BSIII_TIV_R5.1_ptaki_morskie_v12(2)

Transkrypt

Morska farma wiatrowa
Bałtyk Środkowy III
Raport o oddziaływaniu
na środowisko
Tom IV. Rozdział 5
Ocena oddziaływania
na ptaki
Cz. 1. Ptaki morskie
Wykonawca:
Grupa Doradcza SMDI
Zamawiający:
Polenergia Bałtyk III Sp. z o.o.
Warszawa,
kwiecień, 2015 r.
Raport o oddziaływaniu na środowisko MFW Bałtyk Środkowy III
Tom IV. Rozdział 5
Ocena oddziaływania na ptaki. Cz. 1. Ptaki morskie
Informacje o dokumencie
Morska farma wiatrowa Bałtyk Środkowy III
Raport o oddziaływaniu na środowisko
Dokument:
Tom IV. Rozdział 5
Ocena oddziaływania na ptaki
Cz. 1. Ptaki morskie
Wersja:
Ostateczna
Autorzy:
Zespół autorski został wskazany w oddzielnej części raportu
(Tom I Rozdział 1)
Sprawdził:
Krzysztof Mielniczuk
Zatwierdził:
Maciej Stryjecki
Zamawiający:
Polenergia Bałtyk III Sp. z o.o.
ul. Krucza 24/26
00-526 Warszawa
Wykonawca:
SMDI Doradztwo Inwestycyjne Sp. z o.o.
Al. Wilanowska 208/4
02-765 Warszawa
Data umowy:
20.01.2015 r.
2
Tom IV. Rozdział 5
Spis treści
Skróty i definicje .......................................................................................................................... 7
1.
Streszczenie niespecjalistyczne .............................................................................................. 9
2.
Wprowadzenie ................................................................................................................... 13
3.
Opis planowanego przedsięwzięcia ..................................................................................... 14
4.
3.1.
Podstawowe parametry przedsięwzięcia ............................................................................................. 14
3.2.
Inne przedsięwzięcia w rejonie inwestycji ........................................................................................... 16
Istniejące presje antropogeniczne ....................................................................................... 23
4.1.
Rybołówstwo ........................................................................................................................................ 24
4.2.
Eutrofizacja........................................................................................................................................... 24
4.3.
Zanieczyszczenia .................................................................................................................................. 25
4.4.
Ruch statków ........................................................................................................................................ 25
5. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania
przedsięwzięcia .......................................................................................................................... 27
6.
Metodyka oceny oddziaływania na środowisko ................................................................... 28
6.1.
Ramowa metodyka oceny oddziaływania ............................................................................................ 28
6.2.
Modyfikacje lub uszczegółowienia ramowej metodyki oceny ............................................................. 29
6.2.1.
Określenie wrażliwości ptaków morskich na oddziaływania MFW............................................. 29
6.2.2.
Wypieranie ptaków morskich z akwenu inwestycji .................................................................... 30
6.2.3.
Modelowanie rozmieszczenia ptaków morskich ........................................................................ 32
6.2.4.
Ocena ryzyka kolizji ptaków morskich ........................................................................................ 36
6.2.4.1.
6.3.
7.
8.
Dane i obliczenia kolizyjności ................................................................................................. 37
Najdalej idący scenariusz przedsięwzięcia ........................................................................................... 40
Potencjalne oddziaływania morskich farm wiatrowych ........................................................ 40
7.1.
Etap budowy ........................................................................................................................................ 40
7.2.
Etap eksploatacji .................................................................................................................................. 43
7.3.
Etap likwidacji ...................................................................................................................................... 46
Gatunki będące przedmiotem oceny oddziaływania na środowisko ..................................... 47
8.1.
Podstawowa charakterystyka ptaków morskich przebywających w rejonie projektowanej farmy.... 47
8.1.1.
Gatunki brane pod uwagę przy ocenie oddziaływania na środowisko ....................................... 48
8.1.1.1.
Lodówka (Clangula hyemalis) ................................................................................................. 49
8.1.1.2.
Mewa srebrzysta (Larus argentatus) ...................................................................................... 50
3
Tom IV. Rozdział 5
8.1.1.3.
Markaczka (Melanitta nigra) .................................................................................................. 51
8.1.1.4.
Uhla (Melanitta fusca) ............................................................................................................ 52
8.1.1.5.
Alka (Alca torda) i nurzyk (Uria aalge).................................................................................... 53
8.1.1.6.
Nur czarnoszyi (Gavia arctica) i nur rdzawoszyi (Gavia stellata)............................................ 54
8.1.1.7.
Mewa mała (Hydrocoloeus minutus) ...................................................................................... 55
8.1.2.
9.
Gatunki pominięte przy ocenie oddziaływania na środowisko ................................................... 56
8.2.
Wrażliwość ptaków morskich na potencjalne oddziaływania przedsięwzięcia .................................... 57
8.3.
Znaczenie zasobów środowiska ........................................................................................................... 58
Ocena oddziaływania MFW BSIII na ptaki morskie ............................................................... 61
9.1.
Etap budowy ........................................................................................................................................ 61
9.1.1.
Ruch jednostek pływających ....................................................................................................... 63
9.1.1.1.
Nur rdzawoszyi i nur czarnoszyi (Gavia stellata i Gavia arctica) ............................................ 63
9.1.1.2.
Lodówka (Clangula hyemalis) ................................................................................................. 63
9.1.1.3.
Markaczka (Melanitta nigra) .................................................................................................. 67
9.1.1.4.
Uhla (Melanitta fusca) ............................................................................................................ 67
9.1.1.5.
Mewa srebrzysta (Larus argentatus) ...................................................................................... 72
9.1.1.6.
Mewa mała (Larus minutus) ................................................................................................... 73
9.1.1.7.
Alka (Alca torda) ..................................................................................................................... 73
9.1.1.8.
Nurzyk (Uria aalge)................................................................................................................. 74
9.1.1.9.
Podsumowanie ....................................................................................................................... 74
9.1.2.
Emisja hałasu i wibracji ............................................................................................................... 76
9.1.3.
Oświetlenie miejsca inwestycji ................................................................................................... 78
9.1.4.
Powstanie bariery mechanicznej ................................................................................................ 81
9.1.5.
Bariera wywołana obecnością statków....................................................................................... 84
9.1.6.
Kolizje ze statkami ...................................................................................................................... 86
9.1.7.
Zniszczenie siedlisk bentosu ....................................................................................................... 88
9.1.8.
Wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie ................................................................................... 91
9.1.9.
Osadzanie się wzburzonego sedymentu ..................................................................................... 93
9.1.10.
Oddziaływania skumulowane ..................................................................................................... 95
9.2.
Etap eksploatacji ................................................................................................................................ 101
9.2.1.
Ruch jednostek pływających ..................................................................................................... 103
9.2.2.
Obecność nawodnych konstrukcji ............................................................................................ 105
9.2.2.1.
Nur rdzawoszyi i nur czarnoszyi (Gavia stellata i Gavia arctica) .......................................... 105
9.2.2.2.
Lodówka (Clangula hyemalis) ............................................................................................... 106
4
Tom IV. Rozdział 5
9.2.2.3.
Markaczka (Melanitta nigra) ................................................................................................ 106
9.2.2.4.
Uhla (Melanitta fusca) .......................................................................................................... 106
9.2.2.5.
Mewa srebrzysta (Larus argentatus) .................................................................................... 106
9.2.2.6.
Mewa mała (Larus minutus) ................................................................................................. 106
9.2.2.7.
Alka (Alca torda) ................................................................................................................... 107
9.2.2.8.
Nurzyk (Uria aalge)............................................................................................................... 107
9.2.2.9.
Podsumowanie ..................................................................................................................... 107
9.2.3.
Powstanie bariery mechanicznej .............................................................................................. 109
9.2.4.
Kolizje z elektrowniami ............................................................................................................. 111
9.2.4.1.
Nur rdzawoszyi i nur czarnoszyi (Gavia stellata i Gavia arctica) .......................................... 112
9.2.4.2.
Lodówka (Clangula hyemalis) ............................................................................................... 112
9.2.4.3.
Markaczka (Melanitta nigra) ................................................................................................ 114
9.2.4.4.
Uhla (Melanitta fusca) .......................................................................................................... 114
9.2.4.5.
Mewa srebrzysta (Larus argentatus) .................................................................................... 115
9.2.4.6.
Mewa mała (Larus minutus) ................................................................................................. 116
9.2.4.7.
Alka (Alca torda) ................................................................................................................... 117
9.2.4.8.
Nurzyk (Uria aalge)............................................................................................................... 117
9.2.4.9.
Podsumowanie ..................................................................................................................... 118
9.2.5.
Powstanie „sztucznej rafy” ....................................................................................................... 120
9.2.6.
Zmiany w reżimie prądów morskich ......................................................................................... 122
9.2.7.
Oddziaływania skumulowane ................................................................................................... 123
9.3.
Etap likwidacji .................................................................................................................................... 129
9.3.1.
Usunięcie konstrukcji elektrowni .............................................................................................. 130
9.3.2.
Oddziaływania skumulowane ................................................................................................... 132
10. Oddziaływania powiązane ..................................................................................................134
11. Oddziaływania nieplanowane ............................................................................................136
11.1.
Wyciek substancji ropopochodnych (w trakcie normalnej eksploatacji statków) ............................. 136
11.2.
Wyciek substancji ropopochodnych (w sytuacji awaryjnej)............................................................... 137
11.3.
Przypadkowe uwolnienie odpadów komunalnych lub ścieków bytowych ........................................ 138
11.4. Przypadkowe uwolnienie środków chemicznych oraz odpadów z budowy, eksploatacji lub likwidacji
farmy ........................................................................................................................................................... 138
11.5.
Zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych środkami przeciwporostowymi ............................ 139
11.6.
Oddziaływania skumulowane w sytuacjach awaryjnych .................................................................... 139
12. Ocena oddziaływania na integralność, spójność i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 ....
..........................................................................................................................................140
5
Tom IV. Rozdział 5
12.1.
Ocena wstępna – screening ............................................................................................................... 140
12.1.1.
Strefa potencjalnych oddziaływań MFW BSIII .......................................................................... 140
12.1.2.
Obszary Natura 2000 w strefie oddziaływań MFW BSIII ........................................................... 141
12.1.3.
Przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w strefie oddziaływań .......................................... 142
12.1.4.
Oddziaływania MFW BSIII na przedmiot ochrony, integralność, spójność obszarów Natura 2000
.................................................................................................................................................. 149
12.1.5.
Strefa potencjalnych oddziaływań skumulowanych ................................................................. 149
12.1.6.
Obszary Natura 2000 w potencjalnym zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia ....................... 150
12.1.7.
Przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w strefie kumulacji oddziaływań .......................... 151
12.1.8.
Wyniki oceny wstępnej ............................................................................................................. 152
12.2.
Ocena właściwa obszaru Natura 2000 ............................................................................................... 153
12.2.1.
Cele i stan zachowania gatunków narażonych na oddziaływania ............................................. 153
12.2.2.
Potencjalne oddziaływania znaczące ........................................................................................ 153
12.2.2.1.
Utrata siedlisk .................................................................................................................. 154
12.2.2.2.
Tworzenie efektu bariery ................................................................................................. 159
12.2.2.3.
Śmiertelność na skutek kolizji .......................................................................................... 162
12.2.3.
Działania minimalizujące ........................................................................................................... 164
12.2.4.
Wynik oceny właściwej ............................................................................................................. 164
13. Oddziaływania transgraniczne ............................................................................................164
14. Propozycja monitoringu .....................................................................................................165
15. Podsumowanie i wnioski ....................................................................................................166
15.1.
Mewa srebrzysta ................................................................................................................................ 167
15.2.
Markaczka, alka i nurzyk .................................................................................................................... 168
15.3.
Nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi, mewa mała, uhla i lodówka ............................................................ 169
16. Niedostatki techniki i luki we współczesnej wiedzy .............................................................170
17. Bibliografia ........................................................................................................................172
17.1.
Literatura............................................................................................................................................ 172
17.2.
Strony internetowe ............................................................................................................................ 183
18. Spis tabel ...........................................................................................................................184
19. Spis rysunków ....................................................................................................................188
6
Tom IV. Rozdział 5
Skróty i definicje
AIC
Kryterium informacyjne Akaikego
AIS
System Automatycznej Identyfikacji statków (Automatic Identification System)
Depozycja osadu
Proces gromadzenia się osadu na dnie morskim (akumulacja, nanoszenie)
DSU
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach
Dyrektywa Ptasia
Potoczna nazwa Dyrektywy 2009/47/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie
ochrony dzikiego ptactwa
Dyrektywa
Siedliskowa
Potoczna nazwa Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
EEZ
Wyłączna strefa ekonomiczna (Exclusive Economic Zone)
ESW
Odległość objęta obserwacją wizualną (Effective Strip Width)
Eutrofizacja
Proces wzbogacania zbiorników wodnych w pierwiastki biogenne (azot
i fosfor), czego skutkiem jest wzrost ich żyzności
GAM
Uogólniony model addytywny
HELCOM
Komisja Helsińska
Habituacja
przyzwyczajenia się do stałego występowania danego czynnika nie
powodującego bezpośredniego zagrożenia
IUCN
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów
Kaczki morskie
Kaczki z plemienia Mergini
Kaczki właściwe
Kaczki z rodzaju Anas
KIP
Karta informacyjna przedsięwzięcia
MIP-E
Morska Infrastruktura Przesyłowa – część wschodnia
MFW
Morska farma wiatrowa
MFW Baltica 2
Morska farma wiatrowa Baltica 2
MFW Baltica 3
Morska farma wiatrowa Baltica 3
MFW BSII
Morska farma wiatrowa Bałtyk Środkowy II
MFW BSIII
Morska farma wiatrowa Bałtyk Środkowy III
MFW BP
Morska farma wiatrowa Bałtyk Północny
Natura 2000
Sieć obszarów UE objętych ochroną przyrody
NIS
Najdalej Idący Scenariusz
OOŚ
Ocena oddziaływania na środowisko
7
Tom IV. Rozdział 5
OSO
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000
OZW
Obszar Mający Znaczenie dla Wspólnoty, chroniony w ramach sieci Natura
2000
PBR
Bezpieczny biologicznie poziom pozyskania (Potential Biological Removal)
PGE
Polska Grupa Energetyczna
POM
Polskie obszary morskie
PSZW
Pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji
i urządzeń w polskich obszarach morskich
Raport/
Raport OOŚ/ROOŚ
Raport o oddziaływaniu na środowisko
Resuspensja osadu
Przemieszczanie się nierozpuszczalnych cząstek osadów do toni wodnej,
spowodowane czynnikami zewnętrznymi (np. przygotowaniem dna morskiego
pod fundamenty grawitacyjne)
SDF
Standardowy Formularz Danych Obszaru Natura 2000
SPEC
Gatunki specjalnej troski w Europie
UE
Unia Europejska
8
Tom IV. Rozdział 5
1. Streszczenie niespecjalistyczne
Ten rozdział obejmuje wyniki oceny oddziaływania morskiej farmy wiatrowej Bałtyk Środkowy III
(„MFW BSIII”) na ptaki morskie.
Ocena została wykonana na podstawie badań przeprowadzonych przez firmę Pomarinus Andrzej
Kośmicki pod kierunkiem prof. dr hab. Włodzimierza Meissnera, na obszarze MFW BSIII oraz w strefie
buforowej o szerokości 2 mil morskich od granic obszaru wyznaczonego w pozwoleniu na wznoszenie
i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich (PSZW),
w okresie 13 miesięcy, od początku czerwca 2012 r. do końca czerwca 2013 r. Okres objęty
badaniami podzielono na 4 pory roku obejmujące kolejne, następujące po sobie w cyklu corocznym
okresy życia ptaków morskich: lato, migracja jesienna, zimowanie i migracja wiosenna. Ich wyniki
opisano w Rozdziale 8 Tomu III raportu o oddziaływaniu na środowisko („ROOŚ”).
Za główną presję antropogeniczną mającą wpływ na ptaki morskie na analizowanym obszarze
uznano ruch jednostek pływających, przede wszystkim rybackich, powodujący płoszenie
przebywających tam ptaków. Należy jednak mieć na uwadze, że produktywność rybacka w rejonie
planowanej MFW BSIII i w jej bezpośrednim otoczeniu (kwadraty rybackie M8, N8, M7, N7) jest niska
w stosunku do średniej produktywności rybackiej w Polskich Obszarach Morskich („POM”), tak więc
ruch ten jest stosunkowo niewielki.
Ocenę oddziaływania na środowisko („OOŚ”) przeprowadzono zgodnie z ramową metodyką przyjętą
w projekcie, opisaną w Rozdziale 5 Tomu I raportu, z pewnymi modyfikacjami, które opisano
szczegółowo w rozdziale 6.
Stwierdzono, że morskie farmy wiatrowe („MFW”) na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji mogą
potencjalnie powodować następujące rodzaje emisji i zakłóceń środowiska, mogące oddziaływać na
ptaki morskie:

etap budowy i likwidacji: ruch jednostek pływających, emisja hałasu i wibracji, oświetlenie
miejsca inwestycji, powstanie bariery mechanicznej / usunięcie konstrukcji elektrowni,
bariera wywołana obecnością statków, kolizje ze statkami, zniszczenie siedlisk bentosu,
wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie, osadzanie się wzburzonego sedymentu,

etap eksploatacji: ruch jednostek pływających, płoszenie i wyparcie z siedlisk, powstanie
bariery mechanicznej, kolizje z elektrowniami, powstanie „sztucznej rafy”, powstanie
zamkniętego akwenu, zmiany w reżimie prądów morskich.
Ponadto na każdym etapie inwestycji mogą wystąpić emisje nieplanowane, takie jak zanieczyszczenie
toni wodnej i osadów dennych substancjami ropopochodnymi (podczas normalnej eksploatacji
i w sytuacji awaryjnej), środkami przeciwporostowymi, przypadkowo uwolnionymi odpadami
komunalnymi lub ściekami bytowymi, środkami chemicznymi oraz odpadami z budowy lub likwidacji
farmy. Będą one pośrednio lub bezpośrednio oddziaływać na organizmy żywe, w tym ptaki morskie,
przy czym w sposób istotny może na nie oddziaływać jedynie zanieczyszczenie wody substancjami
ropopochodnymi.
Badania przeprowadzone w rejonie planowanej farmy dostarczyły informacji na temat składu
gatunkowego, liczebności i rozmieszczenia przestrzennego ptaków morskich w kolejnych sezonach
roku. Stwierdzono występowanie 28 gatunków, spośród których 9 uwzględniono w szczegółowej
9
Tom IV. Rozdział 5
ocenie. Są to lodówka, mewa srebrzysta, markaczka, uhla, alka, nurzyk, nur czarnoszyi, nur
rdzawoszyi i mewa mała.
Określono następujące znaczenie ww. gatunków: lodówka – duże, mewa srebrzysta – małe,
markaczka – średnie, uhla – duże, alka – średnie, nurzyk – średnie, nur czarnoszyi – duże, nur
rdzawoszyi – duże i mewa mała – małe.
Parametry MFW BSIII, które są istotne z punktu widzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
ptaki morskie, to:

lokalizacja farmy,

powierzchnia farmy – całkowita oraz możliwa do zabudowy,

elektrownie – liczba, wymiary (w tym zwłaszcza wysokość prześwitu), zagęszczenie.
Farma zlokalizowana jest na obrzeżach wschodniego stoku Ławicy Słupskiej w odległości około 23 km
na północ od Łeby. Powierzchnia całkowita farmy to ok. 117 km2 a powierzchnia farmy dopuszczona
do zabudowy to ok. 89 km2. Maksymalna liczba elektrowni to w wariancie wybranym do realizacji
(„WR”) 120 sztuk, a w racjonalnym wariancie alternatywnym („WA”) – 200 sztuk. Maksymalna
wysokość elektrowni to w WR 275 m a w WA – 212,5 m a średnica wirnika – odpowiednio 200 m
i 192,5 m.
OOŚ rozpoczęto od określenia scenariusza inwestycji, który będzie miał potencjalnie największy
wpływ na ptaki morskie (najdalej idący scenariusz – „NIS”). Uznano, że będzie nim budowa 200
elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą (7 morskich stacji elektroenergetycznych
i 1 dodatkowa platforma), tj. maksymalna liczba elektrowni dopuszczona do instalacji na obszarze
MFW BSIII zgodnie z decyzją lokalizacyjną (PSZW).
Na etapie budowy można spodziewać się przepłoszenia ptaków z miejsca wykonywania prac.
Promień tego oddziaływania zależeć będzie zarówno od gatunku ptaka jak i poziomu hałasu oraz
częstości przemieszczeń jednostek pływających. Powstające konstrukcje, hałas związany z budową,
obecność sztucznych źródeł światła nocą oraz wzmożony ruch statków będą miały umiarkowany
wpływ na nura czarnoszyjego, nura rdzawoszyjego, uhlę i lodówkę. Z tych czterech gatunków tylko
lodówka średnio licznie przebywa w rejonie inwestycji, jednak przepłoszenie ptaków z obszaru MFW
BSIII nie będzie miało znaczenia dla populacji tego gatunku ze względu na obecność w pobliżu
bogatych żerowisk, np. na płytszych wodach w rejonie Ławicy Słupskiej. Wielkość oddziaływań
skumulowanych na etapie budowy MFW BSIII zależeć będzie od zaawansowania prac przy innych,
znajdujących się w pobliżu inwestycjach. Na podstawie istniejących danych można jednak założyć, że
budowa MFW BSIII albo będzie wyprzedzała inne tego typu przedsięwzięcia i na wstępnym etapie
powstawania tej farmy nie wystąpią oddziaływania skumulowane, albo będzie powstawała razem
z sąsiednią morską farmą wiatrową Baltica 3 („MFW Baltica 3”). Ten drugi scenariusz nie spowoduje
powstania silnych oddziaływań skumulowanych i w przypadku siedmiu gatunków został on oceniony
na umiarkowany, a dla mewy małej i mewy srebrzystej jego efekt określono jako mały.
Oddziaływania występujące na etapie budowy mogą zostać zmniejszone poprzez właściwą
organizację przestrzenną i czasową harmonogramu instalowania poszczególnych elektrowni oraz
ograniczanie w nocy źródeł silnego światła.
Potencjalny wpływ eksploatowanych elektrowni wiatrowych usytuowanych na akwenach
pełnomorskich na ptaki wodne dotyczy przede wszystkim zwiększonej śmiertelności w wyniku kolizji
10
Tom IV. Rozdział 5
z turbinami oraz zmian rozmieszczenia i w zachowaniu się ptaków. Znaczenie potencjalnej
śmiertelności dla 5 gatunków ptaków morskich (lodówki, uhli, nura czarnoszyjego i nura
rdzawoszyjego oraz mewy srebrzystej) oceniono jako małe, dla pozostałych jako pomijalne.
Oddziaływanie powodujące płoszenie i wypieranie z siedlisk w przypadku: lodówki, uhli, nura
czarnoszyjego i nura rdzawoszyjego oceniono jako małe, dla nurzyka, alki i markaczki – jako
pomijalne a dla mew – bez zmian. Fakt unikania przez ptaki morskie akwenów zajętych przez farmy
wiatrowe w dużym stopniu ogranicza ryzyko kolizji.
Po wybudowaniu wszystkich farm wiatrowych branych pod uwagę przy ocenie oddziaływania
skumulowanego (MFW BSIII, MFW Bałtyk Środkowy II („MFW BSII”), MFW Baltica 2, MFW Baltica 3,)
nastąpi znaczne ograniczenie dostępności do żerowisk, co spowoduje duże zmiany w rozmieszczeniu
ptaków w tej części Bałtyku. Powstanie też rozległa bariera na trasie przelotu ptaków, której omijanie
znacznie wydłuży czas przelotu i spowoduje utrudniony dostęp do ważnego miejsca zimowania, jakim
jest Ławica Słupska. Stąd całkowity, skumulowany wpływ na ptaki wodne powyższych czterech farm
wiatrowych oraz wziętych pod uwagę dodatkowo farm MFW C - Wind i MFW Baltic Power (jako
teoretycznie mogących powstać w dalszej przyszłości w tym rejonie) oceniono na znaczący dla obu
gatunków nurów, lodówki i uhli.
Wielkość efektu skumulowanego w dużej mierze zależy od harmonogramu prac związanych
z pozostałymi, blisko położonymi farmami wiatrowymi. Akwen przeznaczony pod budowę MFW BSII
położony jest w odległości ok. 17 km od granicy MFW BSIII. Odległość ta jest w zupełności
wystarczająca, by ptaki miały dostatecznie duży obszar żerowisk pomiędzy tymi inwestycjami, jak też
pozostawia szeroki pas do omijania obu farm w okresie migracji. Z tego powodu skumulowane
oddziaływanie na ptaki wodne ze strony położonych w znacznej odległości od siebie MFW BSII i MFW
BSIII uznano za małe. MFW Baltica 2 i MFW Baltica 3 bezpośrednio sąsiadują z MFW BSIII.
Skumulowany wpływ z ich strony będzie z pewnością większy i w przypadku 8 gatunków został on
oceniony na umiarkowany. Po wybudowaniu wszystkich sześciu farm nastąpi znaczne ograniczenie
dostępności do żerowisk, co spowoduje duże zmiany w rozmieszczeniu ptaków w tej części Bałtyku.
Powstanie też rozległa bariera na trasie przelotu ptaków, której omijanie znacznie wydłuży czas
przelotu i spowoduje zwiększenie wydatków energetycznych na migrację. Wynika z tego, że
powstanie pierwszej z branych tu pod uwagę farm wiatrowych będzie silnie rzutowało na wielkość
oddziaływania farm kolejno powstających. Kolejno powstające inwestycje, graniczące z MFW BSIII,
będą musiały uwzględnić ryzyko powstania znaczącego, negatywnego oddziaływania na awifaunę
morską, co prawdopodobnie nie pozwoli na realizację ich wariantów maksymalnych. Jako działanie
minimalizujące przy projektowaniu tych kolejnych inwestycji niezbędne może być rozważenie
zasadności zastosowania niezabudowanych korytarzy migracyjnych o szerokości nie mniejszej niż 4
km.
Proponowane działania minimalizujące na etapie eksploatacji dotyczą: malowania końcówek łopat na
jaskrawe kolory, odpowiedniego oświetlania siłowni w warunkach nocnych, stosowania wież
o konstrukcji litej, ustalenia wielkości prześwitu pomiędzy dolnym położeniem skrzydła wirnika
a powierzchnią morza na minimum 20 m.
Na etapie likwidacji, wraz ze stopniowym usuwaniem masztów elektrowni wiatrowych, zmniejszać
się będzie negatywne oddziaływanie polegające na odstraszaniu ptaków z obszaru zajętego przez
konstrukcje wysoko wystające z wody. Wzmożony ruch jednostek pływających oraz hałas związany
z demontażem elektrowni będzie jeszcze płoszył ptaki. Należy się jednak spodziewać, że po
11
Tom IV. Rozdział 5
całkowitym usunięciu wszystkich siłowni obszar ten będzie ściągał ptaki z grupy bentofagów
nurkujących (głównie lodówka i uhla), ponieważ w okresie eksploatacji elektrowni na dnie obszaru
zajętego przez turbiny wykształcą się zespoły zoobentosu, stanowiące ich pokarm. Ocena
oddziaływania MFW BSIII na poszczególne gatunki w fazie likwidacji jest utrudniona przez brak
danych o podobnych przedsięwzięciach, ponieważ żadna z MFW na Bałtyku nie weszła jeszcze w ten
etap. Przyjęto, że oddziaływanie to będzie średnioterminowe i jedynym czynnikiem, który będzie
negatywnie wpływał na ptaki, może być ich płoszenie przez operujące w tym rejonie jednostki
pływające oraz nasilony hałas. Można też przyjąć, że likwidacja MFW BSIII spowoduje przynajmniej
okresowe działanie o charakterze pozytywnym, gdzie zasobność żerowiska na akwenie uwolnionym
z siłowni będzie wyższa, niż przed wybudowaniem elektrowni. Dla wszystkich gatunków
oddziaływanie MFW na etapie jej likwidacji oceniono jako nieznaczące o umiarkowanym lub małym
znaczeniu dla poszczególnych populacji.
Żadna z bałtyckich farm wiatrowych nie weszła jeszcze w etap likwidacji i dlatego trudno jest
przewidzieć, jak liczne ugrupowania ptaków będą się pojawiać w strefie uwolnionej od siłowni
wiatrowych. Oceniając wielkość oddziaływań skumulowanych podczas likwidacji MFW BSIII
założono, że w tym czasie pozostałe, sąsiadujące inwestycje będą wciąż na etapie eksploatacji.
Sąsiadujące z obszarem MFW BSIII akweny planowanych farm MFW Baltica 2 i MFW Baltica 3 będą
z pewnością stanowić czynnik odstraszający, stąd wpływ skumulowany z ich strony w przypadku
ośmiu gatunków został oceniony jako umiarkowany.
Oddziaływania występujące na etapie likwidacji mogą zostać zmniejszone poprzez właściwą
organizację przestrzenną i czasową harmonogramu instalowania poszczególnych elektrowni oraz
Wyniki oceny ww. oddziaływań na środowisko wskazują że nie wystąpią oddziaływania znaczące,
pod warunkiem zastosowania zaleconych działań minimalizujących.
Podstawowym elementem oddziaływań powiązanych pomiędzy ptakami morskimi a innymi
elementami środowiska będą relacje pomiędzy ptakami a bentosem oraz wpływ hałasu. Typ dna
morskiego i osadów warunkuje w dużym stopniu wykształcenie się zbiorowisk zoobentosu, będącego
pokarmem bentofagów (lodówka, uhla, markaczka). Na etapach budowy i likwidacji dno zostanie
naruszone w miejscach posadowienia turbin wiatrowych. Efekt zniszczenia zbiorowisk bentosu
będzie miał charakter przejściowy, ponieważ po upływie około roku odtworzą się one samoczynnie.
Hałas powstający przy budowie i rozbiórce farmy działa odstraszająco na ptaki, zwłaszcza gdy
występuje w powiązaniu ze wzmożonym ruchem jednostek pływających. Efekt ten będzie
występował tylko na etapie budowy i likwidacji elektrowni, bowiem hałas generowany przez turbiny
wiatrowe nie ma większego znaczenia dla ptaków ze względu na dość szybko następujący proces
habituacji (przyzwyczajenia się do stałego występowania danego czynnika nie powodującego
bezpośredniego zagrożenia).
W przypadku niezrealizowania MFW BSIII nie nastąpią opisywane wyżej oddziaływania. Należy
jednak pamiętać, że opisane oddziaływania może powodować budowa innych MFW, planowanych
w pobliżu MFW BSIII, nawet wówczas, gdyby MFW BSIII nie powstała, a także poszukiwanie
i eksploatacja złóż surowców mineralnych.
Nie przewiduje się wystąpienia transgranicznego oddziaływania MFW BSIII na ptaki morskie.
Oddziaływania farmy mają zasięg lokalny.
12
Tom IV. Rozdział 5
Nie przewiduje się żadnych bezpośrednich, pośrednich, wtórnych lub skumulowanych oddziaływań
przedsięwzięcia na ptaki morskie w ramach sieci Natura 2000. Nie spowoduje ono również
uszczuplenia zasobów przyrodniczych w sieci oraz nie zakłóci powiązań funkcjonalnych między
poszczególnymi elementami sieci (czyli obszarami Natura 2000) na poziomie regionu
biogeograficznego w danym kraju, gwarantujących utrzymanie we właściwym stanie ochrony
gatunków ptaków oraz ich siedlisk.
Proponuje się wykonanie monitoringu poinwestycyjnego, który powinien obejmować zarówno
obserwacje przelotu za pomocą radaru, jak i liczenia ptaków przebywających w rejonie morskiej
farmy wiatrowej wykonywane podczas dnia. Badania te powinny być prowadzone przez dwa kolejne
lata.
Autorzy oceny wskazali w raporcie trudności w jego wykonaniu:

brak wcześniejszych danych spoza 12-milowej strefy wód terytorialnych, jest utrudnieniem
w interpretacji uzyskanych wyników. Nie wiadomo, czy niskie liczebności ptaków wodnych
stwierdzone podczas 13 miesięcy badań są zjawiskiem typowym dla tego akwenu,

bardzo słaby stopień poznania awifauny przebywającej w polskiej wyłącznej strefie
ekonomicznej („EEZ”) i brak wiadomości o przemieszczeniach ptaków w jej obrębie,

wyniki wizualnych obserwacji przelatujących ptaków wykonywane w ramach badań awifauny
morskiej przebywającej w rejonie planowanej inwestycji mogą stanowić jedynie materiał
pomocniczy. Wzrokowa ocena wysokości przelotu z pewnością obarczona jest dużym błędem
wynikającym m.in. z pozycji obserwatora względem przelatującego ptaka
i odległości do niego oraz z indywidualnych predyspozycji oceny dystansu.
2. Wprowadzenie
Ten rozdział ROOŚ zawiera ocenę potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na ptaki morskie.
Ocena została wykonana na podstawie badań przeprowadzonych przez firmę Pomarinus Andrzej
Kośmicki pod kierunkiem prof. dr hab. Włodzimierza Meissnera, na obszarze MFW BSIII oraz w strefie
buforowej o szerokości 2 mil morskich od granic obszaru wyznaczonego w pozwoleniu na wznoszenie
i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich („PSZW”),
w okresie 13 miesięcy, od początku czerwca 2012 r. do końca czerwca 2013 r. Okres objęty
badaniami podzielono na 4 pory roku obejmujące kolejne, następujące po sobie w cyklu corocznym
okresy życia ptaków morskich: lato, migracja jesienna, zimowanie i migracja wiosenna. Ich wyniki
opisano w Rozdziale 8 Tomu III ROOŚ.
Powyższe badania były częścią kompleksowego przedinwestycyjnego programu badań środowiska
morskiego, który został przeprowadzony w latach 2012 – 2014 na potrzeby projektowanej farmy
wiatrowej.
Dodatkowo, w modułach dotyczących płoszenia / wyparcia z siedlisk oraz potencjalnej kolizyjności
wykorzystano obliczenia, analizy i oceny wykonane na potrzeby ROOŚ przez firmę DHI.
13
Tom IV. Rozdział 5
3. Opis planowanego przedsięwzięcia
Parametry MFW BSIII, które są istotne z punktu widzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
ptaki morskie, to:

lokalizacja farmy,

powierzchnia farmy – całkowita oraz możliwa do zabudowy,

elektrownie – liczba, wymiary (w tym zwłaszcza wysokość prześwitu), zagęszczenie.
3.1.
Podstawowe parametry przedsięwzięcia
MFW BSIII zlokalizowana jest na obrzeżach wschodniego stoku Ławicy Słupskiej w odległości około 23
km na północ od Łeby. Powierzchnia całkowita farmy to ok. 117 km2 a powierzchnia farmy
dopuszczona do zabudowy przez PSZW to ok. 89 km2.
Lokalizację przedsięwzięcia względem linii brzegowej przedstawia Rysunek 1.
Rysunek 1. Lokalizacja MFW BSIII
Źródło: materiały własne
Tabela poniżej przedstawia podstawowe informacje, istotne z punktu widzenia przeprowadzonej
w dalszej części rozdziału oceny oddziaływania inwestycji na ptaki morskie.
Tabela 1. Parametry techniczne MFW BSIII istotne z punktu widzenia oceny oddziaływania na ptaki morskie
Parametr
Maksymalna liczba elektrowni
Wariant wybrany do realizacji
Racjonalny wariant alternatywny
120
200
14
Tom IV. Rozdział 5
Parametr
Racjonalny wariant alternatywny
Maksymalna liczba stacji
elektroenergetycznych [szt.]
6
7
Maksymalna liczba dodatkowych
platform [szt.]
0
1
[szt.]
Maksymalne zagęszczenie
2
elektrowni [szt./km ]
1,35 szt./km
2
2,25 szt./km
Maksymalna wysokość całkowita
elektrowni n.p.m. [m]
275 m
212,5 m
Maksymalna średnica rotora [m]
200 m
192,5 m
Minimalny prześwit pomiędzy
dolnym położeniem skrzydła
a powierzchnią morza [m]
20 m
20 m
Maksymalna strefa pojedynczego
rotora [m2]
31 400 m
Maksymalna łączna strefa rotorów
2
[m ]
3 768 000 m
Maksymalna powierzchnia dna
2
zajęta przez 1 fundament [m ]
(fundament grawitacyjny, średnica
40 m)
1 257 m
2
29 104 m
2
Maksymalna powierzchnia dna
2
zajęta przez fundamenty [m ]
(126/208 szt.)
2
5 820 800 m
2
1 257 m
2
2
2
158 382 m
261 456 m
200 km
200 km
Maksymalna długość kabli
infrastruktury przyłączeniowej
wewnętrznej farmy [km]
2
2
W tabeli poniżej przedstawiono ponadto specyficzne parametry wież i rotorów, wykorzystane
w analizach kolizyjności. Ponieważ parametr wysokości wieży turbiny zmienia się w zależności od
wybranego wariantu, ocena oddziaływania na ptaki została przeprowadzona z uwzględnieniem
minimalnych i maksymalnych wysokości wież dla wariantu wybranego do realizacji oraz parametrów
farmy wiatrowej określonych w racjonalnym wariancie alternatywnym. Wysokość wieży turbiny
określa wysokość wirnika, która jest bardzo ważnym czynnikiem przy ocenie ryzyka kolizji dla różnych
gatunków ptaków.
Tabela 2. Parametry wieży i rotora istotne z punktu widzenia analiz kolizyjności
Parametr turbiny
Symbol
Liczba łopat turbiny
(szt.)
Racjonalny wariant
alternatywny
Wysokość wieży
turbiny 120 m
Wysokość wieży
turbiny 175 m
3
3
3
Prędkośc rotacji (rpm)
Ω
10
10
10
Promień rotora (m)
R
100
100
96.3
Wysokość wieży (m)
H
120
175
116.3
15
Tom IV. Rozdział 5
Parametr turbiny
Symbol
Czas działania (%)
Racjonalny wariant
alternatywny
Wysokość wieży
turbiny 120 m
Wysokość wieży
turbiny 175 m
90
90
90
Maksymalna
szerokość łopaty
turbiny (m)
C
5.4
5.4
5
Kąt nachylenia łopaty
(stopnie)
Γ
30
30
30
120
120
200
Ilość elektrowni (max)
Pełny opis parametrów inwestycji znajduje się w Rozdziałach 1 – 3 Tomu II ROOŚ.
3.2.
Inne przedsięwzięcia w rejonie inwestycji
W rejonie inwestycji istnieją lub są projektowane inne przedsięwzięcia, które mogą potencjalnie,
wraz z MFW BSIII, powodować skumulowane oddziaływania na środowisko.
Na wstępie tego rozdziału należy wyjaśnić, jak rozumiana jest w raporcie kumulacja oddziaływań.
Można wyróżnić trzy jej rodzaje:
1) kumulacja takich samych oddziaływań w ramach MFW BSIII,
2) kumulacja różnych oddziaływań w ramach MFW BSIII,
3) kumulacja takich samych lub różnych oddziaływań MFW BSIII oraz innych przedsięwzięć.
Przykładem kumulacji takich samych oddziaływań w ramach projektu może być jednoczesne
naruszanie struktury osadów dennych przez 2 lub 3 pogłębiarki przygotowujące dno pod fundamenty
grawitacyjne. Takie założenie zostało przyjęte w modelu rozpływu zawiesiny (Tom II Rozdział 11
raportu), a tym samym wykorzystane jest we wszystkich ocenach wariantu wybranego do realizacji
i racjonalnego alternatywnego, gdzie rozpływ zawiesiny ma znaczenie, zarówno abiotycznych jak
i biotycznych.
Jako przykład kumulacji różnych oddziaływań w ramach MFW BSIII można podać jednoczesną pracę
ww. pogłębiarek oraz układanie kabli elektroenergetycznych przez kablowiec. Jest to mało
prawdopodobny scenariusz, ale również został uwzględniony w ramach oceny dla wariantu
wybranego do realizacji i racjonalnego wariantu alternatywnego.
Natomiast trzeciemu rodzajowi kumulacji poświęcony jest niniejszy rozdział oraz rozdziały
„ocenowe” – 9.1.10 (etap budowy), 9.2.7. (etap eksploatacji), 9.3.2. (etap likwidacji) oraz 11.6.
(oddziaływania nieplanowane). W rozdziałach tych oceniono potencjalną kumulację oddziaływań
na ptaki morskie MFW BSIII oraz innych przedsięwzięć, znajdujących się lub projektowanych
w pobliżu planowanej farmy, i wymienionych w tym rozdziale. Zaliczono do nich morskie farmy
wiatrowe, infrastrukturę przesyłową oraz koncesje związane z poszukiwaniem złóż ropy naftowej
i gazu ziemnego.
Należy zwrócić uwagę, że przedsięwzięcia te koncentrują się na północ i na wschód od Ławicy
Słupskiej i w znacznej części na siebie nachodzą. Granice projektowanych, sąsiadujących ze sobą kilku
16
Tom IV. Rozdział 5
farm wiatrowych pokrywają się z obszarami koncesji poszukiwawczo – rozpoznawczych
węglowodorów.
W ocenie oddziaływań skumulowanych przyjęto najbardziej prawdopodobny scenariusz rozwoju
inwestycji w polskiej strefie Bałtyku, które mogłyby mieć wpływ na ptaki morskie. W pozwoleniach na
wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach
morskich definiuje się zewnętrzną strefę buforową o szerokości 500 m, wolną od elementów
morskiej farmy wiatrowej. Z tego powodu między dwoma sąsiadującymi ze sobą farmami powstaje
wolna przestrzeń o szerokości 1 km. Pojedyncza tego typu inwestycja powoduje wyparcie ptaków
morskich na odległość 2 - 4 km od skraju obszaru zajętego przez elektrownie wiatrowe (Desholm &
Kahlert 2005, Petersen et al. 2006, Krijgsveld et al. 2011), stąd korytarz o szerokości 1 km jest zbyt
wąski i nie zapobiegnie tworzeniu się rozległej bariery dla ptaków, składającej się z sąsiadujących
farm. Oznacza to, że przyszłe MFW powinny być oddalone od siebie o większą odległość tak, by
szerokość korytarza między nimi wynosiła nie mniej niż 4 km. Jednak wspomniane badania reakcji
ptaków morskich na skupienie elektrowni wiatrowych dotyczyły pojedynczych farm. Nie mając
danych o reakcji ptaków na blisko usytuowane farmy, przy założeniu większego rozwoju energetyki
wiatrowej na Polskich Obszarach Morskich, niż opisany w tym rozdziale, należałoby rozważyć ich
budowę w odległości zapewniającej korytarze między nimi szerokości 4-8 km, by zminimalizować ich
negatywne oddziaływanie na ptaki. Taki scenariusz rozwoju energetyki wiatrowej w polskiej strefie
Bałtyku spowoduje, że ryzyko powstania rozległej przeszkody dla przemieszczeń i koncentracji
ptaków zostanie zminimalizowane.
W niniejszym opracowaniu wzięto pod uwagę tylko inwestycje zlokalizowane w odległości do 50 km
od granic powierzchni przeznaczonej pod budowę MFW BSIII. Taka odległość wynika
z dotychczasowych obserwacji zachowań ptaków w rejonie istniejących morskich farm wiatrowych na
Bałtyku i na Morzu Północnym. Wykazały one, że tego typu inwestycja powoduje wyparcie ptaków
morskich na odległość 2-4 km od skraju obszaru zajętego przez elektrownie wiatrowe (Desholm
& Kahlert 2005, Petersen et al. 2006, Krijgsveld et al. 2011). Jako że ptaki morskie wykazują silne
przywiązanie do miejsca zimowania (Iverson & Esler 2006, Kirk et al. 2008, Oppel et al. 2008), jest
mało prawdopodobne, że ich przemieszczenia po wybudowaniu farmy wiatrowej przekroczą dystans
50 km. W okresie migracji przelatujące ptaki w większości omijają morskie farmy wiatrowe,
a maksymalny zaobserwowany promień takiego minięcia przeszkody wynosi 5 km (Petersen et al.
2006). Wybudowanie pola turbin wiatrowych na akwenie morskim nie powinno więc spowodować
przesunięcia tras przelotu ptaków na dystans liczący dziesiątki kilometrów. Przyjęto więc, że nie
zachodzą przesłanki, by rozpatrywać wpływ skumulowany inwestycji zlokalizowanych w większej
odległości niż 50 km. Zwłaszcza, że porównanie stopnia zaawansowania procesu inwestycyjnego
(patrz: tabela poniżej) wskazuje, że MFW BSIII będzie pierwszą tego typu inwestycją w polskiej strefie
Bałtyku. Powstanie większej liczby takich obiektów może zmienić powyższe założenie, ze względu na
wyłączenie dużych obszarów z użytkowania przez ptaki.
Jako punkt wyjścia w ocenie oddziaływań skumulowanych w niniejszym raporcie pokazane zostaną
wszystkie morskie farmy wiatrowe z wydanymi i opłaconymi pozwoleniami na wznoszenie
i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich („PSZW”)
oraz wszczętymi postępowaniami ws. wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach („DSU”).
W ocenie oddziaływania ostatecznie uwzględniono projekty realne do zrealizowania, do których na
obecnym etapie należy zaliczyć MFW Baltica 2, MFW Baltica 3, MFW BSII. Ponadto rozważono
17
Tom IV. Rozdział 5
także wpływ projektów MFW C-Wind i MFW Baltic Power, które na dzień dzisiejszy, ze względu na
brak warunków przyłączenia do sieci, nie wydają się możliwe do zrealizowania w przewidywanej
przyszłości. Założono brak istotnego wpływu na ptaki morskie podwodnego kabla SwePol, ponieważ
oddziaływanie ze strony tej inwestycji sprowadza się tylko do sporadycznego ruchu jednostek
pływających serwisujących kabel.
Lista przedsięwzięć, których oddziaływania na środowisko mogą kumulować się z oddziaływaniami
MFW BSIII, wraz z uzasadnieniem ich wyboru, została przedstawiona w Rozdziale 13 Tomu II raportu.
Na potrzeby niniejszego opracowania przedstawiono je w poniższych tabelach.
Spośród pięciu morskich farm wiatrowych poza MFW BSIII, branych pod uwagę w ocenie efektu
skumulowanego, najbardziej zaawansowana w realizacji jest inwestycja MFW BSII. Na obszarze
pozostałych farm nie rozpoczęły się jeszcze badania elementów środowiska.
Tabela 3. Wykaz morskich farm wiatrowych, z którymi mogą się kumulować oddziaływania MFW BSIII na
ptaki morskie
Lp.
Rodzaj i nazwa
przedsięwzięcia
Odległość
od MFW BSIII
(km)
Podstawowe
parametry, mające
znaczenie dla oceny
oddziaływań
skumulowanych
Status
1.
MFW Bałtyk Środkowy II
Ok. 17 km
w kierunku północno –
zachodnim
W jednym
z rozpatrywanych
wariantów w ramach
MFW BSII może zostać
wykorzystana część
mocy przydzielonej
MFW BSIII
Inwestycja
projektowana - etap
wydania decyzji
o środowiskowych
uwarunkowaniach oraz
ustalenia zakresu
raportu
o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na
środowisko
2.
MFW Baltica 2
Akwen przeznaczony
pod inwestycję przylega
narożnikiem od strony
północno-zachodniej do
obszaru MFW BSIII
W jednym
z rozpatrywanych
wariantów w ramach
MFW Baltica 2 może
zostać wykorzystana
część mocy
przydzielonej MFW
Baltica 3
Inwestycja
projektowana - etap
wydania decyzji
o środowiskowych
ustalenia zakresu
raportu
o oddziaływaniu
środowisko
3.
MFW Baltica 3
Akwen przeznaczony
pod inwestycję przylega
całym północnowschodnim bokiem do
obszaru MFW BSIII
Projekt posiada warunki
przyłączenia do sieci
(1,05 GW)
Inwestycja
projektowana - etap
wydania decyzji
o środowiskowych
ustalenia zakresu
raportu
o oddziaływaniu
środowisko
4.
MFW Baltic Power
W odległości ok. 2 km
w kierunku wschodnim
Brak dostępnych
danych. Sumaryczna
Wydane i opłacone
PSZW.
18
Tom IV. Rozdział 5
Lp.
5.
Rodzaj i nazwa
przedsięwzięcia
MFW C-Wind
Odległość
od MFW BSIII
(km)
Podstawowe
parametry, mające
znaczenie dla oceny
oddziaływań
skumulowanych
moc 1200 MW
W odległości ok. 22 km
w kierunku północnowschodnim
Brak dostępnych
danych. Sumaryczna
moc 200 MW
Status
Wydane postanowienie
o zakresie raportu OOŚ.
Brak warunków
przyłączenia do sieci.
Wydane i opłacone
PSZW. Wydane
postanowienie
o zakresie raportu OOŚ.
Brak warunków
przyłączenia do sieci.
Źródło: dokumentacja ww. projektów, udostępniona jako informacja publiczna bądź informacja o środowisku
Skumulowany wpływ sąsiadujących z farmą udzielonych koncesji poszukiwawczych dotyczy dwóch
rozległych obszarów położonych na północ od powierzchni MFW BSIII. Oddziaływania te dotyczyć
mogą zarówno zwiększenia antropopresji przez intensyfikację ruchu jednostek pływających
i prawdopodobnie też helikopterów obsługujących platformy wiertnicze. Wielkość tego
oddziaływania zależeć będzie od liczby wież wiertniczych pracujących jednocześnie. Liczba wież
przekłada się też na intensywność ruchu statków i helikopterów na tym akwenie. Brak danych
o parametrach technicznych tych inwestycji uniemożliwia bardziej precyzyjną ocenę wpływu
skumulowanego. Wprawdzie na etapie złożenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach („DSU”) oraz zakresu ROOŚ dla wszystkich wymienionych powyżej inwestycji
zostały zdefiniowane ich parametry, jednak poziom ogólności zapisów jest na tyle duży, że trudno na
podstawie tych dokumentów wnioskować jaki rzeczywiście ostateczny kształt będą miały powyższe
inwestycje.
Tabela 4. Wykaz innych przedsięwzięć niż morskie farmy wiatrowe, z którymi mogą się kumulować
oddziaływania MFW BSIII na ptaki morskie
Lp.
Rodzaj i nazwa
przedsięwzięcia
Odległość
od MFW BSIII
(km)
Podstawowe
parametry, mające
znaczenie dla oceny
oddziaływań
skumulowanych
Status
1.
Koncesja na poszukiwanie
i rozpoznawanie złóż ropy
naftowej i gazu ziemnego
(LOTOS „Gaz Południe”)
Fragment
o powierzchni ok.
2
0,75 km pokrywa się
z obszarem planowanej
inwestycji
Potencjalne
wydobycie paliw
kopalnych,
zmniejszenie
zasobów
surowcowych,
uniemożliwienie
dostępu do innych
surowców
Termin ważności koncesji
do 06.2016 r.
Planowany jest pierwszy
odwiert rozpoznawczy
(działania prowadzone
poza obszarem MFW
Bałtyk Środkowy III)
2.
Koncesja na poszukiwanie
i rozpoznawanie złóż ropy
naftowej i gazu ziemnego
(LOTOS „Słupsk E”)
Fragment
o powierzchni ok.
2
8,5 km pokrywa się
z obszarem planowanej
inwestycji
Potencjalne
wydobycie paliw
kopalnych,
zmniejszenie
zasobów
Uzyskanie koncesji na
poszukiwanie złóż ropy
i gazu ziemnego – termin
ważności koncesji do
07.2016
19
Tom IV. Rozdział 5
Lp.
Rodzaj i nazwa
przedsięwzięcia
Odległość
od MFW BSIII
(km)
Podstawowe
parametry, mające
znaczenie dla oceny
oddziaływań
skumulowanych
surowcowych,
uniemożliwienie
dostępu do innych
surowców
Status
Źródło: http://www.gios.gov.pl
Pozostałe inwestycje istniejące i planowane w promieniu 50 km od MFW BSIII dotyczą tzw.
infrastruktury przesyłowej. Są to trzy typy przedsięwzięć:

instalacje do przesyłu ropy naftowej lub/i gazu ziemnego ze złóż zlokalizowanych na polskich
obszarach morskich,

morska infrastruktura przesyłowa energii elektrycznej do przyłączenia morskiej farmy
wiatrowej,

morski kabel energetyczny HVDC SwePol Link.
Oddziaływanie tych inwestycji na awifaunę będzie miało miejsce przede wszystkim na etapie
budowy, ale wpływ ten będzie miał charakter czasowy i w danym momencie będzie miał miejsce na
bardzo ograniczonym obszarze. Na etapie eksploatacji wpływ podwodnych infrastruktur
przesyłowych na ptaki będzie minimalny i ograniczać się będzie do czasowego ich wypłaszania przez
jednostki pływające pojawiające się podczas czynności serwisowych. Ze względu na ograniczony
w czasie i w przestrzeni, niewielki wpływ tych inwestycji na awifaunę, nie zostały one uwzględnione
w niniejszym ROOŚ.
Lokalizację przedsięwzięć mogących kumulować oddziaływania z oddziaływaniami MFW BSIII
przedstawia poniższy rysunek.
20
Tom IV. Rozdział 5
Rysunek 2. Przedsięwzięcia, których oddziaływania na ptaki morskie mogą potencjalnie kumulować się
z oddziaływaniami MFW BSIII
Podstawowe parametry dodatkowych MFW, względem tych, które zostały opisane w Rozdziale 13
Tom II ROOŚ, zostały opisane poniżej.
MFW Baltic Power
Obszar planowanej MFW Baltic Power jest zlokalizowany w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej,
na wschód od Ławicy Słupskiej, w odległości 22,48 km od linii brzegowej na wysokości gminy Łeba
i gminy Choczewo.
Projekt posiada wydane i opłacone PSZW. Dla projektu zostało wszczęte postępowanie ws. decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach – wydano postanowienie o zakresie raportu OOŚ,
postępowanie zostało zawieszone do czasu złożenia raportu.
Zgodnie z KIP MFW Baltic Power będzie miała maksymalną moc 1200 MW.
W KIP MFW Baltic Power nie określono:

liczby elektrowni,

wybranego rodzaju fundamentu,

ostatecznego rozstawienia elektrowni,

ostatecznej długości wewnętrznej sieci kablowej ani liczby stacji elektroenergetycznych,

wariantu przedsięwzięcia wybranego do realizacji.
21
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 5. Współrzędne punktów wyznaczających obszar MFW Baltic Power
Punkt
WGS84 DD°MM’SS,sss’’
Długość geograficzna
Szerokość geograficzna
1.
17°43'5,64308"
55°0'17,95302"
2.
17°41'26,24788"
55°0'3,73399"
3.
17°40'16,78915"
54°59'53,69608"
4.
17°38'39,07356"
54°59'36,946"
5.
17°38'0,36776"
54°59'29,96063"
6.
17°37'18,38651"
54°59'21,91016"
7.
17°36'3,1359"
54°59'10,25938"
8.
17°35'24,07405"
54°58'55,99045"
9.
17°34'29,27723"
54°58'46,23085"
10.
17°33'51,03349"
54°58'39,48611"
11.
17°33'41,65236"
54°59'21,50243"
12.
17°33'6,2883"
55°2'5,61664"
13.
17°35'18,15475"
55°4'29,27798"
14.
17°37'17,88388"
55°6'39,03617"
15.
17°46'16,2979"
55°6'39,08668"
16.
17°46'34,60685"
55°5'18,81344"
17.
17°46'39,82336"
55°4'56,2386"
18.
17°45'2,3809"
55°5'0,85124"
19.
17°43'5,63912"
55°5'6,37854"
20.
17°43'5,63999"
55°3'24,39446"
21.
17°43'5,99999"
55°1'42,75044"
22.
17°43'5,63999"
55°0'36,00018"
Źródło: KIP MFW Baltic Power
MFW C-Wind
Obszar planowanej MFW C-Wind jest zlokalizowany w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej,
w odległości ok. 22,6 km na północ od linii brzegowej, na wysokości gminy Łeba i gminy Smołdzino.
Projekt posiada wydane i opłacone PSZW. Dla projektu zostało wszczęte postępowanie ws. decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach – wydano postanowienie o zakresie raportu OOŚ,
postępowanie zostało zawieszone do czasu złożenia raportu.
Zgodnie z KIP MFW C-Wind będzie miała maksymalną moc 200 MW.
W KIP MFW C-Wind nie określono:

liczby elektrowni,

wybranego rodzaju fundamentu,
22
Tom IV. Rozdział 5

ostatecznego rozstawienia elektrowni,

ostatecznej długości wewnętrznej sieci kablowej ani liczby stacji elektroenergetycznych,

wariantu przedsięwzięcia wybranego do realizacji.
Tabela 6. Współrzędne punktów wyznaczających obszar MFW C-Wind
Punkt
Długość geograficzna
1.
17°46'35,24897"
55°5'19,23601"
2.
17°49'19,548"
55°5'35,40626"
3.
17°51'12,92083"
55°5'45,9736"
4.
17°54'7,58456"
55°6'1,65557"
5.
17°56'1,3524"
55°6'11,34555"
6.
17°58'58,04276"
55°6'15,59407"
7.
18°1'3,57448"
55°6'18,6559"
8.
18°1'52,925"
55°6'20,76941"
9.
18°1'53,04538"
55°2'10,61866"
10.
18°0'0,36"
55°2'6"
11.
18°0'0,36"
55°3'38,54832"
12.
18°0'0,35927"
55°4'18,34267"
13.
17°56'28,92962"
55°4'28,35191"
14.
17°51'30,27262"
55°4'42,48952"
15.
17°46'40,57701"
55°4'56,20291"
Źródło: KIP MFW C-Wind
4. Istniejące presje antropogeniczne
Helcom (2010a) sporządził listę presji antropogenicznych występujących na obszarze Morza
Bałtyckiego. Dla Basenu Arkońskiego oraz Basenu Bornholmskiego (oraz w pewnym zakresie Zatoki
Gdańskiej), które są obszarami położonymi najbliższej Ławicy Słupskiej, najważniejszymi presjami
antropogenicznymi (które niekoniecznie są najważniejszymi czynnikami determinującymi
rozmieszczenie ptaków), specyficznymi dla tych obszarów są:

połowy ryb przez trałowanie dna, połowy sieciami skrzelowymi, trałowanie powierzchniowe
oraz na średnich głębokościach, połowy przybrzeżnymi stacjonarnymi przyrządami
połowowymi (sieci stojące, żaki),

wprowadzanie substancji odżywczych (azotu i fosforu) oraz metali ciężkich (ołów i kadm),

wprowadzanie materii organicznej z rzek,

podwodny hałas generowany przez statki (obszary przybrzeżne i wody otwarte).
Spośród powyższych czynników istotny wpływ na ptaki morskie mają przede wszystkim eutrofizacja,
zanieczyszczenie wód oraz ruch statków.
23
Tom IV. Rozdział 5
4.1.
Rybołówstwo
Presja antropogeniczna na omawianym akwenie przed rozpoczęciem inwestycji ogranicza się do
płoszenia przebywających tam ptaków przez jednostki pływające. Część z nich pojawia się tutaj
w związku z połowem ryb. Jednak aktywność połowowa z jednej strony może przepłaszać ptaki,
a z drugiej prowadzi do powstawania koncentracji mew, które korzystają z odpadków powstających
przy obróbce ryb i żerują na rybach, które wypadają z włoka podczas wybierania połowu.
Ponadto w Morzu Bałtyckim, w tym w polskich wodach, wiele ptaków morskich ginie w sieciach
rybackich (Žydelis i in. 2009, 2013). Wskaźnik śmiertelności ptaków w polskiej EEZ spowodowanej
przez rybołówstwo (określany jako przyłów) jest nieznany, gdyż badania przeprowadzone w tym
zakresie miały charakter lokalny i ograniczyły się do rejonu Zatoki Gdańskiej (Stempniewicz 1994).
Obok pośredniego wpływu na różne gatunki ptaków, rybołówstwo ma bezpośredni wpływ na gatunki
ptaków nurkujących. W wyniku intensywnych połowów sieciami skrzelowymi, regularnie giną ptaki
żerujące na bentosie i rybach. Sieci skrzelowe są często stosowane w płytkich wodach przybrzeżnych,
wykorzystywanych przez ptaki zimujące jako miejsca odpoczynku. W sieciach tych toną znaczne ilości
nurów, kaczek morskich oraz alk (Olsson i in. 2000, Schirmeister 2003, Dagys i Žydelis 2002). Žydelis
i in. (2009) oszacował, że w Morzu Bałtyckim każdego roku w sieciach skrzelowych ginie 76 000
ptaków. Kirchhoff (1982) oszacował, że wzdłuż wybrzeża Schleswig-Holstein śmiertelność ptaków
wodnych, głównie kaczek morskich, w sieciach stawnych wynosi przynajmniej 15 000 osobników na
rok. W niesystematycznych kontrolach czterech portów morskich wyspy Uznam, Schirmeister (2003)
odnotował ponad 1 000 martwych ptaków każdego roku (50 - 100 ptaków nurkujących, 1 000 - 2 000
kaczek morskich, 10-20 nurzyków).
Prowadzone jesienią i zimą badania ichtiofauny na tym obszarze wykazały niewielkie liczebności ryb
w pelagialu, które mogłyby być obiektem zainteresowań rybołówstwa. Ryby strefy przydennej, w tym
dorsz także występowały nielicznie (por.: monitoring ichtiofauny obszaru MFW BSIII, Tom III Rozdział
7 raportu). Wyższe liczebności ryb stwierdzono w czerwcu i w lipcu, jednak w tym okresie liczebności
ptaków na tym akwenie są bardzo niskie. Aktywność połowowa w rejonie MFW BSIII nie jest duża,
zwłaszcza w okresie liczniejszego występowania ptaków i obecnie istniejący ruch jednostek rybackich
nie wpływa znacząco na przebywające tutaj ptaki morskie.
4.2.
Eutrofizacja
We wszystkich częściach Morza Bałtyckiego, z wyłączeniem Zatoki Botnickiej i północno-wschodniej
części Kattegatu, występuje zjawisko eutrofizacji. Morze Bałtyckie jest szczególnie na nią narażone, ze
względu na niewielką, w stosunku do całkowitej objętości akwenu, wymianę wód odbywającą się
przez Cieśniny Duńskie. Ponadto, obszar zlewni jest relatywnie duży i intensywnie wykorzystywany
przez człowieka. W konsekwencji, poziom stężenia substancji odżywczych, takich jak azot i fosfor,
w przeważającej części Morza Bałtyckiego, w tym w polskich wodach przybrzeżnych, jest wysoki
(HELCOM 2009). Starania krajów HELCOM mające na celu redukcję dopływu substancji odżywczych
do Morza Bałtyckiego doprowadziły do 30% spadku poziomu stężenia azotu oraz 45% spadku
stężenia fosforu w latach 1990 – 2006 (HELCOM 2010a).
Potencjalnym skutkiem występowania zjawiska eutrofizacji na populacje ptaków wodnych jest
zmniejszenie się populacji gatunków żerujących na podwodnych roślinach (wzrost śmiertelności
roślin ze względu na efekt zaciemnienia) oraz zwiększenie się populacji gatunków żerujących na
makrozoobentosie (w wyniku zwiększonej dostępności zooplanktonu) (Skov i in., 2011). W Morzu
24
Tom IV. Rozdział 5
Bałtyckim odnotowano zmiany związane z obserwowaną od roku 1993 długoterminową redukcją
ilości doprowadzanego fosforu.
Szczegółowe informacje na temat potencjalnego wzrostu ilości biogenów w wodzie wskutek realizacji
MFW BSIII zostały zawarte w rozdziale dotyczącym oddziaływań na środowisko abiotyczne (Tom IV
Rozdział 2 raportu).
4.3.
Zanieczyszczenia
Podczas ostatnich badań przeprowadzonych przez HELCOM w latach 1999 – 2007, na większości
obszarów otwartych wód Morza Bałtyckiego stwierdzono zanieczyszczenie trwałymi związkami
chemicznymi i metalami ciężkimi (HELCOM 2010b). W przypadku ryb i małży, będących
podstawowym źródłem pożywienia wielu gatunków ptaków, wartości progowe stężenia kadmu i rtęci
były przekroczone niemal dla całego obszaru Bałtyku (HELCOM 2010b).
Szczegółowe informacje na temat potencjalnego wzrostu ilości zanieczyszczeń wskutek wzruszenia
warstwy osadów dennych w trakcie budowy farmy MFW BSIII zostały zawarte w rozdziale
dotyczącym oddziaływań na środowisko abiotyczne (Tom IV Rozdział 2 raportu). Nie stwierdzono
w nim znaczących ilości substancji toksycznych, które mogą być potencjalnie uwolnione do toni
wodnej podczas prac budowlanych.
Oprócz zanieczyszczenia różnymi toksycznymi związkami chemicznymi i metalami ciężkimi, wszystkie
gatunki ptaków morskich są potencjalnie zagrożone zanieczyszczeniami olejowymi uwalnianymi do
wody w wyniku kolizji statków lub przypadków nielegalnych zrzutów ścieków. Liczba
zarejestrowanych wycieków ropy naftowej zmniejszyła się od roku 1995, jednak zanieczyszczenia
substancjami olejowymi w Morzu Bałtyckim wciąż są obecne, a w Bałtyku Centralnym odnotowuje się
nawet zwiększanie ich ilości (Skov i in. 2011). Nasilenie się ruchu statków w Bałtyku prawdopodobnie
będzie rosnąć (e.g. Rytkönen i in. 2002). Przewidywane jest również nasilenie się eksportu rosyjskiego
gazu przez Morze Bałtyckie. W efekcie, prawdopodobieństwo wielkoskalowych wycieków substancji
olejowych jest duże i najprawdopodobniej w przyszłości będzie rosnąć (HELCOM 2010a).
4.4.
Ruch statków
Ruch statków na Morzu Bałtyckim jest nasilony i wiele statków przemierza obszar planowanej farmy
wiatrowej, co jest widoczne na poniższym rysunku. Jednak zgodnie z pomiarami wykonanymi
podczas monitoringu tła akustycznego (por. Tom II Rozdział 8 raportu), obszar MFW BSIII można
scharakteryzować jako rejon będący pod średnią presją związaną z ruchem statków, jako że
główne szlaki żeglugowe przechodzą w pobliżu tego obszaru, nie przecinając go.
25
Tom IV. Rozdział 5
Rysunek 3. Dane AIS przedstawiające natężenie ruchu statków oraz główne szlaki żeglugowe w południowej
części Morza Bałtyckiego
Źródło: Søfartsstyrelsen 2013
Akwen planowanej inwestycji leży poza obszarem intensywnego ruchu żeglugowego. Analiza danych
o jednostkach pływających w rejonie powierzchni MFW BSIII wykazała, że ruch statków odbywa się
w większości przez obszar położony na południe od miejsca przeznaczonego pod budowę elektrowni
wiatrowych. W okresie dziesięciu miesięcy od stycznia do października 2013 zarejestrowano w tym
rejonie obecność 3475 statków, z czego większość stanowiły małe jednostki handlowe (Rozdział 14
Tom III raportu). Dane te wskazują, że średnio na dobę przepływa tu 11 statków, więc ich
oddziaływanie na ptaki można uznać za umiarkowane, zwłaszcza gdy porówna się je z liczbą
jednostek pływających poruszających się po głównych szlakach żeglugowych (HELCOM 2010).
Gatunki ptaków wodnych różnią się pod względem reakcji na obecność statków, jednakże badania na
ten temat są nieliczne. Nury wydają się być gatunkami najbardziej wrażliwymi, gdyż zrywają się do
lotu w średniej odległości 400 m od przepływających statków a 90 % w odległości ponad 1000 m
(Bellebaum i in. 2006). W ten sposób statek mijający ptaki może powodować zakłócenia dla zwierząt
w promieniu około 2 km. Taki obszar zakłóceń oraz zasięg strefy unikania mają różne konsekwencje
i mogą mieścić się w zakresie od pojedynczych zakłóceń spowodowanych przez pojedyncze statki do
stałego unikania przez ptaki intensywnie użytkowanych tras żeglugowych. Schwemmer i in. (2011)
odnotował, że nury wyraźnie unikają obszarów o dużym natężeniu ruchu statków, wrażliwe na
obecność statków są również markaczki. Zmiana trasy lotu notowana jest w odległości 1 000 m
(Garthe 2003). Większe odległości zrywania się do lotu odnotowane zostały przez Kaiser i in. (2006)
dla markaczki i wynoszą 1 000 – 2 000 m. Schwemmer i in. (2011) określił średnią odległość zrywania
się do lotu wynoszącą: 804 m dla markaczki, 404 m dla uhli, 293 m dla kaczki lodówki oraz 208 m dla
edredona. Reakcje ptaków wodnych na zbliżający się statek zależą również od wielkości stada,
większe stada są bardziej wrażliwe (Schwemmer i in. 2011), a także rozmiaru zbliżającego się statku
oraz prędkości z jaką się porusza.
26
Tom IV. Rozdział 5
5. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku
niepodejmowania przedsięwzięcia
W tym rozdziale przeanalizowane zostały skutki dla ptaków morskich w przypadku niepodejmowania
przedsięwzięcia. Rozważono przy tym trzy scenariusze:

na polskich obszarach morskich nie będzie rozwijać się morska energetyka wiatrowa, a więc
nie będzie realizowane oceniane przedsięwzięcie, ani jemu podobne,

na polskich obszarach morskich będzie się rozwijać morska energetyka wiatrowa, ale nie
będzie realizowane oceniane przedsięwzięcie – MFW BSIII,

na polskich obszarach morskich nie są realizowane inwestycje w morską energetykę
wiatrową, ale rozwija się przemysł wydobywczy.
Wyniki analiz przedstawia poniższa tabela.
Tabela 7. Skutki dla ptaków morskich w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia
Lp.
Scenariusz
Skutki dla środowiska
1.
Nie będzie rozwijać się
morska energetyka
wiatrowa
Wariant zerowy polega na niepodejmowaniu realizacji inwestycji.
W wariancie tym wszystkie podstawowe elementy środowiska
przyrodniczego, w tym awifauna ptaków morskich, pozostaną bez zmian
w stosunku do stanu istniejącego. Ewentualne zmiany w liczebności
i rozmieszczeniu ptaków na tym akwenie będą uwarunkowane czynnikami
naturalnymi lub oddziaływaniem inwestycji zlokalizowanych na sąsiednich
akwenach. W wariancie tym zachowany zostaje niewielki wpływ płoszenia
przez jednostki pływające na ptaki przebywające na tym obszarze.
Szczegółowy opis stanu zastanego znajduje się w opracowaniu „Monitoring
ptaków morskich obszaru przeznaczonego pod budowę MFW Bałtyk
Środkowy III. Raport końcowy z wynikami badań” (Tom III Rozdział 8
ROOŚ).
2.
Będzie się rozwijać
morska energetyka
wiatrowa, ale MFW BSIII
nie będzie realizowana
Przypadek, gdy będzie się rozwijać morska energetyka wiatrowa, ale MFW
BSIII nie będzie realizowana, można porównać do sytuacji oddziaływania
skumulowanego z innymi farmami. Została ona oceniona w rozdziale 9.
3.
Nie będzie rozwijać się
morska energetyka
wiatrowa, ale rozwinie
się przemysł
wydobywczy
W przypadku, gdy na polskich obszarach morskich nie będzie rozwijać się
energetyka wiatrowa, lecz przemysł wydobywczy, nastąpi płoszenie
i wypieranie ptaków powodowane ruchem statków i pracami
wydobywczymi. Działalność górnicza będzie powodowała niszczenie
zbiorowisk bentosu, co spowoduje zmniejszenie zasobów pokarmowych
dla żywiących się nim ptaków morskich (bentofagów) w bezpośrednim
sąsiedztwie prowadzonych prac. Ponadto prace te będą powodowały
unoszenie się osadów dennych i wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie.
Będzie to również miało wpływ na bentos a także powodowało czasowe
zmętnienie wody. Zmniejszona widoczność może negatywnie wpływać na
żywiące się bentosem kaczki morskie, nury i alki. Zakres i znaczenie tych
oddziaływań będzie zależeć od konkretnych obszarów, na których będzie
prowadzone wydobycie, ich wielkości, intensywności prac górniczych,
rodzaju osadów pokrywających dno morskie oraz od gatunku ptaków.
27
Tom IV. Rozdział 5
6. Metodyka oceny oddziaływania na środowisko
Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia przeprowadzono zgodnie z ramową metodyką przyjętą
w projekcie, opisaną w Rozdziale 5 Tomu I raportu, z pewnymi modyfikacjami lub
uszczegółowieniami, o których jest mowa poniżej.
6.1.
Ramowa metodyka oceny oddziaływania
W pierwszej kolejności opisano wszystkie teoretycznie możliwe oddziaływania morskich farm
wiatrowych na ptaki morskie, na poszczególnych etapach realizacji przedsięwzięcia (rozdział 7).
Analiza została przeprowadzona na bazie dostępnej, aktualnej literatury oraz na podstawie
doświadczenia autorów raportu. Określono też najważniejsze parametry i czynniki mające wpływ na
skalę oddziaływań.
Następnie (rozdział 8) wskazano i opisano receptory (gatunki), na które może oddziaływać MFW BSIII.
W tym samym rozdziale, w oparciu o ramową metodykę, znajomość stanu wyjściowego (wyniki
badań środowiska), obowiązujące przepisy prawne i wiedzę na temat potencjalnej wrażliwości
receptorów na oddziaływania farmy, określono jakie jest znaczenie poszczególnych receptorów
(zasobów środowiska).
Właściwa ocena została przeprowadzona w rozdziale 9. Najpierw wskazano, które spośród
teoretycznie możliwych oddziaływań, wymienionych w rozdziale 7, mogą wystąpić również na
obszarze MFW BSIII. Następnie opisano te oddziaływania w odniesieniu do poszczególnych
receptorów, wymienionych w rozdziale 8. Określono ich charakter (pozytywne, negatywne, brak
oddziaływania) i typ (bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane). Zbadano ich odwracalność
(odwracalne, nieodwracalne) i częstotliwość (jednorazowe, powtarzalne, stałe).
W oparciu o przewidywaną skalę oddziaływania, czas trwania i intensywność, bazując na
odpowiedniej macierzy (por.: ramowa metodyka) określono wielkość oddziaływania.
Końcowa ocena – znaczenie oddziaływania – została dokonana w oparciu o poniższą macierz, po
porównaniu znaczenia zasobu (receptora) oddziaływań i przewidywanej wielkości oddziaływania
farmy na ten receptor.
Tabela 8. Macierz oceny znaczenia oddziaływania
Znaczenie
zasoby/przedmiotu
oddziaływania
Wielkość oddziaływania
Duża
Umiarkowana
Mała
Nieznacząca
Bez zmian
Bardzo duże
Duże
Umiarkowane
Małe
Bez zmian
Duże
Umiarkowane
Małe
Małe
Bez zmian
Umiarkowane
Małe
Małe
Pomijalne
Bez zmian
Małe
Małe
Małe
Pomijalne
Pomijalne
Bez zmian
Nieznaczące
Małe
Pomijalne
Pomijalne
Bez zmian
Bez zmian
Bardzo duże
Duże
Średnie
28
Tom IV. Rozdział 5
6.2.
Modyfikacje lub uszczegółowienia ramowej metodyki oceny
6.2.1. Określenie wrażliwości ptaków morskich na oddziaływania MFW
W opracowaniu wprowadzono modyfikację ramowej metodyki przy określaniu wrażliwości
poszczególnych gatunków ptaków morskich na oddziaływania MFW.
Wrażliwość poszczególnych gatunków ptaków morskich na oddziaływanie morskich farm wiatrowych
przyjęto za publikacją Garthe & Hüppop (2004), gdzie na końcową ocenę wpływa dziewięć
składowych:
1) Umiejętność sprawnego manewrowania w powietrzu (Man), gdzie 1 oznacza bardzo wysoką
zdolność do wykonywania manewrów na niewielkiej przestrzeni, co przekłada się na unikanie
kolizji, a 5 oznacza małą możliwość unikania przeszkód (Garthe & Hüppop 2004).
2) Wysokość przemieszczeń się nad wodą (Wp), wartość dla każdego gatunku przyjęto za pracą
Garthe & Hüppop (2004), dla gatunków nie wymienionych w tej pracy (np. dla lodówki)
uwzględniono wartości podane w tabeli 1 publikacji Furness et al. (2013), i przełożono je na
skalę od 1 do 5, zgodnie z założeniami opisanymi przez Garthe & Hüppop (2004).
3) Udział czasu spędzanego w powietrzu (UCz), na podstawie Garthe & Hüppop (2004) oraz
Furness et al. (2013).
4) Obecność w typowym zachowaniu przelotów nocą (PN), na podstawie Garthe & Hüppop
(2004) oraz Furness et al. (2013).
5) Stopień płoszenia przez morskie farmy wiatrowe i ruch statków związany z ich obsługą (SPł),
na podstawie Garthe & Hüppop (2004) oraz Furness et al. (2013).
6) Amplituda ekologiczna gatunku (specjalizacja w wyborze siedlisk (AE), na podstawie Garthe
& Hüppop (2004) oraz Furness et al. (2013).
7) Wielkość populacji biogeograficznej (Pop), na podstawie Garthe & Hüppop (2004).
8) Roczna przeżywalność osobników dorosłych (Prz), na podstawie Garthe & Hüppop (2004).
9) Priorytet ochronny (PO), na podstawie Garthe & Hüppop (2004).
Tabela 9. Definicje poszczególnych wartości składowych ocen wrażliwości gatunków ptaków wodnych na
obecność morskiej farmy wiatrowej
Składowa
1
2
3
4
5
Umiejętność sprawnego
manewrowania
w powietrzu (Man)
Wartości dla poszczególnych gatunków ustalone na podstawie źródeł
literaturowych zostały wzięte z publikacji Garthe & Hüppop (2004)
i z elektronicznego załącznika do publikacji Furness et al. (2013). Zależą one przede
wszystkim od morfologii ptaka. Wartość 1 oznacza bardzo sprawne, a 5 bardzo słabe
manewrowanie w locie.
Wysokość
przemieszczeń nad
wodą (Wp)
Wartości dla poszczególnych gatunków zostały wzięte z publikacji Garthe & Hüppop
(2004) lub z tabeli 1 w publikacji Furness et al. (2013). Wartość 1 oznacza bardzo
niski pułap przemieszczeń, zawsze poniżej zasięgu pracujących rotorów, a wartość
5 dotyczy gatunków, które często przebywają w zasięgu rotorów.
Udział czasu spędzanego
w powietrzu (UCz)
0-20% czasu
dany gatunek
spędza w locie
21-40% czasu
dany gatunek
spędza w locie
29
41-60% czasu
dany gatunek
spędza w locie
61-80% czasu
dany gatunek
spędza w locie
81-100%
czasu dany
gatunek
spędza w locie
Tom IV. Rozdział 5
Składowa
1
2
3
4
5
Obecność w typowym
zachowaniu przelotów
nocą (PN)
(2004) i z elektronicznego załącznika do publikacji Furness et al. (2013). Wartość
1 oznacza niewielką nocną aktywność, 5 przypisana jest gatunkom, które są
aktywne głównie nocą.
Stopień płoszenia przez
morskie farmy wiatrowe
i ruch statków związany
z ich obsługą (Spł)
1 oznacza słabą reakcję i omijanie przeszkód w niewielkiej odległości, natomiast
wartość 5 przypisana jest gatunkom silnie reagującym na obecność farm
wiatrowych, które omijają je w znacznej odległości oraz wykonują długie loty po
spłoszeniu przez jednostki pływające.
Amplituda ekologiczna
gatunku (AE)
1 oznacza tendencję do przebywania na rozległych obszarach w wielu różnych
siedliskach, natomiast wartość 5 przypisana jest gatunkom silnie
wyspecjalizowanym, które są związane głównie z jednym siedliskiem.
Wielkość populacji
biogeograficznej (Pop)
Ponad 3
miliony
osobników
1-3 miliony
osobników
0,5-1 milion
osobników
0,1-0,5
miliona
osobników
poniżej 0,1
miliona
osobników
Roczna przeżywalność
osobników dorosłych
(Prz)
poniżej 0,76
0,75-0,80
0,81-0,85
0,86-0,90
powyżej 0,90
Gatunek
niezagrożony,
nie ma statusu
gatunku
specjalnej
troski (SPEC)
Gatunek
niezagrożony,
ze statusem
gatunku
specjalnej
troski SPEC=4
Gatunek
niezagrożony,
ze statusem
gatunku
specjalnej
troski SPEC=3
Gatunek
o
zmniejszającej
się liczebności
Gatunek
o statusie
narażony
(VU), lub
zagrożony
(EN)
Priorytet ochronny (PO)
Załączniki elektroniczne do publikacji Furness et al. (2013) dostępne są pod adresem:
http://dx.doi.org/10.1016/j.jenvman.2013.01.025.
Wskaźnik wrażliwości danego gatunku (WWG) obliczony został ze wzoru Garthe & Hüppop (2004):
𝑊𝑊𝐺 =
𝑀𝑎𝑛 + 𝑊𝑝 + 𝑈𝐶𝑧 + 𝑃𝑁 𝑆𝑃ł + 𝐴𝐸 𝑃𝑜𝑝 + 𝑃𝑟𝑧 + 𝑃𝑂
×
×
4
2
3
Najnowsze badania nad liczebnością lodówki i uhli zimujących na Bałtyku wykazały bardzo silny
spadek ich liczebności (Skov et al. 2011), co pociągnęło za sobą podwyższenie obu tym gatunkom
kategorii zagrożenia IUCN. Z tego powodu przy obliczeniach wskaźnika wrażliwości przyjęto
najwyższą wartość składowej opisującej priorytet ochronny (PO=5).
6.2.2. Wypieranie ptaków morskich z akwenu inwestycji
Założono podobne wartości dla wypierania ptaków z akwenu farmy wiatrowej z powodu płoszenia
dla etapów budowy, eksploatacji i likwidacji.
Wrażliwe gatunki ptaków morskich częściowo przemieszczą się poza obszar oddziaływania farmy
wiatrowej. Ich liczebność zmniejszy się również w najbliższej okolicy farmy wiatrowej z powodu
zakłóceń powodowanych przez ruch statków oraz działania związane z budową, eksploatacją
i likwidacją farmy.
30
Tom IV. Rozdział 5
Liczbę wypartych ptaków oceniono dla dwóch stref: akwenu w granicach farmy wiatrowej oraz 2 km
buforu wokół tego akwenu. Dwukilometrowy bufor został wybrany jako potencjalny obszar
oddziaływania na podstawie zaobserwowanego na istniejących farmach wiatrowych efektu
przemieszczania się ptaków morskich (Petersen i in. 2006, 2014, Petersen i Fox 2007, Leopold 2011,
Vanermen i in. 2013). Założono, że efekt wyparcia nie dotyczy obszarów oddalonych o więcej niż
2 km od granic farmy wiatrowej, choć w tym przypadku założenie to nie musi być słuszne (Petersen
i in. 2006, 2011, 2014).
Rysunek 4. Obszar MFW BSIII wraz z otaczającą go 2 km strefą buforową stanowiąca potencjalną strefę
wyparcia wrażliwych gatunków ptaków
Liczba potencjalnie wypartych ptaków została obliczona w oparciu o wyniki kampanii monitoringowej
dla ptaków morskich, przeprowadzonej przez Pomarinus na obszarze MFW BSIII i innych obszarów
w polskiej EEZ (Ławica Słupska, MFW BSII i MFW BP) od czerwca 2012 do czerwca 2013 r.
Dla najczęściej obserwowanych gatunków kaczek morskich: lodówki i uhli, stworzone zostały modele
rozmieszczenia na podstawie danych zebranych w czasie kampanii pomiarowej. Założenia modelu
zostały opisane poniżej. Wyniki modelowania pozwoliły na stworzenie map przewidywanego
rozmieszczenia gatunków, które posłużyły do określenia liczby potencjalnie wypartych ptaków.
Stworzone mapy zostały nałożone na poligony obszaru farmy wiatrowej oraz 2 km strefy buforowej,
a następnie na podstawie średniego zagęszczenia ptaków obliczona została ich liczebność dla obu
obszarów .
Dla mniej licznych gatunków ptaków wodnych i ptaków, dla których nie uzyskano wiarygodnych
modeli rozmieszczenia, liczebność potencjalnie wypartych ptaków oceniono na podstawie średniego
zagęszczenia odnotowanego na obszarze MFW BSIII (patrz Rozdział 8 Tom III ROOŚ).
31
Tom IV. Rozdział 5
Ptaki morskie różnią się wrażliwością na efekt wypierania powodowany przez MFW. Biorąc pod
uwagę wyniki analiz porealizacyjnych, zastosowano różne wartości procentowe przemieszczania się
różnych grup taksonomicznych wewnątrz obszaru farmy wiatrowej i strefy buforowej (patrz: tabela
poniżej). Zakładane wartości są dość niepewne, gdyż dotychczas dostępne są nieliczne analizy
monitoringów porealizacyjnych, a raportowane wyniki są często niepewne (niezbyt dokładne
w sensie ilościowym), jako że krótkie okresy wykonywania pomiarów nie pozwalają na wysunięcie
jednoznacznych wniosków (patrz testy mocy w ramach monitoringu porealizacyjnego dla Vanermen
i in. 2013). Oprócz tych braków analizę komplikują również prawdopodobne zasiedlanie przez ptaki
morskie konstrukcji na morzu (Petersen i in. 2006).
Biorąc pod uwagę te braki w wiedzy, oczywiste wydają się różnice we wrażliwości gatunków na
oddziaływanie: kormorany, mewy i rybitwy wykazują małą wrażliwość, a prawie wszystkie gatunki
pelagiczne jak nury czy alki wykazują relatywnie wysoką wrażliwość. Ptaki z drugiej grupy nie unikają
całkowicie obszaru farmy wiatrowej. Pojedyncze osobniki czasami są obserwowane na obszarach
morskich farm wiatrowych i regularnie wlatują do 2 km strefy buforowej.
Tabela 10. Szacowany procentowy udział ptaków przemieszczających się z obszaru farmy wiatrowej oraz 2
km strefy buforowej dla poszczególnych grup taksonomicznych
Grupa
taksonomiczna
Szacowany
procentowy udział
ptaków
przemieszczających
się z obszaru farmy
wiatrowej
Szacowany
procentowy udział
ptaków
przemieszczających
się z obszaru 2 km
strefy buforowej
Odpowiednie referencje
Nury
90%
70%
Petersen I in. 2006, 2014, Niras 2013
Alki
80%
60%
Leopold i in.. 2011, Petersen i in. 2006,
2014, Vanermen i in. 2013
Kaczki morskie
75%
50%
Petersen i in. 2006, 2011, 2014,
Petersen and Fox 2007
Mewy
0%
0%
Leopold i in. 2011, Petersen i in. 2006,
2014, Vanermen i in. 2013
6.2.3. Modelowanie rozmieszczenia ptaków morskich
Modelowanie rozmieszczenia zastosowano dla dwóch najbardziej rozpowszechnionych gatunków
kaczek morskich w polskiej EEZ: lodówki i uhli. Dane wejściowe zostały zebrane przez Pomarinus
podczas rejsów badawczych od czerwca 2012 do czerwca 2013 na obszarze MFW BSIII, Ławicy
Słupskiej i innych morskich inwestycji w polskiej EEZ (patrz: rysunek poniżej). Modelowanie wykonała
firma DHI. Obserwacje prowadzono na obszarze badań dwa razy w miesiącu (z kilkoma wyjątkami,
gdy obserwacje przeprowadzono tylko raz w miesiącu), zgodnie ze standardową metodologią
monitoringu ptaków morskich ze statku na morzu (Camphuysen i in. 2004).
Dzięki użyciu danych zebranych na obszarze MFW BSIII oraz innych obszarów morskich w polskiej EEZ
możliwa jest lepsza charakterystyka rozmieszczenia gatunków na morzu, ponieważ zwiększa się
wielkość próby i objętych jest więcej wskaźników środowiskowych. Nie ma podstaw do założenia, że
gatunki żywiące się bentosem mają różne preferencje użytkowania siedlisk dla różnych obszarów
badań. Badania były prowadzone równomiernie na wszystkich obszarach, dlatego przyjęto, że
32
Tom IV. Rozdział 5
połączenie wszystkich zebranych danych jest uzasadnione i pozwala na osiągnięcie bardziej
wiarygodnych wyników niż oddzielna analiza poszczególnych obszarów.
Rysunek 5. Zasięg badań prowadzonych przez statki, reprezentujący przestrzenny zasięg danych, które
zostały wykorzystane do modelowania rozmieszczenia gatunków
Odnotowana liczebność pozostałych gatunków ptaków morskich (nurów, alk, mew i rybitw) była
niewielka i niewystarczająca do kalibracji modelu rozmieszczenia. Dla mewy srebrzystej taka
kalibracja nie była możliwa nawet pomimo znacznej ilości obserwacji. Wynika to najprawdopodobniej
z faktu, że rozmieszczenie mewy srebrzystej jest ściśle związane z aktywnością statków rybackich, za
którymi te ptaki podążają (patrz Rozdział 8 Tom III ROOŚ), a jednocześnie obszar badań może nie
mieć wystarczającego zasięgu przestrzennego dla wykonania modelu rozmieszczenia dla tak
mobilnego gatunku.
Najliczniej występującym gatunkiem była lodówka. Przygotowano oddzielne modele dla każdego
miesiąca, w którym zaobserwowano osobniki tego gatunku, od listopada 2012 r. do kwietnia 2013 r.
W październiku i maju było zbyt mało obserwacji, aby wykorzystać je do modelowania, zaś
w pozostałych miesiącach nie zaobserwowano żadnych osobników tego gatunku (patrz Rozdział 8
Tom III ROOŚ). Okres występowania uhli jest dłuższy niż lodówki, dlatego modelowanie objęło dane
zebrane od października 2012 r. do kwietnia 2013 r., jednak ponieważ liczebność uhli była mniejsza
niż lodówki, dla całego okresu zimowego dopasowany został tylko jeden model rozmieszczenia,
biorąc pod uwagę zmienne w celu uwzględnienia ewentualnej różnicy pomiędzy poszczególnymi
miesiącami.
W oparciu o doświadczenia z modelowania rozmieszczenia ptaków wodnych w innych częściach
Morza Bałtyckiego, w analizie uwzględniono siedem potencjalnie istotnych zmiennych
33
Tom IV. Rozdział 5
środowiskowych: prędkość prądów morskich (z modelu hydrodynamicznego DHI 2014a),
temperaturę wody (z modelu hydrodynamicznego DHI 2014a), zasolenie (z modelu
hydrodynamicznego DHI 2014a), wskaźnik organizmów filtrujących (Skov i in. 2011), głębokość wody
(Instytut Morski w Gdańsku), nachylenie dna (uzyskane z rastrowych danych batymetrycznych),
odległość do tras żeglugowych (euklidesowa odległość do głównych tras żeglugowych w Morzu
Bałtyckim). Dane AIS o zagęszczeniu statków reprezentatywnych dla typowego miesiąca (sierpień
2010) uzyskano z Duńskiego Urzędu Morskiego.
Wskaźnik organizmów filtrujących odpowiada modelowanej zdolności filtracyjnej, który opisuje
średnią zdolność filtracyjną w oparciu o hydrodynamiczny i geobiochemiczny kompleksowy model
DHI BANSAI 3. Zdolność filtracyjna jest używana jako wskaźnik biomasy małży i łączy model wzrostu
oparty na fizjologii standardowego osobnika uzupełniony o pokarm spożyty przez organizm filtrujący.
Na większą skalę wskaźnik ten zależy od lokalnej produkcji pierwotnej, a w mniejszej skali większe
znaczenie ma prędkość prądów morskich. Głębokość wody i nachylenie dna są czynnikami mającymi
relatywnie duży wpływ na rozmieszczenie ptaków wodnych żywiących się bentosem. Odległość od
tras żeglugowych odzwierciedla istotne presje na morzu związane z ruchem statków, wpływa więc
negatywnie na rozmieszczenie ptaków wodnych. Właściwości hydrodynamiczne mas wodnych mogą
wskazywać na obszary morskie o wysokiej produktywności (siła prądów morskich) lub wskazywać na
właściwości wody, które mogą wpływać na fizjologię ptaków (lub organizmów będących ich
pożywieniem) oraz bilans energetyczny (temperatura wody i zasolenie).
Dane z obserwacji ptaków powiązano z parametrami środowiskowymi przy użyciu stworzonego
specjalnie na te potrzeby narzędzia integracji danych zaprojektowanego do uzyskania, na podstawie
atrybutów przestrzennych i czasowych, danych z numerycznego modelu hydrodynamicznego
(współrzędne geograficzne i pola daty-godziny). Wartości ze statycznych warstw danych
środowiskowych (np. batymetrii, nachylenia dna, odległości od tras żeglugowych) uzyskano przy
użyciu narzędzia Interpolate Raster Values to Point dostępnego w pakiecie Marine Geospatial
Ecology Tools dla ArcGIS (Roberts i in. 2010).
Obserwacje ptaków zostały przeliczone na zagęszczenie, wprowadzono wskaźniki korygujące
uwzględniające spadek wykrywalności ptaków wraz ze zwiększaniem się odległości od burty statku
według standardowej metodologii obserwacji prowadzonych ze statku (Thomas i in. 2010).
Zastosowane zostały wskaźniki korygujące w oparciu o parametr określający odległość objętą
obserwacją wizualną (effective strip width = ESW), mówiący o tym w jakiej odległości od transektu
zaobserwowano osobnika, a co za tym idzie jaki obszar został faktycznie zbadany. Oszacowany dla
tego samego zbioru danych przez Meissnera (patrz Rozdział 8 Tom III ROOŚ) ESW dla kaczki lodówki
wynosi 169,29 m, a dla uhli 152,76 m. Biorąc pod uwagę szerokość transektów wynoszącą 300 m, dla
tych wartości ESW wskaźnik korygujący wyniósł odpowiednio 1,77 i 1,96. ESW definiuje odległość, dla
której liczba detekcji poza tym obszarem równa jest liczbie osobników wewnątrz ESW, które zostały
przeoczone. Zastosowano wskaźniki korygujące dla ptaków siedzących na wodzie i wraz z ptakami
przebywającymi w powietrzu policzonymi techniką “snap-shot” uwzględniono je przy obliczaniu
zagęszczeń (patrz Rozdział 8 Tom III ROOŚ – Przebieg kontroli w terenie).
W końcu, dane z obserwacji i związane z nimi atrybuty środowiskowe zostały zagregowane do siatki
500 x 500 m dla poszczególnych miesięcy przez uśrednianie wartości obserwacji i danych
środowiskowych, jeżeli w oczku siatki znalazł się więcej niż jeden punkt. Wynikowy zestaw danych
użyty do analiz zawierał zaobserwowane zagęszczenie ptaków, wartości zerowe, jeżeli nie
34
Tom IV. Rozdział 5
zanotowano żadnego osobnika danego gatunku na trasie transektu, oraz parametry środowiskowe
dla wszystkich danych punktowych.
Do uwzględnienia inflacji zerowej (nieproporcjonalnie dużych ilości zer) w danych pomierzonych
i potencjalnej nieliniowej relacji do zmiennych środowiskowych (Stefansson 1993), użyto uogólniony
model mieszany (GAM). Po pierwsze, skalibrowano model dwumianowy (obecność/brak). Następnie,
usunięto wszystkie zera i skalibrowano model gamma (z log link) z zagęszczeniem kaczki lodówki
i uhli jako zmiennymi zależnymi (response variables) i zmiennymi środowiskowymi wymienionymi
powyżej jako zmiennymi prognozującymi (predictor variables). Oprócz zmiennych środowiskowych,
wzięto pod uwagę również interakcję pomiędzy współrzędnymi X i Y jako zmiennymi prognozującymi
w celu uwzględnienia zmiennych niewyjaśnionych przez inne zmienne i zwiększenia zdolności
prognostycznych modeli. Przewidywania z obu części modelu zostały połączone (pomnożone), w celu
uzyskania ostatecznego zagęszczenia. Modele zostały skalibrowane przy użyciu pakietu “mgcv” R.
Przyjęto maksymalny stopień wygładzenia dla zmiennych przewidujących na poziomie 5 (k=5), do 10
(k=10) dla interakcji pomiędzy współrzędnymi X i Y, w celu zmniejszenia ryzyka nadmiernego
dopasowania „response curves”.
Przed kalibracją modelu sprawdzono zgodność pomiędzy zmiennymi prognozującymi, ponieważ silna
korelacja między nimi może spowodować niedokładną parametryzację modelu i obniżyć jego trafność
predykcyjną (Dormann i in. 2012). Pomiędzy głębokością a wskaźnikiem organizmów filtrujących
stwierdzono wysoką korelację (r = 0.9), więc te zmienne nie zostały włączone do tego samego
modelu, były testowane jako alternatywnie. Wszystkie nieskorelowane zmienne zostały
uwzględnione w początkowych modelach globalnych, zaś nieznaczące zmienne zostały wykluczone
przez automatyczną selekcję modelu. Do selekcji modelu zastosowano podejście teoretyczne,
a następnie wnioskowanie wielomodelowe (Burnham i Anderson 2002). AICc – Akaike Information
Criterion (AIC) poprawiony dla próbek małych rozmiarów został wykorzystany jako główne kryterium
wyboru modelu. Modele z ΔAICc (różnica między wartością AICc w rozważanym modelu
a najkorzystniejszym modelem z najmniejszą wartością AICc) mniejszą od 2 została zachowana
w domyślnych ustawieniach modeli. Ich współczynniki zostały również wykorzystane do
modelowania średniej, a ich waga AICc (ω) – dla porównania i oceny względnej jakości zmiennych
prognostycznych. Wybór modelu oparty został o model czerpania wykonany w pakiecie “MuMIn”
R (Barton 2013). Ta sama procedura została wykorzystana w obu modelach, dwuwymiarowym
i gamma (jak opisano powyżej).
Kalibrację oceniono na podstawie skorygowanych wartości R2 oddzielnych części modelu oraz
porównaniu zaobserwowanych i prognozowanych wartości. Oceniono również „model residuals” dla
autokorelacji przestrzennej (definiującej najbliższe sąsiedztwo jako 1500 m w danych pomierzonych).
Jeśli zostałaby zauważona silna autokorelacja przestrzenna w „model residuals”, mogłoby to
powodować wzrost ilości rozważanych procedur modelowania związaną z rekalibracją modelu
poprzez model mieszany GAMM, który pozwala na włączenie struktur korelacji i rozwiązanie
problemu autokorelacji przestrzennej.
Szczegóły dotyczące modelowania rozmieszczenia gatunków zawiera Załącznik A do niniejszego
rozdziału.
35
Tom IV. Rozdział 5
6.2.4. Ocena ryzyka kolizji ptaków morskich
W celu określenia ryzyka kolizji poszczególnych gatunków ptaków (morskich i przelatujących nad
obszarem farmy) zastosowano powszechnie stosowany model ryzyka kolizji Band (Band 2012).
„Podstawowy” model Band (Band 2000, Band i in. 2007), stworzony na potrzeby lądowych farm
wiatrowych, który został rozwinięty w 2012, żeby lepiej pasował do analiz ptaków morskich na
morskich farmach wiatrowych. Zaktualizowany model nazwany został „rozszerzonym modelem
Banda”. W niniejszym opracowaniu rozszerzona wersja modelu została zastosowana dla trzech
gatunków kaczek morskich, dla których istnieje wystarczająca ilość danych do określenia rozkładu
częstotliwości wysokości przelotów w 1 m interwałach. Dla pozostałych gatunków użyty został
„podstawowy model Banda”, a oba modele zostały skalibrowane według wytycznych (Band 2012)
i arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie: http://www.bto.org/science/wetland-andmarine/soss/projects.
Oszacowanie ryzyka kolizji ptaków wymaga ilościowych danych o ptakach, jak również informacji
o pojedynczych turbinach i parametrach farmy wiatrowej. Następnie szacowanie ryzyka kolizji polega
na szeregu założeń. Po pierwsze, zakłada się że prawdopodobieństwo zderzenia z wirnikiem zależy
jedynie od wielkości ptaka (rozpiętości i powierzchni skrzydeł), zasięgu i kąta nachylenia łopaty,
prędkości wirnika i prędkości lotu ptaka. W celu ułatwienia obliczeń założono, że ptak ma
uproszczony kształt krzyża, ze skrzydłami w połowie odległości od dziobu do ogona, łopata wirnika
ma szerokość i kąt nachylenia łopaty, ale nie ma grubości, a na lot ptaka nie będą miały wpływu
zdarzenia potencjalnie niebezpieczne (tzw. „near miss”), mimo strumienia powietrza opływającego
łopaty wirnika. Dalej założono, że ptaki przelatują przez turbinę pod kątem 90 stopni, nawet jeżeli
zbliżają się do wirnika ukośnie. Uzasadnione to jest tym, że zmniejszenie przecinanego obszaru
i wydłużenie czasu potrzebnego do przekroczenia przez ptaka płaszczyzny wirnika podczas ukośnego
przelotu, prawdopodobnie wzajemnie się znoszą (Band 2012).
Band (2012) opisuje model w sześciu etapach:

Etap A – zbiera dane na temat liczby przelotów ptaków, które nie przemieściły się z obszaru
farmy, nie unikają jej lub na obszar farmy wiatrowej przyciągnęła je ciekawość i są
potencjalnie narażone na ryzyko kolizji;

Etap B – wykorzystuje dane o aktywności ptaków do oszacowania potencjalnej liczby ptaków
przelatujących przez wirniki farmy wiatrowej;

Etap C – oblicza ryzyko kolizji dla przelotu przez wirnik pojedynczego osobnika;

Etap D – mnoży powyższe w celu uzyskania wskaźnika potencjalnej śmiertelności w wyniku
kolizji dla gatunków ptaków, przy proporcjonalnym uwzględnieniu czasu, w którym turbiny
nie funkcjonują, zakładając obecne wykorzystanie i brak unikania;

Etap E – pozwala na uwzględnienie udziału ptaków, które najprawdopodobniej będą unikać
farmy wiatrowej lub turbin, dlatego że przemieściły się z obszaru lub go wyminą; uwzględnia
przyciąganie ptaków przez farmę wiatrową, np. z powodu zmiany siedliska;

