Informacje - Publiczne Centra Onkologii

Informacje
Jedna na dziesięć
Informacje na temat raka piersi dla
każdej kobiety, która chce zrozumieć,
posiadać wiedzę i mieć możliwość
wypowiedzenia się na temat tego
zagadnienia
Wstęp
Droga czytelniczko,
Czytasz tę broszurę, aby dowiedzieć się
o raku piersi. Czyniąc to, uczyniłaś już
pierwszy ważny krok w kierunku jego
wczesnego wykrycia. Dobrze poinfor mowane kobiety są w stanie bardziej
zaangażować się w dyskusję i włączyć
się do procesu decyzyjnego!
Szansa na wyleczenie raka piersi jest
dziś większa niż kiedykolwiek wcześniej.
Jest ona tym większa, im wcześniej
zostaną wykryte pierwsze zmiany tkan kowe i im bardziej systematycznie będą
leczone. Badania przesiewowe są tym
bardziej ważne, ponieważ rak piersi nie
daje żadnych objawów podczas początkowego i wczesnego stadium rozwoju.
zwiększa. Według Amerykańskiego
Towarzystwa ds. Walki z Rakiem
i najnowszych danych przewidywano,
że w 2007 r. na całym świecie pojawi
się około 1,3 miliona nowych przypad ków raka piersi. Ryzyko to jest szczególnie wysokie pomiędzy 50 i 69 rokiem
życia. W przypadku jednej na 80 pacjentek rak prowadzi do zgonu, ponieważ
nie był wystarczająco wcześnie wykryty.
Jeżeli jednak rak piersi jest wykryty
wcześnie, rokowania są bardzo dobre,
niezależnie od wieku. W większości
przypadków nowotwór może zostać
w prosty sposób usunięty, dzięki czemu
można ocalić pierś.
Ryzyko rozwoju raka zwiększa się wraz
z wiekiem. Dlatego właśnie jest tak
ważne, abyś skorzystała z wszelkich
dostępnych ci możliwości jak najwcześniejszego jego wykrycia.
Czynniki ryzyka
Przed rakiem piersi tak naprawdę nie
można się ochronić. Kobieta ma mały
wpływ na to, czy wystąpi u niej rak
piersi, czy też nie.
Liczby, które dają do myślenia
Rak piersi jest najczęstszym rodzajem
raka atakującym kobiety. W skali globalnej dotknięta jest nim co dziesiąta
kobieta, a co gorsze, liczba ta stale się
Badania naukowe wskazują, że wysokie
spożycie alkoholu, terapia hormonalna
podczas menopauzy oraz nadwaga
mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia
raka piersi. Z drugiej strony, udowod -
* Amerykańskie Stowarzyszenie ds. Walki
z Rakiem, Globalne fakty i dane liczbowe
na temat raka w 2007 r.
niono, że karmienie piersią zmniejsza
ryzyko. Ryzyko wydaje się również być
mniejsze w przypadku kobiet, które są
aktywne ?zycznie po menopauzie. Inne
czynniki, takie jak stres czy pogląd na
życie wydają się mieć mało znaczący
wpływ.
Statystyczna możliwość zachorowania
na raka piersi wynosi 50% jeśli matka,
siostra lub córka zapadły na tę chorobę. Tym niemniej, jedynie jeden na 15
przypadków raka piersi jest uważany za
dziedziczny.
Upewnij się, że jesteś wyjątkowo
bezpieczna
Niniejsza broszura zawiera dogłębne
informacje na temat wczesnego wykry wania, diagnostyki, leczenia i opieki po
leczeniu. Najnowsze, opisane tu metody
mają na celu zapewnienie optymalnej
jakości życia i najlepszych szans na przeżycie. Wykorzystaj tę szansę na zdobycie
informacji i nie wahaj się skorzystać
z dostępnych badań przesiewowych,
pozwalających na wczesne wykrycie
raka. Dodadzą ci one otuchy; najprawdopodobniej diagnoza będzie negatyw na i wszystko będzie w porządku.
6
Diagnostyka
Ścieżka prowadząca do
leczenia
16 Opieka po leczeniu
Ciągłe wsparcie
16
Wiedza:
20
Zrozumienie:
21
Wypowiedz się:
Informacje
Definicje
Pytania
Opieka po leczeniu
Leczenie
16 Leczenie
Indywidualny plan
Wczesne wykrycie
Wczesne wykrycie
Pierwszy krok w kierunku
wyleczenia
Diagnostyka
4
Wczesne wykrycie
Wczesne
Pierwszy krok
w kierunku wyleczenia
wykrycie
Dlaczego wczesne wykrycie jest tak
ważne
Wczesne wykrycie może pomóc
w zapewnieniu skuteczności leczenia
raka piersi. We wczesnych stadiach
guz jest jeszcze mały, a ryzyko przerzutów jest znacznie niższe. Istnieje
zazwyczaj znacząca szansa powrotu
do zdrowia. Fizykalne badanie piersi
przeprowadzane przez lekarza, po
którym wykonywana jest mammogra?a
to najczęstsza postać badania przesiewowego. Obecnie można w ten sposób
wykryć około 50 procent przypadków.*
Badanie przeprowadzane przez
specjalistę z dziedziny medycyny
Podczas badania ?zykalnego lekarz
sprawdzi twoje piersi i brodawki sut kowe pod kątem opuchnięcia, zaczer wienienia, zapalenia oraz deformacji,
jednocześnie badając teksturę tkanki
gruczołu sutkowego. Obszar w okolicy
obojczyka, mostka i pach jest również
badany pod kątem powiększonych
węzłów chłonnych. Kobiety w wieku
od 20 do 40 lat powinny być badane
przez ginekologa lub lekarza rodzinne go raz do roku.
* Bieżąca diagnoza lekarska i leczenie (2009 r.)
Instrukcje na temat rutynowego samobadania
Zbadaj się dokładnie
Stań przed lustrem z opuszczonymi rękami.
Czy zauważasz jakiekolwiek zmiany w rozmiarze
lub kształcie piersi? Czy skóra wygląda inaczej
niż zwykle?
Zwróć uwagę na zmiany
Unieś ręce: czy piersi również się unoszą? Spójrz na
siebie z przodu i z boku: czy twoja pierś zmieniła
kształt? Czy zauważasz jakiekolwiek inne zmiany nawet wówczas, jeżeli porównujesz obie piersi ze
sobą? Uciśnij brodawki: czy wydobywa się z nich
jakiś płyn?
Badaj piersi systematycznie
Sprawdź piersi za pomocą okrężnych ruchów,
badając około jednej czwartej piersi na raz, używa jąc prawej ręki do zbadania lewej piersi i lewej ręki
do zbadania prawej piersi: czy zauważasz jakiekolwiek zgrubienia lub obszary szczególnie wrażliwe?
Powtórz ten proces na leżąco z rękami po bokach.
Rozpocznij od zbadania pach, początkowo
z opuszczoną ręką, a następnie z ręką uniesioną:
czy zauważasz jakiekolwiek zmiany lub opuchnięcie?
