docmaj/czerwiec 2 0 0 5 maj/czerwiec 2 0 0 5
download 
Reklamacja Transkrypt
maj/czerwiec 2 0 0 5 maj/czerwiec 2 0 0 5
53 Seminaria Konkursy Odtwarzajàc przesz∏oÊç 60-lecie odbudowy Warszawy – odpowiedê ignorantom Prawo dla architekta Uznawanie kwalifikacji zawodowych architektów i in˝ynierów budownictwa w Unii Europejskiej Informacja MI o iloÊci nowych planów miejscowych Nowe ksià˝ki Architektura w Warszawie. Lata 1965-1989 Architektura polska po 1990 roku – Ma∏opolska Oddzia∏ Warszawski SARP zaprasza w poniedzia∏ek, 13 czerwca 2005 r. w godz. 11.00-16.00, do Sali Sali Warszawskiej Pa∏acu Kultury i Nauki w Warszawie na seminarium i dyskusj´ publicznà Dobra kultury wspó∏czesnej w Stolicy i zasady ich ochrony w polityce przestrzennej m. st. Warszawy oraz ich realizacja w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego [organizowane na zamówienie Naczelnego Architekta Miasta] Kolejny numer "Architekta warszawskiego..." ukazuje si´ po ponad półrocznej przerwie konkursy Og∏oszenia 7 czerwca 2005 r. planowane jest ogłoszenie konkursu na koncepcj´ architektonicznà siedziby Dyrekcji Generalnej Poczta Polska przy ul. Chmielnej 75 w Warszawie. Przewidywane terminy przebiegu konkursu: Rozpocz´cie sprzeda˝y Regulaminu Konkursu od 8.06.2005 r. Wizja lokalna obiektu dla uczestników konkursu mo˝liwa jest we w∏asnym zakresie. P ytania mogà byç dostarczane do 29.06.2005 r. do godz. 15.00, bezpoÊrednio do sekretarza Sàdu Konkursowego w Biurze Oddzia∏u Warszawskiego SARP przy ul. Foksal 2 w Warszawie, przes∏ane faksem (48 22) 826 74 56, lub e-mailem: [email protected]. Odpowiedzi na pytania zostanà rozes∏ane do wszystkich uczestników do 4.07.2005 roku. Sk∏adanie wniosków o dopuszczenie do udzia∏u w konkursie osobiÊcie lub pocztà kurierskà, w siedzibie Sàdu Konkursowego w Warszawie pl. Ma∏achowskiego 2, ▲ ▲ Referaty: • Geneza poj´cia dobra kultury wspó∏czesnej i jego wprowadzenia do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – arch. Grzegorz Buczek (Komisja ds. legislacji przy ZG SARP, OW SARP); • Ustawowe wymagania ochrony dóbr kultury wspó∏czesnej w studium uwarunkowaƒ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego– arch. Micha∏ Szopa (Oddzia∏ TUP w Warszawie); • Metoda i kryteria okreÊlania dóbr kultury wspó∏czesnej zaproponowane przez OW SARP – arch. Maria So∏tys (Komisja OW SARP); • Kryteria i metoda identyfikowania architektonicznych dóbr kultury wspó∏czesnej oraz refleksje na temat ich ochrony z punktu widzenia socjologii miasta – arch. Micha∏ Witwicki (rzeczoznawca Ministerstwa Kultury); • Warszawski zbiór potencjalnych dóbr kultury wspó∏czesnej opracowany przez komisj´ OW SARP oraz wniosek dotyczàcy jego formalnego okreÊlenia w studium uikzp m. st. Warszawy – arch. Jolanta Przygoƒska (Komisja OW SARP); • Zasady okreÊlania zbioru dóbr kultury wspó∏czesnej oraz zakres i zasady ich ochrony w projekcie polityki przestrzennej m. st. Warszawy – Przedstawiciel Zespo∏u projektujàcego Studium uikzp (Biuro NAM); • Rejestr zabytków oraz gminna ewidencja zabytków a zbiór potencjalnych dóbr kultury wspó∏czesnej – refleksje nt. relacji i zasad ochrony – Przedstawiciel Sto∏ecznego Konserwatora Zabytków. maj/czerwiec 2005 Dobra kultury wspó∏czesnej w Stolicy i zasady ich ochrony w polityce przestrzennej m. st. Warszawy oraz ich realizacja w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Dziedzictwo architektury warszawskiej – wk∏adka Cz∏onkowie wspierajàcy: i b´dzie si´ odtàd wydawany w cyklu kwartalnym. W jego treÊci znajdziemy wi´c szerszy zapis działaƒ merytorycznych a rzadziej zapowiedzi nadchodzàcych wydarzeƒ. T´ rol´ przejàł obecnie ciagle rozbudowywany o nowe działy serwis internetowy OW SARP i wysyłany co tydzieƒ do zarejestrowanych u˝ytkowników newsletter. Zach´camy Kole˝anki i Kolegów do cz´stych odwiedzin na stronie: www.warszawa.sarp.org.pl. Agnieszka Tratkiewicz-Nawrocka www.warszawa.sarp.org.pl 1 • Moderatorzy – sesja referatów: arch. Eugeniusz Nawrocki (wiceprezes Oddzia∏u TUP w Warszawie); – sesja prezentacji i dyskusja otwarta: arch. Grzegorz Buczek (wiceprezes OW SARP) Prezentacje: prezentacje poglàdów w∏aÊcicieli i deweloperów / inwestorów oraz ew. projektantów – w odniesieniu do obiektów które sà potencjalnymi dobrami kultury wspó∏czesnej ew. zabytkami: – g∏osy zwolenników ochrony wynikajàcej z uznania obiektu za zabytek oraz g∏osy zwolenników ochrony wynikajàcej z uznania obiektu za dobro kultury wspó∏czesnej, w tym uzgodnione: przedstawiciela Zarzàdu PKiN, przedstawiciela Zarzàdu Spó∏ki CBF “N” (d. budynek KC PZPR), przedstawiciela Zarzàdu DTC RE (Domy Towarowe Wars, Sawa, Junior i Smyk d. CDT), przedstawiciela Banku Gospodarstwa Krajowego (budynek BGK), prof. arch. Andrzeja Kiciƒskiego (osiedle Sady ˚oliborskie). Dyskusja otwarta – wiodàcy temat: “ró˝nice mi´dzy zabytkami a dobrami kultury wspó∏czesnej – czy klasyczne metody ochrony konserwatorskiej sà w∏aÊciwe dla ochrony dóbr kultury wspó∏czesnej: podejÊcie konserwatorskie a podejÊcie planistyczne”. Wnioski: powo∏any b´dzie zespó∏ wnioskowy reprezentujàcy ró˝ne grupy uczestników seminarium, który przedstawi wst´pne wnioski ju˝ podczas seminarium, a dopracuje je po jego zamkni´ciu, do formy umo˝liwiajàcej ich przekazanie do Naczelnemu Architektowi Miasta oraz rozpowszechnianie przez OW SARP. Cele seminarium: m. in. wykazanie, ˝e zabytki i dobra kultury wspó∏czesnej to dwa ró˝ne zbiory obiektów i ˝e ró˝ne sà zarówno kryteria ich definiowania, metoda ich ustanawiania oraz zasady i zakres ochrony; – wykazanie, ˝e tylko w szczególnych wypadkach obiekty wspó∏czesne mogà i powinny byç uznawane za zabytki na podstawie przepisów ustawy o ochronie zabytków i w konsekwencji chronione w sposób w∏aÊciwy zabytkom; – wykazanie, ˝e mo˝liwa i celowa jest ochrona dóbr kultury wspó∏czesnej na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – w sposób nie uniemo˝liwiajàcy ich modernizacji i odpowiadajàcy potrzebom ich wspó∏czesnego u˝ytkowania. Wnioski z seminarium – b´dà sformu∏owane tak, aby by∏o mo˝liwe ich wykorzystanie w pracach nad projektem studium uikzp i w przysz∏ych mpzp; istotne jest aby w studium uikzp Warszawy wskazaç – nadal mo˝liwy do okreÊlenia zestaw obiektów – (ze sformu∏owanego przez komisj´ OW SARP zbioru potencjalnych dóbr kultury wspó∏czesnej), jako w∏aÊciwych do uznania przez s∏u˝by konserwatorskie za zabytki, a dla pozosta∏ych elementów tego zbioru okreÊliç takie zasady ich ochrony (do uÊciÊlenia w przysz∏ych mpzp), aby nie utrudniç ich bie˝àcej modernizacji oraz u˝ytkowania. Patronat medialny: miesi´cznik “Urbanista” – www.urbanista.pl Seminarium i debacie towarzyszyç b´dzie wystawa “Dziedzictwo architektury warszawskiej. Dwudziestolecie powojenne: lata 1945 – 1965” – przygotowana przez OW SARP i prezentowana po raz pierwszy w grudniu 2004 r. (komisarz: arch. Maria So∏tys). 