Analiza gospodarki wod
Transkrypt
Analiza gospodarki wod
Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach Zamawiający: Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach Umowa z dnia 15.01.2014r. dotycząca opracowania dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej. Raport z działania nr 3 Cz. 3g. Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Racławice Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach RAPORT Z DZIAŁANIA NR 3 Cz. 3g. Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice ZAMAWIAJĄCY: ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY D.S. GAZYFIKACJI, ROZWOJU TERENÓW WIEJSKICH I OCHRONY ŚRODOWISKA W PROSZOWICACH ul. 3-go Maja 72 32-100 Proszowice WYKONAWCA: „CONSEKO-SAFEGE" S.A. ul. Wiedeńska 114 30-147 Kraków AUTORZY RAPORTU: Maciej Bonar Sylwia Burczyk Paweł Kopieć Kamil Bednarski DATA: VII 2014r. Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 SPIS ZAWARTOŚCI I. CZĘŚĆ OPISOWA ...................................................................................................................................5 1. WSTĘP................................................................................................................................................5 1.1. Przedmiot i zakres raportu ........................................................................................................5 1.2. Materiały wykorzystane w opracowaniu....................................................................................5 2. CHARAKTERYSTYKA GMINY RACŁAWICE ...................................................................................6 2.1. Dane ogólne..............................................................................................................................6 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego..................................................................................7 2.3. Informacje środowiskowe..........................................................................................................7 3. ISTNIEJĄCY SYSTEM ZAOPATRZENIA W WODĘ .........................................................................7 4. STAN ISTNIEJĄCY GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ ............................................................................8 4.1. Ogólna charakterystyka gospodarki ściekowej.........................................................................8 5. BILANS ŚCIEKÓW.............................................................................................................................9 5.1. Obliczenie ilości ścieków ..........................................................................................................9 5.2. Równoważna liczba mieszkańców..........................................................................................10 6. ANALIZA WARIANTÓW ODRPROWADZENIA ŚCIEKÓW............................................................11 6.1. Opis analizowanych rozwiązań...............................................................................................11 6.2. Szacunki kosztów inwestycyjnych ..........................................................................................13 6.3. Szacunki kosztów eksploatacyjnych .......................................................................................14 6.4. Analiza efektywności kosztowej wariantów metodą (DGC) ....................................................15 7. PODSUMOWANIE............................................................................................................................16 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice II. ZAŁĄCZNIKI • Tabele z obliczeniami wskaźnika DGC dla wariantów I, II III. CZĘŚĆ GRAFICZNA • Rys. nr 1. Mapa poglądowa – skala 1:50 000, • Rys. nr 2 Koncepcja sanitacji Gminy Racławice –ark. 1, skala 1:10 000. 4 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice I. CZĘŚĆ OPISOWA 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot i zakres raportu Niniejszy raport stanowi opracowanie podsumowujące działania w zakresie analizy sanitacji obszarów Gminy Racławice nie objętych istniejącą siecią kanalizacji sanitarnej. Gmina Koniusza jest 1 z 9 gmin należących do Związku Międzygminnego d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Poza Gminą Koniusza do Związku Międzygminnego w Proszowicach należą następujące gminy: Proszowice, Nowe Brzesko, Koniusza, Pałecznica, Radziemice, Książ Wielki, Drwinia i Szczurowa. Raport z działania nr 3 „Analiza sanitacji poza siecią” składa się z 9 następujących części (odrębne opracowanie dla każdej z gmin) : • Cz.3a - Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Proszowice • Cz.3b - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Nowe Brzesko • Cz.3c - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Koniusza • Cz.3d - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Pałecznica • Cz.3e - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice • Cz.3f - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Książ Wielki • Cz.3g - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Racławice • Cz.3h - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia • Cz.3i - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Szczurowa „Raport w zakresie analizy sanitacji obszarów poza siecią” jest kolejnym z działań mających na celu sporządzenie tzw. dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej dla gmin należących do Związku Międzygminnego w Proszowicach. Dokumenty opracowywane są przez Wykonawcę w ramach umowy z Zamawiającym. Umowa jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w ramach projektu pn: „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” realizowanego przez Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Numer umowy o dofinansowanie: DPT/BDG-II/POPT/335/12 Celem niniejszego opracowania jest dokonanie analizy możliwości technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych sanitacji obszarów znajdujących się obecnie poza zasięgiem sieci kanalizacji sanitarnej. W opracowaniu przedstawiono warianty sanitacji oraz określono zakres rzeczowy i nakłady inwestycyjne danego rozwiązania. 1.2. Materiały wykorzystane w opracowaniu • Raport z analizy stanu istniejącego gospodarki wodno - ściekowej na terenie gminy Racławice, • Ankiety dotycząca gospodarki wod – kan na terenie Gminy Racławice wraz z załącznikami, • Dane dotyczące bilansu ścieków uzyskane z UG Racławice, • Mapy topograficzne w skali 1:10 000 i 1: 50 000 • Wizje terenowe • Obowiązujące wytyczne, normy i przepisy dotyczące gospodarki ściekowej. 5 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice 2. CHARAKTERYSTYKA GMINY RACŁAWICE 2.1. Dane ogólne Racławice są gminą wiejską położoną w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim. Graniczy z sześcioma gminami: od wschodu z Działoszycami i Skalbmierzem, od południa z Pałecznicą i Radziemicami, od zachodu z Miechowem, a od północy ze Słaboszowem. Racławice są najmniejszą z gmin w powiecie miechowskim oraz jedną z najmniej zaludnionych w całym województwie małopolskim. Jej powierzchnia wynosi zaledwie 59,11 km2. Liczba ludności na koniec 2013r. wynosiła 2488, co daje gęstość zaludnienia na poziomie 42,1 osoby/km2. W skład Gminy wchodzi 12 sołectw: Dale, Dosłońce, Dziemięrzyce, Głupczów, Górka Kościejowska, Góry Miechowskie, Janowiczki, Klonów, Kościejów, Marchocice, Miroszów oraz Racławice. Gmina Racławice leży na terenie dwóch mezoregionów fizycznogeograficznych: Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Ukształtowanie powierzchni terenu ma charakter mocno pagórkowaty. Wysokości wzniesień sięgają niemal 390 m n.p.m., zwłaszcza w północnozachodniej części gminy. Wysokość terenu obniża się w kierunku południowo-wschodnim, osiągając w dolinkach przy granicach gminy poziom 240 – 260 m n.p.m. Wysokości względne wzniesień są duże i sięgają nawet 90 m. Stoki miejscami są bardzo strome. Sieć rzeczną gminy tworzą dwa główne cieki: Ścieklec i jego dopływ – Potok Racławicki oraz kilka mniejszych cieków. Sieć drogową tworzą: • droga wojewódzka nr 783 relacji Trzebinia – Olkusz – Wolbrom – Miechów – Racławice – Skalbmierz, • drogi powiatowe: • − K-1232 Raszówek – Dosłońce – Miroszów, − K-1233 Kropidło – Racławice, − K-1234 Dale – Klonów – Marchocice – Janowiczki, − K-1235 Racławice – Wrocimowice – Radziemice – Skrzeszowice, − K-1236 Górka Kościejowska – Lelowice – Gruszów, − K-1237 Głupczów - Winiary − K-1238 Góry Miechowskie - Dale drogi gminne Przez teren gminy nie przebiega linia kolejowa. Na terenie gminy dominuje krajobraz rolniczy. Użytki rolne obejmują 77% powierzchni. Większość z nich jest wykorzystywana jako grunty orne. Obszary zalesione stanowią około 18% powierzchni terenu i występują głównie w zachodniej części gminy. Zabudowę stanowią w większości domy jednorodzinne i gospodarstwa rolne. Do najważniejszych obiektów użyteczności publicznej należą: • Urząd Gminy w Racławicach, • Przedszkole i szkoła podstawowa w Racławicach • Gimnazjum w Racławicach, • Gminna biblioteka publiczna w Racławicach Do najważniejszych obiektów tj. zakłady gospodarcze, przemysłowe, usługowe, hotele itp. należą: • Hotel w Dosłońcu. 6 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego Gmina Racławice nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego. 2.3. Informacje środowiskowe Cały obszar gminy wchodzi w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu Wyżyny Miechowskiej. Dodatkowo na terenie Gminy znajdują się cztery obszary Natura2000 oraz cztery rezerwaty przyrody zlokalizowane w ich obrębie: • Dąbie, • Opalonki, • Sterczów - Ścianka, • Wały. Na terenie gminy znajduje się także rezerwat historyczno-krajobrazowy „Kopiec Kościuszki” oraz zespoły dworskie w Dziemięrzycach, Janowiczkach i Marchocicach. Oprócz obszarowych form ochrony w gminie znajduje się 6 pomników przyrody: 4 drzewa w Janowiczkach (w tym dwa w parku podworskim) oraz 2 źródła w Klonowie i Racławicach. Spośród surowców na terenie gminy Racławice występują złoża piasku, gliny i margli. Piaski występują w okolicach Janowiczek, Klonowa i Marchocic. Gliny zwałowe występują pomiędzy Racławicami, a Marchocicami, natomiast margle znajdują się na obszarze Marchocic i przysiółka Dale. 95,9% powierzchni użytków rolnych pokrywają gleby kompleksów pszennych, które należą do I, II, III i IV klasy bonitacyjnej. 