Wyjaśnij wszelkie zmiany
Skonsultuj się z ginekologiem lub lekarzem rodzin nym i porozmawiaj z nim/nią o swoich spostrzeże niach.
Wczesne wykrycie
Samobadanie
Aktywnie przyczyń się do wczesnego
wykrycia, miej świadomość swojego
ciała i słuchaj go. Najlepszym okresem
na zbadanie piersi jest pierwszy tydzień
po rozpoczęciu cyklu miesiączkowego. Jeżeli przeszłaś już menopauzę,
wybieraj zawsze ten sam dzień każdego
miesiąca.
Pierwsze spostrzeżenia
diagnostyczne
Jeżeli podczas badania ?zykalnego
lekarz wykryje coś podejrzanego, zo staniesz skierowana na mammogra?ę,
badanie USG i/lub rezonans magnetyczny. Lekarz zdecyduje, które z powyższych badań jest dla ciebie najbardziej
odpowiednie, biorąc pod uwagę twoją
historię medyczną, twoją sytuację oraz
osobiste czynniki ryzyka.
Mammogra?a
Jest badaniem diagnostycznym, które
korzysta z promieni rentgenowskich w
celu zbadania piersi. Mammogra?a jest
najpopularniejszą metodą wykrywania
raka piersi oraz wczesnych stadiów no wotworu i posiada dobrze udokumen towaną historię skuteczności (więcej
na ten temat na str. 8). Dzięki wcze snemu wykrywaniu za pomocą mam mogra?i można znacznie obniżyć
współczynnik śmiertelności: w przy padku kobiet poniżej 50 roku życia o 17
procent, w przypadku kobiet między 50
i 60 rokiem życia, nawet o 30 procent*.
Badanie USG
Jest badaniem dodatkowym, wyko nywanym obok mammogra?i i jest
przeprowadzane na wyczuwalnych
zmianach lub w przypadku wykrycia
nieprawidłowości na mammogramie.
Ta nieradiacyjna metoda jest często
wystarczająca, aby wyjaśnić przyczyny
bólu piersi lub inne podejrzane objawy.
Badanie USG jest często wykonywane
dodatkowo oprócz mammogramu
w przypadku kobiet o gęstej tkance gru czołu sutkowego, gdyż ta metoda jest
wysoce odpowiednia dla badania takiej
tkanki (więcej na ten temat na str. 10) .
Badanie przesiewowe
Polega na wykonywaniu mammogra?i
(również zwanej mammogramem)
u kobiet pomiędzy 50 i 69 rokiem życia,
u których nie podejrzewa się raka pier si. Czasami są one oferowane w ramach
programów badań przesiewowych,
wdrażanych przez rządy i przeprowa dzanych w specjalnie do tego celu usta nowionych centrach badań. Badania są
przeprowadzane przez licencjonowa nego technika radiologa i zazwyczaj są
poddawane analizie lekarza.
Rezonans magnetyczny
Jest dodatkową opcją badania w przy padku kobiet, narażonych na znaczne
ryzyko wystąpienia raka piersi i/lub
kobiet o szczególnie gęstej tkance
gruczołu sutkowego. Dzięki tej technice
obrazowania możliwe jest uzyskanie
warstwowych obrazów, poprzez wyko rzystanie pola magnetycznego. Jest ona
szczególnie odpowiednia dla młodszych
kobiet o ryzyku genetycznym, które
powinny być badane częściej. Jednak
rezonans magnetyczny nie powinien
być stosowany jako alternatywa dla
mammogra?i (więcej na ten temat na
str.11) .
* Krajowy Instytut Raka, raport na temat
postępów w leczeniu raka z 2007 r.
Diagnostyka
Ścieżka prowadząca
Diagnostyka
do leczenia
Diagnoza determinuje rodzaj leczenia
Większość zmian tkanki gruczołu sutko wego jest łagodna i łatwa do wylecze nia: przykładem mogą być łagodne
guzki w piersi, które są cystami wypeł nionymi płynem lub zagęszczenie tkan ki, spowodowane przez menstruację.
Jednak wszelka odbiegająca od normy
zmiana może być również spowodowa na przez nowotwór złośliwy. Dokładne
określenie rodzaju nowotworu (czy jest
on łagodny, czy złośliwy) oraz tego,
jak szybko rozwija się rak (rozmiar i
lokalna progresja nowotworu, to, czy
rozprzestrzenił się na węzły chłonne
czy organy) to bardzo ważne etapy
diagnostyczne - które są podstawą do
wybrania najlepszego z możliwych
sposobu leczenia.
Negatywne wyniki w większości
przypadków
Jeżeli twój lekarz wykrył guzek, zagęsz czenie lub inny rodzaj zmiany w tkance
twojego gruczołu sutkowego podczas
badania ?zykalnego, skieruje cię na
mammogra?ę lub na badanie USG.
Zdjęcia radiogra?czne zrobione podczas
badania przede wszystkim zidenty?kują
tak zwane mikrozwapnienia, które są
drobnymi osadami wapnia.
U większości kobiet te osady są wynikiem nieszkodliwego zapalenia. Jednak
mogą również wskazywać na obecność
powiększającego się, złośliwego nowo tworu.
Początkowo stosuje się dodatkowe
procedury obrazowania, jeżeli istnieją
jakiekolwiek wątpliwości. Jeżeli wyniki
badań dalej są niejednoznaczne, lub
jeśli niemożliwe jest postawienie wia -
rygodnej diagnozy, pobiera się próbkę
tkanki (za pomocą biopsji) (patrz str.
12-13) . Wynik biopsji pokaże, czy zmiana w tkance gruczołu sutkowego jest
łagodna, czy też złośliwa. Dostępne są
również innowacyjne metody, takie jak
trójwymiarowa mammogra?a cyfrowa
(patrz str. 9) oraz trójwymiarowa spek troskopia magnetycznego rezonansu
jądrowego (patrz str. 11) , które zapewniają dodatkowe informacje.
Nowotwory złośliwe prawie zawsze roz wijają się wewnątrz tkanki gruczołowej
piersi. W tkance tej rak zrazikowy rozwi ja się wewnątrz zrazików gruczołowych,
a rak przewodowy rozwija się wewnątrz
przewodów mlecznych. Nowotwory,
które nie rozprzestrzeniły się poza zra ziki gruczołowe czy przewody mlekowe
znajdują się we wczesnej fazie rozwoju
i zwane są również rakiem in situ (in
situ = w miejscu). O inwazyjnej postaci
raka (niszczącej tkanki) mówimy tylko
wówczas, jeżeli się już rozprzestrzenił
do jednej z otaczających warstw tkanki
lub dalej. Te rodzaje raka mogą tworzyć
przerzuty za pośrednictwem naczyń
limfatycznych i krwionośnych do
węzłów chłonnych i innych organów.
Klasy?kacja nowotworu dostarcza
informacji
Istnieje klika różnych procedur, pozwa lających zobaczyć, jak bardzo rak zdążył
się rozprzestrzenić: badanie ?zykalne,
techniki obrazowania, biopsja i badanie
chirurgiczne (operacja w celu przepro wadzenia badania). Indywidualny plan
leczenia, opracowany w następstwie
badań opiera się na ich wynikach.