2 www.warszawa.sarp.org.pl odtwarzajàc przesz∏oÊç 60-lecie odbudowy Warszawy – odpowiedê ignorantom Spotkanie zorganizowane w Oddziale Warszawskim SARP 18 maja 2005 zwiàzane by∏o z 60. rocznicà rozpocz´cia odbudowy Warszawy po zniszczeniach wojennych oraz utworzenia Biura Odbudowy Stolicy. Wzi´li w nim udzia∏ architekci-uczestnicy tych wydarzeƒ, podejmujàc polemik´ z kontrowersyjnymi ocenami dokonaƒ BOSu, jakie pojawi∏y si´ w prasie. Poni˝ej przedstawiamy dwa g∏osy w dyskusji zach´cajàc czytelników do przesy∏ania kolejnych… 60. rocznica Biura Odbudowy Stolicy Burzono, ˝eby budowaç Dzisiaj mija 60. rocznica powstania Biura Odbudowy Stolicy. Z tej okazji Zespó∏ Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy ZOK zorganizowa∏ wczoraj happening, majàcy na celu pokazanie szkodliwej dzia∏alnoÊci Wydzia∏u Urbanistyki BOS… “Rzeczpospolita”, dodatek “Warszawa” z 14.02.2005 Happening ZOK z lutego br. traktowany jako artystyczna kontestacja nie znalaz∏ spodziewanego odzewu. W mym przekonaniu nie móg∏, jako ˝e obejmowa∏ i dotyka∏ materii nieartystycznej. Odbudowa zrujnowanego miasta w latach 1945-1949 to decyzja polityczna dotyczàca technicznego zagadnienia, którego pozytywnà realizacj´ oparto na przes∏ankach emocjonalnych. Forma kontestacji mia∏a charakter propagandowej nagonki na dzia∏ania osób, które zorganizowa∏y i pracowa∏y w Biurze Odbudowy Stolicy. Ten kto oczekiwa∏, ˝e na zarzuty sformu∏owane przez twórców happeningu odpowie pokolenie, które w latach 19451949 wróci∏o do stolicy i mieszkajàc w jej w niewielkim stopniu zachowanych zasobach pracowa∏o przy inwentaryzacji zniszczeƒ i odbudowie miasta, wykaza∏ si´ ma∏à wyobraênià spo∏ecznà i politycznà. Przyczyn jest wiele. Ludzie ci, po pierwsze z racji sytuacji historycznej w jakiej przysz∏o im ówczeÊnie dzia∏aç, majà przede wszystkim emocjonalny stosunek do swej pracy. Je˝eli nawet w odosobnionych przypadkach podejmujà dyskusj´, to mog∏aby to byç tylko dyskusja zawodowa, a nie odpowiedê na oskar˝enia sformu∏owane z punktu widzenia dzisiejszych poglàdów na wartoÊci zabytkowe zrujnowanych obiektów i dzisiejszych poglàdów na poprawnoÊç politycznà decyzji paƒstwa, w uproszczeniu, jedynego inwestora w stolicy. Po drugie odpowiedzieç mog∏y osoby, które w m∏odzieƒczym wieku, w trakcie studiów lub jako absolwenci bez sta˝u zawodowego pracujàc w BOSie nie podejmowali ˝adnych decyzji lecz jedynie realizowali postawione przed nimi zadania. Uzasadnienia podj´tych wtedy decyzji realizacyjnych sà im znane zatem niejako z drugiej r´ki. z racji wieku jest to równie˝ pokolenie dla którego happening mo˝e nie byç uznanà formà dyskusji. Istnieje jeszcze jeden powód dla którego ów happening nie wzbudzi∏ oczekiwanego zainteresowania. Jego twórcy stojàc na diametralnie przeciwnych stanowiskach ni˝ ówczesna w∏adza polityczna pos∏ugujà si´ identycznym j´zykiem propagandy, opartej na manipulacji informacjami zaczerpni´tymi z dokumentów historycznych. Dokumenty te majà charakter techniczny – inwentaryzacja zniszczeƒ, ikonograficzny – fotografie zachowanych murów, majà jedy- W 60-lecie warszawskich ruin konkursy c.d. pokój 11, do 8.07.2005 r, do godz. 15.00 (termin nieprzekraczalny). Powiadomienie uczestników o wynikach post´powania kwalifikacyjnego nastàpi niezw∏ocznie po weryfikacji dostarczonych przez nich dokumentów. Sk∏adanie prac konkursowych w siedzibie Sàdu Konkursowego w Warszawie pl. Ma∏achowskiego 2 pokój nr 9 (wy∏àcznie osobiÊcie lub pocztà kurierskà) 22.09.2005r. w godz. 9.00-15.00. Przed lub po tym terminie prace nie b´dà przyjmowane. Og∏oszenie w yników konkursu nastàpi w siedzibie Dyrekcji Generalnej Poczty Polskiej 6.10.2005 r. o godz. 12.00. Termin wystawy prac konkursowych zostanie podany póêniej. Publiczna dyskusja pokonkursowa przewidywana jest 20.10.2005 r. o godz. 12.00 w siedzibie Dyrekcji Generalnej Poczty Polskiej (termin dyskusji mo˝e ulec zmianie). Materiały konkursowe dost´pne b´dà w siedzibie DG PP, siedzibie OW SARP oraz na stronach internetowych Oddzia∏u. Sto∏eczny Zarzàd Rozbudowy Miasta dzia∏ajàcy w imieniu i na rzecz m. st. Warszawy, z siedzibà w Warszawie, przy ul. Oboênej 1a og∏osi∏ konkurs na wykonanie koncepcji pomnika Romana Dmowskiego – wraz z otoczeniem. Pomnik ma byç usytuowany na skwerze po po∏udniowej stronie skrzy˝owania Al. Ujazdowskich z Al. J.CH. Szucha, w pobli˝u pl. Na Rozdro˝u w Warszawie. Regulamin Konkursu oraz dodatkowe wyjaÊnienia dostepne sà pod adresem: www.szrm.pl. Termin sk∏adania wniosków o dopuszczenie do udzia∏u w konkursie up∏ywa 14.06.2005 r. o godz. 12:00. Termin sk∏adania prac konkursowych – 3.10.2005 r. w godz. od 10:00 do 15:00. Do kontaktu z uczestnikami konkursu uprawniona jest Teresa Kowalska – Pe∏nomocnik Dyrektora ds. Zamówieƒ Publicznych – pe∏niàca funkcj´ Sekretarza Organizacyjnego Konkursu: tel. (22) 556-44-21, fax (22) 827-39-22, e-mail: [email protected]. ▲ Pytanie postawione w tytule jest absurdalne, ale na tle pojawiajàcych si´ w mediach wypowiedzi krytykujàcych powojennà przebudow´ struktury Warszawy – przebudow´ wymagajàcà w niektórych sytuacjach usuni´cia ruin obiektów nadajàcych si´ jeszcze do odbudowy – doÊç istotne. Istotne, bo staje si´ po˝ywkà do g∏oszenia w Êwiecie takich sformu∏owaƒ jak “polskie obozy zag∏ady”, czy wywo∏anie przez Polsk´, która chcia∏a “umieraç za Gdaƒsk” II Wojny Âwiatowej. Bardzo ∏atwo wi´c uzupe∏niç takie enuncjacje kolejnym stwierdzeniem, ˝e ju˝ po zakoƒczeniu wojny zniszczyliÊmy miasto, aby obcià˝aç tym póêniej Niemców. Jedynie dla malejàcej wcià˝ garstki ludzi truizmem b´dzie przypomnienie, ˝e po wycofaniu si´ Niemców Warszawa – zw∏aszcza lewobrze˝na – by∏a gigantycznym polem ruin. Ruin planowo przez Niemców równanych z ziemià, – co jest ju˝ zapominane, a przez obcokrajowców w ogóle nieznane – tak, aby stolica naszego kraju zgodnie z rozkazem Hitlera znik∏a z powierzchni ziemi. Jedyne miasto w czasie tego wojennego kataklizmu tak potraktowane i chyba do rzymskiego niszczenia Kartaginy, – której Êlady zasypywano solà, aby ˝ycie si´ tam nie odrodzi∏o –nale˝a∏oby si´ w historii cofnàç dla znalezienia podobnej z premedytacjà dokonanej destrukcji. Ta nieprawdopodobna tragedia miasta stworzy∏a doÊç niespodziewanà mo˝liwoÊç uzdrowienia poprzedniej struktury urbanistycznej, która przedwojennej stolicy Polski stwarza∏a w jej rozwoju powa˝ne problemy. Nie wnikajàc w ich mnogoÊç warto przypomnieç choçby brak po∏àczeƒ ÊródmieÊcia z silnie si´ wówczas rozbudowujàcym ˚oliborzem. w tej sytuacji ju˝ du˝ym osiàgni´ciem by∏o np. przebicie w parterze zabudowy przy pl. Krasiƒskich ciàgu ulicznego wiodàcego na pó∏noc miasta, co dziÊ zaznaczone mamy jakby w symboliczny sposób w gmachu Sàdu Najwy˝szego. Nic dziwnego wi´c, ˝e w powojennych planach odbudowy Warszawy sprawy te sta∏y si´ pierwszoplanowe, w wyniku czego powsta∏a nie istniejàca przed wojnà Trasa N-S (dziÊ al. Jana Paw∏a II), a tak˝e po∏àczono – poprzez Ogród Saski – ▲ Spotkanie mia∏o na celu nie tyle odpowiedê ignorantom, ale te˝ promocj´ kolejnej ksià˝ki Jerzego G∏ówczewskiego. Spotkanie mia∏o charakter towarzyski. Jego g∏ówny bohater, jeden z ówczesnych m∏odych, zdobywajàcych doÊwiadczenia zawodowe pracowników BOS, w latach póêniejszych pracowa∏ przede wszystkim za granicà. Z powa˝aniem Maria So∏tys architekt SARP Czy zniszczyliÊmy przedwojennà Warszaw´? maj/czerwiec 2005 nie znaczenie pamiàtkowe (na podstawie fotografii ˝aden in˝ynier nie wyda oceny o mo˝liwoÊci odbudowy budynku) oraz dokumenty pisane – opinie, decyzje, protoko∏y formu∏owane specyficznym j´zykiem urz´dowym oraz donosy. Pozosta∏e cytowane projekty sà przywo∏ywane przez autorów wypowiedzi wybiórczo w zakresie odpowiadajàcym przyj´tej przez nich linii oskar˝enia. Na spotkanie w Oddziale Warszawskim SARP, w Êrod´ 18 maja, przybyli przede wszystkim ludzie z pokolenia, które w stowarzyszeniu tworzy Ko∏o 51. Niektórym potencjalnym absolwentom tego rocznika ówczesna w∏adza przypisa∏a czyny zbrodnicze, a propaganda nada∏a im stosownà opraw´. Oskar˝enia i wyroki przesun´∏y ich powrót na Wydzia∏ Architektury i do ˝ycia zawodowego na drugà po∏ow´ lat 50. Obecnie formu∏owane oskar˝enia, podobnie jak ówczesne pe∏nià w mym przekonaniu doraênà funkcj´. Ich znaczenie jest jeszcze do koƒca nie sprecyzowane, poniewa˝ godzà np. w osoby nie˝yjàce jak Stanis∏aw Jankowski – Agaton, któremu w uw∏aczajàcych s∏owach odmówiono w dyskusji publicznej w siedzibie Urz´du Dzielnicy Wola prawa do tablicy pamiàtkowej umieszczonej na projektowanym deptaku ulicy Ch∏odnej. www.warszawa.sarp.org.pl 3 “Warszawskie przedszkole 1946”, fot. Jan Dobrowolski ul. Marsza∏kowskà z pl. Bankowym, otwierajàc i ten ciàg uliczny na pó∏noc. Nie potrzeba specjalisty, aby dostrzec w takim dzia∏aniu koniecznoÊç usuni´cia na tych trasach pozosta∏oÊci zniszczonej zabudowy, czasem nawet mo˝liwej do odnowienia. Nie