BĘDĘ DENTYSTĄ pod redakcją Karoliny Sołtowskiej

BĘDĘ DENTYSTĄ pod redakcją Karoliny Sołtowskiej

BĘDĘ DENTYSTĄ
pod redakcją
Karoliny Sołtowskiej
1
Od autorów
Podręcznik Będę dentystą został napisany z myślą o anglojęzycznych studentach stomatologii,
którzy ukończyli już ogólny kurs języka polskiego przynajmniej na poziomie A1 / A2.
Podręcznik ma przygotować przyszłych dentystów do rozmowy i pracy z pacjentem oraz
średnim personelem pracującym w gabinecie stomatologicznym. Materiał językowy został
zebrany podczas zajęć klinicznych i naszych wizyt u lekarzy stomatologów. Obejmuje nie
tylko słownictwo potrzebne podczas samego zabiegu, ale również to umożliwiające
telefoniczną rejestrację pacjenta, wyjaśnienie podstawowych zasad higieny jamy ustnej czy
zebranie wywiadu lekarskiego. Materiał leksykalny ma przygotować do komunikacji podczas
zabiegów typowych dla stomatologii zachowawczej, ortodoncji i protetyki oraz chirurgii. W
opracowaniu i przygotowaniu podręcznika wykorzystaliśmy sugestie zarówno wykładowców
jak i studentów.
Podręcznik przeznaczony jest do nauki pod kierunkiem lektora i przewidziany jest na około
50 godzin.
2
From the authors
Będę dentystą is a textbook primarily written to address the linguistic necessities of English
speaking dentistry students who have successfully completed a preliminary course of Polish
language. The textbook is an essential kit for preparing the ‘future dentist’ for an interactive
communication with patients and the medical staff in a dental hospital. The linguistic material
hereby presented is derived from regular conversations that ensued between dentists, patients
and the assisting personnel during our visits to dental clinics as well as during clinical
rotations. It embodies not only the medical vocabulary used during procedures but also
incorporates the simple vocabulary needed for a medical consultation, explanation of basic
oral hygiene to a patient and even the registration of a patient by phone. The lexicon
employed will prepare the student for an effective and efficient communication during dental
procedures. While compiling the script, we took into consideration suggestions from lecturers
and students alike.
This book is intended for use under the guidance of an instructor. It boasts an estimated fifty
hours worth of lessons and exercises.
3
SPIS TREŚCI
I.
Klinika stomatologiczna (Karolina Sołtowska) ……………………………………………………....
2
II.
Higiena jamy ustnej (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) …………………………….
6
III.
Jama ustna (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ………………………………………
10
IV.
Zęby (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) …………………………………………….
12
V.
Budowa zęba (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………………
17
VI.
Dolegliwości (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..…………
19
VII.
Wywiad dentystyczny (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) …………………………..
22
VIII.
Zabieg (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..………………..
26
IX.
Protetyka i ortodoncja (Tadeusz Jurek, Karolina Sołtowska) ………………………………………...
36
X.
Chirurgia (Tadeusz Jurek, Karolina Sołtowska) ……………………………………………………...
40
XI.
Stomatologia dziecięca (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..
45
XII.
Unit dentystyczny, narzędzia i materiały dentystyczne (Karolina Sołtowska) ...……...……………...
46
XIII.
Awaria (Karolina Sołtowska) …………………………………………………………………………
50
XIV.
Czy jeszcze pamiętasz? (Karolina Sołtowska) ……………………………………………………….
51
XV.
Słowniczek pojęć (Karolina Sołtowska) ...............................................................................................
59
4
I. KLINIKA STOMATOLOGICZNA
Ważne miejsca
Klinika stomatologii zachowawczej i periodontologii
Klinika stomatologii dziecięcej
Klinika chorób błony śluzowej jamy ustnej
Klinika protetyki
Klinika chirurgii stomatologicznej
Klinika chirurgii szczękowo-twarzowej
Poradnia
Klinika ortodoncji
Rejestracja (dyżur)
Sala zabiegowa
Instrumentarium
Sterylizatornia centralna
Mycie i dezynfekcja sprzętu
Magazyn
WC personelu
Pomieszczenie techniczne
Wyjście ewakuacyjne
Specjalizacje
stomatologia zachowawcza
restorative dentistry
chirurgia jamy ustnej
oral surgery
endodoncja
(choroby miazgi zęba)
endodontics
pedodoncja
(stomatologia dziecięca)
paedodontics
ortodoncja
orthodontics
patologia jamy ustnej
oral pathology
protetyka stomatologiczna
prosthodontics
choroby błony śluzowej
oral mucosal diseases
periodontologia
(choroby ozębnej)
periodontics
radiologia stomatologiczna
dental radiology
stomatologia zapobiegawcza
preventive dentistry
5
Rejestracja telefoniczna
Dialog 1
Dialog 2
Rejestratorka: Klinika Stomatologii, słucham.
R: Klinika Stomatologii, słucham.
Pacjentka: Dzień dobry, chciałabym umówić się na
P: Dzień dobry, chciałbym umówić się na kontrolę.
wizytę.
R: Na kiedy?
Rejestratorka: Na kiedy?
P: Na jutro na 15.00.
Pacjentka: Na piątek na godzinę 13.00.
R: Niestety jutro nie ma wolnych terminów. Czy może
Rejestratorka: Proszę bardzo. Jak się pani nazywa?
być w środę o 14.00?
Pacjentka: Anna Michalak.
P: Dobrze. Moje nazwisko Tomasz Szczepanik.
Rejestratorka: Poproszę telefon kontaktowy.
R: Proszę powtórzyć.
Pacjentka: 605 371 258.
P: Tomasz Szczepanik.
Rejestratorka: Ma pani u nas kartę?
R: Poproszę telefon kontaktowy.
Pacjentka: Tak.
P: 602 968 214.
Rejestratorka: Dziękuję, to wszystko. Do zobaczenia
R: Dziękuję. To wszystko. Do widzenia.
w piątek.
P: Do widzenia.
Pacjentka: Do zobaczenia.
Dialog 3
.
R: Klinika Stomatologii, słucham.
P: Dzień dobry, chciałabym umówić się na wizytę.
Niestety, ten termin jest zajęty.
R: Przepraszam, ale nie mówię dobrze po polsku.
Proszę poczekać.
I. Co oni mówią? Jak myślisz, co jest ważne? Proszę napisać.
REJESTRATOR / REJESTRATORKA
PACJENT / PACJENTKA
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
6
II. Proszę zdecydować, co to jest.
kontrola – konsultacja – zabieg
1. ………………………………………… Dentysta bada i leczy zęby.
2. ………………………………………… Dentysta kontroluje zęby.
3. ………………………………………… Dentysta rozmawia z pacjentem o jego problemach z zębami.
III. Proszę uzupełnić dialog.
kiedy – umówić – nazywa – kartę – terminów – powtórzyć – wszystko – kontaktowy – na – pasuje
R: Klinika Stomatologii, słucham.
P: Dzień dobry, chciałabym …………………………………… się na wizytę.
R: Na ………………………………?
P: Na środę ………………………… 15.00.
R: Niestety jutro nie ma wolnych …………………………. Czy ………………………… pani w piątek o 17.00?
P: Może być.
R: Jak się pani …………………………………?
P: Zuzanna Miśkiewicz.
R: Proszę ……………………………………….
P: Zuzanna Miśkiewicz.
R: Poproszę telefon ……………………………………….
P: 602 968 214.
R: Ma pani u nas …………………………………?
P: Tak, mam.
R: Dziękuję. To …………………………………. Do widzenia.
P: Do zobaczenia.
7
Hol:
Dialog 1
Dialog 2
- Pan Adam Nowak?
- Pani Anna Konieczna?
- To ja.
- To ja.
- Czy ma pan kartę?
- Czy ma pani kartę?
- Tak, mam.
- Nie, nie mam.
- Proszę iść ze mną.
- Proszę iść po kartę na dół.
po chwili
- Już mam.
- Proszę tutaj.
Pacjent się spóźnia.
Lekarz się spóźnia.
Poproszę numer PESEL.
I. Proszę napisać dialog – umówić pacjenta na wizytę i poprosić do gabinetu.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
8
II. HIGIENA JAMY USTNEJ
I. Proszę podpisać obrazki.
pasta do zębów – szczoteczka do zębów – płyn do płukania jamy ustnej (płukanka) – irygator
szczoteczka do czyszczenia języka – wykałaczka – elektryczna szczoteczka do zębów – nić dentystyczna
szczoteczka międzyzębowa
……………………
……………………
……………………
……………………
…………………
……………………
……………………
……………………
……………………
…………………
……………………
……………………
……………………
……………………
……………………
……………………
II. Proszę napisać, czym to robimy.
szczoteczką do czyszczenia języka – płynem do płukania ust – wykałaczką – pastą do zębów
za pomocą irygatora – szczoteczką do zębów – nicią dentystyczną
zęby szczotkujemy:
…………………………………………… i …………………………………………
zęby czyścimy:
(powierzchnie styczne)
zęby płuczemy:
…………………………………………… i …………………………………………
język czyścimy:
……………………………………………
…………………………………………… i …………………………………………
9
III. Proszę uzupełnić tekst.
używamy – zębów – fluorem – dentysty – razy – płuczemy – jedzeniu
JAK DBAMY O HIGIENĘ JAMY USTNEJ?
•
Zęby szczotkujemy trzy ……………….…………… dziennie po …………..………………….
•
Stosujemy odpowiednią technikę szczotkowania ……………………………………………….
•
Używamy pasty do zębów z …………………….
•
Jamę ustną ………..……………… płynem z fluorem przynajmniej raz dziennie (najlepiej wieczorem).
•
Wieczorem ………………………………………………………… nici dentystycznej.
•
Dwa razy do roku chodzimy do …………………………………… na kontrolę.
Proszę napisać zdania (konstrukcja proszę + infinitive).
1. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
2. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
3. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
4. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
5. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
6. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
IV. Proszę odpowiedzieć na pytania.
szczoteczka
miękka
twarda
średnia
10
TECHNIKA SZCZOTKOWANIA ZĘBÓW
Proszę ułożyć szczoteczkę
pod kątem 45°.
Proszę szczotkować cały łuk
szczęki a potem żuchwy.
Proszę szczotkować zęby ruchem
obrotowo-wymiatającym.
