studium uwarunkowań i kierunków
Transkrypt
studium uwarunkowań i kierunków
DUSZNIKI-ZDRÓJ STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ Załącznik nr 1 do Uchwały Nr ______/____ Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia __________ 2011 r. Duszniki-Zdrój 2011 zespół projektowy: studio projektowe ul. Braci Gierymskich 156 51-640 Wrocław +48 71 347 57 73 [email protected] www.region.wroc.pl mgr inŜ. Grzegorz Kosturek - główny projektant (nr członkowski Zachodniej Okręgowej Izby Urbanistów: Z-096) mgr inŜ. Piotr Jędrzejkowski - projektant (nr członkowski Zachodniej Okręgowej Izby Urbanistów: Z-075) mgr inŜ. Marek Osadca - projektant SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I - WPROWADZENIE ....................................................................................................................... 3 I-1. WPROWADZENIE................................................................................................................... 3 I-1.1. Studium ( 1996 r.) .......................................................................................................... 3 I-1.2. Zmiana Studium ( 2007 r.)............................................................................................. 3 I-1.3. Zmiana Studium (2008 r.).............................................................................................. 4 I-1.4. Studium ( 2010 - 2011 r.)............................................................................................... 4 I-2. PODSUMOWANIE .................................................................................................................. 4 CZĘŚĆ II - UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU ......................................................................... 6 II-1. PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU ............................ 6 (art. 10 ust. 1 pkt 1, pkt 7 i pkt 13 oraz art. 10 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy) II–1.1. Przeznaczenie i zagospodarowanie terenu................................................................. 6 1. Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu 2. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów 3. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy II–1.2. Komunikacja i infrastruktura techniczna .................................................................... 25 1. Aktualny stan systemów komunikacji 2. Aktualny stan uzbrojenia terenu 3. Kierunki rozwoju systemów komunikacji 4. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej II-2. ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY ....................................................... 35 (art. 10 ust. 1 pkt 2 oraz art. 10 ust. 2 pkt 14 ustawy) II-2.1. Uwarunkowania .......................................................................................................... 35 II-2.2. Kierunki ....................................................................................................................... 37 II-3. OCHRONA ŚRODOWISKA, PRZYRODY, KRAJOBRAZU I UZDROWISK ...................... 39 (art. 10 ust. 1 pkt 3 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 3 i pkt 10 ustawy) II-3.1. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna ................................................................... 39 II-3.2. Zasoby wodne ............................................................................................................ 40 II-3.3. Ochrona środowiska................................................................................................... 42 II-3.4. Ochrona przyrody ....................................................................................................... 53 II-3.5. Ochrona krajobrazu .................................................................................................... 69 II-3.6. Uzdrowisko ................................................................................................................. 72 II-4. DZIEDZICTWO KULTUROWE I OCHRONA ZABYTKÓW ................................................. 76 (art. 10 ust. 1 pkt 4 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy) II-4.1. Zabytki nieruchome ..................................................................................................... 76 II-4.2. Zabytki archeologiczne................................................................................................ 86 II-4.3. Strefy ochrony konserwatorskiej ................................................................................. 87 II-5. WARUNKI I JAKOŚĆ śYCIA MIESZKAŃCÓW ................................................................... 88 (art. 10 ust. 1 pkt 5 oraz art. 10 ust. 2 pkt 6 i pkt 7 ustawy) II-5.1. Uwarunkowania .......................................................................................................... 88 1. Demografia 2. Mieszkalnictwo 3. Gospodarka 4. Oświata i wychowanie 5. Kultura 6. Sport i rekreacja 7. Opieka zdrowotna II-5.2. Kierunki ....................................................................................................................... 95 1. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym 2. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój II-6. BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI I JEJ MIENIA, W TYM ZAGROśENIA NATURALNE ......................................................................................................................... 96 (art. 10 ust. 1 pkt 6, 9, 10 i 15 oraz art. 10 ust. 2 pkt 11 ustawy) II–6.1. Bezpieczeństwo ludności i jej mienia......................................................................... 96 II–6.2. Naturalne zagroŜenia geologiczne, w tym obszary osuwania się mas ziemnych.... 97 II–6.3. Obszary naraŜone na niebezpieczeństwo powodzi .................................................. 99 II-7. POTRZEBY I MOśLIWOŚCI ROZWOJU MIASTA .............................................................. 99 (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy) II-8. STAN PRAWNY GRUNTÓW.............................................................................................. 100 (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy) II-9. WYSTĘPOWANIE OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH............................................................................................... 101 (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy) II-10. ZASOBY NATURALNE ....................................................................................................... 101 (art. 10 ust. 1 pkt 9, 11 i 12 ustawy) II-10.1. Uwarunkowania ....................................................................................................... 101 1. Zasoby złóŜ kopalin oraz wód podziemnych 2. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu filar ochronny 3. Tereny i obszary górnicze II-10.2. Kierunki .................................................................................................................... 105 II-11. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO........................... 106 (art. 10 ust. 2 pkt 8 i 9 ustawy) II-11.1. Uwarunkowania ....................................................................................................... 106 II-11.2. Kierunki .................................................................................................................... 107 1. Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 2. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego II-12. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ............................................................................................................... 109 (art. 10 ust. 2 pkt 13 ustawy) II-13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH .......................... 109 (art. 10 ust. 2 pkt 15 ustawy) II-14. INNE OBSZARY PROBLEMOWE...................................................................................... 110 (art. 10 ust. 2 pkt 16 ustawy) Cmentarze i chowanie zmarłych II-14.1. Uwarunkowania ....................................................................................................... 110 II-14.2. Kierunki .................................................................................................................... 110 CZĘŚĆ IV - UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM 111 IV-1. PODSTAWY PRAWNE I METODOLOGIA ........................................................................ 109 IV-2. SYNTEZA UWARUNKOWAŃ ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............. 110 IV-3. SYNTEZA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ..................... 111 IV-4. UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ.................................................................. 112 CZĘŚĆ V - ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW WYJŚCIOWYCH I OPRACOWAŃ ANALITYCZNOSTUDIALNYCH ..................................................................................................................... 115 Strona 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój CZĘŚĆ I - WPROWADZENIE I-1. WPROWADZENIE Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego sporządza się, zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm., zwanej w dalszej części tekstu takŜe ustawą), w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy. Studium nie jest aktem prawa miejscowego - nie jest przepisem gminnym i nie moŜe być podstawą do wydania Ŝadnej decyzji administracyjnej (w odróŜnieniu do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), jednak ustalenia Studium (jako aktu kierownictwa wewnętrznego) są wiąŜące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Obowiązek zbadania stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań planu miejscowego z ustaleniami Studium spoczywa – jeszcze przed przystąpieniem do opracowania planu - na Burmistrzu (art. 15, ust. 5 ustawy), a następnie zgodność* uchwalanego planu ze Studium stwierdza Rada Miejska (art. 20, ust. 1 ustawy). Zgodność jest ostatecznie weryfikowana w trybie nadzorczym przez Wojewodę (art. 20, ust. 2 ustawy). *) I-1.1. zgodnie z nowym brzmieniem art. 20 ust. 1, który wszedł w Ŝycie z dniem 21 października 2010 r., Rada Miejska stwierdza o nienaruszaniu przez plan miejscowy ustaleń Studium. Studium ( 1996 r.) Pierwotny dokument „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój” został przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XXII/120/96 z dnia 15 maja 1996 r. Autorem Studium z roku 1996 było Biuro Planowania i Przestrzennego w Wałbrzychu – Pracownia Kłodzko z siedzibą przy ul. Okrzei 1 w Kłodzku (zespół projektowy kierowany przez mgr Barbarę Kaczmarek). Studium z 1996 r. zostało opracowane pod rządami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1994 r. Nr 89 poz. 415, z późn. zm. – akt nieobowiązujący) i posiadało rozbudowaną część analityczną w formie pisemnej i graficznej. I-1.2. Zmiana Studium ( 2007 r.) W roku 2006, po 10 latach obowiązywania dokumentu, Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju zadecydowała o konieczności jego zaktualizowania, i w dniu 27 kwietnia 2006 r. podjęła uchwałę Nr XLVI/228/2006 z dnia 27 kwietnia 2006 r. o przystąpieniu do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obręb Podgórze. Zmiana Studium została przeprowadzona w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 późn. zm.). Celem zmiany Studium było wprowadzenie w obrębie Podgórze zabudowy turystyczno-wypoczynkowej, mieszkalno-usługowej i urządzeń komunikacyjnych w ramach terenów wcześniej wyznaczonych w Studium jako uŜytki zielone. Zmiana Studium obejmowała: − w części opisowej aktualizację tabeli w ppt. 8.2.3. Bilans terenów projektowanej zabudowy na terenie Podgórza w odniesieniu do terenu oznaczonego symbolem T 34; − w części graficznej, na rysunku Projektowana struktura funkcjonalno-przestrzenna wprowadzenie obszaru przeznaczonego pod zabudowę mieszkalno-usługową oraz tereny urządzeń komunikacyjnych, a takŜe powiększenie powierzchni terenu przeznaczonego pod zabudowę turystyczno-wypoczynkową oraz pomniejszenie terenu uŜytków zielonych. Strona 3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr VIII/38/07 z dnia 30 marca 2007 r. I-1.3. Zmiany Studium (2008 r.) Pierwsza zmiana studium w 2008 r. zainicjowana została uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XLVII/233/2006 z dnia 1 czerwca 2006 r. Zmiana Studium przeprowadzona została w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717, z późn. zm.), i dotyczyła terenu połoŜonego w rejonie ulicy Wybickiego. Zmiana Studium obejmowała: − w części opisowej aktualizację punktu 8.2. Projektowana struktura funkcjonalno-przestrzenna, poprzez dodanie do tabeli w ppt. 8.2.1. jednostki bilansowej M11; − w części graficznej, na rysunku Projektowana struktura funkcjonalno-przestrzenna powiększenie powierzchni terenu przeznaczonego pod zabudowę mieszkalno-usługową (symbol „M11”) oraz pomniejszenie terenu projektowanej zieleni rekreacyjnej (symbol „Z”). Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XXII/129/08 z dnia 25 kwietnia 2008 r. Druga zmiana studium w 2008 r. zainicjowana została uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XVI/92/07 z dnia 18 listopada 2007 r. Zmiana Studium przeprowadzona została w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717, z późn. zm.) i dotyczyła terenów obrębu geodezyjnego Podgórze. Zmiana Studium obejmowała wprowadzenie dodatkowego terenu o symbolu T35 przeznaczonego pod zabudowę turystyczno-wypoczynkową. Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XXIX/168/08 z dnia 27 października 2008 r. I-1.4. Studium ( 2010 - 2011 r.) Do kolejnych, tym razem kompleksowych zmian Studium, Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju przystąpiła uchwałą Nr L/258/10 z dnia 23 lutego 2010 r. W uzasadnieniu do uchwały wskazano na następujące zagadnienia, które zadecydowały o wszczęciu procedury aktualizacji dokumentu: − niespójność dotychczas obowiązującego Studium z uchwalonym uchwałą Rady Miasta DusznikiZdrój Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października 2009 r. Statutem Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 205 poz. 3653), w szczególności w zakresie granic stref ochrony uzdrowiskowej; − wpływ licznych wniosków właścicieli działek na terenie całej gminy Duszniki-Zdrój. Aktualizacja Studium obejmuje cały obszar Gminy Miejskiej – nowelizacja dotyczy zarówno uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego, jak i wyznaczonych kierunków polityki przestrzennej. I-2. PODSUMOWANIE Ze względu na fakt, Ŝe od czasu opracowania pierwotnego dokumentu Studium upłynęło 14 lat , a kolejne jego zmiany były wprowadzane w formie jednostkowej (punktowej), przy sporządzaniu niniejszej nowelizacji Studium stwierdzono konieczność dostosowania całego dokumentu do standardów określonych w przepisach art. 10 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. nr 118 poz. 1233). Zakres ustaleń jak i forma dotychczas obowiązującego Studium zostały odmiennie określone w nieobowiązujących juŜ przepisach ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139, z późn. zm.), niezbędne zatem stało się uporządkowane informacji dotyczących uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego oraz dyspozycji dotyczących kierunków zagospodarowania przestrzennego w sposób wynikający z wymagań określonych w art. 10 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wstępne analizy wykazały, Ŝe pomimo określenia przez Radę Miejską w Dusznikach-Zdroju tytułu uchwały inicjującej opracowanie niniejszego dokumentu jako „Zmian Strona 4 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój” – dokument ma raczej charakter kompleksowej aktualizacji Studium, obejmującej pełne spektrum zagadnień wskazanych w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tym samym nie moŜliwe jest prowadzenie procedury sporządzania Studium, jako zmiany pierwotnego dokumentu zgodnie z postanowieniami § 8 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004r. nr 118 poz. 1233). Na podstawie cytowanego przepisu projekt zmiany Studium wykłada się do publicznego wglądu oraz przekazuje się do uchwalenia w formie ujednoliconej, z wyróŜnieniem projektowanych zmian. W przypadku niniejszej procedury nie jest to moŜliwe, poniewaŜ aktualizacji i zmianie podlega cała treść Studium (z dyspozycjami graficznymi włącznie). W związku z powyŜszym niniejszy dokument sporządzany jest jako całkowicie nowy, zastępujący w pełni dotychczas obowiązujące Studium (wraz z wprowadzonymi do niego zmianami w latach 2007 i 2008). Studium w części tekstowej zawiera: Część I – Wprowadzenie, zawierającą informację o pierwotnym dokumencie Studium oraz prezentującą chronologię wprowadzanych dotychczas zmian w tym dokumencie; Część II – Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego, obejmującą: 1) aktualizację w niezbędnym zakresie informacji dotyczących obszaru gminy miejskiej Duszniki-Zdrój, stanowiących uwarunkowania jej rozwoju przestrzennego oraz syntezę tych uwarunkowań; 2) uzupełnienie oraz zmianę niektórych polityk dotyczących kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy miejskiej Duszniki-Zdrój. Część III – Uzasadnienie przyjętych rozwiązań oraz synteza ustaleń studium; Część IV – Zestawienie materiałów wyjściowych i opracowań analityczno-studialnych. Na część graficzną Studium składają się następujące rysunki: − załącznik graficzny nr 1 – uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego; − załącznik graficzny nr 2 – uwarunkowania przyrodnicze; − załącznik graficzny nr 3 – kierunki zagospodarowania przestrzennego. Rysunki zostały wykonane na mapie topograficznej w skali 1:10 000, pochodzącej z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego – zgodnie z warunkami określonymi w § 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Na potrzeby sporządzania Studium wykorzystano równieŜ mapy zasadnicze oraz mapy ewidencji gruntów. Przywoływane w treści studium przepisy prawa naleŜy stosować z uwzględnieniem aktualnego stanu prawnego. Strona 5 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój CZĘŚĆ II - UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU II-1. PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU (art. 10 ust. 1 pkt 1, pkt 7 i pkt 13 oraz art. 10 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy) II–1.1. Przeznaczenie i zagospodarowanie terenu 1. Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu miasta Duszniki-Zdrój opisano poniŜej w dziewięciu punktach, odpowiadającym odmiennym cechom funkcjonalnym i przestrzennym kaŜdego z analizowanych obszarów: 1) Tereny połoŜone na północ od drogi krajowej nr 8 (w rejonie ulic: Kłodzkiej-Świerczewskiego, Dworcowej, Słowackiego i Wrocławskiej). We wschodniej części obszaru, u zbiegu ulic Kłodzkiej i Wrocławskiej, na Krzywym Zboczu (jest to zbocze góry Karwiec o wysokości 611 m n.p.m.) załoŜony został cmentarz Komunalny, sięgający niemal linii kolejowej przebiegającej tuŜ nad cmentarzem. Poza cmentarzem komunalnym, na terenach naleŜących do byłych Zakładów Elektroniki Motoryzacyjnej zlokalizowany jest cmentarz wojenny z okresu wojny prusko – austriackiej. Na terenie cmentarza pochowano Ŝołnierzy niemieckich jak i austriackich, którzy zginęli w wyniku działań wojennych lub zmarli w lazaretach wojskowych zlokalizowanych na terenie miasta. Obelisk został wybudowany w 1876 roku. Fundatorem był lokalny komitet na czele którego stał Paul Dengler ówczesny burmistrz Dusznik-Zdroju. Całość prac została wykonana w miejscowej firmie kamieniarskiej naleŜącej do Juliusa Klara. Cmentarz wraz nagrobkami i obeliskiem przetrwał do lat 60-tych XX wieku. Wtedy Zakłady Elektroniki Motoryzacyjnej powiększając swój teren, zdemontowały pomnik oraz usunęły nagrobki i inne elementy stanowiące urządzenie cmentarza. JednakŜe nie przeprowadzono ekshumacji szczątków ludzkich. W połowie lat 90 - tych teren został przejęty przez gminę Duszniki-Zdrój. W roku 2003 kawałki obelisku zostały zebrane, odnowione i poskładane, a teren nekropoli został wydzielony według starych planów i szkiców a następnie ogrodzony. Na pomniku została umieszczona tablica z napisem w języku polskim, niemieckim i czeskim o następującej treści: Cmentarz wojenny z 1866 roku spoczywają tu snem wiecznym 142 Ŝołnierzy pruskich i 132 austriackich. Na wspomnianym obszarze, przy ul. Słowackiego, za dworcem PKP był równieŜ cmentarz Ŝydowski. Ostatnie pochówki na tym cmentarzu odbyły się w latach 40-tych XX wieku. Po nekropolii nie pozostał obecnie Ŝaden ślad. Poza cmentarzem wyróŜnić moŜna zespół zabudowy o charakterze mieszkaniowo-usługowym w rejonie ul. Słowackiego, wydzielony ulicami kolejową, Dworcową i Kłodzką. W granicach tego zespołu zlokalizowany jest takŜe Zakład BudŜetowy Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (Juliusza Słowackiego 32A) oraz stacja paliw koncernu Orlen, usytuowana u zbiegu ulic Dworcowej i Kłodzkiej. Na zachód od ul. Dworcowej, przy ul. Karola Świerczewskiego 14 zlokalizowane są Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. Działalność firmy koncentruje się na produkcji silników elektrycznych prądu stałego małej mocy do róŜnorodnych zastosowań, takich jak: napędy siłowników liniowych (stosowanych w przemyśle zmechanizowanych mebli komfortowych i technicznych), napędy urządzeń technologicznych (podajniki drutu w automatach spawalniczych, napędy do sterowania bramami posesji oraz garaŜowymi, napędy spręŜarek powietrza itp.) Dodatkowo firma posiada w swoim asortymencie części zamienne dla polskiego rynku motoryzacyjnego oraz szereg wyrobów eksportowych (głównie wyposaŜenie pojazdów takich jak: ciągniki rolnicze, samochody cięŜarowe, autobusy, róŜnorodne maszyny samojezdne, statki rzeczne). Główne wyroby dla tego obszaru to napędy wycieraczek szyb pojazdów oraz silniki wentylatorów chłodnic i nagrzewnic. Firma świadczy takŜe wyspecjalizowane usługi galwaniczne. W tym samym rejonie mieści się siedziba Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Salus” Centrum Medyczne Sp. z o.o. (ul. Dworcowa 9) oraz supermarket sieci Biedronka. Strona 6 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Na północ od terenu ZEM, przy ul. Polnej znajdują się obiekty Zakładu Energetycznego "Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku. Industrialny obszar ZEM od zielonych terenów Wapienników oddziela zespół ogrodów działkowych POD Radość. 2) Tereny połoŜone na północny zachód i południowy wschód od drogi krajowej nr 8 –Wapienniki (tereny ograniczone od północnego zachodu granicą administracyjną miasta oraz od wchodu i południa ulicami Miejska Górka i J. Wybickiego). Wapienniki stanowią obszar praktycznie niezabudowany (znajdują się tu jedynie pojedyncze budynki rozlokowane wzdłuŜ ul. Świerczewskiego). Nad terenem połoŜonym po północno-zachodniej części Wapienników góruje lesisty szczyt Góry Kruczej (662 m n.p.m.). Po drugiej stronie drogi krajowej nr 8 widoczny jest szczyt Miejskiej Górki (609 m n.p.m.) oraz – juŜ na obszarze Jamrozowej Polany - góry Gajowej (701 m n. p.m.). Przy ul. Miejska Górka zlokalizowana jest zabudowa o charakterze mieszkalnym i pensjonatowym. Przy drodze krajowej, na południowo-zachodnim krańcu omawianego obszaru zlokalizowana jest stacja paliw Oktan oraz zajazd U Beli. 3) Tereny połoŜone w obrębie historycznego miasta i jego najbliŜszego otoczenia (tereny ograniczone od północnego wschodu i północnego zachodu drogą krajową nr 8, od południowego wschodu ul. Sprzymierzonych, od południowego zachodu aleją biegnącą przy źródle Jacek oraz ul. Miejska Górka). Miasto obejmuje całość kompleksu mieszkaniowego Dusznik z zapleczem usługowo-handlowym, skupionym wokół zabytkowej dzielnicy śródmiejskiej. Miasto ulokowało się w obniŜeniu dolin Bystrzycy Dusznickiej i jej zachodnich (lewobrzeŜnych) dopływów: Braneckiej Wody i Jastrzębnika. ObniŜenie otrzymało nazwę ObniŜenia Dusznickiego. Rynek miasta i jego główna ulica (obecnie ul. Kłodzka) załoŜone ą na stromej terasie opadającej w kierunku wschodnim. Duszniki zostały załoŜone na prawie niemieckim, najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIV w (brak zachowanego dokumentu lokacyjnego). Rynek ma formę zbliŜoną do kwadratu, o nieco dłuŜszych bolach wschodnim i zachodnim. Do pierwotnych, zachowanych do dzisiaj ulic (ul. Kłodzkiej i Świerczewskiego) dodano wychodzące pod kątem prostym z naroŜnika północnego – obecną ul. Słowackiego, z naroŜnika południowo-wschodniego - obecną ul. Mickiewicza a z naroŜnika południowo-zachodniego - obecną ul. Hanki Sawickiej. Dusznicki Rynek jest siedzibą Urzędu Miasta Duszniki-Zdrój (Rynek 6). W obrębie Rynku koncentrują się funkcje handlowe, usługowe, administracyjne, edukacyjne oraz opieki zdrowotnej i wychowania. W rejonie ul. Krasińskiego i Wybickiego zlokalizowany jest Zespół Szkół Ogólnokształcących (ul. Wybickiego 2a), Przy ul. Kłodzkiej i Krótkiej – targowisko miejskie, przy ul. Mickiewicza – Urząd Pocztowy. Do najwaŜniejszych, historycznych obiektów w obrębie historycznego miasta naleŜą: zachowane pierzeje Rynku oraz pręgierz, kościół pod wezwaniem Matki BoŜej RóŜańcowej (pierwotnie kościół ewangelicki z 1845 r.) wraz ze starym cmentarzem przy ul. Słowackiego, barokowy kościół pod wezwaniem św. Piotra i Pawła (1708-30) przy ul. Kłodzkiej 15 oraz Muzeum Papiernictwa przy ul. Kłodzkiej 42, mieszczące się w dawnym młynie papierniczym (odbudowanym po powodzi w 1605 r.). Na południowy wschód od Bystrzycy Dusznickiej i na południe od Muzeum Papiernictwa, w rejonie ul. Wojska Polskiego, Osiedlowej, Sportowej i Sprzymierzonych zlokalizowano Osiedle Chopina o dysharmonijnej, wielkopłytowej architekturze oraz wysokości budynków wynoszącej 5 kondygnacji (parter i cztery piętra), raŜąco odbiegającej od gabarytów zabudowy historycznej miasta (w obrębie Rynku zabudowa posiada na ogół uŜytkowy parter, dwa piętra mieszkalne oraz poddasze). Na terenie osiedla zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Im. Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny (ul. Sprzymierzonych 6) oraz Gimnazjum Publiczne w Dusznikach-Zdroju (ul. Sportowa 6). Przy ul. Wojska Polskiego znajduje się parking strzeŜony, boisko sportowe oraz zespół pawilonów handlowych i gastronomicznych łączący się z ciągami handlowymi przy ul. Bohaterów Getta, Kłodzkiej i Mickiewicza. Teren przy ul. Wojska Polskiego jest jednocześnie „bramą” pomiędzy częścią miejska a Zdrojową, zlokalizowaną na południowy zachód od miasta. 4) Tereny połoŜone na południowy zachód od historycznego miasta – Zdrój (tereny ograniczone od północy aleją biegnącą przy źródle Jacek oraz ul. Miejska Górka, od północnego zachodu ul. Wybickiego, od południa sięgające Czarnego Stawu oraz wylotu Drogi ku Szczęściu na ul. Wojska Polskiego). Strona 7 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Rozwój części uzdrowiskowej miasta nastąpił dopiero w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Pierwsze wzmianki o wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Od tego momentu szybko potoczył się rozwój uzdrowiska. Powstały pawilony, zajazdy, pierwsze urządzenia kąpielowe, dom towarzyski. Z roku na rok wzrastała frekwencja tak, Ŝe na początku XIX w. Duszniki znane były niemal w całej Europie. Po 1945 r. Duszniki stały się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk i wczasowisk w Polsce. JuŜ w 1946 r. zorganizowano tutaj I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, dawne pensjonaty i hotele zamieniono na szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i domy wczasowe. Zlikwidowano stare ujęcia wód mineralnych i wybudowano nowe wraz z Pijalnią Wód Mineralnych. Zaplecze części uzdrowiskowej stanowią obecnie: Zakład Przyrodoleczniczy świadczący pełną gamę usług leczniczych, dwa szpitale uzdrowiskowe, liczne sanatoria, ośrodki wypoczynkowe, hotele, pensjonaty, restauracje, kawiarnie i bary. Zdrój jest połoŜony w głębokiej dolinie o dość stromych stokach, usytuowanej pomiędzy szczytami góry Nawojowej (674 m n.p.m.) i Miejskiej Górki (609 m n.p.m.). Od południa jego pierwotną granicę stanowiło ujście potoku Podgórna do Bystrzycy Dusznickiej u stóp góry Ołtarz. W późniejszym okresie Zdrój rozwinął się w Dolinie Bystrzycy, wzdłuŜ drogi prowadzącej do Zieleńca (obecnie ul. Wojska Polskiego), z granica zaznaczoną w rejonie tzw „Blachowni (miejsca usytuowania XIX - wiecznej huty w tzw. Dolinie StrąŜyskiej, między stokami góry Koniuch i Ołtarz). Północna część Zdroju obejmuje rozległe Łąki Poborowinowe, rozciągające się na południe od źródła Jacek, pomiędzy ul. Zdrojową i Wojska Polskiego. WzdłuŜ Bystrzycy Dusznickiej wiedzie z miasta w kierunku Parku Zdrojowego Aleja Sybiraków. Centralnie, między łąkami biegnie główna aleja spacerowa (F. Chopina), łącząca miasto ze Zdrojem. Przy tej alei zlokalizowane jest źródło Agata. Pierwszy obszar zainwestowania wyznaczają ulice Zdrojowa, Klubowa, Podgórska i Górska. PowyŜej ul. Zdrojowej biegną wzdłuŜ zbocza Miejskiej Góry ulice Orzechowa, Willowa i Słoneczna. WzdłuŜ tych ulic zlokalizowana jest zabudowa głównie jednorodzinna oraz kilka ośrodków wczasowych (m.in. OW Energetyk, Hotelik Sudety, Słoneczko). U zbiegu ul. Zdrojowej (nr 8) i Orzechowej znajduje się MOKIS - Miejski Ośrodek Kultury i Sportu. Pomiędzy ul. Zdrojową i Klubowa oraz aleją F. Chopina zlokalizowane są liczne ośrodki wczasowe (m.in. Zielone Sudety, Poznaniak, Grunwald, Etiuda, FWP Polonez, FWP śyczenie), dom uzdrowiskowy Moniuszko, a takŜe punkt informacji turystycznej. Podobnie pomiędzy al. Chopina oraz ulicą Wojska Polskiego znajduje się dom uzdrowiskowy Ziemowit, korty tenisowe i lokale gastronomiczne (m.in. Retro, Pod Złotym Kasztanem). PowyŜej, przy ul. Wojska Polskiego znajduje się dom uzdrowiskowy Jan Kazimierz (pawilon B) oraz domy uzdrowiskowe Odrodzenie i Chemik. Przy ul. Podgórskiej znajduje się klasztor oo. Franciszkanów oraz kaplica pod wezwaniem św. Leonarda i Franciszka. Klasztor z kaplicą powstał w latach 1925-1926 jako klasztor i dom wypoczynkowy dla Franciszkanów z całej prowincji. PowyŜej klasztoru przy ul. Podgórnej i Górskiej znajdują się ośrodek Skałka Górna i Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy Strzecha. WzdłuŜ nich przebiega szlak w kierunku schroniska Pod Muflonem. Przy ul. Wojska Polskiego, nieopodal klasztoru oo. Franciszkanów znajduje się kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Do kościoła prowadzą kamienne schody. Kościół wybudowano w latach 1899-1902. Na południe od ulicy Zdrojowej i jej przedłuŜenia – ul. Podgórskiej rozciąga się teren Parku Zdrojowego oraz towarzyszącej mu infrastruktury uzdrowiskowej. Sam park tworzą układy alei i drzew (głównie lipy, buki i kasztany). Park, którego zdobią liczne dywany kwiatowe. Do najwaŜniejszych obiektów na obszarze Parku Zdrojowego naleŜą: − Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina (tzw. Dworek Chopina) – powstały w latach 1802 – 1805 jako dom towarzyski i przebudowany w roku 1808. W tym właśnie domu koncertował w sierpniu 1826 r. Fryderyk Chopin. Z miejscem tym nierozerwalnie związany jest Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju. Festiwale odbywają się corocznie - od 1946 roku - dla upamiętnienia charytatywnych recitali Fryderyka Chopina w Dusznikach-Zdroju w 1826 r. Są najstarszym festiwalem w Polsce i za razem największym festiwalem chopinowskim na świecie. − Pijalnia Wód Mineralnych i Hala Spacerowa – obiekty wybudowane w 1884 r. w miejscu wcześniejszej kolumnady. W 1945 r. północna część budowli została zniszczona. Budynek przekształcono w latach powojennych w budynek zamknięty i wybudowano nową pijalnię, likwidując dawny budynek Ciepłego Źródła. Strona 8 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − Pomnik Chopina - Obelisk z popiersiem Chopina ufundowany w 1897 przez Wiktora Magnusa, z zawodu leśnika, rozmiłowanego w muzyce Chopina. Jest to diorytowy głaz dwumetrowej wysokości z brązowym medalionem przedstawiającym popiersie artysty i podpisem w języku łacińskim Fryderykowi Chopinowi, który w Dusznikach w roku 1826 swą sztuką prawdziwą i wysoką kulturą szlachetny duszy charakter w zaraniu młodości okazał, pomnik ten ku wiecznej rzeczy pamięci za pozwoleniem władz miejskich Polak Polakowi wystawi. − Kolorowa Fontanna - jedna z trzech fontann w Parku Zdrojowym. Wieczorami odbywają się spektakle których atrakcją jest podświetlana kolorowo woda oraz zmiany kształtu i strumienia wody. W celach leczniczych eksploatuje się pięć źródeł wód: Pieniawa Chopina, Jan Kazimierz, Agata, Jacek i B-4. Są to naturalne źródła mineralne naleŜące do typu źródeł szczelinowych. Powstający w głębi ziemi powulkaniczny dwutlenek węgla nasyca wody podziemne pochodzenia opadowego, dzięki czemu mają one lepsze zdolności rozpuszczania skał. Wody te naleŜą do Ŝelazistych i posiadają stabilny skład chemiczny. W uzdrowisku leczy się schorzenia kardiologiczne, gastrologiczne, pulmonologiczne, ginekologiczne i osteoporozę. Park Zdrojowy otaczają domy uzdrowiskowe (m.in. Jan Kazimierz, Chopin), towarzyszące im zakłady przyrodolecznicze oraz pensjonaty (Hotel Bolero). Ofertę uzupełniają obiekty gastronomiczne, handlowe i usługowe (m.in. Filigran, Erato, Parkowa). Po wschodniej stronie ul. Wojska Polskiego znajduje się zbiornik wodny Zielony Staw, w pobliŜu którego jest zlokalizowane źródło Jan Kazimierz oraz Zakład Produkcyjny Dwutlenku Węgla. U zbiegu ulic Podgórze, Granicznej i Wojska Polskiego zlokalizowane są budynki uzdrowiskowe (Szymanowski) i hotelowe (m.in. Mozart, Fryderyk, Nysa, Dom Wczasów Dziecięcych, Jarzębina). Po zachodniej stronie ul. Wojska Polskiego u stóp ruiny dawnej skoczni narciarskiej znajduje się Stadion im. Kazimierza Górskiego. 5) Tereny połoŜone na południowy wschód od ul. Sprzymierzonych i Wojska Polskiego (tereny ograniczone od północy drogą krajową nr 8 oraz od wschodu granica administracyjną miasta). Obszar ograniczony do północy i południowego zachodu drogami (ul. Kłodzka i Sprzymierzonych) opada stromym zboczem góry Nawojowej (674 m n.p.m.), góry Nowej (736 m n.p.m.) i Ptasiej Góry (745 m n.p.m.), w kierunku północno-zachodnim. Centralnie wznosi się Wzgórze Rozalii (560 m n.p.m.) z kaplicą Świętej Trójcy otoczoną lasem bukowym. Do kaplicy (pochodzącej z 1679 r.) wiedzie droga wijąca się serpentyną po zboczu lub schody o 132 stopniach. Równolegle do drogi krajowej nr 8, po jej południowej stronie, płynie Bystrzyca Dusznicka. Pomiędzy rzeką a drogą zlokalizowany jest zespół zabudowy. PowyŜej znajduje się pensjonat Willa Na Wzgórzu Wandy. Przy ul. Wiejskiej (przedłuŜenie ul. Sportowej), wijącej się ku górze Nawojowej, po jej południowej stronie rozciągają się na zboczu ogrody działkowe POD Radość. WzdłuŜ ul. Wiejskiej biegną szlaki tras rowerowych i narciarskich. Szlaki wiodą do Schroniska Pod Muflonem (ul. Górska 14) połoŜonego na wysokości 960 m n.p.m. Przy ul. Sprzymierzonych 11 znajduje się budynek zlikwidowanego Szpitala Rejonowego w Dusznikach-Zdroju oraz budynek mieszczący Ambulatorium Ogólne podstacji Pogotowia Ratunkowego w Kłodzku (Ratownictwa Medycznego) i Niepublicznego Ośrodek Zdrowia NOZ Medicus. W jego sąsiedztwie zlokalizowanych jest kilka budynków mieszkalnych, oraz powyŜej, przy ul. Okólnej – pensjonatowych (Willa Baca i U Ewy). 6) Tereny połoŜone na południowy wschód od ul. Wybickiego i Szlaku im. dr M. Orłowicza – Park Leśny, Słoneczna Polana i Jamrozowa Polana (tereny ograniczone od południowego wschodu ul. Podgórze). Jest to obszar niemal w całości zalesiony, rozciągający się na stromych zboczach góry Gajowej (701 m. n.p.m.) i Długiej Góry (681 m.n.p.m.). Słoneczna Polana jest niewielka polaną połoŜona na przedłuŜeniu ul. Wybickiego. Na jej obszarze brak jest trwałych elementów zagospodarowania terenu. Jamrozowa Polana to rozległa polana połoŜona na wzgórzach Lewińskich na wysokości ok. 650 - 675 m n.p.m., otoczona lasami świerkowymi, stanowiąca obecnie ośrodek narciarstwa biegowego i Strona 9 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój biathlonu (Centrum Polskiego Biathlonu), wyposaŜony w zaplecze hotelowo-treningowe i gastronomiczne (104 miejsca w 50 pokojach). Na terenie polany wyznaczono trasy biegowe o długościach od 1 do 2,5 km. Na początku lat pięćdziesiątych XX w. na polanie, od strony miasta została juŜ tylko jedna zagroda zamieszkana przez Antoniego Jamroza, od którego w późniejszych latach przyjęła się nazwa Jamrozowa Polana. W okresie międzywojennym na terenie Polany istniał tor saneczkowy, bobslejowy oraz skocznia narciarska. Zachowanym zabytkiem na terenie polany jest kapliczka słupowa z XIX w. 7) Tereny połoŜone na południe od drogi krajowej nr 8 i na wschód od Drogi Orlickiej – Kozia Hala (tereny ograniczone od północy drogą krajową nr 8, od zachodu granicą gminy i jednocześnie granicą państwa z Republiką Czeską, od południowego wschodu ul. Podgórze). Droga Orlicka (droga wojewódzka nr 389) prowadzi od drogi krajowej nr 8 w kierunku Zieleńca (skrzyŜowanie znajduje się poza granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju, na obszarze gminy Lewin Kłodzki). Po południowej stronie drogi krajowej nr 8 zlokalizowany jest Ośrodek WczasowoRekreacyjny Relax, mieszczący się w trzech budynkach. Obszerna górska łąka nazywana Kozią Halą rozciąga się wzdłuŜ Drogi Orlickiej, na wysokości od 700 do 740 m n.p.m. Hala największą popularność zyskała na początkach XIX wieku dzięki Kozodojom – były to zabudowania gospodarstw mlecznych (mleczarnie), w których trzymano krowy, kozy i owce dla produkcji przetworów mlecznych, wykorzystywanych w celach leczniczych przez uzdrowisko w Dusznikach. Po zaprzestaniu mlecznej kuracji w jednym z obiektów Kozodojów na Koziej Hali urządzono popularną gospodę. Po wojnie w budynek gospody przeznaczono na schronisko turystyczne - jedno z pierwszych schronisk w Sudetach. Obecnie w miejscu tym mieści się ośrodek wczasowy (D.W. Korund). PowyŜej ośrodka wczasowego zlokalizowany jest Ośrodek Szkolenia Piechoty Górskiej Jodła. Pomiędzy ośrodkami, przez las oddzielający Kozią Halę od Jamrozowej Polany biegnie ślad dawnego toru saneczkowego. Pod koniec XVIII wieku w rejonie hali wydobywano rudy kobaltu, był tu równieŜ wapiennik do wypalania wapna oraz kamieniołom wapienia (wyrobisko znajduje się po zachodniej stronie Drogi Orlickiej, na wysokości ośrodka StraŜy Granicznej "Jodła"). W kamieniołomie odkryto jaskinię krasową z bogatą szatą naciekową, która jednak została zniszczona w trakcie dalszej eksploatacji kamieniołomu. Na początku XIX wieku prowadzono tu roboty poszukiwawcze rudy Ŝelaza. Po wschodniej stronie Drogi Orlickiej nad okolicą góruje lesisty szczyt Jeleń (801 m n.p.m.) 8) Tereny połoŜone na wschód i zachód od Drogi Orlickiej – Zieleniec (tereny ograniczone od zachodu i południa granicą gminy i jednocześnie granicą państwa z Republiką Czeską, od wschodu Drogą Dusznicką). Zieleniec to znany w Polsce ośrodek sportów zimowych połoŜony na stokach Serlicha (1025 m n.p.m.) i Zielonego Garbu (1026 m n.p.m.) w Górach Orlickich. Sam Zieleniec leŜy na wysokości ok. 950 m. n. p. m. Na szczycie Serlicha (powyŜej wyciągu Jedynki), po czeskiej stronie, zlokalizowane jest schronisko Masarykova Chata, w pobliŜu którego funkcjonuje turystyczne przejście graniczne Masarykova ChataZieleniec. RównieŜ na szczycie Orlicy (1084 m n.p.m.) połoŜonej na północny zachód od Zielonego Garbu funkcjonowała niegdyś gospoda (od 1882 r.), a potem od 1928 r. schronisko wraz z 16 m wieŜą widokową, które w 1946 spłonęło w niewyjaśnionych okolicznościach. Po schronisku pozostały jedynie nikłe ślady podmurowań. PoniŜej szczytu Orlicy, na wysokości 950 m n.p.m., w dawnym kamieniołomie zlokalizowanym na przedłuŜeniu Ciągu Drwali (łączącego Drogę Orlicką z Drogą Dusznicką) znajduje się wejście do Złotej Sztolni. Jej nazwa pochodzi od obecnej w niej miki, przeplatającej białe marmury. Jaskinię o głębokości 20 metrów i długości ponad 170 metrów, tworzy sieć korytarzy i kilka komnat, między innymi: Sala Wysoka, Sala Końcowa, Sala z Głazami. Do samego Zieleńca prowadzi (od drogi krajowej nr 8) Droga Orlicka, której przedłuŜenie stanowi Autostrada Sudecka (obydwie drogi biegną w ciągu drogi wojewódzkiej nr 389). Na RozdroŜu pod Hutniczą Kopą łączy się z Drogą Dusznicką (w ciągu drogi powiatowej nr 3301D), biegnącą wzdłuŜ koryta rzeki Bystrzyca Dusznicka w kierunku Zdroju. Po zachodniej stronie Drogi Dusznickiej zlokalizowane są dwa ujęcia wód: Biały Potok (główne ujęcie wody dla miasta) i Filtry-Zieleniec. Zieleniec został załoŜony w 1719 r. JuŜ na początku XIX w. był duŜą wsią, najwyŜej połoŜona w Prusach. W tamtym okresie działały na obszarze wsi cztery młyny wodne, tartak, kamieniołom, wapiennik, kuźnica Ŝelaza oraz szkoła katolicka. Strona 10 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Największy rozkwit Zieleńca przypada na XX w. W 1930 r. była tu juŜ bogata baza noclegowa z gospodami. W latach 1931-1932 z przełęczy Polskie Wrota przeprowadzono nowoczesną drogę, co w duŜym stopniu ułatwiło dojazd do wsi. Od początku lat siedemdziesiątych nastąpił intensywny rozwój terenów narciarskich. Na obszarze Zieleńca znajdują się liczne wyciągi kanapowe, orczykowe i talerzykowe z towarzyszącymi im trasami narciarskimi. Część tras jest oświetlona co pozwala na uprawianie narciarstwa do późnych godzin wieczornych. Dla potrzeb narciarzy działają szkółki i serwisy narciarskie oraz wypoŜyczalnie sprzętu zimowego. Bazę noclegową stanowi kilkanaście obiektów o zróŜnicowanym standardzie (liczba zarówno wyciągów jak i obiektów turystycznych powiększa się z kaŜdym rokiem). Szacuje się, Ŝe ośrodek dysponuje łącznie ok. 1300 miejscami noclegowymi. Wśród wielu obiektów na obszarze Zieleńca moŜna wyróŜnić Ośrodek Szkoleniowy Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego Grupy Wałbrzysko – Kłodzkiej oraz Centralny Ośrodek Sportu AZS w Zieleńcu Straszny Dwór i Stokłos. Największy w zieleńcu parking zlokalizowany jest po wschodniej stronie Drogi Orlickiej, przy ośrodku Bida z Nędzą (dawniej Wierchy), naprzeciw wyciągów nr 7, 8 i 9. Na terenie Zieleńca znajduje się neoromańska świątynia wzniesiona w 1902 r. - kościół pod wezwaniem św. Anny, którym opiekują się o.o. Franciszkanie. Jest to kamienna budowla jednonawowa, z półkolistą absydą i kruchtą, do której prowadzi kamienny portal. Kościół posiada masywną wieŜę zwieńczoną ostrosłupowym hełmem a jego dach jest kryty jest gontem. Kościół znany był powszechnie jako najwyŜej połoŜony w Prusach, a obecnie jest to najwyŜej połoŜony kościół w Sudetach! Posiada dość bogate wyposaŜenie wnętrza: kamienne ołtarze i ambona z 1905 r., chrzcielnica kamienna z 1905 r. ze starszą późnobarokową pokrywą z 1790 r., rzeźby drewniane i kamienne z początku XX w. oraz obrazy olejne z XIX i początku XX w. Przy kościele stoi kamienna kolumna maryjna z figurą Matki Boskiej z 1862 r. i krzyŜ z 1866 r. 9) Tereny połoŜone na południe od Zdroju – Podgórze i Graniczna (tereny połoŜone pomiędzy częścią uzdrowiskową miasta o obrębem Zieleniec). Podgórze jest połoŜone na płaskowyŜu Gór Orlickich. Ta pierwotnie odrębna osada znana była juŜ na początku XV w. W Podgórzu znajdowała się kuźnica Ŝelaza wzmiankowana w 1408 r. jako własność Dusznik. W pobliŜu niej wydobywano rudę Ŝelaza. Później na terenie wsi odkryto źródła mineralne, które stały się podstawą rozwoju uzdrowiska w Dusznikach. W pocz. XX w. Podgórze było bardzo popularnym miejscem spacerów. Istniały tu wówczas cztery gospody, w tym dwie z miejscami noclegowymi. Od pocz. XX w. zaczęła się teŜ zimowa kariera Podgórza. Najpierw powstał tor bobslejowy i saneczkowy z Gajowej (701 m n.p.m.), który kończył się przy Czarnym Stawie, później w samym Podgórzu urządzono trasy narciarskie i zbudowano skocznię. Po 1945 r. Podgórze było początkowo wsią rolniczą, później zaczęły powstawać tu pierwsze ośrodki wczasowe. Obecnie Podgórze jest częścią Dusznik pełniącą funkcje rekreacyjną. Zabudowa Podgórza rozciąga się wzdłuŜ ul. Podgórze (będącej przedłuŜeniem ul. Zielonej) w kierunku Granicznej. WzdłuŜ ulicy, po jej wschodniej stronie płynie potok Podgórnej. NiŜej połoŜona część zabudowań Podgórza rozlokowana jest powyŜej Czarnego Stawu. Ma ona charakter ekstensywny i składa się z zabudowań mieszkalnych oraz zabudowy pensjonatowo-hotelowej (m.in. Ośrodek Wczasowy Górnik, ul. Podgórze 52). Na rozwidleniu ul. Podgórze i drogi wiodącej w kierunku Granicznej znajduje się przystanek komunikacji autobusowej. W pobliŜu połoŜona jest barokowa kapliczka PodwyŜszenia KrzyŜa Świętego z 1707 r., załoŜona na rzucie prostokąta, z półkoliście zakończoną absydą. Wewnątrz kaplicy zachował się drewniany ołtarz barokowy z XVIII w. z obrazem olejnym. Przy kaplicy zlokalizowany jest parking oraz Dom Wypoczynkowy Warszawianka (z restauracją) – ostatnie zabudowania Podgórza. Tutaj kończy się takŜe asfaltowa jezdnia, która dalej stromo wznosi się w kierunku Granicznej – dawnej wsi połoŜonej na wysokości ok. 620-800 m n.p.m. W Podgórzu znajduje się takŜe niewielki ośrodek narciarski z dwoma wyciągami narciarskimi: jeden o dł. 450 m na Przyjacielską Kopę (737 m n.p.m.) z systemem sztucznego naśnieŜania i oświetleniem, drugi o dł. 760 m na Sołtysią Kopę (895 m n.p.m.). Graniczna powstała prawdopodobnie w końcu XVI lub na początku XVII w. Część mieszkańców trudniła się tkactwem chałupniczym, a część pracowała w lasach. W 1840 r. wieś liczyła 23 budynki, był teŜ młyn wodny, tartak, gorzelnia i cegielnia. W pocz. XX w. w najwyŜszej części wsi powstała gospoda, a później schronisko młodzieŜowe. Po ostatniej wojnie Graniczna znacznie się wyludniła. Obecnie stanowi integralną część Podgórza. Znajduje się tu Rancho Panderoza, gdzie oferowane są lekcje Strona 11 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój jazdy konnej, a dla bardziej zaawansowanych jeźdźców przejaŜdŜki w terenie lub kilkudniowe rajdy konne. Panderoza dysponuje takŜe zapleczem noclegowym i gastronomicznym. Na przedłuŜeniu ul. Podgórze i drogi wiodącej do Panderozy biegnie Droga ku Szczęściu (dł. 6 km, róŜnica wzniesień 335 m). Droga ta stanowiła jedno z najpopularniejszych dojść z Dusznik Zdroju do Zieleńca. Często udawali się nią kuracjusze w celu podziwiania wschodów słońca z Orlicy. Droga zaczyna się w dolinie Bystrzycy Dusznickiej, za stadionem sportowym i łagodnie wspina się zboczem Ołtarza, Stołka (761 m n.p.m.) i Wilczego Zbocza do Granicznej, a następnie trawersuje zbocze Sołtysiej Kopy (895 m n.p.m.) i dochodzi do Drogi Orlickiej na wys. ok. 900 m n.p.m. Droga ku Szczęściu łączy się na jej północnym końcu z ul. Wojska Polskiego (dalej biegnącą od Smoczego Gardła jako Droga Dusznicka). 2. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów Z uwagi na uwarunkowania wynikające z ustawionych form ochrony na podstawie przepisów prawa, w tym przede wszystkim z ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1399 z późn. zm.) oraz z ustawy z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009 r., Nr 151 poz. 1220 z późn. zm.) nie przewiduje się zasadniczych zmian w strukturze przestrzennej miasta. Głównym zadaniem Studium jest utrzymanie i ochrona walorów uzdrowiskowo-przyrodniczych miasta Duszniki-Zdrój, dlatego proponowane zmiany będą miały charakter porządkujący i sankcjonujący ograniczenia wynikające z wyŜej wymienionych ustaw. Kierunki rozwoju powinny się zatem ograniczać do: − utrzymania i pielęgnacji walorów uzdrowiskowych i przyrodniczych miasta, − ograniczenie do niezbędnego minimum rozwoju zabudowy kubaturowej w obrębie strefy „A” ochrony uzdrowiskowej, − wyznaczenie nowych miejsc dla rozwoju zabudowy mieszkaniowej (mieszkaniowo-usługowej) w rejonie Wapiennik na północ od ul. Wybickiego oraz e rejonie pomiędzy ul. Wiejską a ul. Sprzymierzonych. Dla celów niniejszego Studium, dziewięć obszarów opisanych w ust. 1 - „Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu”, połączono w sześć jednostek funkcjonalnych (A, B, C, D, E i F). Jednostki funkcjonalne wydzielono bazując w duŜej mierze na podziale miasta na strefy ochrony uzdrowiskowej. Są to obszary o róŜnej genezie oraz wyraźnie zróŜnicowanych cechach funkcjonalnoprzestrzennych, na ogół wyizolowane kompleksami leśnymi: − „A” Miasto - obejmujące całość kompleksu mieszkaniowego Dusznik Zdroju z zapleczem usługowo-przemysłowym, skupionego wokół zabytkowej dzielnicy śródmiejskiej; − „B” Wapienniki - słabo zurbanizowana część miasta połoŜona przy drodze krajowej nr 8. Potencjalny teren rozwoju zabudowy mieszkaniowej (mieszkaniowo-usługowej) o niskiej intensywności zabudowy; − „C” Uzdrowisko - które tworzy zespół zabudowy sanatoryjno-wypoczynkowo-usługowej oraz Park Zdrojowy załoŜony w XVIII wieku w miejscu wypływania źródeł mineralnych, połoŜone na południe od miasta, na obszarze płaskiej doliny Bystrzycy Dusznickiej; − „D” Jamrozowa Polana i Kozia Hala - Jamrozowa rozległa polana połoŜona na wzgórzach Lewińskich na wysokości 650 do 675 m n.p.m., otoczona lasami świerkowymi, stanowiąca obecnie ośrodek narciarstwa biegowego i biathlonu, wyposaŜony w zaplecze hotelowo-treningowe; oraz Kozia Hala obszerna górska łąka połoŜona na południe od przełęczy Polskie Wrota, przy drodze wojewódzkiej nr 389 (Droga Orlicka), na wysokości 700 do 740 m n.p.m., stanowiąca popularne miejsce spacerów kuracjuszy z Dusznik-Zdroju; − „E” Podgórze i Graniczna - połoŜone na płaskowyŜu Gór Orlickich, stanowiące zaplecze noclegowe dla uzdrowiska i oferujące atrakcje turystyczne (stacja narciarska), w tym Graniczna osada górująca nad Podgórzem na wysokości ok. 730 m n.p.m., stanowiąca atrakcję turystyczną (jazda konna, turystyka piesza); Strona 12 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − „F” Zieleniec – dawna wieś w Górach Orlickich, połoŜoną na wysokości 800-960 m n.p.m., obecnie stanowiącą popularny ośrodek turystyczny, centrum narciarskie oraz kolarstwa górskiego, o wyjątkowym mikroklimacie. 3. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy 1) Ilekroć w Studium jest mowa o: a) powierzchni zabudowy - naleŜy rozumieć powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym nie wliczając w to tarasów, schodów i pochylni; b) dopuszczalnej funkcji uzupełniającej - naleŜy rozumieć funkcje, które wzbogacają przeznaczenie terenu funkcji dominującej wyznaczonej w studium, przy czym dopuszcza się aby w planie miejscowym wyznaczyć terenu funkcji uzupełniających jako samodzielne tereny; c) usługach publicznych podstawowych - naleŜy rozumieć usługi: zdrowia i opieki społecznej, oświaty i kultury, sportu i rekreacji a takŜe usługi administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, porządku i bezpieczeństwa publicznego; d) usługach turystyki - naleŜy przez to rozumieć: hotele, motele, pensjonaty, schroniska turystyczne oraz inne obiekty noclegowe turystyki i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania a takŜe usługi agroturystyczne. Chyba, Ŝe z treści studium wynika inaczej. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW, A TAKśE WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UśYTKOWANIA TERENÓW Obszar lp. 1 [oznaczenie literowe] Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 Dopuszczalne funkcje uzupełniające 3 Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 TABELA nr 1. Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 5 JEDNOSTKA „A” - MIEJSKA Główne uwarunkowania jednostki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. otulina Parku Narodowego Gór Stołowych; strefa „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej; obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”; Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; strefy ochrony konserwatorskiej: 1) ścisłej, 2) podstawowej, 3) ekspozycji, 4) obserwacji archeologicznej; 7. teren górniczy wód leczniczych; 8. obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią Q1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej; 9. droga krajowa nr 8; 10. linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe - Kudowa Zdrój; 11. linia energetyczna wysokiego napięcia; 12. gazociąg wysokiego ciśnienia. 1. zabudowy śródmiejskiej [MS] − Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i mieszkaniowa wielorodzinna, − usługi i drobne rzemiosło, − usługi publiczne podstawowe, − usługi zdrowia, − usługi turystyki i sportu, z wyłączeniem pól kempingowych i karawaningowych − usługi kultury − zieleń urządzona. Tereny obsługi komunikacji: parkingi, Wysokość zabudowy w nawiązaniu do istniejącej sąsiedniej zabudowy o podobnym charakterze, przy czym dopuszcza się zwiększenie wysokości o maksymalnie 1 m. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 40% powierzchni działki budowlanej. Strona 13 W zaleŜności od potrzeb do ustalenia w planach miejscowych przy czym dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nie mniej niŜ 600 m2. Dla funkcji usługowych naleŜy preferować usługi związane z turystyką. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 10% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 2. [funkcja dominując] 2 3 4 Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi. Zabudowa wielorodzinna w rozumieniu przepisów odrębnych. − Usługi handlu detalicznego, − usługi gastronomii, − usługi oświaty, − usługi obsługi w zakresie finansów i usług pocztowych, − usługi typu biurowego (tłumacze, biura projektowe, biura rachunkowe itp.) − biblioteki publiczne i ośrodki kultury, − parkingi piętrowe. zabudowy wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami [U/MN] 5 Uwagi 6 7 − mieszkaniowa jednorodzinna, w rozumieniu przepisów odrębnych, − usługowa Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. Nie mniej niŜ 500 m2 --- Wysokość zabudowy w nawiązaniu do istniejącej zabudowy o podobnym charakterze, przy czym dopuszcza się zwiększenie wysokości o maksymalnie 1 m. Maksymalna wysokość zabudowy dla parkingów piętrowych 6 m. W zaleŜności od potrzeb do ustalenia w planach miejscowych. Usługi publiczne podstawowe. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 40% powierzchni działki budowlanej. 1000 m2 [U] Usługi i drobne rzemiosło oraz usługi publiczne podstawowe. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 55% powierzchni działki budowlanej. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowousługowej: − wolnostojąca, − bliźniacza. usług Do indywidualnego określenia w planie miejscowym, przy czym w przypadku dopuszczenia funkcji mieszkaniowej, jej łączna powierzchnia nie moŜe być większej niŜ 100 2 m dla działki budowlanej Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 20% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Zabudowa : − mieszkaniowo-usługowa. 5. [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. [MW] 4. Dopuszczalne funkcje uzupełniające zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [MN] 3. Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej 1500 m2 W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zamiennie funkcje: zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [MN]. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 6. usług turystyki [UT] Usługi turystyki. − Usługi handlu detalicznego, − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Strona 14 Wysokość zabudowy w nawiązaniu do istniejącej zabudowy o podobnym charakterze, przy czym dopuszcza Do ustalenia w się zwiększenie planie wysokości o miejscowym w maksymalnie 1 m. zaleŜności od Maksymalna potrzeb. powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 30% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 7. Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 3 Dopuszczalne funkcje uzupełniające usługi oświaty − szkoły, − przedszkola, − Ŝłobki. Funkcje mieszkaniowe jako mieszkania słuŜbowe dla personelu obsługującego przeznaczenie dominujące. Kościoły i kaplice. − funkcje mieszkalne i socjalne towarzyszące przeznaczeniu podstawowemu, − usługi związane z działalnością charytatywna i edukacyjną obiekty kultu religijnego [UK] 9. obiektów produkcyjnych, składów i magazynów [P] Do indywidualnego określenia w planie miejscowym z wyłączeniem funkcji mieszkaniowej. Grunty rolne w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony gruntów rolnych, zbiorniki wodne inne niŜ słuŜące wyłącznie dla potrzeb rolnictwa a takŜe zieleń urządzona. [R] 11. zabudowy zagrodowej [RM] Zabudowa zagrodowa w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. − usługi handlu detalicznego, − usługi turystyki − usługi gastronomii, − zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. 12. zieleni urządzonej Wysokość zabudowy do ustalenia w planie miejscowym – w zaleŜności od potrzeb. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. W nawiązaniu do istniejącej zabudowy. - 15 m. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 70% powierzchni działki budowlanej. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy w tym zabudowy związanej z gospodarką rolną i leśną. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. parki wiejskie, skwery, zieleńce, Maksymalna wysokość − terenowe urządzenia i 5 m. obiekty rekreacyjnosportowe: ścieŜki zdrowia, Maksymalna powierzchnia boiska, place zabaw, zabudowy: 5% − budynki socjalno-biurowe powierzchni danego słuŜące prawidłowemu terenu ZP funkcjonowaniu funkcji wyznaczonego w planie dominującej. miejscowym. Lasy w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi. [ZP] 13. lasów [ZL] 5 Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 5% powierzchni całkowitej budynków funkcji dominującej. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- --- --- Maksymalnie Lokalizacja obiektów produkcyjnych, składowych i magazynowych oraz usług z wyłączeniem lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. 10. rolnicze [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 [UO] 8. Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej Strona 15 Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy nie związanej z gospodarka leśną. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Dopuszcza się kompleksowa zmianę funkcji RM na funkcje usług turystyki lub zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 20% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. --- --- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. 1 [oznaczenie literowe] 2 Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 3 Dopuszczalne funkcje uzupełniające 4 14. ogrodów działkowych Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 5 Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 Dla ogrodów działkowych godnie z przepisami odrębnymi. [ZD] Dla zabudowy: − mieszkaniowej jednorodzinnej maksymalna powierzchnia zabudowy 25% powierzchni działki budowlanej, − mieszkaniowousługowej 40% powierzchni działki budowlanej. Zgodnie z przepisami odrębnymi. Tereny istniejących ogrodów działkowych z dopuszczeniem budowy altan ogrodowych oraz obiektów i budowli słuŜących obsłudze ogrodów działowych, parkingów związanych z funkcją podstawową a takŜe infrastruktury technicznej. Maksymalna wysokość zabudowy dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowousługowej - 12 m. 15. cmentarzy [ZC] 16. wód powierzchniow ych śródlądowych Miejsca pochówku zmarłych oraz obiektów towarzyszących [TI] Dla zabudowy mieszkaniowousługowej 1500 m2. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- --- WzdłuŜ cieków wodnych naleŜy pozostawić pas wolny od zabudowy nie związanej z gospodarka wodną i przeciwpowodziową o szerokości min. 5 m Realizacja przepraw pieszych, rowerowych i samochodowych. Kanalizacja i gospodarka odpadami. Obiekty i urządzenia infrastruktury technicznej Do ustalenia w planie inne niŜ funkcja dominująca miejscowym w na zasadzie braku konfliktu z zaleŜności od potrzeb. funkcja dominującą. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Obiekty i urządzenia elektroenergetyki Urządzenia i sieci infrastruktury technicznej inne niŜ przeznaczenie podstawowe na zasadzie braku konfliktu z przeznaczeniem podstawowym. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Istniejący Główny Punkt Zasilania (GPZ) 18. elektro-energetyki [E] Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 1000 m2. Dopuszcza się zamianę na tereny: zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [MN] lub mieszkaniowousługowej [U/MN] oraz pozostałej infrastruktury technicznej. Wody śródlądowe. [WS] 17. infrastruktury technicznej Parkingi i usługi handlu związane z przeznaczeniem podstawowy (dominującym). Dla ogrodów działkowych zgodnie z przepisami odrębnymi. 19. obsługi komunikacji samochodowej --- Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Maksymalna wysokość zabudowy dla: [KS] Parkingi terenowe i piętrowe oraz stacje paliw. − Funkcje socjalno-biurowe słuŜące prawidłowemu funkcjonowaniu funkcji dominującej; − dla stacji paliw usługi handlu, gastronomi i stacji obsługi lub remontowe środków transportu. Strona 16 − parkingów piętrowych6 m. − budynków socjalnobiurowych na parkingach terenowych - 5 m, − zabudowa niska. Maksymalna powierzchnia zabudowy dla: − parkingów piętrowych i stacji paliw - 70% powierzchni działki budowlanej, − budynków socjalnobiurowych na parkingach 2 terenowych - 30 m . Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 3 [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 20. grzebaliska zwierząt [OG] Dopuszczalne funkcje uzupełniające Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej Obiekty i urządzenia związane z grzebaniem zwierząt Urządzenia i sieci infrastruktury technicznej inne niŜ przeznaczenie podstawowe na zasadzie braku konfliktu z przeznaczeniem podstawowym. 5 Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- JEDNOSTKA „B” - WAPIENNIKI Główne uwarunkowania jednostki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 21. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami [U/MN] otulina Parku Narodowego Gór Stołowych; strefa „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej; obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”; Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; strefy ochrony konserwatorskiej - obserwacji archeologicznej; teren górniczy wód leczniczych; linia energetyczna wysokiego napięcia; droga krajowa nr 8; Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Zabudowa : − usługowa, − mieszkaniowo-usługowa, Usługi publiczne podstawowe. − mieszkaniowa jednorodzinna, w rozumieniu przepisów odrębnych. 22. usług [U] Usługi i drobne rzemiosło oraz usługi publiczne podstawowe. 23. obsługi komunikacji samochodowej [KS] Stacje paliw. Do indywidualnego określenia w planie miejscowym, przy czym w przypadku dopuszczenia funkcji mieszkaniowej, jej łączna powierzchnia nie moŜe być 2 większej niŜ 100 m dla działki budowlanej Maksymalna powierzchnia zabudowy: 40% powierzchni działki budowlanej. − Funkcje socjalno-biurowe słuŜące prawidłowemu funkcjonowaniu funkcji dominującej Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. − usługi handlu, − gastronomi, − stacje obsługi lub remontowe środków transportu. 24. rolnicze Maksymalna powierzchnia zabudowy: 70% powierzchni działki budowlanej. − wolnostojąca, − bliźniacza. 1500 m2 --- Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Grunty rolne w rozumieniu przepisów odrębnych. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy w tym zabudowy związanej z gospodarka rolna i leśną. --- --- Lasy w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy nie związanej z gospodarka leśną. --- --- − Usługi handlu detalicznego, Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. 25. lasów 26. zabudowy zagrodowej [RM] Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. 1200 m2 Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony gruntów rolnych, zbiorniki wodne inne niŜ słuŜące wyłącznie dla potrzeb rolnictwa a takŜe zieleń urządzona. [R] [ZL] Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowousługowej: Zabudowa zagrodowa w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. − usługi turystyki − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Strona 17 Do ustalenia w planie Maksymalna miejscowym w powierzchnia zabudowy: zaleŜności od do określenia w planie potrzeb. miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Dopuszcza się kompleksowa zmianę funkcji RM na funkcje usług turystyki lub zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. 1 [oznaczenie literowe] Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 Dopuszczalne funkcje uzupełniające 3 Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 5 JEDNOSTKA „C” - ZDRÓJ Główne uwarunkowania jednostki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. strefa „A” i „B” ochrony uzdrowiskowej; obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”; Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; strefy ochrony konserwatorskiej: 1) ścisłej, 2) podstawowej, 3) obserwacji archeologicznej; teren górniczy wód leczniczych; obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią Q 1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej; kompleksy leśne otaczające zurbanizowaną część jednostki. 27. usług uzdrowiskowych [MUZ] − Istniejąca zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i mieszkaniowa wielorodzinna, − usługi zdrowia, − usługi turystyki z wyłączeniem pól kempingowych, biwakowych i karawaningowych, lokalizacji domków turystycznych i campingowych oraz obiektów agroturystycznych, − zieleń urządzona − usługi w zakresie zdrowia i urody. − usługi oświaty, − usługi handlu detalicznego, Wysokość zabudowy w nawiązaniu do istniejącej − usługi gastronomii, zabudowy o podobnym − usługi obsługi w zakresie charakterze, przy czym finansów i usług dopuszcza się pocztowych, zwiększenie wysokości o maksymalnie 1 m. − usługi typu biurowego (tłumacze, biura projektowe, biura rachunkowe itp.) − biblioteki publiczne i ośrodki kultury. 28. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. [MN] Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi. 29. usług turystyki [UT] Usługi turystyki. − Usługi handlu detalicznego, − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. 30. usługi sportu i rekreacji [US] Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. W zaleŜności od potrzeb do ustalenia w planach miejscowych. − hale sportowe (pełnowymiarowe i treningowe), − urządzenia terenowe z wyłączeniem sportów motorowych Usługi handlu detalicznego i gastronomii. − zieleń urządzona. Strona 18 Nie mniej niŜ 500 m2 Wysokość zabudowy w nawiązaniu do istniejącej zabudowy o podobnym charakterze, przy czym dopuszcza Do ustalenia w się zwiększenie planie wysokości o miejscowym w maksymalnie 1 m. zaleŜności od Maksymalna potrzeb. powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. − boiska, − baseny, Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. Maksymalna powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 20% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Wprowadza się zakaz lokalizacji budownictwa wielorodzinnego i jednorodzinnego, z wyjątkiem modernizacji obiektów istniejących, bez moŜliwości zwiększenia powierzchni ich zabudowy. Wprowadza się zakaz lokalizacji budownictwa wielorodzinnego i jednorodzinnego, z wyjątkiem modernizacji obiektów istniejących, bez moŜliwości zwiększenia powierzchni ich zabudowy. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 30% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 5% powierzchni całkowitej budynków funkcji dominującej. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 Dopuszczalne funkcje uzupełniające 3 − istniejące funkcje mieszkalne i socjalne towarzyszące przeznaczeniu podstawowemu, [UK] Kościoły i kaplice. − usługi związane z działalnością charytatywna i edukacyjną 32. zieleni urządzonej 1. terenowe urządzenia i obiekty rekreacyjnosportowe: ścieŜki zdrowia, boiska, place zabaw, 5 W nawiązaniu do istniejącej zabudowy. parki wiejskie, skwery, zieleńce, 33. lasów Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Maksymalna wysokość 5 m. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 5% 2. budynki socjalno-biurowe powierzchni danego słuŜące prawidłowemu terenu ZP funkcjonowaniu funkcji wyznaczonego w planie dominującej. miejscowym. [ZP] Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 20% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Lasy w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy nie związanej z gospodarka leśną. --- --- Grunty rolne w rozumieniu przepisów odrębnych. Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony gruntów rolnych, zbiorniki wodne inne niŜ słuŜące wyłącznie dla potrzeb rolnictwa a takŜe zieleń urządzona. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy w tym zabudowy związanej z gospodarka rolna i leśną. --- --- --- WzdłuŜ cieków wodnych naleŜy pozostawić pas wolny od zabudowy nie związanej z gospodarka wodną i przeciwpowodziową o szerokości min. 3 m 34. rolnicze [R] 35. wód powierzchniow ych śródlądowych [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 31. obiekty kultu religijnego [ZL] Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej Realizacja przepraw pieszych, rowerowych i samochodowych. Wody śródlądowe. [WS] --- JEDNOSTKA „D” - JAMROZOWA POLANA Główne uwarunkowania jednostki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 36. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami [U/MN] strefa „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej; obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”; Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; teren górniczy wód leczniczych; droga krajowa nr 8; droga wojewódzka nr 389; tereny zamknięte związane z obronnością państwa. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Zabudowa : − usługowa, − mieszkaniowo-usługowa, Jako preferowane naleŜy realizować funkcje usługowe związane z turystyką, rekreacja i sportem. Usługi publiczne podstawowe. − mieszkaniowa jednorodzinna, w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 40% powierzchni działki budowlanej. 1000 m2 Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowousługowej: − wolnostojąca, − bliźniacza. Strona 19 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 37. usługi sportu i rekreacji oraz turystyki [US] Dopuszczalne funkcje uzupełniające 3 Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 − hale sportowe (pełnowymiarowe i treningowe), − baseny, Usługi handlu detalicznego i gastronomii. − sportowe urządzenia terenowe, − usługi turystyki. Uwagi 6 7 5 Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. − boiska, Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Maksymalna powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. 38. usług turystyki [UT] − Usługi handlu detalicznego, Usługi turystyki. − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 5% powierzchni całkowitej budynków funkcji dominującej. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 30% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 39. usług turystyki [UTn] − Usługi handlu detalicznego, Usługi turystyki o niskiej intensywności zabudowy. − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, − obiekty i urządzenia sportu i rekracji. Trzy kondygnacje, w tym poddasze uŜytkowe lecz nie więcej niŜ 12 m. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 1% (jeden) powierzchni terenu UTn. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 30% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 40. zabudowy zagrodowej [RM] Zabudowa zagrodowa w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. − Usługi handlu detalicznego, − usługi turystyki − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. 41. rolnicze [R] 42. lasów [ZL] Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi Grunty rolne w rozumieniu przepisów ochrony gruntów rolnych odrębnych. oraz urządzenia turystyki, rekracji i sportów (trasy narciarskie, wyciągi, trasy rowerowe itp.) z wyłączeniem obiektów kubaturowych a takŜe zbiorniki wodne inne niŜ Lasy w rozumieniu przepisów słuŜące wyłącznie dla odrębnych. potrzeb rolnictwa oraz zieleń urządzona. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy w tym zabudowy związanej z gospodarka rolna i leśną. Wprowadza się zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy nie związanej z gospodarka leśną. JEDNOSTKA „E” - PODGÓRZE Główne uwarunkowania jednostki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. strefa „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej; obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; teren górniczy wód leczniczych oraz terenu górniczy „Podgórze”; droga wojewódzka nr 389; tereny zamknięte związane z obronnością państwa. Strona 20 Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Dopuszcza się kompleksowa zmianę funkcji RM na funkcje usług turystyki lub zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. --- --- --- --- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 3 Dopuszczalne funkcje uzupełniające 4 Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 5 Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 43. usług turystyki [UT/US] − usługi turystyki. − boiska, − hale sportowe (pełnowymiarowe i treningowe), − baseny, − sportowe urządzenia terenowe, − usługi turystyki. − Usługi handlu detalicznego, − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 30% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 44. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami [U/MN] Zabudowa : − usługowa, − mieszkaniowo-usługowa, − mieszkaniowa jednorodzinna, w rozumieniu przepisów odrębnych. Do indywidualnego określenia w planie miejscowym Jako preferowane naleŜy realizować funkcje usługowe związane z turystyką (hotele, pensjonaty itp.), rekreacja i sportem. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. 2 1500 m Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowousługowej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 45. usług [U] Usługi i drobne rzemiosło oraz usługi publiczne podstawowe. Do indywidualnego określenia w planie miejscowym, przy czym w przypadku dopuszczenia funkcji mieszkaniowej, jej łączna powierzchnia nie moŜe być większej niŜ 100 m2 dla działki budowlanej Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 55% powierzchni działki budowlanej. 1500 m2 W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zamiennie funkcje: zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [MN]. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 46. rolnicze Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony gruntów rolnych oraz: [R] Grunty rolne w rozumieniu przepisów odrębnych. 47. lasów [ZL] − Lasy w rozumieniu przepisów odrębnych. − urządzenia turystyki, rekreacji i sportów (trasy narciarskie, wyciągi, koleje linowe, trasy rowerowe itp.) z wyłączeniem obiektów kubaturowych innych niŜ związane obsługa wyciągów narciarskich i kolei linowych, − zbiorniki wodne inne niŜ słuŜące wyłącznie dla potrzeb rolnictwa, w tym takŜe do celów zaśnieŜania stoków narciarskich, − zieleń urządzona. Strona 21 --- --- --- --- --- --- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. 1 [oznaczenie literowe] Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 2 48. wód powierzchniow ych śródlądowych Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 --- --- WzdłuŜ cieków wodnych naleŜy pozostawić pas wolny od zabudowy nie związanej z gospodarka wodną i przeciwpowodziową o szerokości min. 3 m Zgodnie z przepisami odrębnymi. Do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Zgodnie z przepisami odrębnymi. Do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Do określenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Dopuszczalne funkcje uzupełniające 3 [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 4 5 Realizacja przepraw pieszych, rowerowych i samochodowych. Wody śródlądowe. [WS] 49. powierzchniow ej eksploatacji złóŜ kruszywa Eksploatacja kruszywa w ramach terenu górniczego „Podgórze” naturalnych [PG] 50. urządzeń zaopatrzenia w stacja uzdatniania wody (Filtrywodę Duszniki) [W] Maksymalna wysokość zabudowy dla: 51. komunikacji samochodowej − parkingów piętrowych3 m (parter + parkowanie na dachu), [KS] Parkingi terenowe i piętrowe. Funkcje socjalno-biurowe słuŜące prawidłowemu funkcjonowaniu funkcji dominującej oraz usługi związane z obsługą ruchu turystycznego (obsługa i wypoŜyczalnie sprzętu sportowego i turystycznego, sprzedaŜ akcesoriów sportowo-turystycznych). − budynków socjalnobiurowych na parkingach terenowych - 5 m. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od − parkingów piętrowych - potrzeb. 75% powierzchni działki budowlanej, Maksymalna powierzchnia zabudowy dla: --- − budynków socjalnobiurowych i usługowych na parkingach terenowych - 50 m2 dla kaŜdego terenu wyznaczonego w studium. JEDNOSTKA „F” - ZIELENIEC Główne uwarunkowania jednostki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. strefa „C” ochrony uzdrowiskowej; obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; strefa ochrony pośrednie ujęcia wody w Zieleńcu; droga wojewódzka nr 389; kompleksy leśne, tereny zamknięte związane z obronnością państwa. 52. usług turystyki i sportu [UT] − Usługi handlu detalicznego, Usługi turystyki. − gastronomii, − zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. maksymalna wysokość zabudowy: 15 m. Maksymalna powierzchnia zabudowy: 40% powierzchni działki budowlanej. 1500 m2 Udział funkcji uzupełniających nie moŜe przekroczyć 30% powierzchni terenu funkcji dominującej wyznaczonego na rysunku studium. Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: − wolnostojąca, − bliźniacza. Strona 22 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 2 53. zabudow y mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami [U/MN] Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 3 Dopuszczalne funkcje uzupełniające 4 − mieszkaniowo-usługowa, − mieszkaniowa jednorodzinna, w rozumieniu przepisów odrębnych. [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 5 Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 Jako preferowane naleŜy realizować funkcje usługowe związane z turystyką (hotele, pensjonaty itp.), rekreacja i sportem. Zabudowa niska w rozumieniu przepisów odrębnych. Zabudowa : − usługowa, Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej Parkingi oraz do indywidualnego określenia w Maksymalna powierzchnia planie miejscowym zabudowy: 30% powierzchni działki budowlanej. 1500 m2 Dopuszczalne formy zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowousługowej: − wolnostojąca, − bliźniacza. 54. obiekty kultu religijnego [UK] Kościoły i kaplice. − funkcje mieszkalne i socjalne towarzyszące przeznaczeniu W nawiązaniu do podstawowemu, istniejącej zabudowy. − usługi związane z działalnością charytatywna i edukacyjną Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- Parkingi i usługi handlu związane z przeznaczeniem podstawowy (dominującym). Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- 55. cmentarzy [ZC] 56. rolnicze [R] Miejsca pochówku zmarłych oraz obiektów towarzyszących Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz : Zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy z zastrzeŜeniem dopuszczenia obiektów usługowych (gastronomia, handel detaliczny, noclegi) w wyznaczonych na 1000 m2 dla rysunku studium miejsc rejonach, o Grunty rolne w rozumieniu przepisów wyznaczonych parametrach: − obiekty obsługi ruchu odrębnych. dla lokalizacji turystycznego w rejonie − wysokość zabudowy: obiektów szczytów Gór Orlickich 9 m (maks. 2 usługowych. (gastronomia, handel kondygnacje: parter detaliczny, noclegi): Orlicy, + poddasze Zielonego Garbu, Serlicha uŜytkowe), − urządzenia turystyki, rekreacji i sportów (trasy narciarskie, wyciągi, koleje linowe, trasy rowerowe itp.) z wyłączeniem obiektów kubaturowych innych niŜ związane obsługa wyciągów narciarskich i kolei linowych, − zalesianie gruntów rolnych − zbiorniki wodne inne niŜ słuŜące wyłącznie dla potrzeb rolnictwa, w tym takŜe do celów zaśnieŜania stoków narciarskich − zieleń urządzona. Strona 23 − powierzchnia zabudowy 500 m2 dla kaŜdego wyznaczonego miejsca. --- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar lp. [oznaczenie literowe] 1 2 Opis terenu i moŜliwego sposobu jego zagospodarowania [funkcja dominując] 3 57. lasów Dopuszczalne funkcje uzupełniające 4 Podstawowe parametry zabudowy kubaturowej [maksymalna: wysokość i powierzchnia zabudowy] 5 Minimalna powierzchnia nowowydzielany ch działek budowlanych Uwagi 6 7 Zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz : [ZL] − urządzenia turystyki, rekreacji i sportów (trasy narciarskie, wyciągi, koleje linowe, trasy rowerowe itp.) z wyłączeniem obiektów kubaturowych innych niŜ związane obsługa wyciągów narciarskich i kolei linowych, Lasy w rozumieniu przepisów odrębnych. Zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy z zastrzeŜeniem dopuszczenia obiektów usługowych (gastronomia, handel detaliczny, noclegi) w wyznaczonych na rysunku studium rejonach, o parametrach: − obiekty obsługi ruchu turystycznego w rejonie szczytów Gór Orlickich − wysokość zabudowy: (gastronomia, handel 9 m (maks. 2 detaliczny, noclegi): Orlicy, kondygnacje: parter Zielonego Garbu, Serlicha + poddasze uŜytkowe), − zalesianie gruntów rolnych − zbiorniki wodne inne niŜ słuŜące wyłącznie dla potrzeb rolnictwa, w tym takŜe do celów zaśnieŜania stoków narciarskich 2 1000 m dla miejsc wyznaczonych dla lokalizacji obiektów usługowych. --- powierzchnia zabudowy 500 m2 dla kaŜdego wyznaczonego miejsca. − zieleń urządzona. Maksymalna wysokość zabudowy dla: 58. komunikacji samochodowej [KS] − Funkcje socjalno-biurowe słuŜące prawidłowemu funkcjonowaniu funkcji dominującej, Parkingi terenowe i piętrowe. − parkingów piętrowych3 m (parter + parkowanie na dachu), − dla budynków realizujących funkcje − usługi związane z obsługą uzupełniające - 10 m. ruchu turystycznego Maksymalna (obsługa i wypoŜyczalnie powierzchnia zabudowy sprzętu sportowego i dla: turystycznego, sprzedaŜ − parkingów piętrowych akcesoriów sportowo75% powierzchni turystycznych), działki budowlanej, − usługi gastronomi, − dla budynków − usługi turystyki. realizujących funkcje uzupełniające -10% powierzchni działki budowlanej. Do ustalenia w planie miejscowym w zaleŜności od potrzeb. --- 2) Parametry określone w kolumnie 5 i 6 powyŜszej tabeli naleŜy traktować jako wytyczne do planów miejscowych, przy czym w przypadkach wynikających ze szczególnych, lokalnych uwarunkowań dopuszcza się korektę tych parametrów w ustaleniach planów miejscowych. 3) W granicach obszaru objętego studium, z wyłączeniem terenów obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oznaczonych symbolem P, ustala się zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, przy czym dopuszcza się: a) lokalizację inwestycji związanych z realizacją dróg, parkingów, urządzeń i obiektów turystycznych i sportowych, sieci i urządzeń infrastruktury technicznej z uwzględnieniem przepisów odrębnych dotyczących ochrony przyrody i środowiska oraz uzdrowisk, b) lokalizację dla jednostek „A” MIEJSKIEJ i „B” WAPIENNIKI na terenach U/MN i U: stacji paliw płynnych oraz stacji obsługi lub remontowe środków transportu. 4) W granicach terenów obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oznaczonych symbolem P, ustala się zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na Strona 24 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) środowisko, przy czym dopuszcza się lokalizację inwestycji związanych z realizacją dróg, parkingów, sieci i urządzeń infrastruktury technicznej z uwzględnieniem przepisów odrębnych dotyczących ochrony przyrody i środowiska oraz uzdrowisk. Pokazane na rysunku studium przebiegi planowanych obiektów liniowych (drogi) mają charakter orientacyjny a ich ostateczny przebieg naleŜy ustalić w planie miejscowym, przy czym dopuszcza się zarówno odstąpienie od ich umieszczania w planach miejscowych jak i wprowadzanie innych niezbędnych elementów liniowych. W przypadku gdy powierzchnia działki podlegającej podziałowi uniemoŜliwia wydzielenie działki o parametrach określonych w tabeli 1, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni nie więcej niŜ jednej z nowo wydzielanych działek maksymalnie o 15%. Z uwagi na niewielką ilość gruntów będących we władaniu gminy miejskiej Duszniki-Zdrój dopuszcza się, na zasadach braku konfliktu, wprowadzanie w planach miejscowych funkcji z zakresu usług publicznych podstawowych (określonych w studium) na terenach nie przeznaczonych pod funkcje usług publicznych. W przypadku gdy w dniu wejścia w Ŝycie niniejszego studium, na danym obszarze obowiązujące plany wyznaczają inne funkcje (przeznaczenie) lub występuje istniejące zagospodarowanie funkcją inną niŜ przewidziana w studium, dopuszcza się jej utrzymanie w sporządzanych nowych planach miejscowych bądź innych dokumentach planistycznych. Tereny dla których studium wprowadza zmianę przeznaczenia gruntów rolnych lub leśnych na cele nie rolnicze i nieleśne, a które w procedurze sporządzenia planu miejscowego nie uzyskają zgody na przeznaczenie gruntów rolnych lub leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, naleŜy przeznaczyć w tych planach odpowiednio pod funkcje rolną lub leśną, zgodnie z ustaleniami ze studium. Dla terenów lasów, dla których w studium wprowadzono zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne dopuszcza się na etapie sporządzenia planu miejscowego zachowanie ich dotychczasowego uŜytkowania. Za zgodne z ustaleniami studium uznaje się realizację liniowych inwestycji infrastrukturalnych i komunikacyjnych na terenach lasów i terenach rolnych. Obszary wskazane w studium dla realizacji poszczególnych funkcji określone zostały jako obszary brutto wraz z urządzeniami towarzyszącymi, z których na etapie planu miejscowego naleŜy wydzielić niezbędne elementy takie jak zieleń, komunikacja, infrastruktura itp. oraz ustalić przebieg linii rozgraniczających z uwzględnieniem granic własności oraz ukształtowania terenu. Urządzenia towarzyszące – to obiekty i urządzenia technicznego wyposaŜenia i infrastruktury technicznej (stacje transformatorowe, przepompownie ścieków, itp.), drogi wewnętrzne, zaplecze parkingowe i garaŜowe (w tym trwale związane z gruntem) oraz budynki gospodarcze dla funkcji dominujących oraz inne urządzenia pełniące słuŜebną rolę wobec przeznaczenia podstawowego lub dopuszczalnego. Linie zabudowy naleŜy ustalić w planach miejscowych z uwzględnieniem przepisów odrębnych a w szczególności uwarunkowań konserwatorskich. Terenami wyłączonymi spod zabudowy w obrębie obszaru objętego studium są: a) obszary szczególnego (bezpośredniego) zagroŜenia powodzią Q1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej; b) grunty rolne i leśne z uwzględnieniem odstępstw określonych w niniejszym studium. II–1.2. Komunikacja i infrastruktura techniczna 1. Aktualny stan systemów komunikacji 1) Komunikacja drogowa Przez teren miasta biegną drogi naleŜące do następujących kategorii : − − − − droga krajowa nr 8 (E67) klasy głównej ruchu przyśpieszonego (GP) – w ciągu tej drogi biegną ulice: Karola Świerczewskiego i Kłodzka; droga wojewódzka nr 389 (Autostrada Sudecka) – na odcinku przebiegającym przez gminę miejską zwana Drogą Orlicką, klasy zbiorczej (Z), droga powiatowa 3301D klasy zbiorczej (Z) - w ciągu tej drogi biegnie ulica Sprzymierzonych, Wojska Polskiego oraz Droga Dusznicka. droga powiatowa nr 3241D klasy zbiorczej (Z) – w ciągu tej drogi biegnie ulica Dworcowa. Strona 25 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Układ komunikacyjny uzupełniają drogi gminne (klasy lokalnej i dojazdowej) a takŜe drogi wewnętrzne. Taki podział powoduje, Ŝe występuje 4 zarządców odpowiedzialnych za utrzymanie poszczególnych odcinków dróg (GDDKiA, Zarząd Dróg Powiatowych, gmina miejska Duszniki-Zdrój oraz właściciele prywatni). Droga wojewódzka i drogi powiatowe posiadają nawierzchnię bitumiczną. Ulice w obrębie miasta posiadają zróŜnicowane nawierzchnie: asfaltowe, jak równieŜ z kostki granitowej oraz kostki betonowej, po za obszarami zurbanizowanymi występują takŜe drogi o nawierzchnia szutrowych. Droga krajowa nr 8 (trasa międzynarodowa E67): Droga krajowa nr 8 łączący przejście graniczne na Litwę w Budzisku z przejściem granicznym z Republiką Czeską w Kudowie-Słonym. Długość odcinka tej drogi, przebiegającego przez DusznikiZdrój, wynosi 4,003 km. Droga krajowa nr 8 leŜy w korytarzu trasy E67 – trasy europejskiej pośredniej północ-południe, łączącej Europę Środkową ze Skandynawią. Na odcinku od Helsinek do Warszawy trasa ta nazywana jest Via Baltica. W granicach Polski trasa liczy 785 km długości. W przypadku odcinka drogi krajowej nr 8, biegnącego przez zurbanizowaną część miasta, występują przekroczenia standardów jakości klimatu akustycznego na terenach przyległych do tej drogi. W bezpośrednim otoczeniu drogi zlokalizowane są pojedyncze budynki, gdyŜ zasadniczy przebieg drogi nr 8 omija od strony północnej centralną część miasta, przecinając tereny zabudowy na jego obrzeŜu. Na podstawie badań stwierdzono, Ŝe przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku są powodowane przez przejeŜdŜające kolumny samochodów cięŜarowych. W czasie ich przejazdu natęŜenie hałasu przekracza 90 dB przy jezdni (przy dopuszczalnym poziomie 75 dB w porze dziennej). Dla zabudowy połoŜonej w odległości d < 10 m od jezdni zagroŜenie hałasem kwalifikuje się jako duŜe w porze dziennej i bardzo duŜe w porze nocnej. Zasięg oddziaływania hałasu o poziomie LA =55...60 dB w porze dziennej przebiega w odległości 30...60 m od jezdni (pora dzienna) a o poziomie LA = 45...50 dB w odległości 50... 130 m od jezdni (pora nocna). Droga wojewódzka nr 389: Autostrada Sudecka nazywana takŜe Drogą Orlicką jest drogą o łącznej długości ok. 42 km. Rozpoczyna się na przełęczy Polskie Wrota, gdzie na wysokości 660 m n.p.m. odchodzi od drogi krajowej 8 (E67) między Dusznikami a Kudową-Zdrój. Stokami Orlicy wspina się do Zieleńca, osiągając najwyŜszą wysokość (925 m n.p.m.). Ten odcinek biegnący przez Góry Orlickie nosi nazwę Drogi Orlickiej. Dalej droga wojewódzka nr 389 prowadzi w dolinę Dzikiej Orlicy, wspina się na Przełęcz Spaloną, z której biegnie trawersem stoku masywu Jagodnej do Przełęczy nad Porębą. Dalej biegnie do Rowu Górnej Nysy, kończąc bieg w Międzylesiu włączając się do drogi krajowej nr 33. Drogi powiatowe: Droga powiatowa nr 3301D relacji Szczytna – Duszniki-Zdrój – Zieleniec na odcinku przebiegającym przez obszar miasta ma długość 9,487 km i jest wyposaŜona w 4 obiekty mostowe. Droga biegnie od skrzyŜowania z drogą wojewódzką nr 389 (Droga Sudecka) wzdłuŜ Bystrzycy Dusznickiej (Droga Dusznicka), przez obszar uzdrowiska (ul. Wojska Polskiego), Osiedla Chopina (ul Sprzymierzonych) do skrzyŜowania z drogą krajową nr 8 i dalej – do granicy gminy Szczytna (ul. Wrocławska). Drogą tą odbywał się ruch powrotny z Zieleńca w okresie zimowym. Jest ona bardzo wąska i nie posiada w wielu miejscach poboczy (szczególnie na najbardziej stromych zjazdach do stacji uzdatniania wody). W skutek powodzi odcinek Drogi Dusznickiej od skrzyŜowania z Zieloną Drogą do mostu na Młynówce przebiegał jednokierunkowo. Ruch powrotny odbywał się od RozdroŜa pod Hutniczą Kopą w kierunku Zdroju. Końcowy odcinek drogi przebiegał przez teren Uzdrowiska, co powodowało znaczną uciąŜliwość dla środowiska naturalnego jak i dla przebywających w Zdroju wczasowiczów i kuracjuszy. Obecnie, po modernizacji Drogi Orlickiej w okresie zimowym ruch z drogi krajowej nr 8 przez Kozią Halę do Zieleńca i z powrotem – w kierunku drogi krajowej nr 8 odbywa się dwukierunkowo. Zmiana organizacji ruchu spowodowała odciąŜenie Drogi Dusznickiej i samego Zdroju. Droga powiatowa nr 3241D relacji ŁęŜyce – Duszniki-Zdrój biegnie w kierunku północnozachodnim, od skrzyŜowania z drogą krajową nr 8 do granic administracyjnych miasta (ul. Dworcowa) i dalej, do ŁęŜyc. Droga na obszarze miasta ma długość ok. 0,6 km i jest wyposaŜona w jeden obiekt mostowy. Strona 26 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój WYKAZ DRÓG GMINNYCH TABELA nr 2. Długość Liczba obiektów mostowych Lp. Nazwa drogi Numer drogi Klasa drogi 1. Bohaterów Getta 11 9461 D lokalna 110 2. Chopina 11 9462 D lokalna 245 3. Górska 11 9464 D lokalna 140 4. Graniczna 11 9465 D lokalna 274 5. Klubowa 11 9467 D lokalna 100 1 6. Kłodzka 11 9468 D lokalna 380 1 7. Kolejowa 11 9469 D lokalna 148 8. Krakowska 11 9470 D lokalna 212 9. Krótka 11 9471 D lokalna 103 10. Mickiewicza 11 9472 D lokalna 160 11. Okólna 11 9473 D lokalna 141 12. Orzechowa 11 9474 D lokalna 470 13. Osiedlowa 11 9475 D osiedlowa 90 14. Parkowa 11 9476 D lokalna 100 15. Pl. Warszawy 11 9477 D lokalna 67 16. Podgórska 11 9478 D lokalna 175 17. Podgórze 11 9479 D lokalna 1 920 18. Rynek 11 9480 D lokalna 270 19. Hanki Sawickiej 11 9466 D lokalna 205 [m] 20. Słoneczna 11 948 ID lokalna 468 21. Słowackiego 11 9482 D lokalna 550 22. Sportowa 11 9483 D lokalna 190 23. Stawowa 11 9484 D lokalna 190 24. Stroma 11 9485 D lokalna 190 25. Świerczewskiego 11 9486 D lokalna 390 26. Wiejska 11 9487 D dojazdowa 345 27. Willowa 11 9488 D lokalna 200 28. Wojska Polskiego 11 9489 D lokalna 200 29. Wybickiego 11 9490 D lokalna 540 29. Zamkowa 11 9491 D lokalna 210 30. Zdrojowa 11 9492 D lokalna 1 150 31. Zielona 11 9493 D lokalna 650 32. Polna - dojazdowa 900 33. Krasińskiego 1 19494 D osiedlowa 800 34. Miejska Górka - osiedlowa 800 1 1 1 Pozostałe drogi mają charakter lokalny, związany z komunikacją wewnątrz miasta. Pomimo tego, Ŝe Duszniki-Zdrój są miastem uzdrowiskowym generalnie nie ma większych ograniczeń w ruchu kołowym. Jedynym ograniczeniem jest zakaz parkowania samochodów w strefie uzdrowiskowej z wyłączeniem oznakowanych parkingów. 2) Transport zbiorowy Miasto Duszniki-Zdrój nie posiada własnej komunikacji zbiorowej. W obrębie miasta komunikację zapewniają taksówki osobowe, których postój usytuowany jest obok przystanku autobusowego, przy drodze krajowej nr 8. Strona 27 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Połączenia z „dzielnicami” Podgórze i Zieleniec odbywają się komunikacją autobusową obsługiwaną przez PKS Kłodzko. RównieŜ połączenia międzymiastowe gestii zdominowane są przez firmę PKS za wyjątkiem prywatnej linii autobusowej Kudowa Zdrój – Kraków. Komunikacja autobusowa PKS nie jest wystarczająca w godzinach tzw. szczytu oraz w okresie zimowym(szczególnie w dni wolne od pracy) nie jest wystarczająca w zapewnieniu dojazdu do Zieleńca, w związku z tym występuje zwiększenie ilości pojazdów dojeŜdŜających do Zieleńca powodujących utrudnienia komunikacyjne na „Drodze Orlickiej”. Duszniki-Zdrój posiadają dogodne połączenia komunikacją autobusową z róŜnymi miastami w Polsce: Warszawa, Łódź, Gorzów Wlkp., Zielona Góra, Bolesławiec i Wrocław. Posiadają równieŜ połączenie z Republiką Czeską. 3) Komunikacja kolejowa Przez Gminę Duszniki-Zdrój przebiega linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój. Jest to linia drugorzędna, jednotorowa, czynna na całej długości i jednocześnie – niezelektryfikowana. Biegnie z Kłodzka przez Polanicę Zdrój, Szczytną, Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki do Kudowy Zdroju. 2. Aktualny stan uzbrojenia terenu 1) Telekomunikacja: Obecnie okres oczekiwania na podłączenie linii telefonicznej jest stosunkowo krótki w centrum miasta. Gorzej sytuacja wygląda w Zieleńcu i Podgórzu oraz na obrzeŜach Dusznik Zdroju gdzie w przeciwieństwie do reszty miasta abonenci podłączani są liniami napowietrznymi ze względu na ukształtowanie terenu. Dla potrzeb publicznych na terenie miasta zlokalizowane są aparaty telefoniczne na kartę. Poza siecią telefonii przewodowej, na trenie miasta działają takŜe operatorzy telefonii komórkowej (Plus GSM, Era GSM czy Orange GSM). Stacje bazowe telefonii komórkowej, które zlokalizowane są przy ul. Sprzymierzonych, ul. Wojska Polskiego, ul. Zielonej, ul. Podgórskiej i w Zieleńcu. 2) Zaopatrzenie w wodę: Miasto zaopatrywane jest w wodę z sieci wodociągowej za wyjątkiem Zieleńca i Podgórza gdzie zlokalizowane są indywidualne ujęcia wody. Zgodnie z informacją z Katastru Wodnego (Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, 11 lutego 2011 r.), na obszarze Dusznik-Zdroju zlokalizowane są następujące ujęcia wody: − 4 ujęcia w północnej części gminy, w rejonie Koziej Hali, dla których ustanowiono strefy bezpośrednie ochrony ujęć wody na podstawie decyzji nr OŚ.IV-6210/29/97 z dnia 10.09.1997 r.; dla ujęć ustanowiono równieŜ strefę pośrednią ochrony, − 3 ujęcia w południowej części gminy, w rejonie Zieleńca, dla których ustanowiono strefy bezpośrednie ochrony ujęć wody na podstawie decyzji o nr: OSR 6225-13/01 z dnia 28.09.2001 r., OSR 6225-03/02 z dnia 10.06.2002 r. i OSR 6225-05/02 z dnia 01.07.2002 r. − 1 ujęcie* powierzchniowe na rzece Bystrzycy Dusznickiej, w południowo-wschodniej części gminy, w rejonie Drogi Dusznickiej, dla którego ustanowiono strefę bezpośrednią ochrony ujęć wody na podstawie decyzji nr OŚ.IV-6210/83/97 z dnia 23.07.1997 r. Ostatnie z wymienionych ujęć – ujęcie wód powierzchniowych z Bystrzycy Dusznickiej „pod Zieleńcem” (nazywanego równieŜ „Filtry-Zieleniec”) jest podstawowym ujęciem zaopatrującym obecnie miasto w wodę. Ujęcie składa się z progu piętrzącego, komory ujęciowej oraz kanału obiegowego połoŜonego na działce nr 16/279 obręb Duszniki. Z ujęcia są ujmowane wody w ilości 3 Qśr.h= 200.00 m /h. Dla ujęcia, oprócz terenu ochrony bezpośredniej w postaci wieloboku, 2 ustanowiono teren ochrony pośredniej o powierzchni 11,80 km . *) Poza wymienionym ujęciem powierzchniowym na rzece Bystrzycy Dusznickiej, w odległości ok. 250 m na południe znajduje się drugie ujęcie wód powierzchniowych, nie ujęte w wykazie pochodzącym z Katastru Wodnego RZGW we Wrocławiu. Strona 28 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój WYKAZ DECYZJI W SPRAWIE POBORU WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH ORAZ USTANOWIENIA STREF OCHRONY SANITARNEJ UJĘĆ WODY Obszar Data wydania decyzji Nr decyzji Data waŜności Organ wydający decyzje Nazwa Wnioskodawcy TABELA nr 3. Adres Wnioskodawcy Uwagi ul. Słowackiego 4 Duszniki-Zdrój pobór wód powierzchniowych - z rowu Zieleniec 69 Opole wykonanie urządzeń wodnych - likwidacja ujęcia wód podziemnych (wód źródlanych) Pozwolenia wodnoprawne – rok 2010 Słoszów 2010-10-05 OŚR.ŚW5.622 3-41/10 2030-09-30 Starostwo Kłodzko GraŜyna i Piotr Herberger Pozwolenia wodnoprawne – rok 2009 Duszniki Zdrój 2009-04-08 OŚR622456/06/58/08/09 Zieleniec 2008-01-10 OŚR.622344/07 2027-12-31 Starostwo Kłodzko WINTERPOL Sp. z o.o. Zieleniec 69 Duszniki-Zdrój Zieleniec 2008-06-12 OŚR622317/08 2028-05-31 Starostwo Kłodzko "Winterpol" Sp.ozo.o. Zieleniec 49 Duszniki-Zdrój Zieleniec 2008-10-29 OŚR622338/08 2028-10-31 Starostwo Kłodzko Dariusz Wiśniewski ul. Zieleniec 136 Duszniki-Zdrój Zieleniec 2008-11-14 OŚR622342/08 2028-10-31 2 lata Starostwo Kłodzko PGE Elektrownia Opole S.A. Pozwolenia wodnoprawne – rok 2008 Duszniki Zdrój Duszniki Zdrój Zieleniec "Nartorama" s.c. GraŜyna Hekiert, Ryszard Hekiert, Amanda Hekiert Pozwolenia wodnoprawne – rok 2007 Starostwo Kłodzko Zieleniec 69 Duszniki-Zdrój pobór wód powierzchniowych z rzeki (Biały potok) Duszniki-Zdrój Pobór wód powierzchniowych - z wodociągu przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Dusznikach 2007-10-23 SR.I.6619/W15 9/10/79/2007 2017-10-23 2006-02-27 DIOŚ-II-hg236c/6309/03/ 04/AW Pozwolenia wodnoprawne – rok 2006 Elektrownia Minister brak danych Opole S.A. w Środowiska Brzeziu Pozwolenia wodnoprawne – rok 2005 Zieleniec 69 Brzezie k/Opola Zmiana stwierdzenie niewaŜności decyzji 2005-11-09 OŚR622340/05 Starostwo Kłodzko ul. Słowackiego 32a Duszniki-Zdrój Pobór wód powierzchniowych - z potoku do naśnieŜania trasy narciarskiej ul. Rynek 6 Duszniki-Zdrój ZMIANA - pobór wody powierzchniowej dla potrzeb miasta ul. Oleska 64 Duszniki-Zdrój Pobór wód powierzchniowych - z potoku ul. Oleska 64 Opole Pobór wód podziemnych 2016-04-30 Wojewoda Dolnośląski Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp.zo.o pobór wód powierzchniowych - z rzeki pobór wód powierzchniowych - z potoku pobór wód podziemnych - ze studni "'WINTERPOL" sp. z o.o. Pozwolenia wodnoprawne – rok 2004 Duszniki Zdr. 2004-09-06 OŚR 622342/04 2003-06-30 OŚR.622345/03 Starostwo Kłodzko Zakład BudŜetowy Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Pozwolenia wodnoprawne – rok 2003 Duszniki Zdrój 2023-12-31 Starostwo Kłodzko Urząd Miasta Duszniki Zdrój Pozwolenia wodnoprawne – rok 2002 Zieleniec 2002-06-10 OŚR.622306/2002 2010-12-31 Starostwo Kłodzko Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Opolu Zieleniec 2002-06-10 OŚR622503/02 2010-12-31 Starostwo Kłodzko Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Opolu ul. Wojska Polskiego 15/2 Opole Zieleniec 2002-07-01 OŚR.622302/2002 2015-12-31 Starostwo Kłodzko T. Fledrzyńska Słoszów 7/3 Kamienna Góra Ustanowienie strefy ochrony sanitarnej bezpośredniej dla ujęcia wody pitnej i gospodarczej źródła na działce dla potrzeb Szkolnego Ośrodka SportowoWypoczynkowego w Zieleńcu nr 42 i budynku mieszkalnego Lasów Państwowych w Zieleńcu nr 39 Pobór wód powierzchniowych z potoku Pozwolenia wodnoprawne – rok 2001 Zieleniec 2001-09-28 OŚR-622513/01 2016-12-31 Starostwo Kłodzko Strona 29 AGAL Agnieszka, Krystyna, Zdzisław Ziemczonek ul. Słowackiego 4 Duszniki-Zdrój ustanowienie stref ochronnych ujęć - na terenie administrowanym przez ALP Nadleśnictwo Zdroje w Szczytnej dla ujęcia wód ze źródła potoku bez nazwy na dz 21/287 w Zieleńcu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Zieleniec 2001-09-28 OŚR-622372/01 2016-12-31 Starostwo Kłodzko AGAL Agnieszka, Krystyna, Zdzisław Ziemczonek Studzienna 2001-11-19 OŚR-622381/01 2016-12-31 Starostwo Kłodzko Xymena Jagodzińska Studzienna 4 Chocieszów gm. Szczytna Studzienna 2001-11-19 OŚR-622381/01 2016-12-31 Starostwo Kłodzko Xymena Jagodzińska -„- Studzienna 4 Duszniki-Zdrój pobór wody powierzchniowej - do celów socjalnobytowych i pitnych pensjonatów z Zieleńcu z ujęcia wód potoku bez nazwy pobór wody powierzchniowej z potoku Cicha dla zbiornika p.poŜ w czasie napełniania i na podtrzymanie zalewu piętrzenie wody powierzchniowej - w zbiorniku p.poŜ Dodatkowymi elementami sieci wodociągowej są: Stacja Uzdatniania Wody (SUW) - połoŜona 4 km od miasta, przy drodze Zieleniec - Duszniki-Zdrój w Dolinie StrąŜyskiej; woda z powyŜszych ujęć rurociągiem trafia do Stacji, tam przechodzi przez 3 komory filtrów piaskowych, a następnie jest chlorowania podchlorynem sodu i płynie dalej rurociągiem do miasta Duszniki-Zdrój lub do zbiornika terenowo-przejściowego „REPATRIA” umiejscowionego w Zdroju. Jest to zbiornik kamienny, dwukomorowy o pojemności 700 m³, którego zadaniem jest wyrównywanie ciśnienia w sieci. Całkowita długość sieci wodociągowej liczy 26 323 mb, w tym: − sieć przesyłowa – rurociąg wykonany z azbestocementu o średnicy ∅ 250 mm i długości 4580 mb, − sieć rozdzielcza – rurociąg wykonany z azbestocementu, ze stali, Ŝeliwa, PCV i PE o średnicy ∅ 80-225 mm i długości 21 743 mb, − przyłącza do budynków – rurociągi wykonane ze stali, PE, PCV, Ŝeliwa o średnicy ∅ 25-90 mm i długości 6423 mb; ilość budynków podłączonych do sieci wynosi obecnie 440. Woda z powyŜszych ujęć zasila centrum miasta, okolice Zdroju oraz część dzielnicy Wapienniki. Brak jest sieci wodociągowej dla dzielnic Podgórze i Zieleniec, a mieszkańcy tych terenów korzystają z lokalnych ujęć wody. Zgodnie z zapisami Planu Zamierzeń Inwestycyjnych realizacja sieci wodociągowej dla Zieleńca planowana jest w roku 2010, natomiast inwestycja dla Podgórza w roku 2012. Woda pochodząca z ujęć jest dobrej jakości. Problemem jest jedynie duŜa zwartość zawiesin pochodzących z odcieków torfowisk w ujęciu na rzece Bystrzycy Dusznickiej. Niemal cały obszar gminy miejskiej Duszniki-Zdrój znajduje się w granicach strefy ochrony pośredniej (o zmniejszonych ograniczeniach gospodarczych) ujęć i źródeł wody wodociągów miasta Wrocławia. Nakazy, zakazy, dopuszczenia i ograniczenia w uŜytkowaniu i zagospodarowaniu terenów określono w decyzji Prezydenta Miasta Wrocławia nr RLS/GW/I/053/17/74 z dnia 31.03.1974 r. Od północnego zachodu, w rejonie Wapienników, Duszniki-Zdrój graniczą z wyznaczoną (juŜ na obszarze gminy Lewin Kłodzki) strefą ochrony pośredniej ujęcia wody, wyznaczoną na podstawie decyzji nr OŚ.IV-6210/156/97 z dnia 16.12.1997 r. 3) Gospodarka ściekowa: Gmina Duszniki-Zdrój jest niemal w pełni wyposaŜone w kanalizację sanitarną. Do sieci kanalizacyjnej podłączonych jest obecnie 470 budynków. Jedynie do pojedynczych obiektów w rejonie Jamrozowej Polany, Koziej Hali, Granicznej, Doliny StrąŜyńskiej („Blachownia”) i RozdroŜa Pod Hutniczą Kopą (Zieleniec) nie została jeszcze doprowadzona kanalizacja. Sieć kanalizacji sanitarnej składa się z: − sieci miejskiej o długości 28 200 mb; sieć wykonana jest z PCV, kamionki i PEHD o średnicy ∅ 90-500 mm; − przyłączy domowych o długości 10 200 mb; sieć wykonana jest z kamionki, Ŝeliwa, PCV o średnicy ∅ 100-250 mm; − kanalizacji deszczowej o długości 4 500 mb, sieć wykonana jest z PCV, cementu, kamionki i PEHD. Strona 30 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Ścieki odprowadzane są grawitacyjnie kolektorem ∅ 500 mm z Dusznik-Zdroju przez Gminę Szczytna do grupowej oczyszczalni ścieków w Polanicy-Zdroju, przy ul. Kłodzkiej. Oczyszczalnią zarządza Miejski Zakład Komunalny w Polanicy-Zdroju Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Spacerowej 2 w Polanicy-Zdroju. Działalność Oddziału polega na ujmowaniu, uzdatnianiu i zbiorowym dostarczaniu wody dla Polanicy-Zdroju a takŜe częściowo gminy Bystrzyca Kłodzka i Szczytna. Oczyszczalnia zajmuje się ponadto zbiorowym odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków z terenu miasta DusznikiZdrój, Szczytna i Polanica-Zdrój. Oczyszczone ścieki są oczyszczane w sposób mechaniczno-biologiczny, a następnie odprowadzane do rzeki Bystrzyca Dusznicka. W latach 1998-2005 Oczyszczalnia przeszła gruntowną modernizację, w wyniku której obiekt otrzymał nowoczesną stację zlewczą, kratę ściekową, piaskowniki, wirówkę osadu ściekowego, stację PIX. Oczyszczalnia charakteryzuje się podwyŜszonym usuwaniem biogenów. Kolektor nie posiada uregulowanego stanu władania. 