Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leśnej w

Transkrypt

Opinia prawna 2JUDQLF]HQLDZSURZDG]HQLXJRVSRGDUNLOHĞQHMZRNUHVLH
OĊJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 Konkluzje 3R]\VNLZDQLHGUHZQDZUDPDFKJRVSRGDUNLOHĞQHMVWDQRZLG]LDáDOQRĞüLVWRWQLH
RGG]LDáXMąFąQDVWDQĞURGRZLVND0XVLVLĊ]DWHPPLHĞFLüZV]F]HJyáRZ\F h ramach SUDZQ\FKNWyUHZ\]QDF]DMąJUDQLFHGRSXV]F]DOQHMJRVSRGDUNLOHĞQHM-HGQą]QDF]HOQ\FK
]DVDGMHVWRERZLą]HNSRV]DQRZDQLD]DND]yZ]ZLą]DQ\FK]RFKURQąJDWXQNRZą]ZLHU]ąW
QSSWDNyZ=DEUDQLDMąRQHQLV]F]HQLDVLHGOLVNJQLD]GMDjSRVWDFLPáRGRFLanych, form UR]ZRMRZ\FKSáRV]HQLDLQLHSRNRMHQLDFRPRĪHE\üVNXWNLHPRSHUDFMLSR]\VNLZDQLD
GUHZQDQDREV]DUDFK]DVLHGORQ\FKSU]H]FKURQLRQHJDWXQNL:V]HONLHRGVWĊSVWZDRGW\FK
]DND]yZPRĪOLZHVąZ\áąF]QLHQDSRGVWDZLHSRVWDQRZLHĔSODQXXU]ąG]HQLDODVX opartego QDVWUDWHJLF]QHMRFHQLHRGG]LDá\ZDQLDQDĞURGRZLVNR:SU]\SDGNXSURZDG]HQLD
JRVSRGDUNLOHĞQHMNWyUDPRĪHRGG]LDá\ZDüQDREV]DU1DWXUDQLH]EĊGQHZ\GDMHVLĊ
XZ]JOĊGQLHQLHZ\PRJXW]ZRFHQ\VLHGOLVNRZHMREHMPXMąFHMDQDOL]ĊRGG]LDá\ZDQLDQD
oEV]DUFKURQLRQ\-HGQRF]HĞQLH]DNUHVGRSXV]F]DOQ\FKRGVWĊSVWZQDOHĪ\LQWHUSUHWRZDü
]DZĊĪDMąFRL]XZ]JOĊGQLHQLHPRJyOQ\FKFHOyZRFKURQ\JDWXQNRZHM7DNLHZQLRVNLSá\Qą
]Z\NáDGQLSROVNLFKLXQLMQ\FKSU]HSLVyZĞURGRZLVNRZ\FK 1LHGRSHáQLHQLHSRZ\ĪV]\FKZ\PRJyZRWZLHUDGURJĊGRV]HURNLHMRGSRZLHG]LDOQRĞFL
SRGPLRWyZNWyUHGRSXĞFLá\VLĊG]LDáDĔVSU]HF]Q\FK]SUDZHP0RZDWXZV]F]HJyOQRĞFL
RRGSRZLHG]LDOQRĞFLZ\NURF]HQLRZHMQDSRGVWDZLHXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\L
RGSRZLHG]LDOQRĞFLF\ZLOQR-administracyjnej na podstawie ustawy o zapobieganiu V]NRGRPZĞURGRZLVNXLLFKQDSUDZLH:VNUDMQ\FKSU]\SDGNDFKG]LDáDOQRĞüWHJRURG]MX
SRGOHJDüPRĪe ocenie WDNĪH]SXQNWXZLG]HQLDRGSRZLHG]LDOQRĞFLNDUQHMQDSRGVWDZLH
Kodeksu karnego. i ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 6SLVWUHĞFL 1. Wprowadzenie. Przedmiot analizy 1 2. 'RSXV]F]DOQRĞüSURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMZRNUHVLHOĊJRZ\PSWDNyZ 3 3. 2GSRZLHG]LDOQRĞüZ]ZLą]NX]QDUXV]HQLHPSU]HSLVyZUHJXOXMąF\FKJRVSRGDUNĊ
OHĞQąZRNUHVLHOĊJRZ\PSWDNyZ 13 ii ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 1. Wprowadzenie. Przedmiot analizy =HVWURQ\RUJDQL]DFMLHNRORJLF]Q\FKLSU]\URGQLNyZRGGDZQDSá\QąV\JQDá\R
SU]\SDGNDFKSURZDG]HQLDZ\FLQNLGU]HZZRNUHVLHOĊJRZ\PSWDNyZFRPRĪHQDUXV]Dü
]DUyZQRSROVNLHMDNLXQLMQHUHJXODFMHZG]LHG]LQLHRFKURQ\SWDNyZ16]F]HJyOQH
NRQWURZHUVMHEXG]LWHJRURG]DMXG]LDáDOQRĞüQDREV]DU]H3XV]F]\%LDáRZLHVNLHMREMĊ tej w FDáRĞFLRFKURQąZUDPDFKHXURSHMVNLHMVLHFLREV]DUyZFKURQLRQ\FK1DWXUD:
U5HJLRQDOQD'\UHNFMD/DVyZ3DĔVWZRZ\FKZ%LDá\PVWRNX]GHF\GRZDáDR]DSU]HVWDQLX
Z\UĊEXQDREV]DU]H3XV]F]\ZRNUHVLHOĊJRZ\P 2MHGQDNĪHE\áDWRGHF\]MDMHGQRUD]RZDL
QLHMHVWMDVQHMDNLHSRGHMĞFLHGRWHJRSUREOHPXEĊG]LHRERZLą]\ZDáRZELHĪąF\PURNX 2GVWURQ\SUDZQHMDQDOL]DGRSXV]F]DOQRĞFLSURZDG]HQLDZ\FLnki drzew w okresie OĊJRZ\PSWDNyZZ\PDJDUR]ZDĪHQLDQDVWĊSXMąF\FKNZHVWLL

=DVDG\RFKURQ\G]LNRZ\VWĊSXMąF\FKSWDNyZ REMĊW\FKRFKURQąSUDZQąQD
SRGVWDZLHSU]HSLVyZXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\3 LDNWyZZ\NRQDZF]\FK4 oraz SU]HSLVyZXQLMQ\FKZV]F]HJyOQRĞFLtzw. dyrektywy ptasiej5;; :DUXQNLSURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMRGG]LDáXMąFHMQDG]LNR
Z\VWĊSXMąFHSWDFWZR ZĞZLHWOHDUWDXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\
1
Zob. np. Adam Wajrak, tWƵƐǌĐǌǇƐųǇĐŚĂđƉŝųǇ͕ͣ'ĂǌĞƚĂtǇďŽƌĐǌĂ͟ǌϮϯŵĂƌĐĂϮϬϭϬƌ͖͘Adam Wajrak, Dalej ƌČďŝČƉƵƐǌĐǌħ͕ͣ'ĂǌĞƚĂtǇďŽƌĐǌĂ͟ǌϮϳŬǁŝĞƚŶŝĂϮϬϭϬƌ͘ 2
tŬŽŵƵŶŝŬĂĐŝĞƉƌĂƐŽǁǇŵZ>WŝĂųǇƐƚŽŬƉŽŝŶĨŽƌŵŽǁĂŶŽ͕ǏĞ͗ͣZ uwagi na okres ůħŐŽǁǇƉƚĂŬſǁ͕ƚƌǁĂũČĐǇ
ŽĚϭŬǁŝĞƚŶŝĂĚŽϯϭƐŝĞƌƉŶŝĂ͕ǁŶĂĚůĞƑŶŝĐƚǁĂĐŚ͗ŝĂųŽǁŝĞǏĂ͕ƌŽǁƐŬ͕,ĂũŶſǁŬĂŶŝĞƉƌŽǁĂĚǌŝƐŝħƉŽǌǇƐŬĂŶŝĂ
ĚƌĞǁŶĂǁƵǏǇƚŬĂĐŚƌħďŶǇĐŚ;ƚǇůŬŽǁũĞĚŶǇŵŵŝĞũƐĐƵ͕ƵĐǌŶŝŽǁŝĞĞƐƉŽųƵ^ǌŬſų>ĞƑŶǇĐŚǁŝĂųŽǁŝĞǏǇĚŽϭϱ
ŬǁŝĞƚŶŝĂďƌ͘ŽĚďǇǁĂũČƉƌaktyki). ZſǁŶŝĞǏŶĂƐŝĞĚůŝƐŬĂĐŚďĂŐŝĞŶŶǇĐŚŝǁŝůŐŽƚŶǇĐŚŶŝĞƉŽǌǇƐŬƵũĞƐŝħĚƌĞǁŶĂ͘
>ĞƑŶŝĐǇŶŝĞǁǇŬŽŶƵũČŝŶŝĞƉůĂŶƵũČǌĂďŝĞŐſǁŚŽĚŽǁůĂŶǇĐŚǁƌĞǌĞƌǁĂƚĂĐŚƉƌǌǇƌŽĚǇ͕ƐƚƌĞĨĂĐŚŽĐŚƌŽŶǇ
ƉƚĂŬſǁ͕ƐƚƌĞĨĂĐŚŽĐŚƌŽŶǇŐƌĂŶŝĐǌŶŝŬĂƉųƵĐŶŝŬĂŝŶĂƚǌǁ͘ƉŽǁŝĞƌǌĐŚŶŝĂĐŚƌĞĨĞƌĞŶĐǇũŶǇĐŚ͘>ĂƐǇWĂŷƐƚǁŽǁĞ
ƉƌǌĞǁŝĚǌŝĂųǇŽĚƐƚħƉƐƚǁŽŽĚƚĞũƌĞŐƵųǇũĞĚǇŶŝĞǁƉƌǌǇƉĂĚŬƵǌĂŐƌŽǏĞŶŝĂǏǇĐŝĂůƵĚǌŬŝĞŐŽ͘͟;Puszcza ŝĂųŽǁŝĞƐŬĂƉŽĚƐƉĞĐũĂůŶČŽĐŚƌŽŶČ, http://www.bialystok.lasy.gov.pl). 3
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. ʹ o ochronie przyrody, tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r., Nr 151, poz. 1220 ǌƉſǍŶ͘ǌŵ͘ 4
ZŽǌƉŽƌǌČĚǌĞŶŝĞDŝŶŝƐƚƌĂ_ƌŽĚŽǁŝƐŬĂ ǌĚŶŝĂϮϴǁƌǌĞƑŶŝĂϮϬϬϰƌ͘ǁƐƉƌĂǁŝĞŐĂƚƵŶŬſǁĚǌŝŬŽǁǇƐƚħƉƵũČĐǇĐŚ
ǌǁŝĞƌǌČƚŽďũħƚǇĐŚŽĐŚƌŽŶČ, Dz.U. z 2004 r., Nr 220, poz. 2237. 5
ǇƌĞŬƚǇǁĂZĂĚǇϳϵͬϰϬϵͬt'ǌĚŶŝĂϮŬǁŝĞƚŶŝĂϭϵϳϵƌŽŬƵǁƐƉƌĂǁŝĞŽĐŚƌŽŶǇĚǌŝŬŝĐŚƉƚĂŬſǁ;ŽďĞĐŶŝĞ
ŽďŽǁŝČǌƵũĞũĞũƵũĞĚŶŽůŝĐŽŶĂǁĞƌƐũĂ͗ǇƌĞŬƚǇǁĂWĂƌůĂŵĞŶƚƵƵƌŽƉĞũƐŬŝĞŐŽŝZĂĚǇϮϬϬϵͬϭϰϳͬtǌĚŶŝĂϯϬ
listopada 2009 roku w sprawie ochrony dǌŝŬŝĐŚƉƚĂŬſǁ͕ǌŝĞŶŶŝŬhƌǌħĚŽǁǇh͕^ĞƌŝĂ>ϮϬǌ dnia 26 stycznia 2010 r.). 1 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 ZSURZDG]RQHJRXVWDZą]21 maja 2010 r. R]PLDQLHXVWDZ\RXGRVWĊSQLDQLX
LQIRUPDFMLRĞURGRZLVNXLMHJRRFKURQLHXG]LDOHVSRáHF]HĔVWZDZRFKURQLH
ĞURGRZLVNDRUD]RRFHQDFKRGG]LDá\ZDQLDQDĞURGRZLVNRRUD]QLHNWyU\FKLQQ\FK
ustaw6. 6
Dz.U. z 2010 r., Nr 119, poz. 804. 2 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 2. 'RSXV]F]DOQRĞüSURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMZRNUHVLH
OĊJRZ\PSWDNyZ 2.1
2FKURQDSWDFWZDZĞZLHWOHSUDZDSROVNLHJR -HGQ\P]QDMZDĪQLHMV]\FKFHOyZV\VWHPXRFKURQ\]DVREyZSU]\URGQLF]\FK3ROVNL
