studium uwarunkowań i kierunków

Transkrypt

DUSZNIKI-ZDRÓJ
STUDIUM UWARUNKOWAŃ
I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ
Załącznik nr 1
do Uchwały Nr ______/____
Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju
z dnia __________ 2011 r.
Duszniki-Zdrój 2011
zespół projektowy:
studio projektowe
ul. Braci Gierymskich 156
51-640 Wrocław
+48 71 347 57 73
[email protected]
www.region.wroc.pl
mgr inŜ. Grzegorz Kosturek - główny projektant
(nr członkowski Zachodniej Okręgowej Izby Urbanistów: Z-096)
mgr inŜ. Piotr Jędrzejkowski - projektant
(nr członkowski Zachodniej Okręgowej Izby Urbanistów: Z-075)
mgr inŜ. Marek Osadca - projektant
SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ I - WPROWADZENIE ....................................................................................................................... 3
I-1.
WPROWADZENIE................................................................................................................... 3
I-1.1. Studium ( 1996 r.) .......................................................................................................... 3
I-1.2. Zmiana Studium ( 2007 r.)............................................................................................. 3
I-1.3. Zmiana Studium (2008 r.).............................................................................................. 4
I-1.4. Studium ( 2010 - 2011 r.)............................................................................................... 4
I-2.
PODSUMOWANIE .................................................................................................................. 4
CZĘŚĆ II - UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU ......................................................................... 6
II-1. PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU ............................ 6
(art. 10 ust. 1 pkt 1, pkt 7 i pkt 13 oraz art. 10 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy)
II–1.1. Przeznaczenie i zagospodarowanie terenu................................................................. 6
1. Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu
2. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów
3. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów,
w tym tereny wyłączone spod zabudowy
II–1.2. Komunikacja i infrastruktura techniczna .................................................................... 25
1. Aktualny stan systemów komunikacji
2. Aktualny stan uzbrojenia terenu
3. Kierunki rozwoju systemów komunikacji
4. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej
II-2. ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY ....................................................... 35
(art. 10 ust. 1 pkt 2 oraz art. 10 ust. 2 pkt 14 ustawy)
II-2.1. Uwarunkowania .......................................................................................................... 35
II-2.2. Kierunki ....................................................................................................................... 37
II-3. OCHRONA ŚRODOWISKA, PRZYRODY, KRAJOBRAZU I UZDROWISK ...................... 39
(art. 10 ust. 1 pkt 3 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 3 i pkt 10 ustawy)
II-3.1. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna ................................................................... 39
II-3.2. Zasoby wodne ............................................................................................................ 40
II-3.3. Ochrona środowiska................................................................................................... 42
II-3.4. Ochrona przyrody ....................................................................................................... 53
II-3.5. Ochrona krajobrazu .................................................................................................... 69
II-3.6. Uzdrowisko ................................................................................................................. 72
II-4. DZIEDZICTWO KULTUROWE I OCHRONA ZABYTKÓW ................................................. 76
(art. 10 ust. 1 pkt 4 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy)
II-4.1. Zabytki nieruchome ..................................................................................................... 76
II-4.2. Zabytki archeologiczne................................................................................................ 86
II-4.3. Strefy ochrony konserwatorskiej ................................................................................. 87
II-5. WARUNKI I JAKOŚĆ śYCIA MIESZKAŃCÓW ................................................................... 88
(art. 10 ust. 1 pkt 5 oraz art. 10 ust. 2 pkt 6 i pkt 7 ustawy)
II-5.1. Uwarunkowania .......................................................................................................... 88
1. Demografia
2. Mieszkalnictwo
3. Gospodarka
4. Oświata i wychowanie
5. Kultura
6. Sport i rekreacja
7. Opieka zdrowotna
II-5.2. Kierunki ....................................................................................................................... 95
1. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym
2. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój
II-6.
BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI I JEJ MIENIA, W TYM ZAGROśENIA
NATURALNE ......................................................................................................................... 96
(art. 10 ust. 1 pkt 6, 9, 10 i 15 oraz art. 10 ust. 2 pkt 11 ustawy)
II–6.1. Bezpieczeństwo ludności i jej mienia......................................................................... 96
II–6.2. Naturalne zagroŜenia geologiczne, w tym obszary osuwania się mas ziemnych.... 97
II–6.3. Obszary naraŜone na niebezpieczeństwo powodzi .................................................. 99
II-7. POTRZEBY I MOśLIWOŚCI ROZWOJU MIASTA .............................................................. 99
(art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy)
II-8. STAN PRAWNY GRUNTÓW.............................................................................................. 100
II-9.
WYSTĘPOWANIE OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE
PRZEPISÓW ODRĘBNYCH............................................................................................... 101
II-10. ZASOBY NATURALNE ....................................................................................................... 101
(art. 10 ust. 1 pkt 9, 11 i 12 ustawy)
II-10.1. Uwarunkowania ....................................................................................................... 101
1. Zasoby złóŜ kopalin oraz wód podziemnych
2. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu filar ochronny
3. Tereny i obszary górnicze
II-10.2. Kierunki .................................................................................................................... 105
II-11. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO........................... 106
(art. 10 ust. 2 pkt 8 i 9 ustawy)
II-11.2. Kierunki .................................................................................................................... 107
1. Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego
2. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego
II-12. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ
OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ ............................................................................................................... 109
II-13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH .......................... 109
II-14. INNE OBSZARY PROBLEMOWE...................................................................................... 110
Cmentarze i chowanie zmarłych
II-14.2. Kierunki .................................................................................................................... 110
CZĘŚĆ IV - UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM 111
IV-1. PODSTAWY PRAWNE I METODOLOGIA ........................................................................ 109
IV-2. SYNTEZA UWARUNKOWAŃ ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............. 110
IV-3. SYNTEZA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ..................... 111
IV-4. UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ.................................................................. 112
CZĘŚĆ V - ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW WYJŚCIOWYCH I OPRACOWAŃ ANALITYCZNOSTUDIALNYCH ..................................................................................................................... 115
Strona 2
CZĘŚĆ I - WPROWADZENIE
I-1.
WPROWADZENIE
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego sporządza się, zgodnie z treścią
art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z
2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm., zwanej w dalszej części tekstu takŜe ustawą), w celu określenia
polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego.
Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy, uwzględniając zasady
określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu
zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy.
Studium nie jest aktem prawa miejscowego - nie jest przepisem gminnym i nie moŜe być podstawą do
wydania Ŝadnej decyzji administracyjnej (w odróŜnieniu do miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego), jednak ustalenia Studium (jako aktu kierownictwa wewnętrznego) są wiąŜące dla
organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Obowiązek zbadania stopnia zgodności
przewidywanych rozwiązań planu miejscowego z ustaleniami Studium spoczywa – jeszcze przed
przystąpieniem do opracowania planu - na Burmistrzu (art. 15, ust. 5 ustawy), a następnie zgodność*
uchwalanego planu ze Studium stwierdza Rada Miejska (art. 20, ust. 1 ustawy). Zgodność jest
ostatecznie weryfikowana w trybie nadzorczym przez Wojewodę (art. 20, ust. 2 ustawy).
*)
I-1.1.
zgodnie z nowym brzmieniem art. 20 ust. 1, który wszedł w Ŝycie z dniem 21 października
2010 r., Rada Miejska stwierdza o nienaruszaniu przez plan miejscowy ustaleń Studium.
Studium ( 1996 r.)
Pierwotny dokument „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Duszniki-Zdrój” został przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XXII/120/96 z dnia
15 maja 1996 r. Autorem Studium z roku 1996 było Biuro Planowania i Przestrzennego w Wałbrzychu –
Pracownia Kłodzko z siedzibą przy ul. Okrzei 1 w Kłodzku (zespół projektowy kierowany przez
mgr Barbarę Kaczmarek).
Studium z 1996 r. zostało opracowane pod rządami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. z 1994 r. Nr 89 poz. 415, z późn. zm. – akt nieobowiązujący) i posiadało
rozbudowaną część analityczną w formie pisemnej i graficznej.
I-1.2.
Zmiana Studium ( 2007 r.)
W roku 2006, po 10 latach obowiązywania dokumentu, Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju
zadecydowała o konieczności jego zaktualizowania, i w dniu 27 kwietnia 2006 r. podjęła uchwałę
Nr XLVI/228/2006 z dnia 27 kwietnia 2006 r. o przystąpieniu do zmiany studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój Obręb Podgórze.
Zmiana Studium została przeprowadzona w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 późn. zm.).
Celem zmiany Studium było wprowadzenie w obrębie Podgórze zabudowy turystyczno-wypoczynkowej,
mieszkalno-usługowej i urządzeń komunikacyjnych w ramach terenów wcześniej wyznaczonych w
Studium jako uŜytki zielone.
Zmiana Studium obejmowała:
− w części opisowej aktualizację tabeli w ppt. 8.2.3. Bilans terenów projektowanej zabudowy na terenie
Podgórza w odniesieniu do terenu oznaczonego symbolem T 34;
− w części graficznej, na rysunku Projektowana struktura funkcjonalno-przestrzenna wprowadzenie
obszaru przeznaczonego pod zabudowę mieszkalno-usługową oraz tereny urządzeń
komunikacyjnych, a takŜe powiększenie powierzchni terenu przeznaczonego pod zabudowę
turystyczno-wypoczynkową oraz pomniejszenie terenu uŜytków zielonych.
Strona 3
Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr VIII/38/07 z dnia
30 marca 2007 r.
I-1.3.
Zmiany Studium (2008 r.)
Pierwsza zmiana studium w 2008 r. zainicjowana została uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju
Nr XLVII/233/2006 z dnia 1 czerwca 2006 r. Zmiana Studium przeprowadzona została w oparciu
o przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z
2003 r. Nr 80 poz. 717, z późn. zm.), i dotyczyła terenu połoŜonego w rejonie ulicy Wybickiego.
Zmiana Studium obejmowała:
− w części opisowej aktualizację punktu 8.2. Projektowana struktura funkcjonalno-przestrzenna,
poprzez dodanie do tabeli w ppt. 8.2.1. jednostki bilansowej M11;
− w części graficznej, na rysunku Projektowana struktura funkcjonalno-przestrzenna powiększenie
powierzchni terenu przeznaczonego pod zabudowę mieszkalno-usługową (symbol „M11”) oraz
pomniejszenie terenu projektowanej zieleni rekreacyjnej (symbol „Z”).
Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XXII/129/08 z dnia
25 kwietnia 2008 r.
Druga zmiana studium w 2008 r. zainicjowana została uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju
Nr XVI/92/07 z dnia 18 listopada 2007 r. Zmiana Studium przeprowadzona została w oparciu o przepisy
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80
poz. 717, z późn. zm.) i dotyczyła terenów obrębu geodezyjnego Podgórze.
Zmiana Studium obejmowała wprowadzenie dodatkowego terenu o symbolu T35 przeznaczonego pod
zabudowę turystyczno-wypoczynkową.
Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju Nr XXIX/168/08 z dnia
27 października 2008 r.
I-1.4.
Studium ( 2010 - 2011 r.)
Do kolejnych, tym razem kompleksowych zmian Studium, Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju przystąpiła
uchwałą Nr L/258/10 z dnia 23 lutego 2010 r.
W uzasadnieniu do uchwały wskazano na następujące zagadnienia, które zadecydowały o wszczęciu
procedury aktualizacji dokumentu:
− niespójność dotychczas obowiązującego Studium z uchwalonym uchwałą Rady Miasta DusznikiZdrój Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października 2009 r. Statutem Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (Dziennik
Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 205 poz. 3653), w szczególności w zakresie
granic stref ochrony uzdrowiskowej;
− wpływ licznych wniosków właścicieli działek na terenie całej gminy Duszniki-Zdrój.
Aktualizacja Studium obejmuje cały obszar Gminy Miejskiej – nowelizacja dotyczy zarówno uwarunkowań
zagospodarowania przestrzennego, jak i wyznaczonych kierunków polityki przestrzennej.
I-2.
PODSUMOWANIE
Ze względu na fakt, Ŝe od czasu opracowania pierwotnego dokumentu Studium upłynęło 14 lat , a kolejne
jego zmiany były wprowadzane w formie jednostkowej (punktowej), przy sporządzaniu niniejszej
nowelizacji Studium stwierdzono konieczność dostosowania całego dokumentu do standardów
określonych w przepisach art. 10 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia
28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. nr 118 poz. 1233).
Zakres ustaleń jak i forma dotychczas obowiązującego Studium zostały odmiennie określone w
nieobowiązujących juŜ przepisach ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15,
poz. 139, z późn. zm.), niezbędne zatem stało się uporządkowane informacji dotyczących uwarunkowań
zagospodarowania przestrzennego oraz dyspozycji dotyczących kierunków zagospodarowania
przestrzennego w sposób wynikający z wymagań określonych w art. 10 ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym. Wstępne analizy wykazały, Ŝe pomimo określenia przez Radę
Miejską w Dusznikach-Zdroju tytułu uchwały inicjującej opracowanie niniejszego dokumentu jako „Zmian
Strona 4
w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój” –
dokument ma raczej charakter kompleksowej aktualizacji Studium, obejmującej pełne spektrum
zagadnień wskazanych w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tym
samym nie moŜliwe jest prowadzenie procedury sporządzania Studium, jako zmiany pierwotnego
dokumentu zgodnie z postanowieniami § 8 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28
kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004r. nr 118 poz. 1233). Na podstawie cytowanego przepisu projekt
zmiany Studium wykłada się do publicznego wglądu oraz przekazuje się do uchwalenia w formie
ujednoliconej, z wyróŜnieniem projektowanych zmian. W przypadku niniejszej procedury nie jest to
moŜliwe, poniewaŜ aktualizacji i zmianie podlega cała treść Studium (z dyspozycjami graficznymi
włącznie). W związku z powyŜszym niniejszy dokument sporządzany jest jako całkowicie nowy,
zastępujący w pełni dotychczas obowiązujące Studium (wraz z wprowadzonymi do niego zmianami w
latach 2007 i 2008).
Studium w części tekstowej zawiera:
Część I –
Wprowadzenie, zawierającą informację o pierwotnym dokumencie Studium oraz
prezentującą chronologię wprowadzanych dotychczas zmian w tym dokumencie;
Część II – Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego, obejmującą:
1) aktualizację w niezbędnym zakresie informacji dotyczących obszaru gminy miejskiej
Duszniki-Zdrój, stanowiących uwarunkowania jej rozwoju przestrzennego oraz syntezę
tych uwarunkowań;
2) uzupełnienie oraz zmianę niektórych polityk dotyczących kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy miejskiej Duszniki-Zdrój.
Część III – Uzasadnienie przyjętych rozwiązań oraz synteza ustaleń studium;
Część IV – Zestawienie materiałów wyjściowych i opracowań analityczno-studialnych.
Na część graficzną Studium składają się następujące rysunki:
−
załącznik graficzny nr 1 – uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego;
−
załącznik graficzny nr 2 – uwarunkowania przyrodnicze;
−
załącznik graficzny nr 3 – kierunki zagospodarowania przestrzennego.
Rysunki zostały wykonane na mapie topograficznej w skali 1:10 000, pochodzącej z Państwowego
Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego – zgodnie z warunkami określonymi w § 5 rozporządzenia
Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Na potrzeby sporządzania Studium wykorzystano równieŜ mapy zasadnicze oraz mapy ewidencji
gruntów.
Przywoływane w treści studium przepisy prawa naleŜy stosować z uwzględnieniem aktualnego stanu
prawnego.
Strona 5
CZĘŚĆ II - UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU
II-1.
PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU
(art. 10 ust. 1 pkt 1, pkt 7 i pkt 13 oraz art. 10 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy)
II–1.1. Przeznaczenie i zagospodarowanie terenu
1.
Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu
Dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu miasta Duszniki-Zdrój opisano poniŜej w
dziewięciu punktach, odpowiadającym odmiennym cechom funkcjonalnym i przestrzennym kaŜdego z
analizowanych obszarów:
1) Tereny połoŜone na północ od drogi krajowej nr 8 (w rejonie ulic: Kłodzkiej-Świerczewskiego,
Dworcowej, Słowackiego i Wrocławskiej).
We wschodniej części obszaru, u zbiegu ulic Kłodzkiej i Wrocławskiej, na Krzywym Zboczu (jest to
zbocze góry Karwiec o wysokości 611 m n.p.m.) załoŜony został cmentarz Komunalny, sięgający
niemal linii kolejowej przebiegającej tuŜ nad cmentarzem.
Poza cmentarzem komunalnym, na terenach naleŜących do byłych Zakładów Elektroniki
Motoryzacyjnej zlokalizowany jest cmentarz wojenny z okresu wojny prusko – austriackiej. Na terenie
cmentarza pochowano Ŝołnierzy niemieckich jak i austriackich, którzy zginęli w wyniku działań
wojennych lub zmarli w lazaretach wojskowych zlokalizowanych na terenie miasta. Obelisk został
wybudowany w 1876 roku. Fundatorem był lokalny komitet na czele którego stał Paul Dengler ówczesny burmistrz Dusznik-Zdroju. Całość prac została wykonana w miejscowej firmie kamieniarskiej
naleŜącej do Juliusa Klara. Cmentarz wraz nagrobkami i obeliskiem przetrwał do lat 60-tych XX wieku.
Wtedy Zakłady Elektroniki Motoryzacyjnej powiększając swój teren, zdemontowały pomnik oraz usunęły
nagrobki i inne elementy stanowiące urządzenie cmentarza. JednakŜe nie przeprowadzono ekshumacji
szczątków ludzkich. W połowie lat 90 - tych teren został przejęty przez gminę Duszniki-Zdrój. W roku
2003 kawałki obelisku zostały zebrane, odnowione i poskładane, a teren nekropoli został wydzielony
według starych planów i szkiców a następnie ogrodzony. Na pomniku została umieszczona tablica z
napisem w języku polskim, niemieckim i czeskim o następującej treści: Cmentarz wojenny z 1866 roku
spoczywają tu snem wiecznym 142 Ŝołnierzy pruskich i 132 austriackich.
Na wspomnianym obszarze, przy ul. Słowackiego, za dworcem PKP był równieŜ cmentarz Ŝydowski.
Ostatnie pochówki na tym cmentarzu odbyły się w latach 40-tych XX wieku. Po nekropolii nie pozostał
obecnie Ŝaden ślad.
Poza cmentarzem wyróŜnić moŜna zespół zabudowy o charakterze mieszkaniowo-usługowym w
rejonie ul. Słowackiego, wydzielony ulicami kolejową, Dworcową i Kłodzką. W granicach tego zespołu
zlokalizowany jest takŜe Zakład BudŜetowy Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (Juliusza
Słowackiego 32A) oraz stacja paliw koncernu Orlen, usytuowana u zbiegu ulic Dworcowej i Kłodzkiej.
Na zachód od ul. Dworcowej, przy ul. Karola Świerczewskiego 14 zlokalizowane są Zakłady
Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. Działalność firmy koncentruje się na produkcji silników
elektrycznych prądu stałego małej mocy do róŜnorodnych zastosowań, takich jak: napędy siłowników
liniowych (stosowanych w przemyśle zmechanizowanych mebli komfortowych i technicznych), napędy
urządzeń technologicznych (podajniki drutu w automatach spawalniczych, napędy do sterowania
bramami posesji oraz garaŜowymi, napędy spręŜarek powietrza itp.) Dodatkowo firma posiada w swoim
asortymencie części zamienne dla polskiego rynku motoryzacyjnego oraz szereg wyrobów
eksportowych (głównie wyposaŜenie pojazdów takich jak: ciągniki rolnicze, samochody cięŜarowe,
autobusy, róŜnorodne maszyny samojezdne, statki rzeczne). Główne wyroby dla tego obszaru to
napędy wycieraczek szyb pojazdów oraz silniki wentylatorów chłodnic i nagrzewnic. Firma świadczy
takŜe wyspecjalizowane usługi galwaniczne.
W tym samym rejonie mieści się siedziba Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Salus” Centrum
Medyczne Sp. z o.o. (ul. Dworcowa 9) oraz supermarket sieci Biedronka.
Strona 6
Na północ od terenu ZEM, przy ul. Polnej znajdują się obiekty Zakładu Energetycznego "Wałbrzych"
S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku. Industrialny obszar ZEM od zielonych
terenów Wapienników oddziela zespół ogrodów działkowych POD Radość.
2) Tereny połoŜone na północny zachód i południowy wschód od drogi krajowej nr 8 –Wapienniki
(tereny ograniczone od północnego zachodu granicą administracyjną miasta oraz od wchodu i południa
ulicami Miejska Górka i J. Wybickiego).
Wapienniki stanowią obszar praktycznie niezabudowany (znajdują się tu jedynie pojedyncze budynki
rozlokowane wzdłuŜ ul. Świerczewskiego). Nad terenem połoŜonym po północno-zachodniej części
Wapienników góruje lesisty szczyt Góry Kruczej (662 m n.p.m.). Po drugiej stronie drogi krajowej nr 8
widoczny jest szczyt Miejskiej Górki (609 m n.p.m.) oraz – juŜ na obszarze Jamrozowej Polany - góry
Gajowej (701 m n. p.m.). Przy ul. Miejska Górka zlokalizowana jest zabudowa o charakterze
mieszkalnym i pensjonatowym.
Przy drodze krajowej, na południowo-zachodnim krańcu omawianego obszaru zlokalizowana jest stacja
paliw Oktan oraz zajazd U Beli.
3) Tereny połoŜone w obrębie historycznego miasta i jego najbliŜszego otoczenia (tereny
ograniczone od północnego wschodu i północnego zachodu drogą krajową nr 8, od południowego
wschodu ul. Sprzymierzonych, od południowego zachodu aleją biegnącą przy źródle Jacek oraz ul.
Miejska Górka).
Miasto obejmuje całość kompleksu mieszkaniowego Dusznik z zapleczem usługowo-handlowym,
skupionym wokół zabytkowej dzielnicy śródmiejskiej.
Miasto ulokowało się w obniŜeniu dolin Bystrzycy Dusznickiej i jej zachodnich (lewobrzeŜnych)
dopływów: Braneckiej Wody i Jastrzębnika. ObniŜenie otrzymało nazwę ObniŜenia Dusznickiego.
Rynek miasta i jego główna ulica (obecnie ul. Kłodzka) załoŜone ą na stromej terasie opadającej w
kierunku wschodnim. Duszniki zostały załoŜone na prawie niemieckim, najprawdopodobniej w pierwszej
połowie XIV w (brak zachowanego dokumentu lokacyjnego). Rynek ma formę zbliŜoną do kwadratu, o
nieco dłuŜszych bolach wschodnim i zachodnim. Do pierwotnych, zachowanych do dzisiaj ulic (ul.
Kłodzkiej i Świerczewskiego) dodano wychodzące pod kątem prostym z naroŜnika północnego –
obecną ul. Słowackiego, z naroŜnika południowo-wschodniego - obecną ul. Mickiewicza a z naroŜnika
południowo-zachodniego - obecną ul. Hanki Sawickiej. Dusznicki Rynek jest siedzibą Urzędu Miasta
Duszniki-Zdrój (Rynek 6). W obrębie Rynku koncentrują się funkcje handlowe, usługowe,
administracyjne, edukacyjne oraz opieki zdrowotnej i wychowania. W rejonie ul. Krasińskiego i
Wybickiego zlokalizowany jest Zespół Szkół Ogólnokształcących (ul. Wybickiego 2a), Przy ul. Kłodzkiej
i Krótkiej – targowisko miejskie, przy ul. Mickiewicza – Urząd Pocztowy.
Do najwaŜniejszych, historycznych obiektów w obrębie historycznego miasta naleŜą: zachowane
pierzeje Rynku oraz pręgierz, kościół pod wezwaniem Matki BoŜej RóŜańcowej (pierwotnie kościół
ewangelicki z 1845 r.) wraz ze starym cmentarzem przy ul. Słowackiego, barokowy kościół pod
wezwaniem św. Piotra i Pawła (1708-30) przy ul. Kłodzkiej 15 oraz Muzeum Papiernictwa przy ul.
Kłodzkiej 42, mieszczące się w dawnym młynie papierniczym (odbudowanym po powodzi w 1605 r.).
Na południowy wschód od Bystrzycy Dusznickiej i na południe od Muzeum Papiernictwa, w rejonie ul.
Wojska Polskiego, Osiedlowej, Sportowej i Sprzymierzonych zlokalizowano Osiedle Chopina o
dysharmonijnej, wielkopłytowej architekturze oraz wysokości budynków wynoszącej 5 kondygnacji (parter
i cztery piętra), raŜąco odbiegającej od gabarytów zabudowy historycznej miasta (w obrębie Rynku
zabudowa posiada na ogół uŜytkowy parter, dwa piętra mieszkalne oraz poddasze). Na terenie osiedla
zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Im. Bronisława Czecha i Heleny
Marusarzówny (ul. Sprzymierzonych 6) oraz Gimnazjum Publiczne w Dusznikach-Zdroju (ul. Sportowa 6).
Przy ul. Wojska Polskiego znajduje się parking strzeŜony, boisko sportowe oraz zespół pawilonów
handlowych i gastronomicznych łączący się z ciągami handlowymi przy ul. Bohaterów Getta, Kłodzkiej i
Mickiewicza. Teren przy ul. Wojska Polskiego jest jednocześnie „bramą” pomiędzy częścią miejska a
Zdrojową, zlokalizowaną na południowy zachód od miasta.
4) Tereny połoŜone na południowy zachód od historycznego miasta – Zdrój (tereny ograniczone od
północy aleją biegnącą przy źródle Jacek oraz ul. Miejska Górka, od północnego zachodu ul.
Wybickiego, od południa sięgające Czarnego Stawu oraz wylotu Drogi ku Szczęściu na ul. Wojska
Polskiego).
Strona 7
Rozwój części uzdrowiskowej miasta nastąpił dopiero w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Pierwsze
wzmianki o wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748
roku. 21 lat później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Od tego momentu szybko potoczył się
rozwój uzdrowiska. Powstały pawilony, zajazdy, pierwsze urządzenia kąpielowe, dom towarzyski. Z roku
na rok wzrastała frekwencja tak, Ŝe na początku XIX w. Duszniki znane były niemal w całej Europie. Po
1945 r. Duszniki stały się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk i wczasowisk w Polsce. JuŜ w 1946 r.
zorganizowano tutaj I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, dawne pensjonaty i hotele zamieniono na
szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i domy wczasowe. Zlikwidowano stare ujęcia wód mineralnych i
wybudowano nowe wraz z Pijalnią Wód Mineralnych. Zaplecze części uzdrowiskowej stanowią obecnie:
Zakład Przyrodoleczniczy świadczący pełną gamę usług leczniczych, dwa szpitale uzdrowiskowe, liczne
sanatoria, ośrodki wypoczynkowe, hotele, pensjonaty, restauracje, kawiarnie i bary.
Zdrój jest połoŜony w głębokiej dolinie o dość stromych stokach, usytuowanej pomiędzy szczytami góry
Nawojowej (674 m n.p.m.) i Miejskiej Górki (609 m n.p.m.). Od południa jego pierwotną granicę
stanowiło ujście potoku Podgórna do Bystrzycy Dusznickiej u stóp góry Ołtarz. W późniejszym okresie
Zdrój rozwinął się w Dolinie Bystrzycy, wzdłuŜ drogi prowadzącej do Zieleńca (obecnie ul. Wojska
Polskiego), z granica zaznaczoną w rejonie tzw „Blachowni (miejsca usytuowania XIX - wiecznej huty w
tzw. Dolinie StrąŜyskiej, między stokami góry Koniuch i Ołtarz).
Północna część Zdroju obejmuje rozległe Łąki Poborowinowe, rozciągające się na południe od źródła
Jacek, pomiędzy ul. Zdrojową i Wojska Polskiego. WzdłuŜ Bystrzycy Dusznickiej wiedzie z miasta w
kierunku Parku Zdrojowego Aleja Sybiraków. Centralnie, między łąkami biegnie główna aleja
spacerowa (F. Chopina), łącząca miasto ze Zdrojem. Przy tej alei zlokalizowane jest źródło Agata.
Pierwszy obszar zainwestowania wyznaczają ulice Zdrojowa, Klubowa, Podgórska i Górska. PowyŜej
ul. Zdrojowej biegną wzdłuŜ zbocza Miejskiej Góry ulice Orzechowa, Willowa i Słoneczna. WzdłuŜ tych
ulic zlokalizowana jest zabudowa głównie jednorodzinna oraz kilka ośrodków wczasowych (m.in. OW
Energetyk, Hotelik Sudety, Słoneczko). U zbiegu ul. Zdrojowej (nr 8) i Orzechowej znajduje się MOKIS
- Miejski Ośrodek Kultury i Sportu.
Pomiędzy ul. Zdrojową i Klubowa oraz aleją F. Chopina zlokalizowane są liczne ośrodki wczasowe
(m.in. Zielone Sudety, Poznaniak, Grunwald, Etiuda, FWP Polonez, FWP śyczenie), dom
uzdrowiskowy Moniuszko, a takŜe punkt informacji turystycznej. Podobnie pomiędzy al. Chopina oraz
ulicą Wojska Polskiego znajduje się dom uzdrowiskowy Ziemowit, korty tenisowe i lokale
gastronomiczne (m.in. Retro, Pod Złotym Kasztanem).
PowyŜej, przy ul. Wojska Polskiego znajduje się dom uzdrowiskowy Jan Kazimierz (pawilon B) oraz
domy uzdrowiskowe Odrodzenie i Chemik. Przy ul. Podgórskiej znajduje się klasztor oo. Franciszkanów
oraz kaplica pod wezwaniem św. Leonarda i Franciszka. Klasztor z kaplicą powstał w latach 1925-1926
jako klasztor i dom wypoczynkowy dla Franciszkanów z całej prowincji. PowyŜej klasztoru przy ul.
Podgórnej i Górskiej znajdują się ośrodek Skałka Górna i Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy
Strzecha. WzdłuŜ nich przebiega szlak w kierunku schroniska Pod Muflonem.
Przy ul. Wojska Polskiego, nieopodal klasztoru oo. Franciszkanów znajduje się kościół pod wezwaniem
Najświętszego Serca Pana Jezusa. Do kościoła prowadzą kamienne schody. Kościół wybudowano w
latach 1899-1902.
Na południe od ulicy Zdrojowej i jej przedłuŜenia – ul. Podgórskiej rozciąga się teren Parku Zdrojowego
oraz towarzyszącej mu infrastruktury uzdrowiskowej. Sam park tworzą układy alei i drzew (głównie lipy,
buki i kasztany). Park, którego zdobią liczne dywany kwiatowe. Do najwaŜniejszych obiektów na
obszarze Parku Zdrojowego naleŜą:
− Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina (tzw. Dworek Chopina) – powstały w latach 1802 – 1805
jako dom towarzyski i przebudowany w roku 1808. W tym właśnie domu koncertował w sierpniu
1826 r. Fryderyk Chopin. Z miejscem tym nierozerwalnie związany jest Międzynarodowy Festiwal
Chopinowski w Dusznikach-Zdroju. Festiwale odbywają się corocznie - od 1946 roku - dla
upamiętnienia charytatywnych recitali Fryderyka Chopina w Dusznikach-Zdroju w 1826 r. Są
najstarszym festiwalem w Polsce i za razem największym festiwalem chopinowskim na świecie.
− Pijalnia Wód Mineralnych i Hala Spacerowa – obiekty wybudowane w 1884 r. w miejscu
wcześniejszej kolumnady. W 1945 r. północna część budowli została zniszczona. Budynek
przekształcono w latach powojennych w budynek zamknięty i wybudowano nową pijalnię, likwidując
dawny budynek Ciepłego Źródła.
Strona 8
− Pomnik Chopina - Obelisk z popiersiem Chopina ufundowany w 1897 przez Wiktora Magnusa, z
zawodu leśnika, rozmiłowanego w muzyce Chopina. Jest to diorytowy głaz dwumetrowej wysokości
z brązowym medalionem przedstawiającym popiersie artysty i podpisem w języku łacińskim
Fryderykowi Chopinowi, który w Dusznikach w roku 1826 swą sztuką prawdziwą i wysoką kulturą
szlachetny duszy charakter w zaraniu młodości okazał, pomnik ten ku wiecznej rzeczy pamięci za
pozwoleniem władz miejskich Polak Polakowi wystawi.
− Kolorowa Fontanna - jedna z trzech fontann w Parku Zdrojowym. Wieczorami odbywają się
spektakle których atrakcją jest podświetlana kolorowo woda oraz zmiany kształtu i strumienia wody.
W celach leczniczych eksploatuje się pięć źródeł wód: Pieniawa Chopina, Jan Kazimierz, Agata, Jacek i
B-4. Są to naturalne źródła mineralne naleŜące do typu źródeł szczelinowych. Powstający w głębi ziemi
powulkaniczny dwutlenek węgla nasyca wody podziemne pochodzenia opadowego, dzięki czemu mają
one lepsze zdolności rozpuszczania skał. Wody te naleŜą do Ŝelazistych i posiadają stabilny skład
chemiczny.
W uzdrowisku leczy się schorzenia kardiologiczne, gastrologiczne, pulmonologiczne, ginekologiczne i
osteoporozę.
Park Zdrojowy otaczają domy uzdrowiskowe (m.in. Jan Kazimierz, Chopin), towarzyszące im zakłady
przyrodolecznicze oraz pensjonaty (Hotel Bolero). Ofertę uzupełniają obiekty gastronomiczne,
handlowe i usługowe (m.in. Filigran, Erato, Parkowa).
Po wschodniej stronie ul. Wojska Polskiego znajduje się zbiornik wodny Zielony Staw, w pobliŜu
którego jest zlokalizowane źródło Jan Kazimierz oraz Zakład Produkcyjny Dwutlenku Węgla.
U zbiegu ulic Podgórze, Granicznej i Wojska Polskiego zlokalizowane są budynki uzdrowiskowe
(Szymanowski) i hotelowe (m.in. Mozart, Fryderyk, Nysa, Dom Wczasów Dziecięcych, Jarzębina). Po
zachodniej stronie ul. Wojska Polskiego u stóp ruiny dawnej skoczni narciarskiej znajduje się Stadion
im. Kazimierza Górskiego.
5) Tereny połoŜone na południowy wschód od ul. Sprzymierzonych i Wojska Polskiego (tereny
ograniczone od północy drogą krajową nr 8 oraz od wschodu granica administracyjną miasta).
Obszar ograniczony do północy i południowego zachodu drogami (ul. Kłodzka i Sprzymierzonych)
opada stromym zboczem góry Nawojowej (674 m n.p.m.), góry Nowej (736 m n.p.m.) i Ptasiej Góry
(745 m n.p.m.), w kierunku północno-zachodnim. Centralnie wznosi się Wzgórze Rozalii (560 m n.p.m.)
z kaplicą Świętej Trójcy otoczoną lasem bukowym. Do kaplicy (pochodzącej z 1679 r.) wiedzie droga
wijąca się serpentyną po zboczu lub schody o 132 stopniach.
Równolegle do drogi krajowej nr 8, po jej południowej stronie, płynie Bystrzyca Dusznicka. Pomiędzy
rzeką a drogą zlokalizowany jest zespół zabudowy. PowyŜej znajduje się pensjonat Willa Na Wzgórzu
Wandy.
Przy ul. Wiejskiej (przedłuŜenie ul. Sportowej), wijącej się ku górze Nawojowej, po jej południowej
stronie rozciągają się na zboczu ogrody działkowe POD Radość. WzdłuŜ ul. Wiejskiej biegną szlaki tras
rowerowych i narciarskich. Szlaki wiodą do Schroniska Pod Muflonem (ul. Górska 14) połoŜonego na
wysokości 960 m n.p.m.
Przy ul. Sprzymierzonych 11 znajduje się budynek zlikwidowanego Szpitala Rejonowego w
Dusznikach-Zdroju oraz budynek mieszczący Ambulatorium Ogólne podstacji Pogotowia Ratunkowego
w Kłodzku (Ratownictwa Medycznego) i Niepublicznego Ośrodek Zdrowia NOZ Medicus. W jego
sąsiedztwie zlokalizowanych jest kilka budynków mieszkalnych, oraz powyŜej, przy ul. Okólnej –
pensjonatowych (Willa Baca i U Ewy).
6) Tereny połoŜone na południowy wschód od ul. Wybickiego i Szlaku im. dr M. Orłowicza – Park
Leśny, Słoneczna Polana i Jamrozowa Polana (tereny ograniczone od południowego wschodu ul.
Podgórze).
Jest to obszar niemal w całości zalesiony, rozciągający się na stromych zboczach góry Gajowej (701 m.
n.p.m.) i Długiej Góry (681 m.n.p.m.).
Słoneczna Polana jest niewielka polaną połoŜona na przedłuŜeniu ul. Wybickiego. Na jej obszarze brak
jest trwałych elementów zagospodarowania terenu.
Jamrozowa Polana to rozległa polana połoŜona na wzgórzach Lewińskich na wysokości ok. 650 - 675
m n.p.m., otoczona lasami świerkowymi, stanowiąca obecnie ośrodek narciarstwa biegowego i
Strona 9
biathlonu (Centrum Polskiego Biathlonu), wyposaŜony w zaplecze hotelowo-treningowe
i
gastronomiczne (104 miejsca w 50 pokojach). Na terenie polany wyznaczono trasy biegowe o
długościach od 1 do 2,5 km.
Na początku lat pięćdziesiątych XX w. na polanie, od strony miasta została juŜ tylko jedna zagroda
zamieszkana przez Antoniego Jamroza, od którego w późniejszych latach przyjęła się nazwa
Jamrozowa Polana. W okresie międzywojennym na terenie Polany istniał tor saneczkowy, bobslejowy
oraz skocznia narciarska.
Zachowanym zabytkiem na terenie polany jest kapliczka słupowa z XIX w.
7) Tereny połoŜone na południe od drogi krajowej nr 8 i na wschód od Drogi Orlickiej – Kozia Hala
(tereny ograniczone od północy drogą krajową nr 8, od zachodu granicą gminy i jednocześnie granicą
państwa z Republiką Czeską, od południowego wschodu ul. Podgórze).
Droga Orlicka (droga wojewódzka nr 389) prowadzi od drogi krajowej nr 8 w kierunku Zieleńca
(skrzyŜowanie znajduje się poza granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju, na obszarze gminy
Lewin Kłodzki). Po południowej stronie drogi krajowej nr 8 zlokalizowany jest Ośrodek WczasowoRekreacyjny Relax, mieszczący się w trzech budynkach.
Obszerna górska łąka nazywana Kozią Halą rozciąga się wzdłuŜ Drogi Orlickiej, na wysokości od 700
do 740 m n.p.m. Hala największą popularność zyskała na początkach XIX wieku dzięki Kozodojom –
były to zabudowania gospodarstw mlecznych (mleczarnie), w których trzymano krowy, kozy i owce dla
produkcji przetworów mlecznych, wykorzystywanych w celach leczniczych przez uzdrowisko w
Dusznikach. Po zaprzestaniu mlecznej kuracji w jednym z obiektów Kozodojów na Koziej Hali
urządzono popularną gospodę. Po wojnie w budynek gospody przeznaczono na schronisko turystyczne
- jedno z pierwszych schronisk w Sudetach. Obecnie w miejscu tym mieści się ośrodek wczasowy
(D.W. Korund). PowyŜej ośrodka wczasowego zlokalizowany jest Ośrodek Szkolenia Piechoty Górskiej
Jodła. Pomiędzy ośrodkami, przez las oddzielający Kozią Halę od Jamrozowej Polany biegnie ślad
dawnego toru saneczkowego.
Pod koniec XVIII wieku w rejonie hali wydobywano rudy kobaltu, był tu równieŜ wapiennik do wypalania
wapna oraz kamieniołom wapienia (wyrobisko znajduje się po zachodniej stronie Drogi Orlickiej, na
wysokości ośrodka StraŜy Granicznej "Jodła"). W kamieniołomie odkryto jaskinię krasową z bogatą
szatą naciekową, która jednak została zniszczona w trakcie dalszej eksploatacji kamieniołomu. Na
początku XIX wieku prowadzono tu roboty poszukiwawcze rudy Ŝelaza.
Po wschodniej stronie Drogi Orlickiej nad okolicą góruje lesisty szczyt Jeleń (801 m n.p.m.)
8) Tereny połoŜone na wschód i zachód od Drogi Orlickiej – Zieleniec (tereny ograniczone od
zachodu i południa granicą gminy i jednocześnie granicą państwa z Republiką Czeską, od wschodu
Drogą Dusznicką).
Zieleniec to znany w Polsce ośrodek sportów zimowych połoŜony na stokach Serlicha (1025 m n.p.m.) i
Zielonego Garbu (1026 m n.p.m.) w Górach Orlickich. Sam Zieleniec leŜy na wysokości ok. 950 m. n. p.
m. Na szczycie Serlicha (powyŜej wyciągu Jedynki), po czeskiej stronie, zlokalizowane jest schronisko
Masarykova Chata, w pobliŜu którego funkcjonuje turystyczne przejście graniczne Masarykova ChataZieleniec. RównieŜ na szczycie Orlicy (1084 m n.p.m.) połoŜonej na północny zachód od Zielonego
Garbu funkcjonowała niegdyś gospoda (od 1882 r.), a potem od 1928 r. schronisko wraz z 16 m wieŜą
widokową, które w 1946 spłonęło w niewyjaśnionych okolicznościach. Po schronisku pozostały jedynie
nikłe ślady podmurowań. PoniŜej szczytu Orlicy, na wysokości 950 m n.p.m., w dawnym kamieniołomie
zlokalizowanym na przedłuŜeniu Ciągu Drwali (łączącego Drogę Orlicką z Drogą Dusznicką) znajduje
się wejście do Złotej Sztolni. Jej nazwa pochodzi od obecnej w niej miki, przeplatającej białe marmury.
Jaskinię o głębokości 20 metrów i długości ponad 170 metrów, tworzy sieć korytarzy i kilka komnat,
między innymi: Sala Wysoka, Sala Końcowa, Sala z Głazami. Do samego Zieleńca prowadzi (od drogi
krajowej nr 8) Droga Orlicka, której przedłuŜenie stanowi Autostrada Sudecka (obydwie drogi biegną w
ciągu drogi wojewódzkiej nr 389). Na RozdroŜu pod Hutniczą Kopą łączy się z Drogą Dusznicką (w
ciągu drogi powiatowej nr 3301D), biegnącą wzdłuŜ koryta rzeki Bystrzyca Dusznicka w kierunku
Zdroju. Po zachodniej stronie Drogi Dusznickiej zlokalizowane są dwa ujęcia wód: Biały Potok (główne
ujęcie wody dla miasta) i Filtry-Zieleniec.
Zieleniec został załoŜony w 1719 r. JuŜ na początku XIX w. był duŜą wsią, najwyŜej połoŜona w
Prusach. W tamtym okresie działały na obszarze wsi cztery młyny wodne, tartak, kamieniołom,
wapiennik, kuźnica Ŝelaza oraz szkoła katolicka.
Strona 10
Największy rozkwit Zieleńca przypada na XX w. W 1930 r. była tu juŜ bogata baza noclegowa z
gospodami. W latach 1931-1932 z przełęczy Polskie Wrota przeprowadzono nowoczesną drogę, co w
duŜym stopniu ułatwiło dojazd do wsi. Od początku lat siedemdziesiątych nastąpił intensywny rozwój
terenów narciarskich.
Na obszarze Zieleńca znajdują się liczne wyciągi kanapowe, orczykowe i talerzykowe z towarzyszącymi
im trasami narciarskimi. Część tras jest oświetlona co pozwala na uprawianie narciarstwa do późnych
godzin wieczornych. Dla potrzeb narciarzy działają szkółki i serwisy narciarskie oraz wypoŜyczalnie
sprzętu zimowego.
Bazę noclegową stanowi kilkanaście obiektów o zróŜnicowanym standardzie (liczba zarówno wyciągów
jak i obiektów turystycznych powiększa się z kaŜdym rokiem). Szacuje się, Ŝe ośrodek dysponuje
łącznie ok. 1300 miejscami noclegowymi. Wśród wielu obiektów na obszarze Zieleńca moŜna wyróŜnić
Ośrodek Szkoleniowy Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego Grupy Wałbrzysko – Kłodzkiej
oraz Centralny Ośrodek Sportu AZS w Zieleńcu Straszny Dwór i Stokłos.
Największy w zieleńcu parking zlokalizowany jest po wschodniej stronie Drogi Orlickiej, przy ośrodku
Bida z Nędzą (dawniej Wierchy), naprzeciw wyciągów nr 7, 8 i 9.
Na terenie Zieleńca znajduje się neoromańska świątynia wzniesiona w 1902 r. - kościół pod
wezwaniem św. Anny, którym opiekują się o.o. Franciszkanie. Jest to kamienna budowla jednonawowa,
z półkolistą absydą i kruchtą, do której prowadzi kamienny portal. Kościół posiada masywną wieŜę
zwieńczoną ostrosłupowym hełmem a jego dach jest kryty jest gontem. Kościół znany był powszechnie
jako najwyŜej połoŜony w Prusach, a obecnie jest to najwyŜej połoŜony kościół w Sudetach! Posiada
dość bogate wyposaŜenie wnętrza: kamienne ołtarze i ambona z 1905 r., chrzcielnica kamienna z 1905
r. ze starszą późnobarokową pokrywą z 1790 r., rzeźby drewniane i kamienne z początku XX w. oraz
obrazy olejne z XIX i początku XX w. Przy kościele stoi kamienna kolumna maryjna z figurą Matki
Boskiej z 1862 r. i krzyŜ z 1866 r.
9) Tereny połoŜone na południe od Zdroju – Podgórze i Graniczna (tereny połoŜone pomiędzy
częścią uzdrowiskową miasta o obrębem Zieleniec).
Podgórze jest połoŜone na płaskowyŜu Gór Orlickich. Ta pierwotnie odrębna osada znana była juŜ na
początku XV w. W Podgórzu znajdowała się kuźnica Ŝelaza wzmiankowana w 1408 r. jako własność
Dusznik. W pobliŜu niej wydobywano rudę Ŝelaza. Później na terenie wsi odkryto źródła mineralne,
które stały się podstawą rozwoju uzdrowiska w Dusznikach.
W pocz. XX w. Podgórze było bardzo popularnym miejscem spacerów. Istniały tu wówczas cztery
gospody, w tym dwie z miejscami noclegowymi. Od pocz. XX w. zaczęła się teŜ zimowa kariera
Podgórza. Najpierw powstał tor bobslejowy i saneczkowy z Gajowej (701 m n.p.m.), który kończył się
przy Czarnym Stawie, później w samym Podgórzu urządzono trasy narciarskie i zbudowano skocznię.
Po 1945 r. Podgórze było początkowo wsią rolniczą, później zaczęły powstawać tu pierwsze ośrodki
wczasowe. Obecnie Podgórze jest częścią Dusznik pełniącą funkcje rekreacyjną.
Zabudowa Podgórza rozciąga się wzdłuŜ ul. Podgórze (będącej przedłuŜeniem ul. Zielonej) w kierunku
Granicznej. WzdłuŜ ulicy, po jej wschodniej stronie płynie potok Podgórnej. NiŜej połoŜona część
zabudowań Podgórza rozlokowana jest powyŜej Czarnego Stawu. Ma ona charakter ekstensywny i
składa się z zabudowań mieszkalnych oraz zabudowy pensjonatowo-hotelowej (m.in. Ośrodek
Wczasowy Górnik, ul. Podgórze 52). Na rozwidleniu ul. Podgórze i drogi wiodącej w kierunku
Granicznej znajduje się przystanek komunikacji autobusowej. W pobliŜu połoŜona jest barokowa
kapliczka PodwyŜszenia KrzyŜa Świętego z 1707 r., załoŜona na rzucie prostokąta, z półkoliście
zakończoną absydą. Wewnątrz kaplicy zachował się drewniany ołtarz barokowy z XVIII w. z obrazem
olejnym. Przy kaplicy zlokalizowany jest parking oraz Dom Wypoczynkowy Warszawianka (z
restauracją) – ostatnie zabudowania Podgórza. Tutaj kończy się takŜe asfaltowa jezdnia, która dalej
stromo wznosi się w kierunku Granicznej – dawnej wsi połoŜonej na wysokości ok. 620-800 m n.p.m. W
Podgórzu znajduje się takŜe niewielki ośrodek narciarski z dwoma wyciągami narciarskimi: jeden o dł.
450 m na Przyjacielską Kopę (737 m n.p.m.) z systemem sztucznego naśnieŜania i oświetleniem, drugi
o dł. 760 m na Sołtysią Kopę (895 m n.p.m.).
Graniczna powstała prawdopodobnie w końcu XVI lub na początku XVII w. Część mieszkańców trudniła
się tkactwem chałupniczym, a część pracowała w lasach. W 1840 r. wieś liczyła 23 budynki, był teŜ
młyn wodny, tartak, gorzelnia i cegielnia. W pocz. XX w. w najwyŜszej części wsi powstała gospoda, a
później schronisko młodzieŜowe. Po ostatniej wojnie Graniczna znacznie się wyludniła. Obecnie
stanowi integralną część Podgórza. Znajduje się tu Rancho Panderoza, gdzie oferowane są lekcje
Strona 11
jazdy konnej, a dla bardziej zaawansowanych jeźdźców przejaŜdŜki w terenie lub kilkudniowe rajdy
konne. Panderoza dysponuje takŜe zapleczem noclegowym i gastronomicznym.
Na przedłuŜeniu ul. Podgórze i drogi wiodącej do Panderozy biegnie Droga ku Szczęściu (dł. 6 km,
róŜnica wzniesień 335 m). Droga ta stanowiła jedno z najpopularniejszych dojść z Dusznik Zdroju do
Zieleńca. Często udawali się nią kuracjusze w celu podziwiania wschodów słońca z Orlicy. Droga
zaczyna się w dolinie Bystrzycy Dusznickiej, za stadionem sportowym i łagodnie wspina się zboczem
Ołtarza, Stołka (761 m n.p.m.) i Wilczego Zbocza do Granicznej, a następnie trawersuje zbocze
Sołtysiej Kopy (895 m n.p.m.) i dochodzi do Drogi Orlickiej na wys. ok. 900 m n.p.m.
Droga ku Szczęściu łączy się na jej północnym końcu z ul. Wojska Polskiego (dalej biegnącą od
Smoczego Gardła jako Droga Dusznicka).
2.
Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów
Z uwagi na uwarunkowania wynikające z ustawionych form ochrony na podstawie przepisów prawa, w
tym przede wszystkim z ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym,
uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr
167, poz. 1399 z późn. zm.) oraz z ustawy z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.
U. z 2009 r., Nr 151 poz. 1220 z późn. zm.) nie przewiduje się zasadniczych zmian w strukturze
przestrzennej miasta.
Głównym zadaniem Studium jest utrzymanie i ochrona walorów uzdrowiskowo-przyrodniczych miasta
Duszniki-Zdrój, dlatego proponowane zmiany będą miały charakter porządkujący i sankcjonujący
ograniczenia wynikające z wyŜej wymienionych ustaw.
Kierunki rozwoju powinny się zatem ograniczać do:
−
utrzymania i pielęgnacji walorów uzdrowiskowych i przyrodniczych miasta,
−
ograniczenie do niezbędnego minimum rozwoju zabudowy kubaturowej w obrębie strefy „A”
ochrony uzdrowiskowej,
−
wyznaczenie nowych miejsc dla rozwoju zabudowy mieszkaniowej (mieszkaniowo-usługowej) w
rejonie Wapiennik na północ od ul. Wybickiego oraz e rejonie pomiędzy ul. Wiejską a ul.
Sprzymierzonych.
Dla celów niniejszego Studium, dziewięć obszarów opisanych w ust. 1 - „Dotychczasowe
przeznaczenie i zagospodarowanie terenu”, połączono w sześć jednostek funkcjonalnych (A, B, C, D, E
i F). Jednostki funkcjonalne wydzielono bazując w duŜej mierze na podziale miasta na strefy ochrony
uzdrowiskowej. Są to obszary o róŜnej genezie oraz wyraźnie zróŜnicowanych cechach funkcjonalnoprzestrzennych, na ogół wyizolowane kompleksami leśnymi:
− „A” Miasto - obejmujące całość kompleksu mieszkaniowego Dusznik Zdroju z zapleczem
usługowo-przemysłowym, skupionego wokół zabytkowej dzielnicy śródmiejskiej;
− „B” Wapienniki - słabo zurbanizowana część miasta połoŜona przy drodze krajowej nr 8.
Potencjalny teren rozwoju zabudowy mieszkaniowej (mieszkaniowo-usługowej) o niskiej
intensywności zabudowy;
− „C” Uzdrowisko - które tworzy zespół zabudowy sanatoryjno-wypoczynkowo-usługowej oraz Park
Zdrojowy załoŜony w XVIII wieku w miejscu wypływania źródeł mineralnych, połoŜone na południe
od miasta, na obszarze płaskiej doliny Bystrzycy Dusznickiej;
− „D” Jamrozowa Polana i Kozia Hala - Jamrozowa rozległa polana połoŜona na wzgórzach
Lewińskich na wysokości 650 do 675 m n.p.m., otoczona lasami świerkowymi, stanowiąca obecnie
ośrodek narciarstwa biegowego i biathlonu, wyposaŜony w zaplecze hotelowo-treningowe; oraz
Kozia Hala obszerna górska łąka połoŜona na południe od przełęczy Polskie Wrota, przy drodze
wojewódzkiej nr 389 (Droga Orlicka), na wysokości 700 do 740 m n.p.m., stanowiąca popularne
miejsce spacerów kuracjuszy z Dusznik-Zdroju;
− „E” Podgórze i Graniczna - połoŜone na płaskowyŜu Gór Orlickich, stanowiące zaplecze
noclegowe dla uzdrowiska i oferujące atrakcje turystyczne (stacja narciarska), w tym Graniczna osada górująca nad Podgórzem na wysokości ok. 730 m n.p.m., stanowiąca atrakcję turystyczną
(jazda konna, turystyka piesza);
Strona 12
− „F” Zieleniec – dawna wieś w Górach Orlickich, połoŜoną na wysokości 800-960 m n.p.m.,
obecnie stanowiącą popularny ośrodek turystyczny, centrum narciarskie oraz kolarstwa górskiego,
o wyjątkowym mikroklimacie.
3.
Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów, w tym tereny
wyłączone spod zabudowy
1) Ilekroć w Studium jest mowa o:
a) powierzchni zabudowy - naleŜy rozumieć powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie
wykończonym nie wliczając w to tarasów, schodów i pochylni;
b) dopuszczalnej funkcji uzupełniającej - naleŜy rozumieć funkcje, które wzbogacają
przeznaczenie terenu funkcji dominującej wyznaczonej w studium, przy czym dopuszcza się
aby w planie miejscowym wyznaczyć terenu funkcji uzupełniających jako samodzielne tereny;
c) usługach publicznych podstawowych - naleŜy rozumieć usługi: zdrowia i opieki społecznej,
oświaty i kultury, sportu i rekreacji a takŜe usługi administracji publicznej, wymiaru
sprawiedliwości, porządku i bezpieczeństwa publicznego;
d) usługach turystyki - naleŜy przez to rozumieć: hotele, motele, pensjonaty, schroniska
turystyczne oraz inne obiekty noclegowe turystyki i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania a
takŜe usługi agroturystyczne. Chyba, Ŝe z treści studium wynika inaczej.
KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY
ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW, A TAKśE WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE
ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UśYTKOWANIA TERENÓW
Obszar
lp.
1
[oznaczenie
literowe]
Opis terenu i moŜliwego sposobu
jego zagospodarowania
[funkcja dominując]
2
Dopuszczalne funkcje
uzupełniające
3
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
TABELA nr 1.
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
5
JEDNOSTKA „A” - MIEJSKA
Główne uwarunkowania jednostki:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
otulina Parku Narodowego Gór Stołowych;
strefa „B” i „C” ochrony uzdrowiskowej;
obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”;
obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”;
Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”;
strefy ochrony konserwatorskiej:
1) ścisłej,
2) podstawowej,
3) ekspozycji,
4) obserwacji archeologicznej;
7. teren górniczy wód leczniczych;
8. obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią Q1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej;
9. droga krajowa nr 8;
10. linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe - Kudowa Zdrój;
11. linia energetyczna wysokiego napięcia;
12. gazociąg wysokiego ciśnienia.
1.
zabudowy
śródmiejskiej
[MS]
− Zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna i mieszkaniowa
wielorodzinna,
− usługi i drobne rzemiosło,
− usługi publiczne podstawowe,
− usługi zdrowia,
− usługi turystyki i sportu, z
wyłączeniem pól kempingowych i
karawaningowych
− usługi kultury
− zieleń urządzona.
Tereny obsługi komunikacji:
parkingi,
Wysokość zabudowy w
nawiązaniu do
istniejącej sąsiedniej
zabudowy o podobnym
charakterze, przy czym
dopuszcza się
zwiększenie wysokości
o maksymalnie 1 m.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 40%
powierzchni działki
budowlanej.
Strona 13
W zaleŜności od
potrzeb do
ustalenia w
planach
miejscowych
przy czym dla
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
nie mniej niŜ
600 m2.
Dla funkcji
usługowych naleŜy
preferować usługi
związane z turystyką.
Udział funkcji
uzupełniających nie
moŜe przekroczyć
10% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2.
2
3
4
Zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna w rozumieniu
przepisów odrębnych.
Zgodnie z przepisami
odrębnymi.
Zabudowa wielorodzinna w
rozumieniu przepisów odrębnych.
− Usługi handlu
detalicznego,
− usługi gastronomii,
− usługi oświaty,
− usługi obsługi w zakresie
finansów i usług
pocztowych,
− usługi typu biurowego
(tłumacze, biura
projektowe, biura
rachunkowe itp.)
− biblioteki publiczne i
ośrodki kultury,
− parkingi piętrowe.
zabudowy
wielorodzinnej
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
z usługami
[U/MN]
5
Uwagi
6
7
− mieszkaniowa jednorodzinna, w
rozumieniu przepisów odrębnych,
− usługowa
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 30%
budowlanej.
Nie mniej niŜ
500 m2
---
nawiązaniu do
istniejącej zabudowy o
podobnym charakterze,
przy czym dopuszcza
się zwiększenie
wysokości o
maksymalnie 1 m.
Maksymalna wysokość
zabudowy dla
parkingów piętrowych 6 m.
W zaleŜności od
potrzeb do
ustalenia w
planach
miejscowych.
Usługi publiczne
podstawowe.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 40%
budowlanej.
1000 m2
[U]
Usługi i drobne rzemiosło oraz
usługi publiczne podstawowe.
Zabudowa niska w
rozumieniu przepisów
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 55%
budowlanej.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej i
mieszkaniowousługowej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
usług
Do indywidualnego
określenia w planie
miejscowym, przy czym w
przypadku dopuszczenia
funkcji mieszkaniowej, jej
łączna powierzchnia nie
moŜe być większej niŜ 100
2
m dla działki budowlanej
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
20% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 30%
budowlanej.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Zabudowa :
− mieszkaniowo-usługowa.
5.
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Zabudowa niska w
odrębnych.
[MW]
4.
uzupełniające
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
[MN]
3.
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
1500 m2
W uzasadnionych
przypadkach
dopuszcza się
zamiennie funkcje:
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej [MN].
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
6.
usług turystyki
[UT]
Usługi turystyki.
− Usługi handlu
detalicznego,
− gastronomii,
− zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej.
Strona 14
nawiązaniu do
przy czym dopuszcza
Do ustalenia w
się zwiększenie
planie
wysokości o
miejscowym w
maksymalnie 1 m.
zaleŜności od
Maksymalna
potrzeb.
