowaniowe, odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady budowlane, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, przepracowane oleje, zużyte opony, środki ochrony roślin, wyeksploatowane pojazdy. Szczególną uwagę zwrócono na odpady opakowaniowe powstające w strumieniu odpadów komunalnych. W projektowanym dokumencie przeanalizowano możliwe do zastosowania rozwiązania w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, rozważono m.in. możliwość utworzenia gminnego Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów i niewielkiej gminnej kompostowni, w projektowanym dokumencie przeanalizowano możliwości techniczne i aspekty finansowe wdrożenia różnych systemów selektywnej zbiórki poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych. Uwzględniono aktualnie obowiązujące akty prawne w zakresie gospodarowania odpadami. Odniesiono się do idei utworzenia na terenie kraju regionów gospodarowania odpadami komunalnymi oraz przynależność gminy Rewal do Regionu Gospodarowania Odpadami CZG-RXXI, zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego. Projekt dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiorki odpadów na terenie gminy Rewal” powiązany jest z innymi dokumentami branżowymi i strategicznymi międzynarodowymi i krajowym szczebla regionalnego i gminnego, opisanymi w niniejszej prognozie, w tym: − Polityką ekologiczną państwa na lata 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016. 77 − Krajowym planem gospodarki odpadami 2014 − Programem ochrony środowiska województwa zachodniopomorskiego na lata 20082011 z uwzględnieniem perspektywy 2012-2015 − Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 20092012 z uwzględnieniem perspektywy 2013-2018. − Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 − Planem gospodarki odpadami dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2011-2019. − Strategią Rozwoju Gminy Rewal do roku 2015 − Programem Ochrony Środowiska Gminy Rewal − Planem gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI z siedziba w Nowogardzie na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2013-2018. W niniejszym opracowaniu określono, przeanalizowano i oceniono istniejący stan środowiska gminy Rewal w zakresie: rzeźby terenu, krajobrazu, geologii, wód powierzchniowych i poziemnych, środowiska przyrodniczego, fauny, flory, obszarów Natura 2000, zabytki. Określono i oceniono również istniejący stan jakości powietrza atmosferycznego, klimat akustyczny, pole elektromagnetyczne. W prognozie zidentyfikowano potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal”. Brak realizacji działań i zadań wskazanych w tym dokumencie będzie prowadził do funkcjonowania systemu gospodarki odpadami w obecnym jego stanie, czyli: − prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów w ograniczonym zakresie, co skutkuje niewielką jej efektywnością i w dalszej konsekwencji, pojawianiem sie odpadów w przydrożnych rowach, lasach itp., − brak minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, − prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów w ograniczonym zakresie, co skutkuje niewielką jej efektywnością, − brakiem selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, − ograniczoną selektywną zbiórką odpadów niebezpiecznych, − sporadycznym prowadzeniem selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych, − brak redukcji odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowiskach na wymaganym poziomie, prowadzące do niespełnienia ustawowych zapisów, − istnienie na terenie gminy „dzikich miejsc z odpadami”, − brak tworzenia lub udziału w tworzeniu regionalnego systemu gospodarki odpadami, zabezpieczającego gminie miejsce odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych pochodzących z obszaru gminy, − ograniczoną edukacją ekologiczną dotyczącą gospodarowania poszczególnymi grupami odpadów. Rezygnacja z realizacji kierunków działań, określonych w projekcie dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal”, prowadziłoby do dalszego funkcjonowania aktualnego systemu gospodarki odpadami w gminie, opierającego sie 78 głównie na ograniczonej selektywnej zbiórce odpadów i deponowaniu większości wytwarzanych w gminie odpadów komunalnych w ich zmieszanej formie. Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż brak realizacji ustaleń projektowanego dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” powodowałby, oprócz niespełnienia obowiązujących przepisów, wprowadzanie do środowiska zanieczyszczeń, a tym samym w dłuższej perspektywie czasu również pogarszanie jego jakości poszczególnych elementów środowiska. Taki stan środowiska będzie negatywnie wpływał na zdrowie i standard życia ludzi. W związku z tym realizacja projektowanego dokumentu jest konieczna. Istniejące problemy projektowanego dokumentu. ochrony środowiska istotne z punktu widzenia Na terenie gminy Rewal w przeważającej mierze opiera się na segregacji zaledwie kilku rodzajów odpadów i w przeważającej mierze na zbieraniu odpadów niesegregowanych, które są unieszkodliwiane poprzez ich deponowanie na składowiskach. Z uwagi na turystyczno-wypoczynkowy charakter gminy (na terenie gminy przebywa jednorazowo ok. 100 000 turystów) , ilość odpadów wytwarzanych przez turystów na terenie gminy Rewal jest sześciokrotnie wyższa, niż ilość odpadów wytwarzanych w ciągu roku przez stałych mieszkańców gminy, co również utrudnia próby wdrożenia selektywnego systemu zbiórki odpadów komunalnych. Wczasowy charakter gminy powoduje utrudnienia w dostosowaniu infrastruktury, związanej z funkcjonowaniem systemu selektywnej zbiórki odpadów, do bieżących potrzeb. Problem stanowi także przeprowadzenie skutecznych kampanii edukacyjnych w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. Obecny system gospodarki odpadami na terenie gminy Rewal, z uwagi na fakt iż większość odpadów trafia na składowisko odpadów, jedynie nieznaczna ich część jest zbierana selektywnie i przekazywana do odzysku, nie jest w stanie zapewnić spełnienia wszystkich przyszłych wymogów prawnych, dotyczących poziomów odzysku surowców wtórnych i ograniczenia składowania odpadów komunalnych, szczególnie frakcji ulegającej biodegradacji. Na taki stan rzeczy ma wpływ także wciąż zbyt niska świadomość ekologiczna społeczeństwa, co w konsekwencji powoduje brak postępów w selektywnej zbiórce odpadów. W kontekście poruszanej problematyki należy zwrócić także uwagę na możliwość powstawania tzw. „dzikich wysypisk” na terenie obszarów chronionych, w tym obszarów Natura 2000, co może przyczyniać się do zagrożenie populacji niektórych gatunków zwierząt i roślin. Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów wszystkich mieszkańców gminy oraz rozszerzenie selektywnego zbierania odpadów przyczyni się do zapobiegania powstawaniu „dzikich wysypisk”. Gmina Rewal jest specyficznym obszarem, duża jej część jest objęta różnymi prawnymi i proponowanymi formami ochrony przyrody, w tym w dużej części znajduje się w granicach dwóch obszarów Natura 2000, natomiast od strony północnej graniczy z dwoma obszarami Natura 2000, obejmującymi fragment Morza Bałtyckiego. W związku z tym wszystkie planowane działania na terenie gminy, szczególnie inwestycyjne muszą być zgodne z przepisami dotyczącymi ochrony obszarów Natura 2000 oraz innych form ochrony przyrody oraz powinny uwzględniać przedmiot ochrony w proponowanych formach ochrony przyrody. Wynika to z następujących aktów prawnych, w tym m.in. z: − ustawy z dnia 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), 79 − ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220). Część gminy Rewal jest objęta prawnymi formami ochrony przyrody na podstawie ustawy o ochronie przyrody, do których należą: d) rezerwat przyrody „Jezioro Liwia Łuża”, e) specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017, f) obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLH320020, W granicach obszarów Natura 2000 zabronione jest podejmowanie działań sprzecznych z Art. 33.1. ustawy o ochronie przyrody. Dla rezerwatu przyrody „Liwia Łuża” obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Nr 28/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 9 czerwca 2008r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Liwia Łuża” (Dz. Urz. Woj. Zachod. nr 59, poz. 1342). Część gminy Rewal proponuje się objąć ochroną w formie proponowanych form ochrony przyrody, wyznaczonych na podstawie Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Rewal (1997r.) i Waloryzacji Przyrodniczej Województwa Zachodniopomorskiego (2010r.). Dla każdej proponowanej formy ochrony przyrody ustalono cel i przedmiot ochrony, które będą musiały zostać uwzględnione na etapie wdrażania koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie. Analiza i ocena celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym zostały uwzględnione podczas opracowywania Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal. Dokument ten jest zgodny z Polityką ekologiczną państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 i z Planem Gospodarki odpadami 2014 oraz przywołanymi w niniejszej prognozie dokumentami szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego. Dokument wskazuje kierunki działań w sektorze gospodarki odpadami, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Wskazane w dokumencie cele i kierunki działań mają przyczynić się do wypełnienia przepisów prawa wspólnotowego m.in. w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczania ich składowania oraz osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu. Przewidywane znaczące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne. Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem zbiórki odpadów, z towarzyszącym jej szerokim wachlarzem selektywnej zbiórki odpadów, pozwalającej na odzysk surowców wtórnych oraz wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, będzie miało zdecydowany pozytywny wpływ zarówno na stan powietrza atmosferycznego, wody powierzchniowe i podziemne, glebę, zasoby leśne, bioróżnorodność, krajobraz, a tym samym na zdrowie ludzi. Przyjęte, w analizowanym projekcie dokumentu, rozwiązania organizacyjne i techniczne w zakresie zbiórki odpadów komunalnych gwarantują poprawę warunków środowiska na terenie gminy Rewal. Wzrost ilości zbiórki odpadów, które można ponownie wykorzystać będzie pozytywnie wpływał na ograniczenie m.in. degradacji gleb i zasobów leśnych. 80 Za zdecydowany pozytywne strony gospodarki odpadami gminy Rewal jest udział w strukturach ponadgminnych, zajmujących się gospodarka odpadami, które umożliwiają efektywniejsze i skuteczniejsze zarządzanie gospodarką odpadami, a tym samym wyeliminowanie wielu zagrożeń środowiska dla gminy Rewal (lokalizacja zakładów gospodarki odpadami poza granicami gminy). Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal jest opisem zamierzeń, mających na celu poprawę sytuacji w środowisku, związanej z zagrożeniem odpadami, a więc ma charakter proekologiczny. Realizacja postanowień dokumentu nie będzie miała negatywnego wpływu na obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadających znaczenie dla dziedzictwa kulturowego oraz obszary podlegające ochronie. W prognozie wykazano, że realizacja przedstawionych w prognozie rozwiązań dotyczących gospodarki odpadami w gminie Rewal będzie miała korzystne oddziaływanie na krajobraz tej gminy, przede wszystkim z powodu możliwości ograniczenia powierzchni składowania odpadów, stopniowego eliminowania i zapobiegania powstawaniu „dzikich” składowisk odpadów oraz zapobieganiu ogólnemu zaśmiecaniu powierzchni gminy. W prognozie wykazano, że realizowanie planowanych rozwiązań dotyczących gospodarki odpadami będzie miało korzystne oddziaływanie na różnorodność biologiczną flory i fauny w gminie, przede wszystkim poprzez skuteczniejszą ochronę siedlisk przyrodniczych, warunkujących zróżnicowanie gatunkowe zwierząt i roślin. W prognozie przedstawiono oddziaływanie planowanej koncepcji selektywnej zbiórki odpadów na formy ochrony przyrody w gminie Rewal, ustanowione na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Do najważniejszych takich form należą: rezerwat przyrody „Jezioro Liwia Łuża”, specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017 oraz obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLB320020. W prognozie wykazano, że wdrożenie w życie selektywnej zbiórki odpadów wraz z edukacją społeczeństwa, znacząco ograniczy powstawanie zagrożeń dla środowiska przyrodniczego, związanych z powstawaniem i gromadzeniem odpadów. W konsekwencji dojdzie do zmniejszenia zagrożeń dla gruntów, wód powierzchniowych i podziemnych i powietrza atmosferycznego, co będzie miało istotne znaczenie dla ochrony siedlisk i gatunków będących przedmiotami ochrony w prawnych formach ochrony przyrody. Celem realizacji selektywnej zbiórki odpadów w gminie będzie obniżenie oddziaływania powstających odpadów i ich składowania na środowisko przyrodnicze i w tym samym również na integralność obszarów Natura 2000. W prognozie wykazano, realizacja przedstawionej koncepcji będzie miała również korzystne oddziaływanie na cel i przedmiot ochrony w proponowanych formach ochrony przyrody, wyznaczonych na podstawie Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Rewal i Waloryzacji Przyrodniczej Województwa Zachodniopomorskiego. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacje przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Rozwiązania zawarte w projekcie Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal mają m.in. na celu uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie gminy, a tym samym przyczyniają sie do poprawy stanu środowiska na jej obszarze. Na terenie gminy przewidywane jest zbieranie selektywne odpadów, a następnie ich transport do zakładów zagospodarowania odpadów, zlokalizowanych poza obszarem gminy. 