szwederowo-orla - Miejska Pracownia Urbanistyczna w Bydgoszczy

Transkrypt

szwederowo-orla - Miejska Pracownia Urbanistyczna w Bydgoszczy
MIEJSKA PRACOWNIA URBANISTYCZNA W
BYDGOSZCZY
ul. Grudziądzka 9-15 • 85-130 Bydgoszcz
tel.: [052] 58 58 747, 58 58 105 • fax [052] 58 58 746 • e-mail: [email protected]
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
MIEJSCOWEGO PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„SZWEDEROWO-ORLA” W BYDGOSZCZY
Autor:
Mgr inż. Hanna Bukowska
Bydgoszcz kwiecień 2013
Część opisowa:
1.
WSTĘP ............................................................................................................................... 3
2.
GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO PLANU................................................................ 4
3.
OPIS TERENU .................................................................................................................... 4
4.
STAN I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA ................................................................... 5
5.
ROZWIĄZANIA ZAWARTE W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE .............................. 13
6.
PRZEWIDYWANE SKUTKI REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU DLA ŚRODOWISKA ............................................................................... 16
6.1
6.2
6.3
6.4
7.
PRZYJĘTA METODA OCENY ............................................................................................... 16
UZYSKANE WYNIKI............................................................................................................ 17
SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA ODDZIAŁYWAŃ........................................................... 18
ODDZIAŁYWANIE NA TEREN DZIAŁKI NR 193/1 I 193/2 ........................................................ 26
INFORMACJE POWIĄZANIACH PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU Z INNYMI
DOKUMENTAMI ............................................................................................................. 27
8.
ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE..................................................... 29
8.1
METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ...................................................................................... 29
8.2
ROZWIĄZANIA ELIMINUJĄCE LUB OGRANICZAJĄCE NEGATYWNE SKUTKI REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ................................................................................................... 30
8.3
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE ......................................................................................... 30
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ................................................ 31
9.
10. SPIS WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW .................................................................... 34
Część graficzna:
•
Prognozowane oddziaływanie na środowisko
2
1. WSTĘP
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.) nakłada obowiązek
sporządzania prognozy oddziaływania na środowisko przyrodnicze miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego, którą dołącza się do projektu
miejscowego planu.
Regulacje w zakresie wykonywania prognoz oddziaływania na środowisko
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zawiera obowiązująca
ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227). Sporządzenie
prognozy oddziaływania na środowisko jest elementem procedury strategicznej
oceny oddziaływania na środowisko.
Celem sporządzania prognoz jest określenie i ocena skutków, jakie dla
środowiska przyrodniczego mogą wynikać z projektowanego przeznaczenia
terenu. Prognoza zawiera informacje o przewidywanych skutkach środowiskowych
(przyrodniczych) gospodarowania przestrzenią oraz umożliwia – podczas etapu
prac projektowych – wybór wariantu najbardziej korzystnego dla środowiska
przyrodniczego. Ponad to winna służyć prezentacji zagrożeń lokalnej społeczności
i umożliwić władzom samorządowym świadome podjęcie decyzji w zakresie
gospodarki przestrzennej terenu, którego dotyczy plan.
Prognoza jest przewidywaniem następstw, które dadzą się przewidzieć w oparciu
o aktualny stan wiedzy nauki i doświadczenia. Przewidywania zawarte w
prognozie mogą, ale nie muszą w przyszłości mieć miejsce, gdyż z natury tego
typu opracowań wynika pewien procent ryzyka i niepewności. Organy gminy
przystępując do sporządzenia projektu m.p.z.p., mają obowiązek wziąć pod uwagę
te uwarunkowania.
Należy mieć świadomość, że każda inwestycja niesie ze sobą określone
negatywne następstwa dla środowiska. Problem polega na tym, aby dokonać w
procesie planistycznym możliwie optymalnych wyborów.
Prognoza obejmuje:
•
opis i ocenę stanu istniejącego zagospodarowania na obszarze objętym
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego;
3
•
określenie i ocenę skutków, jakie dla środowiska przyrodniczego mogą
wynikać z projektowanego przeznaczenia terenu z uwzględnieniem
ograniczonej odporności lokalnego środowiska na przekształcenia i
ograniczonej zdolności do regeneracji;
•
ewentualne propozycje korekt analizowanego planu;
•
prezentację społeczności lokalnej potencjalnych zagrożeń.
2. Główne cele projektowanego planu
Projektowany plan ma na celu umożliwienie realizacji zabudowy mieszkaniowej i
usługowej zgodnie z uchwalonymi niedawno zmianami Studium Uwarunkowań i
Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Bydgoszczy. Zmiany te
pozwolą
na
lepsze
wykorzystanie
przestrzeni,
rewaloryzację
terenów
o
zdegradowanej lub dysfunkcyjnej zabudowie. Opisywany obszar położony jest w
centrum Bydgoszczy, co determinuje jego wielofunkcyjny charakter. Dodatkowym
celem postawionym w planie była ochrona terenów dolinki denudacyjnej „Doliny
Pięciu Stawów” poprzez nadanie im odpowiedniej rangi.
3. Opis terenu
Przedmiot teren zlokalizowany jest w dzielnicy Górzyskowo w rejonie ulic:
Szubińskiej, Pięknej, Stromej i Kossaka. Opisywany obszar od północy otaczają
tereny usług zdrowia (szpitali zespół poradni) i obiekty wojskowe. Na pozostałych
kierunkach znajdują się osiedla mieszkaniowe.
W
granicach
terenu
opracowania
znajduje
się
duży
teren
zieleni,
wielkopowierzchniowy obiekt handlowy z parkingiem, kompleksem budynków
byłego zakładu produkcji materiałów fotograficznych „FOTON” oraz zabudowania
mieszkaniowe i nieużytki.
4
ryc. nr 1. Lokalizacja analizowanego terenu
4. Stan i funkcjonowanie środowiska
Stan środowiska na terenie miasta Bydgoszczy został szczegółowo opisany w
opracowaniu ekofizjograficznym, wykonanym na potrzeby niniejszego planu.
Wynika z niego, że:
W podziale na jednostki fizyczno-geograficzne, dokonanym przez Kondrackiego,
teren opracowania znajduje się w obrębie mezoregionu Kotliny Toruńskiej
(należącej do makroregionu Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej). Odmienność
charakteru terenów zbocza od terenów płaskich wysokiej terasy kwalifikuje je do
wydzielenia w ramach odrębnego mikroregionu – Zbocza Bydgoskiego. Z
geomorfologicznego punktu widzenia obszar opracowania tworzą: dolinka
denudacyjna w zboczu terasy (ul. Szubińska) wraz z jej odnogą (Dolina Pięciu
Stawów) oraz płaska powierzchnia terasy pradolinnej. U wylotu dolinki, poza
obszarem opracowania, uformował się rozległy stożek akumulacyjny (od Planu
Poznańskiego
do
Ronda
Grunwaldzkiego).
Nieliczne
tereny
płaskie
na
południowym obszarze opracowania należą do terasy pradolinnej.
Ukształtowanie powierzchni terenu jest efektem działalności procesów
młodoglacjalnych związanych głównie z odpływem wód postglacjalnych w okresie
5
formowania się Pradoliny Toruńsko Eberswaldzkiej, późniejszej doliny Brdy oraz z
wytapianiem się wiecznej zmarzliny. Efektem tych procesów jest obserwowana
współcześnie urozmaicona rzeźba terenu o charakterze denudacyjnym.
Na tym terenie znajdują się liczne obiekty wodne: stawy oraz łączący je
ciek wodny. Wody pochodzą ze spływu i drenowania okolicznych terenów a
odprowadzane są pośrednio poprzez system kanalizacji deszczowej do rzeki Brdy
oraz do gruntu.
Klimat i zjawiska atmosferyczne
Na system przepływu powierza nad Bydgoszczą mają wpływ zarówno
czynniki zewnętrzne - ruch powietrza (przewietrzanie) odbywa się na skutek
czynników globalnych i ma charakter masowy, jak również czynniki wewnętrzne związane z lokalną cyrkulacją powietrza na zabudowanych terenach miejskich,
wynikającą
z
charakteru
i
układu
zabudowy,
układu
sieci
drogowej,
rozmieszczenia i wielkości terenów zieleni.