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
zaleŜności od potrzeb.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
30% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
7.
2
3
uzupełniające
usługi oświaty
− szkoły,
− przedszkola,
− Ŝłobki.
Funkcje mieszkaniowe jako
mieszkania słuŜbowe dla
personelu obsługującego
przeznaczenie dominujące.
Kościoły i kaplice.
− funkcje mieszkalne i
socjalne towarzyszące
przeznaczeniu
podstawowemu,
− usługi związane z
działalnością
charytatywna i
edukacyjną
obiekty kultu
religijnego
[UK]
9.
obiektów
produkcyjnych,
składów i
magazynów
[P]
Do indywidualnego
miejscowym z wyłączeniem
funkcji mieszkaniowej.
Grunty rolne w rozumieniu
odrębnymi dotyczącymi
ochrony gruntów rolnych,
zbiorniki wodne inne niŜ
słuŜące wyłącznie dla
potrzeb rolnictwa a takŜe
zieleń urządzona.
[R]
11. zabudowy
zagrodowej
[RM]
Zabudowa zagrodowa w
gospodarstwach rolnych,
hodowlanych i ogrodniczych.
− usługi handlu
detalicznego,
− usługi turystyki
− zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna.
12. zieleni
urządzonej
Wysokość zabudowy
do ustalenia w planie
miejscowym – w
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 30%
budowlanej.
W nawiązaniu do
istniejącej zabudowy.
- 15 m.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 70%
budowlanej.
Wprowadza się zakaz
lokalizacji wszelkiej
zabudowy w tym
zabudowy związanej z
gospodarką rolną i
leśną.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
parki wiejskie, skwery, zieleńce,
− terenowe urządzenia i
5 m.
obiekty rekreacyjnosportowe: ścieŜki zdrowia, Maksymalna
powierzchnia
boiska, place zabaw,
zabudowy: 5%
− budynki socjalno-biurowe powierzchni danego
słuŜące prawidłowemu
terenu ZP
funkcjonowaniu funkcji
wyznaczonego w planie
dominującej.
miejscowym.
Lasy w rozumieniu przepisów
odrębnych.
odrębnymi.
[ZP]
13. lasów
[ZL]
5
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć 5%
powierzchni całkowitej
budynków funkcji
dominującej.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
---
---
Maksymalnie
Lokalizacja obiektów
produkcyjnych, składowych i
magazynowych oraz usług z
wyłączeniem lokalizacji
przedsięwzięć mogących zawsze
znacząco oddziaływać na
środowisko.
10. rolnicze
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
[UO]
8.
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
Strona 15
zabudowy nie
związanej z
gospodarka leśną.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Dopuszcza się
kompleksowa zmianę
funkcji RM na funkcje
usług turystyki lub
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
20% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
---
---
Obszar
lp.
1
[oznaczenie
literowe]
2
3
uzupełniające
4
14. ogrodów
działkowych
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
5
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
Dla ogrodów
działkowych godnie z
przepisami odrębnymi.
[ZD]
Dla zabudowy:
− mieszkaniowej
jednorodzinnej
maksymalna
powierzchnia
zabudowy 25%
budowlanej,
− mieszkaniowousługowej 40%
budowlanej.
Zgodnie z przepisami odrębnymi.
Tereny istniejących ogrodów
działkowych z dopuszczeniem
budowy altan ogrodowych oraz
obiektów i budowli słuŜących
obsłudze ogrodów działowych,
parkingów związanych z funkcją
podstawową a takŜe infrastruktury
technicznej.
zabudowy dla
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej i
mieszkaniowousługowej - 12 m.
15. cmentarzy
[ZC]
16. wód
powierzchniow
ych
śródlądowych
Miejsca pochówku zmarłych oraz
obiektów towarzyszących
[TI]
Dla zabudowy
mieszkaniowousługowej 1500 m2.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
---
WzdłuŜ cieków
wodnych naleŜy
pozostawić pas wolny
od zabudowy nie
związanej z
gospodarka wodną i
przeciwpowodziową o
szerokości min. 5 m
Realizacja przepraw
pieszych, rowerowych i
samochodowych.
Kanalizacja i gospodarka
odpadami.
Obiekty i urządzenia
infrastruktury technicznej
Do ustalenia w planie
inne niŜ funkcja dominująca miejscowym w
na zasadzie braku konfliktu z zaleŜności od potrzeb.
funkcja dominującą.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
Obiekty i urządzenia
elektroenergetyki
Urządzenia i sieci
inne niŜ przeznaczenie
podstawowe na zasadzie
braku konfliktu z
przeznaczeniem
podstawowym.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Istniejący Główny
Punkt Zasilania (GPZ)
18. elektro-energetyki
[E]
miejscowym w
Dla zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej 1000 m2.
Dopuszcza się
zamianę na tereny:
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej [MN]
lub mieszkaniowousługowej [U/MN]
oraz pozostałej
infrastruktury
technicznej.
Wody śródlądowe.
[WS]
17. infrastruktury
technicznej
Parkingi i usługi handlu
związane z przeznaczeniem
podstawowy (dominującym).
Dla ogrodów
działkowych
zgodnie z
przepisami
odrębnymi.
19. obsługi
komunikacji
samochodowej
---
miejscowym w
zabudowy dla:
[KS]
Parkingi terenowe i piętrowe oraz
stacje paliw.
− Funkcje socjalno-biurowe
dominującej;
− dla stacji paliw usługi
handlu, gastronomi i stacji
obsługi lub remontowe
środków transportu.
Strona 16
− parkingów piętrowych6 m.
− budynków socjalnobiurowych na
parkingach
terenowych - 5 m,
− zabudowa niska.
Maksymalna
powierzchnia zabudowy
dla:
− parkingów piętrowych
i stacji paliw - 70%
budowlanej,
parkingach
2
terenowych - 30 m .
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2
3
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
20. grzebaliska
zwierząt
[OG]
uzupełniające
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
Obiekty i urządzenia związane z
grzebaniem zwierząt
Urządzenia i sieci
inne niŜ przeznaczenie
podstawowe na zasadzie
braku konfliktu z
przeznaczeniem
podstawowym.
5
miejscowym w
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
JEDNOSTKA „B” - WAPIENNIKI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
21. zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
z usługami
[U/MN]
otulina Parku Narodowego Gór Stołowych;
strefy ochrony konserwatorskiej - obserwacji archeologicznej;
teren górniczy wód leczniczych;
linia energetyczna wysokiego napięcia;
droga krajowa nr 8;
Zabudowa niska w
odrębnych.
Zabudowa :
− usługowa,
− mieszkaniowo-usługowa,
Usługi publiczne
podstawowe.
22. usług
[U]
23. obsługi
komunikacji
samochodowej
[KS]
Stacje paliw.
Do indywidualnego określenia
w planie miejscowym, przy
czym w przypadku
dopuszczenia funkcji
mieszkaniowej, jej łączna
powierzchnia nie moŜe być
2
większej niŜ 100 m dla działki
budowlanej
Maksymalna
powierzchnia zabudowy:
40% powierzchni działki
budowlanej.
dominującej
Zabudowa niska w
odrębnych.
− usługi handlu,
− gastronomi,
− stacje obsługi lub
remontowe środków
transportu.
24. rolnicze
Maksymalna
budowlanej.
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
1500 m2
---
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
zabudowy w tym
gospodarka rolna i leśną.
---
---
odrębnych.
odrębnymi.
zabudowy nie związanej
z gospodarka leśną.
---
---
− Usługi handlu detalicznego,
Zabudowa niska w
odrębnych.
25. lasów
26. zabudowy
zagrodowej
[RM]
Zabudowa niska w
odrębnych.
1200 m2
zieleń urządzona.
[R]
[ZL]
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 30%
budowlanej.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej i
− gastronomii,
jednorodzinnej.
Strona 17
Do ustalenia w
planie
Maksymalna
miejscowym w
powierzchnia zabudowy: zaleŜności od
do określenia w planie
potrzeb.
miejscowym w
Dopuszcza się
kompleksowa zmianę
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej.
Obszar
lp.
1
[oznaczenie
literowe]
2
uzupełniające
3
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
5
JEDNOSTKA „C” - ZDRÓJ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
strefa „A” i „B” ochrony uzdrowiskowej;
strefy ochrony konserwatorskiej:
1) ścisłej,
2) podstawowej,
3) obserwacji archeologicznej;
obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią Q 1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej;
kompleksy leśne otaczające zurbanizowaną część jednostki.
27. usług
uzdrowiskowych
[MUZ]
− Istniejąca zabudowa
mieszkaniowa jednorodzinna i
mieszkaniowa wielorodzinna,
− usługi zdrowia,
− usługi turystyki z wyłączeniem pól
kempingowych, biwakowych i
karawaningowych, lokalizacji
domków turystycznych i
campingowych oraz obiektów
agroturystycznych,
− zieleń urządzona
− usługi w zakresie zdrowia i urody.
− usługi oświaty,
− usługi handlu detalicznego, Wysokość zabudowy w
nawiązaniu do istniejącej
zabudowy o podobnym
− usługi obsługi w zakresie charakterze, przy czym
finansów i usług
dopuszcza się
pocztowych,
zwiększenie wysokości o
maksymalnie 1 m.
− usługi typu biurowego
(tłumacze, biura
projektowe, biura
rachunkowe itp.)
− biblioteki publiczne i
ośrodki kultury.
28. zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
Zabudowa niska w
odrębnych.
[MN]
Zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna w rozumieniu
odrębnymi.
29. usług turystyki
[UT]
Usługi turystyki.
− Usługi handlu
detalicznego,
− gastronomii,
jednorodzinnej.
30. usługi sportu i
rekreacji
[US]
Maksymalna
budowlanej.
W zaleŜności od
potrzeb do
ustalenia w
planach
miejscowych.
− hale sportowe (pełnowymiarowe i
treningowe),
− urządzenia terenowe z
wyłączeniem sportów motorowych
Usługi handlu detalicznego i
gastronomii.
Strona 18
Nie mniej niŜ
500 m2
nawiązaniu do
przy czym dopuszcza
Do ustalenia w
się zwiększenie
planie
wysokości o
miejscowym w
maksymalnie 1 m.
zaleŜności od
Maksymalna
potrzeb.
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
Zabudowa niska w
odrębnych.
− boiska,
− baseny,
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 30%
budowlanej.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
20% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
lokalizacji budownictwa
wielorodzinnego i
jednorodzinnego, z
wyjątkiem modernizacji
obiektów istniejących,
bez moŜliwości
zwiększenia
powierzchni ich
zabudowy.
lokalizacji
budownictwa
wielorodzinnego i
jednorodzinnego, z
wyjątkiem
modernizacji obiektów
istniejących, bez
moŜliwości
zwiększenia
powierzchni ich
zabudowy.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
30% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
Udział funkcji
budynków funkcji
dominującej.
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2
uzupełniające
3
− istniejące funkcje
mieszkalne i socjalne
towarzyszące
przeznaczeniu
podstawowemu,
[UK]
działalnością
charytatywna i
edukacyjną
32. zieleni
urządzonej
1. terenowe urządzenia i
obiekty rekreacyjnosportowe: ścieŜki
zdrowia, boiska, place
zabaw,
5
W nawiązaniu do
parki wiejskie, skwery, zieleńce,
33. lasów
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
5 m.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 5%
2. budynki socjalno-biurowe powierzchni danego
terenu ZP
wyznaczonego w planie
dominującej.
miejscowym.
[ZP]
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
20% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
odrębnych.
odrębnymi.
zabudowy nie
związanej z
gospodarka leśną.
---
---
zieleń urządzona.
zabudowy w tym
gospodarka rolna i
leśną.
---
---
---
WzdłuŜ cieków
wodnych naleŜy
od zabudowy nie
związanej z
gospodarka wodną i
34. rolnicze
[R]
35. wód
powierzchniow
ych
śródlądowych
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
31. obiekty kultu
religijnego
[ZL]
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
Realizacja przepraw
samochodowych.
Wody śródlądowe.
[WS]
---
JEDNOSTKA „D” - JAMROZOWA POLANA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
36. zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
z usługami
[U/MN]
droga krajowa nr 8;
droga wojewódzka nr 389;
tereny zamknięte związane z obronnością państwa.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Zabudowa :
− usługowa,
Jako preferowane
naleŜy realizować
funkcje usługowe
związane z turystyką,
rekreacja i sportem.
Usługi publiczne
podstawowe.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 40%
budowlanej.
1000 m2
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej i
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
Strona 19
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2
37. usługi sportu i
rekreacji oraz
turystyki
[US]
uzupełniające
3
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
treningowe),
− baseny,
Usługi handlu detalicznego i
gastronomii.
− sportowe urządzenia terenowe,
− usługi turystyki.
Uwagi
6
7
5
Zabudowa niska w
odrębnych.
− boiska,
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
[UT]
− Usługi handlu
detalicznego,
Usługi turystyki.
− gastronomii,
jednorodzinnej.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Udział funkcji
budynków funkcji
dominującej.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
30% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
[UTn]
− Usługi handlu
detalicznego,
Usługi turystyki o niskiej
intensywności zabudowy.
− gastronomii,
jednorodzinnej,
− obiekty i urządzenia
sportu i rekracji.
Trzy kondygnacje, w
tym poddasze
uŜytkowe lecz nie
więcej niŜ 12 m.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 1% (jeden)
powierzchni terenu
UTn.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
30% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
40. zabudowy
zagrodowej
[RM]
− Usługi handlu
detalicznego,
− gastronomii,
jednorodzinnej.
41. rolnicze
[R]
42. lasów
[ZL]
Grunty rolne w rozumieniu przepisów ochrony gruntów rolnych
odrębnych.
oraz urządzenia turystyki,
rekracji i sportów (trasy
narciarskie, wyciągi, trasy
rowerowe itp.) z
wyłączeniem obiektów
kubaturowych a takŜe
odrębnych.
potrzeb rolnictwa oraz zieleń
urządzona.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
zabudowy w tym
gospodarka rolna i
leśną.
zabudowy nie
związanej z
gospodarka leśną.
JEDNOSTKA „E” - PODGÓRZE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
teren górniczy wód leczniczych oraz terenu górniczy „Podgórze”;
Strona 20
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Dopuszcza się
kompleksowa zmianę
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej.
---
---
---
---
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2
3
uzupełniające
4
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
5
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
[UT/US]
− boiska,
treningowe),
− baseny,
− sportowe urządzenia terenowe,
− Usługi handlu
detalicznego,
− gastronomii,
jednorodzinnej.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: do
miejscowym w
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
30% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
44. zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
z usługami
[U/MN]
Zabudowa :
− usługowa,
Do indywidualnego
miejscowym
Jako preferowane
naleŜy realizować
funkcje usługowe
związane z turystyką
(hotele, pensjonaty
itp.), rekreacja i
sportem.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 30%
budowlanej.
2
1500 m
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej i
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
45. usług
[U]
Do indywidualnego
miejscowym, przy czym w
przypadku dopuszczenia
funkcji mieszkaniowej, jej
łączna powierzchnia nie
moŜe być większej niŜ 100
m2 dla działki budowlanej
Zabudowa niska w
odrębnych.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 55%
budowlanej.
1500 m2
W uzasadnionych
przypadkach
dopuszcza się
zamiennie funkcje:
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej [MN].
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
46. rolnicze
ochrony gruntów rolnych
oraz:
[R]
Grunty rolne w rozumieniu przepisów
odrębnych.
47. lasów
[ZL]
− Lasy w rozumieniu przepisów
odrębnych.
− urządzenia turystyki,
rekreacji i sportów (trasy
narciarskie, wyciągi,
koleje linowe, trasy
rowerowe itp.) z
wyłączeniem obiektów
kubaturowych innych niŜ
związane obsługa
wyciągów narciarskich i
kolei linowych,
− zbiorniki wodne inne niŜ
potrzeb rolnictwa, w tym
takŜe do celów
zaśnieŜania stoków
narciarskich,
Strona 21
---
---
---
---
---
---
Obszar
lp.
1
[oznaczenie
literowe]
2
48. wód
powierzchniow
ych
śródlądowych
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
---
---
WzdłuŜ cieków
wodnych naleŜy
od zabudowy nie
związanej z
gospodarka wodną i
odrębnymi.
Do określenia w planie
miejscowym w
Do określenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
odrębnymi.
Do określenia w planie
miejscowym w
Do określenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
uzupełniające
3
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
4
5
Realizacja przepraw
samochodowych.
Wody śródlądowe.
[WS]
49. powierzchniow
ej eksploatacji
złóŜ kruszywa Eksploatacja kruszywa w ramach
terenu górniczego „Podgórze”
naturalnych
[PG]
50. urządzeń
zaopatrzenia w
stacja uzdatniania wody (Filtrywodę
Duszniki)
[W]
zabudowy dla:
51. komunikacji
samochodowej
− parkingów piętrowych3 m (parter +
parkowanie na dachu),
[KS]
Parkingi terenowe i piętrowe.
Funkcje socjalno-biurowe
dominującej oraz usługi
związane z obsługą ruchu
turystycznego (obsługa i
wypoŜyczalnie sprzętu
sportowego i turystycznego,
sprzedaŜ akcesoriów
sportowo-turystycznych).
parkingach
terenowych - 5 m.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
− parkingów piętrowych - potrzeb.
75% powierzchni
działki budowlanej,
Maksymalna
dla:
---
− budynków socjalnobiurowych i
usługowych na
parkingach
terenowych - 50 m2 dla
kaŜdego terenu
wyznaczonego w
studium.
JEDNOSTKA „F” - ZIELENIEC
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
strefa „C” ochrony uzdrowiskowej;
strefa ochrony pośrednie ujęcia wody w Zieleńcu;
kompleksy leśne,
52. usług turystyki i
sportu
[UT]
− Usługi handlu
detalicznego,
Usługi turystyki.
− gastronomii,
jednorodzinnej.
maksymalna wysokość
zabudowy: 15 m.
Maksymalna
powierzchnia
zabudowy: 40%
budowlanej.
1500 m2
Udział funkcji
moŜe przekroczyć
30% powierzchni
terenu funkcji
dominującej
wyznaczonego na
rysunku studium.
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej:
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
Strona 22
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2
53.
zabudow
y
mieszkaniowej
jednorodzinnej
z usługami
[U/MN]
3
uzupełniające
4
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
5
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
Jako preferowane
naleŜy realizować
funkcje usługowe
związane z turystyką
(hotele, pensjonaty
itp.), rekreacja i
sportem.
Zabudowa niska w
odrębnych.
Zabudowa :
− usługowa,
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
Parkingi oraz do
indywidualnego określenia w Maksymalna
powierzchnia
planie miejscowym
zabudowy: 30%
budowlanej.
1500 m2
Dopuszczalne formy
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej i
− wolnostojąca,
− bliźniacza.
54. obiekty kultu
religijnego
[UK]
− funkcje mieszkalne i
socjalne towarzyszące
przeznaczeniu
W nawiązaniu do
podstawowemu,
działalnością
charytatywna i edukacyjną
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
Parkingi i usługi handlu
związane z przeznaczeniem
podstawowy (dominującym).
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
55. cmentarzy
[ZC]
56. rolnicze
[R]
Miejsca pochówku zmarłych oraz
obiektów towarzyszących
miejscowym w
ochrony gruntów rolnych i
leśnych oraz :
Zakaz lokalizacji
wszelkiej zabudowy z
zastrzeŜeniem
dopuszczenia obiektów
usługowych
(gastronomia, handel
detaliczny, noclegi) w
wyznaczonych na
1000 m2 dla
rysunku studium
miejsc
rejonach, o
Grunty rolne w rozumieniu przepisów
wyznaczonych
parametrach:
− obiekty obsługi ruchu
odrębnych.
dla lokalizacji
turystycznego w rejonie
− wysokość zabudowy:
obiektów
szczytów Gór Orlickich
9 m (maks. 2
usługowych.
kondygnacje: parter
detaliczny, noclegi): Orlicy,
+ poddasze
Zielonego Garbu, Serlicha
uŜytkowe),
narciarskie, wyciągi, koleje
linowe, trasy rowerowe itp.)
z wyłączeniem obiektów
związane obsługa
kolei linowych,
− zalesianie gruntów rolnych
takŜe do celów
narciarskich
Strona 23
− powierzchnia
zabudowy 500 m2 dla
kaŜdego
wyznaczonego
miejsca.
---
Obszar
lp.
[oznaczenie
literowe]
1
2
3
57. lasów
uzupełniające
4
Podstawowe
parametry zabudowy
kubaturowej
[maksymalna:
wysokość i
powierzchnia
zabudowy]
5
Minimalna
powierzchnia
nowowydzielany
ch
działek
budowlanych
Uwagi
6
7
ochrony gruntów rolnych i
leśnych oraz :
[ZL]
narciarskie, wyciągi, koleje
linowe, trasy rowerowe itp.)
z wyłączeniem obiektów
związane obsługa
kolei linowych,
odrębnych.
Zakaz lokalizacji
wszelkiej zabudowy z
zastrzeŜeniem
dopuszczenia obiektów
usługowych
detaliczny, noclegi) w
wyznaczonych na
rysunku studium
rejonach, o
parametrach:
− obiekty obsługi ruchu
turystycznego w rejonie
szczytów Gór Orlickich
− wysokość zabudowy:
9 m (maks. 2
detaliczny, noclegi): Orlicy,
kondygnacje: parter
Zielonego Garbu, Serlicha
+ poddasze
uŜytkowe),
− zalesianie gruntów rolnych
takŜe do celów
narciarskich
2
1000 m dla
miejsc
wyznaczonych
dla lokalizacji
obiektów
usługowych.
---
500 m2 dla kaŜdego
wyznaczonego miejsca.
zabudowy dla:
58. komunikacji
samochodowej
[KS]
dominującej,
Parkingi terenowe i piętrowe.
− parkingów piętrowych3 m (parter +
parkowanie na dachu),
− dla budynków
realizujących funkcje
− usługi związane z obsługą
uzupełniające - 10 m.
ruchu turystycznego
Maksymalna
(obsługa i wypoŜyczalnie powierzchnia zabudowy
sprzętu sportowego i
dla:
turystycznego, sprzedaŜ
− parkingów piętrowych akcesoriów sportowo75% powierzchni
turystycznych),
działki budowlanej,
− usługi gastronomi,
− dla budynków
realizujących funkcje
uzupełniające -10%
budowlanej.
Do ustalenia w
planie
miejscowym w
zaleŜności od
potrzeb.
---
2) Parametry określone w kolumnie 5 i 6 powyŜszej tabeli naleŜy traktować jako wytyczne do planów
miejscowych, przy czym w przypadkach wynikających ze szczególnych, lokalnych uwarunkowań
dopuszcza się korektę tych parametrów w ustaleniach planów miejscowych.
3) W granicach obszaru objętego studium, z wyłączeniem terenów obiektów produkcyjnych, składów i
magazynów oznaczonych symbolem P, ustala się zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących
zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko, przy czym dopuszcza się:
a) lokalizację inwestycji związanych z realizacją dróg, parkingów, urządzeń i obiektów
turystycznych i sportowych, sieci i urządzeń infrastruktury technicznej z uwzględnieniem
przepisów odrębnych dotyczących ochrony przyrody i środowiska oraz uzdrowisk,
b) lokalizację dla jednostek „A” MIEJSKIEJ i „B” WAPIENNIKI na terenach U/MN i U: stacji paliw
płynnych oraz stacji obsługi lub remontowe środków transportu.
4) W granicach terenów obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oznaczonych symbolem P,
ustala się zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na
Strona 24
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
środowisko, przy czym dopuszcza się lokalizację inwestycji związanych z realizacją dróg,
parkingów, sieci i urządzeń infrastruktury technicznej z uwzględnieniem przepisów odrębnych
dotyczących ochrony przyrody i środowiska oraz uzdrowisk.
Pokazane na rysunku studium przebiegi planowanych obiektów liniowych (drogi) mają charakter
orientacyjny a ich ostateczny przebieg naleŜy ustalić w planie miejscowym, przy czym dopuszcza
się zarówno odstąpienie od ich umieszczania w planach miejscowych jak i wprowadzanie innych
niezbędnych elementów liniowych.
W przypadku gdy powierzchnia działki podlegającej podziałowi uniemoŜliwia wydzielenie działki o
parametrach określonych w tabeli 1, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni nie więcej niŜ
jednej z nowo wydzielanych działek maksymalnie o 15%.
Z uwagi na niewielką ilość gruntów będących we władaniu gminy miejskiej Duszniki-Zdrój
dopuszcza się, na zasadach braku konfliktu, wprowadzanie w planach miejscowych funkcji z
zakresu usług publicznych podstawowych (określonych w studium) na terenach nie
przeznaczonych pod funkcje usług publicznych.
W przypadku gdy w dniu wejścia w Ŝycie niniejszego studium, na danym obszarze obowiązujące
plany wyznaczają inne funkcje (przeznaczenie) lub występuje istniejące zagospodarowanie
funkcją inną niŜ przewidziana w studium, dopuszcza się jej utrzymanie w sporządzanych nowych
planach miejscowych bądź innych dokumentach planistycznych.
Tereny dla których studium wprowadza zmianę przeznaczenia gruntów rolnych lub leśnych na
cele nie rolnicze i nieleśne, a które w procedurze sporządzenia planu miejscowego nie uzyskają
zgody na przeznaczenie gruntów rolnych lub leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, naleŜy
przeznaczyć w tych planach odpowiednio pod funkcje rolną lub leśną, zgodnie z ustaleniami ze
studium.
Dla terenów lasów, dla których w studium wprowadzono zmianę przeznaczenia gruntów leśnych
na cele nieleśne dopuszcza się na etapie sporządzenia planu miejscowego zachowanie ich
dotychczasowego uŜytkowania.
Za zgodne z ustaleniami studium uznaje się realizację liniowych inwestycji infrastrukturalnych i
komunikacyjnych na terenach lasów i terenach rolnych.
Obszary wskazane w studium dla realizacji poszczególnych funkcji określone zostały jako
obszary brutto wraz z urządzeniami towarzyszącymi, z których na etapie planu miejscowego
naleŜy wydzielić niezbędne elementy takie jak zieleń, komunikacja, infrastruktura itp. oraz ustalić
przebieg linii rozgraniczających z uwzględnieniem granic własności oraz ukształtowania terenu.
Urządzenia towarzyszące – to obiekty i urządzenia technicznego wyposaŜenia i infrastruktury
technicznej (stacje transformatorowe, przepompownie ścieków, itp.), drogi wewnętrzne, zaplecze
parkingowe i garaŜowe (w tym trwale związane z gruntem) oraz budynki gospodarcze dla funkcji
dominujących oraz inne urządzenia pełniące słuŜebną rolę wobec przeznaczenia podstawowego
lub dopuszczalnego.
Linie zabudowy naleŜy ustalić w planach miejscowych z uwzględnieniem przepisów odrębnych a
w szczególności uwarunkowań konserwatorskich.
Terenami wyłączonymi spod zabudowy w obrębie obszaru objętego studium są:
a) obszary szczególnego (bezpośredniego) zagroŜenia powodzią Q1% od rzeki Bystrzycy
Dusznickiej;
b) grunty rolne i leśne z uwzględnieniem odstępstw określonych w niniejszym studium.
II–1.2. Komunikacja i infrastruktura techniczna
1.
Aktualny stan systemów komunikacji
1) Komunikacja drogowa
Przez teren miasta biegną drogi naleŜące do następujących kategorii :
−
−
−
−
droga krajowa nr 8 (E67) klasy głównej ruchu przyśpieszonego (GP) – w ciągu tej drogi biegną
ulice: Karola Świerczewskiego i Kłodzka;
droga wojewódzka nr 389 (Autostrada Sudecka) – na odcinku przebiegającym przez gminę
miejską zwana Drogą Orlicką, klasy zbiorczej (Z),
droga powiatowa 3301D klasy zbiorczej (Z) - w ciągu tej drogi biegnie ulica Sprzymierzonych,
Wojska Polskiego oraz Droga Dusznicka.
droga powiatowa nr 3241D klasy zbiorczej (Z) – w ciągu tej drogi biegnie ulica Dworcowa.
Strona 25
Układ komunikacyjny uzupełniają drogi gminne (klasy lokalnej i dojazdowej) a takŜe drogi wewnętrzne.
Taki podział powoduje, Ŝe występuje 4 zarządców odpowiedzialnych za utrzymanie poszczególnych
odcinków dróg (GDDKiA, Zarząd Dróg Powiatowych, gmina miejska Duszniki-Zdrój oraz właściciele
prywatni). Droga wojewódzka i drogi powiatowe posiadają nawierzchnię bitumiczną. Ulice w obrębie
miasta posiadają zróŜnicowane nawierzchnie: asfaltowe, jak równieŜ z kostki granitowej oraz kostki
betonowej, po za obszarami zurbanizowanymi występują takŜe drogi o nawierzchnia szutrowych.
Droga krajowa nr 8 (trasa międzynarodowa E67):
Droga krajowa nr 8 łączący przejście graniczne na Litwę w Budzisku z przejściem granicznym z
Republiką Czeską w Kudowie-Słonym. Długość odcinka tej drogi, przebiegającego przez DusznikiZdrój, wynosi 4,003 km. Droga krajowa nr 8 leŜy w korytarzu trasy E67 – trasy europejskiej
pośredniej północ-południe, łączącej Europę Środkową ze Skandynawią. Na odcinku od Helsinek
do Warszawy trasa ta nazywana jest Via Baltica. W granicach Polski trasa liczy 785 km długości.
W przypadku odcinka drogi krajowej nr 8, biegnącego przez zurbanizowaną część miasta,
występują przekroczenia standardów jakości klimatu akustycznego na terenach przyległych do tej
drogi. W bezpośrednim otoczeniu drogi zlokalizowane są pojedyncze budynki, gdyŜ zasadniczy
przebieg drogi nr 8 omija od strony północnej centralną część miasta, przecinając tereny zabudowy
na jego obrzeŜu.
Na podstawie badań stwierdzono, Ŝe przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w
środowisku są powodowane przez przejeŜdŜające kolumny samochodów cięŜarowych. W czasie ich
przejazdu natęŜenie hałasu przekracza 90 dB przy jezdni (przy dopuszczalnym poziomie 75 dB w
porze dziennej). Dla zabudowy połoŜonej w odległości d < 10 m od jezdni zagroŜenie hałasem
kwalifikuje się jako duŜe w porze dziennej i bardzo duŜe w porze nocnej. Zasięg oddziaływania
hałasu o poziomie LA =55...60 dB w porze dziennej przebiega w odległości 30...60 m od jezdni (pora
dzienna) a o poziomie LA = 45...50 dB w odległości 50... 130 m od jezdni (pora nocna).
Droga wojewódzka nr 389:
Autostrada Sudecka nazywana takŜe Drogą Orlicką jest drogą o łącznej długości ok. 42 km.
Rozpoczyna się na przełęczy Polskie Wrota, gdzie na wysokości 660 m n.p.m. odchodzi od drogi
krajowej 8 (E67) między Dusznikami a Kudową-Zdrój. Stokami Orlicy wspina się do Zieleńca,
osiągając najwyŜszą wysokość (925 m n.p.m.). Ten odcinek biegnący przez Góry Orlickie nosi
nazwę Drogi Orlickiej. Dalej droga wojewódzka nr 389 prowadzi w dolinę Dzikiej Orlicy, wspina się
na Przełęcz Spaloną, z której biegnie trawersem stoku masywu Jagodnej do Przełęczy nad
Porębą. Dalej biegnie do Rowu Górnej Nysy, kończąc bieg w Międzylesiu włączając się do drogi
krajowej nr 33.
Drogi powiatowe:
Droga powiatowa nr 3301D relacji Szczytna – Duszniki-Zdrój – Zieleniec na odcinku przebiegającym
przez obszar miasta ma długość 9,487 km i jest wyposaŜona w 4 obiekty mostowe. Droga biegnie od
skrzyŜowania z drogą wojewódzką nr 389 (Droga Sudecka) wzdłuŜ Bystrzycy Dusznickiej (Droga
Dusznicka), przez obszar uzdrowiska (ul. Wojska Polskiego), Osiedla Chopina (ul Sprzymierzonych)
do skrzyŜowania z drogą krajową nr 8 i dalej – do granicy gminy Szczytna (ul. Wrocławska). Drogą tą
odbywał się ruch powrotny z Zieleńca w okresie zimowym. Jest ona bardzo wąska i nie posiada w
wielu miejscach poboczy (szczególnie na najbardziej stromych zjazdach do stacji uzdatniania wody).
W skutek powodzi odcinek Drogi Dusznickiej od skrzyŜowania z Zieloną Drogą do mostu na
Młynówce przebiegał jednokierunkowo. Ruch powrotny odbywał się od RozdroŜa pod Hutniczą Kopą
w kierunku Zdroju. Końcowy odcinek drogi przebiegał przez teren Uzdrowiska, co powodowało
znaczną uciąŜliwość dla środowiska naturalnego jak i dla przebywających w Zdroju wczasowiczów i
kuracjuszy. Obecnie, po modernizacji Drogi Orlickiej w okresie zimowym ruch z drogi krajowej nr 8
przez Kozią Halę do Zieleńca i z powrotem – w kierunku drogi krajowej nr 8 odbywa się
dwukierunkowo. Zmiana organizacji ruchu spowodowała odciąŜenie Drogi Dusznickiej i samego
Zdroju.
Droga powiatowa nr 3241D relacji ŁęŜyce – Duszniki-Zdrój biegnie w kierunku północnozachodnim, od skrzyŜowania z drogą krajową nr 8 do granic administracyjnych miasta (ul.
Dworcowa) i dalej, do ŁęŜyc. Droga na obszarze miasta ma długość ok. 0,6 km i jest wyposaŜona
w jeden obiekt mostowy.
Strona 26
WYKAZ DRÓG GMINNYCH
TABELA nr 2.
Długość
Liczba obiektów
mostowych
Lp.
Nazwa drogi
Numer drogi
Klasa drogi
1.
Bohaterów Getta
11 9461 D
lokalna
110
2.
Chopina
11 9462 D
lokalna
245
3.
Górska
11 9464 D
lokalna
140
4.
Graniczna
11 9465 D
lokalna
274
5.
Klubowa
11 9467 D
lokalna
100
1
6.
Kłodzka
11 9468 D
lokalna
380
1
7.
Kolejowa
11 9469 D
lokalna
148
8.
Krakowska
11 9470 D
lokalna
212
9.
Krótka
11 9471 D
lokalna
103
10.
Mickiewicza
11 9472 D
lokalna
160
11.
Okólna
11 9473 D
lokalna
141
12.
Orzechowa
11 9474 D
lokalna
470
13.
Osiedlowa
11 9475 D
osiedlowa
90
14.
Parkowa
11 9476 D
lokalna
100
15.
Pl. Warszawy
11 9477 D
lokalna
67
16.
Podgórska
11 9478 D
lokalna
175
17.
Podgórze
11 9479 D
lokalna
1 920
18.
Rynek
11 9480 D
lokalna
270
19.
Hanki Sawickiej
11 9466 D
lokalna
205
[m]
20.
Słoneczna
11 948 ID
lokalna
468
21.
Słowackiego
11 9482 D
lokalna
550
22.
Sportowa
11 9483 D
lokalna
190
23.
Stawowa
11 9484 D
lokalna
190
24.
Stroma
11 9485 D
lokalna
190
25.
Świerczewskiego
11 9486 D
lokalna
390
26.
Wiejska
11 9487 D
dojazdowa
345
27.
Willowa
11 9488 D
lokalna
200
28.
Wojska Polskiego
11 9489 D
lokalna
200
29.
Wybickiego
11 9490 D
lokalna
540
29.
Zamkowa
11 9491 D
lokalna
210
30.
Zdrojowa
11 9492 D
lokalna
1 150
31.
Zielona
11 9493 D
lokalna
650
32.
Polna
-
dojazdowa
900
33.
Krasińskiego
1 19494 D
osiedlowa
800
34.
Miejska Górka
-
osiedlowa
800
1
1
1
Pozostałe drogi mają charakter lokalny, związany z komunikacją wewnątrz miasta.
Pomimo tego, Ŝe Duszniki-Zdrój są miastem uzdrowiskowym generalnie nie ma większych ograniczeń
w ruchu kołowym. Jedynym ograniczeniem jest zakaz parkowania samochodów w strefie
uzdrowiskowej z wyłączeniem oznakowanych parkingów.
2) Transport zbiorowy
Miasto Duszniki-Zdrój nie posiada własnej komunikacji zbiorowej. W obrębie miasta komunikację
zapewniają taksówki osobowe, których postój usytuowany jest obok przystanku autobusowego, przy
drodze krajowej nr 8.
Strona 27
Połączenia z „dzielnicami” Podgórze i Zieleniec odbywają się komunikacją autobusową obsługiwaną
przez PKS Kłodzko. RównieŜ połączenia międzymiastowe gestii zdominowane są przez firmę PKS za
wyjątkiem prywatnej linii autobusowej Kudowa Zdrój – Kraków.
Komunikacja autobusowa PKS nie jest wystarczająca w godzinach tzw. szczytu oraz w okresie
zimowym(szczególnie w dni wolne od pracy) nie jest wystarczająca w zapewnieniu dojazdu do
Zieleńca, w związku z tym występuje zwiększenie ilości pojazdów dojeŜdŜających do Zieleńca
powodujących utrudnienia komunikacyjne na „Drodze Orlickiej”.
Duszniki-Zdrój posiadają dogodne połączenia komunikacją autobusową z róŜnymi miastami w Polsce:
Warszawa, Łódź, Gorzów Wlkp., Zielona Góra, Bolesławiec i Wrocław. Posiadają równieŜ połączenie z
Republiką Czeską.
3) Komunikacja kolejowa
Przez Gminę Duszniki-Zdrój przebiega linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój. Jest
to linia drugorzędna, jednotorowa, czynna na całej długości i jednocześnie – niezelektryfikowana.
Biegnie z Kłodzka przez Polanicę Zdrój, Szczytną, Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki do Kudowy Zdroju.
2.
Aktualny stan uzbrojenia terenu
1) Telekomunikacja:
Obecnie okres oczekiwania na podłączenie linii telefonicznej jest stosunkowo krótki w centrum miasta.
Gorzej sytuacja wygląda w Zieleńcu i Podgórzu oraz na obrzeŜach Dusznik Zdroju gdzie w
przeciwieństwie do reszty miasta abonenci podłączani są liniami napowietrznymi ze względu na
ukształtowanie terenu.
Dla potrzeb publicznych na terenie miasta zlokalizowane są aparaty telefoniczne na kartę. Poza
siecią telefonii przewodowej, na trenie miasta działają takŜe operatorzy telefonii komórkowej (Plus
GSM, Era GSM czy Orange GSM).
Stacje bazowe telefonii komórkowej, które zlokalizowane są przy ul. Sprzymierzonych, ul. Wojska
Polskiego, ul. Zielonej, ul. Podgórskiej i w Zieleńcu.
2) Zaopatrzenie w wodę:
Miasto zaopatrywane jest w wodę z sieci wodociągowej za wyjątkiem Zieleńca i Podgórza gdzie
zlokalizowane są indywidualne ujęcia wody. Zgodnie z informacją z Katastru Wodnego (Regionalny
Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, 11 lutego 2011 r.), na obszarze Dusznik-Zdroju
zlokalizowane są następujące ujęcia wody:
− 4 ujęcia w północnej części gminy, w rejonie Koziej Hali, dla których ustanowiono strefy
bezpośrednie ochrony ujęć wody na podstawie decyzji nr OŚ.IV-6210/29/97 z dnia
10.09.1997 r.; dla ujęć ustanowiono równieŜ strefę pośrednią ochrony,
− 3 ujęcia w południowej części gminy, w rejonie Zieleńca, dla których ustanowiono strefy
bezpośrednie ochrony ujęć wody na podstawie decyzji o nr: OSR 6225-13/01 z dnia
28.09.2001 r., OSR 6225-03/02 z dnia 10.06.2002 r. i OSR 6225-05/02 z dnia 01.07.2002 r.
− 1 ujęcie* powierzchniowe na rzece Bystrzycy Dusznickiej, w południowo-wschodniej części
gminy, w rejonie Drogi Dusznickiej, dla którego ustanowiono strefę bezpośrednią ochrony ujęć
wody na podstawie decyzji nr OŚ.IV-6210/83/97 z dnia 23.07.1997 r.
Ostatnie z wymienionych ujęć – ujęcie wód powierzchniowych z Bystrzycy Dusznickiej „pod
Zieleńcem” (nazywanego równieŜ „Filtry-Zieleniec”) jest podstawowym ujęciem zaopatrującym
obecnie miasto w wodę. Ujęcie składa się z progu piętrzącego, komory ujęciowej oraz kanału
obiegowego połoŜonego na działce nr 16/279 obręb Duszniki. Z ujęcia są ujmowane wody w ilości
3
Qśr.h= 200.00 m /h. Dla ujęcia, oprócz terenu ochrony bezpośredniej w postaci wieloboku,
2
ustanowiono teren ochrony pośredniej o powierzchni 11,80 km .
*) Poza wymienionym ujęciem powierzchniowym na rzece Bystrzycy Dusznickiej, w odległości ok. 250 m
na południe znajduje się drugie ujęcie wód powierzchniowych, nie ujęte w wykazie pochodzącym
z Katastru Wodnego RZGW we Wrocławiu.
Strona 28
WYKAZ DECYZJI W SPRAWIE POBORU WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH
ORAZ USTANOWIENIA STREF OCHRONY SANITARNEJ UJĘĆ WODY
Obszar
Data wydania
decyzji
Nr decyzji
Data waŜności
Organ
wydający
decyzje
Nazwa
Wnioskodawcy
TABELA nr 3.
Adres
Wnioskodawcy
Uwagi
ul. Słowackiego 4
Duszniki-Zdrój
pobór wód
powierzchniowych - z
rowu
Zieleniec 69
Opole
wykonanie urządzeń
wodnych - likwidacja
ujęcia wód
podziemnych (wód
źródlanych)
Pozwolenia wodnoprawne – rok 2010
Słoszów
2010-10-05
OŚR.ŚW5.622
3-41/10
2030-09-30
Starostwo
Kłodzko
GraŜyna i Piotr
Herberger
Duszniki
Zdrój
2009-04-08
OŚR622456/06/58/08/09
Zieleniec
2008-01-10
OŚR.622344/07
2027-12-31
Starostwo
Kłodzko
WINTERPOL Sp.
z o.o.
Zieleniec 69
Duszniki-Zdrój
Zieleniec
2008-06-12
OŚR622317/08
2028-05-31
Starostwo
Kłodzko
"Winterpol"
Sp.ozo.o.
Zieleniec 49
Duszniki-Zdrój
Zieleniec
2008-10-29
OŚR622338/08
2028-10-31
Starostwo
Kłodzko
Dariusz
Wiśniewski
ul. Zieleniec 136
Duszniki-Zdrój
Zieleniec
2008-11-14
OŚR622342/08
2028-10-31
2 lata
Starostwo
Kłodzko
PGE Elektrownia
Opole S.A.
Duszniki
Zdrój
Duszniki
Zdrój
Zieleniec
"Nartorama" s.c.
GraŜyna Hekiert,
Ryszard Hekiert,
Amanda Hekiert
Starostwo
Kłodzko
Zieleniec 69
Duszniki-Zdrój
pobór wód
powierzchniowych z rzeki (Biały potok)
Duszniki-Zdrój
Pobór wód
wodociągu przez
Zakład Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej w
Dusznikach
2007-10-23
SR.I.6619/W15
9/10/79/2007
2017-10-23
2006-02-27
DIOŚ-II-hg236c/6309/03/
04/AW
Elektrownia
Minister
brak danych
Opole S.A. w
Środowiska
Brzeziu
Zieleniec 69
Brzezie k/Opola
Zmiana stwierdzenie
niewaŜności decyzji
2005-11-09
OŚR622340/05
Starostwo
Kłodzko
ul. Słowackiego
32a
Duszniki-Zdrój
Pobór wód
potoku do
naśnieŜania trasy
narciarskiej
ul. Rynek 6
Duszniki-Zdrój
ZMIANA - pobór
wody
powierzchniowej dla
potrzeb miasta
ul. Oleska 64
Duszniki-Zdrój
Pobór wód
potoku
ul. Oleska 64
Opole
Pobór wód
podziemnych
2016-04-30
Wojewoda
Dolnośląski
Zakłady
Elektrotechniki
Motoryzacyjnej
Sp.zo.o
pobór wód
rzeki
pobór wód
potoku
pobór wód
podziemnych - ze
studni
"'WINTERPOL"
sp. z o.o.
Duszniki Zdr.
2004-09-06
OŚR 622342/04
2003-06-30
OŚR.622345/03
Starostwo
Kłodzko
Zakład BudŜetowy
Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej
Duszniki
Zdrój
2023-12-31
Starostwo
Kłodzko
Urząd Miasta
Duszniki Zdrój
Zieleniec
2002-06-10
OŚR.622306/2002
2010-12-31
Starostwo
Kłodzko
Przedsiębiorstwo
Wodociągów
i Kanalizacji
w Opolu
Zieleniec
2002-06-10
OŚR622503/02
2010-12-31
Starostwo
Kłodzko
Przedsiębiorstwo
Wodociągów i
Kanalizacji w
Opolu
ul. Wojska
Polskiego 15/2
Opole
Zieleniec
2002-07-01
OŚR.622302/2002
2015-12-31
Starostwo
Kłodzko
T. Fledrzyńska
Słoszów 7/3
Kamienna Góra
Ustanowienie strefy
ochrony sanitarnej
bezpośredniej dla
ujęcia wody pitnej i
gospodarczej źródła na
działce dla potrzeb
Szkolnego Ośrodka
SportowoWypoczynkowego w
Zieleńcu nr 42 i
budynku mieszkalnego
Lasów Państwowych w
Zieleńcu nr 39
Pobór wód
powierzchniowych z
potoku
Zieleniec
2001-09-28
OŚR-622513/01
2016-12-31
Starostwo
Kłodzko
Strona 29
AGAL Agnieszka,
Krystyna,
Zdzisław
Ziemczonek
ul. Słowackiego 4
Duszniki-Zdrój
ustanowienie stref
ochronnych ujęć - na
terenie administrowanym
przez ALP Nadleśnictwo
Zdroje w Szczytnej dla
ujęcia wód ze źródła
potoku bez nazwy na dz
21/287 w Zieleńcu
Zieleniec
2001-09-28
OŚR-622372/01
2016-12-31
Starostwo
Kłodzko
AGAL Agnieszka,
Krystyna,
Zdzisław
Ziemczonek
Studzienna
2001-11-19
OŚR-622381/01
2016-12-31
Starostwo
Kłodzko
Xymena
Jagodzińska
Studzienna 4
Chocieszów gm.
Szczytna
Studzienna
2001-11-19
OŚR-622381/01
2016-12-31
Starostwo
Kłodzko
Xymena
Jagodzińska
-„-
Studzienna 4
Duszniki-Zdrój
pobór wody
powierzchniowej - do
celów socjalnobytowych i pitnych
pensjonatów z Zieleńcu
z ujęcia wód potoku
bez nazwy
pobór wody
powierzchniowej z
potoku Cicha dla
zbiornika p.poŜ w
czasie napełniania i na
podtrzymanie zalewu
piętrzenie wody
powierzchniowej - w
zbiorniku p.poŜ
Dodatkowymi elementami sieci wodociągowej są:
Stacja Uzdatniania Wody (SUW) - połoŜona 4 km od miasta, przy drodze Zieleniec - Duszniki-Zdrój w
Dolinie StrąŜyskiej; woda z powyŜszych ujęć rurociągiem trafia do Stacji, tam przechodzi przez 3
komory filtrów piaskowych, a następnie jest chlorowania podchlorynem sodu i płynie dalej rurociągiem
do miasta Duszniki-Zdrój lub do zbiornika terenowo-przejściowego „REPATRIA” umiejscowionego w
Zdroju. Jest to zbiornik kamienny, dwukomorowy o pojemności 700 m³, którego zadaniem jest
wyrównywanie ciśnienia w sieci.
Całkowita długość sieci wodociągowej liczy 26 323 mb, w tym:
− sieć przesyłowa – rurociąg wykonany z azbestocementu o średnicy ∅ 250 mm i długości 4580 mb,
− sieć rozdzielcza – rurociąg wykonany z azbestocementu, ze stali, Ŝeliwa, PCV i PE o średnicy ∅
80-225 mm i długości 21 743 mb,
− przyłącza do budynków – rurociągi wykonane ze stali, PE, PCV, Ŝeliwa o średnicy ∅ 25-90 mm i
długości 6423 mb; ilość budynków podłączonych do sieci wynosi obecnie 440.
Woda z powyŜszych ujęć zasila centrum miasta, okolice Zdroju oraz część dzielnicy Wapienniki. Brak
jest sieci wodociągowej dla dzielnic Podgórze i Zieleniec, a mieszkańcy tych terenów korzystają z
lokalnych ujęć wody. Zgodnie z zapisami Planu Zamierzeń Inwestycyjnych realizacja sieci
wodociągowej dla Zieleńca planowana jest w roku 2010, natomiast inwestycja dla Podgórza w roku
2012.
Woda pochodząca z ujęć jest dobrej jakości. Problemem jest jedynie duŜa zwartość zawiesin
pochodzących z odcieków torfowisk w ujęciu na rzece Bystrzycy Dusznickiej.
Niemal cały obszar gminy miejskiej Duszniki-Zdrój znajduje się w granicach strefy ochrony pośredniej (o
zmniejszonych ograniczeniach gospodarczych) ujęć i źródeł wody wodociągów miasta Wrocławia.
Nakazy, zakazy, dopuszczenia i ograniczenia w uŜytkowaniu i zagospodarowaniu terenów określono w
decyzji Prezydenta Miasta Wrocławia nr RLS/GW/I/053/17/74 z dnia 31.03.1974 r.
Od północnego zachodu, w rejonie Wapienników, Duszniki-Zdrój graniczą z wyznaczoną (juŜ na
obszarze gminy Lewin Kłodzki) strefą ochrony pośredniej ujęcia wody, wyznaczoną na podstawie
decyzji nr OŚ.IV-6210/156/97 z dnia 16.12.1997 r.
3) Gospodarka ściekowa:
Gmina Duszniki-Zdrój jest niemal w pełni wyposaŜone w kanalizację sanitarną. Do sieci
kanalizacyjnej podłączonych jest obecnie 470 budynków. Jedynie do pojedynczych obiektów w
rejonie Jamrozowej Polany, Koziej Hali, Granicznej, Doliny StrąŜyńskiej („Blachownia”) i RozdroŜa
Pod Hutniczą Kopą (Zieleniec) nie została jeszcze doprowadzona kanalizacja.
Sieć kanalizacji sanitarnej składa się z:
−
sieci miejskiej o długości 28 200 mb; sieć wykonana jest z PCV, kamionki i PEHD o średnicy ∅
90-500 mm;
−
przyłączy domowych o długości 10 200 mb; sieć wykonana jest z kamionki, Ŝeliwa, PCV o
średnicy ∅ 100-250 mm;
−
kanalizacji deszczowej o długości 4 500 mb, sieć wykonana jest z PCV, cementu, kamionki i
PEHD.
Strona 30
Ścieki odprowadzane są grawitacyjnie kolektorem ∅ 500 mm z Dusznik-Zdroju przez Gminę
Szczytna do grupowej oczyszczalni ścieków w Polanicy-Zdroju, przy ul. Kłodzkiej. Oczyszczalnią
zarządza Miejski Zakład Komunalny w Polanicy-Zdroju Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Spacerowej 2 w
Polanicy-Zdroju. Działalność Oddziału polega na ujmowaniu, uzdatnianiu i zbiorowym dostarczaniu
wody dla Polanicy-Zdroju a takŜe częściowo gminy Bystrzyca Kłodzka i Szczytna. Oczyszczalnia
zajmuje się ponadto zbiorowym odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków z terenu miasta DusznikiZdrój, Szczytna i Polanica-Zdrój.
Oczyszczone ścieki są oczyszczane w sposób mechaniczno-biologiczny, a następnie odprowadzane
do rzeki Bystrzyca Dusznicka. W latach 1998-2005 Oczyszczalnia przeszła gruntowną modernizację,
w wyniku której obiekt otrzymał nowoczesną stację zlewczą, kratę ściekową, piaskowniki, wirówkę
osadu ściekowego, stację PIX. Oczyszczalnia charakteryzuje się podwyŜszonym usuwaniem
biogenów. Kolektor nie posiada uregulowanego stanu władania.
4) Zaopatrzenie w gaz:
Miasto Duszniki-Zdrój zasilane jest gazem ziemnym wysokometanowym GZ-50 z gazociągu
magistralnego - w/c DN 300 /pnom 6.3 MPa poprzez stację redukcyjno-pomiarową l stopnia ,
zlokalizowaną w miejscowości Duszniki-Zdrój - „Dolina" (nazwa zwyczajowa-teren niezabudowany ),
skąd gazociągiem śr/c de 315 gaz przesyłany jest do stacji redukcyjno - pomiarowej II stopnia
znajdującej się przy ul. Sportowej, a następnie gazociągiem de 225 śr/c do stacji redukcyjnopomiarowej II stopnia przy ul. Wojska Polskiego. Ponadto miasto zasila gazociąg DN 150/pnom 1.0
Mpa poprzez stację redukcyjno-pomiarową l stopnia zlokalizowaną w miejscowości Słoszów, skąd
gazociągiem DN 150 gaz przesyłany jest do stacji redukcyjno-pomiarowej II stopnia, znajdującej się
przy ul. Kolejowej w Dusznikach-Zdroju.
3
Łączna przepustowość 4 stacji II stopnia wynosi 3400 m /h. Łączna przepustowość stacji II stopnia
wykorzystana jest w 14%. Przepustowość samej sieci niskiego jest wykorzystana w około 60%. Sieć
niskiego ciśnienia zapewnia dostawę gazu bez zakłóceń z dotrzymaniem wymaganych parametrów
ciśnieniowych. Jedynymi słabymi punktami są stan techniczny stacji redukcyjnej II stopnia przy ul.
Kolejowej oraz awaryjność starych gazociągów niskiego ciśnienia w ul. Chopina, Klubowej, Wojska.
Polskiego, Zdrojowej i Zielonej.
Sieć średniego ciśnienia została wybudowana z polietylenu w roku 1995 oraz później w latach 19992000. Posiada ona gwarancję 30-letniej bezawaryjnej pracy. Sieć ta obejmuje swoim zasięgiem tę
część miasta w której występuje największe nagromadzenie kotłowni. Stacja l stopnia, która zasila tę
sieć jest wykorzystana w około 10 %. Nie jest to korzystne ze względów eksploatacyjnych, jednakŜe
naleŜy wziąć po uwagę, Ŝe nie wszystkie kotłownie w zasięgu tej sieci zostały zmodernizowane.
Średnice w sieci średniego ciśnienia (od de 63 do de 315) zapewniają przepustowość w wysokości
około 5 000 m3/h, jest ona obecnie wykorzystana w 10 %.
Poza w/w gazociągami śr/c w roku 2001 został wybudowany gazociąg średniego ciśnienia od stacji l
stopnia „Dolina" do obiektów nieistniejącego Visteonu przy ul. Świerczewskiego. Zakres budowy
wyniósł łącznie około 1700 mb gazociągu średnicy 160 i 125 de.
5) Zaopatrzenie w ciepło:
Zaopatrzenie w ciepło na terenie miasta Duszniki-Zdrój odbywa się w sposób lokalny przy pomocy
lokalnych kotłowni i palenisk domowych. Na terenie miasta znajduje się około 100 lokalnych kotłowni,
większość z nich to małe kotłownie dostarczające ciepło do obiektów wczasowych, sanatoryjnych i
budynków mieszkalnych. Jedyną duŜą kotłownią ogrzewającą budynki spółdzielcze na Osiedlach
Chopin I i II jest kotłownia będąca własnością DZT S.A. Kotłownia ta, po modernizacji, jest obecnie
opalana gazem. RównieŜ część kotłowni lokalnych została juŜ zmodernizowana i jest opalana gazem.
6) Zaopatrzenie w energię elektryczną:
Wszystkie obiekty mieszkalne, usługowe i produkcyjne w Dusznikach-Zdroju zaopatrzone są w energię
elektryczną. Na terenie miasta zlokalizowany jest Główny Punkt Zasilania, do którego doprowadzona
jest linia energetyczna wysokiego napięcia 110kV.
7) Gospodarka odpadami
Gospodarka odpadami na terenie Dusznik Zdroju prowadzona jest na podstawie Uchwały Nr
XXXV/180/2005 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 22 czerwca 2005 r. W sprawie: Programu
Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Duszniki-Zdrój na lata 2005 – 2011. W
Strona 31
związku z czym konieczna będzie nowelizacja uchwały i dostosowanie jej ustaleń do obecnych
warunków.
Składowisko odpadów komunalnych dla Gminy Duszniki-Zdrój było zlokalizowane w Słoszowie na
działkach nr 207/4 (AM-1) obręb Słoszów w zachodniej części Gminy Szczytna (przy granicy z Gminą
Lewin Kłodzki), na wschodnim zboczu góry Grodczyn, schodzącym do obniŜenia Dusznickiego.
Lokalizacja składowiska w obrębie otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych wykluczyła moŜliwości
jego modernizacji lub rozbudowy (składowisko znajdowało się równieŜ w obrębie Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych nr 341 Niecka Wewnątrzsudecka Kudowa-Zdrój - Bystrzyca Kłodzka, na terenie
występowania wód słodkich i mineralnych w strefie przypowierzchniowej). Zgodnie z decyzją Starosty
Wojewody Dolnośląskiego z dnia 7 grudnia 2007 roku (znak: SR.VI.6621-3/7/07) dla składowiska
określono datę zaprzestania składowania odpadów na 31 grudnia 2009 r. Dla składowiska opracowano
projekt budowlany rekultywacji.
Działania gminy miały być wspomagane działaniami Międzygminnego Związku Celowego (MZC),
powołanego dla stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami w powiecie kłodzkim. Związek
miał realizować załoŜenia wypracowane przez gminy powiatu kłodzkiego, w ramach opracowania
ZałoŜeń Regionalnego Programu Gospodarki Odpadami dla gmin powiatu kłodzkiego. W związku z
rozpadem MZC, do czasu ustalenia docelowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, jako
miejsce deponowania odpadów komunalnych pochodzących z obszaru Gminy Duszniki-Zdrój,
wskazano Wysypisko Odpadów Komunalnych - Gminny Zakład UŜyteczności Publicznej w Radkowie.
Tematem dotychczas nie uregulowanym w dokumentach planistycznych (Studium, plany miejscowe)
jest sposób prowadzenia utylizacji zwłok zwierzęcych.
Dotychczasowe regulacje prawne w tym zakresie wynikające z art. 9 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r.
o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej
Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 1997r., Nr 60, poz. 369, z późn. zm.) zostały uchylone przepisami
ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych
zwierząt (t.j. Dz. U. z 2008 r., Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.).
Aktualnym przepisem pozostaje art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 1996r. Nr 132 poz. 62, z późn. zm.). Zgodnie z regulacjami zawartymi
w cytowanym przepisie, gmina – w ramach realizacji ustawowego obowiązku utrzymania czystości i
porządku na swym obszarze - zapewnia budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych
(z innymi gminami) instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok
zwierzęcych lub ich części, a takŜe zapewnia zbieranie, transport i unieszkodliwianie zwłok
bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi
działalność w tym zakresie. Na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie
prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a takŜe grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i
ich części wymagane jest uzyskanie zezwolenia (burmistrz miasta określa i podaje do publicznej
wiadomości wymagania, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie
zezwolenia).