4) Zaopatrzenie w gaz: Miasto Duszniki-Zdrój zasilane jest gazem ziemnym wysokometanowym GZ-50 z gazociągu magistralnego - w/c DN 300 /pnom 6.3 MPa poprzez stację redukcyjno-pomiarową l stopnia , zlokalizowaną w miejscowości Duszniki-Zdrój - „Dolina" (nazwa zwyczajowa-teren niezabudowany ), skąd gazociągiem śr/c de 315 gaz przesyłany jest do stacji redukcyjno - pomiarowej II stopnia znajdującej się przy ul. Sportowej, a następnie gazociągiem de 225 śr/c do stacji redukcyjnopomiarowej II stopnia przy ul. Wojska Polskiego. Ponadto miasto zasila gazociąg DN 150/pnom 1.0 Mpa poprzez stację redukcyjno-pomiarową l stopnia zlokalizowaną w miejscowości Słoszów, skąd gazociągiem DN 150 gaz przesyłany jest do stacji redukcyjno-pomiarowej II stopnia, znajdującej się przy ul. Kolejowej w Dusznikach-Zdroju. 3 Łączna przepustowość 4 stacji II stopnia wynosi 3400 m /h. Łączna przepustowość stacji II stopnia wykorzystana jest w 14%. Przepustowość samej sieci niskiego jest wykorzystana w około 60%. Sieć niskiego ciśnienia zapewnia dostawę gazu bez zakłóceń z dotrzymaniem wymaganych parametrów ciśnieniowych. Jedynymi słabymi punktami są stan techniczny stacji redukcyjnej II stopnia przy ul. Kolejowej oraz awaryjność starych gazociągów niskiego ciśnienia w ul. Chopina, Klubowej, Wojska. Polskiego, Zdrojowej i Zielonej. Sieć średniego ciśnienia została wybudowana z polietylenu w roku 1995 oraz później w latach 19992000. Posiada ona gwarancję 30-letniej bezawaryjnej pracy. Sieć ta obejmuje swoim zasięgiem tę część miasta w której występuje największe nagromadzenie kotłowni. Stacja l stopnia, która zasila tę sieć jest wykorzystana w około 10 %. Nie jest to korzystne ze względów eksploatacyjnych, jednakŜe naleŜy wziąć po uwagę, Ŝe nie wszystkie kotłownie w zasięgu tej sieci zostały zmodernizowane. Średnice w sieci średniego ciśnienia (od de 63 do de 315) zapewniają przepustowość w wysokości około 5 000 m3/h, jest ona obecnie wykorzystana w 10 %. Poza w/w gazociągami śr/c w roku 2001 został wybudowany gazociąg średniego ciśnienia od stacji l stopnia „Dolina" do obiektów nieistniejącego Visteonu przy ul. Świerczewskiego. Zakres budowy wyniósł łącznie około 1700 mb gazociągu średnicy 160 i 125 de. 5) Zaopatrzenie w ciepło: Zaopatrzenie w ciepło na terenie miasta Duszniki-Zdrój odbywa się w sposób lokalny przy pomocy lokalnych kotłowni i palenisk domowych. Na terenie miasta znajduje się około 100 lokalnych kotłowni, większość z nich to małe kotłownie dostarczające ciepło do obiektów wczasowych, sanatoryjnych i budynków mieszkalnych. Jedyną duŜą kotłownią ogrzewającą budynki spółdzielcze na Osiedlach Chopin I i II jest kotłownia będąca własnością DZT S.A. Kotłownia ta, po modernizacji, jest obecnie opalana gazem. RównieŜ część kotłowni lokalnych została juŜ zmodernizowana i jest opalana gazem. 6) Zaopatrzenie w energię elektryczną: Wszystkie obiekty mieszkalne, usługowe i produkcyjne w Dusznikach-Zdroju zaopatrzone są w energię elektryczną. Na terenie miasta zlokalizowany jest Główny Punkt Zasilania, do którego doprowadzona jest linia energetyczna wysokiego napięcia 110kV. 7) Gospodarka odpadami Gospodarka odpadami na terenie Dusznik Zdroju prowadzona jest na podstawie Uchwały Nr XXXV/180/2005 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 22 czerwca 2005 r. W sprawie: Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Duszniki-Zdrój na lata 2005 – 2011. W Strona 31 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój związku z czym konieczna będzie nowelizacja uchwały i dostosowanie jej ustaleń do obecnych warunków. Składowisko odpadów komunalnych dla Gminy Duszniki-Zdrój było zlokalizowane w Słoszowie na działkach nr 207/4 (AM-1) obręb Słoszów w zachodniej części Gminy Szczytna (przy granicy z Gminą Lewin Kłodzki), na wschodnim zboczu góry Grodczyn, schodzącym do obniŜenia Dusznickiego. Lokalizacja składowiska w obrębie otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych wykluczyła moŜliwości jego modernizacji lub rozbudowy (składowisko znajdowało się równieŜ w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 341 Niecka Wewnątrzsudecka Kudowa-Zdrój - Bystrzyca Kłodzka, na terenie występowania wód słodkich i mineralnych w strefie przypowierzchniowej). Zgodnie z decyzją Starosty Wojewody Dolnośląskiego z dnia 7 grudnia 2007 roku (znak: SR.VI.6621-3/7/07) dla składowiska określono datę zaprzestania składowania odpadów na 31 grudnia 2009 r. Dla składowiska opracowano projekt budowlany rekultywacji. Działania gminy miały być wspomagane działaniami Międzygminnego Związku Celowego (MZC), powołanego dla stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami w powiecie kłodzkim. Związek miał realizować załoŜenia wypracowane przez gminy powiatu kłodzkiego, w ramach opracowania ZałoŜeń Regionalnego Programu Gospodarki Odpadami dla gmin powiatu kłodzkiego. W związku z rozpadem MZC, do czasu ustalenia docelowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, jako miejsce deponowania odpadów komunalnych pochodzących z obszaru Gminy Duszniki-Zdrój, wskazano Wysypisko Odpadów Komunalnych - Gminny Zakład UŜyteczności Publicznej w Radkowie. Tematem dotychczas nie uregulowanym w dokumentach planistycznych (Studium, plany miejscowe) jest sposób prowadzenia utylizacji zwłok zwierzęcych. Dotychczasowe regulacje prawne w tym zakresie wynikające z art. 9 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 1997r., Nr 60, poz. 369, z późn. zm.) zostały uchylone przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (t.j. Dz. U. z 2008 r., Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.). Aktualnym przepisem pozostaje art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 1996r. Nr 132 poz. 62, z późn. zm.). Zgodnie z regulacjami zawartymi w cytowanym przepisie, gmina – w ramach realizacji ustawowego obowiązku utrzymania czystości i porządku na swym obszarze - zapewnia budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych (z innymi gminami) instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części, a takŜe zapewnia zbieranie, transport i unieszkodliwianie zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie. Na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a takŜe grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części wymagane jest uzyskanie zezwolenia (burmistrz miasta określa i podaje do publicznej wiadomości wymagania, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia). Obecnie brak jest na obszarze Gminy Miejskiej Duszniki-Zdrój wyznaczonego miejsca przeznaczonego do kremacji lub grzebania zwierząt. Problem ten wymaga rozwiązania przede wszystkim ze względu na: − konieczność dostosowania kierunków polityki przestrzennej gminy do obowiązujących regulacji prawnych w przedmiotowym zakresie; − zapewnienie bezpieczeństwa sanitarnego i ochrony środowiska; − umoŜliwienie mieszkańcom w godny sposób chowania lub kremacji zmarłych zwierząt oraz stworzenia ewentualnego miejsca ich pamięci. 3. Kierunki rozwoju systemów komunikacji 1) Priorytetem w zakresie kierunków rozwoju systemów komunikacji jest ograniczenie ruchu kołowego w strefie „A” ochrony uzdrowiskowej poprzez budowę alternatywnych połączeń komunikacyjnych w relacjach: centrum miasta - Zieleniec oraz centrum miasta - Podgórze (Graniczna). W tym zakresie proponuje się: a) budowę łącznika drogowego na kierunku Jamrozowa Polana-Podgórze. Łącznik ten pozwoli na wyprowadzenie z dzielnicy Zdrój potoku ruchu samochodów turystów korzystających z bazy noclegowej w dzielnicy Podgórze i Graniczna, Strona 32 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój b) budowę łącznika drogowego na kierunku Droga Dusznicka - droga wojewódzka nr 389 w rejonie Ciągu Drwali, c) budowę parkingów strategicznych, 2) Droga krajowa nr 8 klasy „GP” - główna ruchu przyspieszonego: a) wprowadza się zakaz lokalizacji nowych włączeń komunikacyjnych, chyba, Ŝe wynikają one z obowiązujących planów miejscowych lub innych dokumentów oraz dyspozycji zarządcy drogi, b) naleŜy dąŜyć do przeniesienia ruchu lokalnego na drogi niŜszej kategorii, c) szerokość w liniach rozgraniczających naleŜy pozostawić w istniejącym podziale geodezyjnym, dla celów ewentualnej rozbudowy wyznacza się pas terenu po obu stronach drogi o szerokości 10 m, wolny od wszelkiej zabudowy nie związanej z funkcja drogi. 3) Droga wojewódzka nr 389 klasy „Z” zbiorcza: a) szerokość w liniach rozgraniczających naleŜy pozostawić w istniejącym podziale geodezyjnym, b) w przypadku modernizacji lub przebudowy drogi ustala się minimalna szerokość w liniach rozgraniczających na 25 m, c) dopuszcza się lokalizacje nowych skrzyŜowań i zjazdów na warunkach zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi dróg publicznych, 4) Drogi powiatowe nr 3241D oraz 3301D klasy „L” lokalne: a) szerokość w liniach nieruchomości, rozgraniczających naleŜy pozostawić w istniejącym podziale b) w przypadku modernizacji lub przebudowy drogi zaleca się minimalną szerokość w liniach rozgraniczających na 15 m, 5) Drogi gminne klasy „L” lokalne i „D” dojazdowe: a) dla dróg klasy „D” dojazdowe zaleca się stosowanie szerokości w liniach rozgraniczających 12 m, b) zaleca się, w zaleŜności od moŜliwości terenowych wyznaczanie w planach miejscowych obowiązku nasadzeń szpalerów drzew w liniach rozgraniczających dróg. 6) Projektowane waŜniejsze odcinki dróg: a) droga „Wapienniki” jako droga alternatywna dla drogi krajowej nr 8: − klasa „L” lokalna o szerokości 12 m w liniach rozgraniczających, − połoŜona na południe od drogi krajowej nr 8, − miejsce włączenia do drogi krajowej nr 8: istniejące skrzyŜowanie w rejonie Miejskiej Górki oraz stacji paliw płynnych OKTAN lub poprzez istniejące skrzyŜowanie na wysokości ul. Świerczewskiego 27 lub do ulicy Wybickiego, − cel - rozwój urbanistyczny miasta pomiędzy ul. Wybickiego a ul. Świerczewskiego. b) połączenie komunikacyjne w relacji: − Droga krajowa nr 8 - Jamrozowa Polana - Podgórze, − Droga Dusznicka - droga wojewódzka nr 389 w rejonie Ciągu Drwali, − Podgórze - Graniczna - Droga Orlicka, 7) Pozostałe ustalenia w zakresie dróg: a) ustala się obowiązek zapewnienia miejsc postojowych dla samochodów uŜytkowników stałych i przebywających okresowo w ilościach, nie mniej niŜ: − 2 miejsca postojowe na 1 lokal mieszkalny, 2 − 1 miejsce postojowe na kaŜde rozpoczęte 25 m powierzchni uŜytkowej funkcji usługowej lecz nie mniej niŜ 2 miejsca postojowe, z zastrzeŜeniem lit. c), − 1 miejsce postojowe na jeden pokój hotelowy (noclegowy), − w przypadku realizacji na danym terenie 2 róŜnych funkcji, liczbę minimalnej ilości miejsc postojowych naleŜy zsumować; Strona 33 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój b) docelowo naleŜy dąŜyć do wyprowadzenia funkcji parkingowych poza strefę „A” ochrony uzdrowiskowej, c) przewiduje się budowę lub rozbudowę parkingów strategicznych mających za zadanie ograniczenie ruchu samochodowego generowanego przez osoby przyjezdne: − − − − − − Podgórze, przy drodze wojewódzkiej 389 w rejonie Sołtysiej Kopy, w rejonie ul. Wojska Polskiego, na wjeździe do Zieleńca, w Zieleńcu, na Drodze Dusznickiej przy rezerwacie „Torfowisko pod Zieleńcem”, d) w linach rozgraniczających dróg i ciągów pieszo-jezdnych dopuszcza się lokalizowanie zieleni, sieci i urządzeń uzbrojenia technicznego oraz ścieŜek rowerowych; e) dopuszcza się zmianę klasyfikacji dróg. 8) komunikacja kolejowa: a) przewiduje się modernizację regionalnej linii kolejowej nr 309 Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój (na odcinku Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój), b) naleŜy dąŜyć do utrzymania linii i jej aktywizacji jako alternatywnego sposobu dojazdu do Dusznik Zdroju co pozwoli na zmniejszenie ilość samochodów osób przyjezdnych, c) naleŜy zapewnić moŜliwość połączenia środkami komunikacji zbiorowej (taksówki, linie autobusowe skorelowane z rozkładem jazdy pociągów, itp.) w realizacji dworzec kolejowy waŜniejsze punkty miasta, 9) komunikacja zbiorowa oraz alternatywne rozwiązania komunikacyjne: a) naleŜy dąŜyć do ograniczenia ruchu indywidualnych pojazdów samochodowych, szczególnie w obszarach o duŜych walorach przyrodniczych i duŜej wraŜliwości środowiska na czynniki antropopresyjne, b) naleŜy dąŜyć do stworzenia parkingów strategicznych, umoŜliwiających pozostawienie indywidualnych pojazdów samochodowych, c) wskazane jest podjęcie działań mających na celu promocję komunikacji zbiorowej pomiędzy poszczególnymi dzielnicami miasta a takŜe powiązanie rejonów największej aktywności turystycznej, w formie: − autobusowej komunikacji zbiorowej, w przystosowanych do przewoŜenia narciarzy, tym minibusów oraz tzw. ski-busów − kolei linowych oraz innych urządzeń słuŜących do transportu pasaŜerów, d) preferowanie ekologicznych paliw i źródeł energii do napędu pojazdów i urządzeń słuŜących transportowi pasaŜerów, e) promowanie roweru jako środka komunikacji, w tym moŜliwość budowy systemu wypoŜyczalni rowerów miejskich (publiczne lub prywatne). 4. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 1) Rozwój infrastruktury technicznej naleŜy dostosować do aktualnych potrzeb w tym zakresie. 2) Nowe oraz przebudowywane sieci i urządzenia nadziemnej infrastruktury technicznej dostosować do potrzeb ochrony walorów krajobrazowych miasta, z uwzględnieniem przepisów odrębnych. 3) W zakresie zaopatrzenia w wodę, naleŜy uwzględniać aktualne strefy ochronne ujęć wodnych. 4) Dopuszcza się budowę zbiorników wodnych do celów ujmowania wody związanej z zaśnieŜaniem stoków narciarskich. 5) W zakresie zaopatrzenia w media telekomunikacyjne oraz teleinformatyczne (budowa nowych oraz rozbudowa istniejących systemów przewodowych i bezprzewodowych) naleŜy prowadzić zgodnie z przepisami odrębnymi - stosownie do wzrostu zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne w gminie i regionie. Strona 34 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 6) W zakresie zaopatrzenia w gaz naleŜy wymienić stację redukcyjno-pomiarową przy ulicy Kolejowej ze względu na jej zdekapitalizowanie. NaleŜy ująć w planie remontów wymianę gazociągów przy ul. Wybickiego i Willowej, Orzechowej, Słonecznej i Pl. Warszawy - odcinek długości ok. 400 mb ze względu na zbyt małą przepustowość. NaleŜy takŜe wycofać z eksploatacji stare gazociągi niskiego ciśnienia przy ul. Chopina, Klubowej, Wojska Polskiego, Zdrojowej i Zielonej, a odbiorców gazu podłączyć do nowowybudowanych gazociągów średniego ciśnienia. 7) W zakresie zaopatrzenia w ciepło naleŜy docelowo dąŜyć do eliminacji istniejących kotłowni na paliwa stałe o duŜej emisji zanieczyszczeń do atmosfery. PoŜądanymi z punktu widzenia ochrony środowiska są paliwa o niskiej emisji zanieczyszczeń takie jak: oleje opałowe lekkie, gaz, energia elektryczna a takŜe kolektory słoneczne jako wspomaganie produkcji ciepłej wody uŜytkowej. W wyniku przeprowadzonych odwiertów stwierdzono występowanie w rejonie miasta Duszniki-Zdrój wód termalnych, które potencjalnie mogą być wykorzystywane do celów energetycznych. Biorąc pod uwagę, Ŝe źródła odnawialne są racjonalnym rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony walorów przyrodniczo-leczniczych miasta Duszniki-Zdrój, naturalnym powinno być dąŜenie do realizacji systemu ciepłowniczego opartego na wodach termalnych. Ze względu na stosunkowo niską temperaturę ujmowanych wód termalnych oraz nie w pełni rozpoznane moŜliwości rozwoju geotermii na obszarze miasta, w celu wdroŜenia systemów zbiorowego zaopatrzenia w ciepło, bazujących na tym źródle energii, wymagane jest uzyskanie odpowiedniego poziomu opłacalności takiej inwestycji. 8) W zakresie gospodarki ściekami ustala się: a) uregulowanie stanu prawnego kolektora ∅ 500 mm z Dusznik-Zdroju przez Gminę Szczytna do grupowej oczyszczalni ścieków w Polanicy-Zdroju, b) jako docelowy kierunek rozwoju budowę miejskiej oczyszczalni ścieków na działkach o nr 226 i 227, połoŜonych po południowej stronie drogi krajowej nr 8 (pomiędzy drogą a korytem bystrzycy dusznickiej, przy granicy z Gminą Szczytna), c) w przypadkach uzasadnionych względami ekonomicznymi i warunkami technicznymi dopuszcza się stosowanie indywidualnych systemów oczyszczania ścieków – na zasadach wynikających z przepisów odrębnych w zakresie prawa wodnego oraz z uwzględnieniem potrzeb ochrony środowiska i przyrody; 9) W zakresie gospodarki odpadami ustala się: a) W związku z niepowodzeniem związanym z rozpadem Międzygminnego Związku Celowego (który miał za zadanie wdroŜenie międzygminnego systemu gospodarki odpadami, opartego na regionalnym Centrum Sortowania, Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów w Ścinawce Dolnej i Zakładzie Higienizacji Odpadów w Lądku-Zdrój), konieczne jest ustalenie długofalowego programu gospodarki odpadami. Do czasu ustalenia docelowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami dopuszcza się odbiór odpadów przez Gminny Zakład UŜyteczności Publicznej w Radkowie - Wysypisko Odpadów Komunalnych lub inny podmiot posiadający moŜliwości techniczne i prawne dla odbioru odpadów z obszaru Gminy Miejskiej DusznikiZdrój. b) Wskazuje się lokalizację obiektów związanych grzebaniem zwierząt w obrębie działki nr 59 połoŜoną ok. 170m na północ od terenów kolejowych (lokalizacja do uściślenia w planie miejscowym), przy czym dopuszcza się alternatywną lokalizację grzebaliska, pod warunkiem zgodności tej lokalizacji z przepisami odrębnymi oraz uwzględnienia jej w planie miejscowym. II-2. ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY (art. 10 ust. 1 pkt 2 oraz art. 10 ust. 2 pkt 14 ustawy) II-2.1. Uwarunkowania Pojęcie ładu przestrzennego zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: „naleŜy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne”. MoŜna wyróŜnić następujące komponenty, których wzajemne relacje w istotny sposób decydują o ładzie przestrzennym: Strona 35 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − właściwe rozmieszczenie funkcji na obszarze miasta w sposób wykorzystujący potencjał lokalizacji, podnoszący atrakcyjność miasta i eliminujący potencjalne konflikty sąsiedztwa, − eksponowanie i zachowywanie walorów środowiska naturalnego i krajobrazu oraz przyrody, − racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi, − eksponowanie i ochrona zachowanego układu przestrzennego (urbanistycznego oraz dawnego układu ruralistycznego), krajobrazu kulturowego oraz historycznej zabudowy, − zachowanie zasad zrównowaŜonego rozwoju (właściwych proporcji pomiędzy procesami rozwojowymi miasta a wymogami ochrony środowiska przyrodniczego), − zapewnienie odpowiednich standardów Ŝycia mieszkańców (jakość Ŝycia, w tym warunki mieszkaniowe, opieka zdrowotna, szkolnictwo, struktura usługowa, kultura i bezpieczeństwo publiczne), − niezbędne wyposaŜenie w systemy infrastruktury technicznej oraz komunikacji, − regulacje przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz prawa miejscowego, szczególnie w zakresie gospodarki przestrzennej, ochrony środowiska, przyrody i zabytków oraz nadzór w ich realizacji. Wiodącymi funkcjami miasta Duszniki-Zdrój są lecznictwo uzdrowiskowe, turystyka i sporty zimowe, które bazują na walorach i zasobach środowiska przyrodniczego. Miasto pełni takŜe funkcje ośrodka administracyjnego na szczeblu lokalnym (gmina miejska Duszniki-Zdrój), ośrodka handlowo-usługowego oraz koncentruje funkcje mieszkalnictwa. Niemal cały obszar gminy miejskiej Duszniki-Zdrój (za wyjątkiem najsilniej zurbanizowanej części miejskiej) znajduje się w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich. Podstawą prawną dla utworzenia i funkcjonowania obszaru jest Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego Nr 4 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bystrzyckie i Orlickie (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2008r. Nr 53, poz. 715). Duszniki-Zdrój posiadają takŜe statut uzdrowiska – zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz..1399 z późn. zm.), gmina miejska Duszniki-Zdrój spełnia łącznie następujące warunki: − posiada złoŜa naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych, − posiada klimat o potwierdzonych właściwościach leczniczych, − na jej obszarze znajdują się zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, − spełnia określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska, − posiada infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, w zakresie transportu zbiorowego, oraz prowadzi gospodarkę odpadami. Na obszarze miasta utworzono trzy strefy uzdrowiskowe: − Strefa "A" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 210 ha, obejmująca przede wszystkim istniejące obiekty związane bezpośrednio z lecznictwem uzdrowiskowym (zakład przyrodoleczniczy, szpitale uzdrowiskowe i sanatoria) zgrupowane przy Parku Zdrojowym, a takŜe otaczające je od wschodu, zachodu i południa tereny leśne i zainwestowania miejskiego, − Strefa "B" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 475 ha, obejmująca obszary otaczające strefę „A”, w tym połoŜoną na południe od drogi krajowej nr 8 dzielnicę śródmiejską (zespół staromiejski) oraz Wapienniki, Jamrozową Polanę, Podgórze i Graniczną, − Strefa "C" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 1541 ha, pokrywająca się z granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju. Historyczny układ urbanistyczny Dusznik-Zdroju został w duŜym stopniu zachowany lub nieznacznie przekształcony. Składa się on z dwóch zasadniczych części: miasta i uzdrowiska (zdroju). Obszary te zostały w znacznym stopniu objęte ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków zespołu staromiejskiego (nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r.) oraz parku zdrojowego (nr rej. 1166/Wł z 28 marca 1986 r., data ostatniej aktualizacji: 1984 r.). Wiele zabytków nieruchomych zostało objętych formami Strona 36 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój ochrony prawnej poprzez wpis do rejestru zabytków oraz ujecie w wojewódzkiej ewidencji zabytków nieruchomych. Prawidłowe relacje przestrzenne oraz pierwotną kompozycja układu urbanistycznego zostały zdeharmonizowane poprzez wprowadzenie w obręb miasta budynków o formie architektonicznej i gabarytach całkowicie odbiegających od tradycji budowlanej miasta i regionu. Na południowy wschód od Bystrzycy Dusznickiej i na południe od Muzeum Papiernictwa, w rejonie ul. Wojska Polskiego, Osiedlowej, Sportowej i Sprzymierzonych zlokalizowano Osiedle Chopina (I i II) o dysharmonijnej, wielkopłytowej architekturze oraz wysokości budynków wynoszącej 5 kondygnacji (parter i cztery piętra). Zabudowa osiedla nie nawiązuje do gabarytów zabudowy historycznej miasta, która w obrębie Rynku posiada nie więcej niŜ uŜytkowy parter, dwa piętra mieszkalne oraz poddasze. TakŜe w bezpośrednim sąsiedztwie osiedla, na obszarze stanowiącym „bramę” pomiędzy Starym Miastem a Zdrojem, zlokalizowano wiele obiektów o niskich walorach architektonicznych (zespół pawilonów handlowych i gastronomicznych oraz garaŜe). Jest to obszar wymagający działań rehabilitacyjnych, zmierzających do zintegrowania go z historycznymi dzielnicami oraz ochrony ekspozycji sylwety miasta. Zabudowa Dusznik-Zdroju zlokalizowana po północnej stronie drogi krajowej nr 8 jest równieŜ oderwana (funkcjonalnie, estetycznie i gabarytowo) od historycznej, śródmiejskiej tkanki miasta. W krajobrazie dominują obiekty Zakładu Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. (ZEM) przy ul. Karola Świerczewskiego 14 oraz stacja paliw koncernu Orlen, usytuowana u zbiegu ulic Dworcowej i Kłodzkiej. W sąsiedztwie tych obiektów znalazły się takŜe zabudowania Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Salus Centrum Medyczne Sp. z o.o. (ul. Dworcowa 9) oraz supermarket sieci Biedronka. Dalej, na północ od terenu ZEM, przy ul. Polnej znajdują się obiekty Zakładu Energetycznego "Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku. Cały obszar nabrał charakteru zindustrializowanego. W strefie tej przebiega takŜe linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój (ze stacją przy ul. Dworcowej). We wschodniej części obszaru, u zbiegu ulic Kłodzkiej i Wrocławskiej, na Krzywym Zboczu (jest to zbocze góry Karwiec o wysokości 611 m n.p.m.) załoŜony został cmentarz Komunalny, sięgający niemal linii kolejowej przebiegającej tuŜ nad cmentarzem. Zagospodarowanie północnej, „industrialnej” części miasta naleŜy ocenić jako zasadne – integracja funkcji produkcyjnych, składowych i usługowych w jednej części miasta odpowiada zasadzie strefowania (wydzielania obszarów o róŜnych, dominujących sposobach przeznaczenia terenów w celu uniknięcia konfliktów sąsiedztwa). Obszar jest wyizolowany nie tylko funkcjonalnie lecz takŜe przestrzennie ze struktury miasta przebiegiem korytarza drogi krajowej nr 8. Zasady ładu przestrzennego zostały zachowane w znacznym stopniu w pozostałych dzielnicach Dusznik-Zdroju (pierwotnie stanowiących odrębne osady): Podgórze i Graniczna, Jamrozowa Polana, Kozia Hala oraz Zieleniec. Najbardziej przekształcony jest obszar Zieleńca, którego rozwój przestrzenny związany jest z turystyką i sportami zimowymi (narciarstwo). W krajobrazie pojawiły się liczne instalacje wyciągów narciarskich, baza noclegowogastronomiczna oraz usługowa, związana z obsługą ruchu turystycznego. Stoki Serlicha (1025 m n.p.m.) i Zielonego Garbu (1026 m n.p.m.) zostały przygotowane pod liczne trasy narciarskie. Obszarami stosunkowo mało zagospodarowanymi są: − Wapienniki - tereny połoŜone przy ul. Świerczewskiego (drodze krajowej nr 8); − obszar stromych zboczy góry Nawojowej (674 m n.p.m.), góry Nowej (736 m n.p.m.) i Ptasiej Góry (745 m n.p.m.), z centralnie wznoszącym się Wzgórzem Rozalii (560 m n.p.m.). Jednym z najistotniejszych problemów przestrzennych jest brak powiązań komunikacyjnych, które umoŜliwiałyby powiązanie poszczególnych dzielnic z układem dróg krajowej nr 8 i wojewódzkiej nr 389 (Droga Orlicka), z pominięciem dzielnicy zdrojowej i staromiejskiej. Dotyczy to przede wszystkim bezpośredniego powiązania pomiędzy Jamrozową Polaną i Podgórzem, Podgórzem (Graniczną) a Zieleńcem oraz alternatywnego połączenia pomiędzy Drogą Dusznicką (na wysokości Rezerwatu Torfowisko pod Zieleńcem) a Drogą Orlicką (na odcinku pomiędzy Kozią Halą a Zieleńcem). Szczególnie w okresie zimowego, wzmoŜonego ruchu w kierunku Zieleńca, nadmierne obciąŜenia komunikacyjne są bardzo odczuwalne. W przypadku dalszego rozwoju funkcji turystycznych w rejonie Zieleńca oraz Podgórza i Granicznej bez rozbudowy układu komunikacyjnego, właściwe funkcjonowanie uzdrowiska moŜe być zagroŜone. II-2.2. Kierunki 1. Ustala się następujące obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji: 1) Osiedle Chopina I w rejonie ul. Wojska Polskiego, ul. Sprzymierzonych, ul. Osiedlowej i ul. Zdrojowej: Strona 37 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój a) rehabilitacja wielkopłytowych budynków osiedla (dziewięciu „punktowców”) z zastosowaniem: − metod radykalnych, takich jak rozbiórka istniejących budynków i zastąpienie ich zabudową odpowiadającą sposobem rozplanowania i gabarytami tradycji budowlanej miasta, z uwzględnieniem wymogów ochrony zabytków i krajobrazu oraz odpowiadającą współczesnym standardom technicznym; − metod aktywnych, takich jak obniŜenie liczby kondygnacji, ingerencja w formę architektoniczną budynków, w tym poprawa estetyki elewacji i wprowadzenie dachów stromych; − metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana stolarek okiennych i drzwiowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych; b) rehabilitacja zabudowy usługowo-handlowej przy ul. Wojska Polskiego i Osiedlowej, z zastosowaniem: − metod radykalnych, takich jak rozbiórka istniejących budynków i zastąpienie ich zabudową odpowiadającą sposobem rozplanowania (a w szczególności liniami zabudowy) i gabarytami tradycji budowlanej miasta, z uwzględnieniem wymogów ochrony zabytków i krajobrazu oraz odpowiadającą współczesnym standardom technicznym; dopuszcza się wprowadzenie w miejsce pawilonów handlowo-usługowych zabudowy mieszkaniowej, śródmiejskiej, z lokalami uŜytkowymi w parterach; − metod aktywnych, takich jak przebudowa istniejących budynków, w tym poprawa estetyki elewacji i wprowadzenie dodatkowej kondygnacji w formie poddaszy uŜytkowych przekrytych dachami stromymi; − metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana stolarek okiennych i drzwiowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych; c) rehabilitacja zabudowy garaŜowej przy ul. Osiedlowej, z zastosowaniem: − metod radykalnych, takich jak całkowita likwidacja rozbiórka istniejących budynków garaŜowych; dopuszcza się zstąpienie zespołu garaŜy garaŜem podziemnym lub garaŜem wielokondygnacyjnym; dopuszcza się włączenie terenu w strukturę osiedla poprzez wprowadzenie w miejsce garaŜy zabudowy mieszkaniowej – przy zapewnieniu niezbędnej ilości miejsc parkingowych dla samochodów osobowych; − metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana bram garaŜowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych; d) rehabilitacja obiektów infrastruktury technicznej towarzyszących zabudowie osiedla, a w szczególności stacji transformatorowej i kotłowni przy ul. Osiedlowej: − likwidacja istniejących obiektów, nadanie im nowej formy architektonicznej i wkomponowanie ich w zabudowę osiedla − wprowadzenie źródeł zaopatrzenia w energię cieplną o niskiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery, − docelowe zastąpienie lokalnej kotłowni energią cieplną pochodzącą z sieci grzewczej (w szczególności opartej na źródłach geotermalnych), 2) Osiedle Chopina II w rejonie Sportowej i ul. Sprzymierzonych - rehabilitacja poprzez dostosowanie formy zabudowy do lokalnych standardów architektonicznych, w tym poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana stolarek okiennych i drzwiowych, termomodernizacja budynków; 3) Osiedle przy ul. Zdrojowej - rehabilitacja wielkopłytowych budynków osiedla (czterech „punktowców”) z zastosowaniem metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana stolarek okiennych i drzwiowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych oraz uporządkowania otoczenia budynków. 4) Targowisko miejskie w rejonie ul. Kłodzkiej i Krótkiej – docelowo zaleca się rehabilitację tego terenu poprzez przywrócenie w tym miejscu tkanki śródmiejskiej; dla targowiska dopuszcza się wyznaczenie alternatywnej, nowej lokalizacji; Strona 38 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 2. Wskazuje się kierunkowo podjęcie następujących działań: 1) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap I. Remont kamienic, 2) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap II. Przebudowa nawierzchni i szaty roślinnej, 3) remont i modernizacja kamienic wzdłuŜ ul. Mickiewicza, Kłodzkiej, Zamkowej, Słowackiego, Świerczewskiego, 4) remont i modernizacja boisk sportowych w mieście (Szkoła Podstawowa-Gimnazjum, Liceum Ogólnokształcące, boisko przy Al. Chopina, boisko przy ul. Wojska Polskiego), 5) modernizacja ulicy Zdrojowej. 3. Działania dotyczące przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji opisane w ust. 1 i 2 naleŜy prowadzić w nawiązaniu do postanowień wynikających z dokumentów o charakterze kierunkowym (takich jak: Plan Rozwoju Lokalnego, Lokalny Plan Rewitalizacji, Wieloletni Program Inwestycyjny, Strategia Rozwoju), w sposób zgodny z regulacjami prawa powszechnie obowiązującego i aktualnymi moŜliwościami inwestycyjnymi gminy. 4. Dopuszcza się modyfikację wskazanych działań programowych - w zaleŜności od aktualnych potrzeb samorządu. II-3. OCHRONA ŚRODOWISKA, PRZYRODY, KRAJOBRAZU I UZDROWISK (art. 10 ust. 1 pkt 3 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 3 i pkt 10 ustawy) II-3.1. 1. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna Uwarunkowania 1) Rolnicza przestrzeń produkcyjna Na obszarze Dusznik-Zdroju uŜytki rolne obejmują łącznie ok. 617 ha i mają 27,69 % udziału w ogólnej powierzchni gminy. Dominują tu gleby brunatne właściwe i brunatne kwaśne, porośnięte w większości przez lasy. PodłoŜe tych gleb stanowią przewaŜnie utwory zwietrzelinowe piaskowców, granitów i skał metamorficznych. NajwyŜsze części Gór Stołowych oraz Gór Bystrzyckich pokrywają gleby brunatnoziemne i rankery. Na spłaszczeniu Gór Bystrzyckich, tuŜ przy granicy Dusznik-Zdroju z gmina Szczytna, występują gleby torfowe związane z Rezerwatem „Torfowisko Pod Zieleńcem” („Topieliskio” i „Czarne Bagno”). Mady rzeczne występują jedynie w obniŜeniu u zbiegu dolin Bystrzycy Dusznickiej, Kamiennego Potoku i Czarnej Wody. Pola uprawne występują tylko w niŜej połoŜonych obszarach, w bezpośrednim sąsiedztwie DusznikZdroju, Podgórza i Wapienników. Ze względu na niekorzystne warunki glebowo-klimatyczne uprawia się głównie owies i rośliny okopowe. Na terenie gminy najwięcej, bo 35 % gruntów ornych zajmują gleby IV klasy bonitacyjnej. Gleby najwyŜszej klasy, tj. II to zaledwie 2 %, a klasa III 23 % powierzchni zajmowanej przez grunty orne. 39% gruntów ornych to gleby o niskiej klasie bonitacyjnej V i VI. Rolnictwo stanowi marginalną aktywność gospodarczą na obszarze gminy miejskiej. W strukturze podmiotów gospodarczych dominuje sektor handlu i usług (50,6 %). Dane statystyczne dotyczące struktury zatrudnienia na obszarze Dusznik-Zdroju wskazują, Ŝe w rolnictwie jest zatrudnione zaledwie 0,3% ludności. 2) Leśna przestrzeń produkcyjna Lasy to ponad połowa obszaru miasta. Stanowią one zwarty kompleks o powierzchni 1283 ha, a ich udział w ogólnej powierzchni gminy wynosi 57,59 %. Lasy pokrywają kulminacje i stoki Gór Bystrzyckich oraz Orlickich. Są to przewaŜnie lasy iglaste, świerkowe z domieszką brzozy, buku, modrzewia, jesionu i klonu. Lasy i grunty leśne leŜące w granicach administracyjnych miasta prawie w całości stanowią własność Skarbu Państwa, a zarządzane są przez Nadleśnictwo „Zdroje”. Na terenie Nadleśnictwa „Zdroje” występują lasy wodochronne i glebochronne. Całość lasów zaliczana jest do grupy I ochronnej, a poszczególne funkcje ochronne nakładają się. Wszystkie lasy uznano za uzdrowiskowo – klimatyczne, masowego wypoczynku, krajobrazowe i stref zieleni wysokiej. Strona 39 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Naturalną roślinność polskiej części Gór Orlickich tworzyły niegdyś głównie buczyny dolnoreglowe, kwaśna buczyna górska i Ŝyzna buczyna sudecka. Lasy te zostały jednak w duŜej mierze zniszczone, a w ich miejsce wprowadzono monokultury świerkowe, które obecnie przewaŜają na badanym terenie. W monokulturach świerkowych brak jest poszycia i runa leśnego. Fragmenty buczyn zbliŜonych do naturalnych zachowały się jedynie rzadko i na niewielkich powierzchniach, np. na Przyjacielskiej Kopie w Podgórzu, Sołtysiej Kopie, na zboczach opadających do doliny Bystrzycy Dusznickiej, dolinach Białego i Wapiennego Potoku. W dolinach potoków lub grzbietach między nimi rzadko moŜna spotkać fitocenozy leśne o fizjonomii i składzie nawiązującym do dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego. W dolinach potoków rozwijają się równieŜ zbiorowiska łęgowe. Są to najczęściej zdegenerowane płaty reprezentujące róŜne postaci podgórskiego łęgu jesionowego lub olszynki górskiej. Kontaktują się z nimi płaty fitocenoz nawiązujących do ziołoroślowych jaworzyn. Zbiorowiska te charakteryzuje obfity udział gatunków ziołoroślowych. Występują one np. w górnych biegach potoków: Białego, Wapiennego, Wilcznika i Młynówki czy nad potokami spływającymi z Koziej Hali. Obecnie największe powierzchnie na terenie miasta zajmują sztuczne drzewostany świerkowe, powstałe jako leśne zbiorowiska zastępcze na siedlisku buczyny górskiej w wyniku działalności gospodarczej. Oprócz dominującego świerka, domieszkowo występują w nich jodła i modrzew europejski, rzadziej i tylko miejscami równieŜ buk zwyczajny. Warstwa krzewów jest róŜnie rozwinięta, najczęściej moŜna spotkać podrost buka oraz jarzębinę (często w wyŜszych połoŜeniach) i róŜę alpejską. W runie do najczęstszych naleŜą śmiałek pogięty, borówka czarna, szczawik zajęczy, podbiałek alpejski oraz trzcinniki - leśny i owłosiony. W monokulturach świerkowych notowano niekiedy gatunki chronione, jak np. widłak jałowcowaty, paprotnik kolczysty, paprotkę zwyczajną. Na skrajach lasów i miedzach polnych wykształcają się zbiorowiska zaroślowe. Budowane są na siedliskach bardziej suchych, głównie przez tarninę, róŜe i głogi, zaś na siedliskach łęgowych najczęściej przez kruszynę (gat. częściowo chroniony), kalinę koralową i klon jawor. 2. Kierunki Ustala się następujące kierunki zagospodarowania przestrzennego rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej: 1) Dopuszcza się przekształcenie profilu istniejących gospodarstw rolnych na agroturystyczny, wpisując się w charakterystykę gospodarki gminy bazującą na potencjale wynikającym z uwarunkowań fizjograficznych oraz pręŜnie działającego sektora turystyczno – wypoczynkowego. 2) Rozwój terenów zurbanizowanych ogranicza się poprzez wyznaczenie nowych obszarów pod zabudowę na zasadzie kontynuacji i uzupełnienia istniejącej zabudowy co jest zgodne z polityką ochrony walorów krajobrazowych i przyrodniczych miasta. 3) Dopuszcza się zalesianie terenów rolnych. 4) Dopuszcza się realizację obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej. 5) Dopuszcza się wykorzystanie terenów rolnych i leśnych do celów rekreacyjno-turystycznych w ramach ustaleń niniejszego studium oraz przepisów odrębnych. II-3.2. 1. Zasoby wodne Uwarunkowania 1) Wody powierzchniowe Obszar miasta prawie w całości leŜy w zlewni Morza Bałtyckiego. Wyjątkiem jest tylko Czarny Potok, będący dopływem Orlicy z dorzecza Łaby i zlewni Morza Północnego. Bystrzyca Dusznicka to główna rzeka przepływająca przez Duszniki-Zdrój. Bystrzyca Dusznicka jest lewym dopływem Nysy Kłodzkiej i rzeką II rzędu. Długość rzeki wynosi 33 km, a jej zlewnia obejmuje powierzchnię 201 km². Źródła rzeki znajdują się w Górach Orlickich (Sudety Środkowe), na stokach Hutniczej Kopy w pobliŜu Zieleńca. W górnym biegu powyŜej Dusznik-Zdroju jej dolina stanowi granicę między Górami Orlickimi i Górami Bystrzyckimi. Rzeka płynie głęboką doliną z kilkoma odcinkami przełomowymi (np. Smocze Gardło). Następnie płynie przez ObniŜenie Dusznickie, tworząc między Szczytną a Polanicą-Zdrojem przełomową Piekielną Dolinę. Bystrzyca Dusznicka uchodzi do Nysy Kłodzkiej powyŜej Kłodzka. Jest typową górską rzeką przepływającą przez głęboko Strona 40 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój wciętą dolinę i odznaczającą się duŜym spadkiem koryta. Poziom wód Bystrzycy Dusznickiej jest zmienny i uzaleŜniony od pory roku. Dopływami rzeki są: − − − − − − − − − − − Młynówka, Kuźniczy Potok, Suchy Potok, Biały Potok, Wapienny Potok, Wilcznik, Podgórna, Potok Jastrzębnik, Bramecka Woda, Potok ŁęŜycki, Potok Kamienny. Na terenie gminy znajdują się dwa zbiorniki małej retencji: Czarny Staw oraz Zielony Staw (nazywany równieŜ Łabędziowym Stawem). Jakość wód śródlądowych powierzchniowych została scharakteryzowana w rozdziale II-3.3. Ochrona środowiska, ust. 1 Uwarunkowania, pkt 2, lit. a. 2) Wody podziemne Północna część miasta połoŜona jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 341 „Niecka wewnątrzsudecka Kudowa Zdrój - Bystrzyca Kłodzka” wyznaczonego wg „Mapy Głównych Zbiorników Wód podziemnych - GZWP wymagających szczególnej ochrony” (red. A. S. Kleczkowski, 1990, AHG Kraków), gromadzącego wody w kredowych utworach szczelinowo-porowych. Zbiorniki wód słodkich i mineralnych Dusznik-Zdroju, pomimo braku skutecznej izolacji poziomów wodonośnych od powierzchni, nie są zagroŜone. Wynika to z braku przemysłu i uzdrowiskoworekreacyjnego charakteru miasta. Warunki hydrogeologiczne Dusznik-Zdroju charakteryzują się duŜą zmiennością ze względu na złoŜoną budowę geologiczną na tym obszarze oraz skomplikowaną tektonikę. Zbiornikami wód podziemnych na opisywanym obszarze są: − − − piaszczysto – Ŝwirowe utwory czwartorzędu, skały osadowe kredy górnej, skały krystaliczne paleozoiku i prekambru. Ujmowane wody podziemne na terenie Dusznik-Zdroju związane są z czwartorzędowym piętrem wodonośnym. Rozprzestrzenienie czwartorzędowych utworów wodonośnych ograniczone jest do dolin Bystrzycy Dusznickiej i jej większych dopływów – w ich odcinkach ujściowych. Wody podziemne tego piętra, występujące najczęściej w silnie zaglinionych utworach piaszczysto Ŝwirowych na głębokości od zera do kilkunastu metrów, charakteryzują się zwierciadłem wody swobodnym lub lekko napiętym. Ujmowane są studniami kopanymi, o niewielkich wydajnościach, we wsiach Zieleniec i Podgórze. Kredowy zbiornik wodonośny jest słabo poznany na terenie miasta Duszniki-Zdrój. Warunki hydrogeologiczne są tu w duŜym stopniu uzaleŜnione od wykształcenia litologicznego skał, ich zaangaŜowania tektonicznego i miąŜszości. Kolejnym zbiornikiem wód podziemnych są rumosze i uszczelinowione skały krystaliczne Gór Orlickich. Zasobność tego zbiornika uwarunkowana jest ilością i pojemnością szczelin i pęknięć, a przede wszystkim obecnością stref uskokowych. Liczne źródła dyslokacyjne oraz szczelinowe towarzyszą większym uskokom w okolicy Granicznej, Podgórza, Dusznik-Zdroju i nasunięciu Zieleńca. Jakość wód podziemnych została scharakteryzowana w rozdziale II-3.3. Ochrona środowiska, ust. 1 Uwarunkowania, pkt 2, lit. b. 3) Wody mineralne PołoŜenie Dusznik-Zdroju na obrzeŜach Gór Stołowych w strefie występowania dyslokacji tektonicznej dusznickiego uskoku brzeŜnego, sprawia, Ŝe występują tutaj źródła wód mineralnych. Strona 41 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Podziemne wody lecznicze i mineralne mają priorytetowe znaczenie dla funkcjonowania uzdrowiska, stanowiąc takŜe bazę rozwojową dla miasta Duszniki-Zdrój jako ośrodka turystyczno – uzdrowiskowego. Na obszarze miasta obecnie eksploatuje się 5 źródeł: − „Pieniawa Chopina” (w odległości 30 metrów od Pijalni Wód Mineralnych przy głównej alei Parku, na wysokości 542,7 m n.p.m.) Szczawa wodoroweglanowo - wapniowo - sodowa, Ŝelazista, zawiera CO2, temp. 18°C, gł ębokość otworu 78 m. − „Jan Kazimierz” (w odległości 60 metrów na południe od Parku Zdrojowego i 25 metrów od prawego brzegu rzeki Bystrzycy Dusznickiej, na wysokości 546,4 m n.p.m.) Szczawa wodorowęglanowo - wapniowe - sodowa, siarczkowa, zawiera CO2, temp. 16°C, głębokość otworu 162m, wydajność 80 l/min. − „B-4” Agata (na Łąkach Poborowinowych, po południowo-wschodniej stronie al. Chopina) Szczawa wodoroweglanowo - sodowo - magnezowa, Ŝelazista, zawiera CO2, temp. 12°C, głębokość otworu 20 m, wydajność 14 l/min. − „B-3” Jacek" (na Łąkach Poborowinowych, po południowo-zachodniej stronie alei łączącej Al. Chopina z Al. Sybiraków) Szczawa wodorowęglanowo - wapniowo - magnezowa, radoczynna, siarkowa, zawiera CO2, temp. 18°C, gł ębokość otworu 90m, wydajność 7 l/min. − „Nr 39” woda mineralna swoista 0,19 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa, krzemowa 4) Wody geotermalne Otwór Duszniki GT – 1 zlokalizowany został na obszarze łąk poborowinowych, między Aleją Chopina a ul. Wojska Polskiego, rozdzielających dzielnicę zdrojową od zabudowy miejskiej Dusznik-Zdroju. Orograficznie teren wierceń leŜy w dolinie Bystrzycy Dusznickiej, na rozległym prawym tarasie, łączącym się ku północy z ObniŜeniem Dusznickim. Otwór połoŜony jest w obrębie obszaru górniczego złoŜa wód leczniczych. Wody mają specyficzny, zgazowany charakter, są to szczawy termalne). W wyniku odwiertu o głębokości 1695 m, uzdrowisko wzbogaciło się o nowe cenne ujęcie wody o typie szczawy termalnej, unikalnej w skali kraju pod względem temperatury i korzystnego składu fizyczno – chemicznego. Jej odpowiednie zagospodarowanie powinno podnieść atrakcyjność uzdrowiska takŜe w zakresie lecznictwa balneologicznego jak i profilaktyki rekreacyjno – sportowej. Otwór ten jest obecnie najgłębszym ujęciem wody termalnej na obszarze Ziemi Kłodzkiej. Nawiercona woda - szczawa termalna - nie znajduje miejsca w aktualnej klasyfikacji wód, w świetle przepisów geologicznych i górniczych. 2. Kierunki 1) W dotychczasowych obserwacjach nie stwierdzono wpływu eksploatacji otworu Duszniki GT -1 na złoŜe wód leczniczych z wyjątkiem najbliŜej połoŜonego otworu B-4, co było uwzględnione w projekcie. Do uzyskania lepszego wyniku zasobowego w zakresie temperatur wód o znaczeniu energetycznym (70 – 80°C) niezbędne będzie wykonanie w obrębie struktury hydrologicznej Dusznik 2 otworów wzdłuŜ rozciągłości struktury. 2) Szczawy Dusznik Zdroju były dotąd wykorzystywane dla potrzeb leczniczych w zaledwie kilku procentach ich zasobów. Wody te mają zmniejszoną dodatkowo atrakcyjność ze względu na brak moŜliwości ich butelkowania (ze względu na wysokie stęŜenie związków arsenu i podwyŜszoną aktywność wód w zakresie promieniowania alfa i beta). Perspektywiczne natomiast są opisane wyŜej szczawy termalne, posiadające znaczący potencjał w zakresie lecznictwa balneologicznego jak i profilaktyki rekreacyjno–sportowej. II-3.3. 1. Ochrona środowiska Uwarunkowania 1) Jakość powietrza; Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) w terminie do 31 maja kaŜdego roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska dokonuje oceny stęŜeń substancji w powietrzu na terenie województwa, w kaŜdej strefie. Strona 42 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Na terenie województwa dolnośląskiego znajduje się 29 stref. W 2007 r. utworzono nowy układ stref zmniejszając ich liczbę do 16, a dla ozonu do 2. Ocena obejmuje następujące zanieczyszczenia: C6H6, NO2, SO2, Pb, CO, ozon, pył zawieszony PM10 (ze względu na ochronę zdrowia). Duszniki-Zdrój są jednym z pięciu obszarów ochrony uzdrowiskowej znajdującej się w strefie powiatu kłodzkiego. W porównaniu z wartościami normatywnymi dla danego zanieczyszczenia określonymi dla terenu kraju, w uzdrowiskach obowiązują niŜsze poziomy dopuszczalne, bez moŜliwości ich przekroczeń, bez marginesów tolerancji z wyłączeniem ozonu i pyłu zawieszonego. Na obszarach uzdrowiskowych znajdujących się w powiecie kłodzkim, a więc takŜe i w DusznikachZdroju, nie nastąpiło ani jedno przekroczenie norm dla obszaru ochrony uzdrowiskowej w odniesieniu do stęŜeń pyłu zawieszonego w powietrzu, dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. W 2006 i 2007 roku ze względu na znaczne przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla ozonu we wszystkich stacjach pomiarowych zarówno miejskich jak i pozamiejskich cały obszar województwa dolnośląskiego zaklasyfikowano do klasy wskazującej na potrzebę opracowania programu ochrony powietrza. W 2007 roku rozszerzono klasyfikację stref o cztery rodzaje zanieczyszczeń (arsen, kadm, nikiel i bezno(a)piren). Na obszarze strefy powiatu kłodzkiego nie zaobserwowano przekroczeń tych norm. Emisję zanieczyszczeń do atmosfery powodują następujące działania: − produkcja wyrobów przemysłowych - główne źródło emisji lotnych związków organicznych, metanu, a takŜe dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłów, Na terenie miasta Duszniki-Zdrój zakładami emitującymi zanieczyszczenia do atmosfery są przede wszystkim Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. przy ul. Świerczewskiego 14 (0,3 Mg pyłów/rok; 258,5 Mg gazów/rok), „ZUK" Wytwórnia CO2 przy ul. ul. Woj. Polskiego 22 (10,2 Mg gazów/rok) oraz DZT S.A. przy ul. Sprzymierzonych (4,6 Mg pyłów/rok; 2178,4 Mg gazów/rok). − transport - duŜy udział w emisjach tlenku węgla, tlenków azotu, niemetanowych lotnych związków organicznych, dwutlenku węgla, ZagroŜenie emisją komunikacyjną występuje głównie na terenach, przez które przebiega droga krajowa nr 8 (E64). Zanieczyszczenia komunikacyjne to przede wszystkim tlenki azotu, tlenek węgla i węglowodory aromatyczne, w tym benzen, wykazujący działanie kancerogenne. Zanieczyszczenia te są prekursorami powstawania ozonu troposferycznego. W miesiącach letnich, w rejonie zwiększonego ruchu drogowego, prawdopodobnie są przekraczane dopuszczalne stęŜenia ozonu w powietrzu. Z kolei, równoczesne występowanie ozonu i węglowodorów powoduje nasilenie się reakcji synergicznych. PodwyŜszone stęŜenia tlenków azotu (czynnik biogenny) mogą powodować zmiany w funkcjonowaniu ekosystemów, objawiające się zanikaniem szczególnie wraŜliwych gatunków roślinnych na terenach połoŜonych wzdłuŜ tras komunikacyjnych. Poza tym droga krajowa jest równieŜ zagroŜeniem pod kątem przewoŜenia nimi materiałów niebezpiecznych. W okresie zimowym - zwiększonej aktywności Zieleńca, jako ośrodka związanego z narciarstwem znacznie obciąŜone ruchem samochodowym są tereny przylegające do Drogi Orlickiej (w ciągu drogi wojewódzkiej nr 389) oraz Drogi Dusznickiej oraz ulic Wojska Polskiego i Sprzymierzonych (w ciągu drogi powiatowej nr 3301D). Drogami tymi odbywa się ruch turystyczny z drogi krajowej nr 8 w kierunku Zieleńca (Drogą Orlicką) oraz powrotny, z Zieleńca przez zdrój, w kierunku drogi krajowej nr 8. W perspektywie nadchodzących lat naleŜy oczekiwać dalszego ograniczenia emisji. Wymuszają to na producentach pojazdów kolejne normy EURO. Przykładem są wymagania stawiane pojazdom osobowym, napędzanym silnikiem iskrowym (benzyna lub LPG), określające minimalny stopień redukcji emisji wybranych zanieczyszczeń. Jako poziom odniesienia przyjęto Dyrektywę 91/41/EEC. − energetyczne spalanie paliw - główne źródło emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu, dwutlenku węgla oraz − ogrzewanie budynków mieszkalnych i obiektów uŜyteczności publicznej - źródło emisji znacznych ilości dwutlenku siarki i pyłów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i dioksyn. Emisja zanieczyszczeń pochodzących z lokalnych kotłowni (emitor do 40 m) i indywidualnych palenisk domowych zwana jest niską emisją. Emisja niska ujemnie wpływa na odczucia estetyczne, daje poczucie dyskomfortu, a takŜe zwiększa koszty utrzymania czystości (zapylenie). W grupie substancji emitowanych podczas spalania węgla, gazu ziemnego i oleju opałowego w paleniskach domowych i lokalnych kotłowniach, oprócz dwutlenku siarki, pyłów i tlenków azotu, znajduje się takŜe Strona 43 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój sadza, zawierająca wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w tym benzo-a-piren, stanowiące największe potencjalne zagroŜenie zdrowotne. Bardzo waŜnym krokiem w celu polepszenia jakości powietrza było wybudowanie w latach 1996-1999 przez gminę sieci gazociągu niskiego ciśnienia. Istniejącą ciepłownią na terenie gminy zarządza Dolnośląski Zakład Termoenergetyczny S.A. w Wałbrzychu. W roku 1998 opracowano projekt pt. „Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza na terenie uzdrowiska Duszniki-Zdrój" w ramach, którego zlikwidowano 57 kotłowni lokalnych oraz zmodernizowano pozostałe. W związku z likwidacją kotłowni wykorzystujących jako paliwo węgiel kamienny, miał węglowy i koks (paliwa nie ekologiczne), znacznie ograniczono problem emisji niskiej. Niestety, w licznych gospodarstwach domowych często stosuje się róŜnego rodzaju "paliwa zastępcze" (butelki i opakowania z mas plastycznych, guma, papier zafoliowany, itp.). Szczególnie dotyczy to okresu jesiennego, kiedy temperatura powietrza jest na tyle wysoka, Ŝe moŜna ogrzać pomieszczenie mniej kalorycznymi, zastępczymi paliwami. Do uzyskania przez klimat Dusznik-Zdroju świadectwa potwierdzającego jego właściwości lecznicze, niezbędne było określenie zanieczyszczenia jej powietrza poprzez ocenę poziomów stęŜeń składników szkodliwych, z uwzględnieniem dopuszczalnych poziomów tych składników w powietrzu, zgodnie z rozporządzeniami Ministra Środowiska: − z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798); − z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr 87, poz. 796). Oceny stanu sanitarnego powietrza na obszarze Dusznik-Zdroju dokonał zespół pracowników Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie, na podstawie danych ze stałej stacji pomiarowej na trenie Dusznik Zdroju, zlokalizowanej przy ul Zielonej. Mierzy się tam 24 – godzinne stęŜenia NO2, SO2 i pył reflektometryczny. Stacja jest nadzorowana przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu. „Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu” zostało wydane w dniu 27 sierpnia 2008r. Pył zawieszony reflektometryczny (BS) Na terenie uzdrowiska Duszniki-Zdrój prowadzone były pomiary reflektometryczny pyłu BS (Black Smoke). Poziom zanieczyszczenia pyłem wyznaczano na podstawie stopnia zaczernienia filtra. W badanym okresie (lata 1999-2003) zakres stęŜeń średnich pyłu wahał się od 7 mg/m³ do 14 mg/m³. Wartość dopuszczalna w roku kalendarzowym dla terenów uzdrowiskowych wynosząca 40 µg/m3 nie została przekroczona w Ŝadnym roku. Największe średnie stęŜenie zostało osiągnięte w 1999 roku, co stanowiło 35% poziomu dopuszczalnego. Pył zawieszony w powietrzu wykazuje wyraźną sezonową zmienność w ciągu roku. W sezonie grzewczym notowane są 3-4 razy wyŜsze stęŜenia niŜ w okresie pozagrzewczym. Jest to spowodowane oddziaływaniem „niskich” źródeł emisji, czyli emitorów o nieznacznej wysokości z sektora komunalno-bytowego, niewielkich kotłowni osiedlowych i palenisk domowych. Dozwolony poziom stęŜeń dobowych pyłu PM10 zawieszonego w powietrzu dla obszarów uzdrowiskowych wynoszący 100 µg/m³ nie został przekroczony na terenie Dusznik-Zdroju do 2001 roku. W 2002 r. weszła w śycie Ustawa Prawo Ochrony Środowiska oraz nowe akty prawne określające dopuszczalne wartości stęŜeń substancji zanieczyszczających w powietrzu. Zmniejszono dopuszczalny poziomu stęŜenia 24 godzinnego pyłu na terenach uzdrowiskowych do 50 µg/m3 (powiększony o margines tolerancji odpowiedni do roku) i określono maksymalną dozwoloną częstość jej przekraczania na 35 razy. W latach 2002-2003 