Najbardziej powszechna metoda klasy?kacji to tzw. system TNM- oceny za awansowania anatomicznego choroby.
Ten międzynarodowy system wykorzy stuje określone kategorie jako jeden
globalnie uznany standard klasy?kacji
stopnia rozprzestrzenienia się raka.
System kodowania składający się
z liter i liczb opisuje następujące czyn niki: rozmiar nowotworu (T), miejscowe
węzły chłonne, które zostały zaatako wane (N) oraz odległe przerzuty (M).
Dzięki zastosowaniu tej metody lekarze
prowadzący otrzymują najważniejsze
informacje na temat rozprzestrzeniania
się raka w szybki i niezawodny sposób.
Lekarze często konsultują dalsze wyniki
badań, które wspierają system oceny
zaawansowania choroby TNM: tzw.
stopniowanie zapewnia informacje
na temat progresji nowotworów pod
kątem ich nieprawidłowości w porów naniu z zdrową tkanką, a nowoczesne
metody molekularne określają poszcze gólne markery, przypisane do danego
rodzaju nowotworu. Całkowity łączny
obraz wszystkich tych wyników pozwa la na łatwiejsze określenie stopnia
i zaawansowania choroby i dlatego też
służy on, jako ważna wytyczna dla indy widualnego leczenia każdego pacjenta
(więcej na ten temat na str.15).
Diagnostyka
Łagodny czy złośliwy?
Większość nowotworów piersi jest
łagodna - prawie się nie zmieniają i nie
rozprzestrzeniają się. Jednak nowotwo ry złośliwe zmieniają się w zaawanso wanym stadium rozwoju - często wystę puje stan zapalny brodawek (zapalenie
sutka) i/lub wycieka z nich płyn, a węzły
chłonne są powiększone.
Mammografia
Ukierunkowana
Diagnostyka
diagnostyka we
wczesnym stadium
Mammogra?a jest specjalnym bada niem rentgenowskim piersi. Jej zaletą
jest to, że wykrywa nawet bardzo małe
guzy, których nie można wyczuć doty kiem we wczesnym stadium. Badanie
mammogra?czne jest częścią progra mów krajowych badań przesiewowych
prowadzonych w wielu państwach.
Każda pierś jest prześwietlana co
najmniej dwukrotnie - raz z góry na
dół, jak również ukośnie od wewnętrz nej strony piersi do zewnątrz. Nie ma
jednak czym się martwić: narażenie
na promieniowanie jest niskie, poniżej
limitów napromieniowania, określanych
przez normy międzynarodowe.
Niskie napromieniowanie
Obrazy mammogra?czne wykrywają
tak zwane mikrozwapnienia. Mogą one
wskazywać na zmiany tkankowe, czyli
na początkowe stadium raka lub też,
w zależności od tego, jak bardzo się
rozprzestrzenił, na złośliwy guz.
Radiolog analizuje obrazy radiogra?cz ne, szukając jakichkolwiek podejrza nych elementów, takich jak jaśniejsze
obszary, które powstały w wyniku
wspomnianego mikrozwapnienia.
Metody analogowe i cyfrowe
Podobnie jak w przypadku fotogra?i,
istnieją dwa różne typy mammogra?i:
w metodzie analogowej, promienie
rentgenowskie przenoszą obraz na ?lm,
w metodzie cyfrowej promienie napo tykają specjalny detektor, który oblicza
i interpretuje dane obrazu. W wyniku
tego powstaje czarno-szaro-biały obraz
radiogra?czny: promienie przenikające
przez tkankę zaciemniają kliszę rentge nowską, a obszary, przez które promie nie nie przechodzą, pozostają białe.
Mammogra?a
Podczas badania mammogra?cznego pierś jest umieszczana pomiędzy
lampą rentgenowską a czujnikiem
oraz przez krótką chwilę podczas
pobierania obrazu jest ostrożnie
uciskana za pomocą płytki kompre syjnej. Dla wielu kobiet ucisk ten
jest nieprzyjemny a czasami nawet
bolesny. Jest on jednak konieczny
dla uzyskania ostatecznego obrazu o
pożądanej jakości, i jest ograniczony
do minimum, które jest wyznaczane
w sposób indywidualny. Pozwala to
również na zmniejszenie narażenia
na promieniowanie.
Nowa procedura
Tomosynteza
mammografii
Tomosynteza
Podobnie jak w przypadku mammo gra?i, twoja pierś będzie ostrożnie
uciśnięta i naświetlona w tej pozycji.
Różnica jest następująca: lampa
rentgenowska porusza się ruchem
kolistym wokół piersi. Wykonywa nych jest dwadzieścia pięć naświetleń, do dwóch zdjęć na sekundę.
Są one następnie przedstawiane
w postaci obrazów tomogra?cz nych. Zaletą tomosyntezy jest to, że
można na nich zobaczyć nawet te
guzy, które mogłyby zostać pomi nięte podczas tradycyjnego badania
mammogra?cznego ze względu na
to, że były zakryte przez nakładające
się na siebie tkanki.
Nowoopracowana tomosynteza (tomo
= „warstwa”) pozwala na wykonanie ob razów trójwymiarowych, podczas gdy
klasyczna mammogra?a jest w stanie
zapewnić jedynie dwuwymiarowe ob razy piersi. Metoda ta jest podobna do
metody stosowanej podczas tomogra?i
komputerowej: lampa rentgenowska
robi wiele zdjęć pod różnym kątem.
Następnie informacje są przetwarzane
przez oprogramowanie, co pozwala na
uzyskanie wyraźnych, trójwymiarowych
obrazów, przedstawiających wnętrze
piersi.
Obrazy trójwymiarowe optymalizują
wyniki
Obrazy warstwowe pozwalają na unik nięcie nakładania się tkanek. Radiolog
uzyskuje dzięki temu wyraźniejszy
obraz. Zwiększa to szansę na wykrycie dalszych możliwych przypadków
raka piersi w ich wczesnym stadium.
Istniejące guzy mogą być przeanalizo wane pod kątem ich rozmiaru i kształtu
jeszcze wcześniej. Ta metoda stanie
się bardziej popularna w przyszłości.
W niektórych przypadkach zakłada się,
że kolejne badania sprawdzające, takie
jak biopsje, mogą już nie być konieczne.
Tomosynteza nie jest obecnie standar dową procedurą kliniczną. Jednak
wraz z klasyczną mammogra?ą jest
z sukcesem stosowana na oddziałach
radiologicznych na całym świecie.
Diagnostyka
trójwymiarowej
Diagnostyka
Badanie
Uznana metoda
bez promieniowania
USG
Badanie USG (ultrasonogra?a) jest najczęściej stosowaną metodą analizowania
schorzeń piersi, takich jak wyczuwalne
zgrubienie lub podejrzany obraz widoczny na mammogramie. Badanie USG jest
szczególnie przydatne na przykład do
wykrywania łagodnych cyst (pustych
miejsc wypełnionych płynem). Szczególną zaletą badania USG jest to, że może
ono być powtarzane tak często, jak to
konieczne, jako że nie wiąże się z nim
narażenie na promieniowanie.
