dekret wilk

Z prywatnej bakisty oficera MW RP, kapitana żeglugi wielkiej
90-ta rocznica powstania Marynarki Wojennej RP
Celem Ligi jest propagowanie tradycji polskiej marynarki wojennej i
handlowej oraz umacnianie patriotycznych postaw społeczeństwa i rozwoju
gospodarczego wód polskich” – koniec cytatu.
W tym kontekście należy wspomnieć nie tak odległą historię powstania II RP, a z nią
Marynarki Wojennej, która 28 listopada obchodzi jubileusz swego powstania
11-go listopada tego roku obchodziliśmy 90-tą rocznicę odzyskania niepodległości. Było
wiele uroczystości, wystąpień i innego rodzaju celebry. Padło wiele słów, były różne
wypowiedzi, ale wydaje mi się – to jest moje subiektywne odczucie, że za mało uwypuklono
rolę Rady Regencyjnej, której zawdzięczamy stworzenie podwalin niepodległego państwa, a
nade wszystko powstanie Polskich Sił Zbrojnych, zaś w późniejszym czasie i Marynarki
Wojennej. Dlatego też chciałbym przybliżyć członkom naszej organizacji istotę Rady.
Powrót Polski na mapę polityczną Europy po zakończeniu I Wojny Światowej tj. po 123
latach niebytu państwowego, odbywał się w korzystnej, acz skomplikowanej sytuacji
międzynarodowej. W tej sytuacji wielką i wiekopomną rolę miał odegrać organ
zaakceptowany 12 września 1917 roku przez państwa centralne, okupujące Królestwo
Polskie. Tym organem kolegialnym mającym oficjalnie sprawować władzę zwierzchnią nad
zależnym od Niemiec i Austro-Węgier Królestwem Polskim została Rada Regencyjna, w
skład której weszli: Książe Zdzisław Lubomirski, arcybiskup warszawski Aleksander
Kakowski i hrabia Józef Ostrowski. Rada Regencyjna powołała pod kierownictwem Jana
Kucharzewskiego pierwszy polski rząd, którego głównym zadaniem było przejęcie od
Komisji Przejściowej Tymczasowej Rady Stanu przekazanych przez okupantów działów
administracji państwowej, takich jak: sądownictwo, szkolnictwo, służba zdrowia i
administracja.
7 października 1918 r. Rada Regencyjna ogłosiła niepodległość Królestwa Polskiego, a 12go października pozbawiła generał-gubernatora warszawskiego Beslera dowództwa nad
Polską Siłą Zbrojną i przejęła władzę nad wojskiem polskim.
25 października zostaje powołany nowy rząd pod kierownictwem Józefa Świerzyńskiego,
który de’facto jako pierwszy polski rząd, wydając postanowienia, nie ubiega się o ich
akceptację przez władze okupacyjne.
28 października Regenci powołali gen. Tadeusza Rozwadowskiego na stanowisko Szefa
Sztabu Generalnego WP, który przystąpił do organizacji Sztabu Generalnego i Ministerstwa
Spraw Wojskowych i już 4-go listopada wydał rozkaz, dotyczący stworzenia dywizji jazdy.
11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazuje naczelne dowództwo nad Wojskiem
Polskim brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu i ta data jest oficjalnym świętem państwowym,
chociaż jeszcze wówczas nasz Kraj nosił nazwę Królestwo Polskie, a misję utworzenia rządu
Rada Regencyjna powierzyła Piłsudskiemu dopiero 14-go listopada i sama się rozwiązała
mocą własnego dekretu.
22 listopada 1918 roku Piłsudski przyjął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa i zmienił
nazwę państwa z Królestwa Polskiego na Rzeczpospolitą Polską, przesądzając tym samym
o republikańskim charakterze odrodzonego państwa polskiego.
Dlatego też z mojego punktu widzenia święto narodowe, jako Dzień Odzyskania
Niepodległości winno być obchodzone 22 listopada – to jest w dniu, w którym na mapie
Europy pojawiła się odrodzona po 123 latach Rzeczpospolita Polska. Ale jest to mój prywatny
pogląd.
Krótko po odzyskaniu niepodległości w 1918 rozpoczęto budowę
Polskiej Marynarki Wojennej.