3. ISTNIEJĄCY SYSTEM ZAOPATRZENIA W WODĘ Gmina Racławice zaopatrywana jest w wodę z dwóch jednootworowych ujęcia wód podziemnych zlokalizowanych w Dziemięrzycach i Racławicach. Głównymi elementami systemu zaopatrzenia w wodę są: • Ujęcie w Dziemięrzycach, • Zbiorniki w Dziemięrzycach, • Ujęcie Racławice, • Pompownia i zbiorniki w Dosłońcu, • Sieć wodociągowa wraz z przyłączami, • 4 komory redukcyjne. Wodociągiem objęta jest cała gmina Racławice. Szacuje się, że z wodociągu korzysta ok. 76,45% mieszkańców. Liczbę mieszkańców gminy objętych wodociągiem oraz liczbę przyłączy wodociągowych podano w poniższej tabeli – dane na koniec 2013 roku. 7 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice Tabela 1. Liczba przyłączy i mieszkańców gminy objętych wodociągiem Lp. Sołectwo Liczba mieszkańców Mieszkańcy objęci wodociągiem Liczba przyłączy wodociągowych 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Dale i Dosłońce Dziemięrzyce Głupczów Górka Kościejows Góry Miechowskie Janowiczki Klonów Kościejów Marchocice Miroszów Racławice Razem: 174 200 146 163 44 220 332 366 184 150 509 2 488 158 182 128 123 57 162 146 262 129 138 417 1 902 54 55 45 44 15 56 52 90 44 48 143 646 4. STAN ISTNIEJĄCY GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ 4.1. Ogólna charakterystyka gospodarki ściekowej Gmina Racławice nie posiada zbiorczego systemu odbioru ścieków. Gospodarka ściekowa oparta jest na rozwiązaniach indywidualnych – przydomowych i przyobiektowych oczyszczalniach ścieków oraz zbiornikach szczelnych – tzw. „szambach”. Gmina Racławice, nie posiada sieci kanalizacyjnej ani gminnej, zbiorowej oczyszczalni ścieków. Gmina nie należy również do tzw. aglomeracji ściekowej. Na terenie Gminy Racławice znajduje się 358 przydomowych i przyobiektowych oczyszczalni ścieków. Obsługują one około 51% ludności Gminy. Zlokalizowane są w poszczególnych sołectwach w następującej ilości: Tabela 2. Liczba osób i budynków podłączonych do przyd. oczyszczalni ścieków Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Nazwa sołectwa Dosłońce Dziemięrzyce Głupczów Górka Kościejowska Góry Miechowskie Janowiczki Klonów Kościejów Marchocice Miroszów Racławice suma Liczba mieszkańców w soł. [os] 174 200 146 163 44 220 332 366 184 150 509 2488 Liczba osób i budynków Liczba budynków podłączonych do przyd. Oś w soł. [szt] 50 50 37 41 11 55 83 92 46 38 127 628 mk budynki [os] 123 74 84 95 42 91 91 249 112 109 186 1253 [szt] 35 21 24 27 12 26 26 71 32 31 53 358 Liczba osób i budynków podłączonych do zbiorników bezodpływowych mk budynki [os] 52 127 62 69 2 129 241 118 72 42 324 1235 [szt] 15 29 13 14 0 29 57 21 14 7 74 271 8 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice 5. BILANS ŚCIEKÓW 5.1. Obliczenie ilości ścieków Ilość wytwarzanych ścieków bytowo – gospodarczych na terenie Gminy Racławice obliczono na podstawie danych podanych przez gminę i zawierających głównie ilość mieszkańców, ilości miejsc noclegowych, ilości pracowników zatrudnionych w obiektach użyteczności publicznej. Do obliczeń przyjęto następujące założenia: ¾ jednostkowe zużycie wody na jednego mieszkańca qj = 0,1[m3/d], ¾ jednostkowe zużycie wody na jedno miejsce noclegowe qj = 0,1[m3/d], ¾ jednostkowe zużycie wody dla pozostałych odbiorców przyjęto w zależności od ich rodzaju i pokazano w bilansie każdej miejscowości, wsp. nierównomierności dobowej i godzinowej przyjęto w zależności od rodzaju odbiorcy i pokazano w bilansie każdej miejscowości, Wyniki obliczeń dla każdego sołectwa przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 3. Zestawienie ilości ścieków w podziale na sołectwa Ilość ścieków Jednostka miejscowość: Dale i Dosłońce Mieszkańcy osoba Hotel&Spa m.nocl. Ilość ścieków miejscowość: Dziemięrzyce Mieszkańcy Jednostka osoba Ilość jednostek Norma zużycia Nd Qd śr Nh 3 Jednostka miejscowość: Głupczów Mieszkańcy Ilość ścieków miejscowość: Górka Kościejowska Mieszkańcy osoba [m /h] 0,73 3 [m /d] 20,88 3 Ilość ścieków Jednostka miejscowość: Góry Miechowskie Mieszkańcy Ilość ścieków miejscowość: Janowiczki Mieszkańcy osoba Jednostka osoba [m /h] 0,87 [m /h] 2,18 miejscowość: Klonów Mieszkańcy Jednostka osoba [dm3/s] 0,60 174 1,2 2,5 [m /d] 17,40 200 0,10 1,1 1,8 20,00 0,83 22,00 0,92 1,65 0,46 Suma 37,40 1,56 42,88 1,79 3,83 1,06 Ilość jednostek 200 Norma zużycia Nd [m /d*jedn.] 0,10 Qd śr Nh 3 3 1,2 2,5 [m /d] 