norma dla stęŜeń dobowych takŜe nie została przekroczona Dwutlenek siarki Zakres stęŜeń średnich dwutlenku siarki na terenie uzdrowiska Duszniki-Zdrój wahał się od 4 mg/m³ do 13 mg/m³, co stanowi 65% normy dopuszczalnej dla roku kalendarzowego obniŜonej od 2003 roku do 20 mg/m³. Największe średnioroczne stęŜenie dwutlenku siarki wystąpiło w 2003 r. Dopuszczalny poziom stęŜeń 24 godzinnych SO2 dla terenu uzdrowisk, wynoszący 125 µg/m³ nie został przekroczony w Ŝadnym z analizowanych lat. Stopień zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki jest silnie powiązany z emisją zanieczyszczeń ze stacjonarnych źródeł spalania paliw, np. w Strona 44 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój elektrowniach, elektrociepłowniach, kotłowniach komunalnych lub zakładowych, indywidualnych piecach grzewczych i kuchennych. Dwutlenek siarki pochodzi ze związków siarki zawartych w paliwie, dlatego tak istotny wpływ na poziom stęŜeń jego w powietrzu ma rodzaj i ilość spalanego paliwa oraz warunki techniczne emisji zanieczyszczeń do powietrza. Analizując poziom stęŜenia dwutlenku siarki w powietrzu widać wyraźnie zmienność tych wartości w ciągu roku. W sezonie grzewczym (od października do marca) stęŜenie dwutlenku siarki w powietrzu jest 2 lub 3 razy większe niŜ poza tym sezonem. Tlenki azotu Podobnie jak dla dwutlenku siarki w latach 1990-1997, zaznaczył się trend spadkowy stęŜeń średniorocznych dwutlenku azotu. Obecnie, w latach 2001-2004, zawartość dwutlenek azotu utrzymuje się na wyrównanym poziomie. Zakres stęŜeń średnich dwutlenku azotu na terenie uzdrowiska wahał się w okresie 1999-2004 w przedziale od 21 mg/m³ do 24 mg/m³. Wartość dopuszczalna dwutlenku azotu dla roku kalendarzowego na terenie uzdrowiska nie została przekroczona. StęŜenie dwutlenku azotu wykazuje znaczne zróŜnicowanie spowodowane przez lokalizację stacji pomiarowych. NajwyŜsze jest w miastach i przy ciągach komunikacyjnych. Przez cały rok utrzymuje się wysoka emisja tlenków azotu ze środków transportu i dlatego nie stwierdza się znaczących róŜnic stęŜeń w sezonie grzewczym i poza nim. Pomiary pasywne Od 2002 r. prowadzono na terenie Dusznik-Zdroju pomiary pasywne, a od 2004 r. są one jedynym źródłem informacji o poziomie zanieczyszczenia powietrza na obszarze ochrony uzdrowiskowej Dusznik-Zdroju. Średnioroczne wartości stęŜeń dwutlenku siarki wykazują duŜą fluktuację, lecz nie przekraczały 30% normy dopuszczalnej dla uzdrowisk. Dla rejestrowanych w badaniach stęŜeń dwutlenku siarki stwierdzono bardzo duŜą zmienność pomiędzy ciepłą i chłodną porą roku. StęŜenia w ciepłej porze roku były małe, a wyraźny wzrost zaznaczył się w sezonie grzewczym. Wskazuje to na pochodzenie dwutlenku siarki ze źródeł energetycznego spalania paliw. Średnioroczne stęŜenia dwutlenku azotu charakteryzują się stałą tendencją wzrostową. Maksimum zanotowane w 2006 i 2007 r. nieznacznie przekracza 37% normy rocznej. RóŜnica stęŜeń dwutlenku azotu pomiędzy okresem letnim a zimowym jest znaczna. W świetle oceny stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu wynika, Ŝe na terenie strefy kłodzkiej nie przekroczono wartości dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu (klasa strefy A ) w 2002 r. Na podstawie przestawionych wyników badań, moŜna stwierdzić, Ŝe czystości powietrza, poza ozonem, spełnia normy sanitarne przewidziane dla uzdrowisk. Z uwagi na stale rozwijający się ruch kołowy oraz wciąŜ duŜą „niską emisję” zanieczyszczeń zdarzają się jednak okresowo zwiększone emisje pyłów i gazów do atmosfery, dlatego teŜ naleŜy kontynuować stały monitoring jakości powietrza oraz podjąć dalsze działania ograniczające emisje zanieczyszczeń 2) Jakość wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych: a) wody powierzchniowe Bystrzyca Dusznicka, stanowiąca lewy dopływ Nysy Kłodzkiej, to główna rzeka przepływająca przez Duszniki-Zdrój. Z uwagi na uzdrowiskowo – turystyczny charakter zlewni, Bystrzyca Dusznicka na całej swojej długości powinna odpowiadać I klasie czystości. W 2002 roku badania rzeki prowadzone były w 6 punktach pomiarowych, m.in. powyŜej Dusznik Zdroju, km 32,0 i poniŜej Dusznik Zdroju, km 23,8. W wykonanych próbach wody Bystrzycy Dusznickiej zaliczono wody tej rzeki do II klasy czystości (ze względu na wartość wskaźników fizykochemicznych). W pierwszym przekroju pomiarowym, decydującym wskaźnikiem była zawartość substancji organicznych (CHZT Mn), a w kolejnej zawartość w substancje organiczne, biogenne i pH. Pozostałe wskaźniki fizyko – chemiczne, tj. tlen rozpuszczony, zawiesiny i zasolenie utrzymywały się na poziomie I klasy czystości. W rzece nie stwierdzono w ogóle wód nieodpowiadających normom w zakresie fizyko – chemicznym, nie zanotowano ponadnormatywnych wartości związków fosforu, stęŜenia chlorofilu „a" oraz związków azotu. Ze względu na stan sanitarny, jedynie w pierwszym Strona 45 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój punkcie pomiarowym, wody zaliczono do I klasy czystości, natomiast w punkcie poniŜej Dusznik Zdroju, pod względem bakteriologicznym, są to wody pozaklasowe. Na terenie gminy znajdują się dwa zbiorniki małej retencji: Czarny Staw oraz Zielony Staw (nazywany równieŜ Łabędziowym Stawem). W 2002 roku WIOŚ przeprowadził badania zgodnie z zasadami Systemu Jakości Zbiorników Wodnych (SOJJ). Podstawą oceny są dwa kryteria: − klasa czystości zbiornika, − kategoria podatności zbiornika na degradację. Klasa czystości zbiornika Czarny Staw została oceniona na II a podatność zbiornika na degradację na III. Klasa czystości zbiornika oraz podatność zbiornika na degradację Zielony Staw została oceniona na II. Wody zbiorników zawierały podwyŜszoną zawartość substancji organicznych (BZT5 i ChZT), fosforanów, stęŜenia chlorofilu „a" oraz stopnia mineralizacji. Stan sanitarny tych zbiorników nie budził zastrzeŜeń. b) wody podziemne Północna część miasta połoŜona jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 341 „Niecka wewnątrzsudecka Kudowa Zdrój - Bystrzyca Kłodzka” wyznaczonego wg „Mapy Głównych Zbiorników Wód podziemnych - GZWP wymagających szczególnej ochrony” (red. A. S. Kleczkowski, 1990, AHG Kraków), gromadzącego wody w kredowych utworach szczelinowo-porowych. Zbiorniki wód słodkich i mineralnych Dusznik-Zdroju, pomimo braku skutecznej izolacji poziomów wodonośnych od powierzchni, nie są zagroŜone. Wynika to z braku przemysłu i uzdrowiskoworekreacyjnego charakteru miasta. W 2002 roku monitoring wód podziemnych realizowany był w sieci krajowej. Jest ona obsługiwana i nadzorowana przez Państwowy Instytut Geologiczny. Na terenie Dusznik-Zdroju zlokalizowany jest jeden punkt naleŜący do tej sieci. Do roku 2001 dodatkowo wody z obszaru miasta badane były w ramach monitoringu regionalnego, nadzorowanego i obsługiwanego przez WIOŚ. W otworze nr 541 jakość wody od 1994 r. nie ulega zmianom wskaźnikowym, które decydują o niskiej jakości wód. c) wody mineralne Na obszarze Dusznik-Zdroju miasta obecnie eksploatuje się 5 źródeł: „Pieniawa Chopina”, „Jan Kazimierz", „B-4” .Agata, „B-3” Jacek" oraz woda z odwiertu Nr 39. Są to szczawy Ŝelaziste wodorowęglanowo-magnezowo-sodowe z dodatkiem składników swoistych: Ŝelaza, krzemu, niekiedy radonu 3 o średniej wydajności, mineralizacji około 2 g/dm i wysokiej zawartości wolnego CO2, z temperaturą w granicach 12 – 19,1 °C na wypływie (w odwiertach) . Wszystkie te wody otrzymały świadectwa (Nr1/DZ, Nr2/DZ, Nr3/DZ, Nr4/DZ i Nr5/DZ wydane przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska Sp. z o.o. w Katowicach), potwierdzające ich właściwości lecznicze. Do uzyskania świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze wód mineralnych niezbędne było wykonanie kompleksowych badań fizykochemicznych, mikrobiologicznych oraz promieniotwórczości wody. Podstawą do określenia zakresu wykonanych badań oraz sporządzenia charakterystyki wód było Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia2006r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości (Dz. U. nr 80, poz. 565). odwiert „Pieniawa Chopina” Stwierdzono, Ŝe nieznacznie zmniejszyła się mineralizacja wody, natomiast stosunki wagowe pomiędzy poszczególnymi składnikami w zasadzie nie uległy zmianie. W roku 2004 notowano nieco wyŜsze niŜ w latach następnych stęŜenia podstawowych jonów, takich jak jon wodorowęglanowy, wapniowy oraz sodowy. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość arsenu (0,167 mg/L) przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia rozporządzenia, które przy ponad trzykrotnie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do krenoterapii w warunkach zamkniętych zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu Strona 46 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny. odwiert „Jan Kazimierz” Stwierdzono, Ŝe nieznacznie zmniejszyła się mineralizacja wody, natomiast stosunki wagowe pomiędzy poszczególnymi składnikami w zasadzie nie uległy zmianie. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość arsenu (0,1451 mg/L), przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia rozporządzenia, które przy znacznie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do krenoterapii w warunkach zamkniętych, zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny. odwiert „B-4” AGATKA Stwierdziono, Ŝe mineralizacja wody pozostaje na niezmienionym poziomie, jak równieŜ stosunki wagowe pomiędzy poszczególnymi składnikami nie uległy zmianie. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość arsenu (0,2566 mg/L) przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia rozporządzenia, które przy pięciokrotnie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do krenoterapii w warunkach zamkniętych, zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny. odwiert „B-3” JACEK Stwierdzono, Ŝe nieznacznie zmniejszyła się mineralizacja wody, zaś stosunki wagowe pomiędzy poszczególnymi składnikami w zasadzie nie uległy zmianie. Wcześniej, w roku 2007, notowano nieco wyŜsze niŜ w 2008 r. stęŜenia podstawowych jonów, takich jak jon: wodorowęglanowy, wapniowy oraz magnezowy. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia, a zawartość arsenu (0,056 mg/L) nie przekracza normy określonej dla kuracji pitnej. Skład wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny. odwiert „Nr 39” Stwierdzono, Ŝe mineralizacja wody pozostaje na niezmienionym poziomie, jak równieŜ stosunki wagowe pomiędzy poszczególnymi składnikami nie uległy zmianie. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość arsenu (0,2186 mg/L) przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia rozporządzenia, które przy ponad czterokrotnie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do krenoterapii w warunkach zamkniętych, zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny. 3) Hałas; Do uzyskania przez klimat Dusznik-Zdroju świadectwa potwierdzającego jego właściwości lecznicze niezbędne było określenie poziomu hałasu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 178, poz. 1841). Strona 47 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Oceny klimatu akustycznego Dusznik-Zdroju, na podstawie badania natęŜenia hałasu przeprowadzonego w dniach 4 czerwca 2008 roku oraz 24 i 25 lipca 2008 roku, dokonał zespół pracowników Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie. Klimat akustyczny został opisany za pomocą równowaŜnego poziomu dźwięku A wyraŜonego w decybelach. Jest to skorygowany według krzywej korekcyjnej A poziom ciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku. RównowaŜny poziom dźwięku A dla przedziału czasu T jest takŜe zwany średnim poziomem dźwięku LAeq. Dla poszczególnych poziomów LAeq określono LAmax oraz LAmin. Do badań wykorzystano metodę bezpośrednich ciągłych pomiarów w ograniczonym czasie wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003r. W wyniku przeprowadzonych badań moŜna stwierdzić, Ŝe warunki akustyczne uzdrowiska DusznikiZdrój są umiarkowanie korzystne dla leczenia klimatycznego. Wprawdzie średni statystyczny poziom hałasu kontrolowanego w Dusznikach-Zdroju kształtuje się na poziomie 53 dB(A), ale w punktach pomiarowych usytuowanych na terenie uzdrowiska z dala od ruchliwych ulic oraz leŜących ponad dnem doliny, nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm poziomu hałasu. Oddziaływanie hałasu komunikacyjnego ma mniejszy zasięg tam, gdzie występuje dosyć gęsta zieleń. Istnieje ścisła zaleŜność pomiędzy źródłem hałasu i odległością, na podstawie, której moŜna oszacować jego zmianę - poziom hałasu w odległości 20 od krawędzi jezdni zmniejsza się o około 7 dB(A), a zieleń leśna dodatkowo sprzyja tej redukcji hałasu. Przekroczenia dopuszczalnej wartości normatywnej zanotowano na większości punktów pomiarowych w okolicach Parku Zdrojowego. Przekroczenia te wahają się od 4 do 13 dB(A). Pomiary nocne przeprowadzone na terenie strefy A ochrony uzdrowiskowej wskazują na korzystniejsze warunki akustyczne aniŜeli w ciągu dnia. Dopuszczalna wartość 45 dB(A) równowaŜnego poziomu dźwięku została znacząco przekroczona tylko przy Placu Warszawy - o 11 dB(A) i w okolicy skrzyŜowania ul. Parkowej z ul. Wojska Polskiego - o 7 dB(A). Na stanowiskach pomiarowych znajdujących się na ul. Zdrojowej i w Parku Zdrojowym uzyskane wartości osiągnęły górną granicę poziomu hałasu dopuszczanego przez normy. W czasie pomiarów, z uwagi na korzystne warunki pogodowe, wielu kuracjuszy korzystało ze spacerów, co równieŜ znalazło odbicie w zwiększonym poziomie rejestrowanych dźwięków, szczególnie w rejonie centralnym Parku Zdrojowego czy Pijalni Wód Mineralnych. Zwykła rozmowa moŜe powodować wzrost ciśnienia akustycznego nawet do 50 - 60 dB(A), z tego teŜ powodu nieco większe natęŜenie hałasu, a szczególnie jego tła, obserwowano w miejscach duŜego nagromadzenia ruchu pieszego. Wyraźnie zaznaczają się gorsze warunki klimatu akustycznego wzdłuŜ głównych ulic – Zdrojowa, Wojska Polskiego, Parkowa. Pomiary natęŜenia dźwięku prowadzone przy ul. Wojska Polskiego w rejonie skrzyŜowania z ul. Sprzymierzonych wskazują na natęŜenie dźwięku na poziomie 63dB(A), co moŜe powodować przekroczenie poziomu hałasu 60 dB(A) w sąsiedztwie wszystkich obiektów połoŜonych wzdłuŜ pierwszej linii zabudowy. DuŜe natęŜenie ruchu - około 200 samochodów na godzinę, znajduje swoje odzwierciedlenie w zarejestrowanych wartościach i ma niekorzystny wpływ na przebywających w sąsiedztwie ludzi. W okresie pomiarów obserwowano niewielki odsetek pojazdów cięŜarowych i autobusów (poniŜej 10%). Maksymalne wartości równowaŜnego poziomu hałasu na tym terenie przekraczają chwilami 70 dB(A), co zgodnie ze skalą zagroŜenia hałasem, opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny, stanowi bardzo duŜą uciąŜliwość dla otoczenia. DuŜy ruch pojazdów pociąga za sobą pogorszenie stanu technicznego dróg w mieście, co powoduje wtórną emisję hałasu komunikacyjnego, pochodzącego od drgań elementów pojazdów. Maksymalne zmierzone wartości hałasu są generowane głównie przez samochody w złym stanie technicznym lub po tuningu. W porze nocnej przy Placu Warszawy równowaŜy poziom dźwięku A kształtował się na poziomie 54 dB(A) przy natęŜeniu potoku pojazdów wynoszącym około 90 samochodów w ciągu godziny. W porze nocnej średni dopuszczalny normami poziom hałasu zostały równieŜ przekroczony w punkcie przy ul. Parkowej - 51 dB(A), w pozostałych punktach mierzone wartości zbliŜały się do górnej granicy dopuszczalnych norm: 45-46 dB(A). Tak jak wzdłuŜ ulic dominujący jest hałas komunikacyjny, tak na terenach leŜących poza ścisłym centrum zauwaŜalny jest hałas komunalny związany z normalnym funkcjonowaniem uzdrowiska i miasta. Pochodzi on z najróŜniejszych źródeł, czynnych okresowo albo przez całą dobę, generując fale akustyczne o bardzo złoŜonej charakterystyce widmowej i róŜnym przebiegu w czasie. Na większości obszaru nie powoduje przekroczenia dopuszczalnych norm równowaŜnego poziomu dźwięku, ale jego wartości chwilowe mogą przekraczać 70 dB(A). Znaczna część dźwięków o duŜym natęŜeniu jest generowana przez bardzo głośną muzykę odtwarzaną w kawiarniach, sanatoriach czy Strona 48 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój teŜ samochodach. Kuracjusze przebywający w lokalach z głośną muzyka naraŜeni są na hałas przekraczający często 65-70 dB(A). Zestawienie wartości maksymalnych i minimalnych wykazuje, Ŝe poszczególne mierzone wartości natęŜenia hałasu mieszczą się w szerokim przedziale od 38 dB(A) na Miejskiej Górze do 81 dB(A) przy ul. Wojska Polskiego, w okolicy skrzyŜowania z ul. Sprzymierzonych. Poziomu hałasu 60 dB(A), czyli znacznie przewyŜszający wartość normatywną, przekroczony był tylko w punktach znajdujących się przy ul. Wojska Polskiego, a przekroczenie to trwało ponad 30% czasu pomiaru. W pozostałych punktach znajdujących się w obrębie Parku Zdrojowego wartość 60 dB(A) notowana była przez zaledwie kilka procent czasu pomiaru. W ogóle nie odnotowano jej w lesie na Miejskiej Górze i ul. Górskiej. Najlepsze warunki akustyczne były w Parku Leśnym, wzdłuŜ ulicy Orzechowej oraz na terenach leŜących na wschód i południe od ul. Wojska Polskiego. Średni równowaŜny poziom dźwięku obliczony dla terenu uzdrowiska, a szczególnie strefy A ochrony uzdrowiskowej, z wyłączeniem wąskich pasów wzdłuŜ głównych ulic, nie przekracza dopuszczalnych w tym zakresie norm. Zgodnie ze skalą zagroŜenia hałasem komunikacyjnym opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny, która wykorzystuje równieŜ oceny subiektywne, teren większości uzdrowiska Duszniki-Zdrój cechuje się małą uciąŜliwością hałasu (LAeq<52 dB). 4) Promieniowanie jonizujące i pola elektromagnetyczne; Urządzenia nadawcze i ich systemy antenowe, wytwarzają i wypromieniowują do otoczenia energię elektromagnetyczną, która mimo braku moŜliwości jonizacji cząsteczek (stąd nazwa promieniowanie niejonizujące) moŜe wywołać w organizmach ludzkich przy wysokich natęŜeniach i niskich częstotliwościach prądy elektryczne, dodatkowe w stosunku do prądów występujących w sposób naturalny w ciele człowieka, oraz przy wysokich natęŜeniach i wysokich częstotliwościach tzw. „efekt termiczny”. Efekt ten objawiający się podwyŜszeniem ciepłoty tkanek moŜe doprowadzić do zaburzeń w reakcjach biochemicznych w komórkach. Źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego oddziałujące na środowisko mogą mieć charakter liniowy lub punktowy. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące występuje w 16 zakresie częstotliwości 1 Hz do 10 Hz. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają źródła liniowe - linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wynoszącym 110 kV lub wyŜszym oraz źródła punktowe - urządzenia emitujące elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące w zakresie częstotliwości 0,1-300,000 MHz, do których naleŜą: − urządzenia radionadawcze i telewizyjne, takie jak stacje bazowe telefonii komórkowej (STK), − urządzenia elektroenergetyczne o napięciu znamionowym powyŜej 110 kV (np. stacje transformatorowe). Zagadnienia ochrony ludzi i środowiska przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym są uregulowane przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa budowlanego, prawa ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego i przepisami sanitarnymi. W obowiązującym prawie polskim natęŜenie pola elektrycznego o wartości poniŜej 1 kV/m uwaŜane jest za całkowicie bezpieczne, nawet przy długotrwałym w nim przebywaniu. Natomiast w polu o wartości powyŜej 10 kV/m - strefa ochronna pierwszego stopnia - przebywanie ludzi jest zabronione. W strefie ochronnej drugiego stopnia - pole o natęŜeniu 1-10 kV/m przebywanie ludności jest dozwolone, jednakŜe nie wolno lokalizować budynków mieszkalnych, szkół, szpitali itp. W Polsce nie istnieją przepisy ograniczające gospodarowanie oraz przebywanie ludności w obszarach, w których występuje pole magnetyczne. NajwyŜsze dopuszczalne natęŜenie pola magnetycznego na stanowiskach, na których praca trwa 8 godzin, określone przez Ministerstwo Pracy, nie moŜe być większe niŜ 400 A/m (indukcja 0,5 mT). Źródła promieniowania elektromagnetycznego znajdujące się na terenie gminy miejskiej DusznikiZdrój to przede wszystkim stacje bazowe telefonii komórkowej, które zlokalizowane są przy ul. Sprzymierzonych, ul. Wojska Polskiego, ul. Zielonej, ul. Podgórskiej i w Zieleńcu. NaleŜy do nich równieŜ Główny Punkt Zasilania zlokalizowany przy ul. Polnej (obiekty Zakładu Energetycznego "Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku), do którego doprowadzona jest linia energetyczna wysokiego napięcia W odniesieniu do istniejącego otoczenia stacji bazowej telefonii cyfrowej GSM – 900 MHz w Zieleńcu moŜna stwierdzić, Ŝe ludność nie będzie miała fizycznego dostępu do obszaru dla którego Strona 49 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój przekroczony jest dopuszczalny poziom elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego. Wynika z tego, Ŝe naraŜenie ludzi na działanie pól elektromagnetycznych ocenić moŜna jako pomijalne. W zasięgu działania stacji nie występują obiekty, dla których radiolinie mogłyby stanowić zagroŜenie. W przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej spowodowanej najczęściej brakiem zasilania stacji bazowej lub poszczególnych anten nadawczych, stacja bazowa (lub jej części) nie będzie stanowiła nadzwyczajnego zagroŜenia dla środowiska, co wynika z faktu, Ŝe przy braku zasilania energetycznego, anteny nadawcze nie emitują do środowiska promieniowania elekromagnetycznego. 5) Geomorfologia terenu Zgodnie z fizyczno – geograficznym podziałem Polski (J. Kondracki, 1994) omawiany obszar naleŜy do makroregionu Sudety Środkowe (332.4 i 5) w zasięgu mezoregionu Gór Orlickich (332.52) i mikroregionu ObniŜenia Dusznicko-Szczytnieńskiego, które na zachodzie ograniczają Wzgórza Lewińskie, tworząc poprzeczną barierę pomiędzy Bystrzycą Dusznicką i ObniŜeniem Kudowy. Góry Stołowe od południa opadają do ObniŜenia Dusznicko-Szczytnieńskiego, będącego mikroregionem i najniŜej połoŜonym obszarem w zasięgu Gór Stołowych. W odróŜnieniu od Gór Stołowych obszar ten jest zbudowany ze skał metamorficznych i magmowych, co powoduje zmianę charakteru rzeźby terenu. Nie występują tu juŜ stoliwa skalne i charakterystyczne „ściany”, lecz nadal zróŜnicowanie rzeźby terenu jest bardzo znaczne, z licznymi głębokimi dolinami i zdenudowanymi wzniesieniami ostańcowymi. Powierzchnia terenu obniŜa się ogólnie w kierunku Kudowy od wysokości 700-800 do 400-450 m. SW część obszaru, w granicach Polski, naleŜy do mezoregionu Góry Orlickie (332.52). Jest to wąski pas pomiędzy Bystrzycą Dusznicką i granicą państwową. Fragment tych gór na obszarze Polski w części północnej jest rozcięty potokami spływającymi do ObniŜenia Kudowy, pozostała część naleŜy do zlewni Bystrzycy Dusznickiej. W całości jest to wschodnie zbocze Gór Orlickich, z uwagi na budowę geologiczną mało rozcięte potokami, dlatego długie i miejscami silnie nachylone zbocza są uznawane za bardzo dobre tereny narciarskie. Koło Zieleńca na granicy znajduje się najwyŜszy szczyt całego pasma Orlica (1084 m). Dolina Bystrzycy Dusznickiej osiąga wysokość zbliŜoną do wierzchowiny Gór Bystrzyckich będącą pozostałością trzeciorzędowego zrównania. Obszar ten ma skomplikowaną budowę geologiczną. W rejonie, metamorfik Gór Bystrzyckich i Orlickich, w znacznej części przykryty jest przez młodsze, górnokredowe osady depresji śródsudeckiej. Niewielkie znaczenie ma cienka pokrywa osadów czwartorzędowych. Osady czwartorzędowe są słabo rozwinięte, a ich występowanie ogranicza się do niewielkich poziomów terasowych w dnie doliny Bystrzycy Dusznickiej. Poglądy na temat wieku metamorficznych serii skalnych nie są jednoznaczne. Rzeźba terenu w obrębie miasta Duszniki-Zdrój jest pochodzenia denudacyjnego i tektonicznego. Głównym jej elementem jest słabo rozczłonkowany masyw krystaliczny, Gór Orlickich, o wyrównanej wierzchowinie na wysokości około 1000 m n.p.m. i kopulastymi kulminacjami szczytów o wysokościach względnych do 100 m. Do miasta Duszniki i zarazem Polski naleŜą tylko północne stoki Gór Orlickich, stromo opadające do głęboko wciętej doliny Bystrzycy Dusznickiej. Równolegle do grzbietu głównego Gór Orlickich przebiega niŜszy grzbiet ze spłaszczonymi powierzchniami zrównań na wysokościach około 700-900 m n.p.m. Krajobraz naturalny obszaru opracowania ma charakter podgórski, choć deniwelacje terenu są tu duŜe. Zbocza dolin przechodzą w strome, kopulaste wzgórza, których kulminacje osiągają 560 - 775 m n.p.m.(Wzgórze Rozalii - 560 m, Ceglana Góra - 611 m, Miejska Góra - 607 m, Ptasia Góra – 745 m, Ołtarz - 650 m, Stołek 761 m, Koniuch - 775 m). Odmienny górski charakter krajobrazu dominuje na całości obszaru gminy powyŜej uzdrowiska. Jest to obszar o szczególnych walorach krajobrazowych. Zalesione pasmo Gór Orlickich tworzy wyrównaną powierzchnię szczytową wzdłuŜ granicy państwa, ponad którą górują szczyty przekraczające wysokość względną 1000 m n.p.m. (Šerlich - 1025 m, Zielony Garb - 1026 m, Orlica 1084 m). PoniŜej w rejonie Zieleńca, Podgórza i Granicznej doliny górskich dopływów Bystrzycy Dusznickiej rozczłonkowują powierzchnię stokową gór na pojedyncze grzbiety (Przyjacielska Kopa - 737 m, Sołtysia Kopa - 895 m, Mylna -879 m, Borsuk - 843 m, Chybna 775 m, Gajowa - 701 m, Jeleń - 801 m). Wschodnią granicę miasta wyznacza dolina Bystrzycy Dusznickiej. płynie ona głęboko wciosaną doliną, która stanowi naturalną granicę pomiędzy pasmem gór Orlickich i Bystrzyckich. W tym zespole zachował się w pełni naturalny, górski krajobraz. Źródła rzeki znajdują się pod szczytem Serlicha, i tworzy jej zgrupowanie kilku wypływów o duŜych przepływach. Prawdopodobnie związane jest to z występowaniem w tym rejonie strefy kontaktowej pomiędzy mocno uszczelinionymi skałami metamorficznymi i utworami górnokredowymi w postaci nieprzepuszczalnych margli ilastych i Strona 50 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój mułowców. Dolina Bystrzycy ma charakter głębokiej doliny wciosowej, rozcinającej osady górnokredowe, a w wielu miejscach rozcinających takŜe podległe podłoŜe krystaliczne. PowyŜej doliny Bystrzycy, na wschód, znajduje się Torfowisko pod Zieleńcem, dodatkowo zasilające tę rzekę w wodę. Na wschodnich zboczach doliny, zbudowanych ze skał osadowych, pokrytych zwietrzeliną ilastą, dochodzi do rozwoju płytkich ruchów masowych. Szczególnie intensywnie wystąpiły one po ulewnych deszczach w latach 1997-1998. Mała szerokość doliny i duŜa dostawa wody z okolicznych masywów górskich były przyczyną powodzi, w 1998 roku, która wyrządziła powaŜne szkody w infrastrukturze technicznej w Dusznikach-Zdroju. Góry Bystrzyckie wkraczają na obszar miasta w części północno-wschodniej. Jest to część zalesionego, kopulastego kompleksu górskiego z kulminacjami Ptasia Góra (745 m n.p.m.) i Nawojowa (675 m n.p.m.). Obecność grzbietu drugorzędnego jest związana z tektoniką blokową tego obszaru w okresie waryscyjskich, a zwłaszcza alpejskich ruchów górotwórczych na przełomie kredy i trzeciorzędu i w samym trzeciorzędzie. Stoki Gór Orlickich o ekspozycji północnowschodniej są częściowo wylesione, a spowodowane jest to obecnością na tych terenach, jednego z większych w Sudetach, ośrodka narciarskiego. W okolicach wzniesienia Jeleń oraz pod szczytem Orlicy, występują soczewy prekambryjskich wapieni krystalicznych, w których rozwinęły się na niewielką skalę procesy krasowe (Złota Sztolnia). Samo centrum miasta rozlokowało się w dnie ObniŜenia Dusznickiego, którego pochodzenie jest związane z tektoniką. Płaskie na ogół dno ObniŜenia zbudowane jest z kredowych margli i piaskowców. ObniŜenie jest rozczłonkowane doliną Bystrzycy Dusznickiej i jej dopływów. Z dna ObniŜenia wyrastają niewielkie wzniesienia (Karwiec, Ceglana), zbudowane ze skał górnokredowych, mające charakter rzeźby krawędziowej o asymetrycznych grzbietach. 6) Warunki klimatyczne Według podziału rolniczo-klimatycznego Polski R. Gumińskiego (1948) obszar opracowania naleŜy do dzielnicy sudeckiej. Średnia roczna temperatura powietrza w strefach obniŜeń dolinnych wynosi 6,2°C. Najcieplejszym miesi ącem jest lipiec ze średnią dobową temperaturą powietrza 15,4°C, najzimniejszym styczeń (-3,4°C). Średnia temperatura powietrza w godzinach okołopołudniowych (12 UTC) wynosi 8,8°C, a w sierpniu wynosi ona 19,0°C. Średnia roczna temperatura powietrza w Górach Stołowych, Bystrzyckich i Orlickich obniŜa się do 4-5°C. Czas zalegania pokrywy śnieŜnej wynosi - 90-100 dni, a w najwyŜszych częściach gór nawet dłuŜej. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych kształtuje się na poziomie 807 mm, przy czynm występuje istotna róŜnica pomiędzy ilością opadów w rejonie Zieleńca (większa ilość) i Dusznik (mniejsza ilość). Maksymalna suma miesięczna (ponad 100 mm) przypada na miesiące czerwiec i lipiec, natomiast minimalna (poniŜej 50 mm) na miesiące styczeń, luty i marzec - choć w Zieleńcu jest osiągane dopiero w kwietniu. Klimat obszaru, do którego naleŜy gmina Duszniki-Zdrój, zaliczany jest do strefy przejściowej i objęty jest wpływami Atlantyku i kontynentu Euroazjatyckiego. Kształtowany jest przez masy powietrza napływające znad Atlantyku, Skandynawii i północno-wschodniej Europy, rzadziej znad Azorów, północnej Afryki i południowej Europy, ma charakter górski, dość znacznie odbiegający od klimatu NiŜu Polskiego. Charakteryzuje się niŜszymi temperaturami średnimi, większą ilością opadów, dłuŜszym okresem z trwałą pokrywą śnieŜną, a takŜe nieco inną róŜą wiatrów. Sudety pozostają w strefie oddziaływania róŜnych mas powietrza atmosferycznego - polarnego, arktycznego, umiarkowanie kontynentalnego, podzwrotnikowego i z wyŜszych warstw atmosfery. Jest to jeden z najchłodniejszych i najbardziej wilgotnych regionów Polski, w którym lato jest wilgotne i niezbyt upalne, a zima - sucha, bez większych mrozów. Rozkład temperatury jest ściśle związany z wysokością (co 100 m spadek o 0.5°C). Podobnie jak temperatur a, opad zmienia się z wysokością. Duszniki-Zdrój są usytuowane w regionie bioklimatycznym VI “podgórskim i górskim”. Jest to uzdrowisko górskie zboczowe, o typie bioklimatu silnie bodźcowym, okresowo umiarkowanie bodźcowym. Określenie „bodźcowy” oznacza występowanie wyłącznie skrajnych stanów pogodowych. Klimat ten charakteryzuje się duŜą ilością opadów, niezbyt upalnymi latami, dość ostrymi zimami, występowaniem porywistych wiatrów południowych oraz duŜymi skokami temperatury. Strona 51 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój róŜa wiatrów dla Dusznik-Zdroju (roczna) róŜa wiatrów dla Dusznik-Zdroju (letnia) róŜa wiatrów dla Dusznik-Zdroju (zimowa) Prędkość wiatru wykazuje na pewne zróŜnicowanie w przebiegu rocznym. Specyficzną cechą klimatu Dusznik jest częste występowanie okresów bezwietrznych. W okolicach Dusznik-Zdroju notuje się średnio jedynie 17 dni z wiatrem silnym, najczęściej zimą, po 2 dni w listopadzie, grudniu i styczniu. Dni ze średnią prędkością wiatru powyŜej 8 pojawiają się bardzo rzadko - średnio notuje się półtora dnia z całodobowym wiatrem silnym w roku. Na całym obszarze przewaŜają wiatry o średnich prędkościach 3,5-5, m*s-1 na większości obszaru, a jedynie w Górach Bystrzyckich zwiększających się do 5,0-7,5 m*s-1, a nawet do 7,5-10,0 m*s-1. W ciągu roku dominuje wiatr południowo-zachodni, który jest zgodny z kierunkiem osi doliny Bystrzycy Dusznickiej. Najmniejszą częstotliwość wykazują wiatry wiejące prostopadle do osi doliny. Ponadto obserwuje się lokalne wiatry (zwłaszcza wieczorem i nocą) spowodowane nierównomiernym nagrzewaniem zboczy gór i dna doliny. Ciepłe powietrze unosi się w dzień ku górze aby później ustąpić miejsca zimnemu i cięŜkiemu, spływającemu ku dolinie ze znaczną prędkością. Zjawisko to sprzyja wzrostowi zawartości ozonu w powietrzu, co obserwowane jest szczególnie w godzinach 6 - 8 i 17 - 19. DuŜy udział cisz i przewaga wiatrów słabych stwarzają niekorzystne warunki dla przewietrzania doliny, w której połoŜone są Duszniki, a więc takŜe dla rozcieńczenia w powietrzu emitowanych tam zanieczyszczeń. Klimat i bioklimat Dusznik-Zdroju cechuje się właściwościami leczniczymi i profilaktycznymi, które mogą być wykorzystywane w leczeniu klimatycznym chorób reumatologicznych, ortopedycznych, laryngologicznych i kardiologicznych. Klimat Dusznik-Zdroju uzyskał świadectwo potwierdzające jego właściwości lecznicze, wydane przez organ do tego upowaŜniony, to jest Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie. „Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu” wydano w dniu 27 sierpnia 2008r., wraz z opracowaniem „Właściwości lecznicze klimatu Uzdrowiska Duszniki-Zdrój”. 2. Kierunki 1) Niezbędne jest ustalenie miejsc waŜnych z punktu widzenia migracji zwierząt czy występowania roślin i zaprojektowanie miejsc budowy przepustów lub estakad. 2) Wymagane są działania polegające na utrzymaniu jakości powietrza w strefie na tym samym lub lepszym poziomie. 3) Przez obszar gminy przebiega linia kolejowa relacji Kudowa Zdrój - Kłodzko. Aby poprawić warunki Ŝycia mieszkańców, naleŜałoby zmniejszyć uciąŜliwość wywołaną ruchem drogowym, poprzez budowę odcinka autostrady Wrocław - Praga, segregację ruchu pieszego i kołowego, izolację zabudowy. 4) W celu zmniejszenia emisji konieczna jest poprawa standardu sieci drogowych, zapewnienie przejezdności w kaŜdych warunkach atmosferycznych drogi wojewódzkiej powiatowej. 5) Dla terenów, w których dopuszczalne normy hałasu zostały przekroczone (dotyczy to obszarów leŜących wzdłuŜ głównych ulic) zalecane są działania w zakresie: a) ograniczenia emisji akustycznej podstawowych źródeł hałasu, głównie komunikacji samochodowej a w szczególności samochodów cięŜarowych (dotyczy to głównie ulicy Wojska Polskiego, Zdrojowej i Parkowej); b) poprawy stanu technicznego dróg okalających Park Zdrojowy; c) wprowadzenie ograniczeń transportowo-komunikacyjnych na niektórych ulicach w części uzdrowiskowej, oraz ograniczenia prędkości ruchu w tym rejonie, co moŜe przyczynić się do pewnego złagodzenia zagroŜenia hałasem; Strona 52 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój d) zastosowania ekranów akustycznych na najbardziej naraŜonych na hałas odcinkach dróg moŜna (szczególnie tzw. „zielonych ekranów”, które będą tłumić hałas, ale równieŜ poprawią estetykę zieleni miejskiej); 6) Władze gminy mają na uwadze takŜe powyŜsze wskazania. Stosownie do zapisów Planu Zamierzeń Inwestycyjnych na lata 2007-2010 (uchwała nr VI/28/07 z dnia 23 lutego 2007 roku Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju) zadanie nr 12 na lata 2008-2009 obejmuje modernizację ulicy Zdrojowej. Inwestycja ta wpłynie znacząco na poprawę komunikacji i bezpieczeństwa ruchu a takŜe usprawni funkcjonowanie uzdrowiska, bowiem poprawa nawierzchni drogi będzie miała bezpośrednie przełoŜenie na zmniejszenie się hałasu komunikacyjnego. 7) Podstawowe kierunki z zakresu ochrony środowiska w oczywisty sposób muszą się wiązać z ochroną walorów krajobrazowo-przyrodniczych oraz uzdrowiskowych miasta: a) kaŜdy teren, na którym moŜe dojść do zanieczyszczenia powierzchni substancjami szkodliwymi dla środowiska wodnego (ropopochodnymi lub innymi substancjami chemicznymi) a w szczególności tereny dróg, parkingów i placów manewrowych, naleŜy utwardzić i skanalizować, a zanieczyszczenia winny być zneutralizowane zgodnie z przepisami odrębnymi; b) w granicach obszaru miasta ustala się zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko z zastrzeŜeniami określonymi w rozdziale II-1.1. Przeznaczenie i zagospodarowanie terenu (ust. 3. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy pkt 2 i 3); c) poprzez zapewnienie klimatu akustycznego zgodnie z wymogami przepisów rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826); d) poprzez zapewnienie restrykcyjnej realizacji wymogów ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych. II-3.4. 1. Ochrona przyrody Uwarunkowania Zgodnie z przepisami art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.), formami ochrony przyrody są: − − − − − − − − − − parki narodowe; rezerwaty przyrody; parki krajobrazowe; obszary chronionego krajobrazu; obszary Natura 2000; pomniki przyrody; stanowiska dokumentacyjne; uŜytki ekologiczne; zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój oraz w bezpośrednim sąsiedztwie ustanowiono następujące formy ochrony przyrody: 1) Parki Narodowe Zgodnie z treścią art. 8 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, park narodowy obejmuje obszar wyróŜniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania róŜnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieoŜywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów. Strona 53 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Zgodnie z art. 10 cytowanej wyŜej ustawy, utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub likwidacja następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, a zgodnie z art. 11, na obszarach graniczących z parkiem narodowym wyznacza się otulinę parku narodowego. W otulinie moŜe być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych ze względu na potrzebę ochrony zwierząt w parku narodowym. Strefa ochronna zwierząt łownych ustanawiana przez jest ministra właściwego do spraw środowiska, w drodze rozporządzenia i nie podlega włączeniu w granice obwodów łowieckich. Obszar miasta Dusznik-Zdroju znajduje się w zasięgu otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych (tereny połoŜone po północnej stronie drogi krajowej nr 8). Całkowita powierzchnia otuliny wynosi 10 575 ha. Park Narodowy Gór Stołowych ostał utworzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 88, poz. 407), przekształcając Stołowogórski Park Krajobrazowy. Podstawą prawną działania Parku są: − ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; − rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 r. w sprawie utworzenia Parku Narodowego Gór Stołowych (Dz. U. Nr 88, poz. 407); − zarządzenie nr 40 Ministra Środowiska z dnia 30 maja 2005 r. w sprawie nadania statutu Parku Narodowego Gór Stołowych; − zarządzenie nr 85 Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2005 r. zmieniające zarządzenia w sprawie nadania statutu Parku Narodowego Gór Stołowych; − zarządzenie nr 44 Ministra Środowiska z dnia 26 czerwca 2009 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Parku Narodowego Gór Stołowych PNGS; − zarządzenie Dyrektora Parku Narodowego Gór Stołowych nr 8/2005 z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie struktury organizacyjnej i regulaminu pracy dyrekcji Parku Narodowego Gór Stołowych. Park Narodowy Gór Stołowych jest połoŜony na terenie Sudetów Środkowych na płn.- zach. Ziemi Kłodzkiej, przy granicy polsko-czeskiej. Górami Stołowymi nazywana jest znajdująca się na terytorium Polski pd.- zach. część rozległej, piaskowcowej płyty wypełniającej nieckę śródsudecką, pomiędzy Karkonoszami a Górami Bystrzyckimi i Orlickimi. Czeski jej fragment nosi nazwę Broumovska Vrchovina i równieŜ objęty jest ochroną (CHKO -Broumovsko).Park Narodowy Gór Stołowych jest dziewiętnastym w kolejności Parkiem Narodowym utworzonym w trosce o ochronę przyrody nieoŜywionej w 1993 r. Góry Stołowe zamykają od północnego- zachodu Kotlinę Kłodzką, ciągnąc się na długości 17 km w kierunku południowo- wschodnim: od granicy polsko- czeskiej po przełomową dolinę Bystrzycy Dusznickiej w okolicy Polanicy Zdroju. Stanowią one fragment rozległego (45 km długości), wyraźnie wyodrębnionego pasma górskiego, zaliczanego do Sudetów Środkowych. Znaczna część partii północnozachodniej znajduje się na terytorium Republiki Czeskiej, gdzie nosi nazwę WyŜyny Broumowskiej (Broumovska Vrchovina). Pasmo to przechodzi ponownie na teren Polski w postaci, wznoszących się na południe od Mieroszowa nad doliną Zadrnej, Zaworów. Park Narodowy Gór Stołowych o powierzchni 6340 ha obejmuje wierzchowinowe i centralne partie Gór Stołowych oraz północno- zachodnią część Wzgórz Lewińskich. Na północnym zachodzie Park sąsiaduje z czeskim parkiem krajobrazowym CHKO Broumovsko. Od południa i północnego wschodu obszar Parku wyznacza linia ściany lasu biegnąca u podnóŜy Gór Stołowych i północno- zachodniego fragmentu Wzgórz Lewińskich. Ma on kształt trójkąta, który wyznacza granica państwa i prowadzące od niej międzynarodowe szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 8 (E 67) i droga wojewódzka nr 388, zbiegające się w Polanicy Zdroju. Park Narodowy Gór Stołowych przecina niezwykle malownicza, o kaŜdej porze roku, Szosa Stu Zakrętów. Droga ta stanowi główną arterię komunikacyjną Parku. Przełamując się przez Góry Stołowe łączy leŜące po przeciwnych stronach masywu miasta: Kudowę Zdrój i Radków. Park 2 Narodowy Gór Stołowych zajmuje obszar ok. 63 km wierzchowinowej ich partii z najwyŜszymi wzniesieniami; Szczeliniec Wielki (919 m npm) i Skalniak (915 m n.p.m). W otulinie Parku znajdują się popularne uzdrowiska : Polanica Zdrój, Duszniki-Zdrój i Kudowa Zdrój. W rozległych, zwartych kompleksach leśnych na terenie Parku Narodowego pospolicie występuje jeleń, dzik, sarna, lis, wiewiórka (czarnej i rudej odmiany) oraz drobne gryzonie. Trudniejsze do zauwaŜenia - głównie ze względu na nocny tryb Ŝycia - są naleŜące do łasicowatych: borsuk, kuna leśna, tchórz, łasica i gronostaj. Ze ssaków owadoŜernych częsty jest jeŜ, a rzadkie ryjówka malutka i typowa dla obszarów górskich ryjówka górska. W charakterystycznym dla Gór Stołowych środowisku spękań i szczelin skał piaskowcowych bytują nietoperze. Cennym elementem fauny ssaków są małe wiewiórkopodobne nocne zwierzęta, zamieszkujące głównie Strona 54 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica, bardzo rzadka popielica oraz koszatka. Na polsko-czeskiej granicy swoją ostoję ma muflon - sprowadzony z Korsyki i aklimatyzowany w Sudetach gatunek górskiej owcy. 2) Rezerwaty przyrody Zgodnie z treścią art. 13 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a takŜe siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieoŜywionej, wyróŜniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody moŜe być wyznaczona otulina. Uznanie za rezerwat przyrody następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Bezpośrednio na omawianym obszarze nie ustanowiono form ochrony w postaci rezerwatu przyrody. NajbliŜszy Rezerwat Przyrody Torfowisko pod Zieleńcem zlokalizowany jest na terenie gminy Szczytna, na wschód od Drogi Dusznickiej. Torfowisko tworzą dwie misy: "Topielisko" i "Czarne Bagno", przy czym rezerwat przyrody obejmuje Topielisko i tylko fragment Czarnego Bagna, częściowo zamarłego wskutek drenowania (Czarne Bagno połoŜone jest w odległości ok. 200 m na wschód od granicy gminy miejskiej Duszniki-Zdrój a Topielisko w odległości ok. 500 m). Rezerwat został utworzony w 1954r. zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego (Monitor Polski z 1954 r., Nr 22, Poz. 358), dla ochrony torfowiska wysokiego (z brzozą karłowatą Betula Nana). Ze względu na urokliwość krajobrazu miejsce to ma charakter uroczyska. Urokliwość tego miejsca doceniono juŜ w 1919 r., gdy utworzono tu, jeden z pierwszych w Niemczech, rezerwat przyrody o obszarze 85 ha. W okresie międzywojennym poszerzono go do 218 ha, budując przy okazji drewniane pomosty i wieŜe widokowe a w 1954 r. rezerwat zmniejszono do 156,8 ha Torfowisko połoŜone jest na zachodnim zboczu Bieśca na wysokości 760 m n.p.m.. MiąŜszość torfu przekracza miejscami 8 m. PodłoŜe torfowiska tworzą nieprzepuszczalne skały: margle i piaskowce usadowione na gnejsach, ukształtowanie terenu jest niemal poziome, a obszar torfowiska leŜy dokładnie na wododziale pomiędzy zlewiskiem Morza Bałtyckiego i Północnego, obszar jest częściowo bezodpływowy. Z okolic torfowiska wypływają źródliskowe potoki Dzikiej Orlicy. Przepływające przez rezerwat strumienie mają wodę zabarwioną na ciemnoczerwony kolor. Związane jest to z wypłukiwaniem z torfowiska kwasów humusowych. Mimo to woda nadaje się do picia. Woda w potokach rezerwatu ma kwaśny odczyn, jej pH wynosi 3,8-4,0. Torfowisko jest zasilane wyłącznie wodą z opadów atmosferycznych i naleŜy do największych torfowisk w Sudetach. Istnieją przypuszczenia, Ŝe torfowisko jest reliktem epoki lodowcowej, a jego wiek oszacowano na 7600 lat. Zespół obecnej roślinności powstał w okresie polodowcowym. Rosnący dookoła bór świerkowy nadaje okolicy surowy wygląd, podobny do subarktycznego (tundra arktyczna, tajga syberyjska). Cechą charakterystyczną torfowisk wysokich jest występowanie dwu zespołów roślinnych, tworzących na powierzchni mozaikę. Jeden z nich zajmuje tzw. kępy, a drugi występujące między kępami dolinki. Kępy tego torfowiska budują głównie mchy torfowe. Flora rezerwatu w obrębie torfowiska, liczy kilkadziesiąt taksonów roślin naczyniowych, charakteryzuje się ciekawą listą florystyczną. Najciekawsze gatunki, które występują to wiele gatunków mchów i torfowców (Sphagnum), brzoza karłowata (Betula nana) mająca jedno z trzech stanowisk w Polsce, sosna błotna (Pinus uliginosus) - jedno z ośmiu stanowisk w Polsce, Ŝurawina błotna (Oxycoccus palustris), borówka bagienna (Vaccinium uliginosum), bagno zwyczajne (Ledum palustre), turzyce (Carex spp.) - wiele gatunków, bagnica torfowa (Scheuzeria palustris), baŜyna czarna (Empetrum nigrum), wełnianka pochwowata (Eriophorum vaginatum), borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea). Z roślin owadoŜernych ma stanowiska rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia) i rosiczka długolistna (Drosera anglica). Z entomofauny na terenie rezerwatu mają swoje stanowiska głównie motyle i waŜki. Z waŜniejszych motyli występują: gatunki minujące liście bagna zwyczajnego Stigmella lediella i Lyonetia ledi (równieŜ na tej roślinie Ŝeruje gąsienica gatunku Syngrapha inerrogationis ) oraz Ŝerujące na borówce bagiennej i Ŝurawinie błotnej tj. modraszek bagniczek (Vaciniina optilete) i Anarta cordigera. Na terenie rezerwatu występuje teŜ monofag szlaczkoń torfowiec (Colias palaeno), którego gąsienica Ŝywi się jedynie liśćmi Ŝurawiny błotnej. Szlaczkoń torfowiec to okazały motyl dzienny z rodziny bielinkowatych zagroŜony wymarciem, umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze. Wszystkie gatunki motyli są ściśle związane z torfowiskami wysokimi Oxycocco Sphagnetea (niekiedy torfowiskami przejściowymi) i borami bagiennymi Vaccinio uliginosi - pinetum, podobnie jak ich rośliny Ŝywicielskie. Z waŜek występują: Ŝagnica torfowcowa Aeshna subarctica elisabetae, miedziopierś górska Somatochlora alpestris, miedziopierś północna Somatochlora arctica. Wszystkie te gatunki są ściśle związane z wodami torfowiskowymi i środowiskami sfagnowymi, są umieszczone na krajowej czerwonej liście zwierząt, zaś Strona 55 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój miedziopierś górską Somatochlora alpestris i miedziopierś północną Somatochlora arctica zamieszczono w . Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt - Bezkręgowce Z ptaków na terenie rezerwatu gnieździ się: cietrzew (Lyrurus tetrix), głuszec (Tetrao urogallus), świergotek łąkowy (Anthus pratensis), bocian czarny (Ciconia nigra). Cietrzew i głuszec, jako zagroŜone wymarciem na terenie kraju, umieszczone są w Polskiej Czerwonej Księdze. Na terenie rezerwatu (wzdłuŜ zielonego szlaku turystycznego prowadzącego z Zieleńca do Planicy Zdroju) znajduje się ścieŜka przyrodnicza prezentująca na tablicach przyrodę torfowiska, proces powstawania torfu i inne przydatne informacje. Przy głównej grobli znajduje się nowa drewniana wieŜa widokowa, z której rozciągają się ograniczone widoki, głównie na północną część kompleksu ("Topieliska"). 3) Obszary chronionego Krajobrazu Zgodnie z treścią art. 23 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróŜniający się krajobraz o zróŜnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na moŜliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu następuje w drodze uchwały sejmiku województwa. Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich utworzono 28 października 1981 r., na mocy Uchwały Nr 35/81 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Wałbrzychu (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Wałbrzychu z dnia 9 listopada 1981 r., Nr 5, poz. 46). Aktualną podstawą prawną dla utworzenia i funkcjonowania obszaru jest Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego Nr 4 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bystrzyckie i Orlickie (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2008 r. Nr 53, poz. 715) Obszar chronionego krajobrazu o powierzchni 22 500 ha obejmuje swym zasięgiem główne grzbiety górskie dwóch pasm Sudetów Środkowych: Góry Bystrzyckie w całości oraz połoŜoną na terytorium Polski północnowschodnią część Gór Orlickich, wraz ze znajdującymi się w ich obrębie: rezerwatami przyrody, utworami geologicznymi, korytarzami ekologicznymi oraz wartościowymi krajobrazowo terenami o róŜnych ekosystemach. Obszar obejmuje dwa pasma górskie, Góry Bystrzyckie i Orlickie połoŜone względem siebie równolegle i oddzielone Doliną Orlicy. Grzbiety górskie w kilku miejscach poprzecinane są przełęczami, a zbocza ponacinane licznymi dolinami górskich potoków, co spowodowało fragmentaryczne wykształcenie się roślinności charakterystycznej dla regla górnego. Obszar obejmuje głównie tereny leśne, obrzeŜa, a takŜe łąki górskie, torfowiska, doliny i bliźniaczyska. Na terenie obszaru występują pomniki przyrody oŜywionej i nieoŜywionej oraz ich skupiska, chronione ze względu na szczególne wartości naukowe, kulturowe, historyczno-pamiątkowe i krajobrazowe, odznaczające się indywidualnymi cechami, które wyróŜniane są wśród innych utworów. W szczególności są to stare drzewa i krzewy, źródła, wodospady, skałki, jary, głazy, doliny potoków górskich, formy zjawiska krasowe oraz urwiska skalne. W czeskiej części Gór Orlickich w 1969 r. utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu Orlické hory (czes. Chráněna krajinná oblast Orlické hory, CHKO Orlické hory), który obejmuje powierzchnię 204 km². Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich stanowi naturalną otulinę Parku Narodowego Gór Stołowych. 4) Obszary Natura 2000 Zgodnie z treścią art. 25 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje: − obszary specjalnej ochrony ptaków; − specjalne obszary ochrony siedlisk; − obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uwaŜa się za cenne i zagroŜone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Strona 56 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obszar gminy miejskiej Duszniki-Zdrój znajduje się w zasięgu następujących obszarów, naleŜących do sieci Natura 2000: a) obszar specjalnej ochrony ptaków: PLB020006 Góry Stołowe; Obszar specjalnej ochrony ptaków o powierzchni 19816.7 ha połoŜony jest w środkowej części pasma Sudetów, w południowo-wschodniej części pasma Pasmo Gór Stołowych (jedynych w Polsce gór o budowie płytowej). W jego centrum znajduje się Park Narodowy Gór Stołowych. Rozległe powierzchnie szczytowe Gór Stołowych zwane wierzchowinami lub stoliwami urozmaicone są licznymi głębokimi szczelinami o pionowych ścianach, bramy skalne, mosty, tunele i labirynty, a takŜe formy przypominające postaci ludzi, zwierząt, grzyby i maczugi. Obszar waŜny dla zachowania bioróŜnorodności, gdyŜ specyficzne podłoŜe sprzyja występowaniu cennej mozaiki siedlisk leśnych, naskalnych i murawowych. Występuje tu aŜ 16 cennych w skali europejskiej siedlisk, m.in. torfowiska alkaliczne, torfowiska wysokie, murawy kserotermiczne ze stanowiskami storczyków, górskie łąki konietlicowe i wapienne ściany skalne. Wśród licznych gatunków zwierząt chronionych spotkać moŜna tu waŜne z europejskiego punktu widzenia - wydrę i 3 gatunki nietoperzy, traszkę grzebieniastą, 2 gatunki ryb - minoga strumieniowego i głowacza białopłetwego oraz ślimaka: poczwarówkę zwęŜoną. Królestwo roślin chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej reprezentuje goryczuszka czeska. Lasy zajmują ok. 65% powierzchni obszaru, a w kotlinach podgórskich charakterystyczne są duŜe połacie łąk górskich o półnaturalnym charakterze. Obszar bardzo istotny dla ochrony ptaków występuje tu 16 gatunków z Załącznika Nr I Dyrektywy Ptasiej. Góry Stołowe są jedną z najwaŜniejszych w Polsce ostoi bociana czarnego, puchacza, sóweczki i dzięcioła zielonosiwego. Licznie występują tu takŜe derkacze. b) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020060 Góry Orlickie i Bystrzyckie. Obszar posiada powierzchnię 2798.1 ha i leŜy na wysokości 457 - 1081 m n.p.m. i obejmuje wschodnie i północno-wschodnie zbocza Gór Orlickich zbudowane z prekambryjskich skał metamorficznych (głównie łupki łyszczykowe i gnejsy z soczewami wapiennymi. W wapieniach rozwinęły się zjawiska krasowe: jaskinie (Złota Sztolnia) oraz ponory i wywierzyska (w dolinach Białego i Wapiennego Potoku). Ekspozycja stoków zaostrza topoklimat gór - w Zieleńcu średnia temperatura w roku wynosi 4,4 °C, a opady - 1321 mm rocznie. Okres wegetacyjny trwa poniŜej 28 tygodni. Góry są waŜnym wododziałem, który rozdziela zlewisko Morza Północnego (rzeka Bystra) od zlewiska Morza Bałtyckiego (dopływy Bystrzycy Dusznickiej i Nysy Kłodzkiej). W dolinie górnej Bystrzycy Dusznickiej, miejscami o charakterze przełomowym (Smocze Gardło powyŜej Dusznik Zdroju) występuje wiele cennych stanowisk flory wraz z siedliskami priorytetowymi. W obszarach źródliskowych potoków występują torfowiska niskie, na zboczach gór powstały torfowiska węglanowe. Tereny rolnicze zajmują 22,00 % powierzchni obszaru. Lasy zajmują 64%, powierzchni obszaru w tym: lasy iglaste (głównie las świerkowy) - 34,00 %, lasy liściaste - 5,00 % (między Dusznikami a Zieleńcem znajduje się najlepiej zachowany w Sudetach Środkowych kompleks Ŝyznych i ziołoroślowych lasów bukowych, lokalnie występują naturalne jaworzyny miesiącznicowe i podgórskie łęgi jesionowe), łąki i pastwiska - 6,00 % (wilgotne i świeŜe łąki górskie), a tereny luźno zabudowane - 1,00 % Szata roślinna gór została silnie przekształcona przez człowieka, tym nie mniej tworzy mozaikę siedlisk leśnych, naskalnych i łąkowych. Stwierdzono tu 15 rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 4 priorytetowe) oraz kilkadziesiąt zagroŜonych gatunków flory oraz gatunki prawnie chronione w Polsce lub znajdujące się na regionalnej Czerwonej Liście. 