Powierzchnie żujące proszę
szczotkować ruchem tam i z powrotem.
Można delikatnie wykonywać
ruchy obrotowe.
Zęby przednie proszę
szczotkować metodą pionową.
Proszę końcówką główki
szczoteczki wykonywać ruchy
wymiatające.
Proszę szczotkować też język.
Źródło: http://www.dentonet.pl, 16.10.2010
11
I. Czy rozumiesz?
12
III. JAMA USTNA (oral cavity)
warga górna
(upper lip)
S
Z
C
Z
Ę
K
A
dziąsło
(gum)
górny łuk zębowy
(superior dental arch)
podniebienie
twarde
(hard palate)
gardło
(throat)
podniebienie
miękkie
(soft palate)
Ż
U
C
H
W
A
spoidło warg
(commissure of lips)
łuk podniebiennogardłowy
(palatoglossal arch)
język (tongue)
migdałek (tonsil)
warga dolna
(lower lip)
języczek (uvula)
dolny łuk zębowy
(inferior dental arch)
I. Jakie tu są słowa (12)?
P
O
D
N
I
E
B
I
E
N
I
E
R
T
H
W
F
Z
E
T
U
K
L
O
P
W
S
A
X
Ż
G
M
I
G
D
A
Ł
E
K
E
J
D
F
V
U
Y
W
Ą
Ą
Ó
G
S
Z
C
Z
Ę
K
A
W
C
M
D
S
R
H
Ł
M
Ń
W
A
Z
R
W
F
H
K
S
Ł
U
K
J
I
L
P
Z
Y
B
A
T
W
T
D
O
S
A
K
Ę
G
D
P
C
M
R
D
A
R
F
J
Ę
Z
Y
K
H
J
K
Z
L
G
O
P
A
S
A
P
O
I
K
U
Y
T
E
R
A
L
W
D
D
F
G
H
J
I
K
L
Z
K
C
B
N
M
G
T
W
A
R
D
E
P
O
U
T
R
E
A
W
13
II. Proszę podpisać rysunek.
………………………
S
.
.
.
.
.
.
…………………
górny łuk zębowy
(superior dental arch)
……………………
…………………
Ż
.
.
.
.
.
spoidło warg
(commissure of lips)
……………………
łuk podniebiennogardłowy
(palatoglossal arch)
………………………
………………………
………………………
……………………
dolny łuk zębowy
(inferior dental arch)
III. Czy rozumiesz?
14
IV. ZĘBY
ZĘBY
zdrowe
z próchnicą
1 ząb
stałe
mleczne
2, 3, 4 zęby
wyrznięte
niewyrznięte
5, 6, 7… zębów
stłoczone
szeroko rozstawione
ZĄB
chory ząb
chore zęby
martwy
boli mnie ząb
bolą mnie zęby
sztuczny
pasta / szczoteczka do zębów
I. Jaki może być ząb, jakie mogą być zęby?
ZĄB (M) sing.
ZĘBY pl.
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
II. Czy rozumiesz?
zęby jak perły
dostać w zęby
końskie zęby
suszyć zęby
ząb czasu
trzymać język za zębami
oko za oko, ząb za ząb
ostrzyć sobie zęby na coś
ani w ząb
wrzucić coś na ząb
15
mieć (to have)
wypełniać / wypełnić (to fill)
czyścić / myć (to clean / wash)
zatruć (to poison, to devitalize)
usuwać / usunąć (to extract)
szczotkować (to brush)
płukać (to rinse)
ząb / zęby
leczyć (to treat / cure)
wybielać (to whiten)
uratować (to save)
stracić (to lose)
złamać (to break)
znieczulać / znieczulić (to anaesthetize)
16
UZĘBIENIE CZŁOWIEKA
(human dentition)
kieł (canine)
siekacze (incisors)
siekacz środkowy
(central incisor)
zęby przedtrzonowe
(premolars)
siekacz boczny
(lateral incisor)
pierwszy
przedtrzonowy
(first premolar)
zęby trzonowe
(molars)
drugi
przedtrzonowy
(second premolar)
pierwszy trzonowy
(first molar)
drugi trzonowy
(second molar)
ząb mądrości
(wisdom tooth)
I. Proszę napisać, jaka jest forma singular.
1. ………………………………………
siekacze
2. ………………………………………
kły
3. ………………………………………
zęby przedtrzonowe
4. ………………………………………
zęby trzonowe
II. Proszę napisać, jaki to jest termin dentystyczny (jaki to ząb).
1. jedynka
………………………………………………………
2. dwójka
………………………………………………………
3. trójka
………………………………………………………
4. czwórka
………………………………………………………
5. piątka
………………………………………………………
6. szóstka
………………………………………………………
7. siódemka
………………………………………………………
8. ósemka
………………………………………………………
17
III. Proszę podpisać rysunek.
……………………
………………………………
…………………
……………………………
…………………
…………………
……………………
…………………
……………………
…………………
………………
górny, -a
lewy, -a
prawy, -a
dolny, -a
zęby górne prawe
zęby górne lewe
18
17
16
15
14
13
12
11
21
22
23
24
25
26
27
28
48
47
46
45
44
43
42
41
31
32
33
34
35
36
37
38
zęby dolne prawe
zęby dolne lewe
I. Proszę przeczytać.
1. prawa górna jedynka
11
siekacz środkowy
2. lewa dolna dwójka
32
siekacz boczny
3. prawa dolna trójka
43
kieł
4. lewa górna czwórka
24
pierwszy (ząb) przedtrzonowy
5. prawa dolna piątka
45
drugi przedtrzonowy
6. lewa górna szóstka
26
pierwszy trzonowy
7. prawa górna siódemka
17
drugi trzonowy
8. lewa dolna ósemka
38
trzeci trzonowy
18
II. Jak to przeczytasz?
położenie zęba
1. prawa dolna czwórka
numer
nazwa
……………………………………
………………………………………
47
drugi trzonowy
……………………………………
………………………………………
32
………………………………………
5. lewa dolna jedynka
……………………………………
………………………………………
6. lewa górna szóstka
……………………………………
………………………………………
7. …………………………………
18
………………………………………
8. ………………………… piątka
35
………………………………………
2. …………………………………
3. lewa dolna trójka
4.…………………………………
III. Proszę pracować w parach – ty mówisz numer, kolega mówi nazwę zęba.
IV. Proszę uzupełnić tekst.
Ile dorosły człowiek ma zębów?
Ile mamy zębów? Jak się nazywają?
Mamy 32 (trzydzieści dwa) zęby:
16 (szesnaście) na górze (szczęka ......................) i 16 na dole (................................................ = ..........................).
Mamy 4 siekacze na górze (siekacze górne) – 2 prawe i 2 lewe,
4 siekacze na dole (siekacze dolne) – 2 prawe i 2 lewe.
Mamy 2 kły na górze (.........................................) - ............................................................... ,
2 kły na dole (.......................................... ) - ............................................................... .
Mamy 4 zęby przedtrzonowe na górze ( ................................................................) – 2 prawe i 2 lewe,
4 zęby przedtrzonowe na dole ( ..................................................................) – 2 prawe i 2 lewe.
Mamy 6 zębów trzonowych na górze ( .....................................................................) – 3 prawe i 3 lewe,
6 zębów trzonowych na dole ( .........................................................……......) – 3 prawe i 3 lewe.
19
V. BUDOWA ZĘBA
komora miazgi zęba
(pulp chamber)
miazga (pulp)
zębina (dentin)
szkliwo
(enamel)
korona
(crown)
dziąsło
(gum)
szyjka
(neck)
kanał korzeniowy
(root canal)
kość
(bone)
ozębna
(periodontum)
cement
(cementum)
korzeń
(root)
kość wyrostka zębodołowego
(alvealar bone)
wierzchołek korzenia zęba
(apex)
zębodół
(dental alveolus)
zwój nerwowy
(plexus of nerves)
otwór wierzchołkowy
(apical foramen)
I. Co nie pasuje?
1. siekacz – kieł – dziąsło – ząb trzonowy
2. szyjka – zębina – korona – migdałek
3. dentystyczny – mleczny – martwy – stały
4. wizyta – kontrola – zabieg – język
5. szczoteczka – nić dentystyczna – płyn do płukania – szczęka
II. Proszę przeczytać. ☺
szczęka – żuchwa – przedtrzonowy – szczoteczka – wykałaczka – trzonowy – elektryczna – do czyszczenia
szczotkować – czyścić – języczek – stłoczony – niewyrznięte – sztuczny ząb – siekacz – szóstka – czwórka
szyjka – korzeń – dziąsło – kość
20
III. Proszę podpisać rysunek.
komora miazgi zęba
(pulp chamber)
……………………………
……………………………
………………………
…………………
………………………
…………………
………………………
ozębna
(periodontum)
…………………
zębodół
(dental alveolus)
otwór wierzchołkowy
(apical foramen)
………………………
cement
(cementum)
kość wyrostka zębodołowego
(alvealar bone)
wierzchołek korzenia zęba
(apex)
zwój nerwowy
(plexus of nerves)
21
VI. DOLEGLIWOŚCI
1. Ból zęba
(toothache)
2. Wypadnięcie wypełnienia
(filling loss)
3. Ubytek (dziura)
(cavity)
5. Zapalenie dziąseł
(gum inflammation)
6. Zapalenie miazgi zęba
(pulp inflammation)
7. Kamień nazębny
(tartar / calculus)
8. Nadwrażliwość
(oversensivity)
9. Parodontoza
(paradontosis)
10. Brak zęba
(tooth missing)
11. Przebarwienia
(staining, discoloration)
12. Przykry zapach z ust (halitoza)
(bad breath, halitosis)
13. Odsłonięte szyjki
(exposed tooth neck)
14. Bruksizm / zgrzytanie zębami
(bruxism)
4. Próchnica
(caries / decay)
15. Afta
(aphthous ulcer)
I. Co mówi pacjent? Proszę przetłumaczyć. Która to dolegliwość – proszę podać numery 1 – 15.
Chyba mam kamień.
Wypadła mi „plomba”.
Mam żółte zęby.
Bardzo boli mnie ząb.
Proszę usunąć mi kamień.
Złamałem / -łam sobie ząb.
Krwawią mi dziąsła.
Boli mnie na dole.