Opisywany obszar pozostaje pod wpływem czynników globalnych, jednak
zróżnicowanie w ukształtowaniu i zagospodarowaniu poszczególnych części
terenu ujawniają się czynniki lokalne - topoklimatyczne. Niemal na całym terenie
opracowania zachodzi obniżenie prędkości wiatrów w stosunku do terenów
położonych wyżej, wzrost koncentracji aerozoli i alergenów w stosunku do terenów
lepiej przewietrzanych oraz zachodzą zmiany pola usłonecznienia na skutek
północno-wschodniej ekspozycji terenów zboczy dolinki. Wzmożona ekspozycja
wiatrowa możliwa jest na terenach położonych najwyżej, tj. w rejonie ul. Orlej i
Pięknej. W dolince w rejonie stawów dochodzi do obniżenia prędkości wiatrów.
W przypadku Bydgoszczy istotną rolę w kształtowaniu warunków
wiatrowych odgrywa równoleżnikowo położona Dolina Brdy. Forma ta ułatwia
kształtowanie się wymiany powietrza na linii wschód-zachód. Zważywszy na
ukształtowanie południowego zbocza doliny, jak również fakt, iż posiada ono pełne
zagospodarowanie
zwiększające
współczynnik
szorstkości,
dochodzi
do
uformowania strefy „cienia” wiatrowego. Zjawisko cienia występuje w północnej
części obszaru opracowania w rejonie Placu Poznańskiego i występuje jedynie
przy wiatrach o składowej południowej.
Teren opracowania leży w strefie „B”, w której współczynnik szorstkości wg
Lewińskiej osiąga najwyższe wartości, ale występują także liczne pola o bardzo
6
niskich wartościach. Świadczy to o dużym wpływie zabudowy na kształt pola
wiatrowego. W tym rejonie ruch powietrza przy ziemi najsilniej uzależniony jest od
wzajemnego usytuowania budynków.
Obszar dolinki zwraca uwagę jako potencjalny teren przewietrzania na linii
NE-SW. Łączy on tereny położone wyżej w rejonie Błonia i Górzyskowa z
obszarem centrum miasta. Obszar ten wydaje się być ważny z puntu widzenia
nawiewania powietrza do centrum miasta, na co wskazują pośrednio wyniki
pomiarów kierunków wiatrów na stacji WIOŚ na Placu Poznańskim.
Podsumowując warunki topoklimatyczne to na terenie zboczy terasy – w
zależności od ekspozycji, zmienia się kąt padania promieni słonecznych przez co
zmianie
ulega
bilans
energetyczny.
Dolinka
należy
do
obszarów
o
uwarunkowaniach niekorzystnych dla stałego pobytu ludzi. Na pozostałym
obszarze panują topoklimaty zdominowane przez zabudowę średnią, wysoką i
przemysłową (Foton). Są to tereny, które charakteryzują się cechami korzystnymi
dla stałego pobytu ludzi. Oczywiście ze względu na niewielkie powierzchnie
topoklimatotwórcze, wzajemne wpływy poszczególnych typów klimatów mogą się
przenikać.
Rzeźba terenu
Obszar opracowania położony jest na wysokościach od około 53 do około
72 m n.p.m. Jest to obszar położony w obrębie zabudowy miasta i ulegał
uprzednio niemal całkowitym przeobrażeniom w trakcie zagospodarowywania
terenu. Ukształtowanie powierzchni ma zatem, w znacznym stopniu, charakter
antropogeniczny. Do form antropogenicznych należą wykopy oraz nasypy, na
których powstawały obiekty budowlane oraz założenie parku i stawów.
Najwyższa kulminacja znajduje się na południowym skraju obszaru, przy ul. Orlej.
Obniżenie natomiast występuje przy Placu Poznańskim. Spadki terenu w obszarze
opracowania są znaczne: 12% przekraczają w rejonie nasypów w północnej
części obszaru (na północ od Castoramy), gdzie stanowią utrudnienie w
kształtowaniu zabudowy.
Z uwagi na obecność wysokich wartości spadków na terenie opracowania
zachodzi niebezpieczeństwo pojawienia się ruchów masowych gruntu. W
opracowaniu pt. Mapa zagrożeń ruchami masowymi na obszarze miasta
7
Bydgoszczy wyznaczono strefę średniego stopnia zagrożenia. Strefa ta obejmuje
tereny położone pomiędzy obiektem Castoramy a budynkiem WKU.
Spadki terenu poza obszarem dolinki nie przekraczają 3% i nie stanowią
utrudnienia w kształtowaniu zabudowy. Obszar opracowania obejmuje jednostkę
morfologiczną, całkowicie zmienioną działalnością człowieka. Charakteryzuje się
ona zróżnicowanym wykształceniem litologicznym osadów powierzchniowych,
zarówno w sensie genetycznym jak i strukturalnym. Na obszarze objętym
opracowaniem występują nieliczne makro i mikroformy naturalne. Niemniej można
wyróżnić strefy morfogenetyczne: zboczową dolinki, dna dolinki, strefę podnóża
oraz strefę terenów płaskiej terasy pradolinnej.
Budowa geologiczna
W cięciu poziomym na głębokości 2 m p.p.t. znajdują się gliny zwałowe (ul.
Orla) piaski fluwioglacjalne (ul. Piękna i Szubińska). Dominującym typem
litologicznym osadów budujących profil geologiczny na obszarze dolinki
denudacyjnej są iły zastoistowe. Podrzędnie stwierdza się występowanie gliny
piaszczystej, a lokalnie piasków drobnych i średnich. Utwory ilaste mogą ulegać
pęcznieniu. Na głębokości 4 m p.p.t. zasięg występowania iłów zwiększa się i
pojawiają się one nie tylko w obszarze dolinki, ale występują również pod glinami
w rejonie ul. Orlej. Występowanie iłów w profilu geologicznym zawsze stanowi
utrudnienie geotechniczne.
Poza iłami w rejonie Placu Poznańskiego znajdują się gruntu nasypowe związane
z budową tras komunikacyjnych. Nasyp ten również stanowi mało korzystne
podłoże budowlane.
Utwory
na
pozostałym
obszarze
cechują
się
korzystnymi
parametrami
geologiczno-inżynierskimi pod przyszłą zabudowę i nie stanowią dla nich
potencjalnego zagrożenia.
Wody podziemne
Teren
opracowania
projektu
miejscowego
planu
jest
zróżnicowany
hipsometrycznie, w związku z czym głębokość zalegania pierwszego zwierciadła
wód podziemnych będzie zróżnicowana na całym obszarze opracowania. Na
powierzchni terasy wody podziemne występują na głębokości 3-5 m. W dolince
wody mogą występować płycej – około 1-2 m p.p.t.
8
Ze względu na fakt, iż iły skutecznie ograniczają infiltrację wód opadowych i
roztopowych,
wody
te
posiadają
tendencję
do
utrzymywania
się
w
przypowierzchniowym, stosunkowo płytkim interwale gruntu. Dochodzi wówczas
do migracji wód w tej warstwie w przypadku nachylenia terenu, lub stagnowania
wody.
Zatem występowanie w najwyższej części profilu glebowego glin i iłów
będzie predysponuje obszar opracowania do pojawiania się wód zawieszonych,
zwłaszcza w okresach roztopów i intensywnych opadów. Wody takie ulegają
jednak szybkiej ewaporacji i ewapotranspiracji.
Obszar leży w obrębie GZWP 140. Jest to zbiornik obejmujący pisaki mioceńskie
pod
przykryciem
wspominanych
słaboprzepuszczalnemu
wcześniej
nadkładowi,
jest
iłów.
dobrze
Zbiornik
ten,
dzięki
zabezpieczony
przed
przenikaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu.
Wody powierzchniowe
Na opisywanym obszarze głównymi elementami hydrograficznymi są stawy
parkowe. Otoczenie stawów stanowi park miejski o nazwie „Dolina Pięciu Stawów”
i o łącznej powierzchni ok 5,0 ha, z czego ok. 1,2 ha stanowią wody
powierzchniowe.
Podstawowymi
elementami
parku
jest
pięć
płytkich
przepływowych stawów, utwardzone alejki, chodniki oraz tereny zielone (zespoły
zadrzewień i zakrzewień, trawniki). Najniżej położony obiekt leży w pobliżu
marketu CASTORAMA (staw nr 1), najwyżej położony staw znajduje się przy ulicy
Pięknej (obiekt nr 5). Stawy mają zróżnicowane misy pod względem głębokości,
pojemności i powierzchni zwierciadła wody.