20,00 Ilość jednostek Norma zużycia 0,10 Norma zużycia 0,10 Norma zużycia 220 0,10 Norma zużycia Ilość jednostek 332 [m /h] 1,00 [m /h] 2,50 [dm3/s] 0,69 0,83 24,00 1,00 2,50 0,69 Qd max 14,60 1,2 [m3/h] 0,61 17,52 0,73 1,83 0,51 0,61 17,52 0,73 1,83 0,51 1,2 Nd Qd max [dm3/s] Qh max [m 3/d] [m3/h] [m3/d] [m3/h] [m3/h] [dm3/s] 16,30 0,68 19,56 0,82 2,04 0,57 Suma 16,30 0,68 19,56 0,82 2,04 0,57 2,5 Qd max Qh max Nh [m 3/d] [m3/h] [m3/d] [m3/h] [m3/h] [dm3/s] 2,5 4,40 0,18 5,28 0,22 0,55 0,15 Suma 4,40 0,18 5,28 0,22 0,55 0,15 Qd śr Nh 3 1,2 [m3/h] Nh Qd śr Nd Qh max [m3/d] Qd śr Nd 3 [m /d*jedn.] 0,10 [m /d] 24,00 3 Suma 14,60 [m3/d*jedn.] 44 [m /h] 0,83 3 [m3/h] 2,5 Qh max 3 [m 3/d] [m3/d*jedn.] 163 Ilość jednostek 1,2 Qd max 3 Qd śr Nh [m3/d*jedn.] 146 Ilość jednostek Nd 2,5 [m /d] 22,00 Suma 22,00 Ilość ścieków 3 [m /d*jedn.] 0,10 Ilość Jednostka jednostek osoba Qh max 3 Suma 20,00 Ilość ścieków Qd max 3 Norma zużycia Nd Nh [m3/d*jedn.] 0,10 1,2 2,5 Qd max [m /h] 0,92 3 [m /d] 26,40 3 [m /h] 1,10 3 [m /h] 2,75 [dm3/s] 0,76 0,92 26,40 1,10 2,75 0,76 Qd śr [m 3/d] 33,20 Suma 33,20 Qh max 3 Qd max Qh max [m3/h] 1,38 [m3/d] 39,84 [m3/h] 1,66 [m3/h] 4,15 [dm3/s] 1,15 1,38 39,84 1,66 4,15 1,15 9 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice Ilość ścieków Jednostka miejscowość: Kościejów Mieszkańcy osoba Ilość jednostek 366 Norma zużycia Nd Qd śr Nh 3 3 [m /d*jedn.] 0,10 1,2 [m /d] 36,60 2,5 Suma 36,60 Ilość ścieków Jednostka miejscowość: Marchocice Mieszkańcy osoba Ilość jednostek 184 Norma zużycia Nd 3 1,2 [m /d] 18,40 2,5 Suma 18,40 Ilość ścieków Jednostka miejscowość: Miroszów Mieszkańcy osoba Ilość jednostek 150 Norma zużycia Nd Nh [m3/d*jedn.] 0,10 1,2 2,5 Suma 15,00 Ilość ścieków Jednostka miejscowość: Racławice Mieszkańcy Urząd Gminy Szkoły Ilość jednostek Norma zużycia osoba 509 prac. 20 150 0,02 0,02 [m /d] 43,92 [m /h] 1,83 3 [m /h] 4,58 [dm3/s] 1,27 1,53 43,92 1,83 4,58 1,27 Qd max Qh max 3 [m /h] 0,77 3 [m /d] 22,08 3 [m /h] 0,92 3 [m /h] 2,30 [dm3/s] 0,64 0,77 22,08 0,92 2,30 0,64 Qd max Qh max [m3/h] 0,63 [m3/d] 18,00 [m3/h] 0,75 [m3/h] 1,88 [dm3/s] 0,52 0,63 18,00 0,75 1,88 0,52 Qd śr Nh 3 [m /d*jedn.] 0,10 prac.,ucz. Nd [m /h] 1,53 3 Qd śr [m 3/d] 15,00 Qh max 3 Qd śr Nh 3 [m /d*jedn.] 0,10 Qd max 3 Qd max Qh max 3 3 [m /h] 2,12 3 [m /d] 61,08 3 [m /h] 2,55 3 [m /h] 6,36 [dm3/s] 1,77 1,2 2,5 [m /d] 50,90 1,2 1,2 2,8 2,8 0,40 3,00 0,02 0,13 0,48 3,60 0,02 0,15 0,06 0,42 0,02 0,12 Suma 54,30 2,26 65,16 2,72 6,84 1,90 Zbiorcze zestawienie ilości ścieków przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 4. Zbiorcze zestawienie ilości ścieków L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Ilość ścieków Qd śr GMINA RACŁAWICE [m /d] 37,4 20,0 14,6 16,3 4,4 22,0 33,2 36,6 18,4 15,0 54,3 272,2 Dale i Dosłońce Dziemięrzyce Głupczów Górka Kościejowska Góry Miechowskie Janowiczki Klonów Kościejów Marchocice Miroszów Racławice Suma 3 Qd max 3 [m /d] 42,9 24,0 17,5 19,6 19,6 26,4 39,8 43,9 22,1 18,0 65,2 338,9 Qh max 3 [m /h] 1,8 1,0 0,7 0,8 0,8 1,1 1,7 1,8 0,9 0,8 2,7 14,1 3 [m /h] 3,8 2,5 1,8 2,0 2,0 2,8 4,2 4,6 2,3 1,9 6,8 34,7 3 [dm /s] 1,06 0,69 0,51 0,57 0,57 0,76 1,15 1,27 0,64 0,52 1,90 9,6 5.2. Równoważna liczba mieszkańców Równoważną liczbę mieszkańców, w każdym sołectwie oszacowano na podstawie liczby mieszkańców i liczby miejsc noclegowych. W łącznej liczbie RLM uwzględniono również ścieki pochodzące z podmiotów użyteczności publicznej przyjmując średnie stężenie ściekach SBZT5= 400 mg/dm3. Podsumowanie danych dotyczących ilości wytwarzanych ścieków, ilości mieszkańców wraz z miejscami noclegowymi oraz RLM w poszczególnych sołectwach Gminy Racławice przedstawiono w poniższej tabeli: 10 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice Tabela 5. Ilość wytwarzanych ścieków i RLM Gminy Racławice L.p. Sołectwo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Dale i Dosłońce Dziemięrzyce Głupczów Górka Kościejowska Góry Miechowskie Janowiczki Klonów Kościejów Marchocice Miroszów Racławice suma Qd śr [m3/d] 37,4 20,0 14,6 16,3 4,4 22,0 33,2 36,6 18,4 15,0 54,3 272,2 Liczba mieszkańców i miejsc noclegowych [mk] 374 200 146 163 44 220 332 366 184 150 509 2688 RLM [RLM] 374 200 146 163 44 220 332 366 184 150 532 2711 6. ANALIZA WARIANTÓW ODRPROWADZENIA ŚCIEKÓW 6.1. Opis analizowanych rozwiązań Na podstawie analizy stanu istniejącego oraz w oparciu o uzyskane informacje z UG Racławice o planowanych działaniach w zakresie porządkowania gospodarki ściekowej analizę możliwości sanitacji obszarów nie objętych zbiorczym systemem kanalizacji sanitarnej lub istniejącymi oczyszczalniami przydomowymi przeprowadzono w następujący sposób: WARIANT I - zakłada budowę małej lokalnej oczyszczalni ścieków w południowej części Racławic o przepustowości ok. 50m3/d oraz budowę kanalizacji na obszarze miejscowości Racławice i części sołectwa Janowiczki. Dla pozostałych obszarów gminy, ze względu na