Boli mnie, kiedy gryzę / dotykam.
Mam gorączkę.
Boli mnie na górze.
Wybiłem / -łam sobie ząb.
22
Mam czerwone dziąsła.
Rusza mi się ząb.
Mam afty.
Boli mnie chyba górna szóstka.
Mam nieświeży oddech.
Synowi wypadł ząb.
Boli mnie przy dziąsłach.
Chyba zrobiła mi się „dziura”.
Boli mnie, kiedy piję coś ciepłego / zimnego.
Córka zgrzyta w nocy zębami.
II. Czy rozumiesz?
23
24
VII. WYWIAD DENTYSTYCZNY
1. Co się dzieje?
2. Który ząb pana / panią boli?
Gdzie boli?
Proszę dokładnie pokazać.
3. Jak długo (pana / panią) boli?
Jaki to ból?
ostry
tępy (ćmienie, ćmi mnie)
słaby
silny
umiarkowany
nie do zniesienia
nagły
samoistny
pulsujący
sprokowany
świdrujący
4. Czy ból się zmienia?
Kiedy bardziej boli?
5. Czy jest reakcja na ciepło lub zimno?
6. Czy boli, kiedy pukam / dotykam?
Czy coś pan / pani teraz czuje?
Bardziej boli, kiedy:
gryzę
ruszam szczęką
dotykam (tego zęba)
żuję gumę
myję zęby
leżę
oddycham przez usta
wieczorem
piję (coś zimnego / gorącego)
w nocy
jem (coś twardego / słodkiego)
7. Czy ból promieniuje?
8. Czy boli też głowa / ucho / skroń?
choroby serca - zawał, zaburzenie rytmu, nadciśnienie,
zaburzenie krzepliwości
astma, zapalenie oskrzeli,
9. Czy choruje pan / pani na coś?
zapalenie wątroby, wrzody żołądka,
niewydolność nerek, cukrzyca, problemy z tarczycą,
problemy z zatokami, bóle głowy
alergia / uczulenie
przeciwbólowe, przeciwzapalne,
10. Czy bierze pan / pani jakieś leki? Jakie?
regulujące krzepliwość krwi,
antybiotyki, leki antydepresyjne
11. Czy jest pan / pani uczulony / uczulona na coś (na penicylinę albo inne leki)?
12. Czy chce pan / pani znieczulenie?
13. Czy miał pan / miała pani kiedyś znieczulenie? miejscowe / ogólne
14. Czy krwawią dziąsła? Czy jest tendencja do krwawienia?
krew
krwawienie z dziąsła / z zęba / z nosa
krwawić (krwawię, krwawisz)
15. Czy jest pani w ciąży? Który to miesiąc?
25
DUSZNOŚĆ / ASTMA
Duszę się. Nie mogę oddychać.
ZACZERWIENIENIE
Robię się czerwony / -a.
MROWIENIE
Czuję mrowienie.
PUCHNIĘCIE
Puchnę. Puchnie mi twarz / gardło.
SPADEK CIŚNIENIA
Spada mi ciśnienie.
OBJAWY ALERGII
Jak objawia się alergia?
WYSYPKA
Mam wysypkę.
Dostaję wysypki.
PIECZENIE
Czuję pieczenie.
BÓL
Odczuwam ból.
WSTRZĄS
Mogę dostać wstrząsu.
Kiedy boli, możesz zastosować:
tabletkę przeciwbólową
znieczulenie ogólne
żel przeciwbólowy
znieczulenie miejscowe
zastrzyk przeciwbólowy
Jeżeli będzie boleć, proszę wziąć
tabletkę przeciwbólową.
26
I. Jakie tu są słowa? (15)
W
I
Z
Y
T
A
W
R
P
A
S
T
A
T
S
Y
U
A
I
O
P
A
S
D
F
Z
G
H
J
Z
V
C
P
X
Z
S
I
E
K
A
C
Z
L
K
K
B
N
A
M
W
E
R
T
R
Y
Z
U
I
O
L
B
Ó
L
P
Z
Ą
B
S
E
A
Ę
D
F
G
I
Ą
M
E
N
B
C
Z
Ł
W
L
K
I
E
Ł
W
W
E
N
R
T
Ż
U
C
H
W
A
K
J
H
O
Ę
M
I
A
Z
G
A
Ó
D
F
G
H
J
K
L
O
I
E
U
Y
R
S
D
Z
I
Ą
S
Ł
O
Ż
K
A
M
I
E
Ń
B
E
R
T
Y
U
I
Ś
P
S
N
A
D
W
R
A
Ż
L
I
W
O
Ś
Ć
M
II. Proszę przeczytać dialog i zdecydować, czy to prawda (P) czy nieprawda (N)
Dentysta: Co się dzieje?
Pacjent: Boli mnie chyba dolna czwórka.
Dentysta: Proszę pokazać, gdzie dokładnie boli.
Pacjent: Tutaj.
Dentysta: To jest dolna piątka. Jaki to ból?
Pacjent: Ostry.
Dentysta: Czy ból się zmienia?
Pacjent: Tak, kiedy jem coś słodkiego.
Dentysta: Czy jest reakcja na ciepło lub zimno?
Pacjent: Tak, na zimno
Dentysta: Czy coś pan teraz czuje, kiedy dotykam?
Pacjent: Tak, boli.
Dentysta: Jest mały ubytek. Czy chce pan znieczulenie, czy spróbujemy bez znieczulenia?
Pacjent: Trochę się boję, ale poproszę bez znieczulenia.
Dentysta: Dobrze. To zaczynamy.
1. Pacjenta boli dolna czwórka.
P/N
2. Ból się zmienia, kiedy pacjent pije coś słodkiego. P/N
3. Ząb nie reaguje na ciepło.
P/N
4. Pacjent ma małą dziurę.
P/N
5. Pacjent chce znieczulenie.
P/N
27
II. Proszę uzupełnić dialogi.
a.
Który ząb pana / panią boli?
f.
Czy coś pan / pani teraz czuje?
b.
Jak długo boli?
g.
Czy jest pan / pani uczulony / uczulona na
c.
Co się dzieje?
d.
Kiedy boli?
h.
Czy bierze pan / pani jakieś lekarstwa?
e.
Czy ból się zmienia?
i.
Czy chce pan / pani znieczulenie?
1.
Dentysta: ……………………………………………………………………
coś (na penicylinę albo inne leki)?
Pacjent: Tylko aspirynę od dwóch dni.
2.
Dentysta: ……………………………………………………………………
Pacjent: Lewa górna czwórka.
3.
Dentysta: …………………………………………………………………
Pacjent: Od poniedziałku.
4.
Dentysta:……………………………………………………………………
Pacjent: Nie, nie jestem na nic uczulony / uczulona.
5.
Dentysta: ………………………………………………………………………
Pacjent: Wypadła mi plomba.
6.
Dentysta: ……………………………………………………………………
Pacjent: Boli mnie, kiedy jem coś słodkiego.
7.
Dentysta:……………………………………………………………………
Pacjent: Tak, poproszę. Bardzo się boję.
8.
Dentysta: …………………………………………………………………
Pacjent: Tak, bardziej boli, kiedy piję coś gorącego.
9.
Dentysta: …………………………………………………………………
Pacjent: Tak, bardziej boli.
III. Czy rozumiesz?
28
VIII. ZABIEG
oko / oczy
Polecenia dentysty
1. Proszę usiąść.
głowa
10. Proszę zamknąć oczy.
ząb / zęby
2. Proszę oprzeć głowę.
11. Proszę zacisnąć (zęby).
3. Czy jest wygodnie?
12. Proszę nie zaciskać (zębów).
4. Proszę otworzyć usta. Szeroko. Szerzej.
13. Proszę delikatnie zagryźć i postukać.
5. Proszę (obrócić) głowę w prawo / w lewo.
14. Proszę nie ruszać językiem.
6. Proszę wypłukać usta.
15. Proszę nie dotykać zębów językiem.
usta
7. Proszę wypluć.
język
16. Proszę trzymać ślinociąg.
17. Proszę wyjąć protezę.
8. Proszę nie zamykać (ust / buzi).
ślina
9. Proszę zamknąć (usta / buzię).
Pytania, wyjaśnienia i zalecenia dentysty
Proszę dać znak (ręką), kiedy coś (będzie) nie tak.
Czy coś pan / pani czuje?
Czy coś boli?
Czy coś nie tak?
Muszę część usunąć.
Jeszcze trochę.
Już kończymy.
Proszę się nie bać.
Dziękuję, to koniec.
To nie będzie bolało.
Proszę nie jeść 2 (dwie) godziny.
Zaczynamy.
Proszę nie pić 2 (dwie) godziny.
Będę wiercić.
Proszę używać nitki dentystycznej.
Muszę wysuszyć.
Proszę płukać zęby płynem.
Poczuje pan / pani drętwienie
Proszę przyjść do kontroli w piątek / za…
Proponuję leczenie kanałowe.
za 2, 3, 4, 5, … dni
Proponuję usunąć ten ząb.
za tydzień
za 2, 3, 4 tygodnie
za 5, 6, 7… tygodni
za miesiąc
za 2, 3, 4 miesiące
za 5, 6, 7… miesięcy
29
I. Proszę napisać dialog (wywiad + zabieg) – proszę zrobić prezentację.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
30
RENTGEN
Musimy zrobić zdjęcie rentgenowskie.
Proszę iść ze mną.
Proszę nie oddychać.
Proszę założyć fartuch.
Proszę to trzymać.
Proszę obrócić głowę.
Proszę nie zamykać buzi / ust.
Proszę się nie ruszać.
Proszę czekać.
I. Proszę uzupełnić.
iść – zdjęcie – obrócić – się – fartuch – czekać – zamykać – nie – proszę – buzi
1. …………………………………………… trzymać.
2. Musimy zrobić ……………………… rentgenowskie.
3. Proszę ………………………………… oddychać.
4. Proszę ………………………………… nie ruszać.
5. Proszę ………………………………………… .
6. Proszę …………………………………… ze mną.
7. Proszę nie …………………………………… ust.
8. Proszę …………………………………… głowę.
9. Proszę założyć ………………………………… .
10. Proszę nie zamykać …………………………… .
31
II. Czy rozumiesz?
32
POWTÓRKA
I. Proszę ułożyć zdania.
1. trzymać / ślinociąg / proszę
………………………………………………………………………………………………………………………
2. pani / czy / czuje / coś / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. tak / nie / czy / coś / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
4. jeść / dwie / proszę / nic / nie / godziny
………………………………………………………………………………………………………………………
5. przyjść / do / proszę / za / dwa / kontroli / tygodnie
………………………………………………………………………………………………………………………
II. Proszę wybrać pasujące słowo.
Teraz myślę / muszę ukłuć.