Obecnie brak jest na obszarze Gminy Miejskiej Duszniki-Zdrój wyznaczonego miejsca przeznaczonego
do kremacji lub grzebania zwierząt. Problem ten wymaga rozwiązania przede wszystkim ze względu na:
− konieczność dostosowania kierunków polityki przestrzennej gminy do obowiązujących regulacji
prawnych w przedmiotowym zakresie;
− zapewnienie bezpieczeństwa sanitarnego i ochrony środowiska;
− umoŜliwienie mieszkańcom w godny sposób chowania lub kremacji zmarłych zwierząt oraz
stworzenia ewentualnego miejsca ich pamięci.
3.
Kierunki rozwoju systemów komunikacji
1) Priorytetem w zakresie kierunków rozwoju systemów komunikacji jest ograniczenie ruchu kołowego
w strefie „A” ochrony uzdrowiskowej poprzez budowę alternatywnych połączeń komunikacyjnych w
relacjach: centrum miasta - Zieleniec oraz centrum miasta - Podgórze (Graniczna). W tym zakresie
proponuje się:
a) budowę łącznika drogowego na kierunku Jamrozowa Polana-Podgórze. Łącznik ten pozwoli na
wyprowadzenie z dzielnicy Zdrój potoku ruchu samochodów turystów korzystających z bazy
noclegowej w dzielnicy Podgórze i Graniczna,
Strona 32
b) budowę łącznika drogowego na kierunku Droga Dusznicka - droga wojewódzka nr 389 w
rejonie Ciągu Drwali,
c) budowę parkingów strategicznych,
2) Droga krajowa nr 8 klasy „GP” - główna ruchu przyspieszonego:
a) wprowadza się zakaz lokalizacji nowych włączeń komunikacyjnych, chyba, Ŝe wynikają one z
obowiązujących planów miejscowych lub innych dokumentów oraz dyspozycji zarządcy drogi,
b) naleŜy dąŜyć do przeniesienia ruchu lokalnego na drogi niŜszej kategorii,
c) szerokość w liniach rozgraniczających naleŜy pozostawić w istniejącym podziale geodezyjnym,
dla celów ewentualnej rozbudowy wyznacza się pas terenu po obu stronach drogi o szerokości
10 m, wolny od wszelkiej zabudowy nie związanej z funkcja drogi.
3) Droga wojewódzka nr 389 klasy „Z” zbiorcza:
a) szerokość w liniach rozgraniczających naleŜy pozostawić w istniejącym podziale geodezyjnym,
b) w przypadku modernizacji lub przebudowy drogi ustala się minimalna szerokość w liniach
rozgraniczających na 25 m,
c) dopuszcza się lokalizacje nowych skrzyŜowań i zjazdów na warunkach zgodnie z przepisami
odrębnymi dotyczącymi dróg publicznych,
4) Drogi powiatowe nr 3241D oraz 3301D klasy „L” lokalne:
a) szerokość w liniach
nieruchomości,
rozgraniczających
naleŜy
pozostawić
w
istniejącym
podziale
b) w przypadku modernizacji lub przebudowy drogi zaleca się minimalną szerokość w liniach
rozgraniczających na 15 m,
5) Drogi gminne klasy „L” lokalne i „D” dojazdowe:
a) dla dróg klasy „D” dojazdowe zaleca się stosowanie szerokości w liniach rozgraniczających 12 m,
b) zaleca się, w zaleŜności od moŜliwości terenowych wyznaczanie w planach miejscowych
obowiązku nasadzeń szpalerów drzew w liniach rozgraniczających dróg.
6) Projektowane waŜniejsze odcinki dróg:
a) droga „Wapienniki” jako droga alternatywna dla drogi krajowej nr 8:
− klasa „L” lokalna o szerokości 12 m w liniach rozgraniczających,
− połoŜona na południe od drogi krajowej nr 8,
− miejsce włączenia do drogi krajowej nr 8: istniejące skrzyŜowanie w rejonie Miejskiej Górki
oraz stacji paliw płynnych OKTAN lub poprzez istniejące skrzyŜowanie na wysokości ul.
Świerczewskiego 27 lub do ulicy Wybickiego,
− cel - rozwój urbanistyczny miasta pomiędzy ul. Wybickiego a ul. Świerczewskiego.
b) połączenie komunikacyjne w relacji:
− Droga krajowa nr 8 - Jamrozowa Polana - Podgórze,
− Droga Dusznicka - droga wojewódzka nr 389 w rejonie Ciągu Drwali,
− Podgórze - Graniczna - Droga Orlicka,
7) Pozostałe ustalenia w zakresie dróg:
a) ustala się obowiązek zapewnienia miejsc postojowych dla samochodów uŜytkowników stałych i
przebywających okresowo w ilościach, nie mniej niŜ:
− 2 miejsca postojowe na 1 lokal mieszkalny,
2
− 1 miejsce postojowe na kaŜde rozpoczęte 25 m powierzchni uŜytkowej funkcji usługowej
lecz nie mniej niŜ 2 miejsca postojowe, z zastrzeŜeniem lit. c),
− 1 miejsce postojowe na jeden pokój hotelowy (noclegowy),
− w przypadku realizacji na danym terenie 2 róŜnych funkcji, liczbę minimalnej ilości miejsc
postojowych naleŜy zsumować;
Strona 33
b) docelowo naleŜy dąŜyć do wyprowadzenia funkcji parkingowych poza strefę „A” ochrony
uzdrowiskowej,
c) przewiduje się budowę lub rozbudowę parkingów strategicznych mających za zadanie
ograniczenie ruchu samochodowego generowanego przez osoby przyjezdne:
−
−
−
−
−
−
Podgórze,
przy drodze wojewódzkiej 389 w rejonie Sołtysiej Kopy,
w rejonie ul. Wojska Polskiego,
na wjeździe do Zieleńca,
w Zieleńcu,
na Drodze Dusznickiej przy rezerwacie „Torfowisko pod Zieleńcem”,
d) w linach rozgraniczających dróg i ciągów pieszo-jezdnych dopuszcza się lokalizowanie zieleni,
sieci i urządzeń uzbrojenia technicznego oraz ścieŜek rowerowych;
e) dopuszcza się zmianę klasyfikacji dróg.
8) komunikacja kolejowa:
a) przewiduje się modernizację regionalnej linii kolejowej nr 309 Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój
(na odcinku Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój),
b) naleŜy dąŜyć do utrzymania linii i jej aktywizacji jako alternatywnego sposobu dojazdu do
Dusznik Zdroju co pozwoli na zmniejszenie ilość samochodów osób przyjezdnych,
c) naleŜy zapewnić moŜliwość połączenia środkami komunikacji zbiorowej (taksówki, linie
autobusowe skorelowane z rozkładem jazdy pociągów, itp.) w realizacji dworzec kolejowy waŜniejsze punkty miasta,
9) komunikacja zbiorowa oraz alternatywne rozwiązania komunikacyjne:
a) naleŜy dąŜyć do ograniczenia ruchu indywidualnych pojazdów samochodowych, szczególnie w
obszarach o duŜych walorach przyrodniczych i duŜej wraŜliwości środowiska na czynniki
antropopresyjne,
b) naleŜy dąŜyć do stworzenia parkingów strategicznych, umoŜliwiających pozostawienie
indywidualnych pojazdów samochodowych,
c) wskazane jest podjęcie działań mających na celu promocję komunikacji zbiorowej pomiędzy
poszczególnymi dzielnicami miasta a takŜe powiązanie rejonów największej aktywności
turystycznej, w formie:
− autobusowej komunikacji zbiorowej, w
przystosowanych do przewoŜenia narciarzy,
tym
minibusów
oraz
tzw.
ski-busów
− kolei linowych oraz innych urządzeń słuŜących do transportu pasaŜerów,
d) preferowanie ekologicznych paliw i źródeł energii do napędu pojazdów i urządzeń słuŜących
transportowi pasaŜerów,
e) promowanie roweru jako środka komunikacji, w tym moŜliwość budowy systemu wypoŜyczalni
rowerów miejskich (publiczne lub prywatne).
4.
Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej
1) Rozwój infrastruktury technicznej naleŜy dostosować do aktualnych potrzeb w tym zakresie.
2) Nowe oraz przebudowywane sieci i urządzenia nadziemnej infrastruktury technicznej dostosować
do potrzeb ochrony walorów krajobrazowych miasta, z uwzględnieniem przepisów odrębnych.
3) W zakresie zaopatrzenia w wodę, naleŜy uwzględniać aktualne strefy ochronne ujęć wodnych.
4) Dopuszcza się budowę zbiorników wodnych do celów ujmowania wody związanej z zaśnieŜaniem
stoków narciarskich.
5) W zakresie zaopatrzenia w media telekomunikacyjne oraz teleinformatyczne (budowa nowych oraz
rozbudowa istniejących systemów przewodowych i bezprzewodowych) naleŜy prowadzić zgodnie z
przepisami odrębnymi - stosownie do wzrostu zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i
teleinformatyczne w gminie i regionie.
Strona 34
6) W zakresie zaopatrzenia w gaz naleŜy wymienić stację redukcyjno-pomiarową przy ulicy Kolejowej
ze względu na jej zdekapitalizowanie. NaleŜy ująć w planie remontów wymianę gazociągów przy ul.
Wybickiego i Willowej, Orzechowej, Słonecznej i Pl. Warszawy - odcinek długości ok. 400 mb ze
względu na zbyt małą przepustowość. NaleŜy takŜe wycofać z eksploatacji stare gazociągi niskiego
ciśnienia przy ul. Chopina, Klubowej, Wojska Polskiego, Zdrojowej i Zielonej, a odbiorców gazu
podłączyć do nowowybudowanych gazociągów średniego ciśnienia.
7) W zakresie zaopatrzenia w ciepło naleŜy docelowo dąŜyć do eliminacji istniejących kotłowni na
paliwa stałe o duŜej emisji zanieczyszczeń do atmosfery. PoŜądanymi z punktu widzenia ochrony
środowiska są paliwa o niskiej emisji zanieczyszczeń takie jak: oleje opałowe lekkie, gaz, energia
elektryczna a takŜe kolektory słoneczne jako wspomaganie produkcji ciepłej wody uŜytkowej. W
wyniku przeprowadzonych odwiertów stwierdzono występowanie w rejonie miasta Duszniki-Zdrój
wód termalnych, które potencjalnie mogą być wykorzystywane do celów energetycznych. Biorąc
pod uwagę, Ŝe źródła odnawialne są racjonalnym rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony
walorów przyrodniczo-leczniczych miasta Duszniki-Zdrój, naturalnym powinno być dąŜenie do
realizacji systemu ciepłowniczego opartego na wodach termalnych. Ze względu na stosunkowo
niską temperaturę ujmowanych wód termalnych oraz nie w pełni rozpoznane moŜliwości rozwoju
geotermii na obszarze miasta, w celu wdroŜenia systemów zbiorowego zaopatrzenia w ciepło,
bazujących na tym źródle energii, wymagane jest uzyskanie odpowiedniego poziomu opłacalności
takiej inwestycji.
8) W zakresie gospodarki ściekami ustala się:
a) uregulowanie stanu prawnego kolektora ∅ 500 mm z Dusznik-Zdroju przez Gminę Szczytna
do grupowej oczyszczalni ścieków w Polanicy-Zdroju,
b) jako docelowy kierunek rozwoju budowę miejskiej oczyszczalni ścieków na działkach o nr 226 i
227, połoŜonych po południowej stronie drogi krajowej nr 8 (pomiędzy drogą a korytem
bystrzycy dusznickiej, przy granicy z Gminą Szczytna),
c) w przypadkach uzasadnionych względami ekonomicznymi i warunkami technicznymi
dopuszcza się stosowanie indywidualnych systemów oczyszczania ścieków – na zasadach
wynikających z przepisów odrębnych w zakresie prawa wodnego oraz z uwzględnieniem
potrzeb ochrony środowiska i przyrody;
9) W zakresie gospodarki odpadami ustala się:
a) W związku z niepowodzeniem związanym z rozpadem Międzygminnego Związku Celowego
(który miał za zadanie wdroŜenie międzygminnego systemu gospodarki odpadami, opartego na
regionalnym Centrum Sortowania, Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów w Ścinawce Dolnej i
Zakładzie Higienizacji Odpadów w Lądku-Zdrój), konieczne jest ustalenie długofalowego
programu gospodarki odpadami. Do czasu ustalenia docelowych rozwiązań w zakresie
gospodarki odpadami dopuszcza się odbiór odpadów przez Gminny Zakład UŜyteczności
Publicznej w Radkowie - Wysypisko Odpadów Komunalnych lub inny podmiot posiadający
moŜliwości techniczne i prawne dla odbioru odpadów z obszaru Gminy Miejskiej DusznikiZdrój.
b) Wskazuje się lokalizację obiektów związanych grzebaniem zwierząt w obrębie działki nr 59
połoŜoną ok. 170m na północ od terenów kolejowych (lokalizacja do uściślenia w planie
miejscowym), przy czym dopuszcza się alternatywną lokalizację grzebaliska, pod warunkiem
zgodności tej lokalizacji z przepisami odrębnymi oraz uwzględnienia jej w planie miejscowym.
II-2.
ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY
(art. 10 ust. 1 pkt 2 oraz art. 10 ust. 2 pkt 14 ustawy)
II-2.1. Uwarunkowania
Pojęcie ładu przestrzennego zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: „naleŜy przez to rozumieć takie ukształtowanie
przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie
uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz
kompozycyjno-estetyczne”. MoŜna wyróŜnić następujące komponenty, których wzajemne relacje w istotny
sposób decydują o ładzie przestrzennym:
Strona 35
−
właściwe rozmieszczenie funkcji na obszarze miasta w sposób wykorzystujący potencjał lokalizacji,
podnoszący atrakcyjność miasta i eliminujący potencjalne konflikty sąsiedztwa,
−
eksponowanie i zachowywanie walorów środowiska naturalnego i krajobrazu oraz przyrody,
−
racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi,
−
eksponowanie i ochrona zachowanego układu przestrzennego (urbanistycznego oraz dawnego układu
ruralistycznego), krajobrazu kulturowego oraz historycznej zabudowy,
−
zachowanie zasad zrównowaŜonego rozwoju (właściwych proporcji pomiędzy procesami rozwojowymi
miasta a wymogami ochrony środowiska przyrodniczego),
−
zapewnienie odpowiednich standardów Ŝycia mieszkańców (jakość Ŝycia, w tym warunki
mieszkaniowe, opieka zdrowotna, szkolnictwo, struktura usługowa, kultura i bezpieczeństwo
publiczne),
−
niezbędne wyposaŜenie w systemy infrastruktury technicznej oraz komunikacji,
−
regulacje przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz prawa miejscowego, szczególnie w
zakresie gospodarki przestrzennej, ochrony środowiska, przyrody i zabytków oraz nadzór w ich
realizacji.
Wiodącymi funkcjami miasta Duszniki-Zdrój są lecznictwo uzdrowiskowe, turystyka i sporty zimowe, które
bazują na walorach i zasobach środowiska przyrodniczego. Miasto pełni takŜe funkcje ośrodka
administracyjnego na szczeblu lokalnym (gmina miejska Duszniki-Zdrój), ośrodka handlowo-usługowego
oraz koncentruje funkcje mieszkalnictwa.
Niemal cały obszar gminy miejskiej Duszniki-Zdrój (za wyjątkiem najsilniej zurbanizowanej części miejskiej)
znajduje się w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich. Podstawą prawną
dla utworzenia i funkcjonowania obszaru jest Rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego Nr 4 z dnia 20
lutego 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bystrzyckie i Orlickie (Dz. Urz. Woj.
Dolnośląskiego z 2008r. Nr 53, poz. 715).
Duszniki-Zdrój posiadają takŜe statut uzdrowiska – zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie
uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z
2005 r. Nr 167, poz..1399 z późn. zm.), gmina miejska Duszniki-Zdrój spełnia łącznie następujące warunki:
− posiada złoŜa naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych,
− posiada klimat o potwierdzonych właściwościach leczniczych,
− na jej obszarze znajdują się zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do
prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego,
− spełnia określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska,
− posiada infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, w zakresie
transportu zbiorowego, oraz prowadzi gospodarkę odpadami.
Na obszarze miasta utworzono trzy strefy uzdrowiskowe:
− Strefa "A" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 210 ha, obejmująca przede wszystkim istniejące
obiekty związane bezpośrednio z lecznictwem uzdrowiskowym (zakład przyrodoleczniczy, szpitale
uzdrowiskowe i sanatoria) zgrupowane przy Parku Zdrojowym, a takŜe otaczające je od wschodu,
zachodu i południa tereny leśne i zainwestowania miejskiego,
− Strefa "B" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 475 ha, obejmująca obszary otaczające strefę „A”,
w tym połoŜoną na południe od drogi krajowej nr 8 dzielnicę śródmiejską (zespół staromiejski) oraz
Wapienniki, Jamrozową Polanę, Podgórze i Graniczną,
− Strefa "C" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 1541 ha, pokrywająca się z granicami
administracyjnymi Dusznik-Zdroju.
Historyczny układ urbanistyczny Dusznik-Zdroju został w duŜym stopniu zachowany lub nieznacznie
przekształcony. Składa się on z dwóch zasadniczych części: miasta i uzdrowiska (zdroju). Obszary te
zostały w znacznym stopniu objęte ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków zespołu
staromiejskiego (nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r.) oraz parku zdrojowego (nr rej. 1166/Wł z 28 marca
1986 r., data ostatniej aktualizacji: 1984 r.). Wiele zabytków nieruchomych zostało objętych formami
Strona 36
ochrony prawnej poprzez wpis do rejestru zabytków oraz ujecie w wojewódzkiej ewidencji zabytków
nieruchomych.
Prawidłowe relacje przestrzenne oraz pierwotną kompozycja układu urbanistycznego zostały
zdeharmonizowane poprzez wprowadzenie w obręb miasta budynków o formie architektonicznej i gabarytach
całkowicie odbiegających od tradycji budowlanej miasta i regionu. Na południowy wschód od Bystrzycy
Dusznickiej i na południe od Muzeum Papiernictwa, w rejonie ul. Wojska Polskiego, Osiedlowej, Sportowej i
Sprzymierzonych zlokalizowano Osiedle Chopina (I i II) o dysharmonijnej, wielkopłytowej architekturze oraz
wysokości budynków wynoszącej 5 kondygnacji (parter i cztery piętra). Zabudowa osiedla nie nawiązuje do
gabarytów zabudowy historycznej miasta, która w obrębie Rynku posiada nie więcej niŜ uŜytkowy parter, dwa
piętra mieszkalne oraz poddasze. TakŜe w bezpośrednim sąsiedztwie osiedla, na obszarze stanowiącym
„bramę” pomiędzy Starym Miastem a Zdrojem, zlokalizowano wiele obiektów o niskich walorach
architektonicznych (zespół pawilonów handlowych i gastronomicznych oraz garaŜe).
Jest to obszar wymagający działań rehabilitacyjnych, zmierzających do zintegrowania go z historycznymi
dzielnicami oraz ochrony ekspozycji sylwety miasta.
Zabudowa Dusznik-Zdroju zlokalizowana po północnej stronie drogi krajowej nr 8 jest równieŜ oderwana
(funkcjonalnie, estetycznie i gabarytowo) od historycznej, śródmiejskiej tkanki miasta. W krajobrazie dominują
obiekty Zakładu Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. (ZEM) przy ul. Karola Świerczewskiego 14 oraz stacja
paliw koncernu Orlen, usytuowana u zbiegu ulic Dworcowej i Kłodzkiej. W sąsiedztwie tych obiektów znalazły się
takŜe zabudowania Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Salus Centrum Medyczne Sp. z o.o. (ul.
Dworcowa 9) oraz supermarket sieci Biedronka. Dalej, na północ od terenu ZEM, przy ul. Polnej znajdują się
obiekty Zakładu Energetycznego "Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku. Cały
obszar nabrał charakteru zindustrializowanego. W strefie tej przebiega takŜe linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko
Nowe – Kudowa Zdrój (ze stacją przy ul. Dworcowej). We wschodniej części obszaru, u zbiegu ulic Kłodzkiej i
Wrocławskiej, na Krzywym Zboczu (jest to zbocze góry Karwiec o wysokości 611 m n.p.m.) załoŜony został
cmentarz Komunalny, sięgający niemal linii kolejowej przebiegającej tuŜ nad cmentarzem.
Zagospodarowanie północnej, „industrialnej” części miasta naleŜy ocenić jako zasadne – integracja funkcji
produkcyjnych, składowych i usługowych w jednej części miasta odpowiada zasadzie strefowania
(wydzielania obszarów o róŜnych, dominujących sposobach przeznaczenia terenów w celu uniknięcia
konfliktów sąsiedztwa). Obszar jest wyizolowany nie tylko funkcjonalnie lecz takŜe przestrzennie ze
struktury miasta przebiegiem korytarza drogi krajowej nr 8.
Zasady ładu przestrzennego zostały zachowane w znacznym stopniu w pozostałych dzielnicach Dusznik-Zdroju
(pierwotnie stanowiących odrębne osady): Podgórze i Graniczna, Jamrozowa Polana, Kozia Hala oraz Zieleniec.
Najbardziej przekształcony jest obszar Zieleńca, którego rozwój przestrzenny związany jest z turystyką i sportami
zimowymi (narciarstwo). W krajobrazie pojawiły się liczne instalacje wyciągów narciarskich, baza noclegowogastronomiczna oraz usługowa, związana z obsługą ruchu turystycznego. Stoki Serlicha (1025 m n.p.m.) i
Zielonego Garbu (1026 m n.p.m.) zostały przygotowane pod liczne trasy narciarskie.
Obszarami stosunkowo mało zagospodarowanymi są:
− Wapienniki - tereny połoŜone przy ul. Świerczewskiego (drodze krajowej nr 8);
− obszar stromych zboczy góry Nawojowej (674 m n.p.m.), góry Nowej (736 m n.p.m.) i Ptasiej Góry (745
m n.p.m.), z centralnie wznoszącym się Wzgórzem Rozalii (560 m n.p.m.).
Jednym z najistotniejszych problemów przestrzennych jest brak powiązań komunikacyjnych, które umoŜliwiałyby
powiązanie poszczególnych dzielnic z układem dróg krajowej nr 8 i wojewódzkiej nr 389 (Droga Orlicka), z
pominięciem dzielnicy zdrojowej i staromiejskiej. Dotyczy to przede wszystkim bezpośredniego powiązania
pomiędzy Jamrozową Polaną i Podgórzem, Podgórzem (Graniczną) a Zieleńcem oraz alternatywnego
połączenia pomiędzy Drogą Dusznicką (na wysokości Rezerwatu Torfowisko pod Zieleńcem) a Drogą Orlicką
(na odcinku pomiędzy Kozią Halą a Zieleńcem). Szczególnie w okresie zimowego, wzmoŜonego ruchu w
kierunku Zieleńca, nadmierne obciąŜenia komunikacyjne są bardzo odczuwalne. W przypadku dalszego rozwoju
funkcji turystycznych w rejonie Zieleńca oraz Podgórza i Granicznej bez rozbudowy układu komunikacyjnego,
właściwe funkcjonowanie uzdrowiska moŜe być zagroŜone.
II-2.2. Kierunki
1.
Ustala się następujące obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji:
1) Osiedle Chopina I w rejonie ul. Wojska Polskiego, ul. Sprzymierzonych, ul. Osiedlowej i ul.
Zdrojowej:
Strona 37
a) rehabilitacja wielkopłytowych budynków osiedla (dziewięciu „punktowców”) z zastosowaniem:
− metod radykalnych, takich jak rozbiórka istniejących budynków i zastąpienie ich zabudową
odpowiadającą sposobem rozplanowania i gabarytami tradycji budowlanej miasta, z
uwzględnieniem wymogów ochrony zabytków i krajobrazu oraz odpowiadającą
współczesnym standardom technicznym;
− metod aktywnych, takich jak obniŜenie liczby kondygnacji, ingerencja w formę
architektoniczną budynków, w tym poprawa estetyki elewacji i wprowadzenie dachów
stromych;
− metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana
stolarek okiennych i drzwiowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych;
b) rehabilitacja zabudowy usługowo-handlowej przy ul. Wojska Polskiego i Osiedlowej, z
zastosowaniem:
− metod radykalnych, takich jak rozbiórka istniejących budynków i zastąpienie ich zabudową
odpowiadającą sposobem rozplanowania (a w szczególności liniami zabudowy) i
gabarytami tradycji budowlanej miasta, z uwzględnieniem wymogów ochrony zabytków i
krajobrazu oraz odpowiadającą współczesnym standardom technicznym; dopuszcza się
wprowadzenie w miejsce pawilonów handlowo-usługowych zabudowy mieszkaniowej,
śródmiejskiej, z lokalami uŜytkowymi w parterach;
− metod aktywnych, takich jak przebudowa istniejących budynków, w tym poprawa estetyki
elewacji i wprowadzenie dodatkowej kondygnacji w formie poddaszy uŜytkowych
przekrytych dachami stromymi;
− metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana
stolarek okiennych i drzwiowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych;
c) rehabilitacja zabudowy garaŜowej przy ul. Osiedlowej, z zastosowaniem:
− metod radykalnych, takich jak całkowita likwidacja rozbiórka istniejących budynków
garaŜowych; dopuszcza się zstąpienie zespołu garaŜy garaŜem podziemnym lub garaŜem
wielokondygnacyjnym; dopuszcza się włączenie terenu w strukturę osiedla poprzez
wprowadzenie w miejsce garaŜy zabudowy mieszkaniowej – przy zapewnieniu niezbędnej
ilości miejsc parkingowych dla samochodów osobowych;
− metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji, kompleksowa wymiana bram
garaŜowych, wprowadzenie imitacji dachów mansardowych;
d) rehabilitacja obiektów infrastruktury technicznej towarzyszących zabudowie osiedla, a w
szczególności stacji transformatorowej i kotłowni przy ul. Osiedlowej:
− likwidacja istniejących obiektów, nadanie im nowej formy architektonicznej i
wkomponowanie ich w zabudowę osiedla
− wprowadzenie źródeł zaopatrzenia w energię cieplną o niskiej emisji zanieczyszczeń do
atmosfery,
− docelowe zastąpienie lokalnej kotłowni energią cieplną pochodzącą z sieci grzewczej (w
szczególności opartej na źródłach geotermalnych),
2) Osiedle Chopina II w rejonie Sportowej i ul. Sprzymierzonych - rehabilitacja poprzez dostosowanie
formy zabudowy do lokalnych standardów architektonicznych, w tym poprawa estetyki elewacji,
kompleksowa wymiana stolarek okiennych i drzwiowych, termomodernizacja budynków;
3) Osiedle przy ul. Zdrojowej - rehabilitacja wielkopłytowych budynków osiedla (czterech
„punktowców”) z zastosowaniem metod zachowawczych, takich jak poprawa estetyki elewacji,
kompleksowa wymiana stolarek okiennych i drzwiowych, wprowadzenie imitacji dachów
mansardowych oraz uporządkowania otoczenia budynków.
4) Targowisko miejskie w rejonie ul. Kłodzkiej i Krótkiej – docelowo zaleca się rehabilitację tego terenu
poprzez przywrócenie w tym miejscu tkanki śródmiejskiej; dla targowiska dopuszcza się
wyznaczenie alternatywnej, nowej lokalizacji;
Strona 38
2.
Wskazuje się kierunkowo podjęcie następujących działań:
1) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap I. Remont kamienic,
2) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap II. Przebudowa nawierzchni i szaty roślinnej,
3) remont i modernizacja kamienic wzdłuŜ ul. Mickiewicza, Kłodzkiej, Zamkowej, Słowackiego,
Świerczewskiego,
4) remont i modernizacja boisk sportowych w mieście (Szkoła Podstawowa-Gimnazjum, Liceum
Ogólnokształcące, boisko przy Al. Chopina, boisko przy ul. Wojska Polskiego),
5) modernizacja ulicy Zdrojowej.
3.
Działania dotyczące przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji opisane w ust. 1 i 2 naleŜy prowadzić w
nawiązaniu do postanowień wynikających z dokumentów o charakterze kierunkowym (takich jak: Plan
Rozwoju Lokalnego, Lokalny Plan Rewitalizacji, Wieloletni Program Inwestycyjny, Strategia Rozwoju),
w sposób zgodny z regulacjami prawa powszechnie obowiązującego i aktualnymi moŜliwościami
inwestycyjnymi gminy.
4.
Dopuszcza się modyfikację wskazanych działań programowych - w zaleŜności od aktualnych potrzeb
samorządu.
II-3.
OCHRONA ŚRODOWISKA, PRZYRODY, KRAJOBRAZU I UZDROWISK
(art. 10 ust. 1 pkt 3 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 3 i pkt 10 ustawy)
II-3.1.
1.
Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna
Uwarunkowania
1) Rolnicza przestrzeń produkcyjna
Na obszarze Dusznik-Zdroju uŜytki rolne obejmują łącznie ok. 617 ha i mają 27,69 % udziału w
ogólnej powierzchni gminy.
Dominują tu gleby brunatne właściwe i brunatne kwaśne, porośnięte w większości przez lasy.
PodłoŜe tych gleb stanowią przewaŜnie utwory zwietrzelinowe piaskowców, granitów i skał
metamorficznych. NajwyŜsze części Gór Stołowych oraz Gór Bystrzyckich pokrywają gleby
brunatnoziemne i rankery. Na spłaszczeniu Gór Bystrzyckich, tuŜ przy granicy Dusznik-Zdroju z
gmina Szczytna, występują gleby torfowe związane z Rezerwatem „Torfowisko Pod Zieleńcem”
(„Topieliskio” i „Czarne Bagno”). Mady rzeczne występują jedynie w obniŜeniu u zbiegu dolin
Bystrzycy Dusznickiej, Kamiennego Potoku i Czarnej Wody.
Pola uprawne występują tylko w niŜej połoŜonych obszarach, w bezpośrednim sąsiedztwie DusznikZdroju, Podgórza i Wapienników. Ze względu na niekorzystne warunki glebowo-klimatyczne uprawia
się głównie owies i rośliny okopowe.
Na terenie gminy najwięcej, bo 35 % gruntów ornych zajmują gleby IV klasy bonitacyjnej. Gleby
najwyŜszej klasy, tj. II to zaledwie 2 %, a klasa III 23 % powierzchni zajmowanej przez grunty orne.
39% gruntów ornych to gleby o niskiej klasie bonitacyjnej V i VI.
Rolnictwo stanowi marginalną aktywność gospodarczą na obszarze gminy miejskiej. W strukturze
podmiotów gospodarczych dominuje sektor handlu i usług (50,6 %). Dane statystyczne dotyczące
struktury zatrudnienia na obszarze Dusznik-Zdroju wskazują, Ŝe w rolnictwie jest zatrudnione
zaledwie 0,3% ludności.
2) Leśna przestrzeń produkcyjna
Lasy to ponad połowa obszaru miasta. Stanowią one zwarty kompleks o powierzchni 1283 ha, a ich
udział w ogólnej powierzchni gminy wynosi 57,59 %. Lasy pokrywają kulminacje i stoki Gór
Bystrzyckich oraz Orlickich. Są to przewaŜnie lasy iglaste, świerkowe z domieszką brzozy, buku,
modrzewia, jesionu i klonu. Lasy i grunty leśne leŜące w granicach administracyjnych miasta prawie
w całości stanowią własność Skarbu Państwa, a zarządzane są przez Nadleśnictwo „Zdroje”.
Na terenie Nadleśnictwa „Zdroje” występują lasy wodochronne i glebochronne. Całość lasów zaliczana
jest do grupy I ochronnej, a poszczególne funkcje ochronne nakładają się. Wszystkie lasy uznano za
uzdrowiskowo – klimatyczne, masowego wypoczynku, krajobrazowe i stref zieleni wysokiej.
Strona 39
Naturalną roślinność polskiej części Gór Orlickich tworzyły niegdyś głównie buczyny dolnoreglowe,
kwaśna buczyna górska i Ŝyzna buczyna sudecka. Lasy te zostały jednak w duŜej mierze zniszczone,
a w ich miejsce wprowadzono monokultury świerkowe, które obecnie przewaŜają na badanym
terenie. W monokulturach świerkowych brak jest poszycia i runa leśnego. Fragmenty buczyn
zbliŜonych do naturalnych zachowały się jedynie rzadko i na niewielkich powierzchniach, np. na
Przyjacielskiej Kopie w Podgórzu, Sołtysiej Kopie, na zboczach opadających do doliny Bystrzycy
Dusznickiej, dolinach Białego i Wapiennego Potoku.
W dolinach potoków lub grzbietach między nimi rzadko moŜna spotkać fitocenozy leśne o fizjonomii i
składzie nawiązującym do dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego. W dolinach potoków rozwijają
się równieŜ zbiorowiska łęgowe. Są to najczęściej zdegenerowane płaty reprezentujące róŜne postaci
podgórskiego łęgu jesionowego lub olszynki górskiej. Kontaktują się z nimi płaty fitocenoz
nawiązujących do ziołoroślowych jaworzyn. Zbiorowiska te charakteryzuje obfity udział gatunków
ziołoroślowych. Występują one np. w górnych biegach potoków: Białego, Wapiennego, Wilcznika i
Młynówki czy nad potokami spływającymi z Koziej Hali.
Obecnie największe powierzchnie na terenie miasta zajmują sztuczne drzewostany świerkowe,
powstałe jako leśne zbiorowiska zastępcze na siedlisku buczyny górskiej w wyniku działalności
gospodarczej. Oprócz dominującego świerka, domieszkowo występują w nich jodła i modrzew
europejski, rzadziej i tylko miejscami równieŜ buk zwyczajny. Warstwa krzewów jest róŜnie
rozwinięta, najczęściej moŜna spotkać podrost buka oraz jarzębinę (często w wyŜszych połoŜeniach)
i róŜę alpejską. W runie do najczęstszych naleŜą śmiałek pogięty, borówka czarna, szczawik zajęczy,
podbiałek alpejski oraz trzcinniki - leśny i owłosiony. W monokulturach świerkowych notowano
niekiedy gatunki chronione, jak np. widłak jałowcowaty, paprotnik kolczysty, paprotkę zwyczajną.
Na skrajach lasów i miedzach polnych wykształcają się zbiorowiska zaroślowe. Budowane są na
siedliskach bardziej suchych, głównie przez tarninę, róŜe i głogi, zaś na siedliskach łęgowych
najczęściej przez kruszynę (gat. częściowo chroniony), kalinę koralową i klon jawor.
2.
Kierunki
Ustala się następujące kierunki zagospodarowania przestrzennego rolniczej i leśnej przestrzeni
produkcyjnej:
1) Dopuszcza się przekształcenie profilu istniejących gospodarstw rolnych na agroturystyczny, wpisując
się w charakterystykę gospodarki gminy bazującą na potencjale wynikającym z uwarunkowań
fizjograficznych oraz pręŜnie działającego sektora turystyczno – wypoczynkowego.
2) Rozwój terenów zurbanizowanych ogranicza się poprzez wyznaczenie nowych obszarów pod
zabudowę na zasadzie kontynuacji i uzupełnienia istniejącej zabudowy co jest zgodne z polityką
ochrony walorów krajobrazowych i przyrodniczych miasta.
3) Dopuszcza się zalesianie terenów rolnych.
4) Dopuszcza się realizację obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej.
5) Dopuszcza się wykorzystanie terenów rolnych i leśnych do celów rekreacyjno-turystycznych w ramach
ustaleń niniejszego studium oraz przepisów odrębnych.
II-3.2.
1.
Zasoby wodne
Uwarunkowania
1) Wody powierzchniowe
Obszar miasta prawie w całości leŜy w zlewni Morza Bałtyckiego. Wyjątkiem jest tylko Czarny Potok,
będący dopływem Orlicy z dorzecza Łaby i zlewni Morza Północnego.
Bystrzyca Dusznicka to główna rzeka przepływająca przez Duszniki-Zdrój. Bystrzyca Dusznicka jest
lewym dopływem Nysy Kłodzkiej i rzeką II rzędu. Długość rzeki wynosi 33 km, a jej zlewnia obejmuje
powierzchnię 201 km². Źródła rzeki znajdują się w Górach Orlickich (Sudety Środkowe), na stokach
Hutniczej Kopy w pobliŜu Zieleńca. W górnym biegu powyŜej Dusznik-Zdroju jej dolina stanowi
granicę między Górami Orlickimi i Górami Bystrzyckimi. Rzeka płynie głęboką doliną z kilkoma
odcinkami przełomowymi (np. Smocze Gardło). Następnie płynie przez ObniŜenie Dusznickie,
tworząc między Szczytną a Polanicą-Zdrojem przełomową Piekielną Dolinę. Bystrzyca Dusznicka
uchodzi do Nysy Kłodzkiej powyŜej Kłodzka. Jest typową górską rzeką przepływającą przez głęboko
Strona 40
wciętą dolinę i odznaczającą się duŜym spadkiem koryta. Poziom wód Bystrzycy Dusznickiej jest
zmienny i uzaleŜniony od pory roku. Dopływami rzeki są:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Młynówka,
Kuźniczy Potok,
Suchy Potok,
Biały Potok,
Wapienny Potok,
Wilcznik,
Podgórna,
Potok Jastrzębnik,
Bramecka Woda,
Potok ŁęŜycki,
Potok Kamienny.
Na terenie gminy znajdują się dwa zbiorniki małej retencji: Czarny Staw oraz Zielony Staw (nazywany
równieŜ Łabędziowym Stawem).
Jakość wód śródlądowych powierzchniowych została scharakteryzowana w rozdziale II-3.3. Ochrona
środowiska, ust. 1 Uwarunkowania, pkt 2, lit. a.
2) Wody podziemne
Północna część miasta połoŜona jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 341 „Niecka
wewnątrzsudecka Kudowa Zdrój - Bystrzyca Kłodzka” wyznaczonego wg „Mapy Głównych Zbiorników
Wód podziemnych - GZWP wymagających szczególnej ochrony” (red. A. S. Kleczkowski, 1990, AHG Kraków), gromadzącego wody w kredowych utworach szczelinowo-porowych.
Zbiorniki wód słodkich i mineralnych Dusznik-Zdroju, pomimo braku skutecznej izolacji poziomów
wodonośnych od powierzchni, nie są zagroŜone. Wynika to z braku przemysłu i uzdrowiskoworekreacyjnego charakteru miasta.
Warunki hydrogeologiczne Dusznik-Zdroju charakteryzują się duŜą zmiennością ze względu na
złoŜoną budowę geologiczną na tym obszarze oraz skomplikowaną tektonikę.
Zbiornikami wód podziemnych na opisywanym obszarze są:
−
−
−
piaszczysto – Ŝwirowe utwory czwartorzędu,
skały osadowe kredy górnej,
skały krystaliczne paleozoiku i prekambru.
Ujmowane wody podziemne na terenie Dusznik-Zdroju związane są z czwartorzędowym piętrem
wodonośnym. Rozprzestrzenienie czwartorzędowych utworów wodonośnych ograniczone jest do dolin
Bystrzycy Dusznickiej i jej większych dopływów – w ich odcinkach ujściowych. Wody podziemne tego piętra,
występujące najczęściej w silnie zaglinionych utworach piaszczysto Ŝwirowych na głębokości od zera do
kilkunastu metrów, charakteryzują się zwierciadłem wody swobodnym lub lekko napiętym. Ujmowane są
studniami kopanymi, o niewielkich wydajnościach, we wsiach Zieleniec i Podgórze. Kredowy zbiornik
wodonośny jest słabo poznany na terenie miasta Duszniki-Zdrój. Warunki hydrogeologiczne są tu w duŜym
stopniu uzaleŜnione od wykształcenia litologicznego skał, ich zaangaŜowania tektonicznego i miąŜszości.
Kolejnym zbiornikiem wód podziemnych są rumosze i uszczelinowione skały krystaliczne Gór Orlickich.
Zasobność tego zbiornika uwarunkowana jest ilością i pojemnością szczelin i pęknięć, a przede wszystkim
obecnością stref uskokowych. Liczne źródła dyslokacyjne oraz szczelinowe towarzyszą większym
uskokom w okolicy Granicznej, Podgórza, Dusznik-Zdroju i nasunięciu Zieleńca.
Jakość wód podziemnych została scharakteryzowana w rozdziale II-3.3. Ochrona środowiska, ust. 1
Uwarunkowania, pkt 2, lit. b.
3) Wody mineralne
PołoŜenie Dusznik-Zdroju na obrzeŜach Gór Stołowych w strefie występowania dyslokacji tektonicznej
dusznickiego uskoku brzeŜnego, sprawia, Ŝe występują tutaj źródła wód mineralnych.
Strona 41
Podziemne wody lecznicze i mineralne mają priorytetowe znaczenie dla funkcjonowania uzdrowiska,
stanowiąc takŜe bazę rozwojową dla miasta Duszniki-Zdrój jako ośrodka turystyczno – uzdrowiskowego.
Na obszarze miasta obecnie eksploatuje się 5 źródeł:
− „Pieniawa Chopina” (w odległości 30 metrów od Pijalni Wód Mineralnych przy głównej alei
Parku, na wysokości 542,7 m n.p.m.)
Szczawa wodoroweglanowo - wapniowo - sodowa, Ŝelazista, zawiera CO2, temp. 18°C, gł ębokość
otworu 78 m.
− „Jan Kazimierz” (w odległości 60 metrów na południe od Parku Zdrojowego i 25 metrów od
prawego brzegu rzeki Bystrzycy Dusznickiej, na wysokości 546,4 m n.p.m.)
Szczawa wodorowęglanowo - wapniowe - sodowa, siarczkowa, zawiera CO2, temp. 16°C,
głębokość otworu 162m, wydajność 80 l/min.
− „B-4” Agata (na Łąkach Poborowinowych, po południowo-wschodniej stronie al. Chopina)
Szczawa wodoroweglanowo - sodowo - magnezowa, Ŝelazista, zawiera CO2, temp. 12°C,
głębokość otworu 20 m, wydajność 14 l/min.
− „B-3” Jacek" (na Łąkach Poborowinowych, po południowo-zachodniej stronie alei łączącej Al.
Chopina z Al. Sybiraków)
Szczawa wodorowęglanowo - wapniowo - magnezowa, radoczynna, siarkowa, zawiera CO2, temp.
18°C, gł ębokość otworu 90m, wydajność 7 l/min.
− „Nr 39” woda mineralna swoista 0,19 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa, krzemowa
4) Wody geotermalne
Otwór Duszniki GT – 1 zlokalizowany został na obszarze łąk poborowinowych, między Aleją Chopina a ul.
Wojska Polskiego, rozdzielających dzielnicę zdrojową od zabudowy miejskiej Dusznik-Zdroju.
Orograficznie teren wierceń leŜy w dolinie Bystrzycy Dusznickiej, na rozległym prawym tarasie, łączącym
się ku północy z ObniŜeniem Dusznickim. Otwór połoŜony jest w obrębie obszaru górniczego złoŜa wód
leczniczych. Wody mają specyficzny, zgazowany charakter, są to szczawy termalne). W wyniku odwiertu
o głębokości 1695 m, uzdrowisko wzbogaciło się o nowe cenne ujęcie wody o typie szczawy termalnej,
unikalnej w skali kraju pod względem temperatury i korzystnego składu fizyczno – chemicznego. Jej
odpowiednie zagospodarowanie powinno podnieść atrakcyjność uzdrowiska takŜe w zakresie lecznictwa
balneologicznego jak i profilaktyki rekreacyjno – sportowej. Otwór ten jest obecnie najgłębszym ujęciem
wody termalnej na obszarze Ziemi Kłodzkiej. Nawiercona woda - szczawa termalna - nie znajduje miejsca
w aktualnej klasyfikacji wód, w świetle przepisów geologicznych i górniczych.
2.
Kierunki
1) W dotychczasowych obserwacjach nie stwierdzono wpływu eksploatacji otworu Duszniki GT -1 na
złoŜe wód leczniczych z wyjątkiem najbliŜej połoŜonego otworu B-4, co było uwzględnione w
projekcie. Do uzyskania lepszego wyniku zasobowego w zakresie temperatur wód o znaczeniu
energetycznym (70 – 80°C) niezbędne będzie wykonanie w obrębie struktury hydrologicznej Dusznik
2 otworów wzdłuŜ rozciągłości struktury.
2) Szczawy Dusznik Zdroju były dotąd wykorzystywane dla potrzeb leczniczych w zaledwie kilku
procentach ich zasobów. Wody te mają zmniejszoną dodatkowo atrakcyjność ze względu na brak
moŜliwości ich butelkowania (ze względu na wysokie stęŜenie związków arsenu i podwyŜszoną
aktywność wód w zakresie promieniowania alfa i beta). Perspektywiczne natomiast są opisane wyŜej
szczawy termalne, posiadające znaczący potencjał w zakresie lecznictwa balneologicznego jak i
profilaktyki rekreacyjno–sportowej.
II-3.3.
1.
Ochrona środowiska
Uwarunkowania
1) Jakość powietrza;
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
poz. 150 z późn. zm.) w terminie do 31 maja kaŜdego roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska dokonuje oceny stęŜeń substancji w powietrzu na terenie województwa, w kaŜdej strefie.
Strona 42
Na terenie województwa dolnośląskiego znajduje się 29 stref. W 2007 r. utworzono nowy układ stref
zmniejszając ich liczbę do 16, a dla ozonu do 2. Ocena obejmuje następujące zanieczyszczenia:
C6H6, NO2, SO2, Pb, CO, ozon, pył zawieszony PM10 (ze względu na ochronę zdrowia).
Duszniki-Zdrój są jednym z pięciu obszarów ochrony uzdrowiskowej znajdującej się w strefie powiatu
kłodzkiego. W porównaniu z wartościami normatywnymi dla danego zanieczyszczenia określonymi
dla terenu kraju, w uzdrowiskach obowiązują niŜsze poziomy dopuszczalne, bez moŜliwości ich
przekroczeń, bez marginesów tolerancji z wyłączeniem ozonu i pyłu zawieszonego.
Na obszarach uzdrowiskowych znajdujących się w powiecie kłodzkim, a więc takŜe i w DusznikachZdroju, nie nastąpiło ani jedno przekroczenie norm dla obszaru ochrony uzdrowiskowej w odniesieniu
do stęŜeń pyłu zawieszonego w powietrzu, dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. W 2006 i 2007 roku ze
względu na znaczne przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla ozonu we wszystkich stacjach
pomiarowych zarówno miejskich jak i pozamiejskich cały obszar województwa dolnośląskiego
zaklasyfikowano do klasy wskazującej na potrzebę opracowania programu ochrony powietrza. W
2007 roku rozszerzono klasyfikację stref o cztery rodzaje zanieczyszczeń (arsen, kadm, nikiel i
bezno(a)piren). Na obszarze strefy powiatu kłodzkiego nie zaobserwowano przekroczeń tych norm.
Emisję zanieczyszczeń do atmosfery powodują następujące działania:
−
produkcja wyrobów przemysłowych - główne źródło emisji lotnych związków organicznych,
metanu, a takŜe dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłów,
Na terenie miasta Duszniki-Zdrój zakładami emitującymi zanieczyszczenia do atmosfery są przede
wszystkim Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. przy ul. Świerczewskiego 14 (0,3 Mg
pyłów/rok; 258,5 Mg gazów/rok), „ZUK" Wytwórnia CO2 przy ul. ul. Woj. Polskiego 22 (10,2 Mg
gazów/rok) oraz DZT S.A. przy ul. Sprzymierzonych (4,6 Mg pyłów/rok; 2178,4 Mg gazów/rok).
−
transport - duŜy udział w emisjach tlenku węgla, tlenków azotu, niemetanowych lotnych
związków organicznych, dwutlenku węgla,
ZagroŜenie emisją komunikacyjną występuje głównie na terenach, przez które przebiega droga
krajowa nr 8 (E64). Zanieczyszczenia komunikacyjne to przede wszystkim tlenki azotu, tlenek
węgla i węglowodory aromatyczne, w tym benzen, wykazujący działanie kancerogenne.
Zanieczyszczenia te są prekursorami powstawania ozonu troposferycznego. W miesiącach
letnich, w rejonie zwiększonego ruchu drogowego, prawdopodobnie są przekraczane
dopuszczalne stęŜenia ozonu w powietrzu. Z kolei, równoczesne występowanie ozonu i
węglowodorów powoduje nasilenie się reakcji synergicznych. PodwyŜszone stęŜenia tlenków
azotu (czynnik biogenny) mogą powodować zmiany w funkcjonowaniu ekosystemów,
objawiające się zanikaniem szczególnie wraŜliwych gatunków roślinnych na terenach
połoŜonych wzdłuŜ tras komunikacyjnych. Poza tym droga krajowa jest równieŜ zagroŜeniem
pod kątem przewoŜenia nimi materiałów niebezpiecznych.
W okresie zimowym - zwiększonej aktywności Zieleńca, jako ośrodka związanego z narciarstwem znacznie obciąŜone ruchem samochodowym są tereny przylegające do Drogi Orlickiej (w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 389) oraz Drogi Dusznickiej oraz ulic Wojska Polskiego i Sprzymierzonych (w ciągu drogi
powiatowej nr 3301D). Drogami tymi odbywa się ruch turystyczny z drogi krajowej nr 8 w kierunku
Zieleńca (Drogą Orlicką) oraz powrotny, z Zieleńca przez zdrój, w kierunku drogi krajowej nr 8.
W perspektywie nadchodzących lat naleŜy oczekiwać dalszego ograniczenia emisji. Wymuszają to na
producentach pojazdów kolejne normy EURO. Przykładem są wymagania stawiane pojazdom
osobowym, napędzanym silnikiem iskrowym (benzyna lub LPG), określające minimalny stopień
redukcji emisji wybranych zanieczyszczeń. Jako poziom odniesienia przyjęto Dyrektywę 91/41/EEC.
−
energetyczne spalanie paliw - główne źródło emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu,
dwutlenku węgla oraz
−
ogrzewanie budynków mieszkalnych i obiektów uŜyteczności publicznej - źródło emisji znacznych
ilości dwutlenku siarki i pyłów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i dioksyn.
Emisja zanieczyszczeń pochodzących z lokalnych kotłowni (emitor do 40 m) i indywidualnych
palenisk domowych zwana jest niską emisją. Emisja niska ujemnie wpływa na odczucia estetyczne,
daje poczucie dyskomfortu, a takŜe zwiększa koszty utrzymania czystości (zapylenie). W grupie
substancji emitowanych podczas spalania węgla, gazu ziemnego i oleju opałowego w paleniskach
domowych i lokalnych kotłowniach, oprócz dwutlenku siarki, pyłów i tlenków azotu, znajduje się takŜe
Strona 43
sadza, zawierająca wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w tym benzo-a-piren, stanowiące
największe potencjalne zagroŜenie zdrowotne.
Bardzo waŜnym krokiem w celu polepszenia jakości powietrza było wybudowanie w latach 1996-1999
przez gminę sieci gazociągu niskiego ciśnienia.
Istniejącą ciepłownią na terenie gminy zarządza Dolnośląski Zakład Termoenergetyczny S.A. w
Wałbrzychu. W roku 1998 opracowano projekt pt. „Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza na
terenie uzdrowiska Duszniki-Zdrój" w ramach, którego zlikwidowano 57 kotłowni lokalnych oraz
zmodernizowano pozostałe. W związku z likwidacją kotłowni wykorzystujących jako paliwo węgiel
kamienny, miał węglowy i koks (paliwa nie ekologiczne), znacznie ograniczono problem emisji niskiej.
Niestety, w licznych gospodarstwach domowych często stosuje się róŜnego rodzaju "paliwa
zastępcze" (butelki i opakowania z mas plastycznych, guma, papier zafoliowany, itp.). Szczególnie
dotyczy to okresu jesiennego, kiedy temperatura powietrza jest na tyle wysoka, Ŝe moŜna ogrzać
pomieszczenie mniej kalorycznymi, zastępczymi paliwami.
Do uzyskania przez klimat Dusznik-Zdroju świadectwa potwierdzającego jego właściwości lecznicze,
niezbędne było określenie zanieczyszczenia jej powietrza poprzez ocenę poziomów stęŜeń
składników szkodliwych, z uwzględnieniem dopuszczalnych poziomów tych składników w powietrzu,
zgodnie z rozporządzeniami Ministra Środowiska:
− z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798);
− z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu,
alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr 87, poz. 796).
Oceny stanu sanitarnego powietrza na obszarze Dusznik-Zdroju dokonał zespół pracowników Instytutu
Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z
siedzibą w Warszawie, na podstawie danych ze stałej stacji pomiarowej na trenie Dusznik Zdroju,
zlokalizowanej przy ul Zielonej. Mierzy się tam 24 – godzinne stęŜenia NO2, SO2 i pył reflektometryczny.
Stacja jest nadzorowana przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu.
„Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu” zostało wydane w dniu 27 sierpnia 2008r.
Pył zawieszony reflektometryczny (BS)
Na terenie uzdrowiska Duszniki-Zdrój prowadzone były pomiary reflektometryczny pyłu BS (Black
Smoke). Poziom zanieczyszczenia pyłem wyznaczano na podstawie stopnia zaczernienia filtra.
W badanym okresie (lata 1999-2003) zakres stęŜeń średnich pyłu wahał się od 7 mg/m³ do 14 mg/m³.
Wartość dopuszczalna w roku kalendarzowym dla terenów uzdrowiskowych wynosząca 40 µg/m3 nie
została przekroczona w Ŝadnym roku. Największe średnie stęŜenie zostało osiągnięte w 1999 roku, co
stanowiło 35% poziomu dopuszczalnego. Pył zawieszony w powietrzu wykazuje wyraźną sezonową
zmienność w ciągu roku. W sezonie grzewczym notowane są 3-4 razy wyŜsze stęŜenia niŜ w okresie
pozagrzewczym. Jest to spowodowane oddziaływaniem „niskich” źródeł emisji, czyli emitorów o nieznacznej
wysokości z sektora komunalno-bytowego, niewielkich kotłowni osiedlowych i palenisk domowych.
Dozwolony poziom stęŜeń dobowych pyłu PM10 zawieszonego w powietrzu dla obszarów
uzdrowiskowych wynoszący 100 µg/m³ nie został przekroczony na terenie Dusznik-Zdroju do 2001
roku. W 2002 r. weszła w śycie Ustawa Prawo Ochrony Środowiska oraz nowe akty prawne
określające dopuszczalne wartości stęŜeń substancji zanieczyszczających w powietrzu. Zmniejszono
dopuszczalny poziomu stęŜenia 24 godzinnego pyłu na terenach uzdrowiskowych do 50 µg/m3
(powiększony o margines tolerancji odpowiedni do roku) i określono maksymalną dozwoloną
częstość jej przekraczania na 35 razy. W latach 2002-2003 norma dla stęŜeń dobowych takŜe nie
została przekroczona
Dwutlenek siarki
Zakres stęŜeń średnich dwutlenku siarki na terenie uzdrowiska Duszniki-Zdrój wahał się od 4 mg/m³
do 13 mg/m³, co stanowi 65% normy dopuszczalnej dla roku kalendarzowego obniŜonej od 2003 roku
do 20 mg/m³. Największe średnioroczne stęŜenie dwutlenku siarki wystąpiło w 2003 r.
Dopuszczalny poziom stęŜeń 24 godzinnych SO2 dla terenu uzdrowisk, wynoszący 125 µg/m³ nie
został przekroczony w Ŝadnym z analizowanych lat. Stopień zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem
siarki jest silnie powiązany z emisją zanieczyszczeń ze stacjonarnych źródeł spalania paliw, np. w
Strona 44
elektrowniach, elektrociepłowniach, kotłowniach komunalnych lub zakładowych, indywidualnych
piecach grzewczych i kuchennych. Dwutlenek siarki pochodzi ze związków siarki zawartych w
paliwie, dlatego tak istotny wpływ na poziom stęŜeń jego w powietrzu ma rodzaj i ilość spalanego
paliwa oraz warunki techniczne emisji zanieczyszczeń do powietrza. Analizując poziom stęŜenia
dwutlenku siarki w powietrzu widać wyraźnie zmienność tych wartości w ciągu roku. W sezonie
grzewczym (od października do marca) stęŜenie dwutlenku siarki w powietrzu jest 2 lub 3 razy
większe niŜ poza tym sezonem.
Tlenki azotu
Podobnie jak dla dwutlenku siarki w latach 1990-1997, zaznaczył się trend spadkowy stęŜeń
średniorocznych dwutlenku azotu. Obecnie, w latach 2001-2004, zawartość dwutlenek azotu
utrzymuje się na wyrównanym poziomie. Zakres stęŜeń średnich dwutlenku azotu na terenie
uzdrowiska wahał się w okresie 1999-2004 w przedziale od 21 mg/m³ do 24 mg/m³. Wartość
dopuszczalna dwutlenku azotu dla roku kalendarzowego na terenie uzdrowiska nie została
przekroczona.
StęŜenie dwutlenku azotu wykazuje znaczne zróŜnicowanie spowodowane przez lokalizację stacji
pomiarowych. NajwyŜsze jest w miastach i przy ciągach komunikacyjnych. Przez cały rok utrzymuje
się wysoka emisja tlenków azotu ze środków transportu i dlatego nie stwierdza się znaczących róŜnic
stęŜeń w sezonie grzewczym i poza nim.
Pomiary pasywne
Od 2002 r. prowadzono na terenie Dusznik-Zdroju pomiary pasywne, a od 2004 r. są one jedynym
źródłem informacji o poziomie zanieczyszczenia powietrza na obszarze ochrony uzdrowiskowej
Dusznik-Zdroju.
Średnioroczne wartości stęŜeń dwutlenku siarki wykazują duŜą fluktuację, lecz nie przekraczały 30%
normy dopuszczalnej dla uzdrowisk. Dla rejestrowanych w badaniach stęŜeń dwutlenku siarki
stwierdzono bardzo duŜą zmienność pomiędzy ciepłą i chłodną porą roku. StęŜenia w ciepłej porze
roku były małe, a wyraźny wzrost zaznaczył się w sezonie grzewczym. Wskazuje to na pochodzenie
dwutlenku siarki ze źródeł energetycznego spalania paliw.
Średnioroczne stęŜenia dwutlenku azotu charakteryzują się stałą tendencją wzrostową. Maksimum
zanotowane w 2006 i 2007 r. nieznacznie przekracza 37% normy rocznej. RóŜnica stęŜeń dwutlenku
azotu pomiędzy okresem letnim a zimowym jest znaczna.
W świetle oceny stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu wynika, Ŝe na terenie strefy kłodzkiej nie
przekroczono wartości dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu (klasa strefy A ) w 2002 r.
Na podstawie przestawionych wyników badań, moŜna stwierdzić, Ŝe czystości powietrza, poza
ozonem, spełnia normy sanitarne przewidziane dla uzdrowisk. Z uwagi na stale rozwijający się ruch
kołowy oraz wciąŜ duŜą „niską emisję” zanieczyszczeń zdarzają się jednak okresowo zwiększone
emisje pyłów i gazów do atmosfery, dlatego teŜ naleŜy kontynuować stały monitoring jakości
powietrza oraz podjąć dalsze działania ograniczające emisje zanieczyszczeń
2) Jakość wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych:
a)
wody powierzchniowe
Bystrzyca Dusznicka, stanowiąca lewy dopływ Nysy Kłodzkiej, to główna rzeka przepływająca przez
Duszniki-Zdrój. Z uwagi na uzdrowiskowo – turystyczny charakter zlewni, Bystrzyca Dusznicka na
całej swojej długości powinna odpowiadać I klasie czystości.