XUHJXORZDQHJRZXVWDZLHRRFKURQLHSU]\URG\MHVWG]LDáDQLHQDU]HF]]DFKRZDQLD
FLąJáRĞFLLVWQLHQLDJDWXQNyZ]ZLHU]ąWZUD]]LFKVLHGOLVNDPLDUWXVWDZ\RRFKURQLH
przyrody). Cel ten realizowaQ\MHVWZV]F]HJyOQRĞFLSRSU]H]]UyĪQLFRZDQHIRUP\SUDZQHM
RFKURQ\SU]\URG\REHMPXMące UyZQLHĪRFKURQĊJDWXQNRZą,VWRWąUR]PDLW\FKIRUP
RFKURQ\SU]\URG\MHVWVWZRU]HQLHV]F]HJyOQHJRUHĪLPXSUDZQHJRRSDUWHJRQDV\VWHPLH
]DND]yZNWyU\FKQDUXV]HQLHSRFLąJD]DVREąRGSRZLHG]LDOQRĞüFRQDMPQLHM
Z\NURF]HQLRZą 7. Zgodnie z art. 46 ustawy o ochronie przyrody, ochrona gatunkowa ma na celu ]DSHZQLHQLHSU]HWUZDQLDLZáDĞFLZHJRVWDQXRFKURQ\G]LNRZ\VWĊSXMąF\FKQDWHUHQLH
NUDMXOXELQQ\FKSDĔVWZF]áRQNRZVNLFK8QLL(uropejskiej rzadkich, endemicznych, SRGDWQ\FKQD]DJURĪHQLDL]DJURĪRQ\FKZ\JLQLĊFLHPRUD]REMĊW\FKRFKURQąQDSRGVWDZLH
SU]HSLVyZXPyZPLĊG]\QDURGRZ\FKNWyU\FK5]HF]SRVSROLWD3ROVNDMHVWVWURQą
JDWXQNyZURĞOLQ]ZLHU]ąWLJU]\EyZRUD]LFKVLHGOLVNLRVWRLDWDNĪH]DFKRZDQLH
UyĪQRURGQRĞFLJDWXQNRZHMLJHQHW\F]QHM=DNUHVRFKURQ\JDWXQNRZHMRNUHĞODMąDNW\
Z\NRQDZF]HGRXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\Z\GDZDQHSU]H]0LQLVWUDĝURGRZLVND :DQDOL]RZDQHMVSUDZLHLVWRWQH]QDF]HQLHPDUHĪLPSUDZQ\VáXĪąF\RFKURQLH ptactwa. $UWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\Z\]QDF]DNDWDORJ]DND]yZNWyUHPRJą]RVWDü
]DVWRVRZDQHZFHOXRFKURQ\JDWXQNyZG]LNRZ\VWĊSXMąF\FK]ZLHU]ąW2EHMPXMHRQPLQ
zakaz:

XP\ĞOQHJR]DELMDQLDRNDOHF]DQLDLFKZ\WDQLD XP\ĞOQHJRQLV]F]HQLDLFKMDMSRVWDFLPáRGRFLDQ\FKLIRUPUR]ZRMRZ\FK niszczenia ich siedlisk i ostoi;; QLV]F]HQLDLFKJQLD]GPURZLVNQRUOHJRZLVNĪHUHPLWDPWDUOLVN]LPRZLVNL
LQQ\FKVFKURQLHĔ XP\ĞOQHJRSáRV]HQLDLQLHSRNRMHQLD =DNUHVRERZLą]XMąF\FK]DND]yZZ\]QDF]D5R]SRU]ąG]HQLH0LQLVWUDĝURGRZLVNDZ
VSUDZLHJDWXQNyZG]LNRZ\VWĊSXMąF\FK]ZLHU]ąWREMĊW\FKRFKURQąGDOHMMDNR
UR]SRU]ąG]HQLHZVSUDZLHRFKURQ\JDWXQNRZHM3U]HSLV\UR]SRU]ąG]HQLDZSURZDG]DMąZ
RGQLHVLHQLXGRJDWXQNyZREMĊW\FKRFKURQąĞFLVáąLF]ĊĞFLRZąSHáQ\NDWDORJ]DND]yZ
7
Wojciech Radecki, hƐƚĂǁĂŽŽĐŚƌŽŶŝĞƉƌǌǇƌŽĚǇ͘<ŽŵĞŶƚĂƌǌ͘tǇĚĂŶŝĞ//ƵǌƵƉĞųŶŝŽŶĞŝǌĂŬƚƵĂůŝǌŽǁĂŶĞ;ƐƚĂŶ
ƉƌĂǁŶǇŶĂĚǌŝĞŷϭƐƚǇĐǌŶŝĂϮϬϬϴƌ͘Ϳ, Warszawa 2008, s. 55. 3 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 RNUHĞORQ\FKZDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\2EHMPXMHRQUyZQLHĪ]DND]
XP\ĞOQHJRQLV]F]HQLDLFKMDMSRVWDFLPáRGRFLDQ\FKLIRUPUR]ZRMRZ\FKQLV]F]HQLD
JQLD]GRUD]XP\ĞOQHJRSáRV]HQLDLQLHSRNRMHQLDUR]SRU]ąG]HQLD3HZQH
ograniczenLDSRZ\ĪV]\FK]DND]yZSU]HZLG]LDQHVąZUR]SRU]ąG]HQLDDWDNĪHZ
NWyU\ZDQDOL]RZDQ\PSU]\SDGNXZ\GDMHVLĊPLHüLVWRWQLHMV]H]QDF]HQLH=JRGQLH]W\P
SU]HSLVHPÄ]DND]\RNWyU\FKPRZDZZVWRVXQNXGRG]LNRZ\VWĊSXMąF\FK]ZLHU]ąW
QDOHĪąF\FKGRJDWXQNyZRNWyU\FKPRZDZL]Z\MąWNLHPJDWXQNyZSU]\QD]ZDFK
NWyU\FKZ]DáąF]QLNXQUGRUR]SRU]ąG]HQLD]DPLHV]F]RQRV\PEROQLHGRW\F]ą
Z\NRQ\ZDQLDF]\QQRĞFL]ZLą]DQ\FK]SURZDG]HQLHPUDFMRQDOQHMJRVSRGDUNLUROQHMOHĞQHM
lub rybackiej, MHĪHOLWHFKQRORJLDSUDFXQLHPRĪOLZLDSU]HVWU]HJDQLH]DND]yZ´3U]HSLVWHQ
VWDQRZLLVWRWQHRJUDQLF]HQLHRFKURQ\JDWXQNRZHMMDNRĪe gatunki oznaczone symbolem VWDQRZLąVWRVXQNRZRQLHOLF]QąJUXSĊ 8. =DF\WRZDQ\SU]HSLVUR]SRU]ąG]HQLDNRUHVSRQGXMH]WUHĞFLąDUW 52a ustawy o ochronie SU]\URG\ZSURZDG]RQHJRQRZHOąXVWDZ\RXGRVWĊSQLDQLXLQIRUPDFMLRĞURGRZLVNXLMHJR
RFKURQLHXG]LDOHVSRáHF]HĔVWZDZRFKURQLHĞURGRZLVNDRUD]RRFHQDFKRGG]LDá\ZDQLDQD
ĞURGRZLVNR]OLSFDU6WRVRZQLHGRWHJRSU]HSLVX ÄJRVSRGDUNDOHĞQDQLHQDUXV]D
]DND]yZRNWyU\FKPRZDZDUWXVWSNW-LMHĪHOLMHVWSURZDG]RQDQD
SRGVWDZLHSODQyZNWyUH]RVWDá\SRGGDQHVWUDWHJLF]QHMRFHQLHRGG]LDá\ZDQLDQD
ĞURGRZLVNRREHMPXMąFHMRGG]LDá\ZDQLHQDG]LNRZ\VWĊSXMąFHSRSXODFMHJDWXQNyZ
EĊGąF\FKSU]HGPLRWHP]DLQWHUHVRZDQLD:VSyOQRW\LFKURQLRQ\FKJDWXQNyZSWDNyZRUD]
LFKVLHGOLVNDEąGĨMHVWSURZDG]RQDQDSRGVWDZLHNRGHNVXGREU\FKSUDNW\NNWyU\FK
XVWDOHQLD]DSHZQLDMąĪHF]\QQRĞFLZ\NRQ\ZDQH]JRGQLH]QLPLQLHVąV]NRGOLZ e dla ]DFKRZDQLDJDWXQNXZHZáDĞFLZ\PVWDQLHRFKURQ\´2]QDF]DWRĪHG]LDáDQLDZUDPDFK
JRVSRGDUNLOHĞQHMSURZDG]RQH]]DFKRZDQLHPZ\PRJyZRNUHĞORQ\FKZW\PSU]HSLVLH
QLHQDUXV]D]DND]XXP\ĞOQHJRQLV]F]HQLDMDMSRVWDFLPáRGRFLDQ\FKLIRUPUR]ZRMRZ\FK
gaWXQNyZFKURQLRQ\FKQLV]F]HQLDVLHGOLVNLRVWRLQLV]F]HQLDLFKJQLD]GPURZLVNQRU
OHJRZLVNĪHUHPLWDPWDUOLVN]LPRZLVNLLQQ\FKVFKURQLHĔRUD]XP\ĞOQHJRSáRV]HQLDL
niepokojenia. 3RMĊFLHJRVSRGDUNLOHĞQHMREHFQH]DUyZQRZDUWDXVWDZ\RRFKURQL e przyrody, jak i UR]SRU]ąG]HQLXZVSUDZLHRFKURQ\JDWXQNRZHMSRVLDGDGHILQLFMĊOHJDOQąQDJUXQFLH
ustawy o lasach 9'HILQLXMHRQDJRVSRGDUNĊOHĞQąMDNRÄG]LDáDOQRĞüOHĞQąZ]DNUHVLH
XU]ąG]DQLDRFKURQ\L]DJRVSRGDURZDQLDODVXXWU]\PDQLDLSRZLĊNV]DQLD] DVREyZL
XSUDZOHĞQ\FKJRVSRGDURZDQLD]ZLHU]\QąSR]\VNLZDQLD- ]Z\MąWNLHPVNXSX- drewna, Ī\ZLF\FKRLQHNNDUSLQ\NRU\LJOLZLD]ZLHU]\Q\RUD]SáRGyZUXQDOHĞQHJRDWDNĪH
VSU]HGDĪW\FKSURGXNWyZRUD]UHDOL]DFMĊSR]DSURGXNF\MQ\FKIXQNFMLODVX´DUW 6 ust. 1 8
tƑƌſĚƉƚĂŬſǁŽǌŶĂĐǌŽŶĞǁƚĞŶƐƉŽƐſďǌŽƐƚĂųǇŵ͘ŝŶ͘ƚĂŬŝĞŐĂƚƵŶŬŝũĂŬ͗ƑůĞƉŽǁƌŽŶ͕ďŝĞůŝŬ͕ĐŝĞƚƌǌĞǁ͕ŐųƵƐǌĞĐ͕
ƌĂƌſŐ͘ 9
hƐƚĂǁĂǌϮϴǁƌǌĞƑŶŝĂϭϵϵϭƌ͘ʹ o lasach, tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r., Nr 12, poz. 59. 4 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 SNWXVWDZ\RODVDFK:ĞZLHWOHWHMGHILQLFMLLVWRWQ\PHOHPHQWHPJRVSRGDUNLOHĞQHM
MHVWUyZQLHĪSR]\VNLZDQLHGUHZQD 3U]HSLV\XVWDZ\RODVDFKZLHORNURWQLHRGZRáXMąVLĊGRSRWU]HE\XZ]JOĊGQLDQLDZ
JRVSRGDUFHOHĞQHMSRWU]HEHNRORJLF]Q\FK3U]\NáDGRZRGRWHJRQDZLą]XMąF]WHU\]DVDG\
SURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMRNUHĞORQHZDUWXVWDZ\RODVDFKSRZV]HFKQHMRFKURQ\
ODVyZWUZDáRĞFLXWU]\PDQLDODVyZFLąJáRĞFLL]UyZQRZDĪRQHJRZ\NRU]\VWDQLDZV]\VWNLFK