układ terenu i rozproszoną zabudowę założono dalszą budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. W wariancie tym założono budowę sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej z dwoma sieciowymi przepompownia ścieków i fragmentem rurociągu tłocznego. Przyjęty zakres do realizacji – sieć kanalizacji sanitarnej: ¾ Liczba podłączonych mieszkańców: 345 mk ¾ Liczba przyłączy: 86 szt. ¾ Łączna dł. sieci kanalizacyjnej: w tym: o o o ¾ kanały grawit. Ø200÷250mm PVC: 3 845 m kanały grawit. Ø160mm PVC (przykanaliki): 863 m rurociągi tłoczne Ø90÷125mm PE: 735m (w tym na dł. prowadzone równolegle do kan. graw.) sieciowe przepompownie ścieków: 2szt. Przyjęty zakres do realizacji – przydomowe oczyszczalnie ścieków: ¾ Liczba POŚ: 222 szt., ¾ Liczba obsługiwanych mieszkańców: 888 mk 11 Istn. POŚ Liczba przepompowni ścieków siec. Liczba przepompowni ścieków przyd. Łaczna liczba mk i m. nocl. planowanych do podłączenia Wskaźnik koncentracji Liczba budynków do ojęcia POŚ [bud.] [szt] [mk] [bud.] [m] [m] [m] [m] [m] [m] [szt] [szt] [km] [m] [mk] [mk/km] [szt] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Racławice 509 127 53 297 74 3 311 743 0 0 477 477 1 0 4 531 4 054 297 73 0 2 713 630 81 409 54 273 2 849 312 629 9 594 2 Janowiczki 220 55 26 48 12 534 120 0 0 258 218 1 0 912 694 48 69 17 613 420 18 403 12 268 644 091 706 13 419 Suma 729 182 79 345 86 3 845 863 0 0 735 695 2 0 5 443 4 748 345 3 327 050 99 812 66 541 3 493 403 Nazwa zadania mieszkańcy budynki Długość kanałów grawitacyjnych sieć gł. Dł. kan. ciśn przykanaliki sieć przykanaliki Długość rur. tłocznych Łaczna równoległe do KG Łaczna dł. sieci kanalizacyjnej do wskażnika koncentarcji Liczba budynków [mk] 1 Lp. Liczba osób i budynków planowanych do objęcia siecią kanalizacji sanitarnej Łaczna dł. sieci kanalizacyjnej Liczba mieszk. i m. noc. Tabela 6. Zakres rzeczowo – finansowy dla sieci kanalizacji sanitarnej Wariant I Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych Roboty budowlane Dokumentacja projektowa Nadzór Nakłady Łaczne nakłady inwestycyjne inwestycyjne na 1mb sieci Nakłady inwestycyjne na mk WARIANT II - zakłada dalszą sanitację obszaru gminy z wykorzystaniem oczyszczalni przydomowych lub przyobiektowych ze względu na ukształtowanie terenu oraz dużą ilość dotychczas wybudowanych przydomowych oczyszczalni ścieków. Przyjęty zakres do realizacji: ¾ Liczba POŚ: 271 ¾ Liczba obsługiwanych mieszkańców: 1235 mk W każdym z wariantów założono, że sanitacja będzie dotyczyła: ¾ 1235 mieszkańców ¾ 150 m3/d odprowadzonych i oczyszczonych ścieków 6.2. Szacunki kosztów inwestycyjnych Nakłady inwestycyjne oszacowano wskaźnikowo, w oparciu o publikacje tj. Informacyjny zestaw wskaźników nakładów na obiekty budowlane Orgbud – Serwis; Biuletynu cen obiektów budowlanych – obiekty inżynieryjne Sekocenbud; Wartość kosztorysowa inwestycji – wskaźniki cenowe (ceny z III kwartału 2012 r.) oraz o doświadczenie Konsultanta. W skład kosztów inwestycyjnych wchodzą: ¾ Koszty w zakresie prac podstawowych dotyczące robót budowlanych ¾ Koszty prac projektowych ¾ Koszty na nadzór inwestorski W wycenie szacunkowej za wykonanie poszczególnych elementów robót sieci kanalizacyjnej przyjęto następujące średnie ceny: • sieć kan. sanit. graw. ø200÷250mm: 650 PLN x 1m • przykanaliki kan. sanit. ø160mm: • rurociągi tł. ø90mm: 400 PLN x 1m (w przypadku rurociągów prowadzonych równolegle do kan. graw. Przyjęto wskaźnik zmniejszający 0,6 dla kosztu r.t) • przepompownia sieciowa: 400 PLN x 1m 150 000 PLN x 1 szt. Nakłady na roboty budowlane związane z budową oczyszczalni ścieków oszacowano wstępnie w oparciu o analizę stanu istniejącego, na podstawie koncepcji i dokumentacji opracowywanych przez Konsultanta dla podobnych obiektów. Przyjęto następujące koszty robót: wariant I (budowa 50m3/d) – 600 000 PLN (w tym uwzględniono likwidacje istn. przyobiektowej oczyszczalni o wydajności 12m3/d zlokalizowanej przy szkole. Bardziej dokładne szacunki kosztów oczyszczalni będą możliwe po ustaleniu rodzaju i typu możliwego rozwiązania (typowe lub indywidualne rozwiązania). Jako nakłady na roboty związane z budową kompletnej przydomowej oczyszczalni ścieków przyjęto 15 000 PLN. Do oszacowania nakładów na dokumentację projektową przyjęto następujące wskaźniki: • projekt kanalizacji: 3% kosztów robót bud. • projekt oczyszczalni ścieków: 5 % kosztów robót bud. • projekt POŚ: 4 % kosztów robót bud. Jako nakłady na nadzór inwestorski przyjęto 2% kosztów robót budowlanych dla kanalizacji i oczyszczalni ścieków, dla przydomowych oczyszczali założono 1%. Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice Zakresy rzeczowo – finansowe dla każdego z wariantów dotyczące sieci kanalizacji sanitarnej przedstawiono wraz ze wskaźnikami koncentracji przedstawiono w załącznikach. W poniższych tabelach przedstawiono podsumowanie podstawowych parametrów i zakresów rzeczowo – finansowych dla każdego z wariantów. Długość Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych Wsk. kanalizacji Liczba koncentr Łaczne Do wsk. Nakłady POŚ Roboty Dok. acji Nadzór nakłady Łączna koncentr inwestycyjne budowlane projektowa inwestycyjne na 1mb sieci acji Rodzaj inwestycji Nowi L.p. (wariant I) odbiorcy [mk] [m] [m] 1 Sieć kanalizacji sanitarnej 345 5 443 4 748 2 Przyd. oczyszcz. ścieków 890 3 Budowa OŚ 50m3/d [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] 73 3 327 050 99 812 66 541 3 493 403 642 10 126 3 337 500 133 500 33 375 3 504 375 600 000 30 000 12 000 642 000 7 264 550 263 312 111 916 7 639 778 223 Razem: 4 Nakłady inwestycyjne na mk 3 938 Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych Rodzaj inwestycji (wariant 2) Nowi odbiorcy Liczba POŚ [mk] [szt] [szt] [PLN] 1 235 271 4 065 000 162 600 Przyd. oczyszcz. ścieków Koszt robut bud. Dok. projektowa Łaczne nakłady inwestycyjne Nakłady inwestycyjne na mk [PLN] [PLN] [PLN/mk] 40 650 4 268 250 3 456 Nadzór 6.3. Szacunki kosztów eksploatacyjnych Jako główne składniki kosztów eksploatacyjnych dotyczące sieci kanalizacji sanitarnej przyjęto: ¾ koszty energii związane z pracą przepompowni ¾ kosztów konserwacji, remontów i napraw. Koszty związane ze zużyciem energii elektrycznej przez przepompownie obliczono na podstawie ilości pompowanych ścieków oraz przyjmując średni wskaźnik zużycia energii przez każda pompownię sieciową wynoszący 0,2 kWh/m3. W przypadku pompowni przydomowych przyjęto 0,4 kWh/m3. Jednostkową cenę energii przyjęto w wysokości 0,6 PLN/kWh Koszty energii związane z pracą przepompowni na sieci kanalizacyjnej dla wariantu 1 przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 7. Koszty energii związane z pracą przepompowni L.p. Przepompownie ścieków (wariant I) 1 Racławice - 1 2 Janowiczki - 1 Suma Ilość pompowanych ścieków Koszty Zużycie energii na pompownia na dobę dobę [m3/d] [kWh/d] [PLN/d] 56,30 11,3 6,8 20,00 4,0 15,3 2,4 9,2 Koszty dotyczące konserwacji, remontów i napraw przyjęto jako 0,5 % wartości nakładów inwestycyjnych w przypadku kanalizacji grawitacyjno – tłocznej oraz 1,0 % w przypadku kanalizacji ciśnieniowej współpracującej z przydomowymi pompowniami ścieków. Koszty związane z eksploatacją przydomowej oczyszczalni ścieków oszacowano przyjmując następujące założenia: ¾ 0,25 m3/mk*rok – ilość gromadzonych osadów w osadnikach przydomowych oczyszczalni ścieków 14 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice ¾ 35 PLN/m3 – jednostkowy koszt wywozu i przeróbki w/w osadów ¾ 0,5 kWh/m3 – ilość zużywanej energii przez przydomową oczyszczalnię ścieków (np. przez pompownię, kompresor itp. w zależności od typu oczyszczalni) Jednostkową cenę energii przyjęto w wysokości 0,6 PLN/kWh. Jako jednostkowy koszt oczyszczania ścieków na oczyszczalni w Racławicach przyjęto 2,0PLN/m3. 6.4. Analiza efektywności kosztowej wariantów metodą (DGC) Porównanie wariantów pod względem ich efektywności kosztowej powinno brać pod uwagę takie elementy jak: ¾ uzyskany efekt w ujęciu wartościowym (efekt ekologiczny), ¾ koszty realizacji inwestycji, ¾ koszty eksploatacji i utrzymania wytworzonego majątku. Jako metodę finansowego i ekonomicznego porównywania opcji, można wskazać porównanie obliczenia wartości wskaźnika DGC – dynamicznego kosztu jednostkowego dla analizowanych wariantów. Jest to wskaźnik opracowany i wykorzystywany w niemieckim banku KfW od wielu lat dofinansowującym inwestycje infrastrukturalne, a wykorzystywany jest także w przypadku inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. Dynamiczny koszt jednostkowy jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom. Inaczej ujmując, można powiedzieć, że DGC pokazuje, jaki jest techniczny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego. Koszt ten jest wyrażony w złotówkach na jednostkę efektu ekologicznego. W przypadku gospodarki ściekowej, gdzie miarą efektu ekologicznego może być ilość oczyszczonych ścieków, wskaźnik będzie miał miano PLN/m3. Wskaźnik DGC informuje, która z analizowanych opcji inwestycyjnych wykazuje się w przyjętym okresie analizy najlepszą efektywnością kosztową, co oznacza, że im mniejsza wartość wskaźnika, tym mniejszy łączny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego. Dodatkowo, odnosząc wyniki analizy DGC do projektów infrastrukturalnych, których realizacja ma na celu uzyskanie określonych korzyści społecznych, środowiskowych i ekonomicznych dla społeczeństwa, wartość wskaźnika informuje, który z analizowanych wariantów będzie korzystny z punktu widzenia lokalnych społeczności – im mniejsza wartość wskaźnika tym mniej zasobów musi zostać zaangażowanych w celu uzyskania określonych korzyści społeczno-ekonomicznych. W analizie dla przedmiotowego przedsięwzięcia posłużono się następującymi założeniami: • wartość wskaźnika DGC obliczono oddzielnie dla każdego analizowanego wariantu w zakresie gospodarki ściekowej, • za efekt