Od początku 2001 do połowy 2007 roku prowadzone były prace rewitalizacyjne,
polegające na oczyszczaniu stawów i budowy skweru. Najniżej położony ze
stawów we własnym zakresie zagospodarowała Castorama, ponieważ leży on na
terenie prywatnym marketu. Do dnia dzisiejszego stawy zostały oczyszczone
(wybagrowane),
utwardzono
nadbrzeża,
wykonano
alejki
spacerowe
wkomponowane w przejścia między stawami, teren został splantowany, jest już
także zieleń. Zlikwidowane zostało również, w pobliżu stawu nr 4 i 5 dzikie
wysypisko śmieci. W listopadzie i grudniu 2009 roku przeprowadzono badania
terenowe, dokumentację fotograficzną zebrano w okresie od kwietnia do grudnia
2009 r. Badania terenowe obejmowały:
9
—
inwentaryzację urządzeń wodnych oraz zabezpieczających brzegi stawów.
—
pomiary jakości wody sondą wieloparametrową Hydrolab,
—
pobranie próbek osadów dennych,
—
inwentaryzację roślinności, w tym w szczególności roślinności podwodnej i
przybrzeżnej.
Tabela 1. Wybrane charakterystyki zbiorników wodnych w „Dolinie Pięciu Stawów”.
T [oC]
pH
Jakość wody (05/12/2009)
Con [mS/cm] Tlen rozp.
[mg/l]
Mętność
[NTU]
Klasa
jakości wody
7,73
0,01
II
1,012
9,93
0,30
III
8,17
1,124
7,68
0,01
III
8,32
8,05
0,936
8,38
0,01
II
8,54
8,03
0,978
7,95
0,01
II
obiekt
Pow. [ha]
Staw nr 1
0,340
8,53
8,23
0,553
Straw nr 2
0,299
8,25
8,47
Staw nr 3
0,228
8,51
Staw nr 4
0,137
Staw nr 5
0,129
Park położony jest na krawędzi IX terasy doliny Brdy na południe od rzeki. Terasa
kończy się
ostrym
załomem,
licznymi parowami i bocznymi dolinkami,
wykorzystywanymi obecnie przez ulice łączące centrum miasta z dzielnicami
leżącymi na płaskim poziomie (Galon, 1961). Badany obszar obejmuje jedną z
dolinek erozyjnych wciętych w krawędź terasy o deniwelacji około 12 m (ryc. 4).
Geneza stawów związana jest z gospodarką człowieka (Goraczko, Żytelewska,
2005). Układ kaskadowy sugeruje, iż jest to spiętrzony w pięciu miejscach ciek
wodny spływający po krawędzi terasy. Ludność Bydgoszczy z owych stawów
pobierała wodę na cele gospodarcze, aż do 1902 roku, czyli do momentu
uruchomienia ujęcia wody w „Lesie Gdańskim”.
Stawy zasilane są głównie wodami podziemnymi wypływającymi z krawędzi IX
terasy doliny Brdy, którą buduje pokaźny płaszcz utworów czwartorzędowych
(jednej, miejscami dwóch warstw gliny zwałowej). Wykształciły się tu dwa poziomy
wodonośne (Jankowski, 1972). Najniżej położony ze stawów zasilany jest
dodatkowo wodami deszczowymi z odwodnienia dachu obiektów handlowomagazynowych Castoramy. Odpływ wody pomiędzy stawami jest swobodny dzięki
połączeniu ich za pomocą przepustów rurowych. Z najniżej położonego stawu (nr
1) odpływ skierowany jest pod powierzchnią terenu, do kanalizacji deszczowej
miejskiej sieci wodono-kanalizacyjnej. Typ zlewni powierzchniowej M. Gorączko i
E. Żytelewska (2005) zaliczają do przemysłowo-rekreacyjno-mieszkaniowej.
10
Epizodycznie stawy zasilane są wodami powierzchniowymi w czasie opadów
deszczu.
Towarzyszące
im
nieprzepuszczalne
lub
słabo
przepuszczalne
powierzchnie ulic, chodników parkingów, placów zabaw mają znaczny wpływ na
ograniczenie infiltracji i zwiększenia składowej odpływu powierzchniowego.
Ogólnie można zaliczyć stawy do obiektów hydrologicznych limniczno-fluwialny z
dominacją procesów jeziornych.
Podczas prac terenowych wykonano jednorazowy pomiar wybranych parametrów
jakości wody. Z wyników pomiaru (tab. 1) wynika, że wody w pięciu badanych
stawach mieszczą się w II klasie czystości wód (stawy nr 1, 4 i 5 ) i w III klasie
(stawy nr 2 i 3) (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego
2004 r. w sprawie klasyfikacji jakości wód). O powyższym podziale jakości wód na
klasy zadecydowały głównie wskaźnik zasolenia wody – przewodnictwo
elektrolityczne.
Z badań jakości wody przeprowadzonych przez M. Gorączko i E. Żytelewską
(2005) w 2004 roku, wynikło, iż wody stawów cechują dużą koncentracją
fosforanów (w stawie nr 5 powyżej 4 mg/dm3 i w stawie nr 1 powyżej 1,5
mg/dm3). Prawdopodobną przyczyną zanieczyszczenia mogły być spływy
powierzchniowe lub śródpokrywowe ze szklarni znajdujących się w zlewni lub też
nawożenie
roślinności
w
czasie
przeprowadzonej
rekultywacji
terenów
otaczających stawy. Według badań M. Gorączko i E. Żytelewskiej (2005) w
najwyżej położonym ze stawów (obiekt nr 5 – ryc. 1) występowały najmniej
korzystne warunki tlenowe, gdzie stężenie wynosiło jedynie 4 mg/dm3. Z badań
wykonanych w grudniu 2009 r. wynika jednak, że we wszystkich pięciu obiektach
warunki nasycenia wody tlenem są podobne – od 7,7 do 9,9 mg/dm3 (tab. 1).
Z badań M. Gorączko i E. Żytelewskiej (2005) wynika również, że wody w stawach
zawierają nadmierną ilość związków srebra, prawdopodobnie ze znajdującej się w
sąsiedztwie dawnych zakładów fotochemicznych FOTON.
Jak podaje R. Gradziński i in. (1976) rozmieszczenie oraz charakter osadów w
danym środowisku jest uzależniony od warunków hydrodynamicznych, rzeźby
brzegów i dna, dostawy materiału osadowego i jego produkcji w obrębie zbiornika.
Środowisko sedymentacyjne badanych pięciu stawów ma cechy zbiornika wód
stojących. Jednym z ważniejszych źródeł osadów dennych jest produkcja
pierwotna z obumarłej roślinności wodnej wegetującej w obrębie brzegów.
11
Z przeprowadzonych analiz wynika, że w dnie nie zgromadziły się jeszcze
znaczne ilości osadów z obumarłej materii organicznej. Dno we wszystkich
obiektach stanowi materiał piaszczysto-mulisty. Stawy w latach 2002-2007 były
oczyszczane i pogłębiane. Jednak bujnie porastająca roślinnością strefa brzegowa
trzech najwyżej położonych zbiorników może z czasem przyczynić się do zmiany
charakteru dna. W trakcie badań nie zaobserwowano funkcjonowania żadnych
kolektorów ścieków burzowych czy komunalnych, co eliminuje ścieki jako źródło
materiału osadowego.
Szata roślinna l
Roślinność przedmiotowego terenu to przede wszystkim duży teren zieleni z
kaskadą zbiorników wodnych. Dominują tu zaadaptowane stare drzewa, głównie
wierzby, topole, olsze, klony i lipy. W obszarze nie związanym ekologicznie ze
zbiornikami wodnymi przeważają kenofity: robinia akacjowa i klon jesionolistny.
Wśród nasadzeń warto wymienić okazałe kasztanowce. Roślinność przybrzeżną
stanowią zbiorowiska szuwarowe z dominującą trzciną pospolitą. W górnych
zbiornikach występowała także pałka, żabiściek babka wodna, karbieniec
pospolity, oczeret jeziorny.
Z przeprowadzonych obserwacji zarastania stawów wynika, że proces ten
przebiega intensywnie. Szczególnie bujnie porośnięte są brzegi stawów nr 3, 4 i 5.