IXQNFMLODVyZSRZLĊNV]DQLD]DVREyZOHĞQ\FK. Ponadto, podstawowy instrument JRVSRGDUNLOHĞQHMWMSODQXU]ąG]DQLDODVXZLQLHQZVZRMHMWUHĞFLXZ]JOĊGQLDüUyZQLHĪ
SRWU]HEĊ]DFKRZDQLDUyĪQRURGQRĞFLSU]\URGQLF]HMDUWXVWSNWXVWDZ\RODVDFK :V]HURNLPVHQVLHJRVSRGDUNDOHĞQDSRZLQQDWHĪ ZSLV\ZDüVLĊZNRQVW\WXF\MQą]DVDGĊ
]UyZQRZDĪRQHJRUR]ZRMXDUW.RQVW\WXFML53 10 RUD]NRQVW\WXF\MQ\RERZLą]HN
]DSHZQLHQLDSU]H]SDĔVWZREH]SLHF]HĔVWZDHNRORJLF]QHJRDUW.RQVW\WXFML53 :HGáXJ7U\EXQDáX.RQVW\WXF\MQHJRÄSRMĊFLHEH]SLHF]HĔVWZRHNRORJLF]QHQDOHĪ\
UR]XPLHüMDNRX]\VNDQLHWDNLHJRVWDQXĞURGRZLVNDNWyU\SR]ZDODQDEH]SLHF]QH
SU]HE\ZDQLHZW\PĞURGRZLVNXLXPRĪOLZLDNRU]\VWDQLH]WHJRĞURGRZLVNDZVSRVyE
]DSHZQLDMąF\UR]ZyMF]áRZLHND2FKURQDĞURGRZLVNDMHVWMHGQ\P]HOHPHQWyZ
"bezpiHF]HĔVWZDHNRORJLF]QHJRDOH]DGDQLDZáDG]SXEOLF]Q\FKVąV]HUV]H - REHMPXMą
WHĪG]LDáDQLDSRSUDZLDMąFHDNWXDOQ\VWDQĞURGRZLVNDLSURJUDPXMąFHMHJRGDOV]\UR]ZyM
3RGVWDZRZąPHWRGąX]\VNDQLDWHJRFHOXMHVW- nakazane przez art. 5 Konstytucji - kierowanie VLĊ]DVDGą]UyZQRZDĪRQHJRUR]ZRMX 11´. 3RPLPRW\FKRERVWU]HĔLZ\PDJDĔJRVSRGDUNDOHĞQDSROHJDMąFDQDSR]\VNLZDQLX
GUHZQDZVSRVyEQLHXQLNQLRQ\SURZDG]LGRNRQIOLNWyZ]HĞURGRZLVNLHP0RJąRQH
GRW\F]\üUyZQLHĪRGG]LDá\ZDQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMQDJDWXQNLFKURQLRQH2GQRV]ąFVLĊGR
SU]HGPLRWXQLQLHMV]HMRSLQLLZ\GDMHVLĊĪHSR]\VNLZDQLHGUHZQD]REV]DUyZ
]DVLHGORQ\FKSU]H]FKURQLRQHJDWXQNLSWDNyZREHMPRZDüPRĪHZLHOHIRUPQHJDW\ZQHJR
RGG]LDá\ZDQLDQDWHJDWXQNLQSQLV]F]HQLHJQLD]Gniszczenie jajSRVWDFLPáRGRFLDQ\FKL
IRUPUR]ZRMRZ\FKRUD]SáRV]HQLHLQLHSRNRMHQLH:NDĪG\PSU]\SDGNXEĊG]LHWR
G]LDáDQLHXP\ĞOQHRNWyU\PPRZDZDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\%LRUąFSRG
XZDJĊGHILQLFMĊXP\ĞOQRĞFL]DUyZQRQDJUXQFLHSUDZDF\ZLOQHJRMDNLNDU nego, F]\QQRĞFLSR]\VNLZDQLDGUHZQDZUDPDFKJRVSRGDUNLOHĞQHMQLHZąWSOLZLHEĊGąPLDá\
10
Na temat interpretacji ŬŽŶƐƚǇƚƵĐǇũŶĞũǌĂƐĂĚǇŽĐŚƌŽŶǇƑƌŽĚŽǁŝƐŬĂŝǌƌſǁŶŽǁĂǏŽŶĞŐŽƌŽǌǁŽũƵǌŽď͘ƐǌĞƌǌĞũ͗
Wojciech Jakimowicz, tǇŬųĂĚŶŝĂǁƉƌĂǁŝĞĂĚŵŝŶŝƐƚƌĂĐǇũŶǇŵ͕<ƌĂŬſǁϮϬϬϲ͕Ɛ͘ϳϳ-‐78; Marcin Stoczkiewicz, ĂƐĂĚĂǌƌſǁŶŽǁĂǏŽŶĞŐŽƌŽǌǁŽũƵũĂŬŽǌĂƐĂĚĂƉƌĂǁĂ͕ͣWƌĂǁŽŝ_ƌŽĚŽǁŝƐŬŽ͟ϮϬϬϭ, nr 1; Zbigniew Bukowski, <ŽŶƐƚǇƚƵĐǇũŶĞƉŽĚƐƚĂǁǇŽďŽǁŝČǌŬſǁƉĂŷƐƚǁĂǁǌĂŬƌĞƐŝĞŽĐŚƌŽŶǇƑƌŽĚŽǁŝƐŬĂ͕ͣWƌĂǁŽŝ_ƌŽĚŽǁŝƐŬŽ͟ϮϬϬϮ͕
Ŷƌϰ͖WĂǁĞų^ĂƌŶĞĐŬŝ͕hǁĂŐŝĚŽĂƌƚ͘ϱ΀ǁ͗΁>ĞƐǌĞŬ'ĂƌůŝĐŬŝ;ƌĞĚ͘Ϳ͕Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2001. 11
tǇƌŽŬdƌǇďƵŶĂųƵ<ŽŶƐƚǇƚƵĐǇũŶĞŐŽǌĚŶŝĂϲĐǌĞƌǁĐĂϮϬϬϲƌ͕͘ƐǇŐŶ͘ĂŬƚ<ϮϯͬϬϱ͘ 5 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 FKDUDNWHUG]LDáDĔXP\ĞOQ\FK6ąRQHERZLHPSRGHMPRZDQHZMDVQRRNUHĞORQ\PFHOXL]H
ĞZLDGRPRĞFLąVNXWNyZMDNLHPRJąRQHZ\ZRáDü 8VWDZDRRFKURQLHSU]\URG\PDMąFQDZ]JOĊG]LHWHQSUREOHPZSURZDG]DGRGDWNRZH
Z\PRJLLRJUDQLF]HQLDGRW\F]ąFHSURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMNWyUDRGG]LDáXMHQD
JDWXQNLFKURQLRQH1LH]DOHĪQLHERZLHPRGRERZLą]NXSU]HVWU]HJDQLD]DVDGZ\PLHQLRQ\FK
ZXVWDZLHRODVDFKJRVSRGDUNDOHĞQDPXVLXZ]JOĊGQLDü]DND]\VáXĪąFHRFKURQLH
JDWXQNRZHM:ĞZLHWOHDUWDXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\RGVWąSLHQLHRGQLHNWyU\FK
]DND]yZPXVLPLHüZ\UDĨQąSRGVWDZĊZSODQLHXU]ąG]HQLDODVXÄNWyU\]RVWDáSRGGDQ\
VWUDWHJLF]QHMRFHQLHRGG]LDá\ZDQLDQDĞURGRZLVNRREHMPXMąFHMRGG]LDá\ZDQLHQDG]LNR
Z\VWĊSXMąFHSRSXODFMHJDWXQNyZEĊGąF\FKSU]HGPLRWHP]DLQWHUHVRZDQLD:VSyOQRW\L
FKURQLRQ\FKJDWXQNyZSWDNyZRUD]LFKVLHGOLVNDEąGĨMHVWSURZDG]RQDQDSRGVWDZLH
NRGHNVXGREU\FKSUDNW\NNWyU\FKXVWDOHQLD]DSHZQLDMąĪHF]\QQRĞci wykonywane ]JRGQLH]QLPLQLHVąV]NRGOLZHGOD]DFKRZDQLDJDWXQNXZHZáDĞFLZ\PVWDQLHRFKURQ\´ =XZDJLQDEUDNNRGHNVXGREU\FKSUDNW\NZOHĞQLFWZLHSUDNW\F]QH]QDF]HQLHPRĪHPLHü
REHFQLHMHG\QLHZ\PyJSRGGDQLDSODQXXU]ąG]HQLDODVX622ĝ'RSLHURSU]HS rowadzenie U]HWHOQHMLNRPSOHNVRZHM622ĝRWZRU]\áRE\GURJĊGRRGVWąSLHQLDZĞFLĞOHR]QDF]RQ\P
]DNUHVLHRG]DND]yZVáXĪąF\FK]DFKRZDQLXJDWXQNyZREMĊW\FKRFKURQą&RZLĊFHM
]DNUHVGRSXV]F]DOQ\FKRGVWĊSVWZSU]HZLG]LDQ\FKQDSRGVWDZLHSODQXXU]ąG]HQLDODVX
XZ]JOĊGQLDMąFHJR622ĝQLHSRZLQLHQ]DJUDĪDüZ\SHáQLHQLXSRGVWDZRZ\FKFHOyZ
RFKURQ\JDWXQNRZHMWMÄ]DSHZQLHQLXSU]HWUZDQLDLZáDĞFLZHJRVWDQXRFKURQ\G]LNR
Z\VWĊSXMąF\FKJDWXQNyZ´DUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\ 1DOHĪ\SRQDGWRSU]\MąüĪHSUDZRGRRGVWąSLHQLDRG]DND]yZVáXĪąF\FKRFKURQLH
JDWXQNRZHMPDFKDUDNWHUZ\MąWNRZ\LMDNRWDNLH± ]JRGQLH]RJyOQ\PL]DVDGDPL
Z\NáDGQLSUDZD± QDOHĪ\MHLQWHUSUHWRZDü]DZĊĪDMąFR:V]F]HJyOQRĞFLRGVWĊSVWZDEĊGą
GRSXV]F]DOQHW\ONRZyZF]DVMHĞOLLFK]DNUHVQLHVSRZRGXMHLVWRWQ\FKV]NyGZSRSXODFML
JDWXQNyZFKURQLRQ\FKDSRQDGWRRVLąJQLĊFLHFHOyZJRVSRGDUNLOHĞQHMQLHEĊG]LH
PRĪOLZHSU]\]DVWRVRZDQLXLQQ\FKPHWRG 2.2
Ochrona ptactwa w systemie prawnym Unii Europejskiej 2.2.1 2FKURQDZ\QLNDMąFD]DUW\NXáXG\UHNW\Z\SWDVLej Art. 1 dyrektywy ptasiej RNUHĞOD]DNUHVMHMVWRVRZDQLDV]HURNR- RFKURQąREMĊWHVą
ZV]\VWNLHJDWXQNLSWDFWZDZ\VWĊSXMąFHQDWXUDOQLHZVWDQLHG]LNLPQDHXURSHMVNLP
WHU\WRULXPSDĔVWZF]áRQNRZVNLFKPonadto, NáDG]LHMHV]F]HZLĊNV]\QDFLVNQDRFKURQĊ
gatunkyZZ\PLHQLDMąFMąQDSLHUZV]\PPLHMVFXZĞUyGFHOyZG\UHNW\Z\8VWĊSGUXJL
SUHF\]XMH]HRELHNWHPRFKURQ\VąQLHW\ONRSWDNLDOHUyZQLHĪLFKMDMDJQLD]GDL
naturalne siedliska. 6 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 $E\]UHDOL]RZDüFHOMDNLPMHVWRFKURQDJDWXQNyZ3DĔVWZDF]áRQNRZVNLH]RERZ Lą]DQHVą
]DSHZQLüSRZV]HFKQHV\VWHP\RFKURQ\NWyUH]DEUDQLDüEĊGą]JRGQLH]DUW
G\UHNW\Z\ZV]F]HJyOQRĞFL x
x
x
x
x
XP\ĞOQHJR]DELMDQLDOXEFKZ\WDQLDMDNLPLNROZLHNPHWRGDPL XP\ĞOQHJRQLV]F]HQLDOXEXV]NDG]DQLDLFKJQLD]GLMDMOXEXVXZDQLDLFKJQLD]G wybiHUDQLDLFKMDMG]LNRZ\VWĊSXMąF\FKRUD]]DWU]\PDQLDW\FKMDMQDZHWJG\Vą