6 dni po przyjęciu urzędu Tymczasowego Naczelnika Państwa tj. 28 listopada
1918 roku marszałek Piłsudski wydaje wydał dekret o powołaniu Marynarki
Wojennej (MW).
.
Jednocześnie przy Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie utworzono
organ kierowniczy floty wojennej i handlowej - Sekcję Marynarki, szefem której
(DSM), składający się z następujących Sekcji: Organizacyjnej,
zostaje płk. mar. Bogumił Nowotny i pełni tą funkcję do 11 marca 1919 roku.
Od 11 marca do 20 marca 1919 stanowisko to zajmuje kpt.mar. Stefan Frankowski, którego
zastępuje
gen. ppor. mar. Kazimierz Porębski.
Adam Kazimierz Porębski był kontradmirałem Floty Rosyjskiej. Ze względu
na pochodzenie zostaje w sierpniu 1918 roku zwolniony ze służby – wraca
do Polski i zostaje przyjęty do wojska polskiego w stopniu generała podpo rucznika. Gdy 2 maja 1919 Sekcję Marynarki przekształcono w Departament
dla Spraw Morskich (DSM), zostaje jego szefem do stycznia 1922 r. W
1920 r. mianowany do stopnia kontradmirała. 10.II.1920 towarzyszy gen.
Józefowi Hallerowi podczas zaślubin Polski z morzem w Pucku. Inicjuje
utworzenie PMH oraz powołanie Szkoły Morskiej w Tczewie (otwarcie
17.06.1920). Jest założycielem Stow. „Bandera Polska”, inicjatorem
budowy portu morskiego w Gdyni oraz prezesem Ligi Morskiej i Rzecznej.
Z dniem 2 maja 1919 Sekcję Marynarki przekształcono w Departament dla Spraw Morskich
(DSM), który składał się z następujących Sekcji: Organizacyjnej, Ekonomicznej, PersonalnoSzkolnej, Technicznej, Gospodarczej, Prawnej i Sanitarnej. Pierwszym okrętem wojennym
porozbiorowej, odradzającej się PMW był ORP „Pomorzanin” ex niemiecki patrolowiec
„Wotan”, który w końcu 1919 roku został sprzedany Polsce. Początkowo nosił nazwę
„Pomorczyk”. Generalny remont został przeprowadzony przez Stocznię Wojana ( późniejsza
Stocznia Remontowa Nr 4). Podniesienie bandery wojennej RP na okręcie miało miejsce w
dniu 1 maja 1920 r.w Gdańsku. Jego pierwszym dowódcą był por mar. Jerzy Rychłowski.
W latach 20-tych trzon floty stanowiły poniemieckie: torpedowce
„Ślązak”, „Mazur”, „Kaszub”, „Kujawiak”, „Krakowiak” i „ Podhalanin” oraz trałowce: „Mewa”, „Czajka”, „Jaskółka” i „Rybitwa”,
które rozpoczęły służbę w ochronie morskiej granicy. Traktat
wersalski przyznał Polsce 70 kilometrów wybrzeża morskiego z
małymi portami w Helu i Pucku. Ten ostatni stał się bazą rodzącej
się floty wojennej. Tu stacjonował ORP „Pomorzanin”
W Modlinie sformowano pierwsze jednostki. W skład Flotylli Rzecznej, Oddziału
Zapasowego Marynarzy i Batalionu Morskiego weszli marynarze z byłych flot zaborczych.
To właśnie Batalion Morski wraz z generałem Józefem Hallerem 10 lutego 1920 roku zaślubił
Polskę z Bałtykiem.
Rozwój floty został spowolniony wybuchem wojny polsko – bolszewickiej. Na lądzie
walczyło 2,5 tysiąca marynarzy z Pułku Morskiego, Flotylli Wiślanej i Flotylli Pińskiej.
Pomimo działań wojennych dzięki właściwej polityce morskiej rządu oraz spontanicznemu
zaangażowaniu społeczeństwa druga połowa lat 20-tych przyniosła rozpoczęcie budowy
nowych okrętów we Francji, Anglii i Holandii.