W 2002 roku badania rzeki prowadzone były w 6 punktach pomiarowych, m.in. powyŜej Dusznik
Zdroju, km 32,0 i poniŜej Dusznik Zdroju, km 23,8. W wykonanych próbach wody Bystrzycy
Dusznickiej zaliczono wody tej rzeki do II klasy czystości (ze względu na wartość wskaźników
fizykochemicznych).
W pierwszym przekroju pomiarowym, decydującym wskaźnikiem była zawartość substancji
organicznych (CHZT Mn), a w kolejnej zawartość w substancje organiczne, biogenne i pH. Pozostałe
wskaźniki fizyko – chemiczne, tj. tlen rozpuszczony, zawiesiny i zasolenie utrzymywały się na
poziomie I klasy czystości. W rzece nie stwierdzono w ogóle wód nieodpowiadających normom w
zakresie fizyko – chemicznym, nie zanotowano ponadnormatywnych wartości związków fosforu,
stęŜenia chlorofilu „a" oraz związków azotu. Ze względu na stan sanitarny, jedynie w pierwszym
Strona 45
punkcie pomiarowym, wody zaliczono do I klasy czystości, natomiast w punkcie poniŜej Dusznik
Zdroju, pod względem bakteriologicznym, są to wody pozaklasowe.
Na terenie gminy znajdują się dwa zbiorniki małej retencji: Czarny Staw oraz Zielony Staw (nazywany
równieŜ Łabędziowym Stawem).
W 2002 roku WIOŚ przeprowadził badania zgodnie z zasadami Systemu Jakości Zbiorników
Wodnych (SOJJ). Podstawą oceny są dwa kryteria:
− klasa czystości zbiornika,
− kategoria podatności zbiornika na degradację.
Klasa czystości zbiornika Czarny Staw została oceniona na II a podatność zbiornika na degradację
na III. Klasa czystości zbiornika oraz podatność zbiornika na degradację Zielony Staw została
oceniona na II. Wody zbiorników zawierały podwyŜszoną zawartość substancji organicznych (BZT5 i
ChZT), fosforanów, stęŜenia chlorofilu „a" oraz stopnia mineralizacji. Stan sanitarny tych zbiorników
nie budził zastrzeŜeń.
b)
wody podziemne
Północna część miasta połoŜona jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 341 „Niecka
wewnątrzsudecka Kudowa Zdrój - Bystrzyca Kłodzka” wyznaczonego wg „Mapy Głównych Zbiorników
Wód podziemnych - GZWP wymagających szczególnej ochrony” (red. A. S. Kleczkowski, 1990, AHG Kraków), gromadzącego wody w kredowych utworach szczelinowo-porowych.
Zbiorniki wód słodkich i mineralnych Dusznik-Zdroju, pomimo braku skutecznej izolacji poziomów
wodonośnych od powierzchni, nie są zagroŜone. Wynika to z braku przemysłu i uzdrowiskoworekreacyjnego charakteru miasta.
W 2002 roku monitoring wód podziemnych realizowany był w sieci krajowej. Jest ona obsługiwana i
nadzorowana przez Państwowy Instytut Geologiczny. Na terenie Dusznik-Zdroju zlokalizowany jest
jeden punkt naleŜący do tej sieci. Do roku 2001 dodatkowo wody z obszaru miasta badane były w
ramach monitoringu regionalnego, nadzorowanego i obsługiwanego przez WIOŚ. W otworze nr 541
jakość wody od 1994 r. nie ulega zmianom wskaźnikowym, które decydują o niskiej jakości wód.
c)
wody mineralne
Na obszarze Dusznik-Zdroju miasta obecnie eksploatuje się 5 źródeł: „Pieniawa Chopina”, „Jan
Kazimierz", „B-4” .Agata, „B-3” Jacek" oraz woda z odwiertu Nr 39. Są to szczawy Ŝelaziste wodorowęglanowo-magnezowo-sodowe z dodatkiem składników swoistych: Ŝelaza, krzemu, niekiedy radonu
3
o średniej wydajności, mineralizacji około 2 g/dm i wysokiej zawartości wolnego CO2, z temperaturą
w granicach 12 – 19,1 °C na wypływie (w odwiertach) . Wszystkie te wody otrzymały świadectwa
(Nr1/DZ, Nr2/DZ, Nr3/DZ, Nr4/DZ i Nr5/DZ wydane przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska
Sp. z o.o. w Katowicach), potwierdzające ich właściwości lecznicze.
Do uzyskania świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze wód mineralnych niezbędne było
wykonanie kompleksowych badań fizykochemicznych, mikrobiologicznych oraz promieniotwórczości
wody. Podstawą do określenia zakresu wykonanych badań oraz sporządzenia charakterystyki wód
było Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia2006r. w sprawie zakresu badań
niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości
leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości
(Dz. U. nr 80, poz. 565).
odwiert „Pieniawa Chopina”
Stwierdzono, Ŝe nieznacznie zmniejszyła się mineralizacja wody, natomiast stosunki wagowe
pomiędzy poszczególnymi składnikami w zasadzie nie uległy zmianie. W roku 2004 notowano nieco
wyŜsze niŜ w latach następnych stęŜenia podstawowych jonów, takich jak jon wodorowęglanowy,
wapniowy oraz sodowy. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie
stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi.
Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla
zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość arsenu (0,167 mg/L) przekraczająca normę
określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia rozporządzenia, które przy ponad trzykrotnie
niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do krenoterapii w warunkach zamkniętych
zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe
zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu
Strona 46
w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały
skład wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii
bardzo atrakcyjny.
odwiert „Jan Kazimierz”
Stwierdzono, Ŝe nieznacznie zmniejszyła się mineralizacja wody, natomiast stosunki wagowe
pomiędzy poszczególnymi składnikami w zasadzie nie uległy zmianie. W wodzie z powyŜszego ujęcia
po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z
zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w
stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość
arsenu (0,1451 mg/L), przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę
zalecenia rozporządzenia, które przy znacznie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do
krenoterapii w warunkach zamkniętych, zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania
wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się
moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez
rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład wody scharakteryzowany w badaniach
chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny.
odwiert „B-4” AGATKA
Stwierdziono, Ŝe mineralizacja wody pozostaje na niezmienionym poziomie, jak równieŜ stosunki
wagowe pomiędzy poszczególnymi składnikami nie uległy zmianie. W wodzie z powyŜszego ujęcia
po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z
zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w
stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość
arsenu (0,2566 mg/L) przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia
rozporządzenia, które przy pięciokrotnie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do
krenoterapii w warunkach zamkniętych, zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania
wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się
moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu w badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez
rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład wody scharakteryzowany w badaniach
chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny.
odwiert „B-3” JACEK
Stwierdzono, Ŝe nieznacznie zmniejszyła się mineralizacja wody, zaś stosunki wagowe pomiędzy
poszczególnymi składnikami w zasadzie nie uległy zmianie. Wcześniej, w roku 2007, notowano nieco
wyŜsze niŜ w 2008 r. stęŜenia podstawowych jonów, takich jak jon: wodorowęglanowy, wapniowy oraz
magnezowy. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach mikrobiologicznych nie stwierdzono
mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami zewnętrznymi. Nie stwierdzono
takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za szkodliwe dla zdrowia, a zawartość
arsenu (0,056 mg/L) nie przekracza normy określonej dla kuracji pitnej. Skład wody scharakteryzowany w
badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny.
odwiert „Nr 39”
Stwierdzono, Ŝe mineralizacja wody pozostaje na niezmienionym poziomie, jak równieŜ stosunki wagowe
pomiędzy poszczególnymi składnikami nie uległy zmianie. W wodzie z powyŜszego ujęcia po badaniach
mikrobiologicznych nie stwierdzono mikroorganizmów wskazujących na kontakt wody z zanieczyszczeniami
zewnętrznymi. Nie stwierdzono takŜe wskaźników i związków chemicznych w stęŜeniach uznanych za
szkodliwe dla zdrowia. Jedynie zwraca uwagę podwyŜszona zawartość arsenu (0,2186 mg/L)
przekraczająca normę określoną dla kuracji pitnej. Biorąc pod uwagę zalecenia rozporządzenia, które przy
ponad czterokrotnie niŜszych normach umoŜliwiają stosowanie tej wody do krenoterapii w warunkach
zamkniętych, zalecane jest rozwaŜenie zmiany charakteru stosowania wody tylko do kąpieli. Dotychczasowe
zalecenia aplikacyjne dla terapii wodą pitną wydają się moŜliwe dopiero wtedy, gdy stęŜenie arsenu w
badanej wodzie osiągnie wartości wyznaczone przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Pozostały skład
wody scharakteryzowany w badaniach chemicznych jest z punktu widzenia balneoterapii bardzo atrakcyjny.
3) Hałas;
Do uzyskania przez klimat Dusznik-Zdroju świadectwa potwierdzającego jego właściwości lecznicze
niezbędne było określenie poziomu hałasu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29
lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 178, poz. 1841).
Strona 47
Oceny klimatu akustycznego Dusznik-Zdroju, na podstawie badania natęŜenia hałasu
przeprowadzonego w dniach 4 czerwca 2008 roku oraz 24 i 25 lipca 2008 roku, dokonał zespół
pracowników Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego
Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie.
Klimat akustyczny został opisany za pomocą równowaŜnego poziomu dźwięku A wyraŜonego w
decybelach. Jest to skorygowany według krzywej korekcyjnej A poziom ciśnienia akustycznego
ciągłego ustalonego dźwięku. RównowaŜny poziom dźwięku A dla przedziału czasu T jest takŜe
zwany średnim poziomem dźwięku LAeq. Dla poszczególnych poziomów LAeq określono LAmax
oraz LAmin. Do badań wykorzystano metodę bezpośrednich ciągłych pomiarów w ograniczonym
czasie wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003r.
W wyniku przeprowadzonych badań moŜna stwierdzić, Ŝe warunki akustyczne uzdrowiska DusznikiZdrój są umiarkowanie korzystne dla leczenia klimatycznego. Wprawdzie średni statystyczny poziom
hałasu kontrolowanego w Dusznikach-Zdroju kształtuje się na poziomie 53 dB(A), ale w punktach
pomiarowych usytuowanych na terenie uzdrowiska z dala od ruchliwych ulic oraz leŜących ponad
dnem doliny, nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm poziomu hałasu. Oddziaływanie
hałasu komunikacyjnego ma mniejszy zasięg tam, gdzie występuje dosyć gęsta zieleń. Istnieje ścisła
zaleŜność pomiędzy źródłem hałasu i odległością, na podstawie, której moŜna oszacować jego
zmianę - poziom hałasu w odległości 20 od krawędzi jezdni zmniejsza się o około 7 dB(A), a zieleń
leśna dodatkowo sprzyja tej redukcji hałasu. Przekroczenia dopuszczalnej wartości normatywnej
zanotowano na większości punktów pomiarowych w okolicach Parku Zdrojowego. Przekroczenia te
wahają się od 4 do 13 dB(A).
Pomiary nocne przeprowadzone na terenie strefy A ochrony uzdrowiskowej wskazują na
korzystniejsze warunki akustyczne aniŜeli w ciągu dnia. Dopuszczalna wartość 45 dB(A)
równowaŜnego poziomu dźwięku została znacząco przekroczona tylko przy Placu Warszawy - o 11
dB(A) i w okolicy skrzyŜowania ul. Parkowej z ul. Wojska Polskiego - o 7 dB(A). Na stanowiskach
pomiarowych znajdujących się na ul. Zdrojowej i w Parku Zdrojowym uzyskane wartości osiągnęły
górną granicę poziomu hałasu dopuszczanego przez normy. W czasie pomiarów, z uwagi na
korzystne warunki pogodowe, wielu kuracjuszy korzystało ze spacerów, co równieŜ znalazło odbicie
w zwiększonym poziomie rejestrowanych dźwięków, szczególnie w rejonie centralnym Parku
Zdrojowego czy Pijalni Wód Mineralnych. Zwykła rozmowa moŜe powodować wzrost ciśnienia
akustycznego nawet do 50 - 60 dB(A), z tego teŜ powodu nieco większe natęŜenie hałasu, a
szczególnie jego tła, obserwowano w miejscach duŜego nagromadzenia ruchu pieszego.
Wyraźnie zaznaczają się gorsze warunki klimatu akustycznego wzdłuŜ głównych ulic – Zdrojowa, Wojska
Polskiego, Parkowa. Pomiary natęŜenia dźwięku prowadzone przy ul. Wojska Polskiego w rejonie
skrzyŜowania z ul. Sprzymierzonych wskazują na natęŜenie dźwięku na poziomie 63dB(A), co moŜe
powodować przekroczenie poziomu hałasu 60 dB(A) w sąsiedztwie wszystkich obiektów połoŜonych
wzdłuŜ pierwszej linii zabudowy. DuŜe natęŜenie ruchu - około 200 samochodów na godzinę, znajduje
swoje odzwierciedlenie w zarejestrowanych wartościach i ma niekorzystny wpływ na przebywających w
sąsiedztwie ludzi. W okresie pomiarów obserwowano niewielki odsetek pojazdów cięŜarowych i
autobusów (poniŜej 10%). Maksymalne wartości równowaŜnego poziomu hałasu na tym terenie
przekraczają chwilami 70 dB(A), co zgodnie ze skalą zagroŜenia hałasem, opracowaną przez Państwowy
Zakład Higieny, stanowi bardzo duŜą uciąŜliwość dla otoczenia. DuŜy ruch pojazdów pociąga za sobą
pogorszenie stanu technicznego dróg w mieście, co powoduje wtórną emisję hałasu komunikacyjnego,
pochodzącego od drgań elementów pojazdów. Maksymalne zmierzone wartości hałasu są generowane
głównie przez samochody w złym stanie technicznym lub po tuningu.
W porze nocnej przy Placu Warszawy równowaŜy poziom dźwięku A kształtował się na poziomie 54
dB(A) przy natęŜeniu potoku pojazdów wynoszącym około 90 samochodów w ciągu godziny. W
porze nocnej średni dopuszczalny normami poziom hałasu zostały równieŜ przekroczony w punkcie
przy ul. Parkowej - 51 dB(A), w pozostałych punktach mierzone wartości zbliŜały się do górnej
granicy dopuszczalnych norm: 45-46 dB(A).
Tak jak wzdłuŜ ulic dominujący jest hałas komunikacyjny, tak na terenach leŜących poza ścisłym
centrum zauwaŜalny jest hałas komunalny związany z normalnym funkcjonowaniem uzdrowiska i
miasta. Pochodzi on z najróŜniejszych źródeł, czynnych okresowo albo przez całą dobę, generując
fale akustyczne o bardzo złoŜonej charakterystyce widmowej i róŜnym przebiegu w czasie. Na
większości obszaru nie powoduje przekroczenia dopuszczalnych norm równowaŜnego poziomu
dźwięku, ale jego wartości chwilowe mogą przekraczać 70 dB(A). Znaczna część dźwięków o duŜym
natęŜeniu jest generowana przez bardzo głośną muzykę odtwarzaną w kawiarniach, sanatoriach czy
Strona 48
teŜ samochodach. Kuracjusze przebywający w lokalach z głośną muzyka naraŜeni są na hałas
przekraczający często 65-70 dB(A).
Zestawienie wartości maksymalnych i minimalnych wykazuje, Ŝe poszczególne mierzone wartości
natęŜenia hałasu mieszczą się w szerokim przedziale od 38 dB(A) na Miejskiej Górze do 81 dB(A)
przy ul. Wojska Polskiego, w okolicy skrzyŜowania z ul. Sprzymierzonych.
Poziomu hałasu 60 dB(A), czyli znacznie przewyŜszający wartość normatywną, przekroczony był
tylko w punktach znajdujących się przy ul. Wojska Polskiego, a przekroczenie to trwało ponad 30%
czasu pomiaru. W pozostałych punktach znajdujących się w obrębie Parku Zdrojowego wartość 60
dB(A) notowana była przez zaledwie kilka procent czasu pomiaru. W ogóle nie odnotowano jej w
lesie na Miejskiej Górze i ul. Górskiej. Najlepsze warunki akustyczne były w Parku Leśnym, wzdłuŜ
ulicy Orzechowej oraz na terenach leŜących na wschód i południe od ul. Wojska Polskiego.
Średni równowaŜny poziom dźwięku obliczony dla terenu uzdrowiska, a szczególnie strefy A ochrony
uzdrowiskowej, z wyłączeniem wąskich pasów wzdłuŜ głównych ulic, nie przekracza dopuszczalnych
w tym zakresie norm.
Zgodnie ze skalą zagroŜenia hałasem komunikacyjnym opracowaną przez Państwowy Zakład
Higieny, która wykorzystuje równieŜ oceny subiektywne, teren większości uzdrowiska Duszniki-Zdrój
cechuje się małą uciąŜliwością hałasu (LAeq<52 dB).
4) Promieniowanie jonizujące i pola elektromagnetyczne;
Urządzenia nadawcze i ich systemy antenowe, wytwarzają i wypromieniowują do otoczenia energię
elektromagnetyczną, która mimo braku moŜliwości jonizacji cząsteczek (stąd nazwa promieniowanie
niejonizujące) moŜe wywołać w organizmach ludzkich przy wysokich natęŜeniach i niskich
częstotliwościach prądy elektryczne, dodatkowe w stosunku do prądów występujących w sposób
naturalny w ciele człowieka, oraz przy wysokich natęŜeniach i wysokich częstotliwościach tzw. „efekt
termiczny”. Efekt ten objawiający się podwyŜszeniem ciepłoty tkanek moŜe doprowadzić do zaburzeń
w reakcjach biochemicznych w komórkach.
Źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego oddziałujące na środowisko mogą
mieć charakter liniowy lub punktowy. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące występuje w
16
zakresie częstotliwości 1 Hz do 10 Hz. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie
mają źródła liniowe - linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wynoszącym 110 kV lub
wyŜszym oraz źródła punktowe - urządzenia emitujące elektromagnetyczne promieniowanie
niejonizujące w zakresie częstotliwości 0,1-300,000 MHz, do których naleŜą:
− urządzenia radionadawcze i telewizyjne, takie jak stacje bazowe telefonii komórkowej (STK),
− urządzenia elektroenergetyczne o napięciu znamionowym powyŜej 110 kV (np. stacje
transformatorowe).
Zagadnienia
ochrony
ludzi
i
środowiska
przed
niejonizującym
promieniowaniem
elektromagnetycznym są uregulowane przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa
budowlanego, prawa ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego i przepisami
sanitarnymi. W obowiązującym prawie polskim natęŜenie pola elektrycznego o wartości poniŜej 1
kV/m uwaŜane jest za całkowicie bezpieczne, nawet przy długotrwałym w nim przebywaniu.
Natomiast w polu o wartości powyŜej 10 kV/m - strefa ochronna pierwszego stopnia - przebywanie
ludzi jest zabronione. W strefie ochronnej drugiego stopnia - pole o natęŜeniu 1-10 kV/m przebywanie ludności jest dozwolone, jednakŜe nie wolno lokalizować budynków mieszkalnych,
szkół, szpitali itp. W Polsce nie istnieją przepisy ograniczające gospodarowanie oraz przebywanie
ludności w obszarach, w których występuje pole magnetyczne. NajwyŜsze dopuszczalne natęŜenie
pola magnetycznego na stanowiskach, na których praca trwa 8 godzin, określone przez Ministerstwo
Pracy, nie moŜe być większe niŜ 400 A/m (indukcja 0,5 mT).
Źródła promieniowania elektromagnetycznego znajdujące się na terenie gminy miejskiej DusznikiZdrój to przede wszystkim stacje bazowe telefonii komórkowej, które zlokalizowane są przy ul.
Sprzymierzonych, ul. Wojska Polskiego, ul. Zielonej, ul. Podgórskiej i w Zieleńcu. NaleŜy do nich
równieŜ Główny Punkt Zasilania zlokalizowany przy ul. Polnej (obiekty Zakładu Energetycznego
"Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku), do którego doprowadzona jest
linia energetyczna wysokiego napięcia
W odniesieniu do istniejącego otoczenia stacji bazowej telefonii cyfrowej GSM – 900 MHz w Zieleńcu
moŜna stwierdzić, Ŝe ludność nie będzie miała fizycznego dostępu do obszaru dla którego
Strona 49
przekroczony jest dopuszczalny poziom elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego.
Wynika z tego, Ŝe naraŜenie ludzi na działanie pól elektromagnetycznych ocenić moŜna jako
pomijalne. W zasięgu działania stacji nie występują obiekty, dla których radiolinie mogłyby stanowić
zagroŜenie. W przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej spowodowanej najczęściej brakiem zasilania
stacji bazowej lub poszczególnych anten nadawczych, stacja bazowa (lub jej części) nie będzie
stanowiła nadzwyczajnego zagroŜenia dla środowiska, co wynika z faktu, Ŝe przy braku zasilania
energetycznego, anteny nadawcze nie emitują do środowiska promieniowania elekromagnetycznego.
5) Geomorfologia terenu
Zgodnie z fizyczno – geograficznym podziałem Polski (J. Kondracki, 1994) omawiany obszar naleŜy do
makroregionu Sudety Środkowe (332.4 i 5) w zasięgu mezoregionu Gór Orlickich (332.52) i
mikroregionu ObniŜenia Dusznicko-Szczytnieńskiego, które na zachodzie ograniczają Wzgórza
Lewińskie, tworząc poprzeczną barierę pomiędzy Bystrzycą Dusznicką i ObniŜeniem Kudowy. Góry
Stołowe od południa opadają do ObniŜenia Dusznicko-Szczytnieńskiego, będącego mikroregionem i
najniŜej połoŜonym obszarem w zasięgu Gór Stołowych. W odróŜnieniu od Gór Stołowych obszar ten
jest zbudowany ze skał metamorficznych i magmowych, co powoduje zmianę charakteru rzeźby terenu.
Nie występują tu juŜ stoliwa skalne i charakterystyczne „ściany”, lecz nadal zróŜnicowanie rzeźby
terenu jest bardzo znaczne, z licznymi głębokimi dolinami i zdenudowanymi wzniesieniami
ostańcowymi.
Powierzchnia terenu obniŜa się ogólnie w kierunku Kudowy od wysokości 700-800 do 400-450 m. SW
część obszaru, w granicach Polski, naleŜy do mezoregionu Góry Orlickie (332.52). Jest to wąski pas
pomiędzy Bystrzycą Dusznicką i granicą państwową. Fragment tych gór na obszarze Polski w części
północnej jest rozcięty potokami spływającymi do ObniŜenia Kudowy, pozostała część naleŜy do zlewni
Bystrzycy Dusznickiej. W całości jest to wschodnie zbocze Gór Orlickich, z uwagi na budowę
geologiczną mało rozcięte potokami, dlatego długie i miejscami silnie nachylone zbocza są uznawane
za bardzo dobre tereny narciarskie. Koło Zieleńca na granicy znajduje się najwyŜszy szczyt całego
pasma Orlica (1084 m). Dolina Bystrzycy Dusznickiej osiąga wysokość zbliŜoną do wierzchowiny Gór
Bystrzyckich będącą pozostałością trzeciorzędowego zrównania.
Obszar ten ma skomplikowaną budowę geologiczną. W rejonie, metamorfik Gór Bystrzyckich i
Orlickich, w znacznej części przykryty jest przez młodsze, górnokredowe osady depresji śródsudeckiej.
Niewielkie znaczenie ma cienka pokrywa osadów czwartorzędowych. Osady czwartorzędowe są słabo
rozwinięte, a ich występowanie ogranicza się do niewielkich poziomów terasowych w dnie doliny
Bystrzycy Dusznickiej. Poglądy na temat wieku metamorficznych serii skalnych nie są jednoznaczne.
Rzeźba terenu w obrębie miasta Duszniki-Zdrój jest pochodzenia denudacyjnego i tektonicznego.
Głównym jej elementem jest słabo rozczłonkowany masyw krystaliczny, Gór Orlickich, o wyrównanej
wierzchowinie na wysokości około 1000 m n.p.m. i kopulastymi kulminacjami szczytów o wysokościach
względnych do 100 m. Do miasta Duszniki i zarazem Polski naleŜą tylko północne stoki Gór Orlickich,
stromo opadające do głęboko wciętej doliny Bystrzycy Dusznickiej. Równolegle do grzbietu głównego
Gór Orlickich przebiega niŜszy grzbiet ze spłaszczonymi powierzchniami zrównań na wysokościach
około 700-900 m n.p.m.
Krajobraz naturalny obszaru opracowania ma charakter podgórski, choć deniwelacje terenu są tu duŜe.
Zbocza dolin przechodzą w strome, kopulaste wzgórza, których kulminacje osiągają 560 - 775 m
n.p.m.(Wzgórze Rozalii - 560 m, Ceglana Góra - 611 m, Miejska Góra - 607 m, Ptasia Góra – 745 m,
Ołtarz - 650 m, Stołek 761 m, Koniuch - 775 m). Odmienny górski charakter krajobrazu dominuje na
całości obszaru gminy powyŜej uzdrowiska. Jest to obszar o szczególnych walorach krajobrazowych.
Zalesione pasmo Gór Orlickich tworzy wyrównaną powierzchnię szczytową wzdłuŜ granicy państwa,
ponad którą górują szczyty przekraczające wysokość względną 1000 m n.p.m. (Šerlich - 1025 m,
Zielony Garb - 1026 m, Orlica 1084 m). PoniŜej w rejonie Zieleńca, Podgórza i Granicznej doliny
górskich dopływów Bystrzycy Dusznickiej rozczłonkowują powierzchnię stokową gór na pojedyncze
grzbiety (Przyjacielska Kopa - 737 m, Sołtysia Kopa - 895 m, Mylna -879 m, Borsuk - 843 m, Chybna 775 m, Gajowa - 701 m, Jeleń - 801 m).
Wschodnią granicę miasta wyznacza dolina Bystrzycy Dusznickiej. płynie ona głęboko wciosaną doliną,
która stanowi naturalną granicę pomiędzy pasmem gór Orlickich i Bystrzyckich. W tym zespole
zachował się w pełni naturalny, górski krajobraz. Źródła rzeki znajdują się pod szczytem Serlicha, i
tworzy jej zgrupowanie kilku wypływów o duŜych przepływach. Prawdopodobnie związane jest to z
występowaniem w tym rejonie strefy kontaktowej pomiędzy mocno uszczelinionymi skałami
metamorficznymi i utworami górnokredowymi w postaci nieprzepuszczalnych margli ilastych i
Strona 50
mułowców. Dolina Bystrzycy ma charakter głębokiej doliny wciosowej, rozcinającej osady
górnokredowe, a w wielu miejscach rozcinających takŜe podległe podłoŜe krystaliczne. PowyŜej doliny
Bystrzycy, na wschód, znajduje się Torfowisko pod Zieleńcem, dodatkowo zasilające tę rzekę w wodę.
Na wschodnich zboczach doliny, zbudowanych ze skał osadowych, pokrytych zwietrzeliną ilastą,
dochodzi do rozwoju płytkich ruchów masowych. Szczególnie intensywnie wystąpiły one po ulewnych
deszczach w latach 1997-1998. Mała szerokość doliny i duŜa dostawa wody z okolicznych masywów
górskich były przyczyną powodzi, w 1998 roku, która wyrządziła powaŜne szkody w infrastrukturze
technicznej w Dusznikach-Zdroju.
Góry Bystrzyckie wkraczają na obszar miasta w części północno-wschodniej. Jest to część
zalesionego, kopulastego kompleksu górskiego z kulminacjami Ptasia Góra (745 m n.p.m.) i Nawojowa
(675 m n.p.m.).
Obecność grzbietu drugorzędnego jest związana z tektoniką blokową tego obszaru w okresie
waryscyjskich, a zwłaszcza alpejskich ruchów górotwórczych na przełomie kredy i trzeciorzędu i w
samym trzeciorzędzie. Stoki Gór Orlickich o ekspozycji północnowschodniej są częściowo wylesione, a
spowodowane jest to obecnością na tych terenach, jednego z większych w Sudetach, ośrodka
narciarskiego. W okolicach wzniesienia Jeleń oraz pod szczytem Orlicy, występują soczewy
prekambryjskich wapieni krystalicznych, w których rozwinęły się na niewielką skalę procesy krasowe
(Złota Sztolnia).
Samo centrum miasta rozlokowało się w dnie ObniŜenia Dusznickiego, którego pochodzenie jest
związane z tektoniką. Płaskie na ogół dno ObniŜenia zbudowane jest z kredowych margli i piaskowców.
ObniŜenie jest rozczłonkowane doliną Bystrzycy Dusznickiej i jej dopływów. Z dna ObniŜenia wyrastają
niewielkie wzniesienia (Karwiec, Ceglana), zbudowane ze skał górnokredowych, mające charakter
rzeźby krawędziowej o asymetrycznych grzbietach.
6) Warunki klimatyczne
Według podziału rolniczo-klimatycznego Polski R. Gumińskiego (1948) obszar opracowania naleŜy
do dzielnicy sudeckiej. Średnia roczna temperatura powietrza w strefach obniŜeń dolinnych wynosi
6,2°C. Najcieplejszym miesi ącem jest lipiec ze średnią dobową temperaturą powietrza 15,4°C,
najzimniejszym styczeń (-3,4°C). Średnia temperatura powietrza w godzinach okołopołudniowych (12
UTC) wynosi 8,8°C, a w sierpniu wynosi ona 19,0°C. Średnia roczna temperatura powietrza w
Górach Stołowych, Bystrzyckich i Orlickich obniŜa się do 4-5°C.
Czas zalegania pokrywy śnieŜnej wynosi - 90-100 dni, a w najwyŜszych częściach gór nawet dłuŜej.
Średnia roczna suma opadów atmosferycznych kształtuje się na poziomie 807 mm, przy czynm
występuje istotna róŜnica pomiędzy ilością opadów w rejonie Zieleńca (większa ilość) i Dusznik
(mniejsza ilość). Maksymalna suma miesięczna (ponad 100 mm) przypada na miesiące czerwiec i
lipiec, natomiast minimalna (poniŜej 50 mm) na miesiące styczeń, luty i marzec - choć w Zieleńcu jest
osiągane dopiero w kwietniu.
Klimat obszaru, do którego naleŜy gmina Duszniki-Zdrój, zaliczany jest do strefy przejściowej i
objęty jest wpływami Atlantyku i kontynentu Euroazjatyckiego. Kształtowany jest przez masy
powietrza napływające znad Atlantyku, Skandynawii i północno-wschodniej Europy, rzadziej znad
Azorów, północnej Afryki i południowej Europy, ma charakter górski, dość znacznie odbiegający od
klimatu NiŜu Polskiego. Charakteryzuje się niŜszymi temperaturami średnimi, większą ilością
opadów, dłuŜszym okresem z trwałą pokrywą śnieŜną, a takŜe nieco inną róŜą wiatrów. Sudety
pozostają w strefie oddziaływania róŜnych mas powietrza atmosferycznego - polarnego,
arktycznego, umiarkowanie kontynentalnego, podzwrotnikowego i z wyŜszych warstw atmosfery.
Jest to jeden z najchłodniejszych i najbardziej wilgotnych regionów Polski, w którym lato jest
wilgotne i niezbyt upalne, a zima - sucha, bez większych mrozów. Rozkład temperatury jest ściśle
związany z wysokością (co 100 m spadek o 0.5°C). Podobnie jak temperatur a, opad zmienia się z
wysokością.
Duszniki-Zdrój są usytuowane w regionie bioklimatycznym VI “podgórskim i górskim”. Jest to
uzdrowisko górskie zboczowe, o typie bioklimatu silnie bodźcowym, okresowo umiarkowanie
bodźcowym. Określenie „bodźcowy” oznacza występowanie wyłącznie skrajnych stanów
pogodowych. Klimat ten charakteryzuje się duŜą ilością opadów, niezbyt upalnymi latami, dość
ostrymi zimami, występowaniem porywistych wiatrów południowych oraz duŜymi skokami
temperatury.
Strona 51
róŜa wiatrów dla Dusznik-Zdroju (roczna)
róŜa wiatrów dla Dusznik-Zdroju (letnia)
róŜa wiatrów dla Dusznik-Zdroju (zimowa)
Prędkość wiatru wykazuje na pewne zróŜnicowanie w przebiegu rocznym. Specyficzną cechą klimatu
Dusznik jest częste występowanie okresów bezwietrznych. W okolicach Dusznik-Zdroju notuje się
średnio jedynie 17 dni z wiatrem silnym, najczęściej zimą, po 2 dni w listopadzie, grudniu i styczniu.
Dni ze średnią prędkością wiatru powyŜej 8 pojawiają się bardzo rzadko - średnio notuje się półtora
dnia z całodobowym wiatrem silnym w roku. Na całym obszarze przewaŜają wiatry o średnich
prędkościach 3,5-5, m*s-1 na większości obszaru, a jedynie w Górach Bystrzyckich zwiększających
się do 5,0-7,5 m*s-1, a nawet do 7,5-10,0 m*s-1. W ciągu roku dominuje wiatr południowo-zachodni,
który jest zgodny z kierunkiem osi doliny Bystrzycy Dusznickiej. Najmniejszą częstotliwość wykazują
wiatry wiejące prostopadle do osi doliny. Ponadto obserwuje się lokalne wiatry (zwłaszcza wieczorem
i nocą) spowodowane nierównomiernym nagrzewaniem zboczy gór i dna doliny. Ciepłe powietrze
unosi się w dzień ku górze aby później ustąpić miejsca zimnemu i cięŜkiemu, spływającemu ku
dolinie ze znaczną prędkością. Zjawisko to sprzyja wzrostowi zawartości ozonu w powietrzu, co
obserwowane jest szczególnie w godzinach 6 - 8 i 17 - 19. DuŜy udział cisz i przewaga wiatrów
słabych stwarzają niekorzystne warunki dla przewietrzania doliny, w której połoŜone są Duszniki, a
więc takŜe dla rozcieńczenia w powietrzu emitowanych tam zanieczyszczeń.
Klimat i bioklimat Dusznik-Zdroju cechuje się właściwościami leczniczymi i profilaktycznymi, które
mogą być wykorzystywane w leczeniu klimatycznym chorób reumatologicznych, ortopedycznych,
laryngologicznych i kardiologicznych. Klimat Dusznik-Zdroju uzyskał świadectwo potwierdzające jego
właściwości lecznicze, wydane przez organ do tego upowaŜniony, to jest Instytut Geografii i
Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z siedzibą
w Warszawie. „Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu” wydano w dniu 27 sierpnia
2008r., wraz z opracowaniem „Właściwości lecznicze klimatu Uzdrowiska Duszniki-Zdrój”.
2.
Kierunki
1) Niezbędne jest ustalenie miejsc waŜnych z punktu widzenia migracji zwierząt czy występowania
roślin i zaprojektowanie miejsc budowy przepustów lub estakad.
2) Wymagane są działania polegające na utrzymaniu jakości powietrza w strefie na tym samym lub
lepszym poziomie.
3) Przez obszar gminy przebiega linia kolejowa relacji Kudowa Zdrój - Kłodzko. Aby poprawić warunki
Ŝycia mieszkańców, naleŜałoby zmniejszyć uciąŜliwość wywołaną ruchem drogowym, poprzez
budowę odcinka autostrady Wrocław - Praga, segregację ruchu pieszego i kołowego, izolację
zabudowy.
4) W celu zmniejszenia emisji konieczna jest poprawa standardu sieci drogowych, zapewnienie
przejezdności w kaŜdych warunkach atmosferycznych drogi wojewódzkiej powiatowej.
5) Dla terenów, w których dopuszczalne normy hałasu zostały przekroczone (dotyczy to obszarów
leŜących wzdłuŜ głównych ulic) zalecane są działania w zakresie:
a) ograniczenia emisji akustycznej podstawowych źródeł hałasu, głównie komunikacji
samochodowej a w szczególności samochodów cięŜarowych (dotyczy to głównie ulicy Wojska
Polskiego, Zdrojowej i Parkowej);
b) poprawy stanu technicznego dróg okalających Park Zdrojowy;
c) wprowadzenie ograniczeń transportowo-komunikacyjnych na niektórych ulicach w części
uzdrowiskowej, oraz ograniczenia prędkości ruchu w tym rejonie, co moŜe przyczynić się do
pewnego złagodzenia zagroŜenia hałasem;
Strona 52
d) zastosowania ekranów akustycznych na najbardziej naraŜonych na hałas odcinkach dróg
moŜna (szczególnie tzw. „zielonych ekranów”, które będą tłumić hałas, ale równieŜ poprawią
estetykę zieleni miejskiej);
6) Władze gminy mają na uwadze takŜe powyŜsze wskazania. Stosownie do zapisów Planu
Zamierzeń Inwestycyjnych na lata 2007-2010 (uchwała nr VI/28/07 z dnia 23 lutego 2007 roku
Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju) zadanie nr 12 na lata 2008-2009 obejmuje modernizację
ulicy Zdrojowej. Inwestycja ta wpłynie znacząco na poprawę komunikacji i bezpieczeństwa
ruchu a takŜe usprawni funkcjonowanie uzdrowiska, bowiem poprawa nawierzchni drogi będzie
miała bezpośrednie przełoŜenie na zmniejszenie się hałasu komunikacyjnego.
7) Podstawowe kierunki z zakresu ochrony środowiska w oczywisty sposób muszą się wiązać z
ochroną walorów krajobrazowo-przyrodniczych oraz uzdrowiskowych miasta:
a) kaŜdy teren, na którym moŜe dojść do zanieczyszczenia powierzchni substancjami
szkodliwymi dla środowiska wodnego (ropopochodnymi lub innymi substancjami
chemicznymi) a w szczególności tereny dróg, parkingów i placów manewrowych, naleŜy
utwardzić i skanalizować, a zanieczyszczenia winny być zneutralizowane zgodnie z
przepisami odrębnymi;
b) w granicach obszaru miasta ustala się zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze
znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko z zastrzeŜeniami określonymi w rozdziale II-1.1. Przeznaczenie
i zagospodarowanie terenu (ust. 3. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz
uŜytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy pkt 2 i 3);
c) poprzez zapewnienie klimatu akustycznego zgodnie z wymogami przepisów
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826);
d) poprzez zapewnienie restrykcyjnej realizacji wymogów ustawy o lecznictwie
uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach
uzdrowiskowych.
II-3.4.
1.
Ochrona przyrody
Uwarunkowania
Zgodnie z przepisami art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z
2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.), formami ochrony przyrody są:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
parki narodowe;
rezerwaty przyrody;
parki krajobrazowe;
obszary chronionego krajobrazu;
obszary Natura 2000;
pomniki przyrody;
stanowiska dokumentacyjne;
uŜytki ekologiczne;
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój oraz w bezpośrednim sąsiedztwie ustanowiono następujące
formy ochrony przyrody:
1) Parki Narodowe
Zgodnie z treścią art. 8 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, park narodowy obejmuje
obszar wyróŜniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi,
kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała
przyroda oraz walory krajobrazowe.
Park narodowy tworzy się w celu zachowania róŜnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników
przyrody nieoŜywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników
przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub
siedlisk grzybów.
Strona 53
Zgodnie z art. 10 cytowanej wyŜej ustawy, utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub
likwidacja następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, a zgodnie z art. 11, na obszarach
graniczących z parkiem narodowym wyznacza się otulinę parku narodowego. W otulinie moŜe być
utworzona strefa ochronna zwierząt łownych ze względu na potrzebę ochrony zwierząt w parku
narodowym. Strefa ochronna zwierząt łownych ustanawiana przez jest ministra właściwego do spraw
środowiska, w drodze rozporządzenia i nie podlega włączeniu w granice obwodów łowieckich.
Obszar miasta Dusznik-Zdroju znajduje się w zasięgu otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych (tereny
połoŜone po północnej stronie drogi krajowej nr 8). Całkowita powierzchnia otuliny wynosi 10 575 ha.
Park Narodowy Gór Stołowych ostał utworzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 września
1993 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 88, poz. 407), przekształcając Stołowogórski Park Krajobrazowy.
Podstawą prawną działania Parku są:
−
ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
−
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 r. w sprawie utworzenia Parku Narodowego
Gór Stołowych (Dz. U. Nr 88, poz. 407);
−
zarządzenie nr 40 Ministra Środowiska z dnia 30 maja 2005 r. w sprawie nadania statutu Parku
Narodowego Gór Stołowych;
−
zarządzenie nr 85 Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2005 r. zmieniające zarządzenia w sprawie
nadania statutu Parku Narodowego Gór Stołowych;
−
zarządzenie nr 44 Ministra Środowiska z dnia 26 czerwca 2009 r. zmieniające zarządzenie w sprawie
nadania statutu Parku Narodowego Gór Stołowych PNGS;
−
zarządzenie Dyrektora Parku Narodowego Gór Stołowych nr 8/2005 z dnia 30 czerwca 2005 r. w
sprawie struktury organizacyjnej i regulaminu pracy dyrekcji Parku Narodowego Gór Stołowych.
Park Narodowy Gór Stołowych jest połoŜony na terenie Sudetów Środkowych na płn.- zach. Ziemi
Kłodzkiej, przy granicy polsko-czeskiej. Górami Stołowymi nazywana jest znajdująca się na terytorium
Polski pd.- zach. część rozległej, piaskowcowej płyty wypełniającej nieckę śródsudecką, pomiędzy
Karkonoszami a Górami Bystrzyckimi i Orlickimi. Czeski jej fragment nosi nazwę Broumovska Vrchovina i
równieŜ objęty jest ochroną (CHKO -Broumovsko).Park Narodowy Gór Stołowych jest dziewiętnastym w
kolejności Parkiem Narodowym utworzonym w trosce o ochronę przyrody nieoŜywionej w 1993 r.
Góry Stołowe zamykają od północnego- zachodu Kotlinę Kłodzką, ciągnąc się na długości 17 km w
kierunku południowo- wschodnim: od granicy polsko- czeskiej po przełomową dolinę Bystrzycy
Dusznickiej w okolicy Polanicy Zdroju. Stanowią one fragment rozległego (45 km długości), wyraźnie
wyodrębnionego pasma górskiego, zaliczanego do Sudetów Środkowych. Znaczna część partii północnozachodniej znajduje się na terytorium Republiki Czeskiej, gdzie nosi nazwę WyŜyny Broumowskiej
(Broumovska Vrchovina). Pasmo to przechodzi ponownie na teren Polski w postaci, wznoszących się na
południe od Mieroszowa nad doliną Zadrnej, Zaworów.
Park Narodowy Gór Stołowych o powierzchni 6340 ha obejmuje wierzchowinowe i centralne partie Gór
Stołowych oraz północno- zachodnią część Wzgórz Lewińskich. Na północnym zachodzie Park sąsiaduje
z czeskim parkiem krajobrazowym CHKO Broumovsko. Od południa i północnego wschodu obszar Parku
wyznacza linia ściany lasu biegnąca u podnóŜy Gór Stołowych i północno- zachodniego fragmentu
Wzgórz Lewińskich. Ma on kształt trójkąta, który wyznacza granica państwa i prowadzące od niej
międzynarodowe szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 8 (E 67) i droga wojewódzka nr 388, zbiegające
się w Polanicy Zdroju. Park Narodowy Gór Stołowych przecina niezwykle malownicza, o kaŜdej porze
roku, Szosa Stu Zakrętów. Droga ta stanowi główną arterię komunikacyjną Parku. Przełamując się przez
Góry Stołowe łączy leŜące po przeciwnych stronach masywu miasta: Kudowę Zdrój i Radków. Park
2
Narodowy Gór Stołowych zajmuje obszar ok. 63 km wierzchowinowej ich partii z najwyŜszymi
wzniesieniami; Szczeliniec Wielki (919 m npm) i Skalniak (915 m n.p.m). W otulinie Parku znajdują się
popularne uzdrowiska : Polanica Zdrój, Duszniki-Zdrój i Kudowa Zdrój.
W rozległych, zwartych kompleksach leśnych na terenie Parku Narodowego pospolicie występuje jeleń, dzik,
sarna, lis, wiewiórka (czarnej i rudej odmiany) oraz drobne gryzonie. Trudniejsze do zauwaŜenia - głównie ze
względu na nocny tryb Ŝycia - są naleŜące do łasicowatych: borsuk, kuna leśna, tchórz, łasica i gronostaj. Ze
ssaków owadoŜernych częsty jest jeŜ, a rzadkie ryjówka malutka i typowa dla obszarów górskich ryjówka górska.
W charakterystycznym dla Gór Stołowych środowisku spękań i szczelin skał piaskowcowych bytują nietoperze.
Cennym elementem fauny ssaków są małe wiewiórkopodobne nocne zwierzęta, zamieszkujące głównie
Strona 54
fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica, bardzo rzadka popielica oraz koszatka. Na polsko-czeskiej
granicy swoją ostoję ma muflon - sprowadzony z Korsyki i aklimatyzowany w Sudetach gatunek górskiej owcy.
2) Rezerwaty przyrody
Zgodnie z treścią art. 13 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Rezerwat przyrody
obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska
przyrodnicze, a takŜe siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody
nieoŜywionej, wyróŜniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub
walorami krajobrazowymi.
Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody moŜe być wyznaczona otulina.
Uznanie za rezerwat przyrody następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia
regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Bezpośrednio na omawianym obszarze nie ustanowiono form ochrony w postaci rezerwatu przyrody.
NajbliŜszy Rezerwat Przyrody Torfowisko pod Zieleńcem zlokalizowany jest na terenie gminy Szczytna,
na wschód od Drogi Dusznickiej. Torfowisko tworzą dwie misy: "Topielisko" i "Czarne Bagno", przy czym
rezerwat przyrody obejmuje Topielisko i tylko fragment Czarnego Bagna, częściowo zamarłego wskutek
drenowania (Czarne Bagno połoŜone jest w odległości ok. 200 m na wschód od granicy gminy miejskiej
Duszniki-Zdrój a Topielisko w odległości ok. 500 m).
Rezerwat został utworzony w 1954r. zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego (Monitor
Polski z 1954 r., Nr 22, Poz. 358), dla ochrony torfowiska wysokiego (z brzozą karłowatą Betula Nana).
Ze względu na urokliwość krajobrazu miejsce to ma charakter uroczyska. Urokliwość tego miejsca
doceniono juŜ w 1919 r., gdy utworzono tu, jeden z pierwszych w Niemczech, rezerwat przyrody o
obszarze 85 ha. W okresie międzywojennym poszerzono go do 218 ha, budując przy okazji drewniane
pomosty i wieŜe widokowe a w 1954 r. rezerwat zmniejszono do 156,8 ha
Torfowisko połoŜone jest na zachodnim zboczu Bieśca na wysokości 760 m n.p.m.. MiąŜszość torfu przekracza
miejscami 8 m. PodłoŜe torfowiska tworzą nieprzepuszczalne skały: margle i piaskowce usadowione na
gnejsach, ukształtowanie terenu jest niemal poziome, a obszar torfowiska leŜy dokładnie na wododziale
pomiędzy zlewiskiem Morza Bałtyckiego i Północnego, obszar jest częściowo bezodpływowy. Z okolic torfowiska
wypływają źródliskowe potoki Dzikiej Orlicy. Przepływające przez rezerwat strumienie mają wodę zabarwioną na
ciemnoczerwony kolor. Związane jest to z wypłukiwaniem z torfowiska kwasów humusowych. Mimo to woda
nadaje się do picia. Woda w potokach rezerwatu ma kwaśny odczyn, jej pH wynosi 3,8-4,0. Torfowisko jest
zasilane wyłącznie wodą z opadów atmosferycznych i naleŜy do największych torfowisk w Sudetach. Istnieją
przypuszczenia, Ŝe torfowisko jest reliktem epoki lodowcowej, a jego wiek oszacowano na 7600 lat.
Zespół obecnej roślinności powstał w okresie polodowcowym. Rosnący dookoła bór świerkowy nadaje okolicy
surowy wygląd, podobny do subarktycznego (tundra arktyczna, tajga syberyjska). Cechą charakterystyczną
torfowisk wysokich jest występowanie dwu zespołów roślinnych, tworzących na powierzchni mozaikę. Jeden z
nich zajmuje tzw. kępy, a drugi występujące między kępami dolinki. Kępy tego torfowiska budują głównie mchy
torfowe. Flora rezerwatu w obrębie torfowiska, liczy kilkadziesiąt taksonów roślin naczyniowych, charakteryzuje
się ciekawą listą florystyczną. Najciekawsze gatunki, które występują to wiele gatunków mchów i torfowców
(Sphagnum), brzoza karłowata (Betula nana) mająca jedno z trzech stanowisk w Polsce, sosna błotna (Pinus
uliginosus) - jedno z ośmiu stanowisk w Polsce, Ŝurawina błotna (Oxycoccus palustris), borówka bagienna
(Vaccinium uliginosum), bagno zwyczajne (Ledum palustre), turzyce (Carex spp.) - wiele gatunków, bagnica
torfowa (Scheuzeria palustris), baŜyna czarna (Empetrum nigrum), wełnianka pochwowata (Eriophorum
vaginatum), borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea). Z roślin owadoŜernych ma stanowiska rosiczka
okrągłolistna (Drosera rotundifolia) i rosiczka długolistna (Drosera anglica).
Z entomofauny na terenie rezerwatu mają swoje stanowiska głównie motyle i waŜki. Z waŜniejszych motyli
występują: gatunki minujące liście bagna zwyczajnego Stigmella lediella i Lyonetia ledi (równieŜ na tej roślinie
Ŝeruje gąsienica gatunku Syngrapha inerrogationis ) oraz Ŝerujące na borówce bagiennej i Ŝurawinie błotnej tj.
modraszek bagniczek (Vaciniina optilete) i Anarta cordigera. Na terenie rezerwatu występuje teŜ monofag
szlaczkoń torfowiec (Colias palaeno), którego gąsienica Ŝywi się jedynie liśćmi Ŝurawiny błotnej. Szlaczkoń
torfowiec to okazały motyl dzienny z rodziny bielinkowatych zagroŜony wymarciem, umieszczony w Polskiej
Czerwonej Księdze. Wszystkie gatunki motyli są ściśle związane z torfowiskami wysokimi Oxycocco Sphagnetea
(niekiedy torfowiskami przejściowymi) i borami bagiennymi Vaccinio uliginosi - pinetum, podobnie jak ich rośliny
Ŝywicielskie. Z waŜek występują: Ŝagnica torfowcowa Aeshna subarctica elisabetae, miedziopierś górska
Somatochlora alpestris, miedziopierś północna Somatochlora arctica. Wszystkie te gatunki są ściśle związane z
wodami torfowiskowymi i środowiskami sfagnowymi, są umieszczone na krajowej czerwonej liście zwierząt, zaś
Strona 55
miedziopierś górską Somatochlora alpestris i miedziopierś północną Somatochlora arctica zamieszczono w
.
Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt - Bezkręgowce
Z ptaków na terenie rezerwatu gnieździ się: cietrzew (Lyrurus tetrix), głuszec (Tetrao urogallus),
świergotek łąkowy (Anthus pratensis), bocian czarny (Ciconia nigra). Cietrzew i głuszec, jako zagroŜone
wymarciem na terenie kraju, umieszczone są w Polskiej Czerwonej Księdze.
Na terenie rezerwatu (wzdłuŜ zielonego szlaku turystycznego prowadzącego z Zieleńca do Planicy Zdroju)
znajduje się ścieŜka przyrodnicza prezentująca na tablicach przyrodę torfowiska, proces powstawania torfu i
inne przydatne informacje. Przy głównej grobli znajduje się nowa drewniana wieŜa widokowa, z której
rozciągają się ograniczone widoki, głównie na północną część kompleksu ("Topieliska").
3) Obszary chronionego Krajobrazu
Zgodnie z treścią art. 23 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Obszar chronionego
krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróŜniający się krajobraz o zróŜnicowanych
ekosystemach, wartościowe ze względu na moŜliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i
wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych.
Wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu następuje w drodze uchwały sejmiku województwa.
Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich utworzono 28 października 1981 r., na
mocy Uchwały Nr 35/81 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Wałbrzychu (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej
Rady Narodowej w Wałbrzychu z dnia 9 listopada 1981 r., Nr 5, poz. 46).
Aktualną podstawą prawną dla utworzenia i funkcjonowania obszaru jest Rozporządzenie Wojewody
Dolnośląskiego Nr 4 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry
Bystrzyckie i Orlickie (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2008 r. Nr 53, poz. 715)
Obszar chronionego krajobrazu o powierzchni 22 500 ha obejmuje swym zasięgiem główne grzbiety górskie
dwóch pasm Sudetów Środkowych: Góry Bystrzyckie w całości oraz połoŜoną na terytorium Polski północnowschodnią część Gór Orlickich, wraz ze znajdującymi się w ich obrębie: rezerwatami przyrody, utworami
geologicznymi, korytarzami ekologicznymi oraz wartościowymi krajobrazowo terenami o róŜnych ekosystemach.
Obszar obejmuje dwa pasma górskie, Góry Bystrzyckie i Orlickie połoŜone względem siebie równolegle i
oddzielone Doliną Orlicy. Grzbiety górskie w kilku miejscach poprzecinane są przełęczami, a zbocza ponacinane
licznymi dolinami górskich potoków, co spowodowało fragmentaryczne wykształcenie się roślinności
charakterystycznej dla regla górnego. Obszar obejmuje głównie tereny leśne, obrzeŜa, a takŜe łąki górskie,
torfowiska, doliny i bliźniaczyska.
Na terenie obszaru występują pomniki przyrody oŜywionej i nieoŜywionej oraz ich skupiska, chronione ze
względu na szczególne wartości naukowe, kulturowe, historyczno-pamiątkowe i krajobrazowe,
odznaczające się indywidualnymi cechami, które wyróŜniane są wśród innych utworów. W szczególności
są to stare drzewa i krzewy, źródła, wodospady, skałki, jary, głazy, doliny potoków górskich, formy
zjawiska krasowe oraz urwiska skalne.
W czeskiej części Gór Orlickich w 1969 r. utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu Orlické hory (czes.
Chráněna krajinná oblast Orlické hory, CHKO Orlické hory), który obejmuje powierzchnię 204 km².
Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich stanowi naturalną otulinę Parku
Narodowego Gór Stołowych.
4) Obszary Natura 2000
Zgodnie z treścią art. 25 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Sieć obszarów Natura
2000 obejmuje:
−
obszary specjalnej ochrony ptaków;
−
specjalne obszary ochrony siedlisk;
− obszary mające znaczenie dla Wspólnoty.
Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa
(Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz
gatunków, które uwaŜa się za cenne i zagroŜone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz
zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację
kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów.
Strona 56
Obszar gminy miejskiej Duszniki-Zdrój znajduje się w zasięgu następujących obszarów, naleŜących do sieci
Natura 2000:
a) obszar specjalnej ochrony ptaków: PLB020006 Góry Stołowe;
Obszar specjalnej ochrony ptaków o powierzchni 19816.7 ha połoŜony jest w środkowej części pasma
Sudetów, w południowo-wschodniej części pasma Pasmo Gór Stołowych (jedynych w Polsce gór o
budowie płytowej). W jego centrum znajduje się Park Narodowy Gór Stołowych.
Rozległe powierzchnie szczytowe Gór Stołowych zwane wierzchowinami lub stoliwami urozmaicone są
licznymi głębokimi szczelinami o pionowych ścianach, bramy skalne, mosty, tunele i labirynty, a takŜe formy
przypominające postaci ludzi, zwierząt, grzyby i maczugi. Obszar waŜny dla zachowania bioróŜnorodności,
gdyŜ specyficzne podłoŜe sprzyja występowaniu cennej mozaiki siedlisk leśnych, naskalnych i murawowych.
Występuje tu aŜ 16 cennych w skali europejskiej siedlisk, m.in. torfowiska alkaliczne, torfowiska wysokie,
murawy kserotermiczne ze stanowiskami storczyków, górskie łąki konietlicowe i wapienne ściany skalne.
Wśród licznych gatunków zwierząt chronionych spotkać moŜna tu waŜne z europejskiego punktu
widzenia - wydrę i 3 gatunki nietoperzy, traszkę grzebieniastą, 2 gatunki ryb - minoga strumieniowego
i głowacza białopłetwego oraz ślimaka: poczwarówkę zwęŜoną.
Królestwo roślin chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej reprezentuje goryczuszka czeska.
Lasy zajmują ok. 65% powierzchni obszaru, a w kotlinach podgórskich charakterystyczne są duŜe
połacie łąk górskich o półnaturalnym charakterze. Obszar bardzo istotny dla ochrony ptaków występuje tu 16 gatunków z Załącznika Nr I Dyrektywy Ptasiej. Góry Stołowe są jedną z
najwaŜniejszych w Polsce ostoi bociana czarnego, puchacza, sóweczki i dzięcioła zielonosiwego.
Licznie występują tu takŜe derkacze.
b) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020060 Góry Orlickie i Bystrzyckie.
Obszar posiada powierzchnię 2798.1 ha i leŜy na wysokości 457 - 1081 m n.p.m. i obejmuje wschodnie i
północno-wschodnie zbocza Gór Orlickich zbudowane z prekambryjskich skał metamorficznych (głównie
łupki łyszczykowe i gnejsy z soczewami wapiennymi. W wapieniach rozwinęły się zjawiska krasowe: jaskinie
(Złota Sztolnia) oraz ponory i wywierzyska (w dolinach Białego i Wapiennego Potoku). Ekspozycja stoków
zaostrza topoklimat gór - w Zieleńcu średnia temperatura w roku wynosi 4,4 °C, a opady - 1321 mm rocznie.
Okres wegetacyjny trwa poniŜej 28 tygodni. Góry są waŜnym wododziałem, który rozdziela zlewisko Morza
Północnego (rzeka Bystra) od zlewiska Morza Bałtyckiego (dopływy Bystrzycy Dusznickiej i Nysy Kłodzkiej).
W dolinie górnej Bystrzycy Dusznickiej, miejscami o charakterze przełomowym (Smocze Gardło powyŜej
Dusznik Zdroju) występuje wiele cennych stanowisk flory wraz z siedliskami priorytetowymi. W obszarach
źródliskowych potoków występują torfowiska niskie, na zboczach gór powstały torfowiska węglanowe. Tereny
rolnicze zajmują 22,00 % powierzchni obszaru.