Często rośliny stanowią szeroki pas wchodzący do zbiornika na ponad dwa - trzy
metry. Ze względu na dużą żyzność środowiska wodnego, przede wszystkim
fosforanów występują pospolite gatunki roślinności podwodnej, powietrzno-wodnej
(szuwarowej). Są to rośliny zielne, produkujące bardzo duże ilości masy
organicznej, która wprawdzie dość szybko ulega rozkładowi, tym nie mniej jednak
przyczynia się znacznie do spłycenia zbiornika.
Uboga w różnorodność zbiorowisk roślinność wodna jest prawdopodobnie
przyczyną niedawnej rekultywacji kaskady stawów oraz znacznej eutrofizacji wód.
W dwóch najwyżej położonych stawach rozpoznano zbiorowisko roślin wodnych
zanurzonych w postaci kombinacji gatunków rogatka sztywnego (Ceratophyllum
demersum) oraz glon gałęzatka (Cladophora sp.) z gromady zielenic. W sezonie
wegetacyjnym intensywnie zarośnięte było nimi dno stawów nr 4 i nr 5. W
pozostałych obiektach roślinność denną reprezentował glon w postaci gałęzatki.
12
Zbiorniki wodne w ostatnich latach były bagrowane. W dnie rozpoznano głównie
osady piaszczysto-muliste, ograniczające szybką sukcesje roślin podwodnych.
Cennym zbiorowiskiem jest zagajnik pomiędzy budynkiem Castoramy a dawnym
WKU. Jest to pozostałość lasu grądowego porastającego niegdyś zbocza
pradoliny. Drzewostan został zaadoptowany jako zieleń towarzysząca zabudowie i
przekształcony poprzez wprowadzenie nowych nasadzeń roślin iglastych. Jest to
starodrzew, który wymaga zachowania i ochrony przed wycinką.
Na pozostałym obszarze występują głównie zbiorowiska synantropijne oraz
nieliczne nasadzenia zieleni towarzyszącej. Teren działki 193/2 porastają chwasty
ruderalne i samosiewy drzew, głównie topoli i wierzby. Roślinność ta nie posiada
większej wartości przyrodniczej i nie wymaga zachowania.
5. Rozwiązania zawarte w projektowanym dokumencie
W projektowanym miejscowym planie przewidziano tereny o następującym
przeznaczeniu:
—
teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z uzupełniającą zabudowa
usługową – oznaczony symbolem MW/U,
—
teren zabudowy usługowej, zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej –
oznaczony symbolem U-MW,
—
teren rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej
2000 m2 – oznaczony symbolem UC,
—
teren rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej
2000 m2, zabudowy usługowej – oznaczony symbolem UC-U,
—
teren zabudowy usługowej – oznaczony symbolem U,
—
teren zieleni urządzonej – oznaczony symbolem ZP,
—
teren wód powierzchniowych śródlądowych – oznaczony symbolem WS;
—
teren drogi publicznej - ulica klasy głównej – oznaczony symbolem KD-G,
—
teren drogi publicznej - ulica klasy głównej, torowisko tramwajowe KD-G/KD-T,
—
teren drogi publicznej - ulica klasy zbiorczej, torowisko tramwajowe KD-Z/KD-T,
—
teren drogi publicznej - ulice klasy lokalnej KD-L,
—
teren drogi publicznej - ulica klasy dojazdowej KD-D,
—
teren drogi publicznej - ulice klasy dojazdowej – droga pieszo-jezdna KD-DX;
13
W zakresie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego obowiązuje:
•
obowiązuje zakaz realizacji wolnostojących garaży,
wiat, obiektów
gospodarczych, obiektów blaszanych oraz zespołów takiej zabudowy, z
wyjątkiem
kubaturowej
odpadów
stałych,
zabudowy
zadaszeń
miejsc
miejsc
do
czasowego
gromadzenia
parkowania
oraz
wiat
przystankowych publicznego transportu zbiorowego;
•
dopuszcza się lokalizację kiosków wbudowanych w wiaty przystankowe
publicznego transportu zbiorowego;
•
obowiązuje zakaz przebudowy garaży oraz obiektów gospodarczych na
funkcje mieszkalne;
•
w przypadku
grodzenia
terenów obowiązuje
stosowanie
ogrodzeń
ażurowych wzdłuż elewacji frontowej budynków;
W zakresie zasad ochrony środowiska obowiązuje:
•
obowiązuje ochrona i utrzymanie istniejących stawów oraz towarzyszących
terenów zieleni urządzonej;
•
obowiązuje wymóg nasadzeń zielenią wysoką na parkingach terenowych w
proporcji nie mniej niż 1 drzewo na 10 miejsc do parkowania;
•
obowiązuje wymóg nasadzeń zielenią terenów, które nie są zabudowane i
użytkowane jako powierzchnie utwardzone;
•
obowiązuje wymóg stosowania nasadzeń rodzimych gatunków drzew i
krzewów z koniecznością zabezpieczenia powierzchni przepuszczalnej w
odległości min. 1,5 m od osi pnia drzewa;
•
dopuszcza się możliwość usunięcia drzew i krzewów o niskich wartościach
ekologicznych i estetycznych, w tym tzw. samosiejek;
•
dopuszcza się, aby masy ziemne usuwane lub przemieszczane w związku
z realizacją inwestycji, były wykorzystywane w granicach nieruchomości lub
poza nią do: makroniwelacji terenu, przeprowadzenia działań naprawczych
lub rekultywacji, z zastrzeżeniem, że nie mogą one przekraczać
standardów jakości gleby i gruntów, określonych w przepisach odrębnych,
•
zasady w zakresie kształtowania komfortu akustycznego w środowisku:
o obowiązuje
nakaz
stosowania
przegród
o
podwyższonej
izolacyjności akustycznej w budynkach wymagających ochrony
akustycznej (np. w budynkach o funkcjach zdrowia, oświaty i nauki),
14
o ustala
się
wymóg
stosowania
przeciwhałasowych
rozwiązań
technicznych w budynkach mieszkalnych usytuowanych przy ulicach
klasy
głównej
i
zbiorczej,
poprzez
stosowanie
przegród
o
podwyższonej izolacyjności akustycznej.