1. Muszę leczyć / liczyć kanałowo.
2. Proszę pukać / płukać zęby płynem.
3. Proszę się nie bać / bić.
4. To nie będzie bolało / biegało.
5. Proszę oprzeć / otworzyć głowę.
6. Proszę nie jest / jeść.
7. Proszę trzymać / czekać ślinociąg.
8. Boli mnie szczoteczka / szczęka.
9. Proponuję część / cześć usunąć.
10. Proszę wypluć / wypłukać usta.
33
III. Proszę uzupełnić.
wypluć – otworzyć – oprzeć – wygodnie – proszę – usta – zacisnąć – nie – oczy – językiem
1. Czy jest ……………………………………………?
2. Proszę ………………………………………… zamykać ust.
3. Proszę nie ruszać ………………………………………… .
4. Proszę wypłukać ………………………………………… .
5. ………………………………………………… przymknąć.
6. Proszę ………………………………………………… .
7. Proszę ……………………………………………… głowę.
8. Proszę zamknąć ………………………………………… .
9. Proszę ……………………………………………… zęby.
10. Proszę ……………………………………………… usta.
IV. Czy wiesz, jak to powiedzieć inaczej?
1.
Zrobimy wypełnienie.
Założymy” plombę”.
2.
Czy może pani szerzej otworzyć buzię?
……………………………………………………………………
3.
Jak długo będę czekać na dentystę?
……………………………………………………………………
4.
Proszę poczekać.
……………………………………………………………………
5.
Od kiedy boli?
……………………………………………………………………
6.
Nie rozumiem. Jeszcze raz, proszę.
……………………………………………………………………
7.
Proszę podać numer kontaktowy.
………………………………………………………………
8.
Proszę podać nazwisko.
……………………………………………………………………
9.
Mam wysoką temperaturę.
……………………………………………………………………
10.
Czy tu boli?
……………………………………………………………………
11.
Czy teraz jest w porządku?
……………………………………………………………………
12.
Jak bardzo boli?
……………………………………………………………………
13.
Tu jest dziura.
……………………………………………………………………
14.
Czy coś pan czuje?
……………………………………………………………………
15.
Będę borować.
……………………………………………………………………
34
V. Proszę przetłumaczyć.
LEKARZ
A.
1. What’s the problem?
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Since when have you had it? / Since when has it been bothering you?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. How long does it last?
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Is it hardly bearable, sharp, dull, throbbing?
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Does the pain change (increase / decrease) when you have hot or cold foods or drinks?
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Does it hurt when you bite / on biting?
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Would you like an anesthesia?
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Are you allergic to anything?
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Are you taking any medicine?
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Have you ever had anesthesia?
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Do you tend to bleed?
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Are you ill? Do you complain off something?
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Do you have headache too?
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Do you feel anything now?
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Do you feel anything when I touch it?
………………………………………………………………………………………………………………………
16. Does the pain change?
………………………………………………………………………………………………………………………
17. When does it hurt more?
………………………………………………………………………………………………………………………
18. Where exactly does it hurt? Show it to me, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
35
19. Does the pain radiate?
………………………………………………………………………………………………………………………
20. Does it radiate to your head or neck?
………………………………………………………………………………………………………………………
B.
1. Sit down, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Put your head on the headrest, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Open your mouth wide, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Clench your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Bite on it gently and tap, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Rinse your mouth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Spit out, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Keep your mouth open, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Is it comfortable?
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Turn your head to the right, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Close your mouth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Don’t move your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Hold it, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Don’t move, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Don’t breathe, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
16. In case of pain take a pain killer.
………………………………………………………………………………………………………………………
C.
36
1. Let me know when you feel any pain or when you feel unwell!
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Is there anything wrong?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Don’t be afraid, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. We are starting.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. It won’t hurt.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. We are about to finish.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. I have to dry it.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. I have to prick it now (you will feel a prick now).
………………………………………………………………………………………………………………………
9. I’m going to drill it.
………………………………………………………………………………………………………………………
10. I have to extract this tooth.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Don’t eat anything for about 2 hours, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Floss your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Thank you, we are done.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. We need to do root canal treatment.
………………………………………………………………………………………………………………………
37
VI. Proszę przetłumaczyć.
PACJENT
1. Od tygodnia boli mnie ząb. Chyba górna czwórka.
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Boli mnie tu na dole.
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Krwawią mi dziąsła.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Wypadła mi plomba.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Boli mnie, kiedy piję coś zimnego.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Boli mnie bardziej, kiedy jem coś słodkiego.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Boli mnie, kiedy gryzę.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Boli mnie, kiedy oddycham przez usta.
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Poproszę znieczulenie. Bardzo się boję.
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Od trzech dni biorę aspirynę.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Puchnę i robię się czerwony.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Mam problemy z sercem. Rok temu miałem zawał.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Mam częste bóle głowy.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Boli mnie od wczoraj.
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Jestem w ciąży, w czwartym miesiącu.
………………………………………………………………………………………………………………………
16. Duszę się.
………………………………………………………………………………………………………………………
17. Mam gorączkę.
………………………………………………………………………………………………………………………
18. Chyba mam dziurę (Zrobiła mi się dziura).
………………………………………………………………………………………………………………………
19. Rusza mi się ząb.
………………………………………………………………………………………………………………………
38
IX. PROTETYKA I ORTODONCJA
– Proszę wyjąć protezę
– Proszę zdjąć okulary.
– Proszę (trzymać) głowę normalnie.
proteza
– Proszę oddychać przez nos.
proteza częściowa
– Proszę otworzyć usta (szeroko / szerzej).
proteza całkowita
– Proszę patrzeć prosto.
proteza stała
– Proszę język do góry.
proteza ruchoma
– Proszę położyć język na łyżce.
łyżka
– Proszę wysunąć język.
wycisk
– Proszę rozluźnić policzki.
– Proszę rozluźnić wargi.
– Proszę oblizać wargę dolną.
– Proszę oblizać wargę górną.
– Proszę zagryźć.
– Proszę przełknąć ślinę.
– Proszę zamknąć usta.
– Proszę nie zaciskać zębów.
– Proszę postukać zębami.
– Proszę uśmiechnąć się.
– Proszę pokazać zęby.
– Proszę powiedzieć a, e, u.
most (bridge)
korona (crown)
wkład korzeniowo-koronowy (post-and-core)
wkład koronowy (inlay)
nakład koronowy (onlay)
licówka (veneer)
implant (implant)
porcelana napalana na metal
(porcelan-fused-to-metal)
– Proszę dotknąć językiem
prawego policzka,
lewego policzka,
wargi górnej,
wargi dolnej.
– Muszę przymierzyć łyżkę.
– Muszę teraz zrobić wycisk.
Proszę przyjść do przymiarki w / za…
– Muszę powtórzyć wycisk.
– Czy ma pan / pani odruch wymiotny?
– Czy proteza pasuje?
– Czy proteza jest za ciasna?
– Czy proteza jest za luźna?
– Czy proteza jest za mała?
– Czy proteza jest za duża?
39
I. Proszę połączyć w pary.
1.
oddychać
a.
zębami
2.
zdjąć
b.
protezę
3.
postukać
c.
prosto
4.
położyć
d.
przez nos
5.
wyjąć
e.
język na łyżce
6.
rozluźnić
f.
język
7.
wysunąć
g.
wargę górną
8.
patrzeć
h.
okulary
9.
oblizać
i.
policzki
10.
zamknąć
j.
usta
II. Co mówi dentysta do pacjenta?
DENTYSTA MÓWI
PACJENT ROBI
1.
Proszę oddychać przez nos.
Pacjent oddycha przez nos.
2.
……………………………………………………………………………
Pacjent stuka zębami.
3.
……………………………………………………………………………
Pacjent otwiera szeroko usta.
4.
……………………………………………………………………………
Pacjent uśmiecha się.
5.
……………………………………………………………………………
Pacjent rusza szczęką.
6.
……………………………………………………………………………
Pacjent oddycha przez usta..
7.
……………………………………………………………………………
Pacjent mówi a, e, u.
8.
……………………………………………………………………………
Pacjent przymierza protezę.
9.
……………………………………………………………………………
Pacjent przełyka ślinę.
10.
……………………………………………………………………………
Pacjent nie zaciska zębów.
40
III. Proszę ułożyć zdania.
do / język / proszę / góry
Proszę język do góry.
1. ma / odruch / pan / czy / wymiotny / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
2. nie / usta / zębów / proszę / zamknąć / zaciskać / ale
………………………………………………………………………………………………………………………
3. dotknąć / policzka / proszę / językiem / prawego
………………………………………………………………………………………………………………………
4. na / język / łyżce / położyć / proszę
………………………………………………………………………………………………………………………
5. wycisk / powtórzyć / muszę
………………………………………………………………………………………………………………………
41
ORTODONCJA
- zgryz prawidłowy (normal occlusion)
- zgryz krzyżowy (buccal occlusion, cross-bite)
- zgryz otwarty (open bite)
- nadzgryz (supraocclusion)
zęby
krzywe (crooked)
stłoczone (crowded)
szeroko rozstawione (szpara)
(spaced teeth, diastema)
- tyłozgryz (distoclusion)
- przodozgryz (mesiocclusion)
- nieprawidłowe zwarcie (malocclusion)
- nieprawidłowe ustawienie w łuku (malalingment)
APARAT ORTODONTYCZNY (brace)
- stały (fixed)
Jak długo nosi pan / pani aparat?
- ruchomy (removable)
I. Czy rozumiesz?
42
X. CHIRURGIA
– Muszę zbadać ciśnienie.
– Muszę zatkać nos.
– Proszę uważać na tę stronę.
– Proszę jeść tylko miękkie (miękki pokarm).