Lasy zajmują 64%, powierzchni obszaru w tym: lasy iglaste (głównie las świerkowy) - 34,00 %, lasy
liściaste - 5,00 % (między Dusznikami a Zieleńcem znajduje się najlepiej zachowany w Sudetach
Środkowych kompleks Ŝyznych i ziołoroślowych lasów bukowych, lokalnie występują naturalne
jaworzyny miesiącznicowe i podgórskie łęgi jesionowe), łąki i pastwiska - 6,00 % (wilgotne i świeŜe
łąki górskie), a tereny luźno zabudowane - 1,00 %
Szata roślinna gór została silnie przekształcona przez człowieka, tym nie mniej tworzy mozaikę
siedlisk leśnych, naskalnych i łąkowych. Stwierdzono tu 15 rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy
Siedliskowej (w tym 4 priorytetowe) oraz kilkadziesiąt zagroŜonych gatunków flory oraz gatunki
prawnie chronione w Polsce lub znajdujące się na regionalnej Czerwonej Liście. 7 gatunków
wymienionych w II załączniku Dyrektywy Siedliskowej. Szczególnie istotnym walorem jest największa
obecnie znana w Polsce populacja goryczuszki czeskiej.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia
rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. z 2001 r., Nr 92, poz. 1029), na
obszarze Dusznik-Zdroju udokumentowano występowanie następujących rodzajów siedlisk
przyrodniczych podlegających ochronie:
39 - murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea)
40 - murawy bliźniaczkowe (Nardetalia)
42 - wysokogórskie ziołorośla i zarośla liściaste (Adenostylion alliariae)
45 - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie (Cirsio-Poligonetum, Trollio-Polygonetum,
Cirsietum Rivularis)
Strona 57
46 - niŜowe i górskie łąki uŜytkowane ekstensywnie (Arrhenatheretum medioeuropaeum,
Gladiolo-Agrostietum, Anthyllidi-Trifolietum montani)
47 - górskie łąki konietlicowe uŜytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion)
52 - źródliska (Montio-Cardamintea)
53 - torfowiska alkaliczne (Caridon davallianae, część Caricion fuscae, Molinietalia i Phragmitetalia)
61 - jaskinie nieudostępnione do zwiedzania
62 - kwaśne buczyny górskie (Luzulo nemorosae-Fagetum)
64 - Ŝyzne buczyny górskie (Dentario enneaphylldis-Fagetum, Dentario glanutosae-Fagetum)
71 - jaworzyna górska z miesięcznicą trwałą (Lunario-Aceretum)
85 - nadrzeczne i nadpotokowe olszyny górskie (Alnetum Incanae Carici-Fraxinetum,
Astrantio-Fraxinetum, Caltho-Alnetum i inne)
89 - dolnoreglowy bór jodłowo - świerkowy (Abieti-Piceetum montanum)
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a takŜe kryteriów
wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U z
2010 r. Nr 77, poz. 510), na analizowanym obszarze udokumentowano występowanie następujących
typów siedlisk przyrodniczych, w tym typów siedlisk przyrodniczych o znaczeniu
priorytetowym, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów NATURA 2000:
WYKAZ TYPÓW SIEDLISK PRZYRODNICZYCH O ZNACZENIU PRIORYTETOWYM,
WYMAGAJĄCYCH OCHRONY W FORMIE WYZNACZENIA OBSZARÓW NATURA 2000
NA TERENIE MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ
Lp.
Kod siedliska
przyrodniczego
1.
6430
2.
6510
3.
7140
4.
8210
5.
9110
6.
9130
7.
9140
8.
9180
9.
91E0
10.
9410
Nazwa siedliska
przyrodniczego
Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla
nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
niŜowe i górskie świeŜe łąki uŜytkowane ekstensywnie
(Arrhenatherion elatioris)
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przewaŜnie z roślinnością
z Scheuchzerio-Caricetea)
wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia
caulescentis
kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion)
Ŝyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odoratiFagenion)
górskie jaworzyny ziołoroślowe (Aceri-Fagetum)
jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (Tilio
plathyphyllis-Acerion pseudoplatani)
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albofragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy
źródliskowe)
górskie bory świerkowe (Piceion abietis część - zbiorowiska
górskie)
TABELA nr 4.
Siedlisko przyrodnicze
o znaczeniu priorytetowym
NIE
NIE
NIE
NIE
NIE
NIE
NIE
TAK
TAK
NIE
Większość wymienionych siedlisk zlokalizowana jest w obszarach leśnych, które są wyłączone z działalności
inwestycyjnej. Zaznaczyć naleŜy, Ŝe lasy to ponad połowa obszaru Dusznik-Zdroju - ich udział w ogólnej
powierzchni gminy wynosi 57,59 %. Lasy te pokrywają kulminacje i stoki Gór Bystrzyckich oraz Orlickich (po
których przebiega równieŜ granica państwowa pomiędzy Republiką Czeską a Polską). Całość lasów
zaliczana jest do grupy I ochronnej, a poszczególne funkcje ochronne nakładają się. Wszystkie lasy uznano
za uzdrowiskowo – klimatyczne, masowego wypoczynku, krajobrazowe i stref zieleni wysokiej.
Bezpośrednio z obszarem gminy miejskiej Duszniki-Zdrój graniczą:
a) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020004 Góry Stołowe (graniczy z gmina miejska Duszniki-Zdrój w
rejonie Stoszowa, na ObniŜeniu Dusznickim)
Obszar posiada powierzchnię 10 983.6 ha i obejmuje swoim zasięgiem równieŜ tereny połoŜone w granicach
Parku Narodowego Gór Stołowych (w otulinie Parku znajdują się popularne uzdrowiska: Polanica-Zdrój,
Duszniki-Zdrój i Kudowa-Zdrój). Pasmo Gór Stołowych to jedyne w Polsce góry o budowie płytowej,
Strona 58
zbudowane z najmłodszych w niecce środkowosudeckiej, górnokredowych piaskowców ciosowych i margli.
Skały zalegają nieckowato, ale bardzo płasko, tworząc dwupiętrową strukturę (górna płyta jest silnie spękana
i zwietrzała) o wierzchowinach przypominających z daleka stół. Najpiękniejsze piaskowcowe skałki
zgrupowane są na północno-wschodniej krawędzi (Skalne Grzyby, Skłon Radkowa, Pasterska Góra) i na
południowo-wschodniej krawędzi masywu (Skłon Batorowa, Skały Puchacza i in.), a takŜe na najwyŜszych
bastionach gór (Szczelińcu Wielkim i Małym, Skalniaku, Błędnych Skałkach).
Szata roślinna tych gór naleŜy do piętra regla dolnego lecz została silnie przekształcona przez człowieka i
obecnie jest to głównie las świerkowy wprowadzony w miejsce wyciętych lasów bukowo-jodłowych. Dobrze
zachowały się dolnoreglowe zbiorowiska lasów bukowych w rejonie Rogowej Kopy, Darnkowskiego Potoku i
Pośnej. Lokalnie moŜna spotkać naturalne świerczyny i reliktowe stanowiska boru sosnowego. Występują tu
łąkowe zbiorowiska o duŜym stopniu naturalności. Na środkowym spłaszczeniu występują torfowiska wysokie
Podzielone jest granicą polsko-czeską na trzy części.. Rozległe powierzchnie szczytowe zwane
wierzchowinami lub stoliwami urozmaicone są licznymi głębokimi szczelinami o pionowych ścianach, bramy
skalne, mosty, tunele i labirynty, a takŜe formy przypominające postaci ludzi, zwierząt, grzyby i maczugi.
Specyficzne podłoŜe sprzyja występowaniu cennej mozaiki siedlisk leśnych, naskalnych i murawowych i
występowanie gatunków cennych i prawnie chronionych w Polsce. Występuje tu aŜ 16 cennych w skali
europejskiej siedlisk, m.in. torfowiska alkaliczne, torfowiska wysokie, murawy kserotermiczne ze
stanowiskami storczyków, górskie łąki konietlicowe i wapienne ściany skalne. Wśród licznych gatunków
zwierząt chronionych spotkać moŜna tu waŜne z europejskiego punktu widzenia - wydrę i 3 gatunki
nietoperzy, traszkę grzebieniastą, 2 gatunki ryb - minoga strumieniowego i głowacza białopłetwego oraz
ślimaka: poczwarówkę zwęŜoną. Królestwo roślin chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej reprezentuje
goryczuszka czeska.
Obszar jest bardzo waŜny dla zachowania bioróŜnorodności. Lasy zajmują 77 % obszaru, w tym: lasy iglaste
39,00 % (w tym naturalne świerczyny i reliktowe stanowiska boru sosnowego), lasy liściaste 4,00 % (dobrze
zachowane, dolnoreglowe zbiorowiska lasów bukowych w rejonie Rogowej Kopy, Darnkowskiego Potoku i
Pośnej), lasy mieszane 25,00 %. Grunty rolne leŜą na 20,00 % powierzchni terenu, w tym łąki i pastwiska o
duŜym stopniu naturalności zajmują 5,00 %.
Na spłaszczeniach rozwinęły się liczne torfowiska wysokie. Na uwagę zasługuje takŜe bogata flora mszaków.
Szczególnie cenną jest roślina - goryczuszka czeska, na jednym z dwóch znanych stanowisk w kraju.
b) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020061 Dolina Bystrzycy Łomnickiej (w rejonie RozdroŜa
pod Hutniczą Kopą, gdzie Droga Orlicka łączy się z Drogą Dusznicką; obejmuje tereny połoŜone w
granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich)
Obszar o powierzchni 951.7 ha obejmuje tarasy zalewowe i nadzalewowe oraz dolne i środkowe partie
zboczy w środkowym i górnym odcinku doliny rzeki Bystrzycy (Bystrzycy Łomnickiej) oraz jej prawobrzeŜnego
dopływu - potoku Szklarnik. Rzeka wypływa z Gór Bystrzyckich i dolina często ma charakter doliny
przełomowej. Płynie meandrując w naturalnym korycie, wśród kamienistych łach i głazowisk. Na tarasach
zalewowych zachowały się łęgi olszowo-jesionowe Zbocza porastają naturalne buczyny i jaworzyny - lasy
liściaste zajmują 4% powierzchni obszaru. Na wypłaszczeniach zboczy występują niewielkie torfowiska niskie,
a w północnej części obszaru dość duŜe powierzchnie świerczyn na torfie. Lasy iglaste zajmują 48%, a lasy
mieszane 16%. Wilgotne, bagienne oraz świeŜe łąki górskie zajmują 2% powierzchni, a tereny rolne - 19%
obszaru. Flora obszaru ma charakter przejściowy między Sudetami Zachodnimi i Wschodnimi, niestety
została w znacznym stopniu przekształcona. Zachowały sie tu jednak naturalne siedliska lasów liściastych
oraz liczne stanowiska roślin górskich, w tym kilkadziesiąt zagroŜonych. Występuje tu jedyne w Sudetach,
znane aktualnie, stanowisko Buxbaumia viridis. Łącznie stwierdzono 11 rodzajów siedlisk przyrodniczych (6
nieleśnych i 5 leśnych) z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 3 priorytetowe), pokrywających łącznie
około 20% powierzchni.
Stwierdzono tu występowanie 2 gatunków z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej oraz 2 gatunki
ptaków ujęte w I Załączniku Dyrektywy Ptasiej. Typowo górskie gatunki ptaków, tj. pluszcz (Cinclus
cinclus) i pliszka górska (Motacilla cinerea) mają tu jedne z największych zagęszczeń w kraju.
W bliskim sąsiedztwie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój utworzono następujące obszary, naleŜące do sieci
Natura 2000:
a) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020014 Torfowisko pod Zieleńcem (obejmujący takŜe tereny
Rezerwatu Przyrody Torfowisko pod Zieleńcem, połoŜonego ok. 200-500 m na wschód od Drogi Dusznickiej,
na obszarze gminy Szczytna oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich)
Strona 59
Ostoja posiada powierzchnię 1514.8 ha i obejmuje, poza granicami Rezerwatu Przyrody Torfowisko pod
Zieleńcem, cały hydrogeomorfologiczny system torfowisk znajdujący się na zboczu między garbami
Kołodzieja oraz CzyŜówki (typowe torfowisko wysokie, torfowisko przejściowe zarastające borem
świerkowym oraz pozostałości torfowisk na stokach). Pokłady torfu osiągają od 3,5 do 9 m grubości. Jest to
jedyne dobrze zachowane torfowisko wierzchowinowe w Sudetach, takŜe zespoły fauny i flory towarzyszące
tego typom siedliskom - tylko tu występuje przygiełka biała Rhynchospora alba, tworząc charakterystyczne
siedlisko (7150).Funkcjonowanie torfowisk zostało jednak zaburzone w XVIII i XIX w. z powodu wykopania
rowów odwadniających i usypania 2 grobli. Zasilanie głównej części torfowiska następowało ze wschodu i to
naleŜy odtworzyć i utrzymać. Torfowisko ma zdolność regeneracji.
b) specjalny obszary ochrony siedlisk PLH020039 Grodczyn i Homole koło Dusznik (po północnej stronie
drogi krajowej nr 8, na północ od Koziej Hali i na północny-zachód od Wapienników; granica obszaru
przebiega po granicy między gminą Lewin Kłodzki i Szczytna).
Obszar posiada powierzchnie 287.9 ha i został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej. Obejmuje
południowo-wschodnią część Lewińskich Wzgórz, w pobliŜu przełęczy Polskie Wrota. Teren jest pokryty głównie
przez bogate gatunkowo górskie łąki kośne, murawy kserotermiczne oraz ekstensywnie uŜytkowane pastwiska.
Niewielkie, lecz dobrze zachowane płaty klonowo-lipowych lasów zboczowych Aceri-Tilietum oraz buczyn
występują na wzgórzu Homole. Siedliska przyrodnicze z Załącznika I pokrywają blisko 60 % obszaru.
Najistotniejsze z nich to murawy kserotermiczne Brometalia erectii, bardzo rzadkie w Polsce, z licznymi
zagroŜonymi gatunkami roślin, m.in. storczyki. Istotne są równieŜ górskie łąki z Phyteuma orbiculare, Crepis
praemorsa, Colchicum autumnale oraz wilgotne łąki z Carex davalliana i Valeriana dioica.
5) pomniki przyrody;
Zgodnie z treścią art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, pomnikami przyrody są
pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieoŜywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej,
kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróŜniającymi je
wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła,
wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój znajduje się sześć drzew pomnikowych objętych ochroną prawną,
wpisanych do Wojewódzkiego Rejestru Pomników Przyrody.
WYKAZ POMNIKÓW PRZYRODY (DRZEW POMNIKOWYCH)
TABELA nr 5.
PołoŜenie
Nazwa pomnika przyrody
Liczba
drzew
Obwód
drzewa
1.
Duszniki-Zdrój,
Park zdrojowy, na trawniku blisko wejścia
południowego, obok największej fontanny.
Lipa drobnolistna
(Tilia cordata)
1
557 cm
2.
Duszniki-Zdrój,
Park zdrojowy, na trawniku przy ul. Wojska Polskiego,
między posesją nr 25 a Sanatorium "Wieniawski"
Lipa drobnolistna
(Tilia cordata)
1
342 cm
3.
Duszniki-Zdrój,
Park zdrojowy, w pobliŜu Dworku Chopina, od strony
rzeki Bystrzycy Dusznickiej
Buk pospolity
(Fagus sylvatica)
1
420 cm
4.
Duszniki-Zdrój,
nad Bystrzycą Dusznicką, w parku obok szpitala
uzdrowiskowego "Jan Kazimierz" od południowego
wyjścia.
Lipa drobnolistna
(Tilia cordata)
1
454 cm
5.
Duszniki-Zdrój,
Park zdrojowy, przy alejce pomiędzy pijalnią wód a
szpitalem uzdrowiskowym "Jan Kazimierz"
Lipa drobnolistna
(Tilia cordata)
1
363 cm
6.
Duszniki-Zdrój,
Park zdrojowy, na trawniku u podnóŜa skarpy, wejścia
północnego, na wysokości Sanatorium "Wieniawski"
Buk pospolity
(Fagus sylvatica)
1
370 cm
L.p.
Akt
ustanawiający ochronę
Rozporządzenie Nr 11
Wojewody
Dolnośląskiego
z dnia 8 sierpnia 2008 r.
(Dz. Urz. Woj. Dol. Nr
221 z dnia 19 sierpnia
2008 r. poz. 2494)
6) stanowiska dokumentacyjne;
Zgodnie z treścią art. 41 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, stanowiskami
dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub moŜliwe do wyodrębnienia, waŜne pod
względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń
Strona 60
skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz
fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.
Ustanowienie stanowiska dokumentacyjnego następuje w drodze uchwały rady gminy. Rada Miejska w
Dusznikach-Zdroju nie podejmowała uchwał dotyczących ustanowienia form ochrony w postaci stanowisk
dokumentacyjnych.
7) uŜytki ekologiczne;
Zgodnie z treścią art. 42 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, uŜytkami ekologicznymi są
zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania róŜnorodności
biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna,
torfowiska, wydmy, płaty nieuŜytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce,
siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich
ostoje oraz miejsca rozmnaŜania lub miejsca sezonowego przebywania.
Ustanowienie uŜytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy. Rada Miejska w DusznikachZdroju nie podejmowała uchwał dotyczących ustanowienia form ochrony w postaci uŜytków ekologicznych.
8) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
Zgodnie z treścią art. 43 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, zespołami przyrodniczokrajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na
ich walory widokowe lub estetyczne. Ustanowienie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w
drodze uchwały rady gminy. Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju nie podejmowała uchwał dotyczących
ustanowienia form ochrony w postaci zespołów przyrodniczo-krajobrazowych.
9) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Zgodnie z treścią art. 46 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, ochrona gatunkowa ma na celu
zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw
członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagroŜenia i zagroŜonych wyginięciem
oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest
stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a takŜe zachowanie róŜnorodności
gatunkowej i genetycznej. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową
lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być
ustalane strefy ochrony.
FLORA
Na terenie gminy Duszniki-Zdrój występuje 35 gatunków roślin chronionych na 174 stanowiskach, w tym 26
gatunków całkowicie chronionych (na 155 stanowiskach) i 9 gatunków podlegających ochronie częściowej
(na 19 skartowanych stanowiskach):
WYKAZ GATUNKÓW ROŚLIN PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE ŚCISŁEJ
L.p.
Takson
Rodzina
Nazwa polska
Nazwa łacińska
TABELA nr 6.
Liczba
stanowisk
1.
Araliaceae
Bluszcz pospolity
Hederahelix
7
2.
Liliaceae
Ciemierzyca zielona
Veratrum lobelianum
25
3.
Asteraceae
Dziewięćsił bezłodygowy
Carlina acalius
10
4.
Gentianaceae
Goryczuszka orzesiona
Gentianella ciliata
3
5.
Orchidaceae
Gółka długoostrogowa
Gymnadenia conopsea
3
6.
Orchidaceae
Kruszczyk szerokolistny
Epipactis helleborine s.s.
1
7.
Orchidaceae
Kukułka szerokolistna
Dactylorhiza fuchsii
5
8.
Orchidaceae
Kukułka Fuchsa
Dacty/or/iiza/uchsii
3
9.
Liliaceae
Liczydło górskie
Streptopus amplexifolius
6
10.
Liliaceae
Lilia złotogłów
Lilium martagon
8
11.
Orchidaceae
Listera jajowata
Listera ovata
3
12.
Iridaceae
Mieczyk dachówkowaty
Gladiolus imbricatus
1
13.
Scrophulariaceae
Naparstnica purpurowa
Digitalis purpurea
4
14.
Ranunculaceae
Orlik pospolity
Aquilegia vulgaris
1
15.
Rosaceae
Parzydło leśne
Aruncus sylvestris
7
Strona 61
16.
Peltigeraceae
PaweŜnica
Peltigera sp.
1
17.
Ranunculaceae
Pełnik europejski
Trollius europaeus s l.
7
18.
Orchidaceae
Podkolan zielonawy
Platanthera chlorantha
6
19.
Equisetaceae
Skrzyp olbrzymi
Equisetum telmateia
1
20.
Amaryllidaceae
ŚnieŜyca wiosenna
Leucoiumvrernum
20
21.
Ranunculaceae
Tojad dzióbaty (pstry)
Aconitum variegatum
15
22.
Thymelaceae
Wawrzynek wilczełyko
Daphfie mezereum
7
23.
Lycopodiaceae
Widłak jałowcowaty
Lycopodium annotinum
1
24.
Lycopodiaceae
Widłak goździsty
Lycopodium clavatum
3
25.
Campanulaceae
Zerwa kulista (główkowa)
Phyteuma orbiculare
3
26.
Liliaceae
Zimowit jesienny
Colchicum autumnale
5
WYKAZ GATUNKÓW ROŚLIN PODLEGAJĄCYCH CZĘŚCIOWEJ OCHRONIE
TABELA nr 7.
Takson
L.p.
Rodzina
Liczba stanowisk
Nazwa polska
Nazwa łacińska
1.
Caryophyllaceae
Goździk kropkowany
Dianthus deltiodes
nk
2.
Caprifoliaceae
Kalina koralowa
Viburnum opulus
7
3.
Coiwallariaceae
Konwalia majowa
Co n va llaria majalis
1
4.
Aristolochiaceae
Kopytnik pospolity
Asarum europaeum
6
5.
Rhamnaceae
Kruszyna pospolita
Frangula alnus
nk
6.
Polypodiaceae
Paprotka zwyczajna
Polypodium vulgare s.s.
4
7.
Primulaceae
Pierwiosnka wyniosła
Primula elatior
nk
8.
Ranunculaceae
Przylaszczka pospolita
Hepatica nobilis
1
9.
Rubiaceae
Przytulia wonna
Galium odoralum
nk
Badania przeprowadzone w sezonach wegetacyjnych 2001 (wiosna, lato) oraz 2002 (przedwiośnie, wiosna,
lato, jesień) zostały udokumentowane łącznie na 187 kartach inwentaryzacyjnych stanowisk gatunków
całkowicie chronionych i gatunków podlegających ochronie częściowej.
FAUNA
Fauna gminy Duszniki-Zdrój składa się w większości ze zwierząt typowych dla Gór Sudetów, a takŜe Europy
Środkowej. Większość gatunków zwierząt tu występujących jest objęta ochroną stałą, lub ochroną okresową.
Na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój stwierdzono występowanie 31 gatunków ssaków naleŜących
do 5 rzędów, w tym ochroną gatunkową objętych jest 11 gatunków.
1) JeŜ europejski - Jest gatunkiem występującym w ogrodach, parkach, występuje na brzegach lasów
unikając duŜych kompleksów leśnych, nie jest gatunkiem licznie występującym, na badanym terenie
rzadkim.
2) Kret - To zwierze spotykane zarówno w ogrodach, parkach jak i na łąkach, preferuje tereny otwarte i
raczej wilgotne, jest gatunkiem raczej pospolitym na terenie miasta, na terenach niŜej połoŜonych.
3) Ryjówka aksamitna i ryjówka malutka - Są gatunkami współwystępującymi na terenach wilgotnych,
zaroślach i zakrzewieniach, nad ciekami wodnymi oraz na łąkach przy czym ryjówka aksamitna jest
gatunkiem częściej występującym.
4) Ryjówka górska - Jest to gatunek ssaków, którego rozmieszczenie ograniczone jest do terenów
górskich Europy Środkowej. Na terenie Dolnego Śląska stwierdzona na kilkunastu stanowiskach. Na
Ziemi Kłodzkiej jej występowanie zostało potwierdzone w Górach Bystrzyckich, w Górach Stołowych,
w okolicach Kłodzka i w Masywie ŚnieŜnika. To stwierdzenie jest pierwszym w Górach Orlickich po
polskiej stronie i leŜy na wysokości ok. 720 m n.p.m., co zgodne jest z danymi podawanymi w
literaturze. Patrząc na mapę rozmieszczenie ryjówki górskiej, moŜna przypuszczać, Ŝe występuje ona
w całym paśmie Sudetów, choć jest gatunkiem nielicznym, dodatkowo ze względu na preferencję
biotopów o znacznej wilgotności przy jednoczesnym zasiedlaniu wyŜszych połoŜeń górskich, jest
Strona 62
gatunkiem trudnym do wykrycia. Na terenie badanym stwierdzona we fragmencie lasu świerkowego
nad potokiem górskim.
5) Rzęsorek rzeczek - Gatunek owadoŜernych najbardziej z tego rzędu związany ze środowiskiem
wodnym, zasiedla brzegi potoków porośnięte krzewami, obfitujące w kłody i zmurszałe pnie, na takim
siedlisku potwierdzono właśnie występowanie tego gatunku w mieście Duszniki. Nie jest gatunkiem
licznym.
6) Wiewiórka - Przedstawiciel gryzoni prowadzący nadrzewny tryb Ŝycia stosunkowo często spotykany na
terenie miasta, szczególnie łatwy do obserwacji na obszarze parku. Pospolity takŜe w lasach, gdyŜ
bory świerkowe stanowią dla tego gryzonia dobrą bazę pokarmową, przy czym spotyka się dwie
odmiany barwne: rudą i czarną.
7) Gronostaj - Przedstawiciel łasicowatych, podawany w wywiadach z leśniczymi i myśliwymi na terenie
Gór Orlickich i Zieleńca. Nieliczny.
8) Łasica łaska - Przedstawiciel rzędu drapieŜnych, który wraz kuna domową jest zwierzęciem
pojawiającym się takŜe wśród zabudowań ludzkich, występowanie ich związane jest bazą
pokarmową jaką stanowią drobne gryzonie, w przypadku łasicy szczególnie norniki. Nie jest to gatunek
liczny.
9) Borsuk - Jest to największy przedstawiciel łasicowatych, nie jest gatunkiem objętym ochroną, ale
gatunkiem rzadkim. Środowiskiem jego występowania są laski śródpolne na terenach
pagórkowatych, gdzie znajduje dogodne stoki do wygrzebywania nor. Na terenie gminy borsuki
wróciły po latach nieobecności do tzw. "borsuczego jaru", leŜącego za Dusznikami -Podgórzem w
kierunku Zieleńca pomiędzy Drogą Orlicką a Doliną Bystrzycy Dusznickiej.
10) Niedźwiedź brunatny - Podawany w literaturze, moŜliwości wędrówki młodego osobnika tego gatunku
w latach 1991-1998 na terenie Gór Orlickich, Wzgórz Lewińskich po Góry Stołowe.
11) Wilk - W wyniku prowadzonych wywiadów uzyskano informacje o sporadycznych pojawieniach się
tego drapieŜnika na badanym terenie, dotyczy Orlicy. Poza tym w latach 80-tych widywany był na
pograniczu Gór Bystrzyckich i Orlickich. Leśnicy w Czechach (Nachod) obserwowali tropy zimą,
moŜna stąd wnosić, Ŝe migrujące osobniki tego gatunku mogą pojawiać się w górach Ziemi Kłodzkiej.
Dwa gatunki drapieŜników objętych ochroną gatunkową - wilk i niedźwiedź, pojawiają się sporadycznie
i są to osobniki migrujące (pasmo Gór Orlickich nawet w połączeniu z Górami Bystrzyckimi stanowią
zbyt mały areał dla tych ssaków, dodatkowo jest to obszar naraŜony na silną penetrację człowieka).
Trzeci przedstawiciel drapieŜnych, którego pojawienie się na analizowanym obszarze nie zostało to
jenot, którego ekspansję obserwuje się na terenie Polski od kilkunastu lat.
Dominujący udział w faunie Dusznik-Zdroju, stanowią zwierzęta związane z lasami, a więc poza
zwierzyną łowną - jeleniem i sarną, są to drobne gryzonie jak mysz leśna, nornica ruda, nornik bury, a
takŜe wiewiórka (w lasach częściej spotykana odmiana czarna). Listę uzupełniają drapieŜniki: kunę
leśną, łasicę i gronostaja oraz borsuka.
Nie udało się potwierdzić pewnych stanowisk przedstawicieli popielicowatych, które prawdopodobnie
nielicznie występują na terenie gminy.
Na badanym obszarze stwierdzono 4 przedstawicieli rodziny ryjówkowatych z objętego ochroną
prawną rzędu owadoŜernych, tj, trzy gatunki ryjówek oraz rzęsorka rzeczka, są to zwierzęta związane
z terenami wilgotnymi, szczególnie często były stwierdzane nad potokami w Dolinie Bystrzycy
Dusznickiej. Z tej rodziny na terenie gminy nie udało się potwierdzić występowania zębiełka (gatunek w
duŜej mierze synantropijny i dość trudny do stwierdzenia) oraz stwierdzanego w wypluwkach sów z
terenów sąsiednich rzęsorka mniejszego.
Faunę terenów otwartych stanowią sarny, zające (niezbyt liczne), na stanowiskach powyŜej 700 m
n.p.m, choć bywa podawany do wysokości 900 m n.p.m., a takŜe krety i jeŜe (występują równieŜ na
obrzeŜach lasów) z rzędu owadoŜernych oraz gryzonie takie jak polnik i mysz polna. Z osiedlami
ludzkimi, poza myszą domową i szczurem, związana jest kuna domowa, tchórz, łasica i lis.
NaleŜy jeszcze wspomnieć o pojawiających się na badanym obszarze muflonach i danielach, przy
czym nie są to osobniki czy teŜ stada zasiedlające ten teren stale, lecz przybysze z Czech.
Na szczególną uwagę zasługuje obszar pomiędzy Drogą Orlicką (Autostradą Sudecką) a Doliną
Bystrzycy Dusznickiej, od granicy gminy na północy aŜ po zabudowania w Dusznikach - Podgórzu,
gdzie odpowiednie dla siebie biotopy znajdują chronione owadoŜerne, w tym pierwszy raz stwierdzona
Strona 63
na tym obszarze ryjówka górska oraz fragmenty buczyny porastające jary, gdzie miejsce dogodne dla
bytowania znalazł rzadki borsuk i gdzie moŜna spodziewać się przedstawicieli popielicowatych.
W wyniku przeprowadzonych obserwacji, na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój stwierdzono
występowanie 8 gatunków nietoperzy: nocek rudy, nocek wąsatek nocek Brandta, mroczek
posrebrzany, mroczek późny, karlik malutki, borowiec wielki, gacek brunatny.
Na skład gatunkowy nietoperzy wpływa duŜa liczba cieków wodnych i nadbrzeŜne zarośla. Szczególnie
cenny jest fragment doliny rzeki Bystrzycy Dusznickiej (dopływ Nysy Kłodzkiej) i kompleksy lasów
liściastych i mieszanych, będące doskonałymi Ŝerowiskami. Dominują gatunki synantropijne, które na
letnie schronienia wybierają strychy i róŜnego rodzaju zakamarki budowli wzniesionych przez człowieka
jak nocek duŜy, mroczek późny, gacek brunatny oraz karlik malutki. Inne jak nocek rudy, borowiec
wielki czy mopek preferują dziuple drzew tak wiec dostępność tego typu kryjówek jest jednym z
czynników limitujących występowanie tych ostatnich na analizowanym obszarze. Podczas
inwentaryzacji stwierdzono jedną większą kolonię rozrodczą (letnie stanowisko) nietoperzy w kościele
filialnym.
W trakcie badań na terenie Dusznik-Zdroju stwierdzono występowanie 83 lęgowych gatunków ptaków.
80 gatunków jest objętych ochroną gatunkową, a trzy podlegają ochronie częściowej jako ptaki łowne
(krzyŜówka, baŜant i grzywacz). Pięć gatunków znajduje się w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, jeden
gatunek lęgowy (sóweczka) jest uznawany za zagroŜony w skali Polski i wpisany do "Polskiej
Czerwonej Księgi Zwierząt". Gatunki zagroŜone w skali Śląska reprezentują w mieście Duszniki Zdr.
trzy gatunki lęgowe (kobuz, derkacz i pluszcz). Derkacz, stwierdzony na trzech stanowiskach w mieście
Duszniki-Zdrój, w ostatnich latach wpisany został na międzynarodową listę gatunków zagroŜonych
wyginięciem w skali świata. Lista gatunków potencjalnie zagroŜonych na Śląsku składa się z ośmiu
gatunków ptaków gniazdujących w gminie Duszniki-Zdrój. Ponadto w mieście gniazduje pięć dalszych
nie wymienionych w tabeli gatunków mapowanych, nielicznych i zasługujących na ochronę w skali
lokalnej.
STOPIEŃ ZAGROśENIA AWIFAUNY MIASTA (GATUNKI LĘGOWE)
Stopień zagroŜenia
TABELA nr 8.
Liczba stanowisk
Gat. objęte Europejską Dyrektywą Ptasią:
Derkacz
4
Sóweczka
1
Dzięcioł zielonosiwy
1
Dzięcioł zielony
1
Gąsiorek
n
Gatunki zagroŜone w skali Polski:
Sóweczka
1
Gatunki zagroŜone w skali Śląska:
Kobuz
2
Derkacz
4
Pluszcz
3
Gatunki potencjalnie zagroŜone na Śląsku:
Turkawka
1
Siniak
2
Świergotek łąkowy
1
Pliszka górska
11
Muchołówka mała
1
Świerszczak
1
Paszkot
n
Gąsiorek
n
Dziwonia
3
Wszystkie gatunki płazów i gadów występujące w Polsce są ściśle chronione. Najcenniejszym gatunkiem
występującym na terenie miasta Duszniki-Zdrój jest salamandra plamista, gatunek wciąŜ jeszcze utrzymujący
się na Ziemi Kłodzkiej. Cennymi gatunkami są takŜe, nawet pospolicie występujące na terenie gminy gatunki,
takie jak Ŝaba trawna, ropucha szara, zaskrońce, padalce oraz często tępione Ŝmije.
Strona 64
Na terenie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój płazy reprezentowane są przez 5 gatunków:
1) Salamandra plamista B/III - Salamandra plamista jest jednym z najbardziej długowiecznych
gatunków płazów, Ŝyje do 20 lat. Samica salamandry rodzi zaledwie kilkadziesiąt larw w ciągu roku,
co jest liczbą bardzo niewielką w porównaniu z innymi gatunkami płazów. Mała płodność tego
gatunku oraz przywiązanie do miejsca rozrodu powodują, Ŝe jest on niezwykle wraŜliwy na
niekorzystne warunki środowiska. Największym zagroŜeniem jest wysychanie strumieni, degradacja
lub wycinka lasu, fragmentacja środowiska oraz zbytnio nasilony ruch turystyczny. Populacja
wytępiona nie odbudowuje się w sposób naturalny, gdyŜ salamandra nie ma zdolności do migracji.
Na terenie Dusznik Zdroju salamandra występuje na dwóch stanowiskach W porównaniu z terenami
sąsiednimi salamandra jest tu jeszcze dość liczna. Miejsca rozrodu tego rzadkiego w Polsce gatunku
płaza powinny zostać objęte ochroną. Szczególnie populacja w Podgórzu naleŜy do najliczniejszych
na Ziemi Kłodzkiej i powinna zostać objęta ochroną rezerwatową.
2) Traszka zwyczajna B/lll - Gatunek ten ma niewielkie wymagania z punktu widzenia jego ochrony,
zagroŜeniem jest dla niego przede wszystkim postępująca eutrofizacja wód związana m.in. z
nieodpowiednio prowadzoną działalnością rolniczą oraz innymi zanieczyszczeniami. Niebezpieczeństwa
wiązać się mogą równieŜ ze spadkiem poziomu wód gruntowych i zanikaniem zbiorników będących
miejscem rozrodu. Wraz z ich zanikaniem przestają istnieć całe lokalne populacje, jako, Ŝe gatunek ten
posiada dość słaby zmysł orientacji przestrzennej i nie podejmuje na lądzie długich migracji. Na terenie
Dusznik Zdroju występuje nielicznie. Stwierdzono ją na jednym stanowisku.
3) Traszka górska B/III - ZagroŜeniem dla tego gatunku jest przede wszystkim zanieczyszczenie wód.
Niebezpieczeństwa wiązać się mogą równieŜ ze spadkiem poziomu wód gruntowych i zanikaniem
zbiorników będących miejscem rozrodu. Wraz z ich zanikaniem przestają istnieć całe lokalne populacje,
jako Ŝe gatunek ten posiada dość słaby zmysł orientacji przestrzennej i nie podejmuje na lądzie długich
migracji. Na terenie Dusznik Zdroju występuje nielicznie. Stwierdzono ją na jednym stanowisku.
4) Ropucha szara B/III - Jest to najbardziej zagroŜony ruchem kołowym płaz w Polsce. Na
zmniejszanie się populacji tego gatunku ma wpływ takŜe zanikanie małych zbiorników wodnych i
chemizacja rolnictwa. W Dusznikach-Zdroju stanowisko rozrodcze tego gatunku znaleziono tylko w
jednym miejscu. Niemniej jest to jeden z pospolitszych gatunków płazów na terenie miasta. Poza
okresem godowym spotykana na całym obszarze w lasach, ogrodach, na łąkach.
5) śaba trawna B/III, H/5 - Nie jest tak bardzo zagroŜona ruchem samochodowym jak ropucha szara,
gdyŜ najczęściej wchodzi do wody na godowisko bezpośrednio ze strumienia. Jednak młode
przeobraŜone osobniki padają ofiarą ruchu kołowego, gdyŜ pierwsze lata Ŝycia spędzają wyłącznie
na lądzie, równieŜ podczas zimy. Na terenie Dusznik Zdroju jest dominującym gatunkiem płaza. Jej
występowanie stwierdzono na dwóch stanowiskach. Osobniki juwenilne przez cały rok, a dorosłe
poza okresem godowym, spotyka się na terenie całego miasta.
Gady reprezentowane są na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój przez 4 gatunki:
1) Jaszczurka Ŝyworodna B/III - ZagroŜenia związane są przede wszystkim z brakiem dogodnych
siedlisk, rozjeŜdŜaniem na poboczach dróg, gdzie często polują i wygrzewają się oraz bezpośrednim
tępieniem tej jaszczurki przez ludzi (jako tzw. "miedzianki", uwaŜanej często za jadowitą i bardziej
niebezpieczną od Ŝmii). Jedyną jego bronią jest zjawisko autotomii, czyli odrzucania ogona. Na
terenie Dusznik Zdroju jego występowanie stwierdzono na dwóch stanowiskach. Ze względu na
skryty tryb Ŝycia nie moŜna wykluczyć, Ŝe pojawia się równieŜ w innych miejscach. Jest dość
pospolity Na Ziemi Kłodzkiej.
2) Padalec zwyczajny B/III - ZagroŜenia mogą być związane z chemizacją rolnictwa i zanikaniem
terenów podmokłych, będących siedliskiem tego gatunku. Na terenie Dusznik Zdroju jej
występowanie stwierdzono tylko na jednym stanowisku (w Podgórzu), gdzie tworzy jednak bardzo
liczną populację
3) Zaskroniec zwyczajny B/III - ZagroŜenia wynikają ze zmniejszania się liczby płazów, a takŜe
bezpośredniego tępienia przez ludzi. Na terenie Dusznik Zdroju stwierdzono występowanie tego
węŜa tylko na jednym stanowisku. Na sąsiednich terenach równieŜ nie jest zbyt liczny.
4) śmija zygzakowata B/III - ZagroŜenia wynikają przede wszystkim z bezpośredniego tępienia tego
gatunku przez ludzi pomimo, Ŝe jest on pod prawną ochroną gatunkową. Na terenie Dusznik Zdroju
występowanie Ŝmii stwierdzono tylko w Podgórzu, gdzie tworzy stosunkowo liczną populację.
Inwentaryzacja rzadkich i chronionych gatunków ryb i minogów występujących na terenie gminy
miejskiej Duszniki-Zdrój objęła rzekę Bystrzycę Dusznicką i dwa jej bezimienne, lewobrzeŜne dopływy.
Strona 65
Na badanym terenie występuje tylko jeden gatunek ryb, który w Polsce objęty jest ochroną gatunkową.
Jest nim głowacz pręgopłetwy, który jednak nie znajduje się na liście NATURA 2000.
Głowacz pręgopłetwy, Cottus poecilopus. Jest prądolubnym gatunkiem składającym ikrę w gniazdach
usytuowanych pod kamieniami. W trakcie rozwoju ikra jest strzeŜona przez samca, który w razie potrzeby
natlenia. Z reguły zamieszkuje najwyŜej połoŜone odcinki górskich rzek i potoków odznaczających bystrym
nurtem. Na terenie gminy Duszniki-Zdrój gatunek ten spotykany jest nielicznie w Bystrzycy Dusznickiej, na
odcinku połoŜonym powyŜej miasta. Niewielką liczebność głowacza pręgopłetwego moŜna tłumaczyć
ekstremalnymi warunkami egzystencji wynikającymi z duŜego podłuŜnego spadku rzeki.
Teren gminy poprzecinany jest strumieniami, rzekami i innymi zbiornikami wodnymi, co sprzyja Ŝyciu i
rozwojowi wielu gatunków owadów. W wodach Ŝyją równieŜ pijawki, małŜe, a w lasach licznie występują
róŜne gatunki ślimaków.
2.
Kierunki
Biorąc pod uwagę takie cechy jak: naturalny charakter i stan zachowania fitocenoz, ich bogactwo
gatunkowe oraz znaczenie zbiorowisk jako ostoi rzadkich lub zagroŜonych elementów flory, obszar
miasta naleŜy uznać za bardzo interesujący pod względem obecności cennych typów siedlisk
przyrodniczych (zwłaszcza górskich).
W dolinach większości potoków notowano górskie zbiorowiska łęgowe. Towarzyszą im zwykle ziołorośla
górskie, a w miejscach odlesionych takŜe wilgotne łąki ostroŜeniowe. Takie kompleksy fitocenoz,
związane z kręgiem zbiorowisk łęgowych notowano m. in. w dolinach Młynówki, Białego i Wapiennego
Potoku, Podgórki, Bystrzycy Dusznickiej.
W środkowej części miasta, na wschodnich stokach głównego grzbietu (tzw. Czeski Grzebień) Gór
Orlickich zachowały się w stanie zbliŜonym do naturalnego fragmenty buczyn górskich Ŝyznej buczyny
sudeckiej (często w podzespole z czosnkiem niedźwiedzim) i kwaśnej buczyny górskiej, a takŜe innych
lasów liściastych, np. jaworzyny z miesiącznicą trwałą.
W rejonie Zieleńca na uwagę zasługują płaty ziołorośli górskich z udziałem gatunków górskich.
Towarzyszą one m. in. zaroślom na terenach narciarskich.
Elementem wyróŜniającym miasto są wilgotne łąki z obfitymi wystąpieniami pełnika europejskiego.
Populacje pełnika w Górach Orlickich naleŜą do najobfitszych w Sudetach.
W północnej części miasta spotykane są płaty ciepłolubnych muraw. Wykształcają się na południowych
zboczach Nawojowej, Krzywego Zbocza i Wzgórza Rozalii. Zbiorowiska te są siedliskiem wielu
zagroŜonych i chronionych gatunków roślin.
Szczególnie cennym miejscem występowania licznej populacji gadów i płazów jest ostatni odcinek
doliny, w której połoŜone jest Podgórze. Na szczególną uwagę zasługuje otoczenie dolnej stacji wyciągu,
w pobliŜu pensjonatu Margarita oraz leŜącego poniŜej gospodarstwa. NajwyŜszym punktem jest skałka
nad pensjonatem - miejsce bytowania dorosłych osobników salamandry plamistej, Ŝmii zygzakowatej,
jaszczurki Ŝyworodnej, zaskrońców i padalców. Właściciele twierdzą, Ŝe po kaŜdym deszczu na
schodach do pensjonatu widzą co najmniej 2-3 salamandry. PoniŜej skałki płynie strumień, w którym
stwierdzono obecność larw salamandry. Gospodarz mający swoje obejście poniŜej, po powodzi 1997
roku zmienił bieg strumienia wypływającego z lasu i utworzył 2 stawy zastawkowe, w których hoduje
ryby. Stawy te są miejscem godowania ropuchy szarej i Ŝaby trawnej. Potwierdzenia wymaga doniesienie
o występowaniu węŜa gniewosza plamistego.
Ze względu na mały obszar bogaty w zespół płazów i gadów oraz miejsce rozrodu salamandry plamistej
proponuje się utworzyć na tym terenie rezerwat herpetologiczny Podgórze. Cała dolina strumienia
moŜe zostać objęta dodatkowo ochroną jako zespół przyrodniczo-krajobrazowy Podgórze –
Graniczna.
WyróŜniającymi się obszarami i obiektami, predysponowanymi do utworzenia rezerwatu oraz włączenia
ich do systemu Natura 2000 są:
1) Złota Sztolnia - uroczysko w wyrobisku dawnego kamieniołomu, w którym znajduje się jaskinia Złota
Sztolnia powstała jako wynik zjawisk krasowych w soczewic skał wapiennych, wpływa do niej jeden z
dopływów Białego Potoku. Na wilgotnych i cienistych skałkach przy wejściu do jaskini stwierdzono
bogatą florę mchów i wątrobowców. Otoczenie jaskini porasta ziołoroślowy las liściasty, na polance
nieopodal wykształciły się zbiorowiska źródliskowe oraz ziołoroślowe z dominacją wietlicy alpejskiej.
W powyŜszych zbiorowiskach występuje wiele gatunków chronionych, górskich i zagroŜonych, np.
Strona 66
śnieŜyca wiosenna, tojad dzióbaty, miesiącznica trwała, modrzyk górski, jaskier platanolistny,
ciemierzyca zielona, pierwiosnka wyniosła, Ŝywiec dziewięciolistny.
2) Wzgórze Rozalii utworzenie rezerwatu na terenach leśnych oraz włączenie go do systemu Natura
2000. Ciepłolubne murawy oraz okrajki zajmują podszczytowe partie Wzgórza Rozalii (Wzg.
Pustelnika) wznoszącego się nad Dusznikami. Fizjonomię murawom nadają głównie strzęplica
piramidalna i stokłosa prosta. Rośnie tam kilkanaście gatunków chronionych i rzadkich lub zagroŜonych
w Sudetach, np. goryczuszka orzęsiona, listera jajowata, dziewięćsił bezłodygowy, sparceta siewna i
in. Oprócz muraw, w dolince niewielkiego cieku w podnóŜa zbocza wykształciły się łąki ostroŜeniowe.
Część wzgórza porasta las mieszany, wiele drzew (szczególnie lipy drobnolistne) ma wymiary
pomnikowe. W lesie znajduje się kapliczka.
Zgodnie z treścią art. 44 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ustanowienie pomnika
przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, uŜytku ekologicznego lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego
następuje w drodze uchwały rady gminy (Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju).
Do objęcia ochroną prawną w formie uŜytku ekologicznego proponuje się następujące obszary:
1) Łąki koło Złotna - mokre łąki uŜywane ekstensywnie oraz murawy kserotermiczne w najdalej na
północ wysuniętej części miasta;
2) Murawy kserotermiczne I - murawy kserotermiczne znajdujące się w północnej części miasta, na
północ od torów kolejowych;
3) Murawy kserotermiczne II - murawy kserotermiczne znajdujące się w północnej części miasta, na
północ od torów kolejowych;
4) Łąki śródmiejskie - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie oraz górskie łąki uŜytkowane
ekstensywnie, połoŜone blisko centrum miasta.
5) Murawy kserotermiczne III - murawy kserotermiczne znajdujące się w północnej części miasta, na
południe od torów kolejowych, na północny zachód od Wzgórza Rozalii (Pustelnika)..
6) Łąki z olszynami górskimi - mozaika siedlisk chronionych - murawy bliźniczkowe, mokre łąki
uŜywane ekstensywnie, górskie łąki konietlicowe uŜywane ekstensywnie i nadrzeczne i nadpotokowe
olszyny górskie, obejmujące część Koziej Hali, w północno-zachodniej części miasta;
7) Łąki na zachód od Granicznej - górskie łąki uŜytkowane ekstensywnie i górskie łąki konietlicowe
uŜywane ekstensywnie połoŜone na zachód od Granicznej, przylegające do zachodniej granicy
miasta ( 2 chronione siedliska);
8) Łąki pełnikowe w rejonie Granicznej - siedlisko chronione - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie z
gatunkiem chronionym pełnikiem europejskim w centralnej części miasta, obok samotnego
gospodarstwa;
9) Dolina Bystrzycy Dusznickiej wraz z dolinami dopływów - Do najcenniejszych fragmentów tego
uŜytku naleŜą: kompleks wilgotnych zbiorowisk w dolinie potoku Młynówka, na wschód od Zieleńca
(łęgi, ziołorośla, łąki ostroŜeniowe, lasy zboczowe), obszar źródliskowy Bystrzycy Dusznickiej w
południowej części Zieleńca z bogatą florą mchów i wątrobowców, naturalne fragmenty buczyn
sudeckich wzdłuŜ Ciągu Drwali (dolina Białego Potoku) i Drogi Ku Szczęściu (środkowa część miasta),
górny bieg doliny Bystrzycy Dusznickiej wraz z jej dopływami - zbiorowiska łęgowe na terasie
zalewowej oraz liczne dolinki dopływów lewo- i prawobrzeŜnych (gmina Szczytna Śląska), uchodzące
źródliskowe jary ze stanowiskami interesujących gatunków (np. skrzypu olbrzymiego, rzeŜuchy
trójlistkowej i in.). W Bystrzycy i jej dopływach odnotowuje się obecność populacji gatunku
chronionego - głowacza pręgopłetwego i duŜej populacji pstrąga potokowego.
10) Pod Sołtysia Kopą - mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie i Ŝyzne buczyny górskie połoŜone na
południe od Granicznej, a na północ od Zieleńca (2 siedliska chronione);
11) Wysokogórskie ziołorośla i zarośla liściaste - siedlisko chronione wysokogórskie obejmujące
ziołorośla i zarośla liściaste, połoŜone na północny wschód od góry Orlicy.
Do objęcia ochroną prawną w formie uznania za pomnik przyrody (nieoŜywionej) proponuje się
następujące obiekty i obszary:
1) Złota Sztolnia, która jest częściowo przeobraŜoną przez człowieka jaskinią, powstałą jako wynik zjawisk
krasowych. Jaskinia powstała na kontakcie warstw skał osadowych. Krasowa część Złotej Sztolni utworzyła
się na kontakcie niewielkiej soczewy dolomitu krystalicznego o długości wychodni sięgającej 230 m i
Strona 67
szerokości ok. 40 m, z bogatymi w Ŝelazo łupkami łyszczykowymi. Są to skały serii strońskiej, w Górach
Orlickich reprezentowanej przez liczne odmiany łupków metamorficznych, paragnejsy, porfiroidy, kwarcyty
oraz marmury. Skały te zostały przeobraŜone w warunkach ciśnienia i temperatury odpowiadających ogniwu
pośredniemu między facją zieleńcową i amfibolitową. Utwory serii strońskiej datowane są na górny
proterozoik lub starszy paleozoik. Jaskinię, głębokości 20 metrów i długości ponad 170 metrów, tworzy sieć
korytarzy i kilka komnat, między innymi: Sala Wysoka, Sala Końcowa, Sala z Głazami. Otwór wejściowy do
jaskini znajduje się na wschodnim stoku Orlicy (1084 m n.p.m.) na wysokości 950 m n.p.m. Na wilgotnych i
cienistych skałkach przy wejściu do jaskini stwierdzono bogatą florę mchów i wątrobowców. Otoczenie
jaskini porasta ziołoroślowy las liściasty, na polance nieopodal wykształciły się zbiorowiska źródliskowe oraz
ziołoroślowe z dominacją wietlicy alpejskiej. W powyŜszych zbiorowiskach występuje wiele gatunków
chronionych, górskich i zagroŜonych, np. śnieŜyca wiosenna, tojad dzióbaty, miesiącznica trwała, modrzyk
górski, jaskier platanolistny, ciemierzyca zielona, pierwiosnka wyniosła, Ŝywiec dziewięciolistny Powstanie
Złotej Sztolni naleŜy wiązać ze średniowieczem, a dokładnie z XIV wiekiem, kiedy w tym rejonie zaczęto
poszukiwać rud Ŝelaza. Roboty górnicze w Złotej Sztolni rozpoczęły się najprawdopodobniej pomiędzy 1350
a 1408 r. W tym okresie we wschodnim stoku Orlicy wydrąŜono stromo zapadającą sztolnię
poszukiwawczą, w której natrafiono na naturalne kawerny i szczeliny krasowe. Dawna sztolnia stanowi
korytarz wejściowy do jaskini. W 1800 r. poszerzono otwór wejściowy, co pozwoliło, od roku 1841 na
udostępnienie Złotej Sztolni do zwiedzania. W roku 1872 Starania Komitetu Przyjaciół Przyrody Ziemi
Kłodzkiej doprowadziły do przełoŜenia strumienia Złotego Potoczku wpadającego do otworu wejściowego, a
w latach 1890–1891 w sztolni zainstalowano schody i Ŝelazne świeczniki, przystosowując ją w ten sposób
do masowego ruchu turystycznego. Złota Sztolnia była podówczas reklamowana jako największa
„marmurowa” jaskinia na Śląsku, a nawet na terenie całych Niemiec. Po 1920 roku silne opady deszczu
spowodowały powstanie na przepływającym obok strumieniu bocznej, wpadającej do sztolni, odnogi, który
spowodował stopniowe zapełnianie Złotej Sztolni materiałem wnoszonym przez wpadający od jaskini
strumień, a przede wszystkim przez katastrofalne opady deszczu i powódź, które w 1998 r. Obfite deszcze i
powodzie spowodowały wypełnienie korytarzy. DuŜe ilości masy ziemnej, zdeponowane poniŜej Mokrego
Progu, całkowicie zamknęły początkowy odcinek i wejścia do poziomego Korytarza Bocznego. Korytarz
został całkowicie wypełniony, aŜ po strop, gruzem skalnym, piaskiem i błotem. Być moŜe dalsze jego partie
nie zostały zasypane. Jedyna droga zejścia w głąb jaskini, jaka obecnie pozostała, to stromy Korytarz Dług,
który podczas powodzi pełnił rolę "kanału", którym woda wdzierała się do wnętrza górotworu. W
konsekwencji cała trasa korytarza została wymyta i przepłukana oraz zarzucona wielkimi blokami skalnymi i
fragmentami drzew, które wraz z wodą dostawały się do sztolni. Całkowitemu zasypaniu uległa Sala
Końcowa oraz ostatni odcinek Korytarza Długiego.
2) Źródło Bystrzycy Dusznickiej - Tworzy je pięć duŜych wycieków usytuowanych poniŜej drogi Zieleniec –
Lasówka na wysokości 820-830 m n.p.m. Są to źródła szczelinowo-rumoszowe o znacznych
wydajnościach. Źródła te tworzą ciąg o przebiegu SE-NW, nawiązując do uskoku, wzdłuŜ którego
występują takŜe inne źródła w tym obszarze (Kryza, 1975). Na wysokości 800 m n.p.m. występuje
dolna granica krawędzi silnie spękanej strefy nasunięcia Zieleńca (szczeliny mają rozwartość do 5
mm), co stwarza korzystne warunki dla występowania zwiększonego wypływu wód podziemnych.
Wydajność źródeł na wysokościach 800-850 m n.p.m. wyraźnie dominuje nad wydajnościami w innych
przedziałach wysokościowych w zlewni górnej Bystrzycy Dusznickiej (Bartnik i Walisch, 1997)
Do objęcia ochroną w formie stanowiska dokumentacyjnego proponuje się odsłonięcie geologiczne
Jeleń - nieczynny kamieniołom na zboczu Jelenia (801 m n.p.m.).
Kozia Hala, rozległa polana połoŜona na zboczach Jelenia około 2,5 km na południowy zachód od Dusznik,
od XVIII wieku była obszarem prowadzenia prac poszukiwawczych i eksploatacji rud metali. Wydobywano
tam równieŜ wapienie krystaliczne dla pobliskiego wapiennika. W rezultacie powstał kamieniołom, w którego
ścianie odsłonił się niewielki otwór wejściowy obiektu zwanego jaskinią albo Schroniskiem w Granicznej. W
publikacji z 1954 r. opisuje Jaskinie w Granicznej jako obszerna wnękę o siedmiometrowej długości, z
resztkami szaty naciekowej w partii przyotworowej i skalnym spągiem. Sytuacja uległa zmianie w połowie
1957 r., gdy wznowiono eksploatacje w kamieniołomie. W trakcie robót wiertniczych pod ładunki wybuchowe
odsłonięto głębszą, dotychczas skrytą za rumowiskiem, partię jaskini. Niewielka i niska (nieco ponad
metrowa) komora wypełniona była śnieŜnobiałymi naciekami stalaktytów i stalagmitów osiągającymi długość
trzydziestu centymetrów, Piękna dodawały nacieki rurkowe i laskowe oraz draperie. Niezwykłe bogactwo
form naciekowych było, wynikiem silnego spękania skały, umoŜliwiającego migracje znacznych ilości wody.
System jaskiniowy był prawdopodobnie jeszcze rozleglejszy (w sali znajdowały się dwa zaciski, mogące
prowadzić do kolejnych komór. Dalsza eksplorację uniemoŜliwiła jednak konieczność rozpoczęcia robót
strzałowych.
Strona 68
Polityka przestrzenna gminy powinna bazować na wywaŜeniu pomiędzy aktywną ochroną zasobów
przyrodniczych i ich promocją, a rozwojem przestrzennym (który powinien przebiegać w oparciu o te
zasoby). ZrównowaŜony model rozwoju gminy powinien zapewnić zachowanie takich wskaźników
rozwoju, które zagwarantują wysoką jakość zamieszkania i optymalną warunki wypoczynku na jej
obszarze nie powodując jednocześnie zachwiania równowagi biocenotycznej.
Realizacja kierunków zagospodarowania przestrzennego w zakresie przeznaczenia terenów pod:
zabudowę mieszkaniową wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą (MN, MIN/U), zabudowę usługową
(U/MN, UP, UT, US, UTn, MUZ, UT/US), obsługę komunikacji (parkingi samochodowe) - KS, trasy
narciarskie, wyciągi narciarskie oraz urządzenia im towarzyszące (nowo projektowane), ewentualną
wycinkę lasu (wylesienie) - moŜliwa będzie po przeprowadzeniu procedury oceny oddziaływania na
środowisko, która wykaŜe brak znacząco negatywnego wpływu na przyrodę Obszaru Chronionego
Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i' Orlickie" oraz projektowany Specjalny Obszary Ochrony siedlisk Natura
2000 „Góry Orlickie" i Obszar Specjalnej Ochrony ptaków Natura 2000 „Góry Stołowe".
Na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego winna zostać
przeprowadzona szczegółowa analiza w oparciu o najbardziej aktualne dane przyrodnicze dla tych
wszystkich terenów określonych w niniejszym studium, dla których w prognozie oddziaływania na
środowisko wskazano miejsca potencjalnych konfliktów pomiędzy ustaleniami studium a siedliskami
przyrodniczymi.
W stosunku do występujących na terenie objętym projektem studium stanowisk chronionych gatunków
roślin i zwierząt obowiązują przepisy ustawy o ochronie przyrody oraz zakazy określone w przepisach
odrębnych.
II-3.5.
1.
Ochrona krajobrazu
Uwarunkowania
1) Znaczna cześć obszaru gminy miejskiej Duszniki-Zdrój (za wyjątkiem najsilniej zurbanizowanej
części miejskiej) znajduje się w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i
Orlickich. Podstawą prawną dla utworzenia i funkcjonowania obszaru jest Rozporządzenie
Wojewody Dolnośląskiego Nr 4 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego
Krajobrazu Góry Bystrzyckie i Orlickie (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2008 r. Nr 53, poz. 715).
Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich o powierzchni 22 500 ha obejmuje
swym zasięgiem główne grzbiety górskie dwóch pasm Sudetów Środkowych: Góry Bystrzyckie w
całości oraz połoŜoną na terytorium Polski północno-wschodnią część Gór Orlickich, wraz ze
znajdującymi się w ich obrębie: rezerwatami przyrody, utworami geologicznymi, korytarzami
ekologicznymi oraz wartościowymi krajobrazowo terenami o róŜnych ekosystemach.
Szerzej obszar ten został opisany w rozdziale II-3.4. Ochrona przyrody, ust. 1 Uwarunkowania, pkt 3.
2) Historyczny układ urbanistyczny Dusznik-Zdroju został w duŜym stopniu zachowany (składa się z
dwóch odrębnych części: miasta i uzdrowiska). Najistotniejszymi komponentami krajobrazu
kulturowego na omawianym obszarze są:
a) część staromiejska, obejmująca: Rynek, pl. Warszawy, ul. Krakowską, ul. H. Sawickiej, ul.
Wybickiego, ul. Świerczewskiego, ul. Słowackiego, ul. Kłodzką, ul. Stromą, ul. Zamkowa, ul.
Bohaterów Getta i ul. Mickiewicza,
b) część uzdrowiskowa obejmująca ulice: Parkową, Zieloną, Zdrojową, Klubową, Wojska
Polskiego i Podgórską.
Obszary te zostały w znacznym stopniu objęte ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru
zabytków zespołu staromiejskiego (nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r.) oraz parku zdrojowego (nr rej.