puste;; XP\ĞOQHJRSáRV]HQLDW\FKSWDNyZV]F]HJyOQLHZRNUHVLHOĊJRZ\PLZ\FKRZX
PáRG\FKMHĞOLPRJáRE\WRPLHü]QDF]HQLHZRGQLHVLHQLXGRFHOyZQLQLHMV]HM
dyrektywy;; przetrzymywanLDSWDFWZDQDOHĪąFHJRGRJDWXQNyZQDNWyUHSRORZDQLHLNWyU\FK
chwytanie jest zabronione. 1DJUXQFLHDUWLDUW7U\EXQDá6SUDZLHGOLZRĞFL8QLL(XURSHMVNLHMGDOHMMDNR768(
VIRUPXáRZDáNLONDSRGVWDZRZ\FK]DVDG3LHUZV]ą]QLFKMHVW]DVDGDSHáQHMLV kutecznej RFKURQ\SWDNyZQLH]DOHĪQLHRGREV]DUXQDMDNLPVLHZGDQ\PPRPHQFLH]QDMGXMą
,WXG]LHĪSU]H]NWyU\VLĊDNWXDOQLHSU]HPLHV]F]DMą:\QLNDWRSRF]ĊĞFL]SRWZLHUG]RQHJR
w recitalu czwartym 12 SUHDPEXáy dyrektywy transgranicznego charakteru ochrony gatXQNyZZĊGURZQ\FKFRVNXWNXMHZVSyOQąRGSRZLHG]LDOQRĞFLą wszystkich pDĔstw c]áRQNRZVNLFK 13:\NOXF]RQHMHVWZ]ZLą]NX]W\PRJUDQLF]DQLH]DVLĊJXDUWSR]D
JUDQLFDPLXVWDQRZLRQ\PLZ]Dáącznikach d\UHNW\Z\FRSRWZLHUG]LáZVZRLP
orzecznictwie TSUE 14. KolejQą]DVDGąMHVW]DND]ZSURZDG]DQLDZV]HONLHMÄRNUHVRZRĞFL´&]ĊVW\PEáĊGHP
SRSHáQLDQ\PSU]H]pDĔstwa c]áRQNRZVNLHMHVWLQWHUSUHWDFMDVIRUPXáRZDQLDÄV]F]HJyOQLH
ZRNUHVLHOĊJRZ\PLZ\FKRZXPáRG\FK´MDNRSU]\]ZROHQLDQDRJUDQLF]HQLHRFKURQ\Z
innych okresach. 6WDQRZLVNRWDNLHNRQVHNZHQWQLHXWU]\PXMH768(SRF]ąZV]\RGZ\URNX
]NZLHWQLD.RPLVMDSU]HFLZNR)UDQFMLZNWyU\PVWZLHUG]LáĪH]DZĊĪHQLH
RFKURQ\JQLD]GLMDMZ\áąF]QLHGRRNUHVyZOĊJRZ\FKZIUDQFXVNLP&RGH5XUDOMHVW
15
sprzeczne z postanowieniami art. 5 dyrektywy ptasiej RUD]ĪH]DND]\]DZDUWHZDUW
12
'ĂƚƵŶŬŝĚǌŝŬŝĞŐŽƉƚĂĐƚǁĂǁǇƐƚħƉƵũČĐĞŶĂƚƵƌĂůŶŝĞŶĂĞƵƌŽƉĞũƐŬŝŵƚĞƌǇƚŽƌŝƵŵƉĂŷƐƚǁĐǌųŽŶŬŽǁƐŬŝĐŚƚŽ
ŐųſǁŶŝĞŐĂƚƵŶŬŝǁħĚƌŽǁŶĞ͘'ĂƚƵŶŬŝƚĞƐƚĂŶŽǁŝČǁƐƉſůŶĞĚǌŝĞĚǌŝĐƚǁŽ͕ĂƐŬƵƚĞczna ochrona ptactwa jest ǌǁǇŬůĞƚƌĂŶƐŐƌĂŶŝĐǌŶǇŵƉƌŽďůĞŵĞŵĚŽƚǇĐǌČĐǇŵƑƌŽĚŽǁŝƐŬĂ͕ŬƚſƌǇǁǇŵĂŐĂǁƐƉſůŶĞũŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝĂůŶŽƑĐŝ͘ 13
Wyrok z dnia 8 lipca 1987 C-‐247/85, Commission v. Belgium, ust. 6 i 7. 14
Wyrok z dnia 12 lipca 2007 C-‐507/04, Commission v Austria, ust. 88. 15
Wyrok z dnia 27 kwietnia 1988 C-‐252/85, Commission v. France, ust. 7. 7 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 16
5(b) i (c) d\UHNW\Z\QLHPRJąE\üZĪDGHQVSRVyERJUDQLF]RQHZF]DVLH $UJXPHQWXMąF
WR7U\EXQDáZVND]DáQDUyĪQRURGQRĞüF\NOLĪ\FLDSRV]F]HJyOQ\FKJDWXQNyZSWDNyZZ
W\PIDNWĪHQLHNWyUH]QLFKZ\NRU]\VWXMąZRNUHVLHOĊJRZ\PJQLD]GD]EXGRZDQHQDZHW
URNZF]HĞQLHM:WHQVDPVSRVyEZ\áąF]HQLHMDNLHJRĞJDWXQNXSWDFWZD] systemu ochrony zawartego w art. G\UHNW\Z\QDZHWQDRNUHVRJUDQLF]RQ\F]DVRZRL]ZDĪQ\FK
17
SRZRGyZnie jest dopuszczalne . Obarc]RQ\ZLHORPDUHVWU\NFMDPLMHVWUyZQLHĪZ\MąWHNRGDUWG\UHNW\Z\]DZDUW\ZDUW
=JRGQLH]W\PDUW\NXáHPSDĔVWZDF]áRQNRZVNLHFRSUDZGDPRJąRGVWąSLüRGDUW ± 8 d\UHNW\Z\ZV\WXDFML]DLVWQLHQLDNWyUHMĞ]Z\PLHQLRQ\FKZDUWSU]\F]\QPLQZ
celu ]DSRELHJDQLDSRZDĪQ\PV]NRGRPZRGQLHVLHQLXGR]EyĪLQZHQWDU]DĪ\ZHJRODVyZ
U\ERáyZVWZDLZyGDOHW\ONRSRGZDUXQNLHP]DLVWQLHQLDQDVWĊSXMąF\FKSU]HVáDQHN x
x
QLHPDLQQHJR]DGRZDODMąFHJRUR]ZLą]DQLD NDĪGHRGVWĊSVWZRSRGOHJDĞFLVáHMNRQWUROL KontroODWD]JRGQLH]DUWPXVLXZ]JOĊGQLDüDJDWXQNLGRNWyU\FKRGVWĊSVWZDPDMą
]DVWRVRZDQLHEGR]ZRORQHĞURGNLVSRVRE\OXEPHWRG\FKZ\WDQLDOXE]DELMDQLDF
ZDUXQNLU\]\NDRUD]RNROLF]QRĞFLF]DVXLPLHMVFDZNWyU\FKSU]\SDGNXWDNLHRGVWĊSVWZD
moJąE\üSU]\]QDQHGRUJDQXSUDZQLRQ\GRVWZLHUG]DQLDĪHZ\PDJDQHZDUXQNL
]RVWDá\VSHáQLRQHRUD]GRGHF\GRZDQLDMDNLHĞURGNLVSRVRE\OXEPHWRG\PRJąE\ü
Z\NRU]\VW\ZDQHZUDPDFKMDNLFKOLPLWyZLSU]H]NRJRHNRQWUROHMDNLHEĊGą
przeprowadzone. PoQDGWRSDĔVWZDF]áRQNRZVNLHFRURF]QLH]RERZLą]DQHVąGR
SU]HND]DQLD.RPLVMLVSUDZR]GDQLDGRW\F]ąFHJRVWRVRZDQLDXVWLDUW 5\JRU\]PDUWSRWZLHUG]RQ\]RVWDáZZ\URNX(XURSHMVNLHJR7U\EXQDáX6SUDZLHGOLZRĞFL
18
]ZU]HĞQLD ZNWyU\PWR7U\EXQDá]DQLH]JRGQą]G\UHNW\ZąX]QDáQLHPLHFNą
regulacjĊ ]H]ZDODMąFąQDXFK\OHQLHVLĊRG]DND]yZDUWG\UHNW\Z\ZSU]\SDGNX
ÄQRUPDOQHJRXĪ\WNRZDQLD]LHPLGODFHOyZUROQ\FKOHĞQLF]\FKOXEU\ERáyZVWZD´
WKH
19
normal use of the land for agricultural, forestry or fishing purposes') ]DSRGVWDZĊWHM
UHJXODFMLX]QDMąFDUWG\UHNW\Z\.RPLVMDD]DQLą7U\EXQDáX]QDáDĪHRNUHĞOHQLH
µQRUPDOQHXĪ\WNRZDQLH¶QLHMHVWUyZQR]QDF]QH]RNUHĞOHQLHPU\]\NDLRNROLF]QRĞFL
RGVWąSLHQLDZ\PDJDQHJRSU]H]DUWE&RZLĊFHMZ\VWDUF]DMąFHQLHMHVWWHĪ
RNUHĞOHQLHMDNLHEĊG]LHNRQNUHWQHSU]H]QDF]HQLHGDQHJRREV]DUXSRGOHJDMąFHJR
16
Wyrok z dnia 27 kwietnia 1988 C-‐252/85, Commission v. France, ust. 9. 17
Wyrok z dnia 12 lipca 2007 C-‐507/04, Commission v Austria, ust. 91. 18
tǇƌŽŬǌĚŶŝĂϭϳǁƌǌĞƑŶŝĂϭϵϴϳC-‐412/85, Commission v. Germany. 19
tǇƌŽŬǌĚŶŝĂϭϳǁƌǌĞƑŶŝĂϭϵϴϳC-‐412/85, Commission v. Germany, ust. 8. 8 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 20
Z\áąF]HQLXVSRGUHĪLPXDUWG\UHNW\Z\ %H]Z]JOĊGQąNRQLHF]QRĞüOLWHUDOQHJR
Z\SHáQLHQLDZV]\VWNLFKZ\PRJyZDUWMDNRDUW\NXáXVWDQRZLąFHJRZąVNLZ\áRPRG
21
szerokiej ochrony gwarantowanej przez art. 5, potwierdza dalsze orzecznictwo ETS . 2.2.2 2FKURQD2EV]DUyZ6SHFMDOQHM2FKURQ\SWDNyZ262ZHGáXJG\UHNW\Z\
ptasiej 3R]DRFKURQąSRGVWDZRZąJZDUDQWRZDQąZDUW- 6(1), dyrektywa ptasia w art. 4(1) przewiduje utworzenLH2EV]DUyZ6SHFMDOQHM2FKURQ\pWDNyZGODJDWXQNyZ
]DJURĪRQ\FKSWDNyZZ\PLHQLRQ\FKZ]DáąF]QLNXd\UHNW\Z\RUD]ZV]\VWNLFKSWDNyZ
PLJUXMąF\FKDUW-DNZ\QLNDWR]VDPHMQD]Z\REV]DU\]DNZDOLILNRZDQHMDNR262
SRGOHJDMąVSHFMDOQHPXEDUG]LHMU\JRU\VW\F]QHPXQLĪZ\QLNDMąF\]DUWUHĪLPRZL
SUDZQHPX.RQLHF]QRĞüXWZRU]HQLDWDNLHJRVSHFMDOQHJRUHĪLPXSUDZQHJRNWyU\PLDáE\
QDFHOXSU]HGHZV]\VWNLP]DJZDUDQWRZDQLHSU]HWUZDQLDLPRĪOLZRĞFLUR]PQDĪDQLDVLĊ
SWDNyZZ\PLHQLRQ\FKZ,=DáąF]QLNXd\UHNW\Z\RUD]Z\OĊJXSLHU]HQLDL]LPRZDQLD
JDWXQNyZZĊGURZQ\FKSRWZLHUG]DZVZ\PRU]HF]QLFWZLH768(