81 Wszystkie planowane działania muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami, tak aby ich ewentualne negatywne oddziaływanie było niższe od wartości dopuszczalnych, określonych w aktach prawnych. Przyjęto, w projekcie analizowanego dokumentu, takie rozwiązania postępowania z odpadami, które zabezpieczają środowisko przed negatywnym oddziaływaniem, w tym dotychczasowe walory przyrodnicze gminy. Proponowany do utworzenia Stacjonarny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów, zgodnie z obowiązującymi przepisami, będzie wymagał uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach, której wypracowywane są warunki zapobiegające i ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko. W analizowanym projekcie dokumentu pn.: „Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” zaproponowano szereg rozwiązań ograniczających i zapobiegających niekorzystnym oddziaływaniom na środowisko, w tym organizacyjnych i technicznych. W prognozie przedstawiono działania mające na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania istniejącego systemu gospodarki odpadami na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Przede wszystkim są to działania mające na celu ograniczenie składowania odpadów na składowiskach i w tym samym dążenie do zmniejszenia ich ilości w gminie Rewal. Zmniejszenie ilości składowanych odpadów będzie korzystne dla ochrony walorów krajobrazowych gminy, które decydują o jej wysokim potencjale rekreacyjno – wypoczynkowym. Zmniejszenie ilości składowanych odpadów i w konsekwencji negatywnego ich oddziaływania na środowisko przyrodnicze, w tym na prawne i proponowane formy ochrony przyrody, będzie możliwe w wyniku wdrożenia w życie zaproponowanej koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal. W prognozie przedstawiono działania mające na celu bezpieczne dla środowiska przyrodniczego zasady takiej zbiórki, szczególnie metody sprawnego odbioru i wywożenia zebranych odpadów. Uznano, że wdrożenie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów może w istotny sposób przyczynić się do zmniejszenia ilości gromadzonych w gminie odpadów oraz ogólnego jej zaśmiecania. Może również przyczynić się, poprzez stworzenie łatwiejszych warunków dla przekazywania odpadów, do zmniejszenia się ilości tzw. „dzikich” składowisk odpadów, stanowiących istotne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, w tym szczególnie siedlisk wodno – błotnych i gatunków z nimi związanych. Zmniejszenie ilości składowanych odpadów w gminie, w tym możliwe stopniowe eliminowanie „dzikich” składowisk, ograniczy degradację gruntów, wód powierzchniowych i podziemnych. Przedstawiona w prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów będzie wymagała dalszego opracowania, również pod kątem wykluczenia negatywnego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Koncepcja ta zakłada ustawianie pojemników, worków czy innych sposobów gromadzenia odpadów. W trakcie jej uszczegóławiania będzie musiała zostać zwrócona szczególna uwaga na to, aby miejsca do tymczasowego gromadzenia odpadów w ramach selektywnej ich zbiórki, były wyznaczane poza granicami chronionych obiektów przyrodniczych na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Szczególnie dotyczy to siedlisk chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz chronionych siedlisk przyrodniczych. Również szczególna ochroną powinna zostać objęta strefa wydmowa Morza Bałtyckiego, na której nie powinno się ustawiać żadnych pojemników, za wyjątkiem terenów zorganizowanych przejść. 82 Pojemniki do zbierania odpadów w ramach selektywnej ich zbiórki nie powinny być również ustawiane w miejscach podmokłych, w bezpośrednim sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych oraz szczególnie na gruntach podatnych na infiltrację zanieczyszczeń do pierwszego poziomu wód podziemnych. Będzie to miało na celu ograniczenie degradacji środowiska przyrodniczego w przypadku niekontrolowanego zniszczenia pojemników lub innych opakowań. W związku z realizacją przedstawionej w prognozie koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal, nie zakłada się powstania oddziaływań skumulowanych z innymi działającymi lub planowanymi przedsięwzięciami. Przedstawiona i opisana w prognozie koncepcja wskazuje kierunki działań umożliwiające rozwiązanie występujących na rozpatrywanym terenie problemów dotyczących gospodarki odpadami, przy uwzględnieniu aspektów ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. Zakłada się, że efektem wdrożenia w życie tej koncepcji powinno być zmniejszenie powierzchni składowania