1166/Wł z 28 marca 1986 r., data ostatniej aktualizacji: 1984 r.).
Rynek miasta i jego główna ulica (obecnie ul. Kłodzka) załoŜone ą na stromej terasie opadającej w
kierunku wschodnim. Duszniki zostały załoŜone na prawie niemieckim, najprawdopodobniej w pierwszej
połowie XIV w (brak zachowanego dokumentu lokacyjnego). Rynek ma formę zbliŜoną do kwadratu, o
nieco dłuŜszych bolach wschodnim i zachodnim. Do pierwotnych, zachowanych do dzisiaj ulic (ul.
Kłodzkiej i Świerczewskiego) dodano wychodzące pod kątem prostym z naroŜnika północnego –
obecną ul. Słowackiego, z naroŜnika południowo-wschodniego - obecną ul. Mickiewicza a z naroŜnika
południowo-zachodniego - obecną ul. Hanki Sawickiej.
Strona 69
Do najwaŜniejszych, historycznych obiektów w obrębie historycznego miasta naleŜą: zachowane
pierzeje Rynku oraz pręgierz, kościół pod wezwaniem Matki BoŜej RóŜańcowej (pierwotnie kościół
ewangelicki z1845 r.) wraz ze starym cmentarzem przy ul. Słowackiego, barokowy kościół pod
wezwaniem św. Piotra i Pawła (1708-30) przy ul. Kłodzkiej 15 oraz Muzeum Papiernictwa przy ul.
Kłodzkiej 42, mieszczące się w dawnym młynie papierniczym (odbudowanym po powodzi w 1605 r.).
Rozwój części uzdrowiskowej miasta nastąpił w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Pierwsze wzmianki o
wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat
później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Powstały pawilony, zajazdy, pierwsze urządzenia
kąpielowe, dom towarzyski. Z roku na rok wzrastała frekwencja tak, Ŝe na początku XIX w. Duszniki
znane były niemal w całej Europie. Po 1945 r. Duszniki stały się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk
i wczasowisk w Polsce. JuŜ w 1946 r. zorganizowano tutaj I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski,
dawne pensjonaty i hotele zamieniono na szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i domy wczasowe.
Zlikwidowano stare ujęcia wód mineralnych i wybudowano nowe, wraz z Pijalnią Wód Mineralnych. Do
najwaŜniejszych obiektów na obszarze Parku Zdrojowego naleŜą: Teatr Zdrojowy im. Fryderyka
Chopina (tzw. Dworek Chopina), Pijalnia Wód Mineralnych i Hala Spacerowa, Pomnik Chopina,
Kolorowa Fontanna oraz pięć źródeł wód mineralnych wykorzystywanych w celach leczniczych:
Pieniawa Chopina, Jan Kazimierz, Agata, Jacek i B-4.
Park Uzdrowiskowy, początkowo ukształtowany jako regularny ogród pomiędzy budynkami zdroju,
powiększany na przestrzeni XIX w. w kierunku południowym. Z miastem połączony aleją lipowo klonową (z domieszką kasztanowców), o dł. ok. 700 m., obustronnie obsadzoną drzewami w poł. XIX w.
Centralną część parku stanowi wnętrze o regularnym, geometrycznym układzie parterów kwiatowych, z
4 fontannami na osi środkowej. Trawniki podkreślone formowanymi cisami, bukszpanowymi obwódkami
i grabowymi Ŝywopłotami, posiadają bordiury kwiatowe. Drzewostan parku stanowią gatunki liściaste
(20) i iglaste (12), m.in. lipy drobnolistne, klony pospolite i jawory, kasztanowce. Wśród
aklimatyzowanych występują: klon palmowy purpurowy, buk pospolity odm. wąskolistna, cyprysik
nutkajski, jedlica Douglasa. Na terenie parku zarejestrowano 6 pomników przyrody: 4 lipy drobnolistne
(obw. 316, 363, 421 i 760 cm oraz 2 buki pospolite o obw. 312 i 365 cm).
Od roku 1998 (po powodzi) wymieniono bitumiczną nawierzchnię ścieŜek (asfalt zastąpiono kostką
granitową i betonową oraz naturalnym kruszywem, stabilizowanym ), wykonano pielęgnację drzew z
wycinką sanitarną oraz leczenie drzew pomnikowych, uzupełniono ubytki drzew w alejach, dosadzono
drzewa i krzewy ozdobne. ZałoŜono trawniki kwiatowe w części centralnej, uzupełniając i wymieniając
fragmenty Ŝywopłotów. Wprowadzono stylowe lamy parkowe, ławki i kosze na śmieci.
3) Wyjątkowe połoŜenie Dusznik-Zdroju w obniŜeniu dolin Bystrzycy Dusznickiej i jej zachodnich
(lewobrzeŜnych) dopływów: Braneckiej Wody i Jastrzębnika, zachowany, historyczny układ
urbanistyczny oraz zachowana w duŜej mierze, historyczna tkanka miejska, stanowią o ogromnej
wartości krajobrazowej obszaru. W dotychczasowych opracowaniach planistycznych studiach
historycznych wskazywano do ochrony następujące obszary:
a) zespół staromiejski i park zdrojowy – jako obszary uznane za szczególnie waŜne jako
świadectwo historycznej przeszłości i posiadające cechy układu przestrzennego
nienaruszonego lub jedynie nieznacznie przekształconego (obszary wskazane jako strefa „A”
ścisłej ochrony konserwatorskiej),
b) cztery obszary miasta zachowane w stosunkowo dobrym stanie (obszary wskazane jako strefa
„B” ochrony konserwatorskiej):
− obszar zabytkowy pomiędzy drogą krajowa nr 8, dworcem kolejowym a skrzyŜowaniem ul.
Świerczewskiego z ul. Dworcową,
− obszar w rejonie ul. Wybickiego, Słonecznej i Orzechowej wraz z zabudową ul. Krakowskiej i
Zdrojowej,
− obszar doliny Bystrzycy Dusznickiej na południe od Zdroju wraz z ul. Graniczną,
− obszar dawnej huty, obecnie Ośrodka Wypoczynkowego „Blachownia” w Dolinie StrąŜyskiej,
c) sylweta miasta widoczna z z drogi krajowej nr 8 od strony wjazdu do miasta z kierunku Kłodzka
rozciągająca się w kierunku południowym z widokiem na Muzeum Papiernictwa, górę
Nawojową i w kierunku północnym - na stoki Krzywego Zbocza (strefa „E” ochrony ekspozycj).
4) Krajobraz kulturowy został zaburzony i zdegradowany poprzez wprowadzenie w obręb miasta
budynków o formie architektonicznej i gabarytach całkowicie odbiegających od tradycji budowlanej
Strona 70
miasta i regionu. Na południowy wschód od Bystrzycy Dusznickiej i na południe od Muzeum
Papiernictwa, w rejonie ul. Wojska Polskiego, Osiedlowej, Sportowej i Sprzymierzonych zlokalizowano
Osiedle Chopina o dysharmonijnej, wielkopłytowej architekturze oraz wysokości budynków wynoszącej
5 kondygnacji (parter i cztery piętra), raŜąco odbiegającej od gabarytów zabudowy historycznej miasta
(w obrębie Rynku zabudowa posiada na ogół uŜytkowy parter, dwa piętra mieszkalne oraz poddasze).
Na terenie osiedla zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Im. Bronisława
Czecha i Heleny Marusarzówny (ul. Sprzymierzonych 6) oraz Gimnazjum Publiczne w DusznikachZdroju (ul. Sportowa 6). TakŜe w bezpośrednim sąsiedztwie osiedla, na obszarze stanowiącym „bramę”
pomiędzy Starym Miastem a Zdrojem, zlokalizowano wiele obiektów o niskich walorach
architektonicznych (zespół pawilonów handlowych i gastronomicznych oraz garaŜe).
Zabudowa Dusznik-Zdroju zlokalizowana po północnej stronie drogi krajowej nr 8 jest w zasadzie
całkowicie oderwana (funkcjonalnie, estetycznie i gabarytowo) od historycznej, śródmiejskiej tkanki
miasta. W krajobrazie dominują obiekty Zakładu Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o. (ZEM) przy ul.
Karola Świerczewskiego 14 oraz stacja paliw koncernu Orlen, usytuowana u zbiegu ulic Dworcowej i
Kłodzkiej. W sąsiedztwie tych obiektów znalazły się takŜe zabudowania Niepublicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej Salus Centrum Medyczne Sp. z o.o. (ul. Dworcowa 9) oraz supermarket sieci Biedronka.
Dalej, na północ od terenu ZEM, przy ul. Polnej znajdują się obiekty Zakładu Energetycznego
"Wałbrzych" S.A., Rejonu Dystrybucji Energii Elektrycznej w Kłodzku. Cały obszar nabrał charakteru
zindustrializowanego.
2.
Kierunki
1. Działania związane z ochroną krajobrazu (naturalnego oraz kulturowego) na obszarze Dusznik-Zdroju
powinny opierać się na realizacji postanowień wynikających z przepisów prawa oraz ustanowionych na ich
podstawie form ochrony, a w szczególności:
1) ustanowienia Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich;
2) objęcia wpisem do rejestru zabytków zespołu staromiejskiego (nr rej. 369 z 25 listopada 1956 r.) oraz
parku zdrojowego (nr rej. 1166/Wł z 28 marca 1986 r., data ostatniej aktualizacji: 1984 r.).
2. Za szczególnie istotne uznaje się działania samorządu polegające na ustanawianiu prawnych form ochrony
krajobrazu (w drodze uchwały Rady Miejskiej) w postaci:
1) zespołów przyrodniczo-krajobrazowych – dla fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego
zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne;
2) pomników przyrody – dla pojedynczych tworów przyrody Ŝywej i nieoŜywionej (lub ich skupisk) o
szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej;
3) ustalonych w planach miejscowych właściwych zasad i parametrów zagospodarowania terenu (np.
poprzez wprowadzanie stref ochrony konserwatorskiej, ograniczeń intensywności i wysokości
zabudowy, precyzyjne określanie jej formy architektonicznej i kolorystyki itp.).
3. Konieczne jest podejmowanie działań zmierzających zarówno do ochrony obszarów posiadających duŜe
walory krajobrazowe i wartość kulturową, jak i do ich ekspozycji. W tym celu naleŜy zmierzać do
eliminowania istniejących elementów krajobrazu kulturowego degradujących krajobraz oraz zapobiegać
powstawaniu nowej zabudowy, nie harmonizującej z otoczeniem.
4. Oprócz informacji zawartych w niniejszym rozdziale, szczegółowe dane oraz dyspozycje w zakresie ochrony
krajobrazu zawarto w następujących rozdziałach Studium:
1) rozdział II-2. Ład przestrzenny i wymogi jego ochrony, w szczególności II-2.2. Kierunki, w zakresie
obszarów wymagających przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji;
2) rozdział II-3. Ochrona środowiska, przyrody, krajobrazu i uzdrowisk, a w szczególności:
a) II-3.1. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna – w zakresie lasów ochronnych, które oprócz funkcji
glebochronnych, wodochronnych, uzdrowiskowo-klimatycznych i rekreacyjno-wypoczynkowych
posiadają istotne znaczenie krajobrazowe;
b) II-3.4. Ochrona przyrody – w zakresie:
- otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych,
- Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich,
- Proponowanych do objęcia ochroną: 4 rezerwatów przyrody, 1 zespołu przyrodniczokrajobrazowego oraz 2 pomników przyrody nieoŜywionej;
Strona 71
c) II-3.6. Uzdrowisko – w zakresie ustanowienia stref A, B i C ochrony uzdrowiskowej oraz
warunków, jakie są wymagane przy zagospodarowaniu terenów znajdujących się w zasięgu
poszczególnych stref.
3) Rozdział II-4. Dziedzictwo kulturowe i ochrona zabytków, szczególnie w zakresie:
a) II-4.1. Zabytki nieruchome – w zakresie objęcia wpisem do rejestru zabytków zespołu
staromiejskiego i parku zdrojowego,
b) II-4.3. Strefy ochrony konserwatorskiej – w zakresie propozycji ustanowienia stref ochrony
konserwatorskiej ścisłej, podstawowej i ekspozycji.
II-3.6.
1.
Uzdrowisko
Uwarunkowania
Duszniki-Zdrój to jedno z najstarszych uzdrowisk w Polsce. Zdrój jest połoŜony w głębokiej dolinie o dość
stromych stokach, usytuowanej pomiędzy szczytami góry Nawojowej (674 m n.p.m.) i Miejskiej Górki (609
m n.p.m.). Od południa jego pierwotną granicę stanowiło ujście potoku Podgórna do Bystrzycy Dusznickiej u
stóp góry Ołtarz. W późniejszym okresie Zdrój rozwinął się w Dolinie Bystrzycy, wzdłuŜ drogi prowadzącej
do Zieleńca (obecnie ul. Wojska Polskiego), z granica zaznaczoną w rejonie tzw. „Blachowni (miejsca
usytuowania XIX - wiecznej huty w tzw. Dolinie StrąŜyskiej, między stokami góry Koniuch i Ołtarz).
Rozwój części uzdrowiskowej miasta nastąpił w drugiej połowie XVII i w XVIII w. Pierwsze wzmianki o
wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat
później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Od tego momentu rozpoczął się dynamiczny rozwój
uzdrowiska. Powstały pawilony, zajazdy, pierwsze urządzenia kąpielowe i dom towarzyski. Z roku na rok
wzrastała frekwencja tak, Ŝe na początku XIX w. Duszniki znane były niemal w całej Europie. Po 1945 r.
Duszniki stały się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk i wczasowisk w Polsce. JuŜ w 1946 r.
zorganizowano tutaj I Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, dawne pensjonaty i hotele zamieniono na
szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i domy wczasowe. Zlikwidowano stare ujęcia wód mineralnych i
wybudowano nowe wraz z Pijalnią Wód Mineralnych. Zaplecze części uzdrowiskowej stanowią obecnie:
Zakład Przyrodoleczniczy świadczący pełną gamę usług leczniczych, dwa szpitale uzdrowiskowe, liczne
sanatoria, ośrodki wypoczynkowe, hotele, pensjonaty, restauracje, kawiarnie i bary.
Lecznictwo Uzdrowiskowe oparte było dotychczas na strefach ochrony uzdrowiskowej szczegółowo
określonych w Tymczasowym Statucie Uzdrowiska (uchwała Nr XLV/223/2006 Rady Miasta DusznikiZdrój z dnia 30 marca 2006 r.).
Zgodnie z treścią art. 39 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i
obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005r. Nr 167, poz..1399 z
późn. zm.) został opracowany Operat uzdrowiskowy, zawierający kompleksową wiedzę o miejscowości
uzdrowiskowej.
Operat wprowadza zmiany w stosunku do dotychczasowych zasad uŜytkowania i zagospodarowania
terenów w granicach poszczególnych stref, tj. wprowadza zmniejszenie obszaru strefy „A” ochrony
uzdrowiskowej w sąsiedztwie jej granicy z Gminą Szczytna (tereny wolne od zabudowy), zmniejsza i
przesuwa obszar strefy „B” ochrony uzdrowiskowej w zachodniej części dotychczasowej strefy ”B” (z
odsunięciem od granicy Polski z Republiką Czeską) oraz dostosowuje do aktualnych przepisów prawa
strefę „C” (do całego obszaru Gminy Duszniki-Zdrój). Tym samym nastąpiła korekta przebiegu granic
obszarów ochrony uzdrowiskowej, z jednoczesnym utrzymaniem i kontynuacją wiodącej funkcji gminy,
jaką jest funkcja uzdrowiskowa.
Zgodnie z cytowaną wyŜej ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i
obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz..1399 z
późn. zm.), gmina miejska Duszniki-Zdrój spełnia łącznie następujące warunki:
1) posiada złoŜa naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych
Najcenniejszym zasobem naturalnym omawianego obszaru i jednocześnie jedyną kopaliną
wydobywaną na nim, są wody lecznicze; w Dusznikach-Zdroju, eksploatowanych jest kilka ujęć wód
mineralnych, w tym: „Pieniawa Chopina", „Jan Kazimierz", „B-4”, Agatka”, „B-3” „Jacek” oraz woda z
odwiertu „Nr 39”. Są to szczawy Ŝelaziste wodoro-węglanowo-magnezowo-sodowe z dodatkiem
składników swoistych: Ŝelaza, krzemu, niekiedy radonu o średniej wydajności, mineralizacji około 2
g/dm3 i wysokiej zawartości wolnego CO2, z temperaturą w granicach 12 – 19,1 °C na wypływie (w
odwiertach). Wszystkie te wody otrzymały świadectwa (Nr1/DZ, Nr2/DZ, Nr3/DZ, Nr4/DZ i Nr5/DZ
wydane przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska Sp. z o.o. w Katowicach), potwierdzające ich
właściwości lecznicze.
Strona 72
2)
posiada klimat o potwierdzonych właściwościach leczniczych
Klimat i bioklimat Dusznik-Zdroju cechuje się właściwościami leczniczymi i profilaktycznymi, które
mogą być wykorzystywane w leczeniu klimatycznym chorób reumatologicznych, ortopedycznych,
laryngologicznych i kardiologicznych. Klimat Uzdrowiska Duszniki-Zdrój uzyskał w dniu 27 sierpnia
2008 r. „Świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu”, wydane przez Instytut Geografii
i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk z
siedzibą w Warszawie
3) na jej obszarze znajdują się zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do
prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego
Uzdrowisko Duszniki-Zdrój świadczy usługi balneologiczne, mając do dyspozycji sanatoria, szpitale
uzdrowiskowe, pijalnie wód mineralnych, zakład przyrodoleczniczy, przychodnie, obiekty
rekreacyjne, sale gimnastyczne i obiekty kulturalne. Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są
szpitale uzdrowiskowe, sanatoria uzdrowiskowe oraz przychodnie uzdrowiskowe. Wśród
waŜniejszych obiektów na obszarze uzdrowiska naleŜy wymienić szpitale uzdrowiskowe: Nr I
Pawilon A „Jan Kazimierz” przy ul. Zielonej 23, Nr I „Jan Kazimierz” Pawilon B przy ul. Wojska
Polskiego 23, i Nr II Pawilon „Chopin” przy ul. Zielonej oraz sanatoria: Nr III „Moniuszko” przy ul.
Zdrojowej 40, „Chemik” przy ulicy Wojska Polskiego 17, „Muza” przy ul. Wojska Polskiego 31 oraz
„Zimowit” przy ulicy Chopina 3.
4) spełnia określone w przepisach o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska
Oceny stanu sanitarnego powietrza, dokonał na podstawie danych ze stałej stacji pomiarowej
zanieczyszczenia powietrza zlokalizowanej w strefie A i B ochrony uzdrowiskowej przy ulicy Zielonej a
nadzorowanej przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu, zespół pracowników
Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii
Nauk z siedzibą w Warszawie. Z prac powyŜszego zespołu powstał dokument „Właściwości lecznice
klimatu Uzdrowiska Duszniki-Zdrój”, w którym zawarto wyniki badań i analiz. Na podstawie
zaprezentowanych wyników stwierdzono, Ŝe stan czystości powietrza spełnia normy sanitarne przewidziane
dla uzdrowisk. Ten sam zespół pracowników dokonał oceny klimatu akustycznego uzdrowiska DusznikiZdroju, na podstawie badania natęŜenia hałasu przeprowadzonego w dniach 4 czerwca oraz 24 i 25 lipca
2008r. Stwierdzono, Ŝe warunki akustyczne uzdrowiska Duszniki-Zdrój są korzystne dla leczenia
klimatycznego - w punktach pomiarowych usytuowanych na terenie uzdrowiska nie stwierdzono
przekroczenia dopuszczalnych norm wartości poziomu hałasu.
5) posiada infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, w
zakresie transportu zbiorowego, oraz prowadzi gospodarkę odpadami.
Gmina miejska Duszniki-Zdrój posiada niezbędne wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną, systemy
komunikacji oraz gospodarki odpadami.
Miasto zaopatrywane jest w wodę z sieci wodociągowej (za wyjątkiem Zieleńca i Podgórza gdzie
zlokalizowane są indywidualne ujęcia wody). Ścieki odprowadzane są zbiorczym kolektorem kanalizacji
sanitarnej do oczyszczalni w Polanicy Zdroju. Obecnie większa część miasta jest skanalizowana (pozostaje
do realizacji II etap budowy kanalizacji w Zieleńcu). Zgazyfikowany jest obszar śródmiejski - zaopatrzenie w
gaz odbywa się z gazociągu GZ-50 relacji Kłodzko – Kudowa-Zdrój (dzielnice Podgórze, /Zieleniec i
Wapienniki nie posiadają rozdzielczej sieci gazowej). Zaopatrzenie w ciepło na terenie miasta odbywa się z
lokalnych kotłowni (jest ich ponad 100) i palenisk domowych. Na terenie miasta (w części północnej, w
pobliŜu ZEM) zlokalizowany jest Główny Punkt Zasilania. Wszystkie obiekty mieszkalne, usługowe i
produkcyjne w Dusznikach-Zdroju zaopatrzone są w energię elektryczną. Miejscem odzysku lub
unieszkodliwiana odpadów komunalnych jest składowisko odpadów przy ul. Polnej w Polanicy-Zdroju.
Gmina Duszniki-Zdrój naleŜy do Międzygminnego Związku Celowego powołanego do stworzenia wspólnego
systemu gospodarki odpadami w Powiecie Kłodzkim.
Przez teren miasta przebiega droga krajowa nr 8 (E67) (w ciągu tej drogi biegną ulice: Karola
Świerczewskiego i Kłodzka), droga wojewódzka nr 389 (Autostrada Sudecka, na odcinku
przebiegającym przez gminę miejską zwana Drogą Orlicką), droga powiatowa 3301D, droga powiatowa
nr 3241D oraz drogi gminne.
Przez Duszniki-Zdrój przebiega takŜe linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój (ze
stacją przy ul. dworcowej). Jest to linia drugorzędna, jednotorowa, czynna na całej długości i
jednocześnie – niezelektryfikowana. Biegnie z Kłodzka przez Polanicę Zdrój, Szczytną, Duszniki-Zdrój,
Lewin Kłodzki do Kudowy Zdroju.
Połączenia z „dzielnicami” Podgórze i Zieleniec odbywają się komunikacją autobusową obsługiwaną
przez PKS Kłodzko. RównieŜ połączenia międzymiastowe gestii zdominowane są przez firmę PKS za
wyjątkiem prywatnej linii autobusowej Kudowa Zdrój – Kraków.
Strona 73
Zgodnie z ustaleniami Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego
zatwierdzonego uchwałą Nr XLVIII/873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 r., Duszniki-Zdrój zakwalifikowano
do grupy ośrodków lokalnych o wiodącej funkcji uzdrowiskowej, turystyczno-rekreacyjnej i usługowej.
Funkcja uzdrowiskowa gminy wraz z obiektami obsługi uzdrowiska skupia się poza centrum, w
południowej części miasta, w dolinie rzeki Dusznicy Kłodzkiej, gdzie zlokalizowane są zakłady i
urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego oraz obiekty usługowe, domy wczasowe, hotele, pensjonaty.
Strefa "A" ochrony uzdrowiskowej posiada powierzchnię 210 ha i obejmuje:
−
istniejące obiekty związane bezpośrednio z lecznictwem uzdrowiskowym (zakład przyrodoleczniczy,
szpitale uzdrowiskowe i sanatoria) zgrupowane przy Parku Zdrojowym,
−
tereny zainwestowane we wschodniej i południowej części miasta,
−
Park Zdrojowy,
−
istniejące tereny nie zainwestowane stanowiące uzupełnienie funkcji uzdrowiskowej;
−
pozostałe istniejące tereny zainwestowane;
− przyległe tereny leśne, otaczające uzdrowisko od północnego wschodu.
Tereny leśne stanowią 147 ha natomiast łąki i zieleń urządzona - 19 ha. Razem tereny zielone wynoszą 166
ha, co stanowi 79% powierzchni strefy „A” (aktualna powierzchnia normatywna dla strefy „A” wynikająca z
przepisów odrębnych dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego to minimum 65% terenów biologicznie
czynnych).
Strefa "B" ochrony uzdrowiskowej posiada powierzchnię 475 ha i obejmuje:
−
sąsiadujące z obszarem „A” tereny istniejącego zainwestowania obejmującego centrum miasta
Duszniki-Zdrój,
−
tereny rolne i leśne na północ i wschód od jednostki zurbanizowanej,
−
przyległe tereny zabudowane budownictwem mieszkaniowym jednorodzinnym i wielorodzinnym, w
tym o charakterze pensjonatowym i usługowym,
−
tereny przewidziane do zainwestowania zlokalizowane na północnym i zachodnim terenie od rzeki,
leśne otaczające uzdrowisko od wschodu, zachodu i południa.
Tereny leśne stanowią 198 ha natomiast łąki i zieleń urządzona - 219 ha. Razem tereny zielone wynoszą
417 ha, co stanowi 88% powierzchni strefy „B” (aktualna powierzchnia normatywna dla strefy „B” to
minimum 50% terenów biologicznie czynnych).
Strefa "C" ochrony uzdrowiskowej posiada powierzchnię 1541 ha i pokrywa się z granicami
administracyjnymi Dusznik-Zdroju. Tereny leśne stanowią 938 ha natomiast łąki i zieleń urządzona - 422
ha. Razem tereny zielone wynoszą 1360 ha, co stanowi 88% powierzchni strefy „C”.
2. Kierunki
1) W strefie "A", gdzie odbywa się lecznictwo uzdrowiskowe, wskaźnik powierzchni terenów zielonych
(biologicznie czynnych) powinien wynosić nie mniej niŜ 65 % powierzchni strefy oraz minimalną
powierzchnię nowo wydzielanych działek, chyba, Ŝe z przepisów odrębnych dotyczących lecznictwa
uzdrowiskowego wynika inaczej.
2) W strefie ochrony uzdrowiskowej „A” zabrania się, zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi
lecznictwa uzdrowiskowego:
a) budowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r.
Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235):
− zakładów przemysłowych,
− budynków mieszkalnych jednorodzinnych 9) i wielorodzinnych,
− garaŜy wolno stojących,
− obiektów handlowych o powierzchni uŜytkowania większej niŜ 400 m 2 ,
− stacji paliw oraz punktów dystrybucji produktów naftowych,
−
autostrad i dróg ekspresowych,
− parkingów naziemnych o liczbie miejsc postojowych większej niŜ 15% miejsc noclegowych
w szpitalach uzdrowiskowych, sanatoriach uzdrowiskowych i pensjonatach, nie większej
jednak niŜ 30 miejsc postojowych, oraz parkingów naziemnych przed obiektami usługowymi
o liczbie miejsc postojowych nie większej niŜ 10,
Strona 74
− stacji bazowych telefonii ruchomej, stacji nadawczych radiowych i telewizyjnych, stacji
radiolokacyjnych i innych emitujących fale elektromagnetyczne, z wyłączeniem urządzeń
łączności na potrzeby słuŜb bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa, z zastrzeŜeniem Ŝe
urządzenia te będą oddziaływały na środowisko polami elektromagnetycznymi o poziomie nie
wyŜszym niŜ określone dla strefy „B”,
− obiektów budowlanych mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
w
szczególności takich jak: warsztaty samochodowe, wędzarnie, garbarnie, z wyjątkiem
obiektów budowlanych słuŜących poprawie stanu sanitarnego uzdrowiska, w szczególności
takich jak: sieć wodno-kanalizacyjna, sieć gazowa, kotłownie gazowe, wiercenia wykonywane w
celu ujmowania wód leczniczych,
− zapór piętrzących wodę na rzekach oraz elektrowni wodnych i wiatrowych;
b) uruchamiania składowisk odpadów stałych i płynnych, punktów skupu złomu i punktów skupu
produktów rolnych, składów nawozów sztucznych, środków chemicznych i składów opału;
c) uruchamiania pól biwakowych i campingowych, budowy domków turystycznych i campingowych;
d) prowadzenia targowisk, z wyjątkiem punktów sprzedaŜy pamiątek, wyrobów ludowych, produktów
regionalnych, w formach i miejscach wyznaczonych przez gminę;
e) prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm. 10) );
f) trzymania zwierząt gospodarskich w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o
organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 133, poz. 921, z 2008 r. Nr 171,
poz. 1056, z 2009 r. Nr 223, poz. 1775 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857);
g) organizacji rajdów samochodowych i motorowych;
h) organizowania imprez masowych w rozumieniu ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie
imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 152, poz. 1021),
zakłócających proces leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, i działalności o
charakterze rozrywkowym zakłócającej ciszę nocną w godz. 22 00 –6 00, z wyjątkiem imprez
masowych znajdujących się w harmonogramie imprez gminnych;
i) pozyskiwania surowców mineralnych innych niŜ naturalne surowce lecznicze;
j) wyrębu drzew leśnych i parkowych, z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych;
k) prowadzenia robót melioracyjnych i innych działań powodujących niekorzystną zmianę istniejących
stosunków wodnych;
l) prowadzenia działań mających negatywny wpływ na fizjografię uzdrowiska i jego układ
urbanistyczny lub właściwości lecznicze klimatu.
3) W strefie "B" stanowiącej otulinę strefy "A" wskaźnik powierzchni terenów zielonych (biologicznie
czynnych) powinien wynosić nie mniej niŜ 50 % powierzchni strefy oraz minimalną powierzchnię nowo
wydzielanych działek, chyba, Ŝe z przepisów odrębnych dotyczących lecznictwa uzdrowiskowego
wynika inaczej.
4) W strefie ochronnej „B” zabrania się, zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi lecznictwa
uzdrowiskowego:
a) budowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane:
− stacji paliw, bliŜej niŜ 500 m od granicy strefy „A” ochrony uzdrowiskowej,
− urządzeń emitujących fale elektromagnetyczne, będących przedsięwzięciami mogącymi
zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
Nr 199, poz. 1227, z późn. zm. 11) ), oddziałujących na strefę „A” ochrony uzdrowiskowej
polami
elektromagnetycznymi o poziomach wyŜszych niŜ dopuszczalne poziomy pól
elektromagnetycznych – charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów
fizycznych – dla miejsc dostępnych dla ludności, określone na podstawie art. 122 ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150,
z późn. zm. 12) ),
− parkingów naziemnych o liczbie miejsc postojowych powyŜej 50, z wyjątkiem podziemnych i
naziemnych parkingów wielopoziomowych;
b) wyrębu drzew leśnych i parkowych, z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych i wyrębu określonego w planie
urządzenia lasu;
Strona 75
c) budowy lub innych czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a, d oraz pkt 2, 9, 11 i 12.
5) W strefie „C” ochrony uzdrowiskowej zabrania się budowy lub innych czynności, o których
mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a, pkt 9, 11 i 12 oraz w ust. 4 pkt 2.
II-4.
DZIEDZICTWO KULTUROWE I OCHRONA ZABYTKÓW
(art. 10 ust. 1 pkt 4 i 9 oraz art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy)
II-4.1. Zabytki nieruchome
1.
Uwarunkowania
1) Zarys historyczny powstania i rozwoju przestrzennego miasta
Pierwsze ślady pobytu człowieka na terenie Dusznik sięgają czasów neolitu. Osadnictwo połoŜonego w
dolnie Bystrzycy Dusznickiej i jej lewobrzeŜnych dopływów (Podgórna, Jastrzębnik i Branecka Woda)
Dusznik było związane z dawnym szlakiem handlowym, wiodącym z Wrocławia przez Kłodzko do Pragi.
Oddalone zaledwie 25 km od targu w Kłodzku, Duszniki mogły pełnić rolę miejsca postojowego dla
kupców przemierzających „szlak bursztynowy”. Układ przestrzenny miasta rozwijał się w miejscu gdzie
Bystrzyca Dusznicka zmienia swój bieg z południkowego na równoleŜnikowy. Pomiędzy dopływami
rozlokowało się historyczne śródmieście na trzech wyraźnych osiach (południkowo – równoleŜnikowych)
dróg zbieŜnych w okolicy nieregularnego czworoboku Rynku. WzdłuŜ osi następował dalszy rozwój w
szachownicowy układ, świadczący o wpływie ukształtowania terenu na rozwój pierwotnej osady.
Początkowo miasto miało charakter osady rzemieślniczo - handlowej. Na przełomie X i XI wieku na
wzgórzu Gomoła wzniesiono drewnianą warownię strzegącą strategicznej przełęczy Polskie Wrota.
W wiekach późniejszych zbudowano w miejscu dawnej budowli zamek murowany złoŜony z zabudowań
mieszkalnych i gospodarczych oraz wieŜy. Była to siedziba właścicieli dóbr feudalnych Homole Panowiców. Do 1477 roku miasto wchodziło w skład Czech w ramach państewka homolskiego.
W okresie niemieckiej kolonizacji górska osada Dussnik (nazwa słowiańska) otrzymała prawa miejskie oraz
niemiecką nazwę od swojego zasadźcy (załoŜyciela i dawcy praw) – Reinharez. W XIV w. W XV w. odkryto
pierwsze źródło mineralne, później (XVIII w.) na miejscu dawnej wsi powstało istniejące do dziś uzdrowisko.
Zapowiadający się pomyślnie rozwój miasta przerwały wojny religijne. Ze względu na powojenne
zniszczenia zaniechano górnictwa rudy Ŝelaznej. W XVI w. zamek Homolów został opanowany przez
husytów, opuszczony w 1560 r. zaczął popadać w ruinę ( do dnia dzisiejszego pozostał fragment muru
obwodowego oraz część wieŜy). Wraz z likwidacją dominium homolskiego Duszniki przestały być
własnością prywatną. W tym samym wieku nastąpiła odbudowa miasta, dzięki powstaniu w 1562 roku jednej
z pierwszych w Polsce i na Śląsku papierni (do czasów dzisiejszych pozostał młyn papierniczy). Pod koniec
wieku miasto przeŜywało intensywny rozwój związany głównie z papiernictwem, ale równieŜ tkactwem oraz
handlem. W tym czasie stanęło wiele murowanych budynków, z których większość w obrębie starego miasta
utrzymała się do dnia dzisiejszego. Od 1769 roku Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem poprzez
wpisanie "Zimnego Zdroju" na listę źródeł leczniczych ówczesnych Prus. Regularne lecznictwo wodą
„Zimnego Zdroju” zaczęło się rozwijać dopiero w XVIII wieku, gdy władze miejskie objęły opieką źródło
znajdujące się na prywatnej posesji. W 1797 roku wykryto źródło ciepłe (letnie) co przyczyniło się do tym
gwałtowniejszego rozwoju uzdrowiska. Pod koniec XVIII w. do miasta naleŜały okoliczne wsie: Dolina,
Słoszów, oraz kolonie Zielone, Ludowe i Grodziec. XIX wiek to okres wojen i klęsk Ŝywiołowych.
Wojna 30-letnia przyniosła zniszczenia i zahamowanie rozwoju miasta przez ciągłe przemarsze wojsk
szwedzkich i cesarskich oraz kontrybucje. W 1827 roku nastąpił gwałtowny wylew Bystrzycy a w 1877 roku
olbrzymi poŜar zniszczył większą część miasta, łącznie z ratuszem i kościołem parafialnym. Na terenie
dawnej wsi Prottendorf rozwijało się dalej uzdrowisko. Początkowo leŜący u ujścia potoku Podgórna do
Bystrzycy, Zdrój zaczął się rozwijać w dolinie Bystrzycy, wzdłuŜ drogi prowadzącej do Zieleńca. W latach
1800 – 1820 wykupiono prywatne tereny, na których mieściły się źródła. W 1802 roku za miastem
wybudowano pawilony, pierwsze urządzenia kąpielowe, „dom towarzyski” i pierwsze zajazdy. Znane w całej
Europie Duszniki zaczęły przyciągać rzesze kuracjuszy. I tak wybudowano malowniczą drogę z Dusznik do
Polanicy przez Piekielną Dolinę a w latach 1890 – 1905 poprowadzono linię kolejową do Kudowy,
rozpoczynając tym samym najlepszy okres dla Dusznik Zdroju. Dawne pensjonaty i hotele zamieniono na
sanatoria, szpitale uzdrowiskowe i domy wczasowe. Powiększono tereny zielone na Zboczach Miejskiej i
Gajowej Góry.
W latach 60 - tych wzniesiono nowy Dom Zdrojowy z Pijalnią, oraz zlokalizowano nowe ujęcia wody w
Parku Zdrojowym. Przy wybudowanej obwodnicy miejskiej wzniesiono duŜe Zakłady Elektrotechniki
Strona 76
Motoryzacyjnej. Wybudowano nowe osiedla mieszkaniowe, a takŜe rozwijało się budownictwo
jednorodzinne. Od początku XX wieku w Dusznikach zaczęły rozwijać się sporty zimowe, wykorzystując
doskonałe warunki fizjograficzne i śnieŜne. Po przyłączeniu Zieleńca Duszniki-Zdrój stały się
największym, po Szklarskiej Porębie, ośrodkiem narciarstwa w Sudetach.
2) Rejestr zabytków nieruchomych
Podstawową formą ochrony zabytków zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) jest wpis obiektu zabytkowego do
rejestru zabytków i zgodnie z art. 8 tej ustawy rejestr zabytków dla zabytków znajdujących się na terenie
danego województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Na terenie gminy miejskiej Dusznik
Zdrój zlokalizowanych jest blisko 30 obiektów wpisanych do rejestru zabytków:
OBIEKTY ZABYTKOWE, WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW
lp.
1
2
3
Obiekt
Adres obiektu
zespół
staromiejski
kościół
kaplica
Kaplica na Górze Pustelnika,
ob. Izba Pamiątek
ratusz
Kamienica mieszczańska,
ob. Siedziba Urzędu Miejskiego
5
14
dom mieszkalny
Szpital Rejonowy
dom towarzyski,
ob. Teatr im. Chopina (Dworek
Chopina) w parku zdrojowym
park zdrojowy
Zajazd pod Czarnym Niedźwiedziem,
ob. dom mieszkalny
d. gospoda Błękitny jeleń,
ob. dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
d. sanatorium dra Schoena,
ob. pensjonat "Słoneczna "
dom mieszkalny
15
dom mieszkalny
16
17
18
publiczne
7
inne
8
9
10
11
12
13
park
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
dom mieszkalny
inne
Numer rejestru
369
kościół parafialny p.w. św. Piotra i
Pawła
kościół ewangelicki, ob.
polskokatolicki pw. MB. RóŜańcowej
kościół
4
6
Opis obiektu
TABELA nr 9.
Data wpisu do
rejestru
25.11.1956
Kłodzka
A/1716/742
19.09.1960
Słowackiego 14
A/4054/13090/Wł
12.11.1993
A/4070/1781
15.08.1966
Rynek 6
A/4081/1460
29.11.1965
Sprzymierzonych 11
A/4087/988/Wł
22.02.1984
A/4071/1458
27.11.1965
A/4072/1166/Wł
28.03.1986
Rynek 1
A/4075/624/Wł
22.05.1976
Rynek 10
Kłodzka 2
Kłodzka 12
A/4084/1462
A/4074/628/Wł
A/4073/629/Wł
29.11.1965
22.05.1976
22.05.1976
21.07.1993
Krakowska 6
A/4078/1386/Wł
Krakowska 12
A/4079/1308/Wł
4.05.1990
dom mieszkalny
Rynek 3
A/4076/626/Wł
22.05.1976
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek 5
A/4077/627/Wł
22.05.1976
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek 9
A/4082/1461
29.11.1965
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego 1
A/4080/1307/Wł
4.05.1990
19
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego 2
A/4083/1463
29.11.1965
20
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego 3
A/4085/1305/Wł
4.05.1990
21
dom mieszkalny
dom mieszkalny
d. "Willa Schmidta",
ob. Hotel "Fryderyk"
Dom Cechu Sukienników,
ob. dom mieszkalny
Młyn - papiernia
Świerczewskiego 6
A/4086/1306/Wł
4.05.1990
Wojska Polskiego 10
166/A/03
10.07.2003
pl. Warszawy 4
A/4088/1464
29.11.1965
Kłodzka 42
A/4053/336
6.11.1956
A/2073
A/4053/336
19.04.2010
06.11.1956
A/4053/336
06.11.1956
22
23
dom mieszkalny
inne
24
przemysłowe
25
otoczenia młyna papierniczego
26
przemysłowe
Papiernia
pawilon w zespole papierni ,
Kłodzka 42
Kłodzka
27
papiernia
suszarnia w zespole papierni
Kłodzka
Strona 77
3) Ewidencja zabytków nieruchomych
Zgodnie z art. 22 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Burmistrz prowadzi gminną
ewidencję zabytków w formie kart adresowych zabytków na terenie gminy obejmując nią trzy grupy
obiektów:
a) zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków,
b) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków,
c) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez burmistrza w porozumieniu z wojewódzkim
konserwatorem zabytków.
4)
Miasto Duszniki-Zdrój nie posiada Gminnej Ewidencja Zabytków – aktualnie działania w zakresie
identyfikacji i ochrony zabytków nieruchomych (nie objętych ochroną poprzez wpis do rejestru
zabytków) opierają się na Wykazie Zabytków Nieruchomych prowadzonym przez Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków. Dlatego teŜ waŜnym zadaniem jest inwentaryzacja i weryfikacja listy
zabytków nieruchomych i sporządzenie gminnej ewidencji zabytków jako podstawowego dokumentu
słuŜącemu ochronie zabytków na ternie gminy miejskiej Duszniki-Zdrój. W obrębie miasta znajduje się
ok. 260 obiektów o walorach historycznych, które spełniają wymogi wpisu do ewidencji zabytków:
OBIEKTY ZABYTKOWE, UJĘTE W WYKAZIE / EWIDENCJI ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH
Lp.
Rodzaj obiektu
Obiekt/obszar, adres
Ulica
Nr
TABELA nr 10.
Nr rejestru
Data wpisu
do rejestru
A/1716/742
19.09.1960
A/4054/13090/Wł
12.11.1993
A/4070/1781
15.08.1966
1.
kościół
kościół parafialny p.w. św. Piotra i
Pawła
2.
plebania
plebania przy kościele p. w. św. Piotra
Kłodzka
i Pawła
15
3.
kościół
kościół paraf. p.w. św. Franciszka i
Leonarda
Podgórska
8
4.
klasztor
klasztor Franciszkanów z kaplicą, ob.
częściowo budynek mieszkalny
Podgórska
6
5.
kościół
kościół pomoc. p.w. Najświętszego
Serca PJ,
6.
kościół
kościół filialny p.w. św. Anny
Zieleniec
7.
kościół
kościół ewangelicki, ob.
polskokatolicki pw. MB.
RóŜańcowej
Słowackiego
14
8.
plebania
plebania, ob. dom mieszkalny
Słowackiego
12
9.
publiczne
szkoła ewangelicka, ob. przedszkole
Słowackiego
16
10.
publiczne
szkoła ewangelicka, ob. dom
mieszkalny
Słowackiego
10
11.
kaplica
Kaplica na Górze Pustelnika, ob.
Izba Pamiątek
12.
kaplica
kaplica p.w. UkrzyŜowania Pana
Jezusa
Podgórze
13.
klasztor
klasztor, ob. Sanatorium Wieniawski
Wojska Polskiego
23
14.
ratusz
Kamienica mieszczańska, ob.
Siedziba Urzędu Miejskiego
Rynek
6
A/4081/1460
29.11.1965
15.
publiczne
Szpital Rejonowy
Sprzymierzonych
11
A/4087/988/Wł
22.02.1984
16.
publiczne
poczta
Mickiewicza
10
17.
dom mieszkalny
bank, ob. Bank Spółdzielczy i
mieszkania
Rynek
4
18.
cmentarz
cmentarz komunalny
Wrocławska
19.
publiczne
Pijalnia wód mineralnych i hala
spacerowa w parku zdrojowym
Wojska Polskiego
20.
inne
dom towarzyski, ob. Teatr im.
Chopina (Dworek Chopina) w parku
zdrojowym
A/4071/1458
27.11.1965
Strona 78
Kłodzka
6-6a
21.
park
park zdrojowy
22.
publiczne
Muszla koncertowa w parku
zdrojowym
23.
publiczne
budynek pomiarów
meteorologicznych w parku
zdrojowym (domek termometru i
barometru)
24.
dom mieszkalny
Zajazd pod Czarnym
Niedźwiedziem, ob. dom
mieszkalny
Rynek
1
25.
inne
d. zajazd z karczmą, ob. dom
mieszkalny
Stroma
2
26.
dom mieszkalny
d. gospoda Błękitny jeleń, ob. dom
mieszkalny
Rynek
10
27.
dom mieszkalny
d. hotel z restauracją, ob. dom
mieszkalny
Rynek
17
28.
dom mieszkalny
hotel, ob. dom mieszkalny
Słowackiego
24
29.
cmentarz
cmentarz parafialny
30.
cmentarz
cmentarz ewangelicki (nieczynny)
Słowackiego
31.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Bohaterów Getta
2
32.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Bohaterów Getta
4
33.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Bohaterów Getta
5
34.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Bohaterów Getta
6
35.
inne
pensjonat, ob. Sanatorium kolejowe
Chopina
1
36.
inne
pensjonat, ob. Sanatorium kolejowe
Chopina
3
37.
inne
pensjonat (DW "Metalowiec")
Chopina
6
38.
inne
pensjonat (DW Huty "Jedność")
Chopina
8
39.
inne
pensjonat (sanatorium uzdrowiskowe)
Chopina
10
40.
inne
d. pensjonat Promenadenhof, ob.
przychodnia PKP
Chopina
12.
41.
dom mieszkalny
d. pensjonat Promenadenhof, ob.
budynek mieszkalny
Chopina
14
42.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Dworcowa
10
43.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Dworcowa
18
44.
inne
pensjonat (DW "RóŜanka")
Górska
2
45.
inne
pensjonat (Ośrodek Wczasowy
"Strzecha")
Górska
12
46.
inne
schronisko "Pod Muflonem"
Górska
14
47.
dom mieszkalny
d. pensjonat Pappel, ob. dom
mieszkalny
Graniczna
3
48.
inne
d. pensjonat z restauracją Fortuna,
ob. dom wczasowy
Graniczna
6
49.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Graniczna
24
50.
inne
d. dom Gartenhaus, pensjonat
Graniczna
2
51.
dom mieszkalny
dom mieszkalny, ob. ZOZ
przychodnia rejonowa
Klubowa
4
52.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
2
53.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
6
54.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
8
55.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
9
Strona 79
A/4072/1166/Wł
28.03.1986
A/4075/624/Wł
22.05.1976
A/4084/1462
29.11.1965
A/4074/628/Wł
22.05.1976
56.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
10
57.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
12
58.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
14
59.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
16
60.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
18
61.
publiczne
dom mieszkalny, ob. szkoła
Kłodzka
22
62.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
23
63.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
28
64.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
29
65.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
32
66.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
33
67.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
35
68.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
36
69.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
37
70.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
38
71.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
39
72.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
40
73.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
45
74.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
50
75.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
52
76.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
54
77.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
62
78.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka
38a
79.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kłodzka i Stroma 2
20
80.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kolejowa
1
81.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kolejowa
8
82.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kolejowa
9
83.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Kolejowa
10
84.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krakowska
5
85.
inne
d. sanatorium dra Schoena, ob.
pensjonat " Słoneczna "
Krakowska
6
86.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krakowska
7
87.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krakowska
8
88.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krakowska
10
89.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krakowska
12
90.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krótka
3.
91.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krótka
5.
92.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krótka
7
93.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krótka
9
94.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Krótka
13
Strona 80
A/4073/629/Wł
22.05.1976
A/4078/1386/Wł
21.07.1993
A/4079/1308/Wł
4.05.1990
95.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Mickiewicza
1
96.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Mickiewicza
3
97.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Mickiewicza
5
98.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Mickiewicza
8
99.
dom mieszkalny
dom mieszkalny, ob. Zgromadzenie
SS ElŜbietanek
Mickiewicza
13
100.
dom mieszkalny
oficyna, ob. Zgromadzenie SS
ElŜbietanek
Mickiewicza
13
101.
dom mieszkalny
dom mieszkalny, ob. ZOZ Ŝłobek
Mickiewicza
102.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Orzechowa
2
103.
dom mieszkalny
dom mieszkalno - gospodarczy
Orzechowa
2
104.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Orzechowa
32
105.
inne
d. pensjonat Lohengrin,
ob. dom wczasowy
Podgórska
1
106.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Podgórze
1
107.
dom mieszkalny
dom mieszkalno-gospodarczy
Podgórze
9
108.
dom mieszkalny
Podgórze
26
109.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Podgórze
27
110.
inne
pensjonat
Robotnicza
23
111.
pawilon ogrodowy
pawilon ogrodowy
Robotnicza
23
112.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
2
113.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
3
A/4076/626/Wł
22.05.1976
114.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
5
A/4077/627/Wł
22.05.1976
115.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
9
A/4082/1461
29.11.1965
116.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
11
117.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
14
118.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
15
119.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Rynek
16
120.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
1
121.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
2
122.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
4
123.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
7
124.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
9
125.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
10
126.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
11
127.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
12
128.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sawickiej
13
129.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słoneczna
1
130.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
1
A/4080/1307/Wł
4.05.1990
131.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
2
A/4083/1463
29.11.1965
132.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
4
133.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
5
Strona 81
134.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
6
135.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
8
136.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
15
137.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
16
138.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
17
139.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
21
140.
dom mieszkalny
d. dom wiejski, ob. dom mieszkalny
Słowackiego
27
141.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
28
142.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
29
143.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
34
144.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
36
145.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
38
146.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
40
147.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
7
148.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Słowackiego
9
149.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sportowa
2
150.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sportowa
5
151.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Sprzymierzonych
14
152.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Stroma
4
153.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Stroma
8
154.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
1
155.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
2
156.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
3
A/4085/1305/Wł
4.05.1990
157.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
6
A/4086/1306/Wł
4.05.1990
158.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
10
159.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
20
160.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
21
161.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
24
162.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
27
163.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Świerczewskiego
28
164.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
1
165.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
3
166.
dom mieszkalny
d. "Willa Schmidta",
ob. Hotel "Fryderyk"
Wojska
Polskiego
10
166/A/03
10.07.2003
167.
publiczne
pensjonat, ob. Sanatorium
Uzdrowiskowe
Wojska Polskiego
9 i 11
168.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
12.
169.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
13
170.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
14
171.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
15
172.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
16
Strona 82
173.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
17
174.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
19
175.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
25
176.
dom mieszkalny
dom mieszkalny,
ob. Zakład produkcji CO
Wojska Polskiego
29
177.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
33
178.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
35
179.
inne
pensjonat
Wojska Polskiego
37
180.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
41
181.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
43
182.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
47
183.
inne
altana
Wojska Polskiego
47
184.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
49
185.
inne
pensjonat,
ob. Ośrodek wczasowy Blachownia
Wojska Polskiego
51
186.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wojska Polskiego
51b
187.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
1
188.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
2
189.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
4
190.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
5
191.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
6
192.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
7
193.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
19
194.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Wybickiego
27
195.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
5
196.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
11
197.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
12
198.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
13
199.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
14
200.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
15
201.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
16
202.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
17
203.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
18
204.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
20
205.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zamkowa
25
206.
inne
pensjonat
Zdrojowa
1
207.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zdrojowa
3
208.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zdrojowa
4
209.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zdrojowa
6
210.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zdrojowa
8
211.
dom mieszkalny
pensjonat, ob. dom mieszkalny
Zdrojowa
11
Strona 83
212.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zdrojowa
13
213.
inne
pensjonat
Zdrojowa
32
214.
inne
pensjonat
Zdrojowa
34
215.
inne
pensjonat
Zdrojowa
38
216.
inne
pensjonat
Zdrojowa
40
217.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zdrojowa
44
218.
cmentarz
cmentarz przykościelny
Zieleniec
219.
inne
schronisko, ob. AWF
Zieleniec
72
220.
inne
schronisko, ob. PTTK Orlica
Zieleniec
78
221.
dom mieszkalny
Zieleniec
5
222.
dom mieszkalny
Zieleniec
43
223.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zieleniec
44
224.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zieleniec
45
225.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zieleniec
63
226.
dom mieszkalny
Zieleniec
65
227.
dom mieszkalny
Zieleniec
134
228.
inne
pensjonat
Zielona
2
229.
inne
pensjonat
Zielona
4
230.
inne
pensjonat
Zielona
5
231.
inne
pensjonat
Zielona
6
232.
inne
pensjonat
Zielona
8
233.
inne
pensjonat
Zielona
9
234.
inne
kawiarnia
Zielona
9a
235.
dom mieszkalny
dom mieszkalny
Zielona
10
236.
inne
Tzw. Dom śródeł, ob. sanatorium
Zielona
13
237.
publiczne
Szpital Uzdrowiskowy "Chopin"
Zielona
14
238.
inne
pensjonat, ob. DW "Szarotka"
Zielona
19
239.
publiczne
Dom Kuracyjny, ob. Zakład
Przyrodoleczniczy
Zielona
23
240.
inne
pensjonat (cz. san. "Szarotka")
Zielona
19a
241.
inne
Dom Cechu Sukienników,
ob. dom mieszkalny
pl. Warszawy
4
A/4088/1464
29.11.1965
242.
przemysłowe
Młyn - papiernia
Kłodzka
42
A/4053/336
6.11.1956
243.
przemysłowe
otoczenia młyna papierniczego
Kłodzka
42
A/2073
19.04.2010
244.
przemysłowe
pawilon w zespole papierni
Kłodzka
245.
przemysłowe
suszarnia w zespole papierni
Kłodzka
246.
przemysłowe
Szlifiernia kryształów
Świerczewskiego
11
247.
przemysłowe
gazownia, ob. Dyrekcja ZGM
Słowackiego
32a
248.
przemysłowe
przepompownia wody
Zielona
12a
249.
zespół dworca
kolejowego
budynek dworca PKP
Kolejowa
19
250.
zespół dworca
kolejowego
budynek obsługi technicznej I w
zespole dworca PKP
Kolejowa
Strona 84
251.
zespół dworca
kolejowego
budynek obsługi technicznej II w
zespole dworca PKP
Kolejowa
252.
zespół dworca
kolejowego
szalet w zespole dworca PKP
Kolejowa
253.
zespół dworca
kolejowego
wiata peronowa
Kolejowa
254.
zespół dworca
kolejowego
dom mieszkalny
Kolejowa
255.
inne
Leśniczówka
Graniczna
256.
inne
Leśniczówka
Zieleniec
42
257.
przemysłowe
remiza StraŜacka
Świerczewskiego
6
przemysłowe
most na rzece Bystrzycy (koło
papierni)
258.
- pogrubioną czcionką oznaczono w tabeli zabytki rejestrowe.
2.
Kierunki
1) zabytki rejestrowe:
a) zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków (TABELA nr 9 na stronie 77) podlegają
bezwzględnej ochronie, której zakres określają przepisy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz treść decyzji obejmującej zabytek (a w
niektórych przypadkach – takŜe jego otoczenie) wpisem do rejestru zabytków;
b) lokalizację zabytków rejestrowych oznaczono na rysunku studium;
c) wszelkie prace w obrębie zabytku rejestrowego, a w szczególności:
−
prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych,
−
wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku,
−
prowadzenie badań konserwatorskich zabytku,
−
prowadzenie badań architektonicznych,
−
wymagają, zgodnie z przepisami odrębnymi, uzyskania pozwolenia wojewódzkiego
konserwatora zabytków.
2) zabytki podlegające wpisowi do gminnej ewidencji zabytków:
a) naleŜy sporządzić Gminną Ewidencję Zabytków zgodnie z wymogami art. 22 ust. 4 i 5 ustawy z
dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz.
1568 z późn. zm.), która jest podstawowym dokumentem gminnym w zakresie ochrony
zabytków nieruchomych obejmującym:
−
zabytki nieruchome wpisane do ewidencji zabytków,
−
inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;
−
inne zabytki nieruchome wyznaczone
wojewódzkim konserwatorem zabytków;
przez
burmistrza w porozumieniu z
b) dla obiektów podlegających ochronie poprzez wpis do gminnej ewidencji zabytków (TABELA nr
10 na stronie 77) ustala się:
−
obowiązuje zachowanie brył obiektów w niezmienionej formie, w tym geometrii i kształtu
dachu, z zastrzeŜeniem dalszych ustaleń zawartych w niniejszym rozdziale,
−
ochronie konserwatorskiej podlegają zachowane oryginalne elementy budynku:
kompozycja i wystrój elewacji, forma i kształt otworów okiennych i drzwiowych,
zachowany układ przestrzenny wnętrz, elementy wyposaŜenia i wystroju (takie jak
witraŜe, sklepienia, sztukaterie, mozaiki),
−
dopuszcza się prace odtworzeniowe, słuŜące przywróceniu pierwotnej formy obiektów
(takie jak przywrócenie na elewacjach detalu architektonicznego, proporcji otworów
okiennych i drzwiowych oraz formy stolarki),
Strona 85
−
dopuszcza się adaptację budynków do potrzeb poruszania się osób niepełnosprawnych,
w tym budowę ramp, poszerzenie otworów wejściowych oraz montaŜ wewnętrznych
urządzeń windowych,
−
dopuszcza się adaptację budynków do potrzeb działalności gospodarczej, w tym budowę
witryn sklepowych, jeŜeli przeznaczenie terenu określone w planie uwzględnia taki
sposób zagospodarowania,
−
dopuszcza się rozbiórkę obiektów, po uprzednim wykonaniu prac dokumentacyjnych –
kart ewidencyjnych zabytku architektury i budownictwa - w takim przypadku stosowne
oznaczenie na rysunku planu staje się nieobowiązujące,
c) w przypadku prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy
zabytkach objętych gminną ewidencją, obowiązuje:
− stosowanie materiałów budowlanych zgodnych z pierwotnie uŜytymi lub wizualnie do nich
zbliŜonymi,
− zakazuje się stosowania syntetycznych okładzin elewacyjnych i paneli imitujących
naturalne materiały budowlane, takich jak „sidding”,
− w przypadku dachów spadzistych nakazuje się stosowanie pierwotnie stosowanych pokryć,
− stosowanie kolorystyki harmonizującej z otoczeniem oraz historycznym charakterem
obiektu, zbliŜonej do kolorów tradycyjnych materiałów budowlanych, takich jak drewno,
kamień i cegła,
− zachowanie, w obrębie jednego obiektu, jednolitej formy i kolorystyki stolarki okien i drzwi
zewnętrznych – dopuszcza się wymianę stolarki pod warunkiem zachowania pierwotnych
wielkości otworów okiennych i drzwiowych oraz ich podziałów z pełnoplastycznymi
elementami konstrukcyjnymi ramiaków,
II-4.2. Zabytki archeologiczne
1.
Uwarunkowania
Art. 19 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dopuszcza ustalanie, w studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w zaleŜności o potrzeb stref ochrony
konserwatorskiej. Niewątpliwie, biorąc pod uwagę historyczne uwarunkowania miasta, istniej w tym
zakresie potrzeba wyznaczenia strefy ochrony konserwatorskiej - archeologicznej obejmującej:
1) zespół staromiejski wpisany do rejestru zabytków,
2) obszar Zdrojowy
Ponadto w obrębie miasta zinwentaryzowano stanowiska archeologiczne:
2.
1) 1/3/95-22 ślad osadnictwa
- średniowiecze (stanowisko podwójne);
- średniowiecze;
- epoka kamienia.
Kierunki
1) W granicach obszaru miasta Duszniki-Zdrój znajdują się, oznaczone na rysunku studium,
stanowiska archeologiczne, dla których obowiązują ustalenia:
a) inwestor (osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna), który zamierza realizować roboty
ziemne lub dokonać zmiany charakteru dotychczasowej działalności na terenie (lub w ich
bezpośrednim sąsiedztwie), na którym znajdują się oznaczone na rysunku planu zabytki
archeologiczne, co doprowadzić moŜe do przekształcenia lub zniszczenia zabytku
archeologicznego zobowiązany jest do przeprowadzenia badań archeologicznych zgodnie z
przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony zabytków;
b) zakres i rodzaj niezbędnych badań archeologicznych, o których mowa w lit. a), ustala
wojewódzki konserwator zabytków w drodze decyzji na zasadach określonych w przepisach
odrębnych dotyczących ochrony zabytków;
c) zakaz zalesiania stanowisk archeologicznych.
2) w granicach miasta Duszniki-Zdrój w oznaczonej na rysunku studium, strefy „OW” ochrony
konserwatorskiej – archeologicznej, w których ustala się:
Strona 86
a) prace ziemne naleŜy prowadzić z uwzględnieniem moŜliwości odkrycia niezinwentaryzowanych
zabytków archeologicznych oraz z uwzględnieniem wymogów wynikających z przepisów
odrębnych dotyczących ochrony zabytków;
b) art. 32 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dz. U. z
2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) naleŜy stosować odpowiednio.
II-4.3. Strefy ochrony konserwatorskiej
1.
Uwarunkowania
Korzystając dalej z art. 19 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zidentyfikowano
na obszarze miasta tereny wymagające ochrony konserwatorskiej w zakresie układów urbanistycznoarchitektonicznych ekspozycyjnych poprzez obszarów zabytkowych:
1) ochrony konserwatorskiej - ścisłej,
2) ochrony konserwatorskiej - podstawowej,
3) ochrony konserwatorskiej - ekspozycji.
Historia miasta sięga 1350 roku i po za kubaturowymi obiektami zabytkowymi na terenie miasta
Duszniki-Zdrój znajdują się takŜe układy urbanistyczne zasługujące na ochronę. MoŜna tu wydzielić
dwa najwaŜniejsze obszary wymagające szczególnej ochrony: zabytkowy układ urbanistyczny
śródmieścia i części uzdrowiskowej, dla których wyznaczona została strefa ochrony konserwatorskiej ścisłej:
1) część staromiejska, obejmująca: Rynek, pl. Warszawy, ul. Krakowską, ul. H. Sawickiej, ul.
Wybickiego, ul. Świerczewskiego, ul. Słowackiego, ul. Kłodzką, ul. Stromą, ul. Zamkowa, ul.
Bohaterów Getta i ul. Mickiewicza,
2) dzielnica uzdrowiskowa obejmująca ulice: Parkową, Zieloną, Zdrojową, Klubową, Wojska Polskiego
i Podgórską.
Strefą ochrony konserwatorskiej - ścisłej objęte są obszary miasta, w obrębie których elementy układu
przestrzennego zachowały się w stanie nienaruszonym lub nieznacznie zniekształconym. Są to obszary
uznane za szczególnie waŜne jako świadectwo historycznej i na znacznej powierzchni objęte ochroną
konserwatorską – wpisem do rejestru zabytków: zespół staromiejski pod nr rej. 369 z 25 listopada 1956
r. oraz park zdrojowy pod nr rej. 1166/Wł z 28 marca 1986 r.)
Drugą grupą obszarów, w których elementy dawnego układu urbanistycznego zachowały się w
stosunkowo dobrym stanie są cztery obszary, które ujęte zostały w strefy ochrony konserwatorskiej
zwykłej. Uzupełnieniem wyŜej wymienionych 2 typów stref jest strefa ochrony konserwatorskiej ekspozycji z drogi krajowej nr 8 od strony wjazdu do miasta z kierunku Kłodzka rozciągająca się w
kierunku południowym z widokiem na górę Nawojową i w kierunku północnym na stoki Krzywego
Zbocza
2.
Kierunki
1) W obrębie strefy ochrony konserwatorskiej - ścisłej naleŜy:
a) zachować pierwszeństwo wymagań konserwatorskich nad wszelką prowadzoną działalnością
inwestycyjną i gospodarczą,
b) zachować historyczny bieg ulic i kształty placów,
c) zachować dotychczasowe linie zabudowy i gabaryty budynków,
d) zrewaloryzować wnętrza podwórkowe: odtworzyć dawne przejścia piesze, zlikwidować garaŜe i
komórki oraz przywrócić wnętrza dla celów ogólno miejskich,
e) dąŜyć w obrębie Rynku do pierwszeństwa ruchu pieszego nad ruchem samochodowym z
docelową eliminacją ruchu samochodowego,
f) wyłączyć ruch tranzytowy.
2) W strefach ochrony konserwatorskiej - podstawowej naleŜy:
a) obszar zabytkowy zabudowy podmiejskiej z osiedlem kolejowym pomiędzy drogą krajowa nr 8,
dworcem kolejowym a skrzyŜowaniem ul. Świerczewskiego z ul. Dworcową:
− zachować zabytkowe budynki, krzyŜe i zieleń oraz przejście schodami do dworca
kolejowego
− uporządkować bezładną zabudowę ul. Słowackiego i Dworcowej,
Strona 87
−
−
−
zadbać o właściwą ekspozycję stoku góry dworca kolejowego (nie wznoszenie nowych
obiektów budowlanych w rejonie ulic Dworcowa i Słowackiego przysłaniających widok na
wzgórze dworca kolejowego,
nie rozwijać funkcji przemysłowych,
projektowana zabudowę ograniczyć do trzech kondygnacji nadziemnych z dachami
stromymi (35-45°) krytymi dachówką w kolorze ceglastym,
b) obszar architektury willowej na stoku Miejskiej Górki w rejonie ul. Wybickiego, Słonecznej i
Orzechowej wraz z zabudową ul. Krakowskiej i Zdrojowej: z uwagi na przegęszczenie obszar
ten na przegęszczenia naleŜy uznać za zamknięty dla realizacji nowej zabudowy,
c) obszar zabudowy pensjonatowej doliny Bystrzycy Dusznickiej na południe od Zdroju wraz z ul.
Graniczną:
− zachować istniejącą zabytkowa zabudowę i zieleń,
− utrzymać istniejące linie zabudowy,
− ewentualna nowa zabudowa nie moŜe przewyŜszać gabarytami obiektów historycznych
− zachować historyczny bieg ulic,
d) obszar dawnej huty, obecnie Ośrodka Wypoczynkowego „Blachownia” w Dolinie StrąŜyskiej:
− zachować istniejące zabytkowe budynki i zieleń,
− nową zabudowę nawiązać gabarytami i architektura do zabudowy historycznej,
e) obszar zabudowy podmiejskiej ulicy Kłodzkiej wraz z cmentarzem Krzywego Zbocza i
papiernią. Strefa ta, to obszar zabudowy podmiejskiej, z typowymi budowlami o charakterze
podmiejskim powstałymi w okresie międzywojennym i drewnianymi budynkami wiejskimi:
− dopuszcza się uzupełnienie, po północnej stronie drogi, nielicznymi pojedynczymi
budynkami współczesnymi. Ich gabaryty powinny być zbliŜone do budynków juŜ
istniejących,
− naleŜy stosować dachy strome,
− konieczność zachowania od strony wjazdu od Kłodzka nie zakłóconego widoku na
efektowną bryłę zabytkowej papierni.
3) W strefie ochrony konserwatorskiej - ekspozycji, naleŜy uwzględnić ochronę panoram (ekspozycji
sylwety miasta):
a) widok z drogi krajowej nr 8 (ul. Kłodzka) na:
− Krzywe Zbocze,
− Nawojowa Górę,
− Muzeum Papiernictwa,
b) w strefach tych obowiązuje:
− zakaz wznoszenia nowych obiektów kubaturowych ograniczających ekspozycję widoku
sylwety miasta z drogi krajowej nr 8 od strony wjazdu z kierunku Kłodzka oraz widoku na
Nawojową Górę i stoki Krzywego Zbocza,
− ograniczenie zieleni do form niskich (trawniki, krzewy) ukształtowanych w sposób nie
zasłaniający widoku na miasto.
II-5.
WARUNKI I JAKOŚĆ śYCIA MIESZKAŃCÓW
(art. 10 ust. 1 pkt 5 oraz art. 10 ust. 2 pkt 6 i pkt 7 ustawy)
1.
Demografia
Miasto Duszniki-Zdrój liczy (wg danych zawartych w „Wykazie ilościowym mieszkańców – stan na dzień
31.21.2010 r., Urząd Miejski Duszniki-Zdrój) ) 5109 mieszkańców, w tym 4 973 osoby zameldowane na
pobyt stały oraz 153 osoby ze statusem przejściowym (czasowym). Gęstość zaludnienia wynosi 223
2
2
osoby na km i jest wyŜsza niŜ średnia dla miast w województwie, gdzie wynosi 100 os. na km .
Gmina posiada powierzchnię 22,28 km², co sytuuje ją na 254 lokacie w kraju. Mimo niewielkiej
powierzchni jest to obszar niezwykle zróŜnicowany i bogaty zarówno przyrodniczo, jak i pod względem
struktury funkcjonalno-przestrzennej.
Strona 88
Większość mieszkańców miasta to kobiety (2 667), których populacja stanowi 53,70 %. W ciągu
ostatnich pięciu lat liczba mieszkańców gminy utrzymuje się na podobnym poziomie.
Liczba urodzeń na przestrzeni ostatnich lat miała tendencję stałą, oscylującą w granicach 45 rocznie.
Według aktualnych danych (stan od dnia 1.01.2010 r. do 31.12.2010 r.) liczba urodzin wynosi zaledwie
30, co sygnalizuje niepokojący, znaczny spadek tego wskaźnika. Liczba zgonów na przestrzeni lat
oscylowała w granicach 50-60 rocznie. W roku 2010 liczba zgonów obniŜyła się do 38. Przyrost
naturalny przyjmuje zatem wciąŜ wartości ujemne.
Gmina Duszniki-Zdrój naleŜy jednak do grupy obszarów stosunkowo młodych demograficznie. Wśród
mieszkańców dominuje ludność w wieku produkcyjnym (kobiety pomiędzy 20 a 60 rokiem Ŝycia i
męŜczyźni pomiędzy 20 a 65 rokiem Ŝycia), która w latach 2003-2006 stanowiła średnio 63% ogółu
mieszkańców gminy (w roku 2010 liczba osób w wieku produkcyjnym wyniosła 3106 i stanowiła
podobnie jak w latach poprzednich 62,54 % ogółu ludności). W ogólnej liczbie mieszkańców udział osób
w wieku przedprodukcyjnym wynosi 18,11 % (899 osób). Udział osób w wieku poprodukcyjnym (kobiet
powyŜej 60 roku Ŝycia i męŜczyźni powyŜej 65 roku Ŝycia) wyniósł 19,35 % (961 osób).
Ogólna liczba osób w wieku nieprodukcyjnym (przed- i poprodukcyjnym) wynosi 1860. Wskaźnik
obciąŜenia demograficznego (liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku
produkcyjnym) wynosi 59,88 i przyjmuje wartości wyŜsze w stosunku do wskaźnika obliczonego dla
całego kraju, który wynosi 55.
Stosunek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym (899 osób) do liczby osób w wieku poprodukcyjnym
(961 osób) wynosi 0,93 i jest niekorzystny w stosunku do grupy osób w wieku przedprodukcyjnym.
Analizując powyŜsze dane moŜna ocenić, Ŝe struktura wiekowa gminy jest raczej niekorzystna dla
dalszego jej rozwoju Dusznik-Zdroju.
W gminie miejskiej Duszniki-Zdrój w roku 2008 było 430 bezrobotnych, w tym najwięcej w przedziale
wiekowym 45-55 lat (119 osób), a takŜe o wykształceniu gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym
podstawowym. Drugą najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby o wykształceniu zawodowym.
Statystyka zdarzeń w ewidencji ludnosci w roku 2010 wskazuje niemal stały poziom migracji (55
migracji na pobyt stały i 53 migracje z pobytu stałęgo), natomiast zjawisko emigracji ma charakter
marginalny (zarejestrowano 3 emigracje). W roku 20101 głoszono równieŜ 127 pobytów czasowych
poza gmina oraz 48 pobytów czasowych.
2.
Mieszkalnictwo
Wskaźniki określające warunki mieszkaniowe w gminie miejskiej Duszniki-Zdrój w roku 2008 wynosiły
odpowiednio:
−
ogólna liczba mieszkań: 2068,
−
liczba izb: 6656,
−
powierzchnia uŜytkowa mieszkań: 120 100 m ,
−
przeciętna liczba izb w mieszkaniu : 3,22,
2
− przeciętna liczba osób na 1 mieszkanie: 2,41.
Warunki bytowe w Dusznikach nie są zadowalające. Jest to szczególnie widoczne w powierzchni
uŜytkowej przypadającej na 1 mieszkanie oraz w powierzchni uŜytkowej przypadającej na 1 osobę.
2
2
W powiecie kłodzkim wyŜej wymienione powierzchnie wynoszą odpowiednio 66,6 m oraz 24,7 m . Dla
2
2
Dusznik Zdroju wynoszą one odpowiednio 58,1 m i 24,1 m . Mniejsze powierzchnie posiada jedynie
2
2
Nowa Ruda, a największe Polanica Zdrój ( 75,5 m i 29,2 m ).
3.
Gospodarka
W gospodarce miasta Duszniki-Zdrój moŜna wyodrębnić dwa dominujące sektory, są to:
− sektor usług, w którym działa najwięcej podmiotów gospodarczych i znajduje zatrudnienie największa
liczba mieszkańców, w sektorze tym dominują usługi medyczne;
− produkcja przemysłowa to jedyne duŜe przedsiębiorstwo branŜy motoryzacyjnej ZEM Sp. z o.o.
zatrudniające około 200 osób.
Strona 89
Najbardziej dynamicznie wzrasta liczba podmiotów gospodarczych zajmujących się handlem i
usługami, których udział w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych wynosi 50,6%, a istniejące na
terenie miasta placówki handlowe i usługowe w pełni zaspokajają podstawowe potrzeby mieszkańców i
turystów.
STRUKTURA PODSTAWOWYCH BRANś GOSPODARKI
ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ DUSZNIKI-ZDRÓJ
TABELA nr 11.
Rok
2003
2004
2005
2006
Ogółem
586
578
569
584
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
18
17
17
20
Przemysł
29
29
28
28
Budownictwo
45
44
49
54
Handel i usługi
210
209
195
188
Hotele i restauracje
59
59
60
59
Transport
38
35
35
43
Pośrednictwo finansowe
24
20
18
18
Obsługa nieruchomości i firm
64
65
60
63
W ostatnich kilku latach obserwuje się zdecydowany wzrost ilości podmiotów świadczących usługi w
zakresie obsługi ruchu turystycznego i sportów zimowych. Związane jest to z prywatyzacją obiektów
przejętych przez gminę od FWP oraz z bardzo dynamicznie rozwijającymi się terenami rekreacyjnymi w
Zieleńcu i Podgórzu. Zdecydowanie poprawia się równieŜ standard świadczonych usług przez te podmioty.
4.
Oświata i wychowanie
Na terenie miasta funkcjonuje jedno przedszkole, które posiada grupę Ŝłobkową. Do przedszkola
przyjmowane są dzieci w wieku od 18 miesięcy do 6 lat. W Dusznikach funkcjonuje równieŜ jedna
szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących.
Na terenie osiedla, przy ul. Sprzymierzonych 6 zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa z Oddziałami
Integracyjnymi Im. Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny. TuŜ obok, przy ul. Sportowej 6 znajduje
się Gimnazjum Publiczne w Dusznikach-Zdroju. Obiektom oświatowym towarzyszy hala sportowa.
Przy ul. Wybickiego 2a zlokalizowany jest Zespół Szkół Ogólnokształcących, w skład którego wchodzi
Liceum Ogólnokształcące oraz Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych i Szkoła Mistrzostwa
Sportowego.
Zespół posiada pracownie przedmiotowe, pracownię informatyczną, bibliotekę wyposaŜoną w
komputery z dostępem do Internetu, salę audiowizualną, gabinet lekarski oraz kawiarenkę. Przy szkole
funkcjonuje równieŜ arboretum.
5.
Kultura
Działalność kulturalną na terenie Duszniki-Zdrój organizują głównie Miejski Ośrodek Kultury i Sportu
znajdujący się przy ulicy Zdrojowej 9 oraz Miejska Biblioteka Publiczna (MBP).
Ponadto w Dusznikach-Zdroju znajduję się wiele miejsc związanych z kulturą, są to m.in. Muzea, sale
widowiskowe, Ośrodki kultury, Biblioteki, czy kafejki internetowe. W związku z tym ,Ŝe miast ściśle
związane jest z muzyką działają tutaj liczne chóry muzyczne .
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych muzeów jest niewątpliwie Muzeum Papiernictwa mieszczące
się w XVII wiecznym młynie papierniczym, unikatowym zabytku techniki. Instytucja ta połoŜona jest nad
rzeką Bystrzycą Dusznicką, na południowych obrzeŜach miasta, przy międzynarodowej trasie biegnącej
w kierunku granicy z Czechami.
W Parku Zdrojowym moŜemy znaleźć dworek Fryderyka Chopina , gdzie odbywają się ją się liczne
koncerty zdrojowe, koncerty fortepianowe (w 1826 r. koncertował tutaj Fryderyk Chopin), a takŜe
Strona 90
przedstawienia teatralne. Od ponad sześćdziesięciu lat odbywa się w Dusznikach-Zdroju
Międzynarodowy Festiwal Chopinowski i jest on najstarszym, nieprzerwanie działającym festiwalem
pianistycznym na świecie. Dyrektor artystyczny festiwalu Piotr Paleczny zaprasza utalentowanych
pianistów z całego świata, a ich występom często towarzyszą kursy mistrzowskie.
Natomiast kaŜdy, kto nie jest zainteresowany grą na instrumentach moŜe spróbować swoich sił w
śpiewie np. w kameralnym chórze Makrotumia lub Studiu Piosenki, które znajduje się w Miejskim
Ośrodku Kultury.
Poza wyŜej wymienionymi imprezami kulturalnymi odbywa się tu równieŜ wiele innych, jednak niemniej
ciekawych koncertów, czy festiwali. W roku 2010 odbyły się między innymi : Koncert Andrzeja
Cierniewskiego, Festiwal Muzyki Ukraińskiej, Koncert muzyki Ŝydowskiej JDISZ, Koncerty Operetkowe,
Koncert zespołu CAMERATA, Chór z gór.
6.
Sport i rekreacja
1) Kluby sportowe:
Gmina Miejska Duszniki posiada bogatą ofertę klubów Sportowych. Niektóre z nich to: Terenowe PTTK
"Ducha Gór Liczyrzepy", Stowarzyszenie Turystyczno-Uzdrowiskowe w Dusznikach-Zdroju, Miejski
Klub Sportowy ZEM "Pogoń" (klub piłkarski), Międzyszkolny Klub Sportowy "Duszniki" (Liceum
Ogólnokształcące), Uczniowski Klub Sportowy "Muflon" (biegi narciarskie, biathlon), Zarząd Miejski Ligi
Obrony Kraju (sekcja strzelecka), Uczniowski Klub Sportowy ORLICA (sekcja narciarstwa alpejskiego,
jazda szybka na nartach) .
Sportem masowym oraz organizacją imprez zajmuje się MOKIS, którego przedmiotem działania jest
m.in. upowszechnianie sportu oraz promocja miasta.
2) Obiekty sportowe i rekreacyjne:
18 lipca 2008 zakończono budowanie skateparku i jego montaŜ w Dusznikach Zdroju. Skatepark
znajduje się przy al. Chopina. Obiekt jest przeznaczony dla miłośników deskorolki, rolek i BMX'a i
wyposaŜony w rampy, funboxy ze schodami i z poręczą, grind bank oraz poręcz prostą.
W dniu 2 października 2010r. uroczyście otwarto w Dusznikach-Zdroju nowoczesną halę sportową. Jest
to największy tego typu obiekt sportowy w powiecie kłodzkim. Hala sportowa jest równieŜ największą
inwestycją, jaką przeprowadziła gmina Duszniki-Zdrój w ostatnich dwudziestu latach. Hala ma 44 metry
długości i 26 metrów szerokości. Budynek przystosowany jest do wielu dyscyplin sportowych. Mieszczą
się w nim boiska do gry w piłkę noŜną, ręczną, koszykówkę i siatkówkę. Obiekt dysponuje
pełnowymiarowym boiskiem do piłki ręcznej, z moŜliwością podzielenia go na dwa boiska do
koszykówki, siatkówki i tenisa, trybunami na 350 osób, dwoma salami do ćwiczeń sportowych: fitness i
siłownią, pełnym zapleczem dla zawodników a takŜe wyposaŜeniem we wszelkiego rodzaju sprzęt
sportowy. Przewidziano równieŜ tory do jazdy na rolkach. W hali jednorazowo zmieścić się moŜe około
1000 osób. Obiekt spełnia wymagania ligowe, w związku z czym mogą odbywać się w nim rozgrywki
rangi mistrzowskiej w koszykówce, siatkówce lub piłce ręcznej. Hala sportowa wraz z zespołem boisk
Orlik 2012 zapewnia kompleksową obsługę miasta w infrastrukturę sportową na najwyŜszym
standardzie. W tej wielofunkcyjnej hali mogą odbywać się równieŜ imprezy o charakterze
wystawienniczym, targowym czy imprezy artystyczne i koncerty. Na obszarze miasta rozmieszczonych
jest równieŜ kilka obiektów sportowych, towarzyszących na ogół innym funkcjom. Są to między innymi:
−
stadion sportowy im. K. Górskiego (stadion piłkarski posiadający ok. 800 miejsc siedzących)
−
boisko trawiaste oraz bieŜnia lekkoatletyczna przy al. Chopina (obok Restauracji Erato) -,
−
boisko do koszykówki na osiedlu Chopina I (przy ul. Osiedlowej, za garaŜami),
−
boisko przy Szkole Podstawowej (piłka noŜna i kosz), ul. Sprzymierzonych 6,
−
boisko przy Zespole Szkół Ogólnokształcących (piłka noŜna i kosz), ul. Wybickiego 2a,
−
boiska Przy Zespole Szkół Ogólnokształcących oraz Szkole Podstawowej i Gimnazjum
(ul. Sportowa 6 i Sprzymierzonych 6),
−
korty tenisowe przy al. Chopina (obok restauracji Retro).
Na terenie miasta istnieje takŜe moŜliwość uprawiania jeździectwa. Jazdę konną oferują:
−
Ranczo Panderoza (Podgórze 24),
−
Gospodarstwo Agroturystyczne Relaks (ul. Świerczewskiego 37),
Strona 91
−
PrzejaŜdŜki bryczką i saniami (Dolina 21).
Ofertę sportową i rekreacyjną miasta uzupełniają mniejsze obiekty, takie jak stoły do tenisa stołowego
(boisko sportowe, al. Chopina; boisko przy Zespole Szkół Ogólnokształcących, ul. Wybickiego 2a) oraz
place zabaw.
3) Informacja Turystyczna:
Obsługę ruchu turystycznego zapewniają następujące punkty informacyjne:
−
Biuro Informacji Turystycznej (Rynek 9),
−
Biuro Turystyczne Duszek (ul. Wojska Polskiego 25),
−
Firma Turystyczna ZiMPOL (ul. Zielona 1c, ul. Zdrojowa 11a),
−
Biuro Turystyczne Polonez (ul. Wojska Polskiego 24 pijalnia wód mineralnych),
− Dworek im. Fryderyka Chopina (Park Zdrojowy).
Naturalne ukształtowanie terenu sprzyja uprawianiu pieszej turystyki górskiej i sportów zimowych.
Z rozwojem tych dyscyplin związane są przede wszystkim dzielnice: Podgórze i Graniczna, Jamrozowa
Polana oraz Zieleniec.
4) Turystyka piesza:
Do najwaŜniejszych, wyznaczonych szlaków turystycznych naleŜą:
−
Duszniki-Zdrój - Rezerwat "Torfowisko Pod Zieleńcem"
Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 3 godz. 50 min., stopień trudności: ***
Plac Warszawy (szlak niebieski) do RozdroŜa pod Bieścem (3 godz. 5 min.), od RozdroŜa szlak
zielony do rezerwatu (45 min.);
−
Duszniki-Zdrój - Jamrozowa Polana - Kozia Hala – Zieleniec
Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 3 godz. 5 min. Stopień trudności: **
Plac Warszawy (szlak czerwony) - Aleja Chopina - Park Zdrojowy - ul. Parkowa - Jamrozowa
Polana (40 min.) - Kozia Hala (20 min.) - Zieleniec (2 godz. 5 min.);
−
Duszniki-Zdrój - Szczeliniec Wielki
Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 4 godz. 30 minut. Stopień trudności: ***
Plac Warszawy (szlak niebieski, 4 godz.) - Karłów (szlak Ŝółty, 30 min.) - Szczeliniec Wielki;
−
Duszniki-Zdrój - Skalne Grzyby - Szczeliniec Wielki
Trasa: (czas przejścia w jedną stronę): 6 godz. 30 min. Stopień trudności: ***
Plac Warszawy (szlak Ŝółty) - Szczeliniec Wielki;
−
Duszniki-Zdrój - Polanica Zdrój
Plac Warszawy (szlak niebieski lub Ŝółty - 50 min.) - Schronisko "Pod Muflonem" (szlak czerwony 3 godz.) - Polanica Zdrój;
−
Duszniki-Zdrój - Szczytna - Polanica Zdrój
Plac Warszawy (szlak Ŝółty) - Polanica Zdrój;
−
Duszniki-Zdrój - Kudowa Zdrój
Plac Warszawy (szlak czerwony) - Kudowa Zdrój;
−
Duszniki-Zdrój – Wambierzyce
Plac Warszawy (szlak Ŝółty - 3 godz. 30 min.) - Złotno - Batorów - Batorówek - Skalne Grzyby
(szlak czerwony - 1 godz. 15 min.) - Studzienna – Wambierzyce.
5) Sport i turystyka rowerowa:
Duszniki-Zdrój związane są z kolarstwem. Działa tutaj Klub Kolarski Ziemi Kłodzkiej ZEM DusznikiZdrój. Miasto gości corocznie liczne imprezy sportowe o wysokiej randze, związane z kolarstwem,
między innymi:
Strona 92
−
Mistrzostwa Polski XC MTB (cross country)
−
Glacensis MTB Challenge,
−
Bike Adventure (maraton wieloetapowy),
− Bike Challenge.
Na rok 2011 zaplanowano w Dusznikach-Zdroju prolog wieloetapowego maratonu Sudety MTB
Challenge.
Co roku w Dusznikach odbywają się kolejne edycje (w roku 2010 III edycja) Mistrzostw Dolnego Śląska
w Maratonie MTB imienia Artura Filipiaka. Jest to maraton honorowy MTB pod patronatem Ryszarda
Szurkowskiego. Maraton ten ma charakter memoriału poświęconego pamięci Artura Filipiaka –
zmarłego w listopadzie 2007 r. pasjonata kolarstwa górskiego, współtwórcy portalu internetowego
popularyzującego kolarstwo i rodzinne, dusznickie strony.
Dla turystów preferujących turystykę rowerową Duszniki-Zdrój oferują liczne trasy rowerowe, które
przebiegają na terenie miasta, Zieleńca i Podgórza. Ich łącznia długość to ok. 150 km. Turyści mogą
skorzystać z tras wytyczonych na terenie Dusznik Zdroju i okolic oraz z tras rowerowych nie
znakowanych. Trasy zostały wyznaczone w sposób umoŜliwiający dotarcie rowerzyście do
najciekawszych zakątków Ziemi Kłodzkiej. Trasy podzielono na lokalne i ponadlokalne.
Opracowanie tras rowerowych wykonał Kłodzki Klub Kolarski Ziemi Kłodzkiej oraz Referat Kultury i
Promocji w Dusznikach-Zdroju. W opracowaniu wykorzystano mapy wydawnictwa PLAN:
−
Mapa Trasy Rowerowe Ziemi Kłodzkiej Góry Stołowe,
− Mapa Trasy Rowerowe Ziemi Kłodzkiej część południowa.
PoniŜej przedstawiono dusznickie trasy rowerowe, w oparciu o wyŜej wymienione opracowanie:
−
Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Zieleńca przez Wzgórze Rozalii, Ptasią Górę, gdzie znajduje
się Schronisko „Pod Muflonem" (niebieski szlak rowerowy) – opcja nr 1;
−
Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Zieleńca przez Wzgórze Rozalii, Ptasią Górę, gdzie znajduje
się Schronisko „Pod Muflonem", Torfowisko „Pod Zieleńcem" (niebieski szlak rowerowy) – opcja nr
2;
−
Międzynarodowa Trasa Rowerowa „Góry Stołowe” przez Słoszów, Gołaczów, Dańczów (niebieski
szlak rowerowy).
−
Międzynarodowa Trasa Rowerowa „Ściany" (czerwony szlak rowerowy).
−
Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Gór Stołowych (zielony szlak rowerowy) - opcja nr 1;
−
Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Gór Stołowych (zielony szlak rowerowy) - opcja nr 2;
−
Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Zieleńca, przez Przełęcz Polskie Wrota (niebieski szlak
rowerowy) - trasa częściowo znakowana;
−
Trasa Rowerowa z Dusznik-Zdroju do Podgórza - trasa częściowo znakowana (pieszy szlak
czerwony, niebieska trasa rowerowa) - opcja nr 1;
−
Trasa Rowerowa z Zieleńca przez Podgórze, Graniczną, Małą Kopę - trasa częściowo znakowana
(niebieski szlak rowerowy) - opcja nr 2;
−
Trasa Rowerowa z Jamrozowej Polany przez ścieŜki zdrowia (trasa rowerowa bez znaków) - opcja
nr 3;
−
Trasa Rowerowa z Podgórza przez „Stary Przekaźnik" i Jamrozową Polanę (trasa bez znaków) opcja nr 4;
−
Trasa Rowerowa Duszniki-Zdrój do Parku Zdrojowego i dalej do Podgórza - według opcji nr 1 lub 2;
−
Trasa Rowerowa Duszniki-Zdrój (centrum uzdrowiska) do Podgórza (trasa częściowo znakowana niebieski szlak rowerowy) - opcja nr 5;
−
Trasa Rowerowa do Szczytnej przez Chłopską Górę (trasa bez znaków) - opcja nr 6;
−
Trasa Rowerowa do Szczytnej przez Złotno (niebieski szlak rowerowy) - opcja nr7.
6) Sport i turystyka zimowa:
Jamrozowa Polana to połoŜony na wzgórzach Lewińskich, na wysokości ok. 650 - 675 m n.p.m., ośrodek
narciarstwa biegowego i biathlonu (Centrum Polskiego Biathlonu), wyposaŜony w zaplecze hotelowotreningowe i gastronomiczne (104 miejsca w 50 pokojach).
Strona 93
Jamrozowa Polana miała juŜ wcześniejsze tradycje związane z kultura fizyczną. W okresie międzywojennym
w rejonie Polany istniał tor saneczkowy, bobslejowy oraz skocznia narciarska. W latach 80-tych XX wieku
stworzono na Jamrozowej Polanie Ośrodek Przygotowań Olimpijskich dla narciarzy biathlonistów, skoczków
i saneczkarzy. Wybudowano skocznię narciarską małą i duŜą, strzelnicę i tor saneczkowy. Ze względu na
nienajlepsze warunki śniegowe, ośrodek nie utrzymał się, a nieuŜywane urządzenia uległy dewastacji.
Obecnie funkcjonuje strzelnica. Na terenie polany wybudowano nowe trasy biegowe o długościach od 1 do
2,5 km. W roku 2010 Jamrozowa Polana była gospodarzem Mistrzostw Świata w biathlonie.
Zieleniec rozpoczął swoją karierę ośrodka narciarskiego na przełomie XIX i XX wieku, dzięki oberŜyście
Rübartschowi - prekursorowi narciarstwa w tych stronach. Wkrótce posiadał juŜ zagospodarowane trasy
narciarskie, tor saneczkowy i skocznię narciarską. W latach międzywojennych popularność Zieleńca dzięki
świetnym warunkom śniegowym jeszcze wzrosła, tak, Ŝe posiadał on juŜ bogatą bazę noclegową i stał się
odrębnym ośrodkiem nie związanym ściśle z kuracyjną funkcją Dusznik. Przed wojną rozpoczęto budowę
zimowego ośrodka olimpijskiego w Zieleńcu. Prace przerwała wojna. Po 1945 roku Zieleniec nadal był
pręŜną miejscowością zimowiskową. Działała tu skocznia narciarska, tor saneczkowy długości 1,5 km i kilka
schronisk. Później, z powodu wyłączenia z ruchu turystycznego terenów wzdłuŜ granicy państwowej miejscowość podupadła. Ponowny jej energiczny rozwój jako ośrodka narciarskiego nastąpił w końcu lat 50tych. Na początku lat 70-tych powstał pierwszy wyciąg narciarski
Zieleniec obecnie jest niewątpliwie jednym z najbardziej znanych ośrodków narciarskim w Kotlinie Kłodzkiej i
jednym z największych w Sudetach. W rankingu polskich ośrodków narciarskich przeprowadzonym przez
portal internetowy Onet.pl w roku 2010, Zieleniec zdobył wysokie 4 miejsce i został zaliczony do ośrodków 5
gwiazdkowych. Zieleniec połoŜony jest na wysokości ok. 950 m.n.p.m. Ośrodek oferuje 28 wyciągów. Dla
lubiących nocne jazdy przygotowanych jest 10 oświetlonych stoków. Liczby te ulegają z sezonu na sezon
zmianom wynikającym z nieustannej modernizacji infrastruktury narciarskiej Zieleńca, w dostosowaniu do
rosnących wymagań turystów korzystających z atrakcji narciarskich. Trasy zjazdowe Zieleńca są bardzo
zróŜnicowane pod względem stopnia trudności, a wyciągi są tak rozmieszczone, Ŝe istnieje moŜliwość (nie
ściągając nart czy deski z nóg) przejechania z jednego końca Zieleńca na drugi i z powrotem. Dla osób
uprawiających freestyle na nartach lub snowboardzie Zieleniec oferuje snowpark oraz pełnowymiarową
rynnę (halfpipe).
7.
Opieka zdrowotna
Ochrona zdrowia w mieście sprawowana jest przez następujące zakłady opieki zdrowotnej:
1) szpitale:
a) Szpital Uzdrowiskowy Nr I Pawilon A „Jan Kazimierz” przy ul. Zielonej 23,
b) Szpital Uzdrowiskowy Nr I „Jan Kazimierz” Pawilon B przy ul. Wojska Polskiego 23,
c) Szpital Uzdrowiskowy Nr II Pawilon „Chopin” przy ul. Zielonej 14;
2) przychodnie:
a) NZOZ Vita Medica przy ul. Krakowskiej 7,
b) Centrum Medyczne Salus przy ul. Kłodzkiej 14 oraz ul. Dworcowej 11;
c) NZOZ Medicus przy ul. Sprzymierzonych 11;
3) sanatoria:
a) Nr III „Moniuszko” przy ul. Zdrojowej 40,
b) „Chemik” przy ulicy Wojska Polskiego 17,
c) „Muza” przy ul. Wojska Polskiego 31,
d) „Zimowit” przy ulicy Chopina 3.
Szpital Rejonowy w Dusznikach-Zdroju, zlokalizowany przy ul. Sprzymierzonych 11 został poddany
likwidacji.
Największym bogactwem naturalnym Dusznik związanym z opieką zdrowotną są lecznicze źródła
mineralne. Duszniki- Zdrój naleŜą do Zespołu Uzdrowisk Kłodzkich S.A. i razem z Kudową-Zdrój oraz
Polanicą-Zdrój stanowią największy w Polsce kompleks uzdrowiskowy.
Duszniki-Zdrój dysponują pełnym zakresem świadczeń leczniczych tj.:
−
zabiegami przyrodoleczniczymi,
−
badaniami analityczno-diagnostycznymi,
−
badaniami specjalistycznymi,
Strona 94
− kuracją pitną i leczeniem dietetycznym.
Duszniki są idealnym miejscem dla leczenia chorób takich, jak choroby kardiologiczne i nadciśnienie,
choroby naczyń obwodowych, choroby układu trawienia, choroby ortopedyczno – urazowe, choroby
reumatologiczne, choroby kobiece, choroby endokrynologiczne oraz wiele innych.
W mieście działają ponadto apteki, gabinety stomatologiczne, gabinety masaŜu oraz wiele innych
niepublicznych gabinetów lekarskich róŜnych specjalności.
II-5.2. Kierunki
1.
Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym
1) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap I. Remont kamienic;
2) rewitalizacja zabytkowego Rynku – Etap II. Przebudowa nawierzchni i szaty roślinnej;
3) remont i modernizacja kamienic wzdłuŜ ul. Mickiewicza, Kłodzkiej, Zamkowej, Słowackiego,
Świerczewskiego;
4) budowa basenu (basenów) z wykorzystaniem wód termalnych;
5) remont i modernizacja boisk sportowych w mieście (Szkoła Podstawowa-Gimnazjum, Liceum
Ogólnokształcące, boisko przy Al. Chopina, boisko przy ul. Wojska Polskiego) oraz budowa toru
wrotkarskiego;
6) zagospodarowanie turystyczne wokół Czarnego Stawu;
7) budowa sieci wodociągowej w Zieleńcu – Etap I;
8) budowa kolektora kanalizacji sanitarnej w Zieleńcu – Etap II;
9) odbudowa schroniska na Orlicy wraz z wieŜą widokową (Gmina posiada dokumentację projektową
schroniska i wieŜy widokowej; została wybudowana droga dojazdowa);
10) budowa drogi łączącej drogę krajową nr 8 z Podgórzem przez Jamrozową Polanę;
11) odbudowa toru saneczkowego na Jamrozowej Polanie;
12) budowa parkingów strategicznych:
a) Podgórze,
b) przy drodze wojewódzkiej 389 w rejonie Sołtysiej Kopy,
c) w rejonie ul. Wojska Polskiego,
d) na wjeździe do Zieleńca,
e) w Zieleńcu,
f) na Drodze Dusznickiej przy rezerwacie „Torfowisko pod Zieleńcem”;
13) modernizacja ulicy Zdrojowej wraz z wymianą rury azbestowej;
14) Budowa toru saneczkowego letniego i zimowego powyŜej ul. Wojska Polskiego i poniŜej Schroniska
Pod Muflonem, na stoku Ptasiej Góry (na odcinku pomiędzy dawnym Szpitalem Rejonowym a
Ośrodkiem Sanatoryjno-wypoczynkowym Odrodzenie).
15) Połączenie systemów tras narciarstwa biegowego po stronie polskiej (rejon Jamrozowej Polany) i
czeskiej (rejon Cichalki).
16) odbudowa i aktywizacja skoczni narciarskiej na Jamrozowej Polanie wraz z otoczeniem i niezbędnym
zapleczem - ze względu na ograniczone moŜliwości rozwoju skoków i lotów narciarskich (brak
niezbędnego terenu na lokalizację skoczni o zróŜnicowanych rozmiarach i poziomie trudności oraz
związanego z tymi obiektami zaplecza treningowo – administracyjnego jak równieŜ brak ugruntowanych
tradycji w uprawianiu tej dyscypliny sportu) dopuszcza się odstąpienie od realizacji tego zamierzenia lub
odtworzenie skoczni jedynie w formie reliktu - atrakcji turystycznej;
17) schronisko na Orlicy wraz z wieŜą widokową- odbudowa historycznych obiektów i aktywizacja.
2.
Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym
W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego uchwalonym przez Sejmik
Województwa Dolnośląskiego uchwałą nr XLVIII/873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dziennik Urzędowy
Województwa Dolnośląskiego z 20 stycznia 2003 r. Nr 4, poz. 100) brak programów słuŜących realizacji
Strona 95
inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, których realizacja przewidywana jest na obszarze
miasta Duszniki-Zdrój.
Na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój Zespół Uzdrowisk Kłodzkich S.A. realizuje projekt pt.:
„Międzynarodowy turystyczny produkt markowy „Uzdrowiska Kłodzkie””, w ramach programu operacyjnego
Ministerstwa Rozwoju Regionalnego pt.: „Innowacyjna Gospodarka na tata 2007 - 2013.
Ponadto w oparciu o „Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych na lata 2010 – 2013” (Ministerstwo
Infrastruktury) oraz Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 – 2013
(Uchwała Nr 4720/III/10 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 lipca 2010r.) PKP Polskie Linie
Kolejowe S.A. realizują projekt pt.: „Modernizacja regionalnej linii kolejowej nr 309 Kłodzko Nowe – Kudowa
Zdrój (na odcinku Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój)”.
W obszarze objętym studium brak jest równieŜ programów zawierających zadania rządowe, słuŜące
realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym wynikających z art. 48 ust. 1 ustawy o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
II-6.
BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI I JEJ MIENIA, W TYM ZAGROśENIA NATURALNE
(art. 10 ust. 1 pkt 6, 9, 10 i 15 oraz art. 10 ust. 2 pkt 11 ustawy)
II–6.1. Bezpieczeństwo ludności i jej mienia
1.
Uwarunkowania
PowaŜna awaria - wg ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska - jest to zdarzenie
powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu z udziałem substancji
niebezpiecznych, w wyniku, czego moŜe dojść do zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia ludzi. Na terenie gminy
Duszniki-Zdrój nie ma zakładu o duŜym lub zwiększonym ryzyku powstania powaŜnej awarii (zgodnie z
rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym
ryzyku albo o duŜym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej (Dz. U. nr 58, poz. 535).
Jedyny zakład, na którego terenie znajdują się instalacje zawierające trujące środki produkcji, co moŜe
stanowić miejscowe zagroŜenie w razie awarii to ZEM S.A., przy ul. Świerczewskiego 14 (galwanizeria).
W latach 2002-2004 na terenie gminy Duszniki-Zdrój StraŜ PoŜarna nie brała udział w gaszeniu poŜarów w
zakładach. Praktycznie dość istotnym zagroŜeniem moŜe być transport kolejowy i drogowy materiałów
niebezpiecznych a szczególnie dość intensywny w ostatnich latach przewóz paliw płynnych autocysternami.
W ostatnich latach nie zanotowano zdarzeń niebezpiecznych związanych z przewozem paliw płynnych.
Na drogach problemem są wypadki drogowe, przy których zuŜywane są sorbenty. W roku 2003 zuŜyto 589
kg sorbentów w 20 zdarzeniach.
WaŜnym problemem są równieŜ poŜary lasów i nieuŜytków. Według danych Komendy Powiatowej PSP w
Kłodzku 68% wszystkich poŜarów to poŜary nieuŜytków i ściernisk.
2.
Kierunki
1) W zagospodarowaniu terenów naleŜy uwzględnić wymagania rozporządzenia Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. (Dz. U. Z 2009 r. Nr 124 poz. 1030) ze szczególnym
uwzględnieniem:
a) odpowiednich parametrów dróg poŜarowych,
b) właściwej Ilości i sposobu rozmieszczenia hydrantów zewnętrznych przeciwpoŜarowych na sieci
wodociągowej przeciwpoŜarowej,
c) zapewnienia jednostkom ratowniczo-gaśniczym (w tym ochotniczej i państwowej straŜy poŜarnej oraz
zakładowym jednostkom gaśniczym) moŜliwości prowadzenia działań ratowniczych,
d) zapewnienia odpowiedniego zaopatrzenia w wodę do celów gaśniczych (dostępu do punktów
czerpania);
2) Konieczne jest prowadzenie działań zmierzających do systematycznego podnoszenia bezpieczeństwa
publicznego. Docelowo naleŜy dąŜyć do opracowania kompleksowego opracowania dotyczącego
bezpieczeństwa publicznego (Program „Bezpieczne Miasto”) uwzględniającego następujące cele:
a) ograniczenie przestępczości,
Strona 96
b) zmniejszenie strachu przed staniem się ofiarą przestępstwa,
c) podniesienie poziomu bezpieczeństwa i jakości Ŝycia,
d) stworzenie „bezpiecznego miasta” do prowadzenia działalności gospodarczej i Ŝycia społecznego oraz
rozwoju turystyki.
3) W ramach działań zmierzających do systematycznego podnoszenia bezpieczeństwa publicznego naleŜy
uwzględnić:
a) korektę rozwiązań komunikacyjnych, i tworzenie bezpiecznych przejść (szczególnie w rejonie drogi
krajowej nr 8),
b) zapewnienie właściwego oświetlenia w porze nocnej najwaŜniejszych obszarów miasta, w
szczególności obszarów wyznaczonych jako obszary przestrzeni publicznej a takŜe lokalnie – terenów
osiedli mieszkaniowych oraz ciągów komunikacyjnych i spacerowych,
c) stworzenie systemu monitoringu wizyjnego miasta i uzdrowiska, z uwzględnieniem sprzęŜenia
monitoringu z działaniem słuŜb interwencyjnych: Policji oraz StraŜy Miejskiej. System monitorowania
miasta moŜe być finansowany z:
− środków samorządowych, z uwzględnieniem moŜliwości partycypacji w kosztach ze strony policji
(wiąŜe się to jednak z pozyskaniem środków z budŜetu Wojewody);
− środków pozabudŜetowych, takich jak środki unijne lub finansowanie przez celową fundację, (w takim
przypadku sponsorami mogą być m.in. lokalne banki, właściciele firm handlowych, restauracji, firmy
ubezpieczeniowe a takŜe sami mieszkańcy),
d) poprawę zabezpieczeń w odniesieniu do poszczególnych grup społecznych (głównie osób starszych i
samotnych),
e) zacieśnienie współpracy z firmami ubezpieczeniowymi na rzecz prawidłowo prowadzonej polityki
ubezpieczeniowej,
f) wywoływanie aktywności lokalnej społeczności społecznej w zakresie współpracy z Policją i StraŜą
Miejską
g) edukację, poradnictwo oraz pomoc społeczną obejmującą:
−
−
−
−
−
−
problematykę demoralizacji i przestępczości nieletnich,
sprawy rodziny i dziecka w rodzinie,
ochronę kobiet,
ochronę ofiar przestępstw,
opiekę osób starszych i niepełnosprawnych,
ochronę bezpieczeństwa podróŜnych, turystów w środkach komunikacji, ośrodkach wczasowych i
wypoczynku oraz szlakach turystycznych,
− poradnictwo zawodowe np. dla doręczycieli pocztowych, właścicieli sklepów, kantorów, banków,
stacji paliw płynnych, baz transportowych, straŜy przemysłowych itp.,
− tworzenie programów wczesnej edukacji dla dzieci i młodzieŜy oraz inspirowanie działań
kulturalnych, sportowych, plastycznych związanych z problematyką bezpieczeństwa,
h) współpracę ze środkami masowego przekazu na rzecz kształtowania świadomości prawnej oraz
edukacji wiktymologicznej społeczeństwa.
II–6.2. Naturalne zagroŜenia geologiczne, w tym obszary osuwania się mas ziemnych
1.
Uwarunkowania
1) Udokumentowane obszary naraŜone na osuwanie się mas ziemnych
Udokumentowanym obszarem naraŜonym na osuwanie się mas ziemnych jest wschodni stok Miejskiej
Górki, gdzie w rejonie ul. Orzechowej rozwinęło się osuwisko. Pod względem morfologicznym stok zaliczany
jest do typu „b” – stoków bardzo stromych o nachyleniu 10-300. Osuwisko zlokalizowane jest na wschód od
studzienki kanalizacyjnej k 200 usytuowanej w połowie szerokości asfaltowej jezdni, poniŜej ul. Orzechowej i
sięga 1/3 wysokości skarpy. Nachylenie zbocza w rejonie skarpy wynosi 10-130, z odcinkowymi
nachyleniami 250. Osuwisko w czasie jego dokumentowania (A. Batog, S. MŜyk, K. Pilecki; „Opinia
geotechniczna na temat osuwiska w ciągu ul. Orzechowej, połoŜonej na Miejskiej Górce w DusznikachZdroju”; GeKo, Wrocław, październik 2007 r.) posiadało długość ok. 15 m i szerokość 1,5 m.
Strona 97
W podłoŜu Miejskiej Górki występują protezoiczne kwarcyty i gnejsy łyszczykowo-węglanowe, zwykle silnie
spękane, stanowiące obszar potencjalnego występowania wód szczelinowych. Generalnie zapady warstw
0
są w kierunku północnym i północno-wschodnim, pod kątem ok. 30 . Nad nimi występuje róŜnego rodzaju
zwietrzelina wykształcona w postaci gruntów spoistych, zwartych, półzwartych i twardoplastycznych a takŜe
sypkich, średnio zagęszczonych oraz skał, w obrębie których z reguły nie występują zjawiska
geodynamiczne. Zwietrzelina zalegająca bezpośrednio na skałach podłoŜa moŜe mieć charakter blokowy
lub moŜe być silnie spękana.
Deformacje mają lokalny charakter i zostały najprawdopodobniej wywołane spływem wody pochodzącej z
nieszczelnej kanalizacji kamionkowej k 200 biegnącej środkiem ul. Orzechowej. Przeprowadzona inspekcja
kanalizacji z wykorzystaniem kamery TV nie potwierdziła widocznych uszkodzeń rur kamionkowych oraz
nieszczelności na ich połączeniach. Kanalizację oceniono jako szczelną i droŜną. Pozostaje jednak
prawdopodobieństwo sączeń. Powierzchnia asfaltu była naprawiana. Deformacje obejmują pierwszą linię
palisady oporowej, która istotnie odchyliła się w kierunku wschodnim.
2) Obszary występowania ruchów masowych (osuwiska, obrywy, spełzania)
Rozległe, zamarłe usuwiska w przełomowej dolinie Bystrzycy Dusznickiej koło Zieleńca i Granicznej.
Osuwiska powstały na stromych zboczach w wyniku bezpośredniej erozji. Rejony występowania ruchów
masowych znajdują się przede wszystkim w górnym przełomowym odcinku Bystrzycy Dusznickiej.
Występują tam głównie zjawiska typu spełzania zboczy oraz, rzadziej, drobnych obrywów ścian skalnych,
zbudowanych z utworów marglistych. Spadki terenu dochodzą tutaj do 40°. Nasilenie ruchów masowych
występuje zwłaszcza na obszarach pozbawionych lasów.
3) Obszary predysponowane do występowania ruchów masowych
Na stromych i bardzo stromych zboczach, na których pokrywa stokowa przekracza 2 m miąŜszości, mogą
wystąpić ruchy masowe. Do ruchów takich predysponowane są głównie stoki konsekwentnie, nachylone
zgodnie z upadem warstw osadów kredy górnej. Ułatwieniem dla powstania ruchów masowych jest
sekwencja kompleksu kredowego, a zwłaszcza zaleganie ławic piaskowców na ławicach margiistych. Są to
obszary potencjalnych osuwisk i rozległych spełzywań zboczy.
4) Obszary potencjalnych usuwisk
Obejmują one głównie obszary wychodni margli górno kredowych, a takŜe metamorficznych i związane są
ściśle ze strefami podcięć erozyjnych oraz załamań stoków głównie wzdłuŜ doliny Bystrzycy Dusznickiej.
Obszary takie, zwłaszcza przykryte osadami deluwialnymi o duŜej miąŜszości, wykazują potencjalna
niestabilność geodynamiczną, głównie ze względu na intensywne zawodnienie warstwy stokowej i
podcinanie stoku przez erozję rzeczną.
5) Spełzanie zboczy
Proces ten jest zjawiskiem powszechnym na obszarze Dusznik-Zdroju. Spełzywanie zboczy występuje na
stokach, wzdłuŜ dolin rzecznych, w strefach źródliskowych potoków i wzdłuŜ załamań stoków. Procesowi
spełzywania podlega pokrywa stokowa rumoszu zaglinionego, szczególnie na stokach konsekwentnych,
nachylonych zgodnie z upadem warstwowania margli górnej kredy.
2.
Kierunki
1) W odniesieniu do udokumentowanego obszaru naraŜonego na osuwanie się mas ziemnych w rejonie ul.
Orzechowej (na wschodnim stoku Miejskiej Górki), określa się następujące kierunki:
a) Proces osuwania się mas ziemnych wzmacniać moŜe się w okresie nawalnych opadów. Nawet
niewielka ilość wody moŜe obniŜać parametry wytrzymałościowe zwietrzeliny. Dodatkowym czynnikiem
mogą być drgania wywołane ruchem pojazdów, powodujące dodatkowe obniŜenie wytrzymałości
zwietrzeliny.
b) Potencjalna płaszczyzna poślizgu zwietrzeliny moŜe przebiegać płytko, w obrębie samej zwietrzeliny, jak
równieŜ głębiej, nawet po stropie skalistego podłoŜa. W wariancie minimalnym osuwisko będzie rozwijać
się w kierunku niŜej ległej skarpy. W kierunku zachodnim nie ulegnie istotnym zmianom. Nawierzchnia
ul. Orzechowej i jej podbudowa będzie wymagać systematycznych napraw. W maksymalnym wariancie,
w wyniku procesu translacyjnego (połączenia dwu płaszczyzn poślizgu), osuwisko obejmie całą
szerokość ulicy, jak równieŜ całą skarpę niŜej ległą.
c)
W przeciwdziałaniach najistotniejsze jest wyeliminowanie spływu i penetracji wody, jako czynnika
obniŜającego parametry wytrzymałościowe górotworu oraz eliminacja tzw. „słabej warstwy”. W ramach
działań profilaktycznych naleŜy wykonać powyŜej osuwiska poprzeczne odprowadzenie wód
opadowych i roztopowych w dół zbocza lub do istniejącej kanalizacji. U podnóŜa wyŜej ległej skarpy
Strona 98
naleŜy wykonać rów odwodnieniowy. Nawierzchnię ul. Orzechowej naleŜy uszczelnić, eliminując
moŜliwość przesączania się wody przez spękania i szczeliny. Podbudowa ulicy wymaga podbudowy
oraz warstwy nośnej.
2) W przypadkach pozostałych obszarów występowania ruchów masowych (osuwiska, obrywy, spełzania)
naleŜy prowadzić systematyczne rozpoznanie, dokumentowanie oraz monitoring tych zjawisk, a takŜe
podejmować działania zmierzające do zapobiegania ich występowaniu, usuwania skutków oraz
ograniczania zasięgu ruchów masowych.
II–6.3. Obszary naraŜone na niebezpieczeństwo powodzi
1.
Uwarunkowania
Mała szerokość doliny i duŜa dostawa wody z okolicznych masywów górskich były przyczyną powodzi w
roku 1997 i 1998 (o znacznie powaŜniejszych skutkach dla miasta, a szczególnie części zdrojowej).
Wody wielkiej powodzi spustoszyły Duszniki-Zdrój w nocy z 22 na 23 lipca 1998r. Zniszczeniu uległy
wówczas tereny zainwestowania miejskiego, połoŜone wzdłuŜ koryta Bystrzycy Dusznickiej. Podczas
powodzi ucierpiała papiernia - woda podmyła wówczas fundamenty suszarni oraz przyniosła wiele ton mułu i
nieczystości. Znaczne zniszczenia objęły Łąki Poborowinowe (część połoŜoną na północ od Al. Chopina,
obejmująca m.in. stadion) oraz Park Zdrojowy (w tym słynny Dworek Chopina i dusznicką Kolorową
Fontannę), który został po odrestaurowany, stając się jednym najpiękniejszych parków zdrojowych w kraju.
Miasto posiada obecnie system monitoringu przeciwpowodziowego działającego w ramach Lokalnego
systemu Osłony Przeciwpowodziowej Powiatu Kłodzkiego.
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu zlecił wykonanie opracowania „Studium ochrony
przed powodzią Kotliny Kłodzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony miasta Kłodzka” (Wrocławska
Agencja Rozwoju regionalnego, 2004 r.). W opracowaniu wskazano zasięgi zalewów wód powodziowych
rzeki Bystrzycy Dusznickiej o prawdopodobieństwie występowania Q1%, o statusie obszaru szczególnego
(bezpośredniego) zagroŜenia powodzią, oraz Q10% W „Studium ochrony..” została takŜe wyznaczona strefa
zalewu historycznego z 1998 r.
Zasięgi te obejmują m. in. osiedle przy ul. Sprzymierzonych, stadion sportowy przy Al. Chopina, bloki przy ul.
Zdrojowej, teren wzdłuŜ ul. Zielonej, Park Zdrojowy.
2.
Kierunki
1) Na obszarach szczególnego (bezpośredniego) zagroŜenia powodzią naleŜy uwzględnić nakazy, zakazy,
dopuszczenia i ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych dotyczących wód oraz ochrony
przeciwpowodziowej.
2) NaleŜy dąŜyć do odtworzenia zabudowy hydrotechnicznej na terenach gminy.
3) Za priorytetowe uznaje się stworzenie kompleksowego systemu infrastruktury przeciwpowodziowej,
mającego na celu optymalne zabezpieczenie mieszkańców i infrastruktury miejskiej, uwzględniającego
między innymi:
a) programy realizowane na poziomie powiatowym, wojewódzkim i regionalnym, w tym program dla
dorzecza górnej i środkowej Odry oraz działania na rzece Bystrzycy Dusznickiej,
b) moŜliwość retencjonowania przepływów w zbiornikach „Czarny Staw”, „Łabędziowy Staw”,
posiadających znaczenie dla gospodarki wodnej.
II-7.
POTRZEBY I MOśLIWOŚCI ROZWOJU MIASTA
1. Gospodarka gminy miejskiej Duszniki-Zdrój nastawiona jest, z oczywistych, powodów na obsługę
ruchu turystycznego związanego przede wszystkim z walorami uzdrowiskowymi miasta oraz
walorami krajobrazowo-turystycznymi:
1) potrzeby rozwoju w zakresie ruchu turystycznego moŜna podzielić na dwie grupy:
a) ruch turystyczny uzdrowiskowy gdzie potrzeby rozwoju są ograniczone pojemnością miasta
w dzielnicy Zdrój i obszaru śródmiejskiego (stare miasto, os. Chopina, Wapienniki),
b) ruch turystyczny krajobrazowo-sportowy gdzie potrzeby rozwoju sa zarówno w bazie
noclegowej jak i w organizacji ruchu turystycznego,
Strona 99
2) moŜliwości rozwoju w tym zakresie są róŜne dla poszczególnych dzielnic miasta:
a) obszar staromiejski wraz dzielnica Wapienniki daje pewne moŜliwości rozwojowe dla
lokalizacji kubaturowych obiektów związanych z obsługa ruchu turystycznego. Są to w
zasadzie moŜliwości realizacji zabudowy uzupełniającej bądź odtworzeniowej oraz realizacji
nowych niewielkich kompleksów zabudowy w rejonie ul. Wybickiego (po jej północnej stronie)
oraz w rejonie ul. Wojska Polskiego na wysokości Łąk Poborowinowych,
b) obszarem praktycznie wyłączonym z moŜliwości realizacji nowej zabudowy jest obszar
uzdrowiska, gdzie w strefie „A” ochrony uzdrowiskowej naleŜy zachować min. 65%
powierzchni biologicznie czynnych, dlatego nowa zabudowa moŜe tutaj powstawać
zdecydowanie incydentalnie, jedynym miejscem wyznaczonym w studium dla realizacji
funkcji kubaturowych słuŜących szerokorozumianej turystyce uzdrowiskowej są Łąki
Poborowinowe, dla których przewiduje się moŜliwość realizacji basenów z wykorzystaniem
złóŜ wód termalnych,
c) rozwój ruchu turystycznego moŜliwy jest do realizacji w oparci przede wszystkim o tereny
Zieleńca oraz Podgórza i Granicznej:
−
dla obszaru Zieleńca zarówno plany miejscowe jak i dokument studium przewidują rozwoju
usług turystycznych, przy czym naleŜy zwrócić uwagę na zabezpieczenie głównych
walorów tej dzielnicy miasta czyli oferty tras zjazdowych,
− z kolei rozwój turystyczny Podgórza i Granicznej jest mocno skorelowany z powiązaniami
komunikacyjnymi. Bardzo waŜnym elementem w tym zakresie jest nie dopuszczenie do rozwoju tych
dzielnic bez zapewnienia dojazdu z pominięciem dzielnicy uzdrowiskowej. Budowa alternatywnego
podłączenie do drogi krajowej nr 8 poprzez Jamrozowa Polane pozwoli na aktywizację tych terenów
bez intensyfikowania ruchu samochodowego na obszarze Zdroju.