22
. 1LH]DSHZQLDZ\VWDUF]DMąFHMRFKURQ\IDNW]DNZDOLILNRZDQLDGDQHJR262MDNR]LHPL
WXG]LHĪODVXSDĔVWZRZHJR± UHĪLP]DU]ąG]DQLDREV]DUDPLQDOHĪąF\PLGR3DĔVWZDVDP
ZVRELHQLHMHVWRGSRZLHGQLNLHPV]F]HJyOQHMRFKUony gwarantowanej przez art. 4 23
d\UHNW\Z\DW\PVDP\PQLHMHVWRQZ\VWDUF]DMąF\ . &RZLĊFHMZSU]\SDGNX262QLHJUDMąUROLÄwymogi ekonomiczne i rekreacyjne´ o NWyU\FKVWDQRZLDUW dyrektywy: Ä3DĔVWZDF]áRQNRZVNLHSRGHMPXMąZV]HONLHQLH]EĊGQH
ĞURGNLZFHOX]DFKRZDQLDSRSXODFMLJDWXQNyZRNUHĞORQ\FKZDUWQDSR]LRPLHNWyU\
RGSRZLDGDZV]F]HJyOQRĞFLZ\PRJRPHNRORJLF]Q\PQDXNRZ\PLNXOWXURZ\PPDMąFQD
uwadze wymogi ekonomiczne i rekreacyjne lub w celu dostosowania populacji tych JDWXQNyZGRWHJRSR]LRPX´ :]ZLą]NX]W\PQLHPRJąRQHVáXĪ\üMDNRX]DVDGQLRQ\DUJXPHQWSU]\SRGHMPRZDQLX
GHF\]MLGRW\F]ąFHM262']LHMHVLĊWDNJG\ĪMDNVWZLHUG]Lá768(GHURJRZDQLHXVWDOHĔ
DUWPRĪHQDVWąSLüZ\áąF]QLHGODGREUDRJyOQHJRNWyUHMHVWSRMĊFLHPQDGU]ĊGQ\PGOD
20
tǇƌŽŬǌĚŶŝĂϭϳǁƌǌĞƑŶŝĂϭϵϴϳC-‐412/85, Commission v. Germany, ust 15. 21
C-‐247/85, Commission v. Belgium, C-‐252/85, Commission v. France. 22
C-‐166/97, Commission v. France ʹ ͞^ĞŝŶĞƐƚƵĂƌǇ͖͟-‐96/98, Commission v. France ʹ ͞WŽŝƚĞǀŝŶDĂƌƐŚ͖͟-‐
415/01, Commission v. Belgium. 23
C-‐166/97, Commission v. France ʹ ͞^ĞŝŶĞƐƚƵĂƌǇ͘͟ 9 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 VSHF\ILF]QHJRGREUDRJyOQHJRZ\QLNDMąFHJR]UHDOL]DFMLHNRORJLF]Q\FKFHOyZG\UHNW\Z\L
24
WDNZ]JOĊG\Z\PLHQLRQHZDUWQLHPRJąE\üEUDQHSRGXZDJĊZ]DU]ąG]DQLX262 . 2.2.3 Natura 2000 ObV]DU\6SHFMDOQHM2FKURQ\SWDNyZVąSRQDGWRRGUF]ĊĞFLąVLHFL1DWXUD
=JRGQLH]DUWG\UHNW\Z\VLHGOLVNRZHMSRSU]H]NWyU\VLHü1DWXUD]RVWDáD
XWZRU]RQDZV]HONLHG]LDáDQLDHNVSORDWDF\MQHSURZDG]RQHQDREV]DUDFK1DWXUD
ZLQQ\E\üSRGGDQHRGSRZLHGQLHMRFHQLHMHJRVNXWNyZGODGDQHJRWHUHQX]SXQNWX
ZLG]HQLD]DáRĪHĔMHJRRFKURQ\ =SHUVSHNW\Z\RFKURQ\MXĪXWZRU]RQ\FKREV]DUyZ1DWXUDRUD]WHJRFR
UR]XPLHP\SU]H]V]HURNRUR]XPLDQH]DJURĪHQLHLVWRWQH]QDF]HQLHPDDUWXVW
dyrektywy siedliskowej. Zgodnie z nim Ä3DĔVWZD&]áRQNRZVNLHSRGHMPXMąRGSRZLHGQLH
G]LDáDQLDZFHOXXQLNQLĊFLDQDVSHFMDOQ\FKREV]DUDFKRFKURQ\SRJRUV]HQLDVWDQXVLHGOLVN
SU]\URGQLF]\FKLVLHGOLVNJDWXQNyZMDNUyZQLHĪZFHOXXQLNQLĊFLDQLHSRNRMHQLDJDWXQNyZ
dODNWyU\FK]RVWDá\Z\]QDF]RQHWDNLHREV]DU\RLOHWRQLHSRNRMHQLHPRĪHPLHü]QDF]HQLH
25
ZVWRVXQNXGRFHOyZQLQLHMV]HMG\UHNW\Z\. ´ 26
Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej QDGU]ĊGQą]DVDGąU]ąG]ąFDDUWMHVW
]DVDGDSUHZHQFMLPDMąFDQDFHOXXQLNQLĊFLHV]NyGDQLHLFKQDSUDZĊNLHG\MXĪZ\VWąSLą .RPLVMD]ZUDFDXZDJĊQDQDVWĊSXMąFHHOHPHQW\VWRVRZDQLDDUW x
x
-HVWRQVWRVRZDQ\ZVSRVyEFLąJá\FR]JRGQHMHVW]ZVSRPQLDQ\PMXĪ
RU]HF]QLFWZHP(76GRW\F]ąF\PDUWG\UHNW\Z\SWDVLHM Nie jest ograniF]RQ\GRF]\QQRĞFL]DPLHU]RQ\FKFRR]QDF]D]HµHIHNW\XERF]QH¶
WDNLHMDN]QLV]F]HQLHJQLD]GSWDVLFKZHIHNFLHZ\FLQNLGU]HZUyZQLHĪPXV]ąE\F
EUDQĊSRGXZDJĊ 5R]ZDĪ\üQDOHĪ\FRNU\MHVLĊSRGSRMĊFLDPLÄSRJRUV]HQLH´LÄ]DNáyFHQLH´=JRGQLH]
wytycznyPL.RPLVMLÄSRJRUV]HQLHP´QD]\ZDüEĊG]LHP\IL]\F]QąGHJUDGDFMHRGG]LDáXMąFą
QDVLHGOLVNR1DZLą]XMąFGRDUWHSRJRUV]HQLHPEĊG]LHZLĊF]PQLHMV]HQLH
SRZLHU]FKQLVLHGOLVNDXSRĞOHG]HQLHF]\QQLNyZNRQLHF]Q\FKGODGáXJRIDORZHJR
24
C-‐355/90, Commission v. Spain -‐ ͞^ĂŶƚŽŹĂDĂƌƐŚĞƐ͖͟-‐57/89, Commission v. Germany -‐ ͞>ĞǇďƵĐŚƚ͞ 25
Artykuųϲ;ϮͿĚǇƌĞŬƚǇǁǇƐŝĞĚůŝƐŬŽǁĞũ͘ 26
DĂŶĂŐŝŶŐEĂƚƵƌĂϮϬϬϬ͘dŚĞƉƌŽǀŝƐŝŽŶƐŽĨƌƚŝĐůĞϲŽĨƚŚĞ͚,ĂďŝƚĂƚƐ͛ŝƌĞĐƚŝǀĞϵϮͬϰϯͬ, wyd. Office for KĨĨŝĐŝĂůWƵďůŝĐĂƚŝŽŶƐŽĨƚŚĞƵƌŽƉĞĂŶŽŵŵƵŶŝƚŝĞƐ͘ƵƌŽƉĞĂŶŽŵŵƵŶŝƚŝĞƐ͕ϮϬϬϬ͕ƚųƵŵ͘ƉŽůƐŬŝĞtt&
Polska, 2007 10 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 zachowania siedlisk, oraz ]DEXU]HQLHVWDQXRFKURQ\MHJRW\SRZ\FKJDWXQNyZZ
27
MDNLNROZLHNVSRVyEE\WRQLHQDVWąSLáR . 1DSDĔVWZDFKF]áRQNRZVNLFKVSRF]\ZDZLĊFQDGU]ĊGQ\RERZLą]HNXWZRU]HQLDRGUĊEQHJR
V\VWHPXZ\GDZDQLDVSHFMDOQ\FKSR]ZROHĔQDZV]HONąLQJHUHQFMHQDRV]DUDFK1DWXUD
28
2000, co potwierdza TSUE . Przy Z\GDZDQLXWHJRSR]ZROHQLDGRNRQDQDPXVL]RVWDü
RFHQDXZ]JOĊGQLDMąFDZV]\VWNLHRGG]LDá\ZDQLDQDSRV]F]HJyOQHHOHPHQW\VNáDGRZH
29
ĞURGRZLVNDSU]HVWU]HĔZRGĊSRZLHWU]HJOHE\GDQHJRVLHGOLVND . x
x
x
x
:Z\GDZDQLXRFHQ\RSUyF]SRWHQFMDOQ\FK]DJURĪHĔSRGXZDJĊZ]LąüQDOHĪ\
UyZQLHĪSRWHQFMDOQH]DNáyFHQLD=JRGQLH]Z\W\F]Q\PL.RPLVMLZĞZLHWOHDUWL
G\UHNW\Z\VLHGOLVNRZHMµ]DNáyFHQLHP¶PRĪHE\ü .DĪGH]GDU]HQLHNWyUHPDZSá\ZQDGáXJRIDORZ\VSDGHNOLF]HEQRĞFLSRSXODFML
gatunku na danym obszarze, .DĪGH]GDU]HQLHSU]\F]\QLDMąFHVLĊGR]PQLHMV]HQLDOXEGRU\]\ND]PQLHMV]HQLD
]DVLĊJXZ\VWĊSRZDQLDJDWXQNXQDGDQ\PREV]DU]H .DĪGH]GDU]HQLHNWyUHZSá\ZDQD]PQLHMV]HQLDZLHONRĞFLVLHGOLVNDJDWXQNXQD
danym obszarze30, 'RSLHURSRUR]ZDĪHQLXZV]\VWNLFKW\FKHOHPHQWyZLZ\GDQLXQDSRGVWDZLHWHMDQDOL]\
RFHQ\W]ZKDELWDWRZHMSRGMĊWDPRĪH]RVWDüSODQRZDQDLQJHUHQFMDQDREV]DU]H1DWXUD
2000. Wnioski: x
3ROVNLHLXQLMQHUHJXODFMHGRW\F]ąFHRFKURQ\G]LNLHJRSWDFWZD
SU]HZLGXMąUR]OHJá\NDWDORJ ]DND]yZGRW\F]ąF\FKG]LDáDOQRĞFL
OXG]NLHMNWyUDPRĪHQHJDW\ZQLHZSá\ZDüQDVWDQFKURQLRQ\FK
JDWXQNyZ x
-HGQą]QDF]HOQ\FK]DVDGMHVWRERZLą]HNSRV]DQRZDQLD]DND]yZ
niszczenia siedlisk, gniazd, jajSRVWDFLPáRGRFLDQ\FKIRUP
UR]ZRMRZ\FKSáRV]HQLDLQLHSRNRMHQLDFRPRĪHE\üVNXWNLHPRSHUDFML
pozyskiwania drewna na obszarach zasiedlonych przez chronione 27
Managing Natura 2000..., str. 28 28
C-‐ϭϮϳͬϬϮ͞tĂĚĚĞŶǀĞƌĞŶŝŐŝŶŐĂŶĚsŽŐĞůďĞƐĐŚĞƌŵŝŶŐƐǀĞƌĞŶŝŐŝŶŐ͟ 29
Managing Natura 2000..., str. 28 30
DĂŶĂŐŝŶŐEĂƚƵƌĂϮϬϬϬ͙͕ str. 29 11 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 gatunki. x
:V]HONLHRGVWĊSVWZDRGW\FK]DND]yZPRĪOLZHVąZ\áąF]QLHQD
SRGVWDZLHSRVWDQRZLHĔSODQXXU]ąG]HQLDODVXRSDUWHJRQD