odpadów w gminie, w tym szczególnie „dzikich” składowisk odpadów. W związku z tym realizacja tej koncepcji powinna skutkować znaczącym obniżeniem skumulowanego oddziaływania gospodarki odpadami w gminie na środowisko przyrodnicze. Rozwiązani alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie Jak wykazano w niniejszym dokumencie, dla analizowanych rozwiązań gospodarki odpadami na terenie gminy Rewal, znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko nie powinno wystąpić. Projekt dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” przewiduje rozwiązania umożliwiające spełnienie wymagań prawnych, dotyczących gospodarki odpadami na terenie gminy, których wdrożenie możliwe jest pod względem technicznym i finansowym, a także akceptowalne społecznie. Ogólnie należy stwierdzić, że projekt analizowanego dokumentu przewiduje rozwiązania gospodarki odpadami, które same w sobie minimalizują i ograniczają ewentualne oddziaływanie na środowisko na terenie gminy Rewal. Zaproponowane rozwiązania są zgodne są z zapisami w strategicznych dokumentach wyższego rzędu, w tym wpisują się w większą całość ustaloną na poziomie wojewódzkiego i krajowego planu gospodarki odpadami. Rozwiązania te są w pełni zasadne z ekologicznego punktu widzenia. Proponowanie rozwiązań alternatywnych dla takich działań nie ma zatem uzasadnienia zarówno z formalnego jak i ekologicznego punktu widzenia. W związku z tym nie rozpatrywano rozwiązań alternatywnych dla działań wynikających z projektu dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal”. Część gminy Rewal znajduje się w granicach dwóch obszarów Natura 2000: „Trzebiatowsko – Kołobrzeski Pas Nadmorski” PLH320017 oraz „Wybrzeże Trzebiatowskie” PLB320020. Ponadto gmina od strony północnej gmina graniczy z dwoma obszarami Natura 2000 „Zatoka Pomorska” PLB990003 i „Ostoja na Zatoce Pomorskiej” PLH990002. Projektowany dokument pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy Rewal” wskazuje kierunki działań umożliwiające rozwiązanie występujących na rozpatrywanym terenie problemów dotyczących gospodarki odpadami, przy uwzględnieniu aspektów ochrony środowiska, w tym zasady zrównoważonego rozwoju. Przedstawiona i opisana w prognozie koncepcja selektywnej zbiórki odpadów jest najkorzystniejsza dla ochrony środowiska przyrodniczego gminy, w tym dla celów ochrony w obszarach Natura 2000 i dla ich integralności. Bezpośrednim efektem realizacji tej koncepcji będzie obniżenie negatywnego oddziaływania składowania odpadów na środowisko przyrodnicze, w tym szczególnie na grunty, wody powierzchniowe i podziemne oraz na 83 siedliska przyrodnicze. Będzie to również skutkowało obniżeniem wpływu różnych zewnętrznych oddziaływań antropogenicznych na siedliska oraz gatunki będące przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000 i tym samym będzie to korzystne dla ochrony ich integralności. W związku z powyższym nie przewiduje się podejmowania działań alternatywnych w stosunku do zaproponowanej w prognozie Koncepcji selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rewal ze względu na możliwą jej realizację również w granicach obszarów Natura 2000. W ramach analizowanego dokumentu (prognozy) proponuje się utworzenie na terenie gminy, w miejscowości Pobierowo (w sąsiedztwie eksploatowanej oczyszczalni ścieków) Stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, który będzie stanowił jednocześnie centralny punkt odbioru odpadów problematycznych (odpadów niebezpiecznych) oraz niewielkiej gminnej kompostowni. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.) narzuca obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym obowiązek sreeningu i ewentualnie scopingu, co gwarantuje wypracowanie warunków realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w sposób bezpieczny i przyjazny dla środowiska. Dla powyższych przedsięwzięć ustala się lokalizację poza granicami prawnych i proponowanych form ochrony przyrody w gminie Rewal oraz poza granicami siedlisk chronionych gatunków roślin i zwierząt. W związku z tym taka ich lokalizacja jest korzystna dla ochrony środowiska przyrodniczego gminy Rewal i nie istnieją powody dla podejmowania rozwiązań alternatywnych, dotyczących wyboru innych lokalizacji. Lokalizacja powyższych przedsięwzięć została wybrana w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków i w związku z tym w środowisku już podlegającym określonym oddziaływaniom antropogeniczym. W związku z tym nie dojdzie do zajmowania terenów o wysokim stopniu naturalności i szczególnie wartościowych dla ochrony różnorodności biologicznej flory i fauny w