czyniono tego jednak bezmyÊlnie dà˝àc do zachowania tego, co wartoÊciowe, czego przyk∏adem mo˝e byç przeprowadzenie nie istniejàcej równie˝ przed wojnà Trasy W-Z tak, aby obj´∏a ona swymi pasmami ruchu znajdujàce si´ na jej osi ruiny pa∏acu Radziwi∏∏ów. Umo˝liwi∏o to póêniejszà jego odbudow´, przez co powsta∏ bardzo charakterystyczny i zarazem malowniczy fragment tego urbanistycznego za∏o˝enia, ∏àczàcy przesz∏oÊç z naszym dniem dzisiejszym. w pami´ci zapewne ju˝ niewielu zachowa∏y si´ charakterystyczne czerwone tablice Biura Odbudowy Stolicy umieszczane na ruinach obiektów zabytkowych, zapewniajàcych im prawnà ochron´. Krytykom tamtych dni mog´ przyznaç, ˝e nie obesz∏o si´ bez pomy∏ek, czego przyk∏adem mo˝e byç ocena jednego z pracowników BOS-u, wybitnego architekta o przedwojennej og∏adzie i kulturze, dotyczàca koniecznoÊci rozbiórki koÊcio∏a Zbawiciela z uwagi na powa˝ne uszkodzenia filarów w jego podziemiu. Jak wiadomo koÊció∏ zosta∏ przy odpowiednim wysi∏ku uratowany i odbudowany, a autor w jak najlepszej wierze zrobionej ekspertyzy do koƒca swych dni przygn´biony by∏ mo˝liwoÊcià jej uwzgl´dnienia. Zastanówmy si´ jednak te˝ nad mo˝liwoÊcià zachowania zrujnowanego zabytku i jego odbudowy, a mam przyk∏adowo na myÊli kamieniczki na rogu ulic Ksià˝´cej i Nowego Âwiatu, które w pierwszych latach powojennych, zgodnie z projektem konkursowym na tzw. wówczas Wspólny Dom proponowano wyburzyç. Warto zwróciç uwag´, ˝e projekt ten przewidywa∏ zamkni´cie osi al. Ujazdowskich w∏aÊnie tym gmachem – z czego dziÊ cz´sto sami nie zdajemy sobie sprawy – o architektonicznie rozrzeêbionej, na po∏udnie zwróconej i wyniesionej par´ metrów ponad poziom pl. Trzech Krzy˝y fasadzie. W sumie monumentalne za∏o˝enie urbanistyczne wzbogacajàce najbardziej charakterystyczny dla War- 4 www.warszawa.sarp.org.pl szawy Trakt Królewski. Do rozbiórki jednak nie dosz∏o i w rezultacie mamy w tym miejscu, na reprezentacyjnym ciàgu ulicznym miasta, ewidentnà kpin´ z elementarnej myÊli urbanistycznej, martwy Êlepymi murami, przeciwstawionymi rozs∏onecznionej fasadzie, majàcej zamykaç oÊ al. Ujazdowskich – zau∏ek, oÊmieszajàcy jednà z europejskich przecie˝ stolic. W sytuacji takiej mamy na szalach decyzyjnej wagi z obu jej stron wartoÊci kulturowe, z jednej zabytkowego budynku o przestarza∏ym w swym wn´trzu uk∏adzie funkcjonalnym a z drugiej wspó∏czeÊnie kszta∏towane za∏o˝enie urbanistyczne o wielkim walorze artystycznym. Musimy dokonaç wyboru, myÊlàc oczywiÊcie o kulturowym aspekcie tej sprawy. Prefekt Departamentu Seny G. E. Hausmann przebudowujàc w 2. po∏owie XIX w. ÊródmieÊcie Pary˝a, przebijajàc w jego zabudowie szerokie ulice otwierajàce perspektywy na monumentalne obiekty przeszed∏ do historii nie z racji niszczenia tego miasta, ale za nadanie mu splendoru i Êwiatowej skali. Dla uspokojenia naszego sumienia warto zauwa˝yç, ˝e tak unikalny w swym uk∏adzie kolejno otwierajàcych si´ w perspektywie ciàgu ulicznego trójkàtnych przestrzeni (Pa∏ac Namiestnikowski, Uniwersytet i Pa∏ac Staszica), Trakt Królewski powsta∏ w wyniku wyburzeƒ na tych w∏aÊnie trójkàtach. Na zakoƒczenie chcia∏bym przypomnieç ludzi tamtego poczàtkowego czasu, czasem go∏ymi r´koma odgruzowujàcych swe miasto, bez Êrodków materialnych i technicznych, zgn´bionych, ˝e kraj nie ma tej wolnoÊci, o którà walczyli, tych ludzi z BOS-u, którzy nie liczyli na wynagrodzenie i którzy – jak pisano – je˝eli mieli buty szli inwentaryzowaç ruiny, a ci którzy ich nie mieli obrysowywali ich pomiary. Obawiam si´, ˝e zrozumiejà to jedynie ci, którzy co najmniej przeszli przez “przedszkole” tamtego czasu (jak na fotografii). Trudniejsze to b´dzie dla tych, którzy tego sobie po prostu nie sà w stanie wyobraziç i od których – mimo wszystko – w ich wypowiedziach oczekiwa∏bym wi´cej umiaru, a mo˝e nawet szacunku. Tadeusz Barucki konkursy c.d. Uznawanie kwalifikacji zawodowych architektów i in˝ynierów budownictwa w Unii Europejskiej w projekcie nowej dyrektywy Rozstrzygni´cia 21 grudnia 2004 r. Rada Unii Europejskiej przyj´∏a wspólne stanowisko dotyczàce nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. kwalifikacji zawodowych we wszystkich paƒstwach Unii Europejskiej oraz paƒstwach Europejskiej Organizacji Gospodarczej. Lizboƒska strategia rynku wewn´trznego Unii w dziedzinie us∏ug wymaga, pod has∏em “nowe europejskie rynki pracy otwarte i dost´pne dla wszystkich”, nowego jednolitego systemu w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Wprowadzenie u∏atwieƒ w Êwiadczeniu us∏ug jednak b´dzie wykonalne pod warunkiem poszanowania przepisów zapewniajàcych ochron´ i bezpieczeƒstwo konsumenta – us∏ugobiorcy, obowiàzujàcych w paƒstwie przyjmujàcym us∏ugodawc´. Ponadto w paƒstwie przyjmujàcym, w którym dany zawód jest zawodem regulowanym, wymaga si´ ustalenia czy kwalifikacje przybysza odpowiadajà kwalifikacjom wymaganym dla tego zawodu. w przypadku stwierdzenia niedomagaƒ wprowadzono mo˝liwoÊç potwierdzenia kwalifikacji poprzez zdanie testu umiej´tnoÊci bàdê ich uzupe∏nienie przez dodatkowe szkolenie lub odbycie sta˝u adaptacyjnego. W II etapie konkursu na koncepcj´ rewaloryzacji i modernizacji Parku Zdrojowego wraz z zagospodarowaniem fragmentu terenu przyleg∏ego do parku oraz modernizacji i odtworzenia Pasa˝u Sienkiewicza i pasa˝u èródlana w Konstancinie-Jeziornie przyznano 2 równorz´dne nagrody: – pracy wykonanej przez zespó∏ autorski w sk∏adzie: arch. Grzegorz Chodkowski, arch. Emil Karpowicz, arch. kraj. Krzysztof Romanowski, arch. kraj. Rafa∏ Mroczkowski, stud. arch. kraj. Krzysztof Ogonowski, oraz – pracy wykonanej przez firm´ ABIES – Architektura Krajobrazu: zespó∏ autorski w sk∏adzie: arch. Jerzy Grochulski, arch. kraj. Barbara Kraus-Galiƒska, arch. Stanis∏aw Stefanowicz, arch., arch. kraj. Joanna Ways, arch. kraj Magdalena Chrapka; wspó∏praca autorska: arch. Tomasz Dawidczyk, arch. Rados∏aw Gralak, tech. Konrad Matulaniec, arch. kraj. Monika Weso∏owska; kosztorys: Maria Czekalska; konsultacje (w I etapie): dr. Micha∏ Fic, arch. kraj. Ma∏grzata Woêniak; pomoc techniczna: arch. kraj. Urszula Tokarczyk. I nagrod´ w konkursie na projekt budynku Filharmonii Olsztyƒskiej przyznano projektowi CONSULTORA Sp. z o.o. z Poznania; II – Warsztatowi Architektury Pracownia Autorska Krzysztof Koz∏owski – Sopot; III – arch. Jackowi Rzyskiemu z Warszawy, TREX sp. z o.o. Wyróznienia przyznano projektom pracowni: tmA Architecture SARL D’Architecture – Pary˝, Francja; 2N Studio Architektury Beata M∏ynarskaNawratek – Gliwice oraz MEGALIT Sp. z o.o. – Olsztyn. ▲ Uznawanie kwalifikacji zawodowych architektów i in˝ynierów budownictwa zosta∏o wyra˝one w cz´Êci ogólnej projektu dyrektywy nast´pujàco: • “W przypadku zawodów obj´tych ogólnym systemem uznawania kwalifikacji, paƒstwa cz∏onkowskie powinny zachowaç prawo do okreÊlania minimalnego poziomu kwalifikacji wymaganego dla zagwarantowania w∏aÊciwej jakoÊci us∏ug Êwiadczonych na ich terytorium.” • “Krajowe regulacje w dziedzinie architektury oraz podejmowania i wykonywania dzia∏alnoÊci zawodowej przez architektów majà bardzo ró˝norodny zakres. w wi´kszoÊci paƒstw cz∏onkowskich dzia∏alnoÊç w dziedzinie architektury prowadzona jest de jure bàdê de facto przez osoby posiadajàce ▲ Pierwszy wniosek wraz z propozycjà dyrekty w y Komisja Europejska przed∏o˝y∏a do Parlamentu Europejskiego 7 marca 2002 r. i po uzyskaniu opinii Komitetu Ekonomiczno – Spo∏ecznego Parlament w pierwszym czytaniu przedstawil swojà opini´ 11 lutego 2004 r. Nast´pnie Komisja powtórnie przed∏o˝y∏a zmieniony wniosek 20 kwietnia 2004 r. w dniach 9 -12 maja 2005 r. w Parlamencie Europejskim w Strasburgu odby∏o si´ drugie czytanie projektu dyrektywy, po wprowadzeniu poprawek dotyczàcych w szczególnoÊci zawodów regulowanych i medycznych, zosta∏a skierowana do Rady Unii Europejskiej do ostatecznej akceptacji. Projekt