ekologiczny przyjęto ilości ścieków oczyszczonych z terenów objętych planami sanitacji, • za okres odniesienia przyjęto lata 2015-2044, czyli 30 lat od roku poniesienia pierwszego wydatku inwestycyjnego (czyli przy założeniu rozpoczęcia prac projektowych w roku 2015), • stopę dyskontową przyjęto na poziomie 5%, z uwagi na fakt, iż kalkulacje przeprowadzono w cenach stałych, • oszacowano wstępny harmonogram, koszty realizacji inwestycji oraz koszty eksploatacyjne nowo wytworzonego majątku na podstawie analizy technicznej opisanej we wcześniejszych fragmentach opracowania dla każdego wariantu oddzielnie, • Stawki amortyzacji dla wytworzonego majątku przyjęto na podstawie okresu zużycia nowopowstałych środków trwałych odpowiednio dla sieci 2% (50 lat), oczyszczalni ścieków 7,5% (14 lat) oraz przydomowych oczyszczalni ścieków 6,7% (15 lat). • założono odtworzenia środków trwałych w okresie odniesienia po zamortyzowaniu się poszczególnych kategorii wytworzonego majątku trwałego, przy czym na koniec okresu odniesienia wartość rezydualną (jako wartość netto środków trwałych) ujęto w kalkulacjach ze znakiem ujemnym. 15 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice W poniższej tabeli przedstawiono wyniki obliczeń wartości wskaźników DGC dla poszczególnych analizowanych wariantów: Wyniki analizy DGC L.p. 1 Wariant I 2 Wariant II Źródło: opracowanie własne Kategoria Jedn. PLN/m3 PLN/m3 Wartość 16,00 11,13 Na podstawie oszacowanych nakładów inwestycyjnych oraz przewidywanych kosztów związanych z eksploatacją wytworzonej infrastruktury przeprowadzono dla każdego z wariantów analizę DGC, która wykazała, iż najkorzystniejsza z punktu widzenia efektywności kosztowej będzie realizacja Wariantu II, tj. wyposażenia analizowanego obszaru w system oczyszczalni przydomowych. Szczegółowe wyliczenia zostały załączone w formie tabelarycznej do niniejszego opracowania (w formacie pliku MS Excel). 7. PODSUMOWANIE Analizę możliwości sanitacji obszarów nie objętych zbiorczym systemem kanalizacji sanitarnej przeprowadzono w dwóch wariantach. Analiza dotyczy założonych projektów inwestycyjnych pozwalających na osiągnięcie określonego efektu ekologicznego. W każdym z wariantów przyjęto założenie, że sanitacja będzie dotyczyła mieszkańców, którzy aktualnie nie znajdują się w zasięgu istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i nie posiadają przydomowej oczyszczalni ścieków. W analizie przyjęto, że obszar sanitacji będzie dotyczył: ¾ 1235 mieszkańców ¾ 150 m3/d odprowadzonych i oczyszczonych ścieków W analizie możliwości sanitacji Gminy Racławice wzięto pod uwagę istniejący stan gospodarki ściekowej oraz informacje z UG Racławice o planowanych działaniach mających na celu uporządkowanie gospodarki ściekowej. Wariant I przewidują budowę nowej oczyszczalni ścieków o wydajności 50m3/d przy Szkole w Radziemicach oraz objęcie siecią kanalizacji sanitarnej sołectwa Radziemice oraz części soł. Janowicki. Dla pozostałych obszarów gminy, ze względu na układ terenu i rozproszoną zabudowę założono dalszą budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. W wariancie tym założono budowę sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej z dwiema sieciowymi przepompowniami ścieków i fragmentem rurociągu tłocznego. Obliczone wskaźniki koncentracji wynoszą dla Racławic 73 mk/km, a dla Janowiczek 69 mk/km. Przy wyliczaniu wskaźników uwzględniono mieszkańców znajdujących się w zasięgu planowanej kanalizacji i nie posiadających przydomowych oczyszczalni ścieków. Ewentualne przyłączenie mieszkańców posiadających przydomowe oczyszczalnie ścieków mogłoby wpłynąć na zwiększenie w/w wskaźników. Wartości te są niższe od minimalnego uzasadnionego wskaźnika dla sieci kanalizacyjnej przyjmowanego jako 120 Mk/km. Szczegółowe dane dotyczące zakresu kanalizacji, kosztów inwestycyjnych i jednostkowych pokazano w tabelach w pkt. 6.1 i 6.2 opracowania, a koncepcyjne przebiegi sieci kanalizacyjnej w części graficznej. Jako wariant II założono dalszą sanitację za pomocą przydomowych oczyszczalni ścieków. Wariant ten aktualnie wydaje się najbardziej racjonalny. Na większość obszaru Gminy występuje duże rozproszenie zabudowy, a znaczna część zabudowy wyposażona jest już w przydomowe oczyszczalnie ścieków. Analiza DGC wykazała, iż korzystniejsza z punktu widzenia efektywności kosztowej będzie realizacja Wariantu II, co jest typowe dla tego typu obszarów. Należy jednak w tym kontekście podkreślić, że o ile trwałość infrastruktury liniowej wynosić może nawet powyżej 50 lat, okres technicznego zużycia oczyszczalni przydomowych wynosi od kilku do kilkunastu lat, co w długim okresie oznacza konieczność częstszego wymieniania zużytych instalacji lub ich elementów i ponoszenia związanych z tym faktem określonych kosztów. 