W zakresie zasad użytkowania, modernizacji, rozbudowy i budowy systemu
infrastruktury technicznej ustalono:
•
należy wykorzystywać miejski system zbiorczej sieci wodociągowej,
•
obowiązuje utrzymanie istniejącej studni awaryjnej z możliwością jej
wkomponowania w zagospodarowanie terenu;
•
należy wykorzystywać miejski system zbiorczej kanalizacji sanitarnej,
•
ustala się odprowadzenie ścieków komunalnych do zlewni miejskich
kolektorów z odprowadzeniem na oczyszczalnię ścieków „Kapuściska”,
•
należy wykorzystywać miejski system zbiorczej kanalizacji deszczowej,
•
zaleca się budowę, rozbudowę, remont, odrębnego od systemu kanalizacji
deszczowej, sytemu odprowadzenia i/lub retencjonowania wód opadowych
i
roztopowych
nie
wymagających
oczyszczania
do
gruntu,
lub
wykorzystania do drugorzędnych celów użytkowych,
•
dopuszcza się wprowadzenia wód opadowych i roztopowych z powierzchni
dachów do wód powierzchniowych;
•
należy wykorzystywać system zbiorczych sieci gazowych,
•
wskazane jest wykorzystanie gazu do celów grzewczych,
•
dopuszcza się zaopatrzenie w gaz za pomocą indywidualnych zbiorników
na gaz płynny;
•
zaopatrzenie z miejskiego systemu sieci ciepłowniczej,
•
dopuszcza się zaopatrzenie w energię cieplną na zasadach indywidualnych
z możliwością wykorzystania: gazu z sieci gazowej, indywidualnych
zbiorników gazu płynnego, oleju opałowego, energii elektrycznej, źródeł
energii odnawialnej, oraz z dopuszczeniem innych paliw przy zastosowaniu
instalacji
i
urządzeń
wykorzystujących
nowoczesne
i
ekologiczne
technologie spalania, z jednoczesnym osiągnięciem jak najwyższej
sprawności w procesie uzyskania energii cieplnej,
•
w istniejących budynkach wskazana jest wymiana starych kotłów i pieców
domowych opalanych węglem (drewnem), na nowoczesne urządzenia
15
grzewcze o wysokiej sprawności energetycznej, jednocześnie wskazane
jest przeprowadzenie termoizolacji budynków;
zasady obsługi w zakresie telekomunikacji (telefon, radiofonia, telewizja,
•
Internet i inne):
zabrania
•
się
budowy
nowych
i
rozbudowy
istniejących
linii
telekomunikacyjnych, jako linii napowietrznych, z wyłączeniem budowy
napowietrznych przyłączy abonenckich prowadzonych od istniejących linii
napowietrznych,
a
także
z
wyłączeniem
remontów
istniejących,
nadziemnych linii i przyłączy abonenckich;
6. Przewidywane
skutki
realizacji
ustaleń
projektowanego
dokumentu dla środowiska
6.1
Przyjęta metoda oceny
Oceny prognozowanych skutków realizacji projektowanego dokumentu dokonano
w odniesieniu do stanu obecnego, za pomocą listy sprawdzającej. Analizie
poddano poszczególne jednostki funkcjonalne, określone na rysunku planu
symbolami z numeracją, porównując ich prognozowane oddziaływanie z
oddziaływaniem istniejącego zagospodarowania i użytkowania terenu. Oceniono
wpływ
projektowanych
zmian
na
poszczególne
elementy
środowiska
przyrodniczego. Uwzględniono wszystkie znaczące oddziaływania na środowisko,
w
tym
oddziaływania
bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane,
krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne, a także skutki wynikające dla środowiska z zależności
(interakcji) pomiędzy poszczególnymi jego elementami i między oddziaływaniami
na te elementy. Określono znaczenie oddziaływania jako pozytywne (+) lub
negatywne (-), długotrwałość (czas) oddziaływania oraz trwałość skutków w
następujący sposób:
znaczenie:
16
•
bez znaczenia lub znaczenie nie możliwe do ustalenia
0
•
nieznaczny, nieistotny
(+/-) 1
•
znaczący, niewielki (o zasięgu lokalnym)
(+/-) 2
•
znaczący (zmiany odwracalne)
(+/-) 3
•
znaczący (zmiany nie odwracalne, trwałe)
(+/-) 4
czas oddziaływania*:
•
chwilowy
1
•
krótkotrwały
2
•
okresowy/sezonowy
3
•
długotrwały
4
•
stały (wieczny)
5
trwałość skutków:
•
zmiany krótkotrwałe (całkowicie odwracalne)
•
zmiany długotrwałe, odwracalne (np. poprzez rekultywację, reintrodukcję,
remont, itp.)
•
1
2
zmiany trwałe nieodwracalne (przy obecnym stanie wiedzy i dostępnych
technologiach)
3
Przy ocenie czasu oddziaływania i trwałości skutków przyjmowano również
wartość zero, ale tylko wówczas, gdy znaczenie oddziaływania również określono
jako zerowe. W wypadku ryzyka poważnej awarii nie oceniano trwałości skutków,
gdyż uznano tę wartość za niewymierną.
6.2
Uzyskane wyniki
Na terenach oznaczonych symbolami: A3.UC, A4.ZP, A5.ZP, A6.WS, A11.WS,
A13.WS, A17.WS i A24.WS, A12.MW/U, A15.MW/U, A16.MW/U, A20.MW/U,
A22.MW/U, A25.ZP, A9.IE, B10.KD-L i B8.KD-L, B5.KD-DX projektowany
miejscowy plan nie przewiduje rozwiązań, które w istotny sposób zmieniałyby
oddziaływanie na środowisko przyszłego zagospodarowania i użytkowania terenu
w stosunku do stanu obecnego. Mniej lub bardziej znaczące zmiany przewidziano
na pozostałych terenach.
W tabeli poniżej przedstawiono łączną wagę oraz noty średnie, jakie uzyskano
przy ocenie wpływu projektowanych zmian na środowisko w odniesieniu do
oddziaływania obecnego zagospodarowania i użytkowania terenu.
17
teren oznaczony symbolem:
ocena średnia
A7.U-MW, A10.U-MW, A18.U-MW, A2.U
-2,00
A1.UC-U, A8.UC-U,
-2,00
A21.MW/U, A23.MW/U,
-1,33
A14.IE
-1,17
B3.KD-Z/KD-T , B1.KD-G/KD-T, B6.KD-G
-1,00
B4.KD-L, B2.KD-D
-0,67
A12.MW
-0,58
A19.IE
-0,33
6.3
Szczegółowa charakterystyka oddziaływań
A1.UC-U, A8.UC-U
znaczenie
czas
oddziaływania
trwałość
skutków
powietrze atmosferyczne
-1
4
2
klimat akustyczny
-3
4
2
natężenie pola elektromagnetycznego
0
0
0
produkcja odpadów
-2
4
2
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
-2
4
2
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
2
4
2
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
analizowany komponent środowiska
łączna waga
ocena średnia
18
-48
-2,00
Na przedmiotowych terenach przewidziano lokalizację obiektów handlowych o
powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 i/lub zabudowy usługowej. Obowiązuje
zakaz lokalizacji funkcji produkcyjnych i warsztatowych, oraz związanych z nimi,
składów i magazynów.
Zarówno
realizacja
wielkopowierzchniowego
obiektu
handlowego,
jak
i
nagromadzenie wielu jednostkowych działalności na stosunkowo niewielkiej
przestrzeni spowoduje zdecydowany wzrost intensywności oddziaływań. Skutkiem
realizacji zamierzeń wynikających z przedmiotowego miejscowego planu będzie:
•
Wzrost emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Wzrost wystąpi głównie w
okresie grzewczym, a wielkość emisji będzie uzależniona od rozwiązań
szczegółowych wynikających z technologii ogrzewania budynku.
•
Emisja hałasu związana z pracą wentylatorów i agregatów klimatyzacyjnych
oraz z transportem i ruchem komunikacyjnym.
•
Produkcja odpadów zbliżonych składem do odpadów komunalnych. W
obiektach tego typu dominują zwykle odpady opakowaniowe, w znacznej
mierze poddawane później recyklingowi. W wypadku prowadzenia handlu
artykułami spożywczymi istotny udział w masie odpadów mają produkty
spożywcze, przeterminowane lub pochodzące z uszkodzonych opakowań.
•
Zużycie wody – będzie nieznaczne, a wynikać będzie głównie z potrzeby
utrzymania porządku i konserwacji obiektu oraz potrzeb sanitarnych
pracowników i klientów
Ponowne zagospodarowanie terenu wpłynie pozytywnie na walory estetyczne
terenu. Obecnie znajdują się tu poprzemysłowe zdekapitalizowane budynki oraz
liczne substandardowe zabudowania gospodarcze.
A12.MW
powietrze atmosferyczne
-1
czas
oddziaływania
3
klimat akustyczny
0
0
0
natężenie pola elektromagnetycznego
0
0
0
produkcja odpadów
-1
4
2
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
analizowany komponent środowiska
znaczenie
trwałość
skutków
2
19
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
-1
4
2
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
1
4
2
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
-14
łączna waga
-0,58
ocena średnia
Funkcja mieszkaniowa zaliczana jest do form zagospodarowania terenu bardzo
nieznacznie oddziaływujących na środowisko przyrodnicze. Należy spodziewać
się niewielkiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery w okresie grzewczym, zużycia
wody na cele bytowe i produkcji odpadów komunalnych.
Rozbiórka istniejących obiektów produkcyjnych, warsztatowych, magazynowych i
składowych poprawi walory estetyczne terenu.
A7.U-MW, A10.U-MW, A18.U-MW, A2.U
znaczenie
czas
oddziaływania
trwałość
skutków
powietrze atmosferyczne
-1
4
2
klimat akustyczny
-1
4
2
natężenie pola elektromagnetycznego
0
0
0
produkcja odpadów
-2
4
2
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
-2
4
2
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
analizowany komponent środowiska
20
walory estetyczne
0
0
0
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
łączna waga
ocena średnia
-48
-2,00
Na przedmiotowym terenie plan miejscowy przeznacza teren pod usługi i\lub
zabudowę
mieszkaniową.
Obowiązuje
przy tym
zakaz lokalizacji funkcji
produkcyjnych i warsztatowych, oraz związanych z nimi, składów i magazynów.