Etap F – wyraża niepewność przeprowadzonej w ten sposób analizy ryzyka kolizji.
Szacowanie ryzyka kolizji wynika z połączenia pierwszych 5 etapów i ich weryfikacji o niepewność
z ostatniego etapu (F). Etap A definiuje przeloty ptaków, co w etapie B pozwala oszacować
36
Tom IV. Rozdział 5
„strumień” ptaków przelatujących przez wirnik w oparciu o zagęszczenie (ptaki stacjonujące) lub
wskaźnik przelotów (ptaki migrujące). Na etapie C obliczane jest prawdopodobieństwo kolizji dla
pojedynczego przelotu w oparciu o charakterystykę turbiny wiatrowej i ptaka. Etapy B i C są
następnie łączone przez przemnożenie liczby przelotów z ryzykiem kolizji dla pojedynczego przelotu
i operacyjnego czasu farmy wiatrowej, czego wynikiem jest liczba kolizji w miesiącu przy założeniu
braku unikania. Rozszerzony model zastosowany dla trzech gatunków kaczek morskich dopuszcza
zróżnicowanie strumienia ptaków i prawdopodobieństwa kolizji w obrębie przekroju wirnika, więc
wyniki te muszą zostać zsumowane dla całej powierzchni przekroju wirnika. Rozszerzony model
opiera się na założeniu, że zagęszczenie przelotów ptaków zwiększa się na niższych wysokościach,
a ryzyko kolizji jest mniejsze na końcach łopat wirnika, wyższe zaś bliżej gondoli. Dla pozostałych
gatunków zastosowano model podstawowy opierający się na proporcjonalnej liczbie ptaków
w strefie obrotów wirnika. Na etapie E dodaje się reakcje unikania, w celu uzyskania ostatecznego
szacunku liczby kolizji na miesiąc. Użyto domyślne współczynniki unikania ujęte w modelu Banda:
95%, 98%, 99% i 99,5% (Band 2012).
Na ostatnim etapie (F) wyrażone zostają niepewności związane z kolejnymi etapami. Z każdym
etapem obliczania ryzyka kolizji wiążą się niepewności (np. wskaźniki zagęszczenia/przelotów
ptaków, nocna aktywność, udział wysokości, rozmiaru i czasu operacyjnego turbiny oraz uproszczenia
modelu kolizyjności). Niepewność dla poszczególnych etapów została w niniejszym opracowaniu
oparta na ocenie eksperckiej i dlatego powinna zostać zastosowana jako wskazany zakres
niepewności. Z braku dokładniejszych danych zastosowano tę samą wartość niepewności dla
wszystkich gatunków. Błędy wynikają z dążenia do 95% przedziału ufności. Niepewność wskaźników
zagęszczenia/przelotów wynosi przynajmniej 50% (e1=0.50). Z powodu małej ilości informacji
o aktywności nocnej, założono niepewność 25% (e2=0.25). Niepewność dotycząca ptaków
przelatujących na wysokości wirnika wynosi przynajmniej 25% (e3=0.25, Band i in. 2012), a czasu
operacyjnego przynajmniej 10% (e4=0.10). Wreszcie, niepewność wynikająca z uproszczeń modelu
wynosi 25% (e5=0.25, Band i in. 2012). Poszczególne składowe niepewności podsumowano poniższym
wzorem (Band i in. 2012).
E=sqrt(e12 + e22 + e32 + e42 + e52) (±67%)
Przyjęte założenie niepewności, ± 67%, powinno być powiązane z szacunkami ryzyka kolizji dla
wszystkich gatunków.
6.2.4.1.
Dane i obliczenia kolizyjności
Obliczenia kolizyjności przeprowadzono dla trzech różnych typów turbin: w racjonalnym wariancie
alternatywnym (200 turbin o wysokości 116 m średnicy wirnika 192,5 m) i w wariancie wybranym do
realizacji (dwie opcje różniące się wysokością wieży turbiny - 120 turbin o wysokości 125 m lub 175 m
i średnicy wirnika 200 m). Najważniejszą różnicą pomiędzy dwoma projektami wariantu wybranego
do realizacji jest wielkość prześwitu pomiędzy dolnym położeniem łopaty a poziomem morza, która
wynosi odpowiednio 20 i 75 m metrów dla turbin o wysokości wież 125 m i 175 m. Szczegółowa
charakterystyka każdego wariantu turbin wiatrowych użytego do obliczeń kolizyjności została
przedstawiona w Tabeli 11 poniżej.
Charakterystykę gatunków: długość osobnika, rozpiętość skrzydeł, prędkość lotu, aktywność nocna
(1-5) i typ lotu ujęte w modelach ryzyka kolizji przedstawia Tabela 12. Miesięczne zagęszczenie
ptaków (na podstawie danych z rejsów) użyte do obliczeń ryzyka kolizji dla ptaków morskich
37
Tom IV. Rozdział 5
rezydujących na akwenie farmy i wskaźniki przelotów (liczna ptaków/miesiąc) opisano w raporcie
z wynikami badań (patrz Rozdział 9 Tom III ROOŚ), a zastosowane zagęszczenie i wartości zawiera
Tabela 13.
Do obliczeń ryzyka kolizji ptaków morskich użyto wartości zagęszczenia zaobserwowanego w czasie
monitoringu przedinwestycyjnego, przy założeniu stałego odsetka ptaków latających (za Furness i in.
2013) (patrz Tabela 13 poniżej). Założono, że 50% przelotów odbywa się pod wiatr, a drugie tyle
z wiatrem.
W celu określenia rozkładu częstotliwości przelotów kaczek morskich na określonych wysokościach
(użytego w rozszerzonym modelu do obliczenia całki kolizji) w 1 m interwałach, zastosowano
obserwacje wizualne. Dane zostały podzielone na dwie partie, a następnie obrobione przy użyciu
zgeneralizowanego modelu z częstotliwością wysokości jako zmienną zależną i wysokością lotu jako
zmienną przewidującą. Modele zostały skalibrowane z „thin plate regression spline” oraz rozkładem
błędów Poisson (Wood 2006). Dla pozostałych gatunków określono stosunek ptaków przelatujących
na wysokości wirnika.
Szczegóły danych wejściowych dla poszczególnych gatunków i dane wynikowe modelu ryzyka kolizji
Banda (2012) zawarte są w Załączniku B do opracowania eksperckiego DHI, którego wersja
elektroniczna została udostępniona w formie załącznika do Rozdziału 5 Część 2 Tom IV ROOŚ
z oceną oddziaływania na ptaki migrujące (Załącznik 1).
Tabela 11. Dane turbin dla dwóch projektów wariantu farmy wiatrowej wybranego do realizacji oraz
racjonalnego wariantu alternatywnego, które zostały użyte w modelu kolizji ptaków Banda (2012)
Parametr
Racjonalny wariant
alternatywny
Minimalna wysokość
wieży 120 m
Maksymalna wysokość
wieży 175 m
Liczba łopat (szt.)
3
3
3
Prędkość obrotowa (rpm)
10
10
10
Promień wirnika (m)
100
100
96,3
Wysokość wieży (m)
120
175
116,3
Czas pracy (%)
90
90
90
Maksymalna szerokość łopaty
(m)
5,4
5,4
5,0
Kąt nachylenia łopaty (stopnie)
0
30
30
Wielkość pływów (m)
0
0
0
(stopnie)
55
55
55
Liczba turbin
120
120
200
10,8
10,8
10,8
Szerokość farmy wiatrowej
(km)
38
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 12. Dane ornitologiczne użyte w modelowaniu kolizji
Procent lotów
na wysokosci wirnika
(%)
Procent lotów pod wiatr
(%)
0,41
0,65
16,1
1
A
-
-
Lodówka
0,49
0,76
22,0
1
A
Rozszerzony
50,0%
Nury
0,60
1,18
19,0
1
A
Mewa
srebrzysta
0,60
1,44
12,8
2
S
Mewa mała
0,28
0,74
11,5
1
A
Uhla
0,55
0,95
20,1
1
A
Rozszerzony
50,0%
Markaczka
0,49
0,85
22,1
1
A
Rozszerzony
50,0%
1)
lub ślisgowy (S)
Prędkość lotu
(m/sek)
Alka
Gatunek
Typ lotu, aktywny (A)
Rozpiętość skrzydeł
(m)
Ptaki morskie
Długość ciała
(m)
Współczynnik aktywności
nocnej (1-5)
Charakterystyka gatunku
34,0%
2)
50,0%
1) Pennycuick 1990
2) Średnie wartości procentowe raportowane przez Furness i in. 2013
Źródło: opracowanie eksperckie DHI (Załącznik 1 do drugiej części Rozdziału 5 Tom IV ROOŚ z oceną
oddziaływania na ptaki migrujące, dostępny w wersji elektronicznej na płycie CD)
Jeśli nie wskazano inaczej w tabeli, dane dotyczące długości ciała i rozpiętości skrzydeł pozyskano
z bazy danych DOF, prędkość lotu z Alerstam 2007, dane o aktywności nocnej i typie lotu określono
na podstawie wiedzy eksperckiej, procent lotów odbywanych w czasie migracji na wysokości wirnika
i pod wiatr pozyskano z danych z monitoringu. Informacje dotyczące procentu lotów ptaków
stacjonujących są przypuszczalne.
Tabela 13. Zestawienie zagęszczenia osobników lodówki, mewy srebrzystej i uhli rezydujących w obszarze
2
farmy wiatrowej w poszczególnych miesiącach (osobniki/km )
Miesiąc
Lodówka
Mewa srebrzysta
Uhla
Styczeń
0,425
0,75
0,005
Luty
0,527
0,75
0,0062
Marzec
0,417
0,75
0,003
Kwiecień
0,209
0,75
0,0068
Maj
0,75
Czerwiec
0,75
Lipiec
0,75
Sierpień
0,75
Wrzesień
0,75
0
Październik
0,107
0,75
0,0038
Listopad
0,213
0,75
0,0066
0,031
0,75
0,0052
Grudzień
39
Tom IV. Rozdział 5
6.3.
Najdalej idący scenariusz przedsięwzięcia
OOŚ rozpoczęto od określenia scenariusza inwestycji, który będzie miał potencjalnie największy
wpływ na ptaki morskie (najdalej idący scenariusz – „NIS”). Uznano, że będzie nim budowa 200
elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą (7 morskich stacji elektroenergetycznych
i 1 dodatkowa platforma), tj. maksymalna liczba elektrowni dopuszczona do instalacji na obszarze
MFW BSIII zgodnie z decyzją lokalizacyjną (PSZW), z minimalnym prześwitem 20 m i średnicą rotora
192,5 m.
Każdy inny rozpatrywany scenariusz przedsięwzięcia, w tym wariant wybrany do realizacji, będzie
powodował oddziaływanie na środowisko równe lub mniejsze od NIS. Wariant wybrany do
realizacji składa się ze 120 elektrowni tj. ok. 40% mniej niż w NIS. Ma zbliżoną średnicę rotora (200
m) a zastosowany w nim minimalny prześwit to również 20 m.
7. Potencjalne oddziaływania morskich farm wiatrowych
Poniższy opis potencjalnych oddziaływań MFW na ptaki morskie bazuje na publikacjach naukowych
i raportach z badań przed i poinwestycyjnych prowadzonych w rejonie istniejących farm wiatrowych
(Erickson et al. 2001, Christensen et al. 2003, Christensen et al. 2004, Kahlert et al. 2004a, b, Petersen
et al. 2004, Desholm & Kahlert 2005, Fox et al. 2006, Hüppop et al. 2006, Petersen et al. 2006,
Everaert & Stienen 2007, Blew et al. 2008, Drewitt & Langston 2008, Krijgsveld et al. 2011, Leopold et
al. 2011, Cook et al. 2012).
Należy zwrócić uwagę, że oprócz typowych dla MFW emisji i zaburzeń środowiska (które można
zaplanować), na każdym etapie inwestycji mogą wystąpić emisje nieplanowane, takie jak
zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych substancjami ropopochodnymi (podczas normalnej
eksploatacji i w sytuacji awaryjnej), środkami przeciwporostowymi, przypadkowo uwolnionymi
odpadami komunalnymi lub ściekami bytowymi, środkami chemicznymi oraz odpadami z budowy,
eksploatacji lub likwidacji farmy. Będą one pośrednio oddziaływać na organizmy żywe, w tym ptaki
morskie.
7.1.
Etap budowy
Na etapie budowy można spodziewać się przepłoszenia ptaków z miejsca wykonywania prac.
Promień tego oddziaływania zależy zarówno od gatunku ptaka, jak i poziomu hałasu oraz częstości
przemieszczeń jednostek pływających. Wpływ elektrowni wiatrowej na etapie budowy będzie się
zmieniał wraz ze wznoszeniem kolejnych konstrukcji. Początkowo będzie on niewielki o lokalnym
charakterze, a później stopniowo zwiększał się będzie obszar, z którego ptaki będą odstraszane.
Wyjątkiem są tu mewy, w tym najliczniej występujący gatunek – mewa srebrzysta, które w trakcie
budowy morskiej farmy wiatrowej wykazują częstsze występowanie na jej obszarze niż w okresie
poprzedzającym budowę. Wykorzystują one konstrukcje wystające z wody, także nie pracujące
turbiny wiatrowe, jako miejsce odpoczynku.
Tabela 14. Potencjalne oddziaływania MFW na ptaki morskie – etap budowy
Rodzaj emisji lub zaburzenia
Ruch jednostek pływających
Uzasadnienie wyboru oraz najważniejsze parametry i czynniki
mające wpływ na poziom oddziaływania
Ruch statków na etapie budowy będzie powodował płoszenie ptaków.
40
Tom IV. Rozdział 5
Najważniejsze parametry wpływające na poziom oddziaływania to
liczba budowanych elektrowni oraz długość układanych kabli
i związana z tym liczba wykorzystywanych jednostek pływających.
Emisja hałasu i wibracji
Emisja hałasu i wibracji na akwenie objętym pracami budowlanymi
będzie powodowała płoszenie ptaków i wypieranie ich z akwenu
inwestycji.
i związana z tym liczba wykorzystywanych jednostek pływających.
Oświetlenie miejsca inwestycji
Oświetlenie miejsca budowy za pomocą silnego światła może
przyciągać ptaki aktywne nocą.
Jednak dotyczy to głównie ptaków rurkonosych, nie występujących na
Bałtyku. Brak danych o wpływie silnego oświetlenia na pozostałe
gatunki przebywające w rejonie inwestycji. Źródła światła mogą
przyciągać ptaki migrujące, zwiększając znacznie ryzyko ich kolizji
z elektrowniami.
i związana z tym intensywność oświetlenia budowy.
Powstanie bariery mechanicznej
Konstrukcje elektrowni i stacji elektroenergetycznych, stopniowo
pojawiające się na etapie budowy, będą odstraszały ptaki. Wpływ
tego oddziaływania na ptaki zależy od tempa budowy farmy. Na
początku pojedyncze elektrownie będą wywierały niewielkie
oddziaływanie, lecz stopniowo efekt odstraszania będzie narastał.
liczba budowanych elektrowni i infrastruktury towarzyszącej.
Bariera wywołana obecnością statków
Obecność dużej liczby statków wykorzystywanych przy budowie
farmy wiatrowej może skutkować efektem bariery, zmniejszając tym
samym możliwość przemieszczania się ptaków między obszarami
przystankowymi podczas odbywania migracji. Skala oddziaływania
będzie zależała od liczby zaangażowanych na etapie budowy
jednostek pływających, ich rozmiaru, czasu trwania etapu budowy
oraz sezonu, w którym będą prowadzone prace.
Kolizje ze statkami
Może dochodzić do kolizji ptaków z jednostkami pływającymi
wykorzystywanymi do budowy farm wiatrowych, głównie
w godzinach nocnych, gdy ptaki zostaną zwabione emitowanym przez
nie światłem. Skala oddziaływania będzie zależała od liczby
zaangażowanych na etapie budowy jednostek pływających, ich
rozmiaru, konfiguracji świateł i ich intensywności, czasu trwania etapu
budowy oraz sezonu, w którym będą prowadzone prace.
Zniszczenie siedlisk bentosu
Na etapie budowy dojdzie do lokalnego zniszczenia zbiorowisk
bentosowych. Przewiduje się, że to okresowe zubożenie bazy
pokarmowej nie będzie miało wpływu na ptaki, ponieważ
w większości zostaną one przepłoszone z miejsc prowadzenia prac
budowlanych.
Najważniejsze parametry wpływające na poziom oddziaływania to:
 rodzaj, wymiary i liczba budowanych fundamentów oraz
długość układanych kabli,
 rodzaj materiału skalnego tworzącego dno morskie.
Wzrost koncentracji zawiesiny
Bezpośrednie przenoszenie osadów jak i resuspensja naruszonych
41
Tom IV. Rozdział 5
w wodzie
osadów zmniejszy przejrzystość wody. Gdy zmniejszenie
przejrzystości wody przekroczy stan wyjściowy, może to skutkować
upośledzeniem zdolności polowania ptaków wykorzystujących do
tego celu wzrok, i w konsekwencji doprowadzić do przemieszczenia
się ptaków preferujących wody przejrzyste. Skala oddziaływania
będzie zależeć od ilości przenoszonego osadu, składu osadów
i sezonu, w którym będą miały miejsce główne prace budowlane,
powodujące naruszenie osadów dennych.
Osadzanie się wzburzonego
sedymentu
Depozycja osadów związana z przygotowaniem dna farmy może
potencjalnie oddziaływać na znajdujące się na obszarze oraz w jego
pobliżu środowiska bentosowe. Zjawisko to może doprowadzić do
upośledzenia ryb i bentosu (redukcja biomasy, wzrostu
i produktywności), a co za tym idzie wpłynąć na bazę pokarmową
ptaków morskich w obszarze. Skala oddziaływania będzie zależna od
sezonu, w którym będą miały miejsce główne prace związane
z przenoszeniem osadów.
Zanieczyszczenie toni wodnej
i osadów dennych substancjami
ropopochodnymi
Na każdym etapie inwestycji wykorzystywane będą jednostki
pływające (statki, barki itd.), z których podczas normalnej eksploatacji
mogą następować niewielkie wycieki substancji ropopochodnych
(oleje smarowe i napędowe, benzyny itd.) do toni wodnej.
Zanieczyszczenia przedostające się do toni wodnej podczas normalnej
eksploatacji statków są drugim co do wielkości źródłem
zanieczyszczeń olejowych w morzu. Z tego źródła do wód trafia ok.
33% oleju przedostającego się do środowiska (głównie ze względu na
wzmożony ruch statków w rejonie Morza Bałtyckiego (Kaptur, 1999).
Dla porównania ok. 37% oleju trafiającego do morza pochodzi ze
spływu rzekami z lądu, a dopiero na trzecim miejscu znajdują się
katastrofy zbiornikowców (12%).
Uwolnienie substancji ropopochodnych może nastąpić też
w sytuacjach awaryjnych (awaria lub kolizja statku, awaria na stacji
elektroenergetycznej, katastrofa budowlana).
Cięższe frakcje ropy mogą ulegać sorpcji na powierzchni zawiesin
organicznych i mineralnych, co będzie powodować wzrost ich ciężaru
właściwego i stopniowe opadanie na dno.
Zanieczyszczenie wody i osadów dennych może negatywnie wpływać
na ptaki morskie.
 rodzaj i ilość uwolnionych substancji ropopochodnych,
 warunki pogodowe,
i osadów dennych środkami
przeciwporostowymi
Na każdym etapie inwestycji wykorzystywane będą jednostki
pływające (statki, barki itd.), z których kadłubów podczas normalnej
eksploatacji mogą uwalniać się do toni wodnej pewne ilości substancji
przeciwporostowych.
na ptaki morskie.
 rodzaj i ilość uwolnionych substancji przeciwporostowych,
Na każdym etapie inwestycji, na jednostkach pływających jak i na
42
Tom IV. Rozdział 5
i osadów dennych przypadkowo
uwolnionymi odpadami komunalnymi
lub ściekami bytowymi
uwolnionymi środkami chemicznymi
oraz odpadami z budowy farmy
zapleczu budowy usytuowanym na lądzie (w porcie obsługującym
realizację inwestycji) będą wytwarzane odpady, głównie komunalne
i inne, nie związane bezpośrednio z procesem budowy, a także ścieki
bytowe. Odpady i ścieki mogą zostać przypadkowo uwolnione do
morza podczas odbioru ze statków przez inną jednostkę oraz w razie
awarii.
na ptaki morskie.
 rodzaj i ilość uwolnionych odpadów lub ścieków,
W trakcie budowy farmy wiatrowej, na jednostkach pływających, na
realizację inwestycji) oraz w miejscu realizacji przedsięwzięcia będą
powstawały odpady związane bezpośrednio z procesem budowy.
Mogą być to m.in. uszkodzone części montowanych elementów
farmy, cement, fugi, zaprawy, spoiwa wykorzystywane do łączenia
elementów fundamentu i elektrowni i inne substancje chemiczne
używane podczas prac budowlanych. Mogą one zostać przypadkowo
uwolnione do morza.
na ptaki morskie.
 rodzaj i ilość uwolnionych odpadów lub środków
chemicznych,
7.2.
Etap eksploatacji
Potencjalny wpływ elektrowni wiatrowych usytuowanych na akwenach pełnomorskich na ptaki
morskie dotyczy zwiększonej śmiertelności w wyniku kolizji z turbinami oraz zmian rozmieszczenia
i zachowania się ptaków. Największą śmiertelność notuje się w przypadku pól wiatrowych
zlokalizowanych na żerowiskach i na trasach regularnych przelotów.
Siłownie wiatrowe powodują zmiany w sposobie wykorzystania przestrzeni przez ptaki, co dotyczy
też obszarów morskich. W ogromnej większości przypadków turbiny działają na ptaki odstraszająco
i przelatujące ptaki wodne wymijają pola turbin wiatrowych w odległości od 100 do nawet 3000 4000 m. W konsekwencji, tereny bezpośrednio przylegające do siłowni są znacznie słabiej
wykorzystywane jako miejsca żerowania i odpoczynku. Obszar, na którym stoją maszty elektrowni
wiatrowych, przestaje być dostępny jako żerowisko dla ptaków, a w niektórych przypadkach wyraźne
mniejsze zagęszczenia ptaków obserwuje się w promieniu do 2, a nawet do 4 km od elektrowni
(Petersen et al. 2004). Z badań prowadzonych na akwenach zajętych przez morskie farmy wiatrowe
wynika, że większość gatunków ptaków morskich omija obszar elektrowni w znacznej odległości,
a gdy znajdą się między siłowniami obniżają lot i utrzymują równe odległości od przeszkód. Unikanie
przez ptaki wodne obszaru, na którym stoją turbiny wiatrowe, oraz niski pułap przelotu między
43
Tom IV. Rozdział 5
słupami siłowni prowadzi do zmniejszenia ryzyka kolizji, przez co śmiertelność na skutek zderzeń
z konstrukcjami elektrowni na akwenach morskich jest niska. Jednak przy słabej widoczności
spowodowanej mgłą i opadami deszczu ryzyko kolizji rośnie. Liczba kolizji z elektrowniami
wiatrowymi wyraźnie wzrasta, gdy są one usytuowane na akwenach atrakcyjnych dla ptaków, gdzie
ich zagęszczenie jest duże oraz gdy siłownie stoją na trasach regularnych przelotów związanych
z migracją lub lokalnymi przemieszczeniami.
Ryzyko kolizji zależy też od gatunku ptaka. Duże gatunki ptaków wodnych, takie jak łabędzie, są
bardziej narażone na zderzenia z turbinami z powodu trudności w wykonywaniu gwałtownych
manewrów w powietrzu (Brown et al. 1992).
Większość gatunków ptaków morskich przemieszcza się nisko nad wodą, a gdy znajdą się między
siłowniami obniżają lot i utrzymują równe odległości od przeszkód (Desholm & Kahlert 2005, Hüppop
et al. 2006, Petersen et al. 2006). Oznacza to, że na ryzyko kolizji wpływa prześwit pomiędzy dolnym
położeniem skrzydła a powierzchnią morza. Im jest on mniejszy, tym większa jest szansa na zderzenie
ptaka z pracującym wirnikiem.
Tabela 15. Potencjalne oddziaływania MFW na ptaki morskie – etap eksploatacji
Ruch statków na etapie eksploatacji będzie powodował płoszenie
ptaków.
liczba eksploatowanych elektrowni, stacji elektroenergetycznych,
długość kabli i związana z tym liczba wykorzystywanych do ich
serwisu jednostek pływających.
Płoszenie i wyparcie z siedlisk
Struktura fizyczna MFW, emisja światła i hałasu mogą być źródłem
zakłóceń dla niektórych gatunków wrażliwych ptaków i powodować
ich całkowite lub częściowe przemieszczenie się poza akwen farmy.
Poziom zakłóceń zależy od liczby turbin, ich rozmiaru oraz
emitowanego światła i hałasu.
Powstanie bariery mechanicznej
Pracujące elektrownie wiatrowe i infrastruktura towarzysząca będą
stanowiły fizyczną barierę, powodującą ryzyko kolizji, a z drugiej
strony – odstraszającą ptaki i powodującą utratę żerowisk. Efekt
odstraszania ptaków przez farmy wiatrowe minimalizuje ryzyko kolizji.
Jednak w większym stopniu dotyczy ono migrantów przelatujących
nocą i w warunkach ograniczonej widoczności, niż ptaków
przebywających w rejonie inwestycji.
Po wybudowaniu farmy, większość gatunków ptaków będzie unikać
przebywania w jej pobliżu, przez co utracą one dostęp do żerowiska.
 liczba elektrowni,
 zagęszczenie elektrowni,
 prześwit pomiędzy powierzchnią morza a dolnym poziomem
skrzydła,
 średnica rotora.
Kolizje z elektrowniami
Ptaki migrujące przez Morze Bałtyckie oraz ptaki lokalne
przebywające na akwenie MFW BSIII podczas swych dziennych lotów
mogą doświadczyć kolizji ze strukturami turbin wiatrowych MFW BSIII
(łopaty i wieża), gdy nie dostrzegą przeszkody podczas panowania
trudnych warunków atmosferycznych oraz w nocy lub gdy zostaną
44
Tom IV. Rozdział 5
przyciągnięte w ich pobliże przez światła MFW. Poziom ryzyka kolizji
zależy od liczby turbin wiatrowych, ich rozmiaru, powierzchni
obrotowej wirnika, zakresu wysokości obrotowej wirnika, proporcji
czasu operacyjnego, systemu oświetlenia w nocy.
Powstanie „sztucznej rafy”
Zmiany siedliska wywołane powstaniem „sztucznej rafy” mogą mieć
pewien pozytywny wpływ na ptaki morskie żywiące się bentosem,
dzięki zwiększeniu bazy pokarmowej. Na podwodnych częściach
konstrukcji oraz na dnie akwenu zajętego przez farmę wykształcą się
bogate zbiorowiska bentosowe, które jednak w niewielkim stopniu,
lub nawet wcale nie będą eksploatowane przez ptaki. Przeważy tutaj
efekt odstraszania ptaków przez konstrukcje wystające wysoko
z wody.
kształt, średnica podstawy i liczba fundamentów.
Powstanie zamkniętego akwenu
MFW BSIII wraz ze strefą buforową będzie na etapie eksploatacji
zamkniętym akwenem, wolnym od komercyjnego rybołówstwa.
Można spodziewać się, że na obszarze farmy ryby znajdą bardzo
dobre warunki do bytowania (brak połowów, bogate zbiorowiska
bentosu). Jednak ptaki w niewielkim stopniu będą korzystać z tak
powstałej bazy pokarmowej, ze względu na efekt odstraszania przez
konstrukcje wystające wysoko z wody.
kształt, średnica podstawy i liczba fundamentów.
Zmiany w reżimie prądów morskich
Podwodne konstrukcje farmy wiatrowej mogą wpływać na warunki
hydrologiczne w rejonie inwestycji, w szczególności wywoływać
zmiany w reżimie prądów morskich.
liczba fundamentów, ich powierzchnia znajdująca się pod wodą i ich
zagęszczenie.
ropopochodnymi
Patrz: opis dla etapu budowy
oraz odpadami z eksploatacji farmy
W trakcie eksploatacji farmy wiatrowej, na jednostkach pływających,
na zapleczu budowy usytuowanym na lądzie (w porcie obsługującym
realizację inwestycji) oraz w miejscu realizacji przedsięwzięcia będą
powstawały odpady związane bezpośrednio z eksploatacją farmy.
Mogą być to m.in. uszkodzone części elementów farmy, cement, fugi,
zaprawy, płyny eksploatacyjne i inne substancje chemiczne używane
lub wymieniane podczas prac serwisowych. Mogą one zostać
przypadkowo uwolnione do morza.
 rodzaj i ilość uwolnionych odpadów lub ścieków,
45
Tom IV. Rozdział 5
7.3.
Etap likwidacji
Wraz ze stopniowym usuwaniem masztów elektrowni wiatrowych zmniejszać się będzie negatywne
oddziaływanie polegające na odstraszaniu ptaków z obszaru zajętego przez konstrukcje wysoko
wystające z wody. Wzmożony ruch jednostek pływających oraz hałas związany z demontażem
elektrowni będzie jeszcze płoszył ptaki. Należy się jednak spodziewać, że po całkowitym usunięciu
wszystkich siłowni obszar ten będzie ściągał ptaki z grupy bentofagów nurkujących (głównie lodówka
i uhla), ponieważ w okresie eksploatacji elektrowni na dnie obszaru zajętego przez turbiny wykształcą
się zespoły zoobentosu, stanowiące pokarm tych ptaków. Bentofagi wywierają bardzo silny wpływ na
populację swoich ofiar doprowadzając do znacznej redukcji ich liczebności i biomasy (Guillemette et
al. 1996, Lewis et al. 2007). Brak ptaków na obszarze zajętym przez elektrownie podczas ich
eksploatacji spowoduje, że biomasa zoobentosu będzie wysoka, ponieważ ich populacje nie będą
eksploatowane przez ptaki. Efekt ten prawdopodobnie będzie miał charakter okresowy, choć trudno
przewidzieć jak długo obszar po elektrowni stanowić będzie atrakcyjne żerowisko dla tej grupy
ptaków.
Założono, że średniookresowe oddziaływanie inwestycji na etapie budowy i likwidacji będzie miało
zbliżony charakter w przypadku ruchu jednostek pływających, zwiększonego poziomu hałasu,
oświetlenia miejsca rozbiórki i zaburzeń w zbiorowiskach bentosowych. Specyficzne oddziaływania
etapu likwidacji to stopniowe znikanie wysokich konstrukcji skutkujące zniknięciem bariery blokującej
dostęp do bogatych zbiorowisk bentosu, które wykształcą się na obszarze morskiej farmy wiatrowej
podczas jej eksploatacji.
Tabela 16. Potencjalne oddziaływania MFW na ptaki morskie – etap likwidacji
Ruch statków na etapie likwidacji będzie powodował płoszenie
ptaków.
liczba likwidowanych elektrowni, długość kabli i związana z tym liczba
wykorzystywanych jednostek pływających.
Emisja hałasu i wibracji na akwenie objętym pracami likwidacyjnymi
będzie powodowała płoszenie ptaków.
liczba likwidowanych elektrowni, długość kabli i związana z tym liczba
wykorzystywanych jednostek pływających.
Oświetlenie miejsca inwestycji
Oświetlenie miejsca likwidacji za pomocą silnego światła może
przyciągać ptaki aktywne nocą.
liczba likwidowanych elektrowni, długość kabli i związana z tym
intensywność oświetlenia budowy.
Likwidacja obiektów farmy
Stopniowa
likwidacja
konstrukcji
elektrowni
i
stacji
elektroenergetycznych będzie skutkowała zniknięciem bariery
blokującej dostęp do bogatych zbiorowisk bentosu, które wykształcą
się na obszarze morskiej farmy wiatrowej podczas jej eksploatacji.
liczba likwidowanych elektrowni i infrastruktury towarzyszącej.
Bariera wywołana obecnością statków
Kolizje ze statkami
46
Tom IV. Rozdział 5
Zniszczenie siedlisk bentosu
Na etapie likwidacji dojdzie do lokalnego zniszczenia zbiorowisk
bentosowych, które wykształciły się w formie „sztucznej rafy”.
rodzaj, wymiary i liczba likwidowanych fundamentów oraz długość
likwidowanych kabli.
Wzrost koncentracji zawiesiny
w wodzie
Osadzanie się wzburzonego
sedymentu
ropopochodnymi
i osadów dennych środkami
przeciwporostowymi
oraz odpadami z likwidacji farmy
W trakcie likwidacji farmy wiatrowej, na jednostkach pływających, na
likwidację inwestycji) oraz na obszarze farmy będą powstawały
odpady związane bezpośrednio z procesem likwidacji. Mogą być to
m.in. uszkodzone części demontowanych elementów farmy itp. Mogą
one zostać przypadkowo uwolnione do morza.
na ptaki morskie.
 rodzaj i ilość uwolnionych odpadów lub środków
chemicznych,
8. Gatunki będące przedmiotem oceny oddziaływania
na środowisko
8.1.
Podstawowa charakterystyka ptaków morskich przebywających
w rejonie projektowanej farmy
Grupa ptaków morskich omawiana w niniejszym opracowaniu obejmuje gatunki ptaków wodnych,
które w sezonie pozalęgowym przebywają przeważnie na wodach morskich. Większość z nich osiąga
najwyższe liczebności w strefie pełnomorskiej, położonej ponad 1 km od brzegu. Wyjątkiem są mewy,
które towarzyszą kutrom rybackim na łowiskach i ich występowanie na otwarty morzu jest silnie
uwarunkowane aktywnością człowieka.
47
Tom IV. Rozdział 5
W ocenie oddziaływania na środowisko MFW BSIII będą brane pod uwagę wyłącznie najliczniej
występujące gatunki ptaków morskich, których średnie zagęszczenie w strefie inwestycji w co
najmniej jednym okresie fenologicznym przekraczało 1 os./km2. Przyjęta wartość progowa nie
dotyczy gatunków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE (Dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30.11.2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa) oraz
posiadających podwyższoną kategorię zagrożenia wg Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej
Zasobów - IUCN (IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1). Takie gatunki są brane pod
uwagę w niniejszej ocenie niezależnie od liczby stwierdzonych osobników.
W ocenie pominięto gatunki ptaków ściśle związanych ze środowiskami lądowymi, z których
najliczniejszą grupę stanowią ptaki wróblowe Passeriformes. Większość z nich nie może przebywać na
powierzchni wody. W okresie wędrówek przemieszczają się one nad morzem jednym przelotem bez
zatrzymania. Ptaki te w ogromnej większości przekraczają Bałtyk nocą, stąd do badania kierunków,
pułapów i intensywności tych przemieszczeń konieczna jest rejestracja przelotów za pomocą
radarów. Obserwacje prowadzone za dnia dotyczą także osobników, które nie wpasowały się
w typowy schemat zachowań, dlatego ich przelot nad morzem nie musi odbywać się tak samo jak
w nocy. Migracja wróblowych nad morzem zależy w dużym stopniu od warunków pogodowych i ptaki
te wpierw koncentrują się na lądzie i podejmują przelot przy wietrze wiejącym w kierunku wędrówki,
dobrej widoczności, braku silnych opadów atmosferycznych i odpowiednim froncie atmosferycznym
(spadek temperatury i wzrost ciśnienia jesienią oraz wzrost temperatury i spadek ciśnienia wiosną)
(Åkesson & Hedenström 2000, Åkesson et al. 2002). Porównanie wysokości przelotu wróblowych
w rejonie morskich farm wiatrowych Nysted (zachodni Bałtyk) i Horns Rev (wschodnia część Morza
Północnego) wykazało, że wprawdzie większość z nich przelatuje na wysokościach powyżej 300 m, ale
liczba ptaków zarejestrowana na pułapie kolizyjnym jest na tyle duża, że stanowi istotny punkt
w formułowaniu oceny oddziaływania na środowisko (Blew et al. 2008, Poot et al. 2011).
Czynnikiem, który silnie oddziaływuje na takie zabłąkane osobniki, jest silna presja ze strony mew
aktywnie polujących na małe ptaki, które znalazły się nad akwenami wodnymi, gdzie nie mają szansy
na schronienie się przed drapieżnikami. Takie ptaki bardzo chętnie siadają na statkach, co chroni je
przed mewami i silnie wpływa na ich pułap przelotu. Prawdopodobnie jakaś część takich osobników
to ptaki w słabej kondycji, które nie mając możliwości odpoczynku na jednostkach pływających, nie
dotarłyby do brzegu. W niniejszym opracowaniu wymieniono liczbę stwierdzonych ptaków
należących do gatunków związanych ze środowiskami lądowymi oraz uwzględniono je w analizie
pułapów przelotu. Pełna charakterystyka ich migracji nad obszarem planowanej inwestycji zostanie
przedstawiona w oddzielnym rozdziale opisującym wyniki badań z użyciem radarów.
8.1.1. Gatunki brane pod uwagę przy ocenie oddziaływania na środowisko
W ocenie wzięto pod uwagę łącznie 9 gatunków ptaków morskich:
1) lodówka,
2) mewa srebrzysta,
3) markaczka,
4) uhla,
5) alka,
48
Tom IV. Rozdział 5
6) nurzyk,
7) nur czarnoszyi,
8) nur rdzawoszyi,
9) mewa mała.
8.1.1.1.
Lodówka (Clangula hyemalis)
Na Bałtyku obecnie zimuje około 1,5 miliona osobników, co stanowi spadek aż o 65% w stosunku do
liczebności notowanej na przełomie lat 1980. i 1990. (Skov et al. 2011). Populacja zimująca w obrębie
Morza Bałtyckiego to około 30% populacji światowej, szacowanej na około 5 mln ptaków (Wetlands
International 2014).
Był to najliczniej występujący na omawianym obszarze gatunek kaczki morskiej. Najwięcej lodówek
przebywało na badanym akwenie zimą, gdy ich średnia liczebność została oszacowana na około 1100
osobników w strefie inwestycji i około 1600 w strefie buforowej. Wysokie zagęszczenia
przekraczające 50 os./km2 zanotowano tylko podczas jednej kontroli (22.02.2013) w zachodniej części
strefy buforowej, a obszar tych zagęszczeń tylko w nieznacznym stopniu zachodził na strefę
planowanej inwestycji. Podczas pozostałych kontroli liczebność i zagęszczenie lodówek były znacznie
niższe, co znalazło odzwierciedlenie w niskich wartościach średnich zagęszczeń tego gatunku, nie
przekraczających 10 os./km2. Lodówka należy do gatunków, które w ostatnim czasie wyraźnie
zmniejszają swoją liczebność na Bałtyku (Skov et al. 2011), stąd została zaliczona do gatunków
narażonych (IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1) i powinna być brana pod uwagę
w ocenach oddziaływania na środowisko niezależnie od stwierdzonych liczebności na danym
akwenie.
Tabela 17. Średnie liczebności i zagęszczenia lodówki w poszczególnych okresach fenologicznych w strefie
inwestycji i w strefie buforowej
Okres fenologiczny
2
Średnia liczebność
Średnie zagęszczenie (osobniki/km )
strefa inwestycji
strefa buforowa
strefa inwestycji
strefa buforowa
Lato
0
0
0
0
Wędrówka jesienna
60
132
0,5
0,6
1071
1586
9,2
7,2
Zimowanie
Wędrówka wiosenna
368
875
3,2
3,9
Źródło: Monitoring ornitologiczny obszaru przeznaczonego pod budowę morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII.
Raport końcowy z wynikami badań (Tom III Rozdział 8 raportu)
Zaobserwowane przeloty lodówek nad badanym akwenem odbywały się głównie na bardzo niskich
wysokościach (do 15 m nad wodą). Tylko 0,3% przemieszczeń miało miejsce w strefie powyżej 15 m.
Tabela 18. Liczebność lodówek przelatujących w poszczególnych okresach fenologicznych w rejonie badanej
powierzchni w wyróżnionych strefach wysokości
Okres fenologiczny
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
0
0
0
0
0
Wędrówka jesienna
261
0
0
0
261
Zimowanie
374
2
2
0
378
Wędrówka wiosenna
589
0
0
0
589
Lato
49
Tom IV. Rozdział 5
Okres fenologiczny
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
Razem
1224
2
2
0
1228
Lodówki przemieszczają się nisko nad wodą, co wyraźnie zmniejsza ryzyko kolizji z rotorami
elektrowni. Średnia wysokość ich przelotów w rejonie morskich farm wiatrowych zlokalizowanych
u wybrzeży Ameryki Północnej wyniosła zaledwie 1,9 m (Cook et al. 2012). Znalazło to potwierdzenie
także podczas badań prowadzonych w rejonie planowanej inwestycji. Znacznie poważniejsze
oddziaływanie elektrowni wiatrowych na ten gatunek polega na ograniczaniu obszaru żerowisk.
Lodówki omijają akweny zajęte przez elektrownie wiatrowe, a ich zagęszczenie jest wyraźnie
mniejsze w promieniu do 2 km od granic farmy (Christensen et al. 2006, Petersen et al. 2006).
Inwestycje te ograniczają więc lodówkom dostęp do żerowisk. W przypadku obszaru MFW BSIII efekt
ten można uznać za mało istotny dla populacji zimującej w tej części Bałtyku, ponieważ liczebność
ptaków tego gatunku była tutaj niska, a w pobliżu znajdują się bogate żerowiska zlokalizowane na
obszarach sieci Natura 2000 (Ławica Słupska, Przybrzeżne Wody Bałtyku). Lodówki wyparte z miejsca
planowanej inwestycji będą mogły przenieść się na inne akweny. Wybudowanie jednej farmy
