ewaluacja projektu
Transkrypt
ewaluacja projektu
GDY ZOSTANĘ MAMĄ / TATĄ ... będę kochać nad życie jest projektem z zakresu pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, wspierającym inicjatyw na rzecz wielkopolskich rodzin. Projekt realizowany przez Fundację po DRUGIE współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego Cele projektu: nabycie kompetencji wychowawczych przez uczestników, nabycie umiejętności z zakresu pielęgnacji noworodka, zapoznanie się z zagrożeniami związanymi z niewłaściwym postępowaniem w czasie ciąży (organizacja pogadanki, emisja filmu dokumentalnego o FAS sygnowanego przez PARPA oraz dyskusja, wykorzystanie specjalnej lalki pokazującej cechy charakterystyczne dla noworodka z płodowym zespołem alkoholowym), zapoznanie się z zagrożeniami wynikającymi z zażywania narkotyków w czasie ciąży (demonstracja konsekwencji odbywa się za pomocą specjalnej lalki, która trzęsie się i płacze i różni się wyglądem od zdrowego dziecka, trzymanie lalki na rękach jest bardzo nieprzyjemnym uczuciem i budzi refleksję), nabycie wiedzy na temat odpowiedzialności jaka wynika z faktu bycia rodzicem, promowanie filozofii i idei wychowawczej stworzonej przez Janusza Korczaka, promowanie i poznanie praw dziecka, podniesienie świadomości grupy z zakresu ryzykownych zachowań seksualnych i wczesnego rodzicielstwa. EWALUACJA PRZEPROWADZONA PO I CZĘŚCI PROJEKTU Miejsce i termin prowadzenia projektu: Pierwsza część projektu odbyła się w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Jastrowiu w terminie: 6 czerwca - 6 lipca 2016. Organizacja przebiegu projektu: Projekt składał się z dwu części: 1. Teoretycznej 26-godzinnej, podzielonej na 6 części obejmującej zagadnienia z zakresu: przebiegu ciąży, opieki nad dzieckiem (warsztat z położną) 2. odpowiedzialnego rodzicielstwa praw dziecka ryzykownych zachowań seksualnych nastoletniego rodzicielstwa Praktycznej: każda z uczestniczek przez 3 dni opiekowała się fantomem niemowlęcia. Zarówno część teoretyczna, jak i praktyczna w dużym stopniu opierały się o metody edukacji pozaformalnej. Opis grupy W pierwszej części projektu wzięło udział 26 dziewcząt w wieku od 15 do 18 lat. Wszystkie uczestniczki są uczennicami gimnazjum. Z przeprowadzonego na początku projektu badania ankietowego wynika, iż średni wiek ich matek w momencie urodzenia pierwszego dziecka wynosił 19,7 lat (min. 15, max. 28). Większość dziewcząt rozpoczęła już współżycie seksualne (21 dziewcząt: 84%, z czego 9 w wieku 13-15: 35%, 12 w wieku 15-16: 46%), 5 dziewcząt nie rozpoczęło współżycia. 24% aktywnych seksualnie dziewcząt zawsze stosuje antykoncepcję, 78% zdarza się niestosowanie antykoncepcji, 12% rzadko ją stosuje, a 47% nie stosuje żadnych metod zapobiegania ciąży. Jedyną używaną metodą antykoncepcyjną w grupie jest prezerwatywa. Wiedzę na temat seksualności czerpią głównie od rodziców (32% odpowiedzi), 21% od rówieśników, 15% z internetu, 17% ze szkoły, 15% od wychowawców w placówce. Początkowo dziewczęta jako najbardziej niepokojące wymieniły obawy związane z macierzyństwem takie jak: trudności w prawidłowym wypełnianiu roli matki, odpowiedzialnością, kompetencjami wychowawczymi; fizyczną opieką nad dzieckiem: brakiem umiejętności, spowodowaniem niezamierzonych urazów, finansami, a także związane ze zdrowiem swoim: ciążą, porodem, depresją poporodową oraz zdrowiem dziecka - w szczególności niepełnosprawności / wymagającej przewlekłej choroby. Wśród ich obaw ważną rolę grają także te związane z relacjami z ojcem dziecka np. opuszczenia/ samotnego macierzyństwa, niemożności polegania na partnerze; relacjami z dzieckiem: znienawidzenia / braku możliwości pokochania dziecka, nienawiści ze strony dziecka. Specyficzne dla tej grupy są obawy związane z historiami rodzinnymi dziewcząt m.in. konieczność mieszkania z dzieckiem w domu samotnej matki, odebranie dziecka, odrzucenie go przez rówieśników ("bo ma taką matkę"), pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, trafienia