Dodatek do mammogra?i
Podczas gdy mammogra?a pozostaje wybieraną metodą podczas badań
przesiewowych na okoliczność raka
piersi, badanie USG może pomóc w
wykryciu większej ilości nowotworów
niż sama mammogra?a. Ultrasonogra?a
jest szczególnie przydatna w przypadku
kobiet o gęstej tkance gruczołu sutkowego, którą charakteryzuje się znaczna
liczba kobiet w Stanach Zjednoczonych,
w Europie i w Azji. Według pisma New
England Journal of Medicine, gęsta
tkanka gruczołu sutkowego może nawet
pięciokrotnie zwiększyć ryzyko wystąpienia raka piersi u kobiet. Dlatego właśnie
ważne jest, by poznać mammogra?czną
gęstość piersi i zapytać lekarza, czy bada
nie USG wykonywane obok mammogramu nie byłoby dla ciebie właściwe.
Automatyczne, trójwymiarowe
badanie USG
Automatyczny, wolumetryczny skaner
piersi (na zdjęciu po prawej) zapewnia
nową metodę automatycznego wytwa rzania trójwymiarowych obrazów piersi.
Skanowanie zajmuje od 10 do 15 minut,
w zależności od rozmiaru piersi i zapewnia lekarzowi większy poziom informacji
dla celów wszechstronnego przeglądu i
diagnozy. Technika ta umożliwia uzyskanie obrazów piersi, niedostępnych przy
badaniu za pomocą konwencjonalnego
ultrasonografu, w tym obraz piersi warstwa po warstwie, poczynając od skóry
schodząc w głąb, a kończąc na ścianie
klatki piersiowej.
Elastogra?a
Sztywność tkanki często zapewnia istotne
informacje na temat patologii. Podczas,
gdy zdrowa tkanka jest zazwyczaj miękka
lub ‘elastyczna’, twarda lub sztywna tkan
ka może wskazywać na obecność nowo
tworu. Nowa technologia ultrasonogra?i
jest obecnie w stanie określić, czy masa
tkankowa jest sztywna, czy też miękka,
co zapewnia dodatkowy wgląd w charakter zmiany chorobowej. Podczas badania
USG głowica ultrasonografu jest lekko
dociśnięta do piersi, podczas gdy system
USG oblicza sztywność tkanki i wyświetla
informacje na monitorze ultrasonogra?cznym. Ta metoda pomaga lekarzowi w
ustaleniu dalszego leczenia.
Ultrasonogra?a
Ultrasonogra?a wykorzystuje fale
dźwiękowe o wysokiej częstotliwo ści, które przenikają przez tkankę,
a odbite echa są przetwarzane na
diagnostyczną informację obrazową.
Podczas badania USG głowica ultrasonografu przesuwana jest powoli
po piersi i pasze pacjentki, która leży
na plecach, a lekarz bądź technik
USG analizuje obrazy, wyświetlane
na monitorze. Badanie jest zupełnie
bezbolesne i może być powtarzane
tak często, jak to konieczne.
Obrazowanie za pomocą
rezonansu magnetycznego
Podczas badania pacjentka musi
leżeć w bezruchu, a następnie
wsuwana jest do tunelu otoczonego
magnesem. Większości kobiet ta
procedura nie sprawia żadnego pro blemu. Niektóre jednak bardzo się
jej boją, nawet jeśli w rzeczywistości
nie ma się czym martwić. Można
zawsze porozumieć się z personelem medycznym za pośrednictwem
interkomu i kamery.
Podczas tego badania, które pozbawione jest promieniowania, do żył
podawany jest środek cieniujący,
aby poprawić czytelność obrazów.
Obrazowanie za pomocą rezonansu
magnetycznego pozwala na uzyskanie
obrazu wnętrza piersi, wykorzystując
do tego pole magnetyczne. Jest ono
stosowane, jeśli wcześniejsza mammo gra?a czy badanie USG dały niejednoznaczny wynik. Rezonans magnetyczny
wykonany tuż przed operacją jest
również przydatny w przypadku kobiet
o bardzo gęstej tkance gruczołowej,
gdyż pozwala upewnić się, że nie ma
w niej drugiego guza, a jeśli jest,
pozwala na ustalenie jego umiejscowie nia. Dzięki niektórym systemom można
nawet uzyskać obrazy trójwymiarowe
i/lub dają one możliwość przeprowadze nia biopsji z wykorzystaniem rezonansu
magnetycznego.
Samo badanie, które jest wolne od
promieniowania rentgenowskiego, zaj muje od 15 do 30 minut. Powinno być
przeprowadzone podczas drugiego lub
trzeciego tygodnia cyklu miesiączkowe go, ponieważ jest to najlepszy okres na
uzyskanie obrazów za pomocą rezonansu. Przed badaniem należy przerwać
wszelką hormonalną terapię zastępczą.
Podobnie jak w przypadku diagnostyki
ultrasonogra?cznej, rezonans magne tyczny nie powinien zupełnie zastępo wać mammogra?i, jeśli już podejrzewa
się raka piersi. W najlepszym przypadku
powinien ją uzupełniać.
Trójwymiarowa spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego
W przyszłości technika ta powinna oca lić wiele pacjentek od niepotrzebnych
biopsji, gdyż pomoże ustalić, czy guz
jest łagodny, czy też złośliwy. Zapewnia
ona informacje metaboliczne, które uła twiają lekarzowi rozróżnienie pomiędzy
zdrową i chorą tkanką.
Diagnostyka
Obrazowanie
za
Dodatkowe badanie
w przypadkurezonansu
podejrzanych
pomocą
zmian chorobowych
magnetycznego
Biopsja
Wyjaśnienie
Diagnostyka
wątpliwości
Podejrzany wynik należy dokładne
przeanalizować. Jeżeli pojawia się jakakolwiek niepewność lub jeśli podej rzewa się raka, wówczas próbka tkanki
(biopsja) wraz z jej analizą mikroskopo wą jest najbardziej wiarygodną metodą
stwierdzenia, czy zmiana tkanki jest
łagodna, czy też złośliwa. Biopsja jest
procedurą ambulatoryjną wykonywaną
w znieczuleniu miejscowym.
Wynik w postaci zmiany ‘łagodnej’
dodaje otuchy
Łagodne zmiany zazwyczaj nie wymagają dalszego leczenia. Zaleca się
jednak, by kobiety skonsultowały się z
lekarzem nawet wówczas, gdy wyniki
są pozytywne, by mogły upewnić się,
że brak jakichkolwiek obaw lub niepew ności, które mogą mieć wpływ na ich
codzienne życie.
W przypadku, gdy stwierdzono, że
zmiana tkanki jest faktycznie nowotwo rem złośliwym, będzie konieczne prze prowadzenie dalszych badań lekarskich
i laboratoryjnych (więcej na ten temat
na str. 14/15) .