nowej dyrektywy w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych zak∏ada, i˝ jej wprowadzenie spowoduje uproszczenie i konsolidacj´ dotychczas obowiàzujàcych przepisów dwunastu dyrektyw sektorowych dla tzw. wolnych zawodów, w tym zawodu architekta oraz trzech dyrektyw ogólnych obejmujàcych zawód in˝yniera budownictwa, w jednym nowym akcie Unii Europejskiej. Nowa dyrektywa powinna uproÊciç struktur´ i usprawniç funkcjonowanie systemu z jednoczesnym zachowaniem podstawowych warunków i gwarancji. W szczególnoÊci nale˝y spodziewaç si´ wi´kszej elastycznoÊci w swobodnym przep∏ywie osób z kwalifikacjami zawodowymi i wi´kszej swobody Êwiadczenia us∏ug oraz bardziej uposzczonych warunków ni˝ stosowanych dotychczas w zakresie swobody przedsi´biorczoÊci. Zgodnie z Traktatem Europejskim jednym z celów wprowadzenia nowej dyrektywy jest zniesienie przeszkód w swobodnym przep∏ywie osób i us∏ug mi´dzy paƒstwami cz∏onkowskimi. w szczególnoÊci dotyczy to mo˝liwoÊci wykonywania zawodu na w∏asny rachunek lub w formie pracownika najemnego w innym paƒstwie Unii. Zasadà jest wzajemne uznawanie wykszta∏cenia i I nagrod´ w konkursie na wykonanie koncepcji przebudowy placu Weteranów 1863 r. w Warszawie wraz z budowà domu kultury i sali widowiskowej przyznano projektowi Spó∏ki Andrzej Kiciƒski Architekt. III nagrod´ otrzyma∏a praca wykonana przez Spó∏k´ TREX. 3 równorz´dne wyró˝nienia przyznano firmom: Olenderek & Olenderek Architekci "OOA" Sp. z o.o., NUX Edward Dylawerski oraz APA Markowscy Architekci sp. z o.o. maj/czerwiec 2005 prawo dla architekta www.warszawa.sarp.org.pl 5 wy∏àcznie tytu∏ architekta lub dodatkowo tak˝e inny tytu∏, przy czym osoby te nie majà wy∏àcznoÊci na prowadzenie takiej dzia∏alnosci, chyba, ˝e wynika to z przepisów ustawowych. Dzia∏alnoÊç ta, bàdê tylko niektóre jej rodzaje, mo˝e byç wykonywana tak˝e przez przedstawicieli innych zawodów, w szczególnoÊci przez in˝ynierów, którzy uzyskali specjalistyczne wykszta∏cenie w dziedzinie budownictwa lub sztuki budowania. w celu uproszczenia niniejszej dyrektywy nale˝y odnieÊç si´ do poj´cia “architekt”, aby wyznaczyç zakres stosowania przepisów dotyczàcych automatycznego uznawania kwalifikacji w dziedzinie architektury, bez uszczerbku dla odr´bnosci wyst´pujàcych w przepisach krajowych regulujàcych tà dzia∏alnoÊç.” • “Aby system uznawania kwalifikacji zawodowych by∏ skuteczny, powinny zostaç ustalone jednolite procedury i zasady post´powania w zakresie jego wprowadzenia w ˝ycie, jak równie˝ okreÊlone warunki wykonywania zawodu.” Wymogi jakie stawia nowa dyrektywa polegajàce na kompilacji ustaleƒ dyrektyw sektorowych i ogólnych okreÊlajàcych dotychczas sposoby uznawania kwalifikacji zawodowych, poprzez uproszczenie zarzàdzania i dostosowanie ich do post´pu naukowego i technicznego, w szczególnoÊci w przypadku koordynacji minimalnych wymogów w zakresie wykszta∏cenia dla potrzeb automatycznego uznawania kwalifikacji, b´dzie prowadzi∏ powo∏any wspólny komitet ds. uznawania kwalifikacji zawodowych. Obecnie np. w zakresie uznawania wykszta∏cenia architektów dzia∏a przy Komisji Europejskiej Komitet ds. Nauki i Kszta∏cenia w Dziedzinie Architektury, w którym po akcesji przedstawicielstwo posiada równie˝ Polska. Bardzo istotne znaczenie w uznawaniu kwalifikacji jest wprowadzenie nowych przepisów dotyczàcych potrzeby dalszego kszta∏cenia i dokszta∏cania, które ma za zadanie umo˝liwienie sta∏ego zaznajamiania si´ ze zmianami wynikajàcymi z post´pu technicznego i naukowego w danych dziedzinach. Nowa dyrektywa nie dotyczy dzia∏alnoÊci zwiàzanych z wykonywaniem w∏adzy publicznej. Dyrektywa wprowadza szereg u˝ywanych w niej poj´ç np.: • co to jest zawód regulowany? – poj´cie brzmi: Jest to dzia∏alnoÊç za- 6 www.warszawa.sarp.org.pl wodowa lub zespó∏ dzia∏alnoÊci zawodowych, których podj´cie, wykonywanie, lub jeden ze sposobów wykonywania wymaga, bezpoÊrednio bàdê poÊrednio na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, posiadania specjalnych kwalifikacji zawodowych. w szczególnoÊci u˝ywanie tytu∏u zawodowego zastrze˝onego na mocy obowiàzujàcych przepisów dla osób posiadajàcych odpowiednie kwalifikacje zawodowe, stanowi sposób wykonywania tej dzia∏alnoÊci. • lub co to sà kwalifikacje zawodowe? – poj´cie brzmi: Sà to kwalifikacje potwierdzone dokumentem stwierdzajàcym posiadanie kwalifikacji z poÊwiadczeniem kompetencji i/lub doÊwiadczenia zawodowego. Z tego wynikajà warunki uznania kwalifikacji zawodowych, t.j. w przypadku, je˝eli w przyjmujàcym paƒstwie cz∏onkowskim podj´cie lub wykonywanie zawodu regulowanego jest uzale˝nione od posiadania okreÊlonych kwalifikacji zawodowych, w∏aÊciwy organ w tym paƒstwie obowiàzany jest zezwoliç na podj´cie i wykonywanie tego zawodu na tych samych warunkach, które obowiàzujà w∏asnych obywateli. Wyjàtek stanowi zapis w Za∏àczniku I dyrektywy uznajàcy cz∏onkostwo w organizacjach zawodowych wyszczególnionych w Irlandii i Zjednoczonym Królestwie np. dla in˝ynierów budownictwa “Institution of Civil Engineers”. Do tego jeszcze w zale˝noÊci od wymagaƒ dla danego zawodu odnoÊnie poziomu wykszta∏cenia majà zastosowanie cztery poziomy kwalifikacji A,B,C i D. W dyrektywie okreÊlone zosta∏y równie˝ inne poj´cia, definiujàce co to sà: dokument potwierdzajàcy posiadanie kwalifikacji, kszta∏cenie regulowane, doÊwiadczenie zawodowe, sta˝ adaptacyjny, test umiej´tnoÊci. Zw∏aszcza nowym poj´ciem jest kierownik przedsi´biorstwa, które nie wyst´puje w polskim prawodawstwie okreÊlajàcym poj´cia dyrektora i kierownicze stanowisko. Istotnym w sprawie jest uregulowanie o potwierdzeniu kwalifikacji zawodowych wydanych przez paƒstwo trzecie (z poza obszaru Unii Europejskiej), które mo˝e byç uznane w przypadku, je˝eli aplikant legitymuje si´ odpowiednim wykszta∏ceniem i trzyletnim doÊwiadczeniem zawodowym zdobytym na terytorium paƒstwa cz∏onkowskiego, je˝eli to paƒstwo uzna∏o i potwierdzi∏o to doÊwiadczenie. w danym przypadku uznanie kwalifikacji zawodowych umo˝liwia beneficjentowi wykonywanie zawodu w paƒstwie przyjmujàcym na tych samych warunkach, jakie obowiàzujà obywateli tego paƒstwa, z tym ˝e mo˝e byç uznany tylko zawód porównywalny. Swobody dotyczàce Êwiadczenia us∏ug i przedsi´biorczoÊci stanowià nowe uregulowania dla prowadzenia dzia∏alnoÊci w zakresie tego samego zawodu w innym paƒstwie cz∏onkowskim oraz w przypadku przeniesienia si´. Je˝eli przeniesienie si´ ma nawet charakter tymczasowy i okazjonalny podlega indywidualnej ocenie, lecz w uznaniu i wykonywaniu kwalifikacji zawodowych tym samym rygorom, jakie wyst´pujà w stosunku do obywateli paƒstwa przyjmujàcego. Istniejà jednak mo˝liwoÊci wy∏àczenia np. mo˝e to byç automatyczna rejestracja tymczasowa lub cz∏onkostwo pro forma w organizacji lub instytucji zawodowej. Nie mo˝e to powodowaç utrudnienia w Êwiadczeniu us∏ug ani dodatkowych kosztów. Paƒstwo cz∏onkowskie mo˝e wymagaç od us∏ugodawcy informacji o ubezpieczeniu w ka˝dym kolejnym roku. W przypadku Êwiadczenia us∏ug po raz pierwszy mo˝e wymagaç nast´pujàcych dokumentów: potwierdzenia obywatelstwa, zaÊwiadczenia o zgodnoÊci prowadzonej dzia∏alnoÊci z obowiàzujàcym prawem oraz potwierdzenia kwalifikacji zawodowych, a us∏ugi Êwiadczone przy u˝yciu tytu∏u zawodowego wymagajà zachowania tytu∏u z paƒstwa rodzimego z którego osoba przyby∏a. Natomiast, je˝eli aplikant dokona∏ sta˝u adaptacyjnego i zda∏ test umiej´tnoÊci, us∏ugi sà Êwiadczone przy u˝yciu tytu∏u u˝ y wanego w paƒstwie przyjmujàcym. W∏aÊciwe organy paƒstwa przyjmujàcego mogà za˝àdaç od odpowiadajàcych organów paƒstwa rodzimego aplikanta - us∏ugodawcy informacji o jego niekaralnoÊci i prowadzeniu dzia∏alnoÊci zgodnie z prawem oraz zapewniajà prawid∏owe rozpatrywanie sk∏adanych na niego skarg . Us∏ugobiorca mo˝e ˝àdaç od us∏ugodawcy przekazania wszelkich informacji wynikajàcych z prawa