7 gatunków wymienionych w II załączniku Dyrektywy Siedliskowej. Szczególnie istotnym walorem jest największa obecnie znana w Polsce populacja goryczuszki czeskiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. z 2001 r., Nr 92, poz. 1029), na obszarze Dusznik-Zdroju udokumentowano występowanie następujących rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie: 39 - murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea) 40 - murawy bliźniaczkowe (Nardetalia) 42 - wysokogórskie ziołorośla i zarośla liściaste (Adenostylion alliariae) 45 - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie (Cirsio-Poligonetum, Trollio-Polygonetum, Cirsietum Rivularis) Strona 57 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 46 - niŜowe i górskie łąki uŜytkowane ekstensywnie (Arrhenatheretum medioeuropaeum, Gladiolo-Agrostietum, Anthyllidi-Trifolietum montani) 47 - górskie łąki konietlicowe uŜytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion) 52 - źródliska (Montio-Cardamintea) 53 - torfowiska alkaliczne (Caridon davallianae, część Caricion fuscae, Molinietalia i Phragmitetalia) 61 - jaskinie nieudostępnione do zwiedzania 62 - kwaśne buczyny górskie (Luzulo nemorosae-Fagetum) 64 - Ŝyzne buczyny górskie (Dentario enneaphylldis-Fagetum, Dentario glanutosae-Fagetum) 71 - jaworzyna górska z miesięcznicą trwałą (Lunario-Aceretum) 85 - nadrzeczne i nadpotokowe olszyny górskie (Alnetum Incanae Carici-Fraxinetum, Astrantio-Fraxinetum, Caltho-Alnetum i inne) 89 - dolnoreglowy bór jodłowo - świerkowy (Abieti-Piceetum montanum) Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a takŜe kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U z 2010 r. Nr 77, poz. 510), na analizowanym obszarze udokumentowano występowanie następujących typów siedlisk przyrodniczych, w tym typów siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów NATURA 2000: WYKAZ TYPÓW SIEDLISK PRZYRODNICZYCH O ZNACZENIU PRIORYTETOWYM, WYMAGAJĄCYCH OCHRONY W FORMIE WYZNACZENIA OBSZARÓW NATURA 2000 NA TERENIE MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ Lp. Kod siedliska przyrodniczego 1. 6430 2. 6510 3. 7140 4. 8210 5. 9110 6. 9130 7. 9140 8. 9180 9. 91E0 10. 9410 Nazwa siedliska przyrodniczego Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) niŜowe i górskie świeŜe łąki uŜytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przewaŜnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) Ŝyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odoratiFagenion) górskie jaworzyny ziołoroślowe (Aceri-Fagetum) jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (Tilio plathyphyllis-Acerion pseudoplatani) łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albofragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) górskie bory świerkowe (Piceion abietis część - zbiorowiska górskie) TABELA nr 4. Siedlisko przyrodnicze o znaczeniu priorytetowym NIE NIE NIE NIE NIE NIE NIE TAK TAK NIE Większość wymienionych siedlisk zlokalizowana jest w obszarach leśnych, które są wyłączone z działalności inwestycyjnej. Zaznaczyć naleŜy, Ŝe lasy to ponad połowa obszaru Dusznik-Zdroju - ich udział w ogólnej powierzchni gminy wynosi 57,59 %. Lasy te pokrywają kulminacje i stoki Gór Bystrzyckich oraz Orlickich (po których przebiega równieŜ granica państwowa pomiędzy Republiką Czeską a Polską). Całość lasów zaliczana jest do grupy I ochronnej, a poszczególne funkcje ochronne nakładają się. Wszystkie lasy uznano za uzdrowiskowo – klimatyczne, masowego wypoczynku, krajobrazowe i stref zieleni wysokiej. Bezpośrednio z obszarem gminy miejskiej Duszniki-Zdrój graniczą: a) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020004 Góry Stołowe (graniczy z gmina miejska Duszniki-Zdrój w rejonie Stoszowa, na ObniŜeniu Dusznickim) Obszar posiada powierzchnię 10 983.6 ha i obejmuje swoim zasięgiem równieŜ tereny połoŜone w granicach Parku Narodowego Gór Stołowych (w otulinie Parku znajdują się popularne uzdrowiska: Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój i Kudowa-Zdrój). Pasmo Gór Stołowych to jedyne w Polsce góry o budowie płytowej, Strona 58 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój zbudowane z najmłodszych w niecce środkowosudeckiej, górnokredowych piaskowców ciosowych i margli. Skały zalegają nieckowato, ale bardzo płasko, tworząc dwupiętrową strukturę (górna płyta jest silnie spękana i zwietrzała) o wierzchowinach przypominających z daleka stół. Najpiękniejsze piaskowcowe skałki zgrupowane są na północno-wschodniej krawędzi (Skalne Grzyby, Skłon Radkowa, Pasterska Góra) i na południowo-wschodniej krawędzi masywu (Skłon Batorowa, Skały Puchacza i in.), a takŜe na najwyŜszych bastionach gór (Szczelińcu Wielkim i Małym, Skalniaku, Błędnych Skałkach). Szata roślinna tych gór naleŜy do piętra regla dolnego lecz została silnie przekształcona przez człowieka i obecnie jest to głównie las świerkowy wprowadzony w miejsce wyciętych lasów bukowo-jodłowych. Dobrze zachowały się dolnoreglowe zbiorowiska lasów bukowych w rejonie Rogowej Kopy, Darnkowskiego Potoku i Pośnej. Lokalnie moŜna spotkać naturalne świerczyny i reliktowe stanowiska boru sosnowego. Występują tu łąkowe zbiorowiska o duŜym stopniu naturalności. Na środkowym spłaszczeniu występują torfowiska wysokie Podzielone jest granicą polsko-czeską na trzy części.. Rozległe powierzchnie szczytowe zwane wierzchowinami lub stoliwami urozmaicone są licznymi głębokimi szczelinami o pionowych ścianach, bramy skalne, mosty, tunele i labirynty, a takŜe formy przypominające postaci ludzi, zwierząt, grzyby i maczugi. Specyficzne podłoŜe sprzyja występowaniu cennej mozaiki siedlisk leśnych, naskalnych i murawowych i występowanie gatunków cennych i prawnie chronionych w Polsce. Występuje tu aŜ 16 cennych w skali europejskiej siedlisk, m.in. torfowiska alkaliczne, torfowiska wysokie, murawy kserotermiczne ze stanowiskami storczyków, górskie łąki konietlicowe i wapienne ściany skalne. Wśród licznych gatunków zwierząt chronionych spotkać moŜna tu waŜne z europejskiego punktu widzenia - wydrę i 3 gatunki nietoperzy, traszkę grzebieniastą, 2 gatunki ryb - minoga strumieniowego i głowacza białopłetwego oraz ślimaka: poczwarówkę zwęŜoną. Królestwo roślin chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej reprezentuje goryczuszka czeska. Obszar jest bardzo waŜny dla zachowania bioróŜnorodności. Lasy zajmują 77 % obszaru, w tym: lasy iglaste 39,00 % (w tym naturalne świerczyny i reliktowe stanowiska boru sosnowego), lasy liściaste 4,00 % (dobrze zachowane, dolnoreglowe zbiorowiska lasów bukowych w rejonie Rogowej Kopy, Darnkowskiego Potoku i Pośnej), lasy mieszane 25,00 %. Grunty rolne leŜą na 20,00 % powierzchni terenu, w tym łąki i pastwiska o duŜym stopniu naturalności zajmują 5,00 %. Na spłaszczeniach rozwinęły się liczne torfowiska wysokie. Na uwagę zasługuje takŜe bogata flora mszaków. Szczególnie cenną jest roślina - goryczuszka czeska, na jednym z dwóch znanych stanowisk w kraju. b) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020061 Dolina Bystrzycy Łomnickiej (w rejonie RozdroŜa pod Hutniczą Kopą, gdzie Droga Orlicka łączy się z Drogą Dusznicką; obejmuje tereny połoŜone w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich) Obszar o powierzchni 951.7 ha obejmuje tarasy zalewowe i nadzalewowe oraz dolne i środkowe partie zboczy w środkowym i górnym odcinku doliny rzeki Bystrzycy (Bystrzycy Łomnickiej) oraz jej prawobrzeŜnego dopływu - potoku Szklarnik. Rzeka wypływa z Gór Bystrzyckich i dolina często ma charakter doliny przełomowej. Płynie meandrując w naturalnym korycie, wśród kamienistych łach i głazowisk. Na tarasach zalewowych zachowały się łęgi olszowo-jesionowe Zbocza porastają naturalne buczyny i jaworzyny - lasy liściaste zajmują 4% powierzchni obszaru. Na wypłaszczeniach zboczy występują niewielkie torfowiska niskie, a w północnej części obszaru dość duŜe powierzchnie świerczyn na torfie. Lasy iglaste zajmują 48%, a lasy mieszane 16%. Wilgotne, bagienne oraz świeŜe łąki górskie zajmują 2% powierzchni, a tereny rolne - 19% obszaru. Flora obszaru ma charakter przejściowy między Sudetami Zachodnimi i Wschodnimi, niestety została w znacznym stopniu przekształcona. Zachowały sie tu jednak naturalne siedliska lasów liściastych oraz liczne stanowiska roślin górskich, w tym kilkadziesiąt zagroŜonych. Występuje tu jedyne w Sudetach, znane aktualnie, stanowisko Buxbaumia viridis. Łącznie stwierdzono 11 rodzajów siedlisk przyrodniczych (6 nieleśnych i 5 leśnych) z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 3 priorytetowe), pokrywających łącznie około 20% powierzchni. Stwierdzono tu występowanie 2 gatunków z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej oraz 2 gatunki ptaków ujęte w I Załączniku Dyrektywy Ptasiej. Typowo górskie gatunki ptaków, tj. pluszcz (Cinclus cinclus) i pliszka górska (Motacilla cinerea) mają tu jedne z największych zagęszczeń w kraju. W bliskim sąsiedztwie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój utworzono następujące obszary, naleŜące do sieci Natura 2000: a) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020014 Torfowisko pod Zieleńcem (obejmujący takŜe tereny Rezerwatu Przyrody Torfowisko pod Zieleńcem, połoŜonego ok. 200-500 m na wschód od Drogi Dusznickiej, na obszarze gminy Szczytna oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich) Strona 59 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Ostoja posiada powierzchnię 1514.8 ha i obejmuje, poza granicami Rezerwatu Przyrody Torfowisko pod Zieleńcem, cały hydrogeomorfologiczny system torfowisk znajdujący się na zboczu między garbami Kołodzieja oraz CzyŜówki (typowe torfowisko wysokie, torfowisko przejściowe zarastające borem świerkowym oraz pozostałości torfowisk na stokach). Pokłady torfu osiągają od 3,5 do 9 m grubości. Jest to jedyne dobrze zachowane torfowisko wierzchowinowe w Sudetach, takŜe zespoły fauny i flory towarzyszące tego typom siedliskom - tylko tu występuje przygiełka biała Rhynchospora alba, tworząc charakterystyczne siedlisko (7150).Funkcjonowanie torfowisk zostało jednak zaburzone w XVIII i XIX w. z powodu wykopania rowów odwadniających i usypania 2 grobli. Zasilanie głównej części torfowiska następowało ze wschodu i to naleŜy odtworzyć i utrzymać. Torfowisko ma zdolność regeneracji. b) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020039 Grodczyn i Homole koło Dusznik (po północnej stronie drogi krajowej nr 8, na północ od Koziej Hali i na północny-zachód od Wapienników; granica obszaru przebiega po granicy między gminą Lewin Kłodzki i Szczytna). Obszar posiada powierzchnie 287.9 ha i został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej. Obejmuje południowo-wschodnią część Lewińskich Wzgórz, w pobliŜu przełęczy Polskie Wrota. Teren jest pokryty głównie przez bogate gatunkowo górskie łąki kośne, murawy kserotermiczne oraz ekstensywnie uŜytkowane pastwiska. Niewielkie, lecz dobrze zachowane płaty klonowo-lipowych lasów zboczowych Aceri-Tilietum oraz buczyn występują na wzgórzu Homole. Siedliska przyrodnicze z Załącznika I pokrywają blisko 60 % obszaru. Najistotniejsze z nich to murawy kserotermiczne Brometalia erectii, bardzo rzadkie w Polsce, z licznymi zagroŜonymi gatunkami roślin, m.in. storczyki. Istotne są równieŜ górskie łąki z Phyteuma orbiculare, Crepis praemorsa, Colchicum autumnale oraz wilgotne łąki z Carex davalliana i Valeriana dioica. 5) pomniki przyrody; Zgodnie z treścią art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieoŜywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróŜniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój znajduje się sześć drzew pomnikowych objętych ochroną prawną, wpisanych do Wojewódzkiego Rejestru Pomników Przyrody. WYKAZ POMNIKÓW PRZYRODY (DRZEW POMNIKOWYCH) NA TERENIE MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ TABELA nr 5. PołoŜenie Nazwa pomnika przyrody Liczba drzew Obwód drzewa 1. Duszniki-Zdrój, Park zdrojowy, na trawniku blisko wejścia południowego, obok największej fontanny. Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 1 557 cm 2. Duszniki-Zdrój, Park zdrojowy, na trawniku przy ul. Wojska Polskiego, między posesją nr 25 a Sanatorium "Wieniawski" Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 1 342 cm 3. Duszniki-Zdrój, Park zdrojowy, w pobliŜu Dworku Chopina, od strony rzeki Bystrzycy Dusznickiej Buk pospolity (Fagus sylvatica) 1 420 cm 4. Duszniki-Zdrój, nad Bystrzycą Dusznicką, w parku obok szpitala uzdrowiskowego "Jan Kazimierz" od południowego wyjścia. Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 1 454 cm 5. Duszniki-Zdrój, Park zdrojowy, przy alejce pomiędzy pijalnią wód a szpitalem uzdrowiskowym "Jan Kazimierz" Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 1 363 cm 6. Duszniki-Zdrój, Park zdrojowy, na trawniku u podnóŜa skarpy, wejścia północnego, na wysokości Sanatorium "Wieniawski" Buk pospolity (Fagus sylvatica) 1 370 cm L.p. Akt ustanawiający ochronę Rozporządzenie Nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494) 6) stanowiska dokumentacyjne; Zgodnie z treścią art. 41 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub moŜliwe do wyodrębnienia, waŜne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń Strona 60 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych. Ustanowienie stanowiska dokumentacyjnego następuje w drodze uchwały rady gminy. Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju nie podejmowała uchwał dotyczących ustanowienia form ochrony w postaci stanowisk dokumentacyjnych. 7) uŜytki ekologiczne; Zgodnie z treścią art. 42 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, uŜytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania róŜnorodności biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieuŜytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnaŜania lub miejsca sezonowego przebywania. Ustanowienie uŜytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy. Rada Miejska w DusznikachZdroju nie podejmowała uchwał dotyczących ustanowienia form ochrony w postaci uŜytków ekologicznych. 8) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; Zgodnie z treścią art. 43 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, zespołami przyrodniczokrajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne. Ustanowienie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze uchwały rady gminy. Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju nie podejmowała uchwał dotyczących ustanowienia form ochrony w postaci zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. 9) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Zgodnie z treścią art. 46 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagroŜenia i zagroŜonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a takŜe zachowanie róŜnorodności gatunkowej i genetycznej. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony. FLORA Na terenie gminy Duszniki-Zdrój występuje 35 gatunków roślin chronionych na 174 stanowiskach, w tym 26 gatunków całkowicie chronionych (na 155 stanowiskach) i 9 gatunków podlegających ochronie częściowej (na 19 skartowanych stanowiskach): WYKAZ GATUNKÓW ROŚLIN PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE ŚCISŁEJ L.p. Takson Rodzina Nazwa polska Nazwa łacińska TABELA nr 6. Liczba stanowisk 1. Araliaceae Bluszcz pospolity Hederahelix 7 2. Liliaceae Ciemierzyca zielona Veratrum lobelianum 25 3. Asteraceae Dziewięćsił bezłodygowy Carlina acalius 10 4. Gentianaceae Goryczuszka orzesiona Gentianella ciliata 3 5. Orchidaceae Gółka długoostrogowa Gymnadenia conopsea 3 6. Orchidaceae Kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine s.s. 1 7. Orchidaceae Kukułka szerokolistna Dactylorhiza fuchsii 5 8. Orchidaceae Kukułka Fuchsa Dacty/or/iiza/uchsii 3 9. Liliaceae Liczydło górskie Streptopus amplexifolius 6 10. Liliaceae Lilia złotogłów Lilium martagon 8 11. Orchidaceae Listera jajowata Listera ovata 3 12. Iridaceae Mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus 1 13. Scrophulariaceae Naparstnica purpurowa Digitalis purpurea 4 14. Ranunculaceae Orlik pospolity Aquilegia vulgaris 1 15. Rosaceae Parzydło leśne Aruncus sylvestris 7 Strona 61 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 16. Peltigeraceae PaweŜnica Peltigera sp. 1 17. Ranunculaceae Pełnik europejski Trollius europaeus s l. 7 18. Orchidaceae Podkolan zielonawy Platanthera chlorantha 6 19. Equisetaceae Skrzyp olbrzymi Equisetum telmateia 1 20. Amaryllidaceae ŚnieŜyca wiosenna Leucoiumvrernum 20 21. Ranunculaceae Tojad dzióbaty (pstry) Aconitum variegatum 15 22. Thymelaceae Wawrzynek wilczełyko Daphfie mezereum 7 23. Lycopodiaceae Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum 1 24. Lycopodiaceae Widłak goździsty Lycopodium clavatum 3 25. Campanulaceae Zerwa kulista (główkowa) Phyteuma orbiculare 3 26. Liliaceae Zimowit jesienny Colchicum autumnale 5 WYKAZ GATUNKÓW ROŚLIN PODLEGAJĄCYCH CZĘŚCIOWEJ OCHRONIE TABELA nr 7. Takson L.p. Rodzina Liczba stanowisk Nazwa polska Nazwa łacińska 1. Caryophyllaceae Goździk kropkowany Dianthus deltiodes nk 2. Caprifoliaceae Kalina koralowa Viburnum opulus 7 3. Coiwallariaceae Konwalia majowa Co n va llaria majalis 1 4. Aristolochiaceae Kopytnik pospolity Asarum europaeum 6 5. Rhamnaceae Kruszyna pospolita Frangula alnus nk 6. Polypodiaceae Paprotka zwyczajna Polypodium vulgare s.s. 4 7. Primulaceae Pierwiosnka wyniosła Primula elatior nk 8. Ranunculaceae Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis 1 9. Rubiaceae Przytulia wonna Galium odoralum nk Badania przeprowadzone w sezonach wegetacyjnych 2001 (wiosna, lato) oraz 2002 (przedwiośnie, wiosna, lato, jesień) zostały udokumentowane łącznie na 187 kartach inwentaryzacyjnych stanowisk gatunków całkowicie chronionych i gatunków podlegających ochronie częściowej. FAUNA Fauna gminy Duszniki-Zdrój składa się w większości ze zwierząt typowych dla Gór Sudetów, a takŜe Europy Środkowej. Większość gatunków zwierząt tu występujących jest objęta ochroną stałą, lub ochroną okresową. Na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój stwierdzono występowanie 31 gatunków ssaków naleŜących do 5 rzędów, w tym ochroną gatunkową objętych jest 11 gatunków. 1) JeŜ europejski - Jest gatunkiem występującym w ogrodach, parkach, występuje na brzegach lasów unikając duŜych kompleksów leśnych, nie jest gatunkiem licznie występującym, na badanym terenie rzadkim. 2) Kret - To zwierze spotykane zarówno w ogrodach, parkach jak i na łąkach, preferuje tereny otwarte i raczej wilgotne, jest gatunkiem raczej pospolitym na terenie miasta, na terenach niŜej połoŜonych. 3) Ryjówka aksamitna i ryjówka malutka - Są gatunkami współwystępującymi na terenach wilgotnych, zaroślach i zakrzewieniach, nad ciekami wodnymi oraz na łąkach przy czym ryjówka aksamitna jest gatunkiem częściej występującym. 4) Ryjówka górska - Jest to gatunek ssaków, którego rozmieszczenie ograniczone jest do terenów górskich Europy Środkowej. Na terenie Dolnego Śląska stwierdzona na kilkunastu stanowiskach. Na Ziemi Kłodzkiej jej występowanie zostało potwierdzone w Górach Bystrzyckich, w Górach Stołowych, w okolicach Kłodzka i w Masywie ŚnieŜnika. To stwierdzenie jest pierwszym w Górach Orlickich po polskiej stronie i leŜy na wysokości ok. 720 m n.p.m., co zgodne jest z danymi podawanymi w literaturze. Patrząc na mapę rozmieszczenie ryjówki górskiej, moŜna przypuszczać, Ŝe występuje ona w całym paśmie Sudetów, choć jest gatunkiem nielicznym, dodatkowo ze względu na preferencję biotopów o znacznej wilgotności przy jednoczesnym zasiedlaniu wyŜszych połoŜeń górskich, jest Strona 62 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój gatunkiem trudnym do wykrycia. Na terenie badanym stwierdzona we fragmencie lasu świerkowego nad potokiem górskim. 5) Rzęsorek rzeczek - Gatunek owadoŜernych najbardziej z tego rzędu związany ze środowiskiem wodnym, zasiedla brzegi potoków porośnięte krzewami, obfitujące w kłody i zmurszałe pnie, na takim siedlisku potwierdzono właśnie występowanie tego gatunku w mieście Duszniki. Nie jest gatunkiem licznym. 6) Wiewiórka - Przedstawiciel gryzoni prowadzący nadrzewny tryb Ŝycia stosunkowo często spotykany na terenie miasta, szczególnie łatwy do obserwacji na obszarze parku. Pospolity takŜe w lasach, gdyŜ bory świerkowe stanowią dla tego gryzonia dobrą bazę pokarmową, przy czym spotyka się dwie odmiany barwne: rudą i czarną. 7) Gronostaj - Przedstawiciel łasicowatych, podawany w wywiadach z leśniczymi i myśliwymi na terenie Gór Orlickich i Zieleńca. Nieliczny. 8) Łasica łaska - Przedstawiciel rzędu drapieŜnych, który wraz kuna domową jest zwierzęciem pojawiającym się takŜe wśród zabudowań ludzkich, występowanie ich związane jest bazą pokarmową jaką stanowią drobne gryzonie, w przypadku łasicy szczególnie norniki. Nie jest to gatunek liczny. 9) Borsuk - Jest to największy przedstawiciel łasicowatych, nie jest gatunkiem objętym ochroną, ale gatunkiem rzadkim. Środowiskiem jego występowania są laski śródpolne na terenach pagórkowatych, gdzie znajduje dogodne stoki do wygrzebywania nor. Na terenie gminy borsuki wróciły po latach nieobecności do tzw. "borsuczego jaru", leŜącego za Dusznikami -Podgórzem w kierunku Zieleńca pomiędzy Drogą Orlicką a Doliną Bystrzycy Dusznickiej. 10) Niedźwiedź brunatny - Podawany w literaturze, moŜliwości wędrówki młodego osobnika tego gatunku w latach 1991-1998 na terenie Gór Orlickich, Wzgórz Lewińskich po Góry Stołowe. 11) Wilk - W wyniku prowadzonych wywiadów uzyskano informacje o sporadycznych pojawieniach się tego drapieŜnika na badanym terenie, dotyczy Orlicy. Poza tym w latach 80-tych widywany był na pograniczu Gór Bystrzyckich i Orlickich. Leśnicy w Czechach (Nachod) obserwowali tropy zimą, moŜna stąd wnosić, Ŝe migrujące osobniki tego gatunku mogą pojawiać się w górach Ziemi Kłodzkiej. Dwa gatunki drapieŜników objętych ochroną gatunkową - wilk i niedźwiedź, pojawiają się sporadycznie i są to osobniki migrujące (pasmo Gór Orlickich nawet w połączeniu z Górami Bystrzyckimi stanowią zbyt mały areał dla tych ssaków, dodatkowo jest to obszar naraŜony na silną penetrację człowieka). Trzeci przedstawiciel drapieŜnych, którego pojawienie się na analizowanym obszarze nie zostało to jenot, którego ekspansję obserwuje się na terenie Polski od kilkunastu lat. Dominujący udział w faunie Dusznik-Zdroju, stanowią zwierzęta związane z lasami, a więc poza zwierzyną łowną - jeleniem i sarną, są to drobne gryzonie jak mysz leśna, nornica ruda, nornik bury, a takŜe wiewiórka (w lasach częściej spotykana odmiana czarna). Listę uzupełniają drapieŜniki: kunę leśną, łasicę i gronostaja oraz borsuka. Nie udało się potwierdzić pewnych stanowisk przedstawicieli popielicowatych, które prawdopodobnie nielicznie występują na terenie gminy. Na badanym obszarze stwierdzono 4 przedstawicieli rodziny ryjówkowatych z objętego ochroną prawną rzędu owadoŜernych, tj, trzy gatunki ryjówek oraz rzęsorka rzeczka, są to zwierzęta związane z terenami wilgotnymi, szczególnie często były stwierdzane nad potokami w Dolinie Bystrzycy Dusznickiej. Z tej rodziny na terenie gminy nie udało się potwierdzić występowania zębiełka (gatunek w duŜej mierze synantropijny i dość trudny do stwierdzenia) oraz stwierdzanego w wypluwkach sów z terenów sąsiednich rzęsorka mniejszego. Faunę terenów otwartych stanowią sarny, zające (niezbyt liczne), na stanowiskach powyŜej 700 m n.p.m, choć bywa podawany do wysokości 900 m n.p.m., a takŜe krety i jeŜe (występują równieŜ na obrzeŜach lasów) z rzędu owadoŜernych oraz gryzonie takie jak polnik i mysz polna. Z osiedlami ludzkimi, poza myszą domową i szczurem, związana jest kuna domowa, tchórz, łasica i lis. NaleŜy jeszcze wspomnieć o pojawiających się na badanym obszarze muflonach i danielach, przy czym nie są to osobniki czy teŜ stada zasiedlające ten teren stale, lecz przybysze z Czech. Na szczególną uwagę zasługuje obszar pomiędzy Drogą Orlicką (Autostradą Sudecką) a Doliną Bystrzycy Dusznickiej, od granicy gminy na północy aŜ po zabudowania w Dusznikach - Podgórzu, gdzie odpowiednie dla siebie biotopy znajdują chronione owadoŜerne, w tym pierwszy raz stwierdzona Strona 63 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój na tym obszarze ryjówka górska oraz fragmenty buczyny porastające jary, gdzie miejsce dogodne dla bytowania znalazł rzadki borsuk i gdzie moŜna spodziewać się przedstawicieli popielicowatych. W wyniku przeprowadzonych obserwacji, na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój stwierdzono występowanie 8 gatunków nietoperzy: nocek rudy, nocek wąsatek nocek Brandta, mroczek posrebrzany, mroczek późny, karlik malutki, borowiec wielki, gacek brunatny. Na skład gatunkowy nietoperzy wpływa duŜa liczba cieków wodnych i nadbrzeŜne zarośla. Szczególnie cenny jest fragment doliny rzeki Bystrzycy Dusznickiej (dopływ Nysy Kłodzkiej) i kompleksy lasów liściastych i mieszanych, będące doskonałymi Ŝerowiskami. Dominują gatunki synantropijne, które na letnie schronienia wybierają strychy i róŜnego rodzaju zakamarki budowli wzniesionych przez człowieka jak nocek duŜy, mroczek późny, gacek brunatny oraz karlik malutki. Inne jak nocek rudy, borowiec wielki czy mopek preferują dziuple drzew tak wiec dostępność tego typu kryjówek jest jednym z czynników limitujących występowanie tych ostatnich na analizowanym obszarze. Podczas inwentaryzacji stwierdzono jedną większą kolonię rozrodczą (letnie stanowisko) nietoperzy w kościele filialnym. W trakcie badań na terenie Dusznik-Zdroju stwierdzono występowanie 83 lęgowych gatunków ptaków. 80 gatunków jest objętych ochroną gatunkową, a trzy podlegają ochronie częściowej jako ptaki łowne (krzyŜówka, baŜant i grzywacz). Pięć gatunków znajduje się w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, jeden gatunek lęgowy (sóweczka) jest uznawany za zagroŜony w skali Polski i wpisany do "Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt". Gatunki zagroŜone w skali Śląska reprezentują w mieście Duszniki Zdr. trzy gatunki lęgowe (kobuz, derkacz i pluszcz). Derkacz, stwierdzony na trzech stanowiskach w mieście Duszniki-Zdrój, w ostatnich latach wpisany został na międzynarodową listę gatunków zagroŜonych wyginięciem w skali świata. Lista gatunków potencjalnie zagroŜonych na Śląsku składa się z ośmiu gatunków ptaków gniazdujących w gminie Duszniki-Zdrój. Ponadto w mieście gniazduje pięć dalszych nie wymienionych w tabeli gatunków mapowanych, nielicznych i zasługujących na ochronę w skali lokalnej. STOPIEŃ ZAGROśENIA AWIFAUNY MIASTA (GATUNKI LĘGOWE) Stopień zagroŜenia TABELA nr 8. Liczba stanowisk Gat. objęte Europejską Dyrektywą Ptasią: Derkacz 4 Sóweczka 1 Dzięcioł zielonosiwy 1 Dzięcioł zielony 1 Gąsiorek n Gatunki zagroŜone w skali Polski: Sóweczka 1 Gatunki zagroŜone w skali Śląska: Kobuz 2 Derkacz 4 Pluszcz 3 Gatunki potencjalnie zagroŜone na Śląsku: Turkawka 1 Siniak 2 Świergotek łąkowy 1 Pliszka górska 11 Muchołówka mała 1 Świerszczak 1 Paszkot n Gąsiorek n Dziwonia 3 Wszystkie gatunki płazów i gadów występujące w Polsce są ściśle chronione. Najcenniejszym gatunkiem występującym na terenie miasta Duszniki-Zdrój jest salamandra plamista, gatunek wciąŜ jeszcze utrzymujący się na Ziemi Kłodzkiej. Cennymi gatunkami są takŜe, nawet pospolicie występujące na terenie gminy gatunki, takie jak Ŝaba trawna, ropucha szara, zaskrońce, padalce oraz często tępione Ŝmije. Strona 64 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój płazy reprezentowane są przez 5 gatunków: 1) Salamandra plamista B/III - Salamandra plamista jest jednym z najbardziej długowiecznych gatunków płazów, Ŝyje do 20 lat. Samica salamandry rodzi zaledwie kilkadziesiąt larw w ciągu roku, co jest liczbą bardzo niewielką w porównaniu z innymi gatunkami płazów. Mała płodność tego gatunku oraz przywiązanie do miejsca rozrodu powodują, Ŝe jest on niezwykle wraŜliwy na niekorzystne warunki środowiska. Największym zagroŜeniem jest wysychanie strumieni, degradacja lub wycinka lasu, fragmentacja środowiska oraz zbytnio nasilony ruch turystyczny. Populacja wytępiona nie odbudowuje się w sposób naturalny, gdyŜ salamandra nie ma zdolności do migracji. Na terenie Dusznik Zdroju salamandra występuje na dwóch stanowiskach W porównaniu z terenami sąsiednimi salamandra jest tu jeszcze dość liczna. Miejsca rozrodu tego rzadkiego w Polsce gatunku płaza powinny zostać objęte ochroną. Szczególnie populacja w Podgórzu naleŜy do najliczniejszych na Ziemi Kłodzkiej i powinna zostać objęta ochroną rezerwatową. 2) Traszka zwyczajna B/lll - Gatunek ten ma niewielkie wymagania z punktu widzenia jego ochrony, zagroŜeniem jest dla niego przede wszystkim postępująca eutrofizacja wód związana m.in. z nieodpowiednio prowadzoną działalnością rolniczą oraz innymi zanieczyszczeniami. Niebezpieczeństwa wiązać się mogą równieŜ ze spadkiem poziomu wód gruntowych i zanikaniem zbiorników będących miejscem rozrodu. Wraz z ich zanikaniem przestają istnieć całe lokalne populacje, jako, Ŝe gatunek ten posiada dość słaby zmysł orientacji przestrzennej i nie podejmuje na lądzie długich migracji. Na terenie Dusznik Zdroju występuje nielicznie. Stwierdzono ją na jednym stanowisku. 3) Traszka górska B/III - ZagroŜeniem dla tego gatunku jest przede wszystkim zanieczyszczenie wód. Niebezpieczeństwa wiązać się mogą równieŜ ze spadkiem poziomu wód gruntowych i zanikaniem zbiorników będących miejscem rozrodu. Wraz z ich zanikaniem przestają istnieć całe lokalne populacje, jako Ŝe gatunek ten posiada dość słaby zmysł orientacji przestrzennej i nie podejmuje na lądzie długich migracji. Na terenie Dusznik Zdroju występuje nielicznie. Stwierdzono ją na jednym stanowisku. 4) Ropucha szara B/III - Jest to najbardziej zagroŜony ruchem kołowym płaz w Polsce. Na zmniejszanie się populacji tego gatunku ma wpływ takŜe zanikanie małych zbiorników wodnych i chemizacja rolnictwa. W Dusznikach-Zdroju stanowisko rozrodcze tego gatunku znaleziono tylko w jednym miejscu. Niemniej jest to jeden z pospolitszych gatunków płazów na terenie miasta. Poza okresem godowym spotykana na całym obszarze w lasach, ogrodach, na łąkach. 5) śaba trawna B/III, H/5 - Nie jest tak bardzo zagroŜona ruchem samochodowym jak ropucha szara, gdyŜ najczęściej wchodzi do wody na godowisko bezpośrednio ze strumienia. Jednak młode przeobraŜone osobniki padają ofiarą ruchu kołowego, gdyŜ pierwsze lata Ŝycia spędzają wyłącznie na lądzie, równieŜ podczas zimy. Na terenie Dusznik Zdroju jest dominującym gatunkiem płaza. Jej występowanie stwierdzono na dwóch stanowiskach. Osobniki juwenilne przez cały rok, a dorosłe poza okresem godowym, spotyka się na terenie całego miasta. Gady reprezentowane są na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój przez 4 gatunki: 1) Jaszczurka Ŝyworodna B/III - ZagroŜenia związane są przede wszystkim z brakiem dogodnych siedlisk, rozjeŜdŜaniem na poboczach dróg, gdzie często polują i wygrzewają się oraz bezpośrednim tępieniem tej jaszczurki przez ludzi (jako tzw. "miedzianki", uwaŜanej często za jadowitą i bardziej niebezpieczną od Ŝmii). Jedyną jego bronią jest zjawisko autotomii, czyli odrzucania ogona. Na terenie Dusznik Zdroju jego występowanie stwierdzono na dwóch stanowiskach. Ze względu na skryty tryb Ŝycia nie moŜna wykluczyć, Ŝe pojawia się równieŜ w innych miejscach. Jest dość pospolity Na Ziemi Kłodzkiej. 2) Padalec zwyczajny B/III - ZagroŜenia mogą być związane z chemizacją rolnictwa i zanikaniem terenów podmokłych, będących siedliskiem tego gatunku. Na terenie Dusznik Zdroju jej występowanie stwierdzono tylko na jednym stanowisku (w Podgórzu), gdzie tworzy jednak bardzo liczną populację 3) Zaskroniec zwyczajny B/III - ZagroŜenia wynikają ze zmniejszania się liczby płazów, a takŜe bezpośredniego tępienia przez ludzi. Na terenie Dusznik Zdroju stwierdzono występowanie tego węŜa tylko na jednym stanowisku. Na sąsiednich terenach równieŜ nie jest zbyt liczny. 4) śmija zygzakowata B/III - ZagroŜenia wynikają przede wszystkim z bezpośredniego tępienia tego gatunku przez ludzi pomimo, Ŝe jest on pod prawną ochroną gatunkową. Na terenie Dusznik Zdroju występowanie Ŝmii stwierdzono tylko w Podgórzu, gdzie tworzy stosunkowo liczną populację. Inwentaryzacja rzadkich i chronionych gatunków ryb i minogów występujących na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój objęła rzekę Bystrzycę Dusznicką i dwa jej bezimienne, lewobrzeŜne dopływy. Strona 65 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Na badanym terenie występuje tylko jeden gatunek ryb, który w Polsce objęty jest ochroną gatunkową. Jest nim głowacz pręgopłetwy, który jednak nie znajduje się na liście NATURA 2000. Głowacz pręgopłetwy, Cottus poecilopus. Jest prądolubnym gatunkiem składającym ikrę w gniazdach usytuowanych pod kamieniami. W trakcie rozwoju ikra jest strzeŜona przez samca, który w razie potrzeby natlenia. Z reguły zamieszkuje najwyŜej połoŜone odcinki górskich rzek i potoków odznaczających bystrym nurtem. Na terenie gminy Duszniki-Zdrój gatunek ten spotykany jest nielicznie w Bystrzycy Dusznickiej, na odcinku połoŜonym powyŜej miasta. Niewielką liczebność głowacza pręgopłetwego moŜna tłumaczyć ekstremalnymi warunkami egzystencji wynikającymi z duŜego podłuŜnego spadku rzeki. Teren gminy poprzecinany jest strumieniami, rzekami i innymi zbiornikami wodnymi, co sprzyja Ŝyciu i rozwojowi wielu gatunków owadów. W wodach Ŝyją równieŜ pijawki, małŜe, a w lasach licznie występują róŜne gatunki ślimaków. 2. Kierunki Biorąc pod uwagę takie cechy jak: naturalny charakter i stan zachowania fitocenoz, ich bogactwo gatunkowe oraz znaczenie zbiorowisk jako ostoi rzadkich lub zagroŜonych elementów flory, obszar miasta naleŜy uznać za bardzo interesujący pod względem obecności cennych typów siedlisk przyrodniczych (zwłaszcza górskich). W dolinach większości potoków notowano górskie zbiorowiska łęgowe. Towarzyszą im zwykle ziołorośla górskie, a w miejscach odlesionych takŜe wilgotne łąki ostroŜeniowe. Takie kompleksy fitocenoz, związane z kręgiem zbiorowisk łęgowych notowano m. in. w dolinach Młynówki, Białego i Wapiennego Potoku, Podgórki, Bystrzycy Dusznickiej. W środkowej części miasta, na wschodnich stokach głównego grzbietu (tzw. Czeski Grzebień) Gór Orlickich zachowały się w stanie zbliŜonym do naturalnego fragmenty buczyn górskich Ŝyznej buczyny sudeckiej (często w podzespole z czosnkiem niedźwiedzim) i kwaśnej buczyny górskiej, a takŜe innych lasów liściastych, np. jaworzyny z miesiącznicą trwałą. W rejonie Zieleńca na uwagę zasługują płaty ziołorośli górskich z udziałem gatunków górskich. Towarzyszą one m. in. zaroślom na terenach narciarskich. Elementem wyróŜniającym miasto są wilgotne łąki z obfitymi wystąpieniami pełnika europejskiego. Populacje pełnika w Górach Orlickich naleŜą do najobfitszych w Sudetach. W północnej części miasta spotykane są płaty ciepłolubnych muraw. Wykształcają się na południowych zboczach Nawojowej, Krzywego Zbocza i Wzgórza Rozalii. Zbiorowiska te są siedliskiem wielu zagroŜonych i chronionych gatunków roślin. Szczególnie cennym miejscem występowania licznej populacji gadów i płazów jest ostatni odcinek doliny, w której połoŜone jest Podgórze. Na szczególną uwagę zasługuje otoczenie dolnej stacji wyciągu, w pobliŜu pensjonatu Margarita oraz leŜącego poniŜej gospodarstwa. NajwyŜszym punktem jest skałka nad pensjonatem - miejsce bytowania dorosłych osobników salamandry plamistej, Ŝmii zygzakowatej, jaszczurki Ŝyworodnej, zaskrońców i padalców. Właściciele twierdzą, Ŝe po kaŜdym deszczu na schodach do pensjonatu widzą co najmniej 2-3 salamandry. PoniŜej skałki płynie strumień, w którym stwierdzono obecność larw salamandry. Gospodarz mający swoje obejście poniŜej, po powodzi 1997 roku zmienił bieg strumienia wypływającego z lasu i utworzył 2 stawy zastawkowe, w których hoduje ryby. Stawy te są miejscem godowania ropuchy szarej i Ŝaby trawnej. Potwierdzenia wymaga doniesienie o występowaniu węŜa gniewosza plamistego. Ze względu na mały obszar bogaty w zespół płazów i gadów oraz miejsce rozrodu salamandry plamistej proponuje się utworzyć na tym terenie rezerwat herpetologiczny Podgórze. Cała dolina strumienia moŜe zostać objęta dodatkowo ochroną jako zespół przyrodniczo-krajobrazowy Podgórze – Graniczna. WyróŜniającymi się obszarami i obiektami, predysponowanymi do utworzenia rezerwatu oraz włączenia ich do systemu Natura 2000 są: 1) Złota Sztolnia - uroczysko w wyrobisku dawnego kamieniołomu, w którym znajduje się jaskinia Złota Sztolnia powstała jako wynik zjawisk krasowych w soczewic skał wapiennych, wpływa do niej jeden z dopływów Białego Potoku. Na wilgotnych i cienistych skałkach przy wejściu do jaskini stwierdzono bogatą florę mchów i wątrobowców. Otoczenie jaskini porasta ziołoroślowy las liściasty, na polance nieopodal wykształciły się zbiorowiska źródliskowe oraz ziołoroślowe z dominacją wietlicy alpejskiej. W powyŜszych zbiorowiskach występuje wiele gatunków chronionych, górskich i zagroŜonych, np. Strona 66 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój śnieŜyca wiosenna, tojad dzióbaty, miesiącznica trwała, modrzyk górski, jaskier platanolistny, ciemierzyca zielona, pierwiosnka wyniosła, Ŝywiec dziewięciolistny. 2) Wzgórze Rozalii utworzenie rezerwatu na terenach leśnych oraz włączenie go do systemu Natura 2000. Ciepłolubne murawy oraz okrajki zajmują podszczytowe partie Wzgórza Rozalii (Wzg. Pustelnika) wznoszącego się nad Dusznikami. Fizjonomię murawom nadają głównie strzęplica piramidalna i stokłosa prosta. Rośnie tam kilkanaście gatunków chronionych i rzadkich lub zagroŜonych w Sudetach, np. goryczuszka orzęsiona, listera jajowata, dziewięćsił bezłodygowy, sparceta siewna i in. Oprócz muraw, w dolince niewielkiego cieku w podnóŜa zbocza wykształciły się łąki ostroŜeniowe. Część wzgórza porasta las mieszany, wiele drzew (szczególnie lipy drobnolistne) ma wymiary pomnikowe. W lesie znajduje się kapliczka. Zgodnie z treścią art. 44 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ustanowienie pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, uŜytku ekologicznego lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze uchwały rady gminy (Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju). Do objęcia ochroną prawną w formie uŜytku ekologicznego proponuje się następujące obszary: 1) Łąki koło Złotna - mokre łąki uŜywane ekstensywnie oraz murawy kserotermiczne w najdalej na północ wysuniętej części miasta; 2) Murawy kserotermiczne I - murawy kserotermiczne znajdujące się w północnej części miasta, na północ od torów kolejowych; 3) Murawy kserotermiczne II - murawy kserotermiczne znajdujące się w północnej części miasta, na północ od torów kolejowych; 4) Łąki śródmiejskie - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie oraz górskie łąki uŜytkowane ekstensywnie, połoŜone blisko centrum miasta. 5) Murawy kserotermiczne III - murawy kserotermiczne znajdujące się w północnej części miasta, na południe od torów kolejowych, na północny zachód od Wzgórza Rozalii (Pustelnika).. 6) Łąki z olszynami górskimi - mozaika siedlisk chronionych - murawy bliźniczkowe, mokre łąki uŜywane ekstensywnie, górskie łąki konietlicowe uŜywane ekstensywnie i nadrzeczne i nadpotokowe olszyny górskie, obejmujące część Koziej Hali, w północno-zachodniej części miasta; 7) Łąki na zachód od Granicznej - górskie łąki uŜytkowane ekstensywnie i górskie łąki konietlicowe uŜywane ekstensywnie połoŜone na zachód od Granicznej, przylegające do zachodniej granicy miasta ( 2 chronione siedliska); 8) Łąki pełnikowe w rejonie Granicznej - siedlisko chronione - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie z gatunkiem chronionym pełnikiem europejskim w centralnej części miasta, obok samotnego gospodarstwa; 9) Dolina Bystrzycy Dusznickiej wraz z dolinami dopływów - Do najcenniejszych fragmentów tego uŜytku naleŜą: kompleks wilgotnych zbiorowisk w dolinie potoku Młynówka, na wschód od Zieleńca (łęgi, ziołorośla, łąki ostroŜeniowe, lasy zboczowe), obszar źródliskowy Bystrzycy Dusznickiej w południowej części Zieleńca z bogatą florą mchów i wątrobowców, naturalne fragmenty buczyn sudeckich wzdłuŜ Ciągu Drwali (dolina Białego Potoku) i Drogi Ku Szczęściu (środkowa część miasta), górny bieg doliny Bystrzycy Dusznickiej wraz z jej dopływami - zbiorowiska łęgowe na terasie zalewowej oraz liczne dolinki dopływów lewo- i prawobrzeŜnych (gmina Szczytna Śląska), uchodzące źródliskowe jary ze stanowiskami interesujących gatunków (np. skrzypu olbrzymiego, rzeŜuchy trójlistkowej i in.). W Bystrzycy i jej dopływach odnotowuje się obecność populacji gatunku chronionego - głowacza pręgopłetwego i duŜej populacji pstrąga potokowego. 10) Pod Sołtysia Kopą - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie i Ŝyzne buczyny górskie połoŜone na południe od Granicznej, a na północ od Zieleńca (2 siedliska chronione); 11) Wysokogórskie ziołorośla i zarośla liściaste - siedlisko chronione wysokogórskie obejmujące ziołorośla i zarośla liściaste, połoŜone na północny wschód od góry Orlicy. Do objęcia ochroną prawną w formie uznania za pomnik przyrody (nieoŜywionej) proponuje się następujące obiekty i obszary: 1) Złota Sztolnia, która jest częściowo przeobraŜoną przez człowieka jaskinią, powstałą jako wynik zjawisk krasowych. Jaskinia powstała na kontakcie warstw skał osadowych. Krasowa część Złotej Sztolni utworzyła się na kontakcie niewielkiej soczewy dolomitu krystalicznego o długości wychodni sięgającej 230 m i Strona 67 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój szerokości ok. 40 m, z bogatymi w Ŝelazo łupkami łyszczykowymi. Są to skały serii strońskiej, w Górach Orlickich reprezentowanej przez liczne odmiany łupków metamorficznych, paragnejsy, porfiroidy, kwarcyty oraz marmury. Skały te zostały przeobraŜone w warunkach ciśnienia i temperatury odpowiadających ogniwu pośredniemu między facją zieleńcową i amfibolitową. Utwory serii strońskiej datowane są na górny proterozoik lub starszy paleozoik. Jaskinię, głębokości 20 metrów i długości ponad 170 metrów, tworzy sieć korytarzy i kilka komnat, między innymi: Sala Wysoka, Sala Końcowa, Sala z Głazami. Otwór wejściowy do jaskini znajduje się na wschodnim stoku Orlicy (1084 m n.p.m.) na wysokości 950 m n.p.m. Na wilgotnych i cienistych skałkach przy wejściu do jaskini stwierdzono bogatą florę mchów i wątrobowców. Otoczenie jaskini porasta ziołoroślowy las liściasty, na polance nieopodal wykształciły się zbiorowiska źródliskowe oraz ziołoroślowe z dominacją wietlicy alpejskiej. W powyŜszych zbiorowiskach występuje wiele gatunków chronionych, górskich i zagroŜonych, np. śnieŜyca wiosenna, tojad dzióbaty, miesiącznica trwała, modrzyk górski, jaskier platanolistny, ciemierzyca zielona, pierwiosnka wyniosła, Ŝywiec dziewięciolistny Powstanie Złotej Sztolni naleŜy wiązać ze średniowieczem, a dokładnie z XIV wiekiem, kiedy w tym rejonie zaczęto poszukiwać rud Ŝelaza. Roboty górnicze w Złotej Sztolni rozpoczęły się najprawdopodobniej pomiędzy 1350 a 1408 r. W tym okresie we wschodnim stoku Orlicy wydrąŜono stromo zapadającą sztolnię poszukiwawczą, w której natrafiono na naturalne kawerny i szczeliny krasowe. Dawna sztolnia stanowi korytarz wejściowy do jaskini. W 1800 r. poszerzono otwór wejściowy, co pozwoliło, od roku 1841 na udostępnienie Złotej Sztolni do zwiedzania. W roku 1872 Starania Komitetu Przyjaciół Przyrody Ziemi Kłodzkiej doprowadziły do przełoŜenia strumienia Złotego Potoczku wpadającego do otworu wejściowego, a w latach 1890–1891 w sztolni zainstalowano schody i Ŝelazne świeczniki, przystosowując ją w ten sposób do masowego ruchu turystycznego. Złota Sztolnia była podówczas reklamowana jako największa „marmurowa” jaskinia na Śląsku, a nawet na terenie całych Niemiec. Po 1920 roku silne opady deszczu spowodowały powstanie na przepływającym obok strumieniu bocznej, wpadającej do sztolni, odnogi, który spowodował stopniowe zapełnianie Złotej Sztolni materiałem wnoszonym przez wpadający od jaskini strumień, a przede wszystkim przez katastrofalne opady deszczu i powódź, które w 1998 r. Obfite deszcze i powodzie spowodowały wypełnienie korytarzy. DuŜe ilości masy ziemnej, zdeponowane poniŜej Mokrego Progu, całkowicie zamknęły początkowy odcinek i wejścia do poziomego Korytarza Bocznego. Korytarz został całkowicie wypełniony, aŜ po strop, gruzem skalnym, piaskiem i błotem. Być moŜe dalsze jego partie nie zostały zasypane. Jedyna droga zejścia w głąb jaskini, jaka obecnie pozostała, to stromy Korytarz Dług, który podczas powodzi pełnił rolę "kanału", którym woda wdzierała się do wnętrza górotworu. W konsekwencji cała trasa korytarza została wymyta i przepłukana oraz zarzucona wielkimi blokami skalnymi i fragmentami drzew, które wraz z wodą dostawały się do sztolni. Całkowitemu zasypaniu uległa Sala Końcowa oraz ostatni odcinek Korytarza Długiego. 2) Źródło Bystrzycy Dusznickiej - Tworzy je pięć duŜych wycieków usytuowanych poniŜej drogi Zieleniec – Lasówka na wysokości 820-830 m n.p.m. Są to źródła szczelinowo-rumoszowe o znacznych wydajnościach. Źródła te tworzą ciąg o przebiegu SE-NW, nawiązując do uskoku, wzdłuŜ którego występują takŜe inne źródła w tym obszarze (Kryza, 1975). Na wysokości 800 m n.p.m. występuje dolna granica krawędzi silnie spękanej strefy nasunięcia Zieleńca (szczeliny mają rozwartość do 5 mm), co stwarza korzystne warunki dla występowania zwiększonego wypływu wód podziemnych. Wydajność źródeł na wysokościach 800-850 m n.p.m. wyraźnie dominuje nad wydajnościami w innych przedziałach wysokościowych w zlewni górnej Bystrzycy Dusznickiej (Bartnik i Walisch, 1997) Do objęcia ochroną w formie stanowiska dokumentacyjnego proponuje się odsłonięcie geologiczne Jeleń - nieczynny kamieniołom na zboczu Jelenia (801 m n.p.m.). Kozia Hala, rozległa polana połoŜona na zboczach Jelenia około 2,5 km na południowy zachód od Dusznik, od XVIII wieku była obszarem prowadzenia prac poszukiwawczych i eksploatacji rud metali. Wydobywano tam równieŜ wapienie krystaliczne dla pobliskiego wapiennika. W rezultacie powstał kamieniołom, w którego ścianie odsłonił się niewielki otwór wejściowy obiektu zwanego jaskinią albo Schroniskiem w Granicznej. W publikacji z 1954 r. opisuje Jaskinie w Granicznej jako obszerna wnękę o siedmiometrowej długości, z resztkami szaty naciekowej w partii przyotworowej i skalnym spągiem. Sytuacja uległa zmianie w połowie 1957 r., gdy wznowiono eksploatacje w kamieniołomie. W trakcie robót wiertniczych pod ładunki wybuchowe odsłonięto głębszą, dotychczas skrytą za rumowiskiem, partię jaskini. Niewielka i niska (nieco ponad metrowa) komora wypełniona była śnieŜnobiałymi naciekami stalaktytów i stalagmitów osiągającymi długość trzydziestu centymetrów, Piękna dodawały nacieki rurkowe i laskowe oraz draperie. Niezwykłe bogactwo form naciekowych było, wynikiem silnego spękania skały, umoŜliwiającego migracje znacznych ilości wody. System jaskiniowy był prawdopodobnie jeszcze rozleglejszy (w sali znajdowały się dwa zaciski, mogące prowadzić do kolejnych komór. Dalsza eksplorację uniemoŜliwiła jednak konieczność rozpoczęcia robót strzałowych. Strona 68 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Polityka przestrzenna gminy powinna bazować na wywaŜeniu pomiędzy aktywną ochroną zasobów przyrodniczych i ich promocją, a rozwojem przestrzennym (który powinien przebiegać w oparciu o te zasoby). ZrównowaŜony model rozwoju gminy powinien zapewnić zachowanie takich wskaźników rozwoju, które zagwarantują wysoką jakość zamieszkania i optymalną warunki wypoczynku na jej obszarze nie powodując jednocześnie zachwiania równowagi biocenotycznej. Realizacja kierunków zagospodarowania przestrzennego w zakresie przeznaczenia terenów pod: zabudowę mieszkaniową wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą (MN, MIN/U), zabudowę usługową (U/MN, UP, UT, US, UTn, MUZ, UT/US), obsługę komunikacji (parkingi samochodowe) - KS, trasy narciarskie, wyciągi narciarskie oraz urządzenia im towarzyszące (nowo projektowane), ewentualną wycinkę lasu (wylesienie) - moŜliwa będzie po przeprowadzeniu procedury oceny oddziaływania na środowisko, która wykaŜe brak znacząco negatywnego wpływu na przyrodę Obszaru Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i' Orlickie" oraz projektowany Specjalny Obszary Ochrony siedlisk Natura 2000 „Góry Orlickie" i Obszar Specjalnej Ochrony ptaków Natura 2000 „Góry Stołowe". Na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego winna zostać przeprowadzona szczegółowa analiza w oparciu o najbardziej aktualne dane przyrodnicze dla tych wszystkich terenów określonych w niniejszym studium, dla których w prognozie oddziaływania na środowisko wskazano miejsca potencjalnych konfliktów pomiędzy ustaleniami studium a siedliskami przyrodniczymi. W stosunku do występujących na terenie objętym projektem studium stanowisk chronionych gatunków roślin i zwierząt obowiązują przepisy ustawy o ochronie przyrody oraz zakazy określone w przepisach odrębnych. II-3.5. 1. Ochrona krajobrazu Uwarunkowania 1) Znaczna cześć obszaru gminy miejskiej Duszniki-Zdrój (za wyjątkiem najsilniej zurbanizowanej części miejskiej) znajduje się w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich. Podstawą prawną dla utworzenia i funkcjonowania obszaru jest Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego Nr 4 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bystrzyckie i Orlickie (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2008 r. Nr 53, poz. 715). Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich o powierzchni 22 500 ha obejmuje swym zasięgiem główne grzbiety górskie dwóch pasm Sudetów Środkowych: Góry Bystrzyckie w całości oraz połoŜoną na terytorium Polski północno-wschodnią część Gór Orlickich, wraz ze znajdującymi się w ich obrębie: rezerwatami przyrody, utworami geologicznymi, korytarzami ekologicznymi oraz wartościowymi krajobrazowo terenami o róŜnych ekosystemach. Szerzej obszar ten został opisany w rozdziale II-3.4. Ochrona przyrody, ust. 1 Uwarunkowania, pkt 3. 