Ważne wyniki, które pomagają w
zaplanowaniu dalszego leczenia
Komórki nowotworowe tworzą się z
całkiem zdrowych komórek. Gdy tylko
zmienią swoje zwyczajowe tempo
wzrostu, degenerują się, zaczynają się
namnażać i niszczyć wszelkie zdrowe
tkanki znajdujące się w ich sąsiedztwie.
Komórki nowotworowe mogą również
rozwijać się w innych organach (prze rzuty raka). Informacje zawarte w ko mórkach nowotworowych są w pewien
sposób harmonogramem raka. Dlatego
tak ważne jest dokładne przeanalizo wanie i zbadanie komórek oraz ich cha rakterystyk, by móc ustalić najlepsze
z możliwych leczenie dla danej osoby
(więcej na ten temat na str. 15) .
Wyniki biopsji dają pierwsze wskazów ki. Badanie cytologiczne (komórek) oraz
histopatologiczne (tkanek) wykonane
na tkance nowotworu, który został
usunięty podczas operacji dają pato logowi pełen obraz (więcej informacji
na temat stadiów rozwoju nowotworu
można znaleźć na str. 6/7) .
Biopsja
Biopsja jest badaniem lekarskim,
które jest wykonywane w znieczu leniu lokalnym i wiąże się z pobra niem komórek lub tkanek
za pomocą igły. Proces ten jest
w sposób ciągły monitorowany za
pomocą ultrasonografu, promie niowania rentgenowskiego lub
obrazowania za pomocą rezonansu
magnetycznego. Ta szybka operacja
wykonywana ambulatoryjnie prawie
nie pozostawia obrażeń w miejscu
wkłucia (jest minimalnie inwazyjna),
w większości przypadków wystarcza
bandaż z przylepcem. Zazwyczaj
można wyjść z kliniki po paru godzi nach.
Biopsje piersi są monitorowane za
pomocą ultrasonografu, ale proce dury z towarzyszeniem mammogra?i
są również powszechnie stosowane.
Biopsja piersi monitorowana za pomocą
rezonansu magnetycznego jest względ nie nową metodą. Ogólnie rzecz biorąc,
istnieją trzy różne rodzaje pobierania
tkanki:
Biopsja gruboigłowa
Jest standardową, minimalnie inwazyj ną procedurą biopsji. Lekarz ostrożnie
wprowadza igłę o grubości dwóch
milimetrów pod skórę pacjenta po
ustaleniu lokalizacji podejrzanej tkanki
gruczołu sutkowego, wyczuwając zgru bienia dotykiem. Igła jest umieszczana
w piersi, aby pobrać próbki tkanki. Ta
procedura jest zazwyczaj monitorowa na za pomocą ultrasonogra?i.
Biopsja ze wspomaganiem
próżniowym
Jest sterowana komputerowo i umoż liwia pobranie większych ilości tkanki,
która jest zasysana za pomocą techniki
próżniowej poprzez otwór z boku trzy milimetrowej igły, która następnie jest
odłączana i usuwana. Ta metoda może
być stosowana nawet do pobierania
całych obszarów, w których podejrzewa
się raka. Nie trzeba zakładać szwów,
jednak badanie może pozostawić małą
bliznę. Metodą obrazowania stosowaną
przy tego rodzaju biopsji jest zazwyczaj
mammogra?a.
Otwarta biopsja chirurgiczna
Jest wykonywana, jeśli biopsja igłowa
lub próżniowa nie dała jasnych wyni ków. Oznacza to zazwyczaj, że w skórze
wykonywane jest niewielkie nacięcie w
znieczuleniu ogólnym w celu pobrania
większych ilości tkanki. Pacjent zazwy czaj pozostaje na noc w szpitalu.
Diagnostyka
Bezpieczna procedura
Biopsja jest metodą pozyskiwania tka nek, która jest dla nich przyjazna (jest
minimalnie inwazyjna) i bezpieczna.
Obawy, że może dojść do uszkodzenia
tkanki lub nawet, że komórki nowotwo rowe mogą przedostać się do tkanki
za pomocą tej procedury są bezpod stawne. Bezpieczna diagnoza znacznie
przewyższa minimalne ryzyko obrażeń.
Lokalizacja
W poszukiwaniu
Diagnostyka
przerzutów
Poszukiwanie przerzutów ma istotne
znaczenie dla zaplanowania dalszego
leczenia. Na początku płuca i klatka
piersiowa są zazwyczaj badane za po
mocą prześwietlenia rentgenowskiego,
przeprowadzana jest scyntygra?a kości
(badanie oparte na medycynie nuklearnej), a wątroba jest sprawdzana za pomocą badania USG. Kolejnymi badaniami
są często tomogra?a komputerowa lub
rezonans magnetyczny.
Limfadenektomia
Może być konieczna dla sprawdzenia,
czy zostały już zaatakowane węzły
chłonne, a jeśli tak, to jaka ich ilość.
Obecnie w tym celu za pomocą łagodnie
radioaktywnych znaczników (radioizotopów) wykonuje się zdjęcia tzw. węzłów
chłonnych wartowniczych, a następnie
wykonuje się ich biopsję. Wszystkie inne
węzły chłonne nie będą zagrożone, jeśli
ten rodzaj węzła nie został zaatakowany.
W przeciwnym wypadku trzeba będzie
usunąć wszystkie węzły. Stanie się tak
również w przypadku, gdy węzły chłonne są już tak duże, że można wyczuć
różnicę dotykiem.
Scyntygra?a
Identy?kuje ogniska nowotworu za
pomocą wstrzykiwanych radioizotopów,
które gromadzą się szybciej w miejscu nowotworu niż w zdrowej tkance.
Metoda ta zapewnia ważne informacje
dla zaplanowania dalszego leczenia. Jest
także stosowana dla kontrolowania i monitorowania postępu choroby i leczenia,
jak również dla zapewnienia informacji
na temat tego, jak przerzuty reagują na
określony rodzaj leczenia.
Tomogra?a emisyjna pojedynczych
fotonów (SPECT)
Jest trójwymiarową procedurą scynty
gra?czną, która zapewnia informacje na
temat metabolizmu w tkance gruczołu
sutkowego. Zapewnia jednak niewystar
czającą ilość obrazowania kształtu (morfo
logii). Aby tego uniknąć, można ją łączyć
z tomogra?ą komputerową, która zapewni
dodatkowe informacje anatomiczne.
Pozytonowa emisyjna tomogra?a
komputerowa (PET)
Wykrywa nawet bardzo małe nowotwory
i przerzuty za pomocą radioizotopów
na podstawie aktywności metabolicznej
wewnątrz tkanki. Jest bardzo złożona
i droga metoda, dlatego też nie jest standardową procedurą. Podobnie jak
w przypadku badania SPECT, PET można
ją również łączyć z tomogra?ą komputerową.
Badania oparte na medycynie
nuklearnej
Badania oparte na medycynie
nuklearnej są często konieczne dla
wykrycia przerzutów lub rozprze strzeniającego się nowotworu.