– Proszę nie jeść i nie pić dwie godziny.
nadciśnienie
– Proszę nie płukać ust kilka godzin.
książeczka zdrowia
– Proszę nie palić jeden dzień.
zwolnienie lekarskie
– Proszę wypluć opatrunek za pół godziny.
opatrunek
znieczulenie
– Czy ma pan / pani nadciśnienie?
– Czy drętwieje język?
– Czy drętwieje prawa / lewa strona?
– Czy jest (panu / pani) gorąco?
– Czy jest (panu / pani) słabo?
– Czy jest pan / pani na coś uczulony /-a?
– Czy ma pan / pani książeczkę zdrowia?
– Czy potrzebne jest zwolnienie lekarskie?
I. Proszę połączyć w pary.
1.
nie palić
a.
przez nos
2.
oddychać
b.
dwie godziny
3.
wypluć
c.
ust
4.
nie jeść
d.
jeden dzień
5.
uważać na
e.
nos
6.
nie płukać
f.
tę stronę
7.
zatkać
g.
opatrunek
8.
drętwieje
h.
ciśnienie
9.
jeść
i.
język
10.
zbadać
j.
miękkie
43
II. Co mówi dentysta do pacjenta?
DENTYSTA MÓWI
PACJENT ROBI
1.
……………………………………………………………
Pacjent nie pali jeden dzień.
2.
……………………………………………………………
Pacjent je tylko miękkie.
3.
……………………………………………………………
Pacjent oddycha przez nos.
4.
……………………………………………………………
Pacjent nie płucze ust kilka godzin.
5.
……………………………………………………………
Pacjent wypluwa opatrunek za pół godziny.
III. Proszę ułożyć zdania.
drętwieje / język /czy / ?
Czy drętwieje język?
1. miękkie / tylko / proszę / jeść
………………………………………………………………………………………………………………………
2. chce / lekarskie / czy / pani / zwolnienie / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. pić / nie / i / jeść / proszę / godziny / dwie / nie
………………………………………………………………………………………………………………………
4. jest / czy / gorąco / pani / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
5. pan / czy / uczulony / na / coś / jest / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
strzykawka
igła
44
IV. Jakie tu są słowa? (12)
K
R
Z
Y
Ż
O
W
Y
W
E
R
T
Y
U
Z
A
P
G
O
C
I
Ś
N
I
E
N
I
E
I
N
S
D
R
F
G
H
J
K
L
Z
I
C
R
B
I
T
Ł
Y
Ż
K
A
N
M
W
E
G
R
E
T
E
R
U
Z
Ą
S
D
F
G
H
J
Ł
K
N
L
C
Z
Ł
Z
C
P
R
O
T
E
Z
A
B
T
Ń
Z
Y
M
W
E
R
T
Y
U
I
O
P
A
G
S
U
K
W
Y
C
I
S
K
D
F
G
H
J
E
K
L
A
L
Ż
C
B
N
Ć
M
W
E
R
T
N
Y
E
W
P
T
Y
Ł
O
Z
G
R
Y
Z
Ó
I
U
N
K
A
S
D
P
R
A
W
I
D
Ł
O
W
Y
I
A
Ę
R
T
U
I
O
P
S
D
F
G
H
J
E
V. Czy rozumiesz?
45
VI. Proszę przetłumaczyć.
1. Take out your denture, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Take off your glasses, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Breathe through your nose, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Look straight, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Lift up your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Stick out your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Loosen your lips, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Lick your lower lip, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Bite, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Swallow, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Don’t clench your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Tap with your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Smile, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Say a, e, u, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Touch your left cheek with your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
16. I have to take an impression.
………………………………………………………………………………………………………………………
17. I have to repeat the impression.
………………………………………………………………………………………………………………………
18. Do you have a gagging reflex?
………………………………………………………………………………………………………………………
19. Does your denture fit?
………………………………………………………………………………………………………………………
46
20. Is your denture too loose?
………………………………………………………………………………………………………………………
21. I have to try on the bite plate.
………………………………………………………………………………………………………………………
22. Put your tongue on the bite plate.
………………………………………………………………………………………………………………………
23. I have to close your nose.
………………………………………………………………………………………………………………………
24. Be careful with this side, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
25. Eat only soft food, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
26. Don’t drink or eat for the next two hours, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
27. Don’t rinse your mouth for a few hours, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
28. Don’t smoke for a one day, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
29. Spit out the dressing in half an hour, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
30. Do you have high blood-pressure (hypertension)?
………………………………………………………………………………………………………………………
32. Is your tongue getting numb?
………………………………………………………………………………………………………………………
33. Do you feel faint?
………………………………………………………………………………………………………………………
34. Are you allergic to anything?
………………………………………………………………………………………………………………………
35. Do you want a sick leave?
………………………………………………………………………………………………………………………
36. I have to take your blood pressure.
………………………………………………………………………………………………………………………
37. How long have you been wearing the braces?
………………………………………………………………………………………………………………………
38. Come back for try-in in a week on Monday, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
39. Keep your head in a natural position, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
40. Do you have your health book here?
………………………………………………………………………………………………………………………
47
XI. STOMATOLOGIA DZIECIĘCA
1. Co się dzieje?
2. Który ząb boli?
Gdzie boli? Proszę pokazać.
3. Jak długo boli?
4. Czy ból się zmienia?
Kiedy bardziej boli?
5. Czy jest reakcja na ciepło lub zimno?
6. Czy boli, kiedy pukam / dotykam?
Czy coś teraz czujesz?
7. Czy boli też głowa / ucho / skroń?
8. Czy jesteś uczulony / uczulona na coś (na penicylinę albo inne leki)?
Czy syn / córka jest na coś uczulony / uczulona?
9. Czy bierzesz jakieś lekarstwa?
Czy syn / córka bierze jakieś lekarstwa?
10. Czy chorujesz na coś?
Czy syn / córka choruje na coś?
11. Czy chcesz znieczulenie?
12. Czy miałeś / miałaś kiedyś znieczulenie? (miejscowe / ogólne)
Czy syn miał / córka miała kiedyś znieczulenie? Czy były jakieś problemy?
13. Czy krwawią dziąsła? Czy jest tendencja do krwawienia?
Proszę przyjść z synem / córką do kontroli w / za…
I. Czy rozumiesz?
48
XII. UNIT DENTYSTYCZNY, NARZĘDZIA I MATERIAŁY DENTYSTYCZNE
unit dentystyczny – dental unit
stolik na wysięgniku
bracket table
końcówka
handpiece
skaler piezoelektryczny
piezoelectric scaler
dmuchawka
air spray
spray wodny
water spray
piaskarka
sand blaster
wytrząsarka
shaker
ssak
suction
ślinociąg
suction, saliva ejector
chusta / serweta
dental bib
spluwaczka
spitoon
lampa polimeryzująca
curing lamp
lampa bezcieniowa
shadowless lamp
fotel stomatologiczny
dental chair
zagłówek
headrest
autoklaw
autoclave
pojemnik z płynem
container with liquid
rozrusznik
starter
I. Proszę podpisać zdjęcie.
49
narzędzia dentystyczne – dental instrumets
zestaw diagnostyczny
diagnostic kit
lusterko
mirror
zwykłe
plain
powiększające
magnifying
zgłębnik
probe
retraktor, rozwieracz
retractor
końcówka kątowa (kątnica)
angle handpiece
końcówka prosta (prostnica)
straight handpiece
wiertło
drill, bur
kulka, okrągłe
round
stożek
cone
odwrócony stożek
inverted cone
proste
straight fissure bur
szczelinowiec
fissure bur
płomyk
flame
różyczka
rosehead
gruszka
pear shaped
diamentowe
diament
wykańczające
finishing bur
ekskawator, wydrążacz
excavator
upychadło
plugger
gładzik
burnisher
skaler
scaler
narzędzia do kamienia
scaler
szpatułka, łopatka
spatula
kleszcze
forceps
dźwignia
elevator
dłuto
chisel
pęseta
cotton pliers / tweezers
nakładacz płaski
flat plastic
szczotka
brush
formówka
matrix retainer
pasek do formówki
matrix band
strzykawka
syringe
igła
needle
karpula
carpula
narzędzia endodontyczne
endodontic instruments
koferdam
rubber dam
50
zacisk / docisk / klamra
clamp
dziurkacz do otworów w koferdamie
punch
ramka
frame
matryca / szablon
template
podkładka do zarabiania
mixing pad
kondensor, upychacz
condenser
kireta
curette
łyżeczka
curette, dental spoon
trzymadełko
holder
nożyczki
scissors
płytka do materiału
mixing slab
linijka
ruler
tester miazgi
pulp tester
endometr
apex locator
materiały dentystyczne – dental matarials
wata
cotton wool
wacik / gazik
swab
wałki z ligniny
cotton rolls
waciki jałowe
sterile cotton rolls
nić dentystyczna
dental floss
podkład
base
amalgamat
amalgam
cement
cement
glasjonomer
glass-ionomer
materiały kompozytowe
composite filling material
wypełnienie
światłoutwardzalne
wypełnienie
chemoutrwaldzalne
żywica
light-cured composite
żywica akrylowa
acrylic resin
fleczer
temporary filling / dressing
tlenek cynku
zinc eugenolate
leki
drugs
znieczulenie
anasthesia
lek przeciwbólowy
painkiller, analgesic
antybiotyk
antibiotics
środki antyseptyczne
antiseptics
środek dezynfekujący
disinfection
woda destylowana
destilled water
self-cured composite
resin
51
I. Jakie tu są słowa? (10)
A
D
S
P
L
U
W
A
C
Z
K
A
R
T
U
D
F
G
H
J
K
I
L
W
E
R
T
W
O
I
A
K
S
D
F
G
E
H
J
K
L
D
A
Z
X
C
O
B
N
M
Q
R
W
E
R
T
Ł
C
Y
S
U
F
I
L
U
S
T
E
R
K
O
U
I
O
K
P
E
A
S
D
F
Ł
G
H
J
K
T
K
L
A
Z
R
C
V
P
Ł
O
M
I
E
Ń
O
B
N
L
W
D
E
R
T
Y
U
I
O
P
A
S
D
F
E
G
A
F
G
K
O
Ń
C
Ó
W
K
A
H
J
R
Z
M
C
Ę
G
Ś
C
Ż
C
B
N
M
W
Ą
Ć
D
F
S
Z
P
A
T
U
Ł
K
A
K
L
D
R
52
XIII. AWARIA
Czy unit jest gotowy?