VWUDWHJLF]QHMRFHQLHRGG]LDá\ZDQLDQDĞURGRZLVNR-HGQRF]HĞQLH
]DNUHVGRSXV]F]DOQ\FKRGVWĊSVWZQDOHĪ\LQWHUSUHWRZDü]DZĊĪDMąFRL]
XZ]JOĊGQLHQLHPRJyOQ\FKFHOyZRFKURQ\JDWXQNRZHM x
3RQDGWRZSU]\SDGNXSURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHMNWyUDPRĪH
RGG]LDá\ZDüQDREV]DU1DWXUDQLH]EĊGQHZ\GDMHVLĊ
XZ]JOĊGQLHQLHZ\PRJXW]ZRFHQ\VLHGOLVNRZHMREHMPXMąFHMDQDOL]Ċ
RGG]LDá\ZDQLDQDREV]DUFKURQLRQ\ 12 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 3. 2GSRZLHG]LDOQRĞüZ]ZLą]NX]QDUXV]HQLHPSU]HSLVyZ
UHJXOXMąF\FKJRVSRGDUNĊOHĞQąZRNUHVLHOĊJRZ\PSWDNyZ 8]QDMąFQLH]JRGQRĞü]SUDZHPHZHQWXDOQ\FKF]\QQRĞFLSR]\VNLZDQLDGUHZQDQD
REV]DUDFK]DVLHGORQ\FKSU]H]JDWXQNLFKURQLRQHEH]XPRFRZDQLDZSODQLHXU]ąG]HQLD
ODVXRSDUWHJRQD622ĝQDOHĪ\VLĊ]DVWDQRZLüQDG]DNUHVHPL]DVDGDPL
RGSRZLHG]LDOQRĞFLGRNWyUHMPRJą]RVWDüSRFLąJQLĊWHSRGPLRW\NWyUHWHJRW\SX
G]LDáDOQRĞü]GHF\GXMąVLĊSRGMąü 3.1
2GSRZLHG]LDOQRĞüZ\NURF]HQLRZDLNDUQD 2GSRZLHG]LDOQRĞüNDUQD]DG]LDáDOQRĞüVNLHURZDQąSU]HFLZNRJDWXQNRPFKURQLRQ\P
RSDUWDMHVWQDGZyFKSU]HSLVDFK± art. 127 ustawy o ochronie przyrody oraz art. 181 kodeksu karnego. 3.1.1 2GSRZLHG]LDOQRĞüZ\QLNDMąFD]XVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\ $UW\NXáXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\VNáDGDVLĊSU]HGHZV]\VWNLP]NDWDORJX
Z\NURF]HĔZĞUyGNWyU\FKZ\UyĪQLDP\PLQRFKURQĊREV]DURZą- art. 127 pkt 1, oraz RFKURQĊJDWXQNRZą± DUWSNWOLWH,WDN]SHUVSHNW\Z\REV]DURZHMNDUDQHEĊGą
wykroczenia skierowane przeciwko parkom narodowym, rezerwatom przyrody, parkom krajobrazowym, obszarom chronionego krajobrazu i obszarom Natura 2000. .DWDORJF]\QyZ]DEURQLRQ\FKZ]JOĊGHPparku narodowego zawiera art. 15 ust. 1 ustawy RRFKURQLHSU]\URG\LMHĪHOLQLH]DFKRG]LZ\áąF]HQLH]DUWXVW, ani nie ma zezwolenia z art. 15 ust. 3-WRVSUDZFąZ\NURF]HQLDPRĪHE\üNDĪG\NWRZ\SHáQL
znamiona z ust. 1. Nieograniczony katalog podPLRWyZPRJąF\FKGRSXĞFLüVLĊ
Z\NURF]HQLDZ\QLND]MHJRSRZV]HFKQRĞFL=HZ]JOĊGXQDIRUPDOQ\FKDUDNWHU
Z\NURF]HQLDQLHSRWU]HEQHMHVW]DLVWQLHQLHV]NRG\OXEMHMQLHEH]SLHF]HĔVWZD ± np. art. XVWSNW]DND]XMHVDPHJRVWRVRZDQLDĞURGNyZFKHPLF]Q\FKLbiologicznych, SRWHQFMDOQH]QLV]F]HQLDSU]H]QLHGRNRQDQHQLHVąMHGQ\P]H]QDPLRQZ\NURF]HQLH
IRUPDOQH1LHPQLHMMHGQDNZSU]\SDGNXQLHNWyU\FKSU]HVáDQHNLVWRWQ\MHVWHIHNWGDQHJR
G]LDáDQLD± WDNMDNZSU]\SDGNXSNWJG]LHQDVWąSLüPXVL]QLV]F]HQLHJOeby (wykroczenie materialne). :SU]\SDGNXREV]DUyZFKURQLRQHJRNUDMREUD]X]QDPLRQDZ\NURF]HQLDPLHüEĊG]LH
NDĪGHXP\ĞOQHQDUXV]HQLH]DND]XZSURZDG]RQHJRUR]SRU]ąG]HQLHPZRMHZRG\OXE
XFKZDáąUDG\JPLQ\RZ\]QDF]HQLXREV]DUXFKURQLRQHJRNUDMREUD]X:\MąWkiem jest NDWDORJ]DPNQLĊW\]DZDUW\ZDUWXVWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\RUD]LQZHVW\FMH
GODNWyU\FKGRNRQDQD]RVWDáDRFHQDRGG]LDá\ZDQLDQDĞURGRZLVNRNWyUDQLHZ\ND]DáD
QHJDW\ZQ\FKVNXWNyZGDQHMLQZHVW\FMLDUWXVWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\U ody). Tak VDPRMDNZSU]\SDGNXSDUNyZQDURGRZ\FKVSUDZFąZ\NURF]HQLDPRĪHE\üNDĪG\ 13 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 2FKURQDREV]DUyZ1DWXUDMHVWGZRMDNLHJRURG]DMX6LOQLHMV]DZ\QLNDMąFD]
SU]HSLVyZDUWSNWOLWD± GSRGZDUXQNLHPĪHREV]DU1DWXUDSRNU\ZDVLĊ]
jedQ\P]REV]DUyZZ\PLHQLRQ\FKZW\FKSRGSXQNWDFKSDUNQDURGRZ\UH]HUZDW
SU]\URG\SDUNNUDMREUD]RZ\REV]DUFKURQLRQHJRNUDMREUD]X*G\GDQ\REV]DUREMĊW\
MHVWMHG\QLHVLHFLą1DWXUDMHJRRFKURQDZ\QLND]DUWXVWXVWDZ\RRFKURQLH
przyrody i konieczne jest wykroczenie o charakterze materialnym - pogorszenie stanu VLHGOLVNSU]\URGQLF]\FKOXEVLHGOLVNJDWXQNyZURĞOLQL]ZLHU]ąWGODNWyU\FKRFKURQ\
Z\]QDF]RQRREV]DU1DWXUDZSá\QLĊFLHQHJDW\ZQLHQDJDWXQNLGODNWyU\FKRFKURQ\
]RVWDáZ\]QDF]RQ\REV]DU1DWXUDOXESRJRUV]HQLHLQWHJUDOQRĞFLREV]DUX1DWXUD
OXEMHJRSRZLą]DQLD]LQQ\PLREV]DUDPL7DNMDNZSRSU]HGQLFKSU]\SDGNDFK
Z\NURF]HQLHSRSHáQLüPRĪHNDĪG\Z\NURF]HQLHSRZV]HFKQHNRQLHF]QDMHGQDNMHVW
XP\ĞOQRĞüG]LDáDQLD Dobrem QDGU]ĊGQ\PNLHUXMąF\PRFKURQąJDWXQNRZą]DZDUWąZDUWSNWOLWH
XVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\MHVWLQWHUHVSXEOLF]Q\Z\UDĪRQ\SRSU]H]]DSHZQLHQLH
SU]HWUZDQLDLZáDĞFLZHJRVWDQXRFKURQ\G]LNRZ\VWĊSXMąF\FKURĞOLQ]ZLHU]ąWLJU]\EyZ
oraz ich siedlisk. .DĪGHXP\ĞOQHQDUXV]HQLH]DND]XZSURZDG]RQHJRUR]SRU]ąG]HQLHP
PLQLVWUDOXEZ\MąWNRZRLF]DVRZRZRMHZRG\Z\F]HUS\ZDüEĊG]LH]QDPLRQD
SU]HVWĊSVWZD .RĔF]ąFDQDOL]ĊDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\QDOHĪ\X]XSHáQLüMąRGSRZLHGQLPL
elementami kodeksu wykURF]HĔ,WDN]JRGQLH]DUWNRGHNVXZ\NURF]HĔ
RGSRZLHG]LDOQRĞüSRQRV]RQDPRĪHE\üW\ONRSU]H]NRQNUHWQHRVRE\IL]\F]QH=H
VIRUPXáRZDQLDDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\Z\QLNDMDN]RVWDáR]DXZDĪRQHMXĪ
ZF]HĞQLHMĪHQLH]RVWDáDGRSXV]F]RQDRGSRZLHG]LDOQRĞü]DZLQĊQLHXP\ĞOQą=JRGQLH]
SRVWDQRZLHQLDPLDUWNRGHNVXZ\NURF]HĔZLQDXP\ĞOQD]DFKRG]LZyZF]DVJG\
VSUDZFDPD]DPLDUSRSHáQLHQLDF]\QX]DEURQLRQHJRWRMHVWFKFHJRSRSHáQLüDOER
SU]HZLGXMąFPRĪOLZRĞüMHJRSRSHáQLHQLDJRG]LVLĊQDWRZnacznie ogranicza to pole ]DVWRVRZDQLDDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\VSUDZF\ERZLHPXGRZRGQLüWU]HED
ĪH]QDáRJUDQLF]HQLDZ\QLNDMąFH]XVWDZ\LQDUXV]\áMHFHORZR .DUą]DSRSHáQLRQHZ\NURF]HQLHMHVWDOERNDUDJU]\ZQ\DOERNDUDDUHV]WX'RNáDGQą
Z\VRNRĞüW\FKNDUUHJXOXMąDUWNRGHNVXZ\NURF]HĔGODNDU\DUHV]WXLDUW
NRGHNVXZ\NURF]HĔGODNDU\JU]\ZQ\-DNRĪHXVWDZDRRFKURQLHSU]\URG\GRWHJR
DVSHNWXVLHQLHRGQRVLQDOHĪ\SU]\MąüĪHEĊGąRQHPRJá\E\üRU]HNDQHZJUDQLFDFK
RNUHĞORQ\FKZSU]HSLVDFKNRGHNVXZ\NURF]HĔLZ\QRVLüRGSRZLHGQLRNDUDDUHV]WXRG
GRGQLDNDUDJU]\ZQ\RGGR]á 31 3.1.2 2GSRZLHG]LDOQRĞüZ\QLNDMąFD]NRGHNVXNDUQHJR 31