2) Historyczny układ urbanistyczny Dusznik-Zdroju został w duŜym stopniu zachowany (składa się z dwóch odrębnych części: miasta i uzdrowiska). Najistotniejszymi komponentami krajobrazu kulturowego na omawianym obszarze są: a) część staromiejska, obejmująca: Rynek, pl. Warszawy, ul. Krakowską, ul. H. Sawickiej, ul. Wybickiego, ul. Świerczewskiego, ul. Słowackiego, ul. Kłodzką, ul. Stromą, ul. Zamkowa, ul. Bohaterów Getta i ul. Mickiewicza, b) część uzdrowiskowa obejmująca ulice: Parkową, Zieloną, Zdrojową, Klubową, Wojska Polskiego i Podgórską. Obszary te zostały w znacznym stopniu objęte ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków zespołu staromiejskiego (nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r.) oraz parku zdrojowego (nr rej. 1166/Wł z 28 marca 1986 r., data ostatniej aktualizacji: 1984 r.). Rynek miasta i jego główna ulica (obecnie ul. Kłodzka) załoŜone ą na stromej terasie opadającej w kierunku wschodnim. Duszniki zostały załoŜone na prawie niemieckim, najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIV w (brak zachowanego dokumentu lokacyjnego). Rynek ma formę zbliŜoną do kwadratu, o nieco dłuŜszych bolach wschodnim i zachodnim. Do pierwotnych, zachowanych do dzisiaj ulic (ul. Kłodzkiej i Świerczewskiego) dodano wychodzące pod kątem prostym z naroŜnika północnego – obecną ul. Słowackiego, z naroŜnika południowo-wschodniego - obecną ul. Mickiewicza a z naroŜnika południowo-zachodniego - obecną ul. Hanki Sawickiej. Strona 69 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Do najwaŜniejszych, historycznych obiektów w obrębie historycznego miasta naleŜą: zachowane pierzeje Rynku oraz pręgierz, kościół pod wezwaniem Matki BoŜej RóŜańcowej (pierwotnie kościół ewangelicki z1845 r.) wraz ze starym cmentarzem przy ul. Słowackiego, barokowy kościół pod wezwaniem św. Piotra i Pawła (1708-30) przy ul. Kłodzkiej 15 oraz Muzeum Papiernictwa przy ul. Kłodzkiej 42, mieszczące się w dawnym młynie papierniczym (odbudowanym po powodzi w 1605 r.). Rozwój części uzdrowiskowej miasta nastąpił w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Pierwsze wzmianki o wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Powstały pawilony, zajazdy, pierwsze urządzenia kąpielowe, dom towarzyski. Z roku na rok wzrastała frekwencja tak, Ŝe na początku XIX w. Duszniki znane były niemal w całej Europie. Po 1945 r. Duszniki stały się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk i wczasowisk w Polsce. JuŜ w 1946 r. zorganizowano tutaj I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, dawne pensjonaty i hotele zamieniono na szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i domy wczasowe. Zlikwidowano stare ujęcia wód mineralnych i wybudowano nowe, wraz z Pijalnią Wód Mineralnych. Do najwaŜniejszych obiektów na obszarze Parku Zdrojowego naleŜą: Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina (tzw. Dworek Chopina), Pijalnia Wód Mineralnych i Hala Spacerowa, Pomnik Chopina, Kolorowa Fontanna oraz pięć źródeł wód mineralnych wykorzystywanych w celach leczniczych: Pieniawa Chopina, Jan Kazimierz, Agata, Jacek i B-4. Park Uzdrowiskowy, początkowo ukształtowany jako regularny ogród pomiędzy budynkami zdroju, powiększany na przestrzeni XIX w. w kierunku południowym. Z miastem połączony aleją lipowo klonową (z domieszką kasztanowców), o dł. ok. 700 m., obustronnie obsadzoną drzewami w poł. XIX w. Centralną część parku stanowi wnętrze o regularnym, geometrycznym układzie parterów kwiatowych, z 4 fontannami na osi środkowej. Trawniki podkreślone formowanymi cisami, bukszpanowymi obwódkami i grabowymi Ŝywopłotami, posiadają bordiury kwiatowe. Drzewostan parku stanowią gatunki liściaste (20) i iglaste (12), m.in. lipy drobnolistne, klony pospolite i jawory, kasztanowce. Wśród aklimatyzowanych występują: klon palmowy purpurowy, buk pospolity odm. wąskolistna, cyprysik nutkajski, jedlica Douglasa. Na terenie parku zarejestrowano 6 pomników przyrody: 4 lipy drobnolistne (obw. 316, 363, 421 i 760 cm oraz 2 buki pospolite o obw. 312 i 365 cm). Od roku 1998 (po powodzi) wymieniono bitumiczną nawierzchnię ścieŜek (asfalt zastąpiono kostką granitową i betonową oraz naturalnym kruszywem, stabilizowanym ), wykonano pielęgnację drzew z wycinką sanitarną oraz leczenie drzew pomnikowych, uzupełniono ubytki drzew w alejach, dosadzono drzewa i krzewy ozdobne. ZałoŜono trawniki kwiatowe w części centralnej, uzupełniając i wymieniając fragmenty Ŝywopłotów. Wprowadzono stylowe lamy parkowe, ławki i kosze na śmieci. 3) Wyjątkowe połoŜenie Dusznik-Zdroju w obniŜeniu dolin Bystrzycy Dusznickiej i jej zachodnich (lewobrzeŜnych) dopływów: Braneckiej Wody i Jastrzębnika, zachowany, historyczny układ urbanistyczny oraz zachowana w duŜej mierze, historyczna tkanka miejska, stanowią o ogromnej wartości krajobrazowej obszaru. W dotychczasowych opracowaniach planistycznych studiach historycznych wskazywano do ochrony następujące obszary: a) zespół staromiejski i park zdrojowy – jako obszary uznane za szczególnie waŜne jako świadectwo historycznej przeszłości i posiadające cechy układu przestrzennego nienaruszonego lub jedynie nieznacznie przekształconego (obszary wskazane jako strefa „A” ścisłej ochrony konserwatorskiej), b) cztery obszary miasta zachowane w stosunkowo dobrym stanie (obszary wskazane jako strefa „B” ochrony konserwatorskiej): − obszar zabytkowy pomiędzy drogą krajowa nr 8, dworcem kolejowym a skrzyŜowaniem ul. Świerczewskiego z ul. Dworcową, − obszar w rejonie ul. Wybickiego, Słonecznej i Orzechowej wraz z zabudową ul. Krakowskiej i Zdrojowej, − obszar doliny Bystrzycy Dusznickiej na południe od Zdroju wraz z ul. Graniczną, − obszar dawnej huty, obecnie Ośrodka Wypoczynkowego „Blachownia” w Dolinie StrąŜyskiej, c) sylweta miasta widoczna z z drogi krajowej nr 8 od strony wjazdu do miasta z kierunku Kłodzka rozciągająca się w kierunku południowym z widokiem na Muzeum Papiernictwa, górę Nawojową i w kierunku północnym - na stoki Krzywego Zbocza (strefa „E” ochrony ekspozycj). 4) Krajobraz kulturowy został zaburzony i zdegradowany poprzez wprowadzenie w obręb miasta budynków o formie architektonicznej i gabarytach całkowicie odbiegających od tradycji budowlanej Strona 70 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój miasta i regionu. Na południowy wschód od Bystrzycy Dusznickiej i na południe od Muzeum Papiernictwa, w rejonie ul. Wojska Polskiego, Osiedlowej, Sportowej i Sprzymierzonych zlokalizowano Osiedle Chopina o dysharmonijnej, wielkopłytowej architekturze oraz wysokości budynków wynoszącej 5 kondygnacji (parter i cztery piętra), raŜąco odbiegającej od gabarytów zabudowy historycznej miasta (w obrębie Rynku zabudowa posiada na ogół uŜytkowy parter, dwa piętra mieszkalne oraz poddasze). Na terenie osiedla zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Im. Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny (ul. Sprzymierzonych 6) oraz Gimnazjum Publiczne w DusznikachZdroju (ul. Sportowa 6). TakŜe w bezpośrednim sąsiedztwie osiedla, na obszarze stanowiącym „bramę” pomiędzy Starym Miastem a Zdrojem, zlokalizowano wiele obiektów o niskich walorach architektonicznych (zespół pawilonów handlowych i gastronomicznych oraz garaŜe). Zabudowa Dusznik-Zdroju zlokalizowana po północnej stronie drogi krajowej nr 8 jest w zasadzie całkowicie oderwana (funkcjonalnie, estetycznie i gabarytowo) od historycznej, śródmiejskiej tkanki miasta. W krajobrazie dominują obiekty Zakładu Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. (ZEM) przy ul. Karola Świerczewskiego 14 oraz stacja paliw koncernu Orlen, usytuowana u zbiegu ulic Dworcowej i Kłodzkiej. W sąsiedztwie tych obiektów znalazły się takŜe zabudowania Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Salus Centrum Medyczne Sp. z o.o. (ul. Dworcowa 9) oraz supermarket sieci Biedronka. Dalej, na północ od terenu ZEM, przy ul. Polnej znajdują się obiekty Zakładu Energetycznego "Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku. Cały obszar nabrał charakteru zindustrializowanego. 2. Kierunki 1. Działania związane z ochroną krajobrazu (naturalnego oraz kulturowego) na obszarze Dusznik-Zdroju powinny opierać się na realizacji postanowień wynikających z przepisów prawa oraz ustanowionych na ich podstawie form ochrony, a w szczególności: 1) ustanowienia Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich; 2) objęcia wpisem do rejestru zabytków zespołu staromiejskiego (nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r.) oraz parku zdrojowego (nr rej. 1166/Wł z 28 marca 1986 r., data ostatniej aktualizacji: 1984 r.). 2. Za szczególnie istotne uznaje się działania samorządu polegające na ustanawianiu prawnych form ochrony krajobrazu (w drodze uchwały Rady Miejskiej) w postaci: 1) zespołów przyrodniczo-krajobrazowych – dla fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne; 2) pomników przyrody – dla pojedynczych tworów przyrody Ŝywej i nieoŜywionej (lub ich skupisk) o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej; 3) ustalonych w planach miejscowych właściwych zasad i parametrów zagospodarowania terenu (np. poprzez wprowadzanie stref ochrony konserwatorskiej, ograniczeń intensywności i wysokości zabudowy, precyzyjne określanie jej formy architektonicznej i kolorystyki itp.). 3. Konieczne jest podejmowanie działań zmierzających zarówno do ochrony obszarów posiadających duŜe walory krajobrazowe i wartość kulturową, jak i do ich ekspozycji. W tym celu naleŜy zmierzać do eliminowania istniejących elementów krajobrazu kulturowego degradujących krajobraz oraz zapobiegać powstawaniu nowej zabudowy, nie harmonizującej z otoczeniem. 4. Oprócz informacji zawartych w niniejszym rozdziale, szczegółowe dane oraz dyspozycje w zakresie ochrony krajobrazu zawarto w następujących rozdziałach Studium: 1) rozdział II-2. Ład przestrzenny i wymogi jego ochrony, w szczególności II-2.2. Kierunki, w zakresie obszarów wymagających przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji; 2) rozdział II-3. Ochrona środowiska, przyrody, krajobrazu i uzdrowisk, a w szczególności: a) II-3.1. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna – w zakresie lasów ochronnych, które oprócz funkcji glebochronnych, wodochronnych, uzdrowiskowo-klimatycznych i rekreacyjno-wypoczynkowych posiadają istotne znaczenie krajobrazowe; b) II-3.4. Ochrona przyrody – w zakresie: - otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych, - Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich, - Proponowanych do objęcia ochroną: 4 rezerwatów przyrody, 1 zespołu przyrodniczokrajobrazowego oraz 2 pomników przyrody nieoŜywionej; Strona 71 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój c) II-3.6. Uzdrowisko – w zakresie ustanowienia stref A, B i C ochrony uzdrowiskowej oraz warunków, jakie są wymagane przy zagospodarowaniu terenów znajdujących się w zasięgu poszczególnych stref. 3) Rozdział II-4. Dziedzictwo kulturowe i ochrona zabytków, szczególnie w zakresie: a) II-4.1. Zabytki nieruchome – w zakresie objęcia wpisem do rejestru zabytków zespołu staromiejskiego i parku zdrojowego, b) II-4.3. Strefy ochrony konserwatorskiej – w zakresie propozycji ustanowienia stref ochrony konserwatorskiej ścisłej, podstawowej i ekspozycji. II-3.6. 1. Uzdrowisko Uwarunkowania Duszniki-Zdrój to jedno z najstarszych uzdrowisk w Polsce. Zdrój jest połoŜony w głębokiej dolinie o dość stromych stokach, usytuowanej pomiędzy szczytami góry Nawojowej (674 m n.p.m.) i Miejskiej Górki (609 m n.p.m.). Od południa jego pierwotną granicę stanowiło ujście potoku Podgórna do Bystrzycy Dusznickiej u stóp góry Ołtarz. W późniejszym okresie Zdrój rozwinął się w Dolinie Bystrzycy, wzdłuŜ drogi prowadzącej do Zieleńca (obecnie ul. Wojska Polskiego), z granica zaznaczoną w rejonie tzw. „Blachowni (miejsca usytuowania XIX - wiecznej huty w tzw. Dolinie StrąŜyskiej, między stokami góry Koniuch i Ołtarz). Rozwój części uzdrowiskowej miasta nastąpił w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Pierwsze wzmianki o wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Od tego momentu rozpoczął się dynamiczny rozwój uzdrowiska. Powstały pawilony, zajazdy, pierwsze urządzenia kąpielowe i dom towarzyski. Z roku na rok wzrastała frekwencja tak, Ŝe na początku XIX w. Duszniki znane były niemal w całej Europie. Po 1945 r. Duszniki stały się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk i wczasowisk w Polsce. JuŜ w 1946 r. zorganizowano tutaj I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, dawne pensjonaty i hotele zamieniono na szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i domy wczasowe. Zlikwidowano stare ujęcia wód mineralnych i wybudowano nowe wraz z Pijalnią Wód Mineralnych. Zaplecze części uzdrowiskowej stanowią obecnie: Zakład Przyrodoleczniczy świadczący pełną gamę usług leczniczych, dwa szpitale uzdrowiskowe, liczne sanatoria, ośrodki wypoczynkowe, hotele, pensjonaty, restauracje, kawiarnie i bary. Lecznictwo Uzdrowiskowe oparte było dotychczas na strefach ochrony uzdrowiskowej szczegółowo określonych w Tymczasowym Statucie Uzdrowiska (uchwała Nr XLV/223/2006 Rady Miasta DusznikiZdrój z dnia 30 marca 2006 r.). Zgodnie z treścią art. 39 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005r. Nr 167, poz..1399 z późn. zm.) został opracowany Operat uzdrowiskowy, zawierający kompleksową wiedzę o miejscowości uzdrowiskowej. Operat wprowadza zmiany w stosunku do dotychczasowych zasad uŜytkowania i zagospodarowania terenów w granicach poszczególnych stref, tj. wprowadza zmniejszenie obszaru strefy „A” ochrony uzdrowiskowej w sąsiedztwie jej granicy z Gminą Szczytna (tereny wolne od zabudowy), zmniejsza i przesuwa obszar strefy „B” ochrony uzdrowiskowej w zachodniej części dotychczasowej strefy ”B” (z odsunięciem od granicy Polski z Republiką Czeską) oraz dostosowuje do aktualnych przepisów prawa strefę „C” (do całego obszaru Gminy Duszniki-Zdrój). Tym samym nastąpiła korekta przebiegu granic obszarów ochrony uzdrowiskowej, z jednoczesnym utrzymaniem i kontynuacją wiodącej funkcji gminy, jaką jest funkcja uzdrowiskowa. Zgodnie z cytowaną wyŜej ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz..1399 z późn. zm.), gmina miejska Duszniki-Zdrój spełnia łącznie następujące warunki: 1) posiada złoŜa naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych Najcenniejszym zasobem naturalnym omawianego obszaru i jednocześnie jedyną kopaliną wydobywaną na nim, są wody lecznicze; w Dusznikach-Zdroju, eksploatowanych jest kilka ujęć wód mineralnych, w tym: „Pieniawa Chopina", „Jan Kazimierz", „B-4”, Agatka”, „B-3” „Jacek” oraz woda z odwiertu „Nr 39”. Są to szczawy Ŝelaziste wodoro-węglanowo-magnezowo-sodowe z dodatkiem składników swoistych: Ŝelaza, krzemu, niekiedy radonu o średniej wydajności, mineralizacji około 2 g/dm3 i wysokiej zawartości wolnego CO2, z temperaturą w granicach 12 – 19,1 °C na wypływie (w odwiertach). Wszystkie te wody otrzymały świadectwa (Nr1/DZ, Nr2/DZ, Nr3/DZ, Nr4/DZ i Nr5/DZ wydane przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska Sp. z o.o. w Katowicach), potwierdzające ich właściwości lecznicze. Strona 72 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 2) posiada klimat o potwierdzonych właściwościach leczniczych Klimat i bioklimat Dusznik-Zdroju cechuje się właściwościami leczniczymi i profilaktycznymi, które mogą być wykorzystywane w leczeniu klimatycznym chorób reumatologicznych, ortopedycznych, laryngologicznych i kardiologicznych. Klimat Uzdrowiska Duszniki-Zdrój uzyskał w dniu 27 sierpnia 2008 r. „Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu”, wydane przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie 3) na jej obszarze znajdują się zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego Uzdrowisko Duszniki-Zdrój świadczy usługi balneologiczne, mając do dyspozycji sanatoria, szpitale uzdrowiskowe, pijalnie wód mineralnych, zakład przyrodoleczniczy, przychodnie, obiekty rekreacyjne, sale gimnastyczne i obiekty kulturalne. Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są szpitale uzdrowiskowe, sanatoria uzdrowiskowe oraz przychodnie uzdrowiskowe. Wśród waŜniejszych obiektów na obszarze uzdrowiska naleŜy wymienić szpitale uzdrowiskowe: Nr I Pawilon A „Jan Kazimierz” przy ul. Zielonej 23, Nr I „Jan Kazimierz” Pawilon B przy ul. Wojska Polskiego 23, i Nr II Pawilon „Chopin” przy ul. Zielonej oraz sanatoria: Nr III „Moniuszko” przy ul. Zdrojowej 40, „Chemik” przy ulicy Wojska Polskiego 17, „Muza” przy ul. Wojska Polskiego 31 oraz „Zimowit” przy ulicy Chopina 3. 4) spełnia określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska Oceny stanu sanitarnego powietrza, dokonał na podstawie danych ze stałej stacji pomiarowej zanieczyszczenia powietrza zlokalizowanej w strefie A i B ochrony uzdrowiskowej przy ulicy Zielonej a nadzorowanej przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu, zespół pracowników Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie. Z prac powyŜszego zespołu powstał dokument „Właściwości lecznice klimatu Uzdrowiska Duszniki-Zdrój”, w którym zawarto wyniki badań i analiz. Na podstawie zaprezentowanych wyników stwierdzono, Ŝe stan czystości powietrza spełnia normy sanitarne przewidziane dla uzdrowisk. Ten sam zespół pracowników dokonał oceny klimatu akustycznego uzdrowiska DusznikiZdroju, na podstawie badania natęŜenia hałasu przeprowadzonego w dniach 4 czerwca oraz 24 i 25 lipca 2008r. Stwierdzono, Ŝe warunki akustyczne uzdrowiska Duszniki-Zdrój są korzystne dla leczenia klimatycznego - w punktach pomiarowych usytuowanych na terenie uzdrowiska nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm wartości poziomu hałasu. 5) posiada infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, w zakresie transportu zbiorowego, oraz prowadzi gospodarkę odpadami. Gmina miejska Duszniki-Zdrój posiada niezbędne wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną, systemy komunikacji oraz gospodarki odpadami. Miasto zaopatrywane jest w wodę z sieci wodociągowej (za wyjątkiem Zieleńca i Podgórza gdzie zlokalizowane są indywidualne ujęcia wody). Ścieki odprowadzane są zbiorczym kolektorem kanalizacji sanitarnej do oczyszczalni w Polanicy Zdroju. Obecnie większa część miasta jest skanalizowana (pozostaje do realizacji II etap budowy kanalizacji w Zieleńcu). Zgazyfikowany jest obszar śródmiejski - zaopatrzenie w gaz odbywa się z gazociągu GZ-50 relacji Kłodzko – Kudowa-Zdrój (dzielnice Podgórze, /Zieleniec i Wapienniki nie posiadają rozdzielczej sieci gazowej). Zaopatrzenie w ciepło na terenie miasta odbywa się z lokalnych kotłowni (jest ich ponad 100) i palenisk domowych. Na terenie miasta (w części północnej, w pobliŜu ZEM) zlokalizowany jest Główny Punkt Zasilania. Wszystkie obiekty mieszkalne, usługowe i produkcyjne w Dusznikach-Zdroju zaopatrzone są w energię elektryczną. Miejscem odzysku lub unieszkodliwiana odpadów komunalnych jest składowisko odpadów przy ul. Polnej w Polanicy-Zdroju. Gmina Duszniki-Zdrój naleŜy do Międzygminnego Związku Celowego powołanego do stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami w Powiecie Kłodzkim. Przez teren miasta przebiega droga krajowa nr 8 (E67) (w ciągu tej drogi biegną ulice: Karola Świerczewskiego i Kłodzka), droga wojewódzka nr 389 (Autostrada Sudecka, na odcinku przebiegającym przez gminę miejską zwana Drogą Orlicką), droga powiatowa 3301D, droga powiatowa nr 3241D oraz drogi gminne. Przez Duszniki-Zdrój przebiega takŜe linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój (ze stacją przy ul. dworcowej). Jest to linia drugorzędna, jednotorowa, czynna na całej długości i jednocześnie – niezelektryfikowana. Biegnie z Kłodzka przez Polanicę Zdrój, Szczytną, Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki do Kudowy Zdroju. Połączenia z „dzielnicami” Podgórze i Zieleniec odbywają się komunikacją autobusową obsługiwaną przez PKS Kłodzko. RównieŜ połączenia międzymiastowe gestii zdominowane są przez firmę PKS za wyjątkiem prywatnej linii autobusowej Kudowa Zdrój – Kraków. Strona 73 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Zgodnie z ustaleniami Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego zatwierdzonego uchwałą Nr XLVIII/873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 r., Duszniki-Zdrój zakwalifikowano do grupy ośrodków lokalnych o wiodącej funkcji uzdrowiskowej, turystyczno-rekreacyjnej i usługowej. Funkcja uzdrowiskowa gminy wraz z obiektami obsługi uzdrowiska skupia się poza centrum, w południowej części miasta, w dolinie rzeki Dusznicy Kłodzkiej, gdzie zlokalizowane są zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego oraz obiekty usługowe, domy wczasowe, hotele, pensjonaty. Strefa "A" ochrony uzdrowiskowej posiada powierzchnię 210 ha i obejmuje: − istniejące obiekty związane bezpośrednio z lecznictwem uzdrowiskowym (zakład przyrodoleczniczy, szpitale uzdrowiskowe i sanatoria) zgrupowane przy Parku Zdrojowym, − tereny zainwestowane we wschodniej i południowej części miasta, − Park Zdrojowy, − istniejące tereny nie zainwestowane stanowiące uzupełnienie funkcji uzdrowiskowej; − pozostałe istniejące tereny zainwestowane; − przyległe tereny leśne, otaczające uzdrowisko od północnego wschodu. Tereny leśne stanowią 147 ha natomiast łąki i zieleń urządzona - 19 ha. Razem tereny zielone wynoszą 166 ha, co stanowi 79% powierzchni strefy „A” (aktualna powierzchnia normatywna dla strefy „A” wynikająca z przepisów odrębnych dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego to minimum 65% terenów biologicznie czynnych). Strefa "B" ochrony uzdrowiskowej posiada powierzchnię 475 ha i obejmuje: − sąsiadujące z obszarem „A” tereny istniejącego zainwestowania obejmującego centrum miasta Duszniki-Zdrój, − tereny rolne i leśne na północ i wschód od jednostki zurbanizowanej, − przyległe tereny zabudowane budownictwem mieszkaniowym jednorodzinnym i wielorodzinnym, w tym o charakterze pensjonatowym i usługowym, − tereny przewidziane do zainwestowania zlokalizowane na północnym i zachodnim terenie od rzeki, leśne otaczające uzdrowisko od wschodu, zachodu i południa. Tereny leśne stanowią 198 ha natomiast łąki i zieleń urządzona - 219 ha. Razem tereny zielone wynoszą 417 ha, co stanowi 88% powierzchni strefy „B” (aktualna powierzchnia normatywna dla strefy „B” to minimum 50% terenów biologicznie czynnych). Strefa "C" ochrony uzdrowiskowej posiada powierzchnię 1541 ha i pokrywa się z granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju. Tereny leśne stanowią 938 ha natomiast łąki i zieleń urządzona - 422 ha. Razem tereny zielone wynoszą 1360 ha, co stanowi 88% powierzchni strefy „C”. 2. Kierunki 1) W strefie "A", gdzie odbywa się lecznictwo uzdrowiskowe, wskaźnik powierzchni terenów zielonych (biologicznie czynnych) powinien wynosić nie mniej niŜ 65 % powierzchni strefy oraz minimalną powierzchnię nowo wydzielanych działek, chyba, Ŝe z przepisów odrębnych dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego wynika inaczej. 2) W strefie ochrony uzdrowiskowej „A” zabrania się, zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi lecznictwa uzdrowiskowego: a) budowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235): − zakładów przemysłowych, − budynków mieszkalnych jednorodzinnych 9) i wielorodzinnych, − garaŜy wolno stojących, − obiektów handlowych o powierzchni uŜytkowania większej niŜ 400 m 2 , − stacji paliw oraz punktów dystrybucji produktów naftowych, − autostrad i dróg ekspresowych, − parkingów naziemnych o liczbie miejsc postojowych większej niŜ 15% miejsc noclegowych w szpitalach uzdrowiskowych, sanatoriach uzdrowiskowych i pensjonatach, nie większej jednak niŜ 30 miejsc postojowych, oraz parkingów naziemnych przed obiektami usługowymi o liczbie miejsc postojowych nie większej niŜ 10, Strona 74 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − stacji bazowych telefonii ruchomej, stacji nadawczych radiowych i telewizyjnych, stacji radiolokacyjnych i innych emitujących fale elektromagnetyczne, z wyłączeniem urządzeń łączności na potrzeby słuŜb bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa, z zastrzeŜeniem Ŝe urządzenia te będą oddziaływały na środowisko polami elektromagnetycznymi o poziomie nie wyŜszym niŜ określone dla strefy „B”, − obiektów budowlanych mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, w szczególności takich jak: warsztaty samochodowe, wędzarnie, garbarnie, z wyjątkiem obiektów budowlanych słuŜących poprawie stanu sanitarnego uzdrowiska, w szczególności takich jak: sieć wodno-kanalizacyjna, sieć gazowa, kotłownie gazowe, wiercenia wykonywane w celu ujmowania wód leczniczych, − zapór piętrzących wodę na rzekach oraz elektrowni wodnych i wiatrowych; b) uruchamiania składowisk odpadów stałych i płynnych, punktów skupu złomu i punktów skupu produktów rolnych, składów nawozów sztucznych, środków chemicznych i składów opału; c) uruchamiania pól biwakowych i campingowych, budowy domków turystycznych i campingowych; d) prowadzenia targowisk, z wyjątkiem punktów sprzedaŜy pamiątek, wyrobów ludowych, produktów regionalnych, w formach i miejscach wyznaczonych przez gminę; e) prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm. 10) ); f) trzymania zwierząt gospodarskich w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 133, poz. 921, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, z 2009 r. Nr 223, poz. 1775 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857); g) organizacji rajdów samochodowych i motorowych; h) organizowania imprez masowych w rozumieniu ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 152, poz. 1021), zakłócających proces leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, i działalności o charakterze rozrywkowym zakłócającej ciszę nocną w godz. 22 00 –6 00, z wyjątkiem imprez masowych znajdujących się w harmonogramie imprez gminnych; i) pozyskiwania surowców mineralnych innych niŜ naturalne surowce lecznicze; j) wyrębu drzew leśnych i parkowych, z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych; k) prowadzenia robót melioracyjnych i innych działań powodujących niekorzystną zmianę istniejących stosunków wodnych; l) prowadzenia działań mających negatywny wpływ na fizjografię uzdrowiska i jego układ urbanistyczny lub właściwości lecznicze klimatu. 3) W strefie "B" stanowiącej otulinę strefy "A" wskaźnik powierzchni terenów zielonych (biologicznie czynnych) powinien wynosić nie mniej niŜ 50 % powierzchni strefy oraz minimalną powierzchnię nowo wydzielanych działek, chyba, Ŝe z przepisów odrębnych dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego wynika inaczej. 4) W strefie ochronnej „B” zabrania się, zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi lecznictwa uzdrowiskowego: a) budowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane: − stacji paliw, bliŜej niŜ 500 m od granicy strefy „A” ochrony uzdrowiskowej, − urządzeń emitujących fale elektromagnetyczne, będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm. 11) ), oddziałujących na strefę „A” ochrony uzdrowiskowej polami elektromagnetycznymi o poziomach wyŜszych niŜ dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych – charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych – dla miejsc dostępnych dla ludności, określone na podstawie art. 122 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm. 12) ), − parkingów naziemnych o liczbie miejsc postojowych powyŜej 50, z wyjątkiem podziemnych i naziemnych parkingów wielopoziomowych; b) wyrębu drzew leśnych i parkowych, z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych i wyrębu określonego w planie urządzenia lasu; Strona 75 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój c) budowy lub innych czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a, d oraz pkt 2, 9, 11 i 12. 5) W strefie „C” ochrony uzdrowiskowej zabrania się budowy lub innych czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a, pkt 9, 11 i 12 oraz w ust. 4 pkt 2. II-4. DZIEDZICTWO KULTUROWE I OCHRONA ZABYTKÓW (art. 10 ust. 1 pkt 4 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy) II-4.1. Zabytki nieruchome 1. Uwarunkowania 1) Zarys historyczny powstania i rozwoju przestrzennego miasta Pierwsze ślady pobytu człowieka na terenie Dusznik sięgają czasów neolitu. Osadnictwo połoŜonego w dolnie Bystrzycy Dusznickiej i jej lewobrzeŜnych dopływów (Podgórna, Jastrzębnik i Branecka Woda) Dusznik było związane z dawnym szlakiem handlowym, wiodącym z Wrocławia przez Kłodzko do Pragi. Oddalone zaledwie 25 km od targu w Kłodzku, Duszniki mogły pełnić rolę miejsca postojowego dla kupców przemierzających „szlak bursztynowy”. Układ przestrzenny miasta rozwijał się w miejscu gdzie Bystrzyca Dusznicka zmienia swój bieg z południkowego na równoleŜnikowy. Pomiędzy dopływami rozlokowało się historyczne śródmieście na trzech wyraźnych osiach (południkowo – równoleŜnikowych) dróg zbieŜnych w okolicy nieregularnego czworoboku Rynku. WzdłuŜ osi następował dalszy rozwój w szachownicowy układ, świadczący o wpływie ukształtowania terenu na rozwój pierwotnej osady. Początkowo miasto miało charakter osady rzemieślniczo - handlowej. Na przełomie X i XI wieku na wzgórzu Gomoła wzniesiono drewnianą warownię strzegącą strategicznej przełęczy Polskie Wrota. W wiekach późniejszych zbudowano w miejscu dawnej budowli zamek murowany złoŜony z zabudowań mieszkalnych i gospodarczych oraz wieŜy. Była to siedziba właścicieli dóbr feudalnych Homole Panowiców. Do 1477 roku miasto wchodziło w skład Czech w ramach państewka homolskiego. W okresie niemieckiej kolonizacji górska osada Dussnik (nazwa słowiańska) otrzymała prawa miejskie oraz niemiecką nazwę od swojego zasadźcy (załoŜyciela i dawcy praw) – Reinharez. W XIV w. W XV w. odkryto pierwsze źródło mineralne, później (XVIII w.) na miejscu dawnej wsi powstało istniejące do dziś uzdrowisko. Zapowiadający się pomyślnie rozwój miasta przerwały wojny religijne. Ze względu na powojenne zniszczenia zaniechano górnictwa rudy Ŝelaznej. W XVI w. zamek Homolów został opanowany przez husytów, opuszczony w 1560 r. zaczął popadać w ruinę ( do dnia dzisiejszego pozostał fragment muru obwodowego oraz część wieŜy). Wraz z likwidacją dominium homolskiego Duszniki przestały być własnością prywatną. W tym samym wieku nastąpiła odbudowa miasta, dzięki powstaniu w 1562 roku jednej z pierwszych w Polsce i na Śląsku papierni (do czasów dzisiejszych pozostał młyn papierniczy). Pod koniec wieku miasto przeŜywało intensywny rozwój związany głównie z papiernictwem, ale równieŜ tkactwem oraz handlem. W tym czasie stanęło wiele murowanych budynków, z których większość w obrębie starego miasta utrzymała się do dnia dzisiejszego. Od 1769 roku Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem poprzez wpisanie "Zimnego Zdroju" na listę źródeł leczniczych ówczesnych Prus. Regularne lecznictwo wodą „Zimnego Zdroju” zaczęło się rozwijać dopiero w XVIII wieku, gdy władze miejskie objęły opieką źródło znajdujące się na prywatnej posesji. W 1797 roku wykryto źródło ciepłe (letnie) co przyczyniło się do tym gwałtowniejszego rozwoju uzdrowiska. Pod koniec XVIII w. do miasta naleŜały okoliczne wsie: Dolina, Słoszów, oraz kolonie Zielone, Ludowe i Grodziec. XIX wiek to okres wojen i klęsk Ŝywiołowych. Wojna 30-letnia przyniosła zniszczenia i zahamowanie rozwoju miasta przez ciągłe przemarsze wojsk szwedzkich i cesarskich oraz kontrybucje. W 1827 roku nastąpił gwałtowny wylew Bystrzycy a w 1877 roku olbrzymi poŜar zniszczył większą część miasta, łącznie z ratuszem i kościołem parafialnym. Na terenie dawnej wsi Prottendorf rozwijało się dalej uzdrowisko. Początkowo leŜący u ujścia potoku Podgórna do Bystrzycy, Zdrój zaczął się rozwijać w dolinie Bystrzycy, wzdłuŜ drogi prowadzącej do Zieleńca. W latach 1800 – 1820 wykupiono prywatne tereny, na których mieściły się źródła. W 1802 roku za miastem wybudowano pawilony, pierwsze urządzenia kąpielowe, „dom towarzyski” i pierwsze zajazdy. Znane w całej Europie Duszniki zaczęły przyciągać rzesze kuracjuszy. I tak wybudowano malowniczą drogę z Dusznik do Polanicy przez Piekielną Dolinę a w latach 1890 – 1905 poprowadzono linię kolejową do Kudowy, rozpoczynając tym samym najlepszy okres dla Dusznik Zdroju. Dawne pensjonaty i hotele zamieniono na sanatoria, szpitale uzdrowiskowe i domy wczasowe. Powiększono tereny zielone na Zboczach Miejskiej i Gajowej Góry. W latach 60 - tych wzniesiono nowy Dom Zdrojowy z Pijalnią, oraz zlokalizowano nowe ujęcia wody w Parku Zdrojowym. Przy wybudowanej obwodnicy miejskiej wzniesiono duŜe Zakłady Elektrotechniki Strona 76 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Motoryzacyjnej. Wybudowano nowe osiedla mieszkaniowe, a takŜe rozwijało się budownictwo jednorodzinne. Od początku XX wieku w Dusznikach zaczęły rozwijać się sporty zimowe, wykorzystując doskonałe warunki fizjograficzne i śnieŜne. Po przyłączeniu Zieleńca Duszniki-Zdrój stały się największym, po Szklarskiej Porębie, ośrodkiem narciarstwa w Sudetach. 2) Rejestr zabytków nieruchomych Podstawową formą ochrony zabytków zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) jest wpis obiektu zabytkowego do rejestru zabytków i zgodnie z art. 8 tej ustawy rejestr zabytków dla zabytków znajdujących się na terenie danego województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Na terenie gminy miejskiej Dusznik Zdrój zlokalizowanych jest blisko 30 obiektów wpisanych do rejestru zabytków: OBIEKTY ZABYTKOWE, WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW lp. 1 2 3 Obiekt Adres obiektu zespół staromiejski kościół kaplica Kaplica na Górze Pustelnika, ob. Izba Pamiątek ratusz Kamienica mieszczańska, ob. Siedziba Urzędu Miejskiego 5 14 dom mieszkalny Szpital Rejonowy dom towarzyski, ob. Teatr im. Chopina (Dworek Chopina) w parku zdrojowym park zdrojowy Zajazd pod Czarnym Niedźwiedziem, ob. dom mieszkalny d. gospoda Błękitny jeleń, ob. dom mieszkalny dom mieszkalny dom mieszkalny d. sanatorium dra Schoena, ob. pensjonat "Słoneczna " dom mieszkalny 15 dom mieszkalny 16 17 18 publiczne 7 inne 8 9 10 11 12 13 park dom mieszkalny dom mieszkalny dom mieszkalny dom mieszkalny inne Numer rejestru 369 kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła kościół ewangelicki, ob. polskokatolicki pw. MB. RóŜańcowej kościół 4 6 Opis obiektu TABELA nr 9. Data wpisu do rejestru 25.11.1956 Kłodzka A/1716/742 19.09.1960 Słowackiego 14 A/4054/13090/Wł 12.11.1993 A/4070/1781 15.08.1966 Rynek 6 A/4081/1460 29.11.1965 Sprzymierzonych 11 A/4087/988/Wł 22.02.1984 A/4071/1458 27.11.1965 A/4072/1166/Wł 28.03.1986 Rynek 1 A/4075/624/Wł 22.05.1976 Rynek 10 Kłodzka 2 Kłodzka 12 A/4084/1462 A/4074/628/Wł A/4073/629/Wł 29.11.1965 22.05.1976 22.05.1976 21.07.1993 Krakowska 6 A/4078/1386/Wł Krakowska 12 A/4079/1308/Wł 4.05.1990 dom mieszkalny Rynek 3 A/4076/626/Wł 22.05.1976 dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 5 A/4077/627/Wł 22.05.1976 dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 9 A/4082/1461 29.11.1965 dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 1 A/4080/1307/Wł 4.05.1990 19 dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 2 A/4083/1463 29.11.1965 20 dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 3 A/4085/1305/Wł 4.05.1990 21 dom mieszkalny dom mieszkalny d. "Willa Schmidta", ob. Hotel "Fryderyk" Dom Cechu Sukienników, ob. dom mieszkalny Młyn - papiernia Świerczewskiego 6 A/4086/1306/Wł 4.05.1990 Wojska Polskiego 10 166/A/03 10.07.2003 pl. Warszawy 4 A/4088/1464 29.11.1965 Kłodzka 42 A/4053/336 6.11.1956 A/2073 A/4053/336 19.04.2010 06.11.1956 A/4053/336 06.11.1956 22 23 dom mieszkalny inne 24 przemysłowe 25 otoczenia młyna papierniczego 26 przemysłowe Papiernia pawilon w zespole papierni , Kłodzka 42 Kłodzka 27 papiernia suszarnia w zespole papierni Kłodzka Strona 77 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 3) Ewidencja zabytków nieruchomych Zgodnie z art. 22 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Burmistrz prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie kart adresowych zabytków na terenie gminy obejmując nią trzy grupy obiektów: a) zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków, b) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, c) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez burmistrza w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. 4) Miasto Duszniki-Zdrój nie posiada Gminnej Ewidencja Zabytków – aktualnie działania w zakresie identyfikacji i ochrony zabytków nieruchomych (nie objętych ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków) opierają się na Wykazie Zabytków Nieruchomych prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Dlatego teŜ waŜnym zadaniem jest inwentaryzacja i weryfikacja listy zabytków nieruchomych i sporządzenie gminnej ewidencji zabytków jako podstawowego dokumentu słuŜącemu ochronie zabytków na ternie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój. W obrębie miasta znajduje się ok. 260 obiektów o walorach historycznych, które spełniają wymogi wpisu do ewidencji zabytków: OBIEKTY ZABYTKOWE, UJĘTE W WYKAZIE / EWIDENCJI ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH Lp. Rodzaj obiektu Obiekt/obszar, adres Ulica Nr TABELA nr 10. Nr rejestru Data wpisu do rejestru A/1716/742 19.09.1960 A/4054/13090/Wł 12.11.1993 A/4070/1781 15.08.1966 1. kościół kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła 2. plebania plebania przy kościele p. w. św. Piotra Kłodzka i Pawła 15 3. kościół kościół paraf. p.w. św. Franciszka i Leonarda Podgórska 8 4. klasztor klasztor Franciszkanów z kaplicą, ob. częściowo budynek mieszkalny Podgórska 6 5. kościół kościół pomoc. p.w. Najświętszego Serca PJ, 6. kościół kościół filialny p.w. św. Anny Zieleniec 7. kościół kościół ewangelicki, ob. polskokatolicki pw. MB. RóŜańcowej Słowackiego 14 8. plebania plebania, ob. dom mieszkalny Słowackiego 12 9. publiczne szkoła ewangelicka, ob. przedszkole Słowackiego 16 10. publiczne szkoła ewangelicka, ob. dom mieszkalny Słowackiego 10 11. kaplica Kaplica na Górze Pustelnika, ob. Izba Pamiątek 12. kaplica kaplica p.w. UkrzyŜowania Pana Jezusa Podgórze 13. klasztor klasztor, ob. Sanatorium Wieniawski Wojska Polskiego 23 14. ratusz Kamienica mieszczańska, ob. Siedziba Urzędu Miejskiego Rynek 6 A/4081/1460 29.11.1965 15. publiczne Szpital Rejonowy Sprzymierzonych 11 A/4087/988/Wł 22.02.1984 16. publiczne poczta Mickiewicza 10 17. dom mieszkalny bank, ob. Bank Spółdzielczy i mieszkania Rynek 4 18. cmentarz cmentarz komunalny Wrocławska 19. publiczne Pijalnia wód mineralnych i hala spacerowa w parku zdrojowym Wojska Polskiego 20. inne dom towarzyski, ob. Teatr im. Chopina (Dworek Chopina) w parku zdrojowym A/4071/1458 27.11.1965 Strona 78 Kłodzka 6-6a Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 21. park park zdrojowy 22. publiczne Muszla koncertowa w parku zdrojowym 23. publiczne budynek pomiarów meteorologicznych w parku zdrojowym (domek termometru i barometru) 24. dom mieszkalny Zajazd pod Czarnym Niedźwiedziem, ob. dom mieszkalny Rynek 1 25. inne d. zajazd z karczmą, ob. dom mieszkalny Stroma 2 26. dom mieszkalny d. gospoda Błękitny jeleń, ob. dom mieszkalny Rynek 10 27. dom mieszkalny d. hotel z restauracją, ob. dom mieszkalny Rynek 17 28. dom mieszkalny hotel, ob. dom mieszkalny Słowackiego 24 29. cmentarz cmentarz parafialny 30. cmentarz cmentarz ewangelicki (nieczynny) Słowackiego 31. dom mieszkalny dom mieszkalny Bohaterów Getta 2 32. dom mieszkalny dom mieszkalny Bohaterów Getta 4 33. dom mieszkalny dom mieszkalny Bohaterów Getta 5 34. dom mieszkalny dom mieszkalny Bohaterów Getta 6 35. inne pensjonat, ob. Sanatorium kolejowe Chopina 1 36. inne pensjonat, ob. Sanatorium kolejowe Chopina 3 37. inne pensjonat (DW "Metalowiec") Chopina 6 38. inne pensjonat (DW Huty "Jedność") Chopina 8 39. inne pensjonat (sanatorium uzdrowiskowe) Chopina 10 40. inne d. pensjonat Promenadenhof, ob. przychodnia PKP Chopina 12. 41. dom mieszkalny d. pensjonat Promenadenhof, ob. budynek mieszkalny Chopina 14 42. dom mieszkalny dom mieszkalny Dworcowa 10 43. dom mieszkalny dom mieszkalny Dworcowa 18 44. inne pensjonat (DW "RóŜanka") Górska 2 45. inne pensjonat (Ośrodek Wczasowy "Strzecha") Górska 12 46. inne schronisko "Pod Muflonem" Górska 14 47. dom mieszkalny d. pensjonat Pappel, ob. dom mieszkalny Graniczna 3 48. inne d. pensjonat z restauracją Fortuna, ob. dom wczasowy Graniczna 6 49. dom mieszkalny dom mieszkalny Graniczna 24 50. inne d. dom Gartenhaus, pensjonat Graniczna 2 51. dom mieszkalny dom mieszkalny, ob. ZOZ przychodnia rejonowa Klubowa 4 52. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 2 53. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 6 54. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 8 55. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 9 Strona 79 A/4072/1166/Wł 28.03.1986 A/4075/624/Wł 22.05.1976 A/4084/1462 29.11.1965 A/4074/628/Wł 22.05.1976 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 56. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 10 57. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 12 58. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 14 59. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 16 60. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 18 61. publiczne dom mieszkalny, ob. szkoła Kłodzka 22 62. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 23 63. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 28 64. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 29 65. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 32 66. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 33 67. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 35 68. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 36 69. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 37 70. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 38 71. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 39 72. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 40 73. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 45 74. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 50 75. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 52 76. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 54 77. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 62 78. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka 38a 79. dom mieszkalny dom mieszkalny Kłodzka i Stroma 2 20 80. dom mieszkalny dom mieszkalny Kolejowa 1 81. dom mieszkalny dom mieszkalny Kolejowa 8 82. dom mieszkalny dom mieszkalny Kolejowa 9 83. dom mieszkalny dom mieszkalny Kolejowa 10 84. dom mieszkalny dom mieszkalny Krakowska 5 85. inne d. sanatorium dra Schoena, ob. pensjonat " Słoneczna " Krakowska 6 86. dom mieszkalny dom mieszkalny Krakowska 7 87. dom mieszkalny dom mieszkalny Krakowska 8 88. dom mieszkalny dom mieszkalny Krakowska 10 89. dom mieszkalny dom mieszkalny Krakowska 12 90. dom mieszkalny dom mieszkalny Krótka 3. 91. dom mieszkalny dom mieszkalny Krótka 5. 92. dom mieszkalny dom mieszkalny Krótka 7 93. dom mieszkalny dom mieszkalny Krótka 9 94. dom mieszkalny dom mieszkalny Krótka 13 Strona 80 A/4073/629/Wł 22.05.1976 A/4078/1386/Wł 21.07.1993 A/4079/1308/Wł 4.05.1990 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 95. dom mieszkalny dom mieszkalny Mickiewicza 1 96. dom mieszkalny dom mieszkalny Mickiewicza 3 97. dom mieszkalny dom mieszkalny Mickiewicza 5 98. dom mieszkalny dom mieszkalny Mickiewicza 8 99. dom mieszkalny dom mieszkalny, ob. Zgromadzenie SS ElŜbietanek Mickiewicza 13 100. dom mieszkalny oficyna, ob. Zgromadzenie SS ElŜbietanek Mickiewicza 13 101. dom mieszkalny dom mieszkalny, ob. ZOZ Ŝłobek Mickiewicza 102. dom mieszkalny dom mieszkalny Orzechowa 2 103. dom mieszkalny dom mieszkalno - gospodarczy Orzechowa 2 104. dom mieszkalny dom mieszkalny Orzechowa 32 105. inne d. pensjonat Lohengrin, ob. dom wczasowy Podgórska 1 106. dom mieszkalny dom mieszkalny Podgórze 1 107. dom mieszkalny dom mieszkalno-gospodarczy Podgórze 9 108. dom mieszkalny dom mieszkalno-gospodarczy Podgórze 26 109. dom mieszkalny dom mieszkalny Podgórze 27 110. inne pensjonat Robotnicza 23 111. pawilon ogrodowy pawilon ogrodowy Robotnicza 23 112. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 2 113. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 3 A/4076/626/Wł 22.05.1976 114. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 5 A/4077/627/Wł 22.05.1976 115. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 9 A/4082/1461 29.11.1965 116. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 11 117. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 14 118. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 15 119. dom mieszkalny dom mieszkalny Rynek 16 120. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 1 121. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 2 122. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 4 123. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 7 124. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 9 125. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 10 126. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 11 127. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 12 128. dom mieszkalny dom mieszkalny Sawickiej 13 129. dom mieszkalny dom mieszkalny Słoneczna 1 130. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 1 A/4080/1307/Wł 4.05.1990 131. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 2 A/4083/1463 29.11.1965 132. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 4 133. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 5 Strona 81 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 134. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 6 135. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 8 136. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 15 137. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 16 138. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 17 139. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 21 140. dom mieszkalny d. dom wiejski, ob. dom mieszkalny Słowackiego 27 141. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 28 142. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 29 143. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 34 144. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 36 145. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 38 146. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 40 147. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 7 148. dom mieszkalny dom mieszkalny Słowackiego 9 149. dom mieszkalny dom mieszkalny Sportowa 2 150. dom mieszkalny dom mieszkalny Sportowa 5 151. dom mieszkalny dom mieszkalny Sprzymierzonych 14 152. dom mieszkalny dom mieszkalny Stroma 4 153. dom mieszkalny dom mieszkalny Stroma 8 154. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 1 155. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 2 156. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 3 A/4085/1305/Wł 4.05.1990 157. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 6 A/4086/1306/Wł 4.05.1990 158. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 10 159. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 20 160. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 21 161. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 24 162. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 27 163. dom mieszkalny dom mieszkalny Świerczewskiego 28 164. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 1 165. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 3 166. dom mieszkalny d. "Willa Schmidta", ob. Hotel "Fryderyk" Wojska Polskiego 10 166/A/03 10.07.2003 167. publiczne pensjonat, ob. Sanatorium Uzdrowiskowe Wojska Polskiego 9 i 11 168. inne pensjonat Wojska Polskiego 12. 169. inne pensjonat Wojska Polskiego 13 170. inne pensjonat Wojska Polskiego 14 171. inne pensjonat Wojska Polskiego 15 172. inne pensjonat Wojska Polskiego 16 Strona 82 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 173. inne pensjonat Wojska Polskiego 17 174. inne pensjonat Wojska Polskiego 19 175. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 25 176. dom mieszkalny dom mieszkalny, ob. Zakład produkcji CO Wojska Polskiego 29 177. inne pensjonat Wojska Polskiego 33 178. inne pensjonat Wojska Polskiego 35 179. inne pensjonat Wojska Polskiego 37 180. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 41 181. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 43 182. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 47 183. inne altana Wojska Polskiego 47 184. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 49 185. inne pensjonat, ob. Ośrodek wczasowy Blachownia Wojska Polskiego 51 186. dom mieszkalny dom mieszkalny Wojska Polskiego 51b 187. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 1 188. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 2 189. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 4 190. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 5 191. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 6 192. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 7 193. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 19 194. dom mieszkalny dom mieszkalny Wybickiego 27 195. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 5 196. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 11 197. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 12 198. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 13 199. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 14 200. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 15 201. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 16 202. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 17 203. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 18 204. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 20 205. dom mieszkalny dom mieszkalny Zamkowa 25 206. inne pensjonat Zdrojowa 1 207. dom mieszkalny dom mieszkalny Zdrojowa 3 208. dom mieszkalny dom mieszkalny Zdrojowa 4 209. dom mieszkalny dom mieszkalny Zdrojowa 6 210. dom mieszkalny dom mieszkalny Zdrojowa 8 211. dom mieszkalny pensjonat, ob. dom mieszkalny Zdrojowa 11 Strona 83 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 212. dom mieszkalny dom mieszkalny Zdrojowa 13 213. inne pensjonat Zdrojowa 32 214. inne pensjonat Zdrojowa 34 215. inne pensjonat Zdrojowa 38 216. inne pensjonat Zdrojowa 40 217. dom mieszkalny dom mieszkalny Zdrojowa 44 218. cmentarz cmentarz przykościelny Zieleniec 219. inne schronisko, ob. AWF Zieleniec 72 220. inne schronisko, ob. PTTK Orlica Zieleniec 78 221. dom mieszkalny dom mieszkalno-gospodarczy Zieleniec 5 222. dom mieszkalny dom mieszkalno-gospodarczy Zieleniec 43 223. dom mieszkalny dom mieszkalny Zieleniec 44 224. dom mieszkalny dom mieszkalny Zieleniec 45 225. dom mieszkalny dom mieszkalny Zieleniec 63 226. dom mieszkalny dom mieszkalno-gospodarczy Zieleniec 65 227. dom mieszkalny dom mieszkalno-gospodarczy Zieleniec 134 228. inne pensjonat Zielona 2 229. inne pensjonat Zielona 4 230. inne pensjonat Zielona 5 231. inne pensjonat Zielona 6 232. inne pensjonat Zielona 8 233. inne pensjonat Zielona 9 234. inne kawiarnia Zielona 9a 235. dom mieszkalny dom mieszkalny Zielona 10 236. inne Tzw. Dom śródeł, ob. sanatorium Zielona 13 237. publiczne Szpital Uzdrowiskowy "Chopin" Zielona 14 238. inne pensjonat, ob. DW "Szarotka" Zielona 19 239. publiczne Dom Kuracyjny, ob. Zakład Przyrodoleczniczy Zielona 23 240. inne pensjonat (cz. san. "Szarotka") Zielona 19a 241. inne Dom Cechu Sukienników, ob. dom mieszkalny pl. Warszawy 4 A/4088/1464 29.11.1965 242. przemysłowe Młyn - papiernia Kłodzka 42 A/4053/336 6.11.1956 243. przemysłowe otoczenia młyna papierniczego Kłodzka 42 A/2073 19.04.2010 244. przemysłowe pawilon w zespole papierni Kłodzka 245. przemysłowe suszarnia w zespole papierni Kłodzka 246. przemysłowe Szlifiernia kryształów Świerczewskiego 11 247. przemysłowe gazownia, ob. Dyrekcja ZGM Słowackiego 32a 248. przemysłowe przepompownia wody Zielona 12a 249. zespół dworca kolejowego budynek dworca PKP Kolejowa 19 250. zespół dworca kolejowego budynek obsługi technicznej I w zespole dworca PKP Kolejowa Strona 84 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 251. zespół dworca kolejowego budynek obsługi technicznej II w zespole dworca PKP Kolejowa 252. zespół dworca kolejowego szalet w zespole dworca PKP Kolejowa 253. zespół dworca kolejowego wiata peronowa Kolejowa 254. zespół dworca kolejowego dom mieszkalny Kolejowa 255. inne Leśniczówka Graniczna 256. inne Leśniczówka Zieleniec 42 257. przemysłowe remiza StraŜacka Świerczewskiego 6 przemysłowe most na rzece Bystrzycy (koło papierni) 258. - pogrubioną czcionką oznaczono w tabeli zabytki rejestrowe. 2. Kierunki 1) zabytki rejestrowe: a) zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków (TABELA nr 9 na stronie 77) podlegają bezwzględnej ochronie, której zakres określają przepisy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz treść decyzji obejmującej zabytek (a w niektórych przypadkach – takŜe jego otoczenie) wpisem do rejestru zabytków; b) lokalizację zabytków rejestrowych oznaczono na rysunku studium; c) wszelkie prace w obrębie zabytku rejestrowego, a w szczególności: − prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, − wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku, − prowadzenie badań konserwatorskich zabytku, − prowadzenie badań architektonicznych, − wymagają, zgodnie z przepisami odrębnymi, uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. 2) zabytki podlegające wpisowi do gminnej ewidencji zabytków: a) naleŜy sporządzić Gminną Ewidencję Zabytków zgodnie z wymogami art. 22 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.), która jest podstawowym dokumentem gminnym w zakresie ochrony zabytków nieruchomych obejmującym: − zabytki nieruchome wpisane do ewidencji zabytków, − inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków; − inne zabytki nieruchome wyznaczone wojewódzkim konserwatorem zabytków; przez burmistrza w porozumieniu z b) dla obiektów podlegających ochronie poprzez wpis do gminnej ewidencji zabytków (TABELA nr 10 na stronie 77) ustala się: − obowiązuje zachowanie brył obiektów w niezmienionej formie, w tym geometrii i kształtu dachu, z zastrzeŜeniem dalszych ustaleń zawartych w niniejszym rozdziale, − ochronie konserwatorskiej podlegają zachowane oryginalne elementy budynku: kompozycja i wystrój elewacji, forma i kształt otworów okiennych i drzwiowych, zachowany układ przestrzenny wnętrz, elementy wyposaŜenia i wystroju (takie jak witraŜe, sklepienia, sztukaterie, mozaiki), − dopuszcza się prace odtworzeniowe, słuŜące przywróceniu pierwotnej formy obiektów (takie jak przywrócenie na elewacjach detalu architektonicznego, proporcji otworów okiennych i drzwiowych oraz formy stolarki), Strona 85 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − dopuszcza się adaptację budynków do potrzeb poruszania się osób niepełnosprawnych, w tym budowę ramp, poszerzenie otworów wejściowych oraz montaŜ wewnętrznych urządzeń windowych, − dopuszcza się adaptację budynków do potrzeb działalności gospodarczej, w tym budowę witryn sklepowych, jeŜeli przeznaczenie terenu określone w planie uwzględnia taki sposób zagospodarowania, − dopuszcza się rozbiórkę obiektów, po uprzednim wykonaniu prac dokumentacyjnych – kart ewidencyjnych zabytku architektury i budownictwa - w takim przypadku stosowne oznaczenie na rysunku planu staje się nieobowiązujące, c) w przypadku prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytkach objętych gminną ewidencją, obowiązuje: − stosowanie materiałów budowlanych zgodnych z pierwotnie uŜytymi lub wizualnie do nich zbliŜonymi, − zakazuje się stosowania syntetycznych okładzin elewacyjnych i paneli imitujących naturalne materiały budowlane, takich jak „sidding”, − w przypadku dachów spadzistych nakazuje się stosowanie pierwotnie stosowanych pokryć, − stosowanie kolorystyki harmonizującej z otoczeniem oraz historycznym charakterem obiektu, zbliŜonej do kolorów tradycyjnych materiałów budowlanych, takich jak drewno, kamień i cegła, − zachowanie, w obrębie jednego obiektu, jednolitej formy i kolorystyki stolarki okien i drzwi zewnętrznych – dopuszcza się wymianę stolarki pod warunkiem zachowania pierwotnych wielkości otworów okiennych i drzwiowych oraz ich podziałów z pełnoplastycznymi elementami konstrukcyjnymi ramiaków, II-4.2. Zabytki archeologiczne 1. Uwarunkowania Art. 19 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dopuszcza ustalanie, w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w zaleŜności o potrzeb stref ochrony konserwatorskiej. Niewątpliwie, biorąc pod uwagę historyczne uwarunkowania miasta, istniej w tym zakresie potrzeba wyznaczenia strefy ochrony konserwatorskiej - archeologicznej obejmującej: 1) zespół staromiejski wpisany do rejestru zabytków, 2) obszar Zdrojowy Ponadto w obrębie miasta zinwentaryzowano stanowiska archeologiczne: 2. 