Proszę mi podać …………………
Brakuje……………………….
Gdzie jest …………………?
Skończył /-a /-o się ……………
Coś się zepsuło.
Woda kapie / leci (z turbiny).
Coś syczy.
Coś hałasuje.
Wiertło nie wchodzi.
Wiertło nie obraca się.
Nie działa lampa.
Nie działa końcówka.
Nie działa fotel (nie podnosi się).
53
XIII. CZY JESZCZE PAMIĘTASZ?
I. Proszę ułożyć dialog w dobrej kolejności.
……… Rejestratorka: Poproszę telefon kontaktowy.
……… Pacjentka: Dzień dobry, chciałabym umówić się na wizytę.
……… Pacjentka: Tak.
……… Pacjentka: Na piątek na godzinę 13.00.
……… Pacjentka: Do zobaczenia.
……… Pacjentka: Anna Michalak.
…1…. Rejestratorka: Klinika Stomatologii, słucham.
……… Pacjentka: 605 371 258.
……… Rejestratorka: Ma pani u nas kartę?
……… Rejestratorka: Na kiedy?
……… Rejestratorka: Dziękuję, to wszystko. Do zobaczenia w piątek.
Ą
……… Rejestratorka: Proszę bardzo. Jak się pani nazywa?
Ę
Ć, Ń, Ś
Ó – u zamknięte
II. Proszę uzupełnić.
Ź – zet z kreską
Proszę przeliterować.
Ż – zet z kropką
Y – igrek
A jak
Anna, Adam
B jak
…………………………………………
M jak
…………………………………………
C jak
…………………………………………
N jak
…………………………………………
D jak
…………………………………………
O jak
…………………………………………
E jak
…………………………………………
P jak
…………………………………………
F jak
…………………………………………
R jak
…………………………………………
G jak
…………………………………………
S jak
…………………………………………
H jak
…………………………………………
T jak
…………………………………………
I jak
…………………………………………
U jak
…………………………………………
J jak
…………………………………………
W jak
…………………………………………
K jak
…………………………………………
Z jak
…………………………………………
L jak
…………………………………………
Ż jak
…………………………………………
Ł jak
…………………………………………
Samo h czy ce ha?
III. Proszę pracować w parach. Proszę pisać i dyktować numery telefonu.
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
54
IV. Proszę uzupełnić.
1. szczoteczka do ………………………………………………
2. nić ……………………………………………………………
3. pasta …………………………………………………………
4. płyn do ………………………………………………………
5. szczoteczka …………………………………………………
V. Co mówi lekarz?
LEKARZ MÓWI:
PACJENT ROBI:
1. Proszę …………………………………………………………
Pacjent szczotkuje zęby po jedzeniu.
2. Proszę …………………………………………………………
Pacjent używa pasty z fluorem.
3. Proszę …………………………………………………………
Pacjent płucze jamę ustną płynem.
4. Proszę …………………………………………………………
Pacjent czyści zęby nicią dentystyczną.
5. Proszę …………………………………………………………
Pacjent chodzi na kontrolę 2 razy w roku.
VI. Proszę przetłumaczyć.
1. gum
…………………………………………………………
2. hard palate
…………………………………………………………
3. tonsil
…………………………………………………………
4. lower lip
…………………………………………………………
5. uvula
…………………………………………………………
6. szczęka
…………………………………………………………
7. żuchwa
…………………………………………………………
8. podniebienie miękkie
………………………………………………
9. warga górna
…………………………………………………………
10. jama ustna
…………………………………………………………
VII. Jakie mogą być zęby?
ząb / zęby
55
VIII. Co mówi pacjent?
LEKARZ MÓWI
PACJENT MÓWI
1.
siekacz środkowy
……………………………………………………………
2.
siekacz boczny
……………………………………………………………
3.
kieł
……………………………………………………………
4.
pierwszy (ząb) przedtrzonowy
……………………………………………………………
5.
drugi przedtrzonowy
……………………………………………………………
6.
pierwszy trzonowy
……………………………………………………………
7.
drugi trzonowy
……………………………………………………………
8.
trzeci trzonowy
……………………………………………………………
IX. Proszę przetłumaczyć.
1. pulp
…………………………………………………….
2. dentin
……………………………………………………
3. enamel
……………………………………………………
4. bone
……………………………………………………
5. root
……………………………………………………
6. root canal
……………………………………………………
7. crown
……………………………………………………
8. neck
……………………………………………………
X. Jakie dolegliwości może mieć pacjent?
dolegliwości
56
XI. Czy rozumiesz?
1. Chciałabym usunąć kamień.
2. Boli mnie, kiedy gryzę.
3. Podczas szczotkowania krwawią mi dziąsła.
4. Od dwóch dni boli mnie lewa górna czwórka.
5. Parę dni temu wypadła mi plomba.
6. Zaważyłem, że mam czerwone dziąsła.
7. Rusza mi się ząb, prawa dolna szóstka.
8. Boli mnie, kiedy jem coś twardego.
9. Boli mnie, kiedy piję coś zimnego.
10. Mam nieświeży oddech.
XII. O co pyta lekarz (wywiad lekarski)?
1. ……………………………………………………………………………………………………………………
2. ……………………………………………………………………………………………………………………
3. ……………………………………………………………………………………………………………………
4. ……………………………………………………………………………………………………………………
5. ……………………………………………………………………………………………………………………
6. ……………………………………………………………………………………………………………………
7. ……………………………………………………………………………………………………………………
8. ……………………………………………………………………………………………………………………
9. ……………………………………………………………………………………………………………………
10. …………………………………………………………………………………………………………………
XIII. Kiedy bardziej boli? Co mówi pacjent?
Bardziej mnie
boli, kiedy…
57
XIV. Jaki może być ból?
BÓL
XV. Czy rozumiesz?
1. Mam astmę.
……………………………………………………………………………
2. Jestem w ciąży.
……………………………………………………………………………
3. Mam nadciśnienie
……………………………………………………………………………
4. Mam wrzody żołądka.
……………………………………………………………………………
5. Mam cukrzycę.
……………………………………………………………………………
6. Mam częste bóle głowy.
……………………………………………………………………………
7. Biorę leki przeciwzapalne.
……………………………………………………………………………
8. Biorę antybiotyki.
……………………………………………………………………………
9. Biorę leki antydepresyjne.
……………………………………………………………………………
10. Jestem uczulona na penicylinę. ……………………………………………………………………………
XVI. Proszę uzupełnić dialog.
Dentysta: Co się …………………………………………………………………?
Pacjent: ………………………………………………………………… chyba dolna czwórka.
Dentysta: Proszę pokazać, …………………………………………… dokładnie boli.
Pacjent: Tutaj.
Dentysta: To jest dolna piątka. ……………………………………………………………… to ból?
Pacjent: Ostry.
Dentysta: Czy ból się …………………………………………………………………?
Pacjent: Tak, kiedy …………………………………………………………………… coś słodkiego.
Dentysta: Czy jest …………………………………………………………………… na ciepło lub zimno?
Pacjent: Nie.
Dentysta: Czy coś pan teraz ……………………………………………………………, kiedy dotykam?
Pacjent: Tak, boli.
Dentysta: Jest mały ubytek. Czy chce pan ……………………………………, czy spróbujemy bez znieczulenia?
Pacjent: Trochę się boję, ale poproszę bez znieczulenia.
Dentysta: Dobrze. To …………………………………………………………………….
58
XVII. Proszę połączyć w pary.
1. Proszę
językiem
2. Proszę oprzeć
usiąść
3. Proszę zamknąć
głowę
4. Proszę nie ruszać
oczy
5. Proszę (obrócić) głowę
usta
6. Proszę nie
ślinociąg
7. Proszę wypłukać
zamykać (ust / buzi)
8. Proszę trzymać
w lewo
9. Proszę szeroko otworzyć
wygodnie?
10. Czy jest
usta
XVIII. Proszę uzupełnić.
1. Proponuję usunięcie ……………………………………………………………………………………………..
2. Proszę dać znak, …………………………………………………………………………………………………
3. Jeszcze ……………………………………………………………………………………………………………
4. Proszę nie ………………………………………………………………………………………………………
5. To nie będzie ……………………………………………………………………………………………………
6. Proponuję leczenie ………………………………………………………………………………………………
7. Czy coś …………………………………………………………………………………………………………?
8. Będę …………………………………………………………………………..…………………………………
9. Proszę się nie …………………………………………………………………..…………………………………
10. Już ………………………………………………………………………………………………….……………
XIX. Proszę uzupełnić.
……………………… (to fill)
…………………… (to clean / wash)
…………………… (to poison, to devitalize)
…………….… (to extract)
……………………… (to brush)
zęby możemy…
…………………… (to treat / cure)
………………………… (to save)
………………………(to whiten)
…………………………………(to anaesthetize)
………………………(to rinse)
59
XX. Proszę skreślić, co nie pasuje.
1. szczotkować – myć – płukać – wybielać
2. wiercić – oddychać – plombować – znieczulać
3. miękka – twarda – średnia – luźna
4. warga – język – korzeń – migdałek
5. przedtrzonowy – zatoki – siekacz – kieł
6. górny – dolny – lewy – prawy – martwy
7. dziąsło – miazga – szkliwo – zębina
8. próchnica – zapalenie – nadwrażliwość – krzepliwość
9. ubytek – nadciśnienie – cukrzyca – wrzody żołądka
10. łyżka – wycisk – kamień – most
XXI. Czy rozumiesz?
Pamiętaj!!!
1. Najważniejsza w codziennej higienie jest odpowiednia szczoteczka i sposób jej użycia.
2. Pasta nie musi być najdroższa, ważne żeby była z fluorem.
3. Myj zęby co najmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem, a najlepiej po każdym posiłku.
4. Każde mycie powinno trwać około trzech minut.
5. Podczas mycia wykonuj ruchy wymiatająco-obrotowe.
6. Myj zęby w określonym porządku, np. od prawej do lewej strony.
7. Szczoteczkę wymieniaj co najmniej raz w miesiącu.
8. Stosuj środki wspomagające higienę jamy ustnej:
- nitki dentystyczne – do dokładnego wyczyszczenia przestrzeni między zębami,
- wykałaczki – zawsze noś je przy sobie,
- płyny do płukania jamy ustnej przed umyciem zębów,
- tabletki do ssania ( np. zawierające fuksynę), które pozwolą lepiej skontrolować dokładność mycia zębów,
- stosuj gumę do żucia przez kilka minut, po każdym posiłku.