wiatrowej wprawdzie nie wpłynie znacząco na wydłużenie tras przelotu ptaków omijających jej
obszar, jednak kilka farm usytułowanych bardzo blisko siebie może spowodować zwiększenie
wydatków energetycznych jaki lodówki ponoszą na przeloty związane z migracjami, jak też na
przemieszczenia między żerowiskami. Z tego powodu konieczne jest zachowanie odpowiednio
szerokich korytarzy pomiędzy sąsiadującymi obszarami zajętymi przez sąsiadujące ze sobą morskie
farmy wiatrowe.
8.1.1.2.
Mewa srebrzysta (Larus argentatus)
Na Bałtyku poza strefą przybrzeżną zimuje około 310 tys. osobników, (Durinck et al. 1994), jednak
największe koncentracje mew srebrzystych obserwuje się zimą w pobliżu portów rybackich i na
komunalnych wysypiskach śmieci (Meissner et al. 2007, Neubauer 2011). Populacja zimująca
w Europie szacowana jest obecnie na około 4 mln ptaków (Wetlands International 2006).
Najliczniejszy gatunek mewy i jeden z dwóch najliczniejszych gatunków ptaków wodnych
występujących na badanym akwenie. Najwięcej mew srebrzystych przebywało na badanym akwenie
w okresie wędrówki wiosennej, gdy średnia liczebność została oszacowana na około 570 osobników
w strefie inwestycji i około 900 w strefie buforowej. Mewy te przebywały w dużym rozproszeniu
i maksymalne zagęszczenia przekraczające nieznacznie wartość 5 os./km2 zanotowano jesienią na
niewielkim obszarze w północno-zachodniej części strefy buforowej. W strefie planowanej inwestycji
zagęszczenia były niskie i nigdy nie przekroczyły 5 os./km2. Liczebność mew srebrzystych na badanym
akwenie była niska. Gatunek ten tworzy wielotysięczne koncentracje w strefie przybrzeżnej,
zwłaszcza w okolicy portów rybackich (Meissner et al. 2007), a ich obecność na otwartym morzu,
z dala od brzegu jest silnie uwarunkowana obecnością kutrów łowiących ryby. Mewa srebrzysta nie
jest gatunkiem o wysokim priorytecie ochronnym, jednak ze względu na jej wysoki udział
w ugrupowaniu ptaków wodnych powinna być brana pod uwagę w ocenie oddziaływania na
środowisko.
50
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 19. Średnie liczebności mewy srebrzystej w poszczególnych okresach fenologicznych w strefie
inwestycji i w strefie buforowej
Okres fenologiczny
2
Średnia liczebność
Średnie zagęszczenie (osobniki/km )
strefa inwestycji
strefa buforowa
strefa inwestycji
strefa buforowa
Lato
66
174
0,6
0,8
Wędrówka jesienna
262
526
2,2
2,4
Zimowanie
197
315
1,7
1,4
Wędrówka wiosenna
567
919
4,9
4,1
Mewa srebrzysta wykazuje wysokie ryzyko kolizji z morskimi elektrowniami wiatrowymi, ponieważ
obserwacje przeprowadzone w Europie Zachodniej wykazały, że 28,4% przemieszczeń odbywało się
w zasięgu rotorów o średnicy 130 m, przy prześwicie 20 m między powierzchnią wody i najniższym
położeniem rotora (Cook et al. 2012). Badania wykonane w innych lokalizacjach wykazują znaczną
zmienność pułapów przelotu (od 1 do 300 m), ze średnią wynosząca 33 m (Walls et al. 2004, Parnell
et al. 2005, Sadoti et al. 2005). Wyniki te znalazły potwierdzenie w badaniach prowadzonych
w rejonie planowanej inwestycji, gdzie aż 42% przemieszczeń tego gatunku zanotowano w zasięgu
rotorów. Mewy srebrzyste w trakcie budowy morskiej farmy wiatrowej częściej występują na jej
obszarze niż w okresie poprzedzającym budowę (Christensen et al. 2003). Po zakończeniu budowy
zainteresowanie mew morską farmą wiatrową spada (Petersen et al. 2006, Petersen & Fox 2007).
Mewy srebrzyste wykorzystują konstrukcje wystające z wody, także nie pracujące turbiny wiatrowe,
jako miejsce odpoczynku (Petersen et al. 2006). Jednak czynnikiem najsilniej ograniczającym
występowanie tego gatunku na obszarze zajętym przez turbiny jest zmniejszenie aktywności statków
związanych z połowami ryb na sąsiadującym akwenach (Leopold et al. 2011). Oznacza to, że w fazie
eksploatacji obecność mew srebrzystych będzie uwarunkowana przede wszystkim wielkością nakładu
połowowego w rejonie farmy wiatrowej i na obecnym etapie trudno będzie oszacować jak ten
czynnik zmieni się po wybudowaniu elektrowni.
Tabela 20. Liczebność mew srebrzystych przelatujących w poszczególnych okresach fenologicznych w rejonie
badanej powierzchni w wyróżnionych strefach wysokości
Okres fenologiczny
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
Lato
51
20
4
0
75
Wędrówka jesienna
223
150
2
0
375
Zimowanie
374
213
51
0
638
Wędrówka wiosenna
150
117
23
1
291
Razem
798
500
80
1
1379
8.1.1.3.
Markaczka (Melanitta nigra)
Na Bałtyku obecnie zimuje około 412 tys. osobników, co stanowi spadek o 47,5% w stosunku do
liczebności notowanej na przełomie lat 1980. i 1990. (Skov et al. 2011). Populacja zimująca w obrębie
Morza Bałtyckiego to około 26% populacji światowej, szacowanej na 1,6 mln ptaków (Wetlands
International 2006).
51
Tom IV. Rozdział 5
Zdecydowanie najważniejszym akwenem dla markaczek jest północna część cieśniny Kattegat, gdzie
przebywa około 46% ze wszystkich ptaków zimujących na Bałtyku (Skov et al. 2011). Gatunek ten
zimą preferuje płytkie akweny o głębokościach nie przekraczających 15 m (Durinck et al. 1994,
Meissner 2010). Pierzowiska tego gatunku znajdują się w zachodniej części Bałtyku. Po odbyciu lęgów
na obszary te wędrują najpierw samce, a potem samice i ptaki młode. Wędrówka ta rozpoczyna się
pod koniec lipca i trwa do października. Migracja wiosenna ma miejsce w kwietniu i maju (Meissner
2011, Skov et al. 2011).
Na akwenie objętym badaniami podczas 13 miesięcy badań stwierdzono 524 markaczki, z czego tylko
10 osobników siedziało na wodzie, a pozostałe zaobserwowano jak przelatywały. Oznacza to, że
obszar MFW BSIII nie jest ważnym miejscem koncentracji markaczek, a jedynie w tym rejonie
obserwowany jest mało intensywny przelot tego gatunku. Ze względu na potencjalną możliwość
oddziaływania morskiej farmy wiatrowej na migrujące ptaki oraz silny spadek liczebności populacji
zimującej na Bałtyku, markaczka została uwzględniona w ocenie oddziaływania na środowisko,
pomimo niezbyt dużej liczby zaobserwowanych ptaków.
Zestawienie obserwacji z 18 morskich farm wiatrowych położonych w Europie Zachodniej wykazało,
że ryzyko kolizji z rotorami w przypadku markaczki jest niewielkie. Zaledwie 1% przemieszczeń
odbywało się w zasięgu śmigieł (Cook et al. 2012). Średnia wysokość przelotów tego gatunku
podawana przez źródła literaturowe to 9,4 m (Walls et al. 2004, Parnell et al. 2005, Sadoti et al.
2005). Podczas badań prowadzonych w rejonie planowanej inwestycji stwierdzono, że aż 89%
przelotów odbywało się nisko nad wodą, na wysokości do 15 m, a więc poza zakładanym zasięgiem
pracujących wirników. Potwierdza to wyniki uzyskane w Europie Zachodniej i świadczy o niewielkim
prawdopodobieństwie kolizji przelatujących markaczek z siłowniami. Wykluczenie żerowisk przez
morską farmę wiatrową nie będzie miało znaczenia w przypadku tego gatunku, ponieważ badany
akwen jest miejscem, na którym pojawia się on sporadycznie.
Tabela 21. Liczba i udział procentowy markaczek przelatujących w wyróżnionych strefach wysokości
Liczebność
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
484
48
9
0
541
Udział
89,4%
8,9%
1,7%
0
100%
8.1.1.4.
Uhla (Melanitta fusca)
Morze Bałtyckie jest najważniejszym zimowiskiem uhli. Wyniki badań prowadzonych w latach 19921993 wykazały tu w styczniu około 1 miliona ptaków, co stanowiło 90% populacji światowej (Durinck
et al. 1994, Wetlands International 2006). Na początku lat 1990. zauważono spadek liczebności uhli
na Bałtyku i obecnie jej liczebność ocenia się na 373 tys. osobników. Oznacza to spadek aż o 60%
(Skov et al. 2011), stąd została zaliczona do gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened
Species. Version 2013.1) i powinna być brana pod uwagę w ocenach oddziaływania na środowisko.
Dane o reakcji tego gatunku na obecność morskich farm wiatrowych są bardzo skąpe, ponieważ uhle
występują nielicznie w tych częściach Bałtyku, gdzie pracują już elektrownie. Cook et al. (2012)
podają, że na 20 przelotów zarejestrowanych na obszarze 3 farm, wszystkie odbywały się na średniej
wysokości 1 m, a więc poniżej zasięgu pracujących rotorów. Nie ma danych bazujących na
wystarczająco licznych obserwacjach dotyczących zmian w rozmieszczenia uhli po wybudowaniu
52
Tom IV. Rozdział 5
farmy wiatrowej. Obserwacje 458 osobników stwierdzonych podczas badań w pobliżu farmy Horns
Rev nie wykazały ptaków tego gatunku na obszarze zajętym przez turbiny (Petersen & Fox 2007).
Podczas 24 rejsów badawczych stwierdzono w sumie 284 uhle, z czego 101 przebywało na obszarze
obejmującym planowaną inwestycję i strefę buforową. Zarejestrowane podczas badań przeloty tego
gatunku też były nieliczne i dotyczyły 169 osobników, z czego 77% przemieszczeń odbywało się na
najniższym pułapie, poniżej 15 m. Dane te wskazują, że podobnie jak inne gatunki kaczek morskich
uhle nie będą w większym stopniu narażone na kolizje z siłowniami. Prawdopodobnie też gatunek
ten unika obszaru zajętego przez morskie farmy wiatrowe, co dodatkowo zmniejsza ryzyko kolizji.
Bardzo niskie liczebności uhli zanotowane podczas badań wskazują, że obszar planowanej inwestycji
nie jest ważnym żerowiskiem dla tego gatunku i wykluczenie go nie będzie miało negatywnego
wpływu na populacje zimujące na Bałtyku.
Tabela 22. Liczba uhli przelatujących na badanym akwenem w kolejnych okresach fenologicznych na
wyróżnionych pułapach.
Okres fenologiczny
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
Lato
0
0
0
0
0
Wędrówka jesienna
37
35
0
0
72
Zimowanie
37
2
0
0
39
Wędrówka wiosenna
56
2
0
0
58
Razem
130
39
0
0
169
8.1.1.5.
Alka (Alca torda) i nurzyk (Uria aalge)
Na Bałtyku zimuje około 150-160 tys. alk i około 90 tys. osobników nurzyka (Durinck et al. 1994).
Europejskie populacje tych gatunków szacowane są na około 0,9-1,5 mln osobników dorosłych
w przypadku alki i na około 4-5,5 mln w przypadku nurzyka (BirdLife International 2004).
Ze względu na trudności w odróżnieniu alki i nurzyka, w większości opracowań omawiane są one
łącznie. W przypadku badań prowadzonych w rejonie powierzchni MFW BSIII tylko 6% osobników nie
było oznaczonych co do gatunku, a widomo tylko, że były to alki lub nurzyki. Wspólna
charakterystyka występowania alki i nurzyka jest uzasadniona, ponieważ gatunki są z sobą blisko
spokrewnione i cechują się bardzo podobnymi wymaganiami siedliskowymi (Cramp & Simmons
1983). Także ich reakcje na pojawienie się farmy wiatrowej są bardzo podobne (Cook et al. 2012).
Alki i nurzyki traktowane łącznie były trzecim pod względem liczebności taksonem stwierdzonym
podczas trzynastomiesięcznych badań. W sumie zaobserwowano 552 osobniki, z tych gatunków,
z czego tylko 199 (36%) przebywało na obszarze inwestycji lub w strefie buforowej. Gatunki te
spotykano przez cały rok, stąd zagęszczenie podczas jednej kontroli nigdy nie przekroczyło wartości
1 os./km2. Ze względu na jej wysoki udział w ugrupowaniu ptaków wodnych alka i nurzyk powinny
być brane pod uwagę w ocenie oddziaływania na środowisko.
Dane z 22 morskich farm wiatrowych położonych na wodach Wielkiej Brytanii, Belgii i Holandii
pokazują, że zaledwie 0,4% alk i 0,01% przelatujących nurzyków znalazło się na pułapie kolizyjnym
z rotorami, co świadczy o małym zagrożeniu dla tych gatunków ze strony tego typu konstrukcji (Cook
et al. 2012). Podobne wyniki uzyskano podczas badań prowadzonych w rejonie powierzchni MFW
BSIII, gdzie aż 99,6% tych ptaków przemieszczało się na wysokości poniżej 15 m nad wodą. Alki
53
Tom IV. Rozdział 5
i nurzyki wyraźnie też unikają obszaru zajętego przez farmy wiatrowe (Petersen 2005, Fox & Petersen
2006), stąd konstrukcje te zmniejszają obszar żerowisk dostępnych dla tych ptaków. Oba gatunki są
ichtiofagami i ich rozmieszczenie na akwenach morskich jest uwarunkowane dostępnością bazy
pokarmowej. Na obszarze planowanej inwestycji zasoby ryb pelagicznych stanowiących główny
składnik diety alki i nurzyka zostały ocenione jako niskie, poza krótkim okresem w lipcu, kiedy to
kiedy to śledź i szprot przemieszczały się przez rejon badań na żerowiska (Rozdział 7 Tom III ROOŚ).
W okresie letnim liczebność obu gatunków alk jest bardzo niska, stąd wykluczenie jako żerowiska
obszaru farmy wiatrowej MFW BSIII nie powinno więc mieć negatywnego wpływu na bałtyckie
populacje tych gatunków, ponieważ ptaki powinny łatwo znaleźć alternatywne żerowiska.
Tabela 23. Liczba alk i nurzyków przelatujących na badanym akwenem w kolejnych okresach fenologicznych
na wyróżnionych pułapach
Okres fenologiczny
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
Lato
2
0
0
0
2
Wędrówka jesienna
73
2
0
0
75
Zimowanie
225
0
0
0
225
Wędrówka wiosenna
155
0
0
0
155
Razem
455
2
0
0
457
8.1.1.6.
Nur czarnoszyi (Gavia arctica) i nur rdzawoszyi (Gavia stellata)
Na Bałtyku zimuje 0,9-2,1% europejskiej populacji nura czarnoszyjego i nura rdzawoszyjego (Skov et
al. 2011), co wskazuje na niewielkie znaczenie tego akwenu dla tych gatunków. Według najnowszych
szacunków Bałtyk gromadzi zimą około 50-60 tys. nurów i wynik wskazuje na poważny, ponad 80%,
spadek ich liczebności w stosunku do przełomu lat 1980. i 1990 (Skov et al. 2011). Jednak nie
wiadomo, czy spadek ten dotyczy całej europejskiej populacji, czy też ma charakter lokalny (Skov et
al. 2011).
Oba gatunki nurów są wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE i powinny być brane pod
uwagę w ocenach oddziaływania na środowisko niezależnie od stwierdzonych liczebności na danym
akwenie. Podobnie jak w przypadku alki i nurzyka stwierdzenia nura czarnoszyjego i rdzawoszyjego
traktowane są łącznie. Oba nury są z sobą blisko spokrewnione i cechują się bardzo podobnymi
wymaganiami siedliskowymi (Cramp & Simmons 1977), stąd ich reakcje na pojawienie się farmy
wiatrowej powinny być takie same. Łączne omawianie obu gatunków powoduje też, że
w późniejszych analizach są uwzględniane osobniki nurów nie oznaczone co do gatunku, które mogą
stanowić znaczny procent zaobserwowanych ptaków. W trakcie badań prowadzonych w rejonie
farmy wiatrowej MFW BSIII osobników nie oznaczonych co do gatunku było 10, co stanowiło 22%
wszystkich zaobserwowanych nurów.
U nurów zaznacza się unikanie obszaru zajętego przez morskie farmy wiatrowe nawet w promieniu
do 4 km, a najbliżej ptaki te stwierdzano w odległości 1,6 km od elektrowni (Petersen et al. 2006,
Petersen & Fox 2007, Leopold et al. 2011). Zauważono także, że w okresie wędrówek nury zmieniają
trasę przelotu po zauważeniu farmy wiatrowej i omijają ją (Peterson 2005). Takie zachowanie nurów
powoduje, że w niewielkim stopniu są one narażone na kolizje z siłowniami, a potencjalny negatywny
wpływ wybudowania morskiej farmy wiatrowej może dotyczyć wykluczenia części żerowisk. Unikanie
54
Tom IV. Rozdział 5
przez nury obszarów zajętych przez elektrownie powoduje, że mało jest danych o wysokości przelotu
tych ptaków w sąsiedztwie takich budowli. Dane o wysokościach przelotu zgromadzone na obszarze
6 morskich farm wiatrowych oparte są na obserwacjach zaledwie 126 ptaków tego gatunku. Prawie
wszystkie osobniki (99,9%) przemieszczały się nisko nad wodą, poza zasięgiem rotorów (Cook et al.
2012). W przypadku obszaru MFW BSIII udział ptaków przelatujących na wysokościach powyżej 15 m
był wyraźnie wyższy i wyniósł aż 26%. Wynik ten należy jednak traktować z dużą ostrożnością,
ponieważ oparty jest na obserwacji zaledwie 27 osobników.
Tabela 24. Liczba nurów czarnoszyich i rdzawoszyich przelatujących na badanym akwenem w kolejnych
okresach fenologicznych na wyróżnionych pułapach
Okres fenologiczny
1-15m
15-60m
60-200m
+ 200m
Suma
Lato
0
0
0
0
0
Wędrówka jesienna
3
1
0
0
4
Zimowanie
1
3
0
0
4
Wędrówka wiosenna
16
3
0
0
19
Razem
20
7
0
0
27
Podczas trzynastomiesięcznych badań na obszarze stwierdzono w sumie 45 ptaków z obu gatunków.
Z tej liczby 30 stwierdzono w okresie migracji wiosennej, a tylko 3 przebywały na akwenie
przeznaczonym pod inwestycję lub w strefie buforowej. Dane te pokazują, że obszar MFW BSIII nie
jest ważnym miejscem koncentracji nurów. Nie przebiega tędy także szlak ich intensywnej wędrówki.
Oba gatunki są ichtiofagami i ich rozmieszczenie na akwenach morskich jest uwarunkowane
dostępnością bazy pokarmowej. Na obszarze planowanej inwestycji zasoby ryb pelagicznych
stanowiących główny składnik diety nurów zostały ocenione jako niskie, poza krótkim okresem
w lipcu, kiedy to kiedy to śledź i szprot przemieszczały się przez rejon badań na żerowiska
(Monitoring ichtiofauny obszaru morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII. Raport końcowy z wynikami
badań, Tom III Rozdział 7 raportu). W okresie letnim liczebność obu gatunków jest bardzo niska, stąd
wykluczenie jako żerowiska obszaru farmy wiatrowej MFW BSIII nie powinno więc mieć negatywnego
wpływu na bałtyckie populacje tych gatunków, ponieważ ptaki powinny łatwo znaleźć alternatywne
żerowiska.
8.1.1.7.
Mewa mała (Hydrocoloeus minutus)
Mewa mała jest wymieniona w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE i powinna być brana pod uwagę
w ocenach oddziaływania na środowisko niezależnie od stwierdzonych liczebności na danym
akwenie. Badania prowadzone na całym Bałtyku w latach 1988-1993 wykazały zimowanie około 2 tys.
ptaków tego gatunku przebywających w dużym rozproszeniu (Durinck et al. 1994). Na badanym
akwenie najwięcej mew małych stwierdzono w okresie migracji jesiennej, gdy podczas 6 rejsów
badawczych zanotowano w sumie 27 osobników tego gatunku. Obszar MFW BSIII nie leży więc na
trasie intensywnej migracji mew małych. Zimą i wiosną stwierdzano tylko pojedyncze osobniki,
natomiast latem gatunku tego nie zaobserwowano. Większość obserwacji dotyczyła ptaków
przemieszczających się nad badanym akwenem i tylko 5 osobników z 39 stwierdzonych w całym
okresie badań siedziało na wodzie. Wyniki te pokazują, że rejon planowanej inwestycji nie jest
55
Tom IV. Rozdział 5
ważnym miejscem dla mew małych, a około 60% obserwacji dotyczyło ptaków przelatujących nad
tym obszarem w okresie migracji jesiennej.
8.1.2. Gatunki pominięte przy ocenie oddziaływania na środowisko
Pozostałe 21 gatunków ptaków wodnych, które stwierdzono na badanym akwenie podczas trzynastu
miesięcy prowadzenia obserwacji, nie zostały uwzględniane przy formułowaniu oceny oddziaływania
na środowisko.
Tabela 25. Wykaz gatunków ptaków morskich pominiętych w ocenie oddziaływania na środowisko
Gatunek
Edredon
Somateria mollisima
Mewa żółtonoga
Larus fuscus
Mewa siwa
Larus canus
Mewa siodłata
Larus marinus
Trójpalczatka
Rissa tridactyla
Wydrzyk ostrosterny
Stercorarius parasiticus
Nurnik
Cepphus grylle
Kormoran
Phalacrocorax carbo
Przyczyna pominięcia w ocenie
Stwierdzono tylko2 osobniki tego gatunku. Można więc przyjąć, że
edredony pojawiają się na powierzchni MFW BSIII sporadycznie
i planowana inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na
populację tego gatunku.
Niska liczebność – stwierdzono tylko 85 osobników tego gatunku.
Uzyskane wyniki wskazują, że powierzchnia MFW BSIII nie leży na ich
szlaku migracji i gatunek ten pojawia się tutaj w niewielkiej liczbie. Ze
względu na niską liczebność ptaków na badanym akwenie planowana
inwestycja nie będzie więc miała negatywnego wpływu na populację
mew żółtonogich.
mew siwych.
Niska liczebność – stwierdzono tylko 32 osobniki tego gatunku.
mew siodłatych.
Stwierdzono tylko 3 osobniki tego gatunku. Można więc przyjąć, że
trójpalczatki pojawiają się na powierzchni MFW BSIII sporadycznie
i planowana inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na ten
gatunek, który w polskiej części Bałtyku pojawia się bardzo rzadko.
Stwierdzono tylko 2 osobniki tego gatunku. Można więc przyjąć, że
wydrzyki ostrosterne pojawiają się na powierzchni MFW BSIII
sporadycznie i planowana inwestycja nie będzie miała negatywnego
wpływu na ten gatunek.
Bardzo niska liczebność – stwierdzono tylko 19 osobników tego
gatunku. Uzyskane wyniki wskazują, że powierzchnia MFW BSIII nie
leży na ich szlaku migracji i gatunek ten pojawia się tutaj w niewielkiej
liczbie. Ze względu na niską liczebność ptaków na badanym akwenie
planowana inwestycja nie będzie więc miała negatywnego wpływu na
populację nurników.
56
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Przyczyna pominięcia w ocenie
kormoranów.
8.2.
Wrażliwość ptaków morskich na potencjalne oddziaływania
przedsięwzięcia
Spośród 9 gatunków, które zostały uwzględnione w ocenie oddziaływania na środowisko, najwyższą
wrażliwość na obecność morskiej farmy wiatrowej wykazują oba gatunki nurów. Charakteryzują się
one bardzo słabą manewrowością w powietrzu (Man=5), dużą płochliwością (Spł=4) i przypisuje się
im wysoki priorytet ochronny (PO=5). Dość wysokie wartości wskaźnika wrażliwości (wyższe od
średniej wynoszącej 22,2) uzyskały też uhla i lodówka. W przypadku uhli wynika to przede wszystkim
z wysokiego priorytetu ochronnego populacji bałtyckich (PO=5), dużej wrażliwości na wypłaszanie
(SPł=5) i wąskiego spektrum zajmowanych siedlisk w okresie pozalęgowym (Ae=4). Lodówka
w porównaniu z uhlą jest mniej podatna na płoszenie (SPł=3), stąd jej wrażliwość na obecność farm
wiatrowych jest mniejsza. Pozostałe gatunki wykazują wyraźnie mniejszy stopień wrażliwości na
obecność morskich farm wiatrowych. Ocenę wrażliwości badanych gatunków zawiera poniższa
tabela.
Tabela 26. Wykaz gatunków ptaków morskich uwzględnionych w ocenie oddziaływania na środowisko
z oceną ich wrażliwości (WWG) na obecność morskiej farmy wiatrowej
Gatunek
Man
Wp
UCz
Pn
SPł
Ae
Pop
Prz
PO
WWG
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
5
2
3
1
4
4
4
3
5
44,0
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
5
2
2
1
4
4
4
3
5
43,3
Uhla
Melanitta fusca
3
1
2
3
5
4
3
2
5
33,8
Lodówka
Clangula hyemalis
3
3
2
3
3
4
2
2
5
28,9
Markaczka
Melanitta nigra
3
1
2
3
5
4
2
2
1
16,9
Alka
Alca torda
4
1
1
1
3
3
2
5
2
15,8
Mewa mała
Hydrocoloeus minutus
1
1
3
2
1
3
5
2
4
12,8
Nurzyk
Uria aalge
4
1
1
2
3
3
1
4
1
12,0
2
4
2
3
2
1
2
5
1
11,0
Mewa srebrzysta
Larus argentatus
Składowe oceny:
Man - Umiejętność sprawnego manewrowania w powietrzu
Wp - Wysokość przemieszczeń nad wodą
UCz - Udział czasu spędzanego w powietrzu
57
Tom IV. Rozdział 5
PN - Obecność w typowym zachowaniu przelotów nocą
Spł - Stopień płoszenia przez morskie farmy wiatrowe i ruch statków związany z ich obsługą
AE - Amplituda ekologiczna gatunku
Pop - Wielkość populacji biogeograficznej
Prz - Roczna przeżywalność osobników dorosłych
PO - Priorytet ochronny
Ptaki morskie narażone są przede wszystkim na trzy rodzaje oddziaływań związanych z budową,
eksploatacją lub likwidacją morskiej farmy wiatrowej: utrata/zmiana siedliska, ryzyko kolizji
i wystąpienie efektu bariery. Oddziaływania związane z etapem budowy i likwidacji są podobne.
Poza powyższym indeksem wrażliwości, bazującym na publikacji Garthe & Hüppop (2004) i Furness
(2013) dodatkowo przedstawiono indeks wrażliwości ptaków stacjonujących zaczerpnięty z Langston
(2010) i wytycznych Komisji Europejskiej „Wind Energy Developments and Natura 2000” (2011).
Tabela 27. Wrażliwość ocenianych gatunków ptaków morskich na potencjalne oddziaływania MFW
Wrażliwość na farmy wiatrowe (Wytyczne
KE, 2011)
Indeks
wrażliwości
na farmy
wiatrowe
(WWG)
Ogólny
indeks
ryzyka
(Langston
2010)*
Wyparcie
z siedliska
Kolizja
Nur czarnoszyi Gavia arctica
44,0
***
X
X
Nur rdzawoszyi Gavia stellate
43,3
***
XXX
X
Uhla Melanitta fusca
33,8
**
XX
Lodówka Clangula hyemalis
28,9
**
Common Scoter Melanitta nigra
16,9
Alka Alca torda
Gatunek
Efekt
bariery
Zmiana
struktury
siedliska
X
X
X
XX
X
X
X
**
XX
X
X
X
15,8
**
XX
X
Mewa mała Larus minutus
12,8
?
Nurzyk Uria aalge
12,0
**
XX
X
Mewa srebrzysta Larus
argentatus
11,0
**
x
X
x
W ogólnym indeksie ryzyka Langstona * oznacza małe ryzyko, ** - umiarkowane ryzyko *** wysokie ryzyko.
W Wytycznych KE XXX oznacza istnienie dowodu na znaczne ryzyko wystąpienia oddziaływania, XX –
dowód lub wskazanie na ryzyko wystąpienia oddziaływania, X - potencjalne ryzyko wystąpienia
oddziaływania, x = małe bądź nieistotne ryzyko wystąpienia oddziaływania.
8.3.
Znaczenie zasobów środowiska
Znaczenie gatunków ptaków morskich wziętych pod uwagę w OOŚ określono w tabeli poniżej.
Tabela 28. Znaczenie gatunków ptaków morskich wziętych pod uwagę w OOŚ
Gatunek
Znaczenie
Uzasadnienie
Nur rdzawoszyi Gavia
stellata
Duże
Populacje obu tych gatunków, zimujące w obrębie Morza
Bałtyckiego są nieliczne i stanowią poniżej 3% ich
europejskich populacji (Skov et al. 2011). Oba gatunki są
58
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
Uzasadnienie
objęte ochroną gatunkową, nie są zaliczane do gatunków
zagrożonych, ale posiadają status gatunku specjalnej troski
i są wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE
(Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE
z dnia 30.11.2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa.
Ponadto wskazuje się na silny spadek liczebności populacji
zimujących na Bałtyku u obu tych nurów.
Duże
Uhla wykazuje znaczny spadek liczebności zimującej na
Bałtyku (Skov et al. 2011), stąd Międzynarodowa Unia
Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) podwyższyła temu
gatunkowi status zagrożenia do kategorii gatunek
zagrożony (EN). Przyczyny tego spadku nie są w pełni
poznane, a za jeden z ważniejszych czynników uważa się
wysoką śmiertelność w wyniku topienia się ptaków
w stawianych sieciach rybackich (Skov et al. 2011). Uhle,
prawdopodobnie tak jak inne gatunki kaczek morskich,
unikają akwenu zajętego przez morskie farmy wiatrowe,
choć dane na ten temat dotyczą obserwacji niewielkiej
liczby osobników (Petersen & Fox 2007). Nie można więc
wykluczyć, że lokalizowanie farm wiatrowych na bogatych
żerowiskach może mieć znaczący szkodliwy wpływ na ten
gatunek.
Duże
Lodówka wykazuje znaczny spadek liczebności zimującej na
Bałtyku (Skov et al. 2011), stąd Międzynarodowa Unia
Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) podwyższyła temu
gatunkowi status zagrożenia do kategorii gatunek narażony
(VU). Przyczyny tego spadku nie są w pełni poznane, a za
jeden z ważniejszych czynników uważa się wysoką
śmiertelność w wyniku topienia się ptaków w stawianych
sieciach rybackich (Skov et al. 2011). Lodówki unikają
akwenu zajętego przez morskie farmy wiatrowe
i ich liczebność wyraźnie się zmniejsza w odległości do 2 km
(Christensen et al. 2006, Petersen et al. 2006). Stąd
lokalizowanie farm wiatrowych na bogatych żerowiskach
może mieć znaczący szkodliwy wpływ na ten gatunek.
Markaczka Melanitta nigra
Średnie
Populacja zimująca w obrębie Morza Bałtyckiego licząca
około 412 tys. osobników, to około 26% populacji
światowej, szacowanej na 1,6 mln ptaków (Wetlands
International
2006). Zdecydowanie najważniejszym
akwenem dla markaczek jest północna część cieśniny
Kattegat, gdzie przebywa około 46% ze wszystkich ptaków
zimujących na Bałtyku (Skov et al. 2011). Gatunek ten zimą
preferuje płytkie akweny o głębokościach nie
przekraczających 15 m (Durinck et al. 1994, Meissner
2010), stąd w rejonie powierzchni MFW BSIII obserwowano
głównie ptaki przelatujące (Monitoring ornitologiczny
obszaru przeznaczonego pod budowę morskiej farmy
wiatrowej MFW BSIII. Raport końcowy z wynikami badań).
Markaczka jest objęta ochroną gatunkową, ale nie jest
gatunkiem zagrożonym.
Alka Alca torda
Nurzyk Uria aalge
Średnie
Populacje obu tych gatunków, zimujące w obrębie Morza
Bałtyckiego, składają się głównie z osobników miejscowych
(Cramp & SImmons 1985). Najważniejszym bałtyckim
59
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
Uzasadnienie
zimowiskiem alk i nurzyka jest rejon cieśniny Kattegat,
gdzie gromadzi się 55-85% osobników (Durinck et al. 1994).
Oba gatunki są objęte ochroną gatunkową, ale nie są
zaliczane ani do gatunków zagrożonych, ani do grupy
gatunków specjalnej troski. Ich populacje są liczebnie
stabilne.
Mewa mała Hydrocoloeus
minutus
Duże
Badania prowadzone na całym Bałtyku w latach 1988-1993
wykazały zimowanie tylko około 2 tys. ptaków tego
gatunku przebywających w dużym rozproszeniu (Durinck et
al. 1994). Znaczenie Morza Bałtyckiego dla mew małych
jako zimowiska jest niewielkie. W okresie wędrówek tworzy
większe koncentracje na wybrzeżu. W Polsce najwięcej
ptaków obserwuje się w rejonie ujścia Wisły
i nad Zalewem Szczecińskim (Neubauer 2011). Mewa mała
objęta jest ochroną gatunkową, nie jest zaliczana do
gatunków zagrożonych, ale posiada status gatunku
specjalnej troski i jest wymieniona w Załączniku I
Dyrektywy
Ptasiej
UE
(Dyrektywa
Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30.11.2009
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa). Na podstawie
danych z badań prowadzonych w rejonie 16 morskich farm
wiatrowych znajdujących się w zachodniej części Europy
stwierdzono, że mewy małe wykazywały tendencję do
przelotów na niskich pułapach i tylko 5,5%
zaobserwowanych ptaków znalazło się w zasięgu rotorów
(Cook et al. 2012). Inne źródła literaturowe pokazują
bardzo dużą zmienność wysokości przemieszczeń mew
małych wynoszącą od 4 do 250 m (średnia 67 m) (Walls et
al. 2004, Parnell et al. 2005). Gatunek ten zazwyczaj omija
obszar zajęty przez morskie farmy wiatrowe (Petersen
& Fox 2007, Leopold et al. 2011), jednak niektóre badania
wskazują na preferowanie przez mewy małe akwenu
z siłowniami wiatrowymi, nie podając przyczyn tego
zjawiska (Petersen et al. 2006).
Mewa srebrzysta Larus
argentatus
Małe
Gatunek szeroko rozpowszechniony w całym basenie
Bałtyku. Na wybrzeżach, w pobliżu portów rybackich
i komunalnych wysypisk śmieci tworzy zimą duże,
wielotysięczne koncentracje. Na akwenach pełnomorskich
pojawia się prawie wyłącznie na łowiskach, gdzie
towarzyszy kutrom rybackim. W latach 1970-1990. nastąpił
w Europie gwałtowny wzrost liczebności mewy srebrzystej
na skutek przystosowania się jej do korzystania z obfitych
źródeł pokarmu antropogennego (Pons 1992). W okresie
lęgowym stanowi zagrożenie dla innych gatunków, w tym
dla rybitw i siewkowców i z tego powodu w Europie,
a także w Polsce, prowadzi się redukcję lęgów tej mewy,
głównie na terenie rezerwatów ptasich (Hario et al. 2009).
W Polsce objęta jest ochroną częściową.
60
Tom IV. Rozdział 5
9. Ocena oddziaływania MFW BSIII na ptaki morskie
W niniejszym rozdziale oceniono wariant przedsięwzięcia wybrany do realizacji i racjonalny wariant
alternatywny, po zastosowaniu i wdrożeniu środków minimalizujących poszczególne negatywne
oddziaływania, przez które rozumie się tutaj zabiegi minimalizujące ryzyko kolizji ptaków
z elektrowniami wiatrowymi polegające na odpowiednich źródłach światła na elektrowniach,
malowaniu końcówek łopat na jaskrawe kolory, litej konstrukcji masztów elektrowni oraz ustaleniu
odpowiednio dużego prześwitu między końcówką śmigła i powierzchnią wody.
Większość branych pod uwagę oddziaływań morskiej farmy wiatrowej na ptaki morskie ma charakter
negatywny z powodu wypłaszania ptaków i ograniczania im dostępu do bazy pokarmowej. Warto
zwrócić uwagę na fakt, że silny efekt odstraszania znacząco redukuje ryzyko kolizji z siłowniami.
Unikanie przez ptaki morskie obszaru zajętego przez pracującą farmę powoduje też, że oddziaływania
o charakterze pozytywnym na etapie eksploatacji będą miały niewielkie znaczenie. Dopiero po
likwidacji siłowni akweny te będą w pełni dostępne dla ptaków, które znajdą tam bogate żerowiska.
9.1.
Etap budowy
Na etapie budowy farmy należy spodziewać się wzmożonego ruchu jednostek pływających, jak
i okresowo zwiększonego poziomu hałasu. Oba te czynniki nie powinny wpływać na zmiany trasy
przelotu tych gatunków ptaków wodnych, które nie korzystają z tego obszaru, a tylko nad nim
przelatują (łabędź krzykliwy, rybitwy, markaczka). Nie można jednak wykluczyć, że taki wpływ
zaznaczy się nocą, zwłaszcza gdy miejsce budowy będzie silnie oświetlone.
Gatunki płochliwe, które charakteryzują się dużym dystansem ucieczki (nury, uhla) zostaną
przepłoszone w odległości do około 2 km od miejsca prowadzenia prac. Dystans reakcji na
powstającą farmę wiatrową będzie mniejszy u gatunków o mniejszym stopniu płochliwości (lodówka,
alka, nurzyk). Obecność statków i nieruchomych konstrukcji wystających z wody będzie powodowała
liczniejsze występowanie mew (gł. mewy srebrzystej), które wykorzystują te elementy jako miejsca
odpoczynku i poszukują pokarmu w pobliżu statków. W przypadku 4 gatunków wielkość i znaczenie
oddziaływania farmy wiatrowej na etapie budowy na populacje tych ptaków zostały określone jako
umiarkowane, a w pozostałych jako małe i umiarkowane lub pomijalne. Zniszczenie zbiorowisk
bentosu podczas budowy farmy będzie miało charakter przejściowy, ponieważ po około roku należy
się spodziewać rekolonizacji dna przez zoobentos.. Obecność w pobliżu bogatych żerowisk (np.
obszar Ławicy Słupskiej) powoduje, że znaczenie tego oddziaływania zostało ocenione jako
umiarkowane lub małe.
Przewiduje się wystąpienie następujących emisji i zakłóceń stanu środowiska, które mogą
oddziaływać na ornitofaunę na etapie budowy MFW BSIII:
1) ruch jednostek pływających,
2) emisja hałasu i wibracji,
3) oświetlenie miejsca inwestycji,
4) powstanie bariery mechanicznej,
5) bariera wywołana obecnością statków,
61
Tom IV. Rozdział 5
6) kolizje ze statkami,
7) zniszczenie siedlisk bentosu,
8) wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie,
9) osadzanie się wzburzonego sedymentu.
W trakcie budowy farmy mogą też wystąpić oddziaływania nieplanowane, w szczególności
zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych:
1) substancjami ropopochodnymi,
2) środkami przeciwporostowymi,
3) przypadkowo uwolnionymi odpadami komunalnymi lub ściekami bytowymi,
4) przypadkowo uwolnionymi środkami chemicznymi oraz odpadami z budowy farmy.
Oddziaływania nieplanowane zostały ocenione w rozdziale 11.
Wielkość omawianych tutaj oddziaływań zależeć będzie od czasu w jakim konstrukcje będą
powstawały. Przy krótkotrwałej fazie budowy ich wielkość szybko osiągnie poziom umiarkowany,
przy długotrwałym procesie budowy w początkowej fazie wielkość oddziaływań będzie mała i później
przejdzie w umiarkowaną. Na początku pojedyncze elektrownie będą miały niewielki wpływ na ptaki,
lecz stopniowo efekt odstraszania będzie narastał. W przypadku równoczesnego budowania
elektrowni w odległych lokalizacjach odstraszanie ptaków będzie od początku dotyczyło dużego
akwenu. Natomiast instalowanie elektrowni w sposób systematyczny, stopniowo zapełniający akwen
sąsiadującymi konstrukcjami, spowoduje stopniowe narastanie tego efektu i stopniowe wypieranie
ptaków z powierzchni przeznaczonej pod inwestycję. Jednak przyjęcie tego drugiego wariantu
zabudowy obszaru w niewielkim stopniu, zależnym od tempa budowy, opóźni wyparcie ptaków
z akwenu zajętego przez elektrownie.
Powstające konstrukcje oraz wzmożony ruch statków będzie miał umiarkowany wpływ na dwa
gatunki nurów, uhlę i lodówkę. Z tych czterech gatunków lodówka średnio licznie przebywa w rejonie
inwestycji, jednak przepłoszenie ptaków z obszaru MFW BSIII nie będzie miało znaczenia dla
populacji tego gatunku ze względu na obecność w pobliżu bogatych żerowisk na płytszych wodach
w rejonie Ławicy Słupskiej. Pozostałe trzy gatunki przebywały na tym akwenie mało licznie, a wpływ
na ich populacje określono jako umiarkowany tylko ze względu na ich wysoki priorytet ochronny.
Na etapie budowy nie proponuje się działań minimalizujących. Oddziaływania występujące na
etapie budowy mogą zostać zmniejszone poprzez:

budowanie kolejnych elektrowni począwszy od jednego miejsca, tak by akwen przeznaczony
pod inwestycję zapełniać konstrukcjami stopniowo, rozszerzając obszar farmy o sąsiadujące
elektrownie,

maksymalizowanie tempa prac budowlanych w miesiącach maj - wrzesień, kiedy liczebność
ptaków na tym akwenie jest najniższa, jednak z uwzględnieniem ewentualnych ograniczeń
związanych z oświetleniem konstrukcji nocą w okresie migracji jesiennej,

62
Tom IV. Rozdział 5
9.1.1. Ruch jednostek pływających
Prace budowlane wymagać będą obecności różnego rodzaju statków, które będą niepokoiły ptaki
morskie poprzez fizyczną obecność, hałas (włącznie z hałasem generowanym przez wbijanie pali, jeśli
zostaną wybrane takie fundamenty) i emisje światła. Skala oddziaływania będzie zależna od ilości
zaangażowanych jednostek pływających, ich rozmiarów, czasu trwania etapu budowy oraz przede
wszystkim sezonu w którym będą miały miejsce prace, gdyż wiele gatunków ptaków morskich może
pojawiać się na akwenie MFW BSIII sezonowo.
Ponieważ nie jest obecnie znany harmonogram prac budowlanych, poziom niepokojenia ptaków
został oszacowany na podstawie ich liczebności stwierdzonej w okresie największego zagęszczenia
w skali roku i przy założeniu, iż prace będą miały miejsce na całym obszarze farmy wiatrowej
jednocześnie. W ujęciu przestrzennym założono, iż przemieszczanie się gatunków wrażliwych będzie
takie samo jak dla etapu eksploatacji farmy wiatrowej: wyższy stopień przemieszczenia się w obrębie
obszaru farmy wiatrowej i mniejszy w obrębie 2 km strefy buforowej wokół farmy wiatrowej (patrz:
Tabela 10 w rozdziale 6.2.2. powyżej). Następnie, taki sam stopień zakłóceń (i przemieszczania się
ptaków) założono dla wszystkich rozpatrywanych wariantów, jako że istniejąca wiedza na temat
reakcji behawioralnych ptaków nie pozwala na rozgraniczenie zachowań związanych z użyciem
różnych typów turbin wiatrowych i/lub zagęszczenia turbin na obszarze farmy wiatrowej.
9.1.1.1.
Nur rdzawoszyi i nur czarnoszyi (Gavia stellata i Gavia arctica)
Ponieważ nury rdzawoszyje i czarnoszyje często nie były oznaczane co do gatunku, ujęto je
w opracowaniu wspólnie. Oba gatunki cechują się podobną biologią, występują w tych samych
środowiskach morskich i są bardzo wrażliwe na oddziaływania związane z ruchem statków
(Schwemmer et al 2011, Furness at al. 2013).
Podczas monitoringu przedinwestycyjnego w latach 2012 – 2013 na akwenie MFW BSIII odnotowano
bardzo niewiele nurów, zaledwie 35 osobników, w tym 11 siedzących na wodzie (patrz Rozdział 8
Tom III ROOŚ). Świadczy to o tym, iż obszar MFW BSIII nie stanowi ważnego miejsca przebywania
tych gatunków, a niewielka liczba obserwacji nie pozwoliła na oszacowanie ich zagęszczenia. Można
z tego wnioskować, że na etapie budowy farmy jedynie pojedyncze osobniki dwóch gatunków nurów
mogą doświadczyć niepokojenia, w związku z którym zareagują przemieszczeniem się na inny obszar.
Oddziaływanie będzie więc dotyczyło minimalnej części populacji regionalnej tych ptaków (N Nur
rdzawoszyi = 150 000, N Nur czarnoszyi =250,000, Wetlands International 2014).
9.1.1.2.
Lodówki były najliczniej odnotowywanym gatunkiem ptaków morskich w obszarze MFW BSIII.
Gatunek obserwowano podczas okresu zimowania pomiędzy październikiem a majem, największą
liczebność odnotowywano w listopadzie – kwietniu.
Wykonano kalibrację modelu rozmieszczenia dla tego gatunku oddzielnie dla każdego z miesięcy
w okresach najliczniejszego występowania ptaków. Nie uzyskano zadowalających wyników kalibracji
dla października i kwietnia, prawdopodobnie ze względu na dużą liczbę ptaków migrujących. Wyniki
modelowania dla pozostałych miesięcy cechowały się dobrym dopasowaniem modelu i racjonalnymi
przewidywaniami, dobrze korespondującymi z dokonanymi obserwacjami.
Zagęszczenie lodówek w obszarze MFW BSIII było niskie w porównaniu z większym obszarem wód
otwartych polskiej EEZ (patrz: Rysunek 6 poniżej). Średnie przewidywane zagęszczenie wewnątrz
63
Tom IV. Rozdział 5
obszaru MFW BSIII wahało się pomiędzy 1,02 a 17,55 osobnika/km2 w różnych miesiącach do 17,93
osobnika/km2 w dwukilometrowej strefie buforowej. W oparciu o przewidywane zagęszczenie,
wielkość akwenu farmy wiatrowej (116,62 km2) oraz strefy buforowej (109 km2) i założoną wartość
75% przemieszczenia się ptaków poza obręb farmy wiatrowej oraz 50% poza obszar strefy buforowej
oszacowano, że z obszaru farmy wiatrowej z powodu zakłóceń powodowanych przez prace
budowlane (przede wszystkim ruch statków) przemieści się od 151 do 2443 osobników lodówek.
Najwyższa oszacowana liczba ptaków stanowi 0.15% regionalnej populacji tego gatunku (N=1 600
000, Wetlands International 2014).
Wybór siedliska przez ptaki przemieszczające się na skutek niepokojenia nie jest znany, ale
najprawdopodobniej lodówki z obszaru MFW BSIII przemieszczą się w rejon Ławicy Słupskiej lub
rejony ją otaczające, jako że stanowią one najbliższe odpowiednie środowisko wykorzystywane przez
inne ptaki tego gatunku. W teorii większe zagęszczenie ptaków w obszarach relokacji może wpłynąć
na ich stan zdrowia, a tym samym na przeżywalność i reprodukcję poprzez zwiększoną rywalizację
o zasoby pokarmowe, nadmierną eksploatacją bazy pokarmowej, interakcje behawioralne itp.
Jednakże zależność zagęszczenia kaczek morskich i innych gatunków ptaków morskich oraz
pojemność ich siedlisk jest bardzo rzadko tematem badań, a co za tym idzie jest słabo rozpoznana.
Stosując zasadę ostrożności w ocenie oddziaływania na środowisko często zakłada się iż siedliska są
wykorzystywane w pełni w kontekście ich pojemności a utrata siedliska dla gatunku jest
równoznaczna z usunięciem liczby ptaków wykorzystujących to siedlisko z liczby ptaków należących
do danej populacji.
Rysunek 6. Przykładowe rozmieszczenie lodówek na polskich wodach otwartych w listopadzie 2012 modelowanie wykonane na podstawie danych zebranych podczas rejsów badawczych oraz danych zebranych
przez Pomarinus w obszarze planowanych MFW BSIII, BSII, BP i Ławicy Słupskiej w latach 2012-2013
64
Tom IV. Rozdział 5
Rysunek 7. Przewidywane rozmieszczenie lodówek w obszarze MFW BSIII w poszczególnych miesiącach
okresu zimowania gatunku – grudzień 2012 r.
okresu zimowania gatunku – styczeń 2013 r.
65
Tom IV. Rozdział 5
okresu zimowania gatunku – luty 2013 r.
okresu zimowania gatunku – marzec 2013 r.
66
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 29. Potencjalna liczba lodówek, które przemieszczą się na inny obszar w związku z niepokojeniem na
skutek obecności statków wykorzystywanych przy budowie na obszarze MFW BSIII i w obrębie 2 km strefy
buforowej (szacunki dla poszczególnych miesięcy w roku)
Wewnątrz MFW BSIII
2 km obszar buforowy
Zagęszczenie
ptaków
2
(osobnik / km )
Średnia (±SD)
Liczba ptaków,
które
przemieszczą się
na skutek
niepokojenia
(75 %
przemieszczenia)
Zagęszczenie
ptaków
(osobniki /
2
km )
Średnia (±SD)
Liczba ptaków,
które
przemieszcząc
się na skutek
niepokojenia
(50%
przemieszczenia)
Całkowita
liczba ptaków,
które
przemieszczą
się na skutek
niepokojenia
Czerwiec
0
0
0
0
0
Lipiec
0
0
0
0
0
Sierpień
0
0
0
0
0
Wrzesień
0
0
0
0
0
206
517
Miesiąc
Październik*
311
Listopad
7,11 (±7,36)
622
7,54 (±12,30)
411
1 033
Grudzień
1,02 (±0,36)
89
1,13 (±0,64)
61
151
Styczeń
14,17 (±7,62)
1 240
12,64 (±11,95)
689
1 928
Luty
17,55 (±9,26)
1 535
16,67 (±11,26)
908
2 443
Marzec
13,91 (±9,63)
1 217
18,59 (±17,93)
1 013
2 230
507
1 016
0
0
Kwiecień**
609
Maj
0
0
0
* szacowane przemieszczenie odpowiadające 50% wyliczonej liczby w miesiącu listopadzie
** szacowane przemieszczenie odpowiadające 50% wyliczonej liczby w miesiącu marcu
9.1.1.3.
Podczas prowadzonej kampanii monitoringowej w latach 2012-2013 na obszarze MFW BSIII
odnotowano niewiele osobników markaczek (jedynie 10 osobników) siedzących na wodzie.
Jednocześnie stwierdzono obecność setek osobników przelatujących nad obszarem farmy (Rozdział 8
i 9 Tom III ROOŚ). Obszar MFW BSIII nie jest wykorzystywany przez markaczki jako obszar
przebywania gatunku, nieliczne odnotowane obserwacje nie pozwoliły na wyliczenie zagęszczenia
ptaków. Prace budowlane na obszarze farmy mogą powodować przemieszczenie się jedynie
pojedynczych osobników. Potencjalne oddziaływanie odnosi się do znikomej części populacji
regionalnej tego gatunku (N=550 000, Wetlands International 2014).
9.1.1.4.
Uhle były drugim najliczniej odnotowywanym gatunkiem ptaków morskich w obszarze MFW BSIII.
Gatunek obserwowano podczas okresu zimowania pomiędzy październikiem a majem, największe
67
Tom IV. Rozdział 5
liczebności odnotowywano w listopadzie – kwietniu. W związku z relatywnie niewielką liczbą
obserwacji nie udało się stworzyć oddzielnych modeli rozmieszczenia dla każdego miesiąca, dlatego
też dopasowano jeden model dla całego okresu zimowania. Jednakże udało się oszacować
występowanie uhli w poszczególnych miesiącach bazując na średnich wartościach zmiennych
środowiskowych dla danego miesiąca. Wyniki modelowania charakteryzowały się dobrym
dopasowaniem modelu i racjonalnymi przewidywaniami, dobrze korespondującymi z dokonanymi
obserwacjami.
Zagęszczenie uhli w obszarze MFW BSIII było bardzo niskie w porównaniu z większym obszarem wód
otwartych polskiej EEZ (patrz: Rys. 11). Średnie przewidywane zagęszczenie wewnątrz akwenu farmy
wahało się pomiędzy 0,15 a 0,33 osobnika/km2 (w różnych miesiącach) i do 0,39 osobnika/km2
w dwukilometrowej strefie buforowej (w różnych miesiącach). W oparciu o przewidywane
zagęszczenie, powierzchnię akwenu farmy wiatrowej (116,62 km2) oraz 2 km strefy buforowej (109
km2) i założoną wartość 75% przemieszczenia się ptaków w obrębie farmy wiatrowej oraz 50%
w strefie buforowej oszacowano, iż od 23 do 51 osobników uhli przemieści się z obszaru farmy
wiatrowej na skutek płoszenia podczas prac budowlanych. Najwyższa oszacowana liczba ptaków
stanowi 0.01% biogeograficznej populacji tego gatunku (N= 450 000, Wetlands International 2014).
Rysunek 11. Przykładowe rozmieszczenie uhli na polskich wodach otwartych w listopadzie 2012 r. modelowanie wykonano na podstawie danych zebranych podczas rejsów badawczych oraz danych zebranych
przez Pomarinus w obszarze planowanych MFW BSIII, BSII, BP i Ławicy Słupskiej w latach 2012-2013
68
Tom IV. Rozdział 5
Rysunek 12. Przewidywane rozmieszczenie uhli w obszarze MFW BSIII w poszczególnych miesiącach okresu
zimowania gatunku – październik 2012 r.
Rysunek 13. Przewidywane rozmieszczenie uhli w obszarzeMFW BSIII w poszczególnych miesiącach okresu
zimowania gatunku – grudzień 2012 r.
69
Tom IV. Rozdział 5
zimowania gatunku – styczeń 2013 r.
zimowania gatunku – luty 2013 r.
70
Tom IV. Rozdział 5
zimowania gatunku – marzec 2013 r.
zimowania gatunku – kwiecień 2013 r.
71
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 30. Potencjalna liczba uhli które przemieszczą się na inny obszar w związku z niepokojeniem na skutek
obecności statków wykorzystywanych przy budowie na obszarze MFW BSIII i w obrębie 2 km strefy
buforowej, szacunki dla poszczególnych miesięcy w roku
Wewnątrz MFW BSIII
2 km obszar buforowy
Zagęszczenie
ptaków
2
(osobniki/km )
Średnia (±SD)
Liczba ptaków,
które
przemieszczą się
na skutek
niepokojenia
(75%
przemieszczenie)
Zagęszczenie
ptaków
2
(osobniki/km )
Średnia (±SD)
Liczba ptaków,
które
przemieszczą się
na skutek
niepokojenia
(50%
przemieszczenie)
Całkowita
liczba ptaków,
które
przemieszczą
się na skutek
niepokojenia
Czerwiec
0
0
0
0
0
Lipiec
0
0
0
0
0
Sierpień
0
0
0
0
0
Wrzesień
0
0
0
0
0
Październik
0,19 (±0,14)
17
0,24 (±0,17)
13
30
Listopad
0,33 (±0,22)
29
0,39 (±0,28)
21
50
Grudzień
0,26 (±0,19)
22
0,31 (±0,21)
17
39
Styczeń
0,25 (±0,16)
22
0,30 (±0,19)
16
39
Luty
0,31 (±0,18)
27
0,36 (±0,23)
20
46
Marzec
0,15 (±0,07)
13
0,18 (±0,10)
10
23
Kwiecień
0,34 (±0,21)
30
0,38 (±0,28)
21
51
0
0
0
0
0
Miesiąc
Maj
9.1.1.5.
Mewy srebrzyste były drugim najliczniej odnotowywanym gatunkiem ptaków w obszarze MFW BSIII.
Mimo stosunkowo niewielkiej wartości średniego zagęszczenia równej 5 osobników/km2 (patrz
Rozdział 8 Tom III ROOŚ), całkowita liczba ptaków wykorzystujących obszar farmy wiatrowej wynosi
500 ptaków, a z uwzględnieniem 2 km strefy buforowej ponad 1000 osobników. Mimo, iż obszar
MFW BSIII najprawdopodobniej stanowi odpowiednie siedlisko dla gatunku, powszechnie wiadomo,
iż rozmieszczenie mew małych jest ściśle związane z aktywnością połowową, co również stwierdzono
podczas prowadzonej kampanii monitoringowej na obszarze MFW BSIII (Rozdział 8 Tom III ROOŚ).
Stąd prace związane z budową farmy wiatrowej spowodują przemieszczenie się prowadzonej
działalności rybackiej a mewy srebrzyste najprawdopodobniej podążą za jednostkami rybackimi.
Podobnie jak inne gatunki mew, mewa srebrzysta jedynie w niewielkim stopniu może zostać
wypłoszona przez obecność statków (Garthe and Hüppop 2004, Furness i in. 2013), dlatego też należy
spodziewać się, iż przemieszczenie się gatunku w związku z płoszeniem na skutek obecności statków
wykorzystywanych na etapie budowy farmy wiatrowej będzie bardzo niewielkie.
72
Tom IV. Rozdział 5
9.1.1.6.
Mewa mała (Larus minutus)
Mewy małe były regularnie obserwowane w obszarze prowadzenia monitoringu, ale w niewielkich
liczbach - odnotowano obecność 39 osobników, z czego jedynie 5 siedzących na tafli wody (Rozdział 8
Tom III ROOŚ). Obserwacje mew małych były najczęstsze w okresie ptasich migracji jesienią, jedynie
okazjonalnie odnotowywano ich obecność w okresie zimy i wiosny. Mimo, iż większość
obserwowanych ptaków przelatywało nad obszarem badań, nie można wykluczyć iż część z nich
przebywała w tym rejonie przynajmniej przez krótki okres czasu podczas sezonów migracyjnych
i okresu zimowania.
Podobnie jak inne gatunki mew, mewy małe jedynie w niewielkim stopniu mogą zostać wypłoszone
z obszaru przez obecność statków (Garthe and Hüppop 2004), dlatego też zważywszy na bardzo małą
liczebność i niewielką wrażliwość gatunku na presje związane z obecnością statków przewiduje się, iż
przemieszczenie gatunku na skutek obecności statków wykorzystywanych przy budowie farmy
wiatrowej będzie dotyczyło jedynie niewielkiej liczby osobników, a skala zjawiska będzie bardzo mała.
9.1.1.7.
Alka (Alca torda)
Podczas 24 odbytych rejsów badawczych w latach 2012-2013 odnotowano obecność 422 alk
w obszarze monitoringu MFW BSIII (uwzględniając części transektów wykraczające poza obszar
planowanej farmy wiatrowej). Możliwe, iż rzeczywista liczebność ptaków była wyższa, ponieważ
w niektórych przypadkach bardzo trudno było odróżnić alki od nurzyków (Rozdział 8 Tom III ROOŚ).
Występowanie gatunku obserwowano w ciągu całego roku, największe zagęszczenie osobników
zarejestrowano w czasie zimowania. Stała obecność alk na obszarze MFW BSIII świadczy o tym, iż jest
to typowe dla tego gatunku siedlisko, aczkolwiek ptaki obserwowano w niewielkich ilościach. Bazując
na wynikach przeprowadzonego monitoringu można założyć, iż gęstość występowania alk nigdy nie
przekraczała 1 osobnika/km2.
Kierując się ostrożnym podejściem i wykorzystując wartość gęstości występowania alk równą
1 osobnik/km2 w okresie zimowania i 0,5 osobnika/km2 w pozostałym okresie, biorąc pod uwagę
wielkość akwenu farmy wiatrowej równą 116,62 km2 i 2 km strefę buforową o powierzchni 109 km2,
oraz zakładając przemieszczenie się 80% osobników z obszaru farmy wiatrowej i 60% ze strefy
buforowej (patrz: Tabela 8) oszacowano iż niepokojenie ptaków poprzez prace budowlane
(zwłaszcza obecność statków) farmy spowoduje przemieszczenie się 159 alk w okresie ich
najliczniejszego występowania – w czasie zimowania. Uzyskana wartość stanowi około 0.03%
biogeograficznej populacji tego gatunku (N>500 000, BirdLife International 2004).
Tabela 31. Potencjalna liczba alk, które przemieszczą się na inny obszar w związku z niepokojeniem na skutek
obecności statków wykorzystywanych przy budowie na obszarze MFW BSIII i w obrębie 2 km strefy
buforowej, szacunki dla poszczególnych miesięcy w roku
Wewnątrz obszaru MFW BSIII
Miesiąc
Czerwiec
2 km strefa buforowa
Zagęszczenie
ptaków
(osobniki /
2
km )
Liczba ptaków, które
przemieszczą się na
skutek niepokojenia
(80%przemieszczenie)
Zagęszczenie
ptaków
(osobniki /
2
km )
Liczba ptaków,
które
przemieszczą się
na skutek
niepokojenia
(60%
przemieszczenie)
0,5
47
0,5
33
73
Całkowita
liczba
ptaków,
które
przemieszczą
się na skutek
niepokojenia
79
Tom IV. Rozdział 5
Wewnątrz obszaru MFW BSIII
2 km strefa buforowa
Całkowita
liczba
ptaków,
które
przemieszczą
się na skutek
niepokojenia
Zagęszczenie
ptaków
(osobniki /
2
km )
Liczba ptaków, które
przemieszczą się na
skutek niepokojenia
(80%przemieszczenie)
Zagęszczenie
ptaków
(osobniki /
2
km )
Liczba ptaków,
które
przemieszczą się
na skutek
niepokojenia
(60%
przemieszczenie)
Lipec
0,5
47
0,5
33
79
Sierpień
0,5
47
0,5
33
79
Wrzesień
0,5
47
0,5
33
79
Październik
1,0
117
1,0
65
159
Listopad
1,0
117
1,0
65
159
Grudzień
1,0
117
1,0
65
159
Styczeń
1,0
117
1,0
65
159
Luty
1,0
117
1,0
65
159
Marzec
1,0
117
1,0
65
159
Kwiecień
1,0
117
1,0
65
159
Maj
0,5
47
0,5
33
79
Miesiąc
9.1.1.8.
Nurzyk (Uria aalge)
Podczas wszystkich 24 rejsów badawczych na obszarze MFW BSIII na którym prowadzono monitoring
odnotowano stosunkowo niską liczbę nurzyków - ogółem 97 osobników (Rozdział 8 Tom III ROOŚ).
Gatunek obserwowano podczas wszystkich pór roku. Mała liczebność gatunku wskazuje na bardzo
niewielkie zagęszczenie nurzyków na obszarze MFW BSIII, stąd tylko pojedyncze osobniki mogą
przemieścić się w inny rejon w związku z niepokojeniem związanym z obecnością statków
wykorzystywanych przy budowie farmy wiatrowej. Przemieszczenie się bardzo małej liczby
osobników będzie miało nieistotny wpływ na populację tego gatunku (>2 000000 rozradzających się
par, BirdLife International 2004).
9.1.1.9.
Podsumowanie
Ruch jednostek pływających na etapie budowy spowoduje bezpośrednie, negatywne oddziaływanie
na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, średnioterminowe, odwracalne, powtarzalne w okresie
budowy, o bardzo dużej intensywności. Podobne oddziaływania wystąpią podczas ewentualnej
likwidacji farmy.
Ocenę znaczenia tego oddziaływania dla najdalej idącego scenariusza, który może wystąpić
w racjonalnym wariancie alternatywnym, przedstawia tabela poniżej.
W wariancie wybranym do realizacji wybudowanych zostanie ok. 40% mniej elektrowni, niż
przewidziano w NIS, więc ruch jednostek pływających będzie odpowiednio mniejszy. Uznaje się, że
wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od NIS.
74
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 32. Ruch jednostek pływających związany z budową i likwidacją farmy wiatrowej – analiza
oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
Przesłanki do oceny
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie, brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
Wysoki priorytet ochronny
i duża wrażliwość na
płoszenie, jednak rzadko
spotykany na badanym
akwenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie)
akwenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średniotermin
owe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.1.4)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
wrażliwość gatunku na
płoszenie, jednak mała
liczebność w miejscu
inwestycji.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1.1.)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie)
Wysoki priorytet
ochronny. Umiarkowana
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.1.3)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie)
Niski priorytet ochronny,
niezbyt liczne
występowanie w rejonie
inwestycji osobników
przelotnych i sporadyczne
siedzących na wodzie.
Brak zauważalnych reakcji
przelatujących osobników
na statki.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie)
niezbyt liczne
inwestycji. Umiarkowana
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
75
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
płoszenie.
Wielkość
oddziaływania
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Znaczenie
oddziaływania
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie)
niezbyt liczne
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.1.7)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie)
Wysoki priorytet
ochronny, rzadkie pojawy
przelotnych ptaków w
rejonie inwestycji.
Gatunek pojawia się
rzadko. Obecność statków
może powodować
liczniejsze występowanie
ptaków w tym rejonie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna; czas
trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.1.2)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie)
Pospolity gatunek o niskim
Nieznacząca
Pomijalne
priorytecie ochronnym
(skala
(wielkość
Mała płochliwość gatunku.
narażenia –
oddziaływania
Gromadzi się na otwartym
lokalna; czas
– nieznacząca;
morzu przy statkach
trwania –
znaczenie
i konstrukcjach
średniotermizasobu –
wystających z wody, które
nowe;
małe)
zapewniają mewom
intensywność
miejsca odpoczynku.
- średnia
Źródła: Christensen et al. 2003, 2006, Furness et al. 2013, Garthe & Hüppop 2004, Kahlert et al. 2004b,
obserwacje własne
9.1.2. Emisja hałasu i wibracji
Obecność i przemieszczanie się statków konstrukcyjnych (opisane w poprzednim rozdziale) będzie
stanowiło główną przyczynę niepokojenia ptaków morskich na akwenie objętym budową MFW BSIII.
Oddziaływanie to będzie o wiele większe od innych związanych z etapem budowy presji, takich jak
emisja hałasu podwodnego. Monitoring ptaków podczas prac konstrukcyjnych morskiej farmy
wiatrowej Egmond aan Zee w Holandii nie wykazał żadnej zauważalnej reakcji na palowanie
gatunków ptaków niewrażliwych na niepokojenie związane z obecnością statków, głównie mew
i rybitw (Leopold & Camphuysen 2009). Ocena oddziaływania na środowisko hałasu podwodnego dla
obszaru farmy wiatrowej MFW BSIII wykazała brak znaczącego oddziaływania na ryby (DHI 2014c),
stąd nie oczekuje się wpływu na bazę pokarmową ptaków odżywiających się rybami.
Hałas i wibracje na etapie budowy to bezpośrednie, negatywne oddziaływania na ptaki morskie
o lokalnym zasięgu, średnioterminowe, odwracalne, powtarzalne w okresie budowy, o bardzo dużej
76
Tom IV. Rozdział 5
intensywności. Podobne oddziaływania na ptaki morskie wystąpią podczas ewentualnej likwidacji
farmy.
przewidziano w NIS, więc emisja hałasu i wibracji będzie odpowiednio mniejsza. Uznaje się, że
Tabela 33. Zwiększony poziom hałasu – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich na
etapie budowy i likwidacji (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
akwenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
akwenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
Wysoka
(duża
wrażliwość na
niezbyt liczne
Umiarkowana
(skala
narażenia –
Małe
(wielkość
oddziaływania
77
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
8.1.3)
Podatność na
oddziaływanie
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
oddziaływania
na statki.
Wielkość
oddziaływania
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Znaczenie
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
niezbyt liczne
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
niezbyt liczne
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
w rejonie inwestycji.
może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– średnia)
Małee
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia
Nieznacząca
Pomijalne
(słaba
(skala
(wielkość
wrażliwość na
narażenia –
oddziaływania
płoszenie;
lokalna;
– nieznacząca;
znaczna
morzu przy statkach
znaczenie
czas trwania –
odporność na
i konstrukcjach
zasobu –
średniotermihałas, który nie
małe)
nowe;
towarzyszy
zapewniają mewom
intensywność
realnemu
miejsca odpoczynku.
– średnia)
zagrożeniu)
obserwacje własne
9.1.3. Oświetlenie miejsca inwestycji
Ptaki nawigują podczas migracji względem naturalnych źródeł światła, takich jak gwiazdy i słońce.
Zauważono, że nocą kierują się też w stronę latarni morskich, wież wiertniczych i innych konstrukcji
oświetlonych sztucznym światłem (Wiese et al. 2001). Podczas badań nad zachowaniem się ptaków
78
Tom IV. Rozdział 5
przy platformach wiertniczych zauważono, że oświetlenie powoduje gromadzenie się ptaków
morskich wokół tych konstrukcji nie tylko w okresie migracji. W większości dotyczyło to ptaków
rurkonosych (Procellariformes), które w większości wykazują aktywność nocną, ale również
zaobserwowano kilkutysięczne koncentracje alczyków (Alle alle) (Wiese et al. 2001), które są blisko
spokrewnione z alkami i nurzykami, stwierdzanymi na obszarze planowanej inwestycji. Jednak
w przypadku większości gatunków ptaków typowo morskich (kaczki morskie, nury) wpływ sztucznego
oświetlenia na ptaki przebywające w bliższej i dalszej okolicy źródeł światła pozostaje bardzo słabo
poznany.
Oświetlenie miejsca inwestycji na etapie budowy spowoduje bezpośrednie, negatywne
oddziaływanie na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, średnioterminowe, odwracalne, powtarzalne
w okresie budowy, o bardzo dużej intensywności. Podobne oddziaływania wystąpią podczas
ewentualnej likwidacji farmy.
przewidziano w NIS, będzie więc konieczność użycia odpowiednio mniejszej ilości świateł. Uznaje się,
że wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od NIS..
Tabela 34. Oświetlenie miejsca budowy / likwidacji – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich na etapie budowy i likwidacji (NIS)
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
akwenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie, brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
akwenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie, brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas sztuczne
oświetlenie)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Gatunek
79
Tom IV. Rozdział 5
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie, brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
niezbyt liczne
na statki.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie; brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
niezbyt liczne
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26; brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
niezbyt liczne
płoszenie.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– bardzo duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26; brak
danych dot.
wrażliwości na
sztuczne
oświetlenie)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26;
sztuczne
morzu przy statkach
i konstrukcjach
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermi-
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
Gatunek
80
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oświetlenie
może ułatwiać
tej mewie
zdobywanie
pokarmu nocą)
oddziaływania
zapewniają mewom
miejsca odpoczynku.
Wielkość
oddziaływania
nowe;
intensywność
– średnia)
Znaczenie
oddziaływania
małe)
9.1.4. Powstanie bariery mechanicznej
Powstające na etapie budowy konstrukcje kolejnych elektrowni wiatrowych i stacji
elektroenergetycznych będą stopniowo zajmowały coraz większą część akwenu farmy, tworząc
barierę mechaniczną dla ptaków morskich, przemieszczających się w skali lokalnej między obszarami
żerowania i/lub obszarami odpoczynku, które niechętnie przelatują nad przeszkodami. Skala efektu
bariery będzie zależała od ilości powstałych turbin, ich wielkości oraz od emitowanego światła
i hałasu.
Nowe konstrukcje powstające w morzu na etapie budowy będą źródłem bezpośrednich,
negatywnych oddziaływań na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, średnioterminowych, odwracalnych,
powtarzalnych w okresie budowy, o bardzo dużej intensywności.
przewidziano w NIS, więc ich oddziaływanie na ptaki morskie będzie odpowiednio mniejsze. Uznaje
się, że wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od NIS..
Tabela 35. Powstanie bariery mechanicznej – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich na etapie budowy (NIS)
Gatunek
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Znaczenie
zasobu
Duże
(rozdział
8.1.6)
Podatność na
oddziaływanie
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie)
Tabela 26
oddziaływania
akwenie. Wraz z instalacją
kolejnych elektrowni
oddziaływanie będzie się
stopniowo zwiększać.
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie. Wraz z instalacją
81
Wielkość
oddziaływania
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowane
go;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
Znaczenie
oddziaływania
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
kolejnych elektrowni
oddziaływanie będzie się
stopniowo zwiększać.
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji. Wraz
z instalacją kolejnych
elektrowni oddziaływanie
będzie się stopniowo
zwiększać.
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
płoszenie. Wraz
zwiększać.
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
na powstające konstrukcje
na morzu.
82
Wielkość
oddziaływania
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowanego;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowanego;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowanego;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowanego;
Znaczenie
oddziaływania
znaczenie
zasobu –
duże)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie. Wraz
zwiększać.
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie. Wraz z
instalacją kolejnych
zwiększać.
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
może powodować
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
morzu przy statkach
i konstrukcjach
zapewniają mewom
miejsca odpoczynku.
83
Wielkość
oddziaływania
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowanego;
intensywność
– bardzo duża)
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe,
stopniowo
zwiększające
się w obrębie
oddziaływania
umiarkowanego;
intensywność
– bardzo duża)
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– średnia)
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność
– średnia)
Znaczenie
oddziaływania
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
małe)
Tom IV. Rozdział 5
9.1.5. Bariera wywołana obecnością statków
Obecność dużej ilości statków wykorzystywanych przy budowie farmy może skutkować wystąpieniem
efektu bariery i ograniczać przemieszczanie się ptaków pomiędzy obszarami ich przebywania. Skala
oddziaływania będzie zależna od liczby statków wykorzystywanych przy etapie budowy, ich
rozmiarów i okresu trwania prac konstrukcyjnych oraz sezonu w których będą prowadzone prace.
Podczas prac budowlanych statki będą najprawdopodobniej wykonywały zadania na wyznaczonych
obszarach farmy wiatrowej, a co za tym idzie powstająca w ten sposób bariera będzie mniejsza niż
cały obszar planowanej MFW BSIII. Ptaki morskie odbywające loty w skali lokalnej najczęściej reagują
na napotkane przeszkody poprzez pionowe lub poziome ich omijanie, stąd spodziewa się, iż będą one
zmieniać trasę lotu w celu ominięcia statków przelatując nad obszarem. Omijanie zwiększy koszt
energetyczny lotu, ale nie należy spodziewać się aby wzrost ten był duży, gdyż koszt energetyczny
dziennych lotów, nawet podwajając ich odległość stanowić będzie jedynie małą część dziennej
aktywności ptaków.
Dla przykładu, przy użyciu loggerów częstości akcji serca wyliczono iż edredony odbywają loty
jedynie przez 10 minut w ciągu dnia poza okresem migracji (Pelletier i in. 2008). Podobnych wyników
można się spodziewać dla innych kaczek wodnych, nurów i alk. Gatunki ptaków pelagicznych, takie
jak mewy spędzają większą część dnia odbywając loty w warunkach naturalnych a dodatkowe
ominięcie przeszkody, w tym wypadku prac konstrukcyjnych farmy wiatrowej nie spowodują żadnego
mierzalnego efektu w ich dziennej aktywności czy balansie energetycznym.
Obecność statków na etapie budowy stworzy barierę dla przemieszczania się ptaków, powodującą
bezpośrednie, negatywne oddziaływania na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, krótkoterminowych,
odwracalnych, powtarzalnych w okresie budowy, o niskiej intensywności. Podobne oddziaływania
wystąpią na etapie ewentualnej likwidacji.
przewidziano w NIS, więc efekt bariery dla ptaków morskich powodowany przez obecność statków
konstrukcyjnych będzie odpowiednio mniejszy. Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie
powodował oddziaływanie mniejsze od NIS.
Tabela 36. Bariera wywołana obecnością statków – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich na etapie budowy / likwidacji (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie.
Nieznacząca
Małe
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
Nieznacząca
Małe
(wielkość
84
(skala narażenia
– lokalna;
Znaczenie
oddziaływania
oddziaływania –
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Podatność na
oddziaływanie
płoszenie
Tabela 26)
oddziaływania
akwenie.
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Nieznacząca
Małe
(wielkość
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków w
rejonie inwestycji.
może powodować
Uhla
Melanitta fusca
Znaczenie
zasobu
85
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
Nieznacząca
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Małe
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nieznacząca
Małe
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Mewa
srebrzysta Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
morzu przy statkach i
konstrukcjach wystających
z wody, które zapewniają
mewom miejsca
odpoczynku.
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – małe)
9.1.6. Kolizje ze statkami
W godzinach nocnych w czasie panowania szczególnych warunków atmosferycznych ptaki mogą być
przyciągane przez światła emitowane ze statków. Kolizje ptaków wodnych ze statkami w porze
nocnej udokumentowano w południowo - zachodniej Grendlandii, były one ściśle powiązane ze złą
widocznością (Merkel and Johansen 2011). W przypadku przyciągania ptaków na skutek emisji
światła ryzyko przewiduje się iż poziom kolizji nie będzie powiązany z wysokością jednostek
pływających. Jednakże istniejąca wiedza na ten temat nie wskazuje aby był to istotny problem, stąd
ocenia się że oddziaływanie statków konstrukcyjnych będzie ograniczone do relatywnie małego
obszaru w każdym czasie a spodziewana ilość kolizji będzie niska, stąd oddziaływanie ocenia się od
pomijalnego do umiarkowanego w zależności od kategorii znaczenia danego gatunku.
Kolizje ptaków ze statkami budowlanymi to bezpośrednie, negatywne oddziaływanie o lokalnym
zasięgu, krótkoterminowe, nieodwracalne, powtarzalne w okresie budowy, o niskiej intensywności.
Podobne oddziaływania wystąpią na etapie ewentualnej likwidacji farmy.
przewidziano w NIS, więc ruch jednostek pływających będzie odpowiednio mniejszy, co wiąże się
z potencjalnie mniejszą liczbą kolizji. Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie powodował
oddziaływanie mniejsze od NIS.
Tabela 37. Kolizje ptaków ze statkami, związane z budową i likwidacją farmy wiatrowej – analiza
oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
akwenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Duże
Wysoka
Nieznacząca
Małe
86
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
(rozdział
8.1.1.6)
Podatność na
oddziaływanie
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
oddziaływania
akwenie.
Wielkość
oddziaływania
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Znaczenie
oddziaływania
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.1.4)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1.1.)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.1.3)
Wysoka
(duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
na statki.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkotermi-
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
Gavia stellata
87
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
nowe;
intensywność
– niska)
Znaczenie
oddziaływania
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.1.7)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.1.2)
Średnia
(słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
mewom miejsca
odpoczynku.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
małe)
9.1.7. Zniszczenie siedlisk bentosu
Budowa fundamentów (zwłaszcza, jeśli zostaną wybrane fundamenty grawitacyjne) i układanie
wewnętrznych kabli elektroenergetycznych spowoduje liczne zaburzenia zbiorowisk dennych
w miejscu realizacji przedsięwzięcia, które zostały szeroko opisane w rozdziale poświęconym ocenie
oddziaływania przedsięwzięcia na bentos.
Niektóre z siedlisk wykorzystywanych przez ptaki morskie i zatrzymujące się podczas odbywania
migracji zostaną utracone ze względu na posadowienie fundamentów. Proces ten będzie
bezpośrednio oddziaływał na dno morskie i wpłynie na kolumnę wody. Naturalne środowiska
bentosowe zostaną utracone, ale najprawdopodobniej w ich miejsce wykształcą się nowe (efekt
„sztucznej rafy”). Siedliska bentosu zostaną zniszczone również w miejscach rowów wykopanych pod
ułożenie kabli podwodnych, ale najprawdopodobniej zostaną odbudowane w przeciągu kilku lat po
zakończeniu prac budowlanych. Skala oddziaływania będzie w główniej mierze zależała od liczby
fundamentów turbin wiatrowych, ich typu i rozmiaru oraz skali prac związanych z pogłębianiem dna
w celu ułożenia sieci kabli.
Gatunki ptaków narażone na oddziaływania związane z utratą siedlisk dennych na skutek zajęcia
przestrzeni to głównie kaczki morskie odżywiające się bentosem. Jednak te gatunki są bardzo
wrażliwe na niepokojenie przez obecność łodzi i inne działania człowieka na morzu, stąd szacuje się iż
oddziaływanie na skutek niepokojenia w związku z obecnością statków konstrukcyjnych będzie
głównym oddziaływaniem w obszarze, skutkując tym samym przemieszczeniem się gatunków
wrażliwych. W związku z tym ptaki te nie będą doświadczać dodatkowo oddziaływania związanego
z zajęciem przestrzeni na etapie budowy. Dodatkowo utrata siedliska w związku z zajęciem
88
Tom IV. Rozdział 5
przestrzeni przez turbiny będzie bardzo niewielka, wynosząca poniżej 1% wyznaczonego obszaru dla
MFW BSIII dla każdego z rozważanych wariantów farmy wiatrowej.
Zniszczenie siedlisk bentosu podczas prac budowlanych to pośrednie, negatywne oddziaływanie na
niektóre ptaki morskie (przede wszystkim bentofagi) o lokalnym zasięgu, średnioterminowe,
odwracalne, powtarzalne w okresie budowy, o bardzo dużej intensywności. Podobne oddziaływania
wystąpią podczas ewentualnej likwidacji.
przewidziano w NIS, więc oddziaływanie na bentos a pośrednio na ptaki będzie odpowiednio
mniejsze. Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od
NIS.
Tabela 38. Zniszczenie siedlisk bentosu – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich na
etapie budowy / likwidacji (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
Gatunek odżywia się
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
pośrednio wpływać na
ichtiofaunę, jednak przy
lokalnej skali narażenia nie
będzie to miało wpływu na
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
i funkcjonowanie zasobu)
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu – duże
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
ograniczenie bazy
pokarmowej.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
intensywność –
bardzo duża)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
ograniczenie bazy
89
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
Umiarkowane
(wielkość
oddziaływania
–
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
bentosowymi)
oddziaływania
pokarmowej.
Wielkość
oddziaływania
czas trwania –
średnioterminowe;
intensywność –
bardzo duża)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
ograniczenie bazy
pokarmowej.
Umiarkowana
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średnioterminowe;
Znaczenie
oddziaływania
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
średnie)
intensywność –
bardzo duża)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Brak
Gatunek nie odżywia się
organizmami
bentosowymi. Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Brak
organizmami
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
małe)
90
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
ichtiofagi
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
9.1.8. Wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie
Podczas budowy farmy nastąpi wzruszenie osadów dennych i wzrost koncentracji zawiesiny
w wodzie. To zjawisko będzie najbardziej intensywne w wypadku zastosowania fundamentów
grawitacyjnych, które wymagają uprzedniego przygotowania dna morskiego.
Bezpośrednie przenoszenie osadów oraz ich resuspensja będzie skutkowała obniżeniem
przejrzystości wody. Jeśli przekroczyłaby ona poziom występujący naturalnie, wówczas mogłaby
powodować utrudnienia w polowaniu ptaków posługujących się wzrokiem w czasie poszukiwaniu
pokarmu, a co za tym idzie - skutkować przemieszczeniem ptaków preferujących czyste wody.
Jednak jak wynika z modelu rozpływu zawiesiny (patrz: Tom II Rozdział 11 ROOŚ) stężenie zawiesiny
w najdalej idącym scenariuszu (tj. przy zastosowaniu największych rozważanych fundamentów
grawitacyjnych) nie przekroczy 20mg/l w granicach farmy wiatrowej i 10 mg/l poza jej granicami, przy
czym ostatnia wartość mieści się w przedziale naturalnego stanu w tym obszarze.
Lokalny spadek przejrzystości wody wewnątrz farmy będzie krótkotrwały, a jego wpływ będzie
“przykryty” przez opuszczanie obszaru przez ptaki spowodowane innymi, intensywniejszymi
zakłóceniami. Jednak ponieważ zmętnienie wody na skutek prac budowlanych będzie równoległe do
naturalnych procesów oraz ze względu braku możliwości oszacowania kiedy zjawisko tego rodzaju
może mieć miejsce, oddziaływanie to ocenia się na małe do pomijalnego dla ptaków, które
zdobywają pokarm poprze nurkowanie w toni wodnej i posługujących się w tym celu zmysłem
wzroku (nury, kaczki, alki). Nie przewiduje się żadnego oddziaływania na ptaki żerujące na
powierzchni wody (mewy).
Wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie podczas prac budowlanych to pośrednie, negatywne
oddziaływanie na niektóre ptaki morskie (przede wszystkim bentofagi) o lokalnym zasięgu,
krótkoterminowe, odwracalne, powtarzalne w okresie budowy, o niskiej intensywności. Podobne
oddziaływanie wystąpi w trakcie ewentualnej likwidacji farmy.
przewidziano w NIS, więc oddziaływanie na ptaki będzie odpowiednio mniejsze. Uznaje się, że
Tabela 39. Wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
Gatunek
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
Wzrost koncentracji
zawiesiny w wodzie może
powodować utrudnienia
dla ptaków posługujących
Nieznacząca
Małe
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
91
Znaczenie
oddziaływania
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
się wzrokiem w czasie
poszukiwaniu pokarmu
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wzrost koncentracji
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wzrost koncentracji
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wzrost koncentracji
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
Wzrost koncentracji
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
Mewa mała
Hydrocoloeus
Duże
(rozdział
Brak
Uhla
Melanitta fusca
Wzrost koncentracji
Wzrost koncentracji
Wzrost koncentracji
92
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
znaczenie
zasobu – duże)
Nieznacząca
Małe
(wielkość
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
Nieznacząca
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
Nieznacząca
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Małe
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Małe
(wielkość
oddziaływania –
nieznacząca;
znaczenie
zasobu – duże)
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nieznacząca
Pomijalne
(skala narażenia
– lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność –
niska)
(wielkość
oddziaływania –
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Bez zmian
(Bez utraty
Bez zmian
(wielkość
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
minutus
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Znaczenie
zasobu
8.1.7)
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Znaczenie
oddziaływania
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Małe
(rozdział
8.1.2)
Brak
Wzrost koncentracji
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
i funkcjonowanie zasobu
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
małe)
9.1.9. Osadzanie się wzburzonego sedymentu
Depozycja osadu wyniesie mniej niż 3,5 mm w obrębie akwenu projektu, co nie wpłynie na
przeżywalność małży. Depozycja osadów będzie dodatkowym czynnikiem wpływającym na zmianę
naturalnych warunków siedliska w obrębie akwenu MFW BSIII. Nieznany jest okres trwania tej presji.
Oddziaływanie oceniono się jako małe dla ptaków, które zdobywają pokarm poprze nurkowanie
w toni wodnej i żerujących na bentosie (nury, kaczki, alki). Nie przewiduje się żadnego oddziaływania
na ptaki żerujące na powierzchni wody (mewy).
Osadzanie się wzburzonego sedymentu podczas prac budowlanych to pośrednie, negatywne
oddziaływanie na niektóre ptaki morskie (przede wszystkim bentofagi) o lokalnym zasięgu,
krótkoterminowe, odwracalne, powtarzalne w okresie budowy, o niskiej intensywności. Podobne
oddziaływanie może wystąpić podczas likwidacji farmy.
przewidziano w NIS, więc oddziaływanie na bentos, a pośrednio na ptaki, będzie odpowiednio
NIS.
Tabela 40. Osadzanie się wzburzonego sedymentu – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
Gatunek
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
Osadzanie się
wzburzonego sedymentu
na dnie morskim w wodzie
może powodować
utrudnienia dla ptaków
zdobywających pokarm
poprzez nurkowanie
w toni wodnej i żerujących
na bentosie
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
93
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
Osadzanie się
może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
94
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
poprzez nurkowanie
na bentosie
Wielkość
oddziaływania
krótkoterminowe;
intensywność
– niska)
Znaczenie
oddziaływania
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Brak
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Brak
Osadzanie się
może powodować
poprzez nurkowanie
na bentosie
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
małe)
9.1.10.
Oddziaływania skumulowane
Założenia do analiz oddziaływań skumulowanych oddziaływań MFW BSIII i innych przedsięwzięć na
bentos zostały przedstawione w rozdziale 3.3. Natomiast szeroki opis dotyczący tego zagadnienia
znajduje się w Rozdziale 13 Tomu II ROOŚ.
Jak wynika z tych opisów, należy ocenić poniższe scenariusze kumulacji oddziaływań na etapie
budowy.
W latach 2019 – 2021 wybudowane zostaną elektrownie o łącznej mocy 900 MW, w tym 600 MW
w ramach MFW BSIII i 300 MW w ramach MFW Baltica 3. Przy założeniu, że przeciętna elektrownia
będzie miała moc 6 MW, powstanie ich 150. Wybudowana zostanie również infrastruktura
towarzysząca w postaci (stacje elektroenergetyczne, platformy socjalne i pomiarowo – badawcze
itd.). Można założyć, że w związku z tym na dnie morskim zostanie zainstalowanych 158
fundamentów oraz ok. 158 km kabli wewnętrznych.
Do tych 2 farm zostaną wybudowane kable eksportowe na ląd o szacowanej długości odpowiednio
95 km oraz 45 km. Jednak kable eksportowe będą budowane jedynie na bardzo krótkich odcinkach
w pobliżu farmy, a następnie, w miarę zbliżania się do brzegu – w oddaleniu powodującym brak
kumulacji, lub jej pomijalny poziom. W latach 2018-2020 mogą być też prowadzone wiercenia
geotechniczne na obszarach koncesji Gaz Południe i Słupsk E, jednak również te oddziaływania należy
uznać za pomijalne, ze względu na rozległość obszarów koncesji i jedynie niewielkie pokrywanie się
ich z obszarami projektowanych w tym rejonie farm wiatrowych. Kable eksportowe i badania
geotechniczne na obszarach koncesji węglowodorowych nie zostały więc wzięte pod uwagę
w dalszych analizach oddziaływania skumulowanego.
95
Tom IV. Rozdział 5
Ponadto w pobliżu farmy znajdują się intensywnie wykorzystywane trasy żeglugi morskiej (w tym
system rozgraniczenia ruchu – Traffic Separation Scheme (TSS)), w rejonie których zwiększa się ryzyko
wycieku substancji ropopochodnych.
W latach 2023 – 2026 wybudowane zostaną kolejne elektrownie, o łącznej mocy 1350 MW, w tym
600 MW w ramach MFW BSIII i 750 MW w ramach MFW Baltica 3. Przy założeniu, że przeciętna
elektrownia będzie miała moc 6 MW, powstanie ich 225. Wybudowana zostanie również
infrastruktura towarzysząca (np. stacje elektroenergetyczne, platformy socjalne i pomiarowo –
badawcze itd.). Można założyć, że w związku z tym na dnie morskim zostaną zainstalowane 232
fundamenty oraz ok. 232 km kabli wewnętrznych.
Istnieje również inny scenariusz dla tego etapu budowy, polegający na tym, że powyższe ilości
elektrowni i infrastruktury zostaną wybudowane nie na obszarach MFW BSIII i MFW Baltica 3, lecz
jako MFW BSII i MFW Baltica 2 (PSZW należą do tych samych właścicieli). Taki alternatywny
scenariusz nie zmieni jednak istotnie poziomu oddziaływań.
W przypadku jednoczesnej budowy MFW BSIII i MFW Baltica 3, co uznano za scenariusz najbardziej
prawdopodobny, dla siedmiu z dziewięciu gatunków ptaków morskich wielkość oddziaływań
skumulowanych oceniono na umiarkowaną. Elektrownie wiatrowe budowane na dużym obszarze
obu farm spowodują wypłoszenie tych ptaków z rozległego akwenu ograniczając im dostęp do
żerowisk. Duża płochliwość tych gatunków przekłada się jednak na zmniejszenie ryzyka kolizji
z siłowniami. Oddziaływanie na oba gatunki mew zostało określone jako małe. Mewa srebrzysta ma
niski status ochronny i jest pospolitym gatunkiem, którego pojawianie się na otwartym morzu jest
silnie związane z obecnością kutrów rybackich. Mewa mała pojawia się w tej części Bałtyku nielicznie,
stąd nie należy spodziewać się znaczącego, negatywnego oddziaływania obu powstających
jednocześnie farm wiatrowych na jej populacje. Wyniki oceny prezentuje poniższa tabela.
Tabela 41. Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie budowy MFW BSIII przy jednoczesnym
budowaniu sąsiadującej MFW Baltica 3 (NIS, racjonalny wariant alternatywny i wariant wybrany do
realizacji)
Gatunek
Umiarkowane – mała odległość między farmami zwiększa efekt
odstraszania i powoduje powstanie bariery dla przelatujących ptaków.
Nur rdzawoszyi Gavia stellata
Nurzyk Uria aalge
Alka Alca torda
Mewa mała Hydrocoloeus minutus
Małe – mała odległość między farmami zwiększa efekt odstraszania,
jednak gatunek jest mało wrażliwy na płoszenie. Mewa ta pojawia się
w rejonie inwestycji nielicznie.
96
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Mewa srebrzysta Larus argentatus
Małe – mała odległość między farmami zwiększa efekt odstraszania,
jednak gatunek jest mało wrażliwy na płoszenie. Mewa srebrzysta na
niski status ochronny i jest gatunkiem pospolitym, na otwartym morzu
towarzyszy głównie kutrom rybackim.
Można założyć, że budowa MFW BSIII będzie wyprzedzała inne tego typu inwestycje, stąd na
wstępnym etapie powstawania tej farmy raczej nie wystąpią oddziaływania skumulowane. Jedynie
w końcowej fazie budowy, w przypadku przyspieszenia prac na innych obszarach, można się
spodziewać jedynie zwiększonego obszarowo efektu przepłaszania ptaków. W tej sytuacji oceniono
dodatkowo wariant, polegający na jednoczesnej budowie farm, których właściciele dysponują
warunkami przyłączenia do sieci (MFW BSII, MFW Baltica 2, MFW Baltica 3), a także dwóch farm
planowanych w ich sąsiedztwie, które takich warunków nie posiadają, tj. MFW C-Wind i MFW Baltic
Power. Ten scenariusz jest mało realistyczny, zwłaszcza że jedynie projekty MFW BSII i MFW BSIII
miały (w chwili przygotowywania niniejszego ROOŚ) zakończone badania środowiska, natomiast
w pozostałych wymienionych projektach te badania jeszcze się nie rozpoczęły. Stanowi to dodatkową
trudność w ocenie, ponieważ brak jest szczegółowych informacji na temat ich założeń technicznych
i terminów ewentualnego ich powstania, za wyjątkiem obszaru planowanej MFW BSII.
Biorąc pod uwagę najdalej idący, jednak mało realistyczny scenariusz powstawania wszystkich sześciu
farm wiatrowych jednocześnie oraz prowadzenie w tym czasie poszukiwań lub eksploatacji złóż gazu,
wielkość oddziaływań skumulowanych zależeć będzie od gatunku. Dla bardzo płochliwych gatunków
o wysokim priorytecie ochronnym (oba gatunki nurów i uhla) będzie to oddziaływanie znaczące.
Blisko położone źródła hałasu oraz intensywny ruch jednostek pływających spowoduje wypłoszenie
tych ptaków z dużego obszaru obejmującego farmy wiatrowe MFW Baltica 2, MFW Baltica 3 oraz
MFW BSIII. MFW BSII położona jest w większej odległości i licząca kilkanaście kilometrów wolna
przestrzeń między tą farmą a MFW BSIII umożliwi ptakom nie tylko omijanie obu akwenów zajętych
przez te inwestycje, ale również na tym obszarze ptaki morskie mogłyby się gromadzić i żerować.
Jednak jednoczesne powstawanie wszystkich farm spowoduje powstanie bariery o znacznej wielkości
(długość na linii wschód-zachód około 70 km), a ponadto cały ten akwen zostanie wyłączony jako
żerowisko. Na etapie budowy efekt ten będzie narastał stopniowo w zależności od harmonogramu
prac na tych wszystkich obszarach. Jako działanie minimalizujące przy projektowaniu tych kolejnych
inwestycji niezbędne może być rozważenie zasadności zastosowania niezabudowanych korytarzy
migracyjnych o szerokości nie mniejszej niż 4 km.
Poza tymi wyżej omówionymi dwoma scenariuszami budowy sąsiadujących MFW mogą mieć miejsce
inne warianty polegające np. na rozpoczęciu instalacji elektrowni na polach MFW Baltica 2 i MFW
BSII w trakcie prac budowlanych w obrębie MFW BSIII i MFW Baltica 3. W niniejszym opracowaniu
ograniczono się jednak na ocenie wariantu najbardziej prawdopodobnego (jednoczesna budowa
dwóch sąsiadujących farm) i maksymalnego (jednoczesne powstawanie sześciu farm), ponieważ
każdy inny scenariusz zawiera się w opisie oddziaływań dla wariantu maksymalnego, gdzie
oddziaływania na ptaki będą z pewnością największe.
97
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 42. Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie budowy MFW BSIII (wariant maksymalny)
przy najdalej idącym scenariuszu jedoczesnego budowania wszystkich inwestycji
Gatunek
MFW BSII
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic
Power
MFW CWind
Koncesje
na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
Nur
czarno-szyi
Gavia
arctica
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Nur
rdzawoszyi
Gavia
stellata
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Uhla
Melanitta
fusca
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowy-
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawa-
98
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW BSII
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic
Power
MFW CWind
mi
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
odstraszania.
odstraszania.
odstraszania.
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Lodówka
Clangula
hyemalis
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Markaczka
Melanitta
nigra
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
99
Koncesje
na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
nia hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania
hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym, ale
o umiarkowanej
płochliwości.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadze-
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW BSII
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic
Power
rejonów
prowadzenia prac.
MFW CWind
Koncesje
na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
o niskim
priorytecie
ochronnym, choć
wrażliwy na
płoszenie.
nia prac.
Nurzyk
Uria aalge
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowane –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania
hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym, mało
wrażliwy na
płoszenie.
Alka
Alca torda
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi o
znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Umiarkowa
ne – mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowa
ne – mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Umiarkowa
ne – mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Małe lub
umiarkowane,
zależne od
liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym, mało
wrażliwy na
płoszenie.
Mewa
mała
Małe –
pozostaje
Małe –
mała
Małe –
mała
Małe –
mała
Małe –
pozostaje
Małe
niezależnie,
Małe –
powstanie
100
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW BSII
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic
Power
MFW CWind
Hydrocolo
eus
minutus
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi o
znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
odstraszania, jednak
gatunek
jest mało
wrażliwy
na
płoszenie.
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
gatunek
jest mało
wrażliwy
na
płoszenie.
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
gatunek
jest mało
wrażliwy
na
płoszenie.
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
wiatrowymi o
znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Małe –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
gatunek
jest mało
wrażliwy
na
płoszenie.
Małe –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
gatunek
jest mało
wrażliwy
na
płoszenie.
Małe –
mała
odległość
między
farmami
zwiększa
efekt
gatunek
jest mało
wrażliwy
na
płoszenie.
Małe –
pozostaje
wolna
przestrzeń
między
obiema
farmami
o znacznej
szerokości
umożliwiająca
unikanie
przez ptaki
rejonów
prowadzenia prac.
Koncesje
na
wydobycie
gazu
od liczby
wież
wiertniczych.
Gatunek
mało
wrażliwy na
płoszenie.
Oddziaływanie
skumulowane
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o dość
wysokim
priorytecie
ochronnym, ale
mało
wrażliwy na
płoszenie.
Małe
niezależnie
od liczby
wież
wiertniczych.
Gatunek
mało
wrażliwy na
płoszenie.
Małe –
powstanie
kilku
stosunkowo blisko
położonych
miejsc
powstawania hałasu
i obecności
jednostek
pływających;
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym, nie
jest
wrażliwy na
płoszenie.
9.2.
Etap eksploatacji
Dwa najważniejsze czynniki związane z pracującą MFW, mogące mieć negatywny wpływ na ptaki to
efekt odstraszania powodujący wykluczenie części żerowisk i ryzyko kolizji z turbinami. Czynniki te są
wzajemnie powiązane, ponieważ gatunki o większym stopniu płochliwości nie będą zbliżać się do
obszaru zajętego przez siłownie wiatrowe, przez co prawdopodobieństwo zderzenia z wirnikami staje
się mniejsze. Natomiast w przypadku ptaków mało płochliwych, przebywających w bezpośredniej
101
Tom IV. Rozdział 5
bliskości farmy ryzyko kolizji wyraźnie wzrasta. Ze względu na wzajemną zależność obu tych
czynników w niniejszej ocenie zostały one przeanalizowane razem.
Podczas funkcjonowania farmy wiatrowej należy spodziewać się zmian w sposobie wykorzystania
przestrzeni przez ptaki. W ogromnej większości przypadków turbiny działają na ptaki odstraszająco
i przelatujące ptaki wodne wymijają pola turbin wiatrowych w odległości od 100 do nawet 3000-4000
m (Christensen et al. 2004, Kahlert et al. 2004a, Drewitt & Langston 2006). Akweny bezpośrednio
przylegające do siłowni są znacznie słabiej wykorzystywane jako miejsca żerowania i odpoczynku
(Drewitt & Langston 2006). Obszar, na którym będą stały maszty elektrowni wiatrowych przestaje
być dostępny jako żerowisko dla ptaków, a w niektórych przypadkach wyraźne mniejsze zagęszczenia
ptaków obserwuje się w promieniu do 2, a nawet do 4 km od elektrowni (Petersen et al. 2004).
Unikanie przez ptaki wodne obszaru, na którym stoją turbiny wiatrowe prowadzi do zmniejszenia
ryzyka kolizji, przez co śmiertelność na skutek zderzeń z konstrukcjami elektrowni jest wyraźnie
niższa. Wyjątkiem są tutaj mewy, takie jak brana pod uwagę przy ocenie oddziaływania na
środowisko mewa srebrzysta, które wykorzystują konstrukcje wystające z wody, także nie pracujące
turbiny wiatrowe, jako miejsce odpoczynku (Petersen et al. 2006) i na etapie budowy morskiej farmy
wiatrowej wykazują częstsze występowanie na jej obszarze niż w okresie wcześniejszym (Christensen
et al. 2003). W fazie eksploatacji zainteresowanie mew morską farmą wiatrową wyraźnie spada
(Petersen et al. 2006, Petersen & Fox 2007).
Przewiduje się wystąpienie następujących emisji i zakłóceń stanu środowiska, które mogą
oddziaływać na ornitofaunę na etapie eksploatacji MFW BSIII:
1) ruch jednostek pływających,
2) płoszenie i wyparcie z siedlisk,
3) powstanie bariery mechanicznej,
4) ryzyko kolizji,
5) powstanie „sztucznej rafy”
6) powstanie zamkniętego akwenu,
7) zmiany w reżimie prądów morskich.
W trakcie eksploatacji farmy mogą też wystąpić oddziaływania nieplanowane, w szczególności
zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych:
1) substancjami ropopochodnymi,
2) środkami przeciwporostowymi,
3) przypadkowo uwolnionymi odpadami komunalnymi lub ściekami bytowymi,
4) przypadkowo uwolnionymi środkami chemicznymi oraz odpadami z eksploatacji farmy.
Oddziaływania nieplanowane zostały ocenione w rozdziale 11.
Proponowane działania minimalizujące na etapie eksploatacji dotyczą:

malowania końcówek łopat na jaskrawe kolory, zgodnie z właściwymi przepisami
o znakowaniu przeszkód lotniczych, co powinno zwiększać prawdopodobieństwo
dostrzeżenia pracującej turbiny przez przelatujące ptaki. Nie rozwiązuje to jednak problemu
102
Tom IV. Rozdział 5
kolizji nocnych i w warunkach ograniczonej widoczności (mgła), które stanowią ogromną
większość przypadków,

oświetlania siłowni w warunkach nocnych poprzez zamontowanie niewielkich, słabych
i pulsujących źródeł światła. Stale świecące, jasne światła oraz pulsujące białe światła
zwiększają ryzyko kolizji. Proponuje się też zmianę oświetlenia podczas zamglenia z ciągłego
na pulsujące o długim interwale. Trzeba jednak pamiętać, że rozwiązania te nie mogą być
sprzeczne z przepisami dotyczącymi ruchu lotniczego i oznakowania wysokich konstrukcji,