1) 1/3/95-22 ślad osadnictwa - średniowiecze (stanowisko podwójne); 2) 2/4/95-22 ślad osadnictwa - średniowiecze; 3) 4/9/494-22 ślad osadnictwa - epoka kamienia. Kierunki 1) W granicach obszaru miasta Duszniki-Zdrój znajdują się, oznaczone na rysunku studium, stanowiska archeologiczne, dla których obowiązują ustalenia: a) inwestor (osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna), który zamierza realizować roboty ziemne lub dokonać zmiany charakteru dotychczasowej działalności na terenie (lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie), na którym znajdują się oznaczone na rysunku planu zabytki archeologiczne, co doprowadzić moŜe do przekształcenia lub zniszczenia zabytku archeologicznego zobowiązany jest do przeprowadzenia badań archeologicznych zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony zabytków; b) zakres i rodzaj niezbędnych badań archeologicznych, o których mowa w lit. a), ustala wojewódzki konserwator zabytków w drodze decyzji na zasadach określonych w przepisach odrębnych dotyczących ochrony zabytków; c) zakaz zalesiania stanowisk archeologicznych. 2) w granicach miasta Duszniki-Zdrój w oznaczonej na rysunku studium, strefy „OW” ochrony konserwatorskiej – archeologicznej, w których ustala się: Strona 86 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój a) prace ziemne naleŜy prowadzić z uwzględnieniem moŜliwości odkrycia niezinwentaryzowanych zabytków archeologicznych oraz z uwzględnieniem wymogów wynikających z przepisów odrębnych dotyczących ochrony zabytków; b) art. 32 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) naleŜy stosować odpowiednio. II-4.3. Strefy ochrony konserwatorskiej 1. Uwarunkowania Korzystając dalej z art. 19 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zidentyfikowano na obszarze miasta tereny wymagające ochrony konserwatorskiej w zakresie układów urbanistycznoarchitektonicznych ekspozycyjnych poprzez obszarów zabytkowych: 1) ochrony konserwatorskiej - ścisłej, 2) ochrony konserwatorskiej - podstawowej, 3) ochrony konserwatorskiej - ekspozycji. Historia miasta sięga 1350 roku i po za kubaturowymi obiektami zabytkowymi na terenie miasta Duszniki-Zdrój znajdują się takŜe układy urbanistyczne zasługujące na ochronę. MoŜna tu wydzielić dwa najwaŜniejsze obszary wymagające szczególnej ochrony: zabytkowy układ urbanistyczny śródmieścia i części uzdrowiskowej, dla których wyznaczona została strefa ochrony konserwatorskiej ścisłej: 1) część staromiejska, obejmująca: Rynek, pl. Warszawy, ul. Krakowską, ul. H. Sawickiej, ul. Wybickiego, ul. Świerczewskiego, ul. Słowackiego, ul. Kłodzką, ul. Stromą, ul. Zamkowa, ul. Bohaterów Getta i ul. Mickiewicza, 2) dzielnica uzdrowiskowa obejmująca ulice: Parkową, Zieloną, Zdrojową, Klubową, Wojska Polskiego i Podgórską. Strefą ochrony konserwatorskiej - ścisłej objęte są obszary miasta, w obrębie których elementy układu przestrzennego zachowały się w stanie nienaruszonym lub nieznacznie zniekształconym. Są to obszary uznane za szczególnie waŜne jako świadectwo historycznej i na znacznej powierzchni objęte ochroną konserwatorską – wpisem do rejestru zabytków: zespół staromiejski pod nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r. oraz park zdrojowy pod nr rej. 1166/Wł z 28 marca 1986 r.) Drugą grupą obszarów, w których elementy dawnego układu urbanistycznego zachowały się w stosunkowo dobrym stanie są cztery obszary, które ujęte zostały w strefy ochrony konserwatorskiej zwykłej. Uzupełnieniem wyŜej wymienionych 2 typów stref jest strefa ochrony konserwatorskiej ekspozycji z drogi krajowej nr 8 od strony wjazdu do miasta z kierunku Kłodzka rozciągająca się w kierunku południowym z widokiem na górę Nawojową i w kierunku północnym na stoki Krzywego Zbocza 2. Kierunki 1) W obrębie strefy ochrony konserwatorskiej - ścisłej naleŜy: a) zachować pierwszeństwo wymagań konserwatorskich nad wszelką prowadzoną działalnością inwestycyjną i gospodarczą, b) zachować historyczny bieg ulic i kształty placów, c) zachować dotychczasowe linie zabudowy i gabaryty budynków, d) zrewaloryzować wnętrza podwórkowe: odtworzyć dawne przejścia piesze, zlikwidować garaŜe i komórki oraz przywrócić wnętrza dla celów ogólno miejskich, e) dąŜyć w obrębie Rynku do pierwszeństwa ruchu pieszego nad ruchem samochodowym z docelową eliminacją ruchu samochodowego, f) wyłączyć ruch tranzytowy. 2) W strefach ochrony konserwatorskiej - podstawowej naleŜy: a) obszar zabytkowy zabudowy podmiejskiej z osiedlem kolejowym pomiędzy drogą krajowa nr 8, dworcem kolejowym a skrzyŜowaniem ul. Świerczewskiego z ul. Dworcową: − zachować zabytkowe budynki, krzyŜe i zieleń oraz przejście schodami do dworca kolejowego − uporządkować bezładną zabudowę ul. Słowackiego i Dworcowej, Strona 87 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − − − zadbać o właściwą ekspozycję stoku góry dworca kolejowego (nie wznoszenie nowych obiektów budowlanych w rejonie ulic Dworcowa i Słowackiego przysłaniających widok na wzgórze dworca kolejowego, nie rozwijać funkcji przemysłowych, projektowana zabudowę ograniczyć do trzech kondygnacji nadziemnych z dachami stromymi (35-45°) krytymi dachówką w kolorze ceglastym, b) obszar architektury willowej na stoku Miejskiej Górki w rejonie ul. Wybickiego, Słonecznej i Orzechowej wraz z zabudową ul. Krakowskiej i Zdrojowej: z uwagi na przegęszczenie obszar ten na przegęszczenia naleŜy uznać za zamknięty dla realizacji nowej zabudowy, c) obszar zabudowy pensjonatowej doliny Bystrzycy Dusznickiej na południe od Zdroju wraz z ul. Graniczną: − zachować istniejącą zabytkowa zabudowę i zieleń, − utrzymać istniejące linie zabudowy, − ewentualna nowa zabudowa nie moŜe przewyŜszać gabarytami obiektów historycznych − zachować historyczny bieg ulic, d) obszar dawnej huty, obecnie Ośrodka Wypoczynkowego „Blachownia” w Dolinie StrąŜyskiej: − zachować istniejące zabytkowe budynki i zieleń, − nową zabudowę nawiązać gabarytami i architektura do zabudowy historycznej, e) obszar zabudowy podmiejskiej ulicy Kłodzkiej wraz z cmentarzem Krzywego Zbocza i papiernią. Strefa ta, to obszar zabudowy podmiejskiej, z typowymi budowlami o charakterze podmiejskim powstałymi w okresie międzywojennym i drewnianymi budynkami wiejskimi: − dopuszcza się uzupełnienie, po północnej stronie drogi, nielicznymi pojedynczymi budynkami współczesnymi. Ich gabaryty powinny być zbliŜone do budynków juŜ istniejących, − naleŜy stosować dachy strome, − konieczność zachowania od strony wjazdu od Kłodzka nie zakłóconego widoku na efektowną bryłę zabytkowej papierni. 3) W strefie ochrony konserwatorskiej - ekspozycji, naleŜy uwzględnić ochronę panoram (ekspozycji sylwety miasta): a) widok z drogi krajowej nr 8 (ul. Kłodzka) na: − Krzywe Zbocze, − Nawojowa Górę, − Muzeum Papiernictwa, b) w strefach tych obowiązuje: − zakaz wznoszenia nowych obiektów kubaturowych ograniczających ekspozycję widoku sylwety miasta z drogi krajowej nr 8 od strony wjazdu z kierunku Kłodzka oraz widoku na Nawojową Górę i stoki Krzywego Zbocza, − ograniczenie zieleni do form niskich (trawniki, krzewy) ukształtowanych w sposób nie zasłaniający widoku na miasto. II-5. WARUNKI I JAKOŚĆ śYCIA MIESZKAŃCÓW (art. 10 ust. 1 pkt 5 oraz art. 10 ust. 2 pkt 6 i pkt 7 ustawy) II-5.1. Uwarunkowania 1. Demografia Miasto Duszniki-Zdrój liczy (wg danych zawartych w „Wykazie ilościowym mieszkańców – stan na dzień 31.21.2010 r., Urząd Miejski Duszniki-Zdrój) ) 5109 mieszkańców, w tym 4 973 osoby zameldowane na pobyt stały oraz 153 osoby ze statusem przejściowym (czasowym). Gęstość zaludnienia wynosi 223 2 2 osoby na km i jest wyŜsza niŜ średnia dla miast w województwie, gdzie wynosi 100 os. na km . Gmina posiada powierzchnię 22,28 km², co sytuuje ją na 254 lokacie w kraju. Mimo niewielkiej powierzchni jest to obszar niezwykle zróŜnicowany i bogaty zarówno przyrodniczo, jak i pod względem struktury funkcjonalno-przestrzennej. Strona 88 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Większość mieszkańców miasta to kobiety (2 667), których populacja stanowi 53,70 %. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba mieszkańców gminy utrzymuje się na podobnym poziomie. Liczba urodzeń na przestrzeni ostatnich lat miała tendencję stałą, oscylującą w granicach 45 rocznie. Według aktualnych danych (stan od dnia 1.01.2010 r. do 31.12.2010 r.) liczba urodzin wynosi zaledwie 30, co sygnalizuje niepokojący, znaczny spadek tego wskaźnika. Liczba zgonów na przestrzeni lat oscylowała w granicach 50-60 rocznie. W roku 2010 liczba zgonów obniŜyła się do 38. Przyrost naturalny przyjmuje zatem wciąŜ wartości ujemne. Gmina Duszniki-Zdrój naleŜy jednak do grupy obszarów stosunkowo młodych demograficznie. Wśród mieszkańców dominuje ludność w wieku produkcyjnym (kobiety pomiędzy 20 a 60 rokiem Ŝycia i męŜczyźni pomiędzy 20 a 65 rokiem Ŝycia), która w latach 2003-2006 stanowiła średnio 63% ogółu mieszkańców gminy (w roku 2010 liczba osób w wieku produkcyjnym wyniosła 3106 i stanowiła podobnie jak w latach poprzednich 62,54 % ogółu ludności). W ogólnej liczbie mieszkańców udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosi 18,11 % (899 osób). Udział osób w wieku poprodukcyjnym (kobiet powyŜej 60 roku Ŝycia i męŜczyźni powyŜej 65 roku Ŝycia) wyniósł 19,35 % (961 osób). Ogólna liczba osób w wieku nieprodukcyjnym (przed- i poprodukcyjnym) wynosi 1860. Wskaźnik obciąŜenia demograficznego (liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym) wynosi 59,88 i przyjmuje wartości wyŜsze w stosunku do wskaźnika obliczonego dla całego kraju, który wynosi 55. Stosunek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym (899 osób) do liczby osób w wieku poprodukcyjnym (961 osób) wynosi 0,93 i jest niekorzystny w stosunku do grupy osób w wieku przedprodukcyjnym. Analizując powyŜsze dane moŜna ocenić, Ŝe struktura wiekowa gminy jest raczej niekorzystna dla dalszego jej rozwoju Dusznik-Zdroju. W gminie miejskiej Duszniki-Zdrój w roku 2008 było 430 bezrobotnych, w tym najwięcej w przedziale wiekowym 45-55 lat (119 osób), a takŜe o wykształceniu gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym. Drugą najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby o wykształceniu zawodowym. Statystyka zdarzeń w ewidencji ludnosci w roku 2010 wskazuje niemal stały poziom migracji (55 migracji na pobyt stały i 53 migracje z pobytu stałęgo), natomiast zjawisko emigracji ma charakter marginalny (zarejestrowano 3 emigracje). W roku 20101 głoszono równieŜ 127 pobytów czasowych poza gmina oraz 48 pobytów czasowych. 2. Mieszkalnictwo Wskaźniki określające warunki mieszkaniowe w gminie miejskiej Duszniki-Zdrój w roku 2008 wynosiły odpowiednio: − ogólna liczba mieszkań: 2068, − liczba izb: 6656, − powierzchnia uŜytkowa mieszkań: 120 100 m , − przeciętna liczba izb w mieszkaniu : 3,22, 2 − przeciętna liczba osób na 1 mieszkanie: 2,41. Warunki bytowe w Dusznikach nie są zadowalające. Jest to szczególnie widoczne w powierzchni uŜytkowej przypadającej na 1 mieszkanie oraz w powierzchni uŜytkowej przypadającej na 1 osobę. 2 2 W powiecie kłodzkim wyŜej wymienione powierzchnie wynoszą odpowiednio 66,6 m oraz 24,7 m . Dla 2 2 Dusznik Zdroju wynoszą one odpowiednio 58,1 m i 24,1 m . Mniejsze powierzchnie posiada jedynie 2 2 Nowa Ruda, a największe Polanica Zdrój ( 75,5 m i 29,2 m ). 3. Gospodarka W gospodarce miasta Duszniki-Zdrój moŜna wyodrębnić dwa dominujące sektory, są to: − sektor usług, w którym działa najwięcej podmiotów gospodarczych i znajduje zatrudnienie największa liczba mieszkańców, w sektorze tym dominują usługi medyczne; − produkcja przemysłowa to jedyne duŜe przedsiębiorstwo branŜy motoryzacyjnej ZEM Sp. z o.o. zatrudniające około 200 osób. Strona 89 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Najbardziej dynamicznie wzrasta liczba podmiotów gospodarczych zajmujących się handlem i usługami, których udział w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych wynosi 50,6%, a istniejące na terenie miasta placówki handlowe i usługowe w pełni zaspokajają podstawowe potrzeby mieszkańców i turystów. STRUKTURA PODSTAWOWYCH BRANś GOSPODARKI ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ DUSZNIKI-ZDRÓJ TABELA nr 11. Rok 2003 2004 2005 2006 Ogółem 586 578 569 584 Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 18 17 17 20 Przemysł 29 29 28 28 Budownictwo 45 44 49 54 Handel i usługi 210 209 195 188 Hotele i restauracje 59 59 60 59 Transport 38 35 35 43 Pośrednictwo finansowe 24 20 18 18 Obsługa nieruchomości i firm 64 65 60 63 W ostatnich kilku latach obserwuje się zdecydowany wzrost ilości podmiotów świadczących usługi w zakresie obsługi ruchu turystycznego i sportów zimowych. Związane jest to z prywatyzacją obiektów przejętych przez gminę od FWP oraz z bardzo dynamicznie rozwijającymi się terenami rekreacyjnymi w Zieleńcu i Podgórzu. Zdecydowanie poprawia się równieŜ standard świadczonych usług przez te podmioty. 4. Oświata i wychowanie Na terenie miasta funkcjonuje jedno przedszkole, które posiada grupę Ŝłobkową. Do przedszkola przyjmowane są dzieci w wieku od 18 miesięcy do 6 lat. W Dusznikach funkcjonuje równieŜ jedna szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących. Na terenie osiedla, przy ul. Sprzymierzonych 6 zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Im. Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny. TuŜ obok, przy ul. Sportowej 6 znajduje się Gimnazjum Publiczne w Dusznikach-Zdroju. Obiektom oświatowym towarzyszy hala sportowa. Przy ul. Wybickiego 2a zlokalizowany jest Zespół Szkół Ogólnokształcących, w skład którego wchodzi Liceum Ogólnokształcące oraz Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych i Szkoła Mistrzostwa Sportowego. Zespół posiada pracownie przedmiotowe, pracownię informatyczną, bibliotekę wyposaŜoną w komputery z dostępem do Internetu, salę audiowizualną, gabinet lekarski oraz kawiarenkę. Przy szkole funkcjonuje równieŜ arboretum. 5. Kultura Działalność kulturalną na terenie Duszniki-Zdrój organizują głównie Miejski Ośrodek Kultury i Sportu znajdujący się przy ulicy Zdrojowej 9 oraz Miejska Biblioteka Publiczna (MBP). Ponadto w Dusznikach-Zdroju znajduję się wiele miejsc związanych z kulturą, są to m.in. Muzea, sale widowiskowe, Ośrodki kultury, Biblioteki, czy kafejki internetowe. W związku z tym ,Ŝe miast ściśle związane jest z muzyką działają tutaj liczne chóry muzyczne . Jednym z najbardziej rozpoznawalnych muzeów jest niewątpliwie Muzeum Papiernictwa mieszczące się w XVII wiecznym młynie papierniczym, unikatowym zabytku techniki. Instytucja ta połoŜona jest nad rzeką Bystrzycą Dusznicką, na południowych obrzeŜach miasta, przy międzynarodowej trasie biegnącej w kierunku granicy z Czechami. W Parku Zdrojowym moŜemy znaleźć dworek Fryderyka Chopina , gdzie odbywają się ją się liczne koncerty zdrojowe, koncerty fortepianowe (w 1826 r. koncertował tutaj Fryderyk Chopin), a takŜe Strona 90 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój przedstawienia teatralne. Od ponad sześćdziesięciu lat odbywa się w Dusznikach-Zdroju Międzynarodowy Festiwal Chopinowski i jest on najstarszym, nieprzerwanie działającym festiwalem pianistycznym na świecie. Dyrektor artystyczny festiwalu Piotr Paleczny zaprasza utalentowanych pianistów z całego świata, a ich występom często towarzyszą kursy mistrzowskie. Natomiast kaŜdy, kto nie jest zainteresowany grą na instrumentach moŜe spróbować swoich sił w śpiewie np. w kameralnym chórze Makrotumia lub Studiu Piosenki, które znajduje się w Miejskim Ośrodku Kultury. Poza wyŜej wymienionymi imprezami kulturalnymi odbywa się tu równieŜ wiele innych, jednak niemniej ciekawych koncertów, czy festiwali. W roku 2010 odbyły się między innymi : Koncert Andrzeja Cierniewskiego, Festiwal Muzyki Ukraińskiej, Koncert muzyki Ŝydowskiej JDISZ, Koncerty Operetkowe, Koncert zespołu CAMERATA, Chór z gór. 6. Sport i rekreacja 1) Kluby sportowe: Gmina Miejska Duszniki posiada bogatą ofertę klubów Sportowych. Niektóre z nich to: Terenowe PTTK "Ducha Gór Liczyrzepy", Stowarzyszenie Turystyczno-Uzdrowiskowe w Dusznikach-Zdroju, Miejski Klub Sportowy ZEM "Pogoń" (klub piłkarski), Międzyszkolny Klub Sportowy "Duszniki" (Liceum Ogólnokształcące), Uczniowski Klub Sportowy "Muflon" (biegi narciarskie, biathlon), Zarząd Miejski Ligi Obrony Kraju (sekcja strzelecka), Uczniowski Klub Sportowy ORLICA (sekcja narciarstwa alpejskiego, jazda szybka na nartach) . Sportem masowym oraz organizacją imprez zajmuje się MOKIS, którego przedmiotem działania jest m.in. upowszechnianie sportu oraz promocja miasta. 2) Obiekty sportowe i rekreacyjne: 18 lipca 2008 zakończono budowanie skateparku i jego montaŜ w Dusznikach Zdroju. Skatepark znajduje się przy al. Chopina. Obiekt jest przeznaczony dla miłośników deskorolki, rolek i BMX'a i wyposaŜony w rampy, funboxy ze schodami i z poręczą, grind bank oraz poręcz prostą. W dniu 2 października 2010r. uroczyście otwarto w Dusznikach-Zdroju nowoczesną halę sportową. Jest to największy tego typu obiekt sportowy w powiecie kłodzkim. Hala sportowa jest równieŜ największą inwestycją, jaką przeprowadziła gmina Duszniki-Zdrój w ostatnich dwudziestu latach. Hala ma 44 metry długości i 26 metrów szerokości. Budynek przystosowany jest do wielu dyscyplin sportowych. Mieszczą się w nim boiska do gry w piłkę noŜną, ręczną, koszykówkę i siatkówkę. Obiekt dysponuje pełnowymiarowym boiskiem do piłki ręcznej, z moŜliwością podzielenia go na dwa boiska do koszykówki, siatkówki i tenisa, trybunami na 350 osób, dwoma salami do ćwiczeń sportowych: fitness i siłownią, pełnym zapleczem dla zawodników a takŜe wyposaŜeniem we wszelkiego rodzaju sprzęt sportowy. Przewidziano równieŜ tory do jazdy na rolkach. W hali jednorazowo zmieścić się moŜe około 1000 osób. Obiekt spełnia wymagania ligowe, w związku z czym mogą odbywać się w nim rozgrywki rangi mistrzowskiej w koszykówce, siatkówce lub piłce ręcznej. Hala sportowa wraz z zespołem boisk Orlik 2012 zapewnia kompleksową obsługę miasta w infrastrukturę sportową na najwyŜszym standardzie. W tej wielofunkcyjnej hali mogą odbywać się równieŜ imprezy o charakterze wystawienniczym, targowym czy imprezy artystyczne i koncerty. Na obszarze miasta rozmieszczonych jest równieŜ kilka obiektów sportowych, towarzyszących na ogół innym funkcjom. Są to między innymi: − stadion sportowy im. K. Górskiego (stadion piłkarski posiadający ok. 800 miejsc siedzących) − boisko trawiaste oraz bieŜnia lekkoatletyczna przy al. Chopina (obok Restauracji Erato) -, − boisko do koszykówki na osiedlu Chopina I (przy ul. Osiedlowej, za garaŜami), − boisko przy Szkole Podstawowej (piłka noŜna i kosz), ul. Sprzymierzonych 6, − boisko przy Zespole Szkół Ogólnokształcących (piłka noŜna i kosz), ul. Wybickiego 2a, − boiska Przy Zespole Szkół Ogólnokształcących oraz Szkole Podstawowej i Gimnazjum (ul. Sportowa 6 i Sprzymierzonych 6), − korty tenisowe przy al. Chopina (obok restauracji Retro). Na terenie miasta istnieje takŜe moŜliwość uprawiania jeździectwa. Jazdę konną oferują: − Ranczo Panderoza (Podgórze 24), − Gospodarstwo Agroturystyczne Relaks (ul. Świerczewskiego 37), Strona 91 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − PrzejaŜdŜki bryczką i saniami (Dolina 21). Ofertę sportową i rekreacyjną miasta uzupełniają mniejsze obiekty, takie jak stoły do tenisa stołowego (boisko sportowe, al. Chopina; boisko przy Zespole Szkół Ogólnokształcących, ul. Wybickiego 2a) oraz place zabaw. 3) Informacja Turystyczna: Obsługę ruchu turystycznego zapewniają następujące punkty informacyjne: − Biuro Informacji Turystycznej (Rynek 9), − Biuro Turystyczne Duszek (ul. Wojska Polskiego 25), − Firma Turystyczna ZiMPOL (ul. Zielona 1c, ul. Zdrojowa 11a), − Biuro Turystyczne Polonez (ul. Wojska Polskiego 24 pijalnia wód mineralnych), − Dworek im. Fryderyka Chopina (Park Zdrojowy). Naturalne ukształtowanie terenu sprzyja uprawianiu pieszej turystyki górskiej i sportów zimowych. Z rozwojem tych dyscyplin związane są przede wszystkim dzielnice: Podgórze i Graniczna, Jamrozowa Polana oraz Zieleniec. 4) Turystyka piesza: Do najwaŜniejszych, wyznaczonych szlaków turystycznych naleŜą: − Duszniki-Zdrój - Rezerwat "Torfowisko Pod Zieleńcem" Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 3 godz. 50 min., stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak niebieski) do RozdroŜa pod Bieścem (3 godz. 5 min.), od RozdroŜa szlak zielony do rezerwatu (45 min.); − Duszniki-Zdrój - Jamrozowa Polana - Kozia Hala – Zieleniec Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 3 godz. 5 min. Stopień trudności: ** Plac Warszawy (szlak czerwony) - Aleja Chopina - Park Zdrojowy - ul. Parkowa - Jamrozowa Polana (40 min.) - Kozia Hala (20 min.) - Zieleniec (2 godz. 5 min.); − Duszniki-Zdrój - Szczeliniec Wielki Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 4 godz. 30 minut. Stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak niebieski, 4 godz.) - Karłów (szlak Ŝółty, 30 min.) - Szczeliniec Wielki; − Duszniki-Zdrój - Skalne Grzyby - Szczeliniec Wielki Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 6 godz. 30 min. Stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak Ŝółty) - Szczeliniec Wielki; − Duszniki-Zdrój - Polanica Zdrój Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 3 godz. 50 min. Stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak niebieski lub Ŝółty - 50 min.) - Schronisko "Pod Muflonem" (szlak czerwony 3 godz.) - Polanica Zdrój; − Duszniki-Zdrój - Szczytna - Polanica Zdrój Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 4 godz. 10 min. Stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak Ŝółty) - Polanica Zdrój; − Duszniki-Zdrój - Kudowa Zdrój Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 4 godz. 30 min. Stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak czerwony) - Kudowa Zdrój; − Duszniki-Zdrój – Wambierzyce Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 4 godz. 45 min. Stopień trudności: *** Plac Warszawy (szlak Ŝółty - 3 godz. 30 min.) - Złotno - Batorów - Batorówek - Skalne Grzyby (szlak czerwony - 1 godz. 15 min.) - Studzienna – Wambierzyce. 5) Sport i turystyka rowerowa: Duszniki-Zdrój związane są z kolarstwem. Działa tutaj Klub Kolarski Ziemi Kłodzkiej ZEM DusznikiZdrój. Miasto gości corocznie liczne imprezy sportowe o wysokiej randze, związane z kolarstwem, między innymi: Strona 92 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − Mistrzostwa Polski XC MTB (cross country) − Glacensis MTB Challenge, − Bike Adventure (maraton wieloetapowy), − Bike Challenge. Na rok 2011 zaplanowano w Dusznikach-Zdroju prolog wieloetapowego maratonu Sudety MTB Challenge. Co roku w Dusznikach odbywają się kolejne edycje (w roku 2010 III edycja) Mistrzostw Dolnego Śląska w Maratonie MTB imienia Artura Filipiaka. Jest to maraton honorowy MTB pod patronatem Ryszarda Szurkowskiego. Maraton ten ma charakter memoriału poświęconego pamięci Artura Filipiaka – zmarłego w listopadzie 2007 r. pasjonata kolarstwa górskiego, współtwórcy portalu internetowego popularyzującego kolarstwo i rodzinne, dusznickie strony. Dla turystów preferujących turystykę rowerową Duszniki-Zdrój oferują liczne trasy rowerowe, które przebiegają na terenie miasta, Zieleńca i Podgórza. Ich łącznia długość to ok. 150 km. Turyści mogą skorzystać z tras wytyczonych na terenie Dusznik Zdroju i okolic oraz z tras rowerowych nie znakowanych. Trasy zostały wyznaczone w sposób umoŜliwiający dotarcie rowerzyście do najciekawszych zakątków Ziemi Kłodzkiej. Trasy podzielono na lokalne i ponadlokalne. Opracowanie tras rowerowych wykonał Kłodzki Klub Kolarski Ziemi Kłodzkiej oraz Referat Kultury i Promocji w Dusznikach-Zdroju. W opracowaniu wykorzystano mapy wydawnictwa PLAN: − Mapa Trasy Rowerowe Ziemi Kłodzkiej Góry Stołowe, − Mapa Trasy Rowerowe Ziemi Kłodzkiej część południowa. PoniŜej przedstawiono dusznickie trasy rowerowe, w oparciu o wyŜej wymienione opracowanie: − Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Zieleńca przez Wzgórze Rozalii, Ptasią Górę, gdzie znajduje się Schronisko „Pod Muflonem" (niebieski szlak rowerowy) – opcja nr 1; − Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Zieleńca przez Wzgórze Rozalii, Ptasią Górę, gdzie znajduje się Schronisko „Pod Muflonem", Torfowisko „Pod Zieleńcem" (niebieski szlak rowerowy) – opcja nr 2; − Międzynarodowa Trasa Rowerowa „Góry Stołowe” przez Słoszów, Gołaczów, Dańczów (niebieski szlak rowerowy). − Międzynarodowa Trasa Rowerowa „Ściany" (czerwony szlak rowerowy). − Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Gór Stołowych (zielony szlak rowerowy) - opcja nr 1; − Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Gór Stołowych (zielony szlak rowerowy) - opcja nr 2; − Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Zieleńca, przez Przełęcz Polskie Wrota (niebieski szlak rowerowy) - trasa częściowo znakowana; − Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Podgórza - trasa częściowo znakowana (pieszy szlak czerwony, niebieska trasa rowerowa) - opcja nr 1; − Trasa Rowerowa z Zieleńca przez Podgórze, Graniczną, Małą Kopę - trasa częściowo znakowana (niebieski szlak rowerowy) - opcja nr 2; − Trasa Rowerowa z Jamrozowej Polany przez ścieŜki zdrowia (trasa rowerowa bez znaków) - opcja nr 3; − Trasa Rowerowa z Podgórza przez „Stary Przekaźnik" i Jamrozową Polanę (trasa bez znaków) opcja nr 4; − Trasa Rowerowa Duszniki-Zdrój do Parku Zdrojowego i dalej do Podgórza - według opcji nr 1 lub 2; − Trasa Rowerowa Duszniki-Zdrój (centrum uzdrowiska) do Podgórza (trasa częściowo znakowana niebieski szlak rowerowy) - opcja nr 5; − Trasa Rowerowa do Szczytnej przez Chłopską Górę (trasa bez znaków) - opcja nr 6; − Trasa Rowerowa do Szczytnej przez Złotno (niebieski szlak rowerowy) - opcja nr7. 6) Sport i turystyka zimowa: Jamrozowa Polana to połoŜony na wzgórzach Lewińskich, na wysokości ok. 650 - 675 m n.p.m., ośrodek narciarstwa biegowego i biathlonu (Centrum Polskiego Biathlonu), wyposaŜony w zaplecze hotelowotreningowe i gastronomiczne (104 miejsca w 50 pokojach). Strona 93 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Jamrozowa Polana miała juŜ wcześniejsze tradycje związane z kultura fizyczną. W okresie międzywojennym w rejonie Polany istniał tor saneczkowy, bobslejowy oraz skocznia narciarska. W latach 80-tych XX wieku stworzono na Jamrozowej Polanie Ośrodek Przygotowań Olimpijskich dla narciarzy biathlonistów, skoczków i saneczkarzy. Wybudowano skocznię narciarską małą i duŜą, strzelnicę i tor saneczkowy. Ze względu na nienajlepsze warunki śniegowe, ośrodek nie utrzymał się, a nieuŜywane urządzenia uległy dewastacji. Obecnie funkcjonuje strzelnica. Na terenie polany wybudowano nowe trasy biegowe o długościach od 1 do 2,5 km. W roku 2010 Jamrozowa Polana była gospodarzem Mistrzostw Świata w biathlonie. Zieleniec rozpoczął swoją karierę ośrodka narciarskiego na przełomie XIX i XX wieku, dzięki oberŜyście Rübartschowi - prekursorowi narciarstwa w tych stronach. Wkrótce posiadał juŜ zagospodarowane trasy narciarskie, tor saneczkowy i skocznię narciarską. W latach międzywojennych popularność Zieleńca dzięki świetnym warunkom śniegowym jeszcze wzrosła, tak, Ŝe posiadał on juŜ bogatą bazę noclegową i stał się odrębnym ośrodkiem nie związanym ściśle z kuracyjną funkcją Dusznik. Przed wojną rozpoczęto budowę zimowego ośrodka olimpijskiego w Zieleńcu. Prace przerwała wojna. Po 1945 roku Zieleniec nadal był pręŜną miejscowością zimowiskową. Działała tu skocznia narciarska, tor saneczkowy długości 1,5 km i kilka schronisk. Później, z powodu wyłączenia z ruchu turystycznego terenów wzdłuŜ granicy państwowej miejscowość podupadła. Ponowny jej energiczny rozwój jako ośrodka narciarskiego nastąpił w końcu lat 50tych. Na początku lat 70-tych powstał pierwszy wyciąg narciarski Zieleniec obecnie jest niewątpliwie jednym z najbardziej znanych ośrodków narciarskim w Kotlinie Kłodzkiej i jednym z największych w Sudetach. W rankingu polskich ośrodków narciarskich przeprowadzonym przez portal internetowy Onet.pl w roku 2010, Zieleniec zdobył wysokie 4 miejsce i został zaliczony do ośrodków 5 gwiazdkowych. Zieleniec połoŜony jest na wysokości ok. 950 m.n.p.m. Ośrodek oferuje 28 wyciągów. Dla lubiących nocne jazdy przygotowanych jest 10 oświetlonych stoków. Liczby te ulegają z sezonu na sezon zmianom wynikającym z nieustannej modernizacji infrastruktury narciarskiej Zieleńca, w dostosowaniu do rosnących wymagań turystów korzystających z atrakcji narciarskich. Trasy zjazdowe Zieleńca są bardzo zróŜnicowane pod względem stopnia trudności, a wyciągi są tak rozmieszczone, Ŝe istnieje moŜliwość (nie ściągając nart czy deski z nóg) przejechania z jednego końca Zieleńca na drugi i z powrotem. Dla osób uprawiających freestyle na nartach lub snowboardzie Zieleniec oferuje snowpark oraz pełnowymiarową rynnę (halfpipe). 7. Opieka zdrowotna Ochrona zdrowia w mieście sprawowana jest przez następujące zakłady opieki zdrowotnej: 1) szpitale: a) Szpital Uzdrowiskowy Nr I Pawilon A „Jan Kazimierz” przy ul. Zielonej 23, b) Szpital Uzdrowiskowy Nr I „Jan Kazimierz” Pawilon B przy ul. Wojska Polskiego 23, c) Szpital Uzdrowiskowy Nr II Pawilon „Chopin” przy ul. Zielonej 14; 2) przychodnie: a) NZOZ Vita Medica przy ul. Krakowskiej 7, b) Centrum Medyczne Salus przy ul. Kłodzkiej 14 oraz ul. Dworcowej 11; c) NZOZ Medicus przy ul. Sprzymierzonych 11; 3) sanatoria: a) Nr III „Moniuszko” przy ul. Zdrojowej 40, b) „Chemik” przy ulicy Wojska Polskiego 17, c) „Muza” przy ul. Wojska Polskiego 31, d) „Zimowit” przy ulicy Chopina 3. Szpital Rejonowy w Dusznikach-Zdroju, zlokalizowany przy ul. Sprzymierzonych 11 został poddany likwidacji. Największym bogactwem naturalnym Dusznik związanym z opieką zdrowotną są lecznicze źródła mineralne. Duszniki- Zdrój naleŜą do Zespołu Uzdrowisk Kłodzkich S.A. i razem z Kudową-Zdrój oraz Polanicą-Zdrój stanowią największy w Polsce kompleks uzdrowiskowy. Duszniki-Zdrój dysponują pełnym zakresem świadczeń leczniczych tj.: − zabiegami przyrodoleczniczymi, − badaniami analityczno-diagnostycznymi, − badaniami specjalistycznymi, Strona 94 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój − kuracją pitną i leczeniem dietetycznym. Duszniki są idealnym miejscem dla leczenia chorób takich, jak choroby kardiologiczne i nadciśnienie, choroby naczyń obwodowych, choroby układu trawienia, choroby ortopedyczno – urazowe, choroby reumatologiczne, choroby kobiece, choroby endokrynologiczne oraz wiele innych. W mieście działają ponadto apteki, gabinety stomatologiczne, gabinety masaŜu oraz wiele innych niepublicznych gabinetów lekarskich róŜnych specjalności. II-5.2. Kierunki 1. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym 1) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap I. Remont kamienic; 2) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap II. Przebudowa nawierzchni i szaty roślinnej; 3) remont i modernizacja kamienic wzdłuŜ ul. Mickiewicza, Kłodzkiej, Zamkowej, Słowackiego, Świerczewskiego; 4) budowa basenu (basenów) z wykorzystaniem wód termalnych; 5) remont i modernizacja boisk sportowych w mieście (Szkoła Podstawowa-Gimnazjum, Liceum Ogólnokształcące, boisko przy Al. Chopina, boisko przy ul. Wojska Polskiego) oraz budowa toru wrotkarskiego; 6) zagospodarowanie turystyczne wokół Czarnego Stawu; 7) budowa sieci wodociągowej w Zieleńcu – Etap I; 8) budowa kolektora kanalizacji sanitarnej w Zieleńcu – Etap II; 9) odbudowa schroniska na Orlicy wraz z wieŜą widokową (Gmina posiada dokumentację projektową schroniska i wieŜy widokowej; została wybudowana droga dojazdowa); 10) budowa drogi łączącej drogę krajową nr 8 z Podgórzem przez Jamrozową Polanę; 11) odbudowa toru saneczkowego na Jamrozowej Polanie; 12) budowa parkingów strategicznych: a) Podgórze, b) przy drodze wojewódzkiej 389 w rejonie Sołtysiej Kopy, c) w rejonie ul. Wojska Polskiego, d) na wjeździe do Zieleńca, e) w Zieleńcu, f) na Drodze Dusznickiej przy rezerwacie „Torfowisko pod Zieleńcem”; 13) modernizacja ulicy Zdrojowej wraz z wymianą rury azbestowej; 14) Budowa toru saneczkowego letniego i zimowego powyŜej ul. Wojska Polskiego i poniŜej Schroniska Pod Muflonem, na stoku Ptasiej Góry (na odcinku pomiędzy dawnym Szpitalem Rejonowym a Ośrodkiem Sanatoryjno-wypoczynkowym Odrodzenie). 15) Połączenie systemów tras narciarstwa biegowego po stronie polskiej (rejon Jamrozowej Polany) i czeskiej (rejon Cichalki). 16) odbudowa i aktywizacja skoczni narciarskiej na Jamrozowej Polanie wraz z otoczeniem i niezbędnym zapleczem - ze względu na ograniczone moŜliwości rozwoju skoków i lotów narciarskich (brak niezbędnego terenu na lokalizację skoczni o zróŜnicowanych rozmiarach i poziomie trudności oraz związanego z tymi obiektami zaplecza treningowo – administracyjnego jak równieŜ brak ugruntowanych tradycji w uprawianiu tej dyscypliny sportu) dopuszcza się odstąpienie od realizacji tego zamierzenia lub odtworzenie skoczni jedynie w formie reliktu - atrakcji turystycznej; 17) schronisko na Orlicy wraz z wieŜą widokową- odbudowa historycznych obiektów i aktywizacja. 2. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego uchwalonym przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego uchwałą nr XLVIII/873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 20 stycznia 2003 r. Nr 4, poz. 100) brak programów słuŜących realizacji Strona 95 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, których realizacja przewidywana jest na obszarze miasta Duszniki-Zdrój. Na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój Zespół Uzdrowisk Kłodzkich S.A. realizuje projekt pt.: „Międzynarodowy turystyczny produkt markowy „Uzdrowiska Kłodzkie””, w ramach programu operacyjnego Ministerstwa Rozwoju Regionalnego pt.: „Innowacyjna Gospodarka na tata 2007 - 2013. Ponadto w oparciu o „Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych na lata 2010 – 2013” (Ministerstwo Infrastruktury) oraz Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 – 2013 (Uchwała Nr 4720/III/10 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 lipca 2010r.) PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. realizują projekt pt.: „Modernizacja regionalnej linii kolejowej nr 309 Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój (na odcinku Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój)”. W obszarze objętym studium brak jest równieŜ programów zawierających zadania rządowe, słuŜące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym wynikających z art. 48 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. II-6. BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI I JEJ MIENIA, W TYM ZAGROśENIA NATURALNE (art. 10 ust. 1 pkt 6, 9, 10 i 15 oraz art. 10 ust. 2 pkt 11 ustawy) II–6.1. Bezpieczeństwo ludności i jej mienia 1. Uwarunkowania PowaŜna awaria - wg ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska - jest to zdarzenie powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu z udziałem substancji niebezpiecznych, w wyniku, czego moŜe dojść do zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia ludzi. Na terenie gminy Duszniki-Zdrój nie ma zakładu o duŜym lub zwiększonym ryzyku powstania powaŜnej awarii (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo o duŜym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej (Dz. U. nr 58, poz. 535). Jedyny zakład, na którego terenie znajdują się instalacje zawierające trujące środki produkcji, co moŜe stanowić miejscowe zagroŜenie w razie awarii to ZEM S.A., przy ul. Świerczewskiego 14 (galwanizeria). W latach 2002-2004 na terenie gminy Duszniki-Zdrój StraŜ PoŜarna nie brała udział w gaszeniu poŜarów w zakładach. Praktycznie dość istotnym zagroŜeniem moŜe być transport kolejowy i drogowy materiałów niebezpiecznych a szczególnie dość intensywny w ostatnich latach przewóz paliw płynnych autocysternami. W ostatnich latach nie zanotowano zdarzeń niebezpiecznych związanych z przewozem paliw płynnych. Na drogach problemem są wypadki drogowe, przy których zuŜywane są sorbenty. W roku 2003 zuŜyto 589 kg sorbentów w 20 zdarzeniach. WaŜnym problemem są równieŜ poŜary lasów i nieuŜytków. Według danych Komendy Powiatowej PSP w Kłodzku 68% wszystkich poŜarów to poŜary nieuŜytków i ściernisk. 2. Kierunki 1) W zagospodarowaniu terenów naleŜy uwzględnić wymagania rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. (Dz. U. Z 2009 r. Nr 124 poz. 1030) ze szczególnym uwzględnieniem: a) odpowiednich parametrów dróg poŜarowych, b) właściwej Ilości i sposobu rozmieszczenia hydrantów zewnętrznych przeciwpoŜarowych na sieci wodociągowej przeciwpoŜarowej, c) zapewnienia jednostkom ratowniczo-gaśniczym (w tym ochotniczej i państwowej straŜy poŜarnej oraz zakładowym jednostkom gaśniczym) moŜliwości prowadzenia działań ratowniczych, d) zapewnienia odpowiedniego zaopatrzenia w wodę do celów gaśniczych (dostępu do punktów czerpania); 2) Konieczne jest prowadzenie działań zmierzających do systematycznego podnoszenia bezpieczeństwa publicznego. Docelowo naleŜy dąŜyć do opracowania kompleksowego opracowania dotyczącego bezpieczeństwa publicznego (Program „Bezpieczne Miasto”) uwzględniającego następujące cele: a) ograniczenie przestępczości, Strona 96 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój b) zmniejszenie strachu przed staniem się ofiarą przestępstwa, c) podniesienie poziomu bezpieczeństwa i jakości Ŝycia, d) stworzenie „bezpiecznego miasta” do prowadzenia działalności gospodarczej i Ŝycia społecznego oraz rozwoju turystyki. 3) W ramach działań zmierzających do systematycznego podnoszenia bezpieczeństwa publicznego naleŜy uwzględnić: a) korektę rozwiązań komunikacyjnych, i tworzenie bezpiecznych przejść (szczególnie w rejonie drogi krajowej nr 8), b) zapewnienie właściwego oświetlenia w porze nocnej najwaŜniejszych obszarów miasta, w szczególności obszarów wyznaczonych jako obszary przestrzeni publicznej a takŜe lokalnie – terenów osiedli mieszkaniowych oraz ciągów komunikacyjnych i spacerowych, c) stworzenie systemu monitoringu wizyjnego miasta i uzdrowiska, z uwzględnieniem sprzęŜenia monitoringu z działaniem słuŜb interwencyjnych: Policji oraz StraŜy Miejskiej. System monitorowania miasta moŜe być finansowany z: − środków samorządowych, z uwzględnieniem moŜliwości partycypacji w kosztach ze strony policji (wiąŜe się to jednak z pozyskaniem środków z budŜetu Wojewody); − środków pozabudŜetowych, takich jak środki unijne lub finansowanie przez celową fundację, (w takim przypadku sponsorami mogą być m.in. lokalne banki, właściciele firm handlowych, restauracji, firmy ubezpieczeniowe a takŜe sami mieszkańcy), d) poprawę zabezpieczeń w odniesieniu do poszczególnych grup społecznych (głównie osób starszych i samotnych), e) zacieśnienie współpracy z firmami ubezpieczeniowymi na rzecz prawidłowo prowadzonej polityki ubezpieczeniowej, f) wywoływanie aktywności lokalnej społeczności społecznej w zakresie współpracy z Policją i StraŜą Miejską g) edukację, poradnictwo oraz pomoc społeczną obejmującą: − − − − − − problematykę demoralizacji i przestępczości nieletnich, sprawy rodziny i dziecka w rodzinie, ochronę kobiet, ochronę ofiar przestępstw, opiekę osób starszych i niepełnosprawnych, ochronę bezpieczeństwa podróŜnych, turystów w środkach komunikacji, ośrodkach wczasowych i wypoczynku oraz szlakach turystycznych, − poradnictwo zawodowe np. dla doręczycieli pocztowych, właścicieli sklepów, kantorów, banków, stacji paliw płynnych, baz transportowych, straŜy przemysłowych itp., − tworzenie programów wczesnej edukacji dla dzieci i młodzieŜy oraz inspirowanie działań kulturalnych, sportowych, plastycznych związanych z problematyką bezpieczeństwa, h) współpracę ze środkami masowego przekazu na rzecz kształtowania świadomości prawnej oraz edukacji wiktymologicznej społeczeństwa. II–6.2. Naturalne zagroŜenia geologiczne, w tym obszary osuwania się mas ziemnych 1. Uwarunkowania 1) Udokumentowane obszary naraŜone na osuwanie się mas ziemnych Udokumentowanym obszarem naraŜonym na osuwanie się mas ziemnych jest wschodni stok Miejskiej Górki, gdzie w rejonie ul. Orzechowej rozwinęło się osuwisko. Pod względem morfologicznym stok zaliczany jest do typu „b” – stoków bardzo stromych o nachyleniu 10-300. Osuwisko zlokalizowane jest na wschód od studzienki kanalizacyjnej k 200 usytuowanej w połowie szerokości asfaltowej jezdni, poniŜej ul. Orzechowej i sięga 1/3 wysokości skarpy. Nachylenie zbocza w rejonie skarpy wynosi 10-130, z odcinkowymi nachyleniami 250. Osuwisko w czasie jego dokumentowania (A. Batog, S. MŜyk, K. Pilecki; „Opinia geotechniczna na temat osuwiska w ciągu ul. Orzechowej, połoŜonej na Miejskiej Górce w DusznikachZdroju”; GeKo, Wrocław, październik 2007 r.) posiadało długość ok. 15 m i szerokość 1,5 m. Strona 97 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój W podłoŜu Miejskiej Górki występują protezoiczne kwarcyty i gnejsy łyszczykowo-węglanowe, zwykle silnie spękane, stanowiące obszar potencjalnego występowania wód szczelinowych. Generalnie zapady warstw 0 są w kierunku północnym i północno-wschodnim, pod kątem ok. 30 . Nad nimi występuje róŜnego rodzaju zwietrzelina wykształcona w postaci gruntów spoistych, zwartych, półzwartych i twardoplastycznych a takŜe sypkich, średnio zagęszczonych oraz skał, w obrębie których z reguły nie występują zjawiska geodynamiczne. Zwietrzelina zalegająca bezpośrednio na skałach podłoŜa moŜe mieć charakter blokowy lub moŜe być silnie spękana. Deformacje mają lokalny charakter i zostały najprawdopodobniej wywołane spływem wody pochodzącej z nieszczelnej kanalizacji kamionkowej k 200 biegnącej środkiem ul. Orzechowej. Przeprowadzona inspekcja kanalizacji z wykorzystaniem kamery TV nie potwierdziła widocznych uszkodzeń rur kamionkowych oraz nieszczelności na ich połączeniach. Kanalizację oceniono jako szczelną i droŜną. Pozostaje jednak prawdopodobieństwo sączeń. Powierzchnia asfaltu była naprawiana. Deformacje obejmują pierwszą linię palisady oporowej, która istotnie odchyliła się w kierunku wschodnim. 2) Obszary występowania ruchów masowych (osuwiska, obrywy, spełzania) Rozległe, zamarłe usuwiska w przełomowej dolinie Bystrzycy Dusznickiej koło Zieleńca i Granicznej. Osuwiska powstały na stromych zboczach w wyniku bezpośredniej erozji. Rejony występowania ruchów masowych znajdują się przede wszystkim w górnym przełomowym odcinku Bystrzycy Dusznickiej. Występują tam głównie zjawiska typu spełzania zboczy oraz, rzadziej, drobnych obrywów ścian skalnych, zbudowanych z utworów marglistych. Spadki terenu dochodzą tutaj do 40°. Nasilenie ruchów masowych występuje zwłaszcza na obszarach pozbawionych lasów. 3) Obszary predysponowane do występowania ruchów masowych Na stromych i bardzo stromych zboczach, na których pokrywa stokowa przekracza 2 m miąŜszości, mogą wystąpić ruchy masowe. Do ruchów takich predysponowane są głównie stoki konsekwentnie, nachylone zgodnie z upadem warstw osadów kredy górnej. Ułatwieniem dla powstania ruchów masowych jest sekwencja kompleksu kredowego, a zwłaszcza zaleganie ławic piaskowców na ławicach margiistych. Są to obszary potencjalnych osuwisk i rozległych spełzywań zboczy. 4) Obszary potencjalnych usuwisk Obejmują one głównie obszary wychodni margli górno kredowych, a takŜe metamorficznych i związane są ściśle ze strefami podcięć erozyjnych oraz załamań stoków głównie wzdłuŜ doliny Bystrzycy Dusznickiej. Obszary takie, zwłaszcza przykryte osadami deluwialnymi o duŜej miąŜszości, wykazują potencjalna niestabilność geodynamiczną, głównie ze względu na intensywne zawodnienie warstwy stokowej i podcinanie stoku przez erozję rzeczną. 5) Spełzanie zboczy Proces ten jest zjawiskiem powszechnym na obszarze Dusznik-Zdroju. Spełzywanie zboczy występuje na stokach, wzdłuŜ dolin rzecznych, w strefach źródliskowych potoków i wzdłuŜ załamań stoków. Procesowi spełzywania podlega pokrywa stokowa rumoszu zaglinionego, szczególnie na stokach konsekwentnych, nachylonych zgodnie z upadem warstwowania margli górnej kredy. 2. Kierunki 1) W odniesieniu do udokumentowanego obszaru naraŜonego na osuwanie się mas ziemnych w rejonie ul. Orzechowej (na wschodnim stoku Miejskiej Górki), określa się następujące kierunki: a) Proces osuwania się mas ziemnych wzmacniać moŜe się w okresie nawalnych opadów. Nawet niewielka ilość wody moŜe obniŜać parametry wytrzymałościowe zwietrzeliny. Dodatkowym czynnikiem mogą być drgania wywołane ruchem pojazdów, powodujące dodatkowe obniŜenie wytrzymałości zwietrzeliny. b) Potencjalna płaszczyzna poślizgu zwietrzeliny moŜe przebiegać płytko, w obrębie samej zwietrzeliny, jak równieŜ głębiej, nawet po stropie skalistego podłoŜa. W wariancie minimalnym osuwisko będzie rozwijać się w kierunku niŜej ległej skarpy. W kierunku zachodnim nie ulegnie istotnym zmianom. Nawierzchnia ul. Orzechowej i jej podbudowa będzie wymagać systematycznych napraw. W maksymalnym wariancie, w wyniku procesu translacyjnego (połączenia dwu płaszczyzn poślizgu), osuwisko obejmie całą szerokość ulicy, jak równieŜ całą skarpę niŜej ległą. c) W przeciwdziałaniach najistotniejsze jest wyeliminowanie spływu i penetracji wody, jako czynnika obniŜającego parametry wytrzymałościowe górotworu oraz eliminacja tzw. „słabej warstwy”. W ramach działań profilaktycznych naleŜy wykonać powyŜej osuwiska poprzeczne odprowadzenie wód opadowych i roztopowych w dół zbocza lub do istniejącej kanalizacji. U podnóŜa wyŜej ległej skarpy Strona 98 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój naleŜy wykonać rów odwodnieniowy. Nawierzchnię ul. Orzechowej naleŜy uszczelnić, eliminując moŜliwość przesączania się wody przez spękania i szczeliny. Podbudowa ulicy wymaga podbudowy oraz warstwy nośnej. 2) W przypadkach pozostałych obszarów występowania ruchów masowych (osuwiska, obrywy, spełzania) naleŜy prowadzić systematyczne rozpoznanie, dokumentowanie oraz monitoring tych zjawisk, a takŜe podejmować działania zmierzające do zapobiegania ich występowaniu, usuwania skutków oraz ograniczania zasięgu ruchów masowych. II–6.3. Obszary naraŜone na niebezpieczeństwo powodzi 1. Uwarunkowania Mała szerokość doliny i duŜa dostawa wody z okolicznych masywów górskich były przyczyną powodzi w roku 1997 i 1998 (o znacznie powaŜniejszych skutkach dla miasta, a szczególnie części zdrojowej). Wody wielkiej powodzi spustoszyły Duszniki-Zdrój w nocy z 22 na 23 lipca 1998r. Zniszczeniu uległy wówczas tereny zainwestowania miejskiego, połoŜone wzdłuŜ koryta Bystrzycy Dusznickiej. Podczas powodzi ucierpiała papiernia - woda podmyła wówczas fundamenty suszarni oraz przyniosła wiele ton mułu i nieczystości. Znaczne zniszczenia objęły Łąki Poborowinowe (część połoŜoną na północ od Al. Chopina, obejmująca m.in. stadion) oraz Park Zdrojowy (w tym słynny Dworek Chopina i dusznicką Kolorową Fontannę), który został po odrestaurowany, stając się jednym najpiękniejszych parków zdrojowych w kraju. Miasto posiada obecnie system monitoringu przeciwpowodziowego działającego w ramach Lokalnego systemu Osłony Przeciwpowodziowej Powiatu Kłodzkiego. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu zlecił wykonanie opracowania „Studium ochrony przed powodzią Kotliny Kłodzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony miasta Kłodzka” (Wrocławska Agencja Rozwoju regionalnego, 2004 r.). W opracowaniu wskazano zasięgi zalewów wód powodziowych rzeki Bystrzycy Dusznickiej o prawdopodobieństwie występowania Q1%, o statusie obszaru szczególnego (bezpośredniego) zagroŜenia powodzią, oraz Q10% W „Studium ochrony..” została takŜe wyznaczona strefa zalewu historycznego z 1998 r. Zasięgi te obejmują m. in. osiedle przy ul. Sprzymierzonych, stadion sportowy przy Al. Chopina, bloki przy ul. Zdrojowej, teren wzdłuŜ ul. Zielonej, Park Zdrojowy. 2. Kierunki 1) Na obszarach szczególnego (bezpośredniego) zagroŜenia powodzią naleŜy uwzględnić nakazy, zakazy, dopuszczenia i ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych dotyczących wód oraz ochrony przeciwpowodziowej. 2) NaleŜy dąŜyć do odtworzenia zabudowy hydrotechnicznej na terenach gminy. 3) Za priorytetowe uznaje się stworzenie kompleksowego systemu infrastruktury przeciwpowodziowej, mającego na celu optymalne zabezpieczenie mieszkańców i infrastruktury miejskiej, uwzględniającego między innymi: a) programy realizowane na poziomie powiatowym, wojewódzkim i regionalnym, w tym program dla dorzecza górnej i środkowej Odry oraz działania na rzece Bystrzycy Dusznickiej, b) moŜliwość retencjonowania przepływów w zbiornikach „Czarny Staw”, „Łabędziowy Staw”, posiadających znaczenie dla gospodarki wodnej. II-7. POTRZEBY I MOśLIWOŚCI ROZWOJU MIASTA (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy) 1. Gospodarka gminy miejskiej Duszniki-Zdrój nastawiona jest, z oczywistych, powodów na obsługę ruchu turystycznego związanego przede wszystkim z walorami uzdrowiskowymi miasta oraz walorami krajobrazowo-turystycznymi: 1) potrzeby rozwoju w zakresie ruchu turystycznego moŜna podzielić na dwie grupy: a) ruch turystyczny uzdrowiskowy gdzie potrzeby rozwoju są ograniczone pojemnością miasta w dzielnicy Zdrój i obszaru śródmiejskiego (stare miasto, os. Chopina, Wapienniki), b) ruch turystyczny krajobrazowo-sportowy gdzie potrzeby rozwoju sa zarówno w bazie noclegowej jak i w organizacji ruchu turystycznego, Strona 99 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 2) moŜliwości rozwoju w tym zakresie są róŜne dla poszczególnych dzielnic miasta: a) obszar staromiejski wraz dzielnica Wapienniki daje pewne moŜliwości rozwojowe dla lokalizacji kubaturowych obiektów związanych z obsługa ruchu turystycznego. Są to w zasadzie moŜliwości realizacji zabudowy uzupełniającej bądź odtworzeniowej oraz realizacji nowych niewielkich kompleksów zabudowy w rejonie ul. Wybickiego (po jej północnej stronie) oraz w rejonie ul. Wojska Polskiego na wysokości Łąk Poborowinowych, b) obszarem praktycznie wyłączonym z moŜliwości realizacji nowej zabudowy jest obszar uzdrowiska, gdzie w strefie „A” ochrony uzdrowiskowej naleŜy zachować min. 65% powierzchni biologicznie czynnych, dlatego nowa zabudowa moŜe tutaj powstawać zdecydowanie incydentalnie, jedynym miejscem wyznaczonym w studium dla realizacji funkcji kubaturowych słuŜących szerokorozumianej turystyce uzdrowiskowej są Łąki Poborowinowe, dla których przewiduje się moŜliwość realizacji basenów z wykorzystaniem złóŜ wód termalnych, c) rozwój ruchu turystycznego moŜliwy jest do realizacji w oparci przede wszystkim o tereny Zieleńca oraz Podgórza i Granicznej: − dla obszaru Zieleńca zarówno plany miejscowe jak i dokument studium przewidują rozwoju usług turystycznych, przy czym naleŜy zwrócić uwagę na zabezpieczenie głównych walorów tej dzielnicy miasta czyli oferty tras zjazdowych, − z kolei rozwój turystyczny Podgórza i Granicznej jest mocno skorelowany z powiązaniami komunikacyjnymi. Bardzo waŜnym elementem w tym zakresie jest nie dopuszczenie do rozwoju tych dzielnic bez zapewnienia dojazdu z pominięciem dzielnicy uzdrowiskowej. Budowa alternatywnego podłączenie do drogi krajowej nr 8 poprzez Jamrozowa Polane pozwoli na aktywizację tych terenów bez intensyfikowania ruchu samochodowego na obszarze Zdroju. 2. WaŜnym element jest wspieranie działań mających na celu utrzymanie wysokich standardów ochrony środowiska a takŜe obsługi ruchu turystycznego. W szczególności naleŜy tutaj wskazać konieczność konsolidacji wyciągów narciarskich w rejonie Zieleńca w ramach jednego karnetu. 