Istnieją skrzyżowane metody ob razowania połączone z tomogra?ą
komputerową, na przykład badanie
PET połączone z tomogra?ą komputerową. Bardzo niewielka ilość
substancji radioaktywnej, stoso wana do wykrycia przerzutów jest
zazwyczaj dobrze tolerowana przez
większość pacjentów. Ludzkie ciało
jest w stanie rozłożyć lub szybko
usunąć te radioaktywne farmaceu tyki. Narażenie na promieniowanie
jest niskie.
Badania laboratoryjne, badające
charakterystyki komórek rakowych są,
oprócz różnych rodzajów innych badań
istotną częścią procesu diagnostycznego. Informacje zawarte w komórkach
nowotworowych można opisać jako
‘harmonogram’ rozwoju raka, jako że
zapewniają ważne wskazówki co do
przebiegu choroby.
Wyniki badań krwi
Dostarczają informacji na temat za kresu, w jakim choroba ma wpływ na
cały organizm. Nawet organy, które nie
zostały nią dotknięte zostaną zbadane
za pomocą badań krwi, ponieważ rak
ma negatywny wpływ również na nie.
Należy zwrócić szczególną uwagę na
wysokie wyniki badań krwi podczas
stwierdzania przerzutów do kości i
wątroby. Wysoki poziom wapnia i utrzy mujący się wzrost odczynu opadania
może wskazywać na zaawansowany
przypadek raka piersi. Jednak wyniki te
same w sobie nie są wystarczające.
Biomarkery lub markery nowotworowe
Są możliwymi do wykrycia molekułami
występującymi we krwi, które mogą
wskazywać na występowanie raka.
Markery nowotworowe są stosowane
w ramach leczenia i okresu pooperacyj nego oraz radioterapii, chemioterapii
lub terapii hormonalnej. Biomarker
może być również zastosowany w celu
określenia, czy dane leczenie było
skuteczne, czy też nie. Zmniejszający
się poziom biomarkera wskazuje, że
leczenie zakończyło się powodzeniem.
Receptory hormonalne
Są ogniwami przyłączeniowymi,
umieszczonymi wewnątrz lub na po wierzchni komórek, które aktywują się
za pomocą hormonów. Hormony żeń skie, na przykład estrogen i progeste ron, wysyłają sygnały wzrostu do tkanki
gruczołu sutkowego. Jeżeli wysokie na gromadzenie tego rodzaju receptorów
występuje w komórce nowotworowej,
można zatrzymać chorobę lub zapobiec
jej wznowieniu (ponownemu wystąpie niu), usuwając hormony lub blokując
receptory estrogenu.
Receptory HER2
(receptor 2 ludzkiego naskórkowego
czynnika wzrostu) pobudzają komórki
do reprodukcji. Wysokie nagromadzenie
tych receptorów wskazuje na agresyw ny rozwój choroby. Jest to szczególnie
ważne dla wyboru odpowiednich me tod leczenia.
Białko HER2/neu
Jest głównie produkowane przez
agresywnie rozwijające się nowotwory.
Te rodzaje nowotworów zazwyczaj nie
poddają się terapii hormonalnej i mogą
być odporne nawet na niektóre formy
chemioterapii. Białko HER2/neu może
być wykryte na powierzchni takich
nowotworów, jak również na indywi dualnych komórkach nowotworowych/
przerzutach. Część tego białka tra?a do
krwi, gdzie można je wykryć. Obecnie
są dostępne określone procedury, słu żące do leczenia raka piersi o pozytywnym wyniku badań na obecność białka
HER2/neu.
Diagnostyka
Charakterystyka
Harmonogram
komórek rozwoju raka
nowotworowych
Leczenie
Indywidualny plan
Leczenie
Indywidualny plan leczenia dla każdej
pacjentki chorej na raka piersi zależy
od rozmiaru i typu nowotworu oraz
stopnia jego rozprzestrzenienia.
Leczenie oszczędzające
Jest dostępne dla większości pacjentek
po operacji nowotworu: na przykład w
przypadku niewielkich guzów we wcze snym stadium rozwoju lub w przypadku
grupy niewielkich guzów, umiejsco wionych w określonym obszarze piersi.
Jeżeli guz jest mały, ale znajduje się
zbyt blisko zdrowej tkanki, zazwyczaj
zaleca się usunięcie piersi. W niektórych przypadkach można zastosować
tzw. leczenie neoadjuwantowe ( patrz
str.17) w celu zmniejszenia rozmiarów
większego guza, co oznacza, że leczenie oszczędzające jest nadal możliwe.
Podczas operacji usuwa się węzły
chłonne, które poddawane są analizie
mikroskopowej w celu stwierdzenia,
czy rozprzestrzeniły się na nie komórki
rakowe (patrz str.14) . Węzły chłonne
w okolicy pach nie muszą być usu wane, jeżeli rak piersi występuje we
wczesnym stadium (tzw. w miejscu).
Po operacji często przeprowadza się
radioterapię.
Chirurgiczne usunięcie piersi
(mastektomia)
Jest konieczne, jeżeli guzy są większe
i nie można zmniejszyć ich rozmiaru.
Również w przypadku, gdy nowotwór
rozprzestrzenił się na inne obszary pier si i/lub jeśli głęboko wrósł w przewody
mleczne, konieczne będzie usunięcie
piersi. Operacja wiąże się z usunięciem
całego gruczołu sutkowego wraz
z górnymi warstwami tkanki i węzłami
chłonnymi pachowymi. Pozostawia się
mięśnie piersiowe. Pierś jest usuwa na po chemioterapii, jeżeli występuje
zapalny rak piersi. Niektóre kobiety
decydują się na usunięcie piersi
w ramach prewencji, szczególnie, jeżeli
są obciążone ryzykiem genetycznym.
Rekonstrukcyjna chirurgia piersi
Jest obecnie dostępna w prawie wszyst kich przypadkach. Rekonstrukcyjna chirurgia piersi jest ważna dla większości
pacjentek, które żądają jej przeprowa dzenia. Chirurgia rekonstrukcyjna wy korzystująca autoprzeszczepy, implanty
silikonowe lub sodowe powinna być
przeprowadzona nie wcześniej niż sześć
miesięcy po operacji i po zakończeniu
chemioterapii.
Radioterapię należy rozpocząć pomiędzy szóstym i ósmym tygodniem
po operacji. Można zastosować po
niej chemioterapię. Chemioterapia
i radioterapia nie są zwykle stosowane
w tym samym czasie, w celu uniknięcia
poważniejszych efektów ubocznych.
Farmakoterapia
(chemioterapia), stosowana jako
działanie wspierające (dodatkowe),
ma ten sam cel: zapobieganie wzno wieniu choroby i zniszczenie wszelkich
istniejących przerzutów. Podawane są
leki zapobiegające rozwojowi komórek
(cytostatyki), przeprowadza się również
terapię hormonalną i terapię przeciw ciałami.