16 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice Inną kwestią, którą należy odnotować, jest fakt, że do kosztów utrzymania oczyszczalni przydomowej doliczyć trzeba koszty utrzymania całego systemu oczyszczania ścieków w taki sposób skonstruowanego. Gmina powinna zapewnić, że funkcjonujące na jej obszarze oczyszczalnie przydomowe nie powodują zanieczyszczania środowiska, a co za tym idzie: ¾ zorganizować system bieżącej kontroli funkcjonujących oczyszczalni przydomowych, ¾ zapewnić szczelność systemu odbioru zanieczyszczeń na oczyszczalnię zbiorczą, osadów od użytkowników i przekazywania ¾ uwzględnić w polityce taryfowej stawki za odbiór nieczystości w taki sposób, aby zapewniona została zasada „zanieczyszczający płaci”. Należy także odnotować, że oszacowanie kosztów utrzymania oczyszczalni przydomowych nie jest proste do uśrednienia, z uwagi na fakt, że ryzyko finansowe związane z utrzymaniem tego typu instalacji praktycznie w całości spoczywa na właścicielu i bezpośrednim użytkowniku. W sytuacji, gdy oczyszczalnia przydomowa ulegnie większej awarii, należy się liczyć z tym, że jednorazowo mogą wystąpić duże koszty napraw i remontów (np. przy awarii dmuchawy nawet rzędu kilkuset złotych), dodatkowo przy ograniczonych możliwościach korzystania w okresie serwisu. System zbiorczy w dużej mierze tego typu ryzyko zdejmuje z użytkownika i przenosi je na operatora. W przypadku oczyszczalni przydomowych występuje ponadto koszt ekonomiczny w postaci zaangażowania czasu własnego na bieżące przeglądy i monitorowanie instalacji, co nie ma wprost przełożenia na koszty finansowe, ale powinno być brane pod uwagę przy próbach porównania kosztów funkcjonowania poszczególnych systemów odprowadzania ścieków. Trudno też w przypadku oczyszczalni przydomowych ocenić z kosztowego punktu widzenia ryzyko sprawnego utrzymania systemu oraz dotrzymania wymogów w zakresie jakości środowiska, które w sporym wymiarze przeniesione są na bezpośrednich użytkowników, podobnie, jak większe jest bezpośrednie zaangażowanie własnej pracy mieszkańców. Jako indywidualny sposób gromadzenia ścieków dopuszczalne jest również stosowanie na obszarze Gminy zbiorników bezodpływowych tzw. szamb jako metody sanitacji, jednak pod warunkiem, że w tej sytuacji ścieki będą z obsługiwanego obszaru odprowadzone i oczyszczone zgodnie z wymogami umożliwiającymi zachowanie norm w zakresie jakości środowiska. Niezbędne będzie zatem w takim wypadku zdefiniowanie przez Gminę celów i zadań oraz delegowanie odpowiednich kompetencji, aby zorganizować i sfinansować system zarządzania, który zapewni odbiór ścieków z zamieszkałych obszarów w zakresie umożliwiającym utrzymanie jakości środowiska na wymaganym poziomie. Powinno się w tym zakresie wziąć pod uwagę przynajmniej następujące kwestie: ¾ zewidencjonowanie szamb pod katem ich stanu i wieku oraz zdefiniowanie na tej podstawie ewentualnych działań odtworzeniowych wraz z oszacowaniem ich kosztów w odpowiednim horyzoncie czasowym, ¾ dla pozostawionych do użytkowania obiektów zapewnienie, że szamba są szczelne, użytkowane w taki sposób, aby nie powodować zanieczyszczenia środowiska oraz opróżniane z odpowiednią częstotliwością, ¾ wyposażenie oczyszczalni ścieków w stację zlewną o parametrach umożliwiających przyjęcie określonej ilości nieczystości, ¾ zapewnienie taboru pojazdów umożliwiającego obsługę całego obszaru w zakresie transportu zanieczyszczeń z odpowiednią częstotliwością, ¾ stworzenie systemu odbioru i płatności umożliwiającego odpowiednią ewidencję należności, aby zachowana została zasada „zanieczyszczający płaci”. Decyzja o pozostawieniu określonej ilości szamb na analizowanym obszarze powinna być skorelowana z podjętymi decyzjami w zakresie sanitacji oraz możliwościami organizacyjno-kosztowymi Gminy w zakresie umożliwiającym organizację ww. systemu. Powyższe rozwiązanie analizowano w początkowym stadium rozważań, jednak z uwagi na brak realnych podstaw dla przeprowadzenia dostatecznie dobrze umotywowanej, uzasadnionej i kompletnej wyceny, odstąpiono od szczegółowych kalkulacji w powyższym zakresie. Mając jednak na względzie wyniki analizy DGC dla wariantów, można wnioskować, że koszty 17 Analiza sanitacji poza siecią - Gmina Racławice funkcjonowania systemu opartego o zbiorniki bezodpływowe będą kształtowały się na poziomie wynoszącym ok. 25 zł/m3 (w zależności od przyjętych założeń). W przypadku prowadzenia sieci kanalizacyjnej należy mieć na uwadze, że w przypadku niemożliwości prowadzenia sieci po gruntach gminnych (np. drogach) coraz trudniej w takich wypadkach o uzyskanie bezpłatnej zgody właścicieli prywatnych na poprowadzenie takiej inwestycji po ich terenach. Na tym etapie nie brano pod uwagę kosztów związanych z wykupem gruntów pod przepompownie czy kosztów związanych z opłatami za służebność przesyłu. Powyższe kwestie, a w szczególności realne możliwości finansowe i inwestycyjne Gminy, powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu ostatecznych decyzji w zakresie rozwiązań programowych w danym horyzoncie czasowym. 18