Krzysztof Gruszecki, Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, LEX 2010. 14 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 =JRGQLH]DUW.RGHNVXNDUQHJRNWRSRZRGXMH]QLV]F]HQLHZĞZLHFLHURĞOLQQ\P
lub zZLHU]ĊF\PZ]QDF]Q\FKUR]PLDUDFKSRGOHJDNDU]HSR]EDZLHQLDZROQRĞFLRG
PLHVLĊF\GRODW3U]HSLVWHQX]XSHáQLRQ\MHVWRWUHĞFLÄ MHĪHOLVSUDZFDF]\QX
RNUHĞORQHJRZG]LDáDQLHXP\ĞOQLHSRGOHJDJU]\ZQLHNDU]HRJUDQLF]HQLDZROQRĞFL
albo pozbawieniDZROQRĞFLGRODW ´ :DQDOL]LHSRZ\ĪV]\FKSU]HSLVyZ]ZUyFLüQDOHĪ\XZDJĊQDQDVWĊSXMąFHHOHPHQW\
Ä3RZRGRZDQLHQLV]F]HQLD´UR]XPLHüQDOHĪ\]DUyZQRMDNRG]LDáDQLHMDNL]DQLHFKDQLH
sprawcy32=QLV]F]HQLHZĞZLHFLHURĞOLQQ\POXE]ZLHU]ĊF\PZ]QDF]Q\FKUR]miarach" REHMPXMHSU]\SDGNLZNWyU\FKEĊG]LHP\PXVLHOLSU]HDQDOL]RZDüUR]PLDUSRGNąWHP
]QDF]HQLDURĞOLQF]\]ZLHU]ąWF]\OL]EDGDüNZHVWLĊSRGOHJDQLDRFKURQLHJDWXQNRZHML
F]ĊVWRWOLZRĞFLLFKZ\VWĊSRZDQLD 33-DN]DXZDĪD A. Marek ÄQDOHĪ\SU]H]WRUR]XPLHü
VSRZRGRZDQLHQLHRGZUDFDOQ\FKVWUDWNWyUHGRWNQĊá\ZLHONLFKREV]DUyZURĞOLQQRĞFLQS
Z\FLĊFLHOXEGRSURZDG]HQLHGRZ\VFKQLĊFLDNLONXKHNWDUyZODVXDOERGXĪHMOLF]E\
]ZLHU]ąWQSZ\WUXFLHU\EZMH]LRU]HOXEVWDZLHKRGRZODQ\P´ 34.RQLHF]QHMHVWUyZQLHĪ
XVWDOHQLHSU]HVWU]HQQHMZLHONRĞFL]QLV]F]RQ\FKOXEXV]NRG]RQ\FKRELHNWyZSU]\URG\ 35. 3RSU]H]Ä]QLV]F]HQLH´UR]XPLHüQDOHĪ\VSRZRGRZDQLHĞPLHUFL]ZLHU]ĊFLDOXEURĞOLQ\ 36. $QDOL]RZDQHSU]HVWĊSVWZDQDOHĪąSRQDGWRGRSU]HVWĊSVWZVNXWNRZ\FK/LF]\VLĊZLĊF
efekt, MDNLRGQLRVą 37=DOLF]DMąVLHMDNZV]\VWNLHRPDZLDQHGRWHMSRU\SU]HVWĊSVWZDGR
SU]HVWĊSVWZSRZV]HFKQ\FK± GRNRQDüLFKPRĪHZLĊFNDĪG\2GSRZLHG]LDOQRĞü]DUW
NRGHNVXNDUQHJRREHMPXMHMHGQRF]HĞQLHG]LDáDQLDXP\ĞOQHMDNLQLHXP\ĞOQHGRNWyU\FK
zaliF]DP\ĞZLDGRPHOXEQLHĞZLDGRPHQDUXV]HQLHRERZLą]NXRVWURĪQRĞFLDUW
kodeksu karnego) 38. 32
Krzysztof Padrak, Magdalena Solan, PrzestħƉƐƚǁĂƉƌǌĞĐŝǁƑƌŽĚŽǁŝƐŬƵ͖ĂŵſǁŝĞŶŝĂWƵďůŝĐǌŶĞ
Doradca, Marzec 2010, nr 61. 33
Janusz Kaczmarek, Magdalena Kierszka, WŽũħĐŝĞΗŵŝĞŶŝĞǁǁŝĞůŬŝĐŚƌŽǌŵŝĂƌĂĐŚΗ͕ΗǌŶŝƐǌĐǌĞŶŝĞǁ
ƑǁŝĞĐŝĞƌŽƑůŝŶŶǇŵůƵďǌǁŝĞƌǌħĐǇŵǁǌŶĂĐǌŶǇĐŚƌŽǌŵŝĂƌĂĐŚΗŽƌĂǌΗĚŽďƌĂŽƐǌĐǌĞŐſůŶǇŵǌ naczeniu dla kultury" w kodeksie karnym; Prokurator i Prawo, marzec 2000, nr 113 34
Andrzej Marek, Kodeks karny. Komentarz, LEX 2010. 35
Por. wyrok SN z 27 lipca 1984 r., IV KR 176/84, OSNPG 1985, nr 3, poz. 34; Bogdan (w:) Zoll II, s. 468; 'ſƌŶŝŽŬ;ǁ͗Ϳ'ſƌŶiok i in., s. 171; Radecki, Ochrona..., s. 49-‐50; Radecki (w:) WČƐĞŬ/͕Ɛ͘ϲϭϭ 36
Por. wyrok SN z 24 czerwca 1993 r., III KKN 98/93, OSNKW 1993, nr 9 -‐ϭϬ͕ ƉŽǌ͘ ϴϰ͖ 'ſƌŶŝŽŬ ;ǁ͗Ϳ
'ſƌŶŝŽŬŝŝŶ͕͘ƚ͘//͕Ɛ͘ϭϳϭ 37
Mering Leszek, KĐŚƌŽŶĂƑƌŽĚŽǁŝƐŬĂǁŶŽǁǇŵŬŽĚĞŬƐŝĞŬĂƌŶǇŵ͖ 'ĚĂŷƐŬŝĞ^ƚƵĚŝĂWƌĂǁŶŝĐǌĞ͕
Styczen 1999, nr 121 38
Andrzej Marek, Kodeks karny. Komentarz, LEX 2010. 15 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 (NVWUHPDOQąIRUPĊRFKURQ\R]DZĊĪRQ\P]DNUHVLHVWDQRZLLDUW-HVWWR
RGSRZLHGQLNDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\DOHZ\SHáQLHQLH]QDPLRQSU] HVWĊSVWZD
QDVWąSLW\ONRZSU]\SDGNX]QLV]F]HQLDOXEXV]NRG]HQLDURĞOLQOXE]ZLHU]ąWQDWHUHQDFK
chronionych, konieczne przy tym jest spowodowanie istotnej szkody (istotnej pod Z]JOĊGHPSU]\URGQLF]\PDQLHNRQLHF]QLHPDMąWNRZ\P-HĪHOLVSHáQLRQH]RVWDQąREL e te SU]HVáDQNL± QLV]F]HQLHOXEXV]NDG]DQLHURĞOLQOXE]ZLHU]ąWRUD]]DLVWQLHQLHLVWRWQHM
V]NRG\ZWHG\VWRVRZDüEĊG]LHP\DUWLNRGHNVXNDUQHJRDQLHDUWXVW
XVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\'RGDWNRZRZLQDWXPRĪHE\ü]DUyZQRXP\ĞOQDMDNL
QLHXP\ĞOQDF]HJRQLHREHMPXMHDUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\ 2VWDWQLąLVWRWQąUyĪQLFąSRPLĊG]\DUWXVWDZ\RRFKURQLHSU]\URG\LDUWNRGHNVX
karnego jest szerszy wymiar kar zagwarantowany przez kodeks karny. 3.2
2GSRZLHG]LDOQRĞü]DV]NRGĊZĞURdowisku 1LH]DOHĪQLHRGLQVWUXPHQWyZRGSRZLHG]LDOQRĞFLSHQDOQHMZ\NURF]HQLRZHMLNDUQHM
QDOHĪ\UR]ZDĪ\üZDQDOL]RZDQHMVSUDZLHPRĪOLZRĞüSRFLąJQLĊFLDVSUDZFyZG]LDáDĔ
QDUXV]DMąF\FK]DVDG\RFKURQ\JDWXQNRZHMGRRGSRZLHG]LDOQRĞFLV]F]HJyOQHJRURG]DMX
tj. oGSRZLHG]LDOQRĞFL]ZLą]DQHM]GRSXV]F]HQLHPVLĊV]NRG\ZĞURGRZLVNX7HQW\S
RGSRZLHG]LDOQRĞFLRPLHV]DQ\PF\ZLOQR-administracyjnym 39 FKDUDNWHU]H]RVWDá
XUHJXORZDQ\ZXVWDZLH]NZLHWQLDUR]DSRELHJDQLXV]NRGRPZĞURGRZLVNXLLFK
naprawie (dalej jako: ustawa szkodowa) 40 LPSOHPHQWXMąFHMG\UHNW\ZĊ:( 41. 2GSRZLHG]LDOQRĞüXUHJXORZDQDZXVWDZLHV]NRGRZHMMHVWQLH]DOHĪQDRG
RGSRZLHG]LDOQRĞFLNDUQHMLZ\NURF]HQLRZHMD]DWHPZV]\VWNLHURG]DMHRGSRZLHG]LDOQRĞFL
PRĪQDXUXFKRPLü kumulatywnie. 3RPLMDMąFV]HURNLHUR]ZDĪDQLDQDWHPDWXVWDZ\V]NRGRZHMQDOHĪ\RGQRWRZDüĪH
SRGVWDZąRGSRZLHG]LDOQRĞFL]DV]NRG\ZĞURGRZLVNXMHVWPLQVSRZRGRZDQLHV]NRG\
GRW\F]ąFHMJDWXQNyZFKURQLRQ\FKSU]H]W]ZSRGPLRWNRU]\VWDMąF\]HĞURGRZLVNDF]\OL
SRGPLRWNWyUHJRG]LDáDQLDGRSURZDG]Lá\GRZ\VWąSLHQLDV]NRG\2ERZLą]NLHP
SRGPLRWyZNRU]\VWDMąF\FK]HĞURGRZLVNDMHVWSRGHMPRZDQLHG]LDáDĔ]DSRELHJDMąF\FK
39
KƚƌƵĚŶŽƑĐŝĂĐŚǁƵƐƚĂůĞŶŝƵĐŚĂƌĂŬƚĞƌƵƉƌĂǁŶĞŐŽŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝĂůŶŽƑĐŝǌĂƐǌŬŽĚħǁƑƌŽĚŽǁŝƐŬƵǌŽď͘
Bartosz Draniewicz, KĚƉŽǁŝĞĚǌŝĂůŶŽƑđǌĂƐǌŬŽĚħǁƑƌŽĚŽǁŝƐŬƵǁƵƐƚĂǁŝĞŽǌĂƉŽďŝĞŐĂŶŝƵƐǌŬŽĚŽŵǁ
ƑƌŽĚŽǁŝƐŬƵŝŝĐŚŶĂƉrawie ʹ wybrane zagadnienia͕ͣDŽŶŝƚŽƌWƌĂǁŶŝĐǌǇ͟ϮϬϬϴ͕Ŷƌϱ͖WĂƵůŝŶĂ<ƵƉĐǌǇŬ͕
ŝĂŶĂdƌǌĐŝŷƐŬĂ͕hƐƚĂǁĂŽǌĂƉŽďŝĞŐĂŶŝƵŝŶĂƉƌĂǁŝĞƐǌŬſĚǁƑƌŽĚŽǁŝƐŬƵ, http://tnz.most.org.pl/pl/files/other/84.pdf. 40
ǌ͘h͘ǌϮϬϬϳƌ͕͘Eƌϳϱ͕ƉŽǌ͘ϰϵϯǌƉſǍŶ͘ǌŵ͘ 41
Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 r. ʹ w sprawie ŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝĂůŶŽƑĐŝǌĂƑƌŽĚŽǁŝƐŬŽǁŽĚŶŝĞƐŝĞŶŝƵĚŽǌĂƉŽďŝĞŐĂŶŝĂŝǌĂƌĂĚǌĂŶŝĂƐǌŬŽĚŽŵǁǇƌǌČĚǌŽŶǇŵ