Leczenie neoadjuwantowe
(neo- nowy, z ang. adjuvant- dodatko wy) mogą zmniejszyć duże, lecz dobrze
zde?niowane guzy do tak małych roz miarów, że w niektórych przypadkach
można przeprowadzić operację bez
konieczności usuwania całej piersi. Jest
ono również stosowane - w zależności
od tego, czy nowotwór reaguje na far makoterapię - w celu zbadania skutecz ności chemioterapii.
Monitorowanie leczenia
Jest przeprowadzane za pomocą badania stężenia białek HER2/neu we krwi
pacjenta (patrz str.15) , aby sprawdzić,
czy komórki nowotworowe się rozwijają
i jak szybki jest ten proces. Ta informa cja pomaga onkologowi na wybór wła ściwego leku, szczególnie w przypadku
przerzutów.
Wszystkie nowe odczyty wartości HER2/
neu w okresie trwania choroby dostar czają istotnych informacji na temat
postępu leczenia i/lub konieczności
jego mody?kacji.
Leczenie
Radioterapia
Jest przeprowadzana po zastosowaniu
większości rodzajów leczenia oszczędzającego w celu zapobieżenia nawro tom raka. Z tego powodu jest często
przeprowadzana po operacji usunięcia
piersi i węzłów chłonnych. Dzieje się
tak szczególnie w przypadku dużych
guzów, które mogły już wrosnąć w mię śnie, lub jeśli nif można usunąć całego
guza. Radioterapia może również być
wykorzystywana do przyniesienia ulgi
w przypadku bolesnych przerzutów.
Opieka
Ciągłe wsparcie
po leczeniu
Zachorowanie na raka jest dramatycz ne i stresujące dla każdego pacjenta.
Celem medycznej opieki po leczeniu,
jest zapewnienie pacjentowi długoter minowego, wszechstronnego wsparcia
i pomocy.
Opieka po leczeniu
Opieka lekarska
Zapewnia pacjentom i ich rodzinom
wsparcie i rady w przypadku jakich kolwiek pytań związanych z chorobą.
Lekarz skieruje cię do poradni psychologicznej, która specjalizuje się we
wspieraniu pacjentów onkologicznych.
Opieka lekarska po leczeniu obejmuje
badania kontrolne, leczenie skutków
choroby lub terapii, jak również działa nia rehabilitacyjne.
Regularne kontrole
Są ważne dla jak najwcześniejszego
wykrycia nawrotu choroby lub dalszych
nowotworów. Wszelkie możliwe skutki
uboczne terapii są monitorowane
i leczone. Na pierwszą wizytę kontrolną
należy umówić się tuż po zakończeniu
leczenia.
Rodzaj opieki po leczeniu
Zależy od danej pacjentki. Zawsze
bada się jednak obszar klatki piersio wej, ścianę klatki piersiowej i kanaliki
drenażu limfatycznego. Lekarz zwraca
szczególną uwagę na obrzęk limfatycz ny (opuchnięcie tkanki), powiększenie
wątroby oraz stan szkieletu.
Pierwsze badanie kontrolne powinno
mieć miejsce trzy miesiące po operacji:
powinno odbywać się co trzy miesiące
przez pierwsze trzy lata, a w czwartym
i piątym roku co sześć miesięcy. Jeżeli
do tego czasu nie doszło do wznowy,
kolejne badania kontrolne mogą odby wać się raz do roku. Proszę pamiętać,
że częstotliwość może być różna
w różnych krajach oraz różnić się
w zależności od świadczeniodawcy
opieki zdrowotnej.
Przez trzy lata po leczeniu oszczędzającym, co sześć miesięcy przeprowadzane są badania mammogra?czne.
W przypadku niezmienionej piersi ba danie przeprowadzane jest raz do roku.
Opieka po leczeniu
Nie powinna się nigdy ograniczać do
określonych ram czasowych. Istnieją
bowiem, choć są one rzadkie, przy padki, w których rak piersi pojawia się
ponownie dokładnie w tym samym
miejscu, co przed 20 laty. Po okresie
dłuższym niż pięć lat wznowa u kobiet
w przypadku raka piersi o podłożu
hormonalnym jest rzadka. Te dane
liczbowe podajemy nie po to, by cię
przestraszyć, lecz by podkreślić istotność regularnych badań w przypadku
kobiet, które wcześniej chorowały na
raka piersi.
Wiedza
To ty jesteś najważniejsza!
Rozpoznanie raka piersi jest nagłym
i bolesnym szokiem dla większości kobiet. Wiele z nich czuje, że są zupełnie
bezsilne. Jednak w takich sytuacjach,
które mają wpływ na ciebie i jakość
twojego życia, powinnaś zachować
zimną krew i aktywnie uczestniczyć
w procesie podejmowania decyzji.
By móc to uczynić, musisz być odpowiednio poinformowana o chorobie,
diagnozie, dostępnych rodzajach lecze nia i przysługujących ci prawach.
Szeroki wachlarz informacji
Rządowy wydział zdrowia w twoim
kraju może być pierwszym punktem, do
którego zadzwonisz w celu uzyskania
dalszych informacji i wsparcia. Możesz
również skontaktować się z krajowymi i
lokalnymi organami ds. zdrowia.
Twój lekarz lub prasa lokalna może
skontaktować cię z grupami wsparcia
lub też możesz poszukać ich za pośrednictwem Internetu.
Organizacje typu non-pro?t, publiczne i
Masz prawo do:
prywatne centra badawcze, jak również
• Niezawisłych informacji,
lekarze i kliniki można zazwyczaj łatwo
• Wszechstronnych informacji medycznych,wyszukać w Internecie.
• Prywatności, oraz
• Stanowienia o sobie, w tym prawa
do tego, „by nie chcieć wiedzieć”.
Jak również do:
• Stosownej, kompleksowej opieki
medycznej,
• Sprawnej organizacji badań i doku mentacji,
• Możliwości zapoznania się ze wszelkimi wykonanymi zdjęciami, rapor tami medycznymi i kopiami tych
dokumentów, jak również
• Opinii drugiego lekarza (proszę
omówić koszty ze świadczeniodawcą
opieki zdrowotnej).
Informacje
Odnośniki internetowe
Strony internetowe wymienione
poniżej zawierają dalsze informacje.
Oczywiście, prezentujemy jedynie kilka
wybranych stron, aby zachęcić cię do
samodzielnych poszukiwań i znale zienia strony, która będzie dla ciebie
najbardziej odpowiednia.
• Krajowy Miesiąc Świadomości
Raka Piersi
www.nbcam.com
• Amerykańskie Stowarzyszenie ds.
Walki z Rakiem
www.cancer.org
• Strona londyńskiej organizacji ds.
raka piersi
www.breastcancercare.org.uk
• Organizacja wsparcia walki z rakiem
McMillan
www.mcmillan.org.uk
• Fundacja różowej wstążki
www.pinkribbonfoundation.org.uk
Badanie przesiewowe (z ang. screening:
?ltrowanie, badanie): seryjne badanie jak
największej liczby osób w celu zidenty?kowa nia występujących chorób i innych czynników
ryzyka w jak najwcześniejszym stadium.