2. WaŜnym element jest wspieranie działań mających na celu utrzymanie wysokich standardów
ochrony środowiska a takŜe obsługi ruchu turystycznego. W szczególności naleŜy tutaj wskazać
konieczność konsolidacji wyciągów narciarskich w rejonie Zieleńca w ramach jednego karnetu.
3. Potrzeby miasta w ofertę terenów przemysłowych w wystarczający sposób zabezpieczają tereny
przemysłowe w rejonie ul. Dworcowej (ZEM) w związku z czym nie przewiduje się rozwoju tego typu
funkcji.
II-8.
STAN PRAWNY GRUNTÓW
CHARAKTERYSTYKA STRUKTURY WŁASNOŚCI GRUNTÓW
NA OBSZARZE GMINY MIEJSKIEJ DUSZNIKI-ZDRÓJ
TABELA nr 12.
Powierzchnia [ ha ]
Wyszczególnienie
Grunty Skarbu
Państwa
Grunty skarbu Państwa
przekazane w
wieczyste uŜytkowanie
Grunty gminne
Grunty gminne
przekazane w
wieczyste uŜytkowanie
Grunty osób fizycznych
Grunty Kościołów i
wspólnot
wyznaniowych
Grunty Powiatu
Grunty spółek prawa
handlowego
RAZEM:
Ogółem
Grunty leśne
oraz
UŜytki Rolne
zadrzewione i
zakrzewione
Grunty
Grunty pod
zabudowane i
wodami
zurbanizowane
NieuŜytki
Tereny róŜne
1279
66
1114
59
7
1
32
33
11
-
22
-
-
-
466
186
162
114
3
1
43
26
1
16
-
-
-
393
338
29
25
-
1
-
3
1
-
2
-
-
-
7
-
-
7
-
-
4
1
1
2
-
-
2228
269
1307
247
10
3
Strona 100
32
II-9.
WYSTĘPOWANIE OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW
ODRĘBNYCH
Na terenie miasta znajduje się szereg obiektów i terenów chronionych przepisami odrębnymi na podstawie:
1) ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony
uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1399 z późn. zm.):
a) strefa ochrony uzdrowiskowej „A”,
b) strefa ochrony uzdrowiskowej „B”,
c) strefa ochrony uzdrowiskowej „C”,
2) ustawy z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009 r., Nr 151 poz. 1220
z późn. zm.):
a) obszar NATURA 2000 PLH020060 „Góry Orlickie”;
b) obszar NATURA 2000 PLB020006 „Góry Stołowe”;
c) Obszar Chronionego Krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”;
d) pomniki przyrody;
3) ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162,
poz. 1568 z późn. zm.):
a) obiekty i tereny ujęte w rejestrze zabytków,
b) tereny obserwacji archeologicznej, stanowiska archeologiczne,
c) tereny stref ochrony konserwatorskiej i archeologicznej ustanowionych w obowiązujących
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
4) ustawy z dnia 3 lutego 1994 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 121,
poz. 1266 z późn. zm.):
a) tereny gruntów rolnych chronionych nie posiadające zgody na wyłączenie z uŜytkowania
rolnego,
b) tereny gruntów leśnych (lasy ochronne, wody ochronne),
5) ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947
z późn. zm.):
a) tereny górnicze („Duszniki-Zdrój” i „Podgórze”),
b) udokumentowane złoŜa surowców naturalnych,
6) ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.).:
a) tereny ujęć wody wraz ze strefami ochrony,
b) obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią Q1% od rzeki Bystrzycy Dusznickiej.
II-10. ZASOBY NATURALNE
(art. 10 ust. 1 pkt 9, 11 i 12 ustawy)
1.
Zasoby złóŜ kopalin oraz wód podziemnych
Zasady i warunki postępowania ze złoŜami kopalin oraz zasobów wód podziemnych reguluja przepisy
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn.
zm.)
Na terenie Dusznik-Zdroju znajduje się wiele śladów dawnej eksploatacji surowców skalnych, których
lokalizację i krótką charakterystykę zestawiono w opracowaniu pt. Inwentaryzacji surowców mineralnych
gmin: Kudowa Zdrój, Duszniki, Szczytna, Polanica Zdrój.
Marmury dolomityczne (wapienie krystaliczne), występujące w formie niewielkich soczew w serii strońskiej,
eksploatowano do produkcji wapna i jako materiał budowlany.
Większość z tych zasobów jest juŜ wyczerpana. W komputerowym Systemie gospodarki i ochrony złóŜ
MIDAS i w Bilansie Zasobów zarejestrowane jest jedyne złoŜe „Duszniki-Zdrój - Kozicowa Hala”. ZłoŜe
ma powierzchnię 1,4 ha i posiada zatwierdzone decyzją CUG z 26.05.1958r. zasoby bilansowe
Strona 101
oszacowane na 1126,41 tys. ton. Wapienie i margle dla przemysłu wapienniczego zakwalifikowano jako II
gatunek wg normy RN-55/MPBM-11013.
Drugie złoŜe (bez nazwy), dla którego opracowano kartę rejestracyjną, połoŜone jest przy drodze z Dusznik
do Kudowy Zdroju. Obliczone zasoby wapieni do produkcji grysów i kamienia łamanego wyniosły 325 211
ton. W roku 1975 Przedsiębiorstwo Geologiczne z Wrocławia przeprowadziło na terenie gminy zwiad za
białymi marmurami. Zbadano (ze skutkiem negatywnym) - oprócz wspomnianego juŜ złoŜa na Koziej Hali opuszczone łomy w Dusznikach, Wapiennikach, Podgórzu i Zieleńcu. Występujące tam marmury cechują
się barwą od szarobiałej przez jasnokremową do ciemnoszarej i szaroróŜowej, strukturą od drobno- do
średnioziarnistej i teksturą od bezładnej do kierunkowej. Przecinają je liczne Ŝyłki i soczewki białego kwarcu.
Marmury wykazują na ogół doskonałą oddzielność płytową przy miąŜszości ławic 3-30 cm. W miarę
jednolite ławice powyŜej 0,4 m są jednak bardzo rzadkie, a dwa systemy gęstych spękań o kierunkach NWSE i NE -SW nie pozwalają na uzyskanie bloków o średnicy większej niŜ 30 cm. W świetle wymagań co do
barwy, bloczności i nikłych zasobów moŜna jednoznacznie stwierdzić, Ŝe marmury Gór Orlickich nie
przedstawiają znaczenia przemysłowego pozwalającego na uruchomienie duŜych zakładów przeróbczych.
MoŜliwe natomiast, przy zachowaniu norm wynikających z ochrony środowiska, jest ich lokalne
wykorzystanie na małą skalę np. do produkcji grysu na lastryko. W roku 1996 zostało udokumentowane, na
zlecenie inwestora prywatnego złoŜe „Podgórze" (pkt. dok. nr 5) o zasobach bilansowych ok.98 tys. ton
pozwalające na uzyskiwanie surowca do produkcji kruszywa do roku 2020. ZłoŜe to pomimo lokalizacji na
terenie obszaru chronionego krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich zostało uznane za niekolizyjne, a jego
zasoby zatwierdzone decyzją Ministra.
Badania rozpoznawcze innych skał metamorficznych np. łupków łyszczykowych (pkt. dok. 4 i 8) lub skał
osadowych, szczególnie cenomańskich i turońskich piaskowców ciosowych, pod kątem ich zastosowania
jako kamienia budowlanego nie były prowadzone. Podjęcie takich prac wobec ograniczeń wynikających z
ochrony przyrody wydaje się niecelowe.
Niewielkie strefy okruszcowania - głównie hematytem spotyka się w łupkach łyszczykowych i marmurach
formacji strońskiej oraz w skałach stref dyslokacyjnych - brekcjach tektonicznych i kataklazytach. Przejawy
tej mineralizacji ze śladami historycznej eksploatacji znajdują się w rejonie tzw. Złotej Sztolni na stokach
Orlicy. W otoczeniu soczek marmurów koło Wapiennik - Koziej Hali stwierdzono kolomorficzny
hydrohematyt i pelit hematytowy. Zawartość FejOs w zbadanych próbkach osiągnęła 4-26% wagowych (I.
Kura 1963). W rejonie Miejskiej Góry w Dusznikach znaleziono impregnacje Ŝelaziaka czerwonego z
łuseczkami błyszczu Ŝelaza. Na podstawie art. 5 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. - Prawo
geologiczne i górnicze - do kopalin podstawowych, których wydobywanie podlega obostrzeniom prawnym,
zaliczono wapienie krystaliczne (marmury).
WYKAZ PUNKTÓW EKSPLOATACJI I ODSŁONIĘĆ ZŁÓś KOPALIN
TABELA nr 13.
l.p.
Nazwa złoŜa/
miejscowość
Właściciel/
uŜytkownik
Kopalina i j ej
przydatność
Powierzchnia
2
[m ]
Obecny stan*
1
Bez nazwy,
Duszniki-Zdrój
Urząd Miejski
Wapień
900
z
krystaliczny przemysł
320
z
2
Duszniki-Zdrój
3
„Kozicowa – Hala”,
Duszniki-Zdrój
wapienniczy
4800
z
4
Duszniki-Zdrój
Lasy Państwowe
Łupki łyszczykowe
— kamień
budowlany
—
z
5
„Podgórze",
Podgórze
Państwowy
Fundusz Ziemi
Wapień
1200
E
6
Graniczna
przemysł
80
Z
7
Graniczna
wapienniczy
330
Z
Zieleniec
Łupki łyszczykowe
-kamień
budowlany
300
z
8
Lasy Państwowe
Uwagi
PołoŜone na terenie
uzdrowiska
_
Chronionego Krajobrazu
Gór Bystrzyckich
Bystrzyckich
i Orfickich
Źródło: Kozdrój W., Mroczkowska B., Inwentaryzacja złóŜ surowców mineralnych z uwzględnieniem elementów ochrony
środowiska -Miasto Duszniki-Zdrój, Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski im. Henryka Teisseyre,
Wrocław, kwiecień 1997, s.l-3, opracowanie własne.
Strona 102
* E - eksploatowane, Z – zaniechane.
Na obszarze miasta nie występują złoŜa surowców mineralnych o duŜym znaczeniu ekonomicznym.
Najcenniejszym zasobem naturalnym omawianego obszaru i jednocześnie jedyną kopaliną
wydobywaną na nim, są wody lecznicze. W Dusznikach-Zdroju znajduje się pięć zarejestrowanych
źródeł czystych ekologicznie wód mineralnych. Wody uzyskały świadectwa potwierdzające ich
właściwości lecznicze w 2008 r. (Nr1/DZ, Nr2/DZ, Nr3/DZ, Nr4/DZ i Nr5/DZ wydane przez Ośrodek
Badań i Kontroli Środowiska Sp.z o.o. w Katowicach). Wody o takim składzie maj a następujące
właściwości lecznicze (działanie biologiczne na ustrój):
−
trans – mineralizacja ustroju (wprowadzenie takich deficytowych pierwiastków jak: sód, potas,
wapń, magnez oraz pierwiastków śladowych) i wyrównywanie ich niedoboru w ustroju,
−
wyrównywanie zaburzeń proporcji między antagonistycznymi jonami sód – potas, wapń –
magnez, wapń – jod, chlor – jod,
−
wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno – elektrolitowej ustroju,
−
działanie odczulające i przeciw zapalne,
−
pobudzenie perystaltyki dróg Ŝółciowych i wydzielanie Ŝółci, wzmaganie czynności gruczołów
trawiennych, alkalizacja i trans- mineralizacja, działanie obniŜające na poziom kwasu
moczowego, wzmaganie procesów katalizy i utleniania tkankowego,
Z uwagi na swoje właściwości wody mogą być wykorzystywane w następujących kierunkach
lecznictwa uzdrowiskowego:
−
choroby ortopedyczno-urazowe (ortopedia),
−
choroby układu nerwowego,
−
choroby reumatologiczne,
−
choroby kardiologiczne i nadciśnienie,
−
choroby naczyń obwodowych,
−
choroby dolnych dróg oddechowych,
−
choroby górnych dróg oddechowych,
−
choroby układu trawienia,
−
cukrzyca,
−
otyłość,
−
osteoporoza,
−
choroby kobiece.
odwiert „ Pieniawa Chopina”
Odwiert wody mineralnej „Pieniawa Chopina” znajduje się w Parku Zdrojowym, w odległości 30
metrów od Pijalni Wód Mineralnych przy głównej alei Parku, na wysokości 542,7 m n.p.m. Głębokość
ujęcia to 78 metrów. Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna „Pieniawa Chopina” pochodzi ze
zlokalizowanego w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach
prekambryjskich, o udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości
18,00 L/h. Woda z odwiertu „Pieniawa Chopina” została zaklasyfikowana jako: woda mineralna
swoista 0,22 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa, krzemowa, Ŝelazista spełniająca
wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr
1/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej z
odwiertu „Pieniawa Chopina” na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 r.
przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie
uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku),
inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań lekarskich.
odwiert „Jan Kazimierz”
Odwiert wody mineralnej „Jan Kazimierz” znajduje się 60 metrów na południe od Parku Zdrojowego i
25 metrów od prawego brzegu rzeki Bystrzycy Dusznickiej, na wysokości 546,4 m n.p.m. Głębokość
Strona 103
ujęcia to 162,50 metra. Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna „Jan Kazimierz” pochodzi ze
4,50 L/h. Woda z odwiertu „Jan Kazimierz” została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista
0,15 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa spełniająca wymagania określone dla wody
leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 2/DZ potwierdzające właściwości
lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu „Jan Kazimierz” na
terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008r. przez Ośrodek Badań i Kontroli
Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji
pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli,
według wskazań lekarskich.
odwiert „B-4” AGATKA
Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna z odwiertu „B-4” AGATKA pochodzi ze
5,00 L/h. Woda z odwiertu „B-4” AGATKA została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista
0,27 % wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, magnezowa, szczawa, Ŝelazista, radonowa
spełniająca wymagania określone dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała
Świadectwo Nr 3/DZ potwierdzające właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody
mineralnej swoistej z odwiertu „B-4” AGATKA na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22
sierpnia 2008 roku przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach z siedzibą przy ulicy
Owocowej nr 8 i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w
czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań
lekarskich.
odwiert „B-3” JACEK
Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna z odwiertu „B-3” JACEK pochodzi ze zlokalizowanego
w miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o
udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 0,18 L/h. Woda z
odwiertu „B-3” JACEK została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,12 %
wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, szczawa spełniająca wymagania określone dla wody
leczniczej.
W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 4/DZ potwierdzające właściwości lecznicze
naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu „B-3” JACEK na terenie
miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 r. przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska
w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji pitnych (w czasie
kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli, według wskazań
lekarskich.
odwiert „Nr 39”
Naturalny surowiec leczniczy - woda mineralna z odwiertu „Nr 39” pochodzi ze zlokalizowanego w
miejscowości Duszniki-Zdrój złoŜa wód podziemnych w utworach prekambryjskich, o
udokumentowanych zasobach eksploatacyjnych przy samowypływie w wielkości 20,20 L/h. Woda z
odwiertu „Nr 39” została zaklasyfikowana jako: woda mineralna swoista 0,19 %
wodorowęglanowa, wapniowa, sodowa, szczawa, krzemowa spełniająca wymagania określone
dla wody leczniczej. W związku z powyŜszym woda uzyskała Świadectwo Nr 5/DZ potwierdzające
właściwości lecznicze naturalnego surowca leczniczego – wody mineralnej swoistej z odwiertu Nr 39
na terenie miejscowości Duszniki-Zdrój, wydane 22 sierpnia 2008 r. przez Ośrodek Badań i Kontroli
Środowiska w Katowicach i moŜe być wykorzystywana w lecznictwie uzdrowiskowym do kuracji
pitnych (w czasie kuracji do miesiąca i pobytu pacjenta w uzdrowisku), inhalacji oraz do kąpieli,
według wskazań lekarskich.
2.
Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu filar ochronny
Na terenie miasta nie występują obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu kopaliny filary
ochronne.
3.
Tereny i obszary górnicze
Na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój eksploatacja złóŜ naturalnych jest prowadzona w dwóch
lokalizacjach. Kopaliną podstawową pierwszego i za razem – najwaŜniejszego dla gospodarki gminy terenu
Strona 104
górniczego są złoŜa wód leczniczych (zaklasyfikowane jako wody lecznicze T, kod 60). Są to szczawy,
które charakteryzują się niewielką mineralizacją i obecnością wolnego CO2. Powierzchnia złoŜa wynosi
2295,84 ha, a powierzchnia utworzonego dla niego obszaru górniczego „Duszniki-Zdrój” wynosi ok.
2187,13. ha. Obszar ten został utworzony dla złoŜa wód leczniczych w 1970 r., decyzją Ministra Zdrowia i
Opieki Społecznej.
Drugim, wydobywanym na obszarze gminy miejskiej Duszniki-Zdrój surowcem jest marmur (wapień
krystaliczny). Dla złoŜa wykonano w 1997 r. „Dokumentację geologiczną w kat.C1 złoŜa marmuru
dolomitowego "Podgórze" w miejsc. Podgórze” (złoŜe zostało zakwalifikowane jako złoŜe kamieni
drogowych i budowlanych, kod 46). ZłoŜe o powierzchni 0,63 ha jest eksploatowane powierzchniowo (i za
razem – okresowo) w dzielnicy Podgórze. Dla złoŜa wyznaczono obszar i teren górniczy „Podgórze”.
Zarówno wyznaczenie obszaru i terenu górniczego „Podgórze” jak i jego eksploatacja są decyzjami
kontrowersyjnymi z uwagi na połoŜenie tego obszaru w:
1)
2)
3)
4)
zasięgu strefy ochronnej pośredniej ujęcia wody dla miasta Duszniki-Zdrój (częściowo),
granicach specjalnego obszaru ochrony siedlisk PLH020060 Góry Orlickie i Bystrzyckie;
granicach obszaru chronionego krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”;
granicach strefy ochrony uzdrowiskowej C.
TERENY GÓRNICZE NA OBSZARZE MIASTA DUSZNIKI-ZDRÓJ
l.p.
1
2
Nazwa terenu
górniczego
„Duszniki - Zdrój”
„Podgórze”
TABELA nr 14.
Kopalina
Koncesja
Uwagi
wody lecznicze
Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
Nr 167/93 z dnia 16 lipca 1993 r.
w brzmieniu nadanym decyzjami z dnia 5 lipca 1996 r. (l.dz.
BKK/MZ/1213/96) i z dnia 11 marca 1999 r. (l.dz.
DG/hg/JW./487-824c/99)
uzdrowiska
marmur
Wojewody Wałbrzyskiego
Nr 1/93 z dnia 28 stycznia 1993 r.
w brzmieniu nadanym decyzją Ministra Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 29 lipca 1997 r. (l.dz.
GK/wk/EZ/2498/97)
II-10.2. Kierunki
1.
Rozwój miasta Duszniki-Zdrój ukierunkowany jest na obsługę ruchu turystycznego, którego centralnym
ośrodkiem jest uzdrowisko wykorzystujące bogate zasoby wód leczniczych i mineralnych. Choć
dzisiejsza wydajność tych wód jest wystarczająco wysoka, to jednak.
2.
Perspektywiczne są szczawy termalne, posiadające znaczący potencjał w zakresie lecznictwa
balneologicznego jak i profilaktyki rekreacyjno–sportowej; wskazane jest podjęcie w najbliŜszej
przyszłości dalszych prac, celem udokumentowania i wykorzystania ujęć geotermalnych (wód o
o
znaczeniu energetycznym, o temperaturach w zakresie 70 – 80 C).
3.
Pozostała potencjalna baza surowcowa miasta pomijając sporadycznie spotykaną mineralizację rudną
ogranicza się jedynie do surowców skalnych, głównie marmurów, które według obecnego stanu
rozpoznania mogą być (po spełnieniu wymogów ochrony środowiska) przedmiotem ograniczonej
eksploatacji.
4.
Nie przewiduje się dalszej eksploatacji złoŜa marmuru „Podgórze”. NaleŜy dąŜyć do faktycznego i
formalnego zaniechania eksploatacji oraz przeprowadzenia procesu rekultywacji terenu
poeksploatacyjnego (wyrobiska i jego najbliŜszego otoczenia przekształconego w wyniku prowadzonej
działalności zakładu górniczego).
5.
ZłoŜa wód leczniczych jako podstawa walorów uzdrowiskowych miasta będą w dalszym ciągu
eksploatowane.
6.
NaleŜy do ostatecznego zbadania złóŜ wód termalnych i wyznaczenia dla niech terenu górniczego.
Wykonane odwierty dają szanse na wykorzystanie tych złóŜ do celów komercyjnych, w tym takŜe do
celów grzewczych.
Strona 105
II-11. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
(art. 10 ust. 2 pkt 8 i 9 ustawy)
Do 31 grudnia 2003 r. gmina posiadała całkowite pokrycie Miejscowym planem ogólnym zagospodarowania
przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój zatwierdzonym uchwałą nr 65/87 Miejskiej Rady Narodowej w
Dusznikach-Zdroju z dnia 29 maja 1987 r. Plan utracił waŜność z mocy art. 87 ustawy z dnia 27 marca 2003
r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Aktualnie obowiązują na obszarze gminy następujące
plany miejscowe (stan na dzień 1 września 2010 r.):
1.
Plany miejscowe sporządzone pod rządami nieobowiązujących obecnie przepisów ustawy z dnia 7
lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1994 r. Nr 89 poz. 415, z późn. zm.):
1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkalno -pensjonatowej w
rejonie ul. Podgórze w Dusznikach-Zdroju, obejmujący część działki nr 178 A.M. 5 obręb nr 2 Zdrój,
o powierzchnia 0,41 ha (uchwała nr XLII/217/98 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27
marca 1998 r.);
2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu usług hotelarskich w mieście DusznikiZdrój obręb Zieleniec, obejmujący działkę nr 6/1 AM-3 o powierzchni 8,6909 ha (uchwała nr
VI/33/99 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 stycznia 1999 r.);
3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu usług hotelarskich w mieście DusznikiZdrój, obręb Zieleniec, działka nr 7 AM-3 (uchwała nr XVI/70/99 Rady Miejskiej w DusznikachZdroju z dnia 24 listopada 1999 r.) - powierzchnia 4,4268 ha;
4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej i usług hotelarskich
w mieście Duszniki-Zdrój obręb Zieleniec, działka nr 8/1 AM-3 (uchwała nr XXXIX/183/2001 Rady
Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 06 lipca 2001 r.) - powierzchnia 1,0002 ha;
5) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy usługowo -mieszkaniowej
(hotelarsko - turystycznej i mieszkaniowej) w mieście Duszniki-Zdrój obręb Zieleniec na działkach
nr: 19/6, 11/1, 11/2, 11/3, 11/4, AM-3 (uchwała nr XLVI/215/2002 Rady Miejskiej w DusznikachZdroju z dnia 13 lutego 2002 r.) - powierzchnia 4,0084 ha;
6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy hotelarsko – turystycznej i
mieszkaniowej w Dusznikach-Zdroju, działki nr 100, 110 AM-8 i 111 AM-9 Obręb Wapienniki
(uchwała nr XXXI/162/2005 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 marca 2005 r.) –
powierzchnia 5,4506 ha;
2.
Plany miejscowe sporządzone pod rządami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, późn. zm.):
1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkalno -pensjonatowej,
usług hotelarskich, usług sportu i turystyki w mieście Duszniki-Zdrój obręb Zieleniec, działka nr 8
AM-1 (uchwała nr XIX/110/2004 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 marca 2004 r.) powierzchnia 9,4147 ha
2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej, usług
turystyki i rekreacji w Dusznikach-Zdroju, działka nr 19/4, obręb Zieleniec AM-2 (uchwała nr
XXV/136/2004 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 października 2004) - powierzchnia
3,2309 ha;
3) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów usług turystyki, usług sportu i rekreacji
oraz zabudowy mieszkaniowej w Dusznikach-Zdroju, obręb Zieleniec AM-2, AM-3, AM-4 (uchwała
nr XL/195/2005 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 17 listopada 2005 r.);
4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w mieście Duszniki-Zdrój, obręb Podgórze
(uchwała nr LI/253/2006 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 25 października 2006 r.);
5) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój, obręb Zieleniec pod
budowę wyciągu krzesełkowego (uchwała nr XXVIII/162/08 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z
dnia 13 października 2008 r.);
Strona 106
6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój, obręb Podgórze dla
terenu przeznaczonego pod zabudowę mieszkalno-pensjonatową (uchwała nr XXXVII/198/09 Rady
Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 kwietnia 2009 r.);
Jak wynika z zamieszczonego wyŜej zestawienia, Duszniki-Zdrój posiadają jedynie częściowe pokrycie
planami zagospodarowania przestrzennego (stan: wrzesień 2010 r.). MoŜe podać tutaj procentowy udział
powierzchni gminy pokrytej planami
II-11.2. Kierunki
1.
Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego
1) Zgodnie z art. 10 ust. pkt 8 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, objęte
obowiązkiem sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego są:
a) obszary, dla których obowiązek taki wynika z przepisów odrębnych,
b) obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości,
2
c) obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m ,
d) obszary przestrzeni publicznej.
2) W granicach gminy miejskiej Duszniki-Zdrój nie wskazano następujących rodzajów obszarów,,
wymagających sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – ze
względu na brak takich potrzeb:
a) obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości,
b) obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m
2
3) W granicach gminy miejskiej Duszniki-Zdrój wskazuje się następujące rodzaje obszarów,
wymagających sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla których
obowiązek taki wynika z następujących przepisów odrębnych:
a) art. 38, ust. 2. ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym,
uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z
2005 r. Nr 167, poz. 1399 z późn. zm.), który nakłada na gminę, która uzyskała status
uzdrowiska lub status obszaru ochrony uzdrowiskowej, obowiązek sporządzenia miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w
terminie do 2 lat od dnia uzyskania statusu;
−
Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju podjęła uchwałę Nr XLIV/226/09 z dnia 29
października 2009 r. sprawie uchwalenia Statutu Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (Dziennik
Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 listopada 2009 r. Nr 209 poz. 3653);
b) art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 1994 roku,
Nr 27, poz.96) który nakłada na gminę obowiązek sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenów górniczych znajdujących się w granicach
miasta:
−
dla złóŜ wód leczniczych „Duszniki - Zdrój” decyzją Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa Nr 167/93 z dnia 16 lipca 1993 r. w brzmieniu nadanym decyzjami
z dnia 5 lipca 1996 r. (l.dz. BKK/MZ/1213/96) i z dnia 11 marca 1999 r. (l.dz.
DG/hg/JW./487-824c/99);
−
dla złoŜa marmuru „Podgórze”, decyzją Wojewody Wałbrzyskiego Nr 1/93 z dnia 28
stycznia 1993 r. w brzmieniu nadanym decyzją Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa z dnia 29 lipca 1997 r. (l.dz. GK/wk/EZ/2498/97);
Zgodnie z treścią art. 53 pkt 6 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, jeŜeli przewidywane
szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne, rada gminy (w tym wypadku Rada Miejska
w Dusznikach-Zdroju) moŜe podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego. Ewentualna decyzja o odstąpieniu od
sporządzania planu miejscowego dla terenu górniczego powinna opierać się na wnioskach
wypływających z analizy aktualnych badań i dokumentów (takich jak dokumentacje geologiczne,
Strona 107
badania hydrologiczne i geotechniczne, inwentaryzacje przyrodnicze, raporty oddziaływania
przedsięwzięć na środowisko, itp.), wskazujących na zasadność podjęcia takiej uchwały.
4) Obszary przestrzeni publicznej, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy to obszary o szczególnym
znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości Ŝycia ich Ŝycia i sprzyjających
nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich połoŜenie oraz cechy funkcjonalnoprzestrzenne. Na terenie Duszniki-Zdrój obszarami spełniającymi powyŜsze postulaty są w
szczególności:
a) tereny publiczne (place, parki, skwery, szkoły i ośrodki kultury z przyległymi terenami
zielonymi):
− obszar Parku Zdrojowego,
− Łąki Poborowinowe,
− obszar Rynku
− Park Leśny,
− „Zielony Staw”,
− „Czarny Staw”,
− Zespół Szkół Ogólnokształcących przy ul. Wybickiego 2a,
− Gimnazjum Publiczne przy ul. Sportowej 6,
− Szkoła Podstawowa przy ul. Sprzymierzonych 6,
b) ciągi komunikacyjne, a w szczególności:
− ul. Słowackiego,
− ul. K. Świerczewskiego,
− ul. A. Mickiewicza,
− al. F. Chopina,
− ul. Kłodzka na odcinku od Rynku do drogi krajowej nr 8,
c) tereny będące we własności bądź zarządzie wspólnot wyznaniowych (kościoły wraz z
otoczeniem),
d) tereny obiektów i urządzeń sportowych:
− stadion sportowy im. Kazimierza Górskiego wraz z terenami przyległymi, ,
− Centrum Kultury i Sportu wraz z terenami sportowymi pomiędzy ul. Zdrojową a Fryderyka
Chopina,
− korty tenisowe przy ul. Fryderyka Chopina,
− obszar centrum biatlonowego na Jamrozowej Polanie, w tym skocznia narciarska
wymagającą rehabilitacji,
5) w związku z faktem, Ŝe granica ustanowionej strefy "C" ochrony uzdrowiskowej pokrywa się z
granicami administracyjnymi Dusznik-Zdroju, wskazuje się - jako obszar wymagający sporządzenia
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - obszar całej gminy, dzięki czemu
wypełnione zostaną obowiązki wynikające z innych ustaw oraz gmina uzyska jeden spójny plan
zagospodarowania przestrzennego.
6) obowiązujące, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego wymagają dostosowania do
aktualnie obowiązującego stanu prawnego, a w szczególności ustanowienia granic stref ochrony
uzdrowiskowej oraz terenów górniczych.
7) z uwagi na skomplikowaną i długotrwałą procedurę sporządzenia planu miejscowego zaleca się
sporządzenie planu w częściach zainicjowanych oddzielnymi uchwałami o przystąpieniu do
sporządzenia planów miejscowych obejmujących np. poszczególne jednostki funkcjonalne opisane
w treści niniejszego studium.
2.
Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego
1) Zgodnie art. 10 ust. 2 pkt 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w studium
wyznacza się obszary dla, których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na
cele nierolnicze i nieleśne.
2) Gmina miejska Duszniki-Zdrój posiada jedynie częściowe pokrycie planami zagospodarowania
przestrzennego (wykaz obowiązujących planów zamieszczono w rozdziale II-11.1.
Uwarunkowania). ZauwaŜając ten problem Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju przystąpiła do
Strona 108
opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które docelowo mają pokryć
cały obszar gminy. PoniŜej zamieszczono wykaz uchwał inicjujących sporządzenie tych planów:
a) uchwała nr IX/56/2003 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 27 maja 2003 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta
Duszniki-Zdrój (plan miejscowy dla obszaru ochrony górniczej złóŜ leczniczych);
b) uchwała nr XI/61/07 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta
Duszniki-Zdrój, obręb Zieleniec;
c) uchwała nr XVIII/109/08 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 stycznia 2008 r. w
sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
miasta Duszniki-Zdrój dla terenów nie objętych obowiązującymi miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego;
d) uchwała nr XXXVIII/204/09 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 28 maja 2009 r. w
sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
miasta Duszniki-Zdrój dla terenów nie objętych obowiązującymi miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego;
e) uchwała nr LI/263/10 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
terenów usług turystyki, sportu i rekreacji oraz zabudowy mieszkaniowej w Dusznikach-Zdroju,
obręb Zieleniec AM-2, AM-3, AM-4.
3) jak juŜ wyŜej wspomniano, biorąc pod uwagę ustawowy obowiązek (art. 38, ust. 2 ustawy o
lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach
uzdrowiskowych) sporządzenia planu miejscowego dla obszaru całej gminy miejskiej Dusznik-Zdrój
naleŜy rozwaŜyć przerwanie procedowania planów wymienionych w pkt 2. i sporządzeni jednego
spójnego planu dla obszaru całego miasta, ewentualnie podzielonego na plany cząstkowe np. dla
poszczególnych dzielnic lub jednostek funkcjonalnych ale w celu ich pełnej spójności
procedowanych w jednym czasie,
4) aktualizację planów miejscowych w zaleŜności od aktualnych potrzeb.
II-12. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE
NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Na terenie miasta nie występują obszary pomników zagłady i ich strefy ochronne oraz związane z nimi
ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej.
II-13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH
1. Na obszarze miasta Duszniki-Zdrój zlokalizowane są tereny zamknięte o charakterze zastrzeŜonym ze
względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 maja
1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 z późn. zm.).
2. Tereny zamknięte w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej:
1) obręb Podgórze: działka nr 3 i cz. działki nr 204/121 AM 1 (umowa uŜytkowania z dnia 2 czerwca
2006 r. z Lasami Państwowymi -Nadleśnictwo Zdroje),
2) obręb Wapienniki: działka nr 112 i 116 AM 9, działka nr 101, 104 i 107 AM 3,
3) obręb Zieleniec: działki nr 19/2, 19/4, 24/8, 24/10, 27/3, 27/12, 28/3 AM 3, cz. działki nr 2/1/312,
cz. działki nr 3/2/313 i działka nr 3/1/313 (umowa uŜytkowania z dnia 2 czerwca 2006 r. z Lasami
Państwowymi -Nadleśnictwo Zdroje).
3. Teren zamknięty ustanowiony decyzją Ministra Infrastruktury Nr 45 z dnia 17 grudnia 2009 r.: działka nr
64 obręb Centrum o pow. 8,0572 ha.
4. Zmiany w ewidencji terenów zamkniętych, w tym uznawanie terenów jako zamkniętych lub wyłączanie
poszczególnych działek z ewidencji, nie naruszają ustaleń studium. Dopuszcza się moŜliwość znoszenie
klauzuli „terenów zamkniętych” dla terenów wymienionych w ust. 2 i 3 oraz zagospodarowywanie tych
Strona 109
terenów pod funkcje związane z mieszkalnictwem, usługami (szczególnie publicznymi) oraz sportem,
turystyką i rekreacją.
5. Działki ewidencyjne lub ich części dotychczas nie objęte ustaleniami planów miejscowych, wyłączone z
ewidencji terenów zamkniętych, wymagać będą sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego w celu określenia ich przeznaczenia oraz sposobu zagospodarowania.
6. W przypadku działek, o których mowa w ust. 5, za zgodne z ustaleniami studium uznawane będą
ustalenia planów miejscowych, określających przeznaczenie działek wyłączonych z ewidencji terenów
zamkniętych zgodnie z tabelą nr 1.
II-14. INNE OBSZARY PROBLEMOWE
Cmentarze i chowanie zmarłych
W północnej części miasta Duszniki-Zdrój, u zbiegu ulic Kłodzkiej i Wrocławskiej, na Krzywym Zboczu (jest
to zbocze góry Karwiec o wysokości 611 m n.p.m.) załoŜony został cmentarz komunalny, sięgający niemal
linii kolejowej przebiegającej tuŜ nad cmentarzem. Aktualnie cmentarz komunalny jest wypełniony w ok.
95%.
Cmentarz połoŜony jest na działkach o numerach ewidencyjnych 128 (najstarsza cześć cmentarza o
powierzchni 1,03 ha), 129 (o powierzchni 0,50 ha) oraz 132 (najnowsza cześć o powierzchni 0,68 ha).
Łączna powierzchnia cmentarza wynosi ok. 2,22 ha. Najstarsza cześć cmentarza jest wypełniona w
zasadzie całkowicie. W części cmentarza komunalnego połoŜonej na dz. nr 129 nie podzielone na kwatery
są sektory C1 i C2.
Poza cmentarzem komunalnym, na terenach naleŜących do byłych Zakładów Elektroniki Motoryzacyjnej
zlokalizowany jest cmentarz wojenny z okresu wojny prusko – austriackiej. Na terenie cmentarza
pochowano Ŝołnierzy niemieckich jak i austriackich, którzy zginęli w wyniku działań wojennych lub zmarli w
lazaretach wojskowych zlokalizowanych na terenie miasta. Obelisk został wybudowany w 1876 roku.
Fundatorem był lokalny komitet na czele którego stał Paul Dengler - ówczesny burmistrz Dusznik-Zdroju.
Całość prac została wykonana w miejscowej firmie kamieniarskiej naleŜącej do Juliusa Klara. Cmentarz
wraz nagrobkami i obeliskiem przetrwał do lat 60-tych XX wieku. Wtedy Zakłady Elektroniki Motoryzacyjnej
powiększając swój teren, zdemontowały pomnik oraz usunęły nagrobki i inne elementy stanowiące
urządzenie cmentarza. JednakŜe nie przeprowadzono ekshumacji szczątków ludzkich. W połowie lat 90 tych teren został przejęty przez gminę Duszniki-Zdrój. W roku 2003 kawałki obelisku zostały zebrane,
odnowione i poskładane, a teren nekropoli został wydzielony według starych planów i szkiców a następnie
ogrodzony.
Na pomniku została umieszczona tablica z napisem w języku polskim, niemieckim i czeskim
o następującej treści: Cmentarz wojenny z 1866 roku spoczywają tu snem wiecznym 142 Ŝołnierzy pruskich
i 132 austriackich.
Przy ul. Słowackiego, za dworcem PKP zlokalizowany był niegdyś równieŜ cmentarz Ŝydowski. Ostatnie
pochówki na tym cmentarzu odbyły się w latach 40-tych XX wieku. Po nekropolii nie pozostał obecnie Ŝaden
ślad.
Niewielkie, historyczne cmentarze połoŜone są takŜe w sąsiedztwie kościołów połoŜonych w części
staromiejskiej (Kościół Polsko-Katolicki pw. Matki BoŜej RóŜańcowej przy ul. Słowackiego oraz kościół w
Zieleńcu pw. św. Anny, którym opiekują się o.o. Franciszkanie).
II-14.2. Kierunki
Gmina miejska Duszniki-Zdrój zakupiła grunt w sąsiedztwie istniejącego cmentarza o powierzchni ok. 1,63
ha (dz. nr 132 o powierzchni 0,68 ha, na którą juŜ częściowo rozszerzono cmentarz oraz działka nr 133 o
powierzchni 0,98 ha). Działania te w pełnym zakresie zabezpieczają przyszłe potrzeby w zakresie chowania
zmarłych.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz. U. z
2000 r. Nr 23 poz. 295) o rozszerzeniu cmentarza komunalnego decyduje Rada Miejska, po uzyskaniu
zgody właściwego inspektora sanitarnego. Rozszerzenie cmentarza moŜe nastąpić na terenie
przeznaczonym na ten cel w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Strona 110
CZĘŚĆ IV - UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM
IV-1. PODSTAWY PRAWNE I METODOLOGIA
Podstawą prawną dla opracowania Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego jest art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.). Studium sporządza się dla obszaru w
granicach administracyjnych gminy (a w tym wypadku miasta Duszniki-Zdrój), uwzględniając zasady
określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu
zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy.
Do kompleksowej aktualizacji Studium, Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju przystąpiła uchwałą
Nr L/258/10 z dnia 23 lutego 2010 r. W uzasadnieniu do uchwały wskazano na następujące zagadnienia,
które zadecydowały o wszczęciu procedury aktualizacji dokumentu:
− niespójność dotychczas obowiązującego Studium z uchwalonym uchwałą Rady Miasta DusznikiZdrój Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października 2009 r. Statutem Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (Dziennik
Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 205 poz. 3653), w szczególności w zakresie granic
stref ochrony uzdrowiskowej;
−
wpływ licznych wniosków właścicieli działek na terenie całej gminy Duszniki-Zdrój.
Z powodu dezaktualizacji dokumentu (od czasu opracowania pierwotnego Studium upłynęło 14 lat , a
kolejne jego zmiany wprowadzone w latach 2007-2008 dotyczyły jedynie wybranych, niewielkich
obszarów), utrudnione stało się takŜe sporządzanie nowych planów miejscowych. Problemy te wynikają z
rozbieŜności pomiędzy dyspozycjami przestrzennymi Studium a aktualnymi potrzebami w tym zakresie (a
za razem – przewidywanymi ustaleniami planów miejscowych).
Zakres przedmiotowy ustaleń jak i forma dotychczas obowiązującego Studium opierały się na
nieobowiązujących obecnie przepisach ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr
15, poz. 139, z późn. zm.), które zostały w roku 2003 zastąpione przepisami ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.). zgodnie z treścią art. 9
ust. 4 ustalenia Studium (jako aktu kierownictwa wewnętrznego) są wiąŜące dla organów gminy przy
sporządzaniu planów miejscowych. Obowiązek zbadania stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań
planu miejscowego z ustaleniami Studium spoczywa – jeszcze przed przystąpieniem do opracowania
planu - na Burmistrzu (art. 15, ust. 5 ustawy), a następnie zgodność* uchwalanego planu ze Studium
stwierdza Rada Miejska (art. 20, ust. 1 ustawy). Zgodność jest ostatecznie weryfikowana w trybie
nadzorczym przez Wojewodę (art. 20, ust. 2 ustawy).
*)
zgodnie z nowym brzmieniem art. 20 ust. 1, który wszedł w Ŝycie z dniem 21 października
2010 r., Rada Miejska stwierdza o nienaruszaniu przez plan miejscowy ustaleń Studium.
Rada Miejska w Dusznikach-Zdroju w tytule uchwały Nr L/258/10 z dnia 23 lutego 2010 r. inicjującej
opracowanie niniejszego dokumentu załoŜyła, Ŝe będzie on stanowił kompleksową zmianę dotychczas
obowiązującego Studium („w sprawie: przystąpienia do sporządzenia zmian w studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Duszniki-Zdrój”). Analiza otoczenia prawnego,
materiałów wejściowych do projektu Studium oraz treści i charakteru złoŜonych wniosków (archiwalnych i
formalnych) wykazała jednak, Ŝe istnieje konieczność dostosowania nowelizowanego Studium do
standardów określonych w przepisach art. 10 oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28
kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004 r. nr 118 poz. 1233). Tym samym nie moŜliwe jest prowadzenie
procedury sporządzania Studium, jako zmiany pierwotnego dokumentu zgodnie z postanowieniami § 8
ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z 2004r. nr 118 poz.
1233). Na podstawie cytowanego przepisu projekt zmiany Studium wykłada się do publicznego wglądu
oraz przekazuje się do uchwalenia w formie ujednoliconej, z wyróŜnieniem projektowanych zmian.
Niniejszy dokument nie mógł zostać opracowany jako zmiana obowiązującego dotychczas Studium,
poniewaŜ aktualizacji i zmianie podlega cała treść Studium (z dyspozycjami graficznymi włącznie)
dostosowująca jego ustalenia do aktualnej sytuacji prawnej. Konkluzję taką potwierdziło stanowisko
Gminnej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej przy Wójcie Gminy Stara Kamienica, wyraŜone w opinii
nr GKUA 7321/54/2011 z dnia 22 lutego 2011 r.
Strona 111
Biorąc pod uwagę wyŜej przytoczone argumenty, niniejszy dokument został sporządzony jako całkowicie
nowe Studium, zastępujące w pełni dotychczas obowiązujące Studium (wraz z wprowadzonymi do niego
zmianami w latach 2007 i 2008).
Poszczególne rozdziały Studium integrują problematykę określona w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy, z
podziałem na opis występujących na obszarze Dusznik-Zdroju uwarunkowań zagospodarowania
przestrzennego oraz wskazanie kierunków polityki przestrzennej miasta. Część tekstową uzupełniają
rysunki studium:
− załącznik graficzny nr 1 – uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego;
− załącznik graficzny nr 2 – kierunki zagospodarowania przestrzennego.
Rysunki zostały wykonane na mapie topograficznej w skali 1:10 000, pochodzącej z Państwowego
Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego – zgodnie z warunkami określonymi w § 5 rozporządzenia
Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
IV-2. SYNTEZA UWARUNKOWAŃ ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Obszar administracyjny Gminy Miejskiej Duszniki-Zdrój obejmuje powierzchnię 22,28 km2. Miasto jest
połoŜone w województwie dolnośląskim, w zachodniej części powiatu kłodzkiego, w odległości ok. 23 km
od Kłodzka, 108 km od Wrocławia oraz ok. 17 km od przejścia granicznego Kudowa-Słone.
Duszniki-Zdrój posiadają powiązania z zewnętrznym układem drogowym poprzez drogę krajową nr 8,
która łączący przejście graniczne na Litwę w Budzisku z przejściem granicznym z Republiką Czeską w
Kudowie-Słonym (w korytarzu międzynarodowym E67), drogę wojewódzką nr 389 (Autostrada Sudecka) na
odcinku przebiegającym przez gminę miejską zwana Drogą Orlicką oraz drogi powiatowe nr 3301D i nr
3241D. Przez miasto przebiega równieŜ linia kolejowa nr 309 relacji Kłodzko Nowe – Kudowa Zdrój.
Duszniki-Zdrój graniczą od wschodu i północy z Gminą Szczytna, a od północnego-zachodu z Gminą
Lewin Kłodzki. Zachodnia i południowa granica miasta biegnąca powierzchnią szczytową Gór Orlickich
stanowi zarazem granicę państwową z Republiką Czeską. W granicach administracyjnych gminy zawarte
są wyodrębnione przestrzennie, wyizolowane kompleksami leśnymi, zespoły zabudowy (dzielnice) o
zróŜnicowanej strukturze funkcjonalnej: miasto (obszar historycznej i współczesnej zabudowy miasta),
Zdrój (obszar uzdrowiska), Podgórze i Graniczna, Zieleniec (popularny ośrodek narciarski), Kozia Hala,
Jamrozowa Polana (centrum biathlonu i narciarstwa biegowego) i Wapienniki.
Powierzchnia lasów wynosi 1283 ha (57,59 %) a uŜytków rolnych ok. 617 ha (27,69 %). Lasy pokrywają
kulminacje i stoki Gór Bystrzyckich oraz Orlickich. Całość lasów zaliczana jest do grupy I ochronnej, a
poszczególne funkcje ochronne nakładają się. Wszystkie lasy uznano za uzdrowiskowo – klimatyczne,
masowego wypoczynku, krajobrazowe i stref zieleni wysokiej. Rolnictwo stanowi marginalną aktywność
gospodarczą na obszarze gminy miejskiej.
Przez obszar gminy przepływa rzeka Bystrzyca Dusznicka, która jest lewym dopływem Nysy Kłodzkiej.
PołoŜenie Dusznik-Zdroju na obrzeŜach Gór Stołowych, w strefie występowania dyslokacji tektonicznej
dusznickiego uskoku brzeŜnego sprawia, Ŝe występują tu źródła wód mineralnych (obecnie 5 źródeł i
odwiert wód geotermalnych). Podziemne wody lecznicze i mineralne mają priorytetowe znaczenie dla
funkcjonowania uzdrowiska, stanowiąc takŜe bazę rozwojową dla miasta Duszniki-Zdrój jako ośrodka
turystyczno – uzdrowiskowego. Na obszarze miasta utworzono teren górniczy dla złoŜa wód leczniczych
(szczawy, które charakteryzują się niewielką mineralizacją i obecnością wolnego CO2). Powierzchnia złoŜa
wynosi 2295,84 ha, a powierzchnia utworzonego dla niego obszaru górniczego „Duszniki-Zdrój” wynosi ok.
2187,13. ha.
Duszniki-Zdrój są obszarem, na którym na stosunkowo niewielkiej powierzchni (22,28 km² w granicach
administracyjnych) występuje ogromna koncentracja róŜnych formy ochrony przyrody i środowiska
przyrodniczego. Gmina miejska znajduje się w zasięgu :
− otuliny Parku Narodowego Gór Stołowych,
− obszaru specjalnej ochrony ptaków: PLB020006 Góry Stołowe,
− specjalnego obszary ochrony siedlisk PLH020060 Góry Orlickie i Bystrzyckie,
− obszaru chronionego krajobrazu „Góry Bystrzyckie i Orlickie”.
Strona 112
Ponadto na obszarze Dusznik-Zdroju występują liczne pomniki przyrody, gatunki roślin i zwierząt
chronionych oraz szereg obszarów wskazanych do objęcia ochroną jako uŜytki stanowiska
dokumentacyjne i ekologiczne.
Historyczna część śródmiejska miasta oraz park zdrojowy zostały objęte ochroną konserwatorską
poprzez wpisanie tych obszarów do rejestru zabytków a takŜe ochroną objętych zostało szereg budynków
o walorach historycznych.
Miasto jest rozpoznawane jako uzdrowisko, znany ośrodek sportów zimowych a takŜe jako organizator
Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego.
Pierwsze wzmianki o Dusznickich wodach leczniczych pochodzą z początku XV w. Badania tych wód
przeprowadzono w 1748 roku. 21 lat później Duszniki stały się oficjalnym uzdrowiskiem. Klimat i bioklimat
Dusznik-Zdroju cechuje się właściwościami leczniczymi i profilaktycznymi, które mogą być
wykorzystywane w leczeniu klimatycznym chorób reumatologicznych, ortopedycznych, laryngologicznych
i kardiologicznych. Miasto posiada rozwiniętą infrastrukturę uzdrowiskowo-leczniczą. Na obszarze
Dusznik-Zdroju utworzono trzy strefy uzdrowiskowe:
− "A" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 210 ha, obejmującą obiekty związane bezpośrednio z
lecznictwem uzdrowiskowym (zakład przyrodoleczniczy, szpitale uzdrowiskowe i sanatoria)
zgrupowane przy Parku Zdrojowym, a takŜe otaczające je od wschodu, zachodu i południa tereny
leśne i zainwestowania miejskiego,
− "B" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 475 ha, obejmującą obszary otaczające strefę „A”, w tym
połoŜoną na południe od drogi krajowej nr 8 dzielnicę śródmiejską (zespół staromiejski) oraz
Wapienniki, Jamrozową Polanę, Podgórze i Graniczną,
− "C" ochrony uzdrowiskowej o powierzchni 1541 ha, pokrywającą się z granicami administracyjnymi
Dusznik-Zdroju.
Stacja narciarska w dzielnicy Zieleniec naleŜy do najbardziej znanych ośrodków narciarskim w Kotlinie
Kłodzkiej i zarazem jest jednym z największych w Sudetach. Zieleniec rozpoczął swoją karierę ośrodka
narciarskiego na przełomie XIX i XX wieku, dzięki oberŜyście Rübartschowi - prekursorowi narciarstwa w
tych stronach. (Zieleniec w rankingu polskich ośrodków narciarskich przeprowadzonym przez portal
internetowy Onet.pl w roku 2010 zdobył wysokie 4 miejsce i został zaliczony do ośrodków 5-cio
gwiazdkowych).
Jamrozowa Polana połoŜona na wzgórzach Lewińskich jest aktywnym międzynarodowo ośrodkiem
narciarstwa biegowego i biathlonu, wyposaŜonym w zaplecze hotelowo-treningowe.
Międzynarodową popularność przyniósł Dusznikom Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, którego
nieprzerwanie od 1946 r. miasto jest gospodarzem. Festiwal Chopinowski jest najstarszym na świecie,
nieprzerwanie działającym festiwalem pianistycznym, a takŜe najstarszym polskim festiwalem
muzycznym.
Analizując sytuację formalno-prawną w zakresie dokumentów planistycznych obowiązujących na
obszarze miasta naleŜy stwierdzić, Ŝe celowym jest przystąpienie przez Radę Miejską do sporządzenia
nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru całego miasta. Przy czym
zasadnym byłoby podzielenie obszaru nowego planu na jednostki funkcjonalne.
IV-3. SYNTEZA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Polityka przestrzenna gminy o typowo górskim charakterze musi bazować przede wszystkim na
wywaŜeniu pomiędzy kierunkami rozwoju bazującymi na ochronie zasobów przyrodniczych i ich promocji,
a budowaniu infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej w oparciu o te zasoby. Taki model rozwoju gminy
moŜemy nazwać zrównowaŜonym. Model takiej gospodarki zakłada odpowiednio i świadomie
ukształtowane relacje pomiędzy wzrostem gospodarczym, dbałością o środowisko (nie tylko
przyrodnicze, ale takŜe sztuczne – wytworzone przez człowieka) oraz zdrowiem człowieka.
Jako zagadnienia i obszary problemowe, w Studium wskazano:
1) gospodarkę odpadami - składowisko odpadów komunalnych w Słoszowie (w zachodniej części
Gminy Szczytna, przy granicy z Gminą Lewin Kłodzki) zostało zamknięte. Tymczasowo, jako
miejsce deponowania odpadów komunalnych, wskazano Wysypisko Odpadów Komunalnych Gminny Zakład UŜyteczności Publicznej w Radkowie. Ze względu na istniejące uwarunkowania
Strona 113
(wynikające m.in. z występowania z licznych form ochrony przyrody) w obszarze tej części Kotliny
kłodzkiej występuje deficyt terenów, które mogą być przeznaczone na cel składowania odpadów;
2) gospodarkę wodno-ściekową - uregulowania stanu prawnego wymaga kolektor ∅ 500 mm z
Dusznik-Zdroju przez Gminę Szczytna do grupowej oczyszczalni ścieków w Polanicy-Zdroju; jako
docelowy kierunek rozwoju określono budowę miejskiej oczyszczalni ścieków na działkach o nr 226
i 227, połoŜonych po południowej stronie drogi krajowej nr 8 (pomiędzy drogą a korytem bystrzycy
dusznickiej, przy granicy z Gminą Szczytna) – dzięki tej inwestycji miasto uniezalezni swoją
gospodarkę ściekową od zewnętrznych operatorów (obecnie jest to Miejski Zakład Komunalny w
Polanicy-Zdroju);
3) tereny wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji – w szczególności tereny
współczesnych osiedli, których zabudowa wielorodzinna w technologii „wielkiej płyty” wpływa
degradująco na krajobraz;
4) tereny rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnych – dzielnica Zieleniec, która wraz ze
wzrostem popularności jako ośrodka narciarskiego, dynamicznie rozbudowuje posiadaną
infrastrukturę hotelową i usługową, w związku czym realna staje się perspektywa
„przeinwestowania” terenu oraz przekroczenie chłonności turystycznej w tym rejonie;
5) tereny zagroŜone powodzią – szczególnie tereny zainwestowania miejskiego, połoŜone wzdłuŜ
koryta Bystrzycy Dusznickiej (tereny rozciągające się od Muzeum Papiernictwa przez Łąki
Poborowinowe do Parku Zdrojowego);
6) sporządzenie gminnej ewidencji zabytków – konieczna jest weryfikacja listy obiektów zabytkowych
na obszarze Dusznik-Zdroju oraz sporządzenie wymaganej przepisami ustawy o ochronie zabytków i
opiece nad zabytkami gminnej ewidencji zabytków oraz gminnego programu opieki nad zabytkami.
7) sukcesywne sporządzenie planów miejscowych - dla poszczególnych jednostek wyznaczonych w
studium, w celu realizacji ustawowych obowiązków w zakresie sporządzenia planów miejscowych, w
szczególności dla terenu górniczego oraz obszaru ochrony uzdrowiskowej.
IV-3. UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ
Wprowadzenie nowych zadań do Studium umoŜliwi sporządzenie miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego (zapewnienie zgodności kierunków polityki przestrzennej
wyznaczonych w Studium z rozwiązaniami przewidzianymi do przyjęcia w planach miejscowych).
ZałoŜenia przyjęte Studium zapewniają zachowanie spójności z uchwalonym przez Radę Miasta
Duszniki-Zdrój Statutem Uzdrowiska Duszniki-Zdrój (uchwała Nr XLIV/226/09 z dnia 29 października
2009 r., opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 205 poz.
3653), w szczególności w zakresie granic stref ochrony uzdrowiskowej oraz wymagań i ograniczeń w
zabudowie i zagospodarowaniu terenów, obowiązujących w tych strefach.
Wyznaczone kierunki rozwoju przestrzennego Gminy Miejskiej Duszniki-Zdrój stanowią konieczną
aktualizację a za razem konsekwentną kontynuację polityki przestrzennej miasta.
Zawarte w dokumencie dyspozycje przestrzenne zapewniają rozwój miasta na przestrzeni najbliŜszych
lat, przy jednoczesnym zachowaniu zasad zrównowaŜonego rozwoju i ładu przestrzennego ze
szczególnym uwzględnieniem form ochrony przyrody i walorów uzdrowiskowych miasta.
Strona 114
CZĘŚĆ V - ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW WYJŚCIOWYCH I OPRACOWAŃ ANALITYCZNO-STUDIALNYCH
Przy opracowywaniu projektu Studium wykorzystano następujące materiały:
1) Operat uzdrowiskowy uzdrowiska Duszniki-Zdrój. 2008 r.
2) „Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego” (uchwała nr
XLVIII/873/2002 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 sierpnia 2002 r.).
3) „Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku" (uchwała nr XLVIII/649/2005
Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 listopada 2005 r.).
4) „Wieloletni Program Inwestycyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013” (uchwała nr
XXVIII/410/08 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 26 czerwca 2008 r.).
5) „Duszniki - Miasto i Zdrój studium historyczno-urbanistyczne” opracowanie: Danuta Eysymontt ,
Rafał Eysymontt, Janusz Bochajczuk. Wrocław 1994,
6) „Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Duszniki-Zdrój”, dr. Joanna Skamra, 2010 r.,
7) „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Duszniki-Zdrój na lata 2005 – 2011” - załącznik do
uchwały Rady Miejskiej Dusznik Zdroju nr XXXV/180/2005 z dnia 22 czerwca 2005.
8) „Plan gospodarki odpadami dla gmin międzygminnego związku celowego powołanego dla
stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami w powiecie kłodzkim” - załącznik do uchwały
Rady Miejskiej Dusznik Zdroju nr XXXV/180/2005 z dnia 22 czerwca 2005.
9) „Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Duszniki-Zdrój”.
10) „Lokalny Plan Rewitalizacji miasta Duszniki-Zdrój” - 2005 r.
11) Uchwała nr VI/28/07 Rady Miejskiej w Dusznikach-Zdroju z dnia 23 lutego 2007 r. w sprawie
kierunków rozwoju miasta Duszniki-Zdrój w latach 2007-2010.
12) Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
13) „Koncepcja systemu kolei linowych I wyciągów krzesełkowych Łączących Duszniki-Zdrój z
grzbietem Gór Orlickich” opracowanie: Zespół autorski Starostwa Powiatowego w Kłodzku. 2004 r.
14) Szczegółowa Mapy Geologiczna Sudetów, Arkusz Duszniki Zdój, Państwowy Instytut
Geologicznym Warszawa 1992.
15) Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 Arkusz Duszniki Zdrój (900), Ministerstwo
Środowiska, PIG, Warszawa 2000.
16) Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski V. 50 000 Arkusze Kudowa Zdrój i Duszniki Zdrój,
PIG, Warszawa 2004.
17) „Inwentaryzacja przyrodnicza miasta Duszniki-Zdrój”, opracowanie „Fulica” W. Jankowski, Wrocław
2002 r.
Strona 115

studium uwarunkowań i kierunków

Transkrypt

Podobne dokumenty