Kwas węglowy i fosforowy (V)

KATARZYNA OSIŃSKA, GIMNAZJUM NR 18 W LUBLINIE
W gimnazjum w Lublinie uczniowie pod opieką nauczycielki chemii odkrywali właściwości kwasów
węglowego i fosforowego (V). Nauczycielka wybrała poziom odkrywania wg wskazówek – uczniowie (podzieleni na grupy), na zadany temat i na podstawie podanych materiałów mieli zaplanować
i przeprowadzić doświadczenia chemiczne. Zobaczcie, jak odkrywali właściwości obu kwasów.
„Temat lekcji to: Kwas węglowy i kwas fosforowy (V) - przykłady innych kwasów tlenowych".
Uczniowie wprawdzie nie mieli wpływu na wybór tematu lekcji, jednakże mogli wybrać, a nawet sformułować
temat doświadczenia, jakie sami przeprowadzili. Zaproponowałam uczniom akurat ten temat ze względu na ich
bezpieczeństwo. Omawiane wcześniej kwasy np.: chlorowodorowy, siarkowy (IV), czy azotowy (V) to substancje żrące, dlatego też eksperymenty prowadzone są w formie pokazu ewentualnie z asystą uczniów. Na zajęciach poprzedzających lekcję eksperymentalną poprosiłam uczniów, aby zapoznali się z informacjami dotyczącymi kwasów: węglowego i fosforowego (V). Zaproponowałam prześledzenie lekcji dostępnej na płycie
dołączonej do podręcznika, a także skorzystanie z innych dostępnych im źródeł”.
„Uczniowie oczywiście popełniali błędy np. nieodpowiednio dobierali wskaźniki, którymi badali odczyn kwasu
lub wykrywali kwas fosforowy (V) w coca- coli; jednak po niepowodzeniu próbowali to zmienić. Przekonali się,
że nie każdy kwas powoduje zmianę barwy papierka wskaźnikowego. niektóre kwasy, takie jak węglowy
(obecny w wodzie gazowanej) są tak słabe, że papierki nie zabarwiają się na czerwono. Grupy wykrywające
kwas fosforowy (V) w coca-coli również stwierdziły, że i w tym roztworze papierek uniwersalny nie barwi się
na czerwony kolor. Dopiero użycie oranżu metylowego lub wywaru z czerwonej kapusty dało oczekiwany kolor
tj. czerwony. Na szczęście żadna grupa nie wybrała do badania odczynu roztworu fenoloftaleiny, która jak wiadomo nie zabarwia się w środowisku kwasowym. Uczniowie uznali, że nie tak łatwo samodzielnie zaplanować
i przeprowadzić nawet dość proste doświadczenie chemiczne, ale praca tą metodą sprzyja efektywnemu uczeniu się. Wyrazili chęć częstego przeprowadzania doświadczeń w grupach”.
»
»
Odkrywać wg wskazówek – na podstawie podanego materiału planować w grupie i przeprowadzać doświadczenia chemiczne (przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa).
Uczyć się na własnych błędach – nie bać się ich popełniać i wyciągać z nich wnioski.
»
»
»
Wiedza teoretyczna niejednokrotnie nie wystarczy – aby lepiej poznać dane zagadnienie warto
go „dotknąć”, zbadać przeprowadzając eksperymenty i doświadczenia.
Świadomie stosować zdobytą wcześniej wiedzę do nowych zadań.
Współpracować w grupie.
„Uczniowie stwierdzili, że trudniej jest samodzielnie zaplanować i od początku do końca przeprowadzić doświadczenie, nawet pod opieką nauczyciela, niż korzystając z gotowej instrukcji. Są przekonani, że praca w ten
sposób przynosi bardzo duże efekty, można się więcej nauczyć mimo popełnianych błędów. Zdaniem uczniów
chemia jest niezwykle ciekawą dziedziną nauki, uświadamia nam jak ważna jest znajomość właściwości różnych
substancji, aby móc bezpiecznie się nimi posługiwać w życiu codziennym, a także w odpowiedni sposób je wykorzystywać na skalę przemysłową.
Uczniowie jednogłośnie wyrazili chęć uczestnictwa jak najczęściej w tego typu zajęciach”.
Więcej informacji na temat tego zadania znajdziecie w jego opisie na platformie programu:
http://szk2016.ceo.nq.pl/kurs/dokument/656/