ƑƌŽĚŽǁŝƐŬƵŶĂƚƵƌĂůŶĞŵƵ͕ǌ͘h͘hǌϮϬϬϰƌ͕͘>ϭϰϯ͕ƉŽǌ͘ϱϲǌƉſǍŶ͘ǌŵ͘ 16 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 Z\VWąSLHQLXV]NRG\DZUD]LHMHMZ\VWąSLHQLD± G]LDáDĔRJUDQLF]DMąF\FKV]NRGĊRUD]
G]LDáDĔQDSUDZF]\FKZX]JRGQLHQLX]RUJDQDPLRFKURQ\ĞURGRZLVNDUHJLRQDOQHG\UHNFMH
RFKURQ\ĞURGRZLVND']LDáDQLDQDSUDZF]HPRJąREHMPRZDüQS]DOHVLDQLH
]DGU]HZLDQLHOXEWZRU]HQLHVNXSLHĔURĞOLQQRĞFLRUD]UHLQWURGXNFMĊ]QLV]F]RQ\FK
JDWXQNyZ=DQLHFKDQLHWDNLFKG]LDáDĔGDMHSRGVWDZĊGRSRFLąJQLĊFLDGR
RGSRZLHG]LDOQRĞFLNDUQHM )DNWZ\VWąSLHQLDV]NRG\RFHQLDVLĊZHGOHNU\WHULyZRNUHĞORQ\FKZ5R]SRU]ąG]HQLX
0LQLVWUDĝURGRZLVND]NZLHWQLDUZVSUDZLHNU\WHULyZZ\VWąSLHQLDV]NRG\Z
ĞURGRZLVNX 42:SU]\SDGNXV]NRG\GRW\F]ąFHMJDWXQNyZFKUonionych, mierzalnym NU\WHULXPMHMZ\VWąSLHQLDMHVWPLQ]QLV]F]HQLHOXEXV]NRG]HQLHVLHGOLVNDJDWXQNX
FKURQLRQHJROXEWHĪSRJRUV]HQLHVWDQXOXEIXQNFMLSRSXODFMLJDWXQNXFKURQLRQHJR
SROHJDMąFHZV]F]HJyOQRĞFLQD]PQLHMV]HQLXOLF]HEQRĞFLSRSXODFMLJDWX nku chronionego, ]PQLHMV]HQLXMHM]DJĊV]F]HQLDOXE]PQLHMV]HQLX]DMPRZDQHMSU]H]QLąSRZLHU]FKQL
OXESRJRUV]HQLXPRĪOLZRĞFLUR]PQDĪDQLDVLĊSRSXODFMLJDWXQNXFKURQLRQHJRMHM
UR]SU]HVWU]HQLDQLDVLĊOXESRJRUV]HQLXLQQ\FKIXQNFMLĪ\FLRZ\FK1DGWRSU]HVáDQNą Z\VWąSLHQLDV]NRG\X]DVDGQLDMąFHMRGSRZLHG]LDOQRĞüSRGPLRWXNRU]\VWDMąFHJR]H
ĞURGRZLVNDEĊG]LHWHĪ]PQLHMV]HQLHSRZLHU]FKQLOXESRJRUV]HQLHXĪ\WHF]QRĞFLGOD
JDWXQNXFKURQLRQHJR]DVREyZMHJRVLHGOLVNDRUD]SRJRUV]HQLHPRĪOLZRĞFLRFKURQ\
gatunku chronionegRZW\PPRĪOLZRĞFLX]\VNDQLDZáDĞFLZHJRVWDQXMHJRRFKURQ\ 1DOHĪ\SU]\W\PZ\UDĨQLH]D]QDF]\üĪHZDQDOL]RZDQ\PSU]\SDGNXQLHEĊG]LHPRĪOLZH
XFK\OHQLHVLĊRGRGSRZLHG]LDOQRĞFLSRGPLRWXNRU]\VWDMąFHJR]HĞURGRZLVND]SRZRáDQLHP
VLĊQDZ\áąF]HQLH]DZDUWHZDUWXVWSNWXVWDZ\V]NRGRZHM:P\ĞOWHJRSU]HSLVX
XVWDZ\V]NRGRZHMQLHVWRVXMHVLĊGRJRVSRGDUNLOHĞQHMSURZDG]RQHM]JRGQLH]]DVDGDPL
WUZDOH]UyZQRZDĪRQHMJRVSRGDUNLOHĞQHMRNWyUHMPRZDZXVWDZLHRODVDFK Po pierwszeQLHVSRVyEPyZLüRG]LDáDQLXZUDPDFK]UyZQRZDĪRQHMJRVSRGDUNL
OHĞQHMMHĪHOLSR]\VNLZDQLHGUHZQDEĊG]LHRGE\ZDáRVLĊ]QDUXV]HQLHP]DND]yZVáXĪąF\FK
RFKURQLHJDWXQNRZHMRNUHĞORQ\FKZXVWDZLHRRFKURQLHSU]\URG\LUR]SRU]ąG]HQLXZ
VSUDZLHRFKURQ\JDWXQNRZHM=UyZQRZDĪRQDJRVSRGDUNDOHĞQDWRERZLHPJRVSRGDUND
SURZDG]RQDZJUDQLFDFKSUDZDZV]F]HJyOQRĞFLSU]HSLVyZGRW\F]ąF\FKRFKURQ\
ĞURGRZLVND Po drugieQDOHĪ\]DXZDĪ\üĪHZ\áąF]HQLH]DZDUWHZDUWXVWDZ\V]NRGRZHMQLH
znajduje odzwierciedlenia w przepisach dyrektywy 2004/35/:(1DWĊNZHVWLĊ]ZUDFDQR
MXĪXZDJĊZSROVNLFKRSUDFRZDQLDFKGRW\F]ąF\FKLPSOHPHQWDFMLG\UHNW\Z\ 43. Jak SRGNUHĞODMą--HQGURĞNDL0%DUZ\áąF]HQLHÄ]UyZQRZDĪRQHMJRVSRGDUNLOHĞQHM´VSRG
42
Dz.U. z 2008 r., Nr 52, poz. 501. 43
Andrzej Kepel, EŝĞǌĂƵǁĂǏŽŶĂƌĞǁŽůƵĐũĂ͘ǇƌĞŬƚǇǁĂKĚƉŽǁŝĞĚǌŝĂůŶŽƑĐŝŽǁĂũƵǏŽďŽǁŝČǌƵũĞ, Salamandra 2007, nr 1. 17 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 UHĪLPXRGSRZLHG]LDOQRĞFL]DV]NRG\ZĞURGRZLVNXQDUXV]DSU]HSLV\Gyrektywy 2004/35/WE446WRVXMąFSURXQLMQąZ\NáDGQLĊXVWDZ\V]NRGRZHMQDOHĪ\ZWHMV\WXDFML
RJUDQLF]\üGRPLQLPXP]DNUHVWHJRZ\áąF]HQLD:V]F]HJyOQRĞFLQLHPRĪHE\üPRZ\R
Z\áąF]HQLXRGRGSRZLHG]LDOQRĞFLG]LDáDĔMDVNUDZLHVSU]HF]Q\FK]SU]HSLVDPL
regulująF\PLRFKURQĊJDWXQNRZą Wnioski: x
1DUXV]HQLH]DND]yZGRW\F]ąF\FKSURZDG]HQLDJRVSRGDUNLOHĞQHM]H
V]NRGąGODJDWXQNyZFKURQLRQ\FKPRĪHVWDQRZLüSRGVWDZĊ
RGSRZLHG]LDOQRĞFLSUDZQHMREHMPXMąFHMZV]F]HJyOQRĞFL
RGSRZLHG]LDOQRĞüZ\NURF]HQLRZąDZVNUDMQ\FKSrzypadkach ± nawet RGSRZLHG]LDOQRĞüNDUQą x
1LH]DOHĪQLHRGSRZ\ĪV]\FKIRUPRGSRZLHG]LDOQRĞFLG]LDáDQLDWDNLH
SRGOHJDüPRJąUyZQLHĪRGSRZLHG]LDOQRĞFLRFKDUDNWHU]HF\ZLOQR -
administracyjnym na podstawie ustawy o zapobieganiu szkodom w ĞURGRZLVNXLLFKQDSUDZie. 44
:ĞƌǌǇ:ĞŶĚƌŽƑŬĂ͕DĂŐĚĂůĞŶĂĂƌ͕Transposition of Directive 2004/35/EC (ELD) in Poland: issues of concern, Avosetta meeting on Liability Directive, Ghent 1-‐2 June 2007, http://www-‐user.uni-‐
bremen.de/~avosetta/plenvliabdir.pdf. 18 ClientEarth ± Ograniczenia w prowadzeniu gospodarki leƑnej w okresie lħJRZ\PSWDNyZ Luty 2011 &OLHQW(DUWKMHVWRUJDQL]DFMąSUDZQLF]DQLHG]LDáDMąFąGOD]\VNXDQD
U]HF] =LHPL ] ELXUDPL Z /RQG\QLH %UXNVHOL 3DU\ĪX L :DUV]DZLH
-HVWHĞP\SUDZQLNDPL]DDQJDĪRZDQ\PLZUR]ZLą]\ZDQLHSUREOHPyZ
RFKURQ\ ĞURGRZLVND SRSU]H] áąF]HQLH SUDZD ] QDXNą L SROLW\Ną
SXEOLF]Qą ']LDáDP\MDNRHNVSHUFLSUDZDZLQWHUHVLHSXEOLF]Q\P:]PDFQLDP\
RUJDQL]DFMH SDUWQHUVNLH =DMPXMHP\ VLĊ ]PLDQDPL NOLPDW\F]Q\PL
HQHUJLą RFKURQą PyU] L RFHDQyZ ELRUyĪQRURGQRĞFLą ODVDPL L
GRFKRG]HQLHPVSUDZLHGOLZRĞFLQDVDOLVąGRZHM ClLHQW(DUWK G]LDáD G]LĊNL GRWDFMRP RUJDQL]DFML ILODQWURSLMQ\FK RVyE
SU\ZDWQ\FK RUD] G]LĊNL IXQGXV]RP SURJUDPX /LIH .RPLVML
Europejskiej. www.clientearth.org ClientEarth Brussels 4 qPH Etage 36 Avenue de Tervueren Bruxelles 1040 Belgium London 274 Richmond Road London E8 3QW UK Paris $YHQXHGH6pJXU 75015, Paris France Warszawa Aleje Ujazdowskie 39/4 00-540 Warszawa Polska ClientEarth is a company limited by guarantee, registered in England and Wales, company number 02863827, registered charity number 1053988, registered office 2-&DQQRQ6WUHHW/RQGRQ(&0<+ZLWKDUHJLVWHUHGEUDQFKLQ%HOJLXP1G¶HQWUHSULVH
0894.251.512, and with a registered foundation in Poland, Fundacja ClientEarth Poland, KRS 0000364218, NIP 701025 4208 www.clientearth.org Luty 2011 2SLQLD]RVWDáDVSRU]ąG]RQDSU]H]'DZLGD6]HĞFLáRL1DWDOLĊ6NyUF]\ĔVNąZHZVSyáSUDF\]GU0DUFLQHP
Stoczkiewiczem. W celu uzyskania dalszych informacji, prosimy o kontakt z autorem opinii: 'DZLG6]HĞFLáR Prawnik t (22) 3070182 e d [email protected] 19