stosowania wież o konstrukcji litej, i niestosowania konstrukcji kratownicowych,

ustalenia wielkości prześwitu pomiędzy dolnym położeniem skrzydła wirnika a powierzchnią
morza. Im jest on mniejszy, tym większa jest szansa na zderzenie ptaka z pracującym
wirnikiem. Wynika to z faktu, że większość ptaków morskich przemieszcza się nisko nad
wodą. Ponad 50% wszystkich przelotów zarejestrowanych podczas niniejszych badań
odbywało się na pułapie poniżej 15 m. W przypadku nurów, alki, nurzyka i lodówki, udział ten
dochodzi nawet do 90%. Prześwit powinien być kompromisem pomiędzy proponowanymi
parametrami technicznymi siłowni w wariancie maksymalnym, a minimalizacją ryzyka kolizji.
Wyniki obserwacji wysokości przemieszczeń ptaków w ciągu dnia wskazują, że odległość
między powierzchnią wody a maksymalnym dolnym położeniem skrzydeł wirnika wynosząca
15 m znacznie redukuje ryzyko kolizji. Wielkość tą należy więc traktować jako absolutne
minimum. Zwiększenie tej odległości do 20 m (jak to zostało założone w obydwu
rozważanych wariantach) spowoduje dalsze zmniejszenie ryzyka śmiertelności ptaków
morskich, ponieważ większość przemieszczeń ptaków obserwowanych na pułapie 15-60 m
odbywała się w dolnej jego części.
9.2.1. Ruch jednostek pływających
Eksploatacja MFW BSIII będzie wiązała się z ruchem różnego rodzaju jednostek pływających, a także
helikopterów obsługujących farmę. Ze względu na fakt, że trudno rozdzielić jest ich oddziaływania
(nieznana liczba helikopterów, jaka może zostać wykorzystana), oddziaływania te oceniane są
wspólnie.
Spośród dziewięciu gatunków branych pod uwagę, w przypadku siedmiu znaczenie oddziaływania
MFW BSIII w fazie eksploatacji polegający na zwiększeniu ruchu jednostek pływających i powstaniu
bariery oceniono na małe. Wynika to przede wszystkim z wysokiego priorytetu ochronnego tych
gatunków i dużej lub średniej podatności na płoszenie. Dla pozostałych gatunków znaczenie
oddziaływania jest pomijalne (2 gatunki).
Ruch jednostek pływających na etapie eksploatacji spowoduje bezpośrednie, negatywne
oddziaływanie na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, długoterminowe, odwracalne, powtarzalne
w okresie eksploatacji, o średniej intensywności.
przewidziano w NIS, więc ruch jednostek pływających będzie odpowiednio mniejszy. Uznaje się, że
103
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 43. Ruch jednostek pływających związany z eksploatacją farmy wiatrowej – analiza oddziaływania na
poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
na statki.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
104
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
płoszenie.
Wielkość
oddziaływania
we;
intensywność
– średnia)
Znaczenie
oddziaływania
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
mewom miejsca
odpoczynku.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Źródła: Christensen et al. 2003, 2006, Furness et al. 2013, Garthe & Hüppop 2004, Kahlert
obserwacje własne
Pomijalne(wie
lkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
małe)
et al. 2004b,
9.2.2. Obecność nawodnych konstrukcji
Płoszenie i wyparcie z siedlisk powodowane przez obecność nawodnych konstrukcji będzie takie
samo dla obu rozpatrywanych wariantów, gdyż mimo różnej liczby elektrowni będą one zajmowały
taki sam obszar.Obecna wiedza nie pozwala na określenie różnic w oddziaływaniu polegającym na
wyparciu z siedliska w zależności od rozmiaru turbin wiatrowych, ich zagęszczenia i rozmieszczenia.
Dodatkowo nie wiadomo czy ptaki rezydujące na obszarze MFW BSIII nie zaadoptują się z czasem do
obecności farmy wiatrowej dlatego taki sam efekt zakłada się dla całego okresu trwania etapu
eksploatacji.
9.2.2.1.
bardzo niewiele nurów, zaledwie 35 osobników, w tym 11 siedzących na wodzie. Świadczy to o tym,
iż obszar MFW BSIII nie stanowi ważnego miejsca przebywania tych gatunków. Stąd można
wnioskować, że po zakończeniu etapu budowy MFW BSIII przemieszczanie się ptaków na skutek
obecności farmy wiatrowej będzie dotyczyło pojedynczych osobników nurów rdzawoszyich
i czarnoszyich. Płoszenie i wyparcie z siedlisk na etapie eksploatacji będzie dotyczyło znikomej części
105
Tom IV. Rozdział 5
regionalnych populacji obu gatunków (N Nur rdzawoszyi = 150 000, N Nur czarnoszyi = 250 000,
Wetlands International 2014).
9.2.2.2.
Lodówki były najliczniej odnotowywanym gatunkiem podczas monitoringu prowadzonego na
obszarze farmy. W rozdziale 9.1.1.2. powyżej oszacowano, że z obszaru farmy wiatrowej z powodu
zakłóceń związanych z etapem budowy przemieści się od 151 do 2443 osobników lodówek. Szacuje
się, że podobne oddziaływanie wystąpi na skutek płoszenia i wyparcia z siedlisk na etapie
eksploatacji. Jednak najwyższa oszacowana liczba ptaków stanowi zaledwie 0.15% regionalnej
populacji tego gatunku (N=1 600 000, Wetlands International 2014).
9.2.2.3.
odnotowano jedynie 10 osobników markaczek siedzących na wodzie. Płoszenie i wyparcie z siedlisk
na etapie eksploatacji odnosi się więc do znikomej części populacji regionalnej tego gatunku (N=550
9.2.2.4.
Uhle były drugim najliczniej odnotowywanym gatunkiem ptaków morskich w obszarze MFW BSIII.
W rozdziale 9.1.1.4. powyżej oszacowano, że z obszaru farmy wiatrowej z powodu zakłóceń
związanych z etapem budowy przemieści się od 23 do 51 osobników uhli. Szacuje się, że podobne
oddziaływanie wystąpi na skutek płoszenia i wyparcia z siedlisk na etapie eksploatacji. Najwyższa
oszacowana liczba ptaków stanowi zaledwie 0.01% biogeograficznej populacji tego gatunku (N= 450
9.2.2.5.
Mimo stosunkowo niewielkiej wartości średniego zagęszczenia równej 5 osobników/km2 (Meissner
2014a,b), całkowita liczba ptaków wykorzystujących obszar farmy wiatrowej wynosi 500 ptaków,
a z uwzględnieniem 2 km strefy buforowej ponad 1000 osobników. Mimo, iż obszar MFW BSIII
najprawdopodobniej stanowi odpowiednie siedlisko dla gatunku, powszechnie wiadomo iż
rozmieszczenie mew jest ściśle związane z aktywnością połowową, co stwierdzono również podczas
prowadzonej kampanii monitoringowej na obszarze MFW BSIII. Podobnie jak inne gatunki mew,
mewa srebrzysta nie unika obszarów morskich farm wiatrowych i może być nawet przez nie
przyciągana ponieważ wieże turbin stanowić mogą dla niej miejsce odpoczynku, jednakże eliminacja
aktywności połowowej z obszaru farmy wiatrowej może oznaczać iż również ptaki opuszczą ten rejon
podążając za statkami rybackimi (Petersen i in. 2006, 2014, Petersen & Fox 2007, Leopold i in. 2011,
Venermen i in. 2013). Ocenia się że płoszenie i wyparcie z siedlisk na skutek eksploatacji farmy
wiatrowej nie będzie miało żadnego wpływu na ten gatunek.
9.2.2.6.
liczbach - odnotowano obecność 39 osobników, z czego jedynie 5 siedzących na tafli wody. Dostępne
informacje na temat reakcji mew małych na obecność morskich farm wiatrowych są sprzeczne,
niektóre badania wskazują na reakcję unikania farm wiatrowych przez te ptaki (Petersen & Fox 2007,
106
Tom IV. Rozdział 5
Leopold i in. 2011), z innych wynika iż mewy małe są przyciągane rzez farmy wiatrowe (Petersen i in.
2006, Vanermen i in. 2013). Bazując na dostępnych informacjach ocenia się iż mewy małe nie
przemieszczą się z rejonu MFW BSIII po zakończeniu prac budowlanych. Stąd płoszenie i wyparcie
z siedlisk na etapie eksploatacji farmy nie spowoduje żadnych zmian dla tego gatunku.
9.2.2.7.
Alka (Alca torda)
w niektórych przypadkach bardzo trudno było odróżnić alki od nurzyków.
W rozdziale 9.1.1.7. powyżej oszacowano, że z obszaru farmy wiatrowej z powodu zakłóceń
związanych z etapem budowy przemieści 159 alk w okresie ich najliczniejszego występowania –
w czasie zimowania. Szacuje się, że podobne oddziaływanie wystąpi na skutek płoszenia i wyparcia
z siedlisk na etapie eksploatacji. Uzyskana wartość stanowi zaledwie około 0.03% biogeograficznej
populacji tego gatunku (N>500 000, BirdLife International 2004).
9.2.2.8.
Nurzyk (Uria aalge)
odnotowano stosunkowo niską liczbę nurzyków - ogółem 97. Przemieszczenie się bardzo małej liczby
osobników na skutek płoszenia i wyparcia z siedlisk na etapie eksploatacji będzie miało nieistotny
wpływ na populację tego gatunku (>2 000000 rozradzających się par, BirdLife International 2004).
9.2.2.9.
Podsumowanie
Płoszenie i wyparcie z siedlisk na etapie eksploatacji to bezpośrednie, negatywne oddziaływanie na
ptaki morskie o lokalnym zasięgu, długoterminowe, odwracalne, stałe w okresie eksploatacji,
o niskiej lub średniej intensywności (z wyjątkiem mew, które nie zostaną wypłoszone z siedliska).
przewidziano w NIS, więc płoszenie i wyparcie z siedlisk będzie odpowiednio mniejsze. Znaczenie
oddziaływania dla tego wariantu zostało sklasyfikowane tak samo jak dla racjonalnego wariantu
alternatywnego.
Tabela 44. Płoszenie i wyparcie z siedlisk na etapie eksploatacji – analiza oddziaływania na poszczególne
gatunki ptaków morskich (NIS)
Gatunek
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26; brak
danych dot.
wrażliwości na
hałas)
akwenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
107
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
– niska)
Znaczenie
oddziaływania
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla Melanitta
fusca
Duże
(rozdział
8.1.1.4)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1.1.)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.1.3)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
na statki.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk Uria
aalge
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
niezbyt liczne
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–nieznacząca;
108
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
Tabela 26)
oddziaływania
płoszenie.
Wielkość
oddziaływania
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Znaczenie
oddziaływania
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.1.7)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
może powodować
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę i
funkcjonowani
e zasobu)
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.1.2)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Bez zmian
Bez zmian
(wielkość
(Bez utraty
oddziaływania
zasobu,
– bez zmian,
brak wpływu
morzu przy statkach
znaczenie
na strukturę i
i konstrukcjach
zasobu –
funkcjonowani
małe)
e zasobu)
zapewniają mewom
miejsca odpoczynku.
obserwacje własne
9.2.3. Powstanie bariery mechanicznej
Znajdujące się nad wodą obiekty farmy wiatrowej mogą stanowić barierę dla ptaków morskich,
przemieszczających się w skali lokalnej między obszarami żerowania i/lub obszarami odpoczynku,
które niechętnie przelatują nad przeszkodami. Skala efektu bariery będzie zależała od ilości
powstałych turbin, ich wielkości oraz od emitowanego światła i hałasu.
Podczas odbywania lokalnych lotów wrażliwe gatunki ptaków morskich reagują na obecność
przeszkody na swojej trasie poprzez zmianę trasy lotu w kierunku poziomym lub pionowym, stąd
spodziewa się iż będą omijały obszar farmy wiatrowej. Długość trasy niezbędnej do ominięcia tejże
przeszkody zwiększy koszt energetyczny odbywanego lotu, ale nie będą to duże zmiany, a koszty
energetyczne dziennych lotów ptaków nawet przy ich podwojeniu wciąż będą stanowiły niewielką
część ich dziennej aktywności i spożytkowanej energii. Na przykład, przy użyciu loggerów częstości
akcji serca wyliczono iż edredony odbywają loty jedynie przez 10 minut w ciągu dnia poza okresem
migracji (Pelletier i in. 2007, 2008). Podobnych wyników można oczekiwać dla innych gatunków
kaczek morskich jak i dla nurów i alk. Gatunki ptaków pelagicznych, takie jak mewy spędzają większą
część dnia odbywając loty w warunkach naturalnych a dodatkowe ominięcie przeszkody, w tym
wypadku obecność farmy wiatrowej nie spowoduje żadnego mierzalnego efektu w ich dziennej
aktywności czy bilansie energetycznym.
Ze względu na brak szczegółowych informacji o reakcjach behawioralnych ptaków na obecność farm
wiatrowych efekty dla obu rozpatrywanych wariantów (wariant wybrany do realizacji i racjonalny
wariant alternatywny) uznaje się za jednakowe.
109
Tom IV. Rozdział 5
Bariera mechaniczna w postaci pracującej MFW BSIII będą źródłem bezpośrednich, negatywnych
oddziaływań na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, długoterminowych, odwracalnych, stałych
w okresie eksploatacji, o niskiej (dla mew) lub średniej intensywności.
przewidziano w NIS, więc ich oddziaływanie jako bariery na ptaki morskie będzie odpowiednio
mniejsze. Znaczenie oddziaływania dla tego wariantu zostało sklasyfikowane tak samo jak dla
racjonalnego wariantu alternatywnego.
Tabela 45. Powstanie bariery mechanicznej dla ptaków na etapie eksploatacji – analiza oddziaływania na
poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla Melanitta
fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
płoszenie.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
Wysoka (duża
wrażliwość na
niezbyt liczne
Mała (skala
narażenia –
Małe
(wielkość
110
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
8.1.3)
Podatność na
oddziaływanie
płoszenie
Tabela 26)
oddziaływania
na statki.
Wielkość
oddziaływania
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Znaczenie
oddziaływania
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk Uria
aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
niezbyt liczne
płoszenie.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– średnia)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
przelotnych ptaków
może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
morzu przy statkach
i konstrukcjach
zapewniają mewom
miejsca odpoczynku.
Nieznacząca
Pomijalne
(skala
(wielkość
narażenia –
oddziaływania
lokalna;
– nieznacząca;
znaczenie
czas trwania –
zasobu –
długotermino
małe)
we;
intensywność
– niska)
obserwacje własne
9.2.4. Kolizje z elektrowniami
Ptaki morskie przebywające na obszarze MFW BSIII będą nieuchronnie narażone na ryzyko kolizji
z wybudowanymi w ich środowisku strukturami farmy wiatrowej. Prawdopodobieństwo kolizji zależy
od zagęszczenia gatunku w obszarze, czasu, jaki spędza odbywając lot, reakcji unikania, wysokości
lotu oraz parametrów farmy wiatrowej (ilość i wielkość turbin). Ryzyko kolizji określono przy użyciu
szeroko stosowanego modelu ryzyka Banda (Band i in. 2012), w wersji dedykowanej do morskich
111
Tom IV. Rozdział 5
farm wiatrowych. Metodyka obliczeń została opisana w rozdziale 6 powyżej. Wszystkie arkusze
wyników kalkulacji modelu Banda (arkusz o nazwie ”Ogólne ryzyko kolizji”) przedstawione są
w Załączniku B do opracowania eksperckiego DHI, którego wersja elektroniczna została udostępniona
w formie załącznika do Rozdziału 5 Część 2 Tomu III ROOŚ z oceną oddziaływania na ptaki migrujące.
Wskaźniki kolizji wyliczono dla wszystkich istotnych gatunków ptaków morskich, tam gdzie możliwe
było wykonanie kalkulacji.
Wartości przedstawione w tabelach z estymowaną liczbą kolizji poszczególnych gatunków
przedstawione są dla 3 wariantów turbin wiatrowych i 4 różnych teoretycznych wskaźników unikania.
Należy założyć stopień niepewności równy ±67 % dla każdego z wyliczeń.
9.2.4.1.
Ponieważ nury rdzawoszyje i czarnoszyje często nie były oznaczane co do gatunku ujęto je
w opracowaniu wspólnie. Oba gatunki cechują się podobną biologią, występują w tych samych
środowiskach morskich i reagują podobnie na obecność farm wiatrowych (Furness at al. 2013).
bardzo niewiele nurów, zaledwie 35 osobników, w tym 11 siedzących na wodzie. Świadczy to o tym,
iż obszar MFW BSIII nie stanowi ważnego miejsca przebywania tych gatunków. Ze względu na
powyższy fakt oraz wysoki wskaźnik unikania eksploatowanych farm wiatrowych przez gatunki nurów
można wywnioskować iż jedynie bardzo okazjonalnie nury rdzawoszyje i czarnoszyje mogą zderzać
się z turbinami. Dokładne wyliczenia nie są możliwe do wykonania ze względu na niewielką liczbę
osobników odnotowanych na obszarze MFW BSIII. Oddziaływanie będzie dotyczyło znikomej części
regionalnych populacji gatunków (N Nur rdzawoszyi = 150 000, N Nur czarnoszyi = 250 000, Wetlands
International 2014), stąd ocenia się iż oddziaływanie w postaci ryzyka kolizji na nury rezydujące
w akwenie inwestycji będzie małe.
9.2.4.2.
Jak wszystkie gatunki ptaków morskich również lodówki rezydujące w obszarze BSIII będą narażone
na kolizje z turbinami farmy wiatrowej podczas odbywania lokalnych lotów.
Zgodnie z danymi zebranymi podczas monitoringu przedinwestycyjnego większość lodówek
odbywała loty na wysokościach poniżej 20 m nad poziomem morza (Rozdział 9 Tom III ROOŚ).
Modelowanie częstotliwości wysokości dokonano przy użyciu GAM (patrz opis metody w rozdziale
6.2.3), co pozwoliło na zastosowanie rozszerzonego modelu Banda. Kaczki morskie generalnie
spędzają niewiele czasu odbywając loty, na przykład badania prowadzone ze statku na Morzu
Północnym wykazały iż jedynie 1% wszystkich odnotowanych podczas badań lodówek odbywała lot
(Skov i in. 2012). Inne badania na edredonach z zastosowaniem logerów częstotliwości akcji serca
pokazały, iż ptaki podczas jednego dnia odbywały lot nie dłużej niż przez 10 minut w porze poza
sezonami migracyjnymi (Pelletier i in. 2007, 2008). Jako, że tego rodzaju dane nie są dostępne dla
lodówki,
a ptaki te mogą być bardziej mobilne od innych kaczek morskich zakłada się, że lodówki spędzają 3%
czasu w ciągu dnia na odbywaniu lotów (co odpowiada około 15 minutom w ciągu 8 godzinnego
dnia). Przy użyciu rozszerzonego modelu Banda określono roczny wskaźnik kolizji dla lodówek dla
czterech hipotetycznych wskaźników unikania – domyśle ustawienie w modelu (Band 2012), w tym
scenariusz najbardziej konserwatywny zakładający 95% unikania i najbardziej optymistyczny
zakładający 99.5% unikanie (Band i in. 2012, Cook i in. 2012). Wyliczenia wskazują, iż większa liczba
112
Tom IV. Rozdział 5
ptaków doświadczy kolizji z farmą wiatrową w racjonalnym wariancie alternatywnym w porównaniu
z wariantem wybranym do realizacji, oraz iż w wariancie wybranym do realizacji turbiny wiatrowe
z wysokimi wieżami (175 m) byłyby bezpieczniejsze od wież niższych (120 m). Kaczki morskie
wykazują bardzo silną reakcję unikania, np. wskaźnik unikania 99.3% (Kriejgsveld i in. 2011) a nawet
wyższy >99.9% (Smartwind 2013). Stąd 99.5% wskaźnik unikania można przyjąć za odpowiedni
scenariusz którego skutkiem jest 0 - 9 kolizji rocznie w zależności od wybranego wariantu dla farmy
wiatrowej.
Największa wyliczona liczba kolizji stanowi mniej niż 0.01% liczebność biogeograficznej populacji
gatunku (liczebność populacji 1 600 000 ptaków, Wetlands International 2014). Stąd oddziaływanie
w postaci kolizji na lodówki rezydujące na akwenie MFW BSIII ocenia się jako małe.
Rysunek 18. Model GAM skalibrowany z obserwowanym rozmieszczeniem częstotliwości wysokości lodówki
jako zmienną zależna i wysokością jako zmienną przewidującą
Wynik w postaci rozmieszczenia częstotliwości średniej wysokości w interwałach 1 m, został użyty
w rozszerzonym modelu Banda. Zaobserwowana wysokość przelotu jest oznaczona na powyższym
rysunku czarną linią, przewidywania linią czerwoną, zaś wynikające z modelu SE linią niebieską.
Tabela 46. Szacowane potencjalne kolizje lodówek rezydujących na akwenie MFW BSIII
Lodówka
Ryzyko kolizji (95% unikanie), liczba
ptaków ulegających kolizji
Ryzyko kolizji (99.5% unikanie),
liczba ptaków ulegających kolizji
Wieża 120 m
Wieża 175 m
Racjonalny wariant
alternatywny
60
0
94
24
0
38
12
0
19
6
0
9
113
Tom IV. Rozdział 5
9.2.4.3.
odnotowano jedynie 10 osobników markaczek siedzących na wodzie, podczas prowadzonej kampanii
monitoringowej w 2012-2013 odnotowano bardzo niewiele osobników markaczek, jedynie 10
osobników siedzących na wodzie podczas wszystkich prac terenowych, podczas gdy stwierdzono
obecność setek tych ptaków w locie (Meissner 2014, DHI 2014b). Własne obserwacje w polskiej EEZ
wykazały iż większość markaczek odbywała loty poniżej potencjalnej wysokości wirnika równej 20 m
nad poziomem morza. Jedynie 7% obserwowanych ptaków przelatywało na wysokościach wyższych
(DHI 2014b). Biorąc pod uwagę bardzo małe zagęszczenie markaczek przebywających w obszarze
MFW BSIII, ich bardzo silną reakcję unikania farm wiatrowych oraz fakt iż większość osobników
odbywa loty na wysokościach poniżej typowej wysokości wirnika morskiej farmy wiatrowej wnioskuje
się, iż kolizyjność tych ptaków ma pomijalne znaczenie.
9.2.4.4.
Uhle rezydujące na obszarze MFW BSIII będą narażone na ryzyko kolizji z turbinami wiatrowymi
w czasie odbywania lokalnych lotów. Wyliczenia potencjalnych kolizji oszacowano przy użyciu
modelowanych wartości zagęszczenia ptaków w okresie przedinwestycyjnym i używając
rozszerzonego modelu Banda (Band i in. 2012), opisanego w rozdziale 6. Modelowania częstotliwości
wysokości dokonano przy użyciu GAM (patrz opis metody w rozdziale 6) co pozwoliło na
zastosowanie rozszerzonego modelu Banda. Kaczki morskie generalnie spędzają niewiele czasu
odbywając loty, na przykład badania prowadzone ze statku na Morzu Północnym wykazały iż jedynie
1% wszystkich odnotowanych podczas badań lodówek odbywała lot (Skov i in. 2012). Inne badania na
edredonach z zastosowaniem logerów częstotliwości akcji serca wskazały iż ptaki podczas jednego
dnia odbywały lot nie dłużej niż przez 10 minut w porze poza sezonami migracyjnymi (Pelletier i in.
2007, 2008). Jako że tego rodzaju dane nie są dostępne dla uhli a ptaki tego gatunku są dość sporych
rozmiarów, zbliżonych do edredona zakłada się, że uhle spędzają 2 % czasu w ciągu dnia na
odbywaniu lotów (co odpowiada około 10 minutom w ciągu 8 godzinnego dnia). Przy użyciu
rozszerzonego modelu Banda określono roczny wskaźnik kolizji dla uhli dla czterech hipotetycznych
wskaźników unikania – domyśle ustawienie w modelu (Band 2012), w tym scenariusz najbardziej
konserwatywny zakładający 95% unikania i najbardziej optymistyczny zakładający 99.5% unikanie
(Band i in. 2012, Cook i in. 2012). Kaczki morskie wykazują bardzo silną reakcję unikania, np,:
wskaźnik unikania 99.3% (Kriejgsveld i in. 2011) a nawet wyższy >99.9% (Smartwind 2013). Stąd
99.5% wskaźnik unikania można przyjąć za odpowiedni scenariusz dla rezydujących na akwenie MFW
BSIII osobników tego gatunku dla każdego z rozpatrywanych wariantów farmy wiatrowej. Jednak
okazjonalne kolizje nie mogą być pominięte, stąd znaczenie oddziaływania ocenia się jako pomijalne.
114
Tom IV. Rozdział 5
Rysunek 19. Model GAM skalibrowany z obserwowanym rozmieszczeniem częstotliwości wysokości uhli jako
zmienną zależną i wysokością jako zmienną przewidującą
Wynik w postaci rozmieszczenia częstotliwości średniej wysokości w interwałach 1 m, został użyty w
rozszerzonym modelu Banda. Zaobserwowana wysokość przelotu jest oznaczona na powyższym
rysunku czarną linią, przewidywania linią czerwoną, zaś wynikające z modelu SE linią niebieską.
Tabela 47. Szacowane potencjalne kolizje uhli rezydujących na akwenie MFW BSIII
Wieża 120 m
Wieża 175 m
Racjonalny wariant
alternatywny
1
0
2
0
0
1
0
0
0
0
0
0
Uhla
Ryzyko kolizji(99.5% unikanie), liczba
9.2.4.5.
Mimo stosunkowo niewielkiej wartości średniego zagęszczenia równej 5 osobników/km2 (Meissner
2014a,b), całkowita liczba ptaków wykorzystujących obszar farmy wiatrowej wynosi 500 ptaków,
a z uwzględnieniem 2 km strefy buforowej ponad 1000 osobników. Mimo, iż obszar MFW BSIII
najprawdopodobniej stanowi odpowiednie siedlisko dla gatunku, powszechnie wiadomo, iż
rozmieszczenie mew jest ściśle związane z aktywnością połowową, co stwierdzono również podczas
prowadzonej kampanii monitoringowej na obszarze MFW BSIII. Podobnie jak inne gatunki mew,
mewa srebrzysta nie unika obszarów morskich farm wiatrowych i może być nawet przez nie
115
Tom IV. Rozdział 5
przyciągana ponieważ wieże turbin stanowić mogą dla niej miejsce odpoczynku, jednakże eliminacja
aktywności połowowej z obszaru farmy wiatrowej może oznaczać iż również ptaki opuszczą ten rejon
podążając za statkami rybackimi (Petersen i in. 2006, 2014, Petersen & Fox 2007, Leopold i in. 2011,
Venermen i in. 2013). Dlatego też założono iż zagęszczenie rezydujących na akwenie MFW BSIII mew
srebrzystych zmniejszy się o 50 % po powstaniu morskiej farmy wiatrowej ze względu na wykluczenie
komercyjnej aktywności połowowej z tego rejonu.
Uwzględniając założoną redukcję w liczebności mew srebrzystych w związku ze zmianą miejsca
prowadzenia działalności rybackiej po ukończeniu budowy farmy wiatrowej, w obliczeniach
potencjalnych kolizji posłużono się wartością średniego zagęszczenia ptaków rezydujących na
akwenie równą 2,5 szt./km2 z czego 30 % odbywało lot (zgodnie z Furness i in. 2013). Mewy
srebrzyste odbywają loty na dość dużych wysokościach. Dostępne wyniki badań wskazują, iż około
34% ptaków odbywa loty powyżej 20 m nad poziomem morza, na wysokości odpowiadającej
potencjalnej wysokości wirnika (Furness i in. 2013).
Szacunki wskazują iż większa liczba ptaków będzie ulegała kolizji z farmą wiatrową w racjonalnym
wariancie alternatywnym, niż w wariancie wybranym do realizacji, oraz iż dla wariantu wybranego do
realizacji turbiny z wysokimi wieżami (175 m) będą bezpieczniejsze dla ptaków niż turbiny niższe (120
m).
Wykazano iż mewy wykazują duży stopień unikania. Krijgsveld i in. (2011) wskazuje na 98% wskaźnik
unikania, inne badania na wartość wyższą (>99.9%) (Smartwind 2013). Przyjęto wartość
współczynnika unikania równą 99% jako najbardziej odpowiednią, zgodnie z nowymi
rekomendacjami na temat wskaźników unikania ptaków (Cook i in. 2014). Wynikiem zastosowania
współczynnika o tej wartości jest szacunek rocznej ilości kolizji ptaków na poziomie 109 – 1 407
w zależności od wariantu farmy wiatrowej.
Oszacowana liczba kolizji stanowi mniej niż 0.1% regionalnej populacji mewy srebrzystej
(N > 1 300 000 ptaków, Wetlands International 2014) stąd znaczenie oddziaływania na ten gatunek
ocenia się jako małe.
Tabela 48. Szacowane potencjalne kolizje mew srebrzystych rezydujących na akwenie MFW BSIII
Mewa srebrzysta
Ryzyko kolizji (99% unikaanie), liczba
Ryzyko kolizji (99.5% unikanie),
liczba ptaków ulegających kolizji
9.2.4.6.
Wieża 120 m
Wieża 175 m
Racjonalny wariant
alternatywny
4,764
544
7,009
1,906
218
2,811
953
109
1,407
476
54
704
ilościach - odnotowano obecność 39 osobników, z czego jedynie 5 siedzących na tafli wody.
Obserwacje mew małych były najczęstsze w okresie migracji jesiennej, jedynie okazjonalnie
116
Tom IV. Rozdział 5
odnotowywano ich obecność w okresie zimy i wiosny. Mimo, iż większość obserwowanych ptaków
przelatywało nad obszarem badań, nie można wykluczyć iż część z nich przebywała w tym rejonie
przynajmniej przez krótki okres czasu podczas sezonów migracyjnych i okresu zimowania.
Ze względu na bardzo niewielkie zagęszczenie mew małych przebywających w obszarze MFW BSIII
oraz fakt, iż jednie 11% ptaków tego gatunku odbywało loty na wysokościach powyżej 20 m, czyli
potencjalnej wysokości wirnika turbiny wiatrowej (DHI 2014b), ocenia się iż jedynie pojedyncze
osobniki przebywających na obszarze farmy mew małych mogą sporadycznie zderzać się z turbinami
MFW BSIII po jej wybudowaniu. Dla regionalnej populacji tego gatunku wpływ będzie nieistotny (N =
72 000, Wetlands International 2014), a znaczenie oddziaływania na ten gatunek ocenia się jako
małe.
9.2.4.7.
Alka (Alca torda)
w niektórych przypadkach bardzo trudno było odróżnić alki od nurzyków. Gatunek odnotowywano
podczas wszystkich pór roku, największe zagęszczenie osobników zarejestrowano w czasie
zimowania.
Stała obecność alk na obszarze MFW BSIII świadczy o tym, iż jest to typowe dla tego gatunku
siedlisko, aczkolwiek ptaki obserwowano w niewielkich ilościach. Bazując na wynikach
przeprowadzonego monitoringu Meissner (2014b) zasugerował, iż gęstość występowania alk nigdy
nie przekraczała 1 osobnika/km2.
Żadne z obserwowanych w polskich wodach otwartych alk nie odbywały lotów na wysokościach
odpowiadających potencjalnej wysokości wirnika równiej 20 m (DHI 2014b). Wyniki te pozostają
w zgodzie z wynikami innych badań (Furness 2013). Stąd biorąc pod uwagę niskie zagęszczenie
ptaków tego gatunku, wysoki wskaźnik unikania morskich farm wiatrowych przez alki oraz niską
wysokość odbywania lotów przez te ptaki nie spodziewa się, aby jakiekolwiek ze przebywających na
akwenie alk mogłyby ulec kolizjom z MFW BSIII. Jednak sporadyczne kolizje nie mogą być całkowicie
wykluczone. Znaczenie oddziaływania na ten gatunek ocenia się jako pomijalne.
9.2.4.8.
Nurzyk (Uria aalge)
odnotowano stosunkowo niską liczbę nurzyków - ogółem 97. Gatunek obserwowano podczas
wszystkich pór roku. Niska liczebność gatunku wskazuje, że bardzo niewiele nurzyków wykorzystuje
obszar MFW BSIII. W polskich wodach otwartych nie odnotowano nurzyków odbywających loty na
wysokościach odpowiadających potencjalnej wysokości wirnika turbiny wiatrowej równej 20 m (DHI
2014b, Meissner 2014). Wyniki te pozostają w zgodzie z wynikami uzyskanymi w innych badaniach
(Furness 2013). Ponadto uwzględniając niewielkie zagęszczenie ptaków tego gatunku, wysoki
wskaźnik unikania morskich farm wiatrowych przez nurzyki oraz niewielką wysokość odbywania
lotów przez te ptaki nie należy spodziewać się, aby jakiekolwiek ze przebywających na akwenie MFW
BSIII nurzyków mogłyby ulec kolizji z farmą. Jednakże sporadyczne kolizje nie mogą być całkowicie
wykluczone. Dlatego też znaczenie oddziaływania na ten gatunek ocenia się jako pomijalne.
117
Tom IV. Rozdział 5
9.2.4.9.
Podsumowanie
Kolizje na etapie eksploatacji to bezpośrednie, negatywne oddziaływanie na ptaki morskie o lokalnym
zasięgu, długoterminowe, nieodwracalne, powtarzalne w okresie eksploatacji, o niskiej lub dużej
intensywności.
Podatność poszczególnych gatunków na kolizje z farmami (kolumna 3) określono na podstawie
przewodnika Komisji Europejskiej „Wind energy development and Natura 2000” z 2011 r., gdzie XXX
oznacza istnienie dowodu na znaczne ryzyko wystąpienia oddziaływania, XX – dowód lub wskazanie
na ryzyko wystąpienia oddziaływania, X - potencjalne ryzyko wystąpienia oddziaływania, x = małe
bądź nieistotne ryzyko wystąpienia oddziaływania. Większość analizowanych gatunków odznacza się
jedynie potencjalnym (tj. „X”) ryzykiem wystąpienia kolizji. Wyjątkiem jest mewa mała, która takiego
ryzyka nie wykazuje.
W wariancie wybranym do realizacji eksploatowanych będzie ok. 40% mniej elektrowni, niż
przewidziano w NIS, więc kolizyjność będzie mniejsza, co wykazują wyniki przedstawione powyżej.
Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od NIS.
Tabela 49. Kolizje na etapie eksploatacji – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich
(NIS, racjonalny wariant alternatywny i wariant wybrany do realizacji)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
Podczas eksploatacji farmy
może dochodzić do kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.1.6)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.1.4)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
118
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1.1.)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.1.3)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.1.5)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
–nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.1.7)
Brak ryzyka
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalne, czas
trwania –
długotermino
we,
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca,
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.1.2)
Istnieje
potencjalne
ryzyko
wystąpienia
kolizji
ptaków morskich
z pracującymi
elektrowniami
Umiarkowana
(skala
narażenia –
regionalne,
czas trwania –
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana,
119
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
Znaczenie
oddziaływania oddziaływania
długotermino
znaczenie
we,
zasobu –
intensywność
małe)
– duża)
obserwacje własne
9.2.5. Powstanie „sztucznej rafy”
Siedliska bentosowe, wykorzystywane przez ptaki morskie zostaną już na etapie budowy utracone
z powodu posadowienia fundamentów MFW, ale nowe struktury podwodne zapewnią dodatkowe
twarde podłoże na dnie morza i w kolumnie wody. Struktury te zostaną skolonizowane przez
zbiorowiska zoobentosu, które mogą przyciągnąć ryby i niektóre ptaki. Skala oddziaływania będzie
zależeć od liczby fundamentów turbin wiatrowych, ich typu i wielkości. Ponadto na tym obszarze
zmniejszy się ruch jednostek pływających nie związanych z obsługą elektrowni, w tym kutrów
rybackich. Skala zjawiska została opisana w ocenie oddziaływania na bentos (Tom IV Rozdział 3 ROOŚ)
Jednak odstraszający wpływ pracujących elektrowni spowoduje, że ptaki nie będą powszechnie
korzystały z tego żerowiska i z akwenu zajętego przez farmę. Znaczenie tego oddziaływania określono
więc jako umiarkowane lub małe, a w przypadku gatunków nie odżywiających się bentosem
oddziaływanie takie nie będzie istnieć.
Rozwój „sztucznej rafy” będzie źródłem bezpośrednich lub pośrednich, pozytywnych oddziaływań na
niektóre ptaki morskie (przede wszystkim na bentofagi) o lokalnym zasięgu, długoterminowych,
odwracalnych, stałych w okresie eksploatacji, o niskiej intensywności. Dla części ptaków powstanie
„sztucznej rafy” nie będzie miało żadnego znaczenia.
przewidziano w NIS, więc ich oddziaływanie „sztucznej rafy” na ptaki morskie będzie odpowiednio
NIS.
Tabela 50. Powstanie „sztucznej rafy” – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich
(etap eksploatacji, NIS)
Gatunek
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
120
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
ograniczenie bazy
pokarmowej.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
ograniczenie bazy
pokarmowej.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka
(gatunek
odżywiający się
organizmami
bentosowymi)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
ograniczenie bazy
pokarmowej.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
długotermino
we;
intensywność
– niska)
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Brak
wyłącznie rybami.
Zaburzenia
w zbiorowiskach
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
121
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
bentosowych mogą
ichtiofagi
Wielkość
oddziaływania
na strukturę
Znaczenie
oddziaływania
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Brak
organizmami
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
i
funkcjonowani
e zasobu)
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
duże)
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
(rozdział
8.1.2)
Brak
organizmami
w zbiorowiskach
bentosowych mogą
ichtiofagi
Bez zmian
(Bez utraty
zasobu,
brak wpływu
na strukturę
Bez zmian
(wielkość
oddziaływania
– bez zmian,
znaczenie
zasobu –
średnie)
9.2.6. Zmiany w reżimie prądów morskich
Obecność podwodnych konstrukcji farmy wiatrowej spowoduje niewielkie zmiany warunków
hydrograficznych w rejonie inwestycji, opisane szczegółowo w rozdziale ROOŚ dotyczącym
oddziaływania na środowisko abiotyczne (Tom IV Rozdział 2 ROOŚ).
Wykonane zostało modelowanie zmian hydrograficznych, które mogą mieć miejsce na skutek
powstania MFW BSIII (Tom II Rozdział 11 ROOŚ). Wyniki modelowania wskazują, iż przewidywany
wpływ na warunki hydrodynamiczne jest znikomy.
Z punktu widzenia ptaków morskich potencjalnie najistotniejsze oddziaływania mogą być związane
ze zmianami w reżimie prądów morskich. Jednak zmniejszenie się prędkości prądów większe niż 2%
w porównaniu z panującymi obecnie warunkami będzie ograniczone jedynie do obszaru farmy
wiatrowej. Średnie zmiany prędkości szacuje się na bardzo małe przy powierzchni dla każdego
z rozpatrywanych wariantów (około 0.001 m/s). Stąd nie przewiduje się zauważalnego wpływu na
ptaki, które mogą żerować na obszarze farmy wiatrowej.
122
Tom IV. Rozdział 5
9.2.7. Oddziaływania skumulowane
Założenia do analiz oddziaływań skumulowanych oddziaływań MFW BSIII i innych przedsięwzięć na
środowisko zostały przedstawione w rozdziale 3.3. Natomiast szeroki opis dotyczący tego zagadnienia
znajduje się w Rozdziale 13 Tomu II raportu OOŚ.
Oddzaływania skumulowane na ptaki morskie, rezydujące na akwenie MFW BSIII, została dokonana
z uwzględnieniem kilku planowanych morskich farm wiatrowych planowanych w polskiej EEZ oraz
planowanej szwedzkiej farmy Södra Midsjöbanken w szwedzkiej EEZ, sąsiadającej z poskimi wodami
otwartymi. Dodatkowo rozważono oddziaływania związane z 3 funkcjonującymi isntalacjami
wydobywającymi ropę oraz prowadzącymi odwierty. Zakładając, iż wszytskie wymienone projekty
będą zrealizowane, przemieszczenie się ptaków rezydujących na obszarze farmy oszacowano za
pomocą tej samej metodyki, którą zastosowano przy ocenie oddziaływań dla MFW BSIII
z uwzględnieniem obszaru projektu oraz 2 km strefy buforowej wokół nich. Badania nad
występowaniem ptaków stacjonujących nie były prowadzone dla większości z tych obszarów, stąd
liczba ptaków jest zaczerpnięta z modeli dystrybucji ptaków i powinna być traktowana z pewną dozą
ostrożności. Modele rozmieszczenia ptaków są dostępne jedynie dla dwóch najliczniej występujących
gatunków ptaków stacjonujących: lodówki i uhli. Szacunki wskazują, iż jeśli zrealizowane zostaną
wszystkie wspomniane projekty ponad 110,000 lodówek i 457 uhli przemieści się z rejonów przez nie
zasiedlanych. Największa liczba lodówek przemieści się ze względu na obecność MFW Södra
Midsjöbwould, natomiast ilość przemieszczających się uhli będzie niewielka dla wszystkich farm
wiatrowych (patrz tabela poniżej). Wyliczenia dotyczące liczby przemieszczających się ptaków nie
były możliwe dla projektów wydobycia ropy zlokalizowanych na głębokich wodach otwartych, dla
których nie są dostępne dane na temat zagęszczenia ptaków. Aczkolwiek ze względu na ich
lokalizację i raczej niewielką zajmowaną przestrzeń, spodziewać się moża przemieszczenia bardzo
niewielkiej liczby ptaków (najwyżej pojedyńczych osobników). Zagadnienie to nie dotyczy
bezpośrednio oceny oddziaływania MFW BSIII, gdyż na dzień wykonywania tej oceny, realizacja
każdego kolejnego projektu MFW na tych obszarach, ponad projekty uznane za prawdopodobne
i jako takie ocenione w kontekście kumulacji oddzialywań w tym raporcie, jest założeniem czysto
hipotetycznym. Należy pamiętać, że każda kolejna przygotowywana MFW będzie podlegać ocenie
oddziaływania na środowisko i właściwy organ będzie miał możliwość dokonania wiarygodnej oceny
oddziaływań skumulowanych, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Szacowaną liczbę dwóch gatunków kaczek morskich występujących najliczniej na wodach otwartych
polskiej EEZ i potencjalną liczbę ptaków, która przemieści się w okresie, kiedy notuje się ich
najliczniejsze występowanie na skutek powstania różnych projektów MFW przedstawia poniższa
tabela. Należy mieć na uwadze fakt, iż modele rozmieszczenia dopasowano przy użyciu danych
z obserwacji dokonanych poza obszarem wymienionych projektów MFW, stąd przedstawione wyniki
nie odzwierciedlają formalnej oceny oddziaływania dla innych lokalizacji niż obszar MFW BSIII
i powinny być traktowane z pewną dozą ostrożności.
123
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 51. Szacowana liczba dwóch gatunków kaczek morskich występujących najliczniej na wodach
otwartych polskiej EEZ i potencjalna liczba ptaków, która przemieści się w okresie kiedy notuje się ich
najliczniejsze występowanie na skutek powstania różnych projektów MFW
Lodówka
Typ i nazwa projektu
Obszar
projektu
+ 2 km
strefa
buforowa
2
(km )
Liczba
ptaków
w obszarze
projektu
+ 2 km
strefie
buforowej
MFW Bałtyk Środkowy III
116.6 +
109
MFW Bałtyk Środkowy II
Uhla
Ogółem liczba
ptaków, która
ulegnie
przemieszczeniu
Liczba
ptaków
w obszarze
projektu
+ 2 km
strefie
buforowej
Ogółem liczba
ptakoów, która
ulegnie
przemieszczeniu
2 047 +
1 818
2 443
40 + 22
51
121 + 76
19 683 +
5 855
17 690
12 + 7
12
MFW Baltica 2
189 + 101
15 872 +
8 028
15 918
21 + 20
26
MFW Baltica 3
130 + 76
2 509 +
1 147
2 455
43 + 20
42
MFW Södra
Midsjöbanken*
1 059 + 221
69 311 +
6 634
55 300
82 + 39
81
MFW Baltica 1
108 + 90
2 364 +
2 564
3 055
123 + 92
138
MFW Bałtyk Północny
129 + 72
9 099 +
4 544
9 096
4+7
7
MFW Baltic Power*
131 + 88
4 130 +
3 130
4 663
75 + 88
100
Platforma wydobywcza:
Baltic Beta
25
pojedyncze
osobniki
pojedyncze
osobniki
pojedyncze
osobniki
pojedyncze
osobniki
Platforma wydobywcza:
PetroBaltic
25
pojedyncze
osobniki
pojedyncze
osobniki
pojedyncze
osobniki
pojedyncze
osobniki
OGÓŁEM
1 958 + 892
121 620 +
31 269
110 620
400 + 295
457
*Modelowane rozmieszczenie gatunków dotyczy jedynie części obszaru MFW Södra Midsjöbanken
i MFW Baltic Power, ekstrapolacji dokonano dla całego obszaru MFW przy zastosowaniu średniego
zagęszczenia uzyskanego dla części obszaru
124
Tom IV. Rozdział 5
Rysunek 20. Morskie farmy wiatrowej na tle przykładowego rozmieszczenia lodówek na polskich wodach
otwartych w listopadzie 2012
Modelowanie wykonano na podstawie danych zebranych podczas rejsów badawczych oraz danych zebranych
przez grupę Pomarinus w obszarze planowanej farmy wiatrowej BŚIII, BŚII, BP i Ławicy Słupskiej w roku 20122013.
Jak wynika z tych opisów, należy ocenić poniższe scenariusze kumulacji oddziaływań na etapie
eksploatacji.
W latach 2021 – 2025, w ramach projektów MFW BSIII i MFW Baltica 3 eksploatowanych będzie
łącznie 150 elektrowni wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Należy więc uznać, że w powyższym
scenariuszu poziom łącznych oddziaływań na abiotyczne elementy środowiska wyniesie zaledwie
75% poziomu przeanalizowanego w raporcie jako racjonalny wariant alternatywny.
W latach 2023 – 2026 wybudowanych zostanie kolejnych 225 elektrowni, w ramach projektów MFW
BSIII i MFW Baltica 3, lub, alternatywnie, na powierzchniach MFW BSII i MFW Baltica 2.Oznacza to, że
od roku 2026, w pobliżu północno – wschodniego krańca Ławicy Słupskiej, będzie eksploatowanych,
w bliskiej odległości od siebie, łącznie 375 elektrowni wraz z infrastrukturą, tj. o 87,5% więcej, niż
w ocenionym w rozdziale 9 opracowania racjonalnym wariancie alternatywnym.
W wypadku jednoczesnej eksploatacji kilku przedsięwzięć wzrasta również ruch statków na
sąsiadujących obszarach, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem kolizji i awaryjnego wycieku
substancji ropopochodnych. W pobliżu farmy znajduje się intensywnie wykorzystywana trasa żeglugi
morskiej (system rozgraniczenia ruchu – Traffic Separation Scheme (TSS)), w rejonie której zwiększa
125
Tom IV. Rozdział 5
się ryzyko wycieku substancji ropopochodnych. Ten rodzaj oddziaływania został jednak opisany
w rozdziale poświęconym potencjalnej kumulacji oddziaływań nieplanowanych (rozdział 11).
Przy ocenie oddziaływań skumulowanych na tym etapie przyjęto wariant, gdy wszystkie inwestycje
brane tutaj pod uwagę są w pełni zrealizowane i znajdują się w fazie eksploatacji. Wzięto pod uwagę
nie tylko te farmy, których właściciele dysponują warunkami przyłączenia do sieci (MFW BSII, MFW
Baltica 2, MFW Baltica 3), ale także dwie farm planowane w ich sąsiedztwie, które takich warunków
nie posiadają tj. MFW C-Wind i MFW Baltic Power.
Wystarczające dane do oceny oddziaływania skumulowanego istnieją tylko dla MFW BSII.
W przypadku pozostałych przedsięwzięć istniejące informacje nie są wystarczające, aby
przeprowadzić ocenę zgodnie z ogólną metodyką i przedstawiona ocena oddziaływań
skumulowanych ma charakter opisowy.
Akwen przeznaczony pod budowę morskiej farmy wiatrowej BSII położony jest w odległości ok. 17
km od granicy farmy MFW BSIII. Odległość ta jest w zupełności wystarczająca by ptaki miały
dostatecznie duży obszar żerowisk pomiędzy tymi inwestycjami, jak też pozostawia szeroki pas do
omijania obu elektrowni w okresie migracji. Z tego powodu skumulowane oddziaływanie na ptaki
wodne ze strony położonych w znacznej odległości od siebie morskich farm wiatrowych MFW BSIII
i MFW BSII uznano za małe. Farmy wiatrowe MFW Baltica 2 i MFW Baltica 3 bezpośrednio sąsiadują
z obszarem MFW BSIII. Skumulowany wpływ z ich strony będzie z pewnością większy i w przypadku
8 gatunków został on oceniony na umiarkowany. Po wybudowaniu wszystkich sześciu farm nastąpi
znaczne ograniczenie dostępności do żerowisk, co spowoduje duże zmiany w rozmieszczeniu ptaków
w tej części Bałtyku. Powstanie też rozległa bariera na trasie przelotu ptaków, której omijanie
znacznie wydłuży czas przelotu. Dodatkowym aspektem, który trzeba wziąć pod uwagę jest położenie
tak powstałej bariery względem morskich obszarów Natura 2000. Zwłaszcza bliskie sąsiedztwo Ławicy
Słupskiej, która jest znaczącym w skali Bałtyku zimowiskiem lodówek, może powodować intensywne
przemieszczenia się ptaków w tym rejonie. Stąd całkowity, skumulowany wpływ na ptaki wodne
wszystkich sześciu farm wiatrowych oceniono jako duży dla obu gatunków nurów, lodówki i uhli.
Gatunki te mają wysoki priorytet ochronny i charakteryzują się dużą wrażliwością na obecność
morskich farm wiatrowych. Wpływ na te gatunki farm, które najwcześniej wejdą w fazę eksploatacji
będzie umiarkowany, a w przypadku pierwszej z nich, czyli MFW BSIII mały. Znaczenie ma tutaj też
wzajemne położenie kolejno powstających farm wiatrowych. Przykładowo, po wybudowaniu MFW
BSIII powstanie MFW BSII i MFW C-Wind nie będzie miało tak dużego wpływu skumulowanego ze
względu na obecność kilkunastokilometrowych przerw między obszarami zajętymi przez siłownie.
Takich dużych przerw nie będzie w przypadku realizacji inwestycji MFW Baltica 2 i MFW Baltic Power
w ich maksymalnych wariantach (patrz: Rozdział 3.2. powyżej). Wynika z tego, że powstanie
pierwszej z branych tu pod uwagę farm wiatrowych będzie silnie rzutowało na wielkość
oddziaływania farm kolejno powstających. Kolejno powstające inwestycje, graniczące z MFW BSIII
będą musiały uwzględnić ryzyko powstania znaczącego, negatywnego oddziaływania na awifaunę
morską, co prawdopodobnie nie pozwoli na realizację ich wariantów maksymalnych. Jako działanie
minimalizujące przy projektowaniu tych, kolejnych inwestycji niezbędne może być rozważenie
zasadności zastosowania niezabudowanych korytarzy migracyjnych o szerokości nie mniejszej, niż 4
km.
126
Tom IV. Rozdział 5
Oddziaływanie skumulowane ze strony inwestycji polegających na wydobyciu gazu jest trudne do
oceny z powodu braku danych o tych przedsięwzięciach. Wielkość tych oddziaływań zależeć będzie
od liczby wież wydobywczych pracujących na obu powierzchniach objętych koncesją. W przypadku
pracy jednej platformy oddziaływanie to będzie minimalne i można będzie je pominąć.
Podsumowanie oddziaływań skumulowanych na ptaki morskie, na etapie eksploatacji, zawiera tabela
poniżej.
Tabela 52. Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie eksploatacji MFW BSIII (NIS)
Gatunek
MFW
BS II
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic Power
MFW
C-Wind
Koncesje na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
Nur
czarnoszyi
Gavia
arctica
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
umiarkowane, zależne
od liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Nur
rdzawoszyi
Gavia
stellata
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Uhla
Melanitta
fusca
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Lodówka
Clangula
hyemalis
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Duże –
powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Markaczka
Melanitta
nigra
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o niskim
127
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW
BS II
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic Power
MFW
C-Wind
Koncesje na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Jednak jego
liczebność na
omawianym
obszarze jest
bardzo niska.
Nurzyk
Uria aalge
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i
umiarkowanej
płochliwości.
Jednak jego
liczebność na
omawianym
obszarze jest
niska.
Alka
Alca torda
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i
umiarkowanej
płochliwości.
Jednak jego
liczebność na
omawianym
obszarze jest
niska.
Mewa mała
Hydrocoloe
us minutus
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Małe – bardzo
niska
liczebność
tego gatunku.
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– powstanie
rozległej
bariery;
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i małej
płochliwości.
Jego obecność
128
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW
BS II
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic Power
MFW
C-Wind
Koncesje na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
na
omawianym
obszarze
zależy od
aktywności
połowowej
(ptaki
towarzyszą
kurom
rybackim).
9.3.
Etap likwidacji
Ocena oddziaływania morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII na poszczególne gatunki ptaków w fazie
likwidacji jest utrudniona poprzez brak danych o podobnych przedsięwzięciach, ponieważ żadna
z morskich farm wiatrowych nie weszła jeszcze w ten etap. Przyjęto, że oddziaływanie to będzie
średnioterminowe, ponieważ likwidacja 120 - 200 siłowni prawdopodobnie będzie trwała dłużej niż
1 rok ze względu na częste występowanie niesprzyjających warunków pogodowych w okresie
jesienno-zimowo-wiosennym. Czynnikiem, który będzie negatywnie wpływał na ptaki może być ich
płoszenie przez operujące w tym rejonie jednostki pływające. Stopniowo demontowane siłownie
odsłonią ptakom akwen, który może stać się atrakcyjnym żerowiskiem dla bentofagów, takich jak
lodówka i uhla. Należy się spodziewać, że w okresie eksploatacji elektrowni na dnie obszaru zajętego
przez turbiny wykształcą się zespoły zoobentosu. Można więc przyjąć, że likwidacja morskiej farmy
wiatrowej MFW BSIII spowoduje przynajmniej okresowe działanie o charakterze pozytywnym, gdzie
zasobność żerowiska na akwenie uwolnionym z siłowni będzie wyższa niż przed wybudowaniem
elektrowni. Dla wszystkich gatunków oddziaływanie morskiej farmy wiatrowej na etapie jej likwidacji
oceniono jako małe lub pomijalne dla poszczególnych populacji.
Przewiduje się wystąpienie podobnych emisji i zakłóceń stanu środowiska do tych, jakie mogą
oddziaływać na ornitofaunę na etapie budowy MFW BSIII.
Analiza poszczególnych rodzajów odziaływań morskiej farmy wiatrowej na ptaki morskie na etapie jej
likwidacji została przedstawiona w rozdziale 9.1. (dotyczącym etapu budowy). Założono, że
średniookresowe oddziaływanie inwestycji na etapie budowy i likwidacji będzie miało zbliżony
charakter w przypadku ruchu jednostek pływających, zwiększonego poziomu hałasu, oświetlenia
miejsca rozbiórki i zaburzeń w zbiorowiskach bentosowych. Specyficzne oddziaływania etapu
likwidacji to stopniowe znikanie wysokich konstrukcji skutkujące zniknięciem bariery blokującej
dostęp do bogatych zbiorowisk bentosu, które wykształcą się na obszarze morskiej farmy wiatrowej
podczas jej eksploatacji.
Na etapie likwidacji nie proponuje się działań minimalizujących.
Oddziaływania występujące na etapie likwidacji mogą zostać zmniejszone poprzez: usuwanie
kolejnych elektrowni począwszy od jednego miejsca, tak by akwen zajęty przez farmę uwalniać od
konstrukcji stopniowo, nie tworząc skupisk elektrowni oddzielonych od siebie obszarami wolnymi od
konstrukcji, maksymalizowanie tempa prac demontażowych w miesiącach czerwiec-wrzesień, kiedy
liczebność ptaków na tym akwenie jest najniższa, jednak z uwzględnieniem ewentualnych ograniczeń
129
Tom IV. Rozdział 5
związanych z oświetleniem konstrukcji nocą w okresie migracji jesiennej, ograniczanie w nocy źródeł
silnego światła.
9.3.1. Usunięcie konstrukcji elektrowni
Stopniowe usuwanie konstrukcji MFW BSIII będzie źródłem bezpośrednich lub pośrednich,
negatywnych lub pozytywnych oddziaływań na ptaki morskie o lokalnym zasięgu,
średnioterminowych, odwracalnych, powtarzalnych w okresie likwidacji, o dużej intensywności.
W wariancie wybranym do realizacji likwidowanych zostanie ok. 40% mniej elektrowni, niż
przewidziano w NIS, więc oddziaływanie tych prac na ptaki morskie będzie odpowiednio mniejsze.
Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od NIS.
Tabela 53. Stopniowe usuwanie konstrukcji elektrowni – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki
ptaków morskich na etapie likwidacji (NIS)
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nur czarnoszyi
Gavia arctica
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie. Wraz
z usuwaniem kolejnych
zmniejszać.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
intensywność
– duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Nur rdzawoszyi
Gavia stellata
Duże
(rozdział
8.1.6)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
akwenie. Wraz
z usuwaniem kolejnych
zmniejszać.
Mała
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
intensywność
– duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Uhla
Melanitta fusca
Duże
(rozdział
8.1.4)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji. Wraz z
demontażem kolejnych
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
130
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
zmniejszać.
Wielkość
oddziaływania
intensywność
duża)
Znaczenie
oddziaływania
Lodówka
Clangula
hyemalis
Duże
(rozdział
8.1.1)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny. Duża
inwestycji. Wraz
z demontażem kolejnych
zmniejszać.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
intensywność
duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
duże)
Markaczka
Melanitta nigra
Średnie
(rozdział
8.1.3)
Wysoka (duża
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
mało liczne występowanie
w rejonie inwestycji
osobników siedzących na
wodzie. Wraz
zmniejszać.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
intensywność
duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Nurzyk
Uria aalge
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
wodzie. Wraz
zmniejszać.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
intensywność
duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Alka
Alca torda
Średnie
(rozdział
8.1.5)
Średnia
(umiarkowana
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
wodzie. Wraz
zmniejszać.
Mała (skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe,
stopniowo
zmniejszające
się;
intensywność
duża)
Małe
(wielkość
oddziaływania
– mała;
znaczenie
zasobu –
średnie)
Mewa mała
Hydrocoloeus
minutus
Duże
(rozdział
8.1.7)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
Wysoki priorytet
ochronny, ale rzadkie
pojawy ptaków w rejonie
inwestycji. Obecność
statków może powodować
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
Małe
(wielkość
oddziaływania
–
umiarkowana;
131
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Znaczenie
zasobu
Podatność na
oddziaływanie
oddziaływania
Wielkość
oddziaływania
średniotermin
owe;
intensywność
– średnia)
Znaczenie
oddziaływania
znaczenie
zasobu –
duże)
Małe
(rozdział
8.1.2)
Średnia (słaba
wrażliwość na
płoszenie
Tabela 26)
morzu przy statkach
i konstrukcjach
zapewniają mewom
miejsca odpoczynku.
Nieznacząca
(skala
narażenia –
lokalna;
czas trwania –
średniotermin
owe;
intensywność
– średnia)
Pomijalne
(wielkość
oddziaływania
– nieznacząca;
znaczenie
zasobu –
małe)
9.3.2. Oddziaływania skumulowane
Żadna z bałtyckich farm wiatrowych nie weszła jeszcze w etap likwidacji i dlatego trudno jest
przewidzieć jak liczne ugrupowania ptaków będą się pojawiać w strefie uwolnionej od siłowni
wiatrowych. Oceniając wielkość oddziaływań skumulowanych podczas likwidacji MFW BSIII założono,
że w tym czasie pozostałe, sąsiadujące inwestycje będą wciąż na etapie eksploatacji. Przewiduje się,
że wraz ze stopniowym usuwaniem masztów elektrowni wiatrowych zmniejszać się będzie
negatywne oddziaływanie polegające na odstraszaniu ptaków z obszaru zajętego przez konstrukcje
wysoko wystające z wody. Uwolniony od siłowni akwen stanie się najprawdopodobniej przynajmniej
czasowo atrakcyjnym żerowiskiem dla kaczek morskich (głównie lodówka i uhla), ponieważ w okresie
eksploatacji elektrowni na dnie obszaru zajętego przez turbiny wykształcą się zespoły zoobentosu,
stanowiące pokarm tych ptaków. Sąsiadujące z obszarem MFW BSIII akweny morskich farm
wiatrowych MFW Baltica 2 i MFW Baltica 3 będą z pewnością stanowić czynnik odstraszający, stąd
wpływ skumulowany z ich strony w przypadku ośmiu gatunków został oceniony jako umiarkowany,
co przekłada się na taką samą ocenę oddziaływania wszystkich inwestycji. Zagęszczenie ptaków na
żerowisku nowo powstałym po likwidacji farmy MFW BSIII będzie zróżnicowane. Należy spodziewać
się niskich zagęszczeń wzdłuż granic omawianego akwenu i wyższych w jego centrum. Efekt
odstraszania powinien zmniejszyć też ryzyko kolizji, choć i tu mogą pojawić się wątpliwości związane
np. z możliwymi ograniczeniami przemieszczeń ptaków na nowe żerowisko z kierunków północnych
i zachodnich, które będą wiodły przez obszary zajęte przez inne morskie farmy wiatrowe.
Tabela 54. Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie likwidacji MFW BSIII (wariant maksymalny)
Gatunek
MFW
Bałtyk
Środkowy
II
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic Power
MFW
C-Wind
Koncesje na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
Nur
czarnoszyi
Gavia
arctica
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Nur
Małe
Umiarkowa-
Umiarkowa-
Umiarkowa-
Umiarkowa-
Małe lub
Umiarkowane
132
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW
Bałtyk
Środkowy
II
rdzawoszyi
Gavia
stellata
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic Power
MFW
C-Wind
Koncesje na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
ne
ne
ne
ne
od liczby
wież
wiertniczych.
– gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Uhla
Melanitta
fusca
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Lodówka
Clangula
hyemalis
Małe
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Umiarkowane
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Umiarkowane
– gatunek
o wysokim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Markaczka
Melanitta
nigra
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Małe –
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i dużej
płochliwości.
Jednak jego
liczebność na
omawianym
obszarze jest
bardzo niska.
Nurzyk
Uria aalge
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Małe –
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i przeciętnej
płochliwości.
Jego
liczebność na
omawianym
obszarze jest
niska.
Alka
Alca torda
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Małe –
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i przeciętnej
płochliwości.
Jego
liczebność na
omawianym
obszarze jest
niska.
133
Tom IV. Rozdział 5
Gatunek
MFW
Bałtyk
Środkowy
II
MFW
Baltica 2
MFW
Baltica 3
MFW
Baltic Power
MFW
C-Wind
Koncesje na
wydobycie
gazu
Oddziaływanie
skumulowane
Mewa mała
Hydrocoloe
us minutus
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Małe – bardzo
niska
liczebność
tego gatunku.
Mewa
srebrzysta
Larus
argentatus
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe
Małe lub
od liczby
wież
wiertniczych.
Małe –
gatunek
o niskim
priorytecie
ochronnym
i przeciętnej
płochliwości.
Jego
liczebność na
omawianym
obszarze
zależy od
aktywności
połowowej
(ptaki
towarzyszą
kutrom
rybackim).
10.
Oddziaływania powiązane
Na rozpatrywany walor jakim są ptaki morskie pośredni wpływ w trakcie realizacji planowanego
przedsięwzięcia mogą mieć oddziaływania ze strony kilku czynników. Typ dna morskiego i osadów
warunkuje w dużym stopniu wykształcenie się zbiorowisk zoobentosu, będącego pokarmem
bentofagów (lodówka, uhla, markaczka). Na etapach budowy i likwidacji dno zostanie naruszone
w miejscach posadowienia turbin wiatrowych. Efekt zniszczenia zbiorowisk bentosu będzie miał
charakter przejściowy, ponieważ po upływie około roku odtworzą się one samoczynnie. Hałas
powstający przy budowie i rozbiórce farmy działa odstraszająco na ptaki, zwłaszcza gdy występuje
w powiązaniu ze wzmożonym ruchem jednostek pływających. Efekt ten będzie występował tylko na
etapie budowy i likwidacji elektrowni, bowiem hałas generowany przez turbiny wiatrowe nie ma
większego znaczenia dla ptaków ze względu na dość szybko następujący proces habituacji
(przyzwyczajenia się do stałego występowania danego czynnika nie powodującego bezpośredniego
zagrożenia). Wysokie natężenie hałasu powstające podczas operacji militarnych (okręty i samoloty
wojskowe) negatywnie wpływa na ptaki, wypłaszając je z rozległego obszaru. Jednak w pobliżu
morskiej farmy wiatrowej nie przewiduje się by czynnik ten miał jakiekolwiek znaczenie, ponieważ ze
względów bezpieczeństwa aktywność militarna nie będzie miała tu miejsca. Połowy ryb powodują
gromadzenie się mew w pobliżu kutrów rybackich i dostarczają tym ptakom pokarmu w postaci
resztek ryb. Można uznać, że ten czynnik jest dla tych ptaków pozytywny.
134
Tom IV. Rozdział 5
Przewidywane oddziaływania powiązane w przypadku ptaków wodnych mają marginalne znaczenie
i nie staną się źródłem znaczącego negatywnego oddziaływania. Stąd pominięto oceny dla
poszczególnych gatunków ptaków wodnych.
Hydrologia
i hydrochemia
Dno morskie
Dziedzictwo kulturowe
Zdrowie i życie ludzi
Przemysł morski
Dobra materialne
Turystyka i rekreacja
Krajobraz
Systemy radarowe
Lotnictwo cywilne
Lotnictwo wojskowe
Operacje militarne
Żegluga i nawigacja
Rybołówstwo
Nietoperze
Ptaki
Ssaki morskie
Ryby
Bentos
Atmosfera
Środowisko akustyczne
Surowce mineralne
Osady
Dno morskie
Hydrologia i hydrochemia
Tabela 55. Macierz wzajemnych relacji pomiędzy receptorami oddziaływań w zakresie ptaków wodnych
X
X
Osady
Surowce
mineralne
Środowisko
akustyczne
Atmosfera
Bentos
X
X
X
Ryby
Ssaki morskie
Ptaki
Nietoperze
Rybołówstwo
Żegluga
i nawigacja
Operacje
militarne
Lotnictwo
wojskowe
Lotnictwo
cywilne
Systemy
radarowe
Krajobraz
Turystyka
i rekreacja
Dobra
materialne
Przemysł
morski
Zdrowie i życie
ludzi
Dziedzictwo
kulturowe
X
X
X
X
X
X
X
Objaśnienia: Wzdłuż osi pionowej wymieniono receptory pierwszego rzędu, stanowiące potencjalne źródło
oddziaływań na receptory wymienione wzdłuż osi poziomej (drugiego rzędu). „X” wskazuje na istnienie
potencjalnej bezpośredniej zależności pomiędzy danymi receptorami.
135
Tom IV. Rozdział 5
11.
Oddziaływania nieplanowane
Oddziaływania nieplanowane są wynikiem nagłych nieplanowanych zdarzeń lub awarii, które nie są
związane z działaniami uwzględnionymi w harmonogramie realizacji przedsięwzięcia (np. wyciek
substancji toksycznych do wody na skutek zderzenia sią dwóch jednostek pływających).
W ocenie znaczenia oddziaływań nieplanowanych uwzględniono dodatkowe czynniki, tj.
prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, które będzie źródłem oddziaływania, oraz jego
potencjalne konsekwencje.
Bazując na danych pochodzących z innych projektów MFW oraz z podobnych przedsięwzięć, a także
na wiedzy i doświadczeniu autorów opracowania, wytypowano następujące potencjalne zdarzenia
nieplanowane, które mogą stać się źródłem nieplanowanych oddziaływań morskich farm
wiatrowych na środowisko:

wyciek substancji ropopochodnych w wyniku kolizji, awarii lub katastrofy budowlanej
(w trakcie normalnej eksploatacji lub w sytuacji awaryjnej),