Na przedmiotowych terenach nie skonkretyzowano gałęzi usług.
Oddziaływanie na środowisko funkcji mieszkaniowej będzie miało charakter
marginalny, a zasadnicza presja pochodzić będzie od funkcji usługowej. Ponieważ
nie ograniczono rodzaju usług, oddziaływania na środowisko mogą być bardzo
zróżnicowane zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym Z całą
pewnością należy spodziewać się całorocznego wzrostu emisji zanieczyszczeń do
atmosfery, zużycia wody na cele bytowe i gospodarcze oraz produkcji odpadów ze
znacznym udziałem odpadów niebezpiecznych. Wzmożony ruch kołowy i transport
towarów będą przyczyną podniesienia poziomu hałasu. Precyzyjniejsze ustalenie
intensywności oddziaływań będzie możliwe na dalszych etapach procesu
inwestycyjnego, po ustaleniu rodzaju usług i przyjęciu konkretnej technologii.
A21.MW/U, A23.MW/U
znaczenie
czas
oddziaływania
trwałość
skutków
powietrze atmosferyczne
-1
4
2
klimat akustyczny
-1
4
2
natężenie pola elektromagnetycznego
0
0
0
produkcja odpadów
-1
4
2
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
analizowany komponent środowiska
21
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
-1
4
2
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
0
0
0
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
łączna waga
-32
ocena średnia
-1,33
Łączne oddziaływanie funkcji mieszkaniowej i usługowej, realizowanej jako funkcja
uzupełniająca, będzie w analizowanym przypadku zbliżone do samej funkcji
mieszkaniowej. Wystąpi niewielki wzrost emisji zanieczyszczeń do atmosfery,
wzrost produkcji odpadów zbliżonych składem do odpadów komunalnych i zużycia
wody, głównie na cele bytowe. Usługi mogą być powodem wzmożonego ruchu
pojazdów i tym samym niewielkiej emisji hałasu.
A14.IE
powietrze atmosferyczne
0
czas
oddziaływania
0
klimat akustyczny
-1
4
2
natężenie pola elektromagnetycznego
-2
4
2
produkcja odpadów
0
0
0
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
analizowany komponent środowiska
znaczenie
trwałość
skutków
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
0
0
0
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
0
0
0
22
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
-1
4
x
-28
łączna waga
-1,17
ocena średnia
Plan przewiduje realizację nowego Głównego Punktu Zasilania. Obiekty takie są
źródłem promieniowania elektromagnetycznego i hałasu. Ich funkcjonowanie
wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnej awarii na skutek pożaru. Intensywność
oddziaływań może być różna w zależności od przyjętych rozwiązań technicznych.
A19.IE
znaczenie
czas
oddziaływania
trwałość
skutków
powietrze atmosferyczne
0
0
0
klimat akustyczny
0
0
0
natężenie pola elektromagnetycznego
-1
4
2
produkcja odpadów
0
0
0
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
0
0
0
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
0
0
0
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
analizowany komponent środowiska
23
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
łączna waga
-8
ocena średnia
-0,33
Jedynym istotnym, choć bardzo nieznacznym oddziaływaniem będzie wzrost
emisji promieniowania niejonizującego.
B3.KD-Z/KD-T, B1.KD-G/KD-T, B6.KD-G
znaczenie
czas
oddziaływania
trwałość
skutków
powietrze atmosferyczne
-2
4
2
klimat akustyczny
-2
4
2
natężenie pola elektromagnetycznego
0
0
0
produkcja odpadów
0
0
0
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
0
0
0
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
0
0
0
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
analizowany komponent środowiska
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
1
4
2
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
łączna waga
ocena średnia
-24
-1,00
Plan miejscowy przewiduje znaczne poszerzenie istniejących ulic i realizację linii
tramwajowej. Inwestycje tego typu, w obszarze zabudowanym stanowią element
zagospodarowania terenu szczególnie mocno oddziaływujący na środowisko.
24
Funkcjonowanie dróg będzie związane ze znaczną emisją hałasu i emisją
zanieczyszczeń doi atmosfery. Oddziaływania pozytywne polegać będą przede
wszystkim na poprawie jakości życia mieszkańców, których osiedle zostanie
dogodnie skomunikowane z centrum miasta. Poszerzenie ulicy Szubińskiej będzie
wymagało likwidacji kilku budynków mieszkalnych. Ponieważ plany rozbudowy
drogi są znane mieszkańcom już od lat i do tej pory nie było poważnych protestów
społecznych, można przypuszczać realizacja ustaleń planu nie spowoduje
wystąpienia konfliktów społecznych.
B4.KDL, B2.KD-D
znaczenie
czas
oddziaływania
trwałość
skutków
powietrze atmosferyczne
-1
4
2
klimat akustyczny
-1
4
2
natężenie pola elektromagnetycznego
0
0
0
produkcja odpadów
0
0
0
zanieczyszczenie powierzchni ziemi
0
0
0
jakość wód powierzchniowych
0
0
0
jakość wód podziemnych
0
0
0
zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne
0
0
0
zagrożenie erozją
0
0
0
naturalne stosunki wodne
0
0
0
walory estetyczne
0
0
0
walory krajobrazowe
0
0
0
zabytki i dobra kultury
0
0
0
naturalna rzeźba terenu
0
0
0
obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody
0
0
0
populacje zwierząt
0
0
0
populacje roślin
0
0
0
rzadkie zbiorowiska roślinne
0
0
0
komunikacja ekologiczna
0
0
0
funkcjonowanie ekosystemów
0
0
0
korytarze ekologiczne
0
0
0
zdrowie ludzi
0
0
0
jakość życia mieszkańców
0
0
0
ryzyko poważnej awarii
0
0
x
analizowany komponent środowiska
łączna waga
ocena średnia
-16
-0,67
Nowe drogi dojazdowe będą oddziaływać na środowisko w sposób typowy dla
ciągów komunikacyjnych o małym natężeniu ruchu. Nastąpi niewielki wzrost emisji
zanieczyszczeń oraz emisji hałasu.
25
6.4
Oddziaływanie na teren działki nr 193/1 i 193/2
Teren działek to obecnie obszar nieużytku. Obszar ten przed laty stanowił ogród
przydomowy z zabudową mieszkaniową i usługową. Do dzisiaj rosną tu drzewa
owocowe wraz z samosiewami klonu jesionolistnego, wierzb, topoli i śliwy tarniny.
Roślinność zielną stanowią zbiorowiska trawiaste i ruderalne. Szczególnie mocno
zaznacza się udział nawłoci późnej (Solidago gigantea Aiton) – bardzo
ekspansywnego kenofitu, który rośnie tu masowo i wypiera rodzime gatunki.
Teren jest zaniedbany i nieużytkowany. Stanowi własność prywatną i nigdy nie
funkcjonował jako część pobliskiego parku, w związku z czym nie wytworzyły się
tu żadne powiązania ekologiczne.
Realizacja założeń projektowanego dokumentu spowoduje konieczność wycinki
większości drzew owocowych oraz części samosiewów. Linia zabudowy w
obecnym kształcie umożliwia zachowanie najstarszych samosiewów w zachodniej
części terenu i ewentualną ich adaptację w formie zieleni towarzyszącej. Z uwagi
na niskie walory estetyczne roślin, drzewa te i krzewy będą wymagały
intensywnych cięć pielęgnacyjnych. Dużą wartość mają one natomiast jako
formacja izolująca optycznie przyszłą zabudowę od ciągów komunikacyjnych –
izolacja akustyczna jest niestety bardzo niewielka.
Przyszłe zagospodarowanie terenu nie będzie stanowić zagrożenia dla pobliskich
terenów zieleni wraz ze stawami. Nie ma ryzyka zaburzenia stosunków wodnych
na skutek ograniczenia powierzchni biologicznie czynnej na przedmiotowym
terenie. Stawy zasilane są bowiem głównie wodami podziemnymi wypływającymi z
krawędzi IX terasy doliny Brdy, którą buduje pokaźny płaszcz utworów
czwartorzędowych (jednej, miejscami dwóch warstw gliny zwałowej). Wykształciły
się tu dwa poziomy wodonośne. Najniżej położony ze stawów zasilany jest
dodatkowo wodami deszczowymi z odwodnienia dachu obiektów handlowomagazynowych Castoramy. Odpływ wody pomiędzy stawami jest swobodny dzięki
połączeniu ich za pomocą przepustów rurowych. Z najniżej położonego stawu (nr
1) odpływ skierowany jest pod powierzchnią terenu, do kanalizacji deszczowej
miejskiej sieci wodono-kanalizacyjnej. Epizodycznie stawy zasilane są wodami
powierzchniowymi w czasie opadów deszczu.