9. Pamiętaj, szczoteczki elektryczne, a szczególnie szczoteczki soniczne (emitujące fale dźwiękowe) są bardziej
skuteczne w codziennej higienie jamy ustnej.
10. Nie bój się stomatologa. Odwiedzaj go co pół roku, a nie będziesz miał kłopotów z zębami.
Źródło: http://www.dentonet.pl, 16.10.2010
60
XXII. Proszę rozwiązać krzyżówkę.
1
3
7
9
2
4
4
3
2
6
8
1
7
5
10
8
6
5
9
10
POZIOMO
PIONOWO
1. Co czuje pacjent po zastrzyku znieczulającym?
1. Miejscowe albo ogólne.
2. Awaria! Woda z turbiny …………………………
2. Mały język.
3. Ból może być sprowokowany albo ………………
3. Mała szyja.
4. Specjalizacja badająca choroby miazgi zęba to
4. Podczas tej choroby pacjent musi kontrolować
inaczej ………………………………………
poziom insuliny.
5. Drewniany patyczek do czyszczenia przestrzeni
5. Do zdjęcia rentgenowskiego pacjent musi założyć
międzyzębowych.
…………………
6. Zęby małych dzieci to zęby ………………………
6. Stała albo ruchoma, częściowa albo całkowita.
7. Ósemka to inaczej trzeci ząb …………
7. Fotograficzny albo ortodontyczny.
8. Jeśli chcesz to zrobić, musisz mieć strzykawkę.
8. Zęby mogą być proste albo ………………………
9. Ma ją ząb i król.
9. Dziecko pije mleko z butelki przez ………………
10. Pacjent mówi „dziura”, a dentysta mówi …
10. Potrzebna w protetyce, albo kiedy chcesz zjeść
zupę.
61
SŁOWNICZEK POJĘĆ POLSKO-ANGIELSKI
(vocabulary)
A
dziąsło – gum
dziura – cavity
afta – apthtae, trush
antybiotyk – antibiotic
antydepresyjny – antidepressant
aparat ortodontyczny – braces
astma – astma
E
B
F
bać się (boję się, boisz się) – to be afraid
badać – examine
bardziej – more
błona śluzowa – mucosal membrane
boczny – lateral
boleć (boli mnie) – to hurt
borować – to bore, to drill
ból – pain, ache
brać (biorę, bierzesz) – to take
brak zęba – tooth missing
brakować – to be lacking
buzia – mouth
fartuch – apron (lead rubber apron)
fluor – fluorine
z fluorem (pasta) – fluoride (toothpaste)
G
endodoncja – endodontics
głowa – head
główka – head
gotowy – ready
gryźć (gryzę, gryziesz) – to bite
gorączka – fever
górny – upper, superior
H
C
cement – cementum
ciśnienie – blood pressure
chirurgia – surgery
choroba – disease
chorować – to be ill, to suffer from
chory – ill
chronić – to protect
ciasny – tight
co najmniej – at least
cukrzyca – diabetes
czekać – to wait
czuć (się) – to feel
czyścić – to clean
hamować – to stop
hałasować – to make noise
higiena – hygiene
I
igła – needle
irygator – water pick
J
jama ustna – oral cavity
jedzenie – food
języczek – uvula
język – tongue
D
K
dać – to give
długotrwały – longlasting
do góry – up
dokładnie – exactly
dolny – lower, inferior
dotknąć – to touch
dotykać – to touch
drętwieć – numb
drętwienie – numbness
dusić się – to chocke, to suffocate
dostać – to get
duszność – breathlessness, dyspnoea
dyżur – emergency
działać – to work
działanie – action
kamień (nazębny) – tartar, calculus
kanał – canal
kapać (woda kapie) – to drip
karta – files
kieł – canine
kilka – few
klinika – clinic
komora – chamber
kompleksowy – full
kontrola – check up, control
konsultacja – consultation
końcówka – tip
kończyć – to finish
korona – crown
62
korzeń – root
kość – bone
krew – blood
krwawić – to bleed
krwawienie – bleeding
krzepliwość krwi – h(a)ematopexis, blood clotting,
blood coagulability
krzywy – crooked
książeczka zdrowia – health book, insurance book
L
lecieć (woda leci) – to flows
lewy – left
leczenie – treatment, curing
leczyć – to cure, to treat
leżeć – to lie
licówka – veneer
luźny – loose
Ł
łuk – arch
łuk podniebienno-gardłowy – palatoglossal arch
łuk zębowy – dental arch
łyżka – bite plate, impression tray
M
martwy – dead
miazga – pulp
migdałek – tonsil
miękki – soft
mleczny – milk
miejscowy – local
mocny – strong
most – bridge
mrowienie – tingle
mycie – washing
myć – to wash (to brush teeth)
N
na boki – to sides
na dole – down
na górze – up
nadciśnienie – hypertension
nadwrażliwość – oversensivities
nagły – sudden
najlepiej – best
nakład koronowy – onlay
nić / nitka dentystyczna – floss
nie do zniesienia – unbearble
niewydolność nerek – renal failure
nosić – to wear
O
objaw – symptom
obracać się (wiertło) – to spin
obrotowy – rotary
obrócić – turn
ochrona – protection
odczuwać – to feel
oddychać – to breathe
oddział – ward
odruch wymiotny – gagging reflex
ogólny – general
opatrunek – dressing
oprzeć – to put on headrest
ortodoncja – orthodontics
osoba – person
ostry – sharp
otworzyć – to open
otwór wierzchołkowy – apical foramen
P
palić – to smoke
paradontoza – paradontosis
pasować – to fit
pasta do zębów – toothpaste
patrzeć – to look
pełny – full
periodontologia – periodontics
pieczenie – burning
pionowy – vertical
plomba – filling
plombować – to fill
płukać – to rinse
płukanka – mouth wash
płyn do płukania jamy ustnej – mouth wash
płytka nazębna – plaque
podać – to give, to pass over
podniebienie miękkie – soft palate
podniebienie twarde – hard palate
podnosić się – to raise
podrażniony – irritated
pokazać – to show
policzek – cheeck
polerować – to polish
położyć – to lay, to put
pomieszczenie techniczne – technical room
poprawić – improve
poradnia – out-patient clinic
poruszać – to move
postukać – to tap
potrójny – triple
powiedzieć – to tell, to say
powierzchnia – surface
powtórzyć – to repeat
poziomy – horizontal
parwdziwy – real
prawy – right
promieniować – to radiate
proponować – to propos, to suggest
prosto – straight
protetyka – prosthodontics
proteza – denture
63
proteza całkowita – complete denture
proteza częściowa – partial denture
proteza ruchoma – removable denture
proteza stała – fixed denture
próchnica – caries, decay
przebarwienie – discoloration, staining
przeciwbólowy – analgesic, painkiller
przeciwzapalny – anti-inflammatory
przedni – front
przedtrzonowy – premolar
przeliterować – to spell
przełknąć – to swallow
przyjść – to come
przymiarka – try-in
przymierzyć – to try on
przykry zapach – halitosis, bad breath
puchnąć – to sweel
puchnięcie – sweeling
pukać – to knock, to tap
pulsujący – pulsating, throbbing
R
syczeć – to hiss
szczęka – maxilla, upper jaw
szczoteczka do czyszczenia języka – tongue brush
szczoteczka do zębów – tooth brush
szczoteczka międzyzębowa – interdental brush
szczotkować – to brush
szeroko – wide
szeroko rozstawione (zęby) – spaced / rake teeth,
szerzej – wider
szkliwo – enamel
szpara – diastema
sztuczny – artificial
szyjka – neck
Ś
ślina – saliva
ślinociąg – suction, saliva ejector
średni – medium
środkowy – central
świdrujący – piercing
świezość – freshness
radiologia – radiology
rejestracja – registration
rentgen – x ray
rozluźnić – to loosen
rozrusznik – starter
ruch – motion
ruchomy – removable
ruszać – to move
T
S
U
sala zabiegowa – treatment room, operating theater
samoistny (ból) – spontaneous (pain)
serce – heart
siekacz – incisor
silny – strong
skończyć się – to run out
skroń – temple
skuteczny – effective
skuteczność – effectiveness
słaby – weak, faint
smoczek – dummy, pacifier
spadek – drop, decrease
spoidło warg – commisure of lips
sprowokowany (ból) – provoked (pain)
sprzęt – equipment
stały (aparat, proteza) – fixed (braces, denture)
stały (ząb) – permament tooth
stłoczony – crowded
stomatologia dziecięca – paedodontics
stomatologia wieku rozwojowego – paedodontics
stomatologia zachowawcza – restorative dentistry
stomatologia zapobiegawcza – preventive dentistry
stosować – to apply, to use
stracić – to lose
strona – side
strzykawka – syringe
ubytek – cavity
ucho – ear
uczucie – feeling
uczulony – alergic
ukłuć – to prick
umiarkowany – moderate, temperate
unikać – to avoid
uratować – to save
usiąść – to sit
usta – mouth
usunąć – to remove
usuwać – to extract, to remove
uśmiech – smile
uśmiechnąć się – to smile
uważać – be careful
uzębienie – dentition
używać – to use
tarczyca – thyroid
tępy – dull
trzonowy – molar
trzymać – to hold
twarda – hard
twarz – face
W
warga dolna – lower lip
warga górna – upper lip
wątroba – liver
wchodzić (wiertło nie wchodzi) – doesn’t fit
wielostronny – multilateral
wiercić – to bore, to drill
64
wizyta – visit
wiązadło okołozębowe – periodontal ligament
wierzchołek korzenia zęba – apex
wkład koronowy – inlay
wkład korzeniowo-koronowy – post-and-core
wrzody żołądka – gastric ulcer
wstrząs – shock
wybielać – to bleach, to whiten
wycisk – impression
wygodnie – comfortable
wyjąć – to take out
wyjście ewakuacyjne – exit (emergency)
wykałaczka – tooth pick
wykonywać – to perform
wymiatający – sweep
wypadnięcie plomby – filling loss
wypaść (wypadła mi plomba) – fall out
wypełnienie – filling
wypluć – to spit out
wypłukać – to rinse