gminie Rewal. Propozycje dotyczące metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu. Ważnym elementem sprawnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami jest ciągły jego monitoring, pozwalający na bieżącą kontrolę realizacji celów projektowanego dokumentu i umożliwiający weryfikację przyjętych założeń i kierunków działania. Dla oceny prawidłowości funkcjonowania systemu selektywnej zbiórki odpadów oraz bieżącego reagowania na pojawiające się problemy, w projekcie dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” uznano za konieczne prowadzenie ciągłego monitoringu. Będzie on nieodłącznym elementem organizacji i zarządzania gospodarki odpadami komunalnymi w gminie. Zaproponowane w projektowanym dokumencie wskaźniki oraz źródła ich pozyskiwania stanowią podstawę monitoringu realizacji selektywnej zbiórki odpadów w gminie i są wystarczające do oceny osiągania celów w nim zawartych oraz zaproponowanych rozwiązań gospodarki odpadami na terenie gminy Rewal. Okresowa analiza tych wskaźników pozwoli na określenie postępu realizacji systemu i wskazanie ewentualnych problemów w osiąganiu zakładanych celów, które należy uwzględnić. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. Analizując, na poziomie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, kierunki działań i zadania wskazane do realizacji w dokumencie pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów 84 w Gminie Rewal”, należy stwierdzić, że nie wykazują one na występowania znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko, tym bardziej o charakterze transgranicznym. Zaproponowane w projektowanym dokumencie działania prowadzą do uporządkowania gospodarki odpadami na terenie gminy. Charakter i lokalizacja zadań przewidzianych do realizacji, w projektowanym dokumencie, wskazuje na brak transgranicznego oddziaływania. Transgraniczne oddziaływania na środowisko przedsięwzięć ujętych w projekcie dokumentu pn.: ”Koncepcja selektywnej zbiórki odpadów w Gminie Rewal” nie jest możliwe ze względu na proekologiczny charakter analizowanego dokuemntu, a przede wszystkim z uwagi na rodzaj i wielkość zidentyfikowanych w niniejszej prognozie oddziaływań na środowisko. 13. Źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia prognozy. − Akty prawne dotyczące gospodarki odpadami i ochrony środowiska. − Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016. − Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 (odstąpiono strategicznej oceny oddziaływania na środowisko) − Program ochrony środowiska województw a zachodniopomorskiego na lata 20082011 z uwzględnieniem perspektywy 2012-2015 − Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 20092012 z uwzględnieniem perspektywy 2013-2018. − Prognoza oddziaływania na środowisko Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy 2013-2018 (Szczecin 2009). − Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 − Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2011-2019. − Prognoza oddziaływania na środowisko Planu gospodarki odpadami dla Powiatu Gryfickiego na lata 2009-2011 z uwzględnieniem lat 2011-2019 (Poznań 2009). − Strategia Rozwoju Gminy Rewal do roku 2015 − Program Ochrony Środowiska Gminy Rewal − Plan gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI z siedziba w Nowogardzie na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2013-2018. − Prognoza oddziaływania na środowisko Planu gospodarki odpadami dla celowego Związku Gmin CZG R-XXI z siedziba w Nowogardzie na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2013-2018 (Nowogard, wrzesień 2009). − Sprawozdanie z realizacji „Gminnego Planu Gospodarki Odpadami w Gminie Rewal” w okresie sprawozdawczym 01.01.2009. – 31.12.2010. (Gmina Rewal, sierpień 2011). − Waloryzacja Przyrodnicza Gminy Rewal (Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 1997r.). − Waloryzacja Przyrodnicza Województwa Zachodniopomorskiego (Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 2010r.). od przeprowadzenia 85 − Standardowe Formularze Danych dla obszarów Natura 2000 (Ministerstwo Środowiska, 2012r.). − Raporty WIOŚ. − Informacje z Urzędu Gminy. − Dane Głównego Urzędu Statystycznego, − Rocznik Statystyczny. − Strony internetowe Centrum Informacji o Środowisku: www.cios.gov.pl − Strony internetowe Ministerstwa Środowiska: www.mos.gov.pl − Strony internetowe Natura www.natura2000.org.pl 2000: www.natura2000.mos.gov.pl/natura2000, Prognozę wykonał zespół autorski w składzie: mgr inż. Paweł Molenda mgr inż. Henryk Molenda mgr inż. Wiesław Zakrzewski mgr inż. Dorota Piasecka Za zespół: mgr inż. Paweł Molenda 86