Z uwagi na niskie walory przyrodnicze i ekologiczne terenu działek oraz brak
negatywnych oddziaływań na tereny sąsiednie, proponowane zagospodarowanie
26
należy uznać za bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni, zgodne z
zasadami zrównoważonego rozwoju.
7. Informacje powiązaniach projektu miejscowego planu z
innymi dokumentami
Opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko wynika z obowiązku
przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko do projektu
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Szwederowo-Orla” w
Bydgoszczy, zwanego dalej "planem". Obowiązek sporządzenia prognozy zawarty
jest w art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r., nr 199, poz. 1227 z poźn.
zm.).
Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „Szwederowo-Orla” w Bydgoszczy, zwana
dalej "Prognozą", sporządzona została zgodnie z zakresem zawartym w art. 51
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., nr 199, poz. 1227 z poźn. zm.).
Zakres opracowania Prognozy został uzgodniony, na mocy przepisów art.
53 ustawy z dnia 3 października 2008 r. z Państwowym Wojewódzkim
Inspektorem Sanitarnym w Bydgoszczy oraz Regionalnym Dyrektorem Ochrony
Środowiska w Bydgoszczy. Organy państwowe nie wniosły zmian w zakresie
prognozy w przedmiotowej sprawie, w stosunku do zakresu zawartego w ustawie
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w
ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Główną częścią prognozy jest identyfikacja źródeł zagrożeń oraz określenie
przewidywanych znaczących oddziaływań, w tym oddziaływań bezpośrednich,
pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i
długoterminowych, stałych i chwilowych oraz pozytywnych i negatywnych, na
środowisko i jego poszczególne elementy z uwzględnieniem zależności między
nimi. Prognoza jest wysoko specjalistycznym instrumentem posiadającym
wszystkie cechy analizy systemowej. Jako taka stosuje metody otwarte,
27
dostosowane do rodzaju i charakteru analizowanego dokumentu - tj. projektu
planu. Jej zadaniem jest wskazywanie i przedstawianie skutków środowiskowych
związanych z przyszłym uchwaleniem przez decydentów projektu planu oraz
sposobów uniknięcia niepożądanych skutków działań.
Prognoza do projektu planu nie jest dokumentem, który w sposób ilościowy
wykazuje presje i oddziaływania, wynikające z realizacji zapisów planu, natomiast
pokazuje ogólny kierunek, w którym zmierzać będą przyszłe problemy
środowiskowe wynikające z realizacji dokumentu. Jest to wynikiem stosunkowo
ogólnych danych o przyszłych inwestycjach, szczególnie w odniesieniu do detali
technicznych, które mogą mieć istotne znaczenie dla wielkości wywieranych presji
środowiskowych. Skupiono się zatem na określeniu jakościowym kierunków
przemian oraz poddano charakterystyce cechy poszczególnych oddziaływań.
Miejscowy plan oraz prognoza oddziaływania na środowisko powiązane są w
zasadniczy sposób z dokumentami:
—
Polityką Ekologiczną Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku
2016;
—
Programem Ochrony Środowiska Województwa Kujawsko-Pomorskiego;
—
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Miasta Bydgoszczy, uchwalonego uchwałą Nr L/756/09 Rady Miasta
Bydgoszczy z dnia 15 lipca 2009r.;
—
Programem ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Bydgoszczy;
—
Programem ochrony powietrza dla aglomeracji bydgoskiej;
—
sąsiednimi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego;
—
Opracowaniem
ekofizjograficznym
do
miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego „Szwederowo-Orla” w Bydgoszczy
—
oraz z przepisami prawa:
—
ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska,
—
ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o ochronie
środowiska, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko,
—
ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody,
—
ustawą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym.
28
8. ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE
8.1
Metody analizy realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz
częstotliwości jej przeprowadzania
Analiza środowiskowych skutków realizacji zapisów projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego możliwa będzie dopiero po pełnej realizacji
planu, tzn. w momencie gdy powstaną inwestycje, zostaną wykonane wszystkie
podłączenia infrastrukturalne, czyli gdy wszystkie zapisy planu uzyskają
wypełnienie w rzeczywistości. Wówczas stanie się możliwa kompleksowa analiza i
ocena stanu środowiska, na przykład na podstawie badań monitoringowych.
Doskonałym miejscem oceny przyszłych problemów środowiskowych będą zmiany
w dokumentach wyższej rangi, np. w Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania
Przestrzennego
miasta
i
gminy.
Opracowanie
ekofizjograficzne i Prognoza oddziaływania na środowisko powinny dostarczyć
kompleksowej analizy stanu środowiska na opisywanym terenie.
Prezydent Bydgoszczy dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu
przestrzennym miasta, ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i
opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń
studium, w celu oceny aktualności studium i planów miejscowych. Wyniki tej oceny
powinny
zostać
przedstawione
komisji
urbanistyczno-architektonicznej,
co
najmniej raz w czasie kadencji rady. Ocena powinna zawierać zestawienia
tabelaryczne i opracowania kartograficzne, prezentujące aktualny stan planowania
na terenie gminy.
Mając na uwadze potrzebę zapewnienia mieszkańcom miasta jak
najlepszych warunków do życia, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w
Bydgoszczy, prowadzi na terenie miasta punkty sieci państwowego monitoringu
środowiska i wykazuje badaniami zmiany i problemy środowiskowe. W skali
miasta jest to najczęściej kilka punktów pomiarowo-kontrolnych, na których
stwierdzany jest stan komponentów środowiskotwórczych. Coroczna praktyka
związana z prowadzeniem pomiarów jest wystarczająca do określenia, czy zmiany
w strukturze powodują negatywne oddziaływanie na środowisko, czy też nie
powodują takiego oddziaływania. Dlatego też należy dopilnować, aby program
monitoringu
był na
terenie miasta
realizowany
w sposób
ciągły,
przy
uwzględnieniu przyszłych zmian w zagospodarowywanej przestrzeni. Ponadto
29
podmioty gospodarcze podlegają pełnej kontroli ze strony Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska, który ma narzędzia analityczne i prawne do
ograniczania przyszłych presji ze strony zakładów. Głównymi obiektami kontroli
WIOŚ na opisywanym terenie są Castorama i zakłady na terenie byłego Fotonu.
Praktyka wskazuje, że system prawny skutecznie zabezpiecza środowisko przed
przedsiębiorcami niedotrzymującymi obowiązujących norm. Tak więc poprawa
stanu środowiska w przypadku opisywanego planu będzie możliwa do osiągnięcia
stosunkowo szybko, prosto w procedurze administracyjnej i skutecznie w
dokonywaniu niezbędnych zmian. Miasto dysponuje ponadto administracyjnymi
możliwościami
dyscyplinowania
mieszkańców
w
ramach
kontroli
przeprowadzanych przez Inspektorów Urzędu Miasta.
8.2
Rozwiązania eliminujące lub ograniczające negatywne skutki realizacji
projektowanego dokumentu
W celu ograniczenia ryzyka poważnej awarii, pożaru, hałasu i negatywnych
oddziaływań związanych z promieniowaniem niejonizującym proponuje się
wprowadzenie obowiązku realizacji na terenie 14.IE GPZ jako w formie obiektu
budowlanego.
8.3
Rozwiązania alternatywne
Przyjęte
w
projektowanym
miejscowym
planie
rozwiązania
w
zakresie
infrastruktury technicznej:
—
ogrzewanie z miejskiej sieci ciepłowniczej lub za pomocą instalacji
niskoemisyjnych,
—
odprowadzenie ścieków do miejskiej sieci kanalizacji sanitarnej,
—
odprowadzenie wód opadowych do sieci kanalizacji deszczowej po
uprzednim podczyszczeniu
należą
do
najkorzystniejszych
z
punktu
widzenie
interesów
środowiska
przyrodniczego i nie ma potrzeby formułowania rozwiązań alternatywnych.