3. Potrzeby miasta w ofertę terenów przemysłowych w wystarczający sposób zabezpieczają tereny przemysłowe w rejonie ul. Dworcowej (ZEM) w związku z czym nie przewiduje się rozwoju tego typu funkcji. II-8. STAN PRAWNY GRUNTÓW (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy) CHARAKTERYSTYKA STRUKTURY WŁASNOŚCI GRUNTÓW NA OBSZARZE GMINY MIEJSKIEJ DUSZNIKI-ZDRÓJ TABELA nr 12. Powierzchnia [ ha ] Wyszczególnienie Grunty Skarbu Państwa Grunty skarbu Państwa przekazane w wieczyste uŜytkowanie Grunty gminne Grunty gminne przekazane w wieczyste uŜytkowanie Grunty osób fizycznych Grunty Kościołów i wspólnot wyznaniowych Grunty Powiatu Grunty spółek prawa handlowego RAZEM: Ogółem Grunty leśne oraz UŜytki Rolne zadrzewione i zakrzewione Grunty Grunty pod zabudowane i wodami zurbanizowane NieuŜytki Tereny róŜne 1279 66 1114 59 7 1 32 33 11 - 22 - - - 466 186 162 114 3 1 43 26 1 16 - - - 393 338 29 25 - 1 - 3 1 - 2 - - - 7 - - 7 - - 4 1 1 2 - - 2228 269 1307 247 10 3 Strona 100 32 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój II-9. WYSTĘPOWANIE OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy) Na terenie miasta znajduje się szereg obiektów i terenów chronionych przepisami odrębnymi na podstawie: 1) ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1399 z późn. zm.): a) strefa ochrony uzdrowiskowej „A”, b) strefa ochrony uzdrowiskowej „B”, c) strefa ochrony uzdrowiskowej „C”, 2) ustawy z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009 r., Nr 151 poz. 1220 z późn. zm.): a) obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”; b) obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”; c) Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; d) pomniki przyrody; 3) ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.): a) obiekty i tereny ujęte w rejestrze zabytków, b) tereny obserwacji archeologicznej, stanowiska archeologiczne, c) tereny stref ochrony konserwatorskiej i archeologicznej ustanowionych w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, 4) ustawy z dnia 3 lutego 1994 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.): a) tereny gruntów rolnych chronionych nie posiadające zgody na wyłączenie z uŜytkowania rolnego, b) tereny gruntów leśnych (lasy ochronne, wody ochronne), 5) ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.): a) tereny górnicze („Duszniki-Zdrój” i „Podgórze”), b) udokumentowane złoŜa surowców naturalnych, 6) ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.).: a) tereny ujęć wody wraz ze strefami ochrony, b) obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią Q1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej. II-10. ZASOBY NATURALNE (art. 10 ust. 1 pkt 9, 11 i 12 ustawy) II-10.1. Uwarunkowania 1. Zasoby złóŜ kopalin oraz wód podziemnych Zasady i warunki postępowania ze złoŜami kopalin oraz zasobów wód podziemnych reguluja przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.) Na terenie Dusznik-Zdroju znajduje się wiele śladów dawnej eksploatacji surowców skalnych, których lokalizację i krótką charakterystykę zestawiono w opracowaniu pt. Inwentaryzacji surowców mineralnych gmin: Kudowa Zdrój, Duszniki, Szczytna, Polanica Zdrój. Marmury dolomityczne (wapienie krystaliczne), występujące w formie niewielkich soczew w serii strońskiej, eksploatowano do produkcji wapna i jako materiał budowlany. Większość z tych zasobów jest juŜ wyczerpana. W komputerowym Systemie gospodarki i ochrony złóŜ MIDAS i w Bilansie Zasobów zarejestrowane jest jedyne złoŜe „Duszniki-Zdrój - Kozicowa Hala”. ZłoŜe ma powierzchnię 1,4 ha i posiada zatwierdzone decyzją CUG z 26.05.1958r. zasoby bilansowe Strona 101 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój oszacowane na 1126,41 tys. ton. Wapienie i margle dla przemysłu wapienniczego zakwalifikowano jako II gatunek wg normy RN-55/MPBM-11013. Drugie złoŜe (bez nazwy), dla którego opracowano kartę rejestracyjną, połoŜone jest przy drodze z Dusznik do Kudowy Zdroju. Obliczone zasoby wapieni do produkcji grysów i kamienia łamanego wyniosły 325 211 ton. W roku 1975 Przedsiębiorstwo Geologiczne z Wrocławia przeprowadziło na terenie gminy zwiad za białymi marmurami. Zbadano (ze skutkiem negatywnym) - oprócz wspomnianego juŜ złoŜa na Koziej Hali opuszczone łomy w Dusznikach, Wapiennikach, Podgórzu i Zieleńcu. Występujące tam marmury cechują się barwą od szarobiałej przez jasnokremową do ciemnoszarej i szaroróŜowej, strukturą od drobno- do średnioziarnistej i teksturą od bezładnej do kierunkowej. Przecinają je liczne Ŝyłki i soczewki białego kwarcu. Marmury wykazują na ogół doskonałą oddzielność płytową przy miąŜszości ławic 3-30 cm. W miarę jednolite ławice powyŜej 0,4 m są jednak bardzo rzadkie, a dwa systemy gęstych spękań o kierunkach NWSE i NE -SW nie pozwalają na uzyskanie bloków o średnicy większej niŜ 30 cm. W świetle wymagań co do barwy, bloczności i nikłych zasobów moŜna jednoznacznie stwierdzić, Ŝe marmury Gór Orlickich nie przedstawiają znaczenia przemysłowego pozwalającego na uruchomienie duŜych zakładów przeróbczych. MoŜliwe natomiast, przy zachowaniu norm wynikających z ochrony środowiska, jest ich lokalne wykorzystanie na małą skalę np. do produkcji grysu na lastryko. W roku 1996 zostało udokumentowane, na zlecenie inwestora prywatnego złoŜe „Podgórze" (pkt. dok. nr 5) o zasobach bilansowych ok.98 tys. ton pozwalające na uzyskiwanie surowca do produkcji kruszywa do roku 2020. ZłoŜe to pomimo lokalizacji na terenie obszaru chronionego krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich zostało uznane za niekolizyjne, a jego zasoby zatwierdzone decyzją Ministra. Badania rozpoznawcze innych skał metamorficznych np. łupków łyszczykowych (pkt. dok. 4 i 8) lub skał osadowych, szczególnie cenomańskich i turońskich piaskowców ciosowych, pod kątem ich zastosowania jako kamienia budowlanego nie były prowadzone. Podjęcie takich prac wobec ograniczeń wynikających z ochrony przyrody wydaje się niecelowe. Niewielkie strefy okruszcowania - głównie hematytem spotyka się w łupkach łyszczykowych i marmurach formacji strońskiej oraz w skałach stref dyslokacyjnych - brekcjach tektonicznych i kataklazytach. Przejawy tej mineralizacji ze śladami historycznej eksploatacji znajdują się w rejonie tzw. Złotej Sztolni na stokach Orlicy. W otoczeniu soczek marmurów koło Wapiennik - Koziej Hali stwierdzono kolomorficzny hydrohematyt i pelit hematytowy. Zawartość FejOs w zbadanych próbkach osiągnęła 4-26% wagowych (I. Kura 1963). W rejonie Miejskiej Góry w Dusznikach znaleziono impregnacje Ŝelaziaka czerwonego z łuseczkami błyszczu Ŝelaza. Na podstawie art. 5 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. - Prawo geologiczne i górnicze - do kopalin podstawowych, których wydobywanie podlega obostrzeniom prawnym, zaliczono wapienie krystaliczne (marmury). WYKAZ PUNKTÓW EKSPLOATACJI I ODSŁONIĘĆ ZŁÓś KOPALIN NA TERENIE MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ TABELA nr 13. l.p. Nazwa złoŜa/ miejscowość Właściciel/ uŜytkownik Kopalina i j ej przydatność Powierzchnia 2 [m ] Obecny stan* 1 Bez nazwy, Duszniki-Zdrój Urząd Miejski Wapień 900 z krystaliczny przemysł 320 z 2 Duszniki-Zdrój 3 „Kozicowa – Hala”, Duszniki-Zdrój wapienniczy 4800 z 4 Duszniki-Zdrój Lasy Państwowe Łupki łyszczykowe — kamień budowlany — z 5 „Podgórze", Podgórze Państwowy Fundusz Ziemi Wapień 1200 E 6 Graniczna przemysł 80 Z 7 Graniczna wapienniczy 330 Z Zieleniec Łupki łyszczykowe -kamień budowlany 300 z 8 Lasy Państwowe Uwagi PołoŜone na terenie uzdrowiska _ PołoŜone na terenie Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich Bystrzyckich i Orfickich Źródło: Kozdrój W., Mroczkowska B., Inwentaryzacja złóŜ surowców mineralnych z uwzględnieniem elementów ochrony środowiska -Miasto Duszniki-Zdrój, Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski im. Henryka Teisseyre, Wrocław, kwiecień 1997, s.l-3, opracowanie własne. Strona 102 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój * E - eksploatowane, Z – zaniechane. Na obszarze miasta nie występują złoŜa surowców mineralnych o duŜym znaczeniu ekonomicznym. Najcenniejszym zasobem naturalnym omawianego obszaru i jednocześnie jedyną kopaliną wydobywaną na nim, są wody lecznicze. W Dusznikach-Zdroju znajduje się pięć zarejestrowanych źródeł czystych ekologicznie wód mineralnych. Wody uzyskały świadectwa potwierdzające ich właściwości lecznicze w 2008 r. (Nr1/DZ, Nr2/DZ, Nr3/DZ, Nr4/DZ i Nr5/DZ wydane przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska Sp.z o.o. w Katowicach). Wody o takim składzie maj a następujące właściwości lecznicze (działanie biologiczne na ustrój): − trans – mineralizacja ustroju (wprowadzenie takich deficytowych pierwiastków jak: sód, potas, wapń, magnez oraz pierwiastków śladowych) i wyrównywanie ich niedoboru w ustroju, − wyrównywanie zaburzeń proporcji między antagonistycznymi jonami sód – potas, wapń – magnez, wapń – jod, chlor – jod, − wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno – elektrolitowej ustroju, − działanie odczulające i przeciw zapalne, − pobudzenie perystaltyki dróg Ŝółciowych i wydzielanie Ŝółci, wzmaganie czynności gruczołów trawiennych, alkalizacja i trans- mineralizacja, działanie obniŜające na poziom kwasu moczowego, wzmaganie procesów katalizy i utleniania tkankowego, Z uwagi na swoje właściwości wody mogą być wykorzystywane w następujących kierunkach lecznictwa uzdrowiskowego: − choroby ortopedyczno-urazowe (ortopedia), − choroby układu nerwowego, − choroby reumatologiczne, − choroby kardiologiczne i nadciśnienie, − choroby naczyń obwodowych, − choroby dolnych dróg oddechowych, − choroby górnych dróg oddechowych, − choroby układu trawienia, − cukrzyca, − otyłość, − osteoporoza, − choroby kobiece. odwiert „ Pieniawa Chopina” Odwiert wody mineralnej „Pieniawa Chopina” znajduje się w Parku Zdrojowym, w odległości 30 metrów od Pijalni Wód Mineralnych przy głównej alei Parku, na wysokości 542,7 m n.p.m. Głębokość ujęcia to 78 metrów. Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna „Pieniawa Chopina” pochodzi ze zlokalizowanego w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 18,00 L/h. Woda z odwiertu „Pieniawa Chopina” została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,22 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa, krzemowa, Ŝelazista spełniająca wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 1/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej z odwiertu „Pieniawa Chopina” na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 r. przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań lekarskich. odwiert „Jan Kazimierz” Odwiert wody mineralnej „Jan Kazimierz” znajduje się 60 metrów na południe od Parku Zdrojowego i 25 metrów od prawego brzegu rzeki Bystrzycy Dusznickiej, na wysokości 546,4 m n.p.m. Głębokość Strona 103 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój ujęcia to 162,50 metra. Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna „Jan Kazimierz” pochodzi ze zlokalizowanego w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 4,50 L/h. Woda z odwiertu „Jan Kazimierz” została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,15 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa spełniająca wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 2/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu „Jan Kazimierz” na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008r. przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań lekarskich. odwiert „B-4” AGATKA Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna z odwiertu „B-4” AGATKA pochodzi ze zlokalizowanego w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 5,00 L/h. Woda z odwiertu „B-4” AGATKA została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,27 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, magnezowa, szczawa, Ŝelazista, radonowa spełniająca wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 3/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu „B-4” AGATKA na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 roku przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach z siedzibą przy ulicy Owocowej nr 8 i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań lekarskich. odwiert „B-3” JACEK Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna z odwiertu „B-3” JACEK pochodzi ze zlokalizowanego w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 0,18 L/h. Woda z odwiertu „B-3” JACEK została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,12 % wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, szczawa spełniająca wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 4/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu „B-3” JACEK na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 r. przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań lekarskich. odwiert „Nr 39” Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna z odwiertu „Nr 39” pochodzi ze zlokalizowanego w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 20,20 L/h. Woda z odwiertu „Nr 39” została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,19 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa, krzemowa spełniająca wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 5/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu Nr 39 na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 r. przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań lekarskich. 2. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu filar ochronny Na terenie miasta nie występują obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu kopaliny filary ochronne. 3. Tereny i obszary górnicze Na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój eksploatacja złóŜ naturalnych jest prowadzona w dwóch lokalizacjach. Kopaliną podstawową pierwszego i za razem – najwaŜniejszego dla gospodarki gminy terenu Strona 104 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój górniczego są złoŜa wód leczniczych (zaklasyfikowane jako wody lecznicze T, kod 60). Są to szczawy, które charakteryzują się niewielką mineralizacją i obecnością wolnego CO2. Powierzchnia złoŜa wynosi 2295,84 ha, a powierzchnia utworzonego dla niego obszaru górniczego „Duszniki-Zdrój” wynosi ok. 2187,13. ha. Obszar ten został utworzony dla złoŜa wód leczniczych w 1970 r., decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Drugim, wydobywanym na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój surowcem jest marmur (wapień krystaliczny). Dla złoŜa wykonano w 1997 r. „Dokumentację geologiczną w kat.C1 złoŜa marmuru dolomitowego "Podgórze" w miejsc. Podgórze” (złoŜe zostało zakwalifikowane jako złoŜe kamieni drogowych i budowlanych, kod 46). ZłoŜe o powierzchni 0,63 ha jest eksploatowane powierzchniowo (i za razem – okresowo) w dzielnicy Podgórze. Dla złoŜa wyznaczono obszar i teren górniczy „Podgórze”. Zarówno wyznaczenie obszaru i terenu górniczego „Podgórze” jak i jego eksploatacja są decyzjami kontrowersyjnymi z uwagi na połoŜenie tego obszaru w: 1) 2) 3) 4) zasięgu strefy ochronnej pośredniej ujęcia wody dla miasta Duszniki-Zdrój (częściowo), granicach specjalnego obszaru ochrony siedlisk PLH020060 Góry Orlickie i Bystrzyckie; granicach obszaru chronionego krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”; granicach strefy ochrony uzdrowiskowej C. TERENY GÓRNICZE NA OBSZARZE MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ l.p. 1 2 Nazwa terenu górniczego „Duszniki - Zdrój” „Podgórze” TABELA nr 14. Kopalina Koncesja Uwagi wody lecznicze Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nr 167/93 z dnia 16 lipca 1993 r. w brzmieniu nadanym decyzjami z dnia 5 lipca 1996 r. (l.dz. BKK/MZ/1213/96) i z dnia 11 marca 1999 r. (l.dz. DG/hg/JW./487-824c/99) PołoŜone na terenie uzdrowiska marmur Wojewody Wałbrzyskiego Nr 1/93 z dnia 28 stycznia 1993 r. w brzmieniu nadanym decyzją Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 29 lipca 1997 r. (l.dz. GK/wk/EZ/2498/97) II-10.2. Kierunki 1. Rozwój miasta Duszniki-Zdrój ukierunkowany jest na obsługę ruchu turystycznego, którego centralnym ośrodkiem jest uzdrowisko wykorzystujące bogate zasoby wód leczniczych i mineralnych. Choć dzisiejsza wydajność tych wód jest wystarczająco wysoka, to jednak. 2. Perspektywiczne są szczawy termalne, posiadające znaczący potencjał w zakresie lecznictwa balneologicznego jak i profilaktyki rekreacyjno–sportowej; wskazane jest podjęcie w najbliŜszej przyszłości dalszych prac, celem udokumentowania i wykorzystania ujęć geotermalnych (wód o o znaczeniu energetycznym, o temperaturach w zakresie 70 – 80 C). 3. Pozostała potencjalna baza surowcowa miasta pomijając sporadycznie spotykaną mineralizację rudną ogranicza się jedynie do surowców skalnych, głównie marmurów, które według obecnego stanu rozpoznania mogą być (po spełnieniu wymogów ochrony środowiska) przedmiotem ograniczonej eksploatacji. 4. Nie przewiduje się dalszej eksploatacji złoŜa marmuru „Podgórze”. NaleŜy dąŜyć do faktycznego i formalnego zaniechania eksploatacji oraz przeprowadzenia procesu rekultywacji terenu poeksploatacyjnego (wyrobiska i jego najbliŜszego otoczenia przekształconego w wyniku prowadzonej działalności zakładu górniczego). 5. ZłoŜa wód leczniczych jako podstawa walorów uzdrowiskowych miasta będą w dalszym ciągu eksploatowane. 6. NaleŜy do ostatecznego zbadania złóŜ wód termalnych i wyznaczenia dla niech terenu górniczego. Wykonane odwierty dają szanse na wykorzystanie tych złóŜ do celów komercyjnych, w tym takŜe do celów grzewczych. Strona 105 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój II-11. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO (art. 10 ust. 2 pkt 8 i 9 ustawy) II-11.1. Uwarunkowania Do 31 grudnia 2003 r. gmina posiadała całkowite pokrycie Miejscowym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój zatwierdzonym uchwałą nr 65/87 Miejskiej Rady Narodowej w Dusznikach-Zdroju z dnia 29 maja 1987 r. Plan utracił waŜność z mocy art. 87 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Aktualnie obowiązują na obszarze gminy następujące plany miejscowe (stan na dzień 1 września 2010 r.): 1. Plany miejscowe sporządzone pod rządami nieobowiązujących obecnie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1994 r. Nr 89 poz. 415, z późn. zm.): 1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkalno -pensjonatowej w rejonie ul. Podgórze w Dusznikach-Zdroju, obejmujący część działki nr 178 A.M. 5 obręb nr 2 Zdrój, o powierzchnia 0,41 ha (uchwała nr XLII/217/98 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 marca 1998 r.); 2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu usług hotelarskich w mieście DusznikiZdrój obręb Zieleniec, obejmujący działkę nr 6/1 AM-3 o powierzchni 8,6909 ha (uchwała nr VI/33/99 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 stycznia 1999 r.); 3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu usług hotelarskich w mieście DusznikiZdrój, obręb Zieleniec, działka nr 7 AM-3 (uchwała nr XVI/70/99 Rady Miejskiej w DusznikachZdroju z dnia 24 listopada 1999 r.) - powierzchnia 4,4268 ha; 4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej i usług hotelarskich w mieście Duszniki-Zdrój obręb Zieleniec, działka nr 8/1 AM-3 (uchwała nr XXXIX/183/2001 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 06 lipca 2001 r.) - powierzchnia 1,0002 ha; 5) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy usługowo -mieszkaniowej (hotelarsko - turystycznej i mieszkaniowej) w mieście Duszniki-Zdrój obręb Zieleniec na działkach nr: 19/6, 11/1, 11/2, 11/3, 11/4, AM-3 (uchwała nr XLVI/215/2002 Rady Miejskiej w DusznikachZdroju z dnia 13 lutego 2002 r.) - powierzchnia 4,0084 ha; 6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy hotelarsko – turystycznej i mieszkaniowej w Dusznikach-Zdroju, działki nr 100, 110 AM-8 i 111 AM-9 Obręb Wapienniki (uchwała nr XXXI/162/2005 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 marca 2005 r.) – powierzchnia 5,4506 ha; 2. Plany miejscowe sporządzone pod rządami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, późn. zm.): 1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkalno -pensjonatowej, usług hotelarskich, usług sportu i turystyki w mieście Duszniki-Zdrój obręb Zieleniec, działka nr 8 AM-1 (uchwała nr XIX/110/2004 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 marca 2004 r.) powierzchnia 9,4147 ha 2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej, usług turystyki i rekreacji w Dusznikach-Zdroju, działka nr 19/4, obręb Zieleniec AM-2 (uchwała nr XXV/136/2004 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 października 2004) - powierzchnia 3,2309 ha; 3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów usług turystyki, usług sportu i rekreacji oraz zabudowy mieszkaniowej w Dusznikach-Zdroju, obręb Zieleniec AM-2, AM-3, AM-4 (uchwała nr XL/195/2005 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 17 listopada 2005 r.); 4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w mieście Duszniki-Zdrój, obręb Podgórze (uchwała nr LI/253/2006 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 25 października 2006 r.); 5) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój, obręb Zieleniec pod budowę wyciągu krzesełkowego (uchwała nr XXVIII/162/08 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 13 października 2008 r.); Strona 106 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój 6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój, obręb Podgórze dla terenu przeznaczonego pod zabudowę mieszkalno-pensjonatową (uchwała nr XXXVII/198/09 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 kwietnia 2009 r.); Jak wynika z zamieszczonego wyŜej zestawienia, Duszniki-Zdrój posiadają jedynie częściowe pokrycie planami zagospodarowania przestrzennego (stan: wrzesień 2010 r.). MoŜe podać tutaj procentowy udział powierzchni gminy pokrytej planami II-11.2. Kierunki 1. Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 1) Zgodnie z art. 10 ust. pkt 8 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, objęte obowiązkiem sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego są: a) obszary, dla których obowiązek taki wynika z przepisów odrębnych, b) obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, 2 c) obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m , d) obszary przestrzeni publicznej. 2) W granicach gminy miejskiej Duszniki-Zdrój nie wskazano następujących rodzajów obszarów,, wymagających sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – ze względu na brak takich potrzeb: a) obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, b) obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m 2 3) W granicach gminy miejskiej Duszniki-Zdrój wskazuje się następujące rodzaje obszarów, wymagających sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla których obowiązek taki wynika z następujących przepisów odrębnych: a) art. 38, ust. 2. ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1399 z późn. zm.), który nakłada na gminę, która uzyskała status uzdrowiska lub status obszaru ochrony uzdrowiskowej, obowiązek sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w terminie do 2 lat od dnia uzyskania statusu; − Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju podjęła uchwałę Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października 2009 r. sprawie uchwalenia Statutu Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 listopada 2009 r. Nr 209 poz. 3653); b) art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 1994 roku, Nr 27, poz.96) który nakłada na gminę obowiązek sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów górniczych znajdujących się w granicach miasta: − dla złóŜ wód leczniczych „Duszniki - Zdrój” decyzją Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nr 167/93 z dnia 16 lipca 1993 r. w brzmieniu nadanym decyzjami z dnia 5 lipca 1996 r. (l.dz. BKK/MZ/1213/96) i z dnia 11 marca 1999 r. (l.dz. DG/hg/JW./487-824c/99); − dla złoŜa marmuru „Podgórze”, decyzją Wojewody Wałbrzyskiego Nr 1/93 z dnia 28 stycznia 1993 r. w brzmieniu nadanym decyzją Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 29 lipca 1997 r. (l.dz. GK/wk/EZ/2498/97); Zgodnie z treścią art. 53 pkt 6 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, jeŜeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne, rada gminy (w tym wypadku Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju) moŜe podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego. Ewentualna decyzja o odstąpieniu od sporządzania planu miejscowego dla terenu górniczego powinna opierać się na wnioskach wypływających z analizy aktualnych badań i dokumentów (takich jak dokumentacje geologiczne, Strona 107 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój badania hydrologiczne i geotechniczne, inwentaryzacje przyrodnicze, raporty oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, itp.), wskazujących na zasadność podjęcia takiej uchwały. 4) Obszary przestrzeni publicznej, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy to obszary o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości Ŝycia ich Ŝycia i sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich połoŜenie oraz cechy funkcjonalnoprzestrzenne. Na terenie Duszniki-Zdrój obszarami spełniającymi powyŜsze postulaty są w szczególności: a) tereny publiczne (place, parki, skwery, szkoły i ośrodki kultury z przyległymi terenami zielonymi): − obszar Parku Zdrojowego, − Łąki Poborowinowe, − obszar Rynku − Park Leśny, − „Zielony Staw”, − „Czarny Staw”, − Zespół Szkół Ogólnokształcących przy ul. Wybickiego 2a, − Gimnazjum Publiczne przy ul. Sportowej 6, − Szkoła Podstawowa przy ul. Sprzymierzonych 6, b) ciągi komunikacyjne, a w szczególności: − ul. Słowackiego, − ul. K. Świerczewskiego, − ul. A. Mickiewicza, − al. F. Chopina, − ul. Kłodzka na odcinku od Rynku do drogi krajowej nr 8, c) tereny będące we własności bądź zarządzie wspólnot wyznaniowych (kościoły wraz z otoczeniem), d) tereny obiektów i urządzeń sportowych: − stadion sportowy im. Kazimierza Górskiego wraz z terenami przyległymi, , − Centrum Kultury i Sportu wraz z terenami sportowymi pomiędzy ul. Zdrojową a Fryderyka Chopina, − korty tenisowe przy ul. Fryderyka Chopina, − obszar centrum biatlonowego na Jamrozowej Polanie, w tym skocznia narciarska wymagającą rehabilitacji, 5) w związku z faktem, Ŝe granica ustanowionej strefy "C" ochrony uzdrowiskowej pokrywa się z granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju, wskazuje się - jako obszar wymagający sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - obszar całej gminy, dzięki czemu wypełnione zostaną obowiązki wynikające z innych ustaw oraz gmina uzyska jeden spójny plan zagospodarowania przestrzennego. 6) obowiązujące, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego wymagają dostosowania do aktualnie obowiązującego stanu prawnego, a w szczególności ustanowienia granic stref ochrony uzdrowiskowej oraz terenów górniczych. 7) z uwagi na skomplikowaną i długotrwałą procedurę sporządzenia planu miejscowego zaleca się sporządzenie planu w częściach zainicjowanych oddzielnymi uchwałami o przystąpieniu do sporządzenia planów miejscowych obejmujących np. poszczególne jednostki funkcjonalne opisane w treści niniejszego studium. 2. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 1) Zgodnie art. 10 ust. 2 pkt 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w studium wyznacza się obszary dla, których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. 2) Gmina miejska Duszniki-Zdrój posiada jedynie częściowe pokrycie planami zagospodarowania przestrzennego (wykaz obowiązujących planów zamieszczono w rozdziale II-11.1. Uwarunkowania). ZauwaŜając ten problem Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju przystąpiła do Strona 108 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które docelowo mają pokryć cały obszar gminy. PoniŜej zamieszczono wykaz uchwał inicjujących sporządzenie tych planów: a) uchwała nr IX/56/2003 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 maja 2003 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój (plan miejscowy dla obszaru ochrony górniczej złóŜ leczniczych); b) uchwała nr XI/61/07 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój, obręb Zieleniec; c) uchwała nr XVIII/109/08 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój dla terenów nie objętych obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego; d) uchwała nr XXXVIII/204/09 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 28 maja 2009 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój dla terenów nie objętych obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego; e) uchwała nr LI/263/10 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów usług turystyki, sportu i rekreacji oraz zabudowy mieszkaniowej w Dusznikach-Zdroju, obręb Zieleniec AM-2, AM-3, AM-4. 3) jak juŜ wyŜej wspomniano, biorąc pod uwagę ustawowy obowiązek (art. 38, ust. 2 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych) sporządzenia planu miejscowego dla obszaru całej gminy miejskiej Dusznik-Zdrój naleŜy rozwaŜyć przerwanie procedowania planów wymienionych w pkt 2. i sporządzeni jednego spójnego planu dla obszaru całego miasta, ewentualnie podzielonego na plany cząstkowe np. dla poszczególnych dzielnic lub jednostek funkcjonalnych ale w celu ich pełnej spójności procedowanych w jednym czasie, 4) aktualizację planów miejscowych w zaleŜności od aktualnych potrzeb. II-12. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (art. 10 ust. 2 pkt 13 ustawy) Na terenie miasta nie występują obszary pomników zagłady i ich strefy ochronne oraz związane z nimi ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej. II-13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH (art. 10 ust. 2 pkt 15 ustawy) 1. Na obszarze miasta Duszniki-Zdrój zlokalizowane są tereny zamknięte o charakterze zastrzeŜonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 z późn. zm.). 2. Tereny zamknięte w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej: 1) obręb Podgórze: działka nr 3 i cz. działki nr 204/121 AM 1 (umowa uŜytkowania z dnia 2 czerwca 2006 r. z Lasami Państwowymi -Nadleśnictwo Zdroje), 2) obręb Wapienniki: działka nr 112 i 116 AM 9, działka nr 101, 104 i 107 AM 3, 3) obręb Zieleniec: działki nr 19/2, 19/4, 24/8, 24/10, 27/3, 27/12, 28/3 AM 3, cz. działki nr 2/1/312, cz. działki nr 3/2/313 i działka nr 3/1/313 (umowa uŜytkowania z dnia 2 czerwca 2006 r. z Lasami Państwowymi -Nadleśnictwo Zdroje). 3. Teren zamknięty ustanowiony decyzją Ministra Infrastruktury Nr 45 z dnia 17 grudnia 2009 r.: działka nr 64 obręb Centrum o pow. 8,0572 ha. 4. Zmiany w ewidencji terenów zamkniętych, w tym uznawanie terenów jako zamkniętych lub wyłączanie poszczególnych działek z ewidencji, nie naruszają ustaleń studium. Dopuszcza się moŜliwość znoszenie klauzuli „terenów zamkniętych” dla terenów wymienionych w ust. 2 i 3 oraz zagospodarowywanie tych Strona 109 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój terenów pod funkcje związane z mieszkalnictwem, usługami (szczególnie publicznymi) oraz sportem, turystyką i rekreacją. 5. Działki ewidencyjne lub ich części dotychczas nie objęte ustaleniami planów miejscowych, wyłączone z ewidencji terenów zamkniętych, wymagać będą sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w celu określenia ich przeznaczenia oraz sposobu zagospodarowania. 6. W przypadku działek, o których mowa w ust. 5, za zgodne z ustaleniami studium uznawane będą ustalenia planów miejscowych, określających przeznaczenie działek wyłączonych z ewidencji terenów zamkniętych zgodnie z tabelą nr 1. II-14. INNE OBSZARY PROBLEMOWE (art. 10 ust. 2 pkt 16 ustawy) Cmentarze i chowanie zmarłych II-14.1. Uwarunkowania W północnej części miasta Duszniki-Zdrój, u zbiegu ulic Kłodzkiej i Wrocławskiej, na Krzywym Zboczu (jest to zbocze góry Karwiec o wysokości 611 m n.p.m.) załoŜony został cmentarz komunalny, sięgający niemal linii kolejowej przebiegającej tuŜ nad cmentarzem. Aktualnie cmentarz komunalny jest wypełniony w ok. 95%. Cmentarz połoŜony jest na działkach o numerach ewidencyjnych 128 (najstarsza cześć cmentarza o powierzchni 1,03 ha), 129 (o powierzchni 0,50 ha) oraz 132 (najnowsza cześć o powierzchni 0,68 ha). Łączna powierzchnia cmentarza wynosi ok. 2,22 ha. Najstarsza cześć cmentarza jest wypełniona w zasadzie całkowicie. W części cmentarza komunalnego połoŜonej na dz. nr 129 nie podzielone na kwatery są sektory C1 i C2. Poza cmentarzem komunalnym, na terenach naleŜących do byłych Zakładów Elektroniki Motoryzacyjnej zlokalizowany jest cmentarz wojenny z okresu wojny prusko – austriackiej. Na terenie cmentarza pochowano Ŝołnierzy niemieckich jak i austriackich, którzy zginęli w wyniku działań wojennych lub zmarli w lazaretach wojskowych zlokalizowanych na terenie miasta. Obelisk został wybudowany w 1876 roku. Fundatorem był lokalny komitet na czele którego stał Paul Dengler - ówczesny burmistrz Dusznik-Zdroju. Całość prac została wykonana w miejscowej firmie kamieniarskiej naleŜącej do Juliusa Klara. Cmentarz wraz nagrobkami i obeliskiem przetrwał do lat 60-tych XX wieku. Wtedy Zakłady Elektroniki Motoryzacyjnej powiększając swój teren, zdemontowały pomnik oraz usunęły nagrobki i inne elementy stanowiące urządzenie cmentarza. JednakŜe nie przeprowadzono ekshumacji szczątków ludzkich. W połowie lat 90 tych teren został przejęty przez gminę Duszniki-Zdrój. W roku 2003 kawałki obelisku zostały zebrane, odnowione i poskładane, a teren nekropoli został wydzielony według starych planów i szkiców a następnie ogrodzony. Na pomniku została umieszczona tablica z napisem w języku polskim, niemieckim i czeskim o następującej treści: Cmentarz wojenny z 1866 roku spoczywają tu snem wiecznym 142 Ŝołnierzy pruskich i 132 austriackich. Przy ul. Słowackiego, za dworcem PKP zlokalizowany był niegdyś równieŜ cmentarz Ŝydowski. Ostatnie pochówki na tym cmentarzu odbyły się w latach 40-tych XX wieku. Po nekropolii nie pozostał obecnie Ŝaden ślad. Niewielkie, historyczne cmentarze połoŜone są takŜe w sąsiedztwie kościołów połoŜonych w części staromiejskiej (Kościół Polsko-Katolicki pw. Matki BoŜej RóŜańcowej przy ul. Słowackiego oraz kościół w Zieleńcu pw. św. Anny, którym opiekują się o.o. Franciszkanie). II-14.2. Kierunki Gmina miejska Duszniki-Zdrój zakupiła grunt w sąsiedztwie istniejącego cmentarza o powierzchni ok. 1,63 ha (dz. nr 132 o powierzchni 0,68 ha, na którą juŜ częściowo rozszerzono cmentarz oraz działka nr 133 o powierzchni 0,98 ha). Działania te w pełnym zakresie zabezpieczają przyszłe potrzeby w zakresie chowania zmarłych. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 23 poz. 295) o rozszerzeniu cmentarza komunalnego decyduje Rada Miejska, po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego. Rozszerzenie cmentarza moŜe nastąpić na terenie przeznaczonym na ten cel w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Strona 110 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój CZĘŚĆ IV - UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM IV-1. PODSTAWY PRAWNE I METODOLOGIA Podstawą prawną dla opracowania Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.). Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy (a w tym wypadku miasta Duszniki-Zdrój), uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy. Do kompleksowej aktualizacji Studium, Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju przystąpiła uchwałą Nr L/258/10 z dnia 23 lutego 2010 r. W uzasadnieniu do uchwały wskazano na następujące zagadnienia, które zadecydowały o wszczęciu procedury aktualizacji dokumentu: − niespójność dotychczas obowiązującego Studium z uchwalonym uchwałą Rady Miasta DusznikiZdrój Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października 2009 r. Statutem Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 205 poz. 3653), w szczególności w zakresie granic stref ochrony uzdrowiskowej; − wpływ licznych wniosków właścicieli działek na terenie całej gminy Duszniki-Zdrój. Z powodu dezaktualizacji dokumentu (od czasu opracowania pierwotnego Studium upłynęło 14 lat , a kolejne jego zmiany wprowadzone w latach 2007-2008 dotyczyły jedynie wybranych, niewielkich obszarów), utrudnione stało się takŜe sporządzanie nowych planów miejscowych. Problemy te wynikają z rozbieŜności pomiędzy dyspozycjami przestrzennymi Studium a aktualnymi potrzebami w tym zakresie (a za razem – przewidywanymi ustaleniami planów miejscowych). Zakres przedmiotowy ustaleń jak i forma dotychczas obowiązującego Studium opierały się na nieobowiązujących obecnie przepisach ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139, z późn. zm.), które zostały w roku 2003 zastąpione przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.). zgodnie z treścią art. 9 ust. 4 ustalenia Studium (jako aktu kierownictwa wewnętrznego) są wiąŜące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Obowiązek zbadania stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań planu miejscowego z ustaleniami Studium spoczywa – jeszcze przed przystąpieniem do opracowania planu - na Burmistrzu (art. 15, ust. 5 ustawy), a następnie zgodność* uchwalanego planu ze Studium stwierdza Rada Miejska (art. 20, ust. 1 ustawy). Zgodność jest ostatecznie weryfikowana w trybie nadzorczym przez Wojewodę (art. 20, ust. 2 ustawy). *) zgodnie z nowym brzmieniem art. 20 ust. 1, który wszedł w Ŝycie z dniem 21 października 2010 r., Rada Miejska stwierdza o nienaruszaniu przez plan miejscowy ustaleń Studium. Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju w tytule uchwały Nr L/258/10 z dnia 23 lutego 2010 r. inicjującej opracowanie niniejszego dokumentu załoŜyła, Ŝe będzie on stanowił kompleksową zmianę dotychczas obowiązującego Studium („w sprawie: przystąpienia do sporządzenia zmian w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój”). Analiza otoczenia prawnego, materiałów wejściowych do projektu Studium oraz treści i charakteru złoŜonych wniosków (archiwalnych i formalnych) wykazała jednak, Ŝe istnieje konieczność dostosowania nowelizowanego Studium do standardów określonych w przepisach art. 10 oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. nr 118 poz. 1233). Tym samym nie moŜliwe jest prowadzenie procedury sporządzania Studium, jako zmiany pierwotnego dokumentu zgodnie z postanowieniami § 8 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004r. nr 118 poz. 1233). Na podstawie cytowanego przepisu projekt zmiany Studium wykłada się do publicznego wglądu oraz przekazuje się do uchwalenia w formie ujednoliconej, z wyróŜnieniem projektowanych zmian. Niniejszy dokument nie mógł zostać opracowany jako zmiana obowiązującego dotychczas Studium, poniewaŜ aktualizacji i zmianie podlega cała treść Studium (z dyspozycjami graficznymi włącznie) dostosowująca jego ustalenia do aktualnej sytuacji prawnej. Konkluzję taką potwierdziło stanowisko Gminnej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej przy Wójcie Gminy Stara Kamienica, wyraŜone w opinii nr GKUA 7321/54/2011 z dnia 22 lutego 2011 r. Strona 111 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Biorąc pod uwagę wyŜej przytoczone argumenty, niniejszy dokument został sporządzony jako całkowicie nowe Studium, zastępujące w pełni dotychczas obowiązujące Studium (wraz z wprowadzonymi do niego zmianami w latach 2007 i 2008). Poszczególne rozdziały Studium integrują problematykę określona w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy, z podziałem na opis występujących na obszarze Dusznik-Zdroju uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego oraz wskazanie kierunków polityki przestrzennej miasta. Część tekstową uzupełniają rysunki studium: − załącznik graficzny nr 1 – uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego; − załącznik graficzny nr 2 – kierunki zagospodarowania przestrzennego. Rysunki zostały wykonane na mapie topograficznej w skali 1:10 000, pochodzącej z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego – zgodnie z warunkami określonymi w § 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. IV-2. SYNTEZA UWARUNKOWAŃ ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Obszar administracyjny Gminy Miejskiej Duszniki-Zdrój obejmuje powierzchnię 22,28 km2. Miasto jest połoŜone w województwie dolnośląskim, w zachodniej części powiatu kłodzkiego, w odległości ok. 23 km od Kłodzka, 108 km od Wrocławia oraz ok. 17 km od przejścia granicznego Kudowa-Słone. Duszniki-Zdrój posiadają powiązania z zewnętrznym układem drogowym poprzez drogę krajową nr 8, która łączący przejście graniczne na Litwę w Budzisku z przejściem granicznym z Republiką Czeską w Kudowie-Słonym (w korytarzu międzynarodowym E67), drogę wojewódzką nr 389 (Autostrada Sudecka) na odcinku przebiegającym przez gminę miejską zwana Drogą Orlicką oraz drogi powiatowe nr 3301D i nr 3241D. Przez miasto przebiega równieŜ linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój. Duszniki-Zdrój graniczą od wschodu i północy z Gminą Szczytna, a od północnego-zachodu z Gminą Lewin Kłodzki. Zachodnia i południowa granica miasta biegnąca powierzchnią szczytową Gór Orlickich stanowi zarazem granicę państwową z Republiką Czeską. W granicach administracyjnych gminy zawarte są wyodrębnione przestrzennie, wyizolowane kompleksami leśnymi, zespoły zabudowy (dzielnice) o zróŜnicowanej strukturze funkcjonalnej: miasto (obszar historycznej i współczesnej zabudowy miasta), Zdrój (obszar uzdrowiska), Podgórze i Graniczna, Zieleniec (popularny ośrodek narciarski), Kozia Hala, Jamrozowa Polana (centrum biathlonu i narciarstwa biegowego) i Wapienniki. Powierzchnia lasów wynosi 1283 ha (57,59 %) a uŜytków rolnych ok. 617 ha (27,69 %). Lasy pokrywają kulminacje i stoki Gór Bystrzyckich oraz Orlickich. Całość lasów zaliczana jest do grupy I ochronnej, a poszczególne funkcje ochronne nakładają się. Wszystkie lasy uznano za uzdrowiskowo – klimatyczne, masowego wypoczynku, krajobrazowe i stref zieleni wysokiej. Rolnictwo stanowi marginalną aktywność gospodarczą na obszarze gminy miejskiej. Przez obszar gminy przepływa rzeka Bystrzyca Dusznicka, która jest lewym dopływem Nysy Kłodzkiej. PołoŜenie Dusznik-Zdroju na obrzeŜach Gór Stołowych, w strefie występowania dyslokacji tektonicznej dusznickiego uskoku brzeŜnego sprawia, Ŝe występują tu źródła wód mineralnych (obecnie 5 źródeł i odwiert wód geotermalnych). Podziemne wody lecznicze i mineralne mają priorytetowe znaczenie dla funkcjonowania uzdrowiska, stanowiąc takŜe bazę rozwojową dla miasta Duszniki-Zdrój jako ośrodka turystyczno – uzdrowiskowego. Na obszarze miasta utworzono teren górniczy dla złoŜa wód leczniczych (szczawy, które charakteryzują się niewielką mineralizacją i obecnością wolnego CO2). Powierzchnia złoŜa wynosi 2295,84 ha, a powierzchnia utworzonego dla niego obszaru górniczego „Duszniki-Zdrój” wynosi ok. 2187,13. ha. Duszniki-Zdrój są obszarem, na którym na stosunkowo niewielkiej powierzchni (22,28 km² w granicach administracyjnych) występuje ogromna koncentracja róŜnych formy ochrony przyrody i środowiska przyrodniczego. Gmina miejska znajduje się w zasięgu : − otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych, − obszaru specjalnej ochrony ptaków: PLB020006 Góry Stołowe, − specjalnego obszary ochrony siedlisk PLH020060 Góry Orlickie i Bystrzyckie, − obszaru chronionego krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”. Strona 112 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Ponadto na obszarze Dusznik-Zdroju występują liczne pomniki przyrody, gatunki roślin i zwierząt chronionych oraz szereg obszarów wskazanych do objęcia ochroną jako uŜytki stanowiska dokumentacyjne i ekologiczne. Historyczna część śródmiejska miasta oraz park zdrojowy zostały objęte ochroną konserwatorską poprzez wpisanie tych obszarów do rejestru zabytków a takŜe ochroną objętych zostało szereg budynków o walorach historycznych. Miasto jest rozpoznawane jako uzdrowisko, znany ośrodek sportów zimowych a takŜe jako organizator Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego. Pierwsze wzmianki o Dusznickich wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Klimat i bioklimat Dusznik-Zdroju cechuje się właściwościami leczniczymi i profilaktycznymi, które mogą być wykorzystywane w leczeniu klimatycznym chorób reumatologicznych, ortopedycznych, laryngologicznych i kardiologicznych. Miasto posiada rozwiniętą infrastrukturę uzdrowiskowo-leczniczą. Na obszarze Dusznik-Zdroju utworzono trzy strefy uzdrowiskowe: − "A" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 210 ha, obejmującą obiekty związane bezpośrednio z lecznictwem uzdrowiskowym (zakład przyrodoleczniczy, szpitale uzdrowiskowe i sanatoria) zgrupowane przy Parku Zdrojowym, a takŜe otaczające je od wschodu, zachodu i południa tereny leśne i zainwestowania miejskiego, − "B" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 475 ha, obejmującą obszary otaczające strefę „A”, w tym połoŜoną na południe od drogi krajowej nr 8 dzielnicę śródmiejską (zespół staromiejski) oraz Wapienniki, Jamrozową Polanę, Podgórze i Graniczną, − "C" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 1541 ha, pokrywającą się z granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju. Stacja narciarska w dzielnicy Zieleniec naleŜy do najbardziej znanych ośrodków narciarskim w Kotlinie Kłodzkiej i zarazem jest jednym z największych w Sudetach. Zieleniec rozpoczął swoją karierę ośrodka narciarskiego na przełomie XIX i XX wieku, dzięki oberŜyście Rübartschowi - prekursorowi narciarstwa w tych stronach. (Zieleniec w rankingu polskich ośrodków narciarskich przeprowadzonym przez portal internetowy Onet.pl w roku 2010 zdobył wysokie 4 miejsce i został zaliczony do ośrodków 5-cio gwiazdkowych). Jamrozowa Polana połoŜona na wzgórzach Lewińskich jest aktywnym międzynarodowo ośrodkiem narciarstwa biegowego i biathlonu, wyposaŜonym w zaplecze hotelowo-treningowe. Międzynarodową popularność przyniósł Dusznikom Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, którego nieprzerwanie od 1946 r. miasto jest gospodarzem. Festiwal Chopinowski jest najstarszym na świecie, nieprzerwanie działającym festiwalem pianistycznym, a takŜe najstarszym polskim festiwalem muzycznym. Analizując sytuację formalno-prawną w zakresie dokumentów planistycznych obowiązujących na obszarze miasta naleŜy stwierdzić, Ŝe celowym jest przystąpienie przez Radę Miejską do sporządzenia nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru całego miasta. Przy czym zasadnym byłoby podzielenie obszaru nowego planu na jednostki funkcjonalne. IV-3. SYNTEZA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Polityka przestrzenna gminy o typowo górskim charakterze musi bazować przede wszystkim na wywaŜeniu pomiędzy kierunkami rozwoju bazującymi na ochronie zasobów przyrodniczych i ich promocji, a budowaniu infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej w oparciu o te zasoby. Taki model rozwoju gminy moŜemy nazwać zrównowaŜonym. Model takiej gospodarki zakłada odpowiednio i świadomie ukształtowane relacje pomiędzy wzrostem gospodarczym, dbałością o środowisko (nie tylko przyrodnicze, ale takŜe sztuczne – wytworzone przez człowieka) oraz zdrowiem człowieka. Jako zagadnienia i obszary problemowe, w Studium wskazano: 1) gospodarkę odpadami - składowisko odpadów komunalnych w Słoszowie (w zachodniej części Gminy Szczytna, przy granicy z Gminą Lewin Kłodzki) zostało zamknięte. Tymczasowo, jako miejsce deponowania odpadów komunalnych, wskazano Wysypisko Odpadów Komunalnych Gminny Zakład UŜyteczności Publicznej w Radkowie. Ze względu na istniejące uwarunkowania Strona 113 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój (wynikające m.in. z występowania z licznych form ochrony przyrody) w obszarze tej części Kotliny kłodzkiej występuje deficyt terenów, które mogą być przeznaczone na cel składowania odpadów; 2) gospodarkę wodno-ściekową - uregulowania stanu prawnego wymaga kolektor ∅ 500 mm z Dusznik-Zdroju przez Gminę Szczytna do grupowej oczyszczalni ścieków w Polanicy-Zdroju; jako docelowy kierunek rozwoju określono budowę miejskiej oczyszczalni ścieków na działkach o nr 226 i 227, połoŜonych po południowej stronie drogi krajowej nr 8 (pomiędzy drogą a korytem bystrzycy dusznickiej, przy granicy z Gminą Szczytna) – dzięki tej inwestycji miasto uniezalezni swoją gospodarkę ściekową od zewnętrznych operatorów (obecnie jest to Miejski Zakład Komunalny w Polanicy-Zdroju); 3) tereny wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji – w szczególności tereny współczesnych osiedli, których zabudowa wielorodzinna w technologii „wielkiej płyty” wpływa degradująco na krajobraz; 4) tereny rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnych – dzielnica Zieleniec, która wraz ze wzrostem popularności jako ośrodka narciarskiego, dynamicznie rozbudowuje posiadaną infrastrukturę hotelową i usługową, w związku czym realna staje się perspektywa „przeinwestowania” terenu oraz przekroczenie chłonności turystycznej w tym rejonie; 5) tereny zagroŜone powodzią – szczególnie tereny zainwestowania miejskiego, połoŜone wzdłuŜ koryta Bystrzycy Dusznickiej (tereny rozciągające się od Muzeum Papiernictwa przez Łąki Poborowinowe do Parku Zdrojowego); 6) sporządzenie gminnej ewidencji zabytków – konieczna jest weryfikacja listy obiektów zabytkowych na obszarze Dusznik-Zdroju oraz sporządzenie wymaganej przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami gminnej ewidencji zabytków oraz gminnego programu opieki nad zabytkami. 7) sukcesywne sporządzenie planów miejscowych - dla poszczególnych jednostek wyznaczonych w studium, w celu realizacji ustawowych obowiązków w zakresie sporządzenia planów miejscowych, w szczególności dla terenu górniczego oraz obszaru ochrony uzdrowiskowej. IV-3. UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ Wprowadzenie nowych zadań do Studium umoŜliwi sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (zapewnienie zgodności kierunków polityki przestrzennej wyznaczonych w Studium z rozwiązaniami przewidzianymi do przyjęcia w planach miejscowych). ZałoŜenia przyjęte Studium zapewniają zachowanie spójności z uchwalonym przez Radę Miasta Duszniki-Zdrój Statutem Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (uchwała Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października 2009 r., opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 205 poz. 3653), w szczególności w zakresie granic stref ochrony uzdrowiskowej oraz wymagań i ograniczeń w zabudowie i zagospodarowaniu terenów, obowiązujących w tych strefach. Wyznaczone kierunki rozwoju przestrzennego Gminy Miejskiej Duszniki-Zdrój stanowią konieczną aktualizację a za razem konsekwentną kontynuację polityki przestrzennej miasta. Zawarte w dokumencie dyspozycje przestrzenne zapewniają rozwój miasta na przestrzeni najbliŜszych lat, przy jednoczesnym zachowaniu zasad zrównowaŜonego rozwoju i ładu przestrzennego ze szczególnym uwzględnieniem form ochrony przyrody i walorów uzdrowiskowych miasta. Strona 114 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój CZĘŚĆ V - ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW WYJŚCIOWYCH I OPRACOWAŃ ANALITYCZNO-STUDIALNYCH Przy opracowywaniu projektu Studium wykorzystano następujące materiały: 1) Operat uzdrowiskowy uzdrowiska Duszniki-Zdrój. 2008 r. 2) „Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego” (uchwała nr XLVIII/873/2002 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 sierpnia 2002 r.). 3) „Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku" (uchwała nr XLVIII/649/2005 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 listopada 2005 r.). 4) „Wieloletni Program Inwestycyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013” (uchwała nr XXVIII/410/08 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 26 czerwca 2008 r.). 5) „Duszniki - Miasto i Zdrój studium historyczno-urbanistyczne” opracowanie: Danuta Eysymontt , Rafał Eysymontt, Janusz Bochajczuk. Wrocław 1994, 6) „Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Duszniki-Zdrój”, dr. Joanna Skamra, 2010 r., 7) „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Duszniki-Zdrój na lata 2005 – 2011” - załącznik do uchwały Rady Miejskiej Dusznik Zdroju nr XXXV/180/2005 z dnia 22 czerwca 2005. 8) „Plan gospodarki odpadami dla gmin międzygminnego związku celowego powołanego dla stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami w powiecie kłodzkim” - załącznik do uchwały Rady Miejskiej Dusznik Zdroju nr XXXV/180/2005 z dnia 22 czerwca 2005. 9) „Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Duszniki-Zdrój”. 10) „Lokalny Plan Rewitalizacji miasta Duszniki-Zdrój” - 2005 r. 11) Uchwała nr VI/28/07 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 23 lutego 2007 r. w sprawie kierunków rozwoju miasta Duszniki-Zdrój w latach 2007-2010. 12) Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. 13) „Koncepcja systemu kolei linowych I wyciągów krzesełkowych Łączących Duszniki-Zdrój z grzbietem Gór Orlickich” opracowanie: Zespół autorski Starostwa Powiatowego w Kłodzku. 2004 r. 14) Szczegółowa Mapy Geologiczna Sudetów, Arkusz Duszniki Zdój, Państwowy Instytut Geologicznym Warszawa 1992. 15) Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 Arkusz Duszniki Zdrój (900), Ministerstwo Środowiska, PIG, Warszawa 2000. 16) Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski V. 50 000 Arkusze Kudowa Zdrój i Duszniki Zdrój, PIG, Warszawa 2004. 17) „Inwentaryzacja przyrodnicza miasta Duszniki-Zdrój”, opracowanie „Fulica” W. Jankowski, Wrocław 2002 r. Strona 115