wyrwać – to extract
wyrznięty – erupted
wystarczyć – to be enough
wysunąć – to stick out
wysuszyć – to dry
wysypka – rash
Z
zabieg – procedure, treatment
zaburzenie krzepliwości – clotting disturbances
zaciskać – to clench
zacisnąć – to clench
zaczynać – to start
zagryźć – to bite
założyć – to put on
zamknąć – to close
zamykać – to close
zapach – smell (breath)
zapalenie – inflammation
zapalenie oskrzeli – bronchitis
zapalenie wątroby – hapatitis
zapobiegać – to prevent
zastrzyk – injection, shot
zatkać – to close, to plug
zatruć – to devitalize
zatoki – sinus
zawał – infract
ząb // zęby – tooth, teeth
zdjąć – take off
zdjęcie rentgenowskie – x-ray icture
zdrowy – healthy
zepsuć się – to break down
zębodół – dental alveolus
zgryz – occlusion
złamać – to break
zmieniać się – to change
znak – sign
znieczulać – to anasthetize
znieczulenie – anasthesia
zrobić – to do, to make
zwolnienie lekarskie – sick leave
zwój nerwowy – plexus of nereves
Ż
żuchwa – lower jaw, submaxilla, mandible
żuć – to chew
żujący – chewing
życie – life
65
SŁOWNICZEK POJĘĆ ANGIELSKO-POLSKI
(vocabulary)
A
ache – ból
alergic – uczulony
analgesic – przeciwbólowy
anasthesia – znieczulenie
anasthetize – znieczulić
antibiotic – antybiotyk
anti-inflammatory – przeciwzapalny
antidepressant – antydepresyjny
apex – wierzchołek korzenia zęba
apical foramen – otwór wierzchołkowy
apply – stosować
apron (lead rubber apron) – fartuch
apthtae – afta
arch – łuk
artificial – sztuczny
astma – astma
avoid – unikać
chamber – komora
change – zmieniać się
check up – kontrola
cheeck – policzek
chew – żuć
choke – dusić się
clotting (blood) – krzepliwość krwi
clotting disturbances – zaburzenie krzepliwości
come – przyjść
comfortable – wygodnie
commissure of lips – spoidło warg
complite denture – proteza całkowita
control – kontrola
consultation – konsultacja
crooked – krzywy
crowded – stłoczony
crown – korona
cure – leczyć
D
B
bad breath – przykry zapach z ust
be afraid – bać się (boję się, boisz się)
be careful – uważać
be ill – chory
be lacking – brakować
bite – gryźć (gryzę, gryziesz), zagryźć
bite plate – łyżka
bleed – krwawić (krwawię, krwawisz)
bleeding – krwawienie
blood – krew
blood clotting – krzepliwość krwi
blood pressure – ciśnienie
bone – kość
braces – aparat ortodontyczny
break (to) – złamać
break down – zepsuć się
breathe – oddychać
breathlessness – duszność
bridge – most
bronchitis – zapalenie oskrzeli
brush (to) – szczotkować
bore – borować
burning – pieczenie
dead – martwy
decay – próchnica
decrease – spadek
dental alveolus – zębodół
dental arch – łuk zębowy
dentition – uzębienie
denture – proteza
devitalize – zatruć
diabetes – cukrzyca
diastema – szpara
disease – choroba
discoloration – przebarwienia
do – zrobić
doesn’t fit – nie wchodzi (wiertło)
down – na dole
dressing – opatrunek
drill (to) – wiercić, borować
drip (to) – kapać (woda kapie)
drop – spadek
dry (to) – wysuszyć
dull – tępy
dummy – smoczek
dyspnoea – duszność
E
C
calculus – kamień nazębny
canine – kieł
canal – kanał
careful – ostrożny
caries – próchnica
cavity – dziura, ubytek
cementum – cement
central – środkowy
ear – ucho
emergency – dyżur
enamel – szkliwo
endodontics – endodoncja
erupted – wyrznięty
equipment – sprzęt
exactly – dokładnie
examine – badać
exit (emergency ) – wyjście (ewakuacyjne)
66
extract – wyrwać, usunąć
J
F
jaw – żuchwa, szczęka dolna
face – twarz
fall out – wypaść (wypadła mi plomba)
feel – czuć, czuć się
fever – gorączka
files – karta
fill – wypełniać, wypełnić
filling – wypełnienie
finish – kończyć
fit – pasować
fixed – stały (stała proteza)
floss – nitka / nić dentystyczna
flow – lecieć (woda leci)
fluoride (toothpaste) – z fluorem
fluorine – fluor
food – jedzenie
L
lateral – boczny
left – lewy
lie – leżeć
lip – warga
liver – wątroba
local – miejscowy
look – patrzeć
loose – luźny
loosen (to) – rozluźnić
lose (to) – stracić
loss (filling loss) – wypadnięcie, utrata wypełnienia
lower – dolny
lower jaw – szczęka dolna
G
M
gagging reflex – odruch wymiotny
gastric ulcer – wrzody żołądka
general – ogólny
get – dostać
give – dać
gum – dziąsło
make – robić
make noise – hałasować
mandible – żuchwa
maxilla – szczęka
medium – średni
molar – trzonowy
more – bardziej
mild (pain) – umiarkowany
milk (tooth) – mleczny
moderate – umiarkowany
motion – ruch
mouth – usta, buzia
mouth wash – płyn do płukania jamy ustnej,
płukanka
move – ruszać się
mucosal membrane – błona śluzowa
H
halitosis – przykry zapach
hard – twardy
hard palate – podniebienie twarde
head – głowa, główka
healthy – zdrowy
health book – książeczka zdrowia
heart – serce
hiss – syczeć
hold – trzymać
hurt – boleć (boli mnie)
hygiene – higiena
hypertension – nadciśnienie
I
ill – chory
impression – wycisk
impression tray – łyżka
incisor – siekacz
inflammation – zapalenie
infract – zawał
injection – zastrzyk
inlay – wkład koronowy
insurance – ubezpieczenie
interdental toothbrush – szczoteczka międzyzębowa
irritated – podrażniony
N
needle – igła
neck – szyjka
numb – drętwieć
numbness – drętwienie
O
occlusion – zgryz
onlay – nakład koronowy
open – otworzyć
operating theatre – sala zabiegowa
oral cavity – jama ustna
orthodontics – ortodoncja
out-patient clinic – poradnia
oversensivity – nadwrażliwość
P
pacifier – smoczek
67
paedodontics – stomatologia dziecięca
pain – ból
painkiller – przeciwbólowy
palatoglossal arch – łuk podniebienno-gardłowy
paradontosis – paradontoza
partial denture – proteza częściowa
pass over – podać
perform – wykonywać
periodontal ligament – wiązdało okołozębowe
periodontics – periodontologia
picture – zdjęcie
piercing (pain) – świdrujący (ból)
plaque – płytka nazębna
plexus of nereves – zwój nerwowy
post-and-core – wkład korzeniowo-koronowy
premolar – przedtrzonowy
preventive dentistry – stoamtologia zapobiegawcza
procedure – zabieg
propose – proponować
prosthodontics – protetyka
provoked (pain) – sprowokowany (ból)
pulp – miazga
pulsating – pulsujący
put – położyć
put on – założyć
put on headrest – oprzeć
R
radiate – promieniować
radiology – radiologia
raise – podnosić się
rash – wysypka
ready – gotowy
registration – rejestracja
removable – ruchomy
remove – usuwać, usunąć
renal failure – niewydolność nerek
repeat – powtórzyć
restorative dentistry – stomatologia zachowawcza
right – prawy
rinse – wypłukać
root – korzeń
rotary – obrotowy
run out – skończyć się
S
saliva – ślina
saliva ejector – ślinociąg
save – uratować
say – powiedzieć
schock – wstrząs
sharp – ostry
shot – nzastrzyk
show – pokazać
sick leave – zwolnienie lekarskie
side – strona
sign – znak
sinus – zatoka
sit – usiąść
smell – zapach
smile – uśmiechać się
smoke – palić
soft – miękki
soft palate – podniebienie miękkie
spaced teeth – szeroko rozstawione zęby
spell – przeliterować
spin – obracać się
spit out – wypluć
spontaneous (pain) – spontaniczny (ból)
staining – przebarwienie
start – zaczynać
starter – rozrusznik
stick out – wysunąć
straight – prosto
strong – silny
suction – ślinociąg, ssak
sudden – nagły
suffer from – chorować na, cierpieć na
suffocate – dusić się
suggest – proponować, sugerować
surface – powierzchnia
surgery – chirurgia
swallow – przełknąć
swell – puchnąć
swelling – puchnięcie
symptom – objaw
syringe – strzykawka
T
take – brać, wziąć
take off – zdjąć
take out – wyjąć
tap – stukać, postukać, pukać
tartar – kamień (nazębny)
technical room – pomieszczenie techniczne
temperate (pain) – umiarkowany (ból)
temple – skroń
throbbing – pulsujący
thyroid gland – tarczyca
tight – ciasny
tingle – mrowienie
tip – końcówka
to sides – na boki
tongue – język
tongue brush – szczoteczka do czyszczenia języka
tonsil – migdałek
tooth, teeth – ząb, zęby
tooth brush – szczoteczka do zębów
tooth missing – brak zęba
toothpaste – pasta do zębów
touch – dotykać, dotknąć
treat – leczyć
treatment – leczenie, zabieg
treatment room – sala zabiegowa
try-in – przymiarka
try on – przymierzyć
turn – obrócić
68
U
unbearble – nie do zniesienia
up – na górze, do góry
upper – górny
use – używać
uvula – języczek
V
venner – licówka
visit – wizyta
W
ward – oddział
wash (brush teeth) – myć zęby
washing – mycie
water pick – irygator
weak – słaby
whiten – wybielać
wide – szeroko
wider – szerzej
work – działać
X
x-ray – rentgen
x-ray picture – zdjęcie rentgenowskie
wait – czekać
Źródła:
Ulotki reklamowe firm i produktów: Colgate, Blend-a-med, Oral-b, Listerine, Elmex, Meridol, Ortodent, Nite
White, Protefix, Ortho Kin, Elgydium, fkd,
Gazeta Wyborcza – fragmenty tytułów artykułów
http://www.dentonet.pl, 16.10.2010
69