Z dniem 1 stycznia 1922 wprowadzono pokojową organizację Marynarki Wojennej. W
związku z tym rozwiązano DSM, a jego miejsce w strukturze MSWojsk zajęło Kierownictwo
Marynarki Wojennej (KMW). Składało się ze Sztabu, Szefostw i Biur, które podzielone były
na wydziały i referaty. Pierwszym Szefem Kierownictwa Marynarki Wojennej został
wiceadmirał K. Porębski, który 19 maja 1925 roku przekazał tę funkcję wiceadmirałowi
Jerzemu Świrskiemu. Organ dowódczy, jakim było Kierownictwo Marynarki Wojennej z
wiceadmirałem Świrskim na czele, przetrwał do 15 marca 1947 roku. Równocześnie z
rozbudową floty, dzięki inicjatywom Kierownictwa Marynarki Wojennej w osobach
wiceadmirała Kazimierza Porębskiego, kontradmirała Jerzego Świrskiego i kontradmirała
Józefa Unruga, rozpoczął się rozwój infrastruktury lądowej Marynarki Wojennej. Powstały
porty wojenne w Gdyni i w Helu.
Znaczący rozwój Marynarki Wojennej nastąpił dopiero w latach 30, kiedy do służby trafiły
zbudowane głównie za granicą nowoczesne niszczyciele, okręty podwodne i okręty minowe
(trałowce, stawiacz min) oraz wodnosamoloty rozpoznawcze. Na polskich wodach pojawiły
się nowoczesne okręty wojenne - niszczyciele: ORP "Wicher", ORP "Burza", ORP "Grom",
ORP "Błyskawica", stawiacz min ORP "Gryf", okręty podwodne ORP "Żbik", ORP "Ryś",
ORP "Wilk", ORP "Sęp" i ORP "Orzeł". Swoje pierwsze loty nad morzem rozpoczęły
samoloty Morskiego Dywizjonu Lotniczego z Pucka. Natomiast na wschodzie kraju
stacjonowały monitory Flotylli Pińskiej.
ORP „Burza” ORP „Wicher”
ORP „Błyskawica” ORP „Grom”
ORP „Gryf”
OORP „Ryś”, „Wilk”,”Żbik”
OORP „Orzeł”, „Sęp”
OORP „Jaskółka”,”Czajka”,
„Mewa”,”Rybitwa”,
„Czapla”, „Żuraw”.
Podczas kampanii wrześniowej podjęto decyzję o ewakuacji KMW z Warszawy. Po
przybyciu do Pińska 12 września 1939 grupa ewakuacyjna podzieliła się: większość stanu
osobowego, która udała się pociągiem do Brodów, została aresztowana przez Armię
Czerwoną, a następnie zamordowana w Katyniu. Pozostali oficerowie przedarli się przez
Bukareszt do Paryża, następnie Londynu. Okręty „Błyskawica”, „Burza” i „Grom” zostały
przed wybuchem wojny skierowane do Wielkiej Brytanii gdzie stały się zalążkiem Polskiej
Marynarki Wojennej, działającej z flotami aliantów zachodnich. Polska Obrona Wybrzeża w
1939 roku nie miała szans nawiązania równorzędnej walki z przeważającą armią niemiecką.
Większość okrętów pozostających w Polsce została zatopiona, niektórym, jak ORP „Orzeł”,
udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, a pozostałe zostały internowane w Szwecji.
Pomimo że na Bałtyku nie było ani jednego polskiego okrętu, marynarze broniący Półwyspu
Helskiego poddali się jako jeden z ostatnich punktów obrony w kraju. Od 1939 do 1947
Marynarka Wojenna funkcjonowała w ramach polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a jej
skład opierał się na wydzierżawionych od Wielkiej Brytanii jednostkach, głównie
niszczycielach i okrętach podwodnych. W tym czasie polskie okręty działały na Oceanie
Atlantyckim oraz Morzu Śródziemnym, Północnym i Arktycznym, biorąc udział m.in. w
polowaniu na "Bismarcka" i desancie na brzegach Normandii.
ORP „Garland”
ORP „ Jastrząb”
OORP „Dragon”, „Conrad”
OORP „Sokół” , „Dzik”
ORP „Orkan”
ORP „Iskra
ORP „ Piorun”
OORP „Kujawiak”, „Krakowiak”
„Ślązak”