przez nie do placówki resocjalizacyjnej. Dziewczęta obawiały się także dalszej przyszłości w relacji z dzieckiem m.in. okresu buntu, czy "złego charakteru dziecka". Rekrutacja Założeniem projektu była dobrowolność uczestnictwa młodzieży w zajęciach warsztatowych. Miesiąc przed pierwszymi zajęciami wychowawcy MOW zorganizowali spotkania dla dziewcząt, podczas których rozmawiali o wczesnym rodzicielstwie, ich oczekiwaniach dotyczących życia rodzinnego, wyobrażeniach i marzeniach. Przedstawili także projekt oraz Fundację po DRGIE (dziewczęta miały także możliwość zapoznania się ze stroną organizacji). Podczas zajęć wychowawczych dziewczęta przygotowały plakaty dotyczące tematyki projektu. Te działania zapewniły wysoką motywację uczestniczek do brania udziału w projekcie - większość dziewcząt podeszła do nich chętnie i z otwartością. Ewaluacja Metoda Ewaluacja odbywała się na podczas wszystkich aktywności związanych z projektem. Poszczególne zadania i zajęcia podsumowywane były przez uczestników na bieżąco, co było ważnym elementem prowadzonych zajęć. Do ewaluacji części teoretycznej posłużono się dwoma technikami: metodą kwestionariuszową - na wstępie i zakończeniu projektu uczestnicy poproszeni zostali o wypełnienie kwestionariuszy dotyczących ich wiedzy, sytuacji rodzinnej i osobistej, przekonań na tematy związane z projektem. Użyto także pozaformalnych metod ewaluacji, opierając się głównie na swobodnych dyskusjach z uczestniczkami. Na zakończenie projektu dodatkowo uczestniczki wypełniły ankietę oceniającą projekt. Część praktyczna - opieka nad fantomami niemowląt oceniana jest przez system komputerowy monitorujący wszelkie aktywności dotyczące zajmowania się "dzieckiem" (czas reakcji, trafność reakcji przewijanie, karmienie, tulenie, umiejętność bezpiecznego trzymania lalki itp.). Praktyczna część projektu oceniana była także poprzez kwestionariusze i dyskusje. Wyniki - część teoretyczna i praktyczna Poniższa tabela ilustruje stan przed i po projekcie - w oparciu zarówno o metodę kwestionariuszową, jak i metody pozaformalne. PRZED PROJEKTEM Dziewczęta nie mają podstawowej wiedzy na temat przebiegu ciąży Dziewczęta mają ogólną wiedzę na temat konieczności badań podczas ciąży Część uczestniczek uważa, iż alkohol w niewielkich ilościach nie zagraża przebiegowi ciąży - może wręcz poprawić zdrowie matki Część uczestniczek uważa, że papierosy w niewielkich ilościach są mało szkodliwe / nieszkodliwe dla płodu Uczestniczki mają niewielką wiedzę na temat zdrowych, higienicznych zachowań podczas ciąży Kilka dziewcząt uważa, że opieka nad małym dzieckiem jest wyłącznym obowiązkiem matki PO PROJEKCIE Dziewczęta znają główne etapy przebiegu ciąży i połogu Dziewczęta wiedzą jakie badania powinny być wykonywane - nie pamiętają jednak ich szczegółowych terminów Dziewczęta rozumieją przyczyny i następstwa FAS, a także inne konsekwencje związane z używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych Część dziewcząt uważa, że rzucenie palenia może być zbyt trudne dla kobiety w ciąży, wie jednak iż dym może mieć wpływ na przebieg ciąży i zdrowie urodzonego dziecka Uczestniczki lepiej rozumieją konieczność opieki lekarskiej, badań, diety i innych aspektów higienicznego trybu życia Dziewczęta lepiej rozumieją rolę ojca / partnera kobiety we wczesnym okresie życia dziecka Dziewczęta nie w pełni zdają sobie sprawę z konsekwencji z opieką nad dzieckiem pod wpływem środków odurzających Uczestniczki nie wiedzą jaki jest koszt utrzymania niemowlęcia / dziecka Dziewczęta nie w pełni rozumieją czym jest przemoc wobec dziecka: wiedzą iż należy do nich głównie gwałtowna przemoc fizyczna: bicie, rzucanie. Dziewczęta nie rozumieją sytuacji prawnej nieletnich matek Dziewczęta mają bardzo niską świadomość związaną z zachorowaniem na choroby weneryczne i zapobiegania nim Dziewczęta znają głównie prezerwatywy i środki zawierające hormony płciowe jako metody antykoncepcyjne Dziewczęta