Rozwiązania w zakresie infrastruktury komunikacyjnej są konsekwentną realizacją
zamierzeń zawartych i analizowanych w:
•
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Miasta Bydgoszczy
•
30
Plan Rozwoju Bydgoszczy na lata 2009 - 2014
W dokumentach tych wykazano potrzebę realizacji przebudowy ul. Pięknej w
sposób zgodny z ustaleniami planu mając na uwadze ograniczenie oddziaływań
na środowisko systemu komunikacji w skali ponadlokalnej, daleko wykraczającej
poza granice projektowanego miejscowego planu. Rozbudowa ulicy Pięknej w
pojedynczych przypadkach spowodować wzrost uciążliwości, jednak ma obszarze
Szwederowa, Górzyskowa i Błonia powinna spowodować ograniczenie ruchu i
obniżenie poziomu hałasu (zwłaszcza z uwagi na budo linii tramwajowej). Nie ma
więc potrzeby formułowania rozwiązań alternatywnych.
9. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Przedmiot teren zlokalizowany jest w dzielnicy Górzyskowo w rejonie ulic:
Szubińskiej, Pięknej, Stromej i Kossaka. Opisywany obszar od północy otaczają
tereny usług zdrowia (szpitali zespół poradni) i obiekty wojskowe. Na pozostałych
kierunkach znajdują się osiedla mieszkaniowe.
W
granicach
terenu
opracowania
znajduje
się
duży
teren
zieleni,
wielkopowierzchniowy obiekt handlowy z parkingiem, kompleksem budynków
byłego zakładu produkcji materiałów fotograficznych „FOTON” oraz zabudowania
mieszkaniowe i nieużytki.
Plan miejscowy przewiduje rewitalizację terenów poprzemysłowych. Teren
obiektów byłego FOTONU oraz obszar starej, zdekapitalizowanej zabudowy
mieszkaniowej
przy
ulicy
Szubińskiej
przeznaczono
na
cele
wielkopowierzchniowych obiektów handlowych i usług oraz na rozbudowę układu
komunikacyjnego.
W południowej częśći terenu miejscowego planu, w obszarze nieużytków,
przewidziano rozwój funkcji mieszkaniowej wielorodzinnej i usług.
Zgodnie z Planem Rozwoju Bydgoszczy na lata 2009 – 2014 przewidziano
rozbudowę ul. Pięknej i poszerzenie ul. Szubińskiej i Stromej.
Oddziaływanie na środowisko projektowanych zmian będzie generalnie niewielkie,
choć dosyć zróżnicowane.
31
Funkcja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych i/lub zabudowy usługowej
Zarówno
realizacja
wielkopowierzchniowego
obiektu
handlowego,
jak
i
nagromadzenie wielu jednostkowych działalności usługowych na stosunkowo
niewielkiej
przestrzeni
spowoduje
zdecydowany
wzrost
intensywności
oddziaływań. Skutkiem realizacji zamierzeń wynikających z przedmiotowego
miejscowego planu będzie:
•
Wzrost emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Wzrost wystąpi głównie w
okresie grzewczym, a wielkość emisji będzie uzależniona od rozwiązań
szczegółowych wynikających z technologii ogrzewania budynku.
•
Emisja hałasu związana z pracą wentylatorów i agregatów klimatyzacyjnych
oraz z transportem i ruchem komunikacyjnym.
•
Produkcja odpadów zbliżonych składem do odpadów komunalnych. W
obiektach tego typu dominują zwykle odpady opakowaniowe, w znacznej
mierze poddawane później recyklingowi. W wypadku prowadzenia handlu
artykułami spożywczymi istotny udział w masie odpadów mają produkty
spożywcze, przeterminowane lub pochodzące z uszkodzonych opakowań.
•
Zużycie wody – będzie nieznaczne, a wynikać będzie głównie z potrzeby
utrzymania porządku i konserwacji obiektu oraz potrzeb sanitarnych
pracowników i klientów
•
Poprawa walorów estetycznych terenu.
Funkcja mieszkaniowa zaliczana jest do form zagospodarowania terenu bardzo
nieznacznie oddziaływujących na środowisko przyrodnicze. Należy spodziewać
się niewielkiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery w okresie grzewczym, zużycia
wody na cele bytowe i produkcji odpadów komunalnych. Rozbiórka istniejących
obiektów produkcyjnych, warsztatowych, magazynowych i składowych poprawi
walory estetyczne terenu.
Łączne oddziaływanie funkcji mieszkaniowej i usługowej, realizowanej jako funkcja
uzupełniająca, będzie w analizowanym przypadku zbliżone do samej funkcji
mieszkaniowej.
Na terenach usługowych i usługowo - mieszkaniowych nie skonkretyzowano
gałęzi usług. Oddziaływanie na środowisko funkcji mieszkaniowej będzie miało
charakter marginalny, a zasadnicza presja pochodzić będzie od funkcji usługowej.
Oddziaływania na środowisko mogą być bardzo zróżnicowane zarówno pod
32
względem ilościowym jak i jakościowym Z całą pewnością należy spodziewać się
całorocznego wzrostu emisji zanieczyszczeń do atmosfery, zużycia wody na cele
bytowe i gospodarcze oraz produkcji odpadów ze znacznym udziałem odpadów
niebezpiecznych. Wzmożony ruch kołowy i transport towarów będą przyczyną
podniesienia
poziomu
hałasu.
Precyzyjniejsze
ustalenie
intensywności
oddziaływań będzie możliwe na dalszych etapach procesu inwestycyjnego, po
ustaleniu rodzaju usług i przyjęciu konkretnej technologii.
Plan miejscowy przewiduje znaczne poszerzenie istniejących ulic i realizację linii
tramwajowej. Inwestycje tego typu, w obszarze zabudowanym stanowią element
zagospodarowania terenu szczególnie mocno oddziaływujący na środowisko.
Funkcjonowanie dróg będzie związane ze znaczną emisją hałasu i emisją
zanieczyszczeń doi atmosfery. Oddziaływania pozytywne polegać będą przede
wszystkim na poprawie jakości życia mieszkańców, których osiedle zostanie
dogodnie skomunikowane z centrum miasta. Poszerzenie ulicy Szubińskiej będzie
wymagało likwidacji kilku budynków mieszkalnych.
Generalnie projektowane rozwiązania można uznać za:
- pozwalające na bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni,
- zgodne z przyrodniczymi predyspozycjami terenu,
- zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.
33
10. SPIS WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW
-
Podstawy metodyczne sporządzania strategicznych ocen oddziaływania na
środowisko dla potrzeb planowania przestrzennego, INSTYTUT ROZWOJU
MIAST na zamówienie Ministra Środowiska, Kraków, listopad 2002,
-
Czerwieniec M., Lewińska J. 2000, Zieleń w mieście, Instytut Gospodarki
Przestrzennej i Komunalnej, Kraków,
-
Dysarz R., Podstawy wiedzy o środowisku przyrodniczym, Wydawnictwo
Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz, 1994,
-
Gacka-Grzesikiewicz E., Wiland M. Ochrona przyrody i krajobrazu w
planowaniu przestrzennym gmin, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa,
1994,
-
Jackowiak B., Antropogeniczne przemiany flory Roślin naczyniowych
Poznania, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 1990,
-
Naturalna przydatność funkcjonalna terenu – diagnoza stanu środowiska i
wstępna prognoza ostrzegawcza, 1992, Miejska Pracownia Urbanistyczna,
Bydgoszcz, maszynopis,
-
Inspekcja
Ochrony
Środowiska
- Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska w Bydgoszczy, 2009, Raport o stanie środowiska Województwa
Kujawsko – Pomorskiego w 2008 roku, Bydgoszcz,
-
Siuta J., Kucharska A., Wieloczynnikowa degradacja środowiska, Biblioteka
Monitoringu Środowiska, Warszawa, 1996,
-
Orzeszek – Gajewska B., 1984, Kształtowanie terenów zieleni w miastach,
Instytut
Urbanistyki
i
Planowania
Przestrzennego
Politechniki
Warszawskiej, PWN, Warszawa,
-
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Miasta Bydgoszczy –Miejska Pracownia Urbanistyczna, Bydgoszcz, 2009,
-
Zimny H., Wybrane zagadnienia z ekologii, Wydawnictwo SGGW,
Warszawa, 1997.
34

Podobne dokumenty