wspólnotowego. Warunki regulujàce uznawanie kwalifikacji zawodowych i Êwiadczenie us∏ug w dziedzinie architektury zosta∏y przeniesione z dyrektywy 85/384/EWG odpowiednio jak wynikajàce z w∏àczenia ustaleƒ innych dyrektyw sektorowych regulujàcych wymagania dotyczàce osób uprawiajàcych tzw. wolne zawody, a w Polsce zwane “zawodami zaufania publicznego”. Kszta∏cenie architekta obejmuje co najmniej czteroletnie studia w pe∏nym wymiarze godzin albo szeÊç lat studiów na uniwersytecie lub w porównywalnej instytucji oÊwiatowej, z których co najmniej trzy lata prowadzone sà w pe∏nym wymiarze godzin. Do dzia∏alnoÊci zawodowej architekta nale˝à rodzaje dzia∏alnoÊci zazwyczaj wykonywane pod tytu∏em zawodowym “architekta”. Ponadto uznaje si´, ˝e osoby, które zosta∏y upowa˝nione w danym paƒstwie cz∏onkowskim do u˝ywania tytu∏u architekta ze wzgl´du na osiàgni´cia w dziedzinie architektury, spe∏niajà równie˝ warunki niezb´dne do wykonywania dzia∏alnoÊci pod tytu∏em zawodowym “architekta”. Dowodem na to jest Êwiadectwo wydane przez ich rodzime paƒstwo cz∏onkowskie. konkursy c.d. Dwie spoÊród równorz´dnych trzech nagród w konkursie na koncepcj´ architektoniczno-urbanistycznà terminala pasa˝erskiego Mi´dzynarodowego Portu Lotniczego ¸ódê-Lublinek otrzyma∏y spó∏ki projektowe z Warszawy: Autorska Pracownia Architektury CAD oraz JSK Architekci. Trzecià przyznano firmieSTYL Sp z o.o. z Katowic Autorska Pracownia Architektury CAD Spó∏ka z o.o. otrzyma∏a I nagrod´ w konkursie na koncepcj´ Domu Pomocy Spo∏ecznej w Gdyni przy ul. Pawiej wraz z zagospodarowaniem terenu; II – Rayss Szymaƒski Architekci, Gdynia; III – JM Architekci Sp. z o.o. z Gdaƒska. Nagrody równorz´dne w konkursie na koncepcj´ architektonicznà budynku ratusza miejskiego wraz z zagospodarowaniem terenu, ulicy-∏àcznika na odcinku od ul. Wilanowskiej do Al. Wojska Polskiego, a tak˝e miejsc parkingowych w Konstancinie-Jeziornej otrzyma∏y projekty firm: INARKO Sp. z o.o. z Gliwic (arch. A Duda, arch. H. Zubel; Kancelaria Inwestycyjna “PropertyProject” Sp. z o.o. z Warszwy (arch. Jacek Pleskacz, arch. Adrian Górecki); Pracownia Urbanistyki i Architektury Marek Solnica z ¸odzi oraz Mierzejewski, Kasprzycki MK Sp. z o.o. z Warszawy. Pracownia Projektowa Janusz Pachowski – PPiP z Warszawy uzyska∏a I nagrod´ w konkursie na koncepcj´ architektoniczno–urbanistycznà centrum informacyjno-administracyjnego oraz parku w Legionowie. II nagrod´ otrzyma∏a ARCA A&C Sp. z o.o. (Warszawa); III – Biuro Inwestycyjne Quadra Plan Sp. z o.o. (Warszawa). Wyró˝niono projekty firm: Pysall Rouge Architectem wraz z Bart∏omiejem Kisielewskim (Berlin) oraz Britt-Plan Sp. z o.o.(Warszawa) 29 listopada 2004 og∏oszono wyniki konkursu SARP nr 931 na opracowanie projektu koncepcyjnego rewitalizacji bezpoÊredniego otoczenia Domów Towarowych WARS, SAWA i JUNIOR w Warszawie ▲ Przepisy ujednolicone w sprawie podejmowania dzia∏alnoÊci zawodowej na wykonywanie okreÊlonego zawodu regulowanego dotyczà dokumentów i zaÊwiadczeƒ. Dokumentami tymi sà: • dokument potwierdzajàcy obywatelstwo danej osoby, ▲ Warunki uznania zawodu regulowanego sprowadzajà si´ do poÊwiadczenia wyksztalcenia i kompetencji lub dokumentów potwierdzajàcych kwalifikacje zawodowe na tych samych warunkach, jakie obowiàzujà w paƒstwie przyjmujàcym. Ogólny system uznawania dyplomów przyznawanych przez wy˝sze uczelnie w paƒstwach cz∏onkowskich Unii Europejskiej wymaga ukoƒczenia edukacji zawodowej trwajàcej co najmniej trzy lata. w przypadku in˝yniera budownictwa jest wymagane posiadanie dyplomu wy˝szej uczelni technicznej. PoÊwiadczenie potwierdzajàce kwalifikacje zawodowe musi byç wydane przez w∏aÊciwy organ zgodnie z obowiàzujàcymi przepisami i powinno potwierdzaç takie kwalifikacje na poziomie co najmniej równowa˝nym do wymaganego od w∏asnych obywateli. Istnieje jednak równie˝ cezura, i˝ zezwolenie na dost´p do zawodu lub jego wykonywanie jest udzielane tak˝e wnioskodawcom, którzy wykonywali dany zawód w pe∏nym wymiarze czasu przez dwa lata w okresie ostatnich dziesi´ciu lat w innym paƒstwie cz∏onkowskim, o ile oczywiÊcie posiadajà poÊwiadczenie kompetencji lub dokumenty potwierdzajàce posiadanie kwalifikacji. Ponadto wszelkie kwalifikacje zawodowe, które mimo i˝ nie spe∏niajà wymogów dotyczàcych dost´pu do zawodu lub jego wykonywania w paƒstwie rodzimym, stanowià na mocy przepisów dyrektywy podstaw´ do przyznania ich posiadaczowi praw nabytych i sà równie˝ traktowane, jako posiadane kwalifikacje zawodowe. Jednak˝e przy ró˝nicach w czasokresie lub programie kszta∏cenia paƒstwo przyjmujàce mo˝e umo˝liwiç aplikantowi wybór mi´dzy odbyciem sta˝u adaptacyjnego a zdaniem testu umiej´tnoÊci. Je˝eli wykonywanie zawodu wymaga dok∏adnej znajomoÊci prawa krajowego i jest to zasadniczà i trwa∏à cechà dzia∏alnoÊci zawodowej, paƒstwo przyjmujàce mo˝e samo wyznaczyç sta˝ adaptacyjny lub test umiej´tnoÊci. Warunki uznawania doÊwiadczenia zawodowego dotyczà dzia∏alnoÊci prowadzonych na w∏asny rachunek albo na stanowisku kierownika przedsi´biorstwa. W danym przypadku dotyczy to wolnych zawodów m. inn. architekta spe∏niajàcego minimalne wymogi w zakresie kszta∏cenia z dokumentami potwierdzajàcymi posiadanie kwalifikacji na potrzeby podejmowania i prowadzenia dzia∏alnoÊci zawodowej. Dokument potwierdzajàcy posiadanie kwalifikacji architekta, wymieniony w Za∏àczniku V dyrektywy, podlega automatycznemu uznaniu i stanowi dowód odbycia kszta∏cenia, które rozpocz´∏o si´ nie wczesniej ni˝ w akademickim roku odniesienia. maj/czerwiec 2005 Ogólny system uznawania dokumentów potwierdzajàcych posiadanie kwalifikacji w przypadku architektów jest okreÊlony w Za∏àczniku V 7 dyrektywy. www.warszawa.sarp.org.pl 7 • kopie poÊwiadczeƒ kwalifikacji zawodowych lub • dokument potwierdzajàcy posiadanie kwalifikacji uprawniajàcy do wykonywania danego zawodu oraz • zaÊwiadczenie o doÊwiadczeniu zawodowym, jeÊli jest niezb´dne. W przypadkach wàtpliwoÊci paƒstwo przyjmujàce mo˝e si´ zwróciç o potwierdzenie autentycznoÊci Êwiadectw i dokumentów do w∏aÊciwego organu w paƒstwie, które wyda∏o te dokumenty. Organ dokonujàcy uznania wykszta∏cenia mo˝e równie˝ wezwaç wnioskodawc´ do przedstawienia informacji w zakresie niezb´dnym do wyjaÊnienia ró˝nic w stosunku do programu kszta∏cenia w kraju przyjmujàcym. W okreÊlonych okolicznoÊciach mo˝e wyst´powaç potrzeba przedstawienia jeszcze innych dokumentów np. odnoÊnie dobrej reputacji, wykroczeƒ zawodowych, ubezpieczenia od odpowiedzialnoÊci zawodowej, upad∏oÊci firmy, zakazu dzia∏alnoÊci, niekaralnoÊci oraz ewentualnie wynikajàce ze specyfiki zawodu. Wymagane powy˝ej informacje powinny byç przedstawione w ciàgu dwóch miesi´cy. Organ uznajàcy paƒstwa przyjmujacego mo˝e równie˝ za˝àdaç przedstawienia Êwiadectwa potwierdzajàcego zgodnoÊç dokumentu z dyrektywà wydanego przez organ paƒstwa rodzimego. W pr z y padku, je˝ el i pa ƒ st wo przyjmujàce wymaga od swoich obywateli podejmujàcych wykonywanie zawodu regulowanego z∏o˝enia przysi´gi, wówczas podobnie osobie z innego paƒstwa umo˝liwia si´ skorzystanie z odpowiedniej równowa˝nej formu∏y. Paƒstwa cz∏onkowskie, instytucje i inne osoby prawne sà obowiàzane do zapewnienia poufnoÊci przekazywanych im informacji. U˝ywanie tytu∏ów zawodowych i z wykszta∏cenia jest uzale˝nione od prawnych regulacji w paƒstwie przyjmujàcym. Ty t u ∏ y s à u ˝ y wa ne , w m i a r ´ mo˝liwoÊci, w skróconej formie w j´zyku paƒstwa, w którym tytu∏ zosta∏ uzyskany. ZnajomoÊç j´zyków Osoby, którym uznaje si´ kwalifikacje zawodowe posiadajà (muszà po- 8 www.warszawa.sarp.org.pl siadaç) znajomoÊç j´zyka wymaganà do wykonywania dzia∏alnoÊci zawodowej w przyjmujàcym paƒstwie cz∏onkowskim. Inne kwestie które zosta∏y uregulowane w dyrektywie to: • wyznaczenie w ka˝dym paƒstwie cz∏onkowskim oÊrodka informacji, jako punktu informacyjnego dla obcokrajowców, który