uważają stosunek przerywany jako wystarczająco dobrą metodę antykoncepcji Dziewczęta uważają, że to głównie partnerka powinna starać się o to, by nie zajść w ciążę Część dziewcząt pragnie szybko zostać rodzicem i założyć własną rodzinę Dziewczęta lepiej rozumieją jakiego typu niebezpieczeństwa wiążą się z używaniem substancji psychoaktywnych podczas opieki nad dzieckiem Dziewczęta zdają sobie sprawę z kosztów, a także z tego, jaka ich część może być pokryta z dostępnych zasiłków Dziewczęta lepiej rozumieją konieczność dawania wsparcia, rozumieją konsekwencje zaniedbania. Dostrzegają, że pozornie niegroźne używanie siły fizycznej może mieć duże znaczenie dla zdrowia i rozwoju (m.in. zespół dziecka potrząsanego) Dziewczęta wiedzą, że jako niepełnoletnie nie mają praw rodzicielskich, a ich sytuację dodatkowo komplikuje pobyt w placówce i częsty brak wsparcia rodziny pochodzenia Dziewczęta znają znacznie więcej zagrożeń zdrowotnych związanych z seksem oraz sposobów ograniczania ryzyka Dziewczęta rozróżniają większą gamę środków antykoncepcyjnych oraz wiedzą, jakie w ich wieku środki mogą kupić samodzielnie (bez recepty i z przepisu lekarza). Część uczestniczek uważa, iż w wielu przypadkach lepszym dla nich rozwiązaniem jest rezygnacja ze współżycia lub ograniczenie go do sytuacji mniej ryzykownych. Dziewczęta znają nieskuteczność stosunku przerywanego jako metody antykoncepcyjnej oraz rozumieją, iż nie zabezpiecza on przed chorobami wenerycznymi Dziewczęta lepiej rozumieją odpowiedzialność obu partnerów Dziewczęta lepiej zdają sobie sprawę z ciężaru odpowiedzialności związanego z byciem rodzicem, koniecznością sprawowania opieki, zapewnienia fizycznego i materialnego bezpieczeństwa dziecku i sobie; "doszły do wniosku, że decyzja o macierzyństwie powinna być dobrze przemyślana" Dodatkowe wnioski z projektu: Uczestnicy często podkreślali wartość otwartej, szczerej i pozbawionej przesadnego dydaktyzmu dyskusji z prowadzącymi. Ważna była możliwość szczerego wypowiadania się - bez względu na spodziewane oczekiwania prowadzących dotyczące "prawidłowych odpowiedzi". Grupy chętnie korzystają z różnorodnych metod edukacji pozaformalnej, aktywnie włączającej je w proces edukacyjny - także podczas części teoretycznej. Jako szczególnie istotną cechę projektu uczestniczki podkreśliły możliwość opieki nad fantomem niemowlęcia i doświadczenia "macierzyństwa". Jako najtrudniejsze uczestniczki wymieniły (kolejność według częstości odpowiedzi): nocne wstawanie, prawidłowe trzymanie dziecka / główki, godzenie opieki z codziennymi obowiązkami, brak wolnego czasu i karmienie. Wśród informacji, na temat tego, co sprawiło im kłopot znalazły się także: płacz, trudność w uspokojeniu "dziecka", przewijanie, trudy macierzyństwa, niecierpliwość. Do najbardziej cennych doświadczeń należały: nauka odpowiedzialności i obowiązkowości, możliwość doświadczenia macierzyństwa, nauka pielęgnacji (karmienia, przewijania, przytulania), planowanie czasu, praca nad swoją cierpliwością, a także: przywiązanie do dziecka, brak nudy, zabawę i przyjemność, lepsze poznanie siebie, zmiana nastawienia do macierzyństwa, dbanie o inną osobę i zamieszkanie w oddzielnym pokoju podczas opieki nad lalką. Najważniejszym rezultatem według opiekunów i wychowawców jest większa świadomość odpowiedzialności związanych z byciem rodzicem. Uczestniczki oceniły projekt na 4,3 punktu (w 5-stopniowej skali, gdzie "1" - to odpowiedź uczestnictwo w projekcie było dla mnie nieważne, a "5" - uczestnictwo w projekcie było dla mnie bardzo ważne). W ewaluacji znalazły się także komentarze doceniające udział w projekcie (np. "super projekt", "chcę, więcej takich działań"), a także uwagi dotyczące sprzętu ("lalkę trudno uspokoić", "laki się zacinają i ciągle płaczą"). Nie znalazły się tam jednak komentarze krytyczne wobec projektu jako takiego. Opracowała: Anna Gradkowska Warszawa, 27 lipca 2016 Projekt współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego