docogólna charakterystyka gminy
download 
Reklamacja Transkrypt
ogólna charakterystyka gminy
„SOL-AR” arch.Jerzy Solarek Załącznik nr. 1 do uchwały PRACOWNIA ARCHITEKTURY I URBANISTYKI 0 2 - 8 5 6 W a r s z a w a , u l . L u d wi n o w s k a 1 / 1 4 tel/fax 022 644- 13 - 54 ,[email protected] nr. XIX/202/2011 Rady Miejskiej Góry Kalwarii z dnia 29 listopada 2011 r. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY GÓRA KALWARIA UWARUNKOWANIA ROZWOJU Z E S P Ó Ł P L generalny projektant: dr inż. arch. Krystyna Solarek zagospodarowanie przestrzenne: mgr inż. arch. Jerzy Solarek mgr inż. arch. Małgorzata Denis mgr inż. arch. Barbara Jaworska stud. arch.Magdalena Podgórska warunki i jakośc życia mieszkańców prof. dr hab. Wanda Śliwińska – Ładzińska A N I S T Y C Z N inżynieria i komunikacja: mgr inż. Tomasz Churski mgr inż. Adam Skrajny ochrona środowiska: dr Michał Fic mgr Jarosław Kręgiel mgr inż. Krzysztof Mierzwicki W a r s z a w a - p a ź d z i e r n i k - 2 0 0 4 r. Y SPIS TREŚCI 1.OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I POŁOŻENIE GMINY.......................................................... str. 5 2. SYSTEM POWIĄZAŃ ZEWNĘTRZNYCH................................................................................. 2.1.Powiązania przyrodnicze......................................................................................................... 2.2. Powiązania komunikacyjne..................................................................................................... 2.3. Powiązania funkcjonalne........................................................................................................ str. str. str. str. 5 5 6 6 3. DOTYCHCZASOWE PRZEZNACZENIE TERENÓW - STRUKTURA FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNA GMINY........................................................................... 3.1. Struktura użytkowania gruntów .............................................................................................. 3.2. Główne strefy funkcjonalne.................................................................................................... 3.3. Charakterystyka sieci osadniczej............................................................................................ 3.4. Charakterystyka zabudowy terenów w podziale funkcjonalnym............................................. a) zabudowa mieszkaniowa i letniskowa.............................................................................. b) tereny usług...................................................................................................................... c) tereny przemysłu i składów oraz przetwórstwa rolnego.................................................... str. str. str. str. str. str. str. str. 7 7 7 8 9 9 10 11 4. STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I WYMOGI ICH OCHRONY..................................................................................................................................... 4.1. Charakterystyka cech krajobrazowych................................................................................... 4.2. Wymogi ochrony i kształtowania ładu przestrzennego........................................................... str. 12 str. 12 str. 13 5. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO, WYMOGI OCHRONY ŚRODOWISKA I PRZYRODY .................................................................................................................................. 5.1. Położenie geograficzno - przyrodnicze.................................................................................. 5.2. Charakterystyka poszczególnych elementów przyrodniczych z diagnozą stanu i funkcjonowania środowiska........................................................................................................... a) rzeźba terenu.................................................................................................................... b) budowa geologiczna......................................................................................................... c) warunki hydrogeologiczne................................................................................................ d) wody powierzchniowe z uwzględnieniem sieci rowów melioracyjnych............................. e) gleby.................................................................................................................................. f) warunki budowlane........................................................................................................... g) szata roślinna i świat zwierząt........................................................................................... h) warunki klimatyczne.......................................................................................................... 5.3. Zagrożenia środowiska i uciążliwości ................................................................................. a) zagrożenia dotyczące powierzchni ziemi i gleb................................................................ b) zagrożenia dotyczące wód............................................................................................... c) zagrożenia powodziowe.................................................................................................... d) zagrożenia dotyczące roślin i zwierząt............................................................................. e) zagrożenia dotyczące powietrza i hałasu......................................................................... f) gospodarstwa szklarniowe............................................................................................... g) ciągi komunikacyjne.......................................................................................................... h) linie wysokiego napięcia, stacje bazowe GSM i gazociąg................................................ i) przedsięwzięcia mogące znacząco wpływać na środowisko............................................ 2 str. 14 str. 14 str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. 15 15 19 21 22 25 26 29 31 33 33 34 35 36 36 37 37 38 39 5.4. Stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej ..................................................................... str. 41 6. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ.......................................................................................................................... 6.1. Główne uwarunkowania kulturowe.......................................................................................... 6.2. Rys historyczny....................................................................................................................... a) Góra Kalwaria................................................................................................................... b) Czersk............................................................................................................................... 6.3. Ochrona dóbr kultury współczesnej........................................................................................ str. str. str. str. str. str. 42 42 43 43 47 48 7.OBIEKTY I TERENY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH W TYM ZASOBY WÓD PODZIEMNYCH................................................................................................... 7.1. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu......................................................................... 7.2. Chojnowski Park Krajobrazowy............................................................................................... 7.3. Pomniki przyrody..................................................................................................................... 7.4. Rezerwaty przyrody................................................................................................................ 7.5. Program NATURA 2000.......................................................................................................... 7.6. Strefy ochronne GZWP i ujęć wód podziemnych.................................................................... 7.7. Obiekty i tereny objęte ochroną konserwatora zabytków........................................................ str. str. str. str. str. str. str. str. 49 49 52 53 54 55 56 57 8. OBSZARY NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH............................................... str. 59 9. WARUNKI I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA............................................................................................................. 9.1. Dane demograficzne............................................................................................................... 9.2. Mieszkalnictwo........................................................................................................................ 9.3. Usługi społeczne..................................................................................................................... 9.4. Usługi komercyjne................................................................................................................... str. str. str. str. str. 61 61 63 64 70 10. STAN PRAWNY GRUNTÓW................................................................................................... 10.1. Własność gruntów................................................................................................................. 10.2. Wnioski o zmianę przeznaczenia terenu, zmianę planu bądź zmianę studium.................... 10.3. Wnioski do studium złożone po przystąpieniu do jego sporządzania................................... 10.4. Decyzje o warunkach zabudowy i pozwolenia na budowę.................................................... 10.5. Stan opracowań planistycznych............................................................................................ str. str. str. str. str. str. 71 71 72 72 75 76 11. SYSTEM KOMUNIKACJI ....................................................................................................... 11.1. Powiązania drogowe i sieć komunikacyjna gminy................................................................. 11.2. Charakterystyka dróg............................................................................................................ 11.3. Komunikacja zbiorowa.......................................................................................................... 11.4. Komunikacja szynowa........................................................................................................... 11.5 Ciągi rowerowe i szlaki turystyczne........................................................................................ str. str. str. str. str. str. 78 78 79 80 80 81 12. SYSTEMY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ................................................................... 12.1. Gospodarka wodna............................................................................................................... 12.2. Gospodarka ściekowa .......................................................................................................... 12.3. Sieć energetyczna................................................................................................................. 12.4. Sieć gazowa.......................................................................................................................... 12.5. Sieć cieplna........................................................................................................................... str. str. str. str. str. str. 81 81 86 88 89 89 3 12.6. Infrastruktura telekomunikacyjna.......................................................................................... 12.7. Gospodarka odpadami.......................................................................................................... 12.8.Ochrona przeciwpowodziowa................................................................................................. 13. ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH.......... 13. 1. Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Mazowieckiego........... 13. 2. Zadania rządowe.................................................................................................................. str. str. str. str. str. str. 14. POTRZEBY I MOŻLIWOSCI ROZWOJU GMINY................................................................... str. 94 15. WAŻNIEJSZE WNIOSKI DO STUDIUM WYNIKAJĄCE Z ANALIZY UWARUNKOWAŃ ROZWOJU..................................................................................................................................... a) uwarunkowania wynikające z analizy stanu istniejącego terenu (w tym: powiązań zewnętrznych, przeznaczenia terenów, stanu ładu przestrzennego)................................ b) uwarunkowania dotyczące ochrony środowiska (w tym jego stanu i funkcjonowania, występowania terenów i obiektów chronionych oraz zagrożeń i uciążliwości).................. c) uwarunkowania wynikające z analizy formalno - prawnego stanu terenów (w tym stanu własności, zobowiązań gminy, wykonanych planów miejscowych, opracowań planistycznych wyższego rzędu i złożonych wniosków)................................................... d) uwarunkowania dotyczące ochrony zabytków, dziedzictwa kulturowego i tradycji oraz kształtowania krajobrazu................................................................................................... e) uwarunkowania wynikające z analizy problemów społecznych (w tym warunków i jakości życia mieszkańców oraz ich bezpieczeństwa)...................................................... f) uwarunkowania wynikające z analizy istniejącego systemu komunikacji i infrastruktury technicznej...................................................................................................................... 90 90 92 93 93 93 str. 96 str. 96 str. 97 str. 99 str. 100 str. 100 str. 101 16. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE................................ str. 102 17. SPIS TABEL............................................................................................................................ str. 105 18. WYKAZ WNIOSKÓW DO STUDIUM...................................................................................... str. 107 SPIS RYSUNKÓW W TEKSCIE Rys. 1. Położenie gminy w rejonie i główne powiązania z otoczeniem Rys. 2. Schemat stref funkcjonalnych Rys. 3. Podział administracyjny i schemat sieci osadniczej Rys. 4,5 Inwentaryzacja urbanistyczna terenu. Rys. 6. Schemat rozmieszczenia usług socjalnych Rys. 7. Stan środowiska przyrodniczego - główne elementy przyrodnicze Rys. 8. Stan środowiska przyrodniczego i kulturowego - tereny i obiekty chronione; ochrona przyrody Rys. 9. Stan środowiska przyrodniczego i kulturowego - tereny i obiekty chronione; ochrona konserwatorska Rys. 10. Stan środowiska przyrodniczego i kulturowego – warunki gruntowo - wodne Rys. 11. Stan środowiska przyrodniczego - gleby chronione, tereny zmeliorowane Rys. 12. Uwarunkowania formalno – prawne 1- analiza miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Rys. 13. Uwarunkowania formalno – prawne 2 - analiza wniosków do planów i studium oraz wydanych decyzji administracyjnych Rys. 14. Uwarunkowania formalno – prawne 3- stan własności gruntów Rys. 15. Sieć drogowa. Rys. 16. Sieć drogowa – nawierzchnie. Rys. 17. Komunikacja - kategorie dróg Rys. 18. Komunikacja - nawierzchnie dróg Rys. 19. Siec wodociągowa 4 Rys. 20. Sieć kanalizacyjna Rys. 21. Sieci elektroenergetyczne 5 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I POŁOŻENIE GMINY Gmina Góra Kalwaria leży w centralnej części Województwa Mazowieckiego, w pobliżu Warszawy (tylko 20 km od jej granic i 35 km od centrum), we wschodniej części powiatu piaseczyńskiego, który tworzy 5 gmin: Lesznowola, Piaseczno, Konstancin-Jeziorna, Prażmów i Góra Kalwaria. Położona jest na lewym brzegu Wisły, która stanowi jej wschodnią granicę. Poprzez Wisłę graniczy z gminami powiatu otwockiego - gminą Karczew (na północy) i gminą Sobienie Jeziory (na południu), natomiast od południa sąsiaduje z gminami powiatu grójeckiego - Chynów i Warka, od zachodu z gminą Prażmów i Piaseczno, a od północy - Piaseczno i Konstancin - Jeziorna. W skład gminy wchodzi: miasto Góry Kalwaria, 36 sołectw (w tym 42 wsie) oraz jednostka pomocnicza Osiedle Linin. Miasto Góra Kalwaria - siedziba władz gminy, leży w jej centralnej części, nad Wisłą, z widokiem na pradolinę rzeki, na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych – drogi krajowej nr 79 z Warszawy poprzez Piaseczno- Górę Kalwarię- Kozienice, drogi wojewódzkiej nr 724 Warszawa- Konstancin - Jeziorna, oraz drogi krajowej nr 50 Grójec - Mińsk Mazowiecki. W Górze Kalwarii znajduje się jedyny w gminie most drogowy na Wiśle oraz most kolejowy na linii Skierniewice, Łuków, Biała Podlaska. Opisane wyżej położenie miasta i gminy przyczyniło się do rozwoju ważnych ośrodków osadniczych, z których najważniejszy już od wieku XI był gród i zamek w Czersku, uchodzący za jedno z najstarszych miejsc warownych Mazowsza, a od XVII wieku barokowe miasto Góra Kalwaria. Dziś pozostałości tych założeń stanowią jedną z największych atrakcji turystycznych regionu. Zarys historii miasta i gminy znajduje się w dalszej części niniejszego opracowania. 2. SYSTEM POWIĄZAŃ ZEWNĘTRZNYCH 2.1. Powiązania przyrodnicze Rzeka i dolina Wisły tworzą bardzo silny i znaczący ciąg ekologiczny, łączący wiele ekosystemów Mazowsza. Stanowi on przy tym fragment międzynarodowego korytarza ekologicznego łączącego Bałtyk z dorzeczem Dniestru i Dunaju, mającego ogromne znaczenie dla wędrówek ptaków. Jest ostoją gniazdowania ornitofauny, 6 czego dowodem są liczne rezerwaty przyrody oraz miejscem zimowania rzadkich gatunków ptaków wodnych ze Skandynawii. Naturalna Wisła buduje różnorodność gatunkową i siedliskową, w tym ginących w Europie łęgów. Warto podkreślić, iż dolina Wisły Środkowej, w tym fragmentarycznie warszawskiej, spełnia warunki międzynarodowego obszaru wodno – błotnego Konwencji RAMSAR. Ponad lokalne ciągi ekologiczne tworzą również rzeczka Czarna wraz z Cedronem i Małą, a także pasmo terenów otwartych (w tym terenów leśnych) pomiędzy Lasami Chojnowskimi (oraz dalej: Lasami Magdalenki, Sękocina i Podkowy Leśnej) a łęgami nad Wisłą. 2.2. Powiązania komunikacyjne Przez teren gminy, a jednocześnie przez miasto Góra Kalwaria, przebiegają trasy komunikacyjne, wiążące ją z otoczeniem, w tym: dwie drogi krajowe: nr 79 (Warszawa - Piaseczno - Góra Kalwaria - Kozienice) i droga nr 50 (Sochaczew Góra Kalwaria - Mińsk Mazowiecki ), drogi wojewódzkie: m.in. droga nr 724 (Góra Kalwaria - Konstancin - Warszawa) i, na krótkim odcinku skrajnym, droga nr 731 (Potycz - Warka). Wśród dróg powiatowych, najważniejsza dla powiązań zewnętrznych jest droga Orzeszyn - Sobików – Czapinek – Coniew. Pełną listę dróg zamieszczono w rozdziale 11.2. Istotna dla powiązań zewnętrznych jest również linia kolejowa o przebiegu Łuków – Pilawa – Skierniewice. Trasa ta nie jest obecnie w pełni wykorzystywana, lecz stanowi część obwodnicy towarowej europejskiego korytarza transportowego: Berlin – Warszawa – Terespol. 2.3. Powiązania funkcjonalne Sąsiadujące z terenem opracowania gminy mają w przewadze charakter rolniczy, choć z wyraźną tendencją do przekształceń. W gminie Karczew istnieją obiekty przetwórstwa rolnego. Gmina Prażmów w sporządzonym ostatnio studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zaplanowała przekształcenie wielu terenów rolnych na grunty budowlane, z przeznaczeniem pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Również rozległe tereny otwarte gminy Piaseczno, położone poza Chojnowskim Parkiem Krajobrazowym przeznaczono pod zabudowę mieszkaniową. 7 3. DOTYCHCZASOWE PRZEZNACZENIE TERENÓW - STRUKTURA FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNA GMINY 3.1. Struktura użytkowania gruntów Cała gmina Góra Kalwaria zajmuje obszar o powierzchni 14 511 ha (145 km2), z czego same miasto 1 372 ha (13,7 km2). Struktura przestrzennego zagospodarowania terenu kształtuje się następująco: największą powierzchnię na terenie gminy zajmują użytki rolne (65% powierzchni), następnie lasy (21%), dalej tereny zurbanizowane (ok.5,8%) i wody powierzchniowe (5,2%), ok. 3% powierzchni to tereny pozostałe. Szczegółowa struktura użytkowania gruntów w podziale na cześć miejską i pozamiejską przedstawia się następująco (tab. 2.): Tab. 1. Struktura użytkowania gruntów (według informacji UMiG w Górze Kalwarii, 2004). Forma użytkowania Użytki rolne Sady Łąki Pastwiska Grunty orne zabudowane Grunty pod stawami Grunty pod rowami Razem Lasy Grunty zadrzewione Razem Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty pod wodami Nieużytki i tereny różne Razem SUMA POWIERZCHNI WSZYSTKICH GRUNTÓW *procent powierzchni całkowitej trenów gminy Miasto Góra Kalwaria [ha] [%]* obszar pozamiejski gminy [ha] [%]* 300 111 52 149 3 2 4 621 124 105 229 2,07 0,76 0,36 1,03 0,02 0,01 0,03 4,28 0,85 0,72 1,58 4 158 2 556 712 797 304 4 79 8 610 2 584 523 3 107 28,65 17,61 4,91 5,49 2,09 0,03 0,54 59,33 17,81 3,60 21,41 375 2,58 610 4,20 125 22 522 0,86 0,15 3,60 599 213 1422 4,13 1,47 9,80 1372 13 139 3.2. Główne strefy funkcjonalne Ze względu na dominujące przeznaczenie terenów oraz obserwowane kierunki rozwoju [STRATEGIA..., 2004], gminę Góra Kalwaria można podzielić na trzy strefy funkcjonalne: 1. strefę terenów upraw rolnych i sadowniczych - na południu i wschodzie 2. strefę terenów rekreacyjnych, mieszkaniowych oraz lasów i terenów otwartych - na zachodzie i południowym zachodzie 3. strefę usługową i serwisową - na północy. 8 Z wyżej wymienionego podziału należy wyodrębnić samo miasto, będące wraz z przedmieściami, dużym ośrodkiem osadniczym. Zabudowa miejska rozciąga się na znacznej części obszaru administracyjnego miasta. Centrum stanowi historyczny układ urbanistyczny, rozbudowany wzdłuż skarpy doliny Wisły i ciągu ulic: Pijarskiej - Dominikańskiej, z zabudową małomiasteczkową, przeważnie zwartą (patrz: rozdział 6.2.). Poza ścisłym centrum miasta przeważają budynki wolnostojące, głównie jednorodzinne, a w części zachodniej ciągną się zespoły mieszkaniowe pomiędzy ulicami: Kalwaryjską, Kilińskiego, Pijarską. Coraz większy ruch budowlany obserwuje się na osiedlu Marianki ale także: na osiedlu Klińskiego i osiedlu Bema. Na obrzeżu miasta, na północ od torów kolejowych ulokowana jest strefa przemysłowa (głównie przy ul. Adamowicza). 3.3. Charakterystyka sieci osadniczej W generalnym zarysie sieć osadnicza gminy kształtuje się czytelnie i jest następująca: - głównym i silnym ośrodkiem osadniczym jest miasto Góra Kalwaria wraz z przedmieściami, - przy trasie Warszawa - Kozienice znajdują się dwa znaczące, zarówno z racji na liczbę mieszkańców, jak i występujące koncentracje usług, ośrodki osadnicze, które można uznać za wspomagające centra usługowe; są to Czersk (ok. 700 mieszkańców) i Baniocha (ok. 1700 mieszkańców), - dość duże znaczenie pełni ośrodek osadniczy (choć łącznie liczy zaledwie ok. 500 mieszkańców), złożony w zasadzie dwóch wsi - Cendrowice i Sobików, w których występują uzupełniające się usługi, - wzdłuż tras komunikacyjnych gwiaździście rozchodzących się z miasta Góra Kalwaria- usytuowane są małe ośrodki osadnicze - wsie liczące przeciętnie od ok. 150 do ok. 500 mieszkańców (z wyjątkiem większych wsi Kąty i Brześce po ok. 700 mieszkańców) - na całym terenie gminy dość równomiernie rozłożone są małe ośrodki osadnicze (niektóre poniżej 100 mieszkańców) i zabudowa rozproszona, lokalizowane zarówno przy drogach asfaltowych, jak i gruntowych. 9 3.4. Charakterystyka zabudowy terenów w podziale funkcjonalnym W miesiącach lipcu i sierpniu 2004 r. przeprowadzono inwentaryzację urbanistyczną terenu, polegającą na aktualizacji danych z roku 1999 r, zebranych w trakcie przygotowania materiałów do zmienianego obecnie studium gminy. Aktualny stan zagospodarowania terenów w podziale funkcjonalnym pokazano na planszy w skali 1: 10 000. Poniżej przedstawiono charakterystykę zagospodarowania przestrzennego gminy w podziale na funkcje dominujące. a) zabudowa mieszkaniowa i letniskowa Dla terenu gminy Góra Kalwaria charakterystyczny jest duży stopień rozproszenia sieci osadniczej, czego konsekwencją są wysokie koszty realizacji i eksploatacji infrastruktury technicznej i społecznej. Na terenie gminy niemal w całości występuje wyłącznie zabudowa jednorodzinna. Wyjątkiem są jedynie nieliczne zespoły budynków wielorodzinnych 34 kondygnacyjnych, będących spuścizną po byłym PGR –rze i Rolniczych Spóldzielniach Produkcyjnych, w których zazwyczaj realizowano zabudowę mieszkalną dla pracowników ( Brześce, Szymanów, Potycz). Domy jednorodzinne są w większości jedno-, i dwukondygancyjne, często z użytkowym poddaszem. Lokalizowane są na stosunkowo dużych działkach - średnio wielkości 1000 m 2, a wiele z nich to naturalnie wydzielone siedliska przy dużych działkach rolnych. Budynkom jednorodzinnym towarzyszy duża ilość budynków gospodarczych, z czego najbardziej charakterystyczne są duże przechowalnie owoców w rejonie bogatym w sady. Przy ważniejszych trasach komunikacyjnych, głównie w strefie północnej, w pobliżu trasy do Warszawy, przy budynkach mieszkalnych, których właściciele prowadzą działalność gospodarczą często lokowane są sklepy, składy i punkty usługowe. W zachodniej części gminy, na terenach otwartych, często na skraju lasów, a w kilku przypadkach również w lasach zlokalizowana jest zabudowa letniskowa, która często jest w rzeczywistości zabudową mieszkaniową - użytkowaną stale lub tylko okresowo. Jako budynki letniskowe wznoszone były bowiem obiekty o różnym standardzie - od małych drewnianych domków po okazałe wille. Szacuje się ich ilość na ok. 400. Dodać do tego należy ok. 100, częściowo zabudowanych działek 10 w największym zespole zabudowy letniskowej, w Lininie nad rzeką Czarną. Powstał on na terenach wojskowych, bez stosownych pozwoleń i bez nadzoru służb budowlanych. Zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest głównie wzdłuż dróg publicznych, często jednak nieutwardzonych i o nieprawidłowych parametrach technicznych. Coraz częściej zauważa się również tendencję do rozpraszania się takiej zabudowy wzdłuż dróg prywatnych wydzielanych z dawnych pół, a więc typowych działek rolnych. b) tereny usług Usługi o znaczeniu ponadlokalnym, związane zarówno z obsługą mieszkańców miasta, jak i terenów wiejskich, skupiają się w mieście Góra Kalwaria. Są to, przede wszystkim usługi z zakresu szkolnictwa średniego, zdrowia i opiekii społecznej, rekreacji, turystyki i handlu oraz instytucje zapewniające bezpieczeństwo mieszkańcom. Znaczna część usług administracyjnych, w tym instytucji administracji rządowej i samorządu powiatowego, znajduje się poza gminą Góra Kalwaria, tj. w Piasecznie. Usługi o charakterze lokalnym znajdują się zarówno w mieście, jak i na terenach wiejskich. Szczególną ich koncentrację, poza miastem Góra Kalwaria, obserwuje się we wsiach: Baniocha, Czersk. Od kilku lat, w miarę wzrostu zainteresowania dobrze skomunikowanymi terenami wzdłuż przelotowych tras komunikacyjnych, można stwierdzić tendencję do lokowania na nich usług biur, związanych z działalnością gospodarczą. Zjawisko to występuje głównie w rejonie Baniochy, Solca, Szymanowa i Łubnej. Powstają budynki o wysokim standardzie, choć zazwyczaj bardzo słabo wpisujące się w krajobraz. Wręcz przeciwna ocena wiąże się z większością innych istniejących budynków i terenów usługowych w gminie. Poza instytucjami ulokowanymi w budynkach zabytkowych i kilkoma najnowszymi realizacjami - obiekty funkcji usługowej nie pomagają w kształtowaniu właściwej struktury przestrzennej. Większość budynków usługowych to substandardowe małe sklepy w budynkach mieszkalnych, małych pawilonach i kioskach (najwięcej w Górze Kalwarii i Baniosze). Jedynie w mieście Góra Kalwaria znajduje się kilka dużych sklepów, głównie branży spożywczej. 11 Usługi oświaty, sportu, rekreacji i turystyki wiążą się z większymi terenami zieleni towarzyszącej, często o niskim standardzie urządzenia. Wiejskie szkoły podstawowe wyposażone są w niewielkie tereny sportowe. Nowy basen w Górze Kalwarii, choć usytuowany jest na dużej działce, nie posiada zagospodarowanej zieleni. Największym zespołem usługowym z zielenią towarzyszącą jest miejski ośrodek sportu i rekreacji, usytuowany w południowej części miasta (w tym: stadion z widownią i 2 boiska do ćwiczeń). W Baniosze i w Krzakach Czaplinkowskich znajdują się ponadto boiska gminne, a w ostatnich latach powstało kilka stadnin koni, którym towarzyszy często dodatkowy program rekreacyjny i gastronomiczny (m.in. stadniny: w Solcu, Wojciechowicach, Krzakach Czaplinkowskich, Obrębie). Bardzo słabo dla rekreacji i turystyki wykorzystane są wybrzeża Wisły. Nad rzeką znajdują się jedynie: nieużytkowane nabrzeże betonowe we wsi Królewski Las i mały obiekt turystyczny- przystań „Brzanka” w Górze Kalwarii. c) tereny przemysłu i składów oraz przetwórstwa rolnego W gminie Góra Kalwaria znajdują się dwa główne rejony koncentracji funkcji przemysłowej oraz składów i budownictwa. Jeden z nich, to samo miasto, a drugi rejon Baniochy, Solca, Łubnej i Szymanowa. W granicach administracyjnych miasta wyodrębnia się dzielnica przemysłowa przy ul. Adamowicza. W części budynków dawnych przedsiębiorstw państwowych działają drobne podmioty gospodarcze, głównie branży budowlanej. Znajdują się tu również trzy budynki mieszkalne wielorodzinne . Najważniejsze firmy w mieście to: INCO VERITAS Sp. z o.o. (zakład chemii gospodarczej), POLSPORT (fabryka artykułów turystycznych i sportowych), OPTIROC GROUP Sp. z o.o. (suche zaprawy budowlane), JOTREX BIS S.C.,Gminna Spółdzielnia (przetwórstwo rolne), JANOSCHKA POLSKA Sp. z o.o. (przemysł poligraficzny), FETCO INC., 2 piekarnie. Na terenach wiejskich znajdują się, między innymi, w rejonie Baniocha - Solec-Szymanów-Tomice: ARSO - POLAŃSKI Sp. z o.o. (produkcja opakowań), GARDENA S.A. (sprzęt ogrodniczy), EURO AGD (hurtownia sprzętu gospodarstwa domowego), LUX-MAT Sp. z o.o.(rozlewnia gazów technicznych i opałowych), FACKELMANN POLSKA Sp. z o.o., FRANTSCHACH FLEXIBLE PACKAGING POLSKA Sp. z o.o. (produkcja opakowań), ARSO-POLAŃSKI Sp. z o.o., SIEGWERK POLSKA Sp. z o.o., S.I. MAZOWIANKA. W rejonie tym znajdują się również liczne magazyny i składy 12 materiałów budowlanych oraz artykułów ogrodniczych (np. przy drodze nr 79 i drodze do wysypiska śmieci). W pozostałych częściach gminy większe zakłady produkcyjne oraz przetwórstwa rolnego znajdują się w Wilczynku, Potyczy (AGROPOL s.c.), Czaplinie (R.S.P.). Występują tu również mniejsze drobne zakłady wytwórcze i składów, głównie branży budowlanej (ok. 30). Na terenie gminy Góra Kalwaria stwierdzono występowanie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko, lub mogących wymagać sporządzenia takiego raportu. Ich wykaz znajduje się w dalszej części opracowania (rozdz. 5.3.). 4. STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I WYMOGI ICH OCHRONY 4.1. Charakterystyka cech krajobrazowych Stan ładu przestrzennego na terenie gminy jest bardzo zróżnicowany. Tereny zachodnie - rozległych i zadrzewieniami, malownicze. z otoczeniem, z ekstensywną Występują takie przestrzeni jak tu otwartych, zabudową jedynie mieszkaniową, nieliczne napowietrzne linie przedzielanych elementy są lasami niezwykle dysharmonizujące elektroenergetyczne wysokiego i średniego napięcia, pojedyncze budynki niewykończone bądź substandardowe. Niepokój może budzić coraz większa ilość rozproszonej poza tradycyjne ośrodki osadnicze zabudowy mieszkaniowej. Podobna sytuacja, choć przy odmiennych krajobrazach, występuje w części wschodniej i południowej. Dominują tu tereny zabudowy ekstensywnej - głównie zabudowa siedliskowa związana z produkcją sadowniczą i rolną oraz nieliczne koncentracje zabudowy mieszkaniowo - usługowej we wsiach. Charakterystyczne dla tej zabudowy jest występowanie dużej ilości budynków gospodarczych, związanych z funkcją terenu, w tym przechowalni owoców o dość dużych kubaturach. Zdecydowanie niekorzystna charakterystyka wiąże się ze strefą północną, gdzie wzdłuż tras komunikacyjnych znajduje się wiele zróżnicowanych i nieuporządkowanych budynków oraz obiektów usług, składów, przetwórstwa 13 i produkcji. W tej części również znajduje się składowisko odpadów komunalnych w rekultywacji w m. Łubna oraz wieś Baniocha - duży ośrodek osadniczy bez wykształconych przestrzeni publicznych i właściwej komunikacji. Samo miasto Góra Kalwaria cechuje się nieuporządkowaną zabudową, choć istniejący układ komunikacyjny i wiele zachowanych elementów historycznego założenia urbanistycznego powinny sprzyjać harmonijnemu kształtowaniu krajobrazu miasta. Generalnie jednak gmina posiada wiele walorów krajobrazowych. Samo miasto Góra Kalwaria i Czersk mają olbrzymi potencjał do wykorzystania - również w zakresie kształtowania krajobrazu. Szczególnie cennym i pięknym fragmentem terenu gminy jest Wisła i jej szeroka pradolina. Wielkim walorem krajobrazowym gminy jest różnorodnie ukształtowana skarpa wiślana, z której rozciągają się dalekie widoki. Dzięki skarpie eksponowane są zabytki Góry Kalwarii i Czerska. Interesujące i malownicze ekosystemy rzeki Czarnej, Cedronu i Małej, tworzą ponadlokalne ciągi ekologiczne. Na terenie gminy znajduje się wiele lasów liściastych, iglastych i mieszanych. Atrakcję terenu podnoszą ponadto wszelkie zadrzewienia i zakrzaczenia o składzie gatunkowym zbliżonym do naturalnego oraz wszystkie tereny zielone. Szczególnie malowniczo na wiosnę prezentują się zajmujące duże powierzchnie w centralnej i południowej części gminy - sady. Niezwykle cennymi pod względem walorów kulturowych, jak i przyrodniczych są, m.in. podworski park krajobrazowy w Brześcach - założony na skarpie, z wartościowym drzewostanem liściastym i stawami, zabytkowe parki z dworkiem w Czaplinie i Wilczynku, starodrzew w otoczeniu kościoła w Czersku, Jezioro Czerskie (starorzecze Wisły, uznane za pomnik przyrody). 4.2. Wymogi ochrony i kształtowania ładu przestrzennego Najistotniejsze wymogi ochrony i kształtowania ładu przestrzennego to: - ograniczanie zjawiska rozpraszania się zabudowy - zarówno mieszkaniowej i rekreacyjnej na atrakcyjnych krajobrazowo terenach gminy, jak i usługowo - komunikacyjnych, 14 produkcyjnej przy ważnych trasach - wyznaczanie w ważniejszych i właściwe kształtowanie przestrzeni publicznych ośrodkach osadniczych - Góra Kalwaria, Czersk, wprowadzenie standardów i wskaźników zabudowy dla całej gminy Baniocha, - z uwzględnieniem charakterystyki i tradycji poszczególnych jej regionów, - wprowadzenie zakazów zabudowy na terenach wymagających ochrony ze względu na przepisy prawa, bądź też walory krajobrazowe, wartości ekologiczne i kulturowe. 5. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO, WYMOGI OCHRONY ŚRODOWISKA I PRZYRODY 5.1. Położenie geograficzno - przyrodnicze Według podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego (1994) obszar gminy Góra Kalwaria położony jest na terenie dwóch mezoregionów: Równi Warszawskiej (318.76) i Doliny Środkowej Wisły (318.75). Te dwa mezoregiony tworzą centralną część makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej (318.7), który jest z kolei częścią podprowincji Nizin Środkowopolskich (318). Pod względem hydrograficznym teren gminy Góra Kalwaria znajduje się w zlewni Wisły. Wschodnia część terenu odwadniana jest bezpośrednio przez Wisłę oraz przez Cedron i Czarną, zachodnia natomiast przez Małą i kanałek przejmujący część wód z Czarnej a uchodzący do Zielonej, które poza terenem gminy tj. w bezpośrednim sąsiedztwie Żabieńca zasilają Jeziorkę, która w rejonie Konstancina uchodzi do Wisły. Według regionalizacji geologicznej teren położony jest na obszarze kredowej Niecki Mazowieckiej wypełnionej osadami trzecio i czwartorzędu. Pod względem hydrogeologicznym (Malinowski red., 1991) analizowany obszar należy do regionu południowo-mazowieckiego, który wchodzi w skład makroregionu Wschodniego Niżu Polskiego. Pod względem regionalizacji geobotanicznej Matuszkiewicza J., M., (1994) gmina Góra Kalwaria leży w dwóch okręgach. Wschodnia część, (dolina Wisły) należy do okręgu Nadwiślańskiego Puławsko-Warszawskiego, zachodnia część należy do okręgu Wysoczyzny Rawskiej. Obydwa okręgi są częścią podkrainy Południowo-Mazowieckiej, która wchodzi w skład krainy Południowomazowiecko15 Podlaskiej, która jest z kolei częścią poddziału Mazowieckiego i działu MazowieckoPoleskiego, który tworzy podprowincję Środkowoeuropejską właściwą i prowincję Środkowoeuropejską. Według regionalizacji klimatycznej Wosia A., (1994) rejon Góry Kalwarii leży w centralnej części regionu środkowomazowieckiego, o bardzo małej zmienności i mało wyraźnych granicach pomiędzy sąsiadującymi regionami. 5.2. Charakterystyka poszczególnych elementów przyrodniczych z diagnozą stanu i funkcjonowania środowiska a) rzeźba terenu W ujęciu regionalnym teren gminy Góra Kalwaria stanowi południową część Kotliny Warszawskiej. W obrębie Kotliny Warszawskiej występują dwie duże jednostki morfologiczne, które w terenie odgraniczają się wyraźną krawędzią – skarpą wiślaną. Są to: 1) dolina Wisły, 2) wysoczyzna morenowa (lodowcowa). Wysoczyznę morenową tworzy prawie płaska powierzchnia. Jest ona wyniesiona na wysokość ok. 117 m n.p.m. i opada w kierunku wschodnim ku Wiśle. W obrębie wysoczyzny wyróżnić można ponadto: a) wzgórza moren czołowych, b) równinę jeziorną, c) formy dolinne . Wzgórza moren czołowych stwierdzono na północ od miejscowości Coniew. Morena ma tu podłużny kształt o szerokości 100 i długości 250m. Równina jeziorna obejmuje obszar położony na południe i zachód od Góry Kalwarii, pomiędzy miejscowościami Ługówka a Krzakami Czaplinowskimi i Szpruchem. Jest ona wyniesiona na wysokość ok. 105-107m n.p.m. Występują na niej liczne kulminacje wydm. Formy dolinne są dolinami sandrowymi, które obecnie wykorzystywane są przez rzeki: Czarną na południu i Małą w centralnej części terenu. Rozcięcie tego obszaru 16 poprzez płynące wody doprowadziło do powstania licznych tzw. ostańców erozyjnych. W obrębie tych form dolinnych istnieją charakterystyczne dla nich mniejsze formy morfologiczne tj.: - tarasy nadzalewowe występujące wzdłuż całego biegu Czarnej. Powierzchnia tego tarasu leży na wysokości ok. 100-110m n.p.m., tzn., wznosi się ok. 0,510,5m ponad średni poziom wód w Czarnej. Jego szerokość waha się w granicach od 0,1 do 1,7 km. Największą powierzchnię zajmuje on w rejonie Czachówka i Bud Sułkowskich, gdzie taras odgranicza ostaniec erozyjny od wysoczyzny lodowcowej. Znajduje się on również na południe i zachód od Góry Kalwarii. Ma on przebieg z NW na SE, obejmuje obszar od Karoliny przez Krzaki Czaplinowskie i Ługówkę, dalej do Baniochy i Konstancina. Jego szerokość wynosi 0,5-0,75 km, w części północnej leży na wysokości 105 m n.p.m. i obniża się stopniowo w kierunku południowym do rzędnej 92 m n.p.m. - taras zalewowy wyższy występuje wzdłuż Czarnej na rzędnej 90-120 m n.p.m., tzn, wznosi się ok. 0,5-1,0m nad średni poziom w rzece. Jego szerokość waha się w przedziale 0,5-0,75 km. Dolina Wisły. W obrębie tej jednostki morfologicznej można wyznaczyć: a) wyższy taras nadzalewowy, b) niższy taras nadzalewowy, c) wyższy taras zalewowy, d) niższy taras zalewowy Taras nadzalewowy (wyższy i niższy) na analizowanym terenie ma szerokość ok. 750 m i leży on na wysokości ok. 92-95 m n.p.m., wznosi się on ok. 7,5m ponad poziom wód w Wiśle. Na jego powierzchni dość powszechnie występują wydmy. Taras zalewowy wyższy na analizowanym terenie leży na wysokości ok. 90-94m n.p.m., tj. ok. 1,5-2,5 m ponad zwierciadło wody w Wiśle (średnie), jego szerokość dochodzi do 2,3 km. Cechuje się prawie równą powierzchnią, którą urozmaicają liczne starorzecza, które głównie spotykamy u podnóża wysoczyzny (tj. u podłoża skarpy wiślanej). 17 Taras zalewowy niższy leży na wysokości 88-90m n.p.m., wznosi się ok. 0,52,5m nad średni poziom Wisły. Na terenie Góry Kalwaria jego szerokość maksymalnie wynosi 1km. Krawędź erozyjna (skarpa). Tworzy wyraźną granicę pomiędzy wysoczyzną lodowcową a doliną Wisły. Ciągnie się wzdłuż Wisły z południa na północ. Posiada różny spadek (długość stoków) oraz różną wysokość względną. Miejscami bardzo stroma, tworząca urwiska, czasami łagodnie opada jak w przypadku łączącej z pradoliną Wisły doliny rzeki Czarnej. Spadki często osiągają 30%, spotyka się także i większe. Wysokość względna skarpy waha się w przedziale 15-30 m. Wysokość bezwzględna natomiast osiąga rzędną 115,0-117,7m n.p.m. w Górze Kalwarii, dalej w kierunku południowym opada do rzędnej 100,0 m n.p.m. w dolinie Czarnej, a następnie w rejonie południowych granic gminy pomiędzy Potyczą a Podgórzycami osiąga rzędną 120m n.p.m. W obrębie skarpy wiślanej wyróżnić można mniejsze formy geomorfologiczne będące śladami i efektami erozji skarpy. Są to: - wąwozy, strome o nachyleniu do 30% i głębokie do kilkunastu metrów, rozcinające skarpę w Górze Kalwarii, Czersku, Coniewie i Podosowej, - stożki napływowe, w górnym biegu strumieni spływających z wysoczyzny, - osuwiska, występujące w Górze Kalwarii i Czersku, tam gdzie jest kontakt piasków z iłami warwowymi. Dużo mniejsze krawędzie występują pomiędzy tarasami zarówno na terenie doliny Wisły jak i Czarnej. Osiągają one rożną wysokość np. na odcinku od Aleksandrowa do Szpruchu krawędź tarasu nadzalewowego jest wysoka i przyjmuje wartość od 5 do 11m, jednak zwykle są to wartości od 2,5 do 3,0m. W obrębie dużych jednostek geomorfologicznych występują także mniejsze formy, do których można zaliczyć: 1) Pola piasków wydmowych. Spotykamy je dość powszechnie na równinie jeziornej na zachód i południe od Góry Kalwarii oraz pomiędzy miejscowościami Julianów a Wincentów. 2) Wydmy i wały wydmowe. Wydmy paraboliczne stwierdzono m.in. w rejonie Julianowa, Obrębu i Wincentowa, Siechrzowa i Czerska. Wały natomiast ciągną 18 się pasmem od Cendrowic na północnych-zachodzie do okolic Coniewa (rejon „Tatarów”) na południowym-wschodzie. 3) Różnego rodzaju obniżenia terenowe. Występują dość powszechnie zarówno na wysoczyźnie jak i na terenie dolinnym. 4) Starorzecza. Występują powszechnie na wyższym tarasie zalewowym wzdłuż krawędzi erozyjnej w całej długości jednostki dolinnej, szczególnie w rejonie Góry Kalwarii i Czerska. 5) Kępy i Łachy. Spotykamy je tylko w nurcie Wisły. 6) Dolina odpływu wód lodowcowych. Przebiega ona z NW na SE, na południe od Góry Kalwarii i Czerska. Jej szerokość waha się w przedziale 1,5-3,5 km, jej dno wykazuje pochylenie z zachodu na wschód i leży na wysokości 99,8-94,0m n.p.m. 7) Dolina o założeniu rynnowym. Wykorzystuje ją obecnie Czarna na wysokości Julianowa. Ma ona bardzo nieregularny przebieg, występują przewężenia i rozszerzenia (szerokość od 170 do 3500m). 8) Dolina kaptażu. Jest to część doliny rynnowej koło Julianowa ww. granicach której nastąpiło w starszym halocenie przejęcie wód przez Czarną i skrócenie biegu (wody zostały skierowane do Wisły). Ponadto na terenie gminy Góra Kalwaria występują antropogeniczne formy morfologiczne do których zaliczamy: a) nasypy, b) wykopy. Nasypy spotykamy wzdłuż liniowych obiektów infrastrukturalnych. Są to m.in. wał przeciwpowodziowy wzdłuż Wisły o wysokości względnej ok. 6m, czy nasyp pod drogę krajową nr 50 na odcinku doliny Wisły. Obszarowym obiektem antropogenicznym jest także składowisko odpadów w Łubnej. Zajmuje dość znaczną powierzchnię 22 ha. Wysokość względna składowiska wynosi 20m. Wykopy towarzyszą liniowym obiektom transportowym. Są to wykopy wzdłuż linii kolejowej Skierniewice-Pilawa. Ponadto nasypy i wykopy towarzyszą prawie każdej budowli. Ocena stanu rzeźby w gminie Góra Kalwaria nie jest jednoznaczna. Występują tu obszary silnie przekształcone poprzez zabudowę infrastrukturalną, urbanistyczną i przemysłową związane z większymi miejscowościami np. Górą Kalwarią, oraz 19 obszary mało lub wcale nie przekształcone znajdujące się w południowej, nie zagospodarowanej części gminy. Istotnymi z przyrodniczego punktu widzenia antropogenicznymi formami rzeźby są: nasypy drogowe, wał przeciwpowodziowy i wykopy kolejowe. Te liniowe formy nie tylko zmieniły lokalny krajobraz, ale przyczyniły się do zmiany stosunków wodnych. Nasyp drogowy stał się lokalnym wododziałem, wykopy zapewne pełnią rolę drenującą. Oceniając warunki geomorfologiczne na analizowanym terenie należy także dodać, że przekształceniom uległa i ulega skarpa wiślana. Postępująca zabudowa na tym atrakcyjnym pod względem walorów krajobrazowych obszarze prowadzi do wzmożonej erozji i niszczenia skarpy. Ocenę skarpy pod względem budowlanym, uwzględniającą jej obecny stan przedstawiono w rozdz. 3.6. Podsumowując należy stwierdzić, że głównie składowisko odpadów „Łubna I”– obszarowy obiekt antropogeniczny spowodował istotne zmiany w odbiorze jakości krajobrazu. Należy dołożyć wszelkich starań, aby obiekt ten po zakończeniu rekultywacji swym wyglądem powodował pozytywne skojarzenia, co można osiągnąć zagospodarowując go do celów rekreacyjno-sportowych. Liniowe przekształcenia w rzeźbie gminy, nie powodują już tak istotnych i wyraźnych zmian w wyglądzie, strukturze, funkcjonowaniu, powiązaniu poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego. Przeprowadzone inwestycje liniowe są uważane za niezbędne dla człowieka i dla prawidłowego funkcjonowania państwa, stad też należy przyjąć, że ich eksploatacja w dłuższym okresie czasu przyniosła na tyle duże korzyści, że z pewnością rekompensowane są wywołane dotychczas straty o charakterze lokalnym. W przyszłości należy spodziewać się dalszych lokalnych, zmian krótkotrwałych jak i trwałych zmian w rzeźbie terenu związanych z rozwojem urbanistycznym gminy. Szczególną ochroną należy otoczyć ochroną miejsca, które powodują urozmaicenie rzeźby (różnorodność krajobrazu). Na terenie gminy Góra Kalwaria są to przede wszystkim Skarpa Wiślana oraz wydmy. b) budowa geologiczna Budowa geologiczna gminy Góra Kalwaria w pełni koresponduje z wcześniej opisanymi warunkami geomorfologicznymi tj. poszczególnym geomorfologicznym odpowiadają odpowiednie wydzielenia geologiczne. 20 jednostkom I tak w jednostkach dolinnych występują najmłodsze osady holoceńskie. W dolinie Wisły najbliżej nurtu rzeki są to: piaski i mady nasypów mielizn, kęp i niższego tarasu zalewowego, następnie mady oraz piaski i namuły piaszczyste den dolinnych i innych obniżeń terenu. W dolinie Czarnej i innych cieków dominują plejstoceńskie piaski rzeczne, mniejsze powierzchnie wzdłuż nurtu cieków zajmują natomiast holoceńskie piaski rzeczne. Formom dolinnym rozcinających wysoczyznę lodowcową towarzyszą duże powierzchnie piasków eolicznych, które niekiedy tworzą wały i wydmy paraboliczne. Tak jest w dolinie Czarnej, Cedronu i Małej. Cedron i Mała wykorzystują ukształtowane jeszcze w plejistocenie stary przepływ wód wodno-lodowcowych NW-NE, na linii Baniocha – Czersk. Największe powierzchnie w obrębie tej jednostki zajmują plejstoceńskie piaski rzeczne i piaski, mułki jeziorne i rzeczne, mniejsze powierzchnie zajmują piaski eoliczne. Najmniejsze powierzchnie zajmują iły warwowe, których położenie najczęściej nawiązuje do przebiegu głównych jednostek morfologicznych. Tylko sporadycznie tworzą izolowane powierzchnie (np. okolice Sobikowa). Najwyżej położone tereny – elementy wysoczyzny lodowcowej zbudowane są z glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego stadiału mazowiecko-podlaskiego, pod którymi zalegają iły warwowe stadiału najstarszego. W układzie pionowym rozkład warstw geologicznych przedstawia się następująco. Utwory trzeciorzędowe na analizowanym terenie występują na zmiennej głębokości, ponieważ powierzchnia trzeciorzędu została ostatecznie przekształcona w wyniku przemieszczania się lądolodu. Przekroje geologiczne wykonane w ramach opracowywania Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, arkusz Góra Kalwaria dokumentują występowanie iłów, mułków i piasków neogeńskich na terenie Góry Kalwarii na głębokości ok. 90 m p.p.t., natomiast w rejonie Czerska na głębokości ok. 30 m p.p.t. Zagłębienia w utworach neogeńskich są wypełnione plejsoceńskimi piaskami i żwirami, na których miejscami zalegają rezidua piaszczysto-żwirowe. Na nich leżą zgodnie wodnolodowcowe, dolne piaski ze żwirami a następnie piaski wodnolodowcowe górne. Na nich, w części północnej gminy leży różnej miąższości pakiet iłów warwowych (dolnych), w części południowej glin zwałowych z najstarszego stadiału zlodowacenia środkowopolskiego i dopiero na pakiecie tych glin, dolne iły warwowe. Na iłach warwowych na całym analizowanym terenie zalega pakiet glin zwałowych stadiału mazowiecko-podlaskiego. Miejscami 21 tworzy on wychodnie na powierzchnie terenu tak jak w rejonie Moczydłowa, czy Podosowej, a miejscami jest wyerodowany i przykryty osadami organicznymi – torfami oraz piaskami i mułkami jeziornymi i rzecznymi pochodzącymi ze zlodowacenia bałtyckiego. Na osadach ze zlodowacenia bałtyckiego oraz na glinach zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego zalegają przedholoceńskie piaski eoliczne, aluwia piaszczyste i inne a także holoceńskie osady – mady, piaski rzeczne, torfy oraz piaski i namuły den dolinnych c) warunki hydrogeologiczne Dwie duże jednostki morfologiczne, mające odmienną budowę geologiczną charakteryzują się różnymi warunkami hydrogeologicznymi. W obrębie wysoczyzny lodowcowej, w utworach czwartorzędowych występują dwa poziomy wodonośne. Poziom płytszy występuje w utworach klastycznych różnej genezy, jego spąg tworzą gliny zwałowe i utwory zastoiskowe. Jest to poziom nieciągły i mało miąższy o słabych i bardzo słabych warunkach filtracji. Jest zasilany poprzez wody opadowe, odpływ wód z terenu zachodzi przede wszystkim za pośrednictwem powierzchniowej sieci rowów melioracyjnych. Poziom ten cechuje się dużymi wahaniami poziomu wód w przeciągu roku, i nie ma połączenia hydraulicznego w wodami podziemnymi w dolinie Wisły. Poziom ten może również występować jako sączenia w utworach spoistych. W obrębie dolin sandrowych i rzeczno-lodowcowych wody pierwszego poziomu wodonośnego maja lepsze warunki filtracji, jednak przy niewielkich spadkach zwierciadła wody podziemnej rzeczywista szybkość przepływu wód, a zatem i wymian wody w jednostce hydrologicznej jest niewielka. Poziom ten tworzy ciągłą warstwę wodonośną o miąższości przekraczającej miejscami 5 m. Lokalnie (szczególnie na zachodzie terenu) jest on w więzi hydraulicznej z niżej leżącym głównym poziomem wodonośnym. Głębszy poziom wodonośny tworzy kilka warstw: są to piaski i mułki peryglacjalne, gdzie spąg tworzą iły plioceńskie a strop gliny zwałowe zlodowacenia środkowopolskiego oraz pakiet piasków wodnolodowcowych i rzecznych zlodowacenia Odry. Jego zwierciadło znajduje się przeważnie pod ciśnieniem hydrostatycznym, w rejonie skarpy stabilizuje się na rzędnej 92-95m n.p.m., a na 22 zachodzie 105-108m n.p.m. Na przeważającej części analizowanego terenu poziom ten jest izolowany miąższym pakietem glin zwałowych i utworów zastoiskowych. W rejonie Łubnej prowadzono szczegółowe badania hydrogeologiczne, w wyniku których stwierdzono, że miąższość izolujących iłów i glin w tym rejonie waha się 15 50 m, a średnia prędkość przesączania się zanieczyszczeń przez tę warstwę została określona na 0,0003m/dobę. Wody tego poziomu stanowią podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę ludności gminy Góra Kalwaria. Charakterystykę głównego poziomu wodonośnego na tym terenie przedstawiają parametry określone dla wybranych gminnych ujęć wód podziemnych. Wybrane charakterystyki hydrogeologiczne warstw eksploatacyjnych przedstawiono w rozdz. 6.1. W obrębie doliny Wisły występuje jeden czwartorzędowy poziom wodonośny. Warstwą wodonośną są tu piaski rzeczne akumulowane w różnych fazach rozwoju rzeki. Ich łączna miąższość wynosi ponad 40 m. Warstwa ta charakteryzuje się dużymi zasobami odnawialnymi nie posiadającymi żadnej izolacji od powierzchni, jest w związku z tym narażona na zanieczyszczenie. Utwory budujące tę warstwę są dobrze wysortowane, co warunkuje dobre warunki filtracji oaz swobodny podziemny przepływ wód. Warstwa ta jest silnie drenowana przez Wisłę, w związku z tym kierunek przepływu wód jest wschodni. Poziom wód wykazuje wahania lustra wody, które są silnie powiązane z rytmem sezonowych zmian opadów i parowania oraz stanów wody w Wiśle. d) wody powierzchniowe z uwzględnieniem sieci rowów melioracyjnych Głównym ciekiem analizowanego terenu jest Wisła. Obszar gminy jest częściowo odwadniany bezpośrednio poprzez Wisłę a także poprzez zlewnie cząstkowe innych cieków, do których zaliczamy:, zlewnię Cedronu, zlewnię Czarnej, zlewnię Małej, zlewnię Zielonej. Bezpośrednia zlewnia Wisły. Jest to tzw. przyrzecze obejmujące wschodnią części terenu wzdłuż doliny rzeki. Gmina Góra Kalwaria znajduje się pomiędzy 463 a 484 km biegu rzeki, wynika z tego, że analizowany teren obejmuje 21 km odcinek Wisły. Obecnie, na terenie gminy Góra Kalwaria rzeka Wisła na całej swej długości ma uregulowane koryto. Koryto to ma różną szerokość, na południu ok. 900 m, na północy ok. 400 m. 23 Według Biernackiego Z., (2000) Wisła, w rejonie analizowanego terenu transportuje rocznie ok. 3 mln ton zawiesin. Jest to głównie materiał pyłowo-ilasty stanowiący ok. 20% ogólnej wielkości ładunku transportowanego przez rzekę (70% - materiał w roztworze wodnym, a pozostałe 10% przypada na frakcję denną – piasek – 870 tys. m3/rok). Z prowadzonych przez WIOŚ (2002) badań czystości Wisły w Górze Kalwarii (km 476,2) wynika, że są to wody należące do III klasy czystości ze względu na bakteriologię i stan fizyko-chemiczny. Według Atlasu Rzeczpospolitej Wisła jest rzeką o śnieżno-deszczowym zasilaniu w wodę. Wynikają z tego następujące charakterystyki: - wezbrania notuje się w okresie wczesnowiosennym, - niskie stany występują na jesień. W rejonie analizowanego terenu występują głównie roztopowe wezbrania powodziowe (luty-kwiecień), rzadziej wezbrania roztopowe meteoryczne (czerwiec – świętojanki, lipiec – jakubówki). W ramach prac własnych, prowadząc monitoring wód powierzchniowych i podziemnych na „siekierkowskim” odcinku Wisły w Warszawie uchwycono absolutne maksimum WWW na wodowskazie Nadwilanówka, które 31.07.2001r. i wynosiło 882cm, co przeliczając na rzędną wody daje wartość 85,61m n.p.m. Średnie roczne wahania stanów wód w Wiśle według Biernackiego (2000) wynoszą zwykle ok. 8 m. Dla wielolecia 1951-1995 obliczono średnie niskie i średnie stany wód. Wynoszą one odpowiednio 78,88 i 80,14m n.p.m.. Z danych archiwalnych wynika, że średni przepływ wód Wisły, obliczony z lat 1951-2000 wynosi 610m3/s. Dla wielolecia 1951-1995 odnotowano następujące charakterystyki przepływów: - średnia niska woda SNQ=209 m3/s, - ekstremalnie niska woda NNQ=108m3/s, - średnia wielka woda SWQ=2590 m3/s, - wysoka woda WWQ=5650 m3/s, - katastrofalne wody powodziowe przekraczają 7000 m3/s, - woda powodziowa o prawdopodobieństwie wystąpienia raz na 100 lat - 7750 m3/s. Zlewnia Czarnej. Na terenie gminy Góra Kalwaria znajduje się tylko końcowy, dolny odcinek Czarnej. Czarna wpływa na teren gminy Góra Kalwaria ok. 750 m na 24 południe od miejscowości Julianów, płynie wzdłuż drogi przebiegającej przez tą miejscowość w kierunku północnym. Na wysokości Julianowa zmienia kierunek na wschodni, przepływa przez miejscowości Obręb, Czaplinek, Wincentów, Aleksandrów i Linin, następnie wpływa na teren doliny Wisły i dalej uchodzi do niej na wysokości Kępy Radwankowskiej. Badania jakości wody w Czarnej prowadzone przez WIOŚ (2002) wykazały, że rzeka prowadzi wody pozaklasowe. Zlewnia Cedronu. Źródła Cedronu jak i jego ujście znajduje się na terenie gminy. Jego źródliska znajdują się pomiędzy Kolonią Sobików a Krzymowem w centralnej części analizowanego obszaru. Cedron płynie początkowo w kierunku południowowschodnim, przepływa pod drogą krajową nr 50, płynie dalej w tym kierunku, aż do okolic Linina (Szpruch), gdzie przepływając pod drogą krajową nr 79 wpływa do doliny Wisły i zmienia również kierunek początkowo na północno-wschodni a od Czerska na północny. Płynie dalej wzdłuż skarpy Wiślanej i na wysokości Góry Kalwarii zasila Wisłę. Badania jakości wody w Cedronie prowadzone przez WIOŚ (2002) wykazały, że rzeka prowadzi wody pozaklasowe. Zlewnia Małej. Źródła Małej znajdują się w centralnej części terenu pomiędzy Krzakami Czaplinowskimi a Kolonią Sobików, płynie przez miejscowości Ługówka i Sierzchów w kierunku pólnocno-zachodnim, na północ od Kątów opuszcza teren gminy Góra Kalwaria. Na wysokości Baniocha-Osiedle ponownie wpływa na teren gminy Góra Kalwaria, płynie w kierunku północnym na terenie gruntów leżących w granicach Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, na wysokości wsi Solec przepływa pod drogą krajową nr 79. Omija po zachodniej stronie Solec i na wysokości Czarnowa opuszcza teren gminy. Na wysokości starej papierni w Konstancinie zasila Jeziorkę. W ramach monitoringu prowadzonego przez AQUAGEO wokół ujęć wód na Nowym Wierzbnie (Konstancin-Jeziorna) badaniom podlegają również wody Małej. Zgodnie z uzyskanymi wynikami w latach 2002-2003 Mała prowadziła wody pozaklasowe. O pozaklasowości decydowała zawartość fosforanów, azotynów i utlenialność. Powyższe wnioski potwierdzają wyniki badań WIOŚ-u, który w 1998 r i 2001r uznał wody Małej jako pozaklasowe. 25 Zlewnia Zielonej. Na terenie gminy Góra Kalwaria znajduje się tylko kanał przerzutowy przejmujący część wód z Czarnej. Bierze on początek w południowozachodniej części gminy na wysokości Bud Sułkowskich (gmina Prażmów) tuż przy linii kolejowej Skierniewice-Łuków). Biegnie on wzdłuż tej linii kolejowej w kierunku północnym, by pomiędzy miejscowościami Julianów, a Ławki (gmina Prażmów) zmienić kierunek na północno-wschodni a później na północny. Na wysokości Czachówka wody kanału opuszczają teren gminy. Na wysokości miejscowości Krępa (gmina Prażmów) wody z kanału zasilają Zieloną, która pomiędzy Zalesiem Dolnym a Żabieńcem zasila Jeziorkę. Wody rzeki Zielonej są wykorzystywane do zasilania zbiorników ośrodka rekreacyjnego w Zalesiu Górnym i stawów rybnych IRŚ Żabieniec. Na terenie gminy Góra Kalwaria istnieją i funkcjonują sieci rowów melioracyjnych: - szczegółowe – będące pod opieką Spółki Wodnej Góra Kalwaria i indywidualnych właścicieli gruntów, - podstawowe – będące pod opieką Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie, Inspektorat w Piasecznie. Rowy melioracyjne na terenie gminy towarzyszą Małej na odcinku od Baniochy do Solca oraz na wysokości Krzaków Czaplinkowskich tworząc prostopadłe dopływy tej rzeki. Rowy melioracyjne istnieją ponadto w dolinie Czarnej odwadniaj grunty w miejscowościach: jak: Sobików, Julianów, Czaplinek, Wincentów i Aleksandrów, Pęcław, Coniew, niewielki system melioracyjny znajduje się także w miejscowości Coniew-Naddawki na terenie doliny Wisły. Wszystkie rzeki tj. Czarna, Cedron, Mała oraz kanał przerzutowy łączący Czarną z Jeziorką znajdują się pod zarządem Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie, Inspektorat w Piasecznie. Wisła znajduje się w gestii Regionalnej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w Warszawie. Należy zaznaczyć, że znaczna część gminy Góra Kalwaria jest zmeliorowana przez sieci drenarskie podziemne, przede wszystkim na prywatnych gruntach upraw sadowniczych. Część gminy Góra Kalwaria jest zmeliorowana przez sieci drenerskie podziemne o zmiennej średnicy 10-40cm. e) gleby Pod względem typologicznym na terenie gminy Góra Kalwaria występują: 26 - rożne podtypy gleb płowych z działu gleb brunatnoziemnych z rzędu gleb autogenicznych, - różne podtypy gleb rdzawych z działu gleb bielicoziemnych z rzędu gleb autogenicznych, - mady rzeczne z działu gleb aluwialnych, rzędu gleb napływowych, - rożne typy gleb bagiennych względnie pobagiennych reprezentujące rząd gleb hydrogenicznych, - gleby industrio i urabanoziemne z rzędu gleb antropogenicznych. Przestrzenne rozmieszczenie ww. typów gleb jest wypadkową wielu czynników glebotwórczych, z których na terenie gminy Góra Kalwaria wiodącymi są: skała macierzysta oraz pozycja geomorfologiczna. Generalizując, na wysoczyźnie lodowcowej, na obszarach której w przypowierzchniowych warstwach występują gliny zwałowe i iły - dominują gleby płowe, na obszarze występowania piasków eolicznych, wydmowych, względnie wodnolodowcowych – dominują gleby rdzawe. W obrębie dolin wysypują zaś gleby napływowe. Na obszarach bezodpływowych w rejonie Czerska stwierdzono występowanie gleb hydrogenicznych. Industrio i urbanoziemy występują na terenie miasta Góra Kalwaria. Zgodnie z klasyfikacją bonitacyjną gleb, gleby z klas I-III oraz IV, a więc będących pod ochroną, znajdują się w południowej i wschodniej części gminy, zajmują one tam znaczne powierzchnie obejmując 70-90 % ogólnej powierzchni wszystkich gleb. Dokładny rozkład gleb najwyższych klas bonitacyjnych pokazano na rysunku. Stan gleb na terenie Góry Kalwarii jest trudny do określenia ponieważ brak jest szczegółowych badań nad ich jakością. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi wzdłuż dróg, przekształcenia stanu fizycznego ich układu na terenach zurbanizowanych i przemysłowych oraz wzbogacenie w związki azotu i fosforu gleb będących intensywnie użytkowanych rolniczo. W rejonie skarpy wiślanej występuje także silna erozja mechaniczna gleb. f) warunki budowlane Charakterystykę warunków budowlanych gminy Góra Kalwaria ze względu na ich dużą stabilność i małą zmienność w czasie oparto w przeważającej części na 27 archiwalnym opracowaniu Biura Planowania Rozwoju Warszawy pt. Studium uwarunkowania i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Góra Kalwaria – Warunki gruntowo-wodne autorstwa Mroza J., Skorupskiego J. z 1999r. Ww. autorzy dokonali oceny warunków geotechnicznych wydzielając 8 typów terenów, przypisując im jednocześnie dopuszczalne formy zagospodarowania. Wydzielono: Tereny - o bardzo niekorzystnych warunkach geotechnicznych ze względu na: - położenie na zboczu skarpy, - położenie w zasięgu zalewu powodziowego. Są to tereny niebudowlane (na nasypach, lokalnie możliwa poprawa parametrów geotechnicznych i lokowanie niektórych typów zabudowy usługowej o specjalnej konstrukcji). Tereny - o bardzo niekorzystnych warunkach geotechnicznych ze względu na obecność w podłożu słabych gruntów zastoiskowych lub mad i okresowe stagnowanie wody na powierzchni. Są to tereny niebudowlane, ale istnieje możliwość poprawy warunków po wykonaniu drenażu – wówczas możliwa jest wyłącznie ekstensywna i lekka zabudowa bez podpiwniczenia oraz badania geotechniczne pod każdy obiekt. Tereny o niekorzystnych warunkach geotechnicznych - ze względu na wysoki poziom wód gruntowych. Są to tereny z możliwością do zabudowy bez podpiwniczenia, zaleca się niską intensywność. Tereny o niekorzystnych warunkach geotechnicznych, utrudnionych dodatkowo przez obecność w podłożu słabych gruntów zastoiskowych i mad, lub okresowe stagnowanie wody na powierzchni – słabe warunki infiltracji opadów. Są to tereny na których możliwa jest wyłącznie bardzo ekstensywna i lekka zabudowa bez podpiwniczenia. Wskazane jest wykonanie drenażu – wówczas poprawa. Zachodzi konieczność wykonania badań geotechnicznych pod każdy obiekt. - Tereny o przeciętnych warunkach geotechnicznych. Możliwość różnych form zabudowy ze spłyconym podpiwniczeniem. - Tereny o przeciętnych warunkach geotechnicznych utrudnionych przez obecność w podłożu słabych gruntów zastoiskowych lub mad 28 ciężkich - j.w., ale bez uregulowania odpływu wód opadowych (kanalizacja deszczowa) dopuszczalna tylko niska intensywność lekkiej zabudowy. Konieczność badań geotechnicznych pod każdy obiekt. Tereny o korzystnych warunkach geotechnicznych. - Możliwe różne formy zabudowy ze standardowym podpiwniczeniem. Tereny o korzystnych warunkach geotechnicznych ale - utrudnionych z uwagi na: - słabe warunki infiltracji, - obecność luźnych piasków eolicznych i niska odporność na degradację. J.w. ale bez uregulowania odpływu wód opadowych (kanalizacja deszczowa) dopuszczalna tylko niska intensywność zabudowy. Na wydmach możliwa tylko zabudowa bardzo ekstensywna. Ponadto dla pierwszego wydzielenia tj. obszarów o niekorzystnych warunkach geotechnicznych z uwagi na skarpę wiślaną dokonano oceny stateczności skarpy. W wyniku tej oceny wydzielono 6 stref: S1 – o łagodnych i średnio eksponowanych zboczach bez śladów ruchów geodynamicznych – brak zagrożenia ruchami masowymi, S2 – średnio eksponowane i strome zbocza ze śladami zamarłych ruchów geodynamicznych i lokalnymi wysiękami wody gruntowej na zboczu – słabo zagrożone ruchami masowymi, S3 – średnio eksponowane i strome zbocza ze śladami zamarłych ruchów geodynamicznych i lokalnymi wysiękami wody gruntowej – zagrożone ruchami masowymi, S4 – strome i urwiste zbocza z okresowo aktywnymi ruchami geodynamicznymi oraz lokalną obecnością wysięków wody gruntowej – silne zagrożenie ruchami masowymi, S5 – strome i urwiste zbocza z okresowo aktywnymi ruchami geodynamicznymi, lokalną obecnością wysięków wody oraz zagrożeniem erozją boczną Wisły przy stanach powodziowych – bardzo silne zagrożenie ruchami masowymi, Sd – słabo nachylone podstokowe stożki deluwialne – możliwość występowania gruntów nienośnych w podłożu. Autorzy ww. oceny sformułowali wniosek o nadaniu skarpie statutu terenów niebudowlanych ze względu na możliwość uruchomienia procesów skokowych. W sąsiedztwie skarpy dopuścili zaś możliwość lokalizowania obiektów budowlanych i lokalizowania prac ziemnych tylko po 29 wykonaniu specjalistycznych badań geologicznych. Autorzy aktualnie realizowanej ekofizjografii w pełni popierają te zalecenie. W układzie przestrzennym rozkład ww. terenów nawiązuje do podstawowych form morfologicznych występujących na terenie gminy. Na obszarze zdenudowanej wysoczyzny występują generalnie korzystne warunki geotechniczne utrudniane poprzez słabe warunki infiltracji, a także przez luźne piaski, które są mało odporne na degradację. Mniejsze powierzchnie zajmują tereny o niekorzystnych warunkach ze względu na wysoki poziom wód gruntowych. W obrębie dolinek sandrowych, które współcześnie są wykorzystywane przez Czarną i Małą dominują bardzo niekorzystne warunki geotechniczne ze względu na położenie w zasięgu zalewu powodziowego, mniejsze powierzchnie zajmują obszary o niekorzystnych. Wzdłuż skarpy od południa do Podosowej dominują wydzielenia S4 i S5, od Podosowej do Góry Kalwarii przeważają wydzielenia S2 i S3, następnie na odcinku do Wólki Dworskiej S4 i S5, choć występuje również S3, następnie głównie S1 oraz S2 i S3. Obszar o niekorzystnych warunkach budowlanych zobrazowano na mapie ekofizjograficznej. g) szata roślinna i świat zwierząt Dla terenu gminy Góra Kalwaria nie było prowadzone gminne kartowanie siedlisk roślinnych, ani populacji poszczególnych gatunków zwierząt. Wszystkie informacje na ww. temat pochodzą z opisów flory i fauny Lasu Chojnowskiego i doliny Wisły. Przyjmując teorię migracji gatunkowej z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, że opis gatunkowy dla ww. terenów odpowiada obszarowi gminy Góra Kalwaria. Szata roślinna Potencjalną roślinnością, dla tego terenu są trzy typy zbiorowisk: z kompleksu lasów dębowo-grabowych (grądów): 1) subkontynentalne grądy lipowo-dębowo-grabowe bór mieszany w odmianach bogatej i ubogiej w zależności od (sarmacitum)], z kompleksu zbiorowisk w typie boru sosnowego 30 żyzności gleb[Tilio-Carpinetum 2) bory sosnowe i brzeziny bagienne [vaccino uliginosi-Pinetum, Betuletum pubescentis] na mokrych glebach organogenicznych lub mineralnych zabagnionych, z kompleksu łęgowego i bagiennego 3) roślinność łęgowa niezabagnionych niżowych siedlisk aluwialnych, głównie dolin rzecznych: łęgi wierzbowo-topolowe i jesionowo-wiązowe[Salici- Populetum, Ficario-Ulmetum et all.] Na analizowanym terenie występują zbiorowiska roślinności borów mieszanych, grądów i łęgów. Największe obszary zajmują bory mieszane z przewagą sosny, z udziałem dębu, brzozy i lipy. Nieco mniejsze powierzchnie zajmują obszary typowe grądy, w których dominuje dąb szypułkowy, pospolity jest grab a także sosna, czasem występuje także osika i lipa. Na obszarach prowadzonej gospodarki leśnej dominują monokultury sosnowe, na terenie których obserwuje się jednak samorzutne zmiany – tj. tworzy się dolne piętro drzew liściastych (dąb, grab, lipa, osika, brzoza). Na terenach podmokłych dominują łąki wilgotne, świeże z rzeżuchą łąkową, firletką poszarpaną, krwawnicą, jaskrem ostrym. Na podmokłych terenach leśnych, gdzie znajdują się oczka wodne występują turzyce wysokie (sztywna, pęcherzykowata, dzióbkowata), kosaciec żółty, rzadziej wełnianka szerokolistna, czermień błotna. Na obszarze Chojnowskiego Parku Krajobrazowego spotkać można także gatunki zagrożone wyginięciem. Należą do nich m.in.: widłaki, paprotka zwyczajna, lilia złotogłów, pomocnik baldaszkowaty, pierwiosnka zwyczajna, konwalia majowa, podkolan biały, gnieźnik leśny, lister jajowaty, orlik pospolity. Ewenementem jest występowanie na terenie ChPK wiciokrzewu pomorskiego rośliny spotykanej na polskim wybrzeżu. Ponadto na obszarze miasta Góra Kalwaria występuje roślinność ozdobna urządzona, natomiast na pozostałym terenie pozamiejskim nie porośniętym lasem i znajdującym się poza strefą międzywala Wisły występuje roślinność tworząca rolną przestrzeń produkcyjną. Charakterystyczną roślinnością jest duża powierzchnia sadów owocowych zajmujących dość znaczne powierzchnie we wschodniej i południowej części gminy z dominującą jabłonią. 31 Świat zwierząt Według danych WIOŚ na terenie ChPK zamieszkuje 100 gatunków ptaków, ponad 20 gatunków ryb, kilkadziesiąt gatunków gadów, płazów i ssaków. Gady reprezentowane są przez zaskrońce i padalce, ssaki przez borsuka, kunę leśną, jeża, łosia, ptaki przez gołębiarza, krogulca, zimorodka, myszołowa, remiza, tracz nurogęś. Należy także zaznaczyć, że ostatnio na terenie Polski coraz większą populację tworzą zdziczałe, domowe gatunki takie jak np.: koty i psy. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można powiedzieć, że sytuacja taka ma miejsce na terenie gminy Góra Kalwaria. h) warunki klimatyczne Zgodnie z podziałem Polski na regiony klimatyczne Wosia A., (1994) gmina Góra Kalwaria leży charakteryzującym w Środkowomazowieckim się bardzo małą regionie zmiennością klimatycznym częstości (XVIII), występowania poszczególnych typów pogody. Region ten cechuje się mało wyraźnymi granicami z regionami sąsiadującymi. Wyjątkiem jest tu granica z regionem zachodniomazurskim i częściowo z środkowomazurskim, gdzie występują granice wyraźne. Teren opracowania nie należy do silnie zurbanizowanych, przeciwnie znaczną część obszaru pokrywają lasy. Położenie na granicy dwóch dużych jednostek morfologicznych (doliny Wisły i wysoczyzny morenowej) powoduje, że występują tu zróżnicowane warunki do kumulacji zanieczyszczeń atmosferycznych. W dolinie, gdzie częstość występowania mgieł, zamgleń oraz inwersji termicznych jest wysoka, tworzą się warunki do gromadzenia zanieczyszczeń, na obszarze wysoczyzny, gdzie jest ułatwiona wymiana powietrza wielkość stężeń zanieczyszczeń jest niższa. Zaprezentowane niżej dane klimatyczno-meteorologiczne pochodzą ze stacji meteo SGGW zlokalizowanej w Warszawie. Jest to stacja meteo najbliżej położona gminy Góra Kalwaria i jej wybór był zgodny z Podstawowymi zasadami dokumentacji fizjograficznej (patrz. Poradnik przeprowadzania oceń oddziaływania na środowisko Lenart W., Tyszecki A., 1998) Wybór tej stacji meteo był podyktowany szerokim zakresem udostępnianych danych, gwarancją rzetelności prowadzonych pomiarów, a przede wszystkim podobnymi warunkami naturalnymi w otoczeniu stacji co pozwala 32 przy pewnej modyfikacji na zastosowanie metody analogi w charakterze klimatu Góry Kalwarii. Liczba dni z mgłą wynosi średnio 46 w roku, z czego najwięcej, bo 7,4 przypada na miesiąc październik. Natomiast wilgotność względna powietrza wynosi średnio w roku około 80% i waha się od 70% w czerwcu do około 90%w grudniu. W przypadku wysokiej wilgotności względnej, zbliżonej do stanu nasycenia, obecność jąder kondensacji w postaci aerozolu przemysłowego sprzyja tworzeniu się mgły. Wysoka wilgotność powietrza ma również niekorzystny wpływ, w przypadku gazów szkodliwych, rozpuszczających się w wodzie, np. dwutlenek siarki łącząc się z wodą tworzy kwas siarkowy. Rozpuszczalność dwutlenku siarki jest tym większa, im niższa jest temperatura powietrza. Podobnie jest w przypadku występowania znacznej ilości tlenków azotu, które łącząc się z zawartą w powietrzu parą wodną tworzą mieszaninę kwasu azotowego i azotawego. Omawiane reakcje zachodzą w powietrzu o wilgotności względnej powyżej 70%, a ich intensywność wzrasta ze wzrostem zawartości pary wodnej w powietrzu. Występowanie tych niekorzystnych zjawisk przypada na okres od września do marca. Tab. 2. Średnie miesięczne i roczna wilgotność względna powietrza [%]. I 86 II 85 III 78 IV 74 V 71 VI 70 VII 75 VIII 76 IX 80 X 83 XI 87 XII 88 Σ Rok 79 Teren opracowania znajduje się w strefie najniższych opadów w Polsce. Dane dla rejonu Warszawy podają 518mm opadu średnio w roku. Maksimum dni z opadem przypada na listopad – grudzień, ale najwyższe sumy opadów występują w miesiącach letnich. Najmniejsza liczba dni z opadem przypada na wiosnę, ale najniższa suma opadów występuje w styczniu lub lutym. Około jednej trzeciej sumy rocznej opadu przypada na półrocze zimowe, a dwie trzecie na półrocze letnie. Wykazują one dużą zmienność w poszczególnych latach. Szczególną rolę odgrywają deszcze nawalne, które często powodują katastrofalne skutki. Ulewy mogą dać w ciągu godziny kilkadziesiąt mm opadu (kilkadziesiąt litrów na 1 m2). Deszcze takie zdarzają się w okresie od kwietnia do września, z największą częstotliwością w lipcu. Wiążą się one zwykle z burzami w strefie frontów chłodnych. Burze dają też niekiedy opad w formie gradu. Średnia w roku liczba dni z opadem wynosi 130, średnia liczba dni z burzą wynosi 15, głównie w lecie. Dni ze śniegiem notuje się około 58 w roku. Tab. 3. Średnie miesięczne i roczna suma opadów [mm]. 33 I 33 II 24 III 28 IV 37 V 49 VI 58 VII 84 VIII 66 IX 38 X 35 XI 35 XII 31 Σ Rok 518 Zachmurzenie utrudnia rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu. Z tego punktu widzenia najmniej korzystny okres przypada od listopada do stycznia. Tab. 4. Średnie miesięczne i roczne zachmurzenie [w skali 0-10] I 8,0 II 7,6 III 6,4 IV 6,9 V 6,0 VI 6,1 VII 6,6 VIII 6,0 IX 5,6 X 6,7 XI 8,1 XII 8,2 Σ Rok 6,8 Średnia roczna temperatura wynosi 7,9oC. Średnia temperatura okresu grzewczego wynosi 1,8oC, a dla okresu letniego 14oC. Średnia miesięczna temperatura najchłodniejszego miesiąca stycznia wynosi minus 3,6oC, średnia temperatura lipca wynosi 18,2oC. Roczna amplituda wynosi ponad 22oC. Najchłodniejszymi miesiącami w roku są grudzień, styczeń i luty. Wiatry. Średnio w roku przeważa zachodni kierunek wiatru, a następnie kierunek południowo-wschodni. Kosztem wiatrów z tego kierunku wzmacniany jest kierunek południowy. 5.3. Zagrożenia środowiska i uciążliwości a) zagrożenia dotyczące powierzchni ziemi i gleb Najpoważniejsze zagrożenie dla powierzchni ziemi i gleb jest związane z występowaniem składowiska odpadów komunalnych w Łubnej, a wiąże się wcześniejszym sposobem jego funkcjonowania. Szczegółowy opis zagrożeń związanych z w.w.obiektem w Łubnej przedstawiono w dalszej części opracowania. Inne poważne zagrożenie na terenie gminy Góra Kalwaria związane jest z występowaniem skarpy doliny Wisły. Problemy związane z tym zagadnieniem przedstawiono w rozdziale 8. Zagrożeniem powierzchni ziemi jest także dzielenie i niekontrolowane zasypywanie zagłębień bezodpływowych i wyeksploatowanych glinianek. Te ostanie maja obecnie miejsce w rejonie Baniochy. Ponadto zagrożeniem dla powierzchni ziemi są wszelkie prace budowlane związane z wykonywaniem wykopów. Należy zaznaczyć, że w większości wypadków zagrożenie to jest krótkotrwałe i dotyczy małego obszaru. 34 Brak jest jakichkolwiek udokumentowanych danych dotyczących zanieczyszczenia gleb na trenie gminy Góra Kalwaria, jednak wiadomo, że takie występują gdyż są to problemy ogólnokrajowe. Możemy zatem spodziewać się zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi wzdłuż tras drogowych. Dotyczy to głównie zanieczyszczenia ołowiem, którego koncentracja w glebach wzdłuż dróg jest na tyle duża, że nie zaleca się spożywania owoców i warzyw pochodzących z gospodarstw zlokalizowanych wzdłuż dróg. Zanieczyszczenie gleb może być również wywołane zabiegami związanymi z podnoszeniem żyzności gleb. Skutkiem takich zabiegów są podwyższone stężenia związków azotu i fosforu w glebach. Zagrożenia zanieczyszczenia gleb płyną również ze strony każdego przedsięwzięcia, w wyniku którego nie są stosowane podstawowe zasady bhp. Osobnym problemem jest brak rozwiązania gospodarki wodno-ściekowej. Przeważająca część gminy nie posiada kanalizacji. Ścieki socjalno-bytowe gromadzone są szambach, które zwykle często są nieszczelne. Sytuacja taka powoduje oprócz powstania ognisk zanieczyszczeń chemicznych także skażenia bakteriologiczne. Należy także dodać, że oprócz potencjalnego skażenia gleb, dochodzi do skażenia wód gruntowych i wód powierzchniowych. b) zagrożenia dotyczące wód Najpoważniejszym problemem dotyczącym zagrożenia wód jest brak kompletnego rozwiązania gospodarki wodno-ściekowej (patrz wyżej). W chwili obecnej większa część obszaru nie posiada kanalizacji a ścieki są zagospodarowywane poprzez ich wstępne gromadzenie i wywóz do oczyszczalni ścieków. Rozwiązanie to nie jest wystarczające ponieważ jak wcześniej wspomniano szamba są zwykle nieszczelne. Ścieki socjalno-bytowe infiltrują więc do wód gruntowych i podziemnych oraz do wód powierzchniowych. Zagrożenia związane z problemem szamb dotyczą płytkich wód podziemnych tj. pierwszego, ewentualnie drugiego poziomu wodonośnego. Szczegółowy opis zagrożeń związanych ze składowiskiem odpadów w Łubnej przedstawiono w kolejnej części opracowania. Na terenie gminy zlokalizowanych jest wiele zakładów przemysłowych (od przemysłu rolno przetwórczego po typową produkcje chemiczną), których funkcjonowanie także związane jest z potencjalnymi zagrożeniami zarówno gruntów jak i wód. 35 Kolejnymi potencjalnymi obiektami emitującymi zanieczyszczenia do wód podziemnych są zakłady produkcyjne i usługowe zlokalizowane na terenie gminy nie posiadające własnej oczyszczalni ścieków i nie będące podpięte pod sieć kanalizacyjną. Potencjalnym zagrożeniem dla jakości wód są cmentarze zlokalizowane w: Górze Kalwarii pomiędzy ulicami Kalwaryjską a - Zakalwaryjską (3 cmentarze), - Baniosze przy ul. Spokojnej, - Czersku przy ul. Bielińskiego, - Sobikowie, - Kątach (nieczynny). Występujące w rejonie tych cmentarzy wody mogą być zanieczyszczone aminokwasami tj. lizyną, kwasem glutaminowym, glicyną, leucyną i izoleucyną. Zagrożenie dla wód podziemnych stanowią również tereny intensywnego użytkowania rolniczego, które znajdują się w południowej i wschodniej części terenu. Stosowane dla podwyższenia plonów duże ilości środków ochrony roślin i nawozów mineralnych infiltrują do wód podziemnych zanieczyszczając je. Osobny problem stanowią ścieki opadowe, które powstają w wyniku powstania opadu atmosferycznego i w wyniku kontaktu z powierzchnią ziemi ulegają zanieczyszczeniu a następnie infiltrują w głąb ziemi do wód podziemnych lub spływając po powierzchni zasilają i zanieczyszczają wody powierzchniowe. W stosunku do wód powierzchniowych, oprócz zagrożeń dotyczących ich zanieczyszczeń dość często powstałych w tych samych okolicznościach co wód podziemnych, niepokojącym zjawiskiem będzie wkrótce zapewne obniżanie się płytkiego a z czasem głębszych poziomów wodonośnych. Będzie to związane z rozwojem zagospodarowania gminy a co za tym idzie stosowania odwodnień w związku z płytkim występowaniem wód podziemnych. c) zagrożenia powodziowe Wodne zagrożenia środowiskowe mogą być również związane z zalewami powodziowymi. Na terenie gminy Góra Kalwaria, wzdłuż Wisły zbudowano wały przeciwpowodziowe. Chronią one przez wezbraniami rzeki oraz przed mniejszymi zalewami. Według opracowania Hydroprojektu z 1999r. wały przeciwpowodziowe na 36 terenie doliny Czerskiej i doliny Moczydłowskiej były w złym stanie a jego wysokość była zbyt niska. Z informacji uzyskanych w UG wynika, że w chwili obecnej wały zostały naprawione co zdecydowanie zmniejszyło zagrożenie powodziowe Gminy. Na załączonej mapie do opracowania został zaznaczony zasięg wody 100 letniej pokazujący teren, który zostanie zalany przy przepływie wody w Wiśle na poziomie 7440m3/s. Szczegółowe zagrożenie związane z podwoziami i wytyczne do MPZP znajdują się w specjalistycznym opracowaniu Hydroprojektu pt. „Generalne studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla terenów międzywala dla Warszawy i gmin poza Warszawą – Wskazówki dla studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin w odniesieniu do międzywala i terenów przyległych do rzeki – Gmina Góra Kalwaria km 463,4 –484,0 biegu rzeki z 1999r. d) zagrożenia dotyczące roślin i zwierząt W stosunku do drzew największym zagrożeniem jest ich wycinka. W związku z rozwojem urbanistycznym gminy istnieje wysokie prawdopodobieństwo wycinki drzew, które potocznie mówiąc przeszkadzają inwestycjom. I o ile można być spokojnym o zwarte powierzchnie leśne, niepokój budzą wycinki pojedynczo rosnących drzew. Z faktem pojawienia się ludzi na nowych terenach wiążą się także dwa współwystępujące procesy. Pierwszy to zanik roślinności ruderalnej, drugi to pojawienie się w jej miejsce nowych tzw. ozdobnych gatunków. Dla prawidłowego rozwoju zbiorowisk roślinnych zagrożeniem jest istnienie ciągów komunikacyjnych – linii kolejowych (fot. 9) i dwóch dróg krajowych – które stanowią barierę ekologiczną dla funkcjonujących tu ciągów ekologicznych. Ciągi komunikacyjne są także zagrożeniem dla zwierząt. Utrudniają one swobodną migrację wzdłuż ciągów ekologicznych. Innym problemem dla świata zwierząt jest pojawienie się w ostatnich latach zdziczałych zwierząt domowych, które mogą być poważnym zagrożeniem dla naturalnej populacji dzikich zwierząt. Zarówno dla świata zwierząt i roślin dużym zagrożeniem jest wypalanie traw, jakie często stosują rolnicy dla uzyskania nawozu/popiołu dla użyźniania gleb. Pewnym zagrożeniem, które szczególnie w ostatnich latach uległo wzmożeniu się jest także kłusownictwo. Brak jest jednak szczegółowych informacji na ten temat. 37 e) zagrożenia dotyczące powietrza i hałasu Na terenie gminy Góra Kalwaria stwierdzono następujące źródła emisji zanieczyszczeń. Obiekty produkcyjne Brak jest aktualnych badań hałasu przemysłowego na terenie gminy. Z literatury jednak wiadomo, że hałas powstaje w zakładach przemysłu spożywczego i chemicznego, w kotłowniach, zakładach rzemieślniczych zajmujących się ślusarstwem, naprawą samochodów, stolarstwem. Źródłem hałasu w tych zakładach są systemy wentylacyjne, sprężarki, szlifierki, urządzenia chłodnicze, pompy, urządzenia do obróbki drewna, piły tarczowe, wibratory, wibroprasy, transport wewnątrz zakładowy. Wszystkie wymienione wyżej zakłady występują na terenie gminy Góra Kalwaria. Stąd też trzeba liczyć się z podniesionym poziomem hałasu wokół tych obiektów. Obiekty produkcyjne stwarzające zagrożenia dla jakości powietrza i wytwarzające hałas przedstawiono w tab. 8 i 9. w rozdz. 5.6. f) zagrożenie powietrza ze strony gospodarstw szklarniowych W południowej i centralnej części terenu, znajduje się znaczna ilość gospodarstw szklarniowych, które ze względów ekonomicznych w sezonie grzewczym opalają szklarnie opałem stałym (m.in. węglem, koksem, trocinami). Z pewnością w porównaniu z latami 80 i 90 –tymi (ubiegłego wieku) produkcja szklarniowa ze względów ekonomicznych została silnie ograniczona, stąd też uległy redukcji zagrożenia środowiskowe. Istnieje jednak kilka większych skupisk gospodarstw szklarniowych, stanowiących zagrożenie czystości powietrza, m.in. w miejscowościach: Baniocha, Czaplinek , Ostrówik i Góra Kalwaria. g) ciągi komunikacyjne Ciągi komunikacyjne należą do liniowych obiektów zanieczyszczających powietrze atmosferyczne. Zanieczyszczenia te są głównie związane z emisją spalin przez przejeżdżające samochody. Najbardziej uciążliwym pod tym względem są drogi krajowe nr 79 Warszawa-Kozienice i nr 50 Grójec-Mińsk Mazowiecki, która jest 38 de facto odcinkiem tranzytu towarowego trasy Paryż-Moskwa. Podczas wizji terenowej 12.08.2004r. na drodze nr 50 o godzinie 14.00 odnotowano w ciągu minuty przejazd 28 samochodów ciężarowych i 18 samochodów osobowych. Nieco mniejszy jest ruch na drodze nr 79. Pozostałe drogi, na których występuje duży ruch kołowy to ul. kard. St. Wyszyńskiego, ul. Kalwaryjska w Górze Kalwarii. Pozostałe drogi nie są obciążone ruchem samochodowym. Z dróg tych korzystają w przeważającej większości mieszkańcy okolicznych miejscowości, sporadycznie drogi te pełnią funkcje tranzytowe dla transportu. Z literatury specjalistycznej wiadomo, że ruch samochodów ciągnie za sobą turbulentną smugę zanieczyszczonego powietrza. Stężenie zanieczyszczeń, głównie tlenków azotu spada gwałtownie w odległości 50 – 60 m. od jezdni. Fakt ten powinien być uwzględniony w projekcie zabudowy, którą należy lokalizować w odległości nie mniejszej niż 50 m. od głównych tras komunikacji drogowej, oraz 30 m dla pozostałych dróg. Z przeglądów Raportów sporządzanych przez WIOŚ wynika, że na terenie gminy obecnie nie występują przekroczenia NDS. Źródłem hałasu są także dwie linie kolejowe PKP Warszawa-Radom (fot. 9) i Skierniewice-Pilawa. W bezpośrednim sąsiedztwie tych tras występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Wzdłuż nich winna obowiązywać 125 m szerokości strefa uciążliwości. h) linie wysokiego napięcia, stacje bazowe GSM i gazociąg Na terenie gminy Góra Kalwaria znajduje się rozdzielcza stacja energetyczna, linia wysokiego napięcia – 110kV oraz dość gęsta sieć napowietrznych linii energetycznych o średnim i niskim napięciu. Linie wysokiego napięcia towarzyszą także dwóm liniom kolejowym. Linie energetyczne wysokiego napięcia stwarzają zagrożenia dotyczące klimatu akustycznego, wydają one charakterystyczne „buczenie”, które jest potęgowane podczas dni z pogodą deszczową. Ponadto urządzenia energetyczne są źródłem promieniowania niejonizującego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w Polsce powyżej napięcia 110kV istnieje zagrożenie natężeniem pola elektrycznego. Istnieją także badania potwierdzające niekorzystne oddziaływanie takich linii na organizmy żywe a szczególnie ptaki. W wyniku 39 eksploatacji linii elektroenergetycznych degradacji ulega wiele siedlisk ptaków. Wzdłuż linii 110kV obowiązuje 15m strefa ochronna. Źródłem promieniowania niejonizującego są także stacje bazowe telefonii komórkowej GSM. Na terenie Góry Kalwarii stwierdzono występowanie 11 takich masztów. Ich oddziaływanie ogranicza się jednak tylko do bezpośredniej strefy przy wysoko zainstalowanych urządzeniach, na wysokości ok. 20m. Potencjalne zagrożenie, ale tylko w przypadku wystąpienia awarii stwarza znajdująca się na terenie gminy sieć gazowa. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wzdłuż rurociągu z gazem obowiązują następujące strefy bezpieczeństwa: 1) do φ 400 mm – 30m, 2) powyżej φ 400 mm do 600 mm – 35m, 3) powyżej φ 600 mm – 40m. 4) wokół stacji pomp 30 m. i) Przedsięwzięcia mogące znacząco wpływać na środowisko Tab. 5. Wykaz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko na terenie gminy Góra Kalwaria (według informacji pozyskanych w gminie). L.p. Przedsięwzięcie 1 Lokalizacja Polska Telefonia Komórkowa GSM 900 CENTERTEL stacja 2 bazowa telefonii Stacja bazowa dostępu radiowego GSM 3 Stacja bazowa dostępu radiowego Motorolla S.A. 4 Stacja telefonii Komórkowej PLUS GSM – POLKOMTEL S.A. Polska Telefonia Komórkowa GSM 900 CENERTEL stacja 5 6 bazowa telefonii Polska Telefonia Komórkowa GSM 900 CENERTEL stacja bazowa telefonii Polska Telefonia Cyfrowa – stacja bazowa telefonii cyfrowej 8 Stacja telefonii Komórkowej PLUS GSM – POLKOMTEL S.A. 10 11 prawna1 § 2 pkt. 9 lit. g Krzaki Czaplinowskie Góra Kalwaria 7 9 Łubna Podstawa ul. Zakalwaria Baniocha Łubna Góra Kalwaria ul. Dominikańska 9 Góra Kalwaria ul. Adamowicza Góra Kalwaria Polska Telefonia Komórkowa GSM 900 CENERTEL stacja ul. Wyszyńskiego 13 Góra Kalwaria bazowa telefonii Polska Telefonia Cyfrowa – stacja bazowa telefonii cyfrowej Składowisko Odpadów Komunalnych Łubna ul. Adamowicza Sobików Łubna 40 § 2 pkt. 9 lit. f Ponadto istnieją także przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagany (parz tab. 6). Tab. 6. Wykaz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzanie raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagane na terenie gminy Góra Kalwaria (według informacji pozyskanych w gminie). Nr na Przedsięwzięcie mapie 1 Oczyszczalnia "Moczydłów" 2 Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego " AGROPOL" Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego "POLOBST" 3 (dawny HORTEX) Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Czaplinie, 4 Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywna Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „FRUIT” (część 5 starego OSP Baniocha) 6 Rozlewnia Gazu " Polski Gaz" 8 Centrala Punktów Naftowych CPN S.A 9 Stacja Paliw 10 Stacja Paliw 11 Stacja Paliw " Jaso" 12 Stacja Paliw 13 Stacja Paliw 14 „JOTREKS- BIS s.c BETON“ Sp. z .o.o. 16 Ferma drobiu p. Malec Lidia 17 "OPTIROC" -produkcja suchych mas i zapraw 18 Zakład Elektromechaniczny - produkcja przyczep i akcesoriów 19 POL SPORT Fabryka Art. Turystycznych i Spor1owych 20 HADESELSKABET Sp. z o.o. Łubna -odgazowanie wysypiska W-wa ul. Niemcewicza 17 25 "MARC-FOOD" - przetwórstwo mięsne 26 "SUBUN" -zakład rozbioru mięsa 27 "Drotech" prod. mas bitumicznych 28 Lakiernictwo samochodowe p. Chmielewski Leszek 29 34 35 36 37 SOLAR tartak usługowo -handlowy Zakład Przetwórstwa „POL FRUITS” Ferma drobiu p. Bieniek Zygmunt Ferma drobiu p. Jarmuszewski Jerzy Ferma drobiu p. Górecki Zbigniew 38 ARBEST -wyrób kostki brukowej 39 Lakiernictwo samochodowe p. Gajewski Tomasz Lokalizacja Moczydłów Potycz Góra Kalwaria ul. Pijarska 121 Czaplin Baniocha ul. Lipowa Góra Kalwaria ul. Adamowicza 1 Góra Kalwaria ul. Grójecka Potycz Baniocha ul. Lipowa Solec i Góra Kal. ul. Skierniewicka Góra Kalwaria ul. Dominikańska Góra Kalwaria ul. Wojska Polskiego Góra Kalwaria ul. Adamowicza Dębówka 1 Góra Kal. ul. Adamowicza 1 Tomice Góra Kalwaria ul. Wyszyńskiego 9 Łubna Góra Kalwaria ul. Adamowicza 4a Wincentów 55 Góra Kalwaria ul. Adamowicza Góra Kalwaria Grójecka Mikówiec Kąty ul. Akacjowa 77 Karolina Kąty Kąty Góra Kalwaria ul. Adamowicza Góra Kalwaria ul. Leśna 1 Podstawa prawna1 § 3.1 pkt. 72 § 3.1 pkt. 81 § 3.1 pkt. 81 § 3.1 pkt. 81 § 3.1 pkt. 81 § 3.1 pkt. 35/37 § 3.1 pkt. 35 § 3.1 pkt. 35 § 3.1 pkt. 35 § 3.1 pkt. 35 § 3.1 pkt. 35 § 3.1 pkt. 35 § 3.1 pkt. 21 § 3.1 pkt. 90 § 3.1 pkt. 16 § 3.1 pkt. 17 § 3.1 pkt. 11 § 3.1 pkt. 33 § 3.1 pkt. 84 § 3.1 pkt. 84 § 3.1 pkt. 22 § 3.1 pkt. 70 § 3.1 pkt. 46 § 3.1 pkt. 81 § 3.1 pkt. 90 § 3.1 pkt. 90 § 3.1 pkt. 90 § 3.1 pkt. 21 § 3.1 pkt. 70 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 września 2002r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko. 41 5.4. Stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej Gmina Góra Kalwaria stanowi część największego skupiska sadowniczego w Polsce, tj. rejonu grójecko - wareckiego. Gmina ma w swojej decydującej części charakter rolniczy, który utrzymuje się od lat dzięki bardzo dobrym glebom. Znajdują się one w całej szerokiej dolinie Wisły, a także w części południowej i południowo zachodniej. Użytki rolne zajmują ok. 64% powierzchni gminy, z czego prawie połowę stanowią gleby dobre i bardzo dobre klas bonitacyjnych II - IV. Kompleksy tych gleb zostały pokazane na mapie w podziel na gleby klas II i III (których ewentualne wyłączenie z produkcji rolnej wymaga zgody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi) oraz gleby klas IV (dla których takie ewentualne zgody wydaje Wojewoda). Najlepsze gleby - wzdłuż Wisły oraz na południu gminy wykorzystywane są do produkcji sadowniczej i warzywniczej. Ogółem w gminie powierzchnia sadów owocujących wynosi ponad 2600 ha (z czego na ok. 2400 ha rosną jabłonie), a powierzchnia upraw warzywnych ok. 250 ha. W części zachodniej, o nieco gorzej sklasyfikowanych glebach przeważa uprawa zbóż (w tym duży udział kompleksów pszennych, żytnich i zbożowo - pastewnych). W gminie przeważają małe gospodarstwa indywidualne o następującej strukturze: Tab. 7. Struktura gospodarstw rolnych w gminie Góra Kalwaria do 2,0 ha liczba gospodarstw procent gospodarstw 798 2,0 ha 5,0 ha 798 5,0 ha 10,0 ha 469 37% 37% 21% 10, 0 ha 15 ha 91 ponad 15 ha 24 4% 1% łącznie 2180 100% Na terenie gminy występują znaczne powierzchnie lasów, choć średnia lesistość jest mniejsza niż w województwie mazowieckim i wynosi ok. 20%. Większa część lasów stanowi własność państwową we władaniu Agencji Lasów Państwowych. Lasy w części północnej stanowią część Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, a obiekty służb leśnych znajdują się w Dobieszu, Karolinie i Sierzchowie. Gospodarka leśna prowadzona jest planowo, z jednoczesnym podporządkowaniem przepisom parku krajobrazowego. Niewielka część lasów 42 stanowi własność prywatną. Są one rozdrobnione i w większości słabo pielęgnowane. 6. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ 6.1. Główne uwarunkowania kulturowe Najstarsze ślady osadnictwa z terenu obecnej gminy Góra Kalwaria wiążą się z dogodną przeprawą przez Wisłę i bezpiecznym położeniem na skarpie wiślanej. Niektóre tereny zamieszkiwane były od wczesnej epoki kamiennej. Źródła pisane wzmiankują o osadach z VII - VIII wieku, natomiast pierwszy udokumentowany gród, stanowiący zaczątek ośrodka miejskiego, znajdował się w dzisiejszym Czersku. Od XI do XIV wieku rozkwitał zarówno sam Czersk, położony na skrzyżowaniu szlaków handlowych, jak i liczne osady wiejskie w jego rejonie. Od XVI wieku zaczęło rozwijać się sadownictwo i ogrodnictwo, stanowiące niejednokrotnie aż do dziś podstawę rozwoju gospodarczego terenu obecnej gminy. W XVII wieku większego znaczenia nabrała Góra Kalwaria. Jednak zarówno kolejne rozbiory, pożary, wojny (w tym potop szwedzki, powstania, I i II Wojna Światowa), jak i coraz większe znaczenie Warszawy, jako ośrodka miejskiego, ściągającego siedziby władz kościelnych i świeckich oraz ludność, przyczyniły się do upadku gospodarczego zarówno Czerska, jak i Góry Kalwarii, a nowe ośrodki nigdy się nie wykształciły. Dogodne połączenia komunikacyjne, wykształcone w XX wieku przyczyniły się do stopniowego zagęszczania sieci osadniczej, która ciągle jednak jest rozproszona i związana głównie z funkcją mieszkaniową, rekreacyjną, produkcji rolnej, sadowniczej i przetwórstwa rolnego. Większość reliktów osadnictwa i zabytków w gminie znajduje się w samym mieście Góra Kalwaria oraz w Czersku, których krótką historię opisano niżej. Ochroną prawną objęte są liczne obiekty wpisane do rejestru, bądź ewidencji zabytków, stanowiska archeologiczne, cały zespół urbanistyczno - budowlany Góry Kalwarii, wraz z cmentarzami i skarpą doliny Wisły, układ urbanistyczny Czerska, strefy archeologiczne w Górze Kalwarii i Czersku (A) oraz ścisła strefa archeologiczna AA w obrębie średniowiecznego miasta lokacyjnego w Czersku. Poza terenami i obiektami w Górze Kalwarii i Czersku do rejestru lub ewidencji zabytków wpisanych jest kilkanaście budynków, obiektów i terenów, które generalnie można sklasyfikować w podziale na: 43 dwory lub wille z zabudowaniami towarzyszącymi i parkami (Brześce, Baniocha, Czaplin, Moczydłów, Wilczynek), kapliczki, dzwonnice i cmentarze (Moczydłów, Sobików, Czersk), budynki produkcyjne (spichlerz w Brześcach i wiatrak w Lninie), inne (kopiec - mogiła z I wojny światowej). Ostatnio wpisano do ewidencji kilka chałup - we wsiach Podłęcze, Obręb, Wólka Dworska. Pełen spis zabytków znajduje się w dalszej części opracowania. Stanowiska i strefy archeologiczne oznaczono na mapie w skali 1 :10 000. Ciągle niedocenionym elementem dziedzictwa kulturowego są tradycyjne układy dróg wiejskich i polnych, z układem obudowującej je zabudowy i wyznaczającymi ich punkty węzłowe kapliczkami i krzyżami przydrożnymi. Wiele kapliczek stanowi interesujący element krajobrazu. Układ dróg (w tym dróg gruntowych) oraz lokalizację kapliczek i krzyży przydrożnych pokazano na mapach. 6.2. Rys historyczny a) Góra Kalwaria W XII wieku w rejonie dzisiejszego miasta Góra Kalwaria istniała osada handlowa, związana z istniejącą przeprawą przez Wisłę. Pierwsze wzmianki o osadzie znajdującej się w miejscu dzisiejszej Góry Kalwarii pochodzą z roku 1252, kiedy była ona wsią parafialną i rycerską o nazwie Góra. W roku 1666, po pożarach i upadku, jaki miał miejsce w czasie potopu szwedzkiego, stała się własnością biskupa poznańskiego, Stefana Wierzbowskiego. Wówczas to, a więc w szczytowym okresie rozwoju baroku, nastąpił wielki rozkwit miasta, a rozpoczął się od lokacji miejskiej na prawie magdeburskim i budowy dużego ośrodka kultu z kalwarią i klasztorem, którego fundatorem i organizatorem był, prawdopodobnie, biskup Stefan Wierzbowski. Wraz z nadaniem przez Michała Korybuta Wiśniowieckiego praw miejskich, miasto otrzymało herb, którego treść wiąże się ze zjawiskiem, odczytanym przez współczesnych jako znak boski i stanowiącym impuls do jego rozwoju jako miejsca kultu religijnego. Miasto, zaprojektowane na wzór planu Jerozolimy, na planie krzyża łacińskiego, otrzymało nazwę Nowe Jeruzalem i dostępne było tylko dla ludności katolickiej, co zastrzegał przywilej lokacyjny. Główną oś układu przestrzennego stanowiła ulica Kalwaryjska i dzisiejsza ul. Piłsudskiego, prostopadła do skarpy i do Wisły, zamknięta po przeciwnych stronach 44 ważnymi obiektami - kościołem i klasztorem o.o. Bernardynów oraz kościołem św. Krzyża. Krótsze ramię krzyża stanowiła droga równoległa do skarpy - ciąg ulic: Pijarska - Dominikańska, a na jego końcach zlokalizowano dwa inne klasztory - oo. Dominikanów - Obserwantów na południu i i o.o. Pijarów na północy. Te, w sumie trzy klasztory przy drogach wjazdowych symbolizowały bramy do miasta, analogicznie do bram jerozolimskich. Na skrzyżowaniu ramion krzyża znajdowała się kaplica „Ratusz Piłata”. Na zamknięciu drogi kalwaryjskiej dominantę stanowiło wzgórze Kalwaryjskie (Golgota) z kościołem św. Krzyża. Wzdłuż tej drogi oraz wokół ulic, stanowiących ramiona krzyża, aż do skarpy, znajdowały się liczne kaplice, w tym kolejne stacje drogi krzyżowej. Biskup Wierzbowski ufundował w mieście również kolegium pijarskie - szkołę i konwikt. Jeszcze w latach 1676, 1680 i 179 kolejni królowie polscy - Jan III Sobieski, August III Sas i Stanisław August Poniatowski wydawali kolejne potwierdzenia i rozszerzenia przywilejów dla miasta. Jednak w XVIII wieku miasto zaczęło podupadać, a kolejne wojny i pożary zniszczyły wiele świetnych budowli. W roku 1794 spłonęły kościoły o.o. Dominikanów i sióstr Dominikanek, zniknęła większość kaplic kalwaryjskich. W roku 1795 dobra kościelne przeszły na własność rządu, a kolegium o.o. Pijarów zamieniono na koszary, wybudowano duży magazyn soli. W tym czasie zaczęto używać dzisiejszej nazwy miasta. w latach 1807 - 1815 miasto weszło w skład Księstwa Warszawskiego. W 1802 roku rząd pruski zezwolił na osiedlanie się w mieście Żydów, którzy, dotąd, mogli mieszkać tylko na terenach wiejskich. W okolicach miasta, w kolonii Kąty (Kornstadt) osiedlili się Niemcy. Już w roku 1806 powstała enklawa żydowska przy ul. Przyrynek, a w roku 1834 wyznaczono tzw. rewir żydowski. Znajdowały się tu zarówno drewniana bożnica, jak i rytualna łaźnia (mykwa), szkoła żydowska (później cheder), cmentarz, wiele domów mieszkalnych. Pierwsze informacje o powstaniu gminy żydowskiej pochodzą z 1827 roku, a w roku 1859 sprowadzenie się do miasta cadyka Icchaaka Meir Rothenberga zapoczątkowało powstanie jednego z najbardziej znanych ośrodków chasydyzmu w Polsce. Chasydzi pielgrzymowali do Góry Kalwarii (Ger), do kolejnych cadyków słynnej rodziny Alterów, osiadłych tu w roku 1856. Dla przyjezdnych przeznaczone były charakterystyczne, długie oficyny, zlokalizowanych w południowej części rewiru i użytkowane aż do roku 1939. Rodzina Alterów założyła i stopniowo rozbudowywała dwór (zachowany do dziś) , w którym 45 mieszkał cadyk i przyjmował pielgrzymów. Obok dobudowano dom modlitwy (Beit hamidrasz). Z początkiem XIX wieku przeprowadzono również regulację i modernizację ulic, wybudowano rogatki miejskie. W 1834 roku wybudowano klasycystyczny ratusz (wg projektu Bonifacego Witkowskiego z poprawkami Henryka Marconiego)i kramy na jego tyłach. Niestety, w połowie XIX wieku przeprowadzono porządkowanie siecii ulicznej, co w dużej części zniszczyło pierwotne barokowe założenie urbanistyczne. Wprawdzie w roku 1867 Góra Kalwaria stała się siedzibą władz powiatowych, lecz już 12 lat później powiat został skasowany, a samej Górze Kalwarii przejściowo (do roku 1916) odebrano prawa miejskie. Olbrzymiego spustoszenia dokonał w mieście pożar z roku 1901 roku. W 1903 roku wybudowano murowaną bożnicę, która przetrwała do dziś. W okresie międzywojennym rozwijał się ruch pielgrzymkowy Żydów, zamieszkiwał tu wówczas ostatni cadyk z dynastii Alterów. Na terenie rewiru żydowskiego hitlerowcy utworzyli w 1940 roku getto żydowskie, w którym zgromadzono zarówno ludność pochodzącą z Góry Kalwarii, jak i sprowadzoną z innych miast. Większość przymusowo przesiedlono w 1942 roku do getta warszawskiego, a kilkaset osób rozstrzelano przed domem modlitwy. W rejonie Góry Kalwarii toczyło się wiele walk, zarówno w najdalszej historii (np. zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez generała M. Sokolnickiego z Austriakami), jak i w czasie II wojny światowej (walki Nowogródzkiej Brygady Kawalerii oraz 10 Dywizji Piechoty w 1939 roku, bombardowanie przez hitlerowców i zniszczenie mostu na Wiśle w 1939 roku, walki wyzwoleńcze Armii Radzieckiej w 1945 roku). Znaczny wpływ na rozwój miasta miało wybudowanie kolejki wąskotorowej do Warszawy przed I wojną światową (zlikwidowana w roku 1971), a później linii kolejowej Łuków - Pilawa - Skierniewice, oddanej do użytku w 1954 roku oraz budowa mostów przez Wisłę - (kolejowego i drogowego). Jako jedno z najbardziej oryginalnych założeń urbanistycznych Mazowsza, z licznymi zachowanymi budynkami i obiektami architektonicznymi, miasto zostało wpisane do rejestru zabytków. Zachowane, najbardziej interesujące budynki i obiekty zabytkowe, to: kościoły, klasztory i kaplice (pozostałości barokowego założenia z XVIII w.): 46 - kościół i klasztor pobernardyński, obecnie o.o. Marianów (w miejscu pierwotnego kościoła wzniesionego staraniem biskupa S. Wierzbowskiego, zniszczonego w 1649 r., wybudowany w roku 1759 według projektu Jakuba Fontany, kilkukrotnie restaurowany), - kościół p.w. Podwyższenia Krzyża „Na Górce”, barokowy, na sztucznym wzniesieniu, wybudowany w XVII wieku jako tzw. Ratusz Piłata - element założenia kalwaryjskiego, przebudowany, zawiera kryptę biskupa St. Wierzbowskiego, - kościół p.w. Opatrzności Bożej na Mariankach- dawniej Wieczernik w założeniu kalwaryjskim, odrestaurowany w 1890 r. kosztem Augustowej Potockiej, przed kościołem pomnik założyciela o.o. Marianów - Stanisława Papczyńskiego, - dawne kolegium o.o. Pijarów z XVII wieku, później (od 1819 r.) przeznaczone na koszary, rozbudowane w/g projektu Henryka Marconiego, mieszczące duży dom pomocy społecznej; na terenie neogotycka kaplica Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, - kaplica św. Antoniego z Padwy, barokowa z XVII wieku, wybudowana w połowie skarpy wiślanej. budowle miejskie - Ratusz z 1829 - 34 r. (B. Witkowski i H. Marconi), odbudowany po wojnie, obecnie siedziba władz miejskich - Kramy z 1836 r., klasycystyczne podcienia z kolumnadą toskańską - dawny Sąd Pokoju Powiatu Czerskiego, przeniesionego w I poł. XIX w. z Czerska, w budynku z XVIII/XIX wieku tzw. „pałacu biskupim” zabytki kultury żydowskiej - synagoga miejska z 1903 roku, później przebudowana - Dom Modlitwy (Beit hamidrasz) z 1903 roku, dom studiów religijnych rodziny cadyków Alterów - Dwór cadyka z 1859 roku, do II Wojny światowej, m.in. miejsce przechowywania cennego księgozbioru rodziny Alterów, w sąsiedztwie żydowskie kamienice z oficynami dla przyjezdnych chasydów 47 cmentarze - Cmentarz rzymskokatolicki na wzgórzu, w miejscu rozebranego kościoła Św. Krzyża; mieści, m.in. klasycystyczny nagrobek Zofii z Zaborowskich Kicińskiej - Cmentarz żydowski założony w 1826 r., gdzie zachowało się ok. 100 nagrobków lub ich fragmentów, - Cmentarz ewangelicki, z najstarszym nagrobkiem z 1892 roku Pełne zestawienie zabytków na terenie miasta znajduje się w dalszej części opracowania. b) Czersk Czersk to jedno z najstarszych miast Mazowsza, z racji na swe położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych na Pomorze, Śląsk i Ruś, przy przeprawie przez Wisłę, najważniejszy niegdyś ośrodek władzy książąt mazowieckich. Pierwsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z przełomu VII i VIII wieku. Na naturalnie obronnym terenie, poniżej ujścia rzeki Czarnej, istniał już w XI wieku gród, nazwany pierwotnie Czyrńskim, później Czyrskiem. W XII wieku Czersk stał się ważnym ośrodkiem władzy kościelnej i politycznej. Konrad I Mazowiecki utworzył tu kasztelanię, wzniósł nowy gród i ok. roku 1240 ustalił siedzibę książęcą. W XIII wieku powstał również na grodzie kościół (tu przeniesiono kanoników z Grójca) i podgrodzie targowe. Po zniszczeniach dokonanych przez Litwinów w 1262 roku, gród odbudował książę Konrad II. We wczesnym średniowieczu gród miał umocnienia drewniano - gliniane, początkowo o konstrukcji przekładkowej, później, aż do XIV wieku - izbicowej. Czersk otrzymał prawa miejskie w 1350 roku, a w 1286 lokację na prawie chełmińskim. W XIV wieku wybudowano na wzgórzu zamek murowany, kościół św. Ducha z przytułkiem i kościół św. Jakuba. Miasto czerpało dochody z handlu, przepraw przez Wisłę, produkcji piwa, rzemiosła, rybołówstwa i rolnictwa. Jednak gdy przeniesiono rezydencję książęcą do Warszawy, a na początku XV wieku również kolegiatę czerską, gród zaczął tracić swe znaczenie i podupadać. W 1526 roku, po wcieleniu Mazowsza do Korony, Czersk przeszedł na własność królewską i znów przez pewien czas trwało w nim ożywienie gospodarcze, 48 połączone z nowymi inwestycjami. Za rządów królowej Bony założono winnice i ogrody na zboczach góry zamkowej, rozwijał się handel, produkcja futer, sukna, garncarstwo i piwowarstwo. W połowie XVI wieku nastąpiła przebudowa zamku. W okolicy Czerska, jak i na całym Mazowszu rozwinęło się sadownictwo. W czasie potopu szwedzkiego w XVII wieku spłonęły jednak wszystkie drewniane zabudowania, poważnym zniszczeniom uległ zamek, kościoły i przytułek, ratusz, mury zamkowe, niemal wszystkie domy. Pod koniec XVIII wieku marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński był inicjatorem odbudowy zamku, budowy murowanego mostu, przeniósł też do Czerska sąd grodzki i ziemski, które jednak pod zaborem pruskim zostały przeniesione do Góry Kalwarii. W końcu XVIII wieku wielu zniszczeń dokonali prusacy oraz miejscowa ludność, korzystająca z cegieł zamkowych przy budowie własnych domostw oraz poszukująca „skarbów” królowej Bony. Czersk utracił prawa miejskie w 1869 roku, a obie wojny przyczyniły się do dalszych jego zniszczeń, choć w latach 1907 - 1911 prowadzone tu były pewne prace konserwatorskie, a w roku 1927 archeologiczne prace badawcze. Obecnie, po zakończeniu zabezpieczających prac konserwatorsko - budowlanych w latach 80 tych XX wieku, zamek jest atrakcją turystyczną, a główną funkcją Czerska jest ośrodek turystyczno - krajoznawczy. Ochroną konserwatorską objęty jest zarówno zamek z mostem nad fosą i najbliższym otoczeniem, jak i cały układ urbanistyczny miasta, a także kościół z cmentarzem i kapliczką. Wyznaczono tu również strefy archeologiczne (pokazane na mapie) - „AA” - w granicach dawnego miasta lokacyjnego i „A” - w szerszym zakresie. Pełen wykaz zabytków Czerska - w kolejnym rozdziale. 6.3. Ochrona dóbr kultury współczesnej Określenie dóbr kultury współczesnej wymagać będzie przeprowadzenia inwentaryzacji i analiz na etapie wykonywania planów miejscowych, natomiast wskazuje się konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na następujące zespoły obiektów: pozostałości dawnych cegielni, byłe koszary wojskowe, osiedla domów 49 wielorodzinnych. Za podstawowe kryterium, przesądzające o uznaniu obiektu bądź zespołu za wartościowy dla kultury współczesnej należy uznać występowanie co najmniej jednej z wymienionych niżej cech: - nowatorstwo rozwiązań funkcjonalno - przestrzennych, inżynierskich lub estetycznych (odpowiednio do okresu powstania) - reprezentatywność dla jednego z wyodrębnianych kierunków w historii architektury lub urbanistyki współczesnej - walory poznawcze - walory symboliczne i kulturowe. Poza możliwością przyjęcia wymienionych wyżej kryteriów obiektywnych, kierować się można, oczywiście kryteriami subiektywnymi, które powinny być brane pod uwagę, szczególnie jeśli są wyrażane przez szersze gremium społeczne. 7.OBIEKTY I TERENY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH W TYM ZASOBY WÓD PODZIEMNYCH 7.1. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Powołany na mocy rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 29.08.1997r. w sprawie utworzenia obszaru chronionego krajobrazu na terenie województwa warszawskiego (Dz. Urz. Woj. Warsz. nr 43, poz. 149) ze zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego z dnia 18.10.2000r. (Dz. Urz. Woj. Mazow. nr 93, poz. 911). Według tych aktów prawnych celem utworzenia WOChK jest „ochrona wyróżniających się krajobrazowo ekosystemów i powiązanie ich z krajowym systemem obszarów chronionych”. Na terenie gminy Góra Kalwaria WOChK zajmuje obszar doliny Wisły (strefa korytowa – międzywale, taras zalewowy, Skarpę doliny Wisły), dolinę rzeki Czarnej z kompleksem lasów w południowej części gminy, dolinę i tereny leśne wzdłuż zachodniej części gminy – od Czarnej do ChPK, pas terenu od Czerska do ChPK o szerokości ok. 2,5km oraz obszar leśny pomiędzy Baniochą a Brześcami. Realizacja celu ochrony ww. terenów oparta jest na wprowadzeniu zakazów, nakazów i ograniczeń. Najważniejsze zakazy dotyczą zmiany gruntów leśnych na 50 cele nieleśne, zmian stosunków wodnych, niszczenia ciągów zadrzewień, niszczenia elementów krajobrazu takich jak wąwozy, skarpy, krawędzie erozyjne, wydmy, doliny, oraz terenów leśnych. W odniesieniu do gruntów rolnych: zakazuje się zmian stosunków wodnych mogących pogorszyć warunki siedliskowe rodzimych gatunków rolnych i użytków zielonych, nakazuje się utrzymanie i ochronę oczek wodnych stawów jezior, bagien, torfowisk niskich towarzyszących ekosystemom łąkowym. W odniesieniu do wód zakazuje się naruszania naturalnej sieci hydrograficznej (rzeki, potoki, strumienie, jeziora, oczka wodne, bagna, torfowiska), zmiany ich biegu, zanieczyszczania wód, oraz pasa przybrzeżnego, niszczenia roślinności nawodnej i podwodnej, lokalizowania budynków i budowli w odległości mniejszej niż 20m, a ogrodzeń w odległości mniejszej niż 6m od naturalnych brzegów. Zakazuje się zmian warunków wodnych, w rejonach źródliskowych i wododziałowych, odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych i ziemi, odprowadzania nieoczyszczonych i oczyszczonych ścieków do wód podziemnych, stawów, oczek wodnych i jezior bezodpływowych oraz lokalizacji obiektów budowlanych na obszarach potencjalnych terenów źródliskowych. W zakresie zmian krajobrazu i powierzchni terenu zakazuje się niszczenia skarp i krawędzi erozyjnych, wąwozów wydm, lokalnych dolin, kurhanów, eksploatacji kopalin, w tym torfów. Nakazuje się rekultywację terenów, na których była i jest prowadzona działalność wywołująca degradację środowiska. W zakresie lokalizacji inwestycji, zakazuje się lokalizowania nowych i rozbudowy istniejących inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska lub mogących pogorszyć stan środowiska oraz zakazuje się lokalizacji nowych cmentarzy. Dopuszcza się zabudowę jednorodzinną w formie wolno stojących budynków jednorodzinnych lub bliźniaków z zachowaniem co najmniej 70% powierzchni biologicznie czynnej w obrębie każdej działki, oraz usługi nieuciążliwe pod warunkiem zachowania 70% powierzchni biologicznie czynnej. Dopuszcza się również zabudowę związaną z ochroną zdrowia, oświatą, obronnością i bezpieczeństwem, a także rozbudowę istniejących cmentarzy. Ponadto nakazuje się stosowanie w budownictwie zharmonizowanych z architektonicznych uwarunkowanych historycznie i kulturowo. 51 krajobrazem form W obrębie WOChK wyznaczone zostały dodatkowo dwa rodzaje obszarów specjalnych, tj. strefa szczególnej ochrony ekologicznej i strefa ochrony urbanistycznej. Pierwsza, obejmująca część doliny Wisły (orientacyjnie – w obszarze międzywala, szczegółowo wskazana została na mapie) ze specjalnymi rygorami ochrony środowiska, w której zakazuje się przeznaczania terenów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, naruszania stanu istniejącego zasobów i warunków przyrodniczych, grodzenia terenów leśnych z wyjątkiem służących gospodarce leśnej. Dopuszcza się natomiast racjonalną gospodarkę leśną, łowiecką, wędkarską oraz rolną, odprowadzanie ścieków oczyszczonych do powierzchniowych wód płynących, lokalizację niezbędnych inwestycji liniowych pod warunkiem uzgodnienia przebiegu i warunków realizacji w Wojewodą (dotyczy trzech miejsc na terenie gminy). Druga (dotyczy trzech miejsc na tereni gminy), w której obowiązują zakazy i nakazy tak jak w strefie ogólnej z możliwością zmiany przeznaczania gruntów leśnych na cele nieleśne i lokalizacji budowli w odległości mniejszej niż 25m od granic kompleksów leśnych. Te ostatnie obejmują tereny leśne z przeznaczeniem pod zabudowę ekstensywną. Zapisy tej strefy zwalniają z zakazu lokalizowania działek budowlanych w lesie, który jest obowiązujący dla wszystkich innych obszarów położonych w obrębie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Szczegółowe nakazy i zakazy znajdują się w Rozporządzeniu Wojewody Mazowieckiego z dnia 18.10.2000r. 52 7.2. Chojnowski Park Krajobrazowy Powołany na mocy Rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 01.06.1993r. w sprawie utworzenia Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Warsz. z dnia 15 czerwca 1993r. Nr 9, poz. 100), oraz Rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego Nr 171 z dnia 18 października 2000r. zmieniające rozporządzenie Wojewody Warszawskiego z dnia 1 czerwca 1993r. w sprawie utworzenia Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Dz. U. Nr 128, poz. 1226) obejmuje powierzchnię 6796 ha, a obszar wokół Parku o powierzchni 4727 ha tworzy jego otulinę. Na terenie gminy Góra Kalwaria Chojnowski Park Krajobrazowy zajmuje niewielką północno-zachodnią część gminy. Chojnowski Park Krajobrazowy jest parkiem typowo leśnym, w którym lasy stanowią 75% jego powierzchni. Lasy te są pozostałością rozległych obszarów leśnych porastających ten obszar. Chociaż w części przekształcone przez człowieka zachowały naturalny charakter. Duże obszary zajmują bory mieszane z przewagą sosny, z udziałem dębu, brzozy i lipy, oraz grądy typowe z dębem szypułkowym, grabem, sosną, osiką i lipą. W dolinkach cieków można spotkać lasy łęgowe z olszą, jesionem, wiązem szypułkowym i polnym. Realizacja ochrony przejawia się w: 1) zakazie realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu art. 51 Ustawy „Prawo Ochrony Środowiska”. 2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej łowieckiej. 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nawodnych, jeśli nie wynikają z potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych. 4) pozyskiwania dla celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu, 53 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciw powodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej, 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej, 8) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodnych błotnych, 9) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych, 10) prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metoda bezściółkowa, 11) utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych 12) organizowania rajdów motorowych i samochodowych, 13) używani łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych. Zakazy o których mowa w pkt. 7 nie dotyczą obowiązujących w dniu wejścia w życie planów zagospodarowania przestrzennego. 7.3. Pomniki przyrody Z wykazu pomników przyrody ożywionej na terenie gminy Góra Kalwaria wynika, że znajduje się tu 30 pomników przyrody – drzew i dodatkowo pomnik przyrody Jezioro Czerskie o pow. 9ha. Tab. 8. Aktualny wykaz pomników przyrody na terenie gminy Góra Kalwaria (według Łaszka C. i Sendzielskiej B., 1989 – zweryfikowane.) Obwód/ Nr L.p. Obiekt Miejscowość Dokładna lokalizacja wysokość rejestru w m* 1 2 3 4 5 210 dąb szypułkowy Góra Kalwaria Obok zabytkowej kaplicy klasztornej, na skarpie 4,3/25 232 2 dęby szypułkowe Góra Kalwaria Na cmentarzu grzebalnym 2,7/15 i 3,2/16 521 2 klony zwyczajne Baniocha W parku zabytkowym 2,8/20 i 3,3/20 251 Topola czarna Brześce W parku zabytkowym 6,7/35 Lipa drobnolistna 3,4/25 54 6 150 Dąb szypułkowy 7 260 Buk zwyczajny Czaplin 542 Dąb szypułkowy KarolinoWalewice Obok budynku mieszkalnego p. W. Sutkowskiego 779 3 dęby szypułkowe Julianów Teren PFZ w odległości ok. 350-450 m od zabudowań wsi 339 Dąb szypułkowy – „Książę Mazowiecki” 338 Dąb szypułkowy – „Mały Jacek” 524 Topola biała 8 9 10 11 12 13 523 Topola czarna 15 520 Lipa drobnolistna 16 Podłęcze 18 19 903 5 topoli białych 522 4 dęby szypułkowe W parku zabytkowym 2,3/20 Na działce rolnej p. St. Wrotka w odległości ok. 150m na północ od drogi Brześce-Podłęże Na działce rolnej p. I. Latoszka Na działce rolnej p. T. Koconia Coniew i Podgórze 3,0/20 3,5-3,7/ 18-23 5,9/22 3,6/25 6,0/32 4,5/32 4,7/35 5,3/25 Potycz Jesion wyniosły 17 5,1/25 Na działce rolnej p. B. Kucharczyka w odległości ok. 200m na północ od drogi Brześce-Podłęże Topola czarna 14 Nad stawem b. PGR-u 3,6/22 W pasie drogowym Góra Kalwaria-Warka na granicy wsi Coniew i Podgórze 3,2-3,9/ 26-30 2,5-3,6/ Leśnictwo Krzymów Obok osady leśniczego Klon zwyczajny 20 2,7/18 * - dane metryczne z 1989r. Podczas wizji terenowej dokonano inwentaryzacji ww. pomników, z której wynika, że w Brześcach występuje tylko lipa drobnolistna - pozostałe spłonęły, w Podłęczu, na działce p. Latoszka rośnie tylko jedna topola. W Potyczy stwierdzono tylko występowanie jesionu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wokół każdego pomnika przyrody obowiązuje 15 m strefa ochronna. 7.4. Rezerwaty przyrody Jedynym rezerwatem na terenie gminy Góra Kalwaria jest rezerwat Łachy Brzeskie powołany na mocy Rozporządzenia MOŚZNiL z 23 grudnia 1998r. (Dz. U. Nr 166, poz. 1224). Ochroną objęto wyspy, łachy piaszczyste, wody płynące Wisły o łącznej powierzchni 476,31 ha. Teren rezerwatu położony jest w dwóch gminach: – w mniejszej części w gminie Góra Kalwaria (226,71ha) na terenach wsi Wólka Dworska (działka nr 235 o pow. 59,59ha) i Podłęcze Brzeskie (działka nr 292/3 o pow. 167,12), – w większej części w gminie Karczew (249,60ha). 55 Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych ostoi łęgowych rzadkich i ginących gatunków ptaków występujących na obszarze Wisły. Zgodnie z ww. Rozporządzeniem na terenie rezerwatu zabrania się: polowania i chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych roślin, - zmiany stosunków wodnych, - palenia ognisk, - zakłócania ciszy, - wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości, innego zanieczyszczenia wód, gleby oraz powietrza. 7.5. Program NATURA 2000 Rzeka Wisła, jako ciąg wodny wraz z najbliższym otoczeniem, stanowi fragment międzynarodowego korytarza ekologicznego łączącego Bałtyk z dorzeczem Dniestru i Dunaju mającego ogromne znaczenie dla wędrówek ptaków. Jest ostoją gniazdowania ornitofauny, głównie siewkowatych, na śródlądziu, czego dowodem są liczne rezerwaty przyrody oraz miejscem zimowania rzadkich gatunków ptaków wodnych ze Skandynawii. Wisła buduje różnorodność gatunkową i siedliskową, w tym ginących w Europie łęgów. Warto podkreślić iż dolina Wisły Środkowej, w tym fragmentarycznie warszawskiej spełnia warunki międzynarodowego obszaru wodno – błotnego Konwencji RAMSAR. Obszar ten został zaliczony do międzynarodowego programu NATURA 2000 (pokazany na załączonej mapie). Obszar ten powołano w celu ochrony różnorodności biologicznej na terytorium Unii Europejskiej. W skład Natury 2000 wchodzą Obszary Specjalnej Ochrony, dla których podstawą prawną istnienia jest Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa. Na obszarach tych, nie będących parkami narodowymi i rezerwatami dopuszcza się użytkowanie gospodarcze z ograniczeniem działań mogących wywołać zmianę siedliska, zmniejszenie powierzchni lub zaburzenie struktury lub funkcji. Przykładowo dla wydm śródlądowych zaleca się wprowadzenie zakazu stabilizacji wydm, zakaz niszczenia nasadzeń, obsadzania gatunkami obcymi, zakaz rekreacji. Dla wód stojących: utrzymanie czystości, zakaz zabudowy zbiorników 56 wodnych, zakaz likwidowania starorzeczy, zarybianie gatunkami miejscowymi, ograniczenia w rekreacji i sportach motorowych, ograniczenie spływu nawozów i środków ochrony rośli z pól poprzez wprowadzenie zieleni wysokiej o szerokości 50m wzdłuż zbiorników. W odniesieniu do wód płynących: utrzymanie czystości wód, prowadzenie regulacji proekologicznych z zaprojektowaniem szerokiego międzywala i swobodnie meandrującej w nim rzeki, zakaz zabudowy brzegów (również dla celów rekreacyjnych), ograniczenia wykorzystania rekreacyjnego i sportów motorowych z promowaniem turystyki kwalifikowanej, ograniczenie spływu nawozów i środków ochrony roślin poprzez strefy ochronne, ograniczenie zagospodarowania międzywala, ograniczenie prowadzenia wielkotowarowej gospodarki rolnej – promocja ekstensywnej gospodarki łąkarskiej. 7.6. Strefy ochronne GZWP i ujęć wód podziemnych Większą część gminy Góra Kalwaria zajmuje chroniony zbiornik wód podziemnych w utworach czwartorzędowych Doliny Środkowej Wisły - Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 222. Zbiornik obejmuje wschodnią część gminy. Jego granica oparta jest na linii o przebiegu południe-północ – wzdłuż doliny Wisły. Należy tutaj zaznaczyć, że brak jest przepisów wykonawczych dla ochrony tego zbiornika. Na terenie gminy Góra Kalwaria istnieją gminne ujęcia wód podziemnych, dla którego utworzono strefy ochronne. Z uwagi na warunki hydrogeologiczne, tj. głębokość studni i istniejącą naturalną izolację ujmowanego poziomu wód posiadają tylko strefę ochrony z terenem ochrony bezpośredniej. Wyznaczone strefy są znacznie większe niż wymagają tego aktualne przepisy w tym zakresie. Zgodnie z zapisami Prawa Wodnego na terenie ochrony bezpośredniej ujęcia a) zabronione jest użytkowanie gruntów do celów nie związanych z eksploatacją ujęcia b) oraz należy: odprowadzać - wody opadowe w sposób uniemożliwiający przedostawanie się ich do urządzeń służących do poboru wody, - zagospodarować teren zielenią, 57 odprowadzić - poza granicę terenu ochrony bezpośredniej ścieki z urządzeń sanitarnych, przeznaczonych do użytku osób zatrudnionych przy obsłudze urządzeń do poboru wody, ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób - niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody. Ponadto teren ochrony bezpośredniej ujęcia powinien być ogrodzony, zamknięty i odpowiednio oznakowany. 7.7. Obiekty i tereny objęte ochroną konserwatora zabytków Oprócz obiektów i obszarów prawnie chronionych i będących w gestii zainteresowania Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, występują tutaj parki, ogrody zabytkowe i obiekty będące pod ochroną prawną i opieką Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Ich wykaz przedstawiono w tab. 9. Poza pojedynczymi obiektami (m.in. dwory, parki, chałupy) do rejestru zabytków wpisane są całe fragmenty Góry Kalwarii i Czerska w całości, jako obszary objęte ochroną układu urbanistycznego, chroniony jest również cały zespół dworsko - parkowy w Brześcach i wiele innych (patrz rozdział 6). Tab. 9. Wykaz zabytków na terenie gminy Góra Kalwaria (według wniosków konserwatorskich do studium, lipiec 2004r). L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 Miejscowość Brześce Czachówek Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Ulica 9 Góra Kalwaria Szpitalna 1 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Moczydłów Obręb Podłęcze Wólka Dworska Baniocha Baniocha Brześce Brześce Brześce Brześce Czaplin Czersk Papczyńskiego Piłsudskiego 5 Piłsudskiego 10 Piłsudskiego 13 Piłsudskiego 27 Pl. Piłsudskiego Willowa 7 Obiekt, data powstania, architekt chałupa, pocz. XX w. chałupa, pocz. XIX w. Kościół Budynek Budynek, XVII w. Budynek Budynek, 2 poł. XVIII w. Budynek Kaplica p.w. Zwiastowania NMP, 1675 r., XIX w. chałupa, ok. 1930 r. chałupa, koniec XIX w. chałupa, koniec XIX w. chałupa, 1910 r. Willa wraz z działką Park Dwór, 1784 r, J.K.Fontana Oficyna, 2 poł. XIX w. Spichlerz, XIX w. Park Park Kościół wraz z terenem cmentarza 58 Typ ochrony Data ewid. ewid. 1024/656 ewid. 1025/396 ewid. 1020/719 05.05.1962 1498 ewid. 1007/326 1007/326 1007/326 1007/326 ewid. 1010/690 21.10.1991 07.01.1962 07.01.1962 07.01.1962 07.01.1962 12.04.1962 22 Czersk 23 Czersk 24 Czersk 25 Czersk 26 Góra Kalwaria Dominikańska 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 64 65 Dominikańska 3 Dominikańska 5 Dominikańska 8 Dominikańska 10 Dominikańska 44 Dominikańska 44b Grójecka Lipkowska 2 Lipkowska 4/4a Lipkowska 6 Lipkowska 15 3-go Maja 1 3-go Maja 4 3-go Maja 14 3-go Maja 16 Marianki Pijarska 1-13 Pijarska 2 Pijarska 4 Pijarska 6 Pijarska 8 Pijarska 10 Pijarska 14 Pijarska 15 Pijarska 23 Pijarska 25 Pijarska 27 Pijarska 29 Pijarska 31 Pijarska 34 Pijarska 51 Pijarska 53 Ratuszowa 1 Rynek Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria 66 Góra Kalwaria ks. Sajny 1 67 Góra Kalwaria ks. Sajny 2 68 Góra Kalwaria ks. Sajny 2 69 Góra Kalwaria 70 71 72 73 74 75 Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria ks. Sajny 2 (św. Antoniego) ks. Sajny 2 ks. Sajny 3 ks. Sajny 7 ks. Sajny 14 ks. Sajny 35 ks. Sajny 45 kościelnego, 1242 r., 1805 r. Plebania Zamek z mostem nad fosą oraz najbliższym otoczeniem ok. 1380, XV w., XVI w. Kapliczka na cmentarzu Układ urbanistyczny miasta średniowiecznego Kościół Podniesienia Krzyża, 2 poł.. XVII w. Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Kapliczka Budynek Budynek Budynek Budynek Jatki, 1836 r., B. Witkowski Budynek Budynek Budynek Kapliczka przydrożna, 2 poł. XIX w. Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Synagoga Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Budynek Ratusz, 1829-34, B.Witkowski Kościół Pałac Biskupi, 2 poł. XVII w., 2 poł. XVIII w., J. Fontana Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, 1755, J. Fontana Klasztor Bernardynów, 1755, J. Fontana ewid. 1009/116 25.01.1958 ewid. 1601 29.11.1995 1018/365 05.03.1962 ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. 1022/98 ewid. ewid. ewid. 1027/398 ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. 1021/99 ewid. 20.01.1958 19.03.1962 20.01.1958 1023/720 05.05.1962 1016/364 05.03.1962 1016/364 05.03.1962 Kaplica św. Antoniego, 2 poł. XVII w. 1017/718 05.05.1962 Brama na cmentarz kościelny Budynek Budynek Budynek OSP Budynek Budynek 1016/364 ewid. ewid. ewid. ewid. ewid. 05.03.1962 59 76 Góra Kalwaria Szpitalna 1 77 78 79 80 81 82 Zaułek 4 Zaułek 7 Zaułek 7 Żytnia 6 Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria Góra Kalwaria 83 Góra Kalwaria 84 85 86 87 88 89 90 Kąty Linin Moczydłów Moczydłów Moczydłów Potycz Potycz 91 Sobików 92 Sobików 93 Sobików 94 Wilczynek Papczyńskiego Kollegium pijarów wraz z zielenią, ok. 1675 Budynek Kamienica Oficyna Kościół Kirkut - Cmentarz żydowski Zespół urbanistyczno-budowlany Kościół fil. P.w. Opatrzności Bożej, 1677 Kopiec – mogiła z I wojny światowej Wiatrak, ok.1850 Park Kapliczka Kapliczka Dwór Park Dzwonnica, ok. 1670 r., lub 1 poł. XVIII w. Cmentarz przykościelny Cmentarz Dwór 1019/366 05.03.1962 ewid. ewid. ewid. ewid. 1408 1444 09.02.1990 10.08.1990 1026/397 19.03.1962 1474 1056/858 ewid. ewid. ewid. 1048/400 1084/400 29.03.1993 06.07.1970 1105/55 04.07.1956 1374 1359/cm ewid. 26.07.1989 11.10.1988 19.03.1962 19.03.1962 8. OBSZARY NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH W zasadzie jedynym obszarem naturalnych zagrożeń geologicznych jest krawędź erozyjna (skarpa). Tworzy wyraźną granicę pomiędzy wysoczyzną lodowcową a doliną Wisły. Ciągnie się wzdłuż Wisły z południa na północ. Posiada różny spadek (długość stoków) oraz różną wysokość względną. Miejscami bardzo stroma, tworząca urwiska, czasami łagodnie opada jak w przypadku łączącej z pradoliną Wisły doliny rzeki Czarnej. Spadki często osiągają 30%, spotyka się także i większe. Wysokość względna skarpy waha się w przedziale 15-30 m. Wysokość bezwzględna natomiast osiąga rzędną 115,0-117,7m n.p.m. w Górze Kalwarii, dalej w kierunku południowym opada do rzędnej 100,0 m n.p.m. w dolinie Czarnej, a następnie w rejonie południowych granic gminy pomiędzy Potyczem a Podgórzycami osiąga rzędną 120 m n.p.m. W obrębie skarpy wiślanej wyróżnić można mniejsze formy geomorfologiczne będące śladami i efektami erozji skarpy. Są to: - wąwozy, strome o nachyleniu do 30% i głębokie do kilkunastu metrów, rozcinające skarpę w Górze Kalwarii, Czersku, Coniewie i Podosowej, - stożki napływowe, w górnym biegu strumieni spływających z wysoczyzny, - osuwiska, występujące w Górze Kalwarii i Czersku, tam gdzie jest kontakt piasków z iłami warwowymi. 60 Dużo mniejsze krawędzie występują pomiędzy tarasami zarówno na terenie doliny Wisły jak i Czarnej. Osiągają one rożną wysokość np. na odcinku od Aleksandrowa do Szpruchu krawędź tarasu nadzalewowego jest wysoka i przyjmuje wartość od 5 do 11m, jednak zwykle są to wartości od 2,5 do 3,0m. Skarpa jest zbudowana głównie z utworów spoistych (morenowych i zastoiskowych zlodowaceń Warty i Odry), w jej spągu miejscami pojawiają się piaski i żwiry wodnolodowcowe pochodzące z transgresji zlodowacenia Odry – najstarsze z osadów czwartorzędu w strefie powierzchniowej. Głównym zagrożeniem związanym ze skarpą doliny Wisły jest zagadnienie stateczności zboczy. Ruchy masowe na skarpie najczęściej są bardzo powolne – spełzywanie. Jednak procesy zboczowe mogą mieć także przebieg gwałtowny (spływy lub osuwiska). Stateczność zbocza zależy od wielu czynników pozostających we wzajemnym dynamicznym związku. Główne czynniki to: - wysokość i ekspozycja zbocza, - morfologia zbocza, w tym obecność form takich jak nisze i jęzory osuwiskowe, - przestrzenny układ i wzajemne proporcje miąższości warstw geologicznych budujących skarpę, - parametry geotechniczne poszczególnych warstw gruntu w przekroju skarpy, - warunki wodne (prognoza poziomu wód Wisły i zwierciadła wody gruntowej), - możliwość istnienia śród gruntów spoistych budujących zbocze płaszczyzn poślizgu, będących wynikiem starych osuwisk czy zaburzeń glaciotektonicznych, - czynniki antropogeniczne takie jak dodatkowe obciążenie czy roboty ziemne na skarpie. W zależności od wpływu wyżej wymienionych czynników skarpa doliny Wisły może być narażona z różnym prawdopodobieństwem na występowanie zjawisk geodynamicznych takich jak osuwiska i zsuwy. Dlatego Mróz J. i Skorupski J., (1999) dokonali podziału strefy ochronnej skarpy na odcinki (S1-S5). Odcinki niezagrożone ruchami masowymi (S1) powinny być chronione strefą o szerokości równej wysokości zbocza. Dla odcinków zagrożonych i słabo zagrożonych (S2 i S3) szerokość strefy ochronnej powinna wynosić co najmniej dwukrotność wysokości zbocza. Natomiast odcinki silnie i bardzo silnie zagrożone (S4 i S5) wymagają strefy o szerokości równej poczwórnej wysokości zbocza. W części południowej do wysokości miejscowości Podosowa dominują wydzielenia ze strefy S4 i S5, następnie od tej miejscowości do Góry Kalwarii przeważają 61 wydzielenia S2 i S3, następnie do Wólki Dworskiej S4 i S5, później głównie S1 oraz S2 i S3. 9. WARUNKI I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA 9.1. Dane demograficzne Gmina Góra Kalwaria jest gminą wiejsko-miejską zamieszkałą przez 23 845 mieszkańców, z czego ludność miejska to 11 306 osoby, natomiast wiejska 12 539. W wieku produkcyjnym jest 15 423 osób, co stanowi 64,7% ogólnej liczby mieszkańców. Na obszarze pozamiejskim gminy jest ich nieco więcej (8 047, tj. 64,2% mieszkańców wsi) ale stanowią mniejszy odsetek niż na terenie miasta Góra Kalwaria (7 376, tj. 64,9%). Całkowita powierzchnia gminy wynosi 14 511ha, z czego obszar miejski zajmuje powierzchnię 1 372ha, natomiast pozostałe 13 139 ha zajmuje obszar wiejski [UMiG Góra Kalwaria, lipiec 2004]. Poniżej zamieszczono tabele prezentujące strukturę ludnościową w podziale: administracyjnym, wiekowym i płci. Tab. 10. Powierzchnia i liczba ludności w gminie i mieście Góra Kalwaria (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Góra Kalwaria Liczba ludności [-] Powierzchnia [km2] Gęstość zaludnienia [os./km2] 11 299 12 596 23 895 13, 72 131,39 145,11 823,5 95,9 164,7 Miasto Gmina Ogółem Tab. 11. Liczba ludności w gminie Góra Kalwaria w podziale na wsie (w większości wsie są siedzibami sołectw, z wyjątkiem nazw oznaczonych gwiazdką* ) (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Lp. nazwa wsi liczba Lp. mieszkańców nazwa wsi liczba mieszkańców 1 Aleksandrów* 34 24 Łubna 561 2 Baniocha 1656 25 Ługówka* 28 3 Baniocha Wilczynek 201 26 Mikówiec 147 4 Borki* 35 27 Moczydłów 215 5 Brześce 734 28 Moczydłów PGR* 76 6 Brzumin 44 29 Obręb 141 62 7 Buczynów 11 30 Ostrówik* 123 8 Cendrowice 284 31 Pęcław 359 9 Coniew 309 32 Podgóra 162 10 Czachówek 385 33 Podłęcze 290 11 Czaplin 202 34 Podosowa 79 12 Czaplinek 321 35 Potycz 266 13 Czarny Las 395 36 Sierzchów 288 14 Czersk 667 37 Sobików 172 15 Dębówka 72 38 Solec 430 16 Dobiesz 254 39 Szymanów 369 17 Julianów* 82 40 Tomice 316 18 Karolina 224 41 Wincentów 273 19 Kąty 682 42 Wojciechowice 179 20 Kępa Radwankowska* 12 43 Wólka Dworska 224 21 Królewski Las 109 44 Wólka Załęska 207 22 Krzaki Czaplinkowskie 316 23 Linin 555 45 RAZEM 12596 Tab. 12. Struktura ludności w mieście Góra Kalwaria - statystyka stałych lub czasowych mieszkańców według wieku i płci (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Wiek Płeć Liczba 0-3 M K 214 Liczba łącznie 206 4-6 M 7-18 K 176 420 M 154 wiek produkcyjny K 838 330 795 M K M K 19-65 19-60 pow.65 pow. 60 3622 3652 488 1154 1633 RAZEM wiek poprodukcyjny 7274 M K 5338 5961 1642 11299 Tab. 13. Struktura ludności w gminie Góra Kalwaria - statystyka stałych lub czasowych mieszkańców według wieku i płci (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Wiek 0-3 4-6 7-18 wiek produkcyjny RAZEM wiek poprodukcyjny Płeć M K M K M K M19-65 K19-60 M pow.65 K pow.60 M K Liczba 234 210 203 188 1076 1067 4115 561 1101 6189 6441 Liczba łącznie 444 391 2143 3875 7990 63 1662 12630 Procent ludności w wieku produkcyjnym wynosi więc: w mieście -64,37 %, na terenach wiejskich 63,26 %, łącznie średnio - 63,79%. Tab. 14. Struktura liczebności grup wiekowych (z włączeniem mieszkańców domów pomocy społecznej - ok. 800) w gminie Góra Kalwaria (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Miasto 21,1% 64,4% 14,5% Tereny wiejskie 23,6% 63,3% 13,1 % Ogółem 22,4% 63,8% 13,8% Przeprowadzone opracowaniami analizy [Studium i porównanie uwarunkowań i wyników kierunków z wcześniejszymi zagospodarowania przestrzennego gminy Góra Kalwaria - cz.1 - raport o stanie istniejącym, 1999 r.] wskazują, iż wyrównuje się powoli struktura liczebności poszczególnych grup ludności na terenach wiejskich i w mieście. Generalnie jednak, miasto i gmina Góra Kalwaria ma stosunkowo młodą strukturę wiekową, z wyraźną dominacją ludności w wieku produkcyjnym (63,8%). Dynamika procesów demograficznych ma podobną charakterystykę, jak w całym Województwie Mazowieckim, z tendencją do niskiego przyrostu naturalnego i małą skalą ruchów migracyjnych. Liczba bezrobotnych w roku 2004 - ok. 450 osób*. 9.2. Mieszkalnictwo Większość mieszkań w gminie Góra Kalwaria należy do prywatnych właścicieli, z czego przeważająca część znajduje się w domach jednorodzinnych. Mieszkania komunalne znajdują się głównie w mieście, a na wybranych terenach zlokalizowane są mieszkania zakładowe i spółdzielcze. Największe takie zespoły to: osiedle spółdzielcze w Górze Kalwarii „Pijarska” i „Skierniewicka”, zespół przy ul. 64 Dominikańskiej i osiedle wojskowe w Lininie. Dane liczbowe charakteryzujące zasoby mieszkaniowe i ich standard są następujące*: Tab. 15. Struktura i standard zasobów mieszkaniowych w gminie Góra Kalwaria (według UMiG Góra Kalwaria) liczba mieszkań % mieszkań prywatnych miasto 3277 54% tereny wiejskie 3103 90% m2 p.u./ mieszkanie m2 p.u./ osobę liczba izb/ mieszkanie liczba osób/ izbę 16%/18%/12% 10329 54 17,0 3,1 1,04 5% / 0% / 5% 65 16,8 3,4 1,13 % mieszkań komunalnych/ spółdzielczych/ zakładowych liczba izb 10558 9.3. Usługi społeczne Na terenie gminy występują liczne obiekty użyteczności publicznej oraz prywatne instytucje i stowarzyszenia, stanowiące element infrastruktury społecznej gminy. urzędy: 1) Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria - Ratusz oraz część budynku ul. 3-go Maja 10 (wiele urzędów, obsługujących mieszkańców miasta i gminy Góra Kalwaria znajduje się w innych gminach, z czego ważniejsze to: Starostwo Powiatowe w Piasecznie, Urząd Skarbowy w Piasecznie, Powiatowy Urząd Pracy w Piasecznie, Prokuratura Rejonowa w Piasecznie, Zakład Ubezpieczeń Zdrowotnych w Warszawie, KRUS Oddział Regionalny w Piasecznie, SANEPiD w Chylicach) oświata: 1) Przedszkola - 7, w tym 4 przedszkola samorządowe (3 na terenie miasta i 1 we wsi Wilczynek), jedno z nich to przedszkole integracyjne w Górze Kalwarii, dodatkowo w Lininie znajduje się oddział zamiejscowy przedszkola w Górze Kalwarii oraz 2 przedszkola niepubliczne - 1 w Górze Kalwarii prowadzone przez Siostry Służebnice Jezusa w Eucharystii, 1 w Czersku prowadzone przez Siostry Niepokalanego Poczęcia NMP. 65 Tab. 16. Dzieci w przedszkolach publicznych w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka 3-latki 4-latki 5-latki ogółem 1. Przedszkole Samorządowe Nr 37 44 39 120 1 w Górze Kalwarii 2. Przedszkole Samorządowe 20 21 35 76 Integracyjne w Górze Kalwarii 3. Przedszkole Samorządowe w 16 11 23 50 Wilczynku 4. ogółem 73 76 97 246 Tab. 17. Dzieci sześcioletnie realizujące przygotowania szkolne w roku szkolnym 2004/ 200 [według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka 6-latki 1. Przedszkole Samorządowe Nr 30 1 w Górze Kalwarii 2. Przedszkole Samorządowe 31 Integracyjne w Górze Kalwarii 3. Przedszkole Samorządowe w 20 Wilczynku 4. Szkoły podstawowe 190 5. ogółem 271 2) Gminne Szkoły Podstawowe – 9, w tym: na terenie miasta – 1, pozostałe w następujących wsiach: Baniocha, Brześce, Czachówek , Czaplinek, Czersk, Coniew, Kąty, Dobiesz. Tab. 18. Liczba oddziałów w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka „0” klasy 1-6 ogółem 1. SP. Nr 2 2 32 34 2. Baniocha 1 12 13 3. Brześce 1 6 7 4. Coniew 1 6 7 5. Czachówek 1 6 7 6. Dobiesz 1 6 7 7. Czaplinek 1 6 7 8. Czersk 1 6 7 9. Kąty 1 6 7 10. ogółem 10 86 96 Tab. 19. Uczniowie w szkołach podstawowych publicznych w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka „0” kl.I kl.II kl.II kl.I kl.V kl.V ogóle 66 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. SP. Nr 2 Baniocha Brześce Coniew Czachówek Dobiesz Czaplinek Czersk Kąty ogółem 54 21 12 14 24 9 27 14 15 190 130 41 24 14 19 14 21 14 26 303 115 47 15 17 21 16 18 14 18 281 I 154 33 20 18 13 7 20 11 13 289 V 136 42 19 18 25 27 20 17 22 326 146 46 20 23 21 17 17 14 22 326 I 155 52 20 21 31 18 25 17 17 356 m 890 282 130 125 154 108 148 101 133 2071 3) Gimnazja – 5 szt. w tym 1 na terenie miasta oraz 4 w następujących wsiach: Baniocha, Brześce, Coniew i Cendrowice. Tab. 20 Liczba oddziałów w gimnazjach w roku szkolnym 2004/ 2005[w/g UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka kl. I kl.II kl. III ogółem 1. Góra Kalwaria 7 7 7 21 2. Baniocha 2 2 2 6 3. Brześce 1 1 1 3 4. Coniew 1 1 1 3 5. Cendrowice 2 2 3 7 10. ogółem 13 13 14 40 Tab. 21. Liczba uczniów w gimnazjach w roku szkolnym 2004/ 2005[według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka kl. I kl.II kl. III 1. Góra Kalwaria 169 185 194 2. Baniocha 27 20 21 3. Brześce 61 67 70 4. Coniew 30 25 27 5. Cendrowice 53 59 71 10. ogółem 340 356 383 ogółem 548 68 198 82 183 1079 4) Publiczne szkoły średnie ponadpodstawowe: licea – 2 szt. (gminne ogólnokształcące i powiatowe profilowane - ekonomiczne, obydwa na terenie miasta), powiatowe Zespoły Szkół Zawodowych – 2 zespoły: budowlany (zasadnicza szkoła budowlana, technikum i liceum zawodowe), gastronomiczny - wszystkie na terenie miasta. Tab. 22. Liczba oddziałów w liceach w roku szkolnym 2004/ 2005[według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka kl. I kl.II kl. III ogółem 1. Góra Kalwaria LO 2 2 3 7 67 - Tab. 23. Liczba uczniów w gimnazjach w roku szkolnym 2004/ 2005[według UMiG Góra Kalwaria] L.p. Placówka kl. I kl.II kl. III 1. Góra Kalwaria LO 64 57 71 ogółem 192 zdrowie, opieka społeczna: 1) Przychodnie Zdrowia - placówki państwowe: 4, w tym na terenie miasta: przychodnia rejonowa i poradnia psychologiczno - pedagogiczna oraz dwa wiejskie ośrodki zdrowia we wsiach Baniocha i Sobików. Około 20 obiektów obsługi medycznej prywatnej, obejmujących lekarzy specjalistów, stomatologów i wykonywanie analiz. W Górze Kalwarii znajduje się 5 aptek i jedna we wsi Baniocha. Brak jest szpitala, mieszkańcy obsługiwani są przez szpital w Piasecznie oraz oddziały specjalistyczne szpitali w Warszawie i w Otwocku. 2) Domy Opieki: Powiatowy Dom Opieki Społecznej w Górze Kalwarii- najstarszy i największy obiekt tego typu w Polsce – 700 pensjonariuszy oraz Dom Spokojnej Starości – prywatny w Baniosze. 3) Inne ośrodki opieki społecznej: Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Rodzinie (w tym: Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Środowiskowe Ognisko Wychowawcze TPD, Punkt Konsultacyjny Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i innych uzależnień, Punkt Terapeutyczny), Wspólnota AA - Grupa AA „Sami swoi”, Komisja Rozwiązywania problemów Alkoholowych, Grupa AA „Ostoja” przy parafii, Grupa Al-Anon przy parafii, Grupa dzieci niepełnosprawnych i ich przyjaciół „Światło i Wiara”. kultura: 1) biblioteki - 3 obiekty, główna Biblioteka Publiczna w Górze Kalwarii oraz 2 filie w następujących wsiach: Kąty i Czersk. 2) Miejski Ośrodek Kultury w Górze Kalwarii (pracownie: plastyczna, muzyczna, teatralna i modelarnia lotnicza)- baza ośrodka: Kino „Uciecha” w Górze Kalwarii, Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku, Biblioteka Publiczna, Pracownia Plastyczna „Comunnio Graphies” 68 3) Zespoły: teatralny „Tęcza” przy kinie „Uciecha”, wokalno - instrumentalny w Brześcach, taneczne „Bartek” i „Bartuś” oraz artystyczne przy Szkole nr 1, wokalne przy szkole nr 2, sportowe i kulturalne w budynku przy ul. Rybie 8, 4) Towarzystwo Miłośników Góry Kalwarii i Czerska w Górze Kalwarii; Towarzystwo Opieki nad Zabytkami – oddział w Czersku; Prywatne Muzeum Etnograficzne w Górze Kalwarii; sport: 1) Ośrodek Sportu i Rekreacji w Górze Kalwarii (stadion miejski z widownią, 2 boiska sportowe i budynek wyposażony w szatnie i natryski – obiekt o powierzchni ogólnej około 5 ha), 2) Zespół Basenowy w Górze Kalwarii – obiekt o powierzchni ca 1,3 ha (basen, rynna- zjeżdżalnia, sztuczna rzeka, brodzik, hydromasaże, sauna, restauracja, siłownia, solarium, gabinet odnowy, gabinet kosmetyczno fryzjerski), 3) boisko sportowe w Baniosze, 4) Boisko sportowe w m. Krzaki Czaplinkowskie. bezpieczeństwo: 1) Komisariat Policji w Górze Kalwarii 2) Straż Miejska w Górze Kalwarii 3) Ochotnicza Straż Pożarna - ogółem 7 remiz OSP, w tym 1 w Górze Kalwarii, a pozostałe w następujących wsiach: Baniocha-Łubna, Czaplin, Czaplinek, Cendrowice, Pęcław i Wojciechowice. administracja, obsługa mieszkańców: - Urzędy pocztowo-telekomunikacyjne - na terenie gminy – 2 obiekty, 1 w Górze Kalwarii i 1 w Baniosze, obiekty kultu religijnego: 1) Na terenie gminy istnieją 4 parafie z kościołami (Czersk, Sobików, Baniocha, Góra Kalwaria), tj. kościoły: Kościół Parafialny NMP w Górze Kalwarii , Kościół na Górce, Kaplica w Kątach, Kaplica św. Antoniego, Kościół Parafialny w Baniosze, Kościół Parafialny w Sobikowie, Kościół Parafialny w Czersku. 69 W Górze Kalwarii znajduje się ponadto Kościół Wieczerzy Pańskiej Ojców Marianów. 2) Cmentarze - zabytkowy rzymsko-katolicki – w Górze Kalwarii - czynny, przewidziany do powiększenia, ponadto zabytkowy żydowski w Górze Kalwarii – nieczynny, zabytkowy ewangelicki w Górze Kalwarii – nieczynny, czynne cmentarze rzymsko-katolickie znajdują się w następujących wsiach: Baniocha, Czersk i Sobików - Cendrowice – przewidziane do powiększenia, nieczynny cmentarz ewangelicki w Kątach (w lesie). organizacje i stowarzyszenia: 1) Rejonowy Cech Rzemiosł Różnych 2) Towarzystwo Przyjaciół Dzieci 3) Komenda Hufca ZHP 4) Związek Rencistów i Emerytów 5) Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych 6) Towarzystwo Miłośników Góry Kalwarii i Czerska 7) Towarzystwo Opieki Nad Zabytkami oddział w Czersku 8) Związek Sadowników Mazowsza 9) Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego 10) Społeczny Komitet Ochrony Środowiska „Łubna” 11) Stowarzyszenie Proekologiczne „Terra Nowa” 9.4. Usługi komercyjne handel, rzemiosło Usługi handlu i rzemiosła należy raczej zaliczyć do kategorii usług komercyjnych, jednak to ich ilość i jakość również świadczą o jakości życia mieszkańców. W mieście Góra Kalwaria znajduje się orientacyjnie 170, głównie bardzo małych, punktów handlowych. W Baniosze znajduje się kilkanaście takich sklepów. W większości wsi, choć nie we wszystkich, mieści się sklep (rzadziej dwa). Usługi dla mieszkańców usytuowane są w zasadzie tylko w Górze Kalwarii i Baniosze. banki 70 Na terenie miasta znajdują się oddziały następujących banków: PKO BP, PBK i Banku Spółdzielczego, a ponadto 3 bankomaty; na terenach wiejskich w miejscowości Baniocha jest filia Banku Spółdzielczego oraz filia PKO BP. gastronomia i hotelarstwo Obiekty usług gastronomii i hotelarstwa są w gminie nieliczne i, w większości, o niskim standardzie. Są to: hotel w Baniosze przy stacji benzynowej i motel w Górze Kalwarii przy Aleii Wyzwolenia i ul. Rybie; małe obiekty gastronomiczne: restauracje - „Brawo” w Baniosze, „Złoty Róg” w Czersku przy stacji paliw, „Brzanka” w Górze Kalwarii, „Marysieńka” w Górze Kalwarii oraz szereg małych lokalnych barków i pijalni piwa na terenie miasta i wsi (około 30 punktów). 10. STAN PRAWNY GRUNTÓW 10.1. Własność gruntów Grunty w gminie Góra Kalwaria należą w większości do osób prywatnych, a drugą znaczącą część zajmują grunty państwowe - Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa ( wśród większych areałów - były teren PGR-w Brześcach i tereny wojskowe) oraz Agencji Lasów Państwowych. Na części terenów wojskowych stan własności jest nieuregulowany. Tereny własności Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa są we władaniu Ministerstwa Obrony Narodowej lub Wspólnot Gruntowych. Na terenie gminy znajduje się łącznie ok. 600 ha gruntów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Największe połacie tych gruntów są położone w obszarze wsi Baniocha, Solec, Łubna i Szymanów, a także grunty w środkowej części gminy m.in. Karolina i Szpruch. W ostatnim czasie niektóre z tych gruntów zostały przekazane gminie ( nieruchomości przy ul. Dominikańskiej w Górze Kalwarii, Linin). Z kolei część byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych nabyły od Agencji 71 Własności Rolnej Skarbu Państwa osoby prywatne. Największy taki kompleks gruntów znajduje się w Brześcach. Działki będące we władaniu Wspólnoty Gruntów znajdują się głównie na terenach podskarpowych, a częściowo w „międzywalu”, a także w rejonach Budek Moczydłowskich i wsi Dębówka, Podgóra, Brześce. Nieznaczną część gruntów zajmują tereny gminne. Stwierdzono, porównując materiały z poprzednich lat, że gmina w szybkim tempie wyzbyła się terenów komunalnych i obecnie dysponuje tylko niewielkimi działkami, zazwyczaj już zabudowanymi. Jedyne większe tereny gminne to obecnie przejęte grunty dawnej jednostki wojskowej w Górze Kalwarii. Dawne tereny wojskowe będą istotne przy wyznaczaniu kierunków rozwoju gminy, gdyż potrzebne jest ich zasadnicze przekształcenie funkcjonalno - przestrzenne. Pośród bardziej znaczących właścicieli należy wymienić jeszcze Kościół, który posiada grunty w Górze Kalwarii, Czersku, Sobikowie, Baniosze, Czachówku. 10. 2. Wnioski o zmianę przeznaczenia terenu, zmianę planu bądź zmianę studium W opracowaniu pt. „Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. Ocena aktualności studium i planów miejscowych” [PRO-ARTE, 2004 r.] zestawiono wnioski o zmianę przeznaczenia wraz z wnioskami o zmianę planu lub studium, złożone do Urzędu Miasta Góra Kalwaria w latach 1999 - 2003. Mieszkańcy Góry Kalwarii złożyli 135 wniosków, a największe zainteresowanie przekształceniami wykazali mieszkańcy pasa wzdłuż ul. Kalwaryjskiej i Zakalwarii oraz Rybie i Leśnej (łącznie 95 wniosków, tj. 70%) i jego sąsiedztwa - 13 wniosków (9,5%). Części miasta położonej na południe od ul. Grójeckiej dotyczyło 20 wniosków (15%). Wnioski te w przeważającej części dotyczą przeznaczenia terenów pod zabudowę mieszkaniową (70 wniosków - 52%). Właściciele są też często zainteresowani zamieszkują. prowadzeniem działalności usługowej na działkach, które Tylko dwa wnioski (z obrzeża miasta) dotyczyły działalności produkcyjnej. Mieszkańcy terenów wiejskich, którzy łącznie złożyli 869 wniosków, również wykazali największe zainteresowanie zabudową mieszkaniową. Zaledwie 13% 72 wniosków dotyczyło funkcji innej niż mieszkaniowa (z czego 4% - przemysłu), a dwa dotyczyły całych osiedli (Sierzchów i Brześce osiedle). Najbardziej zainteresowani przekształceniami są właściciele terenów położonych w północnej i północno zachodniej części gminy (67% wniosków): - Kąty, Solec, Brześce, Wólka Załęska, Wólka Dworska, Szymanów, Tomice,Łubna, Baniocha - 288 wniosków (34%), - Sierzchów, Dobiesz, Czarny Las, Wojciechowice - 275 wniosków (33%). Wnioski ich dotyczą w większości zabudowy mieszkaniowej. W części centralnej gminy, ze wsi Ługówka, wpłynęły wnioski w sprawie lokalizacji centrum jeździeckiego. 10. 3. Wnioski do studium złożone po przystąpieniu do jego sporządzania Po ustawowym ogłoszeniu o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, do Urzędu Gminy wpłynęły liczne wnioski do tego studium (193 wniosków dotyczących 308 działek i kilku dróg). Szczegółowy wykaz wniosków i ich zestawienie załączono poniżej. Większość z nich dotyczy zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na budowlane. Wnioskodawcy zazwyczaj nie wskazują wymaganego przeznaczenia, choć zazwyczaj hasłowe żądanie „odrolnienia” oznacza przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową. Tylko w 24 wnioskach sprecyzowano docelową funkcję terenu. W tabeli oznaczono je skrótem literowym: MN - zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, UH - usługi, P- zakłady produkcyjne, składy, budownictwo, UT stacja benzynowa, UZ - rekreacja, LS - zalesienie, ZD - ogrody działkowe. Pośród wszystkich wniosków najwięcej jest tych, co do których można przypuszczać, że dotyczą zabudowy mieszkaniowej (167 wniosków), 15 wniosków dotyczy przeznaczenia pod działalność usługową, składy, budownictwo, stację benzynową (w 2 przypadkach z towarzyszącą zabudową mieszkaniową). Dwa wnioski dotyczą rekreacji (bez dokładniejszych danych), jeden - możliwości zalesienia gruntu i jeden pozostawienia dotychczasowej funkcji ogrodów działkowych. Dużą grupę stanowią wnioski o nie wprowadzanie obwodnicy i autostrady w miejscach wyznaczonych w obowiązującym studium gminy (24 wnioski). Rozkład wniosków w podziale na sołectwa jest bardzo nierównomierny. Dla terenów wielu sołectw nie wpłynął ani jeden wniosek. Najmniejsze zainteresowanie 73 zmianą przeznaczenia gruntów wiąże się z terenami poniżej skarpy - szczególnie na południe od miasta Góra Kalwaria, a także z innymi terenami w południowej części gminy. Najwięcej wniosków dotyczących zmiany przeznaczenia gruntów złożyli właściciele gruntów w sołectwach: Czarny Las (35), Baniocha(28), Sierzchów (14), Mikówiec (11), Dobiesz i Kąty (po 9), Wólka Załęska (7), Krzaki Czaplinkowskie (6), w pozostałych 0-5 wniosków oraz w Górze Kalwarii - 12. Przeciw drogom układu podstawowego protesty złożyli we wnioskach mieszkańcy Kątów (13), Mikówca (6), Sierzchowa (2), oraz po jednym mieszkańcy Czarnego Lasu, Wojciechowic i Wólki Załęskiej. razem liczba wniosków w tym liczba wniosków dot. konkretnego przeznaczenia liczba wniosków dot. przebiegu dróg (obwodnicy G.K i autostrady) liczba działek ew. których dot. wnioski o zmianę przeznaczenia gruntów rolnych liczba wniosków dot. zmiany przeznaczenia gruntów rolnych/leśnych nazwa wsi Lp. Tab. 24. Zestawienie wniosków złożonych do studium gminy w roku 2004 1 Aleksandrów 1 2 0 0 1 2 Baniocha 28 34 0 0 28 3 Baniocha Wilczynek 0 0 0 0 0 4 Borki 0 0 0 0 0 5 Brześce 3 7 0 1 UH/P 3 74 6 Brzumin 0 0 0 0 0 7 Buczynów 3 4 0 0 0 8 Cendrowice 2 3 0 1 LS 2 9 Coniew 0 0 0 0 0 10 Czachówek 0 0 0 0 0 11 Czaplin 0 0 0 0 0 12 Czaplinek 5 6 0 5 13 Czarny Las 35 71 1 2 UT/UH 2P 0 14 Czersk 1 1 0 1 MN/UH 1 15 Dębówka 3 3 0 0 3 16 Dobiesz 9 10 0 0 9 17 Julianów 2 5 0 0 2 18 Karolina 0 0 0 0 0 19 Kąty 9 14 13 0 22 20 Kępa 0 0 0 0 0 21 Królewski Las Radwankowska 0 0 0 0 0 22 Krzaki Czaplinkowskie 6 12 0 0 6 23 Linin 1 zespół 0 0 1 24 Łubna 5 13 działek 0 3P 5 25 Ługówka 1 22 0 0 1 26 Mikówiec 11 18 6 0 17 27 Moczydłów 1 1 0 1 U/P 1 28 Moczydłów PGR 0 0 0 0 0 29 Obręb 0 0 0 0 0 30 Ostrówik 0 0 0 0 0 31 Pęcław 0 0 0 0 0 32 Podgóra 0 0 0 0 0 33 Podłęcze 3 3 0 0 3 34 Podosowa 0 0 0 0 0 35 Potycz 0 0 0 0 0 36 Sierzchów 14 22 2 1 US 16 37 Sobików 3 3 0 0 3 38 Solec 1 1 0 1 UH 1 39 Szymanów 0 0 0 0 0 75 36 40 Tomice 1 1 0 1 MN/UH 1 41 Wincentów 0 0 0 0 0 42 Wojciechowice 2 2 1 0 3 43 Wólka Dworska 1 2 0 MN/UH 0 1 44 Wólka Załęska 7 22 1 1UH 8 45 miasto Góra Kalwaria 12 25 0 2 UH/P1 US +1 zachować ZD 13 45 RAZEM 191 308 24 18 +1 216 10.4. Decyzje o warunkach zabudowy i pozwolenia na budowę Pełna analiza decyzji o warunkach zabudowy oraz pozwoleń na budowę wydanych w latach 2000 - 2003 została przeprowadzona w opracowaniu pt. „Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. Ocena aktualności studium i planów miejscowych” [PRO-ARTE, 2004 r.]. Opracowanie to zostało przyjęte uchwałą Nr 243/XVIII/2004 Rady Miejskiej w Górze Kalwarii za podstawę do sporządzania zmian w studium gminy. a) miasto Dla terenu miasta Góra Kalwaria wydano łącznie 168 decyzji o warunkach zabudowy, z czego najwięcej dla terenów położonych wzdłuż ul. Kalwaryjskiej, pomiędzy ulicami Budowlanych i ciągiem Słoneczna - Witosa - 16 stycznia (21%), pomiędzy torami kolejowymi a ul. Pijarską i Wyszyńskiego (14%), oraz wzdłuż ul. Rybie i Leśnej (8%). Większość z tych decyzji dotyczyła zabudowy mieszkaniowej (65%). Decyzje dla innych funkcji ( w tym głównie składów przemysłu i usług) wydano przede wszystkim dla terenów położonych na północ od torów kolejowych, w trójkącie ulic Skierniewicka, Rybie, Budowlanych oraz przy południowej granicy miasta. Najwięcej pozwoleń na budowę wydano w rejonie centralnym miasta (51%), a najmniej w rejonie wschodnim(4%). Duży ruch inwestycyjny zaobserwowano w rejonach ulic: Zakalwaria, Rybie - Leśna i Grójecka. Przeważały decyzje w sprawach budynków mieszkalnych (70%), choć spore zainteresowanie budziła zabudowa usługowa i biurowa. W rejonie północnym miasta aż 50% decyzji wydano dla budynków związanych z produkcją, magazynowaniem i usługami. 76 b) tereny wiejskie Większość decyzji o warunkach zabudowę dotyczyła budynków mieszkalnych (77%), podobnie kształtowała się ilość wydanych pozwoleń na budowę (76%). Pozostałe decyzje wydano głównie dla budynków magazynowo - składowych i gospodarczych w rejonie północno - zachodnim oraz dla budynków przechowalni owoców i gospodarczych w rejonach południowych i w rejonie Brześc. Największe zainteresowanie innymi inwestycjami niż budynki mieszkalne wystąpiło we wsiach Szymanów(55%) i Łubna(43%) w rejonie północno - zachodnim oraz we wsi Karolina (67%), Wincentów (67%) i Coniew (46%). Największy ruch budowlany wystąpił we wsiach: Solec, Baniocha, Kąty, Czersk, Dobiesz (łącznie 35 decyzji o warunkach zabudowy i 34% decyzji o pozwoleniu na budowę). Najmniejszy ruch zaobserwowano na południu (z wyjątkiem Czerska) i w pobliżu Wisły. 10.5. Stan opracowań planistycznych Dla większości terenów w gminie Góra Kalwaria, w tym dla miasta, wygasło z końcem roku 2003 wiele planów miejscowych. Od kilku lat jednak, gmina sukcesywnie sporządza nowe plany miejscowe (w trybie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994 roku lub ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 roku) dla terenów, które wymagają tego najpilniej. Większość planów dotyczy terenów środkowych oraz północnych i zachodnich gminy, w szczególności - miasta Góra Kalwaria, Czerska, rejonu Kąty - Moczydłów, Solec - Baniocha-Szymanów i Dobiesz -Wojciechowice. W związku z tym daje się zauważyć nierównomierność pokrycia uchwałami o przystąpieniu do sporządzenia planu bądź uchwałami zatwierdzającymi plany. Najgorzej wypadają przy takim porównaniu tereny na południe i południowy wschód od miasta Góra Kalwaria (prócz Czerska). W kilku planach wyznaczono teren dla planowanej obwodnicy Góry Kalwarii, większość planów dotyczy przeznaczenia terenów pod zabudowę mieszkaniową, a w rejonie drogi krajowej nr 79 W-wa- Góra Kalwaria - usług, przemysłu i składów. 77 Obecnie uchwalonych i obowiązujących jest ok. 50 planów miejscowych, a dla ok. 40 prowadzona lub przygotowana jest procedura. Tereny, których dotyczą te plany lub opracowania oznaczono na mapie. Pełen wykaz uchwał dotyczących planów miejscowych - w załączeniu. Uchwały o przystąpieniu do sporządzenia lub zmiany planu wskazują przeznaczenie terenów zgodne z ustaleniami studium dla ok. 40% objętych nimi uchwałami. Spójność ustaleń planistycznych z zapisami obowiązującego studium stwierdzono tylko w ok. 50%. Większość stwierdzonych niezgodności występuje w następującym zakresie: - przy funkcji zgodnej ze studium - przekroczenie granic obszarów wskazanych w studium do zurbanizowania, - niepełna zgodność funkcji, tj. przede wszystkim rozszerzanie zakresu funkcji poza zapisaną w studium zabudowę mieszkaniową (choć bez wykraczania poza granice urbanizacji). 11. SYSTEM KOMUNIKACJI 11.1. Powiązania drogowe i sieć komunikacyjna gminy Układ drogowy gminy oparty jest o trasy głównych powiązań zewnętrznych, tj. dróg w następujących kierunkach: Warszawa, Warka, Kozienice i Sandomierz, Grójec, Mińsk Mazowiecki, Konstancin - Jeziorna. Kategorie dróg i ich przebiegi podano niżej. Cała gmina pokryta jest dość gęstą siecią dróg publicznych. W zasadzie do wszystkich większych skupisk zabudowy doprowadzone są drogi asfaltowe. Przeważają drogi powiatowe i gminne. Niektóre wyznaczone i ponumerowane drogi 78 powiatowe nie są w rzeczywistości zrealizowane, a ich śladem prowadzą tylko drogi gruntowe. Najbardziej obciążone ruchem obsługującym są drogi: 79 (krajowa) i 724 (wojewódzka), prowadzące częściowo przez miasto. Dla dróg tych charakterystyczna jest duża kolizyjność, spowodowana m.in. gęstym rozmieszczeniem skrzyżowań z drogami układu obsługującego. Wpływa na również fakt, że w mieście Góra Kalwaria sieć uliczna pełni podwójną funkcję - prowadzenia ruchu tranzytowego oraz obsługi miasta. Brak obwodnicy miasta jest coraz bardziej odczuwalny. Niezbędne są działania modernizacyjne zmierzające do poprawy bezpieczeństwa i warunków jazdy na drodze 79 i 724. Na terenie gminy do ważniejszych dróg należą ponadto: droga wojewódzka przez Czersk do Brzumina oraz droga Czaplinek - Julianów - Prażmów, odcinkowo powiatowa i wojewódzka. Stan i rodzaj nawierzchni jest zróżnicowany - można znaleźć gruntowe drogi wojewódzkie, ale też asfaltowe drogi niesklasyfikowane. Rodzaje nawierzchni dla poszczególnych dróg pokazano w tabeli. 11. 2. Charakterystyka dróg Tab. 25. Klasyfikacja dróg publicznych i rodzaje nawierzchni L.p. numer drogi 1 2 przebieg drogi rodzaj nawierzchni 3 4 KATEGORIA: DROGI KRAJOWE 79 50 Warszawa -Góra Kalwaria - Kozienice - Sandomierz Grójec - Góra Kalwaria - Mińsk - Mazowiecki asfaltowa asfaltowa KATEGORIA: DROGI WOJEWÓDZKIE 724 731 Warszawa - Konstancin-Jeziorna - Góra Kalwariqa Potycz - Warka 79 asfaltowa asfaltowa 734 739 772 683 Baniocha - Kawęczyn - Dębówka - rz. Wisła Czersk - Brzumin - rz. Wisła st. Czachówek - Sobików - Dębówka Julianów - Gabrielin - Prażmów asfaltowa- odcinek asfaltowa asfaltowa- odcinek asfaltowa KATEGORIA: DROGI POWIATOWE 01301 granica Warszawy - Kępa Okrzewska - Ciszyca Dębówka - Góra Kalwaria 01308 Cieciszew - Kawęczynek - Szymanów 01311 Brześce - Podłęcze 01312 Podgóra - Królewski Las - Brzumin 01313 Czarny Las - Sierzchów - Kąty - Baniocha Szymanów - Konstancin-Jeziorna 01317 Wojciechowice - Dobiesz - Baniocha 01318 Pilawa - Dobiesz - Sierzchów - Sobików 01319 Julianów - Kiełbaska - do Chynowa 01320 droga przez wieś Katy 01321 Obręb - Sobików - Góra Kalwaria 01322 Czaplinek - Linin - Pęcław - Coniew 01323 Pęcław - Potycz 01324 Wincentów - Dębówka 01325 Żabieniec - Czarny las 01333 Czaplinek - Obręb - Julianów KATEGORIA: DROGI GMINNE 0105002, 0105007, 0105008, 0105014, 0105016, 0105017, 0105018, 0105019, 0105024, 0105025, 0105027, 0105028, 0105029, 0105030, 0105032, 0105033, 0105036, 0105037, 0105038, 0105043, 0105043, 0105044, 0105047, 0105049, 0105050, 0105051, 0105053, 0105054 pozostałe asfaltowa asfaltowa asfaltowa asfaltowa - odcinek asfaltowa - odcinek asfaltowa - odcinek asfaltowa asfaltowa - odcinek gruntowa asfaltowa - odcinek asfaltowa asfaltowa - odcinek asfaltowa gruntowa asfaltowa asfaltowe gruntowe 11.3. Komunikacja zbiorowa Teren gminy i miasta Góra Kalwaria jest połączony liniami autobusowymi z Piasecznem i Warszawą na północy oraz z Grójcem, Magnuszewem i Warką na południu. Linie te są prowadzone następującymi drogami: - nr 79Warszawa - Kozienice (przystanki: Solec, Baniocha centrum, Baniocha przy drodze 1065, Domanówek, Kąty, Mikówiec, granica miasta,, Szpruch, Coniew przy drodze 01322, Coniew południe, Potycz) - nr 50 Góra Kalwaria - Grójec (przystanki: Karolina, Dębówka, Czaplinek) - nr 724 Warszawa - Konstancin Jeziorna - Góra Kalwaria (przystanki: Brześce, Wólka Załęska, Wólka Dworska, Moczydłów,, granica miasta) - nr 731 Potycz - Warka (przystanek w Potyczy) 80 - nr 1066 Góra Kalwaria- Czersk - Brzumin (przystanki: Czersk, Kolonia Czersk, Brzumin) - nr 01311 i 01301 Brześce - Podłęcze - Dębówka (przystanki: Podłęcze, Dębówka przy granicy gminy) - ciąg dróg 0105054, 0105053, 1627, 01318 na odcinku od drogi nr 717 przez Czaplinek - Sobików - Cendrowice - Sierzchów Dobiesz - Pilawa (przystanki: Czaplinek przy drodze 717 i koło wsi Krety, Sobików, Cendrowice, Sierzchów, Dobiesz południe i przy drodze 01317. 11.4. Komunikacja szynowa Przez teren gminy Góra Kalwaria prowadzi linia kolejowa wschód - zachód o przebiegu: Łuków - Pilawa - Skierniewice. Trasa ta dzieli gminę niemal na pół, przechodząc również przez samo miasto w jego północnej części. Na zachodzie linia ta łączy się w Czachówku z trasą Warszawa - Radom - Kielce - Kraków (biegnącą zachodnim skrajem gminy), a na wschodzie przechodzi mostem kolejowym przez Wisłę. Na terenie gminy znajdują się trzy stacje kolejowe - Czachówek, Wola Sobikowska i miasto Góra Kalwaria. W ostatnich latach rola komunikacji kolejowej została na tyle zmarginalizowana, że linia ta nie jest w pełni wykorzystana, a związana z nią infrastruktura podupadła. Docelowo należy dążyć do zwiększenia roli kolei w rozwoju miasta i gminy. 11.5 Ciągi rowerowe i szlaki turystyczne Przez teren gminy przechodzą cztery trasy rowerowe. Ich przebieg został zaplanowany w powiązaniu z terenami sąsiednimi. Obecnie trwa oznaczanie tych tras w terenie. W trakcie zbierania materiałów do niniejszego opracowania przygotowane były w całości dwie z tych tras. Gmina przecięta jest również znakowanymi szlakami turystycznymi, przechodzącymi przez najciekawsze jej tereny. - szlak czerwony: Lasy Chojnowskie (Zalesie Górne) - miasto Góra Kalwaria most na Wiśle - Otwock - szlak zielony: miasto Góra Kalwaria (stacja PKP) - wał przeciwpowodziowy nad Wisłą - Czersk - Królewski Las - Potycz - Warka 81 - szlak żółty: miasto Góra Kalwaria (centrum) - wał przeciwpowodziowy nad Wisłą - Brześce - Konstancin - Jeziorna. 12. SYSTEMY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 12.1. Gospodarka wodna Sieć wodociągowa pokrywa zapotrzebowanie gminy w 97%. Komunalne wodociągi miejskie eksploatują dwa ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych „KALWARYJSKA” (trzy studnie czwartorzędowe) i „ZAKALWARIA” (cztery studnie) o łącznych ustalonych zasobach eksploatacyjnych w ilości Qe = 512,0 m3/h przy depresji Se = 3,0 – 7,0 m, posiadają ważne do dnia 23.02.2005r. pozwolenie wodno-prawne na pobór wody w ilości łącznej: maksymalnie na godzinę – 389,0 m3/h i średnio na dobę – 3170,0 m3/d. Dodatkowo w mieście znajdują się niezależne ujęcia wody dla grupy zakładów przemysłowych i osiedlowych - traktowane jako tymczasowe w świetle przewidywanej rozbudowy systemu ogólnomiejskiego. Komunalne wodociągi wiejskie posiadają osiem stacji wodociągowych z uzdatnianiem wody, obsługując grupy otaczających je wsi: BANIOCHA (Baniocha, Baniocha Wilczynek, Łubna, Szymanów, Solec) BRZEŚCE (Brześce, Brześce PGR), „BRZUMIN” w miejscowości OSTRÓWIK (Ostrowik, Brzumin, Borki, Kępa Radwankowska), CONIEW (Coniew, Podgóra, Królewski Las, Coniew - Naddawki), CZERSK (wieś Czersk, osada kolonia Czersk), KĄTY (Kąty, Tomice, Wólka Załęska, Wólka Dworska, Mikówiec, Podłęcze, Moczydłów, Moczydłów PGR, osady: Domanówek, Kaczy Dół, Konstantynówka, Budki Moczydłowskie, Rybie), SIERZCHÓW (Sierzchów, Dobiesz, Wojciechowice, Ługówka, Czarny Las, osady: Wola Dobieska, Stanisławów) i SOBIKÓW, (Sobików, Cendrowice, Czaplinek, Krzaki Czaplinkowskie, Karolina, Dąbrówka, Obręb, Czachówek, Julianów, Czaplin, Buczynów, Aleksandrów, Wincentów, Linin, Pęcław, Podosowa, Kiełbaska, Potycz, z których wszystkie pracują w oparciu o dwie studnie (jedna podstawowa i jedna awaryjna) ujmują do eksploatacji wody podziemne z utworów czwartorzędowych, poza SUW „BRZUMIN” , która eksploatuje wody podziemne z utworów trzeciorzędowych (oligoceńskich). Łączne ustalone zasoby eksploatacyjne wód czwartorzędowych wynoszą Qe = 585,0 m3/h przy depresji Se = 1,5 – 6,0 m, 82 natomiast ustalone zasoby eksploatacyjne wód trzeciorzędowych (oligoceńskich) wynoszą Qe = 60,0 m3/h przy depresji Se = 15,0 m, poszczególne ujęcia wody posiadają ważne pozwolenia wodno-prawne w ilości łącznej, dla wód czwartorzędowych: średnio na dobę - 4890,0 m3/d i maksymalnie na godzinę 264,0 m3/h oraz dla wód oligoceńskich : średnio na dobę - 102,4 m3/d i maksymalnie na godzinę 30,0 m3/h. Wszystkie ujęcia wody posiadają wyłącznie utworzone strefy bezpośredniej ochrony sanitarnej, Wojewoda Warszawski odstąpił od wyznaczania i ustanawiania stref ochrony pośredniej, gdyż użytkowa warstwa wodonośna występuje pod znacznym nakładem osadów nieprzepuszczalnych i praktycznie brak jest zagrożeń przenikania jakichkolwiek zanieczyszczeń do warstwy wodonośnej (czas infiltracji „in situ” – powyżej 25 lat). Komunalne ujęcia wody podziemnej na terenie miasta i gminy Góra Kalwaria przedstawia tabela. Całkowita długość sieci wodociągowej, ujmującej wodę ze stacji „Kalwaryjska” i „Zakalwaria” wynosi ponad 18 km, w tym przewody podstawowe o przekrojach ∅ 300, 200, 160, 150 mm (ok. 9 km) oraz przewody drugorzędne ∅ 110, 100, 90, 65, 50 mm (ok. 9 km). Przewody podstawowe, ułożone są w układzie pierścieniowym i łączą ze sobą obie stacje wodociągowe. Sieć wodociągowa w gminie wykazuje znaczne zróżnicowanie, zarówno pod względem materiałowym (stal, żeliwo, PCV, azbest), jak i stanu techniczno eksploatacyjnego ze względu na różny czas wykonania i niejednakowe zużycie). Starsze fragmenty systemu wodociągowego kwalifikują się do przebudowy, a poszczególne przewody - do wymiany. 83 Tab. 26. Komunalne ujęcia wody podziemnej na terenie miasta i gminy Góra Kalwaria. Charakterystyka studni Lp. 1 1. Ustalone (zatwierdzone) zasoby eksploatacyjne ujęcia wody Ujęcie wody – nazwa, adres 2 „KALWARYJSKA” Góra Kalwaria Ul. Kalwaryjska Ilość, Gł.-[m] Qe [m3/h] Rok wykonania 3 4 5 3 st.2 – 86,0m st.3 – 95,0m st.4 – 96,0m Qe [m3/h ] 6 192,0 st.2 – 96,0 st.3 – 90,0 st.4 – 102,0 1964r. rekonst 1976r. 1973r. Se [m] Nr decyzji Nr decyzji Warunki Okres ważności 7 3,0 8 9 10 11 40/82 z dnia 20.03.82 Urząd m. St. Warszawy dla st. nr 3 - 90,0 i st.nr 4– 102,0 m3/h st.2 – 96,0 m3/h awaryjna 1979r. 2. Warunki pozwolenia wodno-prawnego „ZAKALWARIA” Góra Kalwaria 3 st.2 – 54,0 m st.4 – 45,0 m st.1 – jeszcze nie włą czona do eks. 320,0 st.2 – 135,0 st.4 – 100,0 st.1 – 85,0 1983 1983 1994 w tym dla: st. 1 – 85,0 m3/h st. 2 – 135,0 m3/h st. 4 – 100,0 m3/h st. 3 – zlikwidowana 7,0 RO-III/6 /7523/9/99 29.03.99 Wojewoda Warszawski 17/2000 Pobór wody: 23.02.00 Qśrd = Starosta 3170m3/d Piaseczyński Qmaxh = 23.02. 389 m3/h 2005r. dla dwóch ujęć czwartorzędowych Charakterystyka podstawowych urządzeń SUW 12 Mieszacze wodno-powietrzne – 4 szt. Sprężarki WAN-ES- 2 szt Odżelaziacze –φ 1800mm V=7,2 m3 – 4 szt. Hydrofor φ 1800mm V=10 m3 – 1 szt. SUW pracuje od lat czterdziestych ubiegłego stulecia Filtry do uzdatniania wody o wydajności 50 m3/h każdy - 5 szt. Hydrofory o pojemności 3 m3 każdy – 3 szt. Zbiornik wody czystej dwukomorowy o pojemności 2 x 175 m3 SUW pracuje od 1994r. 3. 4. 5. 6. 7. BANIOCHA BRZEŚCE CZERSK CONIEW KĄTY 2 st.1– 47,0 m awaryjna st.2 – 50,0 m podstawowa 2 st.2 – 68,0 m st.3 – 74,0 m 1 st.1a – 80,0 m 114,0 st.1 – 75,0 1993r. st.2 114,0 1994r. st.2 – 60,0 st.3 – 60,0 1976r. 60,0 3,6 w tym dla st.2 – 60,0 m3/h st.3 – 60,0 m3/h 54,0 st.1 – 60,0 st.2 – 60,0 1971r. 1973r. 1989r. 1989r. 85,0 w tym dla : st.1– 85,0 m3/h st.2– awaryjna Oxydator 1275dm3 -szt.1 Odżelaziacze 9382dm3 – szt. 2 Odmanganiacze 9382 dm3 – szt. 2 Hydrofor φ 2000 V= 4491dm3 – szt. 1 Zbiornik wody czystej dwukomorowy 2x200m3 SUW pracuje od 1994r. 235/76 01.12.76 Urzędu m.st. Warszawy 186/97 12.11.97 Wojewoda Warszawski Pobór wody: 30.11. Qmaxh = 60,0 2007r. m3/h Qśrd = 900 m3/d Odżelaziacze φ 1500 – szt.2 Sprężarki WAN-ES–szt.2 Hydrofory φ 1500 V = 3,5 m3 – szt. 2 Zbiornik wody czystej – 200 m3 SUW pracuje od 1976r. 161/83 05.08.83 Urząd Wojewódzki W Warszawie 184/97 12.11.97 Wojewoda Warszawski Pobór wody: Qmaxh = 13,0 m3/h Qśrd = 145,0 m3/d 30.11. 2007r. Odżelaziacze φ 1200 – szt. 2 Mieszacze wodno-powietrzne – szt. 2 Hydrofory – szt. 2 SUW pracuje od 1983r. ABG.VIII 731/128/78 22.05.71 Prezydium Woj. Rady Nar. w Warszawie 183/97 12.11.97 Wojewoda Warszawski Pobór wody: Qmaxh = 22,0 m3/h Qśrd = 225,0 m3/d 30.11. 2007r. 44/89 23.03.89 Urząd m. st. Warszawy 75/2004Pobór wody: 07.05.04 Qmaxh = Starosta 60,0 m3/h Piaseczyński Qśrd = 489,0 m3/d 30.04. 2014r. 147/94 02.11.94 Wojewoda Warszawski w tym dla: st.1 – 75,0 m3/h st.2 – 114,0 m3/h st.1a – 1983r. 54,0 2 st.1 – st.1 – 57,5 m 62,0 st.2 – st.2 – 66,0 m 56,0 2 st.1 – 47,0 m st.2 – 52,0 m 1979r. Pobór wody: 101/2003 Qmaxd = 20.05. 20.05.03 1586,8m3/d 2013r. Starosta Qśrd = Piaseczyński 1295,0m3/d dla dwóch studni pracujących przemienni 3,5 1,9 2,2 – 1,5 60,0 3,0 w tym dla: st.1 – podstawowej 60,0 m3/h st.2 – awaryjnej 60,0 m3/h 85 Odżelaziacze φ 1500 – szt.2 Mieszacze wodno-powietrzne – szt. 2 Hydrofor φ15—V = 9500 dm3 – szt. 1 SUW pracuje od 1975r. Odżelaziacze – 4 szt. Odmanganiacze – 4 szt. Sprężarki WAN-ES – 2 szt. 8. 9. 10. „BRZUMIN” we wsi OSTRÓWIK 2 (Trz) st.1 – 226,0m st.2 – 226,0m st.1 – 60,0 st.2 – 60,0 1989/ 1990 1989/ 1990 SIERZCHÓW 2 st.1 – 70,0 m st.2 – 66,0 m st.1– 62,0 st.2 – 62,0 1977r. 2 st.1 – 85,0 m st.2 – 85,0 m st.1 – 90,0 st.2 – 150,0 1987r. SOBIKÓW 1977r. 1989r. 60,0 15,0 dla każdej ze studni po 60,0 m3/h przy przemiennej pracy 62,0 6,0 dla każdej ze studni po 62,0 m3/h przy przemiennej pracy 150,0 4,0 w tym dla : st.1 – 90,0 m3/h st.2 – 150,0 m3/h 102/2003 Pobór wody: 20.05.03 Qmaxd = Starosta 134,9 m3/d Piaseczyński Qśrd = 102,4 m3/d 20.05. 2013r. 79/77 04.1977 Urząd Wojewódzki w Warszawie 185/97 12.11.97 Wojewoda Warszawski Pobór wody: Qmaxh = 40,0 m3/h Qśrd = 420,0 m3/d 30.11 2007r. Odżelaziacze φ 1500 – szt. 5 Filtry z węglem aktywowanym – szt.5 Sprężarki Zbiornik ciśnieniowy wieżowy V = 300 m3 SUW pracuje od 1977r. 160/87 31.08.87 Urząd m.st. Warszawy 33/97 20.02.97 Wojewoda Warszawski Pobór wody: Qmaxh = 90,0 m3/h Qśrd = 1416,0m3/h 31.12. 2007r. SUW pracuje od 1987r. Automatyczna stacja uzdatniania wody wyposażona jest w filtry do odżelazienia i odmanganiania. Brak szczegółowych danych. 204/89 11.12.89 Urząd m.st. Warszawy 86 Hydrofiltr Mieszacze wodno-powietrzne – szt. 3 SUW pracuje od 1990r. OSGW-VI8530 /34/90 18.04.90 Urząd m.st. Warszawy 12.2. Gospodarka ściekowa Na terenie gminy Góra Kalwaria istnieje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków. Znajduje się ona w Moczydłowie. Działa od 1999r., z istniejącą przepustowością 2650m3/dobę (docelowa II etap 3500m3/dobę, III etap – 6000 m3/dobę). Oczyszczalnia ścieków w Moczydłowie działa na mocy pozwolenia wodnoprawnego (nr decyzji 1499/99) Starosty Piaseczyńskiego z 27.12.1999r. (ważnego do 15.12.2006r.) na odprowadzanie oczyszczonych ścieków do Wisły w km 478+100 w ilości maks. 250 m3/godz. i 3750 m3godz., średnio na dobę 3000 m3 . Oczyszczalnia ścieków w Moczydłowie przyjmuje ścieki z sieci kanalizacyjnej o długości 52,35 km obejmujących miasto Góra Kalwaria (19,33km), Mikówiec, Baniocha, Łubna, Solec, Szymanów (łącznie 33,02km). Z informacji uzyskanych od pracowników oczyszczalni wynika, że w 2003r. na oczyszczalnię dostarczono 966 600m3 ścieków w tym 30 310,5m3 dowieziono beczkowozami. W oczyszczalni oczyszcza się także ścieki z kanalizacji deszczowej o długości 2,125 km. Dane charakteryzujące gospodarkę ściekową przedstawiono w tab. 14. Obszar gminy Góra Kalwaria jest częściowo objęty komunalną siecią kanalizacyjną oparta, wyłącznie na bazie miejskiej oczyszczalni mechanicznobiologicznej „MOCZYDŁÓW”. Miasto Góra Kalwaria jest skanalizowane w 65 %. Istniejący układ kanalizacji opiera się na dwóch głównych kolektorach: 1. ∅ 0,4 - 0,8 m dł. 3550m (przebieg: ul. Ks. Sajny, Kalwaryjska, Rybie, zach. granica osiedla Budowlanych, ul. Towarowa, Pijarska do przepompowni P1 przy ul. Przemysłowej) - obsługuje większą część miasta, 2. ∅ 0,4 m dł. 1840 m (przebieg: ul. Lipkowska, teren PDPS, ul. Wyszyńskiego, Batorego, Broniewskiego, Skierniewicka, tam, w rejonie nieczynnej oczyszczalni „Jeziorka” połączenie z kolektorem 1) - obsługuje tzw. parcelę (PDPS, osiedle SBM, Polsport) Do w.wym. kolektorów włączone są pozostałe drugorzędne kanały kanalizacji miejskiej o przekrojach ∅ 0,20 - 0,30 m w systemie grawitacyjnym lub pompowym. Zastosowano pompy zatapialne bezkratkowe, sterowane automatycznie. Stara część kanalizacji miejskiej, wybudowana pierwotnie jako sanitarna, jest obecnie kanalizacją ogólnospławną ze względu wprowadzanie do niej ścieków deszczowych z odwodnienia ulic i parkingów. Fragmentaryczna kanalizacja deszczowa znajduje się jedynie w części miasta, położonej na południe od linii kolejowej i nowo wybudowana w ul. Kalwaryjskiej. Ścieki z dzielnicy przemysłowej są odprowadzane po podczyszczeniu w zakładowych oczyszczalniach do rowu i dalej do rz. Małej. Wg. danych Urzędu Miasta i gminy Góra Kalwaria w 2003r. na terenie miasta stwierdzono 504 bezodpływowe zbiorniki na ścieki i 1 przydomowa oczyszczalnię ścieków. Tereny wiejskie są skanalizowane zaledwie w około 10-12%. W większości wsi, objętych siecią wodociągów grupowych, brak jest systemów kanalizacji sanitarnej, a ścieki bytowo - gospodarcze gromadzone są w szambach (szczelnych i chłonnych), skąd okresowo usuwane są przy pomocy wozów asenizacyjnych do punktów zlewnych. Na terenach wiejskich stwierdzono ogółem: 1640 bezodpływowych zbiorników na ścieki i 15 przydomowych oczyszczalni ścieków. Wyjątkiem jest rejon Baniochy i Szymanowa - Solca, który jest skanalizowany, a sieć kanalizacyjna jest systematycznie rozbudowywana. Znajduje się tu jeden kolektor zbiorczy o długości ok. 2 km i odprowadza ścieki do zbiorników dawnej oczyszczalni ścieków, z wybudowaną przepompownią, skąd są tłoczone są do oczyszczalni ścieków Moczydłów. W tabeli nr 15 przedstawiono wykaz istniejących oczyszczalni przeznaczonych do rozbudowy oraz projektowanych. Tab. 27. Wykaz oczyszczalni ścieków przeznaczonych do rozbudowy oraz projektowanych na terenie gminy Góra Kalwaria (według informacji uzyskanych w UMiG Góra Kalwaria). Lp. 1. 2. Nazwa i adres właściciela oczyszczalni Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria Oczyszczalnia „MOCZYDŁÓW” Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria Lokalizacja, rodzaj oczyszczalni Moczydłów komunalna oczyszczalnia mechani czno-biologiczna BRZEŚCE 88 Przepustowość w m3/d docelowa istniej po ąca rozbudo wie 3 500 6 000 Liczba obsługiwa nych mieszkańc ów UWAGI Przewidyw any termin realizacji 10 840 2007r. 650 2005-2006 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria WÓLKA ZAŁĘSKA Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria WÓLKA DWORSKA Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria MOCZYDŁÓW Urząd Miasta i gminy Góra Kalwaria SOLEC Kowalczyk Grzegorz CZERSK ulBielińskiego7 Ratyński Jan DOBIESZ nr 46 b Ługowski Lech Gajewska Urszula Włoskiewicz Urszula 2005-2006 40 2005-2006 220 CZERSK ul Bielińskiego6 Kowalczyk Mieczysław 180 KĄTY ul. Akacjowa 52 KĄTY ul. Spacerowa 5 KĄTY ul. Trakt Królewski 3 2005-2006 150 2005-2006 - do 5,0 do 10 2005r. - do 5,0 do 10 2005r. - do 5,0 do 10 2004r. - do 5,0 do 10 2004r. - do 5,0 do 10 2004r. - do 5,0 do 10 2004r. Gorbaczuk Mirosław GÓRA KALWARIA do 5,0 do 10 2004r. ul. Zakalwaria UWAGA: pozycje umieszczone w powyższej tabeli od 7 do 13 dotyczą przydomowych ekologicznych oczyszczalni ścieków. 12.3. Sieć energetyczna Przez teren gminy przebiegają dwie jednotorowe linie wysokiego napięcia 110kV wyprowadzone z GPZ Piaseczno. W części przemysłowej miasta Góra Kalwaria zlokalizowana jest stacja energetyczna, wyposażona w dwa transformatory o mocy 16 MW każdy. W szczycie obciążenia w okresie zimowym pobierana jest moc ok. 16 MW, a w okresie letnim zużycie energii elektrycznej zmniejsza się do 8 MW. Przebieg linii i lokalizację stacji pokazano na rysunku. Ze stacji transformatorowej „Góra Kalwaria” wyprowadzonych jest 5 linii napowietrznych średniego napięcia 15 kV, 5 linii kablowo - napowietrznych 15 kV (ze stacji wychodzą jako kablowe, potem przechodzą w napowietrzne) oraz 7 linii kablowych 15 kV. 89 W. wym. linie zasilają zarówno miasto, jak i tereny wiejskie oraz sąsiednie obszary. Stan techniczny urządzeń jest zadowalający, a układ i parametry sieci dostosowane do aktualnych potrzeb. 12.4. Sieć gazowa Miasto Góra Kalwaria jest pokryte siecią gazową w 90%. Istnieje około 100km sieci gazowej. Teren gminy pokryty jest siecią tylko w 35%. Zgazyfikowane jest miasto Góra Kalwaria oraz wsie to: Baniocha, Solec, Łubna, Szymanów, Domanówek, Tomice, Moczydłów, Brześce, Wólka Dworska, Wólka Załęska, Podłęcze Brzeskie, Czersk, a także częściowo Kąty i Brzumin oraz częściowo Czaplin, Czaplinek, Wincentów i Linin. Gmina zaopatrywana jest w gaz ziemny wysokometanowy o wartości opałowej ok. 35 Ml/m3. Istniejącymi źródłami zasilającymi są dwie stacje redukcyjno - pomiarowe: 1) Słomczyn k/Konstancina o wydajności 25 tys. m3/h (poza granicą gminy) 2) Czaplin k/Czaplinka o wydajności 9 tys. m3/h (południowa część gminy) Stacja „Czaplin” została wybudowana niedawno, wraz z gazociągiem ∅200 średniego ciśnienia Czaplin - Góra Kalwaria. Źródłem zasilania dla stacji w Czaplinie jest gazociąg wysokiego ciśnienia ∅ 200 CN 6,4 Mpa. Główne gazociągi zasilające gminę: - ∅250/200 - Słomczyn - Góra Kalwaria - ∅250/200- Słomczyn - Szymanów - Baniocha - Domanówek - Kąty - ∅180- Kąty - Góra Kalwaria - ∅200 - Czaplin - Góra Kalwaria - ∅160 - Góra Kalwaria - Czersk - ∅125 - na terenie wsi Czersk - ∅90 - od centrum Czerska, przez Kolonię Czersk, Ostrówek, Brzumin, Borki. 12. 5. Sieć cieplna Miasto Góra Kalwaria w ponad 50% (razem z budynkami indywidualnymi) wykorzystuje gaz do ogrzewania. Posiada 2 220mb sieci cieplnej. Drugim znaczącym źródłem energii wykorzystywanym do ocieplania jest węgiel (ok. 30%). Koks używany jest w ok. 18%. Na pozostałym terenie gminy brak jest centralnej sieci cieplnej. Ogrzewanie zasilane jest z jedynie z domowych pieców gazowych (40%) 90 lub kotłowni głównie wykorzystujących węgiel (50%). Koks na terenie gminy (poza Miastem Góra Kalwaria) stanowi 19% wszystkich źródeł energii. 12. 6. Infrastruktura telekomunikacyjna Telefonią kablową objęte jest ponad 90% terenu gminy, a zasięgiem sieci komórkowej w 10%. Na terenie gminy znajduje się 10 masztów - stacji bazowych telefonii komórkowej GSM. Możliwości rozwoju sieci telekomunikacyjnej są praktycznie nieograniczone. 12.7. Gospodarka odpadami Składowisko odpadów „Łubna” zlokalizowane jest w gminie Góra Kalwaria, ok. 1100 m na wschód od drogi wojewódzkiej 79 relacji Warszawa – Piaseczno – Góra Kalwaria, w okolicy wsi Łubna (fot. 7). Składowisko zostało założone w 1978 roku jako wysypisko odpadów komunalnych. Zasady eksploatacji składowiska można podzielić na dwa okresy: 1. eksploatacja w latach 1978-1996 2. rekultywacja od 1996 roku Powierzchnia terenu będącego we władaniu MPO w Warszawie wynosi 39.63 ha. Dla potrzeb składowiska wraz z zapleczem używany jest obecnie teren o powierzchni ok. 22ha. Składowisko odpadów Łubna jest składowiskiem nadpoziomowym. Bryła składowiska zajmuje powierzchnię ok. 20ha przy wysokości ok. 40m nad poziom terenu. Kubatura zdeponowanych odpadów wynosi ok. 4,5 mln m3. Docelowo planowany jest wzrost do 5,2 mln m3. W pierwszym okresie eksploatacji (do 1996) na wysypisku w sposób niekontrolowany składowano odpady z terenu Warszawy i okolic, głownie komunalne. W latach 70-tych i 80-tych na składowisko trafiały również różnego rodzaju odpady z sektora usług i przemysłu. W latach 90-tych na składowisko dowożono łącznie odpady w ilości około 200ton/dobę. W latach 1995-1996 składowano również osady ściekowe z oczyszczalni Czajka. Obecnie do kształtowania bryły składowiska wykorzystywane są odpady według listy rodzajów odpadów które mogą być przyjmowane na składowisko Łubna i wykorzystywane jako materiał rekultywacyjny”. 91 W drugim okresie kluczowe znaczenie miał rok 1998, w którym zakończono budowę drenażu odcieków i zamknięto ściankę szczelną zatrzymującą wydostawanie się zanieczyszczeń ze składowiska do wód na terenach przyległych. Od tego czasu nastąpiła zdecydowana poprawa jakości wód w rowach i obserwowana jest systematyczna poprawa jakości wód gruntowych. Użytkowy poziom wodonośny jest obecnie izolowany od wpływu składowiska i posiada wody pitne bardzo dobrej jakości, co potwierdzają systematyczne badania monitoringowe. Prace rekultywacyjne prowadzone są przy udziale nadzoru inwestorskiego, naukowego i społecznego oraz okresowo kontrolowane przez organy nadzoru budowlanego i ochrony środowiska, jak również przez niezależnych ekspertów. Nie obserwuje się już niekorzystnego wpływu składowiska na degradację roślinności na terenach przyległych. Z przeprowadzonych badań wynika że występujące zanieczyszczenia pyłowe, gazowe i mikrobiologiczne oraz hałas zanikają przed najbliższymi zabudowaniami. Z badań medycznych Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego nie wynikają jednoznaczne wnioski dotyczące wpływu składowiska na stan zdrowia okolicznej ludności. Odczuwane przez mieszkańców wsi Łubna odory powinny być zminimalizowane po uruchomieniu odgazowywania, a ostatecznie także i w pełni wyeliminowane po wykonaniu przykrycia mineralnego i obsadzeniu powierzchni składowiska roślinnością. [Przegląd ekologiczny rekultywowanego składowiska odpadów „Łubna”, 2002r.] W sąsiedztwie istniejącego składowiska planowana jest budowa Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych Łubna II. Zasięgiem działania Zakładu będzie objęta gmina Góra Kalwaria i inne gminy powiatu piaseczyńskiego oraz cześć dzielnic z południowej części Warszawy Zgodnie z Uchwałą XXI/1/2000 Rady Powiatu Piaseczyńskiego z dnia 27 lipca 2000r., wokół istniejącego składowiska ustanowiono obszar ograniczonego użytkowania, na którym wykluczono stałe i okresowe osadnictwo, wykluczono inwestycje infrastrukturalne nie związane z wykorzystaniem i unieszkodliwianiem odpadów, zakazano prowadzenia produkcji rolnej, oraz zakazano zmian stosunków wodnych, które mogłyby szkodliwie oddziaływać na nieruchomości sąsiednie. Na terenie gminy jedynie 8% odpadów podlega recyklingowi, bądź spaleniu. Większość odpadów wyprodukowanych w Gminie jest składowana na składowisku odpadów „Łubna”. 92 Gmina nie posiada jeszcze programu gospodarki odpadami – prace te są w trakcie realizacji. Na terenie gminy Góra Kalwaria działają następujące firmy świadczące usługi w zakresie gospodarki odpadami i recyklingu. Tab.28. Firmy świadczące usługi wywozu nieczystości stałych na terenie gminy Góra Kalwaria w latach 2002-2003r. Lp. Firma 1 TIP-TOP, Góra Kalwaria, ul. Kilińskiego 33a 2 „Błysk” Sp. z o.o. Otwock 3 BYŚ, Warszawa, ul. Arkuszowa 43 4 SITA Polska, Warszawa ul. Ciołka 16 5 RETHMANN, Otwock 6 RETHMANN RECYKLING, Warszawa, ul. Zawodzie 16 7 JARPER Sp z o.o. Kol.Warszawska 8 ZGK, Góra Kalwaria, ul. Św. Antoniego 1 9 DE LUZ, Baniocha, ul. Zakole 11 10 EKO Standard, Piaseczno 11 LOBBE EANEXPOL, Warszawa Ogólna liczba [ton] 2002r 2003r 2002r 2003r 2002r 2003r 2002r 2003r 2002r 2003r 621,04 445,66 51,15 63,3 50,08 43,93 38,97 19,36 21,37 22,56 300 1,63 13 300 Szkło [ton] Metal [ton] 63,49 Papier[ton] 0 Plastik [ton] 25 8 4,1 15 4 3463,35 3599,18 80,4 20,01 4,4 63,12 7,18 6,4 12,1 72,57 4489,2 4451,14 OGÓŁEM 8,25 59,4 196,31 5,8 21,8 16,78 0 6,6 69,36 49,73 67,37 61,14 21,37 Tab. 29. Bilans odpadów w Gminie Góra Kalwaria Odpady ogółem [ton] 4451,14 Odpady odzyskane gospodarczo [ton] 348,39 Odpady spalane[ton] 1,63 Składowane na składowisku „Łubna” [ton] 4101,12 12.8 Ochrona przeciwpowodziowa W rejonie przyrzecza Wisły, obejmującego wschodnią część terenu wzdłuż doliny powodziowe rzeki (luty - występują głównie roztopowe wezbrania kwiecień), rzadziej wezbrania roztopowe meteoryczne (czerwiec - lipiec). Średnie roczne wahania stanów wód w Wiśle w/g Biernackiego wynoszą zwykle ok. 8 m. Dla wielolecia 1951 1995 obliczono średnie niskie i średnie stany wód. Wynoszą one odpowiednio 78,88 m i 80,14 m n.p.m. Wały przeciwpowodziowe wzdłuż Wisły mają II klasę i chronią przed tzw. wodą stuletnią. Obszar chroniony wałami obejmuje dwie doliny: 93 6,65 41,21 - dolinę Czerską o pow. 760 ha (Potycz - m. Góra Kalwaria), obejmującą 10 miejscowości, zamieszkałych przez ok. 500 osób - dolinę Moczydłowską o pow. 170 na (m. Góra Kalwaria - płn. granica gminy), obejmującą 6 miejscowości, zamieszkałych przez ok. 1200 osób. Szerokość wałów w stopie - 16 m, planowane poszerzenie po przebudowie do 30 m. Wzdłuż wałów utrzymywany jest pas bezpieczeństwa szer. 50 m, wolny od zabudowy. Stan techniczny wałów, wybudowanych w latach okupacji niemieckiej - średni, wymagający remontu i modernizacji. Zagrożenie powodziowe pojawia się na terenach zalewowych, położonych pomiędzy korytem rzeki a wałami przeciwpowodziowymi, a zagrożenie potencjalne w przypadku przerwania lub przelania wałów występuje pomiędzy wałami a wysoką skarpą brzegową. Tereny te zajęte są głównie przez uprawy sadownicze i warzywnicze oraz tereny rolne, w połączeniu z ekstensywną zabudową kilku wsi. Jednoznaczne określenie powierzchni terenów zalewowych jest niemożliwe ze względu na zmienność linii brzegowej rz. Wisły. 13. ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH 13. 1. Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Mazowieckiego Dnia lipca 2004 roku uchwalono plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 65/2004 z dn. 27 czerwca 2004 r. Sejmiku Województwa Mazowieckiego, Dz, U, z 2004 r., Nr poz.) . Jakość części graficznej opublikowanej uchwały nie pozwala na wyciągnięcie odpowiedzialnych wniosków, dotyczących zakresu zadań przewidzianych do realizacji w gminie Góra Kalwaria. W najbliższym czasie opublikowane będą kolorowe materiały graficzne, stanowiące załącznik do w. wym. uchwały, co pozwoli na przeanalizowanie wpływu rozwiązań planu województwa dla zagospodarowania przestrzennego gminy. 13. 2. Zadania rządowe Dla Województwa Mazowieckiego nie opracowano kompleksowego programu zadań rządowych, a w programie rządowym 2002 - 2006 „Infrastruktura Klucz do Rozwoju” zagwarantowano odpowiednie kwoty tylko dla jednej inwestycji o znaczeniu krajowym, tj. budowy dwupasmowej drogi 94 kierunku Warszawa - Góra Kalwaria, dotyczącej gminy Góra Kalwaria na odcinku od jej północnej granicy do Baniochy, a w późniejszym terminie - do miasta Góra Kalwaria wraz z jej obwodnicą. Wstępnie planowane parametry, przebieg oraz termin i warunki realizacji trasy nie były z gminą negocjowane. 14. POTRZEBY I MOŻLIWOSCI ROZWOJU GMINY Główną podstawą do określenia długofalowych kierunków rozwoju gminy, w tym jej potrzeb i możliwości jest uchwalona w październiku 2002 roku „Strategia zrównoważonego rozwoju miasta i gminy Góra Kalwaria” . Zgodnie z tym dokumentem nadrzędny cel rozwoju gminy wyraża się w haśle: „Góra Kalwaria podwarszawska gmina o bogatych tradycjach historycznych, przyjazna mieszkańcom i przybywającym, gwarantująca godne życie z zachowaniem walorów krajobrazowych, w harmonii z wymogami zrównoważonego rozwoju, stanowiąca atrakcję dla wszystkich”. Realizację celu nadrzędnego zapewni osiągnięcie następujących celów strategicznych: 1. Ład ekologiczny: odtworzenie i zachowanie umożliwiającego czystego wykorzystanie środowiska turystycznych, rekreacyjnych i historycznych walorów miasta i gminy przy zachowaniu produkcji sadowniczej i możliwości utylizacji odpadów w nowo wybudowanym, wzorcowym zakładzie Łubna II 2. Ład gospodarczy osiągnięcie wysokiego poziomu gospodarczego gminy zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz stworzenie dogodnych warunków do pozyskania inwestorów 3. Ład społeczny tak ukierunkować wysiłek mieszkańców, aby osiągnąć dobry poziom wykształconego, zdrowego i kulturalnego społeczeństwa, o wysokim poziomie poczucia bezpieczeństwa z jasną perspektywą dalszego rozwoju. cele szczegółowe: ochrona środowiska: (ważniejsze wymienione problemy w tym zakresie dotyczące planowania przestrzennego to: problem ochrony Łubnej I, brak obwodnicy miasta, ścieżek rowerowych, ekologicznych oczyszczalni ścieków, mała ilość terenów zielonych, nie 95 wykorzystane dla rekreacji starorzecza, brak skutecznej ochrony i zagospodarowania zabytków, słaby rozwój agroturystyki) 1. wdrożenie kompleksowego systemu zbierania i utylizacji odpadów 2. ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 3. stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju ekologicznego rolnictwa 4. prowadzenie prawidłowej gospodarki leśnej i wykorzystanie lasów jako terenów rekreacyjnych 5. planowy rozwój agroturystyki 6. ochrona regionalno - historycznych zasobów miasta gospodarka: (ważniejsze wymienione problemy w tym zakresie dotyczące planowania przestrzennego to: słaba komunikacja lokalna i regionalna, utrudniony ruch do i z Warszawy, brak obwodnicy miasta, słaba infrastruktura techniczna, mało terenów dla działalności gospodarczej i budownictwa mieszkaniowego, brak planów miejscowych, brak oferty turystycznej, brak terenów rekreacyjnych, brak przemysłu rolno - spożywczego) 1. budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej lokalnej oraz dróg dojazdowych do gminy 2. rozwój infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem terenów przeznaczonych pod przyszłe inwestycje 3. stworzenie dogodnego klimatu dla inwestowania 4. zapewnienie korzystnych warunków do rozwoju turystyki 5. zintensyfikowanie działań mających na celu promocję gminy. strefa społeczna: (ważniejsze wymienione problemy w tym zakresie dotyczące planowania przestrzennego to: likwidacja zakładów pracy i brak nowych, brak mieszkań w tym mieszkań socjalnych, brak klubów młodzieżowych w mieście i na wsi, słaba komunikacja lokalna i regionalna, brak ścieżek rowerowych, brak terenów rekreacyjnych, mały zakres usług medycznych, nie wykorzystane dla rekreacji starorzecze, brak hali widowiskowo - sportowej, słabo wyeksponowane walory turystyczne miasta i gminy) 1. zwiększenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców gminy 2. zmniejszenie bezrobocia i przeciwdziałanie zwiększającej się strefie ubóstwa mieszkańców 96 3. zwiększenie stopnia rozwoju mieszkalnictwa 4. rozwój systemu oświaty i rozbudowa infrastruktury szkół 5. podniesienie jakości opieki zdrowotnej 6. wspieranie inicjatyw kulturalnych oraz sportu i rekreacji. zarządzanie gminą: 1. sprawny i efektywny Urząd Miasta przyjazny wobec interesantów 2. zwiększone dochody gminy 3. dobra współpraca Rady Miejskiej oraz mieszkańców w zakresie funkcjonowania gminy. W „Strategii...” opisano mechanizm zarządzania finansami miasta, wraz z podaniem możliwości finansowania zewnętrznego gminy ze źródeł krajowych i zagranicznych, zalecenia co do wyboru i stosowania określonej formy finansowania rozwoju (w tym wykorzystania licznych funduszy ekologicznych, rozwoju regionalnego, rozwoju infrastruktury technicznej, restrukturyzacji rolnictwa, itp.). Koszty realizacji przyjętych celów i zadań powinny znaleźć swój wymierny wyraz finansowy w corocznym budżecie gminy, tworzonego według zasady „budżetu zadaniowego”, powiązanego z dokumentami strategicznymi. Szczegółowe ustalenia dotyczące rezerwowania terenów pod zadania gminne i proporcji terenów przeznaczanych dla poszczególnych funkcji oraz tempa i kolejności sporządzania planów miejscowych, które winny wyznaczyć studium, będą konsultowane z Gminą w kolejnej fazie projektowej, polegającej na przygotowaniu wariantowych koncepcji rozwoju, powiązanych z wyżej opisaną „Strategią”. 15. WAŻNIEJSZE WNIOSKI DO STUDIUM WYNIKAJĄCE Z ANALIZY UWARUNKOWAŃ ROZWOJU W wyniku analiz przeprowadzonych na podstawie zebranych materiałów, w tym przeprowadzonej aktualizacji inwentaryzacji urbanistycznej terenu i zbadania uwarunkowań rozwoju gminy w zakresie poszczególnych zagadnień i podsystemów stwierdzono konieczność uwzględnienia następujących wniosków przy opracowaniu kierunków rozwoju miasta i gminy: a) uwarunkowania wynikające z analizy stanu istniejącego terenu (w tym: powiązań zewnętrznych, przeznaczenia terenów, stanu ładu przestrzennego) 97 Konieczne jest zachowanie i wzmocnienie wszystkich powiązań z otoczeniem: ekologicznych, komunikacyjnych, funkcjonalnych i infrastrukturalnych. Powinno się dążyć do utrwalenia cech poszczególnych (głównych dla gminy) stref funkcjonalnych z zachowaniem charakteru ich zagospodarowania. Przy wyznaczaniu nowych terenów dla zabudowy, na które, jak wynika z analiz, jest duże zapotrzebowanie, kierować się trzeba zasadami prawidłowego kształtowania sieci osadniczej, m.in. ściśle określać granice pomiędzy terenami otwartymi a zurbanizowanymi. Należy dążyć do zwiększenia ilości terenów dla nieuciążliwych usług podstawowych i specjalistycznych w zespołach mieszkaniowych, Konieczne będzie ograniczanie zjawiska rozpraszania się zabudowy - zarówno mieszkaniowej i rekreacyjnej na atrakcyjnych krajobrazowo terenach gminy, jak i usługowo - produkcyjnej przy ważnych trasach komunikacyjnych. Niezbędne jest wyznaczanie i właściwe kształtowanie przestrzeni publicznych w ważniejszych ośrodkach osadniczych - Góra Kalwaria, Czersk, Baniocha oraz wykształcenie innych elementów określających strukturę przestrzenną. Szczególnie dotyczy terenów nowych inwestycji. Należy wyznaczyć tereny rekreacyjne w dolinie Wisły i określić możliwości oraz zasady ich realizacji i eksploatowania. Na całym terenie powinna być rozwijana funkcja usług turystyki i rekreacji, w tym agroturystyka. b) uwarunkowania dotyczące ochrony środowiska (w tym jego stanu i funkcjonowania, występowania terenów i obiektów chronionych oraz zagrożeń i uciążliwości) Występowanie na terenie gminy wartości środowiskowych ogranicza przydatność obszarów dla różnych form zagospodarowania. Wprowadzenie możliwości lokalizacji na tych obszarach przedsięwzięć uciążliwych może prowadzić do dalszej degradacji środowiska przyrodniczego. W związku z tym należy prowadzić na tych terenach działania ochronne i zabezpieczające. Należy bezwzględnie przestrzegać, zakazów, nakazów i ograniczeń dotyczących wskazanych w opracowaniu terenów chronionych, gdyż cele ochronne są nadrzędne w stosunku do innych 98 Najbardziej wrażliwe miejsca związane z przyrodą ożywioną to zwarty ciąg ekologiczny wzdłuż Wisły, wszystkie kompleksy leśne: Chojnowski Park Krajobrazowy, lasy tworzące ciąg ekologiczny wzdłuż Cedronu, lasy w rejonie Obrębu i Łubnej oraz nie zagospodarowane miejsca o dużym stopniu naturalności (tereny upraw rolnych, dolinki cieków itp.). Zagrożenia dla tych komponentów mogą być powodowane m.in. modernizacją istniejących posesji, urządzaniem zieleni towarzyszącej zabudowie, wycinką drzew, co w konsekwencji prowadzi do zniekształcania siedlisk, a w dalszej kolejności do degradacji walorów krajobrazowych. Ponieważ narastająca antropopresja osłabia rangę ciągów ekologicznych, należy określić brzegowe parametry dla istniejących i wyznaczanych zespołów zabudowy (minimalna powierzchnia działek i powierzchnia biologicznie czynna, procent i intensywność zabudowy). Płytko występujące wody podziemne (pierwszy, przypowierzchniowy poziom wód podziemnych) są narażone na zanieczyszczenia infiltrujące z posesji, ”szamb” jak i z terenów rolnych. Wody powierzchniowe narażone na są zanieczyszczenia pochodzące z tych samych źródeł co wody podziemne. Istotnym zagrożeniem wód powierzchniowych są wyloty sieci kanalizacji deszczowej, a przede wszystkim „dzikie” wylewy ścieków produkcyjnych bądź komunalnych. Studium powinno określić zasady pełnego uzbrojenia terenu. Tereny występowania cennych gleb związanych z torfowiskiem (torfów) w rejonie Solca, które mogą ulec degradacji podczas nowych inwestycji, z racji swych wysokich walorów powinny mieć przypisaną funkcję przyrodniczą (przy zachowaniu dotychczasowej formy wykorzystania terenu). Dla terenów zalesionych oraz siedlisk lęgowych zlokalizowanych na torfach i obszarach mokradłowych bardzo ważne jest zachowanie tej formy zagospodarowania. Ograniczeń w zainwestowaniu wymagają obszary na których występują wydmy oraz Skarpa Wiślana. Pełnią one bowiem istotną role w krajobrazie. Teren Skarpy Wiślanej – najbardziej interesująca obszarowa forma morfologiczna zagrożona zjawiskami erozyjnymi które często są bezpośrednim bądź pośrednim następstwem antropopresji. Należy zatem wprowadzić szczegółowe zasady zagospodarowania terenu uwzględniające ochronę rzeźby i form morfologicznych. 99 Niekorzystne jest niekontrolowane przekształcenie terenów byłych glinianek, bez podejmowania próby, ich specyficznego zagospodarowania. Ograniczeń w inwestowaniu wymaga wyróżniony na obszarze gminy fragment Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 222. Ograniczenia te wynikają z wymagań ochronnych związanych z jego strategiczna rolą. W południowej części gminy znajduje się kompleks najlepszych gleb klas I-III, dla których obowiązuje zakaz przeznaczania ich na cele nierolnicze. Na obszarze gminy występują korytarze ekologiczne posiadające wysokie walory przyrodnicze. Są to tereny predysponowane do przypisania im funkcji przyrodniczej. Obecność obszarów o tej funkcji jest niezwykle istotne dla kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy. Wprowadzenie przyrodniczych barier w zagospodarowaniu przestrzennym przyczyni się do urozmaicenia krajobrazu. Dla ich funkcjonowania niezbędne będą ograniczenia w konstrukcji ogrodzeń. Należy uwzględnić zakres wyznaczonych terenów o niekorzystnych warunkach gruntowo - wodnych, wyznaczonych pod kątem określenia warunków budowlanych. W zagospodarowaniu terenów należy uwzględnić ponadto strefy uciążliwości wynikające z przebiegu obiektów liniowych (szlaki komunikacyjne, linie PKP) czy też lokalizacji składowiska w Łubnej. Zaleca się wprowadzenie zalesień na terenach przyległych do lasów i wprowadzenie całkowitego zakazu zabudowy na terenach leśnych. c) uwarunkowania wynikające z analizy formalno - prawnego stanu terenów (w tym stanu własności, zobowiązań gminy, wykonanych planów miejscowych, opracowań planistycznych wyższego rzędu i złożonych wniosków) Należy uwzględnić stopień zainteresowania inwestowaniem w poszczególnych rejonach gminy oraz i szczególnie wziąć pod uwagę wnioski osób z terenów: Czarny Las, Sierzchów, Baniocha przy wyznaczaniu nowych terenów do urbanizacji. Przy wyznaczaniu nowych terenów dla zabudowy należy kierować się zarówno możliwościami wyposażenia terenów w media, jak i priorytetem wartości przyrodniczych i krajobrazowych. Większość obszarów największego zainteresowania inwestorów to dobrze skomunikowane i częściowo uzbrojone 100 tereny północne i północno - zachodnie gminy. Równocześnie właśnie w tym rejonie występuje najwięcej ograniczeń przyrodniczych. Konieczne jest uwzględnienie zapisów uchwalonych i sporządzanych planów miejscowych . Należy przygotować wystąpienie do Marszałka Województwa w sprawie pisemnego określenia programu zadań rządowych i trybu ich realizacji na terenie gminy Góra Kalwaria. To pozwoli na ustosunkowanie się do sporządzonego ostatnio planu województwa. d) uwarunkowania dotyczące ochrony zabytków, dziedzictwa kulturowego i tradycji oraz kształtowania krajobrazu Należy bezwzględnie przestrzegać zakazów, nakazów i ograniczeń dotyczących wskazanych w opracowaniu terenów i obiektów chronionych, gdyż cele ochronne są nadrzędne w stosunku do innych. Należy uwzględnić i wydobyć turystyczno-sakralny charakter miasta. Konieczne jest wprowadzenie standardów i wskaźników zabudowy dla całej gminy z uwzględnieniem charakterystyki i tradycji poszczególnych jej regionów. Zaleca się wprowadzenie zakazów zabudowy nie tylko na terenach wymagających ochrony ze względu na przepisy prawa, ale też walory krajobrazowe, wartości ekologiczne i kulturowe. Obiektom i terenów o wartościach zabytkowych i kulturowych należy przypisywać funkcje odpowiadającą ich charakterowi, nie kolidującą z wymogami ich ochrony i zwiększającą możliwość ich popularyzacji. Wartościowe obiekty powinny być eksponowane poprzez właściwe kształtowanie ulic, placów i innych przestrzeni publicznych, nie tylko w mieście ale i na terenach wiejskich. Powinno się wyznaczyć tereny dla muzeów, sal wystawowych, zaplecza turystycznego, związanych z historią i walorami krajobrazowo - kulturowymi miasta i gminy. rozbudować należy sieć szlaków turystycznych i system ścieżek dydaktycznych, popularyzujących walory kulturowe i przyrodnicze. e) uwarunkowania wynikające z analizy problemów społecznych (w tym warunków i jakości życia mieszkańców oraz ich bezpieczeństwa) 101 Zaludnienie miasta i gminy wynikające z przyrostu naturalnego będzie równe lub niższe od stanu istniejącego, jednak przy prognozowaniu rozwoju należy uwzględnić trendy deglomeracyjne aglomeracji Warszawy. Konieczne jest przygotowanie atrakcyjnych warunków dla realizacji inwestycji w gminie, konkurencyjnych w stosunku do gmin sąsiednich. Należy zmierzać do zwiększenia ilości usług komercyjnych i socjalnych oraz do podnoszenia ich standardu. Wiele terenów budowlanych to nadal grunty nieuzbrojone, co pogarsza jakość zamieszkiwania i zwiększa koszty inwestowania - trzeba określić zasady uzbrojenia i pełnego wyposażenia terenów w media. Odczuwalny jest brak szpitala oraz niedobór ośrodków zdrowia, co wymaga przesądzeń planistycznych. W ostatnich latach zlikwidowano na wsiach wiele sklepów z podstawowymi artykułami spożywczymi i przemysłowymi; to zjawisko, przy ogólnym słabym wyposażeniu w usługi wskazuje konieczność wprowadzania elastycznych zapisów dotyczących możliwości realizacji usług podstawowych, nieuciążliwych, związanych z obsługą lokalnej społeczności na terenach zabudowy wiejskiej. Konieczne jest zachowanie, promowanie i ułatwianie działalności gospodarstw rolnych na terenie gminy, w tym umożliwienie realizacji związanej z tym zabudowy gospodarczej, np. przechowalni owoców oraz ochrona gleb najwyższych klas. f) uwarunkowania wynikające z analizy istniejącego systemu komunikacji i infrastruktury technicznej Niezbędne są działania modernizacyjne zmierzające do poprawy bezpieczeństwa i warunków jazdy na drogach krajowych 79 i 50. Konieczne jest uwzględnienie projektowanego przebiegu obwodnicy miasta oraz ustosunkowanie się do zaleceń planu województwa w sprawie rezerwy terenu dla autostrady wschód - zachód. Dalszy rozwój gminy może się opierać o istniejący układ dróg, niezbędne są jednak działania polegające na ich modernizacji technicznej i realizacji brakujących w powiązaniach odcinków. 102 Rozbudowy wymaga system komunikacji publicznej, szczególnie zwrócić należy uwagę na wykorzystanie istniejącej linii kolejowej i przystanków. Zróżnicowany wiek i stan techniczny sieci wodociągowej, szczególnie w mieście, wskazuje na konieczność jej przebudowy i częściowej wymiany. Zaopatrzenie w wodę ludności miasta w okresie etapowym i w kierunkowym wymagać będzie rozbudowy miejskiej sieci wodociągowej oraz budowy dodatkowej stacji wodociągowej (jednej lub dwóch). Pierwszoplanowe zadanie w zakresie poprawy zaopatrzenia w wodę to jest wymiana i modernizacja starej i zużytej sieci wodociągowej w mieście. Skanalizowanie miasta w pełnym zakresie poprawi warunki życia jego mieszkańców i przyczyni się do ochrony środowiska naturalnego - wymaga to rozbudowy istniejących układów sieci kanalizacyjnej. Wobec zakończenia realizacji programu zwodociągowania wsi w gminie, konieczne jest pilne przystąpienie do ich wyposażania w sieć kanalizacyjną. Docelowy przyrost zapotrzebowania mocy wywołany rozwojem urbanistycznym i wzrostem standardów wykorzystania energii elektrycznej spowoduje koniczność rozbudowy sieci średniego napięcia oraz rozbudowy i przebudowy sieci niskiego napięcia. Gmina ma korzystne warunki dla pokrycia paliwem gazowym przewidywane zwiększone potrzeby w zakresie ogrzewania i ciepłej wody. W sytuacji, gdy źródła gazu poprzez istniejące stacje są zabezpieczone; rozbudowywana powinna być tylko sieć rozdzielcza w.g. występujących potrzeb. Największe rezerwy posiada nowy gazociąg Czaplin -Góra Kalwaria. 16. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE Podstawą formalną realizacji niniejszej pracy jest Uchwała nr 244/XVIII/2004 Rady Miejskiej w Górze Kalwarii z dnia 6 kwietnia w sprawie przystąpienia do sporządzenia Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Góra Kalwaria oraz Umowa nr 118/06/2004 na wykonanie Zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Góra Kalwaria oraz Ekofizjografii obejmującej cały obszar miasta i gminy Góra Kalwaria w granicach administracyjnych, zawarta w dniu 28.06.2004 roku pomiędzy Burmistrzem Miasta i Gminy Góra Kalwaria a 103 Pracownią Architektoniczną SOL-AR. Problematyka i zakres prac dla fazy I uwarunkowań rozwoju są zgodne z Ustawą z dnia 27.03.2003r. O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 z pózn. zm.). W trakcie realizacji pracy wykorzystano następujące materiały źródłowe: 1) Fic M., 2004, Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Góra Kalwaria, AQUAGEO; 2) Koch J., 2001, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Góra Kalwaria – Inżynieria-Gospodarka Wodna i Ściekowa, BPRW; 3) Miasta Polskie w Tysiącleciu, T.2 , Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław - Warszawa - Kraków, 1967 r.; 4) Stępiński Z., 1978, Rewaloryzacja Miast Historycznych, Architektura, Nr 7-8/ rok XXXII,; 5) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz. U. 02. 155.1298 z dnia 23 września 2002r.); 6) Rozporządzenie MOŚZNiL z 23.12.1998r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (Dz. U. Nr 166, poz. 1224); 7) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.12.2002r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy, przyporządkowania zbiorników wód podziemnych do właściwych obszarów dorzeczy (Dz. U. nr 323, poz. 1953); 8) Rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego Nr 171 z dnia 18 października 2000r. zmieniające rozporządzenie Wojewody Warszawskiego z dnia 1 czerwca 1993r. w sprawie utworzenia Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 128, poz. 1226); 9) Rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 01.06.1993r. w sprawie utworzenia Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Warsz. z dnia 15 czerwca 1993r. Nr 9, poz. 100) 10) Skorupski J., 1999, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Góra Kalwaria, cz. I – Stan i Funkcjonowanie Środowiska Przyrodniczego, BPRW; 104 11) Sobowiec Z., Minicz-Posłuszna J., i inni, 2002, Strategia zrównoważonego rozwoju miasta i gminy Góra Kalwaria, Umbrella Project, UMiG Góra Kalwaria; 12) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Góra Kalwaria, cz. I –Raport o stanie istniejącym, Biuro Planowania Rozwoju Warszawy, 1999 r, Warszawa 13) Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. nr 115 z 2001r., poz. 1229) z późniejszymi zmianami; 14) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. nr 62 z 2001r., poz. 627) z późniejszymi zmianami; 15) Ustawa z dnia 27 marca 2003r. O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 z 2003r., poz. 717); 16) www.gorakalwaria.pl. 105 17. SPIS TABEL Tab. 1. Struktura użytkowania gruntów (według informacji UMiG w Górze Kalwarii, 2004). Tab. 2. Średnie miesięczne i roczna wilgotność względna powietrza [%]. Tab. 3. Średnie miesięczne i roczna suma opadów [mm]. Tab. 4. Średnie miesięczne i roczne zachmurzenie [w skali 0-10] Tab. 5. Wykaz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko na terenie gminy Góra Kalwaria (według informacji pozyskanych w gminie). Tab. 6. Wykaz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzanie raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagane na terenie gminy Góra Kalwaria (według informacji pozyskanych w gminie). Tab. 7. Struktura gospodarstw rolnych w gminie Góra Kalwaria Tab. 8. Aktualny wykaz pomników przyrody na terenie gminy Góra Kalwaria (według Łaszka C. i Sendzielskiej B., 1989 – zweryfikowane.) Tab. 9. Wykaz zabytków na terenie gminy Góra Kalwaria (według wniosków konserwatorskich do studium, lipiec 2004r). Tab. 10. Powierzchnia i liczba ludności w gminie i mieście Góra Kalwaria (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Tab. 11. Liczba ludności w gminie Góra Kalwaria w podziale na wsie (w większości wsie są siedzibami sołectw, z wyjątkiem nazw oznaczonych gwiazdką* ) (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Tab. 12. Struktura ludności w mieście Góra Kalwaria - statystyka stałych lub czasowych mieszkańców według wieku i płci (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Tab. 13. Struktura ludności w gminie Góra Kalwaria - statystyka stałych lub czasowych mieszkańców według wieku i płci (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Tab. 14. Struktura liczebności grup wiekowych (z włączeniem mieszkańców domów pomocy społecznej - ok. 800) w gminie Góra Kalwaria (według UMiG Góra Kalwaria, wrzesień 2004). Tab. 15. Struktura i standard zasobów mieszkaniowych w gminie Góra Kalwaria (według UMiG Góra Kalwaria) Tab. 16. Dzieci w przedszkolach publicznych w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] 106 Tab. 17. Dzieci sześcioletnie realizujące przygotowania szkolne w roku szkolnym 2004/ 200 UMiG Góra Kalwaria] [według Tab. 18. Liczba oddziałów w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] Tab. 19. Uczniowie w szkołach podstawowych publicznych w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] Tab. 20 Liczba oddziałów w gimnazjach w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] Tab. 21. Liczba uczniów w gimnazjach w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] Tab. 22. Liczba oddziałów w liceach w roku szkolnym 2004/ 2005 [według UMiG Góra Kalwaria] Tab. 23. Liczba uczniów w gimnazjach w roku szkolnym 2004/ 2005[według UMiG Góra Kalwaria] Tab. 24. Zestawienie wniosków złożonych do studium gminy w roku 2004 Tab. 25. Klasyfikacja dróg publicznych i rodzaje nawierzchni Tab. 26. Komunalne ujęcia wody podziemnej na terenie miasta i gminy Góra Kalwaria. Tab. 27. Wykaz oczyszczalni ścieków przeznaczonych do rozbudowy oraz projektowanych na terenie gminy góra kalwaria (według informacji uzyskanych w UMiG Góra Kalwaria). Tab.28. Firmy świadczące usługi wywozu nieczystości stałych na terenie gminy Góra Kalwaria w latach 2002-2003r. Tab. 29. Bilans odpadów w Gminie Góra Kalwaria w 2003r. 107 108 18. WYKAZ WNIOSKÓW DO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY GÓRA KALWARIA lp. data wpływu wniosku oznaczenie nieruchomości, której dotyczy wniosek zgłaszający wniosek nazwisko i imię, nazwa jednostki organizacyjnej treść wniosku uwagi wieś/obręb nr działki 1. 18.05.2004 Staszewski Czesław i Stanisława odrolnienie Dobiesz 33 2. 18.05.2004 Jan Bębeniec odrolnienie i przeznaczenie pod zabudowe Dobiesz mieszkalną 29 3. 07.06.2004 Winiarska Elżbieta i Tadeusz przekształcenie na działkę budowlaną Dobiesz 125/3 4. 07.06.2004 przekształcenie na działkę budowlaną Dobiesz 123 Borkowska Hanna Borkowska Małgorzata 6. 18.05.2004 Kaczmarek Jan przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Dobiesz jednorodzinną 26/4 7. 12.06.2004 Radzyński Jerzy odrolnienie Dobiesz 127 8. 27.05.2004 wniosek zbiorowy odrolnienie Wojciechowice rejon ulicy Podleśnej 9. 28.05.2004 Śrama Krystyna przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Wojciechowice 32/1 jednorodzinną 10. 31.05.2004 Grzesikiewicz Jacek odrolnienie Sierzchów 144, 166/2 11. 17.05.2004 Figiel Tomasz, Marzena, Wiesława przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Sierzchów jednorodzinną szeregową 1,2,3,4,5,6 12. 12.06.2004 Jarosz Wiesława zmiana studium i zmiana planu Sierzchów 26/7, 28/1 13. 07.05.2004 Masenek Ewa odrolnienie Sierzchów 29/4 109 14. 03.06.2004 Stańscy Maria i Stanisław przeznaczenie na cele budowlane Sierzchów 9/6, 11/6, 11/8 (droga) 15. 09.06.2004 Kamińscy Joanna i Tadeusz przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniowąSierzchów 9/5, 11/5 11/8 (droga) 16. 12.06.2004 Idaczyk Ewa zmiana studium i zmiana planu Sierzchów 84 17. 11.06.2004 Kryśpiak Marianna likwidacja autostrady, przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową (181/11) pod rekreację (181/6) Sierzchów 181/11, 181/6 18. 14.06.2004 Wład Tomasz przenaczenie na cele budowlane Sierzchów 9/2, 11/2, 11/8 (droga) 19. 12.06.2004 Mazurowska Grażyna odrolnienie Sierzchów 29/9 20. 14.06.2004 Gajewska Iwona przenaczenie na cele budowlane pod zabudowę mieszkalną Sierzchów 29/2 21. 14.06.2004 Złotkowski Piotr Przenaczenie na cele budowlane Sierzchów 9/3, 11/3, 11/8 (droga) 22. 19.05.2004 Sołectwo wsi Sierzchów i Ługówka likwidacja autostrady A2 Sierzchów i Ługówka ----27/5, 27/6, 27/7, 27/8, 27/9, 28, 31, 32, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 88, 93, 94 23. 14.06.2004 Marek Dąbrowski tereny mieszkaniowe, centrum jeździeckie Ługówka 24. 09.06.2004 Warowny Grzegorz przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Krzaki 107 Czaplinkowskie 25. 08.06.2004 Pośnik Daniela i Andrzej przeznaczenie na cele budowlane Krzaki 78/2, 78/6, 106 Czaplinkowskie 26. 12.06.2004 Obstawski Tadeusz odrolnienie Krzaki 20/12 Czaplinkowskie 27. 25.05.2004 Kowalczyk Maria i Seweryn przeznaczenie na cele budowlane Krzaki 123/2 Czaplinkowskie 110 28. 12.06.2004 29. 14.06.2004 Żwan Jerzy Krawczyk Maciej przeznaczenie na cele budowlane przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Krzaki 226/4, 225/2, Czaplinkowskie 224/2, 226/3 Krzaki 296, 228, Czaplinkowskie Cendrowice 49, 4 Cendrowice 12 31. 03.06.2004 Fiejka Andrzej część działki na grunty pod zalesienie 32. 14.06.2004 Grażyna Pielaszek przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Cendrowice jednorodzinną 66/1 33. 12.06.2004 Wspólnota Gruntowa wsi Debówka Antoni Fudecki odrolnienie Dębówka 51 34. 18.05.2004 Flakiewicz Mieczysław przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniowąDębówka 4/1 przeznaczenie na cele budowlane 45 35. 18.05.2004 Dębówka Fudecki Antoni przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniowąCzaplinek 350, 346 przeznaczenie pod zabudowę handlowo – usługowa oraz produkcyjną Czaplinek 367 działalności związaną z obsługą ruchu komunikacyjnego – stacje benzynowe, gazowe, bar, zajazd Czaplinek 241 tereny budowlano -usługowe Czaplinek 90/1 Kłos Waldemar przeznaczenie na cele usługowe – usługi transportu Czaplin 2 42. 09.06.2004 Ostrowski Adam i Barbara odrolnienie Czarny Las 67/7 43. 07.06.2004 Łyjak Jolanta i Włodzimierz odrolnienie Czarny Las 91/1, 119 37. 11.06.2004 Stawikowski Zenon Choińscy Tomasz, Julita, 38. 09.06.2004 Choińscy Mariusz, Dorota 40. 14.06.2004 41. 14.06.2004 CEMBUD Służewski Tadeusz 111 44. 21.05.2004 Zwolińscy Eugeniusz i Jadwiga odrolnienie Czarny Las 74/10, 74/11, 74/12 45. 27.05.2004 Piekarniak Tomasz odrolnienie Czarny Las 8, 19/1 46. 27.05.2004 Kłoszewska Danuta odrolnienie Czarny Las 94, 121, 122 47. 27.05.2004 Staszewska Zofia odrolnienie Czarny Las 110, 82 48. 19.05.2004 Wiśniewska Anna odrolnienie Czarny Las 84 49. 19.05.2004 Dzwonkowski Mieczysław odrolnienie Czarny Las 107, 120, 21 50. 19.05.2004 Szturemski Marek odrolnienie Czarny Las 78,7,16/1, 115 51. 19.05.2004 Zwoliński Stanisław odrolnienie i przeznaczenie na tereny budowlane Czarny Las 105,113,73/10, 76/8, 76/9, 76/10, 76/11, 76/12, 76/13, 76/14 52. 19.05.2004 Piekarniak Robert i Aneta odrolnienie Czarny Las 19/2 53. 19.05.2004 Szturemski Jerzy odrolnienie Czarny Las 80, 108 54. 19.05.2004 Osiak Paweł Dorota odrolnienie Czarny Las 111 55. 19.05.2004 Leja Danuta Dymitrowski Stanisław Dymitrowska Anna przeznaczenie pod zabudowę jednorodzinną Czarny Las 17/1, 17/2, 17/3, 17/4, 17/5 56. 30.04.2004 Głowacki Artur odrolnienie Julianów 12/10, 12/11 57. 04.05.2004 Sławomir Stępiński odrolnienie Julianów 60/15, 60/16, 60/26 112 58. 14.06.2004 Mrowińscy Wiktor i Zofia odrolnienie Buczynów 20/1, 44 59. 14.06.2004 Gorzkowski Andrzej odrolnienie Buczynów 19/1 Buczynów 43/3, 60. 14.06.2004 Gorzkowski Zenon odrolnienie Aleksandrów 161/3, 160/3 62. 08.06.2004 Rudzki Sławomir odrolnienie Sobików 3/1 63. 08.06.2004 Wrochna Irena odrolnienie Sobików 4/18 64. 09.06.2004 Laszczkowscy Barbara i Andrzej odrolnienie Sobików 1/1 65. 12.06.2004 Michalski Ryszard przenaczenie pod budownictwo mieszkaniowe i usługowe Czersk 769/5 66. 09.06.2004 Muranowicz Anna Przeznaczenie pod zabudowe usługowo przemysłową Moczydłów PGR Fragm. dz. 8/1 67. 01.06.2004 Szklarek Wiesław zmiana planu Mikówiec 131 68. 11.06.2004 Flakiewicz Genowefa i Stanisław przeznaczenie pod zabudowę mieszkalna jednorodzinna Mikówiec 79/2 69. 11.06.2004 Lech Halina odrolnienie Mikówiec 83 70. 02.06.2004 Czasak Krzysztof odrolnienie Mikówiec 95 odrolnienie Mikówiec 62 odrolnienie Mikówiec 39,149/1, 149/2, 86, 138 Mikówiec 111 Czasak Krzysztof 71. 02.06.2004 Czasak Dariusz 73. 14.06.2004 Tkaczyk Maria 74. 14.06.2004 Gajewski Jan 113 Gajewska Danuta Marczak Barbara 77. 14.06.2004 Biczyk Marianna i Jakub 78. 11.06.2004 Stawicka Agnieszka 79. 21.05.2004 Pękal Ewa 80. 11.06.2004 Kornaszewska Elżbieta 14.06.2004 81. (fax) 15.06.2004 przeznaczenie pod zabudowe mieszkalną, podział działki przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną Mikówiec przeznaczenie pod zabudowę Mikówiec jednorodzinną przeznaczenie na cele budowlano usługowe 4/1 Brześce przeznaczenie na cele budowlane pozostałych działek 93/2 76,130,132/1 4/1, 4/3, 4/5, 4/6, 4/7, 4/8 odrolnienie Brześce 221/2 odrolnienie pod zabudowę jednorodzinną Wólka Załęska 1/15, 1/19 Kwaśnik Zbigniew Robert Michalak 14.06.2004 83. (fax) 14.06.2004 Matraccy Joanna i Krzysztof odrolnienie pod zabudowę jednorodzinną Wólka Załęska 1/17 84. 09.06.2004 Cieplak Bogdan nie wyraża zgody na autostrade A2, przeznaczyć pod zabudowę ieszkalną Wólka Załęska 75/1 85. 14.06.2004 Frąc Anna i Dariusz przeznaczenie na cele budowlane Wólka Załęska 1/13 86. 14.06.2004 Dębska Agnieszka odrolnienie Wólka Załęska 87. 09.06.2004 Cieplak Hanna i Tadeusz 88. 09.06.2004 Kralewska – Łuszczak Halina 89. 29.04.2004 Gącikowska Ludwika przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną Podłęcze 267/2 90. 10.05.2004 Piórkowska Bożena przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną Podłęcze 274/2 1/1 do 1/12, 1/14, 1/23 nie wyraża zgody na autostrade A2, Wólka Załęska 75/2 przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną zmiana przeznaczenia z budowlanego na usługowo – handlowe ok. 500 m2 od strony Wólka Załęska 100/7 szosy 114 91. 08.06.2004 Zaroń Henryk przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną Podłęcze 283/2 92. 26.05.2004 Retmaniak Beata, Stefan odrolnienie Baniocha 381 93. 26.05.2004 Retmaniak Krystyna i Zdzisław odrolnienie Baniocha 380/2 94. 04.06.2004 Ziemski Kazimierz przeznaczenie od zabudowę mieszkalną Baniocha 21, 22 95. 08.06.2004 Sembrzuski Lech przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną i Baniocha rezydencjalna 394/3 96. 12.06.2004 Jaworski Kazimierz przeznaczenie pod zabudowę i inwestycje Baniocha 383 97. 14.06.2004 Jaworski Tadeusz przeznaczenie pod zabudowę Baniocha jednorodzinną i ewentualnie inne inwestycje 385 23/2,23/5, 23/3, 23/4, 23/6, 23/7, 20, 19, 18, 17/1, 16, 12, 10, 8, 7, 3/2, 3/1, 1, 6, 8/2, 8/3, 8/5, 8/6, 21/22, 13, 15/1 98. 09.06.2004 wniosek zbiorowy przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową 99. 18.05.2004 Wilczyński Robert przeznaczenie na działalność gospodarczą – składy , magazyny, hurtownie, obiekty Łubna produkcyjne 151/15 100. 03.06.2004 Szymański Kazimierz przeznaczenie produkcyjno - techniczne Łubna 131/1 do 131/6 101. 01.06.2004 Gajewski Zygmunt Gajewski Jan Gajewska Danuta Marczak Barbara przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową Kąty 230 Katy 261 102. 07.06.2004 Gajewski Jan Gajewska Danuta Marczak Barbara przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną 115 Baniocha 104. 09.06.2004 Zielińscy Jadwiga i Andrzej przeznaczenie pod tereny usługowo budowlane 105. 08.06.2004 PZD Malinka ogródki działkowe 107. 28.05.2004 Sikora Bożenna przeznaczenie pod budownictwo mieszkaniowe 108. 18.05.2004 Fabisiak Stanisława i Antoni przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną jednorodzinną lub na działki rekreacyjne 110. 17.05.2004 111. 26.05.2004 Czesław i Elżbieta Gwara Jadwiga i Franciszek Stenrzyccy przeznaczenie pod zabudowę mieszkalną Mikówiec 53 13-03 GK 22/4, 22/6, 22/8 2-01 GK 38/2 2-02 GK 2 10-02 GK 56,57 10-03 GK 15/10 10-02 GK 65 10-02 GK 67 13-02 GK 32/8,32/9 10-02 GK 112,114 przeznaczenie na cele budowlane 113. 09.06.2004 Cieplak Bogdan przeznaczenie pod budownictwo jednorodzinne 5-02 GK 30/3, 30/1 114. 09.06.2004 Cieplak Hanna i Tadeusz przeznaczenie pod budownictwo mieszkalne jednorodzinne 5-02 GK 30/2, 30/5 przeznaczenie na cele budowlano usługowe 9-01 GK 55 przeznaczenie na cele budowlane 5-02 29, 29/2, 29/3 115. 07.06.2004 wniosek zbiorowy 117. 09.06.2004 Słoniewska Bożena odrolnienie 14-03 9 118. 12.05.2004 Krzysztanek Stanisława przeznaczenie na cele budowlane 10-01 30 116 10-02 71,46 ? 120. 09.06.2004 Słoniewski Sławomir odrolnienie ? 121. 29.04.2004 Stowarzyszenie rzeki Czarnej Wojciech Kanarek przeznaczenie na cele budowlano rekreacyjne Linin/Buczynów - 122. 08.06.2004 MPO w m.st.Warszawie rozbudowa składowiska odpadów Łubna Łubna 123. 11.06.2004 Molak Bernard przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Mikówiec 1 124. 14.06.2004 Marchewka Janina przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Katy ? 125. 14.06.2004 Kuna Grażyna przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Katy ? 126. 14.06.2004 Raciborscy Krystyna i Władysław przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 63 127. 14.06.2004 Kościelnicki Grzegorz przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 79 128. 14.06.2004 Janaszek Iwona przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 71/2 129. 14.06.2004 Kłosiewicz Janina przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 78 130. 14.06.2004 Kościelnicka Elżbieta przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 80 131. 14.06.2004 Jędral Władysław i Marianna przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 76 132. 14.06.2004 Jazgierski Wiesław i Marianna przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty ? 133. 14.06.2004 Piekarz Maria i Waldemar przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 81 134. 14.06.2004 Sałańska Danuta i Marian przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 77 117 127/6, 127/11, 128/3, 157/2, 126/2 135. 14.06.2004 Molak Ryszard przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 215/2 136. 14.06.2004 Brzezińska Elżbieta przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 215/1 137. 14.06.2004 Flakiewicz Genowefa i Stanisław przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 79/2 138. 14.06.2004 Grzegrzułka Czesław przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Kąty 139. 14.06.2004 Kapel Zbigniew przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Mikówiec 82 140. 14.06.2004 Zieliński Ryszard przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Mikówiec 20,21 141. 14.06.2004 Lewandowski Jerzy i Marianna przeprowadzić obwodnicę wg wariantu nr 2 Mikóweic 147 118