równie˝ b´dzie dostarcza∏ informacje Komisji Europejskiej, • powstanie jednego Komitetu ds. Uznawania Kwalifikacji Zawodowych przy Komisji Europejskiej, • wprowadzenie systemu sprawozdawczoÊci z paƒstw cz∏onkowskich, które powinny przesy∏aç co dwa lata do Komisji sprawozdania ze stosowania systemu, a Komisja co pi´ç lat b´dzie sporzàdzaç raport w sprawie wdro˝enia dyrektywy, • Komisja w stosownych przypadkach b´dzie mog∏a zezwoliç danemu paƒstwu na czas okreÊlony na odstàpienie od stosowania okreÊlonego przepisu dyrektywy, • Dyrektywa wejdzie w ˝ycie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urz´dowym Unii Europejskiej (Official Journal). Reasumpcja sprowadza si´, moim zdaniem, do zachowania zasad subsydiarnoÊci oraz proporcjonalnoÊci. Organizacja i treÊç systemu edukacyjnego oraz programów kszta∏cenia pozostajà w wy∏àcznej kompetencji paƒstw cz∏onkowskich. Ponadto, na paƒstwach cz∏onkowskich spoczywa odpowiedzialnoÊç za okreÊlenie na ich w∏asnym terytorium wymaganych kwalifikacji oraz innych warunków okreÊlajàcych zdobywanie i wykonywanie danego zawodu, a tak˝e zakresu dzia∏aƒ przyporzàdkowanych danemu zawodowi. Stanowione przez paƒstwa cz∏onkowskie przepisy nie mogà byç przeszkodà dla swobodnego przep∏ywu pracowników, swobody przedsi´biorczoÊci oraz swobody Êwiadczenia us∏ug. Zatem efektywna ochrona tych˝e swobód wymaga∏a ustanowienia wspólnych zasad, umo˝liwiajàcych obywatelom paƒstw cz∏onkowskich uznawanie ich kwalifikacji zawodowych w innych paƒstwach cz∏onkowskich, tak aby mogli oni tam˝e wykonywaç zawód regulowany. Nowe zasady przed∏o˝one w nowej dyrektywie zosta∏y sformu∏owane zgodnie z zasadà subsydiarnoÊci. Dzia∏ania takie, jak zwi´kszenie liberalizacji w zakresie swobody Êwiadczenia us∏ug, bliskie partnerstwo pomi´dzy sektorem prywatnym a publicznym za pomocà platform zawodowych, jak równie˝ nadanie wi´kszego znaczenia w∏aÊciwym instytucjom krajowym, stanowià jedynie ich praktyczne zastosowanie. Natomiast dzia∏ania wspólnotowe ograniczone w treÊci i formie do tego, co jest ÊciÊle konieczne do zapewnienia skutecznego osiàgni´cia i wprowadzenia w ˝ycie dyrektywy. Instrument prawny dyrektywy, przed∏o˝ony zgodnie z artyku∏em 47 Traktatu o WE, spe∏nia to wymaganie w zakresie, który jest okreÊlony przez powiàzanie paƒstw cz∏onkowskich z realizowanymi celami. JednoczeÊnie pozostawia si´ im swobod´ wyboru formy i najbardziej odpowiednich Êrodków do osiàgni´cia tych celów. Ponadto, projekt nowej dyrektywy konsoliduje dotychczas istniejàce w dziedzinie uznawania kwalifikacji zawodowych instrumenty prawne, a jednoczeÊnie, opierajàc si´ na zebranych doÊwiadczeniach, upraszcza i ulepsza dotychczasowy system. Zasady przyj´te w nowej dyrektywie zosta∏y sformu∏owane zgodnie z zasadà proporcjonalnoÊci. Dzia∏ania takie, jak zwi´kszenie liberalizacji w zakresie swobody Êwiadczenia us∏ug, bliskie partnerstwo pomi´dzy sektorem prywatnym a publicznym za pomocà platform zawodowych, rozwój zakresu wykorzystania procedur komitetowych (komitologii), jak równie˝ nadanie wi´kszego znaczenia w∏aÊciwym instytucjom krajowym we wdra˝aniu dyrektywy, nie wykraczajà poza to, co jest wymagane do osiàgni´cia wyznaczonych celów. Instytucje wspólnotowe oraz paƒstwa cz∏onkowskie, poprzez ca∏oÊciowà konsolidacj´ istniejàcych zasad uznawania kwalifikacji zawodowych w odniesieniu do zawodów regulowanych i wolnych zawodów w tym jednolitym systemie, b´dà mia∏y niczym nieograniczane mo˝liwoÊci dla zwi´kszania dost´pu do rynków pracy oraz swobody Êwiadczenia us∏ug. Kazimierz Andrzej Kobylecki architekt Artyku∏ ukaza∏ si´ pierwotnie w “In˝ynierze Budownictwa”, nr 2/2005. Obecnie drukowana wersja zosta∏a przez autora zaktualizowana. Informacja o iloÊci nowych planów miejscowych* Pokazane poni˝ej w tabeli dane wskazujà na iloÊç planów miejscowych, b´dàcych w opracowaniu i uchwalonych na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 roku. Tabela porównuje stan z 10 miesi´cy po wejÊciu w ˝ycie ustawy (11 lipca 2003 r.) do stanu z 20 miesi´cy po jej wejÊciu w ˝ycie (31 marca 2005 r.). Dane uzyskano z urz´dów wojewódzkich, które zajmujà si´ uzgadnianiem planów miejscowych i ocenà ich zgodnoÊci z przepisami prawnymi. Dane te nie mówià jeszcze o powierzchni terenów, obj´tych planami. Z informacji uzupe∏niajàcych przes∏anych przez urz´dy wojewódzkie wynika, ˝e niektóre miasta i gminy uchwalajà plany dla du˝ych obszarów, niekiedy dla ca∏ych gmin i so∏ectw, inne zaÊ przyj´∏y zasad´ ˝e lepiej uchwaliç ma∏e, jednostkowe plany ni˝ wydawaç decyzje administracyjne (np. woj. dolnoÊlàskie). Pierwsze ogólnopolskie badanie statystyczne planowania przestrzennego w gminach za 2004 r., które na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury prowadzi GUS, da wyniki wskazujàce na stopieƒ pokrycia planami powierzchni gmin w koƒcu 2005 r. OczywiÊcie trzeba pami´taç, ˝e w gminach obowiàzujà równie˝ plany, uchwalone po 1 stycznia 1995 roku, które zgodnie z przeprowadzonym pilota˝em badania statystycznego planowania miejscowego obejmowa∏y w dniu wejÊcia w ˝ycie ustawy prawie 14% powierzchni miast i gmin, a w rozbiciu na typy jednostek, w gminach wiejskich stanowi∏o to 15,5%, gminach miejsko-wiejskich i miastach na prawach powiatu pokrycie osiàga∏o wartoÊç 11% –12%. Najwi´kszy udzia∏ powierzchni posiadajàcych plany miejscowe jest w miastach, bo a˝ 27%. Zwa˝ywszy wi´c na relacje w u˝ytkowaniu terenów w poszczególnych typach jednostek samorzàdowych, gdzie w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich dominujà tereny rolnicze, a w miastach udzia∏ u˝ytków rolnych i leÊnych te˝ nie nale˝y do najmniejszych, mo˝na powiedzieç, ˝e stopieƒ pokrycia planami powierzchni miast i gmin przekracza powierzchnie b´dàce aktualnie w zabudowie a iloÊç wdro˝onych procedur planistycznych na podstawie ustawy z 2003 roku znaczàco wzrasta. Plany Miejscowe sporzàdzane w trybie Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. O Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym (Dz. U. 2003r. Nr 80 poz. 717 z póên. zm.) dane od wejÊcia w ˝ycie Ustawy 11 lipca 2003 r. uzyskane z urz´dów wojewódzkich L.p. Województwo IloÊç zawiadomieƒ o przystàpieniu do sporzàdzenia planów miejscowych Stan na 12.05. 2004 Stan na 31.03. 2005 IloÊç planów miejscowych znajdujàcych si´ w uzgodnieniach Stan na 12.05. 2004 IloÊç planów miejscowych uchwalonych Stan na 31.03. 2005 Stan na 12.05. 2004 Stan na 31.03. 2005 1 DolnoÊlàskie 209 485 51 359 4 2 Kujawsko-Pomorskie 108 257 30 123 0 57 3 Lubelskie 72 134 10 29 1 24 4 Lubuskie 54 126 10 77 2 85 5 ¸ódzkie 118 224 9 70 1 21 6 Ma∏opolskie 196 269 73 297 5 148 7 Mazowieckie 147 501 11 252 1 99 8 Opolskie 49 96 38 75 5 45 9 842 Podkarpackie 62 201 15 152 0 31 10 Podlaskie 36 140 10 160 1 60 11 Pomorskie 448 779 55 311 5 196 226 678 132 478 14 88 34 82 4 30 1 6 12 Âlàskie 13 Âwi´tokrzyskie 14 Warmiƒsko-Mazurskie 105 204 20 137 0 92 15 Wielkopolskie 313 704 55 260 1 163 16 Zachodniopomorskie 125 280 22 81 7 36 2302 5164 545 2891 48 1993 *Informacja Departamentu ¸adu Przestrzennego Ministerstwa Infrastruktury przy ul. Marsza∏kowskiej na odcinku pomi´dzy Alejami Jerozolimskimi a ulicà Sienkiewicza, ze szczególnym uwzgl´dnieniem Pasa˝u Wiecha. Sàd konkursowy przyzna∏ I nagrod´ – konsorcjum pracowni MASS oraz Bulanda i Mucha Architekci, II – zespo∏owi arch. Aleksandra Chylaka. Pierwsze wyró˝nienie otrzyma∏a firma Broadway Malyan, drugie – firma RKW Polska. Konkurs, którego organizacj´ zleci∏a firma DTC RE – w∏aÊciciel d. Domów Towarowych “Centrum” zosta∏ przygotowany we wspó∏pracy z NAM. Mia∏ charakter otwarty w pierwszym etapie oraz ograniczony za zaproszeniami w drugim etapie. Uczestniczy∏o w nim pi´ç zespo∏ów wyselekcjonowanych przez sàd konkursowy na postawie zg∏oszeƒ firm i projektantów. maj/czerwiec 2005 konkursy c.d. Inne: Zespó∏y Andrzeja Bulandy (Bulanda, Mucha Architekci, Warszawa) oraz Marka Dunikowskiego (DDJM Biuro Architektoniczne, Kraków) znalaz∏y si´ wÊród 11 zaproszonych do udzia∏u w mi´dzynarodowym konkursie architektonicznym na budynek Muzeum Historii ˚ydów Polskich w Warszawie. Sàd Konkursowy zaprosi∏ tak˝e do udzia∏u w konkursie architektów t.j.: David Chipperfield, David Chipperfield Architects, Wielka Brytania; Peter Eisenman, Eisenman Architects, USA; Zvi Hecker, Zvi Hecker Architect, Izrael/Niemcy; Kengo Kuma, Kengo Kuma & Ass., Japonia; Daniel Libeskind, Studio Daniel Libeskind, USA; Rainer Mahlamaeki, Lahdelma & Mahlamaeki Architects, Finlandia; Josep Luis Mateo, MAP Architects, Hiszpania; Jesus Hernandez Mayor, Casanova + Hernandez Architects, Holandia oraz Gesine Weinmiller, Weinmiller Architekten, Niemcy. W przygotowaniu: OW SARP informuje, ˝e przygotowywany jest konkurs na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania przestrzennego ÊródmieÊcia W´growa. Aktualna informacja o konkursach zawsze na stronie internetowej OW. www.warszawa.sarp.org.pl www.warszawa.sarp.org.pl 9 nagrody Nagrody Ministra Infrastruktury 22 kwietnia br. na Zamku Królewskim w Warszawie odby∏a si´ uroczystoÊç wr´czenia Nagród Ministra Infrastruktury za prace dyplomowe, doktorskie, habilitacyjne i publikacje w dziedzinie architektury, budownictwa, urbanistyki, gospodarki przestrzennej, mieszkaniowej i komunalnej oraz geodezji i kartografii. w tegorocznej – 39. edycji Konkursu w imieniu Ministra Infrastruktury Krzysztofa Opawskiego Nagrody wr´cza∏ Podsekretarz Stanu Andrzej Bratkowski w obecnoÊci Ministra Nauki i Informatyzacji Micha∏a Kleibera. Komisja przyzna∏a 50 nagród i 62 wyró˝nienia: za prace dyplomowe magisterskie 20 nagród i 29 wyró˝nieƒ, za prace dyplomowe in˝ynierskie 2 nagrody i 4 wyró˝nienia, za prace doktorskie 11 nagród i 16 wyró˝nieƒ, za prace habilitacyjne 5 nagród i 2 wyró˝nienia, za publikacje 12 nagród, 11 wyró˝nieƒ oraz 2 nagrody specjalne. WÊród nagrodzonych prac znalaz∏y si´ dwie zwiàzane osobami autorów ze Êrodowiskiem warszawskich architektów. Ksià˝ki Atrium – przestrzeƒ spo∏eczna w budynku wielofunkcyjnym – dr in˝. arch. Janusza Pachowskiego oraz Zawód Architekt. O etyce zawodowej i moralnoÊci architektów – prof. dr hab. arch. Konrada Kucza-Kuczyƒskiego otrzyma∏y Nagrody Ministra Infrastruktury 2004 za publikacj´ w dziedzinie architektury, budownictwa, urbanistyki, gospodarki przestrzennej, mieszkaniowej i komunalnej oraz geodezji i kartografii. Wzorem lat ubieg∏ych w roku 2005 po raz czterdziesty zostanà przyznane kolejne nagrody Ministra Infrastruktury. Wnioski mo˝na sk∏adaç osobiÊcie w Departamencie Architektury i Budownictwa Ministerstwa Infrastruktury, ul. Wspólna 4, tel. 661-8189, pok. 1070 lub przesy∏aç pocztà pod 10 www.warszawa.sarp.org.pl adresem: Ministerstwo Infrastruktury, Departament Architektury i Budownictwa, ul. Wspólna 4, 00-926 Warszawa, w terminie do 31 paêdziernika 2005 r. Regulamin zg∏aszania wniosków i przyznawania nagród dost´pny jest w internecie pod adresem na stronach Ministerstwa: www.mi.gov.pl. wystawy Architektura plakatu, graficy architekci z kr´gu Politechniki Warszawskiej w latach 1915-39 Muzeum Plakatu w Wilanowie do 19 czerwca 2005 Na wystawie pokazano 185 plakatów, reklam i grafik autorstwa 41 architektów-plakacistów wywodzàcych si´ z kr´gu Wydzia∏u Architektury PW. M.in. dwie nieznane prace Jerzego Hryniewieckiego (1908-1988: plakat wystawy "Warszawa wczoraj dziÊ jutro", którà w Muzeum Narodowym w Warszawie Hryniewiecki projektowa∏ oraz plakat udzia∏u Polski w Wystawie Âwiatowej EXPO'39 w Nowym Jorku. Nak∏ad tego plakatu wys∏ano do Nowego Jorku w koƒcu sierpnia 1939. Nie ocala∏ w Polsce, ale i nie zaginà∏ zupe∏nie w Ameryce. Muzeum pozyska∏o go w chwili monta˝u wystawy. Wystawie towarzyszy dwuj´zyczny katalog polsko-angielski z reprodukcjami druków reklamowych i notami biograficznymi, m.in.: Stanis∏awa Brukalskiego (1894-1967), Jerzego Gelbarda (18941944), Macieja Nowickiego (1910-1950) oraz Mariana Walentynowicza. Od Marywilu do Wola Parku Muzeum Woli, do 31 sierpnia 2005 Na wystawie zaprezentowano dzieje bazarów, targowisk i hal targowych od po∏owy XVII w do dziÊ. Wi´cej: www.muzeumwoli.mhw.pl Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wroc∏awiu – dzie∏o Maxa Berga Wroc∏aw, Muzeum Architektury 17 czerwca – 27 listopada 2005 We wroc∏awskim Muzeum Architektury zostanie otwarta wystawa, na której zaprezentowane zostanà oryginalne projekty i rysunki Maxa Berga oraz Hansa Poelziga, archiwalne i wspó∏czesne fo- tografie, modele architektoniczne i animacja komputerowa. Ekspozycji towarzyszyç b´dà tablice z fotografiami z epoki wraz z opisami w trzech wersjach j´zykowych. Wroc∏awska Hala Ludowa jest obecnie powszechnie uznawana za jedno z najwa˝niejszych dzie∏ w architekturze Êwiatowej XX wieku. Prawnie podlega ochronie konserwatorskiej od 24 kwietnia 1962 roku, kiedy to zosta∏a wpisana do rejestru zabytków. w 2002 roku przystàpiono do sporzàdzenia dokumentacji, której celem jest wpisanie Hali Stulecia na list´ Âwiatowego Dziedzictwa Dóbr Kultury UNESCO. Wystawie towarzyszyç b´dzie obszerna publikacja w j´zyku polskim i angielskim. Wi´cej: www.ma.wroc.pl Piotr Biegaƒski – architekt warszawski. W stulecie urodzin Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 24 czerwca – 18 sierpnia 2005 Organizatorzy zapraszajà na uroczysty wernisa˝ , które odb´dzie si´ 23 czerwca o godz. 17 w siedzibie Muzeum przy Rynku Starego Miasta 42. Wi´cej: www.mhw.pl W Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie zostanie ods∏oni´ta tablica pamiàtkowa poÊwi´cona Piotrowi Biegaƒskiemu w stulecie Jego urodzin. Termin uroczystoÊci zostanie podany na stronie internetowej OW. Kraina dziwnych snów... ˚ydowskie miejsca w Otwocku Fotografie Tomasza Brzostka Elblàg, Centrum Kultury i Współpracy Mi´dzynarodowej 4 paêdziernika – 4 listopada 2005 Zofia Czeczot-Krotkiewska 1914-2005 Nasza droga Kole˝anka architekt cz∏onek ko∏a “Plener”, cz∏onek OW SARP od r. 1953. Pochodzi∏a z rodziny “historycznej” – Czeczotów (tych z Filaretów i Filomatów) – ojciec Zofii by∏ in˝ynierem kolejnictwa w Petersburgu. Zosia by∏a najm∏odszà z rodzeƒstwa, urodzi∏a si´ w Petersburgu – mia∏a trzy siostry i brata. Po wybuchu rewolucji rodzina uciek∏a do Polski i zamieszka∏a w Warszawie. Jedna z sióstr by∏a architektem – projektowa∏a m.in. domy u˝ytecznoÊci publicznej dla PKP. Zosia zacz´∏a studia w 1935 r. na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Ukoƒczy∏a je po wojnie – dyplom mgr architekta uzyska∏a 13 VII 1949 r. w czasie okupacji pracowa∏a jako technik arch. w Wydziale Planowania Miasta w Zarzàdzie Miejskim w Warszawie. Od 1949 r. pracowa∏a w Pracowni Staromiejskiej Z.O.R. (Zak∏ad Osiedli Robotniczych) a póêniej do emerytury w Miastoprojekcie Stolica. W latach odbudowy Warszawy pracowa∏a przy projektowaniu domów na Rynku Starego Miasta (nr 21 i 21A), przy ul. Piwnej 31 i 38A. Wraz z kolegami m.in. Witoldem Binkowskim, Hipolitem Jewniewiczem, Januszem Krotkiewskim, projektowa∏a wn´trze kawiarni “Krokodyl”. Zosi´ pozna∏am na studiach po wojnie – bardzo mi przypad∏a do gustu – dowcipna, weso∏a kole˝anka (troch´ starsza, pewna siebie, znajàca Êrodowisko). Po dyplomie uczyliÊmy si´ razem do egzaminu z architektury polskiej (egzamin u prof. Zachwatowicza) – wtedy pozna∏am jà bli˝ej. Zosia pracowa∏a w Miastoprojekcie – projektowa∏a odbudow´ domów mieszkalnych, ja natomiast projektowa∏am budownictwo przemys∏owe wi´c nasze drogi si´ rozmin´∏y. Spotka∏yÊmy si´ znowu w latach 1990 w “Klubie Seniora”, który potem podzieli∏ si´ i przekszta∏ci∏ m.in. w Ko∏o Mi∏oÊników Sztuki pod przewodnictwem kol. Heleny Szymaniak. (po Jej tragicznej Êmierci Ko∏o zmieni∏o charakter i zrzesza∏o wy∏àcznie architektów – malarzy i przyj´∏o nazw´ “Plener”). Zacz´liÊmy jeêdziç na Stefania Jab∏oƒska 1916-2004 Pozna∏am Stefci´ w Kole “Mi∏oÊników Sztuki”, prowadzonym przez Kol. arch. Helen´ Szymaniak. Bardzo szybko polubi∏yÊmy jà – Stefcia by∏a b. pogodnà, towarzyskà, otoczonà zawsze przyjació∏kami (z innych bran˝), które zawsze odwiedza∏y nasze wystawy malarstwa. Stefa pochodzi∏a z rodziny podwarszawskich rolników – by∏a bardzo zdolna i mia∏a ambicj´ ˝eby ukoƒczyç studia – dyplom mgr in˝yniera architekta uzyska∏a na Politechnice Warszawskiej w r. 1951. Pracowa∏a zawodowo w wykonastwie budowlanym poczàtkowo w SPB jako kierownik budowy (np. przy ul. Senatorskiej: pa∏ac B∏´kitny, Biblioteka), od r. 1951 w Sto∏ecznej Dyrekcji B.O.R.