Badanie USG (Ultrasonogra?a): metoda
obrazowania, wykorzystująca fale dźwiękowe o
wysokiej częstotliwości.
Zrozumienie
Definicje
Biopsja: pobranie próbki tkanki z ciała w celu
przeprowadzenia badań mikroskopowych, mo lekularnych i/lub immunohistochemicznych.
Chemioterapia neaoadjuwantowa: chemiote rapia, mająca na celu zmniejszenie guza w celu
ocalenia piersi (również zwana chemioterapią
przedoperacyjną).
Chemioterapia: leczenie chorób lub infekcji za
pomocą środków chemicznych, które niszczą
komórki bądź zapobiegają ich rozwojowi.
In situ: wczesne stadium nowotworu (in
situ= „w miejscu”): nowotwór nie rozprze strzenił się poza zraziki gruczołowe, przewody
mleczne lub otaczającą tkankę.
Inwazyjny: agresywny, niszczący dla tkanki;
inwazyjny nowotwór rozprzestrzenił się już na
warstwy otaczającej tkanki lub poza nią.
Łagodny: łagodne nowotwory nie są rakowate,
nie atakują otaczającej, zdrowej tkanki i nie
tworzą przerzutów.
Mammogra?a : obrazowanie piersi kobiecych z
wykorzystaniem promieni rentgenowskich.
Mastektomia: usunięcie piersi.
Metody obrazowania: wizualne przestawienie
wnętrza części ciała, wspomagające diagnozę,
za pomocą fal dźwiękowych (ultrasonogra?a),
promieniowania jonizującego (prześwietlenie
rentgenowskie, tomogra?a komputerowa) czy
pola magnetycznego (rezonans magnetyczny).
Minimalnie inwazyjna procedura: procedura
przyjazna dla tkanek, stosowana na przykład w
przypadku biopsji.
Obrazowanie za pomocą rezonansu magnetycznego: metoda obrazowania, wykorzystują ca pole/ sygnały magnetyczne
Ocena zaawansowania choroby: standardowa metoda służąca do określenia, jak bardzo
rozwinął się rak, biorąca pod uwagę wielkość
nowotworu, jego rozprzestrzenienie, głębo kość penetracji, stosowana w celu wyboru jak
najlepszej metody leczenia (patrz: stadium
nowotworu / system oceny zaawansowania
choroby TNM).
wych pod względem ich nieprawidłowości
oraz prędkości rozrostu i rozprzestrzeniania się
nowotworu.
Opieka po leczeniu: opieka lekarska po leczeniu raka.
Tomogra?a komputerowa: bardziej zaawansowane badanie od tradycyjnego prześwietlenia
rentgenowskiego. Obrazy radiogra?czne są
wykonywane pod różnymi kątami i w różnych
kierunkach, a następnie są analizowane i
interpretowane przez komputer zdolny do
stworzenia przekrojowych obrazów organów i
tkanek ciała.
Pozytonowa emisyjna tomogra?a kompute rowa (PET): technika obrazowania medycyny
nuklearnej, pozwalająca na uzyskanie trójwy miarowego obrazu lub zdjęcia w celu zmierze nia postępów rozwoju nowotworu.
Promieniowanie (radioterapia): medyczne
wykorzystanie promieniowania w zakresie
ludzkiego ciała, aby wyleczyć lub zahamować/
spowolnić rozwój choroby. Promieniowanie
radioaktywne niszczy złośliwe nowotwory
i blokuje ich rozwój.
Przerzut: guz wtórny, złośliwy pierwotny
nowotwór rozprzestrzenia się za pomocą
krwiobiegu na inne czgści ciała, gdzie osadza
się i rozwija.
Rak: nowotwór złośliwy.
Terapia dodatkowa: terapia towarzysząca
terapii hormonalnej i/lub chemioterapii po
usunięciu nowotworu, stosowana, by zapobiec
ponownym przerzutom i wznowie raka.
Tomosynteza: nowo opracowana procedura
mammogra?i, pozwalająca na uzyskanie war stwowych, trójwymiarowych obrazów tkanki
kobiecej piersi.
Węzły chłonne: małe węzły, pomagające
ciału w zwalczaniu infekcji i chorób (lympha =
„czysta woda”).
Wznowa: nawrót choroby po zaobserwowanym
lub częściowym wyleczeniu.
Złośliwy nowotwór piersi: rak piersi.
Stadium nowotworu / system oceny zaawansowania choroby TNM: klasy?kacja złośliwych nowotworów pod względem: rozmiaru
nowotworu (T), dotkniętych nim miejscowych
węzłów chłonnych (N) oraz odległych przerzu tów (M).
Stopniowanie: metoda, stosowana przez
patologów w celu klasy?kacji komórek rako -
Złośliwy: szkodliwy, zrakowaciały nowotwór,
który rozprzestrzenia się na otaczające tkanki
i może tworzyć przerzuty
Zmiana chorobowa: jakakolwiek nieprawi dłowa zmiana strukturalna lub uszkodzenie
organów, części ciała lub tkanek.
WypowiedzPytania
się
Niniejsza broszura zawiera szeroki wachlarz informacji na temat wczesnego wy krywania, diagnostyki i leczenia raka piersi. Jest oczywiste, że stosowane metody
i działania są bardzo złożone; należy również wziąć pod uwagę indywidualną hi storię kliniczną każdego pacjenta. To ty jesteś najważniejsza! To właśnie dlatego
powinnaś zadać swojemu lekarzowi określone pytania, dotyczące twojej szczegól nej choroby i twojego życia osobistego.
Wczesne wykrywanie _________________r_______________________________________________________________________
Jaka metoda badania jest dla mnie najlepsza
(ze względu na wiek, stan ogólny, osobiste uwarunkowania)?
Które z występujących objawów skłoniły mnie do podejrzenia, że mam raka piersi?
Dlaczego mój lekarz nie podejrzewa u mnie raka piersi?
Diagnostyka _________________r_______________________________________________________________________________
Gdzie i w jaki sposób mogę, w jak najszybszy i najpewniejszy
sposób dowiedzieć się, czy rzeczywiście mam raka piersi?
Czy biopsja rzeczywiście jest konieczna i dlaczego?
Leczenie _________________r___________________________________________________________________________________
W jakich okolicznościach konieczne będzie usunięcie/
możliwe będzie pozostawienie piersi?
Czy będę musiała być poddana radioterapii, chemioterapii
czy terapii hormonalnej? Dlaczego / dlaczego nie?
Opieka po leczeniu _________________r__________________________________________________________________________
Kiedy będę mogła wrócić do mojej zwyczajowej, codziennej rutyny/ pracy?
Jak często będę musiała poddawać się badaniom kontrolnym?
Jak również: _________________r________________________________________________________________________________
Co obejmuje moje ubezpieczenie zdrowotne?
Jakie dalsze badania, oprócz tych refundowanych,
byłyby dla mnie pomocne / istotne?
Siemens Healthcare
ul. Żupnicza 11
03-821 Warszawa
www.healthcare.siemens.pl