do pobrania

Transkrypt

do pobrania

ZARZĄD WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO - POMORSKIEGO
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO – POMORSKIEGO
Toruń 2003 r.
1
Zespół autorski
Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Biura Planowania Przestrzennego i Regionalnego we
Włocławku
mgr inż. arch. Bogusław Stroszejn
dr Zbigniew Brenda
mgr Sławomir Flanz
mgr inż. Wiera Kulczyńska
mgr Antoni Pawski
mgr Adam Stańczyk
inż. Danuta Szolc
Opracowanie techniczne
mgr Ewa Birek
mgr Beata Hennig
Tomasz Kocieniewski
Maria Nienartowicz
Joanna Paradowska
Zespół ekspertów Biura Usług Technicznych
Projektowania i Realizacji Inwestycji Toruński
Klub Technika NOT pod kierunkiem mgr inż.
Pawła Piotrowiaka
2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP ......................................................................................... 7
1.1. Podstawa prawna i cel opracowania................................................ 7
1.2. Zakres i metoda opracowania ........................................................ 10
2. UREGULOWANIA PRAWNE W POLSCE I UNII
EUROPEJSKIEJ W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI .............................................................................. 13
3. ANALIZA DOKUMENTÓW KRAJOWYCH W ZAKRESIE
GOSPODARKI ODPADAMI .................................................. 16
3.1. Wytyczne z Polityki ekologicznej państwa ................................... 16
3.2. Wytyczne z Narodowej strategii ochrony środowiska .................. 22
3.3. Wytyczne z krajowego planu gospodarki odpadami ..................... 23
4. PODSTAWOWE INFORMACJE O WOJEWÓDZTWIE
KUJAWSKO-POMORSKIM .................................................. 27
4.1. Położenie geograficzne.................................................................. 27
4.2. Uwarunkowania przyrodnicze....................................................... 28
4.3. Sytuacja demograficzna................................................................. 31
4.4. Sytuacja gospodarcza .................................................................... 32
5. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO W ZAKRESIE
GOSPODARKI ODPADAMI NA OBSZARZE
WOJEWÓDZTWA ................................................................... 34
5.1. Gospodarka odpadami komunalnymi............................................ 34
5.2. Gospodarka odpadami przemysłowymi ........................................ 53
5.3. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi ....................................... 62
5.4. Podsumowanie............................................................................... 73
6. PROGNOZOWANE ZMIANY W ZAKRESIE
GOSPODAROWANIA ODPADAMI..................................... 75
6.1. Zmiany liczby ludności województwa .......................................... 75
6.2. Prognozowane zmiany ilości i składu morfologicznego
wytwarzanych odpadów komunalnych......................................... 77
6.2.1. Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w 2006
r...................................................................................................... 78
6.2.2. Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w 2010
r...................................................................................................... 79
6.3. Zmiany wynikające z rozwoju gospodarczego.............................. 83
7. ZASADY, CELE ORAZ SYSTEM GOSPODARKI
ODPADAMI NA OB.
SZARZE REGIONU ...................... 86
8. KRÓTKOTERMINOWY PLAN DZIAŁAŃ
STRATEGICZNYCH W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI DO 2006 ROKU ORAZ DZIAŁANIA
PERSPEKTYWICZNE DO 2010 ROKU ............................... 90
8.1. Gospodarka odpadami komunalnymi............................................ 90
8.1.1. Działania zmierzające do poprawy stanu istniejącego ............... 90
8.1.2. Działania związane z unieszkodliwianiem odpadów komunalnych92
8.1.3. Odpady ulegające biodegradacji..................................................... 95
8.2. Gospodarka odpadami przemysłowymi ........................................ 96
8.2.1. Realizacja założeń polityki ekologicznej państwa.......................... 97
8.2.2. Odpady opakowaniowe i poużytkowe............................................ 99
8.2.3. Odpady opon ................................................................................ 100
3
8.2.4. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej ............................................................. 102
8.2.5. Osady z oczyszczalni ścieków...................................................... 102
8.3. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi ..................................... 104
8.3.1. Odpady zawierające PCB ............................................................. 105
8.3.2. Oleje odpadowe............................................................................ 105
8.3.3. Baterie i akumulatory ................................................................... 106
8.3.4. Odpady zawierające azbest........................................................... 106
8.3.5. Przeterminowane środki ochrony roślin ....................................... 107
8.3.6. Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne............................. 108
8.3.7. Pojazdy wycofane z eksploatacji.................................................. 108
8.3.8. Odpady medyczne i weterynaryjne .............................................. 108
8.4. Harmonogram działań na lata 2003-2006 ................................... 109
9. WSKAZANIA ODNOŚNIE BUDOWY I LOKALIZACJI
INSTALACJI ZWIĄZANYCH Z GOSPODAROWANIEM
ODPADAMI ............................................................................ 111
9.1. Składowiska odpadów komunalnych .......................................... 111
9.2. Składowiska odpadów przemysłowych....................................... 115
9.3. Składowiska odpadów niebezpiecznych ..................................... 116
10. INSTRUMENTY FINANSOWE REALIZACJI DZIAŁAŃ
W ZAKRESIE
GOSPODAROWANIA ODPADAMI . 117
11. ZASADY WDRAŻANIA, OCENY REALIZACJI I
MONITORINGU PLANU GOSPODARKI ODPADAMI
WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO– POMORSKIEGO....... 124
12. PODSUMOWANIE............................................................... 129
13. WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO ORAZ SPOSÓB ICH UWZGLĘDNIENIA
W PLANIE............................................................................... 136
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
................................................................................................... 142
15. BIBLIOGRAFIA (WYBÓR)................................................ 153
Analiza wniosków samorządów terytorialnych i instytucji oraz ankiet
nadesłanych przez samorządy gminne......................................... 155
Wykaz większych podmiotów gospodarczych działających na terenie
województwa Kujawsko Pomorskiego w zakresie gospodarowania
odpadami sporządzony na podstawie zbiorczych danych za 2002 r.
przesłanych do Urzędu Marszałkowskiego.................................. 162
Wykaz firm, które prowadzą działalność w zakresie zbiórki, transportu,
odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów ..................... 168
Przykładowa karta składowiska odpadów.......................................... 174
4
SPIS TABEL
Tabela 1 Składowiska odpadów komunalnych funkcjonujące w
województwie według stanu na koniec 2001 r. wraz z bilansem
odpadów ............................................................................. 34
Tabela 2 Wytwarzane odpady komunalne w województwie kujawskopomorskim w 2001 r........................................................... 40
Tabela 3 Podział na strumienie jakościowe odpadów komunalnych dla
obszarów miejskich i wiejskich województwa kujawskopomorskiego dla roku 2001 ................................................ 41
Tabela 4 Bilans strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w
2001 r. Z podziałem na tereny miejskie i wiejskie (Mg).... 42
Tabela 5 Pojemności i ocena składowisk odpadów komunalnych .. 43
Tabela 6 Inne instalacje do unieszkodliwiania odpadów komunalnych
............................................................................................ 47
Tabela 7 Odzysk surowców wtórnych z odpadów komunalnych
wytworzonych w 2001 r. (Mg)........................................... 53
Tabela 8 Odpady przemysłowe wytworzone na terenie województwa54
Tabela 9 Postępowanie z odpadami przemysłowymi ...................... 56
Tabela 10 Wykaz składowisk odpadów przemysłowych
funkcjonujących na terenie województwa w 2001 r. Wraz z ich
oceną................................................................................... 61
Tabela 11 Wykaz składowisk odpadów niebezpiecznych
funkcjonujących na terenie województwa w 2001 r. Wraz z
oceną................................................................................... 64
Tabela 12 Lokalizacja i inwentaryzacja mogilników - dane WIOŚ 2001
r........................................................................................... 67
Tabela 13 Lokalizacja i wydajność spalarni odpadów medycznych71
Tabela 14 Prognozowane zmiany liczby ludności województwa
kujawsko-pomorskiego (wg powiatów) ............................. 76
Tabela 15 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w
2006 r.................................................................................. 78
Tabela 16 Prognozowany podział na strumienie jakościowe odpadów
komunalnych województwa kujawsko-pomorskiego dla roku
2006.................................................................................... 79
Tabela 17 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w
2010 r.................................................................................. 79
Tabela 18 Prognozowany podział na strumienie jakościowe odpadów
komunalnych województwa kujawsko-pomorskiego dla roku
2010.................................................................................... 80
Tabela 19 Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 81
Tabela 20 Poziomy zagospodarowania odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji .................................................. 82
Tabela 21 Planowany odzysk i unieszkodliwianie odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji (Mg) .................. 82
Tabela 22 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów przemysłowych w
2006 i 2010 r....................................................................... 85
Tabela 23 Preferowane sposoby postępowania z odpadami
przemysłowym w 2006 i 2010 roku ................................... 86
Tabela 24 Postępowanie z odpadami przemysłowymi w latach 1990 i
2001.................................................................................... 97
Tabela 25 Docelowe procentowe poziomy odzysku i recyklingu dla
odpadów opakowaniowych w stosunku do masy lub ilości
5
wprowadzonych na rynek krajowy, w drodze sprzedaży lub
importu, opakowań i produktów......................................... 99
Tabela 26 Docelowe procentowe poziomy odzysku i recyklingu dla
odpadów poużytkowych w stosunku do masy lub ilości
wprowadzonych na rynek krajowy, w drodze sprzedaży lub
importu, opakowań i produktów......................................... 99
Tabela 27 Harmonogram zadań w na lata 2002-2006 ................... 109
Tabela 28 Horyzont czasowy funkcjonowania istniejących składowisk
odpadów komunalnych..................................................... 111
Tabela 29 Wykaz składowisk odpadów przemysłowych mogących
funkcjonować na terenie województwa do 2010 r. .......... 115
Tabela 30 Wykaz składowisk odpadów niebezpiecznych mogących
funkcjonować na terenie województwa do 2010 r. .......... 116
SPIS RYSUNKÓW
Rys. 1 Gospodarowanie odpadami komunalnymi
Rys. 2 Gospodarowanie odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi
Rys. 3 Wskazania dotyczące instalacji do unieszkodliwiania odpadów
Rys. 4 Obszary wskazane do lokalizacji składowisk odpadów
SPIS MAP W SKALI 1 : 200 000
1. Plan gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego
– diagnoza
2. Plan gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego
– kierunki
6
1. WSTĘP
1.1. Podstawa prawna i cel opracowania
Art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628
z późniejszymi zmianami) nakłada na Zarząd Województwa obowiązek sporządzenia wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Plan ten uchwalony przez Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego jest realizacją polityki ekologicznej państwa.
Zgodnie z Polityką ekologiczną państwa i przepisami ustawy o odpadach, plany gospodarki odpadami muszą być opracowane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Plany te stanowią część odpowiednich programów ochrony środowiska.
Celami opracowania planu gospodarki odpadami są:
•
stworzenie zintegrowanej sieci instalacji i urządzeń do odzysku oraz unieszkodliwiania
odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska,
•
realizacja obowiązku planowania, projektowania i prowadzenia wszelkich działań w taki
sposób, aby zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ich ilość, zapewniać odzysk odpadów oraz zapewnić unieszkodliwianie odpadów, których powstawaniu nie udało
się zapobiec lub, których nie udało się poddać odzyskowi.
Minister właściwy ds. środowiska, w drodze rozporządzenia, określił szczegółowy za-
kres, sposób i formę sporządzania planów gospodarki odpadami, kierując się potrzebą sposobu ich ujednolicania i zapewnienia ich spójności (Rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami - Dz. U. Nr 66,
poz. 620 ).
Plan taki powinien określać:
•
aktualny stan gospodarki odpadami,
•
prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych,
•
działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami,
•
projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz innymi niż komunalne, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie,
7
•
szacunkowe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne tego systemu,
•
szacunkowe koszty realizacji poszczególnych działań oraz sposoby finansowania realizacji zamierzonych celów,
•
system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Projekt wojewódzkiego planu gospodarki odpadami opracowuje zarząd województwa
i przestawia do zaopiniowania ministrowi właściwemu do spraw środowiska oraz zarządom
powiatów i gmin z terenu województwa. Plan gospodarki odpadami opracowano na 4 lata tj.
2003-2006. Przyjęto w nim także działania na kolejny przedział czasowy 2007-2010, jako
średniookresowy czas realizacji zadań. Tak przyjęty przedział czasowy jest zgodny z okresem
obowiązywania Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do 2010 r.
Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami zarząd województwa przedstawia sejmikowi województwa co 2 lata. Plan podlega aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa
samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze wojewódzkim, w tym w zakresie racjonalnego korzystania z zasobów przyrody oraz kształtowania
środowiska
naturalnego
zgodnie
z
zasadą
zrównoważonego
rozwoju.
W zakresie zadań związanych z problematyką gospodarowania odpadami należy wymienić:
•
opracowanie wojewódzkiego programu ochrony środowiska wynikającego z polityki ekologicznej państwa wraz z planem gospodarki odpadami,
•
prowadzenie wojewódzkiej bazy danych o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami wraz
z rejestrem wydanych pozwoleń na wytwarzanie i gospodarowanie odpadami,
•
współudział w realizacji polityki rozwoju województwa w zakresie racjonalnego korzystania z zasobów przyrody oraz kształtowania środowiska naturalnego, opracowywanie programów i realizacja wynikających z nich zadań w zakresie ochrony środowiska, ochrony
zasobów przyrody, gospodarki wodą, rekultywacji wód, reintrodukcji gatunków, zwiększania lesistości i zadrzewień oraz edukacji ekologicznej,
•
rozpatrywanie informacji właściwego inspektora o stanie środowiska na obszarze województwa,
•
opiniowanie przedsięwzięć realizowanych przy udziale Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej co do zgodności z przyjętą i realizowaną polityką
ekologiczną i strategią rozwoju województwa kujawsko - pomorskiego,
•
opiniowanie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin
oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
8
•
prowadzenie księgowości wpłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska,
•
przyjmowanie i przechowywanie informacji o rodzajach i ilości odpadów umieszczanych
na składowiskach odpadów oraz o czasie ich składowania, weryfikacja przedstawianych
danych,
•
inicjowanie, inspirowanie i stwarzanie warunków dla działań promujących przedsięwzięcia proekologiczne,
•
możliwość zobowiązania, w drodze decyzji, posiadaczy odpadów do dostarczania ewidencji odpadów,
•
możliwość odraczania, redukowania i znoszenia opłat oraz ustalania terminów opłat za
składowanie odpadów,
•
przygotowywanie i wydawanie decyzji określających wysokości nie wniesionych opłat za
wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza oraz za składowanie odpadów na składowiskach odpadów w przypadku gdy jednostki nie dopełniły obowiązku
wniesienia opłaty, nie złożyły informacji lub złożyły informacje budzące zastrzeżenia.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w wo-
jewództwie oraz z przepisami szczególnymi w zakresie gospodarowania odpadami wojewoda
jest organem pierwszej instancji w sprawach dotyczących przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, do których należą także składowiska odpadów oraz w sprawach
dotyczących korzystania z instalacji zlokalizowanych na terenie zakładów zaliczanych do
tych przedsięwzięć w zakresie:
•
udzielania pozwoleń na wytwarzanie odpadów w ilości powyżej 1 Mg/rok odpadów niebezpiecznych lub powyżej 5 tys. Mg/rok odpadów innych niż niebezpieczne,
•
zatwierdzania w drodze decyzji programów gospodarowania odpadami niebezpiecznymi,
•
wydawania zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,
•
zatwierdzania instrukcji eksploatacji składowiska odpadów,
•
wyrażanie zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części.
Ponadto marszałek województwa jest organem właściwym do przyjmowania informacji
o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami.
W dniu 15 maja 2002 r. Zarządu Województwa Kujawsko–Pomorskiego podjął
uchwałę nr 27/185/2002 o przystąpieniu do sporządzeniu Programu ochrony środowiska z
Planem gospodarki odpadami na okres do 2010 roku.
9
1.2. Zakres i metoda opracowania
Wykonanie projektu Programu ochrony środowiska z projektem Planu gospodarki odpadami Zarząd powierzył Kujawsko – Pomorskiemu Biuru Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku, a nadzór nad przygotowaniem dokumentu – Departamentowi
Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego
w Toruniu. Do wykonania części prac obejmujących wybrane zagadnienia zaproszono ekspertów z Naczelnej Organizacji Technicznej w Toruniu. Prace nad Planem prowadzone były
w okresie październik 2002 r. – kwiecień 2003 r.
W dniu 20 września 2002 r. Zarząd Województwa skierował do samorządów powiatowych i gminnych oraz wybranych instytucji i organizacji pismo informujące o podjęciu prac
nad Programem ochrony środowiska i Planem gospodarki odpadami dla województwa kujawsko – pomorskiego z prośbą o składanie przedmiotowych uwag, wniosków i propozycji.
Wpłynęły odpowiedzi od 133 samorządów gminnych, z których jednak większość stanowią
ankiety dotyczące gospodarowania odpadami, 17 Starostw Powiatowych i 3 miast – powiatów
grodzkich. Jednocześnie autorzy opracowania przeprowadzili analizę Polityki ekologicznej
państwa, krajowego planu gospodarki odpadami, Narodowej Strategii Ochrony Środowiska,
Strategii rozwoju województwa, Programu rozwoju województwa do 2010 roku i projektu
Planu zagospodarowania przestrzennego województwa.
Pierwszy etap prac, na które składała się diagnoza stanu istniejącego zakończono
18 marca 2003 r. Opracowanie zawiera diagnozę stanu istniejącego gospodarowania odpadami w Województwie Kujawsko-Pomorskim. Sporządzono ją w oparciu o metodę bilansowania odpadów:
•
przemysłowych wytwarzanych przez podmioty gospodarcze,
•
komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców regionu.
Pod pojęciem odpadów przemysłowych rozumie się wszystkie odpady określone w
grupach od 1 do 19 zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września
2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Odpady komunalne obejmują wszystkie pozycje z grupy 20 katalogu odpadów.
10
Opracowanie diagnozy w zakresie stanu gospodarowania odpadami na terenie województwa składało się z trzech faz postępowania:
1. Fazy pozyskiwania danych
2. Fazy weryfikacji danych
3. Fazy bilansowania danych
Pozyskiwanie danych
Pozyskiwanie danych realizowano metodą analizy ankiet, które Marszałek Województwa wystosował do wszystkich samorządów gminnych i powiatowych na obszarze regionu oraz do wybranych instytucji administracji rządowej i specjalnej. Wykorzystano także
ankiety wypełnione przez samorządy gminne na potrzeby krajowego planu gospodarki odpadami. Danych dostarczyły także ankiety z wytypowanych podmiotów gospodarczych w
szczególności: znaczących zakładów przemysłowych, zakładów usługowo-handlowych, zarządzających składowiskami odpadów i innych. Istotnym źródłem informacji były wykazy
zawierające informacje o rodzajach i ilościach odpadów umieszczanych na składowiskach
odpadów sporządzanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 czerwca
2002 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania
ze środowiska i sposobu ich przedstawiania. (Dz. U. Nr 100, poz. 920).
Weryfikacja danych
Ocena jakościowa materiału informacyjnego polegała na konfrontacji zawartych informacji ze stanem faktycznym, korekty informacji na drodze kontaktów bezpośrednich oraz
porównaniu jego treści z danymi zgromadzonymi przez instytucje specjalistyczne: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy (w tym opracowany przez Inspektorat „Raport o stanie środowiska Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2001 roku”), dane
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu i Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy.
Bilansowanie danych
Bilansowanie danych prowadzono w obrębie grup odpadów przemysłowych i odpadów komunalnych tworząc zbiór wszystkich odpadów wytwarzanych w województwie.
Zmiany w przepisach prawa ochrony środowiska (a zwłaszcza obowiązek ustalania we własnym zakresie należnej opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku, obowiązek przedło11
żenia przeglądu ekologicznego) ujednoliciły i uwiarygodniły informacje o funkcjonujących
składowiskach odpadów.
W przypadku braku danych posłużono się szacunkami w oparciu o dane zawarte w
krajowym planie gospodarki odpadami. Jako wskaźnik ilości odpadów z danej grupy wytworzonych w województwie kujawsko – pomorskim przyjęto 5,7% łącznej ilości odpadów wytworzonych w kraju. Przyjęty wskaźnik został określony przez Ministerstwo Gospodarki z
uwzględnieniem liczby ludności w poszczególnych regionach, poziomu PKB w przeliczeniu
na 1 mieszkańca i stopy bezrobocia. Jest stosowany m.in. przy przyznawaniu środków finansowych poszczególnym regionom z funduszy przedakcesyjnych i przy planowanej strukturze
finansowania z funduszy strukturalnych w Narodowym Planie Rozwoju.
Diagnoza składa się z części tekstowej i graficznej, którą obrazuje mapa w skali
1:200 000 obejmująca obszar województwa w jego granicach administracyjnych.
W dniu 15 kwietnia 2003 r. odbyło się pierwsze spotkanie autorów opracowania z Zespołem Konsultacyjno – Opiniującym, powołanym przez Marszałka Województwa spośród
ekspertów, naukowców oraz przedstawicieli samorządów i instytucji zajmujących się ochroną
środowiska. Na spotkaniu zgłoszono szereg uwag i wniosków, które zostały wnikliwie przeanalizowane przez autorów opracowania i w przeważającej części wykorzystane w pracach
nad dokumentem.
Równolegle prowadzone były prace nad kierunkami ochrony środowiska i kierunkami
gospodarki odpadami na terenie województwa. Sformułowano podstawowe cele oraz wyznaczono limity dla osiągnięcia założonych celów. Sformułowane zostały także instrumenty realizacji Planu, monitoring jego realizacji oraz zostały oszacowane nakłady realizacji Planu i
źródła jego finansowania.
W dniu 6 czerwca 2003 r. odbyło się drugie spotkanie autorów opracowania z Zespołem Konsultacyjno – Opiniującym. Na spotkaniu zespół zaprezentował kolejny etap prac dotyczący celów i priorytetów polityki ochrony środowiska, zasad ochrony środowiska oraz kierunków ochrony środowiska na obszarze województwa oraz kierunków gospodarowania odpadami. Na spotkaniu zgłoszono szereg uwag i wniosków, które zostały wnikliwie przeanalizowane przez autorów opracowania i uwzględnione przy redakcji ostatecznej wersji projektu
Programu ochrony środowiska województwa kujawsko-pomorskiego i Planu gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego.
Przyjęty przez Zarząd Województwa Kujawsko – Pomorskiego projekt Planu gospodarki odpadami wraz z prognozą oddziaływania na środowisko został udostępniony do wglą12
du wszystkim zainteresowanym. Odbyły się także konsultacje społeczne. Po uzyskaniu opinii
samorządów powiatowych, gminnych i Ministerstwa Środowiska oraz rozpatrzeniu wszystkich złożonych uwag i wniosków, projekt Programu oraz Planu został przedstawiony do
uchwalenia Sejmikowi Województwa Kujawsko – Pomorskiego.
2. UREGULOWANIA PRAWNE W POLSCE I UNII EUROPEJSKIEJ
W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI
Przepisy Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami cechuje duże rozproszenie. Istnieje kilkadziesiąt aktów prawnych różnej rangi (dyrektywy, rozporządzenia
i decyzje – te akty wiążą bezpośrednio państwa członkowskie oraz szereg zaleceń i rezolucji),
o bardzo zróżnicowanej treści i stopniu szczegółowości. Mają one charakter sektorowy tj. dotyczą albo problematyki określonego postępowania z odpadami albo poszczególnych typów i
rodzajów odpadów. Przepisy te od 1991 r. nie uległy istotnym zmianom. Podstawowym źródłem prawa jest Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r.
w sprawie odpadów ze zmianami (tzw. dyrektywa ramowa). Zobowiązuje ona państwa członkowskie do podjęcia wszelkich koniecznych działań aby zapewnić, że odpady będą poddawane procesom odzysku lub usuwane bez zagrożenia dla zdrowia ludzkiego oraz bez stosowania procesów lub metod, które mogą być szkodliwe dla środowiska, a zwłaszcza aby nie
powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin i zwierząt, nie dopuszczać do powstawania uciążliwości hałasu i odorów lub do szkodliwego oddziaływania na tereny wiejskie
albo miejsca objęte szczególną troską, jak również zapobiegać samowolnemu porzucaniu,
wysypywaniu lub innemu nie kontrolowanemu usuwaniu odpadów.
Dla określenia tak szerokiego zespołu działań związanych z odpadami zdefiniowany został
/2002 w dyrektywie termin „gospodarowanie” oznaczający „zbieranie, transport, odzysk
i usuwanie odpadów, w tym także nadzór nad takimi działaniami oraz kontrolę nad usuwaniem”.
W celu zapewnienia ochrony środowiska poprzez odpowiednie gospodarowanie odpadami państwa członkowskie zobowiązane zostały do prowadzenia wielokierunkowych działań, w tym głównie z ustanowieniem odpowiednich aktów prawnych:
1. ustanowienie i wprowadzenie w życie systemu reglamentacyjno-ochronnego polegającego na wydawaniu pozwoleń dla przedsiębiorstw, które dokonują obróbki, magazynują
lub składują odpady w imieniu osób trzecich,
13
2. podjęcie przez państwa członkowskie odpowiednich działań, aby ustanowić zintegrowaną
i wystarczającą sieć zakładów do usuwania odpadów, stosując najlepsze dostępne technologie nie związane z nadmiernymi kosztami,
3. podjęcie przez państwa członkowskie odpowiednich działań, aby wspierać: zapobieganie
powstawaniu odpadów, zmniejszanie ilości wytwarzanych odpadów i ich szkodliwości,
uzyskiwanie odzysku materiałów z odpadów oraz wykorzystanie odpadów jako źródła
energii.
Dla realizacji tych celów i zadań władze odpowiedzialne za gospodarowanie odpadami, winny opracować odpowiednie plany gospodarowania odpadami na ich terenie. Plany takie powinny w szczególności odnosić się do: typu, ilości i pochodzenia odpadów, które
mają być poddane procesowi odzysku lub usuwania, ogólnych wymagań technicznych, odpowiednich miejsc lub zakładów usuwania, określać osoby upoważnione do prowadzenia gospodarki odpadami, szacunkowe koszty działań związanych z odzyskiem lub usuwaniem odpadów oraz działania podejmowane w celu promowania realizacji zbierania, segregowania i
obróbki odpadów.
Kolejnymi aktami normatywnymi, które rozszerzają przedmiot i zakres regulacji
prawnych w zakresie gospodarowania odpadami są m.in.: Dyrektywa Rady 91/689/EWG
z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych (ze zmianami), Decyzja Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. ustanawiająca listę odpadów, decyzja Rady
94/904/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. ustanawiająca listę odpadów niebezpiecznych oraz Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów. Podstawowym celem tych regulacji prawnych jest ustalenie podstawowych zasad gospodarki odpadami, ujednolicenie siatki pojęciowej poprzez wprowadzenie definicji pojęć kluczowych
(odpady, odpady niebezpieczne, odpady komunalne, wytwórca, posiadacz, odzysk i recykling
oraz unieszkodliwianie). Przewidują one szereg instrumentów prawnych w zakresie regulacji
gospodarowania odpadami tj. plany gospodarki odpadami, pozwolenia administracyjne, instrumenty edukacyjne i informacyjne, środki ekonomiczne i finansowe.
Polskie uregulowanie prawne w zakresie gospodarki odpadami zawarte są w szczególności w następujących aktach: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.
o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie
niektórych ustaw, ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodaro14
wania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, ustawa z dnia
13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach.
Podstawowe zasady gospodarowania odpadami wyrażone zostały przez następującą
hierarchię dozwolonych zachowań:
•
zapobieganie powstawaniu odpadów,
•
ograniczanie powstawania odpadów,
•
odzysk z odpadów substancji, przedmiotów i produktów wraz z ich wykorzystaniem,
•
unieszkodliwianie odpadów, z wyłączeniem ich składowania,
•
składowanie odpadów.
Ustawa – Prawo ochrony środowiska, która oprócz zasad ogólnych, ważnych również
dla zagadnień związanych z gospodarką odpadami (np. zanieczyszczający płaci) określa
ogólne kwestie związane z wydawaniem pozwoleń na gospodarowanie odpadami (także
w formie pozwolenia zintegrowanego) oraz reguluje zagadnienia prawno-finansowe (opłaty
za składowanie odpadów) i zasady odpowiedzialności cywilnej, karnej oraz administracyjnej
(kary pieniężne).
Ustawa o odpadach, która stanowi trzon regulacji prawnych, wprowadza nowe definicje i podziały odpadów, w tym określa zasady kwalifikowania odpadów niebezpiecznych.
Ustanawia system obowiązków posiadaczy odpadów (wytwórców i odbiorców) oraz określa
szczegółowe zasady wydawania pozwoleń i zbierania informacji
w zakresie gospodarowania odpadami. Ponadto zawiera przepisy szczególne dotyczące postępowania z wybranymi rodzajami odpadów, reguluje szczegółowe zasady lokalizacji
i eksploatacji instalacji służących unieszkodliwianiu odpadów.
Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych określa podstawowe wymagania jakie spełniać mają opakowania oraz zasady oznakowania opakowań, obowiązki producentów, importerów i eksporterów opakowań w zakresie sprawozdawczości oraz odnośnie
niektórych niebezpiecznych substancji chemicznych.
Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej wprowadza obowiązek naliczania i
pobierania opłat produktowych, obowiązków związanych ze sprawozdawczością, zasad określania limitów odzysku i recyklingu odpadów i zasad wydatkowania środków z opłat produktowych.
Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach określa m.in. zasady gospodarowania odpadami komunalnymi.
15
Obowiązujące obecnie w Polsce przepisy prawne w zakresie gospodarowania odpadami w stosunku do obowiązujących przed 2001 rokiem przyniosły zmiany, które można
ocenić jako rewolucyjne. Są one niewątpliwie zgodne w prawodawstwem Unii Europejskiej,
co do podstawowych założeń gospodarowania odpadami, stosowanej terminologii, zakresu
regulacji oraz wielu rozwiązań szczegółowych. Zgodność ta dotyczy nie tylko ogólnych celów regulacji i ich hierarchii (prewencja, odzysk, unieszkodliwianie), ale i wielu podstawowych pojęć i wprowadzenia konieczności pozwoleń kompetentnych władz na prowadzenie
czynności w zakresie gospodarowania odpadami.
Pod pojęciem odpadów określa się każdą substancję lub przedmiot należący do jednej
z 16 określonych kategorii, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich
pozbycia jest obowiązany. Odpady niebezpieczne to odpady należące do określonych kategorii lub rodzajów odpadów posiadające, co najmniej jedną z wymienionych w załączniku do
ustawy właściwości.
Zasadniczej zmianie uległy definicje związane z problematyką odpadów. Wprowadzono definicję gospodarowania odpadami, czyli „zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów”. Ponadto słowniczek pojęć w ustawie o odpadach zawiera definicje pojęć: „odpady komunalne”, „odpady medyczne”, „odpady obojętne”, „odpady ulegające biodegradacji”, „odpady weterynaryjne”, „odzysk”, „posiadacz odpadów”, „recykling”, „składowisko odpadów”, „spalarnia odpadów” itp.
3. ANALIZA DOKUMENTÓW KRAJOWYCH W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI
3.1. Wytyczne z Polityki ekologicznej państwa
Podstawowym dokumentem, który ustala cele ekologiczne do 2010 i 2025 r. jest „II
Polityka ekologiczna państwa” przyjęta przez Radę Ministrów 13 czerwca 2000 r. i zaakceptowana przez Parlament. Jej uszczegółowieniem jest „Polityka ekologiczna państwa na
lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010”, w którym wyartykułowane są cele i zasady polityki ekologicznej kraju. Została sporządzona jako realizacja ustaleń ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, która w art. 13-16 wprowadza obowiązek przygotowywania i aktualizowania, co 4 lata polityki ekologicznej państwa.
16
„Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2007-2010” jest polityką krótkookresową, uszczegóławiającą II Politykę ekologiczną państwa”. Opracowany w 2002 r. „Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na
lata 2002-2010” odnosi się również do polityki krótkookresowej na lata 2003-2006, z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010.
Zgodnie z II Polityką Ekologiczną Państwa wiodącą zasadą polityki ekologicznej naszego kraju jest przyjęta w Konstytucji RP zasada zrównoważonego rozwoju. Podstawowym
założeniem
tej
zasady
jest
takie
prowadzenie
polityki
i
działań
w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby
i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości
korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą
zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i
ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem nowej polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych), przy założeniu, że strategia zrównoważonego rozwoju Polski pozwoli na wdrażanie
takiego modelu tego rozwoju, który zapewni na tyle skuteczną regulację i reglamentację korzystania ze środowiska, aby rodzaj i skala tego korzystania realizowane przez wszystkich
użytkowników nie stwarzały zagrożenia dla jakości i trwałości przyrodniczych zasobów.
Ochrona przed odpadami jest specyficzną dziedziną ochrony środowiska, gdyż poszczególne przedsięwzięcia w tym zakresie w dalszej perspektywie, poza bezspornymi efektami ekologicznymi w postaci likwidacji zagrożeń, mogą przynieść również wymierne korzyści materialne wynikające z racjonalnego gospodarowania odpadami (odzysk surowców i materiałów, wykorzystanie energii). Powinna być traktowana priorytetowo, ponieważ odpady
stanowią źródło zanieczyszczenia wszystkich elementów środowiska (wody powierzchniowe
i podziemne, gleby i grunty, powietrze). Żadna inna dziedzina ochrony środowiska nie daje
takich możliwości tworzenia rynku surowcowo-materiałowego, lecz również żadna inna dziedzina nie wymaga poniesienia, szczególnie w początkowym okresie, tak wielkich nakładów
inwestycyjnych i wprowadzenia znacznych zmian organizacyjnych. Natomiast środki przeznaczone na ochronę powierzchni ziemi w Polsce (w tym na zagospodarowanie odpadów)
17
stanowią ostatnio jedynie 6-7% łącznych rocznych wydatków na inwestycje proekologiczne.
Dlatego tak ważne jest wprowadzenie efektywnych rozwiązań ekonomicznych wykorzystujących mechanizmy rynkowe (ekologiczne opłaty produktowe, depozyty ekologiczne). Konieczne jest przeznaczanie na ochronę
środowiska
przed
odpadami zwielokrotnionych,
w porównaniu ze stanem obecnym, środków finansowych i zwiększenie efektywności ich
wykorzystania. Wobec braku możliwości szybkiego zwiększenia obciążenia wydatkami inwestycyjnymi podmiotów gospodarczych oraz miast i gmin finansujących zamierzenia proekologiczne ze środków własnych i kredytów komercyjnych, konieczne jest utrzymanie przez
najbliższe lata dotychczasowego poziomu wysokości środków z istniejącego systemu opłatowo-redystrybucyjnego (fundusze ekologiczne).
Kierunkiem przewodnim polityki w zakresie gospodarowania odpadami jest zasada
zrównoważonego rozwoju oraz zintegrowane podejście do ochrony środowiska z uwzględnieniem zagadnień odpowiedzialności. Idea nowej strategii polega na zaangażowaniu wszystkich partnerów gospodarczych i społecznych (podejście „z dołu do góry”).
Celem nadrzędnym polityki w zakresie gospodarowania odpadami jest zapobieganie
ich powstawaniu, przy rozwiązywaniu problemu odpadów „u źródła”, odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie
odpadów nie wykorzystanych. Warunkiem realizacji tego celu jest zmniejszenie materiało-i
energochłonności produkcji (stosowanie czystych technologii), wykorzystywanie alternatywnych odnawialnych źródeł energii, stosowanie analizy pełnego „cyklu życia” produktu (produkcji, transportu, opakowania, użytkowania, ewentualnego ponownego wykorzystania i
unieszkodliwiania).
Do priorytetów krótkookresowych (lata 2000-2002) w dziedzinie gospodarowania
odpadami należą:
•
ostateczne dostosowanie polskiego prawa do regulacji prawnych Unii Europejskiej, w tym
dostosowanie do ramowych dyrektyw w sprawie odpadów, uszczegółowienie zasad gospodarowania takimi odpadami jak: oleje odpadowe, odpady PCB/PCT, zużyte baterie i
akumulatory, odpady z produkcji dwutlenku tytanu, osady ściekowe, opakowania; zasad
zmniejszania zagrożeń środowiska stwarzanych przez azbest oraz określenie szczegółowych warunków postępowania z odpadami (wykorzystywania, spalania i stosowania innych form unieszkodliwiania, składowania, transportu, itp.); uściślenie stosowanej terminologii;
18
•
przygotowanie strategii gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym i
lokalnym;
•
opracowanie planów gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym oraz we współpracy z innymi krajami, z wydzieleniem planów gospodarowania
odpadami niebezpiecznymi (w tym wybranymi rodzajami odpadów) i odpadami z opakowań;
•
przygotowanie programów likwidacji odpadów niebezpiecznych zawierających metale
ciężkie (rtęć, ołów, kadm) i trwałe zanieczyszczenia organiczne (PCB) (zarówno odpadów
wytwarzanych jak i już nagromadzonych), a także przyspieszenie realizacji programu likwidacji mogilników, w których są przechowywane przeterminowane środki ochrony roślin i inne substancje niebezpieczne;
•
tworzenie nowych struktur organizacyjnych i systemów dla realizacji zobowiązań tj.
udzielania pozwoleń, prowadzenia kontroli, identyfikacji, ewidencji i rejestracji odpadów
oraz zakładów przeróbki odpadów;
•
opracowanie koncepcji budowy zintegrowanej sieci zakładów gospodarowania odpadami,
ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych;
•
zwiększenie wysiłków na rzecz uzyskania wsparcia finansowego z Unii Europejskiej
(w ramach funduszy przedakcesyjnych, funduszy strukturalnych i funduszu kohezyjnego),
jak również z międzynarodowych instytucji finansowych;
•
rozszerzenie mechanizmów rynkowych oraz przygotowanie skutecznych instrumentów
ekonomicznych (kaucje, opłaty produktowe, system preferencji podatkowych zmierzający
w kierunku rozwiązań obowiązujących w krajach Unii Europejskiej na recykling i odzysk
materiałów);
•
wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowywania (bazy danych);
•
identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk
odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych;
•
przeprowadzenie ogólnokrajowej inwentaryzacji instalacji do unieszkodliwiania i wykorzystywania odpadów;
•
przygotowanie programu działań zmierzających do zmniejszenia zawartości metali ciężkich w bateriach;
19
•
ustanowienie przepisów prawnych dotyczących dopuszczalnych zawartości sumy metali
ciężkich (ołowiu, kadmu, rtęci i chromu) w opakowaniach oraz harmonogramu stopniowej redukcji tej zawartości, z uwzględnieniem Dyrektywy Rady i Parlamentu Europejskiego 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów z opakowań;
•
zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie ze wspólnotowymi zasadami bliskości i samowystarczalności;
•
ograniczanie ilości odpadów składowanych na wysypiskach;
•
utrzymywanie średniej ilości odpadów komunalnych na poziomie 300 kg/mieszkańca
(obecnie w Polsce wynosi on ok. 290 kg/mieszkańca);
•
rozpoczęcie prac nad skonstruowaniem odpowiedniego systemu cyklicznej sprawozdawczości dotyczącej gospodarowania odpadami, zarówno na potrzeby kraju jak i Wspólnoty
Europejskiej (co 3 lata).
W średniookresowym horyzoncie czasowym (lata 2003-2010) konieczne będzie:
•
zintensyfikowanie realizacji opracowanych planów gospodarowania odpadami
•
dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r.;
•
wdrożenie w całym kraju systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym
odpadów niebezpiecznych;
•
tworzenie kompleksowych systemów odzysku surowców wtórnych z odpadów, m.in. makulatury, szkła, tworzyw sztucznych, odpadów gumowych, puszek aluminiowych; odzyskiwanie i powtórne wykorzystywanie co najmniej 50% papieru i szkła;
•
stworzenie kompleksowego systemu odzysku opakowań i recyklingu materiałów z opakowań, w tym jednolitego systemu ewidencji tych odpadów; opracowanie i wdrożenie harmonogramu osiągnięcia określonego stopnia odzysku i recyklingu, z uwzględnieniem Dyrektywy Rady i Parlamentu Europejskiego 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów z
opakowań;
•
budowa zintegrowanej infrastruktury do bezpiecznego zbierania, segregacji, transportu,
wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (m.in. przepracowanych
olejów, zużytych akumulatorów i baterii);
•
zewidencjonowanie urządzeń zanieczyszczonych PCB i podjęcie działań technicznych dla
eliminacji tych urządzeń i bezpiecznego usuwania olejów odpadowych zawierających
powyżej 50 ppm PCB/PCT (np. oczyszczania transformatorów o zawartości powyżej
0,005% wagowych PCB);
20
•
wprowadzenie systemów ewidencji zakładów posiadających rocznie ponad 500 litrów olejów odpadowych;
•
podejmowanie działań w celu eliminacji PCB, w tym, w pierwszej kolejności przeprowadzenie inwentaryzacji urządzeń zawierających powyżej 5 litrów PCB oraz do końca
2010r. oczyszczenie wszelkich urządzeń i instalacji zawierających te substancje;
•
tworzenie rynków zbytu dla materiałów z odzysku;
•
rozpoczęcie budowy systemu zintegrowanej sieci zakładów przeróbki odpadów (powiązanej z innymi państwami Unii Europejskiej), szczególnie niebezpiecznych;
•
realizacja programu likwidacji mogilników, w których składowane są przeterminowane
środki ochrony roślin i inne substancje niebezpieczne;
•
opracowanie i stopniowe wdrażanie narodowej strategii redukcji ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji, z uwzględnieniem Dyrektywy Rady 1999/31/WE w
sprawie składowania odpadów;
•
składowanie jedynie unieszkodliwionych odpadów niebezpiecznych;
•
zakończenie realizacji programu spalania odpadów szpitalnych;
•
wycofanie z produkcji i użytkowania, bądź ograniczenie użytkowania substancji i materiałów niebezpiecznych reglamentowanych przez dyrektywy Unii Europejskiej i międzynarodowe przepisy prawne (m.in. zawierających metale ciężkie, trwałe zanieczyszczenia organiczne i substancje niszczące warstwę ozonową);
•
wprowadzenie systemu pozwoleń zintegrowanych na emisje zanieczyszczeń do wszystkich komponentów środowiska w jednym postępowaniu administracyjnym z punktu widzenia najlepszej dostępnej techniki, zgodnie z wymaganiami odpowiedniej dyrektywy
Unii Europejskiej;
•
wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami, w
tym prowadzenie monitoringu;
•
rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i
ponownego wykorzystania odpadów.
W okresie perspektywicznym (lata 2010-2025) priorytetowe kierunki polityki w za-
kresie ochrony środowiska przed odpadami obejmują:
•
pełną przebudowę modelu konsumpcji i produkcji w kierunku poprawy efektywności
energetycznej i surowcowej;
21
•
realizacja zobowiązań w zakresie redukcji ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji, z uwzględnieniem Dyrektywy Rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów;
•
ostateczne rozwiązanie problemu opakowań i odpadów z opakowań;
•
zorganizowanie sprawnego systemu odzysku wszystkich surowców wtórnych z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik (BAT);
•
zapewnienie całkowitego unieszkodliwienia nagromadzonych odpadów niebezpiecznych;
w szczególności rozważenie celowości budowy odpowiednich instalacji w kraju lub wykorzystania istniejących za granicą;
•
sukcesywną likwidację starych, wcześniej nagromadzonych odpadów przemysłowych i
komunalnych;
•
kontynuację prac badawczo-rozwojowych dotyczących technologii małoodpadowych oraz
technologii odzysku i ponownego użycia odpadów.
Ścisłe przestrzeganie uznanej hierarchii działań w gospodarowaniu odpadami - zapo-
bieganie powstawaniu odpadów, ponowne wykorzystywanie i odzyskiwanie materiałów oraz
energii, przekształcanie fizykochemiczne, termiczne lub biologiczne, unieszkodliwianie poprzez obróbkę termiczną i bezpieczne składowanie - służyć będzie zarówno zmniejszaniu
rozmiaru problemu odpadów, jak i oszczędności energii oraz surowców.
3.2. Wytyczne z Narodowej strategii ochrony środowiska
Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006 jest dokumentem opracowanym w lipcu 2000 roku przez Ministerstwo Środowiska. Jest jedną z sześciu strategii
sektorowych, która obejmuje wszystkie zagadnienia szeroko pojętej ochrony środowiska, w
tym problematykę gospodarowania odpadami.
Strategia przyjmuje następujące priorytety w zakresie odpadów:
•
pełne dostosowanie przepisów prawa polskiego do standardów Unii Europejskiej,
•
zakończenie weryfikacji istniejących i opracowanie nowych programów gospodarki odpadami zgodnych z wymaganiami Wspólnoty,
•
realizacja inwestycji w aglomeracjach i większych jednostkach osiedleńczych, zgodnie z
istniejącymi programami gospodarki odpadami (wszystkie strumienie odpadów),
•
realizacja inwestycji na terenach zdegradowanych,
22
•
objęcie docelowo usługami w zakresie zorganizowanego wywozu odpadów komunalnych
95% populacji Polski,
•
propagowanie i wdrażanie zasad czystszych produkcji przy wykorzystaniu najlepszych
dostępnych technik.
3.3. Wytyczne z krajowego planu gospodarki odpadami
Podstawowym dokumentem w zakresie gospodarowania odpadami obejmującym obszar całego kraju jest krajowy plan gospodarki odpadami (KPGO). Plan ten opracowany na
zlecenie Rządu RP został przyjęty Uchwałą Rady Ministrów nr 219 z dnia 29 października
2002 r. w sprawie krajowego planu gospodarki odpadami i opublikowanej w Monitorze Polskim z 2003 r. nr 11, poz. 159.
W krajowym planie gospodarki odpadami przyjęto następujące zasady postępowania z
odpadami:
1) zapobieganie powstawaniu odpadów i ich minimalizacja;
2) zapewnienie odzysku, głównie recyklingu odpadów, których powstania w danych warunkach techniczno-ekonomicznych nie da się uniknąć;
3) unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem);
4) bezpieczne dla ludzkiego zdrowia i środowiska składowanie odpadów, których nie da się
poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania z powodu warunków techniczno-ekonomicznych.
W 2000 roku wytworzono w Polsce 139 340 tys. Mg (megagram) odpadów, w tym:
•
w sektorze komunalnym - 13 860 tys. Mg;
•
w sektorze gospodarczym - 125 480 tys. Mg, w tym 1 578 tys. Mg odpadów niebezpiecznych.
W odniesieniu do sektora komunalnego Plan przyjmuje następujące założenia:
1) w 2010 roku odzyska się lub unieszkodliwi odpady komunalne ulegające biodegradacji w
takim stopniu, aby kierować do składowania ilość równą 75 % odpadów wytworzonych w
1995 roku (4 380 tys. Mg). W 2013 roku zredukuje się w ten sam sposób składowane odpady do 50 % wytworzonych w porównywalnym 1995 roku;
2) w 2007 roku odpady opakowaniowe zostaną poddane w 50 % odzyskowi, a w 25 % - recyklingowi;
23
3) w 2006 roku 20 % odpadów wielkogabarytowych będzie odbieranych w wyniku selektywnej zbiórki, w 2010 roku - 50 %, a w 2014 roku - 60 %;
4) selektywna zbiórka odpadów budowlanych zapewni wydzielenie ich ze wszystkich odpadów komunalnych w 2006 roku w 15 %, w 2010 roku - w 40 % i w 2014 roku - w 60 %;
5) selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych w celu ich unieszkodliwienia powinna objąć w 2005 roku - 15 %; w 2010 roku - 50 % i w 2014 roku - 80 %;
6) redukcję ilości składowisk odpadów komunalnych do max. 5 – 15 w każdym województwie do 2014 r.
Osiągnięcie takiej redukcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (odpady
organiczne z gospodarstw domowych, tzw. odpady zielone, komunalne osady ściekowe, odpady papieru i tektury, materiały naturalne, jak drewno, tekstylia) będzie wymagać budowy
do 2006 roku instalacji odzysku i unieszkodliwiania o łącznej przepustowości ok.720 tys. Mg.
Odzysk i unieszkodliwianie będzie odbywać się głównie przez kompostowanie i fermentację
beztlenową.
Uzyskanie do 2007 roku 48% recyklingu papierowych i tekturowych odpadów opakowaniowych wiąże się ze stworzeniem systemu zbiórki, budową zakładów segregacji oraz
uszlachetniania pozyskanych surowców, a docelowo - budową instalacji termicznego przekształcania odpadów. Instalacje te powinny przyjąć w 2007 roku 1 800 tys. Mg odpadów papieru i tektury.
W latach 2003-2006 będą stworzone organizacyjne i techniczne warunki do selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych (200 tys. Mg), budowlanych (370 tys. Mg) i niebezpiecznych (17 tys. Mg). Jednocześnie należy zbudować linie technologiczne demontażu i
sortowania odpadów wielkogabarytowych i budowlanych oraz gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych przed ich transportem do instalacji unieszkodliwiania.
W latach 2007-2010 konieczna będzie rozbudowa istniejących i budowa nowych instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Łączna przepustowość obiektów została określona na poziomie 4 100 tys. Mg w ciągu roku. Instalacje kompostowania, fermentacji beztlenowej, przetwarzania biologiczno-mechanicznego oraz termicznego przekształcania powinny
mieć 3270 tys. Mg rocznej przepustowości. W tym okresie nadal będzie rozbudowywana sieć
instalacji odzysku i unieszkodliwiania, co spowoduje znaczne zmniejszenie ilości składowanych odpadów.
Szacuje się, że pojemność składowisk odpadów komunalnych do 2006 roku powinna
wynosić 47 937 tys. m3, w latach 2007-2010 - 44 580 tys. m3, a w latach 2011-2014
24
- 40 715 tys. m3. Dążyć się będzie do ograniczenia liczby składowisk w kraju, zamykane będą stare, nie spełniające wymogów technicznych. Do 2006 roku zostanie natomiast wybudowanych ok. 50 nowoczesnych ponadlokalnych składowisk, a drugie tyle - do 2010 roku.
W odniesieniu do sektora gospodarczego na podstawie analizy gospodarki odpadami
w latach 2003-2014 planuje się:
1) dwukrotne zwiększenie odzyskiwanych i ponownie stosowanych w produkcji odpadów
przemysłowych w porównaniu do 1990 roku, kiedy odzyskano 77,1 mln Mg;
2) rozszerzenie mechanizmów rynkowych i przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych;
3) utworzenie baz danych pozwalających na uzyskiwanie pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowania;
4) likwidację starych składowisk, modernizację eksploatowanych oraz rekultywację terenów
zdegradowanych;
5) wdrożenie skutecznej kontroli (w tym monitoringu) gospodarowania odpadami;
6) rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i
ponownego zagospodarowania odpadów.
Osiągnięcie tych celów będzie wymagało nowych inwestycji, a także działań pozainwestycyjnych - prawnych i organizacyjnych. W zakresie uregulowań prawnych konieczne będzie wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa dyrektyw UE w sprawie gospodarowania
odpadami pochodzącymi z eksploatacji i przeróbki surowców mineralnych oraz unieszkodliwiania odpadów poubojowych.
Działania organizacyjne podzielono na kilkanaście zadań, do których należą m.in.:
monitoring gospodarki odpadami powstającymi w sektorze gospodarczym oraz rozpoznanie
stanu tej gospodarki w małych i średnich przedsiębiorstwach; dążenie do stosowania niskoodpadowych technologii, kontynuacja badań nad nowymi technologiami odzysku i unieszkodliwiania odpadów, a także nad technologiami zapobiegającymi powstawaniu odpadów.
Do zadań organizacyjnych będzie także należeć stworzenie systemu zbiórki, magazynowania i transportu odpadów powstających w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz
szkolenia ich załóg w celu zwiększenia odzysku wytwarzanych w ich firmach odpadów. Zamierza się sporządzić wykaz zwałowisk wydobywczych w powiatach i gminach, przeznaczonych do odzysku lub rekultywacji, a także zdegradowanych terenów pogórniczych do rekultywacji. Planuje się stworzenie systemu nadzoru weterynaryjnego nad powstawaniem i niszczeniem odpadów zwierzęcych, zwłaszcza odpadów szczególnego i wysokiego ryzyka.
25
W omawianym okresie zamierza się wybudować:
•
6 instalacji do zagospodarowania osadów ściekowych, szlamów i zawiesin powstających
w przemyśle energetycznym;
•
8 instalacji do wytwarzania betonów samozagęszczalnych z popiołów lotnych;
•
8 nowych (oraz zmodernizować 15 starych) instalacji wykorzystujących odpady z przemysłu energetycznego do produkcji materiałów podsadzkowych w podziemnych wyrobiskach górniczych;
•
2 linie technologiczne do przetwarzania produktów odsiarczania spalin na materiał wykorzystywany przy stabilizacji gruntu, makroniwelacji i budowie dróg;
•
4 instalacji produkujących spoiwa cementowe z popiołów konwencjonalnych i fluidalnych;
•
10 instalacji do produkcji mieszanek dla drogownictwa z odpadów energetycznych;
•
6 instalacji do magazynowania popiołów lotnych w szczycie zimowym.
Ponadto będzie się modernizować składowiska, nie spełniające wymogów ekologicz-
nych, rekultywować stare oraz tworzyć system unieszkodliwiania odpadów poubojowych.
W odniesieniu do odpadów niebezpiecznych Plan przewiduje zapewnienie odzysku i
recyklingu olejów odpadowych; zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pojazdów wycofanych z eksploatacji; usunięcie wyrobów zawierających azbest i złożenie ich na
wyznaczonych składowiskach. Do 2010 roku zostaną zlikwidowane mogilniki zawierające
przeterminowane środki ochrony roślin. Zamierza się zastosować segregację odpadów medycznych, aby zmniejszyć ilość powstawania odpadów wymagających unieszkodliwienia
przez termiczne przekształcenie. Do 2010 r. nastąpi całkowite wyeliminowanie PCB ze środowiska.
Do realizacji tych celów niezbędne będzie wdrożenie dyrektywy UE dotyczącej urządzeń i odpadów elektrycznych i elektronicznych. Ważne będzie stworzenie systemu zbierania
niebezpiecznych odpadów od mieszkańców oraz małych i średnich firm, m.in. przez organizację gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych i stacji przeładunkowych tych
odpadów (1 na ok. 50 punktów gminnych). Konieczne jest również doskonalenie istniejącej
zbiórki akumulatorów, olejów itp., w sieciach organizowanych przez producentów i organizacje odzysku.
26
Planuje się wybudowanie:
•
ogólnokrajowego składowiska odpadów niebezpiecznych, 40 składowisk na odpady
azbestowe, modernizację lub stworzenie nowych składowisk w hutach metali nieżelaznych, instalacji do termicznego przekształcania różnych odpadów niebezpiecznych;
•
stację do dekontaminacji transformatorów zawierających PCB (polichlorowane bifenyle,
które mają być całkowicie wyeliminowane w kraju),
•
Zadaniem wymagającym znacznego wysiłku organizacyjnego będzie stworzenie 2492
gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych i 43 stacji przeładunkowych.
Przewiduje się nakłady:
•
na przedsięwzięcia inwestycyjne w latach 2003-2014 przeznaczy się 11 788,9 mln zł, w
tym w sektorze komunalnym - 8 777 mln zł, a gospodarczym - 2 014,4 mln zł,
•
na zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych przeznaczy się 997,4 mln zł.
Nakłady na przedsięwzięcia pozainwestycyjne w tym okresie wyniosą 2 129,3 mln zł.
4. PODSTAWOWE INFORMACJE O WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM
4.1. Położenie geograficzne
Województwo kujawsko-pomorskie położone jest w północnej części kraju, nad Dolną
Wisłą, Brdą, Drwęcą i Notecią. Posiada tranzytowy charakter w relacjach Skandynawia - Europa Południowa oraz Kraje Bałtyckie i Rosja - Europa Zachodnia.
Pod względem zajmowanej powierzchni (17970 km2) oraz liczby mieszkańców
(2101,7 tys.) województwo należy do średnich w skali kraju jednostek administracyjnych,
zajmując 10 lokatę w obydwu cechach. Gęstość zaludnienia, wynosząca 117 osób/km2, jest
nieco niższa od średniej krajowej (124). Na uwagę zasługuje fakt, iż obszary wiejskie cechują
się wyrównanym wskaźnikiem gęstości zaludnienia - różnica pomiędzy skrajnymi powiatami
jest zaledwie około 2-krotna.
Pod względem administracyjnym, województwo dzieli się na 23 powiaty, w tym 19
ziemskich i 4 grodzkie oraz 144 gminy, w tym 17 miejskich, 35 miejsko-wiejskich i 92 wiejskie. Sieć osadniczą tworzą 52 miasta i około 3,5 tys. miejscowości wiejskich. System osad27
niczy można uznać za korzystne uwarunkowanie rozwoju. Centralne położenie 2 ośrodków
stołecznych tworzących układ aglomeracyjny (Bydgoszcz - siedziba Wojewody, Toruń - siedziba Marszałka Województwa) oraz równomierne rozmieszczenie tzw. miast średnich Włocławka, Grudziądza, Inowrocławia, jak również regularna sieć,
w większości dobrze rozwiniętych, ośrodków powiatowych, stwarzają potencjalnie dobre warunki dostępu do usług różnego rzędu.
Region jest zróżnicowany kulturowo - leży na styku kilku historycznych obszarów etnicznych - Kujaw, Ziemi Chełmińskiej, Borów Tucholskich, Krajny, Ziemi Dobrzyńskiej, Pałuk, Kociewia, Wielkopolski.
4.2. Uwarunkowania przyrodnicze
Rzeźba terenu województwa ma urozmaicony charakter młodoglacjalny (całe województwo położone jest w pasie Pojezierzy). Większość obszaru zajmują równiny morenowe
lub sandrowe, poprzecinane rozległymi dolinami największych rzek.
W północno-zachodniej części województwa leży jeden z największych w kraju zwartych
kompleksów leśnych - Bory Tucholskie. Lasy, w których dominują siedliska boru świeżego i
boru mieszanego świeżego (łącznie 70%) z dominacją gatunkową sosny (89%), zajmują
22,6% powierzchni województwa, co jest wskaźnikiem gorszym od średniej krajowej
(28,5%), a niski poziom ogólnej lesistości jest skutkiem występowania na terenie znacznej
części województwa dobrej jakości gleb. W powiatach ziemskich powierzchnia lasów i gruntów leśnych wynosi od 2,6 tys. ha do 57,3 tys. ha, a wskaźnik lesistości zawiera się w przedziale od 4,5% do 48,0% (spośród powiatów ziemskich 4 notują wskaźnik poniżej 10%, a
łącznie aż 11 poniżej 20%). Użytki rolne zajmują 64,8% ogólnej powierzchni województwa,
w tym grunty orne - ok. 87% użytków rolnych. Udział powierzchni użytkowanej rolniczo jest
bardzo wysoki na tle innych województw (4 miejsce w kraju).
Na terenie województwa przeważają gleby płowe i bielicoziemne, a mniejsze powierzchnie pokrywają gleby brunatne i czarne ziemie. Gleby płowe spotyka się na terenie całego województwa. Największe zwarte kompleksy tych gleb znajdują się w części zachodniej
oraz południowej i północno - wschodniej. Są charakterystyczne dla terenów o mniej zróżnicowanej rzeźbie. Występowanie gleb bielicoziemnych związane jest z obszarami wydmowymi i polami sandrowymi. Mają niewielką przydatność dla produkcji rolniczej. Występują
przede wszystkim w części północnej oraz środkowej, i są w większości zalesione. Gleby
28
brunatne, bardziej urodzajne, tworzą większe kompleksy na Pojezierzu Chełmińsko - Dobrzyńskim. Najbardziej urodzajne gleby województwa - czarne ziemie, zwane „kujawskimi”,
występują w rejonie: Barcina, Strzelna, Piotrkowa Kujawskiego, Aleksandrowa Kujawskiego
i Gniewkowa. Ich wysoka przydatność rolnicza doprowadziła do intensywnego rozwoju rolnictwa i niemal całkowitego wylesienia tej części województwa. Do obszarów o korzystnych
(kompleksy glebowo-rolnicze: 1, 2, 4, 1z; przewaga klas I - IIIb) uwarunkowaniach rozwoju
rolnictwa zalicza się przede wszystkim Kujawy, Ziemię Chełmińską oraz południową część
Krajny, natomiast zdecydowana większość bezleśnej części województwa zaliczana jest do
obszarów o korzystnych (kompleksy glebowo-rolnicze: 1, 2, 4, 1z; przewaga klas I - IIIb) lub
średnio korzystnych (kompleksy glebowo-rolnicze: 3, 5, 8, 2z; przewaga klas IVa - IVb)
przyrodniczych uwarunkowaniach rozwoju rolnictwa. Niestety znaczna część obszarów cechujących się korzystnymi warunkami rozwoju rolnictwa leży jednocześnie w strefie deficytu
wody w okresie wegetacji. Dosyć duża część gleb województwa (zwłaszcza w części północno-wschodniej) zaliczona jest do obszarów silnie zagrożonych wodną erozją. Lokalnie
gleby są zanieczyszczone przez przemysł, energetykę, komunikację i rolnictwo, nie stwierdza
się jednak dużych zwartych powierzchni zdegradowanych. Okres wegetacyjny trwa ok. 210
dni.
Województwo cechuje się bogactwem sieci hydrograficznej, co jest bezpośrednią konsekwencją położenia w strefie młodoglacjalnej. Przez teren regionu z kierunku północny-zachód na południowy-wschód biegnie dział wodny I rzędu, oddzielający dorzecza Odry (ok.
25% powierzchni) i Wisły (ok. 75%). Najważniejsze rzeki regionu biegną przez jego teren w
swoich środkowych lub dolnych przebiegach: Wisła, Brda, Drwęca, Wda, Wełna. Niestety
poważnym problemem, podobnie jak w całym kraju, jest znaczne zanieczyszczenie wód –
spośród przebadanych 1737 km rzek, nie stwierdzono I klasy czystości, do II klasy zaliczono
tylko 534 km, do III – 375 km, a ponad 1300 km (czyli ¾ badanych) nie odpowiada normom.
Na terenie województwa są 1002 jeziora, o łącznej powierzchni ponad 25 tys. ha (co stanowi
1,4% powierzchni województwa). Dominują (ponad 61%) jeziora małe, zajmujące powierzchnię do 10 ha, tylko 14 ma ponad 200 ha, największe Gopło – 2094 ha (kolejne:
Głuszyńskie, Pakoskie Południowe i Żnińskie Duże – liczą od 600 do 400 ha). Spośród prawie 200 badanych jezior żadne nie należy do I klasy czystości, ok. 22% do klasy II, ok. 42%
do klasy III, a pozostałe nie odpowiadają normom. Większość jezior cechuje się daleko posuniętą eutrofizacją.
29
Znaczne powierzchnie w północno-zachodniej i północno-wschodniej części województwa leżą w zlewniach Brdy i Drwęcy, wymagających ochrony ze względu na zaopatrywanie w wodę pitną największych miast regionu (Bydgoszczy, Torunia i Inowrocławia).
Około 1/6 powierzchni województwa (2950 km2) leży w strefie głównych zbiorników
wód podziemnych. Zidentyfikowano ich 20 (leżących w całości lub części na terenie regionu), przy czym 9 to obszary najwyższej ochrony, a pozostałe – obszary wysokiej ochrony.
Spośród 4 poziomów użytkowych wód podziemnych (położonych w większości na głębokości od kilku do 50 m; w dolinach rzek zbiorniki są często pozbawione izolacji) największe
znaczenie ma poziom czwartorzędowy, który stanowi zaopatrzenie w wodę dla celów komunalnych i przemysłowych. Pomimo obserwowanej poprawy jakości wód podziemnych, spośród 40 stanowisk pomiarowych, aż 19 wskazuje niską jakość wód, 15 wysoką, a 6 – średnią.
Stosunkowo dobrym stanem charakteryzuje się środowisko przyrodnicze województwa, a podejmowane w ostatnich latach inicjatywy proekologiczne, głównie rozwój infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich, złagodziły antropopresję. Znaczna część województwa objęta jest systemem obszarów chronionych, które łącznie zajmują ponad
557 tys. ha, czyli 31% ogólnej powierzchni. Ze względu na fakt, iż kujawsko-pomorskie jest
jednym z czterech województw, w których nie ma parków narodowych, najwyższą formą
ochrony są rezerwaty, których jest 91. Ponadto w skład Ekologicznego Systemu Obszarów
Chronionych wchodzą: parki krajobrazowe (8), obszary chronionego krajobrazu (31) oraz inne formy, w tym: zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne, użytki
ekologiczne oraz pomniki przyrody.
Województwo nie jest zasobne w surowce mineralne o strategicznym znaczeniu dla
gospodarki narodowej (poza złożami węgla brunatnego - nie przewidywanymi do eksploatacji). Podstawowe znaczenie mają występujące w znacznych wielkościach złoża soli kamiennej, wapieni i margli, wód mineralnych, a lokalnie kruszyw naturalnych. Na bazie tych surowców rozwinęły się zakłady należące do najważniejszych w kraju w swoich branżach
(m.in. Mątwy, Janikowo, Bielawy) oraz znane uzdrowiska (Ciechocinek, Inowrocław i Wieniec Zdrój).
30
4.3. Sytuacja demograficzna
Województwo zamieszkiwane jest przez 2101654 osób (31 XII 2001 r.), z tego 62,1%
stanowi ludność miejska. Prawie 43% ogółu ludności województwa zamieszkuje 5 największych miast.
Ze względu na strukturę wieku, społeczność województwa uznać można za nieco
młodszą, niż przeciętnie w kraju, bowiem udział ludności w wieku przedprodukcyjnym jest
wyższy, a poprodukcyjnym - niż od średniej. Zwłaszcza udział mieszkańców starszych, należy do niższych wśród województw, choć notowany jest systematyczny wzrost liczebności
tej grupy. Średnia wieku mieszkańca województwa wynosi 34 lata (przeciętna krajowa prawie 35).
Województwo cechuje się dodatnim przyrostem naturalnym, który w 2001 roku wyniósł 1,8 tys. osób. Zaznaczają się umiarkowanie korzystne wartości wskaźników determinujących ruch naturalny - urodzeń, zgonów, zawartych małżeństw i rozwodów. Bilans ruchów
migracyjnych w 2001 roku był tradycyjnie ujemny i chociaż jego wielkość (1426 osoby) odniesiona do ogólnej liczby mieszkańców wskazuje, iż ruchy migracyjne mają znikomy wpływ
na zmiany liczby mieszkańców, to niekorzystne saldo w ostatnich latach się pogłębia.
Jednym z najpoważniejszych problemów społecznych na terenie województwa jest niski poziom wykształcenia mieszkańców, uznawany za podstawowy czynnik ograniczający
poprawę jakości życia. Według danych z 1995 roku, wykształcenie wyższe posiadało zaledwie
5,5%
ogółu
mieszkańców
(przeciętny
wskaźnik
krajowy - 6,8%),
a tylko 2 województwa notowały niższy wskaźnik. Udział mieszkańców z wykształceniem
policealnym (2,1%, średnia 2,6%) również należał do najniższych w kraju. Powyżej średniej
krajowej lokuje się wskaźnik ludności posiadającej wykształcenie ponadpodstawowe możliwości restrukturyzacji kwalifikacji na jego bazie, ogranicza jednak bardzo duży udział
(jeden z wyższych w kraju) wykształcenia zasadniczego zawodowego. Niski poziom wykształcenia jest szczególnie istotną barierą rozwoju na obszarach wiejskich. Według spisu
rolnego z 1996 roku (należy zakładać, że zwłaszcza wśród ludności młodej zaszły od tego
czasu istotne zmiany) prawie połowa ludności rolniczej (szacowanej ogółem na 520 tys. osób)
w wieku ponad 15 lat, legitymuje się zaledwie wykształceniem podstawowym lub nie posiada
wykształcenia.
Województwo należy do obszarów o trwale wysokim, w skali kraju, poziomie bezrobocia. W końcu 2002 roku liczba osób pozostających bez pracy wynosiła ponad 210 tys.
osób, a stopa bezrobocia rejestrowanego kształtowała się na poziomie 22,6% (kraj – 18,1%)
31
Wskaźnik ten jest jednak bardzo zaniżany przez ośrodki stołeczne (12 – 15%), podczas gdy
we wszystkich powiatach ziemskich wskaźnik przekracza 20%, a maksymalny – w nakielskim przekraczał 33%.
4.4. Sytuacja gospodarcza
Województwo ma charakter usługowo-produkcyjny, z niewielkim udziałem rolnictwa,
które jednak ze względu na znaczną liczbę mieszkańców bezpośrednio związanych ekonomicznie z produkcją rolną jest traktowane jako istotny element bazy ekonomicznej. W strukturze wartości dodanej brutto w województwie zaznacza się dominacja sektora usług i budownictwa, wytwarzających prawie 63% ogółu, wysoki na tle innych województw jest udział
przemysłu (prawie 30%), natomiast udział rolnictwa i leśnictwa przekracza 7%. Nie jest możliwa identyfikacja udziału działalności turystycznych, ponieważ są one „ukryte” wśród działalności usługowych.
a) przedsiębiorczość
Na terenie województwa działa ponad 178 tys. podmiotów gospodarczych, co stanowi
ok. 5% ogółu firm zarejestrowanych na terenie kraju. Wskaźnik liczby firm na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym jest niższy od średniej krajowej i lokuje województwo ok. 10
pozycji. W strukturze branżowej zarejestrowanych firm dominują działalności handlowe i
usługi naprawcze, skupiające ok. 38% ogółu, następnie działalności produkcyjne (ponad 12%
firm) i firmy budowlane (ponad 10%).
W strukturze wielkościowej zdecydowanie dominują firmy małe, liczące do 5 zatrudnionych (ponad 90% ogółu); powyżej 100 osób zatrudnia niespełna 0,5% firm. Zdecydowana
większość (96,5%) to podmioty o przeważającej lub wyłącznej własności prywatnej. Na terenie województwa wciąż znaczącą rolę, w skali kraju, odgrywa przemysł, skupiający prawie
5,5% krajowego zatrudnienia i dostarczający ponad 5% ogólnej wartości produkcji sprzedanej
przemysłu. Wskaźniki te lokują województwo na 6-7 miejscu w kraju. Znaczący jest także
udział województwa w krajowym eksporcie wyrobów przemysłowych. Pod względem wartości produkcji przemysłowej, najważniejszą gałęzią jest przemysł spożywczy, duży udział notuje także przemysł elektromaszynowy, chemiczny i gumowy oraz celulozowo-papierniczy.
W zakresie niektórych produktów województwo odgrywa wiodącą rolę w skali kraju, dostarczając znaczną część ogólnej produkcji (będąc największym lub 2 producentem w kraju); dotyczy to np.: produkcji soli, włókien syntetycznych, papieru, tłuszczy roślinnych, cukru, two32
rzyw sztucznych, mięsa, nawozów azotowych. Zagrożeniem dla rozwoju województwa jest
niski poziom jego konkurencyjności, wynikający ze słabego stanu rozwoju instytucji otoczenia biznesu i umiarkowanego zainteresowania ze strony kapitału zagranicznego.
b) rolnictwo
Województwo należy do obszarów o znaczącej w skali kraju funkcji rolniczej, mierzonej udziałem w ogólnokrajowej powierzchni użytków rolnych oraz w wielkości produkcji
rolnej. Powierzchnia użytków rolnych wynosi ponad 1,165 mln ha, co stanowi około 6% ogółu. Pod względem powierzchni zasiewów, w strukturze których dominują zboża (prawie
60%), województwo ustępuje jedynie znacznie większym - mazowieckiemu, wielkopolskiemu i lubelskiemu. W 1998 roku udział województwa w ogólnokrajowych zbiorach zbóż
wynosił 8,8%, ziemniaków 4,1%, a buraków cukrowych 17,9% (2 lokata w kraju), rzepaku i
rzepiku 13,2%. Wskaźnik obsady zwierząt gospodarskich na 100 ha UR jest nieco wyższy od
przeciętnego, np. w zakresie trzody chlewnej przekracza średnią prawie 2-krotnie (2 lokata w
kraju). W zakresie produkcji żywca rzeźnego udział województwa wynosi prawie 10% (3 lokata w kraju).
c) turystyka
Wysoka jakość środowiska przyrodniczego, walory krajobrazowe, jak również znaczące walory kulturowe, przyczyniają się do dużej atrakcyjności turystycznej województwa.
Liczba miejsc noclegowych na terenie województwa wynosi około 30,5 tys., liczba korzystających z noclegów przekracza 490 tys. Udział województwa w organizacji krajowego ruchu turystycznego szacować można na około 4%, zarówno pod względem liczby miejsc noclegowych, jak i liczby turystów. Konsekwencją położenia w oddaleniu od granic państwa, jest
bardzo mała, w porównaniu z innymi województwami, liczba turystów zagranicznych. Podkreślić należy, że możliwości rozwoju produktu turystycznego, są w znacznym stopniu niewykorzystane, czego przyczyną są głównie: niski standard bazy noclegowej, relatywnie mała
liczba miejsc noclegowych (także w ośrodkach stołecznych), słaby rozwój ogólnodostępnej
infrastruktury turystycznej oraz niewystarczająca promocja, a zwłaszcza brak markowego
produktu turystycznego.
33
5. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA
5.1. Gospodarka odpadami komunalnymi
Odpady komunalne unieszkodliwiane są na 93 składowiskach odpadów „typu komunalnego” (ryc. 1). Bilans unieszkodliwionych odpadów za rok 2001 obrazuje Tabela 1. Tłustym drukiem zaznaczono składowiska przyjmujące więcej niż 20 Mg odpadów na dobę.
Tabela 1 Składowiska odpadów komunalnych funkcjonujące w województwie według stanu na koniec
2001 r. wraz z bilansem odpadów
Lp.
Lokalizacja składowiska
1*
ul. Prądocińska
(Kompleks utylizacji odpadów)
2*
ul. Kociewska
(Katarzynka)
3*
Służewo
4*
5
Brodnica
Miesiączkowo
6
Łapinóż
7
8
9
10
Bolumin
Magdalenka
Żołędowo
Trzemiętówko
11*
Osnowo
12
Rudaw
13
Białkowo
14
Rembiocha
15*
Zakurzewo
16*
17*
18
Boguszewo
Szczepanki
Świecie n/ Osą
19
Stanomin
Funkcja składowiska
(rejon obsługi)
m. Bydgoszcz
Międzygminne-miasto Bydgoszcz, Solec Kujawski, gminy Białe Błota i Nowa Wieś Wielka
m. Toruń
Międzygminne-miasto Toruń, gmina Wielka
Nieszawka
Powiat aleksandrowski
Międzygminne-gminy pow. aleksandrowskiego
powiat brodnicki
Miejskie-miasto Brodnica
Gminne-gmina Górzno
Międzygminne-gminy Osiek, Brodnica, Świedziebnia, Grążawy
powiat bydgoski
Dąbrowa Chełmińska
Dobrcz
Osielsko
Sicienko
powiat chełmiński
Międzygminne-miasto Chełmno i pozostałe gminy powiatu chełmińskiego (z wyjątkiem gminy
Lisewo)
powiat golubsko-dobrzyński
Gmina Ciechocin
Międzygminne-miasto i gmina Golub-Dobrzyń,
gmina Radomin
Gmina Zbójno
powiat grudziądzki
Międzygminne-miasto i gmina Grudziądz, gmina
Rogóźno
Gmina Gruta
Gmina Łasin
Gmina Świecie n/ Osą
powiat inowrocławski
Dąbrowa Biskupia
34
Przychód w
Mg/rok
Przychód w
Mg/dobę
125090
342,7
152414
417,6
21508
58,9
11004
378
30,1
1,0
234
0,6
490
1344
1876
702
1,3
3,7
5,1
1,9
10285
28,2
900
2,5
5774
15,8
140
0,4
31439
86,1
607
2550
114
1,9
7,0
0,4
409
1,1
20
21*
22
23
24*
25
Kaczkowo
Mątwy
Karczyn
Skotniki
Giebnia
Jaszczółtowo
26
27
28
29
30
31
32
Polichnowo
Płomiany
Grodzeń
Lipno
Skępe
Tłuchowo
Teodorowo
33
34
35
36
37
Sucharzewo
Jeziora Wielkie
Siedlimowo
Szerzawy
Bławaty
38
39*
40
Ostrowo
Rozwarzyn
Ostrówiec
41
42
43
44
45
Wandynowo
Byczyna
Borucin
Jerzyce
Broniewo
46
Huta Chojno
47
Puszcza Miejska
48
49
Szczawno
Radziki Duże
50
51
52
53
Kamień Krajeński
Włościborek
Skoraczewo
Dalkowo
54
Tuszynki
55
Górna Grupa
56
Sierosławek
57
Białe Błota
58 Lnianek – Mszano
59
Ostrowite
60 Twarda G.-Milewo
61
Wierzchy
62
Osie
63*
Małociechowo
64*
Sulnówko
65 Zalesie Królewskie
66
Wielki Komórsk
Gniewkowo
Miasto Inowrocław
Gmina Inowrocław
Kruszwica
Międzygminne-gminy Pakość i Janikowo
Miedzygminne-gminy Rojewo i Złotniki Kujawskie
powiat lipnowski
Gmina Bobrowniki
Gmina Dobrzyń n/Wisłą
Gmina Kikół
Miasto i gmina Lipno
Gmina Skępe
Gmina Tłuchowo
Gmina Wielgie
powiat mogileński
Gmina Dąbrowa Mogileńska
Gmina Jeziora Wielkie
Gmina Mogilno
Gmina Strzelno
powiat nakielski
Gmina Mrocza
Międzygminne-gminy Kcynia, Nakło, Szubin
Gmina Sadki
powiat radziejowski
Międzygminne-gminy Bytoń i Topólka
Gmina Dobre
Gmina Osięciny
Gmina Piotrków Kujawski
Miasto i gmina Radziejów
powiat rypiński
Gmina Rogowo
Międzygminne-miasto i gmina Rypin, gmina Brzuze
Gmina Skrwilno
Gmina Wąpielsk
powiat sępoleński
Gmina Kamień Krajeński
Gmina Sępólno Krajeńskie
Gmina Sośno
Gmina Więcbork
powiat świecki
Gmina Bukowiec
Gmina Dragacz
Gmina Drzycim
Gmina Jeżewo
Gmina Lniano
Gmina Lniano
Gmina Nowe n. Wisłą
Gmina Osie
Gmina Osie
Gmina Pruszcz
Gmina Świecie
Gmina Świekatowo
Gmina Warlubie
powiat toruński
35
3233
51256
1169
4559
33658
580
8,9
140,4
3,2
12,5
92,2
1,6
100
250
120
6666
857
207
789
0,3
0,7
0,3
18,3
2,3
0,6
2,2
298
176
162
7472
2580
0,8
0,5
0,4
20,5
7,1
836
17435
710
2,3
47,8
1,9
571
610
1757
1640
3400
1,6
1,7
4,8
4,5
9,3
103
0,3
4320
11,8
152
351
1,0
1776
4797
196
2515
4,9
13,1
0,5
6,9
1130
3199
200
298
417
185
3903
500
302
480
33292
187
565
3,1
8,8
0,5
0,8
1,1
0,5
10,7
1,4
0,8
1,3
91,2
0,5
1,5
67
68
69
Jackowo
Nowa Wieś
Bierzgłowo
70*
Kamionki Duże
71
Łążyn
72
73
74
75*
Gostycyn
Bysławek
Rosochatka
Bladowo
76*
Niedźwiedź
77
78*
79
80
81
83
84
85
86
87
Kurowo Kolonia
Machnacz
Stary Brześć
Niemojewo
Lubieniec
Wilczeniec Fabiański
Naczachowo
Przydatki Gołasz
Kucerz
Narty
Agnieszkowo
88*
89
90
91
92
93
Barcin
Łysinin
Zrazim
Załachowo
Rogowo
Wawrzynki
82
Gmina Czernikowo
Gmina Lubicz
Gmina Łubianka
Międzygminne-gmina Łysomice, miasto i gmina
Chełmża, gmina Kowalewo Pomorskie
Gmina Zławieś Wielka
powiat tucholski
Gmina Gostycyn
Gmina Lubiewo
Gmina Śliwice
Międzygminne-gminy Tuchola, Cekcyn i Kęsowo
powiat wąbrzeski
Międzygminne-miasto i gmina Wąbrzeźno, gminy Dębowa Łąka, Bobrowo, Lisewo, Płużnica,
Książki, Radzyń Chełmiński, Jabłonowo Pom.
powiat włocławski
Gmina Baruchowo
Miasto i gmina Wlocławek
Gmina Brześć Kujawski
Międzygminne-gminy Boniewo i Choceń
Miasto i gmina Chodecz
1424
3217
750
3,9
8,8
2,1
5775
15,8
631
1,7
783
480
670
11266
2,2
1,3
1,8
30,9
13374
36,6
41
31207
7865
1518
847
0,1
85,5
21,5
4,2
2,3
Gmina Fabianki, osiedle Zazamcze we Włocławku
2937
8,0
Gmina Izbica Kujawska
Miasto i gmina Kowal
Gmina Lubanie
Gmina Lubień Kujawski
Gmina Lubraniec
powiat żniński
Gmina Barcin
Gmina Gąsawa
Gmina Janowiec Wielkopolski
Łabiszyn
Rogowo
Gmina Żnin
896
982
452
275
1380
1,3
2,7
1,2
0,8
3,8
5789
140
859
2300
800
10424
15,9
0,4
2,4
6,3
2,2
28,6
644763
1766,5
Razem
* na składowiskach pracuje kompaktor
Na terenie województwa kujawsko – pomorskiego funkcjonują następujące instalacje
służące do segregacji i odzysku odpadów komunalnych:
•
stacja segregacji odpadów na składowisku w Machnaczu (gm. Brześć Kujawski),
•
instalacje do odzysku biogazu znajdują się: na składowisku przy ul. Prądocińskiej w Bydgoszczy, byłym składowisku przy ul. Inwalidów w Bydgoszczy, na składowisku w Zakurzewie (gm. Grudziądz), na nieczynnym składowisku w Grudziądzu (dzielnica Rządz), na
składowisku w Toruniu i na nieczynnym składowisku w Kozłowie (gm. Świecie). W wyniku beztlenowego rozkładu odpadów wytwarza się tam biogaz.
36
•
kompostownie odpadów organicznych znajdują się na składowiskach w miejscowościach:
Machnacz (gm. Brześć Kujawski) i Miesiączkowo (gmina Górzno) oraz przy oczyszczalni
ścieków w Toruniu.
•
stacje odbioru tworzyw sztucznych znajdują się na składowiskach w Brodnicy, Zakurzewie (gmina Grudziądz).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi
zmianami) wprowadza następujące typy składowisk odpadów: składowisko odpadów niebezpiecznych, składowisko odpadów obojętnych, składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Składowiska komunalne kwalifikują się do składowisk odpadów innych
niż niebezpieczne i obojętne. Na składowiskach mogą być zatem unieszkodliwianie odpady
przemysłowe inne niż niebezpieczne i obojętne oraz odpady komunalne.
Celem weryfikacji danych dotyczących rzeczywistych ilości odpadów komunalnych
wytwarzanych przez mieszkańców regionu dokonano analizy ilościowo-jakościowej odpadów
przyjmowanych do unieszkodliwienia na wytypowanych składowiskach na podstawie wykazów zawierających informacje o rodzajach i ilościach odpadów umieszczanych na składowiskach odpadów sporządzanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26
czerwca 2002 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska i sposobu ich przedstawiania. (Dz. U. Nr 100, poz. 920). Wykorzystano dane Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu za I, II i III kw. 2002 roku.
W związku z brakiem danych przyjmuje się, że struktura odpadów unieszkodliwionych na
składowiskach w 2001 roku nie odbiega od roku 2002.
Analiza rodzajów odpadów wykazała, że najczęściej ( z wyłączeniem odpadów z grupy „20”)
unieszkodliwiane są następujące typy odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne i
obojętne:
•
190805 - ustabilizowane osady ściekowe
•
190801 - skratki
•
190802 - zawartość piaskowników
•
060199 - odpady inne niż wymienione z grupy 06
•
•
030307 - mechanicznie wydzielone odrzuty z przerobu makulatury
•
150101 - opakowania z papieru i tektury
•
150102 - opakowania z tworzyw sztucznych
37
•
150105 - opakowania wielomateriałowe
•
160304 - nieorganiczne odpady inne niż wymienione z grupy 16
•
170102 - gruz ceglany
•
170604 - materiały izolacyjne
•
Dla wytypowanych 10 obiektów dokonano bilansu rodzajów odpadów określając pro-
centową zawartość odpadów z grupy „20”:
•
Kompleks utylizacji odpadów (m. Bydgoszcz, ul. Prądocińska) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 97% masy unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku wynosi 3753 Mg),
•
Składowisko w Machnaczu (gm. Brześć Kujawski) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 15,8% masy unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku wynosi 26276 Mg),
•
Składowisko Stary Brześć (gm. Brześć Kujawski) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 40,6% masy unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku wynosi 4672 Mg),
•
Składowisko Katarzynka (m. Toruń) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 40% masy
unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku
wynosi 91448 Mg),
•
Składowisko Osnowo (gm. Chełmno) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 94% masy
unieszkodliwianych odpadów ( ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku wynosi 617 Mg),
•
Składowisko w Brodnicy - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 93% masy unieszkodliwianych odpadów ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku wynosi 770 Mg),
•
Składowisko w Niedźwiedziu (gm. Dębowa Łąka) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 83% masy unieszkodliwianych odpadów ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku wynosi 2273 Mg),
•
Składowisko Bladowo (gm. Tuchola) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 91% masy
unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w 2001 roku
wynosi 1120 Mg),
38
•
Składowisko w Sulnówku (gm. Świecie) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią 34%
masy unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w
2001 roku wynosi 21973 Mg),
•
Składowisko w Zakurzewie (gm. Grudziądz) - odpady komunalne (grupa 20) stanowią
98% masy unieszkodliwianych odpadów (ilość odpadów innych niż komunalne złożona w
2001 roku wynosi 250 Mg).
Uwzględniając procentową zawartość odpadów komunalnych dla wytypowanych 10
obiektów bilans odpadów za 2001 rok zmniejsza się o 153152 Mg. Przyjmując za rzeczywistą
zawartość odpadów komunalnych na poziome 90% dla pozostałych 83 składowisk ilość odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców województwa kształtuje się na poziomie 400 tys. Mg /rok.
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr.62, poz. 628 z
późniejszymi zmianami) odpady komunalne są definiowane jako: „odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych”.
Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są:
–
gospodarstwa domowe,
–
obiekty infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, obiekty turystyczne, targowiska.
Szacuje się, że ilość odpadów komunalnych wytworzonych w obiektach produkcyj-
nych, handlowych, usługowych itp. wynosi około 50 tys. Mg (przyjęto wg GUS ilość zatrudnionych w województwie około 762 tys. osób oraz średni wskaźnik wytwarzania odpadów na
poziomie 65 kg/pracownik/rok. Ocenia się, że 9% odpadów komunalnych wytwarzanych
przez mieszkańców województwa tj. około 35 500 Mg trafia nielegalnie do środowiska. Ocenia się, że zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych objętych jest 92% mieszkańców
miast , a na terenach wiejskich wskaźnik ten jest dużo niższy i jest szacowany na ok. 74%.
Na podstawie rzeczywistych ilości odpadów komunalnych unieszkodliwianych na
składowiskach odpadów ustalono wskaźniki ilości odpadów wytwarzanych przez jednego
mieszkańca dla :
–
małych aglomeracji miejskich - 250 kg/M/rok,
–
dużych aglomeracji miejskich - 300 kg/M/rok,
–
terenów wiejskich - 52 kg/M/rok.
39
Wskaźnik dla dużych aglomeracji miejskich zastosowano dla czterech największych
miast regionu – powiatów grodzkich: Bydgoszczy, Torunia, Włocławka i Grudziądza. Dla
powiatów ziemskich przyjęto ogólne założenie, że przeciętnie 30-40% ludności mieszka w
miastach, a pozostała część – na obszarach wiejskich. Przyjęto tutaj średni wskaźnik rocznej
ilości
odpadów
wytwarzanych
przez
jednego
mieszkańca
w
ilości
100
kg.
Wyjątek zastosowano dla powiatu inowrocławskiego, w którym aż 65% ogółu ludności
mieszka w pięciu miastach powiatu oraz dla powiatu świeckiego, dla którego przyjęto wskaźnik na poziomie 150 kg/M/rok.
Tabela 2 Wytwarzane odpady komunalne w województwie kujawsko-pomorskim w 2001 r.
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Powiat
Bydgoszcz – grodzki
Toruń – grodzki
Włocławek – grodzki
Grudziądz – grodzki
aleksandrowski
brodnicki
bydgoski
chełmiński
golubsko-dobrzyński
grudziądzki
inowrocławski
lipnowski
mogileński
nakielski
radziejowski
rypiński
sępoleński
świecki
toruński
tucholski
wąbrzeski
włocławski
żniński
Województwo łącznie
Liczba ludności
Ilość wytworzonych odpadów
Mg/rok
384 537
204 322
123 349
102 344
56 992
75 780
86 418
53 306
44 583
39 034
169 323
68 734
47 532
85 229
44 135
45 742
41 806
100 081
83 211
48 137
35 866
86 815
71 378
2 099 724
115 361
61 297
37 005
30 703
5 699
7 578
8 641
5 331
4 458
3 903
25 398
6 873
4 753
8 523
4 414
4 574
4 181
10 008
8 321
4 814
3 587
8 682
7 138
384 246
Biorąc pod uwagę źródła wytwarzania odpadów komunalnych oraz analizując ich skład z
punktu widzenia możliwości technologicznych związanych z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów - dla potrzeb wojewódzkiego planu gospodarki odpadami –wyodrębniono niżej wymienione strumienie odpadów:
40
•
odpady organiczne (domowe odpady organiczne pochodzenia roślinnego i pochodzenia
zwierzęcego ulegające biodegradacji oraz odpady zielone (odpady z ogrodów i parków,
targowisk, z pielęgnacji zieleńców miejskich, cmentarzy – ulegające biodegradacji),
•
papier i karton (w tym opakowania z papieru i tektury, opakowania wielomateriałowe na
bazie papieru),
•
tworzywa sztuczne (w tym opakowania z tworzyw sztucznych),
•
tekstylia,
•
szkło (w tym opakowania ze szkła),
•
metale w tym (opakowania z blachy stalowej, opakowania z aluminium),
•
odpady mineralne – odpady z czyszczenia ulic i placów: gleba, ziemia, kamienie itp.,
•
drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw stałych w piecach domowych
(głównie węgla), z uwagi na udział w składzie odpadów komunalnych popiołu wyodrębniono tę frakcję jako nieprzydatną do odzysku i unieszkodliwiania innymi metodami poza
składowaniem,
•
odpady wielkogabarytowe,
•
odpady budowlane – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych,
•
odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie domowych odpadów komunalnych.
Dla wyżej wymienionych strumieni odpadów komunalnych ustalono wskaźniki cha-
rakterystyki ilościowej i jakościowej z podziałem na odpady powstające na terenach zabudowy miejskiej i wiejskiej.
Szczegółowa analiza odpadów komunalnych zawarta jest w tabeli 3
Tabela 3 Podział na strumienie jakościowe odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i wiejskich województwa kujawsko-pomorskiego dla roku 2001
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Strumień odpadów komunalnych
Odpady ulegające biodegradacji
Papier i tektura
Opakowania wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne
Tekstylia
Szkło
Metale
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Odpady wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Odpady niebezpieczne
RAZEM
41
Miasta (%)
Tereny wiejskie (%)
23,6
16,5
1,1
15,3
2,8
7,1
4,4
3,4
11,0
4,7
9,4
0,7
100%
11.7
11.8
0,8
12,5
2,0
8,9
2,9
5,9
18,0
6,7
17,9
0,9
100%
W oparciu o powyższe wskaźniki dokonano bilansu wytwarzanych strumieni odpadów
komunalnych w województwie z podziałem na tereny miejskie i wiejskie. Przyjęto, że
–
na terenach miejskich w roku 2001 wytworzono 269764 Mg odpadów komunalnych,
–
na terenach wiejskich wytworzono 114482 Mg odpadów.
Dane dotyczące bilansu szczegółowego zawarte są w tabeli 4.
Tabela 4 Bilans strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w 2001 r. z podziałem na tereny miejskie
i wiejskie (Mg)
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Miasta
Papier i tektura
Tworzywa sztuczne
Tekstylia
Szkło
Metale
Odpady mineralne
Odpady budowlane
RAZEM
(%)
23,6
16,5
1,1
15,3
2,8
7,1
4,4
3,4
11,0
4,7
9,4
0,7
100
Mg/rok
63665
44511
2967
41273
7553
19154
11870
9172
29675
12679
25358
1888
269764
Powiaty wiejskie
(%)
11.7
11.8
0,8
12,5
2,0
8,9
2,9
5,9
18,0
6,7
17,9
0,9
100
Mg/rok
13394
13509
916
14310
2290
10189
3320
6754
20607
7670
20493
1030
114482
Ogółem w strumieniu odpadów komunalnych w 2001 r.
Mg/rok
77059
58020
3883
55583
9843
29343
15190
15926
50282
20349
45851
2918
384246
Charakterystykę składowisk wraz z ich oceną pod kątem spełniania wymogów ochrony środowiska zawarto w poniższym zestawieniu (Tabela 5). Ocenę składowisk oparto o wyniki przeglądów ekologicznych, do wykonania których zostali zobowiązani zarządzający
składowiskami na podstawie art. 33 ust. 1. Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu
Ustawy – Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz.U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.) zastosowano trzy kategorie oceny:
•
spełnia wymogi - oznacza, że składowisko funkcjonuje prawidłowo, jest wyposażone w
niezbędne urządzenia techniczne oraz nie zagraża jakości środowiska,
•
wymaga modernizacji - oznacza, że składowisko po przeprowadzeniu niezbędnych prac
oraz wyposażeniu w niezbędne urządzenia techniczne będzie mogło dalej pełnić swoją
funkcję,
42
•
do likwidacji i rekultywacji - oznacza, że składowisko jest eksploatowane niezgodnie z
przepisami prawa lub nie spełnia podstawowych wymogów technicznych, organizacyjnych i formalno-prawnych, co uniemożliwia jego dalsze funkcjonowanie.
Tabela 5 Pojemności i ocena składowisk odpadów komunalnych
Lp.
Lokalizacja składowiska
Funkcja składowiska
(rejon obsługi)
m. Bydgoszcz
ul. Prądocińska
Międzygminne-miastoBydgoszcz,
1*
(Żółwin –Wypale- Solec Kujawski, gminy Białe Błota
niska)
i Nowa Wieś Wielka
m. Toruń
ul. Kociewska
Międzygminne-miasto Toruń,
2*
(Katarzynka)
gmina Wielka Nieszawka
powiat aleksandrowski
Międzygminne-gminy powiatu
3
Służewo
aleksandrowskiego
powiat brodnicki
4
Brodnica
Pojemność składowiska Ocena składowiska
(Mg) planowana / wywg WIOŚ Bydkorzystana
goszcz
- / 770069
Wymaga
modernizacji
3744000 / 2237714
Spełnia wymogi
110000 / 91496
Spełnia wymogi
192800 / 43936
Spełnia wymogi
Wymaga
modernizacji
5
Miesiączkowo
24000 / 14000
6
Łapinóż
Międzygminne-gminy Osiek,
Brodnica, Świedziebnia, Grążawy
12687 / 2354
Spełnia wymogi
powiat bydgoski
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
7
Bolumin
7275 / 4118
8
Magdalenka
Dobrcz
7182 / 3864
9
Żołędowo
Osielsko
20000 / 8500
10
Trzemiętówko
Sicienko
11200 / 8260
Międzygminne-miasto Chełmno i
gminy powiatu chełmińskiego
174177 / 40198
Spełnia wymogi
5775 / 3753
Spełnia wymogi
59906 / 17972
Spełnia wymogi
7318 / 805
Spełnia wymogi
288000 / 124536
Spełnia wymogi
powiat chełmiński
11
Osnowo
12
Rudaw
13
Białkowo
14
Rembiocha
powiat grudziądzki
Gmina Ciechocin
Międzygminne-miasto i gmina
Golub-Dobrzyń, gmina Radomin
Gmina Zbójno
15*
Zakurzewo
16
Boguszewo
Grudziądz, gmina Rogóźno
Gmina Gruta
17
Szczepanki
Gmina Łasin
30206 / 28230
18
Świecie n/ Osą
6230 / 896
7500 / 2703
Spełnia wymogi
Do wstrzymania
działalności i rekultywacji
Wymaga
modernizacji
43
19
Stanomin
Dąbrowa Biskupia
9535 / 2228
20
21
Kaczkowo
Mątwy
Gniewkowo
Miasto Inowrocław
16560 / 7300
1564565 / 339041
22
Karczyn
Gmina Inowrocław
5040 / 1746
23
Skotniki
Kruszwica
100000 / 90000
24
Giebnia
25
Jaszczółtowo
Międzygminne-gminy Pakość i
Janikowo
Miedzygminne-gminy Rojewo i
Złotniki Kujawskie
980000 / 200751
240825 / 3128
Wymaga
modernizacji
Spełnia wymogi
Spełnia wymogi
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Spełnia wymogi
Wymaga
modernizacji
powiat lipnowski
26
Polichnowo
Gmina Bobrowniki
18000 / 15921
27
Płomiany
10600 / 3400
28
Grodzeń
Gmina Kikół
3800 / 1079
29
Lipno
88013 / 81852
30
Skępe
Gmina Skępe
19722 / 19140
31
Tłuchowo
Gmina Tłuchowo
9000 / 6338
32
Teodorowo
Gmina Wielgie
24000 / 5948
Do wstrzymania
Wymaga
modernizacji
Do wstrzymania
Do wstrzymania
Do wstrzymania
Do wstrzymania
Wymaga
modernizacji
powiat mogileński
33
Sucharzewo
45720 / 2931
34
Jeziora Wielkie
9984 / 2280
35
Siedlimowo
13160 / 8143
36
Szerzawy
Gmina Mogilno
107811 / 46087
37
Bławaty
Gmina Strzelno
23250 / 21715
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga modernizacji
powiat nakielski
38
Ostrowo
Gmina Mrocza
21000 / 8102
39
Rozwarzyn
86800 / 84000
40
Ostrówiec
Gmina Sadki
20000 / 4000
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
powiat radziejowski
41
Wandynowo
24800 / 1370
42
Byczyna
Gmina Dobre
7700 / 4984
44
Wymaga
modernizacji
Do wstrzymania
43
Borucin
Gmina Osięciny
27058 / 12610
44
Jerzyce
16475 / 13990
45
Broniewo
29613 / 14986
Wymaga modernizacji
Do wstrzymania
Wymaga
modernizacji
powiat rypiński
46
Huta Chojno
Gmina Rogowo
6700 / 5947
47
Puszcza Miejska
43450 / 37150
48
Szczawno
Gmina Skrwilno
7784 / 2739
49
Radziki Duże
Gmina Wąpielsk
3600 / 2520
Do wstrzymania
Do wstrzymania
Do wstrzymania
Do wstrzymania
powiat sępoleński
50
Kamień Krajeński
67877 / 14680
51
Włościborek
16814 / 4200
52
Skoraczewo
Gmina Sośno
3220 / 1165
53
Dalkowo
Gmina Więcbork
2695 / 1785
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
powiat świecki
54
Tuszynki
Gmina Bukowiec
20000 / 5100
55
Górna Grupa
Gmina Dragacz
100000 / 67000
56
Sierosławek
Gmina Drzycim
4000 / 1200
57
Białe Błota
Gmina Jeżewo
9300 / 820
58
Lnianek – Mszano
Gmina Lniano
5881 / 3947
59
Ostrowite
Gmina Lniano
5430 / 1585
60
Twarda Góra Milewo
140000 / 22691
61
Wierzchy
Gmina Osie
9450 / 3500
62
Osie
Gmina Osie
19425 / 900
63
Małociechowo
Gmina Pruszcz
14398 / 480
64
Sulnówko
Zalesie Królewskie
Gmina Świecie
600000 / 250000
Gmina Świekatowo
134400 / 4816
Gmina Warlubie
53000 / 21265
65
66
Wielki Komórsk
Wymaga
modernizacji
Do
wstrzymania
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Spełnia wymogi
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
powiat toruński
45
67
Jackowo
Gmina Czernikowo
10000 / 594
68
Nowa Wieś
Gmina Lubicz
22444 / 19751
69
Bierzgłowo
Gmina Łubianka
13820 / 12300
70
Kamionki Duże
71
Łążyn
powiat tucholski
Spełnia wymogi
Do
wstrzymania
Wymaga
modernizacji
Międzygminne-gmina Łysomice,
miasto i gmina Chełmża, gmina
Kowalewo Pomorskie
16625 / -
Spełnia wymogi
9077 / 1582
Spełnia wymogi
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
72
Gostycyn
Gmina Gostycyn
5152 / 2576
73
Bysławek
Gmina Lubiewo
3800 / 2360
74
Rosochatka
Gmina Śliwice
10000 / 1650
75
Bladowo
Międzygminne-gminy Tuchola,
Cekcyn i Kęsowo
670000 / 16170
Spełnia wymogi
Wąbrzeźno, gminy Dębowa Łąka,
Bobrowo, Lisewo (w części), Płużnica, Książki, Radzyń Chełmiński,
Jabłonowo Pomorskie
624750 / 88777
Wymaga
modernizacji
powiat wąbrzeski
76
Niedźwiedź
powiat włocławski
77
Kurowo Kolonia
Gmina Baruchowo
11000 / 453
78*
Machnacz
850000 / 81207
79
Stary Brześć
44083 / 41574
80
Niemojewo
Międzygminne-gminy Boniewo i
Choceń
17000 / 5932
81
Lubieniec
33000 / 8764
82
Wilczeniec Fabiański
Gmina Fabianki, osiedle Zazamcze
we Włocławku
90000 / 5077
83
Naczachowo
14095 / 6579
84
Przydatki Gołasz
12000 / 9502
85
Kucerz
Gmina Lubanie
53000 / 1062
86
Narty
20000 / 6616
87
Agnieszkowo
Gmina Lubraniec
12000 / 11403
Wymaga
modernizacji
Spełnia wymogi
Do
wstrzymania
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Do wstrzymania
powiat żniński
88
Barcin
Gmina Barcin
- / 9898
89
Łysinin
Gmina Gąsawa
9100 / 5488
90
Zrazim
14898 / 6525
46
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
91
Załachowo
Łabiszyn
20000 / 11044
92
Rogowo
Rogowo
4725 / 943
93
Wawrzynki
Gmina Żnin
51688 / 25844
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
Wymaga
modernizacji
*składowiska na których prowadzi się odzysk biogazu
Tłustym drukiem zaznaczono składowiska, które spełniają wymogi, a kursywą zaznaczono składowiska, których działalność powinna zostać wstrzymana, a obiekty powinny
zostać poddane rekultywacji.
Ponadto należy zaznaczyć, że na terenie gminy Koronowo w miejscowości Srebrnica
znajduje się nieużytkowane składowisko odpadów. W wyniku jego nieprawidłowej eksploatacji działalność obiektu została wstrzymana. Obecnie toczy się postępowanie sądowe. Na
składowisku zgromadzono 85159 Mg odpadów. Warto zauważyć, że składowisko to posiada
duże rezerwy terenowe, gdyż eksploatowana była jego pierwsza kwatera (została wypełniona
w 98,3%), a planowano budowę kolejnych trzech kwater.
Tabela 6 Inne instalacje do unieszkodliwiania odpadów komunalnych
L.p.
Nazwa
rodzaj działalności
rodzaj odpadów
ilość odpadów
Mg/rok
metoda
odzysku
metoda unieszkodliwiania
m. Bydgoszcz
1
Regionalne centrum Onkologii
w Bydgoszczy
Zb,Od,Un
180103*
243,7
2
Zakłady Chemiczme ZACHEM
Bydgoszcz
Od,Un
060299
070112
130205*
190306
070112
odpady inne niż nieb, z
grup;06,07,15,17, 20
070280
770,0
170.0
1,1
4,0
14015,2
992,3
R14
R14
R9
R14
13,7
R14
150101
150102
150103
Odpady inne niż
nieb i komunalne
1452,1
R5
3
4
Form-Gum
Bydgoszcz
Lobbe Bydgoszcz
Zb,Tr,Od
Zb,Tr, Od,
Un
47
82520,7
D10
D5
D5
D1
5
Firma „W Lewandowski
Produkcja Handel
Zb,Tr,Od,
6
BPRD Sp. z
o.o.Bydgoszcz
Zb,Od
150101
191201
030307
030308
030399
170101
170181
170302
1484,6
4700,9
925,6
870,0
372,0
4950,0
5220,0
1200,0
R14
R14
R14
R14
R14
R5
R5
R5
m. Toruń
7
8
9
10
11
MPO Sp. o. z
o.o. Toruń
Wojewódzki
Szpital Zespolony w Toruniu
PPHU Abba_Ekomed w
Toruniu
Thornmann Recycling w Toruniu
Delfia S.A. w
Toruniu
Zb, Tr,Od,
Un
Un
Zb, Tr,Od,Un
150101,150102,
150103
odpady, betonu,
gruz, gleba , urobek
odpady inne niż nieb
i komunalne
180103*
1008,5
43370,0
R14
86401,9
-
D5
129,6
-
D10
160213*
170202
150101
160211
160213
247,8
237,6
24,5 Zb
332,3
156,9
R14
R14
R14
150102
2110
R14
170101
190899
10-101
190805
200301
200108
dguz 170102
190501 frakcje
odp.kom.
200301
200201
191212
190801
191204
150102
465,2
175,3
106,5
13153,0
28996,5
518,2
387,8
4408,6
R 10
R 14
R14
2589,4
371,8
12565,3
180,3
111,0
19,6
R14
R14
Od
030104
1051
R1
Od
120102
120104
Pozostałości podestylacyjne, rozpuszczalniki, org sub.
nieb.
4911,3
900,2
7442,6
R14
Zb,Tr,Od
Zb, Od
D9
m. Włocławek
12
13
14
15
16
17
MPWiK Włocławek
PGK SANIKO
sp. z o.o. Włocławek
Zakłady Wytwórcze
”CHEKO”Sp. z
o.o.Włocławek
Paged-Wefem
SA Włocławek
PPH DGS Sp.z
o.o. Włocławek
Anwil Grupa Orlen Włocławek
Zb, Tr,Od,
Un
Zb,Tr,Od,Od
Zb,Od
Od,Un
48
D9
R14
R3
R14
R14
D5
D5
D5
D5
R14
D10
2579
D5
Powiat bydgoski
18
19
20
PPU UNIMAT
ELPLAST Brzoza
PW WTÓR-POL
Brzoza
Zb,Tr,Od
170407
247,4
R4
Zb,Tr,Od
150102
121,9
R5
Od
170411
1187,2
R5
Powiat brodnicki
21
22
UNIFREEZE
Sp.z o.o
.Miesiączkowo
gm. Górzno
Enter Jabłonowo
Pom
Zb,Tr,Od
020103
2048,0
R3
Zb,Tr,Od
150101
150102
934,2
2893,0
1954,4
R5
Powiat golubsko-dobrzyński
23
24
Gminne Składowisko odpadów
w Białkowie gm.
Golub Dobrzyń
Pakos Martyniec
gm. Kowalewo
Pom
Zb,Tr,Un
Odpady inne niż
nieb.i komunalne
5625,4
Zb, Tr, Od
150102 ogółem
150101
150102
592917,089743,0
98464,0
D5
R14
R14
Powiat inowrocławski
25
26
27
Janikowskie Zakłady Sodowe
Janikosoda Sa
Zb,Od,Un
J.Z.Ch. Soda Matwy
Zb,Od,Un
Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej Inowrocław
Zb,Tr,Un
060399
100180
170101
130205*
Odpady z grupy 06
inne niż niebezpieczne-staw 18a i b
Odpady inne niż
niebezpieczne z grup
20,19,17,10,06
Staw 9
100102
Żwir i skały 010408
100102
100101
061399(szlamy)
180103
66135,0
29740,0
570,0
4,5
R14
R14
R14
R9
12013,6
2000,0
D5
D5
7287,0
66872
72944,8
17906
64307,9
40,0
R10
R10
R10
D5
D10
Powiat nakielski
28
Zakłady naprawcze taboru kolejowego”Paterek”
Od
170405
100101
160117
49
1881,5
39,3
903,0
R14
R14
R14
S.A. Nakło
29
MTB Trzebińscy
Nakło
070180
120121
150102
Zb,Tr,Od
174,0
1014,5
677,4
R14
R14
R5,R13
Powiat świecki
30
31
„DREWMONT” Sp. z
o.o. Świecie
FRANTSCHACH Świecie
ZB,Od,Un
150101
150103
150103
030308
030399
150101
191201
200101
razem
030312
100180
Od,Un
48,6
80,9
45,6
46310,9
249,2
194124,7
43360,4
348,095
284393,3
6492,5
46980,8
D13
D13
R14
R14
R14
R14
R14
R14
D5
D5
Powiat toruński
32
33
34
PPHU Primet W
Lubiczu
PPH Unigum w
Lubiczu
A&b PAPER Ltd
sp. z
o.o.Kawęczyn g.
Obrowo
Zb,Od
150101
2614,6
R14
Zb, Od
160301
100,3
Zb,Tr, Od
150101
2919,3
R14
4695,5
R1
Powiat tucholski
35
Tartak Heban Sp.
z o.o. Cekcyn
Od
030104
Powiat wąbrzeski
36
37
ERGIS S.A. Wąbrzeźno
Gran-Fol Wiewiórki gm Płużnica
Zb,Od
070213
233,2
R14
Od
150102
73,3
R14
6098,3
R14
7,8
961
3473,0
2012,6
317,6
4,2
2417,1
R11
R1
R14
R14
R14
Powiat włocławski
38
APIS SJChodecz
Zb,Od
150101
Powiat żniński
39
LAFARGE CEMENT Polska
S.A. Bielawy
Od,Un
40
PPH Izopaper sp.
z o.o.
Zb,Tr,Od
Zb- zbieranie odpadów;
Tr- transport odpadów;
130208
160708
101380
170405
161106
130507
150102
150101
030308
Od-Odzysk odpadów;
50
D9
R14
Un- unieszkodliwianie odpadów
System gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze województwa należy
ocenić jako niezadowalający. Mimo, iż w niektórych powiatach funkcjonuje kilka dużych
nowoczesnych składowisk odpadów o zasięgu ponadgminnym, wiele do życzenia pozostawia
sposób zbiórki i transportu odpadów. Podstawowym mankamentem jest jednak fakt, że na
zdecydowanej większości składowisk deponuje się zmieszane, nieposegregowane odpady
komunalne. Znaczna część składowisk nie jest wyposażona w podstawowe urządzenia techniczne (brak wagi, brodzika dezynfikacyjnego, instalacji odgazowania złoża odpadów, piezometrów do badania czystości wód podziemnych). Wiele składowisk nie posiada żadnej izolacji od podłoża oraz systemów ujmowania odcieków, co umożliwia ich przenikanie do gruntu i wód podziemnych. Tylko na 18 składowiskach (Tabela 5) pracują kompaktory ugniatające odpady, zmniejszając ich objętość.
Optymalne rozwiązania w zakresie gospodarowania odpadami, polegające na wybudowaniu jednego międzygminnego składowiska odpadów zrealizowano w powiatach: aleksandrowskim, chełmińskim i wąbrzeskim. Także międzygminne składowiska odpadów obsługujące kilka gmin (ryc. 1) funkcjonują w powiatach: brodnickim (Łapinóż), golubsko-dobrzyńskim (Białkowo), grudziądzkim (Zakurzewo), inowrocławskim (Giebnia), nakielskim
(Rozwarzyn), radziejowskim (Wandynowo), rypińskim (Puszcza Miejska), toruńskim (Kamionki Duże) i tucholskim (Bladowo).
Najwięcej składowisk występuje w powiecie świeckim (łącznie 13 składowisk), lipnowskim (7 składowisk), włocławskim (11 składowisk) i żnińskim (6 składowisk).
W tych powiatach prawie każda gmina prowadzi indywidualną gospodarkę odpadami komunalnymi w oparciu o własne składowisko. W niektórych gminach (Jeziora Wielkie, Lniano i
Osie) funkcjonują po 2. składowiska odpadów.
W 2001 roku podjęto lub kontynuowano szereg przedsięwzięć w zakresie gospodarowania odpadami, w tym modernizowano oraz rozpoczęto rozbudowę składowisk odpadów
komunalnych w: Siedlimowie – gmina Jeziora Wielkie, Jackowie – gmina Czernikowo, Zakurzewie – gmina Grudziądz, Przydatkach Gołaszewskich – miasto i gmina Kowal, Machnaczu
– gmina Brześć Kujawski, Kamionkach Dużych – gmina Łysomice, Giebni – gmina Pakość.
W 2001 r. zakończono budowę i oddano do eksploatacji:
•
składowisko odpadów komunalnych dla potrzeb gminy Osie, w miejscowości Osie,
•
składowisko odpadów komunalnych dla potrzeb gminy Pruszcz, w miejscowości Małociechowo – Luszkówko,
51
•
nową drugą kwaterę składowiska odpadów komunalnych dla potrzeb miasta i gminy
Świecie, w miejscowości Sulnówko,
•
Związek Gmin Rypińskich przystąpił do prac przygotowawczych związanych z budową
nowego obiektu dla potrzeb miasta Rypin oraz gmin Rypin, Brzuze
i
Rogowo.
W 2001 roku opracowano „Raport oddziaływania na środowisko” oraz wystąpiono do
władz samorządowych z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę.
Selektywna zbiórka odpadów komunalnych w województwie pod względem technicznym (stosowanych pojemników, samochodów) nie odbiega zasadniczo od standardów Unii
Europejskiej. Systemem selektywnej zbiórki „u źródła” objęto mieszkańców: Bydgoszczy,
Torunia, Chełmna, Grudziądza, Brodnicy, Wąbrzeźna , Włocławka i Rypina.
Ilość odzyskanych surowców:
•
Bydgoszcz – wyselekcjonowano 268,8 Mg szkła oraz 113,76 Mg tworzyw sztucznych,
•
Toruń – wyselekcjonowano: 239,59 Mg makulatury, 247,35 Mg szkła, 168,35 Mg tworzyw sztucznych, 1,8 Mg puszek,
•
Grudziądz – wyselekcjonowano 100 Mg makulatury, 471,8 Mg szkła, 106,2 Mg tworzyw
sztucznych,
•
Chełmno – wyselekcjonowano 74,0 Mg makulatury, 5,46 Mg szkła, 8,84 Mg tworzyw
sztucznych,
•
Brodnica – wyselekcjonowano 97,52 Mg szkła i 37,54 Mg tworzyw sztucznych.
•
Wąbrzeźno – zebrano 3,34 Mg tworzyw sztucznych.
Odzysk surowców wtórnych po wstępnej segregacji prowadzi się na 56 obiektach
składowisk funkcjonujących w województwie. Na składowiskach wysegregowano łącznie
1996,7 Mg odpadów z czego: 332,3 Mg makulatury (o 88,7 Mg mniej niż w 2000 r.),
418,1 Mg złomu (o 113,1 Mg więcej niż w 2000 r.), 33,2 Mg puszek aluminiowych
(o 26,2 Mg więcej niż w 2000 r.), 589 Mg szkła (o 526,8 Mg mniej niż w 2000 r.), 527,9 Mg
tworzyw sztucznych (o prawie 33 Mg więcej niż w 2000 r.), 51,5 Mg opon (o 22,9 Mg więcej niż w 2000 r.), 44,7 Mg innych odpadów.
Ogólnie na terenie województwa zebrano ponad 3956 Mg surowców wtórnych.
Selektywną systemową zbiórkę odpadów komunalnych rozpoczęto na poziomie
gminnym. Stosowane są duże pojemnościowo kontenery do zbierania odpadów w stanie luźnym (typ KP-7 i większe), co powoduje niewykorzystanie ich pojemności, a także ładowności
samochodów transportowych zwiększając koszty zbiórki i transportu.
52
Stan zaawansowania odzysku surowców wtórnych z odpadów komunalnych wytworzonych w
2001 roku obrazuje tabela 7.
Tabela 7 Odzysk surowców wtórnych z odpadów komunalnych wytworzonych w 2001 r. (Mg)
Lp. Strumień odpadów komunalnych
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Ogółem w strumieniu
odpadów komunalnych
w 2001 r.
(Mg/rok)
Odzysk surowców
z odpadów komunalnych w 2001 r.
(Mg/rok)
% odzysku
77059
58020
3883
55583
9843
29343
15190
15926
50282
20349
45851
2918
746
966
1680
420
51,5
44,7
-
0,00
1,28
0
1,74
0,00
5,73
2,76
0,00
0,00
0,27
0,10
0,00
384246
3908
średnio 1,02
Papier i tektura
Tworzywa sztuczne
Tekstylia
Szkło
Metale
Odpady mineralne
Odpady budowlane
RAZEM
W województwie nie prowadzi się:
–
selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
–
selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadów komunalnych.
W dużych miastach organizowane są systemy zbiórki odpadów wielkogabarytowych.
5.2. Gospodarka odpadami przemysłowymi
Pod pojęciem odpadów przemysłowych rozumie się wszystkie odpady określone w
grupach od 1 do 19 zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września
2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w województwie w 2001 roku
przekraczała 170 tys., z czego prawie 80% w miastach i 20% na obszarach wiejskich. Ponad
połowę podmiotów zarejestrowano w czterech powiatach grodzkich. Spośród powiatów ziemskich, największa liczba firm znajduje się w: inowrocławskim, bydgoskim, świeckim, nakielskim i toruńskim. Podmioty zajmujące się działalnością produkcyjną stanowią około 10%
wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Mimo, iż województwo kujawsko-pomorskie jest regionem o wysoko rozwiniętej gospodarce rolnej, niektóre gałęzie
przemysłu, produkujące znaczne ilości odpadów, reprezentowane są przez liczne, duże podmioty gospodarcze: przemysł chemiczny (Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy, Anwil
we Włocławku, Soda-Mątwy w Inowrocławiu, Janikosoda w Janikowie), przemysł cukrow53
niczy i spożywczy (kilkanaście cukrowni, Delecta we Włocławku, Jutrzenka w Bydgoszczy),
celulozowo-papierniczy (Frantschach w Świeciu) oraz przemysł elektromaszynowy, gumowy
i produkcja materiałów budowlanych. W szczególności duże ilości odpadów powstają w wyniku prowadzonej działalności w przemyśle chemicznym, cukrowniczym, a także w elektrociepłowniach miejskich.
Ilość wytwarzanych odpadów przemysłowych z podziałem na źródła ich powstawania
obrazuje poniższa tabela.
Tabela 8 Odpady przemysłowe wytworzone na terenie województwa
Grupa
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Ilości wytworzone
w 2001 r. w tys. Mg
Nazwa grupy odpadów
Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobyciu i wzbogacaniu rud
oraz innych surowców mineralnych
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa
oraz przetwórstwa żywności – odpady z przemysłu cukrowniczego
Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy
celulozowej, płyt i mebli
Odpady z przemysłu skórzanego i tekstylnego
Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz
wysokotemperaturowej przeróbki węgla
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków
nieorganicznych
Odpady z przemysłu syntezy organicznej
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok
ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich
Odpady z przemysłu fotograficznego
Odpady nieorganiczne z procesów termicznych
Odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych
Odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw
sztucznych
Oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12)
Odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i
08)
Odpady opakowań, sorbentów, tkanin filtracyjnych i ochronnych nie
ujęte w innych grupach
Odpady różne nie ujęte w innych grupach
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
drogowych
Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań
Odpady z urządzeń do likwidacji neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej
Suma odpadów
193,050
1 140,005
213,870
0,365
0,0002
335,704
15,581
0,611
0,056
496,608
0,783
15,721
0,767
0,022
11,458
27,959
36,160
0,749
153,608
2643,077
Najwięcej odpadów przemysłowych, bo aż 43%, wytworzono w przemyśle cukrowniczym. Odpady te wytwarzane są przez 12 cukrowni funkcjonujących w województwie. Są to
zgodnie z rozwinięciem szczegółowym:
54
•
Osady z oczyszczania i mycia buraków - kod 02 04 01,
•
Nienormatywny węglan wapnia oraz kreda cukrownicza (wapno defekacyjne) kod 02 04 02,
•
Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków - kod 02 04 03,
•
Wysłodki - kod 02 04 80,
•
Inne nie wymienione odpady - kod 02 04 99.
Drugą znaczącą masę w wytwarzanych odpadach przemysłowych (18,7%) stanowią od-
pady nieorganiczne z procesów termicznych - popioły lotne i żużle z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni.
W ilościach (12,7%) wytwarzane są odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych produkowane przez 90 przedstawicieli przemysłu chemicznego, celulozowo-papierniczego i tłuszczowego. Znaczącą masę w wytwarzanych odpadach przemysłowych (8,1%) stanowią odpady z przetwórstwa drewna oraz odpady z oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej (5,8%).
Najwięcej odpadów przemysłowych, bo ponad 50%, wytworzone jest w powiatach: inowrocławskim, świeckim, a najmniej w powiatach: sępoleńskim, mogileńskim i tucholskim.
Do grupy przedsiębiorców, którzy w wyniku swojej działalności wytworzyli największą ilość odpadów przemysłowych w województwie należą:
•
Cukrownie: „Chełmża” S.A. w Chełmży, „Kruszwica” S.A. w Kruszwicy, „Żnin” S.A. w
Żninie, „Brześć Kujawski” S.A. w Brześciu Kujawskim, Sugarpol Cukrownia „Ostrowite”
w Ostrowitem, Sugar Tor Sp. z o.o. Cukrownia „Dobre” w Dobrem,
•
Elektrociepłownie i Ciepłownie: KPEC, EC I,II,III Bydgoszcz, KPEC Białe Błota, Solec
Kujawski, Koronowo, Nakło, OPEC Grudziądz, EC Toruń S.A., MPEC, Zazamcze Włocławek i inne,
•
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne „Soda Mątwy” S.A. w Inowrocławiu,
•
„Frantschach” w Świeciu,
•
Janikowskie Zakłady Sodowe „Janikosoda” S.A. w Janikowie,
•
tartaki.
55
Tabela 9 Postępowanie z odpadami przemysłowymi
Sposób postępowania
odpady inne niż niebezpieczne
i obojętne
Wykorzystanie gospodarcze
Unieszkodliwianie
Unieszkodliwianie przez składowanie
(w tym magazynowanie)
Suma
Ogółem
odpady niebezpieczne
ilość (tys
Mg/rok)
%
ilość (tys.
Mg/rok)
%
2179,15
-
84,5
-
62,2
1,5
96,8
2,33
399,73
15,5
0,5
0,87
2578,88
100,0
64,2
100,0
2643,08
Odpady przemysłowe w 84,5% są wykorzystywane gospodarczo. Dotyczy to odpadów z
przemysłu cukrowniczego, popiołów lotnych i żużli z elektrowni, elektrociepłowni 08i kotłowni, ustabilizowanych osadów ściekowych oraz odpadów z przetwórstwa drewna, odpadów z budowy i remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych, odpadów
opakowaniowych. Główne kierunki wykorzystania odpadów przemysłowych to:
•
Kompostowanie odpadów organicznych. Obecnie na terenie województwa funkcjonuje 5
znaczących kompostowni na terenie: Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Inowrocławiu, Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Toruniu, przy oczyszczalni w Brodnicy, w
Regionalnym Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Machnaczu i w „Unifreeze” Miesiączkowo.
•
Wykorzystanie w rolnictwie, sadownictwie do nawożenia i ulepszania gleb
•
Produkcja spoiw i mieszanek popiołowo-betonowych lub wykorzystanie jako podbudowa
dróg w budownictwie drogowym,
•
Recykling surowcowy (produkcja granulatów z odpadowych tworzyw sztucznych, wykorzystanie makulatury do produkcji papieru i inne).
W ostatnich latach obserwuje się wzrost odpadów wykorzystywanych gospodarczo – z
81% do około 84,5%. Unieszkodliwianiu poddaje się ok. 0,5% odpadów przemysłowych.
Unieszkodliwianiu poddaje się odpady niebezpieczne zawarte w wytwarzanych odpadach
przemysłowych. Stosowanymi metodami są głównie metody termiczne.
Do unieszkodliwienia przez składowanie przeznacza się odpady które nie dają się gospodarczo wykorzystać, a ze względów ekonomicznych ich unieszkodliwianie jest nieopła56
calne. W skali roku strumień odpadów przemysłowych kierowanych na składowiska odpadów
wynosi ok. 400 tys. Mg, co stanowi 15,5% wytwarzanych odpadów przemysłowych w województwie.
Podczas szczegółowej analizy strumienia odpadów przemysłowych (innych niż niebezpieczne) przyjęto założenie, że gospodarka odpadami poddanymi procesom odzysku i/lub
unieszkodliwianymi (z wyjątkiem składowania) w 84,5% wytwarzanej ilości, nie stwarza
obecnie większych problemów i w perspektywie lat 2006-2010 nie będzie sprawą priorytetową.
Wydaje się, że proste usprawnienie procedur, czy niewielkie zmiany technologiczne
pozwolą na zagospodarowanie pozostałych ilości wytwarzanych odpadów.
Do rodzajów odpadów których zagospodarowanie nie stwarza i nie będzie stwarzało
problemów zaliczono:
•
odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności - odpady z przemysłu cukrowniczego,
•
odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobyciu i wzbogacaniu rud oraz innych surowców mineralnych,
•
odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i
mebli,
•
oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12),
•
odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań,
•
odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych.
Konsekwencją przyjętego założenia jest wydzielenie z całego strumienia odpadów
przemysłowych innych niż niebezpieczne rodzajów odpadów, dla których gospodarka prowadzona jest w sposób niedostateczny tj. odpadów trafiających dotychczas na składowiska odpadów.
Dotyczy to następujących odpadów:
•
opakowaniowych i poużytkowych,
•
wraków pojazdów mechanicznych, w tym odpadów opon,
•
z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej,
•
osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków z różnych gałęzi przemysłu, w tym także
osadów z komunalnych oczyszczalni ścieków.
57
Odpady opakowaniowe i poużytkowe
Zasady gospodarowania odpadami opakowaniowymi i odpadami poużytkowymi, uregulowane są Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach producentów niektórych wyrobów
oraz opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz.639 z późn. zm.). Ustawa określa
obowiązki importerów oraz wytwórców produktów, zwanych dalej „przedsiębiorcami”, związane z wprowadzaniem na rynek krajowy produktów w opakowaniach, odpadów poużytkowych oraz określa zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej i opłaty depozytowej.
Przez przedsiębiorcę wprowadzającego na rynek krajowy produkty w opakowaniach
rozumie się także przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę handlu detalicznego o powierzchni
handlowej powyżej 500 m2, sprzedającego produkty tam pakowane.
Rodzaje opakowań (jednostkowych, transportowych i zbiorczych):
•
opakowania z tworzyw sztucznych,
•
opakowania z aluminium, o pojemności mniejszej od 300 l,
•
opakowania z blachy białej i lekkiej innej niż aluminiowa,
•
opakowania z papieru i tektury,
•
opakowania ze szkła gospodarczego, poza ampułkami,
•
opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów),
•
opakowania wielomateriałowe.
Zgodnie z katalogiem odpadów odpady opakowaniowe zostały umieszczone w grupie
15 01.
Ilość odpadów opakowaniowych wytworzonych na terenie regionu w 2001 r. zgodnie
z tabelą 4. wynosi 162019 Mg. Odpady te powstają również w sektorze gospodarczym. Ilość
odpadów z grupy 15 katalogu odpadów wytworzonych w województwie w 2001 r. według
danych z wojewódzkiej bazy SIGOP wynosi 195994 Mg.
W wyniku selektywnej zbiórki „u źródła” oraz wtórnej segregacji na składowiskach
odzyskano 3812 Mg, co stanowi 2,35%.
Odpady opon
Rozwój motoryzacji przyczynił się do powstawania coraz większych ilości zużytych
opon. Odpady opon powstają w wyniku: eksploatacji pojazdów mechanicznych, złomowania
samochodów oraz importu zużytych opon. Problem stanowią zużyte opony porzucane najczęściej w miejscach przypadkowych w środowisku lub lokowane na składowiskach odpadów.
W celu eliminacji lub ograniczenia ilości odpadów składowanych na składowisku (lub porzu58
conych w środowisku) mogą być wykorzystane różnorodne metody i techniki gospodarki tymi odpadami. Z dotychczasowych badań i doświadczeń wynika, że wycofane z eksploatacji
opony mogą być wykorzystane poprzez:
•
bieżnikowanie,
•
zagospodarowanie całych opon,
•
wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej,
•
spalanie z wykorzystaniem energii np. w cementowniach
Podmioty gospodarcze zajmujące się recyklingiem opon mają duże trudności z pozyskaniem
tego odpadu, ze względu na brak systemu zbiórki zużytych opon.
Szacuje się, że w wyniku demontażu pojazdów rocznie powstaje około 786 Mg zużytych opon. Znaczna ich część powstaje w zakładach wulkanizacyjnych. Na terenie regionu nie
prowadzi się pełnej bazy danych ilości wytworzonych odpadów opon. Baza danych SIGOP
dla grupy 16, w której znajdują się zużyte opony (kod 160103) bilansuje 27959 Mg odpadów
różnych, nie ujętych w innych grupach. Według ustaleń KPGO na terenie województwa kujawsko-pomorskiego wytwarza się około 5700 Mg odpadów opon.
Odpady opon powstające w zakładach przerobu złomu przekazywane są do unieszkodliwiania. Odpady unieszkodliwiane są poza terenem województwa. Większość opon podlega spalaniu. Problem stanowią odpady opon powstające w wyniku wymian przebiegowych.
Opony te pochodzą zarówno z dostaw opon fabrycznie nowych i również znaczących ilości
opon sprowadzanych w wyniku importu. Brakuje informacji o ilości powstających na terenie
województwa odpadów opon w wyniku ich wymian w punktach świadczących tego rodzaju
usługi.
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury
drogowej
Charakterystyka jakościowa tego typu odpadów jest bardzo zróżnicowana w zależności od źródła powstawania. Odpady powstające w trakcie prac budowlanych, remontowych i
demontażowych. Odpady te powstają zarówno na etapie budowy jak i wykonywanych planowych i awaryjnych remontów oraz prac rozbiórkowych.
Odpady te powstają w licznych zakładach remontowo-budowlanych, drogownictwie
oraz w budownictwie przemysłowym w bardzo dużym rozproszeniu, co utrudnia szacowanie
ich ilości. Do grupy wytwórców odpadów tego typu należy również włączyć przedsiębiorstwa
odpowiedzialne za dostawę wody, ciepła czy gazu. W wyniku sytuacji awaryjnych powstawać
będą duże ilości gruntów z wykopów i pogłębiania. Ponadto w wyniku zdarzeń losowych i
59
awarii urządzeń (wypadki, uszkodzenia transformatorów itp.), również należy brać pod uwagę
powstawanie odpadów (gleby) zanieczyszczonej substancjami ropopochodnymi.
Ilość wytworzonych w 2001 r. odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych oraz drogowych według wojewódzkiej bazy SIGOP wyniosła 36160 Mg. Część
odpadów wykorzystywana jest do utwardzania nawierzchni dróg i jako wypełnienie w pracach budowlanych. Większość odpadów unieszkodliwiana jest jednak na składowiskach odpadów lub składowana nielegalnie w środowisku.
Stopień odzysku odpadów tego typu jest w województwie niezadowalający. Poważny
problem stanowią odpady niebezpieczne powstające przy demontażu obiektów budowlanych,
a zwłaszcza zawierające azbest.
Osady z oczyszczalni ścieków
Za komunalne osady ściekowe uważa się w myśl definicji ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. o odpadach „pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz
innych instalacji służących oczyszczaniu ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych”.
Odpady wytwarzane w komunalnych oczyszczalniach ścieków podzielić można generalnie na odpady ze skratek (skratki – 19-08-01), z piaskowników (19-08-02) i procesów stabilizacji i odwadniania osadów w tym ustabilizowane komunalne osady ściekowe (19-08-05).
Nie prowadzi się bilansu powstających odpadów i taka informacja nie jest dostępna w sprawozdawczości GUS. Drugim elementem, który nie podlegał monitoringowi jest skład chemiczny osadów ściekowych i stopień zanieczyszczenia sanitarnego.
Na podstawie bilansu ilości odpadów powstających w województwie w grupie „19”
obejmującej również osady ściekowe, według wojewódzkiej bazy SIGOP, ich ilość szacuje
się na 153,608 tys. Mg.
Sposób postępowania z osadami:
•
Kompostowane 7%
10 752,5 Mg/rok
•
Wykorzystane rolniczo 14%
21 505,1 Mg/rok
•
Wykorzystane przemysłowo 8%
12 288,6 Mg/rok
•
Składowane 42%
64 515,4 Mg/rok
•
Inne
44 546,4 Mg/rok
60
Składowanie odpadów przemysłowych
Odpady przemysłowe deponowane są na 7 składowiskach odpadów funkcjonujących
w województwie (ryc. 2, tabela 9). Ocenę składowisk oparto o wyniki przeglądów ekologicznych, do wykonania których zostali zobowiązani zarządzający składowiskami na podstawie
art. 33 ust. 1. Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu Ustawy – Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 100, poz. 1085 z późniejszymi zmianami).
Tabela 10 Wykaz składowisk odpadów przemysłowych funkcjonujących na terenie województwa
w 2001 r. wraz z ich oceną
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
Rodzaj składowiska Lokalizacja
Gmina/miasto
na terenie Janikowskich
Kompleks stawów
Zakładów Sodowych „Ja- gm. Janikowo
osadowych
nikosoda” S.A.
na terenie Inowrocławskich
Kompleks stawów
Zakładów
Chemicznych m. Inowrocław
osadowych
„SODA-MĄTWY”
Składowisko
od- Świecie-Przechowo
rzutów, staw po- na terenie zakładu Frant- gm. Świecie
piołu i żużla
schach Świecie S.A.
Zakładowe mokre Toruń (użytkownik Elekskładowisko
po- trociepłownia
„Toruń” m. Toruń
piołów
S.A.)
terenie
Składowisko odpa- Włocławek-na
dów
nietoksycz- Zakładów
Azotowych m. Włocławek
nych
ANWIL S.A.
Miejsce magazyElektrociepłowni
nowania
miesza- Zespół
m. Bydgoszcz
niny
popiołowo- „Bydgoszcz”
żużlowej
Ogólnozakładowe
Zakłady „Zachem” w Bydm. Bydgoszcz
składowisko odpagoszczy
dów
Ilość odpadów na- Ocena skłagromadzonych na dowiska wg
koniec 2001 r. w WIOŚ Bydtys. Mg
goszcz
14 722,7
Wymaga
modernizacji
11 861,5
Spełnia wymogi
1 902,9
Wymaga
modernizacji
358,3
Spełnia wymogi
113,903
Spełnia wymogi
-
Wymaga
modernizacji
-
Do likwidacji
Wszystkie składowiska przyjmują powyżej 20 Mg/dobę
Odpady przemysłowe unieszkodliwiane są również na wytypowanych składowiskach odpadów komunalnych, na których dopuszczono do unieszkodliwiania określone typy odpadów
przemysłowych. Do takich składowisk należą:
•
Miejskie składowisko odpadów w Toruniu,
•
Międzygminne składowisko odpadów w Niedźwiedziu gm. Dębowa Łąka,
•
Międzygminne składowisko odpadów w Osnowie gm. Chełmno
61
•
Miejskie składowisko odpadów w Inowrocławiu,
•
Składowisko w Machnaczu gm. Brześć Kujawski,
•
Składowisko w Starym Brześciu gm. Brześć Kujawski,
•
Składowisko w Brodnicy,
•
Składowisko w Bladowie gm.Tuchola,
•
Składowisko w Sulnówku gm. Świecie.
Przedmiotowe składowiska są obiektami typu: składowisko odpadów innych niż nie-
bezpieczne i obojętne, zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach
(Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami).
5.3. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi
Rodzaje i ilości odpadów niebezpiecznych
Odpady niebezpieczne stanowią ok. 2,4% wytwarzanych odpadów przemysłowych i w
skali roku wynoszą ok. 64 tys. Mg. W wojewódzkiej bazie SIGOP w 2001 roku zarejestrowano 259 dużych i średnich jednostek organizacyjnych, które w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej wytworzyły odpady niebezpieczne. Najwięcej wytworzono ich na terenie
powiatu włocławskiego grodzkiego, a najmniej w powiatach: grudziądzkim, mogileńskim i
sępoleńskim.
Głównym źródłem odpadów niebezpiecznych jest przemysł chemiczny, produkujący
nawozy i tworzywa sztuczne. Reprezentowany jest m.in. przez Zakłady Azotowe „Anwil”
S.A., które wytworzyły 94,7% ogólnej masy odpadów niebezpiecznych w województwie.
W stosunku do roku poprzedniego ilość odpadów wytworzonych przez tego przedsiębiorcę
zmalała o 16,6 tys. Mg, co w znacznym stopniu rzutuje na zmniejszenie ilości wytworzonych
odpadów niebezpiecznych w województwie. Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych
zmniejszyła się, gdyż odpady z produkcji toluenodwuaminy i toluenodwuizocyjanianu w Zakładach Chemicznych „Zachem” w Bydgoszczy zostają wykorzystywane gospodarczo jako
surowiec energetyczny,
Pod względem ilości wytworzonych odpadów niebezpiecznych w województwie dominującą
grupę stanowią odpady pochodzące z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych (76,8% ogólnej masy). O tak dużej masie zadecydowały odpadowe roztwory alkaliczne.
62
Znaczącą grupę stanowią także odpady z przemysłu syntezy organicznej – 18,5%
ogólnej masy odpadów niebezpiecznych. Wśród niej przeważają pozostałości podestylacyjne
i poreakcyjne zawierające chlorki.
Z odpadów niebezpiecznych powszechnie występujących w województwie, pochodzących od licznego i rozproszonego kręgu wytwórców, należy wymienić odpadowe oleje
stanowiące 1,2% ogólnej masy odpadów niebezpiecznych.
Ważną grupę stanowią również odpady niebezpieczne pochodzące z działalności służb
medycznych i weterynaryjnych (1% ogólnej masy), których zbieranie i składowanie podlega
specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji. Do tej grupy wchodzą także przeterminowane i wycofane ze stosowania leki i chemikalia.
Według wojewódzkiej bazy SIGOP gospodarka wytworzonymi odpadami niebezpiecznymi, powstającymi w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, w 2001 roku przedstawia się następująco:
–
97% odpadów wykorzystywane jest gospodarczo,
–
2,3% odpadów poddaje się unieszkodliwieniu,
–
0,7% tj. ok. 378,3 Mg unieszkodliwia się poprzez składowanie.
W sposobie zagospodarowania odpadów niebezpiecznych przeważało ich gospodarcze
wykorzystanie w dalszych procesach technologicznych (w 97%), najczęściej przez przedsiębiorców je wytwarzających. W porównaniu do 2000 roku wzrósł o około 1% odsetek odpadów wykorzystywanych gospodarczo.
Odpady niebezpieczne, których nie udało się zagospodarować, trafiają na składowiska
odpadów (ryc. 2) zlokalizowanych na terenie:
•
Zakładów Chemicznych „Zachem” w Bydgoszczy,
•
Zakładów Azotowych Anwil S.A. we Włocławku,
•
Składowisko odpadów niebezpiecznych, tzw. mogilnik przy ul. Prądocińskiej w Bydgoszczy,
•
Międzyzakładowego składowiska odpadów niebezpiecznych w Starym Brześciu gmina
Brześć Kujawski.
Ocenę składowisk oparto o wyniki przeglądów ekologicznych, do wykonania których
zostali zobowiązani zarządzający składowiskami na podstawie art. 33 ust. 1. Ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. o wprowadzeniu Ustawy – Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz
o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 100, poz. 1085 z późniejszymi zmianami).
63
Tabela 11 Wykaz składowisk odpadów niebezpiecznych funkcjonujących na terenie województwa w
2001 r. wraz z oceną
Ilość odpadów
Ocena składowiska
nagromadzonych
wg WIOŚ BydGmina/miasto
na koniec 2001
goszcz
r. w tys. Mg
Lp. Rodzaj składowiska Lokalizacja
1
2
3
Bydgoszcz-Łęgnowo na
Izolowane składoterenie Zakładów Che- Bydgoszcz
wisko osadów
micznych „Zachem”
Włocławek-na
terenie
Składowisko odpaZakładów
Azotowych Włocławek
dów przemysłowych
ANWIL S.A.
Składowisko odpadów
niebezpieczBydgoszcz
nych w Kompleksie m. Bydgoszcz
przy ul. Prądocińskiej
4
Składowisko odpadów
niebezpiecz- Stary Brześć
nych
5
Składowisko odrzutu Frantschach
pokaustyzacyjnego
S.A.
gm.
Kuj.
Świecie
Brześć
gm. Świecie
251,8
Do
wstrzymania
15,9
Spełnia wymogi
5,9
Wymaga
zacji
0,9
Do
wstrzymania
347 360
Wymaga
zacji
moderni-
moderni-
Wszystkie składowiska przyjmują powyżej 20 Mg/dobę
Zestawienie nie zawiera składowisk odpadów na terenie zakładów „Zachem” w Bydgoszczy
Na gospodarkę odpadami niebezpiecznymi zasadniczy wpływ ma sposób postępowania z tymi odpadami u największego ich wytwórcy - Zakładów Azotowych „Anwil” S.A. we
Włocławku. W 2001 roku zakład ten 99,9% odpadów niebezpiecznych wykorzystał gospodarczo, 0,05% unieszkodliwił (poddał procesom przekształcania), 0,04% przeznaczył do składowania, a niewielką ich ilość tymczasowo gromadził na swoim terenie.
W celu poprawy gospodarki odpadami u tego przedsiębiorcy od 1999 roku funkcjonuje Instalacja Odzysku Chlorowodoru, która pozwoliła na wykorzystanie w 2001 roku 12 027
Mg odpadowych związków chloroorganicznych, powstających w procesie wytwórczym
chlorku i polichlorku winylu. Odzyskany w procesie termicznego rozkładu odpadów chlorowodór oraz ciepło w postaci pary zostały ponownie wykorzystane w stosowanych procesach
produkcyjnych. Zastosowane w instalacji rozwiązania technologiczne oraz istniejące moce
przerobowe, pozwalają na wykorzystanie ciekłych odpadów organicznych zarówno własnych,
jak i pozyskanych od firm obcych. Znaczącym jest fakt możliwości poddawania unieszkodliwieniu, z pełną gwarancją bezpieczeństwa, polichlorowanych bifenyli (PCB). Instalacja spełnia wszystkie wymogi wynikające z Dyrektywy Unii Europejskiej, dotyczącej spalania odpadów niebezpiecznych (94/67/EC). W 2001 roku instalacja ta w kategorii „Technologia godna
64
polecenia” przyczyniła się do uzyskania przez Zakłady Azotowe „Anwil” S.A. tytułu laureata
w II edycji konkursu pod honorowym patronatem Prezydenta RP „Przyjaźni środowisku”.
Odpady zawierające PCB
PCB (polichlorobifenyle) zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla ludzi i środowiska. Wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom
odzysku jest zabronione. Do chwili obecnej nie zinwentaryzowano urządzeń z PCB będących
w eksploatacji. Obowiązek ich inwentaryzacji do 31.12.2002 r. został wprowadzony na mocy
Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r.
Na podstawie danych KPGO szacuje się, że ilość odpadów zawierających PCB na terenie województwa wynosi około 769 Mg.
Na terenie województwa w Zakładach Azotowych „Anwil” S.A. we Włocławku o wydajności znajduje się jedna z dwóch w kraju instalacji tego typu o wydajności około 4 tys.
Mg/rok. Instalacje ta zapewnia niezbędna moce przerobowe w zakresie unieszkodliwiania
cieczy zawierających PCB.
Zużyte oleje odpadowe
Przez zużyte oleje odpadowe rozumie się wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe,
które nie nadają się już do zastosowania, do którego były pierwotnie przeznaczone, a w
szczególności zużyte oleje z silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne. Ustawa o odpadach nakłada na wytwórców odpadów określone obowiązki:
•
Oleje odpadowe powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi poprzez regenerację, rozumianą jako każdy proces, w którym oleje bazowe mogą być produkowane
przez rafinowanie olejów odpadowych, a w szczególności przez usunięcie zanieczyszczeń, produktów utleniania i dodatków zawartych w tych olejach.
•
Jeżeli regeneracja olejów odpadowych jest niemożliwa ze względu na stopień ich zanieczyszczenia, określony w odrębnych przepisach, oleje te powinny być spalane z odzyskiem energii.
•
Jeżeli regeneracja olejów odpadowych lub ich spalanie z odzyskiem energii są niemożliwe, dopuszcza się ich unieszkodliwianie.
•
Posiadacz odpadów w postaci olejów odpadowych, powstałych w wyniku prowadzonej
przez niego działalności gospodarczej, jeżeli nie jest w stanie we własnym zakresie wykonać określonych obowiązków określonych powinien przekazać te odpady podmiotowi
gwarantującemu zgodne z prawem ich zagospodarowanie.
65
•
Zakazuje się mieszania olejów odpadowych z innymi odpadami niebezpiecznymi, w tym
zawierającymi PCB, w czasie ich zbierania lub magazynowania, jeżeli poziom określonych substancji przekracza dopuszczalne wartości.
•
Zakazuje się zrzutu olejów odpadowych do wód, do gleby lub do ziemi.
Oleje odpadowe stanowią 1,2% ogólnej masy odpadów niebezpiecznych wytwarza-
nych w województwie. Ich ilość szacowana jest na 770 Mg w skali roku.
Oleje odpadowe zbierane są w miejscach powstawania i przekazywane są do Rafinerii
Nafty Jedlicze w Jedliczach celem odzysku. W województwie funkcjonuje kilka firm prowadzących działalność w zakresie skupu zużytych olejów (np. PW Robac filia w Bydgoszczy,
PPH Oktan S.A. w Bydgoszczy).
Baterie i akumulatory
Baterie i akumulatory występują powszechnie jako przenośne źródła energii elektrycznej, zarówno w postaci wielko- jak i małogabarytowej. Na terenie województwa brak informacji o ilości wytwarzanych odpadów tego typu. Zbiórka odpadów zajmują się podmioty
gospodarcze prowadzące działalność w kierunku skupu metali, w tym złomu akumulatorów.
Informacja dotycząca działających firm znajduje się w załączniku nr 2.
Na podstawie danych KPGO szacuje się, że ilość odpadów baterii i akumulatorów w
2001 r. w województwie wyniosła około 3250 Mg.
Istniejące w kraju (poza obszarem województwa kujawsko-pomorskiego) zakłady
przerobu akumulatorów wraz z elektrolitem mają moce przerobowe rzędu 190 tys. Mg/rok, co
zabezpiecza potrzeby w tym zakresie.
Odpady zawierające azbest
Odpady azbestu powstają w wyniku prac demontażowych i rozbiórkowych. Szacuje
się, że na terenie województwa kujawsko-pomorskiego znajduje się około 880 tys. Mg wyrobów zawierających azbest, z których większość stanowią płyty i rury azbestowo-cementowe.
Na terenie województwa w zakresie zbierania, usuwania odpadów azbestu prowadzą
działalność dwie prężne firmy, które uzyskały zezwolenia właściwych organów (załącznik 2).
W województwie nie ma bazy informacyjnej zawierającej dane o lokalizacji, ilości i stanie wyrobów zawierających azbest oraz systemu monitoringu usuwania i prawidłowego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest. Unieszkodliwianie odpadów jest prowadzone w
ramach działalności przedsiębiorstwa PPHU „Izopol” S.A. w Trzemesznie (powiat gnieźnieński, województwo wielkopolskie). Na terenie województwa kujawsko – pomorskiego nie ma
odrębnego składowiska odpadów zawierających azbest.
66
Odpady niebezpieczne przeterminowanych środków ochrony roślin - mogilniki
Rozwój ochrony roślin w latach 60-tych spowodował wzrost zagrożenia spowodowanego tworzącymi się odpadami pestycydowymi. Głównym źródłem odpadów było rolnictwo
wytwarzające przeterminowane pestycydy oraz opakowania po pestycydach. W związku z
brakiem regulacji prawnych i brakiem możliwości technicznych odpady były umieszczane np.
w bunkrach, kręgach betonowych itp., których konstrukcję zunifikowano. Na obszarze województwa w latach 70-tych zlokalizowano 22 mogilniki, w których zgromadzono wycofane z
obrotu i użytkowania zapasy środków ochrony roślin oraz opakowań po zastosowanych w
rolnictwie preparatach.
Mogilniki użytkowane były do początków lat 90-tych. Po wyczerpaniu chłonności były zamykane i zabezpieczane przed dostępem osób postronnych. Sposób zabezpieczeń był
różny i w większości przypadków nie gwarantował bezpiecznego magazynowania odpadów.
Wystąpiły przypadki rozszczelnienia się budowli i migracji zanieczyszczeń do gruntu i wód
podziemnych, co stanowiło poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska. Wejście w
życie ustawy o odpadach uregulowało status prawny odpadów pestycydowych, nakładając
obowiązek usuwania lub likwidacji odpadów przez ich wytwórcę.
W przypadku mogilników w związku z brakiem wcześniejszych rozwiązań systemowych, braku wytwórcy w rozumieniu ustawy o odpadach, w obliczu poważnego zagrożenia
środowiska z inicjatywy Wojewody Kujawsko-Pomorskiego podjęto czynności związane z likwidacją obiektów i unieszkodliwieniem zgromadzonych w nich odpadów. Likwidacja mogilników prowadzona w ramach krajowego programu „Likwidacji starych składowisk odpadów niebezpiecznych”, była finansowana przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Warszawie, przy współudziale funduszu wojewódzkiego. Prace związane z likwidacją mogilników w regionie kujawsko-pomorskim prowadzone były od czwartego kwartału 2000 roku przez: Konsorcjum Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu, Zakład
Utylizacji Odpadów Sp. z o. o, w Dąbrowie Górniczej, Firmę Prote i Arcadis Ekokonrem Sp.
z o.o. z Wrocławia.
Tabela 12 Lokalizacja i inwentaryzacja mogilników - dane WIOŚ 2001 r.
Lp.
Miejscowość
Gmina
Powiat
Szacowana ilość zdeponowanych odpadów
Mg
1.
2.
3.
Pokrzydowo
Stolno
Kiełpin
Zbiczno
Stolno
Tuchola
brodnicki
chełmiński
tucholski
67
m3
777
960
10,0
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Cierpiszewo
Lubania-Lipiny
Piątkowo
Sokołowo
Lisie Kąty
Stanomin
Małocin
Mąkoszyn
Góry Witowskie
Puszcza Miejska
Dąbrówka
Plocicz
Grębocin
Rogowo
Małe Pułkowo
Bożacin
Piastowo
Otłoczyn
Jankowo
Wielka Nieszawka
Świekatowo
Kowalewo Pom.
Golub-Dobrzyń
Grudziądz
Dąbrowa Biskupia
Nakło
Szubin
Bytoń
Rypin
Kamień Krajeński
Kamień Krajeński
Lubicz
Lubicz
Dębowa Łąka
Rogowo
Gąsawa
Aleksandrów
Lipno
toruński
świecki
grudziądzki
inowrocławski
nakielski
nakielski
radziejowski
rypiński
sępoleński
sępoleński
toruński
toruński
wąbrzeski
żniński
żniński
aleksandrowski
lipnowski
ŁĄCZNIE
w tym w zlikwidowanych
53
24,0
14
7
1200
42,0
66,5
56,5
10
25
3,0
12,0
5
5
47
18,0
12,0
nu
nu
244,0
34,0
3103
1790
nu - nie ustalono; kursywą oznaczono mogilniki zlikwidowane
Likwidację mogilników podzielono na etapy. W pierwszym etapie, w 2000 roku, zlikwidowany został mogilnik w miejscowości Stolno (powiat chełmiński). Pod koniec 2001 roku zlikwidowano obiekty w miejscowości Pokrzydowo (gmina Zbiczno, powiat brodnicki), w
Cierpiszeiwe (gmina Wielka Nieszawka, powiat toruński) i Kiełpinie (gmina Tuchola, powiat
tucholski), a także przystąpiono do likwidacji mogilnika w miejscowości Lubania-Lipiny
(gmina Świekatowo, powiat świecki), który został zlikwidowany w 2002 r. Ze zlikwidowanych obiektów wydobyto 34 Mg i 1790 m3 przeterminowanych środków ochrony roślin –
łącznie około 407,8 Mg odpadów. Odpady te zostały wywiezione do unieszkodliwienia do
spalarni w Niemczech. W województwie do likwidacji pozostało więc jeszcze 17 tego typu
obiektów.
Obecnie obowiązujący system obrotu środkami ochrony roślin nie powoduje wytwarzania odpadów opakowaniowych po tych środkach. Zgodnie z obowiązującym systemem
opakowania te odbierane są przez producentów środków ochrony roślin. Według oceny Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin gospodarka środkami ochrony roślin i opakowaniami po tych środkach nie budzi zastrzeżeń.
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne
Do urządzeń tego typu zalicza się złom elektryczny i elektroniczny, urządzenia radiowe i telewizyjne, sprzęt komputerowy, urządzenia gospodarstwa domowego itp. Odpady te
68
zawierają substancje niebezpieczne z rodzaju ołów, rtęć, kadm oraz substancje stwarzające
zagrożenie dla warstwy ozonowej.
Na terenie województwa brak bazy informacyjnej o ilości wytwarzanych tego typu
odpadów. Na terenie województwa działa firma zajmująca się zbiórką i demontażem tego typu zużytych urządzeń (załącznik nr 2). Firma ta jednocześnie odzyskuje media chłodzące zubażające warstwę ozonową.
Według danych za 2002 r. firma Thornmann Recycling w Toruniu zebrała z terenu
województwa i poddała odzyskowi 489,2 Mg odpadów.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Wraki pojazdów mechanicznych są odpadem poużytkowym klasyfikowanym jako odpad niebezpieczny w grupie 160104 wg katalogu odpadów. Przepisy o rocznych poziomach
odzysku i recyklingu odpadów poużytkowych nie obejmują pojazdów, lecz tylko pewne ich
elementy tj. akumulatory, oleje smarowe i opony. Rocznie ok. 5% pojazdów powinno być
wycofanych z eksploatacji. W rzeczywistości ilość rocznie złomowanych samochodów w
Polsce nie przekracza 3%. Szacuje się, że w województwie kujawsko –pomorskim roczna
ilość złomowanych pojazdów osobowych wynosi 13100 sztuk. Recykling pojazdów wymaga
stworzenia sieci zakładów demontażu i złomowania.
Recykling wraków samochodowych obejmuje fazę usunięcia odpadów niebezpiecznych tj.:
osuszenie z płynów i smarów, usunięcie elementów eksplozyjnych i usunięcie akumulatora i
baterii. Później dokonywany jest demontaż strukturalny z odzyskiem produktowym w postaci
części zamiennych, i odzyskiem surowcowym w postaci metali, tworzyw itp.
Przeciętna łączna objętość płynów i smarów poeksploatacyjnych do usunięcia wynosi od 23,2
do 33,2 litrów. Demontaż samochodu obejmuje przeciętnie osiem grup materiałowych, w tym
znaczącą ilość stanowi: stal 400 kg, tworzywa 125 kg, silnik 100 kg, opony 60 kg.
Na terenie województwa istniejąca sieć zakładów zajmujących się demontażem samochodów posiadających koncesję Wojewody jest wystarczająca i zabezpiecza potrzeby w tym
zakresie. W Grudziądzu zlokalizowany jest jedna z trzech w funkcjonujących w kraju instalacji do strzępienia pojazdów, której moce przerobowe są niewykorzystane.
Odpady medyczne
Odpady medyczne stanowią specyficzną grupę odpadów. Odpady są uznawane za niebezpieczne dla ludzi, zwierząt oraz środowiska naturalnego.
W 2001 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego funkcjonowały 33 szpitale
ogólne publicznych i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, z tego: 1 kliniczny, 8 wo69
jewódzkich i 24 pozostałych zespołów opieki zdrowotnej lub samodzielnych organizacyjnie.
Oprócz szpitali działały 2 oddziały niepubliczne funkcjonujące samodzielnie. Najwięcej szpitali zlokalizowanych było w Bydgoszczy – 7 i w Toruniu – 5.
Wszystkie zakłady lecznictwa zamkniętego – tj. szpitale ogólne, zakłady opiekuńczo –
lecznicze, pielęgnacyjno – opiekuńcze, zakłady opieki hospicyjno – paliatywnej, zakłady stacjonarnej opieki psychiatrycznej, bez szpitali uzdrowiskowych, sanatoriów oraz zakładów
MON, MSWiA i MS, posiadały łącznie 10.618 łóżek rzeczywistych (bez noworodkowych).
W zakładach opieki medycznej wytwarzane są odpady inne niż niebezpieczne, takie
jak: odpady biurowe, makulatura, tekstylia, stłuczka szklana, odpady kuchenne z przygotowania posiłków, odpady z kantyn, które mają charakter typowych odpadów komunalnych, narzędzia chirurgiczne i zabiegowe, chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zużyte kąpiele
lecznicze aktywne biologicznie oraz odpady niebezpieczne, takie jak: odpady zanieczyszczone krwią, wydzielinami, ropą, plwocinami, zużyte opatrunki bawełniane, gipsowe, bielizna
jednorazowego użytku, rękawiczki gumowe, strzykawki jednorazowego użytku, igły, skalpele
i inne odpady, które pozostawały w bezpośrednim kontakcie z chorym, odpady podlegające
przepisom specjalnym w tym: tkanka pooperacyjna, odpady dializy, laboratoriów i prosektoriów, cytostatyki, przeterminowane farmaceutyki, zwłoki zwierząt doświadczalnych, wyściółka klatek niebezpieczne zwierzętami i ich wydzieliny. Odpady niebezpieczne zaliczone
są do grupy 18 katalogu odpadów (kody 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 10*,
18 01 80*).
Odpady medyczne stanowią specyficzną grupę odpadów i są uznawane jako niebezpieczne dla ludzi, zwierząt oraz środowiska naturalnego. Specyfika tych odpadów wymaga
skutecznych metod unieszkodliwiania (dezynfekowanie-sterylizowanie) przed opuszczeniem
terenu szpitala, lub odpowiedniego zabezpieczenia na czas transportu do miejsc unieszkodliwiania.
Ogólną ilość odpadów powstających w obiektach szpitalnych, w ciągu doby, w odniesieniu do łóżka szacuje się na poziomie 2,5 kg/Ł/dobę, przy ilości odpadów kliniczno-patologicznych na poziomie 0,3 kg/Ł/dobę.
Ilość odpadów medycznych powstających w placówkach lecznictwa zamkniętego w
regionie kujawsko – pomorskim w roku 2001 r. (dla 10.618 łóżek rzeczywistych, przy wykorzystaniu rzeczywistym łóżka średnio przez 274,2 dni w roku) wynosi 873 437 kg. Ilość odpadów medycznych powstających w specjalistycznych gabinetach prywatnych funkcjonujących w regionie szacowana jest na 10% ogólnej ilości odpadów medycznych wytwarzanych
70
w placówkach lecznictwa zamkniętego, co daje ogółem ilość rocznie wytwarzanych odpadów
na poziomie – 960 781 kg, tj. 961 Mg.
Najpowszechniej stosowaną metodą unieszkodliwiania odpadów medycznych jest ich
termiczne unieszkodliwianie. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2000 r. dopuszcza także inne sposoby unieszkodliwiania tego typu odpadów.
W województwie funkcjonuje 6 spalarni odpadów medycznych zlokalizowanych przy
obiektach szpitali. Ich wydajność i oceną zawiera poniższa tabela.
Tabela 13 Lokalizacja i wydajność spalarni odpadów medycznych
Szpital
Regionalne Centrum Onkologii w Bydgoszczy,
Wojewódzki Szpital Zespolony w Toruniu,
Wojewódzki Szpital we
Włocławku,
Publiczny Specjalistyczny Zakład Opieki
Zdrowotnej w Inowrocławiu
Zespół Opieki Zdrowotnej w Golubiu-Dobrzyniu,
Szpital Specjalistyczny w
Grudziądzu (inwestycja
oddana do użytku w 2002
roku).
Wydajność
(kg/h)
150
Spełnia wymogi
Ministerstwa Zdrowia
Ministerstwa Środowiska
+
+
150
+
+
100
+
+
100
+
+
50
+
+
150
+
+
W roku 2001 w 6 spalarniach funkcjonujących w województwie unieszkodliwiono
łącznie 697,6 Mg odpadów medycznych. Według wojewódzkiej bazy SIGOP ilość odpadów
wytworzonych z działalności służb medycznych i weterynaryjnych na terenie województwa w
2001 r. wyniosła 749 Mg. Ocenia się, że około 21% wytwarzanych odpadów medycznych trafia nielegalnie na składowiska odpadów.
Całkowita wydajność spalarni wynosi 700 kg/h, co zabezpiecza potrzeby województwa w zakresie unieszkodliwiania wytwarzanych odpadów medycznych. Są to nowoczesne
urządzenia spełniające wymogi określone przepisami prawa. Nie stwarzają zagrożenia dla
zdrowia i życia ludzi oraz dla jakości środowiska.
Odpady weterynaryjne
Unieszkodliwianie odpadów weterynaryjnych odbywa się w dwóch instalacjach zajmujących się utylizacją materiałów szczególnego ryzyka i padłych zwierząt. Są to zakłady:
71
•
„Struga S.A.” w Jezuickiej Strudze (gmina Rojewo) o wydajności 120 ton na dobę.
Aktualnie zakład przerabia około 70 ton surowca na dobę.
•
„Hetman Sp. z o.o.” w Olszówce (gmina Golub-Dobrzyń) o wydajności 40 ton na
dobę. Aktualnie zakład przerabia około 30 ton surowca na dobę.
Wymienione zakłady posiadają własne spalarnie produktów procesu utylizacyjnego.
Obiekty zabezpieczają potrzeby regionu w zakresie unieszkodliwiania odpadów weterynaryjnych. Ponadto na terenie województwa istnieje 5 obiektów – systemów zbiorczych odpadów
weterynaryjnych.
Inicjatywy podejmowane w województwie na rzecz ograniczenia ilości wytwarzanych
i składowanych odpadów
W ostatnich latach obserwuje się bardzo dynamiczne zmiany w zakresie gospodarki
odpadami. Nowe prawodawstwo, transponujące rozwiązania stosowane w Unii Europejskiej
powoduje szereg inicjatyw na rzecz zmniejszenia powstających odpadów.
Przykłady przedsiębiorców podejmujących inicjatywy na rzecz zmniejszenia ilości powstających odpadów w województwie:
•
Tartak HEBAN w Cekcynie – wykorzystanie odpadów drewna do opalania komór suszarniczych, a w okresie zimowym również do celów grzewczych,
•
K.C.B. Interlicht Sp. z o.o. w Gniewkowie – powtórne wykorzystanie, zawracanie odpadów parafinowych do produkcji świec,
•
Bydgoskie Fabryki Mebli S.A. w Bydgoszczy – wykorzystanie odpadów drewna w kotłowni technologiczno-grzewczej,
•
Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz S.A. – wprowadzenie systemu suchego odżużlania
kotłów nr 3 i 4, co powoduje zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na miejsca gromadzenia.
•
Zakłady Azotowe „Anwil” S.A. we Włocławku - spółka realizuje polsko-norweski program „Czystsza Produkcja”, co przynosi efekty w postaci oszczędności surowców, materiałów i energii przy jednoczesnej redukcji odpadów stałych, ciekłych i gazowych.
•
Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe „Nomet” w Toruniu, Zakład Produkcyjno-Handlowy “GAMET” w Toruniu, APATOR S.A. w Toruniu – zastępuje malowanie na mokro
technologią lakierowania proszkowego,
72
•
Fabryka Wodomierzy i Zegarów “Metron” w Toruniu – przechodzi z obróbki chemicznej
metali kolorowych (trawienie) na mechaniczną (śrutowanie), eliminuje osady po trawieniu
na korzyść pyłów szlifierskich wykorzystywanych w hutach oraz zawraca odpadowe tworzywa sztuczne do produkcji wyrobów w procesach oczyszczania i regranulacji odpadów.
W najbliższym czasie intensyfikacji wymagać będzie również odzysk surowców wtór-
nych, w tym szczególnie selektywna zbiórka odpadów spożywczych, makulatury, szkła, metali, puszek aluminiowych po napojach oraz butelek z tworzywa PET.
Przykłady niektórych przedsiębiorców wykorzystujących do produkcji odzyskane surowce:
•
Firma „W. Lewandowski” Produkcja-Handel-Usługi Łódź, Fabryka Papieru we Włocławku produkuje z makulatury papiery higieniczne w 61 asortymentach,
•
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „ROLLS” Sp. z o.o.we Włocławku
produkuje z makulatury papier toaletowy,
•
Zakład wytwarzania artykułów z tworzyw sztucznych w Goreniu gm. Kowal produkuje
wykładzinę podłogową z odpadów PCW,
•
P.P.H.U. FOL-MAX S.C. w Bobrownikach, produkująca taśmy foliowe, wykorzystuje w
30% zużyte odpady foliowe i w 70% regranulat,
•
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „APIS” Sp. Jawna w Chodczu produkuje z makulatury
papier toaletowy oraz prowadzi odzysk tworzyw PCW,
•
PLAST-RECYKLING w Skibicach gmina Choceń prowadzi odzysk odpadów z polietylenu, polistyrenu oraz typu PET,
•
Firmy z Torunia: Plas-Med.S.C., Flora – Impex S.C., Granfol S.C. – wykorzystuje surowce wtórne do produkcji regranulatu z tworzyw sztucznych,
•
Thornmann Recycling w Toruniu - prowadzi odzysk odpadów wielkogabarytowych (lodówek, sprzętu elektronicznego).
5.4. Podsumowanie
Zmiany w przepisach prawa ochrony środowiska (a zwłaszcza obowiązek ustalania we
własnym zakresie należnej opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku, obowiązek
przedłożenia przeglądu ekologicznego) ujednoliciły i uwiarygodniły informacje o funkcjonujących składowiskach odpadów.
73
Analiza uzyskanych danych pozwala na stwierdzenie, że rysuje się stabilność i wyraźne tendencje pozytywne w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.
Baza danych o wytwarzanych odpadach przemysłowych jest obarczona pewnym błędem spowodowanym struktura ilościową i jakościową źródeł powstawania odpadów.
W badanym obszarze stwierdzono dużą zmienność danych w funkcji czasu, jak również w
funkcji wielkości produkcji, stanowiących źródło powstawania odpadów.
W województwie kujawsko-pomorskim rocznie wytwarza się ogółem 3043 tys. Mg
odpadów, co stanowi zaledwie 2,2% wszystkich odpadów wytwarzanych w skali kraju.
W strumieniu wytwarzanych rocznie odpadów na terenie województwa:
–
odpady komunalne stanowią ok. 13%, a ich masa wynosi około 400 tys. Mg,
–
odpady przemysłowe stanowią 87%, a ich ilość wynosi około 2643 tys. Mg, w tym odpady niebezpieczne stanowią około 2,4% (64 tys. Mg).
Zawartość odpadów niebezpiecznych w wytwarzanych na terenie województwa odpa-
dach przemysłowych jest znacznie poniżej średniego wskaźnika krajowego, który kształtuje
się na poziomie 4%.
ocenić jako niezadowalający. Składowiska wymagają modernizacji i doinwestowania w urządzenia chroniące środowisko, sprzęt techniczny do prawidłowej eksploatacji. Aż 73 (ponad
77%) składowisk wymaga modernizacji lub wstrzymania działalności. Najważniejszym zadaniem w zakresie gospodarki odpadami w województwie jest budowa co najmniej kilku dużych międzygminnych zakładów unieszkodliwiania odpadów. Jako pilne wydaje się rozstrzygnięcie sporu w sprawie składowiska odpadów w Srebrnicy (gm. Koronowo) oraz uregulowanie sposobu i miejsca unieszkodliwiania odpadów wytwarzanych na terenie gminy Koronowo.
Stan gospodarki odpadami przemysłowymi wytwarzanymi w województwie jest zadawalający. Odpady przemysłowe inne niż niebezpieczne w 84,5% są wykorzystywane jest
gospodarczo. Do unieszkodliwiania przez składowanie przeznacza się 15,5% odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne.
Odpady niebezpieczne wytwarzane w zakładach przemysłowych w 96,7% podlegają
wykorzystaniu, 2,33% poddaje się unieszkodliwiani w procesach termicznych W skali roku
ok. 500 Mg odpadów niebezpiecznych unieszkodliwia się na bezpiecznych składowiskach
odpadów.
74
6. PROGNOZOWANE ZMIANY W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA
ODPADAMI
Zgodnie z uchwałą Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego horyzont czasowy
opracowania został określony na 2010 r. W tym okresie czasu zakłada się zmiany ilości i
składu morfologicznego odpadów wytwarzanych na obszarze regionu. Czynnikami, które
spowodują te zmiany będą: zmiana liczby ludności województwa, zwiększenie konsumpcji w
wyniku postępującego wzrostu gospodarczego, zwiększenie ilości zużywanych opakowań,
rozwój przemysłu, zwiększenie ilości osadów pościekowych, zmiany przepisów prawnych w
dziedzinie gospodarowania odpadami, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa,
zmianę systemów ogrzewania z tradycyjnych (węglowych) na przyjazne środowisku (gazowe,
olejowe).
6.1. Zmiany liczby ludności województwa
Prognozę demograficzną dla województwa kujawsko-pomorskiego przeprowadzono w
oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego publikowane na stronach internetowych,
pod adresem „www.stat.gov.pl”. Dla potrzeb niniejszego opracowania wykorzystano dane w
ujęciu powiatowym (4 powiaty grodzkie, 19 powiatów ziemskich). Jako dane wyjściowe
przyjęto liczbę ludności w 2001 r. a jako stan docelowy rok 2010.
Z analizy przedstawionych danych wynika, że zmiany ludności na terenie województwa kujawsko - pomorskiego będą zróżnicowane. Największą dynamiką wzrostu ludności odznaczać się będzie powiat bydgoski ziemski, w którym liczba ludności zwiększy się o
ponad 5,3 tys. osób, co stanowi 6,2%. Spośród powiatów grodzkich wyróżnia się miasto Toruń, w którym liczba ludności wzrośnie o ponad 8 tys. osób, co stanowi prawie 4%. Największy spadek ludności będzie miał miejsce w powiatach ziemskich: w powiecie radziejowskim
oraz powiatach położonych we wschodniej części województwa (rypińskim, golubsko-dobrzyńskim i włocławskim), a także w grudziądzkim.
Dla potrzeb wojewódzkiego planu gospodarki odpadami przyjąć należy, że liczba ludności w skali województwa w istotny sposób nie zmieni się. Lokalne zmiany liczby ludności
w poszczególnych powiatach powinny zostać szczegółowo rozpatrzone w powiatowych planach gospodarki odpadami.
75
76
Tabela 14 Prognozowane zmiany liczby ludności województwa kujawsko-pomorskiego (wg powiatów)
Powiat (grodzki, ziemski)
Rok
Woj.
kuj-pom.
m. Bydgoszcz
m. Toruń
m. Włocławek
m. Grudziądz
aleksandrowski
brodnicki
bydgoski
chełmiński
grudziądzki
inowrocławski
2001
2002
2101153
2101517
385221
384819
207524
208118
123409
123466
101834
101674
56821
56841
75286
75211
86489
87083
53270
53288
45392
45319
39111
39022
169350
169274
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2101961
2102317
2102607
2103642
2105135
2107011
384517
384235
384006
383999
384152
384504
208740
209399
210111
211002
211993
213121
123528
123600
123674
123840
124048
124341
101553
101419
101293
101241
101254
101319
56872
56899
56934
56971
57023
57097
75107
75004
74912
74799
74716
74624
87675
88286
88868
89451
90048
90635
53292
53274
53260
53266
53278
53282
45254
45152
45059
44964
44854
44758
38955
38882
38803
38718
38602
38491
169204
169143
169103
169103
169148
169224
2009
2010
zmiana
2001 =
100%
2109302
2111921
384996
385653
214339
215660
124648
125000
101445
101548
57169
57244
74541
74465
91240
91857
53264
53277
44653
44570
38362
38234
169304
169477
100,1
100,1
103,9
101,3
100,0
100,7
98,9
106,2
100,0
98,2
97,8
100,0
Rok
Powiat (grodzki, ziemski)
lipnowski
mogileński
nakielski
radziejowski
rypiński
sępoleński
świecki
toruński
tucholski
wąbrzeski
włocławski
żniński
2001
68889
47411
85437
43600
45295
41867
100042
82687
48059
35853
86976
71330
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
68871
68871
68822
68718
68655
68568
68484
47404
47396
47411
47418
47382
47380
47357
85579
85718
85828
85959
86078
86231
86345
43375
43119
42871
42606
42365
42131
41864
45174
45018
44884
44719
44567
44389
44227
41847
41839
41796
41761
41742
41713
41711
100098
100139
100143
100113
100115
100137
100147
82983
83300
83604
83879
84194
84477
84769
48094
48147
48203
48250
48303
48337
48338
35833
35786
35734
35696
35653
35625
35575
86842
86677
86525
86319
86150
85988
85813
71302
71254
71203
71146
71084
71043
70985
2009
2010
zmiana
2001 =
100%
68413
68295
47354
47338
86442
86581
41627
41393
44080
43904
41691
41661
100157
100163
85078
85329
48356
48385
35544
35493
85641
85477
70958
70917
99,1
99,8
101,3
94,9
96,9
99,5
100,1
103,2
100,7
99,0
98,3
99,4
76
PLAN GOSPODARKI
ODPADAMI
6.2. Prognozowane zmiany ilości i składu morfologicznego wytwarzanych
odpadów komunalnych
Analizy i obserwacje na przestrzeni ostatnich lat pozwalają stwierdzić, że następuje
stały wzrost ilości odpadów komunalnych, a ich skład zmienia się w miarę rozwoju gospodarczego i wzrostu poziomu życia mieszkańców. Tendencje te nabiorą tempa w najbliższych
latach. Potęgować go będzie wzrost postaw konsumpcyjnych, które są wysoce „odpadogenne”. Postawy te będą rozwijać się w szybszym tempie niż postawy proekologiczne, w których
jedno z głównych miejsc zajmować będzie stosunek do gospodarowania odpadami. Model
konsumpcyjny w najbliższych latach spowoduje zmniejszanie się ilości wytwarzanych tworzyw sztucznych na rzecz szkła, drewna, tektury czy papieru.
Można także przewidywać, że po obecnej stagnacji w budownictwie nastąpi rozwój tej
branży, w szczególności budownictwa drogowego i prac remontowo-budowlanych, co wywoła wzrost ilości odpadów budowlanych w strukturze odpadów komunalnych.
W oparciu o wyniki badań składu morfologicznego odpadów komunalnych prowadzone na przestrzeni lat 1995-2001 dla największych miast regionu: Bydgoszczy i Torunia
oraz w oparciu o dane ilości i jakości odpadów komunalnych prowadzone przez ośrodki naukowe w Polsce zamieszczone w krajowym planie gospodarki odpadami, można stwierdzić,
że ilości odpadów komunalnych sukcesywnie będą rosły, a ich skład będzie się zmieniał w
miarę rozwoju gospodarczego i wzrostu poziomu życia mieszkańców.
Dla potrzeb niniejszego wojewódzkiego planu gospodarki odpadami przyjęto prognozę demograficzną oraz prognozowane zmiany wielkości strumienia odpadów komunalnych i zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów. Przyjęto prognozowany w krajowym planie gospodarki odpadami wzrost emisji odpadów:
–
o 16% w 2006 r.,
–
o 31% w 2010 r.
w stosunku do wytwarzanych odpadów w 2001 r.
Podstawą do prognozy ilości wytwarzanych odpadów w latach 2006 i 2010 jest diagnoza stanu gospodarki odpadami w 2001 r. Przyjęto, że w roku 2001 mieszkańcy województwa kujawsko-pomorskiego wytworzyli 385 742 Mg odpadów. Bilans odpadów dla województwa ustalony w krajowym planie gospodarki odpadami na poziomie 521 tys. Mg dotyczy łącznej ilości wszystkich odpadów unieszkodliwianych przez składowanie na składowiskach odpadów komunalnych (w tym odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne).
77
6.2.1. Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w 2006 r.
Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych na rok 2006 przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 15 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w 2006 r.
Lp.
Powiat
1
2
Toruń – grodzki
3
4
5
aleksandrowski
6
brodnicki
7
bydgoski
8
chełmiński
9
10
grudziądzki
11
inowrocławski
12
lipnowski
13
mogileński
14
nakielski
15
radziejowski
16
rypiński
17
sępoleński
18
świecki
19
toruński
20
tucholski
21
wąbrzeski
22
włocławski
23
żniński
Liczba ludności
w 2001 r.
384 537
204 322
123 349
102 344
56 992
75 780
86 418
53 306
44 583
39 034
169 323
68 734
47 532
85 229
44 135
45 742
41 806
100 081
83 211
48 137
35 866
86 815
71 378
2 099 724
Ilość odpadów
wytworzonych w
2001 r. (Mg/rok)
115 361
61 297
37 005
30 703
5 699
7 578
8 641
5 331
4 458
3 903
25 398
6 873
4 753
8 523
4 414
4 574
4 181
10 008
8 321
4 814
3 587
8 682
7 138
385 742
Prognozowana
liczba ludności
w 2006 r.
383 999
211 002
123 840
101 241
56 971
74 799
89 451
53 266
44 964
38 718
169 103
68 655
47 382
86 078
42 365
44 567
41 742
100 115
84 194
48 303
35 653
86 150
71 084
2 103 642
Prognozowana
ilość odpadów
wytworzonych
w 2006 r (Mg/rok)
133 631
73 429
43 096
35 232
66 090
8 677
10 376
6 179
5 216
4 491
29 424
7 964
5 496
9 985
4 914
5 170
4 842
11 613
9 766
5 603
4 136
9 993
8 246
444 089
Szacuje się więc, że mieszkańcy województwa wytworzą w skali 2006 r. około
445 tys. Mg odpadów komunalnych, co stanowi wzrost w porównaniu z 2001 r. o około 16%.
Dla prognozowanego strumienia odpadów komunalnych ustalono wskaźniki charakterystyki ilościowej i jakościowej ustalając średnie zawartości poszczególnych frakcji w odpadach. Prognozowana analiza odpadów komunalnych zawarta jest w tabeli 14.
Analiza tabeli pozwala na stwierdzenie, że w strumieniu odpadów komunalnych prognozować należy zwiększenie ilości odpadów opakowań z papieru i tektury, opakowań z two-
78
rzyw sztucznych i opakowań wielomateriałowych. Zwiększy się także udział odpadów wielkogabarytowych, a zwłaszcza odpadów budowlanych.
Tabela 16 Prognozowany podział na strumienie jakościowe odpadów komunalnych województwa kujawsko-pomorskiego dla roku 2006
Prognozowany bilans
strumieni odpadów komunalnych w 2006 roku
(Mg/rok)
Lp.
Średnia zawartość
frakcji w odpadach
(%)
1
19,3
85 709
2
Papier i tektura
16,3
72 386
3
1,1
4 885
4
Tworzywa sztuczne
14,2
63 061
5
Tekstylia
2,5
11 102
6
Szkło
7,8
34 639
7
Metale
3,8
16 875
8
Odpady mineralne
3,4
15 099
9
9,8
43 521
10
6,4
28 422
11
Odpady budowlane
14,7
65 281
12
0,7
3 109
100,0
444 089
RAZEM
W niewielkim stopniu zmieni się udział odpadów kuchennych ulegających biodegradacji i odpadów zielonych, metali, szkła i odpadów mineralnych oraz odpadów niebezpiecznych.
6.2.2. Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w 2010 r.
Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych na rok 2010 przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 17 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w 2010 r.
Prognozowana
liczba ludności
w 2010 r.
Prognozowana
ilość odpadów
wytworzonych
w 2010 r.
(Mg/rok)
Lp.
Powiat
Liczba ludności
w 2001 r.
Ilość odpadów
wytworzonych w
2001 r. (Mg/rok)
1
384 537
115 361
385 653
151 562
2
Toruń – grodzki
204 322
61 297
215 660
84 754
3
123 349
37 005
125 000
49 125
4
102 344
30 703
101 548
39 908
5
aleksandrowski
56 992
5 699
57 244
7 499
6
brodnicki
75 780
7 578
74 465
9 755
79
7
bydgoski
86 418
8 641
91 857
12 033
8
chełmiński
53 306
5 331
53 277
6 979
9
44 583
4 458
44 570
5 839
10
grudziądzki
39 034
3 903
38 234
5 008
11
inowrocławski
169 323
25 398
169 477
33 302
12
lipnowski
68 734
6 873
68 295
8 947
13
mogileński
47 532
4 753
47 338
6 201
14
nakielski
85 229
8 523
86 581
111 342
15
radziejowski
44 135
4 414
41 393
5 422
16
rypiński
45 742
4 574
43 904
5 751
17
sępoleński
41 806
4 181
41 661
5 458
18
świecki
100 081
10 008
100 163
13 102
19
toruński
83 211
8 321
85 329
11 178
20
tucholski
48 137
4 814
48 385
6 338
21
wąbrzeski
35 866
3 587
35 493
4 649
22
włocławski
86 815
8 682
85 477
11 197
23
żniński
71 378
7 138
70 917
9 290
2 099 724
385 742
2 111 921
504 639
Szacuje się więc, że mieszkańcy województwa wytworzą w 2010 r. ponad 500 tys. Mg
odpadów komunalnych, co stanowi wzrost w porównaniu z 2001 r. o około 31%.
Prognozowana analiza morfologiczna odpadów komunalnych zawarta jest w poniższej
tabeli.
Tabela 18 Prognozowany podział na strumienie jakościowe odpadów komunalnych województwa kujawsko-pomorskiego dla roku 2010
Średnia zawartość frakcji w
odpadach
(%)
Prognozowany bilans strumieni odpadów komunalnych w 2010 r. (Mg/rok)
18,1
91 340
2
Papier i tektura
17,9
90 330
3
1,3
6 560
4
Tworzywa sztuczne
13,5
68 126
5
Tekstylia
2,5
12 616
6
Szkło
8,5
42 894
7
Metale
3,5
17 662
8
Odpady mineralne
3,4
17 158
9
7,4
37 343
10
5,9
29 774
11
Odpady budowlane
17,4
87 807
12
0,6
3 029
100,0
504 639
Lp.
1
RAZEM
80
Skład morfologiczny odpadów komunalnych w 2010 r. nie będzie się zasadniczo różnił. Przewiduje się wzrost udziału opakowań szklanych oraz opakowań z papieru i tektury na
rzecz zmniejszenia ilości opakowań z tworzyw sztucznych.
Przewiduje się również wzrost ilości wytwarzanych odpadów budowlanych. Udział odpadów ulegających biodegradacji będzie się stabilizować z niewielką tendencją spadkową.
Odpady komunalne ulegające biodegradacji
Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 r.w regionie przyjęto na podstawie szacowanej ilości wytworzonych odpadów komunalnych oraz
badań składu morfologicznego odpadów (dla miasta Bydgoszczy - badania ATR 1995 r., dla
miasta Torunia - NOT 1991 r.). Ilość odpadów komunalnych wytworzonych przez mieszkańców regionu szacowano przyjmując wzrost wskaźnika emisji odpadów na poziomie 2% w
skali roku w latach 1990-2000 r. (Żygadło 1997 r.). Jako podstawę szacunków przyjęto ustalenia diagnozy stanu gospodarki odpadami w województwie w roku 2001. Szacuje się, że
ilość wytworzonych w roku 1995 odpadów komunalnych wyniosła 338 138 Mg, a średnia
zawartość odpadów ulegających biodegradacji w tym roku wynosiła 40%. Ilość odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995r. w regionie przyjęto na poziomie 135 255 Mg. Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w danym roku
dopuszczonych do składowania, w stosunku do bazowej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku – zgodnie z wytycznymi Dyrektywy Rady
1999/31/EC zawiera poniższa tabela.
Tabela 19 Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
Odpady komunalne
ulegające biodegradacji
Rok 1995
(Mg/rok)
Prognoza na rok
2006 (Mg/rok)
Prognoza na rok
2010 (Mg/rok)
Ilość wytworzona
135 255
158 095
181 670
Ilość odpadów dopuszczonych do składowania
zgodnie z Dyrektywą Rady 1999/31/EC
-
-
101 441
Z bilansu i prognozy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w Polsce wyznaczone zostały niezbędne poziomy zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji w określonych przedziałach czasowych, co zilustrowano w niżej zamieszczonej
tabeli.
81
Tabela 20 Poziomy zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
Odpady komunalne
ulegające biodegradacji
Rok 1995
(Mg/rok)
Prognoza na rok
2006 (Mg/rok)
Prognoza na rok
2010 (Mg/rok)
Ilość wytworzona ogółem (w tym papier
i tektura)
135 255
158 095
(72 386)
181 670
(90 330)
Ilość odpadów dopuszczonych do składowania zgodnie z Dyrektywą Rady
1999/31/EC (lub składowane)
135 255
147 810
101 441
Ilość odpadów do zagospodarowania
zgodnie z założeniem KPGO
-
10 285
80 229
Zgodnie z krajowym planem gospodarki odpadami wyznaczone limity planowanego
odzysku i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przy założeniu osiągnięcia wymaganych redukcji wyniosą:
co najmniej 25% w 2010 r. i 50% w 2013 r. Przyjęto, że w okresie 2003 – 2006 zmierzać się
będzie do uzyskania 12% poziomu unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji (bez odpadów opakowaniowych).
Do głównych instrumentów służących promowaniu procesów zmniejszenia ilości
składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, należy polityka opłat, w
szczególności polityka opłat za składowanie. Cena za przyjmowanie odpadów do składowania powinna być na takim poziomie, by zachęcać do innych rozwiązań w zakresie unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
Tabela 21 Planowany odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (Mg)
Odpady komunalne ulegające biodegradacji
Ilość odpadów do zagospodarowania
ogółem
Ilość odpadów dopuszczonych do
składowania
Ilość odzyskanego papieru i tektury
Ilość odpadów przeznaczonych do
kompostowania (bez odpadów opakowaniowych)
b.d - brak danych
Prognoza na
rok 2006
(Mg/rok)
Uwagi
Prognoza na
rok 2010
(Mg/rok)
Uwagi
158095
-
181 670
-
133333
-
101 441
-
14477
20%
27 099
30%
10285
12%
53 130
58%
82
W celu dostosowania gospodarki odpadami komunalnymi do wymagań Dyrektywy
Rady 1999/31/EC należy w 2010 roku 44% wytworzonych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji zagospodarować gospodarczo. Zakładając odzysk odpadów opakowaniowych z papieru i tektury na poziomie 30% (tj. 27 099 Mg) do zagospodarowania należy
przewidzieć 53 130 Mg odpadów.
Dla osiągnięcia założonego celu niezbędny będzie rozwój lokalnych kompostowni
wykorzystujących selektywnie zbierane odpady kuchenne ulegające biodegradacji i odpady
zielone.
Należy przewidzieć rozwój metod fermentacji beztlenowej odpadów. W przypadku
średniej wielkości regionalnych zakładów przerobu odpadów - zastosowanie mechanicznobiologicznych metod przerobu odpadów może stanowić efektywną opcję przekształcania odpadów celem redukcji objętości i bezpiecznego składowania.
Potrzeba wprowadzania termicznych metod przekształcania odpadów dotyczy w
głównej mierze dużych miast i aglomeracji miejskich, gdzie występują ograniczone możliwości budowy nowych składowisk odpadów.
Możliwości rozwiązań technicznych w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów
ulegających biodegradacji w kolejności metod:
•
rozwój selektywnej zbiórki odpadów „u źródła”,
•
budowa zakładów segregacji odpadów,
•
budowa kompostowni,
•
budowa spalarni odpadów.
6.3. Zmiany wynikające z rozwoju gospodarczego
Analiza sytuacji gospodarczej w kraju, w szczególności w kontekście wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, pozwala na stwierdzenie, że rozwój gospodarczy kraju, jako całości,
będzie przebiegał bez większych załamań i struktura gospodarki będzie zbliżała się do gospodarki krajów zachodnioeuropejskich.
Województwo kujawsko-pomorskie jest regionem, w którego gospodarce wyraźnie
wyróżnia się skupienie podmiotów gospodarczych w największych miastach województwa
(Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Grudziądz) oraz w kilku powiatach ziemskich (inowrocławski, bydgoski, toruński, świecki i nakielski). W województwie rozwinięte są specyficzne ga83
łęzie przemysłu, produkujące znaczne ilości odpadów, reprezentowane głównie przez duże
podmioty gospodarcze: przemysł chemiczny (Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy,
Anwil we Włocławku, Soda-Mątwy w Inowrocławiu, Janikosoda w Janikowie), przemysł cukrowniczy i spożywczy (kilkanaście cukrowni, Delecta we Włocławku, Jutrzenka w Bydgoszczy), celulozowo-papierniczy (Frantschach w Świeciu) oraz przemysł elektromaszynowy,
gumowy i produkcja materiałów budowlanych. Także duże ilości odpadów powstają w elektrociepłowniach, szczególnie w największych miastach.
Zmiany w ilości i jakości odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym w perspektywie zależeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Doświadczenia wskazują, że na każde 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrostu
ilości wytwarzanych odpadów. W najbliższej przyszłości (lata 2003 – 2006) zakłada się
utrzymanie obecnego poziomu wytwarzania odpadów lub ich nieznaczny wzrost. Wynika to z
jednej strony z prowadzonej konsekwentnie polityki ekologicznej promującej metody minimalizacji i zapobiegania powstawaniu odpadów, z drugiej zaś zwiększeniu kontroli nad wytwórcami odpadów i odkrycie tzw. szarej strefy odpadowej. W dalszej perspektywie należy
się spodziewać relatywnego spadku ilości wytwarzanych odpadów, w szczególności zmniejszy się ilość odpadów wymagających unieszkodliwiania przez składowanie.
Na podstawie obowiązujących strategicznych dokumentów, w których wojewódzkie
władze samorządowe kreują obraz regionu w najbliższej przyszłości (Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego, Program rozwoju województwa do 2010 roku, Plan zagospodarowania przestrzennego województwa) należy stwierdzić, że nie przewiduje się większych „rewolucyjnych” zmian w strukturze przemysłu na obszarze regionu, a co za tym idzie
zmiany struktury wytwarzanych odpadów powstających w wyniku działalności gospodarczej.
Przewiduje się, że tak jak dotychczas, największe ilości odpadów będą wytwarzane w przemyśle spożywczym (cukrownictwo), chemicznym i w elektrociepłowniach. Nie przewiduje
się natomiast znaczącego wzrostu ilości wytwarzanych odpadów oraz rozwoju innych, dotychczas nie występujących w województwie gałęzi przemysłu, w szczególności takich, które mogłyby wytwarzać duże ilości odpadów. Możliwy jest wzrost ilości odpadów powstających w zakładach celulozowo-papierniczych i tłuszczowych oraz znaczny wzrost osadów
ściekowych z oczyszczalni, związany z rozbudową systemu kanalizacji sanitarnej i pełniejszym wykorzystywaniem przepustowości oczyszczalni ścieków. Jednak zakładać należy, że
nastąpi znaczny wzrost wykorzystania osadów ściekowych, w tym poprzez kompostowanie.
84
Szacuje się, że w 2006 roku ilość wytwarzanych odpadów w wyniku prowadzonej
działalności gospodarczej zwiększy się o 2,5%, a w 2010 roku o 5%. Zbliżone szacunki zakłada też krajowy plan gospodarki odpadami. Jedynie w odniesieniu do odpadów z urządzeń
do likwidacji neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej (pozycja
19 w poniższej tabeli) przyjęto prognozę wzrostu ilości wytwarzania odpadów z tej grupy o
40% do roku 2006 i 90% do roku 2010. Wynika to przede wszystkim z przewidywanego
znacznego wzrostu ilości osadów pościekowych z komunalnych oczyszczalni ścieków w wyniku sukcesywnej rozbudowy systemów kanalizacji sanitarnej.
Przewidywane zmiany ilości odpadów przemysłowych w województwie ilustruje poniższe zestawienie.
Tabela 22 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów przemysłowych w 2006 i 2010 r.
Grupa
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Nazwa grupy odpadów
Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobyciu i wzbogacaniu rud oraz innych surowców mineralnych
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa,
leśnictwa oraz przetwórstwa żywności - odpady z przemysłu
cukrowniczego
Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury,
masy celulozowej, płyt i mebli
Odpady z przemysłu skórzanego i tekstylnego
Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego
oraz wysokotemperaturowej przeróbki węgla
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych
Odpady z przemysłu syntezy organicznej
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu,
klejów, szczeliw i farb drukarskich
Odpady z przemysłu fotograficznego
Odpady nieorganiczne z procesów termicznych
Odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych
Odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali
i tworzyw sztucznych
Oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup
05 i 12)
Odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem
grup 07 i 08)
Odpady opakowań, sorbentów, tkanin filtracyjnych i ochronnych nie ujęte w innych grupach
Odpady różne nie ujęte w innych grupach
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych
Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych
oraz związanych z nimi badań
Odpady z urządzeń do likwidacji neutralizacji odpadów oraz
oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej
Suma odpadów
85
Ilości wytworzone
w 2001 r.
w tys. Mg
Ilości przewidywanego
wytwarzania
w 2006 r.
w tys. Mg
Ilości przewidywanego
wytwarzania
w 2010 r.
w tys. Mg
193,050
197,876
202,702
1 140,005
1168,505
1197,005
213,870
219,217
224,564
0,365
0,374
0,383
0,0002
0,0002
0,0002
335,704
344,097
352,489
15,581
15,971
16,360
0,611
0,626
0,642
0,056
496,608
0,057
509,023
0,059
521,438
0,783
0,803
0,824
15,721
16,114
16,507
0,767
0,786
0,805
0,022
0,023
0,023
11,458
11,744
12,031
27,959
28,658
29,357
36,160
37,064
37,968
0,749
0,768
0,786
153,608
215,06
291,9
2643,077
2766,766
2908,864
Podstawowym sposobem unieszkodliwiania tych odpadów nadal będzie wykorzystanie gospodarcze. Obserwując dotychczasowe tendencje w tym zakresie należy założyć, że
udział odpadów wykorzystywanych gospodarczo będzie nadal sukcesywnie wzrastać i osiągnie w 2006 r. poziom 87%, a w 2010 r. przekroczy 90%.
Dotyczyć to będzie przede wszystkim odpadów z przemysłu cukrowniczego, popiołów
lotnych i żużli z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni, ustabilizowanych osadów ściekowych oraz odpadów z przetwórstwa drewna, odpadów z budownictwa i drogownictwa oraz
odpadów opakowaniowych. Głównymi kierunkami wykorzystania odpadów przemysłowych
będą: kompostowanie odpadów organicznych, wykorzystanie w rolnictwie i sadownictwie do
nawożenia i ulepszania gleb, produkcja spoiw i mieszanek popiołowo-betonowych lub wykorzystanie jako podbudowa dróg w budownictwie drogowym oraz recykling surowcowy (produkcja granulatów z odpadowych tworzyw sztucznych, wykorzystanie makulatury do produkcji papieru i inne).
Reasumując należy stwierdzić, że jeżeli utrzyma się tendencja zwiększania ilości odpadów wykorzystywanych gospodarczo, tylko niecałe 10% powstających na terenie regionu
odpadów przemysłowych będzie wymagało unieszkodliwiania poprzez składowanie. Przewidywane ilości wytworzonych, wykorzystanych gospodarczo i przeznaczonych do składowania odpadów przemysłowych w latach 2006 i 2010 na tle 2001 r. przedstawia poniższa tabela.
Tabela 23 Preferowane sposoby postępowania z odpadami przemysłowym w 2006 i 2010 roku
Rok
Prognoza ilości odpadów przemysłowych ( tys. Mg/rok)
wytworzone
wykorzystane gospodarczo
do składowania
2001
2 643,08
2 238,69
404,39
2006
2 766,77
2 407,09
359,68
2010
2 908,86
2 617,97
290.89
7. ZASADY, CELE ORAZ SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI NA OB.
SZARZE REGIONU
Przepisy prawne wynikające z ustawy – Prawo ochrony środowiska i ustawy o odpadach wprowadzają szereg zasad, które powinny być przestrzegane przy gospodarowaniu odpadami.
86
Z ustawy – Prawo ochrony środowiska wynika, że należy stosować:
•
zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości (ochrona jednego
lub kilku elementów przyrodniczych powinna by realizowana z uwzględnieniem ochrony
pozostałych elementów),
•
zasadę zapobiegania (ten, kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na
środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu),
•
zasadę przezorności (ten, kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na
środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze),
•
zasadę „zanieczyszczający płaci” (ten, kto powoduje szkodę w środowisku, w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia
oraz ten, kto może spowodować szkodę w środowisku, w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu),
•
zasadę dostępu obywateli do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych w ustawie - Prawo ochrony środowiska,
•
zasadę uwzględniania wymagań ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przy
opracowywaniu polityk, strategii, planów i programów,
•
prawo obywateli do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu
ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu, w tym
dotyczących gospodarki odpadami, w przypadkach określonych w ustawie – Prawo
ochrony środowiska,
•
zasadę, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska jest
nieważna,
•
zasadę, że podmioty korzystające ze środowiska oraz organy ochrony środowiska są obowiązane do stosowania metodyk referencyjnych, jeżeli metodyki takie zostały określone
na podstawie ustaw, przy czym jeżeli na podstawie ustaw wprowadzono obowiązek korzystania z metodyki referencyjnej, dopuszczalne jest stosowanie innej metodyki pod warunkiem udowodnienia pełnej równoważności uzyskiwanych wyników.
Z ustawy o odpadach wynika, że należy stosować:
•
zasadę przestrzegania właściwej hierarchii postępowania z odpadami (najbardziej preferowanym działaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów, następnie ograniczanie ilości
i uciążliwości (szkodliwości) odpadów, odzysk (wykorzystanie odpadów), unieszkodli87
wianie odpadów, z wyłączeniem składowania, a najmniej preferowanym składowanie odpadów),
•
zasadę bliskości (odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub
unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania; jeśli nie jest to możliwe, to uwzględniając
najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny być przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostać poddane odzyskowi lub unieszkodliwione),
•
zasadę nie mieszania odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne,
•
zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta (producent jest nie tylko odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale również za odpady powstające w trakcie użytkowania, jak i po zużyciu wytworzonych przez niego produktów.
Ponadto w ustawach sformułowane zostały szczegółowe zasady postępowania z nie-
którymi rodzajami odpadów (np. zawierające azbest, oleje odpadowe, baterie i akumulatory,
odpady medyczne i weterynaryjne, komunalne osady ściekowe, odpady opakowaniowe, opony) oraz wymagania określone w odniesieniu do budowy i eksploatacji instalacji do termicznego przekształcania odpadów i składowania odpadów.
Przepisy ustawy o odpadach wymagają stworzenia i utrzymania zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających
wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska.
W zakresie wytwarzania odpadów (na postawie przepisów ustawy o odpadach) wymagane jest posiadanie przez wytwórcę odpadów jednej z następujących decyzji administracyjnych: pozwolenia zintegrowanego, pozwolenia na wytwarzanie odpadów, decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi (zwanej decyzją zatwierdzającą
program) lub złożenie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami (zwanej informacją), przy czym pozwolenia są wydawane wyłącznie w związku z eksploatacją instalacji.
Zgodnie z przepisami ustawy o odpadach przyjmuje się następujące zasady postępowania z odpadami:
•
zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów,
•
poddanie odzyskowi odpadów, których powstawania w danych warunkach technicznoekonomicznych nie da się uniknąć,
•
unieszkodliwianie odpadów,
88
•
bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska – składowanie odpadów, których nie da
się, z uwagi na warunki techniczno-ekonomiczne – poddać odzyskowi lub unieszkodliwić.
Celem nadrzędnym polityki w zakresie gospodarowania odpadami na obszarze
województwa kujawsko-pomorskiego jest zapobieganie powstawaniu odpadów, przy
rozwiązywaniu problemu odpadów „u źródła", odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych w inny sposób.
Warunkiem realizacji tego celu jest zmniejszenie materiało- i energochłonności produkcji (stosowanie czystych technologii), wykorzystywanie alternatywnych odnawialnych
źródeł energii, stosowanie pełnego „cyklu życia" produktu (produkcji, transportu, opakowania, użytkowania, ewentualnego ponownego wykorzystania i unieszkodliwiania).
W świetle powyższego celem wojewódzkiego planu gospodarki odpadami jest określenie zakresu zadań koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami na obszarze regionu, w sposób zapewniający ochronę wszystkich elementów środowiska,
z uwzględnieniem obecnych i przyszłych możliwości technicznych, organizacyjnych oraz
uwarunkowań ekonomicznych, jak również z uwzględnieniem poziomu technicznego istniejącej infrastruktury.
Podstawowym celem w zakresie gospodarowania odpadami powstającymi w sektorze komunalnym jest objęcie wszystkich mieszkańców województwa zorganizowaną
zbiórką odpadów i wyeliminowaniem niekontrolowanego wprowadzania odpadów do środowiska. Ponadto niezbędne jest rozszerzenie selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym
uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych oraz zintensyfikowanie działań zmierzających do likwidacji, rekultywacji bądź modernizacji nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów a także budowa międzygminnych
(regionalnych) składowisk odpadów.
Podstawowym celem w zakresie gospodarowania odpadami powstającymi w sektorze gospodarczym jest zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w
procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych, wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowania, identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie
zakresu prac na rzecz likwidacji „starych” składowisk odpadów, modernizacji składowisk
eksploatowanych i rekultywacji terenów zdegradowanych, zorganizowanie sytemu odzysku
89
wszystkich surowców wtórnych z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik oraz
ograniczanie ilości odpadów deponowanych na składowiskach.
Podstawowym celem w zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi jest
całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska do 2010 r. poprzez kontrolowane
unieszkodliwienie PCB oraz dekontaminację lub unieszkodliwienie urządzeń zawierających
PCB, zapewnienia odzysku i recyklingu olejów odpadowych do 2007 r., zapewnienia bezpiecznego dla zdrowia ludzi usunięcia wyrobów zawierających azbest i zdeponowania ich na
wyznaczonych składowiskach w sposób eliminujący ich negatywne oddziaływanie, likwidacji
do 2010 r. mogilników zawierających przeterminowane środki ochrony roślin, zapewnienia
odzysku i recyklingu zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych, zapewnienie odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, minimalizacji ilości powstawania specyficznych odpadów medycznych wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania na
drodze termicznego przekształcania, a także eliminację nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami medycznymi.
8. KRÓTKOTERMINOWY PLAN DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI DO 2006 ROKU ORAZ DZIAŁANIA
PERSPEKTYWICZNE DO 2010 ROKU
Podstawowymi działaniami w zakresie gospodarowania odpadami, w kontekście
ochrony środowiska województwa kujawsko-pomorskiego, są: zapobieganie powstawaniu
odpadów, redukcja ich ilości, w szczególności unieszkodliwianych przez składowanie oraz
zmiany odpadów szkodliwych dla środowiska na bardziej bezpieczne. Należy zaznaczyć, że
zagospodarowanie odpadów powinno stanowić znaczącą i dochodową gałąź przemysłu,
obejmującą wykorzystanie najnowszych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
8.1. Gospodarka odpadami komunalnymi
8.1.1. Działania zmierzające do poprawy stanu istniejącego
Głównymi działaniami, niezbędnymi do realizacji Planu w gospodarce odpadami komunalnymi do 2006 r. są:
90
•
objęcie wszystkich mieszkańców regionu zorganizowaną zbiórką odpadów; a co za tym
idzie wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów komunalnych do środowiska,
•
podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli,
•
podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem
rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
•
rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych,
•
rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych,
•
rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów
komunalnych,
•
intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych; budowa regionalnych zakładów
unieszkodliwiania odpadów wg standardów UE.
Realizacja wymienionych działań jest możliwa pod warunkiem podjęcia następują-
cych przedsięwzięć:
•
utworzenie w skali regionu co najwyżej kilkunastu ponadgminnych struktur gospodarki
odpadami komunalnymi, dla realizacji wspólnych przedsięwzięć,
•
planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych, uwzględniających
wszystkie wytwarzane odpady możliwe do wspólnego zagospodarowania, niezależnie od
źródła ich pochodzenia,
•
utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami.
Głównymi działaniami niezbędnymi do realizacji Planu w gospodarce odpadami ko-
munalnymi do 2010 r. są:
•
dalsza organizacja i doskonalenie ponadlokalnych i lokalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi,
•
dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
•
kontynuacja i intensyfikacja akcji szkoleń i podnoszenia świadomości społecznej,
•
wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym metod termicznego przekształcania odpadów,
•
intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych.
91
Dla opracowania strategii działań w województwie kujawsko-pomorskim – zmierzających do sukcesywnej redukcji odpadów komunalnych kierowanych na składowiska przeanalizowano poniżej kolejne fazy związane z powstawaniem, zbiórką, odzyskiem i unieszkodliwianiem tych odpadów, a także rynkiem zbytu końcowych produktów.
W zakresie wytwarzania odpadów komunalnych niezbędne jest przeciwdziałanie i
minimalizacja produkcji odpadów. Wiele różnych metod można zastosować w celu zachęty
do redukowania ilości produkowanych odpadów. Działania winny obejmować m.in.:
•
edukację społeczną prowadzoną w celu zachęcania społeczeństwa do ograniczania wytwarzanych odpadów,
•
zastosowanie instrumentów finansowych celem zachęcania wytwórców do minimalizacji
ilości wytwarzanych odpadów.
W zakresie zbiórki i transportu odpadów niezbędne jest przyjęcie określonego sys-
temu zbiórki selektywnej, zbiórki odpadów zmieszanych. Decyzje winne być podjęte na
szczeblu lokalnym w planach gospodarki odpadami.
W zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów - wybór metody uzależniony będzie od wielu czynników, takich jak:
•
ilość i jakość odpadów na danym obszarze,
•
dostępność terenów pod lokalizację obiektów związanych z zagospodarowaniem odpadów,
•
warunki „ekologiczne” (rejony chronione z uwagi na występowanie ujęć wodnych, parki
krajobrazowe, rezerwaty przyrody itp.),
•
warunki ekonomiczne (możliwości finansowe),
•
rynek zbytu na produkty powstające w procesach odzysku i unieszkodliwiania (np. kompost, gaz, energia itd.),
•
akceptacja społeczna.
W relacji odbiorcy – rynek - konieczne jest zidentyfikowanie potencjalnych odbior-
ców i chłonności rynkowej na produkty powstające w określonych procesach odzysku i recyklingu odpadów. Analiza rynku określi problemy związane z wymaganą jakością produktu.
8.1.2. Działania związane z unieszkodliwianiem odpadów komunalnych
Dostosowanie polskiej gospodarki odpadami do standardów UE wymagać będzie w
najbliższych latach przede wszystkim intensyfikacji działań związanych z odzyskiem i
unieszkodliwianiem odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Spełnienie wymogu
92
Dyrektywy Rady 1999/31/EC z 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów związane będzie ze znaczną redukcją odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania. Oznacza to konieczność rozwoju metod odzysku, w tym recyklingu organicznego, a także odzysku energii poprzez wprowadzanie termicznego przekształcania odpadów. Niezbędny będzie rozwój lokalnych kompostowni wykorzystujących selektywnie
zbierane odpady kuchenne ulegające biodegradacji i odpady zielone. Wspierać należy (poprzez odpowiednie akcje władz lokalnych) kompostowanie odpadów we własnym zakresie
przez mieszkańców peryferyjnych rejonów miast oraz mieszkańców wsi. Następować powinien rozwój metod fermentacji beztlenowej odpadów.
W przypadku średniej wielkości regionalnych zakładów przerobu odpadów - zastosowanie
mechaniczno-biologicznych metod przerobu odpadów może stanowić efektywną opcję przekształcania odpadów celem redukcji objętości i bezpiecznego składowania. Potrzeba wprowadzania termicznych metod przekształcania odpadów dotyczy w głównej mierze dużych
miast i aglomeracji miejskich, gdzie występują ograniczone możliwości budowy nowych
składowisk odpadów.
Akceptacja społeczna dla procesów budowy nowych systemów gospodarki odpadami
komunalnymi jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia oczekiwanych rezultatów. W związku
z tym występuje potrzeba prowadzenia szerokich akcji podnoszenia świadomości społecznej z
wykorzystaniem wszystkich dostępnych metod i środków.
W zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi plan działań obejmuje formułowanie rozwiązań przede wszystkim przy uwzględnieniu:
•
aktualnych uwarunkowań związanych z gospodarką odpadami,
•
potrzeb wynikających z konieczności zapewnienia przyszłościowego, wieloletniego, kompleksowego systemu gospodarki odpadami na rozpatrywanym obszarze,
•
strategii w gospodarce odpadami przyjętej w krajach Unii Europejskiej oraz w Polsce.
W części dotyczącej odpadów komunalnych przy rozpatrywaniu poszczególnych roz-
wiązań technicznych wzięto pod uwagę szczególnie problem konieczności:
•
odzysku i unieszkodliwiania odpadów ulegających biodegradacji,
•
odzysku substancji, materiałów i energii z odpadów,
•
wydzielenia odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych,
•
wydzielenia odpadów tzw. budowlanych ze strumienia odpadów komunalnych,
•
wydzielenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych.
93
W celu maksymalnego odzysku i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji, biorąc pod uwagę wymagania określone w art. 5
Dyrektywy Rady 1999/31/EC należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić w 2010 roku – 75% (wagowo)
całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku. Według szacunkowych wyliczeń ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
wytworzonych w województwie kujawsko-pomorskim w 1995 r. wynosiła około 135 255
Mg.
Na podstawie prognoz należy przyjąć, że w 2010 roku:
•
całkowita ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego wyniesie 181 670 Mg/rok,
•
ilość poddanych odzyskowi i recyklingowi papiery i tektury osiągnie 30% i wyniesie w
skali województwa 27 099 Mg/rok,
•
odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji (z wyłączeniem odpadów opakowaniowych) osiągnie 57% i wyniesie
53 130 Mg/rok,
•
selektywna zbiórka odpadów budowlanych zapewni wydzielenie ich ze wszystkich odpadów komunalnych i osiągnie 40%, co w skali województwa pozwoli odzyskać
35 123 Mg/rok,
•
selektywna zbiórka odpadów wielkogabarytowych zapewni wydzielenie ich ze wszystkich
odpadów komunalnych w 50%, co w skali województwa pozwoli odzyskać
14 887 Mg/rok,
•
selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych w celu ich unieszkodliwienia powinna
osiągnąć 50%, co w skali województwa będzie wynosić 1 515 Mg/rok,
•
ilość odpadów komunalnych unieszkodliwianych przez składowanie w roku 2010 nie powinna przekroczyć 373 345 Mg, w tym dopuszczalna do składowania ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wyniesie 101 441 Mg/rok.
Do głównych instrumentów służących promowaniu procesów odzysku odpadów ko-
munalnych ulegających biodegradacji jako alternatywie dla ich składowania, należy polityka
opłat, w szczególności polityka opłat za składowanie. Cena za przyjmowanie odpadów do
składowania powinna być na takim poziomie, by zachęcać do innych rozwiązań w zakresie
odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
94
8.1.3. Odpady ulegające biodegradacji
Dla osiągnięcia wymaganego dyrektywą UE zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przewidzianych do składowania do poziomu maksymalnie
75%, tj. 80 229 Mg/rok, wytworzonych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
(wg roku 1995), w roku 2010 przewidziano sukcesywne wdrażanie rozwiązań związanych z
recyklingiem tych odpadów. W pierwszym okresie realizacji Planu, czyli 2003-2006 założono, że osiągnie się poziom minimum 12%, tj. 10 285 Mg/rok odzysku i unieszkodliwiania
(poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji poza recyklingiem
odpadów opakowaniowych. Wynika z tego, że składowanych w 2006 r. może być co najwyżej 88% odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
Realizacja ustaleń Planu w części dotyczącej odpadów ulegających biodegradacji w
pierwszym okresie czyli 2003-2006 związana będzie w głównej mierze:
•
ze znacznym rozwojem w stosunku do stanu obecnego – selektywnej zbiórki odpadów,
•
z budową instalacji zapewniających zagospodarowanie bioodpadów.
Wybór określonych metod i technologii dokonywany będzie na poziomie powiatów i
gmin. Na tych poziomach ustalone będą także ilości niezbędnych instalacji oraz ich przepustowości. Nie preferując żadnej z możliwych opcji należy sądzić, że w głównej mierze w
pierwszym okresie realizacji Planu decyzje dotyczyć będą biologicznych (kompostowanie,
fermentacja) lub biologiczno-mechanicznych metod odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Na podstawie prognoz należy przyjąć, że w 2006 roku:
•
całkowita ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego wyniesie 158 095 Mg/rok,
•
ilość poddanych odzyskowi i recyklingowi papieru i tektury osiągnie 20% i wyniesie w
skali województwa 14 477 Mg/rok,
•
konieczny odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji osiągnie 12% wyniesie 10 285 Mg/rok,
•
selektywna zbiórka odpadów budowlanych zapewni wydzielenie ich ze wszystkich odpadów komunalnych i osiągnie 15%, co w skali województwa kujawsko – pomorskiego pozwoli odzyskać 9 792 Mg/rok,
•
odpadów komunalnych w 20%, co w skali województwa pozwoli odzyskać 5 684 Mg/rok,
95
•
selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych w celu ich unieszkodliwienia powinna objąć 15%, co w skali województwa będzie wynosić 466 Mg/rok,
•
ilość odpadów komunalnych unieszkodliwianych przez składowanie w roku 2006 nie powinno przekroczyć 403 292 Mg/rok.
Powyższe ustalenia traktować należy jako obligatoryjne limity dla województwa ku-
jawsko – pomorskiego, a w planach powiatowych i gminnych powinny zapaść decyzje dotyczące konkretnych rozwiązań, które zależeć będą od uwarunkowań lokalnych. Zarówno rodzaj, jak i ilość instalacji oraz ich przepustowości i lokalizacje muszą wynikać ze szczegółowych analiz:
•
planów zagospodarowania przestrzennego na szczeblu województwa i gminy,
•
realizacji dotychczasowych i planowanych działań w poszczególnych jednostkach
administracyjnych (powiat, gmina).
8.2. Gospodarka odpadami przemysłowymi
Analiza stanu gospodarki odpadami przemysłowymi wytwarzanymi w województwie
wykazała, że jest on zadawalający. Odpady przemysłowe inne niż niebezpieczne w 84,5% są
wykorzystywane gospodarczo. Do unieszkodliwiania przez składowanie przeznacza się
15,5% odpadów.
Plan gospodarki odpadami przemysłowymi zakłada uwzględnienie :
1) obowiązków, w tym nakazów i zakazów określonych w następujących przepisach prawnych:
•
Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.628 z późn. zm.),
•
Ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach producentów niektórych wyrobów oraz
opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz.639 z późn. zm.),
•
Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. Nr 69,
poz. 719),
•
Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 września 2001 r. w sprawie stawek opłat
produktowych (Dz. U. Nr 116, poz. 1235).
2) uwarunkowań (w tym limitów) wynikających z Polityki ekologicznej państwa:
•
dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach
produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r.,
96
•
rozszerzenie mechanizmów rynkowych oraz przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych,
•
wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowywania (bazy danych),
•
identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów
zdegradowanych,
•
wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami,
w tym prowadzenie monitoringu,
•
rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i ponownego zastosowania odpadów,
•
zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie z zasadami bliskości i
samowystarczalności,
•
ograniczanie ilości odpadów deponowanych na składowiskach,
•
zorganizowanie sprawnego systemu odzysku wszystkich surowców wtórnych z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik (BAT),
•
sukcesywną likwidację starych, wcześniej nagromadzonych odpadów przemysłowych,
•
kontynuację prac badawczo-rozwojowych dotyczących technologii małoodpado-wych
oraz technologii odzysku i ponownego użycia odpadów.
8.2.1. Realizacja założeń polityki ekologicznej państwa
W związku z brakiem danych dotyczących ilości oraz struktury wykorzystania odpadów przemysłowych wytwarzanych w województwie w 1990 roku przyjmuje się dane GUS,
zakładając, że odpady w roku 1990 stanowiłyby taki sam procent (2,2 %) jak w roku 2000 w
stosunku do odpadów przemysłowych wytwarzanych w Polsce, a struktura gospodarki odpadami wynosiła odpowiednio:
–
53,6% odpadów wykorzystanych gospodarczo,
–
46,4% odpadów unieszkodliwiano przez składowanie,
stąd szacuje się, że w roku 1990 wykorzystywano ok. 1696 tys. Mg odpadów przemysłowych.
Analiza udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych
odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r. obrazuje poniższa tabela.
97
Tabela 24 Postępowanie z odpadami przemysłowymi w latach 1990 i 2001
Sposób postępowania
Odpady przemysłowe wytworzone w 1990 roku
Odpady przemysłowe wytworzone w 2001 roku
ilość (tys.
Mg/rok)
(%)
ilość (tys.
Mg/rok)
(%)
1 696,40
53,60
2 241,35
84,80
Unieszkodliwianie
-
-
1,50
0,06
Unieszkodliwianie przez składowanie
(w tym magazynowanie)
1 468,60
46,40
400,23
15,14
Ogółem
3 165,00
100,00
2 643,08
100,00
Stwierdza się, że w ostatnich latach nastąpiła znaczna poprawa w gospodarowaniu odpadami, a tendencje są zgodne z zadaniami Polityki ekologicznej państwa. W perspektywie
lat 2006-2010 nie przewiduje się istotnych zmian w strukturze przemysłu, w związku z tym
nie przewiduje się również istotnych zmian w rodzajach wytwarzanych odpadów. Przewiduje
się utrzymanie tendencji w strukturze wykorzystania odpadów w kierunku dalszej poprawy w
zakresie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych odpadów przemysłowych w procesie produkcyjnym.
Podczas szczegółowej analizy strumienia odpadów przemysłowych (innych niż niebezpieczne) przyjęto założenie, że gospodarka odpadami poddanymi procesom odzysku i/lub
unieszkodliwianymi (z wyjątkiem składowania) w 84,5% wytwarzanej ilości, nie stwarza
obecnie większych problemów i w perspektywie lat 2006-2010 nie będzie sprawą priorytetową. Wydaje się, że proste usprawnienie procedur, czy niewielkie zmiany technologiczne
pozwolą na zagospodarowanie pozostałych ilości wytwarzanych odpadów.
Zagospodarowanie większości rodzajów odpadów nie stwarza i nie będzie stwarzało
problemów, a jako pilne działanie wskazuje się na konieczność wydzielenia z całego strumienia odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne rodzajów odpadów, dla których gospodarka prowadzona jest w sposób niedostateczny tj. odpadów trafiających dotychczas na
składowiska odpadów. Dotyczy to następujących odpadów:
•
opakowaniowych i poużytkowych,
•
wraków pojazdów mechanicznych, w tym odpadów opon,
•
z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej,
•
osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków z różnych gałęzi przemysłu, w tym także
osadów z komunalnych oczyszczalni ścieków.
98
8.2.2. Odpady opakowaniowe i poużytkowe
Przedsiębiorca wprowadzający na rynek krajowy produkty w opakowaniach, ma obowiązek zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Przedsiębiorca obowiązany jest do dnia 31 grudnia 2007 r. osiągnąć docelowy
poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych zgodnie z poniższą
tabelą.
Tabela 25 Docelowe procentowe poziomy odzysku i recyklingu dla odpadów opakowaniowych w stosunku
do masy lub ilości wprowadzonych na rynek krajowy, w drodze sprzedaży lub importu, opakowań i produktów
Rodzaj opakowania
Poziom odzysku
(%)
Poziom recyklingu
(%)
50
-
25
25
40
20
48
40
15
25
Opakowania razem
Opakowania z tworzyw sztucznych
Opakowania z aluminium, o pojemności mniejszej od 300 l.
Opakowania z blachy białej i lekkiej innej niż aluminiowa
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania ze szkła gospodarczego, poza ampułkami
Opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów
Rodzaje odpadów poużytkowych i docelowe poziomy odzysku określa tabela.
Tabela 26 Docelowe procentowe poziomy odzysku i recyklingu dla odpadów poużytkowych w stosunku do
masy lub ilości wprowadzonych na rynek krajowy, w drodze sprzedaży lub importu, opakowań i produktów
Rodzaje produktów
Urządzenia klimatyzacyjne zawierające substancje zubożające warstwę ozonową (CFC i HCFC)
Urządzenia chłodnicze i zamrażające oraz pompy ciepła poza urządzeniami
dlagospodarstw domowych zawierające substancje zubożające warstwę ozonową (CFC i HCFC)
Chłodziarki i zamrażarki typu domowego zawierające substancje zubożające
warstwę ozonową (CFC i HCFC)
Akumulatory ołowiowe (kwasowe)
Akumulatory niklowo-kadmowe wielkogabarytowe
Akumulatory niklowo-kadmowe małogabarytowe (wraz z pakietami
Ogniwa i baterie galwaniczne, bez ich części: guzikowe, baterie pierwotne,
pozostałe baterie wtórne
Oleje smarowe, z wyłączeniem: oleje bazowe, oleje przepracowane, lampy
wyładowcze, z wyłączeniem świetlówek kompaktowych
Opony nowe, używane regenerowane (bieżnikowane), używane nieregenerowane (niebieżnikowane)
99
Poziom
odzysku (%)
Poziom
recyklingu
(%)
50
50
70
70
50
50
wszystkie
zgłoszone
70
50
wszystkie
zebrane
70
50
50
50
50
25
75
Szacuje się, że producenci wprowadzają na rynek Polski ok. 3,7 mln Mg odpadów
opakowaniowych rocznie (dane zawarte w krajowym planie gospodarki odpadami
2002 r.). Przewiduje się, że do roku 2007 nastąpi wzrost masy odpadów opakowaniowych do
około 4,7 mln Mg. W perspektywie roku 2014, z uwagi na wprowadzone regulacje prawne,
masa odpadów opakowaniowych powinna ulec ograniczeniu. Zgodnie z danymi KPGO szacuje się, że w województwie w 2006 r. unieszkodliwieniu wymagać będzie 264 592 Mg odpadów opakowaniowych (wzrost o 35%).
Ilości odpadów w powiatach województwa kujawsko – pomorskiego będą rozliczane
według danych Urzędu Marszałkowskiego w oparciu o dane z marca 2003 r. Docelowe ilości
poziomu odzysku będą wynikać z powyższych tabel.
Największy udział w ogólnej masie odpadów opakowaniowych stanowią odpady z papieru i tektury oraz szkła, następnie z tworzyw sztucznych. Dotychczas odzysk odpadów opakowaniowych prowadzony był przede wszystkim jako recykling materiałowy. W wyniku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz odzysku na składowiskach odpadów w roku
2001 w województwie odzyskano 3 908 Mg/rok odpadów opakowaniowych.
Środki pochodzące z opłat produktowych będą między innymi przeznaczane na finansowanie działań w zakresie:
•
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,
•
edukacji ekologicznej dotyczącej selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych.
Wdrożenie systemu dopłat do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych prowadzo-
nej przez gminy umożliwi uzyskanie docelowych poziomów odzysku i recyklingu.
8.2.3. Odpady opon
Gospodarka zużytymi oponami powinna ulec znacznej poprawie ze względu na fakt
pojawienia się nowych uregulowań prawnych, wynikających z transpozycji prawa UE do
prawodawstwa polskiego. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.
628 z późn. zm.) wprowadza zakaz składowania opon, natomiast na mocy ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustaw o odpadach oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.) zakaz ten wchodzi w życie
z dniem 1 lipca 2003 roku dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 roku dla części opon
(opon pociętych). Równocześnie na mocy Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach pro100
ducentów niektórych wyrobów oraz opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. Nr 63,
poz.639 z późn. zm.) został nałożony na producentów i importerów opon wprowadzanych na
rynek obowiązek odzysku zużytych opon.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. Nr 69, poz.
719) określa poziomy odzysku zużytych opon w poszczególnych latach, które odpowiednio
wynoszą: 2002 r.- 25%, 2003 r.- 35%, 2004 r.- 50%, 2005 r.- 60%, 2006 r.- 70%,
2007 r. - 75%.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2001 r. sprawie stawek opłat produktowych (Dz. U. Nr 116, poz. 1235) określa stawki opłat produktowych dla różnego rodzaju opon. Zasady i tryb gospodarowania środkami z opłat produktowych określono w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu gospodarowania środkami z opłat produktowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1052).
Prognoza ilości i jakości odpadów
Prognoza wytwarzania zużytych opon dla województwa kujawsko-pomorskiego została przedstawiona w oparciu o dane statystyczne oraz doświadczenia IGO przy realizacji
pracy pt.: „Opracowanie ogólnokrajowego systemu utylizacji odpadów gumowych” powstających przy złomowaniu pojazdów mechanicznych.
Prognoza ta dla województwa kujawsko - pomorskiego w latach 2002 – 2010 przedstawia się następująco :
2002 – 5700 Mg,
2006 – 6840 Mg,
2010 – 7866 Mg.
Określenie potrzeb w gospodarce odpadami
Obecnie w województwie kujawsko-pomorskim brak jest rozwiązań systemowych w
zakresie gospodarowania odpadami opon.
W kraju istnieją możliwości techniczne odzysku lub unieszkodliwiania (poza składowaniem) zużytych opon, ale brak jest zorganizowanego systemu zbiórki. W związku z powyższym w celu usprawnienia gospodarki zużytymi oponami niezbędne jest zorganizowanie
zbiórki zużytych opon przez organizacje, w skład której będą wchodzić producenci i importerzy opon. Ponadto ze względu na fakt istnienia w kraju zakładów rozdrabniających gumę
i wytwarzających regranulat niezbędne jest wprowadzenie obowiązku recyklingu materiałowego opon gumowych. Na terenie województwa istnieje kilka zakładów zajmujących się
101
unieszkodliwianiem odpadów opon, jednak większość tego typu odpadów jest i będzie spalana w przystosowanych do tego instalacjach np.w cementowni „Górażdże”.
Rozwiązania systemowe powinny objąć:
•
ewidencja podmiotów sprzedających opony zarówno nowe, jak i używane,
•
organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadowych opon,
•
opracowanie wytycznych w celu wskazania preferencyjnych metod recyklingu zużytych
opon.
8.2.4.
Odpady z budowy, remontów
i infrastruktury drogowej
i
demontażu
obiektów
budowlanych
Prognoza ilości i jakości odpadów na lata 2006-2010
Należy się liczyć ze zwiększeniem ilości powstających odpadów. Prognoza uzależniona
jest
od
rozwoju
lub
recesji
w
poszczególnych
sektorach
gospodarki
a w szczególności w budownictwie, drogownictwie i kolejnictwie. Szacuje się, że w 2006 r.
na terenie regionu wytworzy się 37 064 Mg odpadów, a w 2010 r.– 37 968 Mg.
Określenie potrzeb w gospodarce odpadami
Należy zwrócić uwagę na zwiększenie odzysku gruzu budowlanego poprzez organizacje systemu zbiórki tych odpadów. Ponadto w przypadku wymieszanego gruzu i materiałów z
rozbiórki należy zwiększyć stopień odzysku, co jest związane z selektywnym gromadzeniem
tego rodzaju odpadu.
Rozwiązania systemowe
•
organizacja systemu zbiórki odpadów budowlanych,
•
ewidencja podmiotów wytwarzających odpady na poziomie powiatów,
•
osiągnięcie poziomu 90% odzysku gruzu budowlanego,
•
selektywna zbiórka poszczególnych rodzajów odpadów przez podmioty wytwarzające,
•
rozwijanie sieci punktów skupu surowców wtórnych,
•
zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych poprzez składowanie.
8.2.5. Osady z oczyszczalni ścieków
W ostatnich latach odnotowano wzrost ilości wytwarzanych osadów w oczyszczalniach ścieków komunalnych. Wzrost ten związany był z oddaniem do użytku kolejnych inwe102
stycji – budowa kanalizacji i oczyszczalni i w efekcie wzrostem liczby obsługiwanych przez
oczyszczalnie mieszkańców. Prognozuje się wzrost ilości osadów do poziomów:
•
w roku 2006- 215,05 tys. Mg,
•
w roku 2014- 291,9 tys. Mg.
Zadania do wykonania w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi
Podstawowe zadania do wykonania w gospodarce komunalnymi osadami wynikają z
celów ochrony środowiska:
•
zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego,
•
zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych,
•
maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy
jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego
i chemicznego,
•
termiczne przekształcanie.
Należy założyć, że mimo to, zawartość zanieczyszczeń w osadach pochodzących z
dużych zespołów miejskich nie będzie spełniać kryteriów wymaganych przy zastosowaniu
osadów do nawożenia i użyźniania gruntów rolnych czy produkcji roślin na kompost a nawet
rekultywacji terenów przemysłowych.
Preferowanym kierunkiem postępowania z osadami ściekowymi będzie kompostowanie. Znacząca modyfikacja składu chemicznego zachodzi w przypadku mieszania osadów z
innymi odpadami lub ziemią. Ziemia kondycjonowana osadem może stanowić dobry produkt
dla potrzeb zakładania i konserwacji miejskich terenów zielonych oraz rekultywacji składowisk i terenów przemysłowych o wysokim stopniu zanieczyszczenia. Stąd też kierunek ten
winien być preferowany w oczyszczalniach posiadających powiązania z zakładami kompostowania odpadów komunalnych i z zakładami wytwarzającymi znaczne ilości odpadów organicznych (np. zakłady wytwarzające korę, trociny). Produkcja kompostów z osadów ściekowych bez dodatków organicznych jest nieuzasadniona technologicznie i ekonomicznie w
relacji do kosztów składowania. Generalnie należy przyjąć, że przetwórstwo osadów winno
być realizowane poza oczyszczalniami ścieków. Zakłada się, że ilość osadów kompostowanych może wzrosnąć nawet do 20% ich całkowitej masy wytwarzanej w województwie. Warunkiem jest realizacja programu budowy zakładów kompostowania i przygotowanie ich do
współpracy z oczyszczalniami ścieków.
103
Kolejnym kierunkiem zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych będzie ich
termiczne przekształcanie. Instalacje termicznego przekształcania osadów winny obsługiwać
oczyszczalnie z dużych aglomeracji (tam, gdzie osady nie spełniają wymogów pod względem
zawartości metali ciężkich) oraz z rejonów gdzie władze rozwijają rolnictwo ekologiczne, turystykę i z rejonów uzdrowiskowych.
Kolejnym kierunkiem zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych będzie ich
składowanie na składowiskach odpadów. Kierunek ten, mimo, że nie jest traktowany jako
preferowany, będzie kierunkiem dominującym ilościowo. Oznacza to, że w bilansach materiałów biogennych kierowanych na składowiska należy przewidzieć stały udział osadów.
Inwestycje w zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi powinny być
przewidziane w programie inwestycyjnym gospodarki wodno- ściekowej. Dla wszystkich
większych oczyszczalni ścieków (np. o przepustowości ponad 500 m3/dobę) należy opracować program unieszkodliwiania osadów ściekowych. Jak to wykazano w diagnozie stanu gospodarki odpadami istniejące na obszarze regionu 5 kompostowni w niewielkim stopniu pozwala na zagospodarowanie tego typu odpadów.
8.3. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi
Odpady niebezpieczne powstają zarówno w sektorze komunalnym, jak i gospodarczym. Podstawowym źródłem ich powstawania jest działalność przemysłowa i usługowa. Z
definicji odpadów niebezpiecznych wynika, że stanowią one szczególne zagrożenie dla ludzi i
środowiska i dlatego gospodarka nimi wymaga szczególnej kontroli i planowania.
Diagnoza gospodarki odpadami niebezpiecznymi wytwarzanymi przez zakłady przemysłowe w województwie wykazała, że stan gospodarki tymi odpadami jest zadawalający.
Odpady w 96,7% podlegają wykorzystaniu, 2,33% poddaje się unieszkodliwianiu w procesach termicznych. W skali roku około 500 Mg odpadów niebezpiecznych unieszkodliwia się
na bezpiecznych składowiskach odpadów.
Odpady niebezpieczne mogą być poddawane procesom odzysku i unieszkodliwiania w
instalacjach własnych u wytwórców lub w instalacjach jednostek zewnętrznych.
Bardzo pilnym zadaniem staje się rozwiązanie problemu wydzielenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. Ilości odpadów niebezpiecznych objętych procesem odzysku ustalono w punkcie 9.1.
104
8.3.1. Odpady zawierające PCB
PCB (polichlorobifenyle) zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla ludzi i środowiska. Wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom
odzysku jest zabronione.
Przyjmuje się, że do 2010 roku nastąpi całkowite wyeliminowanie PCB ze środowiska
poprzez kontrolowane unieszkodliwienie PCB oraz dekontaminacje lub unieszkodliwienie
urządzeń zawierających PCB.
Niezbędne jest utworzenie wojewódzkiej bazy informacyjnej gromadzącej dane dotyczące ilości i miejsc występowania PCB. Przedsięwzięcia związane z unieszkodliwianiem
cieczy zawierających PCB oraz unieszkodliwieniem i dekontaminacją urządzeń zawierających PCB powinny zostać niezwłocznie wprowadzone na listę przedsięwzięć priorytetowych
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
Instalacja unieszkodliwiania cieczy zawierających PCB znajdująca się w Zakładach
Azotowych „Anwil” S.A. we Włocławku o wydajności około 4 tys. Mg/rok jest jedną z
dwóch na terenie kraju. Instalacje te do 2010 r. zapewnią przewidywane moce przerobowe w
zakresie unieszkodliwiania cieczy zawierających PCB.
8.3.2. Oleje odpadowe
Głównym źródłem powstawania olejów odpadowych są stacje obsługi pojazdów, bazy
transportowe i remontowe oraz urządzenia przemysłowe. Oleje odpadowe są to wszystkie zużyte oleje smarowe lub przemysłowe nie nadające się do zastosowania. Istniejące instalacje
do odzysku i unieszkodliwiania olejów odpadowych nie wykorzystują w pełni swoich mocy
przerobowych. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego jedyna instalacja zajmująca
się spalaniem olejów odpadowych oraz ich odzyskiem i unieszkodliwianiem znajduje się w
„Lafarge Cement Polska” – Cementownia Kujawy w Bielawach. Instalacja ta zabezpieczy
przewidywane potrzeby w zakresie odzysku i unieszkodliwiania olejów odpadowych do roku
2010. Pożądane wydaje się przeprowadzenie w jak najszybszym czasie przeglądu ekologicznego wymienionej instalacji w kontekście konieczności przestrzegania parametrów spalania i
analizy jakości spalania olejów odpadowych. Monitorowaniu powinny podlegać zarówno parametry procesu spalania, jak i gazy spalinowe.
Możliwe jest także unieszkodliwianie zużytych olejów w innych instalacjach metodą
spalania, poza obszarem województwa.
105
8.3.3. Baterie i akumulatory
W zakresie zbiórki baterii i akumulatorów wielkogabarytowych przewiduje się wzrost
odzysku złomu akumulatorowego. Dzięki wprowadzonej opłacie depozytowej powinien nastąpić pełny odzysk zużytych akumulatorów. Problem natomiast stanowi zbiórka zużytych
baterii i akumulatorów małogabarytowych, które nie są zbierane przede wszystkim ze względu na brak wdrożonej technologii unieszkodliwiania. Wyraźna poprawa w tym zakresie nastąpi dopiero po roku 2010.
Głównym celem do realizacji w zakresie gospodarowania zużytymi bateriami i akumulatorami jest osiągnięcie 100% odzysku akumulatorów ołowiowych oraz maksymalnej ilości pozostałych baterii i akumulatorów.
W celu uregulowania gospodarki zużytymi bateriami i akumulatorami małogabarytowymi niezbędne jest ich wysegregowanie ze strumienia odpadów komunalnych i zorganizowanie systemu ich zbiórki. Do czasu wdrożenia technologii ich unieszkodliwiania powinny
być gromadzone na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
8.3.4. Odpady zawierające azbest
Podstawowym celem w zakresie gospodarowania odpadami azbestowymi jest bezpieczne dla ludzi i środowiska unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest poprzez
składowanie na wytypowanych składowiskach w sposób wykluczający ich szkodliwe oddziaływanie.
Szacuje się, że na terenie województwa kujawsko-pomorskiego znajduje się około
1 tys. Mg wyrobów zawierających azbest, z których większość stanowią płyty i rury azbestowo-cementowe. Szacuje się, że do 2010 roku powstanie jeszcze do około 500 Mg odpadów
zawierających azbest.
Niezbędne jest powstanie na poziomie regionu bazy informacyjnej zawierającej dane o
lokalizacji, ilości i stanie wyrobów zawierających azbest oraz opracowanie systemu monitoringu usuwania i prawidłowego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest. Unieszkodliwianie tego typu odpadów jest i powinno być w dalszym ciągu prowadzone w ramach działalności przedsiębiorstwa PPHU „Izopol” S.A. w Trzemesznie (powiat gnieźnieński, województwo wielkopolskie). Nie ma tym samym potrzeby budowy odrębnego składowiska odpadów
zawierających azbest na terenie województwa kujawsko – pomorskiego.
106
8.3.5. Przeterminowane środki ochrony roślin
Na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego zinwentaryzowano 22 miejsca
gromadzenia odpadów niebezpiecznych – mogilników, w których deponowano do początków
lat 90. przede wszystkim przeterminowane nawozy i środki ochrony roślin oraz opakowania
po nich. Po wyczerpaniu chłonności były zamykane i zabezpieczane przed dostępem osób postronnych. Sposób zabezpieczeń był różny i w większości przypadków nie gwarantował bezpiecznego dla ludzi i środowiska magazynowania odpadów.
Prace związane z likwidacją mogilników w regionie prowadzone są od czwartego
kwartału 2000. Likwidację mogilników podzielono na etapy. Pierwszym etap został zakończony. Jego efektem jest likwidacja pięciu mogilników: w miejscowości Stolno (gm. Chełmno, powiat chełmiński), Pokrzydowo (gmina Zbiczno, powiat brodnicki), Kąkol (gmina Wielka Nieszawka, powiat toruński), Kiełpin (gmina Tuchola, powiat tucholski) i Lubania-Lipiny
(gmina Świekatowo, powiat świecki) Ze zlikwidowanych obiektów wydobyto łącznie 407,8
Mg przeterminowanych środków ochrony roślin.
Drugi etap obejmie likwidację do 2006 r. pięciu kolejnych obiektów: Lisie Kąty (gmina Grudziądz, powiat grudziądzki), Stanomin (gmina Dąbrowa Biskupia, powiat inowrocławski), Małocin (gmina Nakło n/Notecią, powiat nakielski), Mąkoszyn (gmina Szubin, powiat nakielski) i Piastowo (gmina Gąsawa, powiat żniński).
Po realizacji tego etapu w województwie pozostanie jeszcze 12 mogilników do likwidacji w latach 2007 – 2010. Tak więc do 2010 r. zostaną zlikwidowane wszystkie nieczynne
mogilniki.
Jako kryteria ustalania kolejności likwidowanych obiektów należy przyjąć przede
wszystkim lokalizację obiektu i stopień jego zagrożenia dla ludzi i środowiska. W pierwszej
kolejności należy likwidować obiekty znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie miejsc stałego przebywania ludzi oraz obiekty, w których zgromadzone odpady mogą spowodować
skażenie środowiska np. gruntu oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Należy także
preferować obiekty znajdujące się na terenach o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, w tym znajdujące się na terenach prawnie chronionych oraz położonych w sąsiedztwie miejsc wypoczynku i rekreacji ludności.
Na obszarze województwa pozostanie zatem czynne składowisko odpadów niebezpiecznych w Bydgoszczy przy ul. Prądocińskiej, który posiada jeszcze znaczne rezerwy i zabezpieczy potrzeby województwa w tym zakresie.
107
8.3.6. Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne
Rosnąca w ostatnich latach ilość wycofywanych z użytkowania tego typu urządzeń
jest związana z rozwojem technicznym i technologicznym oraz postępem cywilizacyjnym.
Wzrost ilości tego typu odpadów cechuje się i będzie odznaczać się nadal znaczną dynamiką
lecz jakość odpadów będzie ulegać poprawie, głównie na skutek stosowania coraz bardziej
nowoczesnych technologii produkcji.
Podstawowym celem w tym zakresie jest maksymalny odzysk i recykling zużytych
urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających substancje zubożające warstwę ozonową. Konieczne jest zorganizowanie regionalnego systemu zbiórki odpadów urządzeń elektrycznych i elektronicznych zarówno od podmiotów gospodarczych, jak i
użytkowników indywidualnych. Konieczne jest stworzenie sieci zakładów ręcznego i mechanicznego demontażu tego typu urządzeń oraz zorganizowanie systemu wtórnego obiegu przestarzałych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
8.3.7. Pojazdy wycofane z eksploatacji
Pojazdy te stanowią zagrożenie dla środowiska ze względu na zawartość wielu substancji niebezpiecznych np. metale ciężkie, oleje, płyny chłodnicze, akumulatory, zużyte opony, szkło i tworzywa sztuczne. Niezbędny jest maksymalny recykling tych materiałów pozwalający na odzysk składników użytecznych dla wytwarzania nowych wyrobów.
Niezbędne jest stworzenie systemu ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji,
przekazywanie wszystkich pojazdów do stacji demontażu i monitoring postępowania z poszczególnymi substancjami niebezpiecznymi. Funkcjonujące w województwie 30 zakładów
posiadających koncesję wojewody na kasację pojazdów zabezpiecza potrzeby regionu w tym
zakresie. Na terenie Grudziądza funkcjonuje zakład Metal Recycling posiadający strzępiarkę
do złomu, którego moce przerobowe są wykorzystane w niewielkiej części.
8.3.8. Odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady te powstają w placówkach sieci zakładów lecznictwa otwartego i zamkniętego. Stanowią je odpady bytowo-gospodarcze, zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki pooperacyjne i posekcyjne, materiał biologiczny i odpady specjalne, w tym substancje radioaktywne, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone
urządzenia pomiarowe itp. Segregacja tego typu odpadów powinna być w 100% prowadzona
108
przez wszystkie szpitale, zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i przychodnie lekarskie. Powinny w nich zostać zapewnione specjalne pomieszczenia do magazynowania odpadów, jednak na czas nie dłuższy niż 48 godzin. Unieszkodliwianie odpadów powinno odbywać się
przez stosowanie metody termicznej. Wydajność spalarni wynosi 700 kg/h, co zabezpiecza
potrzeby województwa w zakresie unieszkodliwiania wytwarzanych w skali roku odpadów
medycznych.
Najpowszechniej stosowaną metodą unieszkodliwiania odpadów medycznych będzie
w dalszym ciągu ich unieszkodliwianie termiczne w spalarniach odpadów medycznych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2000 r. dopuszcza także inne sposoby
unieszkodliwiania tego typu odpadów.
Przy wszystkich większych (wojewódzkich i powiatowych) szpitalach, zakładach
lecznictwa uzdrowiskowego i przychodniach lekarskich powinny powstać pomieszczenia do
magazynowania tych odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami sanitarnymi.
Unieszkodliwianie odpadów weterynaryjnych będzie w dalszym ciągu odbywało się w
dwóch instalacjach zajmujących się utylizacją materiałów szczególnego ryzyka i padłych
zwierząt. Są to zakłady w Jezuickiej Strudze (gmina Rojewo) o wydajności po rozbudowie
120 ton na dobę i w Olszówce (gmina Golub-Dobryń) o wydajności 40 ton na dobę. Moce
tych zakładów nie są obecnie w pełni wykorzystywane. Przeprowadzone modernizacje umożliwiają funkcjonowanie tych zakładów po wejściu Polski do Unii Europejskiej.
8.4. Harmonogram działań na lata 2003-2006
Możliwość osiągnięcia celów założonych w Planie gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego wiąże się z realizacją określonych zadań, które w części stanowią
ustawowe obowiązki samorządu wojewódzkiego. Jednak większość zadań Sejmik i Zarząd
Województwa Kujawsko – Pomorskiego będzie wspierał, koordynował, inicjował bądź opiniował.
Poniższe zestawienie przedstawia wykaz zadań na lata 2003-2006 związanych z organizacją i monitorowaniem systemu gospodarki odpadami na obszarze województwa kujawsko
– pomorskiego.
109
Tabela 27 Harmonogram zadań w na lata 2002-2006
Podmiot odpowiedzialny, jedSzacunkowe nakłady
nostki współpracujące
Opracowanie i uchwalenie Planu go- Samorząd Województwa
spodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego
Opracowanie powiatowych planów Samorządy powiatowe, miasta na 19 x 30 tys. zł
gospodarki odpadami
prawach powiatu
Opracowanie gminnych planów go- Samorządy gminne
140 x 20 tys. zł
spodarki odpadami
Budowa dwóch kompleksów uniesz- Samorządy gminne i ich związki 2 x 65 mln zł
kodliwiania odpadów komunalnych
Wdrożenie systemu selektywnej Samorządy gminne
50 gmin x 400 000 zł
zbiórki odpadów
Zakończenie działalności i rekultywa- Samorządy gminne, Wojewoda, 16 obiektów x 2 mln zł
cja składowisk odpadów
Samorząd Województwa
komunalnych
Likwidacja nieczynnych mogilników Samorządy gminne, Wojewoda, 5 obiektów x 1 mln zł
Samorząd Województwa
Likwidacja „dzikich” wysypisk odpa- Samorządy gminne, Samorząd dów
Województwa
Weryfikacja i aktualizacja wojewódz- Zarząd Województwa
kiego planu gospodarki odpadami
(2005 r.)
Utworzenie wojewódzkiej bazy da- Zarząd Województwa
nych w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami
Działanie
Szacunkowe nakłady na realizację wymienionych działań wyniosą 200 mln zł.
Główne kierunki działań do realizacji w gospodarce odpadami komunalnymi do 2010 r:
•
utworzenie w skali regionu co najwyżej kilkunastu ponadgminnych kompleksów unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
•
planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych, uwzględniających
wszystkie wytwarzane odpady możliwe do wspólnego zagospodarowania, niezależnie od
źródła ich pochodzenia,
•
utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami,
•
dalsza organizacja i doskonalenie ponadlokalnych i lokalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi,
•
•
kontynuacja i intensyfikacja szkoleń w celu podnoszenia świadomości społecznej i ograniczania ilości wytwarzanych odpadów,
110
•
•
niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych,
•
minimalizacja produkcji odpadów,
•
rozwój lokalnych kompostowni wykorzystujących selektywnie zbierane odpady kuchenne
ulegające biodegradacji i odpady zielone,
•
w zakresie gospodarowania odpadami przemysłowymi innymi niż niebezpieczne zakłada
się, że podstawowym sposobem unieszkodliwiania tych odpadów nadal będzie wykorzystanie gospodarcze.
9. WSKAZANIA ODNOŚNIE BUDOWY I LOKALIZACJI INSTALACJI
ZWIĄZANYCH Z GOSPODAROWANIEM ODPADAMI
9.1. Składowiska odpadów komunalnych
Obecnie funkcjonujące na terenie województwa składowiska odpadów poddano ocenie w zakresie możliwości funkcjonowania w horyzoncie czasowym niniejszego Planu.
Zgodnie z ustawą o odpadach do 2009 r. obiekty, które nie spełniają określonych ustawą wymogów, będą musiały być poddane modernizacji. Decyzje w tym zakresie, na podstawie
przeprowadzonych przeglądów ekologicznych składowisk odpadów, podejmą w postaci decyzji właściwi starostowie. Ocenę składowisk przeprowadzono w oparciu o dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy.
Tłustym drukiem zaznaczono składowiska, które potencjalnie powinny funkcjonować po 2010 roku, kursywą zaznaczono składowiska, które powinny przestać funkcjonować
do 2006 r.
Tabela 28 Horyzont czasowy funkcjonowania istniejących składowisk odpadów komunalnych
Lp.
Lokalizacja
składowiska
Przewidywana data
zakończenia eksploatacji składowiska
Funkcja składowiska (rejon obsługi)
m. Bydgoszcz
1
ul. Prądocińska
ul. Kociewska
(Katarzynka)
powiat aleksandrowski
2
Międzygminne-miasto Bydgoszcz, Solec Kujawski,
gminy Białe Błota i Nowa Wieś Wielka
m. Toruń
Międzygminne-miasto Toruń, gmina Wielka
Nieszawka
111
do 2009 r.
między 2009 a 2012 r.
3
Służewo
powiat brodnicki
4
Brodnica
5
Miesiączkowo
6
Łapinóż
7
Bolumin
8
Magdalenka
9
Żołędowo
10
Trzemiętówko
powiat chełmiński
11
Osnowo
12
Rudaw
13
Białkowo
14
Rembiocha
powiat grudziądzki
15
Zakurzewo
16
17
18
Boguszewo
Szczepanki
Świecie n/ Osą
19
20
21
22
23
24
Stanomin
Kaczkowo
Mątwy
Karczyn
Skotniki
Giebnia
25
Jaszczółtowo
powiat lipnowski
26
Polichnowo
27
Płomiany
28
Grodzeń
29
Lipno
30
Skępe
31
Tłuchowo
32
Teodorowo
powiat mogileński
33
Sucharzewo
34
Jeziora Wielkie
35
Siedlimowo
36
Szerzawy
37
Bławaty
powiat nakielski
38
Ostrowo
39
Rozwarzyn
40
Ostrówiec
powiat radziejowski
41
Wandynowo
42
Byczyna
43
Borucin
Międzygminne-gminy powiatu aleksandrowskiego
do 2009 r.
Międzygminne-gminy Osiek, Brodnica, Świedziebnia, Grążawy
powiat bydgoski
Dobrcz
Osielsko
Sicienko
po 2012 r.
do 2009 r.
Międzygminne-miasto Chełmno i gminy powiatu
chełmińskiego (z wyjątkiem gminy Lisewo)
Gmina Ciechocin
Międzygminne-miasto i gmina Golub-Dobrzyń,
gmina Radomin
Gmina Zbójno
Międzygminne-miasto i gmina Grudziądz, gmina
Rogóźno
Gmina Gruta
Gmina Łasin
Dąbrowa Biskupia
Gniewkowo
Miasto Inowrocław
Gmina Inowrocław
Kruszwica
Międzygminne-gminy Pakość i Janikowo
Miedzygminne-gminy Rojewo i Złotniki Kujawskie
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
między 2009 a 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
Gmina Bobrowniki
Gmina Kikół
Gmina Skępe
Gmina Tłuchowo
Gmina Wielgie
do 2009 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
Gmina Mogilno
Gmina Strzelno
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
Gmina Mrocza
Gmina Sadki
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
Gmina Dobre
Gmina Osięciny
po 2012 r.
do 2009 r.
między 2009 a 2012 r.
112
44
Jerzyce
45
Broniewo
powiat rypiński
46
Huta Chojno
47
Puszcza Miejska
48
Szczawno
49
Radziki Duże
powiat sępoleński
50
Kamień Krajeński
51
Włościborek
52
Skoraczewo
53
Dalkowo
powiat świecki
54
Tuszynki
55
Górna Grupa
56
Sierosławek
57
Białe Błota
58
Lnianek – Mszano
59
Ostrowite
Twarda Góra - Mi60
lewo
61
Wierzchy
62
Osie
63
Małociechowo
64
Sulnówko
65
Zalesie Królewskie
66
Wielki Komórsk
powiat toruński
67
Jackowo
68
Nowa Wieś
69
Bierzgłowo
70
Kamionki Duże
71
Łążyn
72
Gostycyn
73
Bysławek
74
Rosochatka
75
Bladowo
powiat wąbrzeski
76
Niedźwiedź
powiat włocławski
77
Kurowo Kolonia
78
Machnacz
79
Stary Brześć
80
Niemojewo
81
Lubieniec
Wilczeniec
82
Fabiański
83
Naczachowo
Przydatki
84
Gołaszewskie
85
Kucerz
86
Narty
do 2009 r.
między 2009 a 2012 r.
Gmina Rogowo
Gmina Skrwilno
Gmina Wąpielsk
do 2009 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
Gmina Sośno
Gmina Więcbork
po 2012 r.
po 2012 r.
między 2009 a 2012 r.
do 2009 r.
Gmina Bukowiec
Gmina Dragacz
Gmina Drzycim
Gmina Jeżewo
Gmina Lniano
Gmina Lniano
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
Gmina Osie
Gmina Osie
Gmina Pruszcz
Gmina Świecie
Gmina Świekatowo
Gmina Warlubie
między 2009 a 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
między 2009 a 2012 r.
Gmina Czernikowo
Gmina Lubicz
Gmina Łubianka
Międzygminne-gmina Łysomice, miasto i gmina
Chełmża, gmina Kowalewo Pomorskie
powiat tucholski
Gmina Gostycyn
Gmina Lubiewo
Gmina Śliwice
Międzygminne-gminy Tuchola, Cekcyn i Kęsowo
po 2012 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
po 2012 r.
Międzygminne-miasto i gmina Wąbrzeźno, gminy
Dębowa Łąka, Bobrowo, Lisewo, Płużnica, Książki, Radzyń Chełmiński, Jabłonowo Pom.
po 2012 r.
Gmina Baruchowo
Międzygminne-gminy Boniewo i Choceń
po 2012 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
między 2009 a 2012 r.
Gmina Fabianki, osiedle Zazamcze we Włocławku
po 2012 r.
do 2009 r.
po 2012 r.
Gmina Lubanie
po 2012 r.
po 2012 r.
113
87
Agnieszkowo
powiat żniński
88
Barcin
89
Łysinin
90
Zrazim
91
Załachowo
92
Rogowo
93
Wawrzynki
Gmina Lubraniec
do 2009 r.
Gmina Barcin
Gmina Gąsawa
Łabiszyn
Rogowo
Gmina Żnin
do 2009 r.
między 2009 a 2012 r.
do 2009 r.
między 2009 a 2012 r.
po 2012 r.
do 2009 r.
Z powyższego zestawienia wynika, że 45 składowisk będzie mogło być eksploatowanych po 2012 r., a 10 składowisk zakończy działalność między 2009 a 2012 r.
Aż 38 składowisk przestanie funkcjonować do 2009 r., w tym 16 do 2006 r.
Jako optymalny system unieszkodliwiania odpadów komunalnych wytwarzanych na
obszarze województwa należy uznać funkcjonowanie co najwyżej kilkunastu dużych międzygminnych nowoczesnych kompleksów unieszkodliwiania odpadów. W skład takiego
kompleksu powinny wchodzić: zakład segregacji odpadów, kompostownia bioodpadów i
składowisko pozostałości. Powinny składać się na nie przede wszystkim urządzenia do precyzyjnego określenia ilości przyjmowanych odpadów, urządzenia umożliwiające wysegregowanie ze strumienia odpadów surowców do powtórnego przerobu, urządzenia do zmniejszania
objętości masy odpadów oraz bezpieczna dla środowiska niecka do składowania pozostałej
części odpadów.
Budowa nowych międzygminnych (lub powiatowych) składowisk jest najbardziej pożądana w powiatach: brodnickim, golubsko-dobrzyńskim, lipnowskim, mogileńskim, radziejowskim, rypińskim, sępoleńskim, świeckim i żnińskim.
Możliwa jest modernizacja, rozbudowa i wyposażenie w niezbędną infrastrukturę wybranego istniejącego składowiska, bądź budowa nowego. Wykluczyć należy budowę nowych
składowisk odpadów, na których zamierza się deponować nieposegregowane, zmieszane odpady komunalne.
Szczegółowe rozpatrzenie możliwości, celowości i opłacalności ekonomicznej budowy międzygminnych zakładów unieszkodliwiania odpadów powinno nastąpić na etapie
opracowywania powiatowych planów gospodarki odpadami.
Termiczne unieszkodliwianie odpadów
Za optymalne pod względem przepustowości uważa się instalacje do termicznego
przekształcania odpadów, które przerabiają rocznie co najmniej 100 tys. Mg odpadów. Skrajnie niską z punktu widzenia opłacalności ekonomicznej jest instalacja o przepustowości 60
tys. Mg odpadów rocznie. Z tego punktu widzenia, na obszarze województwa uzasadnienie
114
budowy instalacji do termicznego przekształcania odpadów, istnieje tylko w rejonie kształtującej się aglomeracji bydgosko-toruńskiej, gdzie liczba ludności w obu miastach i otaczających je powiatach wiejskich przekracza 750 tys. mieszkańców, co daje ilość wytwarzanych
odpadów na poziomie ponad 200 tys. Mg rocznie. Budowa instalacji do termicznego przekształcania odpadów w innych częściach regionu wydaje się być nieuzasadniona ekonomicznie.
Kompostownie odpadów
Wyodrębniona z odpadów komunalnych frakcja ulegająca biodegradacji będzie kompostowana w nowoczesnych zakładach unieszkodliwiania tego typu odpadów.
Do kompostowania należy wykorzystywać także osady ściekowe. W skali roku do kompostowania na terenie regionu można przeznaczyć od 300 do 380 tys. Mg odpadów. Stworzy to
potrzebę funkcjonowania na obszarze województwa około 5 – 10 nowoczesnych kompostowni.
9.2. Składowiska odpadów przemysłowych
Do unieszkodliwiania przez składowanie w roku 2001 przeznaczono 15,5% odpadów.
Ocenia się, że ilość odpadów unieszkodliwiana przez składowanie będzie malała. Ocena
funkcjonujących składowiska odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne dokonana
przez WIOŚ zawarta jest w tabeli.
Tabela 29 Wykaz składowisk odpadów przemysłowych mogących funkcjonować na terenie województwa
do 2010 r.
Lp.
Rodzaj
składowiska
1
Kompleks stawów
osadowych
2
Kompleks stawów
osadowych
3
4
Składowisko odrzutów, staw popiołu i żużla
Zakładowe mokre
składowisko popiołów
Gmina /
miasto
Lokalizacja
na terenie Janikowskich
gm. Janikowo
Zakładów Sodowych
“Janikosoda” S.A.
na terenie Inowrocławskich Zakł. Chemicznych m. Inowrocław
“SODA-MĄTWY”
Świecie-Przechowo
na terenie zakładu Frant- gm. Świecie
schach Świecie S.A.
Toruń Elektrociepłownia
„Toruń” S.A.
m. Toruń
115
Przychód
odpadów
Mg/dobę
powyżej
20Mg/d
powyżej
20Mg/d
powyżej
20Mg/d
powyżej
20Mg/d
Ocena
składowiska
do modernizacji, zakończenie eksploatacji
nastąpi po 2012 r.
spełnia wymogi, zakończenie eksploatacji
nastąpi po 2012 r.
nastąpi po 2012 r.
spełnia wymogi
5
Składowisko odpadów nietoksycznych
Włocławek-na terenie
Zakładów Azotowych
ANWIL S.A.
6
Miejsce magazynowania mieszaniny popiołowożużlowej
Zespół Elektrociepłowni
„Bydgoszcz” S.A.
m. Włocławek
powyżej
20Mg/d
nastąpi między 2009 a
2012 r.
m. Bydgoszcz
powyżej
20Mg/d
do modernizacji
Wykaz nie zawiera miejsc gromadzenia zlokalizowanych na terenie zakładów „Zachem”
w Bydgoszczy przeznaczonych do likwidacji. Składowiska mają charakter składowisk zakładowych przeznaczonych do unieszkodliwiania:
•
odpadów z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii
nieorganicznej,
•
osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niż niebezpieczne,
•
popiołów lotnych i żużle z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni,
wytwarzanych przez:
•
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne „Soda Mątwy” S.A. w Inowrocławiu,
•
„Frantschach” w Świeciu,
•
Elektrociepłownia „Bydgoszcz”,
•
Elektrociepłownia „Toruń” S.A. w Toruniu,
•
Zakładów Azotowych Anwil S.A. we Włocławku,
•
Janikowskie Zakłady Sodowe „Janikosoda” S.A. w Janikowie.
9.3. Składowiska odpadów niebezpiecznych
Odpady niebezpieczne unieszkodliwiane są na pięciu następujących składowiskach:
Tabela 30 Wykaz składowisk odpadów niebezpiecznych mogących funkcjonować na terenie województwa
do 2010 r.
Lokalizacja
Gmina /
miasto
Ilość odpadów nagromadzonych
na koniec 2001 r. w
tys. Mg
Ocena
składowiska
Izolowane składowisko osadów przy
ul. Elektrycznej
Bydgoszcz-Łęgnowo
na terenie Zakładów
Chemicznych Zachem
m. Bydgoszcz
117,9
Do wstrzymania
dzia-łalności i rekultywacji
2
Składowisko odpadów przemysłowych
Włocławek - na terenie Zakładów Azotowych Anwil S.A.
m. Włocławek
15,9
Spełnia wymogi,
zakończenie eksploatacji po 2012
r.
3
Składowisko odpadów niebezpiecz-
m. Bydgoszcz
5,9
Wymaga modernizacji, zakoń-
Lp.
Rodzaj
składowiska
1
m. Bydgoszcz
116
nych, tzw. mogilnik
4
Składowisko odpadów niebezpiecznych
5
Składowisko odrzutu pokaustyzacyjnego
czenie eksploatacji po 2012 r.
Stary Brześć
Frantschach S.A.
Świecie
gm. Brześć
Kujawski
gm. Świecie
0,9
Do wstrzymania
działalności
i rekultywacji
40,0
Wymaga modernizacji, zakończenie eksploatacji
po 2012 r.
Z przedstawionego zestawienia wynika, że w perspektywie niniejszego planu funkcjonować będzie składowisko na terenie Zakładów Azotowych Anwil S.A. oraz po modernizacji
składowisko odpadów niebezpiecznych w kompleksie w Bydgoszczy i składowisko odrzutu
pokaustyzacyjnego Frantschach S.A. Świecie. Zapewni to potrzeby w zakresie unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych na terenie województwa do 2010 roku, a w szczególności
znaczne rezerwy składowiska odpadów niebezpiecznych w Bydgoszczy, na którym mogą
być unieszkodliwiane np. odpady niebezpieczne zawarte w strumieniu odpadów komunalnych..
10. INSTRUMENTY FINANSOWE REALIZACJI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002 – 2010 zawiera propozycję struktury nakładów (zarówno inwestycyjnych, jak i pozainwestycyjne) na
poszczególne działy ochrony środowiska w latach 2002 – 2010 w następujący sposób:
•
Gospodarka ściekowa i ochrona wód
38,0%,
•
Ochrona powietrza atmosferycznego
26,9%,
•
Gospodarowanie odpadami i ochrona gleb
28,1%,
•
Ochrona przed hałasem, wibracją i promieniowaniem
2,1%,
•
Ochrona przyrody
1,1%,
•
Zbiorniki i stopnie wodne
2,0%,
•
Regulacja rzek i obwałowania
1,5%.
Można przyjąć, że taka struktura środków jest podstawą do ustalenia wielkości nakładów finansowych na działania w zakresie gospodarowania odpadami dla województwa kujawsko – pomorskiego z podziałem na lata 2003 – 2006 i 2007 - 2010.
117
Szacunkowe nakłady Szacunkowe nakłady
w latach 2003-2006
w latach 2007-2010
mln zł
%
mln zł
%
Kierunek działań
Ochrona powierzchni ziemi i zasobów glebowych
Gospodarowanie odpadami
SUMA
Suma nakładów w
latach 2003-2010
mln zł
4,7
0,2
7,1
0,2
11,8
200,0
1984,3
10,2
100,0
300,0
2886,2
10,4
100,0
500,0
4870,5
Analiza danych zawartych w tabeli, pozwala stwierdzić, że przewidywany odsetek nakładów na gospodarowanie odpadami w dalszym horyzoncie czasowym nieznacznie wzrośnie.
Realizacja niniejszego Planu będzie możliwa przede wszystkim dzięki pozyskiwaniu
nakładów z różnych źródeł. Podstawowe źródła finansowania stanowić będą fundusze ekologiczne, środki własne podmiotów gospodarczych, środki jednostek samorządów terytorialnych, budżet państwa oraz fundusze strukturalne i fundusz spójności. Udział poszczególnych
źródeł finansowania w całkowitych nakładach na finansowanie Planu zawiera poniższa tabela.
Źródło finansowania
Środki własne przedsiębiorstw
Środki jednostek samorządu terytorialnego
Budżet państwa
Fundusze ekologiczne
Fundusze przedakcesyjne, strukturalne i fundusz spójności
SUMA
Lata 2003-2006 w %
Lata 2007-2010 w %
Lata 2003-2010 w %
47,2
42,5
44,9
8,0
10,2
9,1
5,5
18,8
9,6
21,8
7,5
20,3
20,5
15,9
18,2
100,0
100,0
100,0
Źródła finansowania inwestycji ekologicznych związanych z gospodarką odpadami
można podzielić na trzy grupy:
•
publiczne - np. pochodzące z budżetu państwa, miasta lub gminy lub pozabudżetowych
instytucji publicznych,
•
prywatne - np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych,
•
prywatno-publiczne - np. ze spółek prawa handlowego z udziałem gminy.
Dominującymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są:
•
zobowiązania kapitałowe - kredyty, pożyczki, obligacje, leasing,
•
udziały kapitałowe - akcje i udziały w spółkach,
118
•
dotacje.
Mogą one występować łącznie.
Kredyty bankowe można podzielić na:
•
kredyty udzielane ze środków własnych - kredyt komercyjny,
•
kredyty ze środków powierzonych - otrzymanych z innych źródeł na uzgodnionych warunkach,
•
kredyty udzielane ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania przez instytucje zewnętrzne.
Jako najczęściej występujące formy finansowania inwestycji w zakresie gospodarki
odpadami należy wymienić:
•
fundusze własne inwestorów,
•
pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez
Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
•
kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne,
•
zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. z
ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, konwersji długu wobec Finlandii, funduszu
ISPA),
•
kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, Bank Światowy),
•
kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne,
•
leasing.
Zasady funkcjonowania wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr
62, poz. 627 z późniejszymi zmianami). W województwie kujawsko-pomorskim, podobnie
jak w każdym województwie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przygotowuje na wzór Narodowego FOŚiGW listy zadań priorytetowych, które mogą być
dofinansowywane z ich środków oraz zasady i kryteria, które będą obowiązywać przy wyborze zadań do realizacji.
Zgodnie z listą przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu na rok 2003 problematyka gospodarki odpadami
występuje w dziale II listy. Jako cele strategiczne w tym zakresie przyjęto:
119
•
Budowę i modernizację zakładów unieszkodliwiania odpadów (zgodnie z wymogami
ustawy o odpadach) powodująca odzysk surowców i zmniejszenie objętości składowanych odpadów.
•
Wspieranie technik i technologii ograniczających ilość wytwarzanych odpadów.
Dodatkowym niezbędnym warunkiem wsparcia finansowego planowanego przedsięwzięcia
będzie jego umieszczenie w aktualnym planie gospodarki odpadami.
Warunki udzielenia dofinansowania to:
•
udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów przedsięwzięcia,
•
wywiązanie się przez Wnioskodawcę z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących
przychody Narodowego Funduszu oraz wywiązywania się z innych zobowiązań w stosunku do Funduszu,
•
przedsięwzięcie nie może być zakończone,
•
udzielone dofinansowanie nie może przekroczyć kosztów przedsięwzięcia.
Fundusze, oprócz udzielania pożyczek i przyznawania dotacji, zgodnie z art. 411 ust. 1
ustawy – Prawo ochrony środowiska także mogą:
•
udzielać dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek,
•
wnosić udziały do spółek działających w kraju,
•
nabywać obligacje, akcje i udziały spółek działających w kraju.
Fundacje i programy pomocowe
Fundacja EkoFundusz
EkoFundusz jest fundacją powołaną w 1992 r. przez Ministra Finansów dla efektywnego zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części zagranicznego długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska (tzw. konwersja długu). Dotychczas
decyzję o ekokonwersji polskiego długu podjęły Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria,
Włochy, Szwecja i Norwegia. Tak więc EkoFundusz zarządza środkami finansowymi pochodzącymi z ekokonwersji łącznie ponad 571 mln USD do wydatkowania w latach 1992 2010. W Statucie EkoFunduszu pięć sektorów ochrony środowiska uznanych zostało za dziedziny priorytetowe. Są nimi:
•
ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminacja
niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza),
•
ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej
(ochrona wód),
120
•
ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu),
•
ochrona różnorodności biologicznej,
•
gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
W zakresie gospodarki odpadami priorytetami EkoFunduszu są:
•
tworzenie kompleksowych systemów selektywnej zbiórki, recyklingu i unieszkodliwiania
odpadów komunalnych i niebezpiecznych,
•
przedsięwzięcia
związane
z
eliminacją
powstawania
odpadów
niebezpiecznych
w procesach przemysłowych (promocja „czystszych technologii”) i likwidacją składowisk
odpadów tego rodzaju,
•
rekultywacja gleb zanieczyszczonych odpadami niebezpiecznymi stanowiącymi zagrożenie dla zdrowia ludzi lub świata przyrody.
We wszystkich pięciu sektorach pomoc finansową EkoFunduszu uzyskać mogą tylko
te projekty, które wykazują się wysoką efektywnością, tj. korzystnym stosunkiem efektów
ekologicznych do kosztów. Poza tym zalecane jest, aby projekty spełniały przynajmniej jeden
z następujących warunków:
•
wprowadzanie na polski rynek nowych technologii z krajów-donatorów,
•
uruchomienie krajowej produkcji urządzeń dla ochrony środowiska,
•
szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia.
Z reguły wysokość dotacji dla przedsięwzięć inwestycyjnych obliczana jest ze wskaź-
ników NPV oraz IRR. Jeżeli wniosek o dofinansowanie składa jednostka gospodarcza, dotacja EkoFunduszu z reguły nie przekracza 20% kosztów projektu, a jedynie w szczególnie
uzasadnionych przypadkach może dochodzić do 30%. Gdy inwestorem są władze samorządowe, dotacja może pokryć do 30% kosztów (w przypadkach szczególnych do 50%), a dla
jednostek budżetowych, podejmujących inwestycje proekologiczne wykraczające poza ich
zadania statutowe, dofinansowanie EkoFunduszu może pokryć do 50% kosztów. W odniesieniu do projektów, prowadzonych przez pozarządowe organizacje społeczne (przyrodnicze,
charytatywne) nie nastawione na generowanie zysków, dotacja EkoFunduszu może pokryć do
80% kosztów w projekcie z dziedziny ochrony przyrody i do 50% w inwestycjach związanych z ochroną środowiska.
EkoFndusz może wspierać zarówno projekty dopiero rozpoczynane, jak i będące w fazie realizacji, jeżeli ich rzeczowe zaawansowanie nie przekracza 60%. Racjonalna gospodarka
odpadami została włączona do sektorów priorytetowych EkoFunduszu dopiero w 1998 r.
121
Inne fundacje
Agencja Rozwoju Komunalnego w Warszawie, Environmental Know-How Fund w
Warszawie, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund w Warszawie, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Polska Agencja Rozwoju Regionalnego, Program Małych Dotacji GEF, Projekt Umbrella.
ISPA
Pomoc Wspólnoty w ramach funduszu ISPA (Instrument for Structural Policies for
Preaccession) ma przyczyniać się do lepszego przygotowania krajów stowarzyszonych do
członkostwa w UE w dziedzinie gospodarczej infrastruktury, a w szczególności w sektorach
ochrony środowiska i transportu. Program ISPA zarządzany jest przez Komisję Europejską, a
za jego realizację w sektorze środowiska w Polsce odpowiadają Ministerstwo Środowiska
oraz NFOŚiGW.
Projekty ubiegające się o dofinansowanie w ramach funduszu ISPA powinny spełniać
m.in. takie kryteria, jak:
•
wielkość inwestycji - co najmniej 5 mln Euro,
•
podmiot publiczny jako inwestor,
•
zgodność z wymogami dyrektyw UE,
•
zgodność z lokalnymi i regionalnymi programami ochrony środowiska,
•
efektywność ekonomiczna.
ISPA jest instrumentem finansowania dużych inwestycji o charakterze infrastruktural-
nym. Dlatego największe prawdopodobieństwo otrzymania dofinansowania z funduszu ISPA
mają np. systemy zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Każda inwestycja zgłaszana do dofinansowania z funduszu ISPA winna rygorystycznie spełniać
wszystkie normy i standardy techniczne i ekologiczne obowiązujące w Unii Europejskiej, np.
składowiska odpadów będą musiały być zgodne ze standardami zawartymi
w dyrektywie o
składowaniu odpadów (1999/31/WE).
Dopuszczalny udział równoważnika dotacji w finansowaniu nakładów inwestycyjnych
wyniesie 75% udziału wszystkich środków państwowych lub publicznych, uważanych za
państwowe, zaangażowanych w finansowanie danej inwestycji, wliczając środki ISPA. Fundusz ISPA będzie funkcjonować do momentu uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii
Europejskiej. Przyjmowanie projektów do realizacji w ramach programu ISPA zostało zakończone 31 marca 2003 r.
122
Banki najbardziej aktywnie wspierające inwestycje ekologiczne:
Bank Ochrony Środowiska S.A. - statutowo nałożony obowiązek kredytowania inwestycji
służących ochronie środowiska, Bank Gdański S.A., Bank Rozwoju Eksportu S.A., Polski
Bank Rozwoju S.A., Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Instytucje leasingowe finansujące gospodarkę odpadami:
Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A.,
BEL Leasing Sp. z o.o.,
BISE Leasing S.A.,
Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A.,
Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o.
Fundusze Strukturalne, Fundusz Spójności oraz programy operacyjne
Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistnieje możliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska z Funduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójności, a także
możliwość finansowania inwestycji ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego (inwestycje w skali regionalnej i lokalnej). Ramy przedsięwzięć inwestycyjnych finansowanych w przyszłości ze wspomnianych funduszy określa Narodowy Plan Rozwoju (2004-2006). Narodowy Plan Rozwoju będzie służył jako podstawa negocjowania przez
Polskę Podstaw Wsparcia Wspólnoty (Community Support Framework), dokumentu określającego kierunki i wysokość wsparcia ze strony funduszy strukturalnych na realizację zamierzeń rozwojowych oraz jako podstawa interwencji z Funduszu Spójności.
W ramach jednego z priorytetów Narodowego Planu Rozwoju: Ochrona środowiska i
zagospodarowanie przestrzenne, podstawowe znaczenie będzie miało wsparcie inwestycyjne
ukierunkowane między innymi na racjonalną gospodarkę odpadami. W zakresie gospodarki
odpadami i ochrony powierzchni ziemi wsparcie inwestycyjne w okresie realizacji Narodowego Planu Rozwoju przeznaczone będzie przede wszystkim na budowę, rozbudowę lub modernizację składowisk odpadów komunalnych, systemy selektywnej zbiórki, recyklingu i odzysku odpadów komunalnych (sortownie, kompostownie), systemy zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Dwa pierwsze kierunki realizowane będą głównie w ramach
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), natomiast trzeci
pozostanie domeną działań o charakterze krajowym, wspieranych ze środków Funduszu
Spójności.
123
Środki finansowe z Funduszu Spójności będzie można pozyskiwać równolegle z realizacją sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego. W ramach wsparcia
sektora środowiskowego możliwe będzie finansowanie działań inwestycyjnych ukierunkowanych na zachowanie, ochronę i poprawę jakości środowiska, ochronę zdrowia ludzi, oszczędne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych. Jednym z 3. określonych kierunków
interwencji Funduszu będzie „Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni
ziemi”. Kierunek ten będzie realizowany poprzez budowę, rozbudowę lub modernizację składowisk odpadów komunalnych oraz tworzenie systemów recyklingu i utylizacji odpadów
komunalnych (sortownie, kompostownie itp.). Wymienione działania umożliwią stopniowe
wdrażanie wymogów w zakresie gospodarki odpadami określonych w dyrektywach (ramowej, składowiskowej i opakowaniowej), tworzenia systemów zagospodarowania osadów
ściekowych oraz rekultywację terenów zdegradowanych.
Łącznie w skali kraju suma środków publicznych (Fundusze Strukturalne, Fundusz
Spójności, środki krajowe) w realizacji Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 wyniesie ponad 20 092 mln Euro, z czego 13 862 mln Euro tj. 69% całości sumy pochodzić będzie ze
środków wspólnotowych.
Obok środków publicznych w realizacji Narodowego Planu Rozwoju będą uczestniczyły także środki prywatne - pomoc kierowana do przedsiębiorstw będzie podlegała zasadom
konkurencji. Łączna wartość niezbędnego wkładu ze strony podmiotów prywatnych szacowna jest na około 3 165 mln Euro, co podwyższa łączną sumę środków zaangażowanych w
realizację NPR do ponad 23 mld Euro.
Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006, będący strategicznym średniookresowym dokumentem planistycznym, wskazującym kierunki interwencji publicznej o charakterze strukturalnym, przewiduje koncentrację działań na wybranych priorytetach rozwoju. Jest wśród nich
priorytet: Ochrona środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska.
11. ZASADY WDRAŻANIA, OCENY REALIZACJI I MONITORINGU PLANU GOSPODARKI ODPADAMI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO– POMORSKIEGO
Wojewódzki plan gospodarki odpadami stanowiący część wojewódzkiego programu
ochrony środowiska powinien zostać uchwalony przez sejmik województwa do 30 czerwca
2003 r.
124
Harmonogram przygotowania planu gospodarki odpadami winien uwzględniać 2-miesięczny okres opiniowania planu przez właściwe organy, a także czas na rozpatrywanie wniosków zgłoszonych przez różne organizacje zajmujące się gospodarką odpadami, w tym ekologiczne organizacje pozarządowe. Ponadto w przypadku wojewódzkiego planu gospodarki
odpadami niezbędne jest uwzględnienie czasu na przeprowadzenie postępowania w sprawie
oceny oddziaływania na środowisko, w tym przygotowanie prognozy oddziaływania na środowisko.
Zgodnie z ustawą o odpadach, projekt wojewódzkiego planu gospodarki odpadami
podlega zaopiniowaniu przez ministra właściwego do spraw środowiska oraz organy wykonawcze powiatów i gmin z terenu województwa. Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami były aktualizowane nie rzadziej niż raz na 4 lata. Organ wykonawczy województwa przygotowuje co 2 lata sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami i
składa je sejmikowi województwa. Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony
plan będzie wymagał modyfikacji - winno być przeprowadzone stosowne postępowanie,
przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji planu.
Plan gospodarki odpadami winien być skorelowany z całym systemem planowania na
określonym obszarze zwłaszcza z:
•
programem ochrony środowiska,
•
planem zagospodarowania przestrzennego województwa,
•
strategią rozwoju województwa,
•
założeniami do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe,
•
planem zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 (Dz. U. Nr 152 poz.
1740) w sprawie niezbędnego zakresu informacji objętych obowiązkiem zbierania i przetwarzania oraz sposobu prowadzenia wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami wprowadza układy informacji objętych obowiązkiem zbierania i
przetwarzania przez marszałków województw w celu prowadzenia ww. baz danych. Informacje te będą przekazywane ze szczebla wojewódzkiego do szczebla centralnego i będą pomocne przy ocenie realizacji uchwalonych planów gospodarki odpadami.
Wojewódzki plan gospodarki odpadami opracowywany jest w okresie dynamicznych
zmian uregulowań prawnych gospodarki odpadami. Zmianie uległy definicje: odpadów, odpadów niebezpiecznych, odpadów komunalnych i generalnie klasyfikacja odpadów, w tym
odpadów niebezpiecznych. Wprowadzane są w życie nowe, bardziej ostre wymagania doty125
czące zarówno prowadzenia procesów odzysku jak i unieszkodliwienia, w tym składowania
odpadów. Przeprowadzane są przeglądy ekologiczne składowisk odpadów. Wszystkie wymienione wyżej fakty świadczą o tym, że dane wejściowe do oceny stanu gospodarki odpadami będą wymagały weryfikacji. Sprawą pierwszorzędnej wagi jest opracowanie i wdrożenie
wojewódzkich baz dotyczących gospodarki odpadami, które zawierać będą kompleksową informację o odpadach, łącznie z informacją o przedsiębiorcach i instalacjach do odzysku i
unieszkodliwiania odpadów. Przeglądy ekologiczne pozwolą ocenić rzeczywistą przydatność
w aspekcie aktualnych wymagań funkcjonujących instalacji, a tym samym ocenić rzeczywiste
moce przerobowe będące w dyspozycji. Należy oczekiwać, że opracowywanie kolejnych
edycji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami będzie oparte o coraz pełniejsze i bardziej
poprawne dane o gospodarce odpadami pozwalające na dokonanie oceny stanu gospodarki
odpadami.
Aktualizacja wojewódzkiego planu gospodarki odpadami winna obejmować w głównej mierze:
W zakresie oceny stanu gospodarki odpadami:
•
bilans odpadów w poszczególnych sektorach: komunalnym i gospodarczym (z wydzieleniem odpadów niebezpiecznych) wykonany w oparciu o opracowany system baz danych,
•
ocenę istniejących obiektów gospodarki odpadami w oparciu o przeprowadzone przeglądy
ekologiczne i wydane decyzje dotyczące dalszej eksploatacji tych obiektów,
•
zbilansowanie potrzeb w gospodarce odpadami z możliwościami wynikającymi ze zweryfikowanej diagnozy stanu.
W zakresie wytyczonych celów w gospodarce odpadami:
•
-
zgodność przyjętych celów z celami Polityki ekologicznej państwa poprzez:
zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych,
-
wdrożenie systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym odpadów
niebezpiecznych,
-
tworzenie kompleksowych systemów odzysku surowców wtórnych z odpadów, m.in.
makulatury, szkła, tworzyw sztucznych, odpadów gumowych, puszek aluminiowych;
odzyskiwanie
i
powtórne
wykorzystywanie
co
najmniej
50%
papieru
i szkła,
126
-
budowa zintegrowanej infrastruktury do bezpiecznego zbierania, segregacji, transportu, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (m.in. przepracowanych olejów, zużytych akumulatorów i baterii),
-
zewidencjonowanie urządzeń zanieczyszczonych PCB i podjęcie działań technicznych
dla eliminacji tych urządzeń i bezpiecznego usuwania,
-
tworzenie rynków zbytu dla materiałów z odzysku,
-
rozpoczęcie budowy systemu zintegrowanej sieci zakładów przeróbki odpadów,
szczególnie niebezpiecznych,
-
kontynuacja programu likwidacji mogilników, w których składowane są przeterminowane środki ochrony roślin i inne substancje niebezpieczne,
-
stopniowe wdrażanie redukcji ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji, z uwzględnieniem Dyrektywy Rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów,
-
składowanie jedynie unieszkodliwionych odpadów niebezpiecznych,
-
zakończenie realizacji programu spalania odpadów szpitalnych,
-
wprowadzenie systemu pozwoleń zintegrowanych na emisje zanieczyszczeń do
wszystkich komponentów środowiska w jednym postępowaniu administracyjnym z
punktu widzenia najlepszej dostępnej techniki,
-
wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami,
w tym prowadzenie monitoringu.
W zakresie oceny niezbędnych nakładów finansowych:
•
zbilansowanie kosztów niezbędnych do realizacji systemowych rozwiązań w gospodarce
odpadami przewidzianych w Planach niższego szczebla.
I Etap realizacji monitoringu gospodarki odpadami
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001(Dz. U. nr
152 poz. 1740) w sprawie niezbędnego zakresu informacji objętych obowiązkiem zbierania i
przetwarzania oraz sposobu prowadzenia centralnej i wojewódzkiej bazy danych dotyczących
wytwarzania i gospodarowania odpadami - urzędy marszałkowskie zobowiązane są do przekazania pierwszych raportów wojewódzkich za rok 2002 sporządzonych na podstawie wojewódzkich baz danych w terminie do 30 czerwca 2003 r.
Raporty wojewódzkie będą zawierały informacje obejmujące:
•
wytwarzanie odpadów,
127
•
gospodarowanie poszczególnymi rodzajami odpadów (odzysk, unieszkodliwianie),
•
rejestr wydanych decyzji w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadów wraz z zestawieniem rejestrów posiadaczy odpadów zwalnianych z obowiązku uzyskania zezwolenia,
•
plany gospodarki odpadami,
•
instalacje służące do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Informacja dotycząca planów gospodarki odpadami podana w tym rozporządzeniu za-
wiera jedynie podstawowe dane określające:
•
daty uchwalenia planów, rozpoczęcia i zakończenia wdrażania, uchwalenie ostatniej aktualizacji planu,
•
zakres planu z uwzględnieniem rodzaju odpadów objętych planem oraz obszar obejmowany planem.
Zakres danych zawartych w omawianym rozporządzeniu nie obejmuje komplekso-
wych informacji dotyczących założeń i ustaleń wojewódzkich planów gospodarki odpadami
pozwalających na prowadzenie monitoringu realizacji planu.
Informacja pozwalająca ocenić prawidłowość działań wynikających z założeń i ustaleń zawartych w wojewódzkim planie winna obejmować:
•
zadania do realizacji w zakresie organizacyjnym i techniczno-technologicznym,
•
harmonogram realizacji przedsięwzięć,
•
harmonogram finansowania ze wskazaniem źródeł finansowania.
W I Etapie realizacji monitoringu gospodarki odpadami prowadzone będą następujące
działania:
•
Tworzenie i wdrażanie wojewódzkiej bazy danych dotyczących wytwarzania i gospodarowania odpadami (marzec 2003 r),
•
Raport wojewódzki kierowany do Ministerstwa Środowiska (czerwiec 2003 r),
•
Raport wojewódzki o wytwarzaniu odpadów i gospodarowaniu odpadami w 2003 r. (czerwiec 2004 r.),
•
Raport wojewódzki o wytwarzaniu odpadów i gospodarowaniu odpadami w 2004 r. (czerwiec 2005 r.).
Sprawozdanie z realizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami powinna obej-
mować:
•
sprawozdanie z wykonanych zadań organizacyjnych i techniczno- technologicznych,
•
zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac,
128
•
sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania założonych przedsięwzięć.
Następnie powinna zostać opracowana kompleksowa ocena realizacji zamierzonych
celów w aspekcie wypełniania wymagań wynikających z prawodawstwa polskiego i Unii Europejskiej. Ocena ta będzie podstawą do przeprowadzenia aktualizacji wojewódzkiego planu
gospodarki odpadami.
II Etap realizacji monitoringu gospodarki odpadami
Etap ten będzie obejmował okres 2007 - 2011. W okresie tym nastąpi aktualizacja wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Na bieżąco będzie prowadzona sprawozdawczość
w wojewódzkiej bazie danych w oparciu o którą prowadzona będzie centralna baza danych
dotyczących wytwarzania i gospodarowania odpadami.
Niezależnie od przedstawionych wyżej działań zmierzających do stworzenia systemu
weryfikacji, oceny i monitoringu postępów nad realizacją planów gospodarki odpadami równolegle przebiegać powinno tworzenie systemu monitoringu zgodnie z ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Z uwagi na fakt, że system informacji o gospodarce
odpadami opakowaniowymi będzie prowadzony równolegle z systemem informacji o odpadach – przedstawiono poniżej system monitoringu i kontroli osiągania celów założonych w
planie gospodarki odpadami opakowaniowymi.
Krajowy system monitoringu opakowań i odpadów opakowaniowych, wprowadzony
nowym ustawodawstwem obowiązującym od 2002 r., powinien zapewnić od roku 2003 dostęp Zarządowi Województwa do danych, które umożliwią sporządzenie wojewódzkiego planu gospodarki odpadami opakowaniowymi oraz raportu wojewódzkiego i sprawozdania rocznego, a społeczeństwu i zainteresowanym jednostkom informacje o krajowych poziomach
odzysku, recyklingu itp.
Obowiązki sprawozdawcze dotyczą producentów, importerów i eksporterów opakowań oraz wyrobów, a także organów administracji publicznej i Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
12. PODSUMOWANIE
Plan gospodarki odpadami dla województwa kujawsko-pomorskiego formułuje podstawowe cele, wyznacza limity dla osiągnięcia założonych celów oraz określa wytyczne dla
sporządzenia planów gospodarki odpadami na szczeblach powiatów i gmin. Założenia niniejszego planu są zgodne z założeniami krajowego planu gospodarki odpadami.
129
Jako wytyczne dla sporządzenia powiatowych i gminnych programów gospodarki odpadami określa się następujące limity wynikające z przepisów prawa, Dyrektyw UE i wytycznych krajowego planu gospodarki odpadami.
Prognozowane limity dotyczące gospodarowania odpadami komunalnymi w 2006 roku
osiągną poziom nie niższy niż:
•
całkowita ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego wyniesie 158 095 Mg,
•
ilość poddanych odzyskowi i recyklingowi odpadów opakowaniowych osiągnie 20% i
wyniesie w skali województwa 14 477 Mg,
•
konieczny odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (z wyłączeniem odpadów opakowaniowych) osiągnie 12% wyniesie 10 285 Mg,
•
selektywna zbiórka odpadów budowlanych zapewni wydzielenie ich ze wszystkich odpadów komunalnych i osiągnie 15%, co w skali województwa kujawsko – pomorskiego pozwoli odzyskać 9 792 Mg,
•
odpadów komunalnych w 20%, co w skali województwa pozwoli odzyskać 5 684 Mg,
•
selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych w celu ich unieszkodliwienia powinna objąć 15% ; co w skali województwa będzie wynosić 466 Mg,
•
ilość odpadów komunalnych unieszkodliwianych przez składowanie w roku 2006 nie powinno przekroczyć 403 292 Mg.
Prognozowane limity dotyczące gospodarowania odpadami komunalnymi
w 2010 roku osiągną poziom nie niższy niż:
•
całkowita ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego wyniesie 181 670 Mg,
•
ilość poddanych odzyskowi i recyklingowi papieru i tektury osiągnie 30% i wyniesie
w skali województwa 27 099Mg,
•
odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji (z wyłączeniem odpadów opakowaniowych) osiągnie 57% i wyniesie
52 130 Mg,
•
selektywna zbiórka odpadów budowlanych zapewni wydzielenie ich ze wszystkich odpadów komunalnych i osiągnie 40%, co w skali województwa kujawsko – pomorskiego pozwoli odzyskać 35 123 Mg,
130
•
odpadów komunalnych w 50%, co w skali województwa pozwoli odzyskać 14 887 Mg,
•
selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych w celu ich unieszkodliwienia powinna
osiągnąć 50 %, co w skali województwa będzie wynosić 1 515 Mg,
•
ilość odpadów komunalnych unieszkodliwianych przez składowanie w roku 2010 nie powinna przekroczyć 373 345 Mg, w tym dopuszczalna do składowania ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nie powinna przekroczyć 101 441 Mg.
Jako optymalny system unieszkodliwiania odpadów komunalnych wytwarzanych na
obszarze województwa kujawsko-pomorskiego należy uznać funkcjonowanie co najwyżej
kilkunastu dużych międzygminnych nowoczesnych kompleksów unieszkodliwiania odpadów.
W skład takiego kompleksu powinny wchodzić: zakład segregacji odpadów, kompostownia
bioodpadów lub spalarnia odpadów i składowisko pozostałości.
Budowa nowych międzygminnych (lub powiatowych) składowisk jest najbardziej pożądana w powiatach: brodnickim, golubsko-dobrzyńskim, lipnowskim, mogileńskim, radziejowskim, rypińskim, sępoleńskim, świeckim i żnińskim. Szczegółowe wytyczne dotyczące
propozycji rozwiązania systemu gospodarowania odpadami zawarte są w wytycznych do powiatowych planów gospodarki odpadami sporządzonych w ramach niniejszego planu gospodarki odpadami dla województwa.
Budowa instalacji do termicznego unieszkodliwiania odpadów jest uwarunkowana
przede wszystkim względami ekonomicznymi. Z tego punktu widzenia, na obszarze województwa uzasadnienie budowy tego typu instalacji, istnieje tylko w rejonie kształtującej się
aglomeracji bydgosko-toruńskiej, gdzie liczba ludności w obu miastach i otaczających je powiatach ziemskich przekracza 750 tys. mieszkańców, co daje ilość wytwarzanych odpadów na
poziomie ponad 200 tys. Mg rocznie.
Wyodrębniona z odpadów komunalnych frakcja ulegająca biodegradacji powinna być
kompostowana w nowoczesnych zakładach unieszkodliwiania odpadów. Do kompostowania
należy wykorzystywać także osady ściekowe. W skali roku na obszarze regionu do kompostowania można przeznaczyć od 300 do 380 tys. Mg odpadów. Stworzy to potrzebę funkcjonowania na obszarze województwa około 5 – 10 nowoczesnych kompostowni. Kompost jest
wykorzystywany przyrodniczo dla wzbogacania gleby, trawników, na kwietnikach, na skarpach składowisk i jako przekładki składowanych odpadów.
Głównymi celami do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi do 2010 są:
•
131
•
dalsza organizacja i doskonalenie ponadlokalnych i lokalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi (stacje segregacji odpadów, kompostownie, nowoczesne składowiska
pozostałości),
•
•
•
kontynuacja i intensyfikacja akcji szkoleń i podnoszenia świadomości społecznej.
W zakresie gospodarowania odpadami przemysłowymi innymi niż niebezpieczne
zakłada się, że podstawowym sposobem unieszkodliwiania tych odpadów nadal będzie wykorzystanie gospodarcze. Obserwując dotychczasowe tendencje w tym zakresie należy założyć,
że udział odpadów unieszkodliwianych w ten sposób będzie nadal sukcesywnie wzrastać i
osiągnie w 2006 r. poziom 87%, a w 2010 r. przekroczy 90%. Dotyczyć to będzie przede
wszystkim odpadów z przemysłu cukrowniczego, popiołów lotnych i żużli z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni, ustabilizowanych osadów ściekowych oraz odpadów z przetwórstwa
drewna, odpadów z budownictwa i drogownictwa oraz odpadów opakowaniowych. Głównymi kierunkami wykorzystania odpadów przemysłowych będą: kompostowanie odpadów organicznych, wykorzystanie w rolnictwie i sadownictwie do nawożenia i ulepszania gleb, produkcja spoiw i mieszanek popiołowo-betonowych lub wykorzystanie jako podbudowa dróg w
budownictwie drogowym oraz recykling surowcowy (produkcja granulatów z odpadowych
tworzyw sztucznych, wykorzystanie makulatury do produkcji papieru i inne).
Konieczne jest realizowanie działań zmierzających do wydzielenie z całego strumienia
odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne rodzajów odpadów, dla których gospodarka prowadzona jest w sposób niedostateczny tj. odpadów trafiających dotychczas na składowiska odpadów. Dotyczy to odpadów: z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, wraków pojazdów mechanicznych, w tym odpadów
opon, osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków z różnych gałęzi przemysłu oraz osadów
z komunalnych oczyszczalni ścieków i odpadów opakowaniowych.
Jako priorytetowe uznaje się rozwój zbiórki poszczególnych rodzajów wymienionych
odpadów, osiągnięcie poziomu 90% odzysku gruzu budowlanego, osiągnięcie poziomu recyklingu zużytych opon 70% w 2006 r., osiągnięcie do 2007 r. odzysku 50% i recyklingu 25%
odpadów opakowaniowych, zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych, w szczególności przez ich kompostowanie.
132
W zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi należy dążyć do całkowitego wyeliminowania ze środowiska odpadów zawierających PCB, wzrostu odzysku złomu
akumulatorowego do osiągnięcia odzysku 100% akumulatorów ołowiowych oraz maksymalnej ilości pozostałych baterii i akumulatorów, zapewnienie bezpiecznego dla ludzi i środowiska unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest, likwidacji do 2010 r. wszystkich nieczynnych mogilników, w których zgromadzone są przeterminowane środki ochrony roślin,
pełniejszego wykorzystania jedynego czynnego na obszarze regionu pozazakładowego składowiska odpadów niebezpiecznych w Kompleksie w Bydgoszczy, maksymalnego odzysku i
recyklingu zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających substancje zubożające warstwę ozonową, maksymalnego recyklingu substancji z pojazdów wycofanych z eksploatacji, termicznego unieszkodliwiania wszystkich odpadów medycznych i weterynaryjnych.
W zakresie unieszkodliwiania odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne będą zabezpieczać do 2010 r. istniejące zakładowe składowiska: na terenie Janikowskich Zakładów Sodowych, Inowrocławskich Zakładów Chemicznych, „Frantschach” Świecie, Elektrociepłowni „Toruń” i „Anwil” we Włocławku. Składowiska w Janikowie, Świeciu i Włocławku wymagają przeprowadzenia modernizacji.
W zakresie unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych zabezpieczać będą do 2010 r.
istniejące zakładowe składowiska zakładowe na terenie „Anwilu” we Włocławku i po modernizacji Frantschach Świecie. Duże rezerwy posiada także składowisko odpadów niebezpiecznych w Bydgoszczy. Likwidacji wymagają składowiska odpadów niebezpiecznych w
Brześciu Kujawskim i na terenie „Zachemu” w Bydgoszczy.
Jednym z zadań wojewódzkiego planu gospodarki odpadami jest sformułowanie
wniosków do planów powiatowych. Powiat jako jednostka samorządowa ma niewielkie kompetencje w odniesieniu do gospodarowania odpadami, jednak na mocy ustawy jest zobowiązany do opracowania powiatowego planu gospodarki odpadami.
Dla wszystkich powiatów regionu niezbędne jest, aby plany te uwzględniały:
•
konieczność sukcesywnego wprowadzania systemów selektywnej zbiórki odpadów,
•
plan działań w zakresie limitów odzysku, recyklingu i ilości poszczególnych grup odpadów dopuszczonych do składowania,
•
zmiany ilości i składu odpadów, w tym wynikające ze zmian demograficznych i rozwoju
gospodarczego,
133
•
dostosowanie istniejących instalacji w zakresie gospodarowania odpadami do wymogów
prawa,
•
konieczność likwidacji mogilników zawierających odpady po nawozach i środkach
ochrony roślin,
•
opracowanie systemu wysortowania lub przechwycenia odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych,
•
rozwiązanie problemu dzikich wysypisk odpadów na terenach miejskich i wiejskich,
•
problem unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych,
•
problem unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,
•
stopniową likwidację i rekultywację małych gminnych składowisk odpadów komunalnych,
•
prowadzenie akcji edukacyjnej w zakresie właściwej gospodarki odpadami komunalnymi.
Zgodnie z wytycznymi krajowego planu gospodarki odpadami należy gospodarkę od-
padami rozwiązać w oparciu o budowę nowoczesnego zakładu unieszkodliwiania odpadów
obsługującego od 100 tys. do 300 tys. mieszkańców.
Dla miasta Bydgoszczy należy rozważyć możliwość budowy spalarni odpadów komunalnych
obsługujących obszar aglomeracji bydgosko – toruńskiej lub rozbudowę i modernizację zakładu unieszkodliwiania odpadów przy ul. Prądocińskiej.
Dla miasta Torunia należy rozważyć rozbudowę i modernizację zakładu unieszkodliwiania
odpadów przy ul. Kociewskiej lub oparcie gospodarki odpadami o spalarnię odpadów komunalnych w Bydgoszczy.
Dla miasta Włocławka należy gospodarkę odpadami rozwiązać w oparciu o kompleks unieszkodliwiania odpadów w Machnaczu (gm. Brześć Kujawski).
Dla miasta Grudziądza należy rozważyć rozbudowę i modernizację zakładu unieszkodliwiania odpadów w Zakurzewie lub wspólne z powiatem wąbrzeskim wykorzystanie składowiska
w Niedźwiedziu (gm. Dębowa Łąka).
Dla powiatu aleksandrowskiego należy rozważyć rozbudowę i modernizację zakładu unieszkodliwiania odpadów w Służewie.
Dla powiatu brodnickiego należy rozważyć budowę nowego zakładu unieszkodliwiania odpadów w Lembargu (gm. Jabłonowo Pomorskie) lub rozwiązać unieszkodliwianie odpadów
wspólnie z powiatem rypińskim (Puszcza Miejska).
Dla powiatu bydgoskiego gospodarkę odpadami należy oprzeć o spalarnię odpadów komunalnych w Bydgoszczy lub wykorzystanie zmodernizowanego i rozbudowanego kompleksu
134
unieszkodliwiania odpadów w Bydgoszczy przy ul. Prądocińskiej. Należy rozstrzygnąć sprawę możliwości dalszego funkcjonowania składowiska odpadów w Srebrnicy,
Dla powiatu chełmińskiego gospodarkę odpadami należy oprzeć o składowisko w Osnowie
lub rozwiązać wspólnie z powiatem świeckim.
Dla powiatu golubsko-dobrzyńskiego należy rozważyć rozbudowę i modernizacje składowiska w Białkowie (gm. Golub-Dobrzyń) lub wykorzystanie składowiska w Niedźwiedziu (gm.
Dębowa Łąka).
Dla powiatu grudziądzkiego należy rozważyć rozbudowę i modernizację zakładu unieszkodliwiania odpadów w Zakurzewie lub wspólne z powiatem wąbrzeskim wykorzystanie składowiska w Niedźwiedziu (gm. Dębowa Łąka).
Dla powiatu inowrocławskiego należy gospodarkę odpadami oprzeć o jedno ze składowisk: w
mieście Inowrocławiu lub w Giebni (gm. Pakość).
Dla powiatu lipnowskiego należy gospodarkę odpadami oprzeć o budowę nowego kompleksu
unieszkodliwiania odpadów wspólnie z powiatem rypińskim.
Dla powiatu mogileńskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać wspólnie z powiatem
inowrocławskim lub żnińskim.
Dla powiatu nakielskiego gospodarkę odpadami należy rozwiązać wspólnie z powiatem sępoleńskim lub żnińskim.
Dla powiatu radziejowskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać wspólnie z powiatem
inowrocławskim lub włocławskim.
Dla powiatu rypińskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać wspólnie z powiatem brodnickim lub lipnowskim.
Dla powiatu sępoleńskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać wspólnie z powiatem nakielskim lub świeckim.
Dla powiatu świeckiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać w oparciu o wspólne składowisko z powiatem sępoleńskim lub chełmińskim.
Dla powiatu toruńskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać w oparciu o rozbudowę i
modernizację składowiska odpadów w Kamionkach (gm. Łysomice) lub w Toruniu przy ul.
Kociewskiej lub o spalarnię odpadów komunalnych w Bydgoszczy.
Dla powiatu tucholskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać w oparciu o składowisko w
Bladowie bądź wspólnie z powiatem sępoleńskim lub świeckim.
135
Dla powiatu wąbrzeskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać w oparciu o składowisko
odpadów Niedźwiedziu (gm. Dębowa Łąka) wspólnie z powiatem golubsko-dobrzyńskim lub
grudziądzkim.
Dla powiatu włocławskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać w oparciu o kompleks
unieszkodliwiania odpadów w Machnaczu (gm. Brześć Kujawski).
Dla powiatu żnińskiego należy gospodarkę odpadami rozwiązać wspólnie z powiatem mogileńskim lub nakielskim.
13. WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ORAZ
SPOSÓB ICH UWZGLĘDNIENIA W PLANIE
Zgodnie z przepisami art. 40 i 41 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony
środowiska wojewódzki plan gospodarki odpadami wymaga przeprowadzenia postępowania
w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Sporządzona prognoza oddziaływania na środowisko planu gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego zawiera m.in.
•
Analizę zakresu i natury skutków środowiskowych realizacji Planu,
•
Ocenę skutków pozytywnych i negatywnych, w tym skutków skumulowanych,
•
Analizę potrzeby zastosowania środków minimalizujących,
•
Ocenę przewidywanych skutków po zastosowaniu środków minimalizujących,
•
Wskazane działania monitorujące zmiany w środowisku,
•
Ocenę skutków społecznych wdrożenia Planu.
Przedmiotowy Plan zawiera ustalenia kierunkowe, dotyczące polityki, celów i zasad w
zakresie gospodarowania odpadami na obszarze regionu, krótko- i średnioterminowy plan
działań, wskazania odnośnie budowy i lokalizacji i instalacji gospodarki odpadami, instrumentów finansowych oraz zasad wdrażania i mierników oceny realizacji zadań. Zakres Planu
odpowiada wymogom ustawy oraz wytycznym wynikającym z Krajowego Planu Gospodarki
Odpadami.
Autorzy Planu zebrali i usystematyzowali olbrzymią ilość danych i informacji dotyczących gospodarki odpadami na terenie województwa. Podstawę propozycji zawartych w
Planie stanowiły ankiety zebrane od większości samorządów gminnych województwa oraz
wnioski i postulaty kierowane od jednostek gospodarczych i instytucji wojewódzkich. Łącznie autorzy Planu zebrali szczegółowe dane dotyczące gospodarki odpadami ze 136 gmin, 17
starostw powiatowych oraz uwagi i postulaty od 11 instytucji szczebla wojewódzkiego.
136
Przedmiotowy Plan określa cele i zawiera ustalenia odnoszące się do 4 zasadniczych
grup zagadnień:
•
Odpadów komunalnych
•
Odpadów przemysłowych
•
Odpadów niebezpiecznych
•
Limitów i wytycznych do planów powiatowych
Głównymi założonymi w Planie celami do osiągnięcia w gospodarce odpadami ko-
munalnymi do roku 2010 są:
•
•
pozostałości),
•
•
•
Wszystkie wymienione cele ukierunkowane są pośrednio na ochronę środowiska, jed-
nakże wskazane byłoby ich uzupełnienie o cele służące wprost zapobieganiu, ograniczaniu
lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko, zwłaszcza w obszarach już zdegradowanych w wyniku funkcjonowania obiektów gospodarki odpadami (lub
ich braku). Analiza przestrzenna obecnego stanu gospodarki odpadami wskazuje, że istnieje
wiele obszarów (w tym cennych przyrodniczo) nie objętych zorganizowanymi systemami
zbiórki odpadów, gdzie konieczna jest inwentaryzacja i następnie fizyczna likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci oraz rekultywacja tych terenów. Cel ten, zapisany w Planie wojewódzkim, powinien być przeniesiony do planów powiatowych i gminnych. Wydaje się też
uzasadnione wyspecyfikowanie celu dotyczącego konieczności specjalnego traktowania w
gospodarce odpadami komunalnymi obszarów cennych przyrodniczo, o ustalonych prawnie
(parki krajobrazowe) lub projektowanych zasadach ochrony (obszary typowane do ochrony
w ramach projektu unijnego NATURA 2000).
Plan zakłada, że podstawowym sposobem unieszkodliwiania tych odpadów nadal będzie wykorzystanie gospodarcze. Obserwując dotychczasowe tendencje w tym zakresie należy zało137
żyć, że udział odpadów unieszkodliwianych w ten sposób będzie nadal sukcesywnie wzrastać
i osiągnie w 2006 r. poziom 87%, a w 2010 r. może przekroczy 90%. Dotyczyć to będzie
przede wszystkim odpadów z przemysłu cukrowniczego, popiołów lotnych i żużli z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni, ustabilizowanych osadów ściekowych oraz odpadów z
przetwórstwa drewna, odpadów z budownictwa i drogownictwa oraz odpadów opakowaniowych.
Autorzy Planu uznali zatem, że gospodarka odpadami przemysłowymi w województwie kujawsko-pomorskim nie będzie w najbliższych latach sprawą priorytetową. Jest to pogląd co najmniej dyskusyjny, bowiem 15,5% odpadów przemysłowych kierowanych w województwie na składowiska to obecnie ponad 400 tys. Mg/rok, tj. tyle co odpadów komunalnych.
Konieczne jest realizowanie działań zmierzających do wydzielenia z całego strumienia
odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne tych rodzajów odpadów, dla których gospodarka prowadzona jest w sposób niedostateczny tj. odpadów -trafiających dotychczas na
składowiska odpadów. Dotyczy to odpadów: z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, wraków pojazdów mechanicznych, w tym odpadów
opon, osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków z różnych gałęzi przemysłu oraz osadów
z komunalnych oczyszczalni ścieków i odpadów opakowaniowych. W zakresie odpadów
opakowaniowych Plan podaje jedynie docelowe poziomy odzysku i recyklingu wynikające z
KPGO, nie zawiera natomiast szerszej analizy ilościowej powstających odpadów na terenie
województwa. Z uwagi na znaczną skalę ilościową odpadów opakowaniowych problem ich
właściwego zagospodarowania należy do najistotniejszych w regionie, bowiem zużyte opakowania są najczęściej spotykanymi odpadami zaśmiecającymi środowisko (puszki, worki foliowe, butelki PET).
Jeżeli chodzi o skutki w środowisku gospodarki odpadami przemysłowymi to są one
skoncentrowane w rejonach występowania największych zakładów produkcyjnych. Większość odpadów przemysłowych powstaje w zakładach zlokalizowanych w rejonie Inowrocławia, Włocławka, Bydgoszczy, Świecia n.Wisłą, Torunia. Największe obciążenie dla środowiska stanowią odpady podlegające składowaniu (ok. 400 tys. Mg/rok). Są to głównie osady
poprodukcyjne powstające w zakładach chemicznych (Inowrocławskie Zakłady Chemiczne
”Soda-Mątwy”, Janikowskie Zakłady Sodowe „Janikosoda”, Zakłady Azotowe „Anwil” Włocławek), celulozowo-papierniczych (Frantschach Świecie), energetycznych (EC Toruń, Zespół EC Bydgoszcz). Autorzy Planu przyjmują stan gospodarki odpadami w tych zakładach
138
jako niezmienny i nie określają żadnych celów do osiągnięcia w zakresie np. zmniejszenia
ilości odpadów czy stopniowej rekultywacji wyeksploatowanych składowisk.
W zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi Plan przewiduje dążenie do
całkowitego wyeliminowania ze środowiska odpadów zawierających PCB, wzrostu odzysku
złomu akumulatorowego do osiągnięcia odzysku 100% akumulatorów ołowiowych oraz maksymalnej ilości pozostałych baterii i akumulatorów, zapewnienie bezpiecznego dla ludzi i
środowiska unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest, likwidacji do 2010 r. wszystkich nieczynnych mogilników, w których zgromadzone są przeterminowane środki ochrony
roślin, pełniejszego wykorzystania czynnego składowiska odpadów niebezpiecznych w kompleksie w Bydgoszczy, maksymalnego odzysku i recyklingu zużytych urządzeń chłodniczych
i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających substancje zubożające warstwę ozonową,
maksymalnego recyklingu substancji z pojazdów wycofanych z eksploatacji, termicznego
unieszkodliwiania wszystkich odpadów medycznych i weterynaryjnych.
W zakresie unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych Plan przewiduje kierowanie
odpadów z przemysłu na istniejące zakładowe składowiska zakładowe na terenie „Anwilu”
we Włocławku i po modernizacji Frantschach Świecie. Odpady niebezpieczne wysegregowane z odpadów kierowane mają być na składowisko odpadów niebezpiecznych w Bydgoszczy (Żółwin). Likwidacji wymagają składowiska odpadów niebezpiecznych w Brześciu Kujawskim i na terenie „Zachemu” w Bydgoszczy. Bardzo ważny jest sposób realizacji ustaleń
Planu w odniesieniu do niektórych rodzajów odpadów niebezpiecznych wymienionych w
ustawie o odpadach. Dotyczy to odpadów zawierających PCB, olejów odpadowych, baterii i
akumulatorów, odpadów medycznych i weterynaryjnych, odpadów zawierających azbest.
Uznaje się za zasadne przeanalizowanie przez Autorów Planu uwag zawartych w punkcie 5.4.
Przy okazji aktualizacji Planu warto uzupełnić go o propozycje pod adresem przemysłu na poszukiwanie nowych rozwiązań technicznych zmierzających do zmniejszenia odpadowości produkcji, wykorzystania gospodarczego odpadów podlegających obecnie składowaniu lub nowych technologii do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Wskazane byłoby wykorzystanie w realizacji ustaleń Planu potencjału naukowego miejscowych uczelni wyższych, takich jak: Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy czy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, które posiadają w tej mierze znaczący dorobek.
Jednym z zadań wojewódzkiego planu gospodarki odpadami było sformułowanie wytycznych do planów powiatowych. Powiat jako jednostka samorządowa ma określone ustawą kompetencje w odniesieniu do gospodarowania odpadami, w tym m.in. obowiązek opra139
cowania powiatowego planu gospodarki odpadami. Dla wszystkich powiatów województwa
Plan określił jako niezbędne wytyczne, które będą podstawa opniowania powiatowych planów gospodarki odpadami:
•
•
ustalenie planu działań w zakresie limitów odzysku, recyklingu i ilości poszczególnych
grup odpadów dopuszczonych do składowania,
•
gospodarczego,
•
prawa,
•
ochrony roślin,
•
•
rozwiązanie problemu „dzikich” wysypisk odpadów na terenach miejskich i wiejskich,
•
•
•
stopniową likwidację i rekultywację małych gminnych składowisk odpadów komunalnych,
•
Za optymalny system unieszkodliwiania odpadów komunalnych wytwarzanych na ob-
szarze województwa kujawsko-pomorskiego uznano w Planie funkcjonowanie co najwyżej
kilkunastu (do 20) dużych międzygminnych nowoczesnych kompleksów unieszkodliwiania
odpadów. W skład takiego kompleksu powinny wchodzić: zakład segregacji odpadów, kompostownia bioodpadów lub spalarnia odpadów i składowisko pozostałości. Według ustaleń
Planu budowa nowych międzygminnych (lub powiatowych) składowisk jest najbardziej pożądana w powiatach: brodnickim, golubsko-dobrzyńskim, lipnowskim, mogileńskim, radziejowskim, rypińskim, sępoleńskim, świeckim i żnińskim.
Proponowane rozwiązania są w pełni zasadne, tak z ekologicznego jak i ekonomicznego punktu widzenia, jednak z uwagi na lokalne uwarunkowania wskazane byłoby przedstawienie samorządom kilku możliwych wariantów technologicznych oraz pokazanie możliwości etapowania inwestycji.
140
Analiza wniosków z Prognozy oddziaływania na środowisko planu gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego upoważnia do stwierdzenia, że realizacja jego
ustaleń spowoduje korzystne zmiany w środowisku. Świadczy o tym pozytywna ocena postulowanego systemu gospodarki odpadami na obszarze województwa, wyznaczonego celu
głównego i celów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, przemysłowymi i niebezpiecznymi, określonych limitów dotyczących w szczególności: redukcji ilości składowanych
odpadów ulegających biodegradacji, odzysku odpadów opakowaniowych, selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych, budowlanych i wielkogabatytowych. Autorzy
Prognozy pozytywnie oceniają przyjęty horyzont czasowy wyłączenia z eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów nie spełniających wymagań ochrony środowiska.
Autorzy Planu w pełni akceptują zalecenia Prognozy o konieczności specjalnego traktowania w gospodarce odpadami (nota bene nie tylko komunalnymi) obszarów cennych przyrodniczo, o ustalonych reżimach ochronnych lub typowanych do objęcia ochroną. W tym celu
został wykonany załącznik graficzny do Planu w skali 1:200 000, na którym pokazano zasięg
przestrzenny obszarów na których niemożliwa bądź niewskazana jest lokalizacja składowisk
odpadów. Szczegółowe uregulowania w tym zakresie określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji,
budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549).
Zgodnie z zaleceniami Prognozy uzupełniony został rozdział dotyczący gospodarki
odpadami przemysłowymi poprzez wskazanie kierunków działań w zakresie unieszkodliwiania odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne, dla których gospodarka obecnie prowadzona jest w sposób niedostateczny tj. trafiających głównie na składowiska odpadów. Dotyczy to w szczególności odpadów: opakowaniowych i poużytkowych, wraków pojazdów
mechanicznych, w tym odpadów opon, z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej i osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków z różnych
gałęzi przemysłu, w tym także osadów z komunalnych oczyszczalni ścieków. Rozszerzono
także planowane działania w zakresie postępowania z odpadami opakowaniowymi i poużytkowymi, które jak słusznie zauważają autorzy Prognozy, najczęściej zaśmiecają środowisko.
W zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi autorzy Prognozy pozytywnie oceniają założone metody postępowania z tego typu odpadami, dążenie do całkowitego wyeliminowania ze środowiska odpadów zawierających PCB, wzrostu odzysku złomu akumulatorowego do osiągnięcia odzysku 100% akumulatorów ołowiowych oraz maksymalnej ilości po141
zostałych baterii i akumulatorów, zapewnienie bezpiecznego dla ludzi i środowiska unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest, likwidacji do 2010 r. wszystkich nieczynnych mogilników, w których zgromadzone są przeterminowane środki ochrony roślin, pełniejszego
wykorzystania składowiska odpadów niebezpiecznych w Bydgoszczy, maksymalnego odzysku i recyklingu zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających substancje zubożające warstwę ozonową, maksymalnego recyklingu substancji z pojazdów wycofanych z eksploatacji, termicznego unieszkodliwiania wszystkich odpadów medycznych i weterynaryjnych i odpadów zawierających azbest.
Przyjęty system docelowego istnienia co najwyżej kilkunastu kompleksów utylizacji
odpadów autorzy Prognozy uznali za optymalny, zarówno z ekologicznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia.
Zgodnie z zaleceniami Prognozy autorzy Planu usunęli drobne błędy redakcyjne i stylistyczne dzięki którym poprawiona zastała czytelność zapisów Planu. Uzupełniono wykaz
instalacji i podmiotów zajmujących się unieszkodliwianiem odpadów. Uaktualniono także
wykaz przepisów prawnych w zakresie gospodarki odpadami. Dokument został uzupełniony
o streszczenie w języku niespecjalistycznym.
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Dla realizacji celów i zadań władze, odpowiedzialne za gospodarowanie odpadami na
danym terenie, powinny opracować odpowiednie plany gospodarowania odpadami. Plany
takie powinny w szczególności odnosić się do: typu, ilości i pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesowi odzysku lub unieszkodliwiania, ogólnych wymagań technicznych,
określać osoby upoważnione do prowadzenia gospodarki odpadami, szacunkowe koszty działań związanych z odzyskiem lub usuwaniem odpadów oraz działania podejmowane w celu
promowania realizacji zbierania, segregowania i obróbki odpadów. Zgodnie z Polityką ekologiczną państwa i przepisami ustawy o odpadach, plany gospodarki odpadami muszą być
opracowane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Plany te stanowią część odpowiednich programów ochrony środowiska.
Opracowany na szczeblu krajowym krajowy plan gospodarki odpadami określa zasady postępowania z odpadami w sektorze komunalnym, gospodarczym i odpadów niebezpiecznych w przedziałach czasowych i przyjmuje założenia procentowej redukcji wytwarzanych odpadów
142
Projekt wojewódzkiego planu gospodarki odpadami opracowuje zarząd województwa
i uzgadnia go z właściwym ministrem, zarządami powiatów i gmin z terenu województwa.
Plan gospodarki odpadami opracowano na 4 lata (2003-2006) i określono działania na lata
2007-2010. Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami zarząd województwa
przedstawia sejmikowi województwa co 2 lata. Plan podlega aktualizacji nie rzadziej niż co 4
lata.
Punktem wyjścia do formułowania Planu gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego jest analiza stanu istniejącego w zakresie gospodarowania odpadami wytwarzanymi w województwie: komunalnymi, przemysłowymi i niebezpiecznymi, wytwarzanymi przez mieszkańców regionu i podmioty gospodarcze.
Do opracowania analizy stanu istniejącego wykorzystano:
•
analizę ankiet otrzymanych z samorządów gminnych i powiatowych na obszarze regionu
oraz wybranych instytucji administracji rządowej i specjalnej oraz wytypowanych znaczących zakładów przemysłowych, zakładów usługowo-handlowych, zarządzających składowiskami odpadów i innych,
•
analizę ankiet wypełnionych przez samorządy gminne na potrzeby krajowego planu gospodarki odpadami,
•
porównanie zawartych informacji ze stanem faktycznym, na drodze kontaktów bezpośrednich oraz porównaniu jego treści z danymi zgromadzonymi przez instytucje specjalistyczne,
•
bilansowanie danych prowadzono tworząc zbiór wszystkich odpadów wytwarzanych w
województwie.
Stan istniejący składa się z części tekstowej i graficznej (mapa w skali 1:200 000
obejmująca obszar województwa w jego granicach administracyjnych). Odpady komunalne
unieszkodliwiane są na 93 składowiskach odpadów „typu komunalnego” Bilans unieszkodliwionych odpadów za rok 2001 przedstawiono w tabeli, w której określono lokalizację składowiska, rejon obsługi i przychód w tonach (Mg - mega gramach) na rok i na dobę.
Zweryfikowano dane dotyczące rzeczywistych ilości odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców regionu, dokonano analizy ilościowo-jakościowej odpadów
przyjmowanych do unieszkodliwienia na wytypowanych składowiskach odpadów na podstawie wykazów zawierających informacje o rodzajach i ilościach odpadów umieszczanych na
składowiskach odpadów sporządzanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska.
143
W związku z brakiem danych przyjmuje się, że struktura odpadów unieszkodliwionych na
składowiskach w 2001 roku nie odbiega od roku 2002.
Na podstawie rzeczywistych ilości odpadów komunalnych unieszkodliwianych na składowiskach odpadów ustalono wskaźniki ilości odpadów wytwarzanych przez jednego mieszkańca
dla :
–
małych aglomeracji miejskich - 250 kilogramów na mieszkańca na rok (kg/M/rok),
–
dużych aglomeracji miejskich - 300 kilogramów na mieszkańca na rok (kg/M/rok),
–
terenów wiejskich - 52 kilogramów na mieszkańca na rok (kg/M/rok).
Wyjątek zastosowano dla powiatu inowrocławskiego, w którym aż 65% ogółu ludności
mieszka w pięciu miastach powiatu oraz powiatu świeckiego. Dla tego powiatu przyjęto
wskaźnik na poziomie 150 kg/M/rok
Dla potrzeb wojewódzkiego planu gospodarki odpadami wyodrębniono źródło powstawania odpadów i określono wskaźniki charakterystyki ilościowej i jakościowej z podziałem na odpady powstające na terenach zabudowy miejskiej i wiejskiej. Na terenach miejskich
w roku 2001 wytworzono 269764 Mg (ton) odpadów komunalnych, na terenach wiejskich
wytworzono 114482 Mg odpadów.
Składowiska scharakteryzowano i oceniono pod kątem spełniania wymogów ochrony
środowiska. Zastosowano trzy kategorie oceny: spełnia wymogi - oznacza, że składowisko
funkcjonuje prawidłowo, jest wyposażone w niezbędne urządzenia techniczne oraz nie zagraża jakości środowiska, wymaga modernizacji - oznacza, że składowisko po przeprowadzeniu niezbędnych prac oraz wyposażeniu w niezbędne urządzenia techniczne będzie mogło
dalej pełnić swoją funkcję, do likwidacji i rekultywacji - oznacza, że składowisko jest eksploatowane niezgodnie z przepisami prawa lub nie spełnia podstawowych wymogów technicznych, organizacyjnych i formalno-prawnych, co uniemożliwia jego dalsze funkcjonowanie.
ocenić jako niezadowalający. Mimo, iż w kilku powiatach funkcjonuje kilka dużych nowoczesnych składowisk odpadów obejmujących swym zasięgiem kilka gmin to wiele do życzenia pozostawia sposób zbiórki i transportu odpadów. Podstawowym mankamentem jest fakt,
że na zdecydowanej większości składowisk deponuje się zmieszane, nieposegregowane odpady komunalne. Wiele składowisk nie posiada żadnej izolacji od podłoża oraz systemów
ujmowania odcieków, co umożliwia ich przenikanie do gruntu i wód podziemnych. W dalszej
części oceniono składowiska w ujęciu powiatowym.
144
Selektywną systemową zbiórkę odpadów komunalnych rozpoczęto na poziomie
gminnym. Stosowane są duże pojemnościowo kontenery do zbierania odpadów w stanie luźnym, co powoduje niewykorzystanie ich pojemności, a także ładowności samochodów transportowych i podwyższa koszty zbiórki i transportu.
W województwie nie prowadzi się selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadów komunalnych. W dużych miastach organizowane są systemy zbiórki odpadów wielkogabarytowych. Ocenia się, że zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych objętych jest
92% mieszkańców miast , a na terenach wiejskich wskaźnik ten jest dużo niższy i jest szacowany na ok. 74%. Na kilku czynnych lub zamkniętych składowiskach odpadów w wyniku
beztlenowego rozkładu odpadów wytwarza się biogaz.
Mimo, iż województwo kujawsko-pomorskie jest regionem o wysoko rozwiniętej gospodarce rolnej, niektóre gałęzie przemysłu, produkujące znaczne ilości odpadów, reprezentowane są przez liczne, duże podmioty gospodarcze: przemysł chemiczny, przemysł cukrowniczy i spożywczy (kilkanaście cukrowni), celulozowo-papierniczy oraz przemysł elektromaszynowy, gumowy i produkcja materiałów budowlanych. W szczególności duże ilości odpadów powstają w wyniku prowadzonej działalności w przemyśle chemicznym, cukrowniczym,
a także w elektrociepłowniach miejskich. Określono ilość wytwarzanych odpadów przemysłowych z podziałem na źródła ich powstawania. Odpady przemysłowe w 84,5% są wykorzystywane gospodarczo. Dotyczy to odpadów z przemysłu cukrowniczego, popiołów lotnych i żużli z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni, ustabilizowanych osadów ściekowych
oraz odpadów z przetwórstwa drewna, odpadów z budowy i remontów i demontażu obiektów
budowlanych oraz drogowych, odpadów opakowaniowych. Główne kierunki wykorzystania
odpadów przemysłowych to: kompostowanie odpadów organicznych i nawożenie gleb, produkcja spoiw i mieszanek popiołowo-betonowych lub wykorzystanie jako podbudowa dróg w
budownictwie drogowym, produkcja granulatów z odpadowych tworzyw sztucznych, wykorzystanie makulatury do produkcji papieru.
W ostatnich latach obserwuje się wzrost odpadów wykorzystywanych gospodarczo z
81% do około 84,5%. Unieszkodliwianiu poddaje się ok. 0,5% odpadów przemysłowych.
Unieszkodliwianiu poddaje się odpady niebezpieczne zawarte w wytwarzanych odpadach
przemysłowych. Stosowanymi metodami są głównie metody termiczne. Unieszkodliwienia
przez składowanie na składowiska odpadów przeznacza się odpady które nie dają się gospodarczo wykorzystać, a ze względów ekonomicznych ich unieszkodliwianie jest nie145
opłacalne. Od 2004 roku zgodnie z zapisem ustawy o odpadach będzie obowiązywał zakaz
składowania opon na składowiskach odpadów. Obecnie w województwie podobnie jak w kraju brak jest rozwiązań systemowych w zakresie zagospodarowania odpadów opon samochodowych.
Odpady przemysłowe deponowane są na 6 składowiskach odpadów funkcjonujących
w województwie, unieszkodliwiane są również na wytypowanych składowiskach odpadów
komunalnych, na których dopuszczono do unieszkodliwiania określone typy odpadów przemysłowych.
Odpady niebezpieczne stanowią ok. 2,4% wytwarzanych odpadów przemysłowych i
w skali roku wynoszą ok. 64 tys. ton (Mg). Głównym źródłem odpadów niebezpiecznych jest
przemysł chemiczny, produkujący nawozy i tworzywa sztuczne. Dominującą grupę stanowią
odpady pochodzące z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych (76,8% ogólnej masy). O tak dużej masie zadecydowały odpadowe roztwory alkaliczne.
Znaczącą grupę stanowią także odpady z przemysłu syntezy organicznej – 18,5% ogólnej
masy odpadów niebezpiecznych.
Na gospodarkę odpadami niebezpiecznymi zasadniczy wpływ ma sposób postępowania z tymi odpadami u największego ich wytwórcy - Zakładów Azotowych „Anwil” S.A. we
Włocławku. W 2001 roku zakład ten 99,9% odpadów niebezpiecznych wykorzystał gospodarczo, 0,05% unieszkodliwił (poddał procesom przekształcania), 0,04% przeznaczył do składowania, a niewielką ich ilość tymczasowo gromadził na swoim terenie.
Odpady medyczne stanowią specyficzną grupę odpadów. Odpady są uznawane za niebezpieczne dla ludzi, zwierząt oraz środowiska naturalnego. Wymagają skutecznych metod
unieszkodliwiania w spalarniach odpadów.
Na obszarze województwa w latach 70-tych zlokalizowano 22 mogilniki, w których
zgromadzono wycofane z obrotu i użytkowania zapasy środków ochrony roślin oraz opakowań po zastosowanych w rolnictwie preparatach. Prace związane z likwidacją mogilników w
regionie kujawsko-pomorskim prowadzone były od czwartego kwartału 2000 roku. Ze zlikwidowanych obiektów wydobyto łącznie 407,8 Mg (ton) przeterminowanych środków
ochrony roślin. Odpady te zostały wywiezione do unieszkodliwienia do spalarni w Niemczech. W województwie do likwidacji pozostało jeszcze 17 tego typu obiektów.
Analiza uzyskanych danych pozwala na stwierdzenie, że rysuje się stabilność i wyraźne tendencje pozytywne w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.
146
W województwie kujawsko - pomorskim rocznie wytwarza się ogółem 343 tys. ton (Mg) odpadów, co stanowi zaledwie 2,2 % wszystkich odpadów wytwarzanych w skali kraju.
Zawartość odpadów niebezpiecznych w wytwarzanych na terenie województwa odpadach przemysłowych jest znacznie poniżej średniego wskaźnika krajowego, który kształtuje
się na poziomie 4%.
Zgodnie z uchwałą Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego horyzont czasowy
opracowania został określony na 2010 r. W tym okresie zakłada się zmiany ilości i składu
morfologicznego odpadów wytwarzanych na obszarze regionu. Czynnikami, które spowodują
te zmiany będą: zmiana liczby ludności województwa, zwiększenie konsumpcji w wyniku postępującego wzrostu gospodarczego, zwiększenie ilości zużywanych opakowań, rozwój
przemysłu, zwiększenie ilości osadów pościekowych, zmiany przepisów prawnych w dziedzinie gospodarowania odpadami, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa, zmianę
systemów ogrzewania z tradycyjnych (węglowych) na przyjazne środowisku (gazowe, olejowe).
Podstawą do prognozy ilości wytwarzanych odpadów w latach 2006 i 2010 jest stan
gospodarki odpadami w 2001 r. Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
na rok 2006 ujęto w układzie powiatowym. Szacuje się więc, że mieszkańcy województwa
wytworzą w 2006 r. około 445 tys. Mg odpadów komunalnych, co stanowi wzrost w porównaniu z 2001 r. o około 16%.
Analiza odpadów komunalnych pozwala na stwierdzenie, że w strumieniu odpadów
komunalnych prognozować należy zwiększenie ilości odpadów opakowań z papieru i tektury,
opakowań z tworzyw sztucznych i opakowań wielomateriałowych. Zwiększy się także udział
odpadów wielkogabarytowych, a zwłaszcza odpadów budowlanych. W niewielkim stopniu
zmieni się udział odpadów kuchennych ulegających biodegradacji i odpadów zielonych, metali, szkła i odpadów mineralnych oraz odpadów niebezpiecznych.
Szacuje się więc, że mieszkańcy województwa wytworzą w 2010 r. ponad 500 tys.
Mg odpadów komunalnych, co stanowi wzrost w porównaniu z 2001 r. o około 31%.
Skład morfologiczny odpadów komunalnych w 2010 r. nie będzie się zasadniczo różnił. Przewiduje się wzrost udziału opakowań szklanych oraz opakowań z papieru i tektury na
rzecz zmniejszenia ilości opakowań z tworzyw sztucznych. Przewiduje się również wzrost
ilości wytwarzanych odpadów budowlanych. Udział odpadów ulegających biodegradacji będzie się stabilizować z niewielką tendencją spadkową. Z bilansu i prognozy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w Polsce wyznaczone zostały niezbędne poziomy zago147
spodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w określonych przedziałach
czasowych. Niezbędny będzie rozwój lokalnych kompostowni wykorzystujących selektywnie
zbierane odpady kuchenne ulegające biodegradacji i odpady zielone.
Należy przewidzieć rozwój metod fermentacji beztlenowej odpadów. W przypadku
średniej wielkości regionalnych zakładów przerobu odpadów - zastosowanie mechanicznobiologicznych metod przerobu odpadów może stanowić efektywną opcję przekształcania odpadów celem redukcji objętości i bezpiecznego składowania. Potrzeba wprowadzania termicznych metod przekształcania odpadów dotyczy w głównej mierze dużych miast i aglomeracji miejskich, gdzie występują ograniczone możliwości budowy nowych składowisk odpadów.
Celem nadrzędnym polityki w zakresie gospodarowania odpadami na obszarze
województwa kujawsko-pomorskiego jest zapobieganie powstawaniu odpadów, przy
rozwiązywaniu problemu odpadów „u źródła", odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych w inny sposób.
Podstawowymi działaniami w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi,
przemysłowymi, niebezpiecznymi są: zapobieganie powstawaniu odpadów, redukcja ich ilości, w szczególności unieszkodliwianych przez składowanie oraz zmiany odpadów szkodliwych dla środowiska na bardziej bezpieczne. Należy zaznaczyć, że zagospodarowanie odpadów powinno stanowić znaczącą i dochodową gałąź przemysłu, obejmującą wykorzystanie
najnowszych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Zgodnie z ustawą o odpadach do 2009 r. obiekty, które nie spełniają określonych
ustawą wymogów, będą musiały być poddane modernizacji. Decyzje w tym zakresie, na podstawie przeprowadzonych przeglądów ekologicznych składowisk odpadów, podejmą w postaci decyzji właściwi starostowie. Ocenę składowisk przeprowadzono w oparciu o dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Przewiduje się, że 45 składowisk będzie mogło być eksploatowanych po 2012 r., a 10 składowisk zakończy działalność
między 2009 a 2012 r. Aż 38 składowisk przestanie funkcjonować do 2009 r., w tym 16 do
2006 r.
Jako optymalny system unieszkodliwiania odpadów na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego należy uznać funkcjonowanie około 20 dużych międzygminnych nowoczesnych kompleksów unieszkodliwiania odpadów. W skład takiego kompleksu powinny wchodzić: zakład segregacji odpadów, kompostownia bioodpadów i składowisko pozostałości.
148
Powinny składać się na nie przede wszystkim urządzenia do precyzyjnego określenia ilości
przyjmowanych odpadów, urządzenia umożliwiające wysegregowanie ze strumienia odpadów surowców do powtórnego przerobu, urządzenia do zmniejszania objętości masy odpadów oraz bezpieczna dla środowiska nieckę do składowania pozostałej części odpadów. Istniejące składowiska odpadów obsługujące kilka gmin należy w dalszym ciągu modernizować
i rozbudowywać oraz przystosowywać do pełnienia funkcji składowisk międzygminnych.
Możliwa jest modernizacja, rozbudowa i wyposażenie w niezbędną infrastrukturę wybranego
istniejącego składowiska, bądź budowa nowego. Wykluczyć należy budowę nowych składowisk odpadów, na których zamierza się deponować nieposegregowane, zmieszane odpady
komunalne. Szczegółowe rozpatrzenie możliwości, celowości i opłacalności ekonomicznej
budowy międzygminnych zakładów utylizacji odpadów powinno nastąpić na etapie opracowywania powiatowych planów gospodarki odpadami.
Za optymalne pod względem przepustowości uważa się instalacje do termicznego
przekształcania odpadów, które przerabiają rocznie co najmniej 100 tys. Mg odpadów. Skrajnie niską z punktu widzenia opłacalności ekonomicznej jest instalacja o przepustowości 60
tys. Mg odpadów rocznie. Z tego punktu widzenia, na obszarze województwa uzasadnienie
budowy instalacji do termicznego przekształcania odpadów, istnieje tylko w rejonie kształtującej się aglomeracji bydgosko-toruńskiej, gdzie liczba ludności w obu miastach i otaczających je powiatach wiejskich przekracza 750 tys. mieszkańców, co daje ilość wytwarzanych
odpadów na poziomie ponad 200 tys. Mg rocznie. Budowa instalacji do termicznego przekształcania odpadów w innych częściach regionu wydaje się być nieuzasadniona ekonomicznie.
Wyodrębniona z odpadów komunalnych frakcja ulegająca biodegradacji będzie kompostowana w nowoczesnych zakładach unieszkodliwiania tego typu odpadów.
Do kompostowania należy wykorzystywać także osady ściekowe. W skali roku do kompostowania na terenie regionu można przeznaczyć od 300 do 380 tys. Mg odpadów. Stworzy to
potrzebę funkcjonowania na obszarze województwa około 5 – 10 nowoczesnych kompostowni.
W perspektywie funkcjonować będzie składowisko odpadów przemysłowych na terenie Zakładów Azotowych Anwil S.A. oraz po modernizacji składowisko odpadów niebezpiecznych w Bydgoszczy i składowisko odrzutu pokaustyzacyjnego Frantschach S.A. Świecie. Zapewni to potrzeby w zakresie unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych na terenie
149
województwa do 2010 roku. W szczególności znaczne rezerwy występują na składowisku
niebezpiecznych w Bydgoszczy.
Wojewódzki plan gospodarki odpadami opracowywany jest w okresie dynamicznych
zmian uregulowań prawnych gospodarki odpadami. Zmianie uległy definicje: odpadów, odpadów niebezpiecznych, odpadów komunalnych i generalnie klasyfikacja odpadów, w tym
odpadów niebezpiecznych. Wprowadzane są w życie nowe, bardziej ostre wymagania dotyczące zarówno prowadzenia procesów odzysku jak i unieszkodliwienia, w tym składowania
odpadów. Przeprowadzane są przeglądy ekologiczne składowisk odpadów. Wszystkie wymienione wyżej fakty świadczą o tym, że dane wejściowe do oceny stanu gospodarki odpadami będą wymagały weryfikacji. Sprawą pierwszorzędnej wagi jest opracowanie i wdrożenie
wojewódzkich baz dotyczących gospodarki odpadami, które zawierać będą kompleksową informację o odpadach, łącznie z informacją o przedsiębiorcach i instalacjach do odzysku i
unieszkodliwiania odpadów. Przeglądy ekologiczne pozwolą ocenić rzeczywistą przydatność
w aspekcie aktualnych wymagań funkcjonujących instalacji, a tym samym ocenić rzeczywiste
moce przerobowe będące w dyspozycji. Należy oczekiwać, że opracowywanie kolejnych
edycji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami będzie oparte o coraz pełniejsze i bardziej
poprawne dane o gospodarce odpadami pozwalające na dokonanie oceny stanu gospodarki
odpadami. Następnie powinna zostać opracowana kompleksowa ocena realizacji zamierzonych celów w aspekcie wypełniania wymagań wynikających z prawodawstwa polskiego i
Unii Europejskiej. Ocena ta będzie podstawą do przeprowadzenia aktualizacji wojewódzkiego
planu gospodarki odpadami.
Plan gospodarki odpadami dla województwa kujawsko-pomorskiego formułuje podstawowe cele, wyznacza limity dla osiągnięcia założonych celów oraz określa wytyczne dla
sporządzenia planów gospodarki odpadami na szczeblach powiatów i gmin. Założenia niniejszego planu są zgodne z założeniami krajowego planu gospodarki odpadami.
Głównymi celami do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi do 2010 są:
•
•
pozostałości),
•
150
•
•
zakłada się, że podstawowym sposobem unieszkodliwiania tych odpadów nadal będzie wykorzystanie gospodarcze.
Jako priorytetowe uznaje się rozwój zbiórki poszczególnych rodzajów wymienionych
odpadów, osiągnięcie poziomu 90% odzysku gruzu budowlanego, osiągnięcie poziomu recyklingu zużytych opon 70% w 2006 r., osiągnięcie do 2007 r. odzysku 50% i recyklingu 25%
odpadów opakowaniowych, zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych, w szczególności przez ich kompostowanie.
W zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi należy dążyć do całkowitego wyeliminowania ze środowiska odpadów zawierających PCB, wzrostu odzysku złomu
akumulatorowego do osiągnięcia odzysku 100% akumulatorów ołowiowych oraz maksymalnej ilości pozostałych baterii i akumulatorów, zapewnienie bezpiecznego dla ludzi i środowiska unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest, likwidacji do 2010 r. wszystkich nieczynnych mogilników, w których zgromadzone są przeterminowane środki ochrony roślin,
pełniejszego wykorzystania składowiska odpadów niebezpiecznych w kompleksie w Bydgoszcy, maksymalnego odzysku i recyklingu zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających substancje zubożające warstwę ozonową, maksymalnego recyklingu substancji z pojazdów wycofanych z eksploatacji, termicznego unieszkodliwiania wszystkich odpadów medycznych i weterynaryjnych.
W zakresie unieszkodliwiania odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne potrzeby
zabezpieczają i będą zabezpieczać do 2010 r. istniejące zakładowe składowiska.
Jednym z zadań wojewódzkiego planu gospodarki odpadami jest sformułowanie
wniosków do planów powiatowych. Niezbędne jest, aby plany te uwzględniały:
•
•
plan działań w zakresie limitów odzysku, recyklingu i ilości poszczególnych grup odpadów dopuszczonych do składowania,
•
gospodarczego,
•
prawa,
151
•
ochrony roślin,
•
•
rozwiązanie problemu dzikich wysypisk odpadów na terenach miejskich i wiejskich,
•
•
•
stopniową likwidację i rekultywację małych gminnych składowisk odpadów,
•
152
15. BIBLIOGRAFIA (WYBÓR)
Akty prawne:
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z
późn. zmianami),
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zmianami),
•
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późniejszymi zmianami),
•
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr
63, poz. 638),
•
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63,
poz. 639 z późn. zmianami),
•
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (Dz. U.
Nr 132, poz.622 z późn. zm.),
•
Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest
(Dz.U. Nr 101, poz. 628 z późn. zm.),
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania
planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620),
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych
wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięci, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549),
•
Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów ze zmianami
(tzw. dyrektywa ramowa),
•
Dyrektywa Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych (ze zmianami),
•
Decyzja Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. ustanawiająca listę odpadów,
•
Decyzja Rady 94/904/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. ustanawiająca listę odpadów niebezpiecznych,
153
•
Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów.
Dokumenty i opracowania:
•
Krajowy plan gospodarki odpadami przyjęty przez Radę Ministrów RP uchwałą nr 219 z
dnia 29.10.2002 r. (Monitor Polski nr 11, poz. 159),
•
II Polityka ekologiczna państwa przyjęta przez Radę Ministrów RP 1.08.2002 r.,
•
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010,
•
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2007-2010 przyjęta Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 maja 2003 r.
(Monitor Polski Nr 33, poz. 433),
•
Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko - Pomorskiego, Diagnoza prospektywna, Zarząd Województwa Kujawsko - Pomorskiego, Toruń, październik 1999,
•
Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko - Pomorskiego, Wizja rozwoju do 2010 roku,
Zarząd Województwa Kujawsko - Pomorskiego, Toruń, czerwiec 2000,
•
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego, Kujawsko – Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku, czerwiec 2003 r., przyjęty Uchwałą Nr XI/135/03 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego,
•
Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego, Bibl. Monit. Środowiska, Bydgoszcz 1999, 2000, 2001, 2002 r.
•
Przyroda województwa kujawsko-pomorskiego, praca zbiorowa, Bydgoszcz 2001 r.,
•
Poradnik – wojewódzkie plany gospodarki odpadami, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002.
154
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik 1
Analiza wniosków samorządów terytorialnych i instytucji oraz ankiet nadesłanych przez samorządy gminne
Pierwszym etapem działań, poprzedzającym właściwe prace merytoryczne w zakresie
gospodarowania odpadami, była analiza nadesłanych wniosków i uwag instytucji i samorządów terytorialnych. W dniu 20 września 2002 r. Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego skierował pismo do samorządów powiatowych i gminnych z informacją o podjęciu
prac nad Programem ochrony środowiska województwa kujawsko-pomorskiego z planem gospodarki odpadami, jednocześnie prosząc o pisemne przedstawienie w terminie do 15 października 2002 r. uwag i propozycji do przedmiotowych opracowań. Do pisma skierowanego
do samorządów gminnych została dołączona ankieta dotycząca gospodarką odpadami w gminie. Wyniki jej analizy zostały omówione w rozdz. 7. Podobnie w dniu 27 września 2002 r.
Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego skierował pismo do właściwych organów i
instytucji z prośbą o wniesienie uwag i propozycji do wojewódzkiego programu ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami.
Do dnia 31 grudnia 2002 r. wpłynęło 11 odpowiedzi w przedmiotowej sprawie:
•
Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy informuje o planach realizacji II
etapu likwidacji kolejnych pięciu mogilników w miejscowościach: Lisie Kąty (gm. Grudziądz), Stanomin (gm. Dąbrowa Biskupia), Małocin (gm. Nakło nad Notecią), Mąkoszyn
(gm. Szubin) i Piastowo (gm. Gąsawa). W tym celu złożono wnioski finansowe do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Należy przewidzieć i zaplanować budowę instalacji do termicznego przekształcania odpadów innych niż
niebezpieczne (komunalne i osady ściekowe) oraz odpadów niebezpiecznych. Należy preferować budowę składowisk międzygminnych a nawet powiatowych. Należy przeprowadzić inwentaryzację składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przyjmujących powyżej 20 ton odpadów na dobę.
155
•
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu proponuje uwzględnienie problemu
zaśmiecania terenów leśnych i likwidacji dzikich wysypisk oraz likwidacje mogilników
zlokalizowanych w lasach i ich bezpośrednim sąsiedztwie.
•
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu proponuje, aby został opracowany nowoczesny system selektywnej zbiórki odpadów, których wywóz będzie tańszy niż odpadów nie
posegregowanych. Niezbędne jest przeprowadzenie szeroko zakrojonej akcji informacyjno-edukacyjnej w zakresie gospodarki odpadami. Poważnym problemem, który należy
uwzględnić w opracowaniu jest utylizacja zużytych rur jarzeniowych oraz brak stosownych pojemników do ich gromadzenia na terenie instytucji.
•
Liga Ochrony Przyrody – Zarząd Okręgu w Toruniu proponuje uwzględnić potrzebę właściwego zagospodarowania szkodliwego dla środowiska eternitu.
•
Regionalne Centrum Doradztwa, Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Przysieku
informuje o rozpoczęciu realizacji przez Centrum nowego programu ekologicznego „Program edukacji ekologicznej z zakresu gospodarki odpadami w województwie kujawskopomorskim”, który przede wszystkim przyczynić się ma do wzrostu świadomości ekologicznej społeczeństwa. Celem ogólnym programu jest poprawa sytuacji w zakresie ochrony środowiska na szczeblu gminnym, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowej proekologicznej gospodarki odpadami.
•
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie zwraca uwagę na zakazy i ograniczenia wynikające z ustanawianych stref ochronnych ujęć wody, ochronę zasobów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, zakaz lokalizacji składowisk odpadów oraz instalacji unieszkodliwiania odpadów na obszarach bezpośrednio zagrożonych powodzią.
•
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku wnosi o uwzględnienie wyróżnionych
na terenie województwa kujawsko-pomorskiego jednostek hydrogeologicznych, Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (wraz z proponowanymi obszarami ochronnymi)
oraz uwzględnienie stref ochronnych ujęć wody.
•
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu wskazuje na konieczność uwzględnienia reżimów ochronnych na obszarach prawnie chronionych oraz pełniących funkcje
korytarzy ekologicznych.
•
Bydgoska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT informuje, że swoje uwagi i propozycje przedstawi po otrzymaniu projektu Planu.
•
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy proponuje wprowadzenie
programu monitorowania warunków bytowania ludzi w sąsiedztwie obiektów stanowią156
cych największe zagrożenie dla środowiska, ustalenie zasad lokalizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko w obszarach zbiorników wód podziemnych,
wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów, objęcie wszystkich odpadów medycznych zbiórką i utylizacja termiczną, wprowadzenie dla przedsiębiorców atrakcyjnych
programów promujących i ułatwiających zagospodarowanie odzyskanych surowców
wtórnych, przyjęcie programu zbierania i demontażu samochodów wyłącznie przez składnice złomu posiadające koncesje Wojewody, wykonanie inwentaryzacji starych składowisk odpadów i oceny stopnia degradacji środowiska w ich otoczeniu, zlikwidowanie
mogilników środków ochrony roślin.
•
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy wnosi o uwzględnienie w
Planie elementów związanych z programem monitoringu środowiska, w szczególności
związanego z efektywnością prowadzonej likwidacji mogilników. Dalsza modernizacja i
budowa składowisk odpadów musi uwzględniać wymogi przepisów ochrony środowiska.
Niezbędna jest modernizacja istniejących spalarni i budowa nowych, intensyfikacja działań związanych z odzyskiem odpadów oraz ich segregacją u źródła, budowa kompostowni
w celu zagospodarowania odpadów organicznych, zorganizowanie systemu zbiórki odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania, przygotowanie przez organy wojewódzkie bazy danych dotyczących jednostek gospodarczych zajmujących się odbiorem i unieszkodliwianiem odpadów.
Ponadto otrzymano odpowiedzi z 17 Starostw Powiatowych (pow. ziemskich):
•
Starostwo Powiatowe w Aleksandrowie Kujawskim zwraca uwagę na znaczne ilości odpadów pochodzenia medycznego powstających w szpitalach i zakładach lecznictwa
uzdrowiskowego uzdrowiska Ciechocinek.
•
Starostwo Powiatowe w Brodnicy proponuje wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych u źródła w gminach, które jeszcze jej nie podjęły, w tym zagospodarowanie
odpadów opakowaniowych po nawozach i środkach ochrony roślin na terenach wiejskich,
rozszerzenie asortymentu zbieranych odpadów komunalnych, budowę zakładu utylizacji i
odzysku odpadów dla powiatu brodnickiego (kompostownia, stacja segregacji), przeprowadzenie akcji edukacyjnej w zakresie właściwej gospodarki odpadami komunalnymi.
•
Starostwo Powiatowe w Bydgoszczy postuluje zaplanowanie i wprowadzenie na szeroką
skalę segregacji i odzysku odpadów komunalnych.
157
•
Starostwo Powiatowe w Chełmnie zwraca szczególną uwagę na konieczność i prowadzone przez siebie działania w zakresie edukacji ekologicznej oraz informacji o stanie
środowiska na obszarze powiatu.
•
Starostwo Powiatowe w Golubiu-Dobrzyniu zwraca uwagę na potrzebę segregacji odpadów na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego.
•
Starostwo Powiatowe w Grudziądzu proponuje aby w Planie ujęto: wskazanie planu działań i rozwiązań dotyczących redukcji masy i objętości odpadów poprzez rozwój powtórnego wykorzystania odpadów komunalnych, opracowanie systemu wysortowania lub
przechwycenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, strategię
rozwiązania problemu dzikich wysypisk odpadów na terenach wiejskich, propozycje działań rozwiązujących zagospodarowanie odpadów trafiających na składowiska gminne, które mogłyby być poddane odzyskowi, wskazanie rozwiązań technologicznych i wybór strategii gospodarowania odpadami (spalarnie, kompostownie), opracowanie i zdefiniowanie
korzyści i zysków środowiskowych wynikających z zastosowanych technologii.
•
Starostwo Powiatowe w Inowrocławiu informuje, że w latach 1999-2002 na terenie powiatu zrealizowano szereg inwestycji z zakresu ochrony środowiska, w tym modernizację
i rozbudowę gminnych wysypisk odpadów, budowę utylizatorni odpadów medycznych w
Publicznym Specjalistycznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Inowrocławiu.
•
Starostwo Powiatowe w Lipnie informuje, że wspólnie z samorządami gminnymi planuje
wprowadzenie na terenie powiatu selektywnej zbiórki odpadów, budowę nowego składowiska odpadów o charakterze ponadgminnym oraz dostosowanie istniejących składowisk
do obecnie obowiązujących wymogów. Planowane jest także wprowadzenie akcji informacyjnej dotyczącej prawidłowego postępowania z wytworzonymi odpadami ze szczególnym uwzględnieniem terenów wiejskich.
•
Starostwo Powiatowe w Nakle nad Notecią proponuje dostosowanie istniejących składowisk do obowiązujących przepisów prawnych, tworzenie wspólnej gospodarki odpadami
dla terenów kilku gmin, likwidację i rekultywację dzikich wysypisk, kontynuowanie rozpoczętej likwidacji mogilników, preferowanie rozwiązania gospodarki odpadami w obrębie powiatu bądź dwóch lub trzech powiatów, wprowadzenie wysegregowania odpadów
niebezpiecznych z odpadów komunalnych oraz wyznaczanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miejsc do grzebania padłych zwierząt.
•
Starostwo Powiatowe w Radziejowie postuluje likwidację mogilnika z odpadami niebezpiecznymi w Górach Witowskich (gm. Bytoń), modernizację i rozbudowę istniejących
158
składowisk komunalnych, wprowadzenie segregacji odpadów, rozwiązanie problemów z
odbiorem i utylizacją padłych zwierząt oraz odpadów poubojowych.
•
Starostwo Powiatowe w Rypinie postuluje dokończenie budowy Regionalnego Zakładu
Utylizacji Odpadów Komunalnych w Puszczy Miejskiej i i włączenie go do systemu gospodarki odpadami komunalnymi wszystkich gmin wchodzących w skład powiatu rypińskiego, zakończenie wdrażania segregacji odpadów komunalnych u źródeł powstania na
terenie miasta Rypina i wprowadzenie segregacji odpadów na terenach wiejskich, likwidację obecnie eksploatowanych gminnych składowisk odpadów komunalnych, likwidację
dzikich wysypisk odpadów, likwidację mogilnika odpadów niebezpiecznych w Puszczy
Miejskiej, stworzenie przynajmniej po jednym punkcie na obszarze każdej gminy przyjmowania wyszczególnionych rodzajów odpadów np. przepracowane oleje, zużyte źródła
światła, itp., powstanie na terenie powiatu zakładów zajmujących się odzyskiem lub
unieszkodliwianiem pewnych rodzajów odpadów.
•
Starostwo Powiatowe w Sępólnie Krajeńskim proponuje likwidacje dwóch istniejących
mogilników na terenie gminy Kamień Krajeński oraz poszerzenie zasięgu obejmowania
systemu selektywnej zbiórki odpadów.
•
Starostwo Powiatowe w Świeciu przekazuje wykaz już zrealizowanych inwestycji z zakresu gospodarki odpadami. W przyszłości zamierza kontynuować działania w kierunku
poszerzenia segregacji i zagospodarowania odpadów oraz pełne zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych, a także w perspektywie budowę na terenie powiatu specjalistycznego zakładu utylizacji odpadów, a docelowo zakładu termicznego przekształcania odpadów.
•
Starostwo Powiatowe w Tucholi postuluje właściwą gospodarkę odpadami stałymi, w tym
opracowanie technologii energetycznego użycia odpadów z przetwórstwa drewna.
•
Starostwo Powiatowe w Wąbrzeźnie proponuje likwidację mogilnika w Wielkich Radowiskach (gm. Dębowa Łąka), rozwiązanie sposobu likwidacji materiałów budowlanych
zawierających azbest, wykonanie niezbędnych robót na składowisku odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne w Niedźwiedziu (gm. Dębowa Łąka) w cele spełnienia wymogów stawianych dla takiego składowiska, rozszerzanie selektywnej zbiórki odpadów, likwidację istniejących i zapobieganie powstawaniu nowych „dzikich wysypisk”, bieżącą
kontrolę punktów skupu złomu, objęcie wszystkich mieszkańców regularną zbiórką odpadów, prowadzenie akcji uświadamiającej społeczeństwo o konieczności zbierania odpa159
dów, zacieśnianie współpracy z gminami w celu kompleksowego rozwiązywania problemów gospodarki odpadami w całym powiecie.
•
Starostwo Powiatowe we Włocławku informuje o planowanym stworzeniu powiatowego
systemu gromadzenia, segregacji, utylizacji i składowania odpadów stałych oraz o planowanej budowie kwatery na odpady pochodzące z potężnych awarii, a szczególnie z wypadków drogowych.
•
Starostwo Powiatowe w Żninie proponuje likwidację mogilników w miejscowości Piastowo (gm. Gąsawa) oraz w miejscowości Bożacin (gm. Rogowo), współpracę z gminami
powiatu w zakresie powszechnej segregacji odpadów „u źródła” oraz ich wtórnego wykorzystania, poprawę stanu technicznego dotychczas eksploatowanych składowisk odpadów
komunalnych na terenie powiatu, propagowanie nowoczesnych metod gospodarowania
odpadami i ich minimalizację poprzez pomoc w zachęcaniu do tworzenia podmiotów
trudniących się selektywną zbiórką i przerobem odpadów, wspieranie edukacji społeczeństwa w zakresie selektywnej zbiórki odpadów w celu ponownego ich przetworzenia.
Nie otrzymano odpowiedzi ze Starostw Powiatowych w Mogilnie i Toruniu.
Otrzymano także 136 odpowiedzi (na 144) z urzędów miast i gmin, w tym z 3 miast
na prawach powiatu (nie otrzymano odpowiedzi z Urzędu Miejskiego w Toruniu). Nie
otrzymano także odpowiedzi i ankiet z 7 gmin: Grążawy i Zbiczno (powiat brodnicki), Unisław (powiat chełmiński), Złotniki Kujawskie (powiat inowrocławski), Radziejów (powiat radziejowski), Kamień Krajeński (powiat sępoleński) i Gostycyn (powiat tucholski).
Należy zauważyć, że zdecydowana większość uwag, wniosków i postulatów oprócz
tego, że w większości dotyczy składowisk odpadów, ma charakter lokalny i powinna być
uwzględniona we właściwych gminnych i powiatowych planach gospodarki odpadami. Dla
Planu gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego znaczenie mają następujące propozycje:
•
istnieje możliwość opracowania jednego wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmującego zadania gminnego planu gospodarki odpadami ze względu na wspólne grupowe międzygminne składowisko odpadów (np. gminy powiatu aleksandrowskiego),
•
wykonano opracowanie studialne dotyczące budowy Regionalnego Centrum Zagospodarowania Odpadów wraz z kompostownią i składowiskiem na terenie miasta Brodnica,
160
•
podane zostały informacje o stopniu wypełnienia składowisk oraz sugestie odnośnie zaprzestania składowania odpadów i rekultywacji składowisk bądź możliwości ich rozbudowy i modernizacji,
•
często wymieniany jest problem rekultywacji nieczynnych składowisk (w tym względy
ekonomiczne tych przedsięwzięć),
•
problem wykorzystania (kompostowanie) odpadów pochodzących z terenów zielonych,
•
nie została dotychczas uregulowana sporna sprawa dotycząca składowiska w Srebrnicy
(gm. Koronowo), na którym jest jeszcze miejsce na utworzenie kolejnych dwóch kwater
składowania odpadów,
•
w wielu gminach problemem jest likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów,
•
często występuje niedostateczne wyposażenie istniejących składowisk w niezbędne urządzenia techniczne (brak wagi samochodowej, brak instalacji do odgazowania złoża odpadów, brak instalacji do ujmowania i oczyszczania odcieków),
•
istnieje potrzeba budowy spalarni odpadów komunalnych, zgłaszana przede wszystkim
przez część gmin powiatu bydgoskiego,
•
w niektórych gminach gospodarka odpadami jest już uregulowana w oparciu o międzygminne składowiska odpadów (np. Służewo – powiat aleksandrowski, Osnowo – powiat
chełmiński, Kamionki Duże (gm. Łysomice) dla 3 gmin, Niedźwiedź (gm. Dębowa Łąka)
dla 5 gmin,
•
na wielu składowiskach wykonane przeglądy ekologiczne wskazują na konieczność budowy stacji segregacji odpadów,
•
niektóre gminy (np. m. Golub-Dobrzyń, Łasin, gm. Lipno) wskazują na konieczność budowy międzygminnych składowisk odpadów,
•
wiele gmin wykazuje, że na ich obszarze nie ma możliwości lokalizacji składowiska odpadów,
•
niekiedy występuje brak porozumienia między miastami i gminami miejskimi odnośnie
realizacji gospodarki odpadami (np. m. Lipno buduje nowe składowisko a gm. Lipno chce
budować nowe składowisko z gminą Skępe i z gminą Chrostkowo).
161
Załącznik 2
Wykaz większych podmiotów gospodarczych działających na terenie województwa Kujawsko Pomorskiego w zakresie gospodarowania odpadami sporządzony
na podstawie zbiorczych danych za 2002 r. przesłanych do Urzędu Marszałkowskiego
ilość odpaL.p.
1.
Nazwa
Przedsiębiorstwo
Wielobranżowe
OL_GAZ Sp. z
o.o. Włocławek
rodzaj działalności
ZB,TR
rodzaj odpadów
dów
170405
160103
170605*
130208*
Mg/rok
843,3
10,4
5,8
40,5
metoda
odzysku
metoda unieszkodliwiania
2.
Regionalne centrum Onkologii
w Bydgoszczy
Zb,Od,Un
180103*
243,7
3.
MPWiK Włocławek
Zb, Tr,Od,
Un
465,2
175,3
106,5
13153,0
1008,5
R 10
R 14
R14
43370,0
R14
86401,9
-
D5
Un
170101
190899
10-101
190805
150101,150102,
150103
odpady, betonu,
gruz, gleba , urobek
odpady inne niż nieb
i komunalne
180103*
129,6
-
D10
Zb, Tr
150101,150102
2864,9
Od
150102
73,3
R14
Zb,Tr,Od
020103
2048,0
R3
Zb,Tr,Un
Odpady inne niż
nieb.i komunalne
5625,4
Zb,Tr
170405
150101
160601
1675,0
187,3
97,4
Zb,Tr, Od
150101
2919,3
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
MPO Sp. o. z
o.o. Toruń
Wojewódzki
Szpital Zespolony w Toruniu
SUR-TOR w Toruniu
Gran-Fol Wiewiórki gm Płużnica
UNIFREEZE
Sp.z o.o
.Miesiączkowo
gm. Górzno
Gminne Składowisko odpadów
w Białkowie
gm.Golub D.
Skup surowców
Wtórnych
K. Giermak Grudziądz
A&b PAPER Ltd
Zb, Tr,Od,
Un
162
D10
D9
D5
R14
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
sp. z
o.o.Kawęczyn g.
Obrowo
Delfia S.A. w
Toruniu
PPH Unigum w
Lubiczu
Pakos Martyniec
gm. Kowalewo
Pom
Thornmann Recycling w Toruniu
Enter Jabłonowo
Pom
Zb, Od
150102
2110
Zb,
160301
100,3
Zb, Tr, Od
150102 ogółem
150101
150102
160211
160213
592917,089743,0
98464,0
332,3
156,9
150101
150102
160213*
170202
150101
150101
934,2
2893,0
1954,4
247,8
237,6
24,5 Zb
2614,6
R14
R14
150101
170407
6098,3
247,4
R14
R4
060399
100180
170101
130205*
Odpady z grupy 06
inne niż niebezpieczne-staw 18a i b
Odpady inne niż
niebezpieczne z grup
20,19,17,10,06
Staw 9
030104
66135,0
29740,0
570,0
4,5
R14
R14
R14
R9
12013,6
2000,0
D5
D5
4695,5
R1
150101
150102
150101
150102
150101
150102
030104
2103,8
302,1
9645,9
308,9
704,9
48,8
1051
R1
Pozostałości podestylacyjne, rozpuszczalniki, org sub.
nieb.
100102
Żwir i skały 010408
100102
100101
061399(szlamy)
070280
7442,6
R14
Zb,Tr,Od
Zb,Tr,Od
PPHU AbZb, Tr,Od,Un
ba_Ekomed w
Toruniu
PPHU Primet W
Zb,Od
Lubiczu
APIS SJChodecz
Zb,Od
PPU UNIMAT
Zb,Tr,Od
Janikowskie ZaZb,Od,Un
kłady Sodowe
Janikosoda Sa
Tartak Heban Sp.
z o.o. Cekcyn
FPH BATON
Bydgoszcz
Tekturex S.C.
Bydgoszcz
Polo Market Pakość
Paged-Wefem
SA Włocławek
Anwil Grupa Orlen Włocławek
Od
Zb
Zb
Zb
Od
Od,Un
J.Z.Ch. Soda Matwy
Zb,Od,Un
Form-Gum
Zb,Tr,Od
163
R14
R14
R14
R14
R14
R5
D9
D10
2579
D5
7287,0
66872
72944,8
17906
64307,9
13,7
R10
R10
R10
D5
R14
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
Bydgoszcz
Lobbe Bydgoszcz
Zakłady Wytwórcze
”CHEKO”Sp. z
o.o.Włocławek
EKOSIMEX
Bydgoszcz
PW KATESKO
Nakło
DEKOPOL Sp z
o.o Nakło
PPH EKOIMPEX Bydgoszcz
Frantschach
Świecie Recykling sp.
z o.o.Świecie
PW Magnum
Żnin
FHU Abigal
Bydgoszcz
WFH
A,W.Kasprzak
Bydgoszcz
ELPLAST Brzoza
PPHU MOTOCHAMP PLUS
Bydgoszcz
MTB Trzebińscy
Nakło
PPH Izopaper sp.
Z o.o.
PGK SANIKO
sp. z o.o. Włocławek
Zb,Tr, Od,
Un
150101
150102
150103
Odpady inne niż
nieb i komunalne
191204
150102
82520,7
Zb,Tr
150101
244,8
Zb,Tr
150101
150102
150101
1209,0
8577,0
Zb,Tr
150101
170407
150101
2588,7
307,7
517641,4
Zb,Tr
170407
4649,0
ZB,Tr
150101
150102
150101
150102
522,2
0,9
6142,6
80,9
Zb,Tr,Od
150102
121,9
Zb,Tr
160601*
130101*
1505,0
254,0
Zb,Tr,Od
150102
677,4
R5,R13
Zb,Tr,Od
150102
150101
030308
200301
200108
dguz 170102
190501 frakcje
odp.kom.
200301
200201
191212
190801
170405
100101
160117
070180
120121
180103
2417,1
R14
28996,5
518,2
387,8
4408,6
R14
R3
R14
R14
Zb,Od
Zb,Tr
Zb,Tr
Zb,Tr
Zb,Tr,Od,Od
44.
Zakłady naprawcze taboru kolejowego”Paterek”
S.A. Nakło
Od
45.
Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej Inowrocław
„DREWMONT” Sp. z
o.o. Świecie
Zb,Tr,Un
46.
ZB,Od,Un
150101
150103
150103
164
1452,1
111,0
19,6
2589,4
371,8
12565,3
180,3
1881,5
39,3
903,0
174,0
1014,5
40,0
48,6
80,9
45,6
R5
D1
R14
R14
R5
D5
D5
D5
D5
R14
R14
R14
R14
R14
D10
D13
D13
R14
47.
48.
49.
PW WTÓR-POL
Brzoza
PPH DGS Sp.z
o.o. Włocławek
LAFARGE CEMENT Polska
S.A. Bielawy
Od
170411
1187,2
R5
Od
120102
120104
130208
160708
101380
170405
161106
130507
150101
191201
030307
030308
030399
070213
4911,3
900,2
7,8
961
3473,0
2012,6
317,6
4,2
1484,6
4700,9
925,6
870,0
372,0
233,2
R14
170405
170101
170181
170302
060299
070112
130205*
190306
070112
odpady inne niż nieb, z
grup;06,07,15,17,
20
030308
030399
150101
191201
200101
razem
030312
100180
859,3
4950,0
5220,0
1200,0
770,0
170.0
1,1
4,0
14015,2
992,3
Od,Un
50.
Firma „W Lewandowski
Produkcja Handel
Zb,Tr,Od,
51.
ERGIS S.A.
Wąbrzeźno
TAREX Toruń
BPRD Sp. z
o.o.Bydgoszcz
Zb,Od
52.
53.
54.
55.
Zakłady Chemiczme ZACHEM
Bydgoszcz
FRANTSCHACH Świecie
Zb
Zb,Od
Od,Un
Od,Un
46310,9
249,2
194124,7
43360,4
348,095
284393,3
6492,5
46980,8
R11
R1
R14
R14
R14
D9
R14
R14
R14
R14
R14
R14
R5
R5
R5
R14
R14
R9
R14
D5
D5
R14
R14
R14
R14
R14
D5
D5
Zb- zbieranie odpadów
Tr- transport odpadów
Od-Odzysk odpadów
Un- unieszkodliwianie odpadów
165
DZIAŁANIA POLEGAJĄCE NA WYKORZYSTANIU ODPADÓW W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI LUB PROWADZĄCE DO ODZYSKANIA Z ODPADÓW SUBSTANCJI LUB MATERIAŁÓW LUB ENERGII WRAZ Z ICH WYKORZYSTANIEM
R1
Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii
R2
Regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników
R3
Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)
R4
Recykling lub regeneracja metali i związków metali
R5
Recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych
R6
Regeneracja kwasów lub zasad
R7
Odzyskiwanie składników stosowanych do usuwania zanieczyszczeń
R8
Odzyskiwanie składników z katalizatorów
R9
Powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju
R10
Rozprowadzenie na powierzchni ziemi, w celu nawożenia lub ulepszania gleby lub rekultywacji gleby i ziemi
R11
Wykorzystanie odpadów pochodzących z któregokolwiek z działań wymienionych w
punktach od R1 do R10
R12
Wymiana odpadów w celu poddania któremukolwiek z działań wymienionych w
punktach od R1 do R11
R13
Magazynowanie odpadów, które mają być poddane któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w
czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane)
R14
Inne działania prowadzące do wykorzystania odpadów w całości lub części lub do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, łącznie z ich wykorzystaniem, niewymienione w punktach od R1 do R13
PROCESY UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW
D1
Składowanie na składowiskach odpadów obojętnych
D2
Obróbka w glebie i ziemi (np. biodegradacja odpadów płynnych lub szlamów w glebie
i ziemi)
D3
Składowanie poprzez głębokie wtryskiwanie (np. wtryskiwanie odpadów, które można
pompować)
166
D4
Retencja powierzchniowa (np. umieszczanie odpadów na poletkach osadowych lub
lagunach)
D5
Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne
D6
Odprowadzanie do wód z wyjątkiem mórz*
D7
Lokowanie (zatapianie) na dnie mórz
D8
Obróbka biologiczna niewymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów
wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. fermentacja)
D9
Obróbka fizyczno-chemiczna niewymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek
z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. parowanie, suszenie, strącanie)
D10
Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych
na lądzie
D11
Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych
na morzu
D12
Składowanie odpadów w pojemnikach w ziemi (np. w kopalni)
D13
Sporządzanie mieszanki lub mieszanie przed poddaniem któremukolwiek z procesów
wymienionych w punktach od D1 do D12
D14
Przepakowywanie przed poddaniem któremukolwiek z procesów wymienionych w
punktach od D1 do D13
D15
Magazynowanie w czasie któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od
D1 do D14 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu,
gdzie odpady są wytwarzane)
167
Załącznik 3
Wykaz firm, które prowadzą działalność w zakresie zbiórki, transportu, odzysku,
recyklingu i unieszkodliwiania odpadów
Według dostępnych informacji działalność w zakresie działalność w zakresie zbiórki, transportu, odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, przemysłowych i niebezpiecznych powstających na terenie województwa kujawsko – pomorskiego prowadzą planują prowadzić następujące firmy:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ADMINISTRACJA ZASOBÓW KOMUNALNYCH W WIĘCBORKU
ALBA ŚLĄSK SP. Z O. O. - BYTOM
ALGADER HOFMAN SPÓŁKA Z O.O. 01-919 WARSZAWA
ALTVALTER - PIŁA
ALTVATER SULO POLSKA WARSZAWA ODDZIAŁ TOMASZÓW MAZOWIECKI
ARGUM 62-005 BOLECHOWO
ART. - TRANS WYWÓZ NIECZYSTOŚCI STAŁYCH - WARSZAWA
AUTOPOL-SERWIS BYDGOSZCZ
BASSI 87-100 TORUŃ
BATERPOL 41-605 ŚWIĘTOCHŁOWICE
BSC EKOPAL 70-026 SZCZECIN
BYDGOSKIE FABRYKI MEBLI S.A. W BYDGOSZCZY
CEGIELNIA GRĘBOCIN W GRĘBOCINIE
CEMENTOWNIA KUJAWY 88-107 BIELAWY GM.BARCIN
CONKRET TREJDEROWSCY WIELKIE RYCHNOWO 87-420 KOWALEWO POM.
CORIMP BYDGOSZCZ
CUKROWNIA BRZEŚĆ KUJAWSKI
DAMIX SPÓŁKA Z O. O PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI AKCESORIÓW MEBLOWYCH I WYROBÓW Z DRUTU - RYPIN UL. H. SAWICKIEJ 3
DELECTA - WŁOCŁAWEK
EKO NAKŁO
EKO NAKŁO
EKO STANDARD USŁUGI KOMUNALNE - PIASECZNO
EKO WIŚNIEWSKI JÓZEF KRUSZA PODLOTOWA
EKO WIŚNIEWSKI" W INOWROCŁAWIU
EKOBAU SPÓŁKA Z O.O. 45-061 OPOLE
EKOGAL S.A. 99-100 ZGIERZ
EKOLOGIA SP. Z O.O. 85-502 BYDGOSZCZ
EKO-MIR 87-162 LUBICZ
ELANA PET 87-100 TORUŃ
ELEKTROCIEPŁOWNIA "TORUŃ" S.A.
ELSNER - PRODUCT SPÓŁKA Z.O.O. LIPNO UL. WOJSKA POLSKIEGO 12
FABRYKA LIN I DRUTU "DRUMET" S.A. UL. POLNA 26/74; 87-800 WŁOCŁAWEK
168
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
FIRMA "EKO-NAKŁO" - NAKŁO NAD NOTECIĄ
FIRMA "RAJDEKS" LUBRANIEC
FIRMA "W. LEWANDOWSKI" PRODUKCJA-HANDEL-USŁUGI ŁÓDŹ, FABRYKA PAPIERU WE WŁOCŁAWKU
FLORA -IMPEX WIELKIE RYCHNOWO 87-410 KOWALEWO POMORSKIE
FOLPAK PRODUKCJA FOLII MAŁA GRZYWNA 87-100 CHEŁMŻA
FPH PLAST-WTÓR 87-640 CZERNIKOWO
G.Z.K. INOWROCŁAW
GMINNE SKŁADOWISKO ODPADÓW KOMUNALNYCH W BIAŁKOWIE
GMINNY ZAKŁAD KOMUNALNY DOBRE
GMINNY ZAKŁAD KOMUNALNY W ŻOŁĘDOWIE
GMINNY ZAKŁAD UTRZYMANIA DRÓG, GOSPODARKI KOMUNALNEJ I MIESZKANIOWEJ W JEZIORACH WIELKICH
GMINNY ZAKŁĄD UTRZYMANIA DRÓG GOSP. KOMUN. I MIESZ. W JEZIORACH
WIELKICH
GOSPODARSTWO POMOCNICZE PRZY UG ŁUBIANKA
GOSPODARSTWO RYBACKIE SZPETAL GÓRNY
GÓRAŻDZE CEMENT S.A. 45-076 OPOLE CHORULA
GRABARZ USŁUGI POGRZEBOWE WŁADYSŁAW GRZYWIŃSKI LIPNO UL. WŁOCŁAWSKA 17
GRANFOL S.C W TORUNIU
GS "SAMOPOMOC CHŁOPSKA" MOGILNO
GSSCH SOŚNO
IZOPAPER SP. Z O.O.MAŁA GRZYWNA 87-140 CHEŁMŻA
K.C.B. INTERLICHT SP. Z O.O. W GNIEWKOWIE
KOMUNALNE GOSPODARSTWO POMOCNICZE PRZY UG OSIEK
KOMUNALNE PRZEDSIĘBIORSTO UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ "EKOCIECH"
SP. Z O. O. - CIECHOCINEK
KONSORCJUM OLEJÓW PRZEPRACOWANYCH - ORGANIZACJA ODZYSKU S.A.
38-460 JEDLICZE
KUJAWSKI ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA OWOCOWO - WARZYWNEGO WŁOCŁAWEK
LEPAP SP. Z O.O 87-162 LUBICZ
LOBBE 85-749 BYDGOSZCZ
LOBBE BYDGOSZCZ
MARCO LTD SP. Z O.O.40-032 KATOWICE
MARK-POL W WĄBRZEŹNIE
MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO OCZYSZCZANIA SP. Z O.O. W TORUNIU
MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO OCZYSZCZANIA SPÓŁKA Z O. O. TORUŃ
MŁODZIEŻOWA MIĘDZYZAKŁADOWA SM - WŁOCŁAWEK
MO-BRUK 58-303 WAŁBRZYCH
MPGK "EMPEGIEK" SP. Z O.O. RADZIEJÓW
NEMEZIS - WŁOCŁAWEK
NOBILES KUJAWSKA FABRYKA FARB I LAKIERÓW SP. Z O.O , UL. DUNINOWSKA;
87-800 WŁOCŁAWEK
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW 97-202 TOMASZÓW MAZOWIECKI
169
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ODDZIAŁ ZAKŁADU GAZOWNICZEGO - WŁOCŁAWEK
OSM - MOGILNO
P.H. "ELDOM" - WŁOCŁAWEK
P.H.U. "MARAGA" - WŁOCŁAWEK
P.H.U. GITPOL - WŁOCŁAWEK
P.P.H "AGROTEM" - WŁOCŁAWEK
P.P.H. "FARBY" - WŁOCŁAWEK
P.P.U.H. INTER - MAGNUS - WŁOCŁAWEK
P.W. "ART-POL" GĄSAWA
P.W. "POMINEX" SP. Z O.O. MOGILNO
P.W. "UNIZOF" - WŁOCŁAWEK
P.W.U.P.H "EWIK" - WŁOCŁAWEK
PAGED - WEFEM - WŁOCŁAWEK
PAKOŚ MARTYNIEC 87-410 KOWALEWO POMORSKIE
PGK "SANIKO" WŁOCŁAWEK
PLAS-MED. W TORUNIU
PLAST-RECYKLING W SKIBICACH GMINA CHOCEŃ
PODMIOTY GOSPODARCZE Z TERENÓW GMIN
POL-KAIZEN 87-143 ZŁAWIEŚ WIELKA
POMOCNICZE GOSPODARSTWO KOMUNALNE PRZY URZĘDZIE GMINY WĄPIELSK
POMORSKA FABRYKA MEBLI - KLOSE W NOWEM
PORT SERWICE 80-601 GDAŃSK
PPHU - K. DAROŃ MROCZA
PPHU ABBA EKOMED W TORUNIU
PPHU CEER 87-103 TORUŃ
PPHU ECO-RECYKLING 87-300 BRODNICA
PPHU EURO-KORK BIELCZYNY 87-100 CHEŁMŻĄ
PPHU FOL-MAX S.C. W BOBROWNIKACH,
PPHU FROST -PLAST BRZOZÓWKA 87-123 DOBRZEJEWICE
PPHU IZOPOL S.A. 88-340 TRZEMESZNO
PPHU ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ KROTOSZYNIE
PRZEDS. PRYWATNE "FLORA-IMPEX" CHOJNACKI KRZYSZTOF 87-100 TORUŃ
PRZEDSIEBIORSTWO KOMUNALNE W KRUSZWICY
PRZEDSIEBIORSTWO USŁUG MIEJSKICH SP. Z O.O. W NOWEM
PRZEDSIĘBIORSTWO GOSPODAKI KOMUNALNEJ SP. Z O.O. W BRODNICY
PRZEDSIĘBIORSTWO GOSPODARKI KOMUNALNEJ I WODOCIĄGOWEJ SP. Z O. O ALEKSANDRÓW KUJAWSKI
PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE "KOMES" RYPIN
PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE "SANIKONT" INOWROCLAW
PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE SANIKONT INOWROCŁAW
PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE W TUCHOLI
PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO-HANDLOWO-USŁUGOWE "ROLLS" SP. Z O.O.
WE WŁOCŁAWKU
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUG KOMUNALNYCH I MIEJSKICH "EKOSYSTEM" SP. Z O.O.
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUG KOMUNALNYCH SP. Z O.O. W ŻNINIE
170
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUG MIEJSKICH SP. Z O.O. W GRUDZIĄDZU
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUG MIEJSKICH W NOWEM
PRZEDSIĘBIORSTWO UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W ŚWIECIU N/OSĄ
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE "APIS" CHODECZ
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE "APIS" SP. JAWNA W CHODCZU
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE "SIGAL" SP. JAWNA - SĘPÓLNO KRAJEŃSKIE
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE ENTER W GDAŃSKU-ZAKŁAD JABŁONOWO POMORSKIE
PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE MATPOL SP. Z O. O FABIANKI
PRZETWÓRSTWO TWORZYW SZTUCZNYCH WTÓREX CHEŁMNO
PUG SP. Z O.O. PAKOŚĆ
PUH "KAMIONKA" W GOSTYCYNIE
PUM GRUDZIĄDZ
PUM NOWE
PUMAK SZUBIN
PW EKOPUR 95-100 ZGIERZ
PW ROBAC 85-370 BYDGOSZCZ
PZZ MAGAZYN OSIĘCINY
RAF-EKOLOGIA 38-460 JEDLICZE
RE MOGILNO
RIEBER FOODS ZAKŁAD CHOCEŃ
ROLMECH OSIĘCINY
RYZA 87-100 TORUŃ
SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ LIPNO UL. NIESZAWSKA 6
SANITEC ZAKŁAD WŁOCŁAWEK
SP. ZŁOMEX 87-100 TORUŃ
SP.INWALIDÓW JEDNOŚĆ 87-300 BRODNICA
SP-NIA "JUTRZENKA" OSIĘCINY
SPÓŁDZIELCZE GOSPODARSTWO ROLNE DOBRZYŃ N/WISŁĄ
SPÓŁDZIELNIA KÓŁEK ROLNICZYCH W ROJEWIE
SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "OGRODNIK" NASIEGNIEWO
SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "ZAZAMCZE" WŁOCŁAWEK
SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA CIECHOCINEK
SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA SOŚNO
SPÓŁDZIELNIA USŁUG WIELOBRANŻOWYCH DRZYCIM
SPÓŁDZIELNIA USŁUG WIELOBRANŻOWYCH W OSIU
SPÓŁKA BUDOWLANO USŁUGOWA "BUDEX" LIPNO UL. BUDOWLANA 3
SPÓŁKA KOMUNALNA "BŁYSK" W PRUSZCZU
STALROL ZAKŁAD WIELOBRANŻOWY GÓRECCY LIPNO UL. WYSZYŃSKIEGO 48
STANŻEW - TURZANY
STANŻEW W INOWROCŁAWIU
SUPERFOS PACKAGING SP. Z O. O SZPETAL GÓRNY
TARO BYDGOSZCZ
171
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TARO LISI OGON
TARTAK HEBAN W CEKCYNIE
TECHNOM S.C. - WŁOCŁAWEK
TELEKOMUNIKACJA POLSKA S.A. MOGILNO
THORNMANN RECYCLING 00-133 WARSZAWA
TIP - TOP - GÓRA KALWARIA
TORMAT 87-100 TORUŃ
TORPAP 87-1162 LUBICZ
TRANSPORT CIĘŻAROWY - USŁUGI KOMUNALNE MAJEWSKI ANDRZEJ - CIECHOCINEK
TRANSPORT CIĘŻAROWY WYWÓZ NIECZYSTOŚCI STAŁYCH WARSZAWA
TRANSPORT NIECZY. PŁYNNYCH I STAŁYCH - M. SZYMAŃSKI - MROCZA
UG OSIĘCINY
UMAX CHEŁMNO
UNIGUM 87-162 LUBICZ
URZĄD GMINY CZERNIKOWO
URZĄD GMINY DOBRZYŃ N/WISŁĄ
URZĄD GMINY GRUTA
URZĄD GMINY ŁYSOMICE
URZĄD GMINY TOPÓLKA
URZĄD GMINY ZBÓJNO
URZĄD GMINY ZŁAWIEŚ WIELKA
URZĄD MIASTA CHEŁMNO
URZĄD MIASTA I GMINY SKĘPE
USŁUGI KOMUNALNO-TRANSP. "NIDES" BOBROWNIKI
USŁUGI TRANSPORTOWE Z. KLOCKOWSKI, GRÓJCZYK
W.P.B.U. "PORTLAND" S.C. - WŁOCŁAWEK
WFM "WEFEM" - WŁOCŁAWEK
Z.O.B. "RENOTREM" - WŁOCŁAWEK
ZAKAŁD GOSP. KOM. I MIESZK. LUBIEŃ KUJ.
ZAKŁAD "EKODRUK" WŁOCŁAWEK
ZAKŁAD CUKIERNICZO PIEKARNICZY JASZEWSCY LIPNO UL. MICKIEWICZA 53
ZAKŁAD EKSPLOATACJI WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI WOJCIECH REZNEROWICZ
DOBRZYŃ N/WISŁĄ
ZAKŁAD GOSP. I MIESZK. IZBICA KUJ.
ZAKŁAD GOSP. KOMUNALNEJ I MECHANIZACJI ROLNICTWA BARUCHOWO
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ CHODECZ,
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ I MIESZKANIOWEJ KOWAL
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ I MIESZKANIOWEJ W KAMIENIU KRAJEŃSKIM
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ I MIESZKANIOWEJ W ŁABISZYNIE
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ I MIESZKANIOWEJ W STRZELNIE
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ SP. Z O.O. W SĘPÓLNIE KRAJEŃSKIM
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ SP. Z O.O. W SPLCU KUJAWSKIM
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ W GÓRZNIE
172
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ W ŁASINIE
ZAKŁAD HANDLOWO USŁUGOWY "BRATEX" LIPNO UL. SIERAKOWSKIEGO 10C
ZAKŁAD KARNY - WŁOCŁAWEK
ZAKŁAD KOMUNALNY PIOTRKÓW KUJ.
ZAKŁAD OBSŁUGI KOMUNALNEJ MIASTA LIPNA UL. WYSZYŃSKIEGO 47
ZAKŁAD OCZYSZCZANIA MIASTA - ŚWIDNICA
ZAKŁAD PIELĘGNACYJNY "PLATAN" - WŁOCŁAWEK "RUN CHŁODNIA" WŁOCŁAWEK
ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIĘSNEGO WACŁAW KOCHOWICZ TRZEBIEGOSZCZ
ZAKŁAD ROBÓT PUBLICZNYCH - MROCZA
ZAKŁAD TWORZYW SZTUCZNYCH W GORENIU GM. KOWAL
ZAKŁAD UNIESZKODLIWIANIA TWK 44-00 GLIWICE
ZAKŁAD USŁUG KOMUNALNYCH BRZEŚĆ KUJAWSKI
ZAKŁAD USŁUG KOMUNALNYCH DOBRCZ
ZAKŁAD USŁUG KOMUNALNYCH LUBRANIEC
ZAKŁAD USŁUG KOMUNALNYCH W ŚLIWICACH
ZAKŁAD USŁUG KOMUNALNYCH W ŚWIECIU
ZAKŁAD USŁUG KOMUNALNYCH W WARLUBIU
ZAKŁAD USŁUG MIEJSKICH W JANOWCU WIELKOPOLSKIM
ZAKŁAD USŁUG SANITARNYCH I PORZĄDKOWYCH W INOWROCŁAWIU
ZAKŁAD USŁUG WODNYCH W MAŁSZYCACH IRENEUSZ DĄBROWSKI
ZAKŁAD USŁUGOWY WIĄZAR W KOMÓRSKU
ZAKŁAD UTYLIZACJI 62-510 KONIN
ZAKŁAD ZIELENI "POKACKI" W INOWROCŁAWIU
ZAKŁADY AZOTOWE 33-01 TARNÓW
ZAKŁADY AZOTOWE ANWIL S.A. WE WŁOCŁAWKU
ZAKŁADY CHEMICZNE "MICIŃSKI" - WŁOCŁAWEK
ZAKŁADY CHEMICZNE ROKITA 56-120 BRZEG DOLNY
ZAKŁADY GÓRNICZO-HUTNICZE ORZEŁ BIAŁY 41-902 BYTOM
ZAKŁADY MIĘSNE WVILOA LNIANO
ZAKŁADY PRZEMYSŁU MŁYNARSKIEGO W KRUSZWICY
ZAKŁADY TŁUSZCZOWE W KRUSZWICY
Z-D USŁUGOWY WIĄZAR WLK. KOMÓRSK
ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI BYDGOSZCZ S.A.
ZGK MOGILNO MOGILNO
ZGKIM GNIEWKOWO
ZGKIM KCYNIA
ZIELEŃ POKACKI WACŁAW SIKOROWO
ZNTK PATEREK
173
Załącznik 4
Przykładowa karta składowiska odpadów
Nazwa Składowiska
KOMPLEKS UTYLIZACJI ODPADÓW
DLA M. BYDGOSZCZY – WYPALENISKA
Właściciel obiektu, regon
GMINA BYDGOSZCZ
000596375
Nazwa posiadacza odpadów zarządzającego składowiskiem, regon
ZAKŁAD ROBÓT PUBLICZNYCH
090191079
Adres składowiska
UL. PRĄDOCIŃSKA 28 WYPALENISKA
Miasto BYDGOSZCZ
Adres posiadacza
UL. SMOLEŃSKA 43
85–871 BYDGOSZCZ
Miasto BYDGOSZCZ
Gmina BYDGOSZCZ
Gmina BYDGOSZCZ
Powiat BYDGOSZCZ
Powiat BYDGOSZCZ
Tel/fax kom. 0906-355-05
Tel/fax (052) 36–19–151/ 36–33–470
Opis lokalizacji składowiska ZGODNIE Z MIEJSCOWYM PLANEM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO M.
BYDGOSZCZY, WZDŁUŻ POŁUDNIOWEJ STRONY DROGI KRAJOWEJ NR 10 NA ODCINKU BYDGOSZCZ – TORUŃ
Typ składowiska:
N
O
IN
(odpowiednie zaznaczyć)
Wykaz podmiotów deponujących odpady
LOBBE
CORIMP
TARO
AUTOPOL-SERWIS
Rodzaj odpadów dopuszczonych do składowania
kod
GLEBA I KAMIENIE
GRUNT Z WYKOPÓW I POGŁĘBIANIA
PAPIER I TEKTURA
DREWNO
NIE PRZEKOMPOSTOWANE FRAKCJE
ODPADÓW KOMUNALNYCH I PODOBNYCH
ODPADY BETONU ORAZ GRUZ BETONOWY Z ROZBIÓREK I REMONTÓW
GRUZ CEGLANY
ODPADY MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH
BAZUJĄCYCH NA GIPSIE
ODPADY NADAJĄCE SIĘ DO KOMPOSTOWANIA
ODPADY NADAJĄCE SIĘ DO KOMPOSTOWANIA
NIESEGREGOWANE ODPADY KOMUNALNE
ODPADY Z CZYSZCZENIA ULIC I PLACÓW
NIE SEGREGOWANE ODPADY PODOBNE
DO KOMUNALNYCH
17 05 01
17 05 02
20 01 01
20 01 07
19 05 01
174
17 01 01
17 01 02
17 01 04
16 09 01
20 02 01
20 03 01
20 03 03
16 10 01
Data rozpoczęcia eksploatacji 25.08.1985 r.
Data zakończenia eksploatacji
przed
między
po
Godziny otwarcia składowiska
odpadów
700–1900 PN-PT
00
7 –1400 SOBOTA
Sposób zabezpieczenia przed dostępem osób nieuprawnionych (ogrodzenie, dozór)
OGRODZENIE I DOZÓR CAŁODOBOWY
Decyzja
Nr
Data
Organ wydający
ZB/465/76
20.11.1976 r.
WOJEWÓDZKI ZARZĄD
ROZBUDOWY MIAST I
OSIEDLI WIEJSKICH W
BYDGOSZCZY
OA–8381/188/84
10.09.1984 r.
URZĄD MIASTA BYDGOSZCZY
–
–
–
MUAN–NB–
8386/163/88
26.04.1988 r.
URZĄD MIASTA BYDGOSZCZY
–
CZERWIEC 2002
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Decyzja lokalizacyjna
Pozwolenie na budowę (T/N)
T
Decyzja zatwierdzająca instrukcję eksploatacji (T/N)
N
Pozwolenie na użytkowanie (T/N) T
Przegląd ekologiczny (T/N)
N
2009
2009 – 2012
2012
Decyzja o wstrzymaniu użytkowania
Decyzja o rekultywacji obiektu
Zgoda na zamknięcie
1
Powierzchnia [ha]
Całkowita -10,20
Wykorzystana - 10,20
Pojemność [Mg]2
Planowana
-
Wykorzystana
-
Roczna ilość odpadów [Mg]2
dopuszczona do składowania
-
Składowana - 125090,50
Wody opadowe * RÓW OPASKOWY
rzeczywista
planowana
<10
10-20
>20
<10
10-20
>20
naturalne [grubość, współczynnik filtra- sztuczne [materiał, grubość, wspołczyncji] WARSTWA FILTRACYJNOnik filtacji] FOLIA KALANDROREDUKCYJNA GRUBOŚCI 30-40
WANA
gr. 1 mm i GEOcm
MEMBRANA gr. 1 mm
sposób postępowania OCZYSZCZALNIA ODCIEKÓW Z SYSTEMEM RECYLKULOWANIA
sposób ujmowania STUDNIA ZBIORCZA
Instalacja do ujmowania gazu składowiskowego
[T/N]
T
sposób postępowania SPALANIE W CELU PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ
Monitoring
Gazu wysypiskowego [T/N] decyzja, zakres, częstotliwość
N
Ilość odpadów przyjmowanych na dobę [Mg/d]
Uszczelnienie [T/N]
T
Instalacja do zbierania odcieków [T/N] T
Wód powierzchniowych [T/N] decyzja, zakres, częstotliwość
N
Wód odciekowych [T/N] decyzja, zakres, częstotliwość
N
175
Wód podziemnych [T/N] decyzja, zakres, częstotliwość T
DWA RAZY W ROKU, PODSTAWOWY ZAKRES, BRAK DECYZJI
Czy stwierdzono oddziaływanie na środowisko [T/N]
T
Czy składowisko jest przewidziane do zamknięcia z tego powodu [T/N]
w roku
(podać rok)
N
Kwatery do składowania odpadów niebezpiecznych [T/N] – pojemność [Mg]3
N
Rodzaj odpadów niebezpiecznych składowanych w wydzielonej kwaterze
–
Określenie technicznego sposobu zamknięcia składowiska - kierunek rekultywacji WG. DOKUMENTACJI TECHNICZNEJ,
USZCZELNIENIE CZASZY, MODERNIZACJA INSTALACJI ODGAZOWANIA
Urządzenia techniczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składowiska
kompaktor
[T/N]
brodzik [T/N]
spychacz
[T/N]
T
T
T
waga [T/N] środki transpor- pas zieleni
tu [T/N]
[T/N]
T
T
T
2 SZT.
Dodatkowe wymagania związane ze specyfiką składowania odpadów (np. azbest)
–
Czy prowadzona jest ewidencja odpadów? [T/N] T
Kwalifikacje Kierownika obiektu [T/N] N
Czy prowadzona jest segregacja odpadów [T/N] (kod, rodzaj, ilość) ?
N
Rodzaje i ilości odpadów deponowanych na składowisku na koniec 2001 roku
Typ składowiska -
Kod odpadów
Rodzaj odpadów
Ilość odpadów [Mg]4
20 03 01
NIESEGREGOWANE ODPADY KOMUNALNE
770.069,0
należy podać typ składowiska:
N
-
odpadów niebezpiecznych
O
-
odpadów obojętnych
IN
-
odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne
[T/N]
-
wpisać odpowiednią odpowiedź: T - jest, N - nie ma
*
-
pozwolenie wodno-prawne w przypadku odprowadzania do wód lub do ziemi
1
-
z dokładnością do 2 miejsc po przecinku
2
z dokładnością do 1 miejsca po przecinku
3
-
z dokładnością do 3 miejsc po przecinku
4
-
z dokładnością do 1 miejsca po przecinku dla odpadów innych niż niebezpieczne,
do 3 miejsc po przecinku dla odpadów niebezpiecznych
spełnia wymogi
A
176
OCENA# :
B
C
#
do modernizacji zgodnie z art. 33 ustawy wprowadzającej
do wstrzymania działalności / rekultywacja
- odpowiednie zakreślić
Inspektor: M. Kwaśniewska, M. Kaliska
Data aktualizacji: 31.07.2002 r.
177

do pobrania

Transkrypt

Podobne dokumenty

program spotkania sprawozdania w odpadach 2 03 2016 w 1.2

prof. zw. dr hab. Marek Górski Katedra Prawa Ochrony Środowiska

Prezentacja nowego systemu gospodarowania odpadami

Komunikat dla prasy nr 1 - Związek Pracodawców Gospodarki

Konferencja i bankiet odbędą się w hotelu Hilton Garden Inn Kraków