-u jako inspektor nadzoru przy odbudowie Starego Miasta i innych zabytkowych budowli np. Królikarni, murów Starego Miasta. Bra∏a te˝ udzia∏ w konkursach (np. na koÊció∏ w Cz´stochowie). Wraz z in˝. Rzyzackim zaprojektowa∏a Dom RzemieÊlników-Instalatorów przy ul. Wàski Dunaj oraz Dom Metalowców przy ul. Brzozowej. ˚ycie osobiste poÊwi´ci∏a ojcu, z którym mieszka∏a w Warszawie (rodzinne gospodarstwo odziedziczy∏ jej brat) i piel´gnowa∏a go do Êmierci. Lubi∏a malowaç i doskonali∏a swój warsztat w Polsce i we Francji. Malowa∏a g∏ównie akwarele – pejza˝e. Bra∏a udzia∏ w wystawach. Bardzo by∏a przez wszystkich lubiana. Do ostatnich dni czynna i samodzielna zmar∏a niespodziewanie – dla nas – nigdy si´ nie skar˝y∏a, nie prosi∏a o pomoc ani nie narzeka∏a. By∏a bardzo mi∏à starsza Panià. Cichutkà i pogodnà, mimo ˝e od dzieciƒstwa s∏abego zdrowia. Bardzo nam Jej brakuje W imieniu Kole˝anek i Kolegów z Ko∏a “Plener”. Barbara ¸y˝wiƒska po˝egnania Eligia Maria Wakulicz-Drzewiecka ur. 2.03.1930 – zm. 20.08.2004 Marcin Oborski ur. 25.05.1962 – zm. 9.11.2004 Alicja Wilczyƒska ur. 11.01.1934 – zm. 19.11.2004 Jerzy Brabander zm. 09.12.2004 Zofia Krotkiewska ur. 26.07.1914 – zm. 15.03.2005 maj/czerwiec 2005 wspomnienia plenery, nawiàzaliÊmy kontakt z architektami malujàcymi – z Pary˝a, Edynburga i Wenecji. OrganizowaliÊmy te˝ wystawy “mi´dzynarodowe”. Zosia bra∏a w nich czynny udzia∏ dopóki pozwala∏o jej na to zdrowie. Pi´knie malowa∏a kwiaty. Ostanie pi´ç lat sp´dzi∏a w prywatnym “domu pogodnej jesieni” w Markach. ByliÊmy z nià w sta∏ym kontakcie. Niech Ci Zosiu ziemia lekkà b´dzie. Zofia Kosakiewicz-Przybylska ur. 30.03.1927 – zm. 16.03.2005 Jacek Nowicki ur. 4.08.1921 – zm. 25.03.2005 Marek Martens ur. 20.02.1933 – zm. 10.04.2005 Piotr Nagabczyƒski ur. 12.08.1931 – zm. 20.04.2005 Jan Oko∏o-Ku∏ak ur. 31.07.1929 – zm. 8.05.2005 Oskar Hansen 1922-2005 architekt-urbanista wizjoner absolwent Wy˝szej Szko∏y Technicznej w Wilnie oraz Wydzia∏u Architektury PW Interesowa∏ Go cz∏owiek, jego dom, otoczenie, miasto – stworzy∏ koncepcj´ tzw. linearnego systemu ciàg∏ego i formy otwartej, czyli urbanistyki przychylnej ludziom, funkcjonalnej i nie przyt∏aczajàcej monumentalnymi budowlami. Âlady wieloletniej Jego dzia∏alnoÊci w Warszawie oglàdaç mo˝na m.in. na osiedlu Przyczó∏ek Grochowski. www.warszawa.sarp.org.pl 11 nowe ksià˝ki Architektura w Warszawie. Lata 1965–1989 W piàtym ju˝ tomie serii katalogówatlasów, prezentowana jest architektura Warszawy z lat 1965-1989. Ta druga po∏owa epoki PRL-u jest tak samo s∏abo rozpoznana jak pierwsza, którà pokazaliÊmy w tomie za lata 1945-1965. Epoka tzw. realnego socjalizmu to czas nieustannych kryzysów, pozornej “ma∏ej stabilizacji”, absurdów gospodarki planowej, politycznych represji komunistycznego re˝ymu, który programowo lansowa∏ fikcj´ nowoczesnoÊci w tzw. epoce gierkowskiej, doprowadzajàc w dekadzie lat osiemdziesiàtych do kryzysu, stanu wojennego i cofni´cia cywilizacyjnego o kilka dekad. Pog∏´biajàcy si´ kryzys wywo∏a∏ ostatecznie rewolucj´ o Êwiatowych konsekwencjach: powstanie “SolidarnoÊci”, rozpad systemu komunistycznego w Europie, odzyskanie przez Polsk´ wolnoÊci. Dla architektury by∏o to trudne çwierçwiecze, które daje si´ ujàç jako sekwencja trzech architektonicznych/stylistycznych “epok”: 1. póênego modernizmu lat szeÊçdziesiàtych, o jeszcze stosunkowo wysokim poziomie; 2. masowego budownictwa epoki gierkowskiej z jej megaosiedlami, które ostatecznie rozbi∏y tkank´ urbanistycznà miasta, a zarazem wprowadzenia do pejza˝u Warszawy nieznanych dotàd wie˝owców jako dominant; 3. g∏´bokiej recesji w dekadzie lat osiemdziesiàtych. By∏ to równoczeÊnie – paradoks tych czasów – czas powrotu do tradycji architektury jako wolnego zawodu, który zapoczàtkowa∏y pierwsze prywatne pracownie architektoniczne. Zacz´to je zak∏adaç w latach osiemdziesiàtych. Prze∏ama∏y one monopol obowiàzujàcych w ca∏ym okresie istnienia PRL-u, paƒstwowych biur projektowych, dokonujàc erozji komunistycznego systemu zawodowego. Najbardziej charakterystycznym zjawiskiem w architekturze warszawskiej lat 1965-1989 by∏y koÊcio∏y, które okaza∏y si´ w istocie jedynym wolnym obszarem dla architektonicznej twórczoÊci. To mi´dzy innymi dzi´ki architekturze sakralnej pojawi∏ si´ u nas, choç ze znacznym opóênieniem, postmodernizm, który mimo g∏´bokiego kryzysu ekonomicznego podcinajàcego egzystencj´ architektury wprowadza∏ do krajobrazu Warszawy nowe wartoÊci. By∏a to zapowiedê zmian, które dokona∏y si´ wraz z upadkiem komunizmu. Rok 1989 koƒczy pó∏wiecze istnienia PRL-u i jego architektury jako jednego z podstawowych czynników politycznej represji w systemie totalitarnym. M.L. www.warszawa.sarp.org.pl Staraniem Fundacji Pro Architectura, za∏o˝onej w Krakowie w 2003 r., której celem jest popularyzacja osiàgni´ç w dziedzinie architektury wspó∏czesnej jak równie˝ dokumentacja dorobku twórców architektury, ukaza∏ si´ przewodnik Architektura polska po 1990 roku – Ma∏opolska. Jest on pierwszym tomem serii publikacji, które stanowiç b´dà prezentacj´ osiàgni´ç w dziedzinie architektury poszczególnych województw. Przewodnik wydany jest w wersji polsko-angielskiej. Ksià˝ka jest zapisem stanu ma∏opolskiej architektury prze∏omu wieków. Zaprezentowano w niej 127 obiektów, ka˝dy z nich przedstawiono na zdj´ciu, podano podstawowe informacje o autorach, funkcji, lokalizacji, materia∏ach i opatrzono krótkim opisem. w chwili obecnej Fundacja przygotowuje tom drugi przewodnika, który poÊwi´cony b´dzie architekturze Âlàska. Marta LeÊniakowska, Architektura w Warszawie. Lata 19465–1989. Arkada – Pracownia Historii Sztuki. wyd. 1, Warszawa 2005, ISBN 83-908950-7-2. Format 13x22 cm. Cena 35 z∏. Sprzeda˝ prowadzi Agencja kanon: fax (22) 612 47 16, tel. (22) 612 47 17, [email protected] Architektura w Warszawie Ukaza∏o si´ od dawna oczekiwane trzecie z kolei wydanie katalogu-atlasu prezentujàcego najciekawsze, zachowane do dziÊ obiekty architektury i wybrane pomniki Warszawy od czasów najdawniejszych (od ~1300 roku) po wspó∏czesne. Przypomnijmy, ˝e katalog zawiera 1000 obiektów, 995 fotografii, 120 rzutów i rysunków, 25 map sektorowych, kalendarium najwa˝niejszych wydarzeƒ z historii miasta, jego architektury i urbanistyki, indeksy. Pierwsze wydanie Architektury w Warszawie ukaza∏o si´ w 1998 r. Marta LeÊniakowska, Architektura w Warszawie. Arkada – Pracownia Historii Sztuki. wyd. 3, Warszawa 2005, ISBN 83-908950-8-0. Format 13x22 cm. Cena 45 z∏. Sprzeda˝ prowadzi Agencja kanon: fax (22) 612 47 16, tel. (22) 612 47 17, [email protected] 12 Architektura Ma∏opolski Architektura polska po 1990 roku – Ma∏opolska. Fundacja Pro Architectura. Format: 17x17 cm; cena 25 z∏. Sprzeda˝ prowadzi Biuro Fundacji, ul. Ujejskiego 7/3, 30-102 Kraków, tel. (48) 422 14 99, e-mail: [email protected]; www.proarchitectura.org. Architekt warszawski i mazowiecki Informacje OW SARP ISSN 1425-6894 OW SARP, 00-950 Warszawa, ul. Foksal 2 tel. (22) 8267439, 8278710, fax 8267456 e-mail: [email protected] www.warszawa.sarp.org.pl kanon Agnieszka Tratkiewicz-Nawrocka 04-302 Warszawa, ul. Osowska 27/1 tel. (22) 6124717, fax 6124716 e-mail: [email protected]