przypadkowe uwolnienie odpadów komunalnych lub ścieków bytowych,

przypadkowe uwolnienie materiałów budowlanych lub środków chemicznych,

zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych środkami przeciwporostowymi.
Należy zwrócić uwagę, że w wyniku zdarzeń nieplanowanych może zostać bezpośrednio
zanieczyszczone środowisko abiotyczne, przede wszystkim wody morskie i, w mniejszym stopniu,
osady denne. Natomiast pośrednio te zdarzenia mogą oddziaływać także na organizmy żywe,
zasiedlające bądź w inny sposób wykorzystujące dno morskie, toń wodną i powierzchnię morza.
Pełny opis potencjalnych zdarzeń nieplanowanych znajduje się w Rozdziale 12 Tomu II. Natomiast
poniżej, w oparciu o ten opis, dokonano oceny pośrednich oddziaływań zdarzeń nieplanowanych na
ptaki morskie.
11.1. Wyciek substancji ropopochodnych (w trakcie normalnej
eksploatacji statków)
W trakcie normalnej eksploatacji statków mogą nastąpić wycieki różnego rodzaju substancji
ropopochodnych (oleje smarowe i napędowe, benzyny). Należy założyć, że będą to rozlewy małe
(I stopnia), do 20 m3.
Wyciek substancji ropopochodnych w przypadku ptaków morskich jest największym zagrożeniem
(Meissner 2005), a pozostałe zdarzenia nieplanowane nie mają większego znaczenia.
Trzeba pamiętać, że kluczowe znaczenie ma tutaj nie tyle wielkość wylewu, ale miejsce, w którym on
powstał. Znane są bowiem przypadki wysokiej śmiertelności ptaków przy niewielkich wylewach ropy
do morza. Rozległe plamy ropy dryfujące z dala od wybrzeży, na akwenach o bardzo niskich
liczebnościach ptaków nie pociągają za sobą tak dużych strat w populacjach jak niewielki rozlew
w miejscu licznych koncentracji awifauny morskiej (Meissner 2005). Na obszarze planowanej farmy
wiatrowej MFW BSIII zagęszczenie ptaków nie były duże, a szacowane średnie liczebności całego
ugrupowania nie przekraczały 1000 osobników na całym akwenie przeznaczonym pod inwestycję
(por.: Monitoring ornitologiczny obszaru przeznaczonego pod budowę morskiej farmy wiatrowej
136
Tom IV. Rozdział 5
MFW BSIII. Raport końcowy z wynikami badań, Tom III, Rozdział 8 ROOŚ). Analiza tempa i kierunku
rozprzestrzeniania się rozlewu substancji olejowych w rejonie omawianej farmy wiatrowej wskazuje,
że jedynie przy sile wiatru powyżej 3°B można spodziewać się dotarcia plamy do wschodniej części
obszaru Natura 2000 „Ławica Słupska”. Uwzględniając średni rozkład wiatrów dla Bałtyku
Południowego dryfująca plama zanieczyszczeń po upływie 24 godzin nie osiągnie pobliskich, morskich
obszarów Natura 2000. Przy przewidywanym, maksymalnym zasięgu rozlewu powstającym na
granicy obszaru farmy wiatrowej, mógłby on po 18 - 24 godzinach dotrzeć do granic jednego z dwóch
obszarów Natura 2000: „Ławica Słupska” lub „Przybrzeżne Wody Bałtyku”(Pawelec et al. 2014).
Jednak przyjmując tempo przemieszczania się plamy z prędkością 30 cm/s, powinna ona ulec
procesowi emulgacji i zanikać po 12-18 godzinach dryfowania po powierzchni (Pawelec et al. 2014).
Można więc założyć, że wycieki ropopochodnych na skutek awarii nie będą pociągały za sobą
wysokich strat wśród ptaków morskich.
Działania zapobiegające wyciekowi ropopochodnych oraz ich minimalizacje zostały opisane
w Rozdziale 12 Tom II ROOŚ.
Nie można wykluczyć innych scenariuszy, odpowiadających innym warunkom meteorologicznym
panującym w danym momencie, jednak statystycznie są one mniej prawdopodobnych. Określenie
rzeczywistego zasięgu rozlewu będzie możliwe praktycznie dopiero w trakcie zdarzenia, na podstawie
aktualnych danych meteorologicznych oraz danych o rodzaju i potencjalnej ilości zanieczyszczenia.
W związku z powyższym na etapie raportu nie jest możliwe dokonanie bardziej szczegółowej oceny
oddziaływania na ptaki morskie.
przewidziano w NIS, który może wystąpić w racjonalnym wariancie alternatywnym, co wiąże się
również z użyciem odpowiednio mniejszej liczby statków do realizacji inwestycji, ich obsługi lub
likwidacji. Tym samym zmniejszy się proporcjonalnie liczba potencjalnych wycieków. Uznaje się, że
wariant wybrany do realizacji będzie powodował oddziaływanie mniejsze od NIS, który może
wystąpić w racjonalnym wariancie alternatywnym.
11.2. Wyciek substancji ropopochodnych (w sytuacji awaryjnej)
W trakcie budowy, eksploatacji lub likwidacji farmy może nastąpić wyciek substancji
ropopochodnych, którego konsekwencją będzie zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych.
Wyciek może nastąpić w wyniku awarii lub kolizji statków, katastrofy budowlanej jednego z obiektów
farmy, a także podczas prac konserwacyjnych. W przypadku kolizji lub zderzenia statków można się
spodziewać rozlewu III stopnia, tj. powyżej 50 m3, a maksymalną możliwą objętość takiego wycieku
na około 200 m3 substancji ropopochodnej (Pawelec et al. 2014).
Obliczono, że prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych wypadków jest bardzo małe, rzędu 10-5
– 10-4. Dla obszaru Bałtyku południowo-wschodniego, do którego można zaliczyć obszar MFW BSIII,
ryzyko kolizji oszacowano na 1 przypadek na 1060 lat. W takim przypadku istnieją struktury
organizacyjne, plany postępowania w prowadzeniu akcji zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń oraz
skuteczne metody usuwania zanieczyszczeń (patrz: rozdział dotyczący zdarzeń nieplanowanych,
Rozdział 12 Tom II ROOŚ). Ocena tego oddziaływania na ptaki morskie nie różni się od oceny
przedstawionej w rozdziale powyżej.
137
Tom IV. Rozdział 5
11.3. Przypadkowe uwolnienie odpadów komunalnych lub ścieków
bytowych
W trakcie budowy farmy wiatrowej, na jednostkach pływających jak i na zapleczu budowy
usytuowanym na lądzie (w porcie obsługującym realizację inwestycji), będą wytwarzane odpady,
głównie komunalne i inne, nie związane bezpośrednio z procesem budowy, a także ścieki bytowe. Ich
przewidywane rodzaje ilości, a także sposób postępowania z nimi przedstawiono w Rozdziale 10
Tomu II ROOŚ. Odpady i ścieki mogą zostać przypadkowo uwolnione do morza podczas odbioru ze
statków przez inną jednostkę oraz w razie awarii, powodując lokalny wzrost stężenie biogenów
i pogorszenia jakości wody oraz osadów.
Jako działanie minimalizujące zaleca się stworzenie procedur związanych z postępowaniem
z odpadami i ściekami.
Ocenia się, że ewentualne wystąpienie powyższych zdarzeń awaryjnych nie wpłynie na strukturę
i funkcjonowanie ptaków morskich w rejonie inwestycji ani nie spowoduje ich śmiertelności.
przewidziano w NIS, co wiąże się również z użyciem odpowiednio mniejszej liczby statków do
realizacji inwestycji. Tym samym zmniejszy się proporcjonalnie potencjalna możliwość uwolnienia do
wody odpadów komunalnych lub ścieków bytowych.
11.4. Przypadkowe uwolnienie środków chemicznych oraz odpadów
z budowy, eksploatacji lub likwidacji farmy
W trakcie budowy farmy wiatrowej, na jednostkach pływających, na zapleczu budowy usytuowanym
na lądzie (w porcie obsługującym realizację inwestycji) oraz w miejscu realizacji przedsięwzięcia będą
powstawały odpady związane bezpośrednio z procesem budowy. Mogą być to m.in. uszkodzone
części montowanych elementów farmy, cement, fugi, zaprawy, spoiwa wykorzystywane do łączenia
elementów fundamentu i elektrowni, i inne substancje chemiczne używane podczas prac
budowlanych. Mogą one zostać przypadkowo uwolnione do morza.
Sypki cement jest pakowany w worki po ok. 1 m3. Założono, że w czasie przeładunku może dojść do
zatonięcia ok. 5 m3 produktu. Fugi, zaprawy i inne spoiwa zawierają często substancje niebezpieczne.
Np. spoiny epoksydowe (dwuskładnikowe) zawierają w różnych proporcjach: żywicę epoksydową,
etery alkilowo-glicydowe, poliaminoamidy. Po przedostaniu się do toni wodnej, ze względu na dużą
gęstość ok. 1,3 g∙cm-1, toną i są deponowane na dnie. Substancje te uważa się za poważne
zagrożenie, ponieważ nie mogą być łatwo usuwalne z dna i są toksyczne dla organizmów morskich.
W trakcie eksploatacji farmy będzie prowadzony serwis jej obiektów. Nie można wykluczyć
przypadkowego uwolnienia do morza niewielkich ilości odpadów lub płynów eksploatacyjnych.
Podczas likwidacji farmy nieuniknione wydaje się zanieczyszczenie osadów dennych odpadami z tego
procesu. Wielkość tego oddziaływania będzie zależna od przyjętego sposobu prowadzenia tych prac
(por.: opis etapu likwidacji), a największe zanieczyszczenia mogą wystąpić w przypadku konieczności
rozkruszenia fundamentów grawitacyjnych.
138
Tom IV. Rozdział 5
Dla tego typu inwestycji jak MFW, opracowywany jest na ogół szczegółowy plan przeciwdziałania
zagrożeniom i zanieczyszczeniom powstającym podczas budowy, eksploatacji i likwidacji MFW,
w którym opracowuje się działania minimalizujące oraz sposób postępowania na wypadek
wystąpienia tego typu zdarzeń. Zaleca się stworzenie takich procedur jako działania
minimalizującego.
przewidziano w NIS. Tym samym zmniejszy się proporcjonalnie potencjalna możliwość uwolnienia do
wody odpadów czy substancji chemicznych. Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie
powodował oddziaływanie na ptaki morskie mniejsze od NIS, który może wystąpić
w racjonalnym wariancie alternatywnym.
11.5. Zanieczyszczenie toni wodnej i osadów dennych środkami
przeciwporostowymi
W celu ochrony kadłubów statków przed porastaniem stosuje się substancje biobójcze, w skład
których mogą wchodzić np. związki miedzi, rtęci, związki cynoorganiczne (np. tributylocyna - TBT).
Substancje te mogą przechodzić do toni wodnej oraz ostatecznie zostać zatrzymywane w osadach.
Należy założyć, że emisja tych związków będzie ograniczona poprzez rozcieńczenie w toni wodnej.
Spośród wymienionych substancji najbardziej szkodliwe (toksyczne) dla organizmów wodnych są
związki cynoorganiczne. Obecnie obowiązuje zakaz stosowania TBT (substancji najbardziej
szkodliwej) w farbach przeciwporostowych, ale nie można wykluczyć obecności tych związków
w starszych jednostkach.
Jako działanie minimalizujące zaleca się używanie na każdym etapie inwestycji jednostek, których
kadłuby nie zostały pokryte farbą przeciwporostową zawierającą TBT. Pozwoli to na
wyeliminowanie tego najbardziej szkodliwego oddziaływania na organizmy wodne.
przewidziano w NIS, co wiąże się również z użyciem odpowiednio mniejszej liczby statków do
realizacji, obsługi lub likwidacji inwestycji. Tym samym zmniejszy się proporcjonalnie możliwość
uwolnienia substancji przeciwporostowych. Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie
powodował oddziaływanie mniejsze od NIS, który może wystąpić w racjonalnym wariancie
alternatywnym.
11.6. Oddziaływania skumulowane w sytuacjach awaryjnych
Jedynym oddziaływaniem nieplanowanym, które może się kumulować, będą potencjalne wycieki
substancji ropopochodnych, powstałe w wyniku katastrofy lub kolizji.
W wypadku jednoczesnej eksploatacji kilku przedsięwzięć wzrasta również ruch statków na
sąsiadujących obszarach, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem takiego zdarzenia. W pobliżu farmy
znajduje się intensywnie wykorzystywana trasa żeglugi morskiej (system rozgraniczenia ruchu –
Traffic Separation Scheme TSS), w rejonie której zwiększa się ryzyko wycieku substancji
ropopochodnych.
139
Tom IV. Rozdział 5
Jednak nawet przy założeniu, że ilość statków na etapach budowy / eksploatacji / likwidacji zwiększa
się dwukrotnie w stosunku do racjonalnego wariantu alternatywnego, ocenionego w rozdziale
9 raportu (tj. eksploatowanych będzie maksymalnie 375 elektrowni), to ocena wpływu na ptaki
morskie pozostaje bez zmian, ponieważ wzrasta ryzyko wystąpienia zdarzeń jednostkowych, a nie
wzrost liczby zdarzeń.
12.
Ocena oddziaływania na integralność, spójność i przedmiot
ochrony obszarów Natura 2000
W tym rozdziale przeanalizowano możliwość wpływu MFW BSIII, pojedynczo i w kumulacji z innymi
przedsięwzięciami, na integralność, spójność i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w wyniku
oddziaływań powodowanych na ptaki morskie. Ocena została wykonana zgodnie z metodyką opisana
w Rozdziale 5 Tomu I pkt. 4.3.13.
12.1. Ocena wstępna – screening
Ocena wstępna jest procesem, w trakcie którego identyfikowane są prawdopodobne wpływy
przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 (pojedynczo lub w powiązaniu z innymi przedsięwzięciami
lub planami) oraz dokonywana jest analiza, czy przewidywane oddziaływania mogą mieć znaczący
wpływ na te obszary.
12.1.1.
Strefa potencjalnych oddziaływań MFW BSIII
W przypadku oceny oddziaływań MFW BSIII na ptaki morskie, wskazanie zasięgu potencjalnych
oddziaływań jest niezwykle trudne, zwłaszcza w kontekście oceny wpływu na ptaki zimujące na
danym obszarze morskim. Farma ta, zlokalizowana w bliskim sąsiedztwie obszaru morskiego,
będącego ważnym zimowiskiem dla niektórych populacji euroazjatyckich ptaków morskich, może
bowiem w połączeniu z innymi podobnymi projektami planowanymi w bezpośrednim sąsiedztwie,
poprzez efekt bariery bądź znaczącej śmiertelności w wyniku kolizji ptaków z wirnikami, wpłynąć na
stan migrujących na to zimowisko populacji ptaków morskich, a tym samym wpłynąć także na
ekosystemy w miejscach, do których dane populacje migrują na okres lęgowy. Ponieważ jednak,
strumienie migracyjne ptaków na ogół przebiegają w wielu korytarzach lub są rozciągnięte na
szerokich przestrzeniach, oddziaływania farm wiatrowych na ptaki migrujące, nawet w kumulacji
z innymi przedsięwzięciami i antropopresjami, nie mają zazwyczaj charakteru oddziaływań
znaczących. Zgodnie jednak z zasadą przezorności, ocena wpływu MFW BSIII na ptaki morskie została
dokonana z uwzględnieniem oceny wpływu na populacje migrujące, w tym także w ujęciu
oddziaływań na integralność i spójność obszarów Natura 2000 (patrz poniżej oraz w rozdziale 12
Rozdziału 5 Część 2 Tomu IV).
W niniejszym rozdziale zostanie przedstawiona ocena w odniesieniu do ptaków morskich.
Ponieważ jednak, w rejonie MFW BSIII kluczowe znaczenie wśród ptaków morskich mają gatunki
zimujące w tych rejonach, ocena oddziaływania musi być powiązana z aspektami migracyjnymi na
i z zimowisk. Literatura przedmiotu wskazuje, że ptaki morskie wykazują silne przywiązanie do
miejsca zimowania (Iverson & Esler 2006, Kirk et al. 2008, Oppel et al. 2008), stąd jest mało
prawdopodobne, że po wybudowaniu MFW BSIII ptaki zimujące w badanym rejonie zmieniłyby
miejsca docelowe migracji jesiennej na położone dalej niż 20 km. W okresie migracji przelatujące
140
Tom IV. Rozdział 5
ptaki w większości omijają morskie farmy wiatrowe, a maksymalny zaobserwowany promień takiego
minięcia przeszkody wynosi 5 km (Petersen et al. 2006). Wybudowanie pola turbin wiatrowych na
akwenie morskim nie powinno więc spowodować przesunięcia tras przelotu ptaków na dystans
liczący dziesiątki kilometrów. Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzenia oraz istniejącą praktykę
w wykonanych już ocenach oddziaływania morskich farm wiatrowych na ptaki zarówno na Bałtyku,
jak i na Morzu Północnym, nie ma podstaw by rozpatrywać wpływ omawianej inwestycji na obszary
Natura 2000 leżące w większej odległości niż 20 km.
Rysunek 21. Szlaki migracyjne czterech analizowanych gatunków/grup gatunków ptaków
Poza ptakami zimującymi, jak wykazano w Rozdziale 8 Tomu III, prezentującym wyniki monitoringu
ptaków morskich, obszar MFW BSIII oraz jego bezpośrednie sąsiedztwo nie jest siedliskiem stałego,
intensywnego przebywania żadnego gatunku ptaków morskich i nie stanowi siedliska istotnego dla
ich biologii i ekologii.
12.1.2.
Obszary Natura 2000 w strefie oddziaływań MFW BSIII
Planowane przedsięwzięcie nie będzie zlokalizowane na żadnym obszarze specjalnej ochrony ptaków
Natura 2000. W rejonie tym nie planuje się również utworzenia nowych obszarów tego typu.
W odległości do 20 km od obszaru planowanego przedsięwzięcia znajdują się natomiast następujące
OSO:

Przybrzeżne wody Bałtyku PLB990002 – ok. 8 km w kierunku południowym od MFW BSIII;

Ławica Słupska PLC990001 – ok. 5,5 km w kierunku zachodnim od MFW BSIII.
Obszary te opisano poniżej.
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Przybrzeżne wody Bałtyku” PLB990002
141
Tom IV. Rozdział 5
Obszar Natura 2000 Przybrzeżne wody Bałtyku PLB990002, będący również ostoją IBA PLM2, oraz
ostoją ptasią o randze europejskiej E 80, położony jest na południe w odległości ok. 8 km od Farmy
Wiatrowej BSIII. Obejmuje wody przybrzeżne Bałtyku o głębokości od 0 do 20 m. Jego granice
rozciągają się na odcinku 200 km, poczynając od nasady Półwyspu Helskiego, a na Zatoce Pomorskiej
kończąc. Dno morskie jest nierówne, deniwelacje sięgają 3 m. Na obszarze zimują w znaczących
ilościach 2 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG: nur czarnoszyi i nur
rdzawoszyi (C7). W okresie zimy występuje powyżej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C3)
lodówki, co najmniej 1% nurnika i uhli. W faunie bentosowej dominują drobne skorupiaki. Rzadko
obserwowane są duże ssaki morskie - foki szare Halichoerus grypus i obrączkowane Phoca hispida
oraz morświny Phocaena phocaena.
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Ławica Słupska” PLC990001
Obszar Natura 2000 Ławica Słupska PLC990001, będący również ostoją IBA PLM1, położony jest na
zachód w odległości ok. 5,5 km od MFW BSIII. Jest to ostoja ptasia o randze europejskiej
E 79.
Ławica Słupska jest akwenem południowego Bałtyku, obejmującym obszar o silnie wypłyconym dnie
morskim, którego granice wyznaczono umownie, zgodnie z przebiegiem izobaty 20 m. Jest to obszar
o silnie zróżnicowanym dnie, z licznymi wzniesieniami i obniżeniami. Dominującymi roślinami są
makroalgi, z wieloma gatunkami już zanikającymi w Zatoce Gdańskiej. Brak jest gatunków ptaków
z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG. W okresie zimy występuje tutaj co najmniej 1% populacji
szlaku wędrówkowego (C3) następujących gatunków: lodówka, nurnik. Ptaki wodno-błotne
występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników (C4). Izolowane są stanowiska - siedliska
1170 (morskie ławice małży) na polskich wodach morskich. Wypłycenia zasiedlają liczne
bezkręgowce, stanowiąc bogatą bazę pokarmową dla zatrzymujących się jesienią i zimujących tu stad
ptaków wodno-błotnych. Jest to miejsce występowania krasnorostu Delesseria sanguinea, który
został uznany za zaginiony na obszarze Bałtyku Właściwego.
12.1.3.
Przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w strefie oddziaływań
Przedmiot ochrony dwóch wyżej opisanych obszarów Natura 2000 przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 56. Przybrzeżne Wody Bałtyku PLB990002 – gatunki objęte art. 4 dyrektywy 2009/147/WE
i gatunki wymienione w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych
gatunków
Kod
Nazwa naukowa
Gatunek
Populacja
Osiadła
Ocena znaczenia obszaru
Migrująca
Rozrodcza
Zimująca
Populacja
Stan
zach
Izolacja
Ogólnie
Przelotna
PTAKI
A200
Alca torda
alka
500-1000
C
C
C
C
A202
Cepphus grylle
nurnik
1500
B
B
C
B
A064
Clangula
hyemalis
lodówka
90
B
C
C
B
A002
Gavia arctica
nur
czarnoszyi
200-500
D
A001
Gavia stellata
nur
rdzawoszyi
100-500
D
A184
Larus argentatus
mewa
srebrzysta
800015000
C
C
C
C
142
Tom IV. Rozdział 5
Kod
Nazwa naukowa
Gatunek
Populacja
Osiadła
Migrująca
Rozrodcza
Zimująca
Populacja
Przelotna
Stan
zach
Izolacja
Ogólnie
A182
Larus canus
mewa
pospolita
1000
D
A066
Melanitta fusca
uhla
14
C
C
C
C
A065
Melanitta nigra
markaczka
C
B
C
C
C
B
C
C
A655
Melanitta nigra
3000
50008000
markaczka
Źródło: Standardowy Formularz Danych
Tabela 57. Ławica Słupska PLC990001 - typy siedlisk przyrodniczych występujących na terenie obszaru i ocena
znaczenia obszaru dla tych siedlisk:
Kod
Nazwa siedliska
Pokrycie
[ha]
Stopień
reprezen.
Względna
powierzch.
Stan
zachow.
Ogólna
ocena
1110
piaszczyste ławice podmorskie
16010,06
A
A
A
A
1170
rafy
48030,18
A
A
A
A
Tabela 58. Ławica Słupska PLC990001 – gatunki objęte art. 4 dyrektywy 2009/147/WE i gatunki wymienione
w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych gatunków
Kod
Nazwa
naukowa
Gatunek
Populacja
Osiadła
Migrująca
Rozrodcza
Zimująca
Populacja
Przelotna
Stan
zach.
Izolacja
Ogólnie
PTAKI
A001
Gavia stellata
nur
rdzawoszyi
140
D
A002
Gavia artica
nur
czarnoszyi
P
D
A064
Clangula
hyemalis
lodówka
25
B
C
C
B
A202
Cepphus grylle
nurnik
4001000
C
B
C
C
Gatunki ptaków morskich wymienione w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2009/147/WE
Spośród 4 gatunków ptaków morskich z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, występujących na obszarach
Natura 2000 położonych w odległości mniejszej niż 20 km od granic planowanej inwestycji, trzy
zostały stwierdzone podczas monitoringu przedinwestycyjnego. Ich liczebność na rozpatrywanych
tutaj obszarach Natura 2000 jest na tyle niska, że nie stanowią one przedmiotu ochrony. Na tej
podstawie można określić wpływ planowanego przedsięwzięcia na integralność i spójność sieci
Natura 2000 jako nieznaczący.
143
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 59. Gatunki ptaków morskich wymienione w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2009/147/WE występujące na obszarach Natura 2000 oraz stwierdzone podczas monitoringu
ornitologicznego w rejonie powierzchni MFW BSIII
Ławica
Słupska
Przybrzeżne
Wody
Bałtyku
+
+
+
Nur rdzawoszyi Gavia stellata
+
+
+
Nazwa gatunku
Perkoz rogaty Podiceps auritus
Pobrzeże
Słowińskie
Obszar MFW
+
Mewa mała Hydrocoloeus minutus
+
+
+
Objaśnienia:
 Wiersz szary oznacza gatunek, który został stwierdzony podczas monitoringu i znajduje się na liście
gatunków występujących na co najmniej jednym obszarze Natura 2000.
Źródła: formularze SDF obszarów Natura 2000, wyniki niepublikowanych obserwacji własnych
Do gatunków regularnie występujących zaliczono te, których średnie zagęszczenie w strefie
inwestycji przynajmniej w jednym okresie fenologicznym przekraczało 1 os./km2, lub były widziane co
najmniej podczas połowy rejsów badawczych wykonanych w jednym z wyróżnionych okresów
fenologicznych. Z siedmiu gatunków ptaków morskich, które spełniły te kryteria, pięć jest
przedmiotem ochrony w przynajmniej jednym z pobliskich obszarów Natura 2000. Spośród nich tylko
w przypadku lodówki i mewy srebrzystej sumaryczna liczebność zarejestrowana podczas 24 rejsów
badawczych przekroczyła 2000 osobników (lodówka - 3163 os., mewa srebrzysta - 2294 os.).
W przeliczeniu na 1 rejs wykonany w okresie zimowym (grudzień-luty) stwierdzano 417 lodówek
i 188 mew srebrzystych (Rozdział 8 Tom III ROOŚ). W porównaniu do innych akwenów leżących
w polskiej strefie Bałtyku liczebności te można uznać za bardzo niskie. Podczas jednego rejsu
o podobnej długości trasektów, wykonanego w okresie zimowym spotyka się średnio 4600 lodówek
na Ławicy Słupskiej (Monitoring ornitologiczny obszaru NATURA 2000 „Ławica Słupska”. Raport
końcowy z wynikami badań – patrz Rozdział 8 Tom III) i około 1800 na obszarze Przybrzeżnych Wód
Bałtyku (Monitoring Zimujących Ptaków Morskich – dane niepublikowane z roku 2013). Obszar
przeznaczony pod budowę MFW BSIII nie jest więc miejscem znaczących koncentracji lodówek,
położony jest jednak w bliskim sąsiedztwie jednego z najważniejszych zimowisk na Bałtyku – obszaru
Natura 2000 Ławica Słupska, dlatego na tym etapie nie można jednoznacznie stwierdzić braku
wpływu przedsięwzięcia na integralność i spójność tego obszaru, w kontekście potencjalnych
oddziaływań na lodówkę. Mewa srebrzysta najliczniej gromadzi się w strefie przybrzeżnej, a na
otwartym morzu gromadzi się przede wszystkim w miejscach, gdzie operują jednostki rybackie.
W styczniu 2013 roku podczas jednodniowego rejsu w obrębie obszaru „Przybrzeżne Wody Bałtyku”
spotykano średnio 260 mew srebrzystych (Monitoring Zimujących Ptaków Morskich – dane
niepublikowane z roku 2013). Po wybudowaniu farmy wiatrowej aktywność połowowa w tym rejonie
ulegnie zmniejszeniu i można się spodziewać, że liczba mew na tym akwenie będzie jeszcze niższa.
Tabela 60. Gatunki ptaków morskich nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2009/147/WE regularnie występujące podczas monitoringu ornitologicznego obszaru MFW BSIII
Ławica Słupska
Przybrzeżne
Wody Bałtyku
Pobrzeże
Słowińskie
Obszar MFW
+
+
+
+!
+
+
+
+!
Nazwa gatunku
144
Tom IV. Rozdział 5
Ławica Słupska
Przybrzeżne
Wody Bałtyku
Pobrzeże
Słowińskie
Obszar MFW
+
+
+
+!
+
+
+
+!
Mewa siodłata Larus marinus
+
+
+
+
Mewa żółtonoga Larus fuscus
+
+
+
+
Nurnik Cepphus grylle
Objaśnienia:
+
+
Nazwa gatunku
+!

Wiersz szary oznacza gatunek, który został stwierdzony podczas monitoringu i znajduje się na liście
gatunków występujących na co najmniej jednym obszarze Natura 2000.

Kolorem czerwonym zaznaczono gatunki stanowiące przedmiot ochrony jednego z obszarów Natura
2000.

Symbol +! oznacza gatunek stwierdzony podczas monitoringu na terenie inwestycji, który jest
jednocześnie przedmiotem ochrony jednego z obszarów Natura 2000.
Poza ptakami morskimi, rezydującymi na i w sąsiedztwie obszaru MFW BSIII, analizie poddane
zostały wszystkie gatunki ptaków migrujących. Podczas monitoringu ornitologicznego
przeprowadzonego na potrzeby niniejszej inwestycji na obszarze planowanej inwestycji
odnotowano 126 gatunków ptaków migrujących. Ich listę zestawiono w poniższej tabeli
z gatunkami ptaków występującymi na opisanych powyżej obszarach specjalnej ochrony ptaków.
Gatunki ptaków morskich, które zostały stwierdzone podczas monitoringu i znajdują się na liście
gatunków występujących, na co najmniej jednym obszarze Natura 2000 wyróżnione zostały
w tabelach kolorem szarym.
Natomiast gatunki stanowiące przedmiot ochrony obszaru Natura 2000, zostały wyróżnione kolorem
czerwonym.
Najistotniejsza z punktu widzenia oceny sytuacja zachodzi wówczas, gdy gatunek stwierdzony
podczas monitoringu na terenie inwestycji jest jednocześnie przedmiotem ochrony jednego
z okolicznych OSO. Ta sytuacja została oznaczona w Tabeli 61 znakiem (x!).
Tabela 61. Gatunki ptaków objęte art. 4 dyrektywy 2009/147/WE występujące na obszarze Natura 2000 oraz
stwierdzone podczas monitoringu
Lp.
Nazwa łacińska
Gatunek
Przybrzeżne
Wody Bałtyku
Ławica
Słupska
Monitoring
1 Accipiter nisus
krogulec
x
2 Acrocephalus indet.
trzciniak sp.
x
3 Actitis hypoleucos
brodziec piskliwy
x
4 Aegithalos caudatus
raniuszek
x
5 Alauda arvensis
skowronek
x
6 Alca torda
alka
7 Alca torda / Uria aalge
alka/nurzyk
x
8 Alcidae indet.
alki sp.
x
9 Anas acuta
rożeniec
x
10 Anas clypeata
płaskonos
x
11 Anas crecca
cyraneczka
x
12 Anas penelope
świstun
x
X
145
x!
Tom IV. Rozdział 5
Lp.
Nazwa łacińska
Gatunek
Przybrzeżne
Wody Bałtyku
Ławica
Słupska
Monitoring
13 Anas platyrhynchos
krzyżówka
x
14 Anas strepera
krakwa
x
15 Anatinae indet.
kaczki sp.
x
16 Anser albifrons
gęś białoczelna
x
17 Anser anser
gęgawa
x
18 Anser fabalis
gęś zbożowa
x
19 Anserini indet.
gąśce sp.
x
20 Anthus pratensis
świergotek łąkowy
x
21 Anthus trivialis
świergotek drzewny
x
22 Apus apus
jerzyk
x
23 Ardea cinerea
czapla siwa
x
24 Asio flammeus
uszatka błotna
x
25 Asio otus
uszatka
x
26 Asio sp.
sowy sp.
x
27 Aves spec.
niezidentyfikowany ptak
x
28 Bucephala clangula
gągoł
x
29 Buteo buteo
myszołów
x
30 Calcarius lapponicus
poświerka
x
31 Calidris canutus
biegus rdzawy
x
32 Carduelis cannabina
makolągwa
x
33 Carduelis carduelis
szczygieł
x
34 Carduelis chloris
dzwoniec
x
35 Carduelis flavirostris
rzepołuch
x
36 Carduelis spinus
czyż
x
37 Cepphus grylle
nurnik
38 Chlidonias hybrida
rybitwa białowąsa
x
39 Chlidonias niger
rybitwa czarna
x
40 Circus aeruginosus
błotniak stawowy
x
41 Clangula hyemalis
lodówka
42 Columba livia
gołąb miejski
x
43 Columba oenas
siniak
x
44 Columba palumbus
grzywacz
x
45 Corvus corone
czarnowron
x
46 Corvus frugilegus
gawron
x
47 Cygnidae indet.
łabędzie sp.
x
48 Cygnus columbianus
łabędź czarnodzioby
x
49 Cygnus cygnus
łabędź krzykliwy
x
50 Cygnus olor
łabędź niemy
x
51 Delichon urbica
oknówka
x
52 Emberiza citrinella
trznadel
x
53 Emberiza schoeniclus
potrzos
x
54 Erithacus rubecula
rudzik
x
X
X
146
x
x
x!
x!
Tom IV. Rozdział 5
Lp.
Nazwa łacińska
Gatunek
Przybrzeżne
Wody Bałtyku
Ławica
Słupska
Monitoring
55 Falco indet.
sokół sp.
x
56 Falco subbuteo
kobuz
x
57 Falco tinnunculus
pustułka
x
58 Ficedula hypoleuca
muchołówka żałobna
x
59 Ficedula parva
muchołówka mała
x
60 Fringilla coelebs
zięba
x
61 Fringilla montifringilla
jer
x
62 Gallinago gallinago
kszyk
x
63 Gavia arctica
nur czarnoszyi
64 Gavia sp.
nury sp.
65 Gavia stellata
nur rdzawoszyi
66 Grus grus
żuraw
67 Hirundo rustica
dymówka
68 Larus argentatus
mewa srebrzysta
X
69 Larus canus
mewa pospolita
X
70 Larus fuscus
mewa żółtonoga
x
71 Larus indet.
mewa sp.
x
72 Larus minutus
mewa mała
x
73 Larus ridibundus
śmieszka
x
74 Limicolae indet.
biegus sp.
x
75 Locustella naevia
świerszczak
x
76 Lullula arborea
lerka
x
77 Melanitta fusca
uhla
78 Melanitta indet.
melanitta sp.
79 Melanitta nigra
markaczka
80 Mergus merganser
nurogęś
x
81 Mergus serrator
szlachar
x
82 Motacilla alba
pliszka siwa
x
83 Motacilla flava
pliszka żółta
x
84 Motacillidae indet.
pliszki sp.
x
85 Numenius arquata
kulik wielki
x
86 Numenius phaeopus
kulik mniejszy
x
87 Oenanthe oenanthe
białorzytka
x
88 Pandion haliaetus
rybołów
x
89 Parus caeruleus
modraszka zwyczajna
x
90 Parus major
bogatka
x
91 Passer montanus
mazurek
x
92 Passeriformes indet.
wróblowe
x
93 Phalacrocorax carbo
kormoran
x
94 Philomachus pugnax
batalion
x
95 Phoenicurus ochruros
kopciuszek
x
96 Phoenicurus phoenicurus
pleszka
x
X
x
x
x
X
x
x
x
x
X
x
x!
x
X
147
x!
Tom IV. Rozdział 5
Lp.
Nazwa łacińska
Gatunek
Przybrzeżne
Wody Bałtyku
Ławica
Słupska
Monitoring
97 Phylloscopus collybita
pierwiosnek
x
98 Phylloscopus sibilatrix
świstunka leśna
x
99 Pluvialis apricaria
siewka złota
x
100 Podiceps cristatus
perkoz dwuczuby
x
101 Prunella modularis
pokrzywnica
x
102 Regulus ignicapillus
zniczek
x
103 Regulus regulus
mysikrólik
x
104 Riparia riparia
brzegówka
x
105 Scolopax rusticola
słonka
x
106 Somateria mollissima
edredon
x
107 Stercorariidae indet.
wydrzyki sp.
x
108 Stercorarius parasiticus
wydrzyk ostrosterny
x
Stercorarius parasiticus /
109 pomarinus
wydrzyk
ostrosterny/tęposterny
x
110 Sterna hirundo
rybitwa rzeczna
x
Sterna hirundo /
111 paradisaea
rybitwa
rzeczna/popielata
x
112 Sterninae indet.
rybitwy sp.
x
113 Sturnus vulgaris
szpak
x
114 Sylvia atricapilla
kapturka
x
115 Sylvia curruca
piegża
x
116 Tadorna tadorna
ohar
x
117 Tringa totanus
krwawodziób
x
118 Troglodytes troglodytes
strzyżyk
x
119 Turdidae indet.
drozdy sp.
x
120 Turdus iliacus
droździk
x
121 Turdus merula
kos
x
122 Turdus philomelos
śpiewak
x
123 Turdus pilaris
kwiczoł
x
124 Uria aalge
nurzyk
x
125 Vanellus vanellus
czajka
x
W ramach przeprowadzonej oceny wstępnej stwierdzono potencjalną możliwość negatywnego
wpływu MFW BSIII na znajdujące się w otoczeniu farmy obszary ptasie Natura 2000, poprzez
oddziaływanie na wymienione poniżej gatunki ptaków.
Jak wynika z powyższych zestawień potencjalne negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia może
dotyczyć 5 gatunków ptaków morskich będących przedmiotami ochrony co najmniej jednego
z ww. obszarów Natura 2000:
1. Alka – gatunek zaliczony do regularnie występujących ptaków migrujących nie wymienionych
w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej;
148
Tom IV. Rozdział 5
2. Nurnik – gatunek zaliczony do regularnie występujących ptaków migrujących nie
wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej;
3. Lodówka – gatunek zaliczony do regularnie występujących ptaków migrujących nie
wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej;
4. Uhla – gatunek zaliczony do regularnie występujących ptaków migrujących nie wymienionych
w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej;
5. Markaczka – gatunek zaliczony do regularnie występujących ptaków migrujących nie
wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej.
W niniejszym Rozdziale uwzględniono tylko ptaki morskie, które mogą przebywać na badanym
akwenie. Pominięto zaś gatunki ptaków wodnych związanych ze środowiskami lądowymi oraz ptaki
typowo lądowe, które nie mogą przebywać na powierzchni wody, stąd w okresie wędrówek muszą
przemieszczać się nad morzem jednym przelotem bez zatrzymania. Wszystkie powyższe gatunki
zostały poddane ponadto ocenie oddziaływania MFW BSIII pod kątem ich populacji migrujących nad
obszarem farmy, także w kontekście oceny wpływu na obszary Natura 2000 w Rozdziale 5 Część 2
Tomu IV.
Opis powyższych gatunków, w tym ich wrażliwość na potencjalne oddziaływania ze strony morskich
farm wiatrowych, opisano w rozdziale 8 powyżej.
12.1.4.
Oddziaływania MFW BSIII na przedmiot ochrony, integralność,
spójność obszarów Natura 2000
W ocenie posłużono się danymi z monitoringu ornitologicznego, SDF pobliskich OSO,
a także zaleceniami przewodnika Komisji Europejskiej „Rozwój energetyki wiatrowej
a Natura 2000”.
W Aneksie II do tego przewodnika znajduje się lista wskazanych przez ekspertów KE gatunków
ptaków szczególnie wrażliwych na wpływ farm wiatrowych. Uwzględniono w niej trzy rodzaje
potencjalnego negatywnego oddziaływania farm wiatrowych na awifaunę, poprzez:

utratę siedlisk,

śmiertelność na skutek kolizji z siłownią,

tworzenie efektu bariery,
według następującej skali ryzyka: znaczące, średnie, potencjalne, znikome.
Powyższe oddziaływania zostały opisane szczegółowo w rozdziale 7 powyżej. Ocena wpływu
oddziaływań na poszczególne gatunki ptaków morskich została przedstawiona w w rozdziale 9
powyżej.
12.1.5.
Strefa potencjalnych oddziaływań skumulowanych
W bezpośrednim sąsiedztwie MFW BSIII planowana jest realizacja innych projektów morskich farm
wiatrowych (szeroko opisane w rozdziale 3.2 powyżej), których łączny wpływ skumulowany na ptaki
morskie został opisany dla poszczególnych etapów rozwoju projektu w rozdziałach 9.1.10., 9.2.7. i
9.3.2. powyżej. Analiza tych oddziaływań wskazuje, że MFW BSIII w kumulacji z innymi
przedsięwzięciami, może oddziaływać w większym stopniu na ptaki niż indywidualnie.
149
Tom IV. Rozdział 5
Jak wynika z analizy potencjalnego efektu bariery dla strumienia ptaków migrujących w badanym
rejonie (patrz rozdział 9.2.3), kumulacja oddziaływań nie wpłynie istotnie na zwiększenie zasięgu tego
oddziaływania.
Literatura przedmiotu wskazuje, że ptaki morskie wykazują silne przywiązanie do miejsca zimowania
(Iverson & Esler 2006, Kirk et al. 2008, Oppel et al. 2008), stąd jest mało prawdopodobne, że po
wybudowaniu nawet kilku farm wiatrowych w tym rejonie ptaki zimujące w badanym rejonie
zmieniłyby miejsca docelowe migracji jesiennej na położone dalej niż 50 km. W okresie migracji
przelatujące ptaki w większości omijają morskie farmy wiatrowe, a maksymalny zaobserwowany
promień takiego minięcia przeszkody wynosi 5 km (Petersen et al. 2006). Wybudowanie pola turbin
wiatrowych na akwenie morskim nie powinno więc spowodować przesunięcia tras przelotu ptaków
na dystans liczący dziesiątki kilometrów. Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzenia oraz istniejącą
praktykę w wykonanych już ocenach oddziaływania morskich farm wiatrowych na ptaki zarówno na
Bałtyku, jak i na Morzu Północnym, nie ma podstaw by rozpatrywać wpływ omawianej inwestycji w
kontekście oddziaływań skumulowanych na obszary Natura 2000 leżące w większej odległości niż 50
km.
12.1.6.
Obszary Natura 2000 w potencjalnym zasięgu oddziaływania
przedsięwzięcia
Rysunek 22. Położenie akwenu przeznaczonego pod budowę morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII
w stosunku do najbliższych obszarów sieci Natura 2000
Dodatkowym obszarem, który należy rozważyć w kontekście wpływu skumulowanego,
przedsięwzięcia jest obszar Pobrzeże Słowińskie (PLB220003). Obszar o powierzchni 21819,43 ha
150
Tom IV. Rozdział 5
chroni krajobraz i różnorodność form morfologicznych obserwowanych na Mierzei Gardneńsko Łebskiej, w tym dwa największe słonawe przymorskie jeziora: Łebsko (7140 ha, maks. gł. 6,3 m) oraz
Gardno (2468 ha, maks. gł. 2,6 m) wraz z przylegającymi łąkami, torfowiskami, lasami i borami
bagiennymi. W skład obszaru wchodzą też włączone w 2004 r. przybrzeżne wody morskie. Obszar ten
został wpisany na listę obszarów Konwencji Ramsar. Występuje tu co najmniej 28 gatunków ptaków
z Załącznika I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE, w większości związanych ze
środowiskami lądowymi. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku
wędrownego trzech gatunków ptaków wodnych: bielaczka, gęsi zbożowej i nurogęsi. W stosunkowo
dużych liczebnościach występują kormoran, gęś białoczelna i świstun. Gniazduje tu też duża
populacja mewy srebrzystej.
12.1.7.
Przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w strefie kumulacji
oddziaływań
Wśród licznych gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony na obszarze Pobrzeże Słowińskie,
tylko dwa gatunki można uznać ze gatunki morskie, stale występujące na badanym obszarze, a więc
kwalifikujące się do oceny w niniejszym opracowaniu. Są to mewa srebrzysta i mewa żółtonoga.
Jednak tylko mewa srebrzysta ma status przedmiotu ochrony obszaru Pobrzeże Słowińskie.
Tabela 62. Podstawowe informacje o ptakach morskich objętych art. 4 dyrektywy 2009/147/WE oraz
wymienionych w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG zawarte w Standardowym Formularzu Danych (SDF)
dla obszaru Pobrzeże Słowińskie
Gatunek
Populacja
Liczebność
(osobniki)
Udział procentowy populacji
szlaku wędrówkowego
osiadła
400
Poniżej 1%
Mewa żółtonoga Larus fuscus
lęgowa
1-2 pary
Poniżej 1%
Mewa żółtonoga Larus fuscus niska liczebność – stwierdzono tylko 85 osobników tego gatunku.
Uzyskane wyniki wskazują, że powierzchnia MFW BSIII nie leży na ich szlaku migracji i gatunek ten
pojawia się tutaj w niewielkiej liczbie. Ze względu na niską liczebność ptaków na badanym akwenie
planowana inwestycja nie będzie więc miała negatywnego wpływu na populację mew żółtonogich.
Na Bałtyku poza strefą przybrzeżną zimuje około 310 tys. osobników, (Durinck et al. 1994), jednak
największe koncentracje mew srebrzystych obserwuje się zimą w pobliżu portów rybackich i na
komunalnych wysypiskach śmieci (Meissner et al. 2007, Neubauer 2011). Populacja zimująca
w Europie szacowana jest obecnie na około 4 mln ptaków (Wetlands International 2006).
Mewa srebrzysta Larus argentatus to najliczniejszy gatunek mewy i jeden z dwóch najliczniejszych
gatunków ptaków wodnych występujących na badanym akwenie. Najwięcej mew srebrzystych
przebywało na badanym akwenie w okresie wędrówki wiosennej, gdy średnia liczebność została
oszacowana na około 570 osobników w strefie inwestycji i około 900 w strefie buforowej. Mewy te
przebywały w dużym rozproszeniu i maksymalne zagęszczenia przekraczające nieznacznie wartość
5 os./km2 zanotowano jesienią na niewielkim obszarze w północno-zachodniej części strefy
buforowej. W strefie planowanej inwestycji zagęszczenia były niskie i nigdy nie przekroczyły
5 os./km2. Liczebność mew srebrzystych na badanym akwenie była niska. Gatunek ten tworzy
wielotysięczne koncentracje w strefie przybrzeżnej, zwłaszcza w okolicy portów rybackich (Meissner
et al. 2007), a ich obecność na otwartym morzu, z dala od brzegu, jest silnie uwarunkowana
151
Tom IV. Rozdział 5
obecnością kutrów łowiących ryby. Mewa srebrzysta nie jest gatunkiem o wysokim priorytecie
ochronnym, a jej znaczenie jako zasobu zostało określone jako małe.
12.1.8.
Wyniki oceny wstępnej
Biorąc pod uwagę rodzaje oddziaływań morskich farm wiatrowych na ptaki morskie, a także
niepewność co do skali i skutków tych oddziaływań w odniesieniu do jakości i liczebności populacji
będących przedmiotem ochrony obszarów Natura 2000, nie można jednoznacznie stwierdzić na
podstawie oceny wstępnej, że MFW BSIII nie będzie znacząco oddziaływać na integralność
i przedmiot ochrony obszarów Ławica Słupska, Przybrzeżne Wody Bałtyku, jako obszarów
chroniących zimujące populacje ptaków morskich, poprzez oddziaływanie w postaci bariery
utrudniającej dostęp do tych zimowisk. Nie można także wykluczyć znaczących oddziaływań na
spójność sieci Natura 2000, w kontekście oddziaływań na niektóre gatunki z Załącznika 1 Dyrektywy
Ptasiej, które w dużych ilościach migrują do zimowisk w badanym obszarze.
Biorąc pod uwagę możliwą kumulację oddziaływań z innymi planowanymi morskimi farmami
wiatrowymi, nie można także wykluczyć potencjalnych oddziaływań na populacje mewy srebrzystej,
będącej przedmiotem ochrony obszaru Pobrzeże Słowińskie. Biorąc jednak pod uwagę małe
znaczenie mewy srebrzystej jako zasobu przyrodniczego, powszechność występowania tego gatunku
w regionie oraz wyniki dokonanej oceny oddziaływania na ten gatunek (rozdział 9 powyżej), należy
stwierdzić brak zagrożenia wystąpienia oddziaływań znaczących na integralność, spójność i przedmiot
ochrony obszarów Natura 2000 z powodu oddziaływań MFW BSIII na ten gatunek.
W odniesieniu do Nurnika Cepphus grylle oraz Mewy żółtonogiej Larus fuscus, ze względu na bardzo
niskie liczebności stwierdzone na obszarze MFW BSIII (19 osobników nurnika i 85 osobników mewy
żółtonogiej), wskazujące, że powierzchnia MFW BSIII nie leży na ich szlaku migracji i nie stanowi
istotnego siedliska dla biologii i ekologii tych gatunków, należy uznać że nie istnieje zagrożenie
znaczących oddziaływań na integralność, spójność i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000
w kontekście oddziaływań ocenianego przedsięwzięcia na te gatunki.
Biorąc powyższe pod uwagę, niezbędne jednak jest wykonanie oceny właściwej oddziaływań na:

spójność obszarów Natura 2000, w kontekście możliwości wystąpienia efektu bariery dla
ptaków morskich migrujących na i z zimowisk zlokalizowanych w strefie potencjalnych
oddziaływań MFW BSIII, będących przedmiotem ochrony w ramach sieci Natura 2000,

integralność obszarów Ławica Słupska i Przybrzeżne Wody Bałtyku, jako miejsc docelowych
migracji ptaków zimujących i ich zimowania,

następujące gatunki ptaków morskich, których zimujące na tych obszarach populacje
stanowią przedmiot ochrony sieci Natura 2000:
1. Alka,
2. Lodówka,
3. Markaczka,
4. Uhla.
152
Tom IV. Rozdział 5
12.2. Ocena właściwa obszaru Natura 2000
Ocena właściwa jest oceną oddziaływania danego projektu bądź planu na integralność obszaru
Natura 2000 – indywidualnie lub w połączeniu z innymi projektami albo planami. Ocena poniższa
przeprowadzona jest dla zimujących populacji 4 gatunków ptaków morskich, dla struktury
2 obszarów, ich funkcji i celów ochrony w zakresie ptaków morskich oraz spójności sieci Natura 2000
w kontekście ochrony euroazjatyckich populacji ptaków zimujących nad Południowym Bałtykiem.
12.2.1.
Cele i stan zachowania gatunków narażonych na oddziaływania
Pierwszym etapem oceny właściwej powinno być znalezienie odpowiedzi na pytanie, które cele
ochrony danego obszaru mogą zostać zakłócone w sposób znaczący przez MFW BSIII, samodzielnie
lub w kumulacji z innymi przedsięwzięciami.
Ogólnym celem dla obszarów Natura 2000 jest utrzymanie lub przywrócenie korzystnego stanu
zachowania siedlisk i gatunków chronionych w ramach danego obszaru. W kontekście ochrony
populacji ptaków morskich istotnymi cechami badanych obszarów będzie:

położenie ich na trasie migracji morskich ptaków populacji euroazjatyckich do
zlokalizowanych w tym rejonie zimowisk,

odpowiednie uwarunkowania siedliskowe stanowiące o atrakcyjności tych obszarów jako
zimowisk lub miejsc odpoczynku w czasie migracji jesiennej i/lub wiosennej ptaków
morskich,

dostępność tych obszarów dla populacji zimujących.
W kontekście zachowania spójności i celów ochrony ptaków migrujących w ramach sieci Natura
2000, istotne jest ponadto zachowanie możliwości przemieszczania się pomiędzy obszarami populacji
ptaków, bez zagrożenia istotnym uszczupleniem stanu populacji lub/i istotnych nakładów
energetycznych, mogących wpływać na ekologię i biologię tych populacji.
W obecnym stanie, przed wybudowaniem MFW BSIII i innych projektów MFW w polskich obszarach
morskich, stan zachowania celów ochrony ptaków zimujących i migrujących na obszarach Ławica
Słupska, Przybrzeżne Wody Bałtyku i Pobrzeże Słowińskie jest właściwy.
12.2.2.
Potencjalne oddziaływania znaczące
W ocenie posłużono się danymi z monitoringu ornitologicznego, SDF pobliskich OSO,
a także zaleceniami przewodnika Komisji Europejskiej „Rozwój energetyki wiatrowej
a Natura 2000”.
W Aneksie II do tego przewodnika znajduje się lista wskazanych przez ekspertów KE gatunków
ptaków szczególnie wrażliwych na wpływ farm wiatrowych. Uwzględniono w niej trzy rodzaje
potencjalnego negatywnego oddziaływania farm wiatrowych na awifaunę, poprzez:

utratę siedlisk,

tworzenie efektu bariery,

śmiertelność na skutek kolizji z siłownią.
153
Tom IV. Rozdział 5
Powyższe rodzaje oddziaływań zostały szczegółowo opisane w rozdziale 7 powyżej, a ocenione
w rozdziale 9. Poniżej przedstawiono wyciąg i podsumowanie z wykonanych analiz, pod kątem
potencjalnych oddziaływań na integralność, spójność i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000.
12.2.2.1.
Utrata siedlisk
Jak wykazano w Rozdziałach 2,3,4 Tomu IV MFW BSIII, samodzielnie ani w powiązaniu z innymi
przedsięwzięciami, nie będzie wpływać w sposób istotny na zasobność i funkcjonalność siedlisk na
ocenianych obszarach, ani tym samym na zasobność pokarmową (bentos, ryby) tych obszarów,
stanowiącą o atrakcyjności Ławicy Słupskiej i Przybrzeżnych Wód Bałtyku jako miejsca zimowania
ptaków morskich.
Poniżej przedstawiono krótki opis i ocenę wszelkich oddziaływań, które mogą powodować na
kolejnych etapach inwestycji wpływ na integralność obszarów zimowania ptaków morskich. Ocena
została wykonana dla najdalej idącego scenariusza MFW BSIII, a więc dla budowy wariantu
alternatywnego, z uwzględnieniem wpływu skumulowanego innych morskich farm wiatrowych,
zgodnie z założeniami przedstawionymi w Rozdziale 13 Tomu II. Wariant wybrany do realizacji,
w którym zostanie wybudowanych o 40% mniej elektrowni, będzie miał mniejsze oddziaływania od
niżej opisanych.
Etap budowy. Na tym etapie przewiduje się stopniowo narastające płoszenie ptaków z miejsca
objętego pracami budowlanymi. Powodować to będzie zmiany w rozmieszczeniu poszczególnych
gatunków w rejonie obszaru MFW BSIII. Gatunki bardziej płochliwe, takie jak nury, alka, nurzyk,
lodówka i uhla, przemieszczą się na sąsiednie akweny. Prawdopodobne jest, że część z nich
przebywać będzie na pobliskich obszarach Natura 2000 „Ławica Słupska” i „Przybrzeżne Wody
Bałtyku”, gdzie znajdują się ważne w skali Bałtyku miejsca koncentracji ptaków morskich. Doprowadzi
to do lokalnego wzrostu zagęszczenia ptaków morskich na tych obszarach, co zwiększy konkurencję
o zasoby siedliskowe. Jednak liczebności ptaków na obszarze przeznaczonym pod budowę MFW BSIII
były niskie i wzrost ten będzie niewielki. Zwiększony ruch statków i obecność nieruchomych
konstrukcji wystających ponad powierzchnię wody spowoduje liczniejsze gromadzenie się mew
w miejscu powstawania farmy wiatrowej. Na tym etapie ryzyko kolizji z nie pracującymi jeszcze
wirnikami jest minimalne. Po uruchomieniu elektrowni zagęszczenie mew na akwenie zajętym przez
siłownie wiatrowe ulegnie zmniejszeniu.
Należy też się spodziewać oddziaływania zwiększonego ruchu statków na ptaki przebywające na
obszarze Natura 2000 „Przybrzeżne Wody Bałtyku”, przez który będą musiały przepływać statki
kierujące się w rejon prowadzonych prac instalacyjnych. Położenie pozostałych obszarów Natura
2000 praktycznie wyklucza, by na ich obszarze doszło do nasilenia ruchu jednostek pływających
związanych z budową farmy.
Na etapie budowy MFW BSIII oddziaływania na ptaki morskie przebywające na trzech sąsiednich
obszarach Natura 2000 w większości będą pomijalne lub nie będą powodować zmian. Jedynie
w przypadku Przybrzeżnych Wód Bałtyku można spodziewać się zwiększenia ruchu statków, co
spowoduje częstsze niż dotychczas płoszenie ptaków. Jednak siła tego oddziaływania zależeć będzie
od harmonogramu prac.
154
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 63. Ocena potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na etapie budowy na ptaki morskie przebywające na
sąsiednich obszarach Natura 2000
Rodzaj oddziaływania
Przybrzeżne Wody Bałtyku
Ławica Słupska
Ruch jednostek
pływających
Małe – statki biorące udział w budowie
farmy będą przepływać przez ten
obszar. Ptaki przepłoszone z rejonu
budowy mogą przemieścić się na akwen
Przybrzeżnych Wód Bałtyku.
Pomijalne – ruch statków związanych
z budową farmy nie będzie odbywał się
na tym obszarze. Ptaki przepłoszone
z rejonu budowy mogą przemieścić się
na akwen Ławicy Słupskiej.
Pomijalne – duża odległość od miejsca
budowy ogranicza wpływ na awifaunę
tego obszaru. Ptaki przepłoszone
na akwen Przybrzeżnych Wód Bałtyku.
na akwen Ławicy Słupskiej.
Oświetlenie miejsca
inwestycji
Bez zmian – duża odległość od miejsca
tego obszaru.
tego obszaru.
Powstanie bariery
mechanicznej
Ryzyko kolizji z niepracującymi
siłowniami bardzo niskie.
na akwen Ławicy Słupskiej. Ryzyko
kolizji z niepracującymi siłowniami
bardzo niskie.
Bariera wywołana
obecnością statków
Pomijalne – wystąpi pomijalny wzrost
kosztów energetycznych ptaków
stacjonujących i migrujących związany
z omijaniem obszaru budowy.
z omijaniem obszaru budowy.
Kolizje ze statkami
Pomijalne – kolizje przedstawicieli
gatunków chronionych ze statkami są
skrajnie mało prawdopodobne
w związku z dzienną aktywnością
chronionych gatunków i wysokiej
wrażliwości na zakłócenia.
Zniszczenie siedlisk
bentosu
Pomijalne – oddziaływanie dotyczy
bezpośrednio tylko ptaków
przebywających w rejonie MFW. Silniej
działający efekt przepłoszenia
spowoduje ich przemieszczenia,
prawdopodobnie też na obszar
przebywających w rejonie MFW. Silniej
działający efekt przepłoszenia
spowoduje ich przemieszczenia,
prawdopodobnie też na obszar Ławicy
Słupskiej.
Wzrost koncentracji
zawiesiny w wodzie
Bez zmian – brak oddziaływania,
ponieważ zmniejszenie przejrzystości
będzie niewielkie, w zakresie naturalnej
zmienności.
będzie niewielkie, w zakresie naturalnej
zmienności.
Osadzanie się
ponieważ depozycja osadów będzie
niewielka, w zakresie naturalnej
zmienności.
zmienności.
Etap eksploatacji. Na tym etapie będzie miało miejsce stałe przepłoszenie nurów, alk, nurzyków,
lodówek i uhli z obszaru MFW BSIII. Efekt ten obejmować też będzie akweny sąsiednie w promieniu
155
Tom IV. Rozdział 5
do 4 km. Ptaki te prawdopodobnie przemieszczą się do miejsc, gdzie znajdą odpowiednio obfitą bazę
pokarmową. Można więc przypuszczać, że jakaś część z nich przeniesie się na pobliskie obszary
Natura 2000, powodując wzrost liczebności przebywających tam ptaków. Ze względu na małe
liczebności tych gatunków w rejonie inwestycji MFW BSIII, przemieszczenia te nie powinny
spowodować znaczącego wzrostu konkurencji o zasoby pokarmowe na obszarach Natura 2000.
Pracująca farma wiatrowa stanowi przeszkodę dla ptaków wędrujących, z których część może być
związana z obszarami Natura 2000, gdzie mogą mieć swoje miejsca przystankowe lub lęgowiska
(mewa srebrzysta). Omijanie rozległej przeszkody skutkuje wydłużeniem trasy przelotu. Dwie
niewielkie farmy wiatrowe umiejscowione na akwenie Kalmarsund u wybrzeży Szwecji powodują
zwiększenie dystansu migracji edredonów wędrujących na zimowiska w Cieśninach Duńskich o 0,20,4% (Pettersson 2005). W tym przypadku wzrost wydatków energetycznych nie jest duży, ale po
wybudowaniu większej liczby farm może się on zwiększyć na tyle, że wpływ na przeżywalność
osobników z danej populacji może się stać istotny. Stąd wynika konieczność wykonywania tego typu
ocen przy zwiększeniu liczby farm wiatrowych wzdłuż tras migracji (Petersen et al. 2006). Dopóki
w tej części Bałtyku znajdować się będzie tylko kilka odległych od siebie farm wiatrowych, to ich
wpływ na zwiększenie nakładów energetycznych na przelot przez Bałtyk tych ptaków będzie niewielki
i nie spowoduje zaburzeń w migracji.
Czynnikiem, który musi być brany pod uwagę przy ocenie oddziaływania na ptaki farmy wiatrowej
w fazie eksploatacji jest ryzyko kolizji z pracującymi wirnikami. Część ptaków przemieszczających się
w rejonie MFW BSIII przynajmniej czasowo korzysta z obszarów Natura 2000, stąd wzrost
śmiertelności spowodowanej kolizjami może teoretycznie odbić się na stanie ich populacji.
Obserwacje prowadzone podczas dnia wykazały, że ponad połowa zarejestrowanych przelotów
odbywała się na pułapie poniżej 15 m. Biorąc pod uwagę silną tendencję do unikania farmy wiatrowej
przez migrujące ptaki, można uznać, że ryzyko zderzenia z pracującymi wirnikami jest niewielkie.
Na obszarze zajętym przez farmę wiatrową powstaną nowe zbiorowiska bentosu. Można też się
spodziewać, ze wykluczenie komercyjnego rybołówstwa spowoduje lokalne zwiększenie się populacji
ryb. Jednak ptaki morskie z grupy bentofagów (lodówka, uhla, markaczka) i ichtiofagów (nury, alki)
unikają przebywania na obszarach zajętych przez elektrownie wiatrowe. Na etapie eksploatacji farmy
nie będą więc korzystały z nowo powstałych żerowisk. Oddziaływania pracującej MFW BSIII na ptaki
morskie przebywające na trzech sąsiednich obszarach Natura 2000 będą pomijalne lub nie będą
powodować zmian.
Tabela 64. Ocena potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na etapie eksploatacji na ptaki morskie
przebywające na sąsiednich obszarach Natura 2000
Ławica Słupska
Ruch jednostek
pływających
Pomijalne – statki serwisujące farmę
będą przepływać przez ten obszar, co
nieznacznie zwiększy częstość płoszenia
ptaków.
Bez zmian – ruch statków związanych
z serwisowanie farmy nie będzie
odbywał się na tym obszarze.
Płoszenie
i wyparcie z siedlisk
Pomijalne – analizowane gatunki są
wrażliwe na zakłócenia spowodowane
przez statki, wiele z nich przeniesie się
z obszaru budowy i jego najbliższego
otoczenia. Przemieszczą się tylko
pojedyncze osobniki nura
czarnoszyjego, nura rdzawoszyjego,
Pomijalne - analizowane gatunki są
wrażliwe na zakłócenia spowodowane
przez statki, wiele z nich przeniesie się
z obszaru budowy i jego najbliższego
otoczenia. Przemieszczą się tylko
czarnoszyjego, nura rdzawoszyjego
156
Tom IV. Rozdział 5
markaczki i nurnika.
Przemieszczenie kaczki lodówki może
wynieść do 2443 osobników w okresie
miesięcy największej liczebności.
Przemieszczenie uhli może wynieść do
50 osobników w okresie miesięcy
największej liczebności.
Przemieszczenie alki może wynieść do
159 osobników w czasie zimowania.
Nie przewiduje się przemieszczeń mewy
srebrzystej i mewy pospolitej, ponieważ
mewy nie są wrażliwe na statki.
Ławica Słupska
i nurnika. Przemieszczenie kaczki
lodówki może osiągnąć do 2443
osobników w okresie miesięcy
największej liczebności i te ptaki
przemieszczą się prawdopodobnie na
Ławicę Słupską.
Powstanie bariery
mechanicznej
Pomijalne – duża odległość od MFW
ogranicza wpływ na awifaunę tego
obszaru.
W przypadku przemieszczeń ptaki mogą
napotkać barierę, co ograniczy im
możliwość wykorzystania
alternatywnych żerowisk.
Pomijalne – duża odległość od MFW
obszaru. W przypadku przemieszczeń
ptaki mogą napotkać barierę, co
ograniczy im możliwość wykorzystania
alternatywnych żerowisk.
Kolizje z elektrowniami
Pomijalne – w ciągu roku tylko
czarnoszyjego, nura rdzawoszyjego,
uhli, alki i nurnika mogą ulegać
kolizjom. Wskaźnik kolizji w ciągu roku
dla kaczki lodówki może sięgnąć
9 osobników zarówno dla ptaków
lokalnie stacjonujących i migrujących.
Ryzyko kolizji mew srebrzystych może
byś dość duże: do 1 407 ptaków
stacjonujacych rocznie zakładając 99%
wskaźnik unikania i racjonalny wariant
alternatywny. Liczba ta wynosi 0,1%
populacji biogeograficznej gatunku.
Biorąc pod uwagę wariant wybrany do
realizacji, roczny wskaźnik kolizji byłby
niższy, pomiędzy 106-953 osobniki,
w zależności od wybranej wysokości
turbin.
Ryzyko kolizji mewy pospolitej dotyczyć
będzie tylko pojedynczych osobników,
ze względu na małą liczebność tego
gatunku. Liczba ta nie przekroczy 0,1%
populacji biogeograficznej gatunku.
Pomijalne – w ciągu roku tylko
czarnoszyjego, nura rdzawoszyjego
i nurnika mogą ulegać kolizjom, ale
tylko w wyjątkowych przypadkach.
Wskaźnik kolizji w ciągu roku dla
lodówki może sięgnąć 9 osobników
zarówno dla ptaków rezydujących na
akwenie farmy i migrujących.
Powstanie „sztucznej
rafy”
Pomijalne – bentofagi unikają
przebywania na obszarach farm
wiatrowych. Należy się więc
spodziewać, że będą korzystały
z nowych żerowisk sporadycznie.
Pomijalne – bentofagi unikają
157
Tom IV. Rozdział 5
Ławica Słupska
Powstanie zamkniętego
akwenu
Pomijalne – ichtiofagi unikają
Pomijalne – ichtiofagi unikają
Zmiany w reżimie prądów
morskich
zmiany hydrograficzne związane
z posadowioną farmą wiatrową będą
nieistotne.
zmiany hydrograficzne związane
z posadowioną farmą wiatrową będą
nieistotne.
Etap likwidacji. Usuwanie siłowni spowoduje stopniowe zmiany rozmieszczenia ptaków. Po
zatrzymaniu pracy farmy i zwiększeniu ruchu jednostek pływających należy spodziewać się
liczniejszego przebywania na tym akwenie mew. Liczebność awifauny morskiej będzie zwiększać się
stopniowo wraz z ustawaniem oddziaływań powodujących płoszenie ptaków. Bentofagi (głównie
lodówka i uhla) uzyskają dostęp do nowego żerowiska i najprawdopodobniej w miejscach, gdzie
zlikwidowane zostaną siłownie i ustanie ruch statków zwiększy się ich zagęszczenie. Na akwen ten
powrócą też gatunki rybożerne. Część z tych ptaków przeniesie się tutaj z sąsiadujących obszarów
Natura 2000. Demontaż MFW BSIII będzie więc przynajmniej okresowo oddziaływaniem
o charakterze pozytywnym. Podobnie jak w fazie budowy, ryzyko kolizji ptaków z niepracującymi
siłowniami będzie minimalne. Na etapie likwidacji MFW BSIII oddziaływania na ptaki morskie
przebywające na trzech sąsiednich obszarach Natura 2000 w większości będą pomijalne lub nie będą
powodować zmian.
Tabela 65. Ocena potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na etapie likwidacji na ptaki morskie przebywające
na sąsiednich obszarach Natura 2000
Ławica Słupska
Ruch jednostek
pływających
Małe – statki biorące udział
w demontażu farmy będą przepływać
przez ten obszar. Ptaki przepłoszone
Pomijalne – ruch statków związanych
z demontażem farmy nie będzie
odbywał się na tym obszarze. Ptaki
przepłoszone z rejonu budowy mogą
przemieścić się na akwen Ławicy
Słupskiej.
Emisja hałasu
i wibracji
demontażu ogranicza wpływ na
awifaunę tego obszaru. Ptaki
przemieścić się na akwen
awifaunę tego obszaru. Ptaki
przemieścić się na akwen Ławicy
Słupskiej.
inwestycji
awifaunę tego obszaru.
awifaunę tego obszaru
Usunięcie konstrukcji
elektrowni
Umiarkowane (pozytywne) –
demontowane siłownie odsłonią
ptakom akwen, który może stać się
przynajmniej okresowo atrakcyjnym
żerowiskiem dla bentofagów.
Umiarkowane (pozytywne) –
demontowane siłownie odsłonią
ptakom akwen, który może stać się
przynajmniej okresowo atrakcyjnym
żerowiskiem dla bentofagów.
Pomijalne (negatywne) – duża
odległość od miejsca demontażu
Pomijalne (negatywne) – duża
odległość od miejsca demontażu
158
Tom IV. Rozdział 5
obszaru. Silny efekt odstraszający
powoduje, że ryzyko kolizji
z niepracującymi siłowniami jest
bardzo małe.
Ławica Słupska
obszaru. Silny efekt odstraszający
powoduje, że ryzyko kolizji
z niepracującymi siłowniami jest
bardzo małe.
Bariera wywołana
z omijaniem obszaru likwidacji.
z omijaniem obszaru likwidacji.
Kolizje ze statkami
bentosu
przebywających w rejonie MFW.
przebywających w rejonie MFW.
Wzrost koncentracji
zawiesiny w wodzie
będzie niewielkie, w zakresie
naturalnej zmienności.
będzie niewielkie, w zakresie
naturalnej zmienności.
Osadzanie się
zmienności.
zmienności.
Źrodło: materiały własne
12.2.2.2.
Tworzenie efektu bariery
Efekt bariery może wystąpić zarówno na etapie budowy i likwidacji, jak i na etapie eksploatacji.
Etap budowy i likwidacji
Obecność dużej ilości statków wykorzystywanych przy budowie i likwidacji może skutkować
wystąpieniem efektu bariery, wpływając tym samym na przemieszczanie się migrujących ptaków.
Skala oddziaływania będzie zależna od liczby statków wykorzystywanych na etapie budowy, ich
rozmiaru, okresu trwania prac konstrukcyjnych oraz sezonu prowadzenia prac.
Morskie ptaki migrujące wrażliwe na niepokojenie na skutek obecności statków będą je omijać w linii
pionowej lub poziomej, co może nieznacznie wydłużyć trasę ich migracji i spowodować wzrost kosztu
energetycznego przelotu. Jednakże omijanie będzie stanowiło niewielką część całkowitej trasy
migracji, a dodatkowy wydatek energetyczny będzie nieistotny (Masden i in. (2009)). Biorąc pod
uwagę powyższe, oddziaływanie polegające na powstaniu efektu bariery poprzez obecność statków
konstrukcyjnych na obszarze MFW BSIII ocenia się jako pomijalne do małego dla wszystkich
gatunków ptaków migrujących.
Obecność statków na etapie budowy i likwidacji stworzy barierę dla przemieszczania się ptaków,
powodującą bezpośrednie, negatywne oddziaływania na ptaki migrujące nad powierzchnią farmy,
o lokalnym zasięgu, krótkoterminowych, odwracalnych, powtarzalnych w okresie budowy, o niskiej
intensywności. Podobne oddziaływania wystąpią na etapie ewentualnej likwidacji.
159
Tom IV. Rozdział 5
W wariancie wybranym do realizacji wybudowanych a następnie zlikwidowanych zostanie ok. 40%
mniej elektrowni, niż przewidziano w NIS racjonalnego wariantu alternatywnego, więc efekt bariery
dla ptaków migrujących nad powierzchnią farmy, powodowany przez obecność statków
konstrukcyjnych, będzie odpowiednio mniejszy. Uznaje się, że wariant wybrany do realizacji będzie
powodował oddziaływanie mniejsze od NIS.
Etap eksploatacji.
Znajdujące się nad wodą obiekty farmy wiatrowej mogą stanowić barierę dla ptaków przelatujących
nad akwenem farmy. Skala efektu bariery będzie zależała od liczby powstałych turbin, ich wielkości
oraz od emitowanego światła i hałasu.
Ptaki reagują na obecność przeszkody na swojej trasie poprzez zmianę trasy lotu w kierunku
poziomym lub pionowym, stąd należy spodziewać się, iż będą omijały obszar farmy wiatrowej.
Długość trasy niezbędnej do ominięcia tej przeszkody zwiększy koszt energetyczny odbywanego lotu,
ale nie będą to duże zmiany, a koszty energetyczne dziennych lotów ptaków nawet przy ich
podwojeniu wciąż będą stanowiły niewielką część ich dziennej aktywności i spożytkowanej energii.
Gatunki ptaków pelagicznych, takie jak mewy, spędzają większą część dnia odbywając loty
w warunkach naturalnych, a dodatkowe ominięcie przeszkody, w tym wypadku obecność farmy
wiatrowej, nie spowoduje żadnego mierzalnego efektu w ich dziennej aktywności czy bilansie
energetycznym. Szczegółowo to zagadnienie zostało opisane i ocenione, także w odniesieniu do
gatunków będących przedmiotem ochrony w ramach sieci Natura 2000, w rozdziale 9.2.3 powyżej.
Bariera mechaniczna w postaci pracującej MFW BSIII będą źródłem bezpośrednich, negatywnych
oddziaływań na ptaki morskie o lokalnym zasięgu, długoterminowych, odwracalnych, stałych
w okresie eksploatacji, o niskiej (dla mew) lub średniej intensywności.
Ze względu na brak szczegółowych informacji o reakcjach behawioralnych ptaków na obecność farm
wiatrowych, efekty dla obu rozpatrywanych wariantów (wariant wybrany do realizacji i racjonalny
wariant alternatywny) uznaje się za jednakowe.
Skumulowany efekt bariery został oceniony dla dwóch najliczniej występujących gatunków morskich
ptaków migrujących i zimujących, będących przedmiotem ochrony obszarów Natura 2000: lodówki
i markaczki, z zastosowaniem metodyki użytej przy ocenie dla obszaru farmy wiatrowej MFW BSIII.
Założono, że migrujące ptaki zmieniały trasę swojego lotu i okrążały MFW w odległości 1-2 km (patrz:
rysunek poniżej). Planowane MFW zlokalizowane są w dwóch obszarach: południowym (MFW BSII,
MFW BSIII, MFW Baltica 2, MFW Baltica 3, MFW Baltic Power) i północnym (Bałtyk Północny, Baltica
1, Södra Midsjöbanken). Zważywszy na migracje ptaków wzdłuż osi północny wschód – południowy
zachód mało prawdopodobne jest, aby ptaki na swojej trasie napotkały przeszkody zlokalizowane na
obu wspomnianych obszarach, dlatego też skumulowany efekt bariery może być jedynie częściowy
a nie biorący pod uwagę wszystkie planowane MFW razem. Należy spodziewać się, że
prawdopodobne omijanie przez ptaki obszaru południowego jest zbliżone do obszaru północnego ze
względu na ich podobny rozmiar. Wyniki modelowania wskazują, iż nawet jeśli ptaki będą omijać
kilka farm wiatrowych, to dodatkowa odległość, którą pokonają, oraz wzrost kosztu energetycznego
migracji z nią związany będzie bardzo mały, z pewnością w granicach różnic odległości pokonywanych
przez różne osobniki oraz różnic spowodowanych czynnikami atmosferycznymi.
160
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 66. Szacowany wzrost pokonywanej przez ptaki odległości na skutek reakcji unikania spowodowanej
skumulowanym oddziaływaniem wystąpienia efektu bariery w postaci farm wiatrowych w południowym
obszarze polskiej EEZ (MFW BSII, MFW BSIII, MFW Baltica 2, MFW Baltica 3, MFW Baltic Power)
Gatunek
Odległość
pokonywana
w czasie
migracji
(km)
Wzrost
odległości
pokonywanych
w czasie
migracji na
skutek
wystąpienia
efektu bariery
(km)
Koszt
energetyczny
migracji
(kJ)
Wzrost kosztu
energetycznego
w związku
z wystąpieniem
efektu bariery
(kJ)
Utrata masy
ciała
spowodowana
wzrostem kosztu
energetycznego
(g)
3,245
22
8,220
50
2g
Markaczka
2,846
21
9,720
60
2g
Lodówka
Istotnym oddziaływaniem większej grupy projektów zlokalizowanych na północno – wschodnim
stoku Ławicy Słupskiej może być utrudnienie dostępu do tego obszaru tym populacjom ptaków
morskich, dla których jest ona miejscem zimowania. Stworzenie spójnej bariery w tym rejonie może
także utrudniać przemieszczanie się tych populacji między najbliżej położonymi, podobnymi
obszarami zimowisk, jakimi są Ławica Słupska, Ławica Środkowa i Ławica Hoburska. Na dzień
dzisiejszy brak jest naukowych danych o istotności powiązań tych obszarów, nie można ich jednak
wykluczyć.
Rysunek 23. Hipotetyczna trasa przelotu ptaków migrujących (lecących z północnego wschodu na
południowy wschód) zmieniona ze względu na efekt bariery spowodowany przez planowane farmy wiatrowe
161
Tom IV. Rozdział 5
12.2.2.3.
Śmiertelność na skutek kolizji
Analiza kolizyjności ptaków migrujących nad obszarem MFW BSIII została wykonana niezależnie przez
dwie uznane grupy ekspertów. Wyniki tych analiz opisano szczegółowo w rozdziale z oceną
oddziaływania na ptaki migrujące (Rozdział 5 Część 2 Tom IV). W odniesieniu do gatunków
wskazanych podczas oceny wstępnej, które mogą być narażone na ryzyko znaczących oddziaływań,
w kontekście uszczuplenia znaczącego liczebności populacji migrujących, zimujących czy też
występujących stale na tym obszarze gatunków ptaków morskich, a tym samym znaczącego
negatywnego wpływu na spójność obszarów Natura 2000, utworzonych dla ochrony tych populacji,
przedstawiono oceny tego oddziaływania w poszczególnych rozważanych wariantach przedsięwzięcia
w Tabeli 67 poniżej (patrz: opis wariantów przedsięwzięcia: rozdział 6.2.6 w Rozdziale 5 Część 2 Tomu
IV ROOŚ), a dla poszczególnych scenariuszy wpływu skumulowanego w Tabeli 68 poniżej (patrz: opis
scenariuszy kumulacyjnych w rozdziale 9.2.4.2 w Rozdziale 5 Część 2 Tomu IV ROOŚ).
Tabela 67. Prognozowana kolizyjność poszczególnych gatunków ptaków dla analizowanych wariantów
przedsięwzięcia (dla realnego współczynnika unikania)
Gatunek
PBR
Analizowane warianty
wariant
D
d'
c'
liczba turbin
120
120
200
rozpiętość strefy kolizyjnej
200
200
192,5
Alka
3140
0
0,03
0,04
Lodówka
15160
0,01
0,12
0,19
Markaczka
18607
0,11
3,58
5,52
2719
0
1,93
2,97
Uhla
162
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 68. Prognozowana kolizyjność poszczególnych gatunków ptaków dla analizowanych scenariuszy skumulowanych przedsięwzięcia
Gatunek
PBR
Najwyższa prognozowana kolizyjność w danym scenariuszu
scenariusz scena. 1
liczba turbin 375
Prognozowana kolizyjność dla realnego współczynnika unikan
poszczególnych gatunków
scena 1'
scena. 2
scena. 2’
scena. 3
scena. 3’
scena. 1
scena 1'
scena. 2
scena. 2’
scena. 3
sce
150
295
110
295
110
375
150
295
110
295
110
alka
3140
0,54
0,22
0
0
0,44
0,17
0,05
0,02
0
0
0,04
lodówka
15160
1,76
0,7
0,07
0,03
1,49
0,56
0,35
0,14
0,01
0,01
0,3
markaczka
18607
51,71
20,68
1,34
0,5
44.08
16.44
10,34
4,14
0,27
0,1
8.82
uhla
2719
27,8
11,12
0
0
23.78
8.87
5,56
2,22
0
0
4.76
163
Tom IV. Rozdział 5
Biorąc pod uwagę liczebności populacji biogeograficznych migrujących w rejonie Południowego
Bałtyku ptaków, powyżej przedstawioną potencjalną możliwą śmiertelność osobników tych populacji
spowodowaną kolizjami na MFW BSIII oraz innych morskich farm wiatrowych, które mogą zostać
wybudowane w strefie kumulacji tego oddziaływania, to w zderzeniu z wyliczonymi
i przedstawionymi powyżej wartościami bezpiecznego pozyskania osobników tych populacji
(wskaźnik PBR), należy stwierdzić że nie istnieje zagrożenie znaczących oddziaływań na te populacje.
12.2.3.
Działania minimalizujące
W odniesieniu do ryzyka powstania efektu bariery, utrudniającej w najdalej idącym scenariuszu
skumulowanych oddziaływań MFW BSIII z innymi projektowanymi morskimi farmami wiatrowymi,
co mogłoby powodować znaczące oddziaływanie na spójność obszarów Natura 2000, a także
integralność obszaru Ławica Słupska jako zimowiska lodówki, proponuje się zastosowanie działania
minimalizującego, polegającego na zalecaniu przez właściwy organ uwzględnienia przy projektowaniu
kolejnych inwestycji w morskie farmy wiatrowe, zlokalizowane na północno-wschodnim stoku Ławicy
Słupskiej, niezabudowanych korytarzy migracyjnych o szerokości nie mniejszej niż 4 km pomiędzy
kolejnymi projektami.
12.2.4.
Wynik oceny właściwej
Wynikiem oceny właściwej oddziaływania na obszary Natura 2000 powinna być jednoznaczna
odpowiedź na pytanie czy po zastosowaniu działań minimalizujących MFW BSIII, samodzielnie lub
w kumulacji z innymi przedsięwzięciami, będzie znacząco oddziaływać na integralność, spójność lub
przedmiot ochrony obszarów Natura 2000.
Po analizie możliwych oddziaływań, jakie oceniane przedsięwzięcie może powodować, samodzielnie
i w kumulacji z innymi przedsięwzięciami, należy stwierdzić, że:

MFW BSIII samodzielnie nie będzie oddziaływać znacząco na integralność spójność
i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w żadnym z rozważanych wariantów poprzez
oddziaływania jakie będzie powodować na ptaki morskie;

MFW BSIII w połączeniu z innymi morskimi farmami wiatrowymi, które mogą powstać w jej
bezpośrednim sąsiedztwie na północno-wschodnim stoku Ławicy Słupskiej, nie będzie
znacząco oddziaływać na integralność, spójność i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000
poprzez oddziaływania na ptaki migrujące na zimowiska będące przedmiotem ochrony
obszaru Ławica Słupska, pod warunkiem zastosowania działania minimalizującego, w postaci
zalecania przez właściwy organ obowiązku uwzględnienia przy projektowaniu kolejnych
inwestycji w morskie farmy wiatrowe zlokalizowane na północno-wschodnim stoku Ławicy
Słupskiej, niezabudowanych korytarzy migracyjnych o szerokości nie mniejszej niż 4 km
pomiędzy kolejnymi projektami.
13.
Oddziaływania transgraniczne
W obrębie Bałtyku przebywają ptaki morskie pochodzące z lęgowisk lokalnych położonych na
wybrzeżach tego morza (mewa srebrzysta, alka, nurzyk, nurnik oraz częściowo uhla) oraz pojawiające
się tu w okresie pozalęgowym ptaki z populacji zamieszkujących północną Europę i Syberię (nury,
lodówka, markaczka, uhla). Istotne oddziaływania transgraniczne mogą więc dotyczyć oddziaływania
164
Tom IV. Rozdział 5
morskiej farmy wiatrowej jako bariery na trasie ich migracji. Omijanie rozległej przeszkody skutkuje
wydłużeniem trasy przelotu. Jednak w przypadku pojedynczej morskiej farmy wiatrowej wzrost
wydatków energetycznych jest niewielki i nie ma wpływu na przeżywalność populacji (Pettersson
2005). Silny efekt odstraszania spowoduje też, że ptaki morskie nie będą przebywały na obszarze
zajętym przez elektrownie i w ten sposób akwen ten zostanie wykluczony z ich żerowisk. Obszar
przeznaczony pod budowę morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII nie jest miejscem znaczących
koncentracji żadnego z gatunków stwierdzonych podczas monitoringu. Spodziewane oddziaływania
tej farmy na gatunki ptaków uwzględnione w ocenie jest co najwyżej umiarkowane i ma ograniczony
zasięg. Zgodnie z przyjętą w metodyce definicją oznacza to zmiany istotne tylko w ujęciu lokalnym,
a nie krajowym czy międzynarodowym, nie mające znaczenia dla zachowania właściwego stanu
ochrony. Nie przewiduje się więc oddziaływań transgranicznych ze strony inwestycji polegającej na
wybudowaniu pojedynczej morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII. W przypadku oceny wpływu
skumulowanego, zwłaszcza w kontekście obecności w sąsiedztwie Ławicy Słupskiej, będącej jednym
z najważniejszych zimowisk lodówki, konieczne może być zastosowanie działań minimalizujących
efekt bariery, w scenariuszu intensywnego rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na polskich
obszarach morskich. Utworzenie zalecanych w raporcie korytarzy migracyjnych spowoduje brak
oddziaływań transgranicznych, m.in. poprzez umożliwienie przemieszczania się populacji zimujących
na Ławicy Słupskiej z innymi obszarami zimowania, jak np. Ławica Środkowa, zlokalizowana
w szwedzkiej EEZ.
14.
Propozycja monitoringu
Monitoring poinwestycyjny powinien obejmować zarówno obserwacje przelotu za pomocą radaru,
jak i liczenia ptaków przebywających w rejonie MFW wykonywane podczas dnia. Badania radarowe
ptaków w okresie wędrówek powinny obejmować okres od początku lipca do połowy listopada oraz
od początku marca do połowy maja. Poza tym okresem migracja ptaków, jeśli występuje, to jest mało
intensywna. W okresie zimowym należy monitorować częstotliwość przelotów ptaków przez obszar
zajęty przez siłownie wiatrowe. Optymalny wariant badań polegałby na połączeniu rejestracji
przelotów za pomocą radaru i obserwacji umożliwiających identyfikację gatunków: wizualnych za
dnia i nasłuchów głosów ptaków przelatujących nocą. Sesje obserwacyjne powinny być wykonywane
ze statku zakotwiczonego w miejscu zapewniającym widoczność na farmę wiatrową od strony,
z której nadlatuje większość ptaków w danym okresie wędrówkowym. Wiosną ptaki przemieszczają
się z zachodu i południa na północ i wschód, a jesienią w kierunkach przeciwnych. W każdym
z okresów wędrówkowych liczba dni, w których prowadzone są całodobowe obserwacje nie powinna
być mniejsza niż 20, a 2 - 5 dniowe sesje obserwacyjne powinny być w miarę możliwości
równomiernie rozłożone w czasie.
Trasa rejsu badawczego powinna być tak wytyczona, by objąć liczeniem 5 - kilometrową strefę wokół
granic MFW i by można było ocenić zmiany zagęszczenia ptaków przebywających w różnej odległości
od elektrowni i porównać uzyskane wyniki z danymi z monitoringu przedinwestycyjnego. Badania te
muszą obejmować przede wszystkim okres najliczniejszego występowania ptaków na południowym
Bałtyku, czyli powinny trwać od października do maja z częstotliwością nie mniejszą niż 1 rejs
w miesiącu (optymalnie dwie kontrole w miesiącu w odstępie co najmniej tygodnia). W pozostałych
miesiącach liczebność ptaków w rejonie powierzchni MFW BSIII jest bardzo niska i w okresie letnim
wystarczy wykonać dwa rejsy badawcze, po jednym w połowie sierpnia i w połowie września.
165
Tom IV. Rozdział 5
Badania te powinny być prowadzone przez dwa kolejne lata. W pierwszym sezonie będzie miało
miejsce stopniowe przyzwyczajanie się ptaków do sytuacji, w której akwen przeznaczony pod
inwestycję stanie się dla nich niedostępny (tzw. habituacja), co pociągnie za sobą zmiany w ich
rozmieszczeniu. Okres ten można więc traktować jako przejściowy i dopiero w drugim roku skala
oddziaływania MFW BSIII na przebywające w tym rejonie ptaki morskie ustabilizuje się.
Szczegółowa metodyka monitoringu poinwestycyjnego będzie możliwa do ustalenia po zatwierdzeniu
ostatecznego wariantu planowanej inwestycji oraz przedstawienia przez inwestora harmonogramu
prac budowlanych.
15.
Podsumowanie i wnioski
Podsumowanie wyników oceny przedstawiono w poniższych tabelach.
Tabele podzielono wg etapów inwestycji oraz określonego w rozdziale 8 znaczenia poszczególnych
receptorów (gatunków):

gatunki o małym znaczeniu – mewa mała i mewa srebrzysta,

gatunki o średnim znaczeniu – markaczka, alka i nurzyk,

gatunki o dużym znaczeniu – nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi, uhla i lodówka.
Nie przewiduje się wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań na integralność, spójność
i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000, chroniących ptaki morskie.
Ze względu na odległości do EEZ innych państw (najbliższa, EEZ Szwecji, znajduje się w odległości ok.
50 km) i w większości lokalną skalę oddziaływań nie przewiduje się, aby MFW BSIII mogła
powodować oddziaływania transgraniczne na ptaki morskie.
Najważniejsze oddziaływania skumulowane na ptaki morskie są związane z bardzo mało
prawdopodobnym scenariuszem jednoczesnej eksploatacji kilku farm w otoczeniu Ławicy Słupskiej.
W takiej sytuacji nastąpi znaczne ograniczenie dostępności do żerowisk, co spowoduje duże zmiany
w rozmieszczeniu ptaków w tej części Bałtyku. Powstanie też rozległa bariera na trasie przelotu
ptaków, której omijanie znacznie wydłuży czas przelotu i spowoduje zwiększenie wydatków
energetycznych na migrację. Dodatkowym aspektem, który trzeba wziąć pod uwagę jest położenie
tak powstałej bariery względem morskich obszarów Natura 2000. Zwłaszcza bliskie sąsiedztwo Ławicy
Słupskiej, która jest znaczącym w skali Bałtyku zimowiskiem lodówek, może powodować intensywne
przemieszczenia się ptaków w tym rejonie. Stąd całkowity, skumulowany wpływ na ptaki wodne
wszystkich eksploatowanych farm wiatrowych oceniono jako duży dla obu gatunków nurów, lodówki
i uhli. Należy zaznaczyć, że analizowany scenariusz jest bardzo mało prawdopodobny. Ponadto farmy
będą powstawały stopniowo, co pozwoli na narzucenie ewentualnych ograniczeń dla kolejnych
inwestorów.
Potencjalnie najistotniejszym oddziaływaniem nieplanowanym może być większy wyciek substancji
ropopochodnych, powstały na skutek awarii lub kolizji. Jednak określenie rzeczywistego zasięgu
rozlewu będzie możliwe praktycznie dopiero w trakcie zdarzenia, na podstawie aktualnych danych
meteorologicznych oraz danych o rodzaju i potencjalnej ilości zanieczyszczenia. W związku
z powyższym na etapie raportu nie było możliwe dokonanie bardziej szczegółowej oceny tego
166
Tom IV. Rozdział 5
oddziaływania na ptaki morskie. Działania minimalizujące opisano szczegółowo w Tomie II Rozdział
12 ROOŚ.
15.1. Mewa srebrzysta
Tabela 69. Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na mewę srebrzystą – etap budowy
i likwidacji
Oddziaływanie
Znaczenie zasobu
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Nieznacząca
Pomijalne
Emisja hałasu
i wibracji
Nieznacząca
Pomijalne
inwestycji
Nieznacząca
Pomijalne
Powstanie bariery
mechanicznej /
usunięcie
konstrukcji
elektrowni
Nieznacząca
Pomijalne
Bariera wywołana
Nieznacząca
Pomijalne
Kolizje ze statkami
Nieznacząca
Pomijalne
bentosu
Bez zmian
Bez zmian
Wzrost koncentracji
zawiesiny w wodzie
Bez zmian
Bez zmian
Osadzanie się
wzburzonego
sedymentu
Bez zmian
Bez zmian
Ruch jednostek
pływających
Działania
minimalizujące
Małe
Tabela 70. Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na mewę małą i mewę srebrzystą – etap
eksploatacji
Oddziaływanie
Ruch jednostek
pływających
Płoszenie i wyparcie
z siedlisk
Powstanie bariery
mechanicznej
Kolizje
z elektrowniami
Znaczenie zasobu
Działania
minimalizujące
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Małe
Malowanie
końcówek śmigieł
na jaskrawe kolory.
Nieznacząca
Pomijalne
Bez zmian
Bez zmian
Oświetlenie
punktowe,
pulsujące.
Nieznacząca
Pomijalne
Lita konstrukcja
wież elektrowni.
Nieznacząca
(mewa mała)
Pomijalne
(mewa mała)
167
Tom IV. Rozdział 5
Oddziaływanie
Znaczenie zasobu
Działania
minimalizujące
Maksymalizacja
prześwitu między
powierzchnią wody
i pracującym
śmigłem do 20 m
Powstanie
„sztucznej rafy”
Powstanie
zamkniętego
akwenu
Zmiany w reżimie
prądów morskich
Wielkość
oddziaływania
Umiarkowana
(mewa srebrzysta)
Znaczenie
oddziaływania
Małe
(mewa srebrzysta)
Bez zmian
Bez zmian
Bez zmian
Bez zmian
Bez zmian
Bez zmian
15.2. Markaczka, alka i nurzyk
Tabela 71. Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na markaczkę, alkę i nurzyka – etap
budowy i likwidacji
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Umiarkowana
Małe
Emisja hałasu
i wibracji
Umiarkowana
Małe
inwestycji
Umiarkowana
Małe
Umiarkowana /
Mała
Małe
Bariera wywołana
Nieznacząca
Pomijalne
Kolizje ze statkami
Nieznacząca
Pomijalne
bentosu
Umiarkowana
(markaczka)
Bez zmian
(alka i nurzyk)
Małe (markaczka)
Bez zmian
(alka i nurzyk)
Wzrost koncentracji
zawiesiny w wodzie
Nieznacząca
Pomijalne
Osadzanie się
wzburzonego
sedymentu
Nieznacząca
Pomijalne
Oddziaływanie
Znaczenie zasobu
Ruch jednostek
pływających
Działania
minimalizujące
Średnie
Powstanie bariery
mechanicznej /
usunięcie
konstrukcji
elektrowni
168
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 72. Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na markaczkę, alkę i nurzyka – etap
eksploatacji
Oddziaływanie
Znaczenie zasobu
Działania
minimalizujące
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Średnie
Malowanie
na jaskrawe kolory.
Mała
Małe
Nieznacząca
Pomijalne
Mała
Małe
Nieznacząca
Pomijalne
Umiarkowana
(markaczka)
Bez zmian
(alka i nurzyk)
Małe
(markaczka)
Bez zmian
(alka i nurzyk)
Umiarkowana
(markaczka)
Bez zmian
(alka i nurzyk)
Małe
(markaczka)
Bez zmian
(alka i nurzyk)
Bez zmian
Bez zmian
Ruch jednostek
pływających
z siedlisk
Oświetlenie
punktowe,
pulsujące.
Powstanie bariery
mechanicznej
Lita konstrukcja
wież elektrowni.
Kolizje z
elektrowniami
Powstanie
Maksymalizacja
prześwitu między
powierzchnią wody
i pracującym
śmigłem do 20 m
Powstanie
zamkniętego
akwenu
Zmiany w reżimie
prądów morskich
15.3. Nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi, mewa mała, uhla i lodówka
Tabela 73. Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na nura czarnoszyjego, nura
rdzawoszyjego, mewę małą, uhlę i lodówkę – etap budowy i likwidacji
Oddziaływanie
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Umiarkowana
Umiarkowane
Małe (mewa mała)
Emisja hałasu
i wibracji
Umiarkowana
Umiarkowane
Małe (mewa mała)
inwestycji
Umiarkowana
Umiarkowane
Małe (mewa mała)
Powstanie bariery
mechanicznej /
usunięcie
konstrukcji
elektrowni
Umiarkowana
Umiarkowane
Małe (mewa mała)
Bariera wywołana
Nieznacząca
Małe
Kolizje ze statkami
Nieznacząca
Małe
Ruch jednostek
pływających
Znaczenie zasobu
Działania
minimalizujące
Duże
169
Tom IV. Rozdział 5
Oddziaływanie
Znaczenie zasobu
Działania
minimalizujące
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
bentosu
Bez zmian (nury)
Umiarkowana
(uhla i lodówka)
Bez zmian (nury)
Umiarkowane
(uhla i lodówka)
Wzrost koncentracji
zawiesiny w wodzie
Nieznacząca
Małe
Osadzanie się
wzburzonego
sedymentu
Nieznacząca
Małe
Tabela 74. Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na nura czarnoszyjego, nura
rdzawoszyjego, mewę małą, uhlę i lodówkę – etap eksploatacji
Oddziaływanie
Znaczenie zasobu
Działania
minimalizujące
Wielkość
oddziaływania
Znaczenie
oddziaływania
Duże
Malowanie
na jaskrawe kolory.
Mała
Małe
Nieznacząca (nury)
Mała
(uhla i lodówka)
Małe
Bez zmian
(mewa mała)
Mała
Małe
Nieznacząca
Małe
Bez zmian (nury)
Umiarkowana
(uhla i lodówka)
Bez zmian (nury,
mewa mała)
Małe
(uhla i lodówka)
Bez zmian
Bez zmian
Ruch jednostek
pływających
z siedlisk
Powstanie bariery
mechanicznej
Oświetlenie
punktowe,
pulsujące.
Lita konstrukcja
wież elektrowni.
Kolizje z
elektrowniami
Powstanie
Zmiany w reżimie
prądów morskich
Maksymalizacja
prześwitu między
powierzchnią wody
i pracującym
śmigłem do 20 m
16.
Niedostatki techniki i luki we współczesnej wiedzy
Poniżej przedstawiono trudności, jakie napotkali autorzy wykonując niniejszy rozdział raportu:
1) Brak wcześniejszych danych spoza 12-milowej strefy wód terytorialnych, w tym z akwenu, na
którym planowane jest wybudowanie MFW BSIII jest utrudnieniem w interpretacji
uzyskanych wyników. Nie wiadomo, czy niskie liczebności ptaków wodnych stwierdzone
podczas 13 miesięcy badań są zjawiskiem typowym dla tego akwenu. Monitoring
poinwestycyjny, realizowany w strefie o szerokości co najmniej kilku mil od granic morskiej
farmy wiatrowej powinien pomóc w wyjaśnieniu tego problemu. Bardzo słaby stopień
poznania awifauny przebywającej w Wyłącznej Strefie Ekonomicznej Polski i brak wiadomości
o przemieszczeniach ptaków w jej obrębie stanowi poważne utrudnienie w interpretacji
uzyskanych wyników. Na obecnym etapie wiedzy o ptakach morskich gromadzących się na
170
Tom IV. Rozdział 5
Bałtyku z dala od wybrzeży nie można w pełni ocenić powiązań między różnymi obszarami
sieci Natura 2000.
2) Utrudnieniem był również brak wiedzy o liczebności ptaków stacjonujących na obszarach
branych pod uwagę w ocenie oddziaływań skumulowanych, a zwłaszcza na temat migracji
ptaków w obszarze otwartych wód polskiego Bałtyku.
3) Ocena musiała być przeprowadzona przy braku decyzji dotyczącej ostatecznego układu MFW
BSIII, ale zastosowana metodyka obwiedni technologicznej i najdalej idących scenariuszy
pozwoliła na wykonanie kompletnej oceny oddziaływania.
4) Znaczące braki w wiedzy dotyczą kwestii reakcji mikro- unikania turbin wiatrowych (dla
praktycznie wszystkich gatunków ptaków). Ze względu na brak wiedzy, ryzyko kolizji jest
często oceniane z zachowaniem zasady ostrożności i z tego względu potencjalne kolizje
mogły być przeszacowane lub niedoszacowane, jeśli zastosowano zbyt optymistyczny lub
zbyt pesymistyczny scenariusz.
5) W przypadku ptaków morskich rezydujących na akwenie przyszłej farmy, istnieją istotne braki
w wiedzy o sezonowych przemieszczaniach oraz granicach występowania ptaków wodnych
stacjonujących na obszarze otwartych wód morskich. Jest to szczególnie ważne dla lodówki,
gdyż brak takiej wiedzy utrudnia oszacowanie wielkości efektu bariery oraz możliwego
powiązania tych zwierząt z innymi obszarami przez nie użytkowanymi.
6) Ponadto, nie jest obecnie wiadome, czy gatunki ptaków uważanych za wrażliwe na obecność
farmy wiatrowej (nury, kaczki morskie, alki) przystosują się (a jeśli tak, to do jakiego stopnia)
do morskiej farmy wiatrowej i zaczną korzystać ponownie z jej obszaru.
171
Tom IV. Rozdział 5
17.
Bibliografia
17.1. Literatura
1.
Åkesson S., Walinder G., Karlsson L., Ehnbom S. Nocturnal migratory flight initiation in reed
warblers Acrocephalus scirpaceus: effect of wind on orientation and timing of migration. Journal
of Avian Biology 33: 349-357, 2002.
2.
Åkesson, S., Hedenström A. Wind selectivity of migratory flight departures in birds. Behavioural
Ecology and Sociobiology 47: 140-144, 2000.
3.
Alerstam, T., Rosén, M. Bäckman, J., Ericson, P.G.P. & Hellgren, O. (2007). Flight speeds among
bird species: allometric and phylogenetic effects. PLoS Biology 5(8): e197. doi:
10.1371/journal.pbio.0050197 (open source).
4.
Band, W. (2000). Windfarms and birds: Calculating a theoretical collision risk assuming no
avoidance.
SNH
Guidance.
Excel
spreadsheet
available:
http://www.snh.gov.uk/docs/C234672.xls.Band (2000)
5.
Band, W., (2012). Using a collision risk model to assess bird collision risks for offshore windfarms,
s.l.: The Crown Estate.
6.
Band, W., Madders, M. and Whitfield, D.P. (2007). Developing field and analytical methods to
assess avian collision risk at windfarms. In De Lucas, M., Janss, G. and Ferrer, M. (eds) ‘Birds and
Wind Power’. www.quercus.pt
7.
Barton, K. (2013) MuMIn: Multi-model inference. R package version 1.9.0.
8.
Bellebaum, J., Diederichs, A., Kube, J., Schulz, A. and Nehls, G. (2006). Flucht- und
Meidedistanzen überwinternder Seetaucher und Meeresenten gegenüber Schiffen auf See. Orn.
Rundbrief
Mecklenburg-Vorpommern,
Tagungsband.
5.
deutsches
Seeund
Küstenvogelkolloquium, 86-90.
9.
Bellebaum, J., Grieger, C., Klein, R., Köppen, U., Kube, J., Neumann, R., Schulz, A., Sordyl, H. and
Wendeln, H. (2010). Ermittlung artbezogener Erheblichkeitsschwellen von Zugvögeln für das
Seegebiet der südwestlichen Ostsee bezüglich der Gefährdung des Vogelzuges im
Zusammenhang mit dem Kollisionsrisiko an Windenergieanlagen. Abschlussbericht.
Forschungsvorhaben des Bundesministeriums für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit
(FKZ 0329948). Neu Broderstorf.
10. Bevanger, K. i in. (2009). Pre-and post-construction studies of conflicts between birds and wind
turbines in coastal Norway. NINA Report no. 505. 70 pp.
11. BirdLife International (2004). Birds in Europe: population estimates, trends and conservation
status. BirdLife Conservation series No. 12. BirdLife International, Cambridge, UK.
12. BirdLife International. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status.
Cambridge, UK. BirdLife International, 2004.
172
Tom IV. Rozdział 5
13. Blew J., Hoffmann M., Nehls G., Hennig V. Investigations of the bird collision risk and the
responses of harbour porpoises in the offshore wind farms Horns Rev, North Sea, and Nysted,
Baltic Sea, in Denmark Part I: Birds. BioConsult SH, Husum, 2008.
14. Blew, J, Nehls, G, Prall, U. (2013). Offshore obstruction lighting – issues and mitigation.
Presentation at Conference on Wind power and Environmental Impacts, Stockholm 5-7 February
2013.
15. Blew, J., Hoffmann, M., Nehls, G. & Hennig, V., (2008). Investigations of the bird ryzyko kolizji
and the responses of harbour porpoises in the offshore wind farms Horns Rev, North Sea, and
Nysted, Baltic Sea, in Denmark. Part I: Birds, s.l.: German Federal Ministry for the Environment,
Nature Conservation and Nuclear Safety.
16. BRISK (2011). Baltic Sea Region Programme 2007-2013. Sub-regional risk of spill of oil and
hazardous substances in the Baltic Sea (BRISK) – Additional Study – Polish Marine areas. January
2011. Prepared by Maritime Institute in Gdansk.
17. Brown M. J., Linton E., Rees E. C. Causes of mortality among wild swans in Britain. Wildfowl 43;
70–79, 1992.
18. BTO. 2014 http://www.bto.org/about-birds/birdfacts
19. Burnham, K. P. and Anderson, D. R (2002) Model selection and multimodel inference: a practical
information-theoretic approach. 2nd ed. New York, Springer-Verlag.
20. Camphuysen, C.J. (1995). Herring Gull Larus argentatus and Lesser Black-backed Gull Larus
fuscus feeding at fishing vessels in the breeding season: competitive scavenging versus efficient
flying. Ardea 83, 365-380.
21. Camphuysen, C.J. (2011). Lesser Black-backed Gulls nesting at Texel. Foraging distribution, diet,
survival, recruitment and breeding biology of birds carrying advanced GPS loggers. NIOZ Report
2011-05. Royal Netherlands Institute for Sea Research, Texel.
22. Christensen T. K., Clausager I., Petersen I. K. Base-line investigations of birds in relation to an
offshore wind farm at Horns Rev, and results from the year of construction. Commissioned
report to Tech-wise A/S. National Environmental Research Institute, 2003.
23. Christensen T. K., Hounisen J. P., Clausager I., Petersen I. K. Visual and Radar Observations of
Birds in Relation to Collision Risk at the Horns Rev. Offshore Wind Farm. Annual status report
2003. Report commissioned by Elsam Engineering A/S 2003. NERI Report. Rønde, Denmark:
National Environmental. Research Institute, 2004.
24. Christensen T. K., Petersen I. B., Fox A. D. Effects on birds of the Horns Rev 2 offshore wind farm:
Environmental Impact Assessment. National Environmental Research Institute, 2006.
25. Cook A. S. C. P., Johnston A., Wright L. J., Burton N. H. K. A review of flight heights and avoidance
rates of birds in relation to offshore wind farms. Report of work carried out by the British Trust
for Ornithology on behalf of The Crown Estate. The British Trust for Ornithology, The Nunnery,
Thetford, 2012.
26. Cook, A.S.C.P., Hymphreys, E.M., Masden, E.A. & Burton, N.H.K. (2014) The avoidance rates of
collision between birds and offshore turbines. BTO Research Report No. 656, Norfolk, UK.
173
Tom IV. Rozdział 5
27. Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild
fauna and flora.
28. Cramp S. (red.) Handbook of the birds of Europe, the Middle East and North Africa. Vol. 4.
Oxford University Press, Oxford, 1985.
29. Cramp S., Simmons K.E.L. The Birds of the Western Palearctic. Vol. I. Oxford University Press,
Oxford, 1977.
30. Cramp S., Simmons K.E.L. The Birds of the Western Palearctic. Vol. III. Oxford University Press,
Oxford, 1983.
31. Dagys, M, and Žydelis, R. (2002). Bird bycatch in fishing nets in Lithuanian coastal waters in
wintering season 2001-2002. Acta Zoologica Lituanica, 12, 276-282.
32. Desholm M., Kahlert J. Avian collision risk at an offshore wind farm. Biology Letters 1: 296-298,
2005.
33. Desholm, M., A. D. Fox, P. Beasley, J. Kahlert (2006): Remote techniques for counting and
estimating the number of bird-wind turbine collisions at sea: a review. Ibis, 148: 76-89.
34. Desholm, M., Christensen, T.K., Scheiffarth, G., Hario, M., Andersson, Ǻ., Ens, B., Camphuysen,
C.J., Nilsson, L., Waltho, C.M., Lorentsen, S.H., Kuresoo, A., Kats, R.K.H., Fleet, D.M. and Fox, A.D.
(2002). Status of the Baltic/Wadden Sea population of the Common Eider Somateria m.
mollissima. Wildfowl, 53, 167-203.
35. DHI (2014d) Birds and bats at Krieger’s Flak. Baseline investigations and impact assessment for
establishment of an offshore wind farm. Report commissioned by Energinet.dk
36. Dillingham, P.W. and Fletcher, D. (2008). Estimating the ability of birds to sustain additional
human-caused mortalities using a simple decision rule and allometric relationships. Biological
Conservation, 141, 1783–1792.
37. Directive 2009/147/EC of the European Parliament and of the Council of 30 November 2009 on
the conservation of wild birds (codified version).
38. DOF. 2014. http://www.dofbasen.dk/ART/
39. Dong Energy (2007). Rødsand 2. Waves and Sediment Transport. Spill Assessment. Report by
DHI, January 2007.
40. Dormann, C. F., Elith, J., Bacher, S., Buchmann, C., Carl, G., Carré, G., García Marquéz, J. R.,
Gruber, B., Lafourcade, B., Leitão, P. J., Münkemüller, T., McClean, C., Osborne, P. E., Reineking,
B., Schröder, B., Skidmore, A. K., Zurell, D. & Lautenbach, S. (2013) Collinearity: a review of
methods to deal with it and a simulation study evaluating their performance. Ecography, 36, 2746.
41. Doswald, N., Willis, S.G., Collingham, Y.C., Pain D.J., Green, R.E. and Huntley, B. (2009). Potential
impacts of climatic change on the breeding and non-breeding ranges and migration distance of
European Sylvia warblers. Journal of Biogeography, 36, 1194-1208.
42. Drewitt A. L., Langston R. H. W. Assessing the impacts of wind farms on birds. Ibis 148 (Suppl.
1): 29-42, 2006.
174
Tom IV. Rozdział 5
43. Durinck J., Skov H., Jensen F. P., Pihl S. Important marine areas for wintering birds in the Baltic
Sea. Ornis Consult Report, Copenhagen, 1994.
44. Durinck, J. & Skov, H. (2006). Investigations of ryzyko kolizjis for waterbirds at the Rønland
offshore wind farm (In Danish). DHI report.
45. Durinck, J., K. D. Christensen, H. Skov and F. Danielsen (1993). Diet of the common Scoter
Melanitta nigra and Velvet Scoter Melanitta fusca wintering in the North Sea. Ornis Fennica 70:
215-218.
46. E. On (2012). Miljökonsekvensbeskrivning. Södra Midsjöbanken. Malmö 2012-01-31.
47. Energi E2 (2006). Surveys of the Benthic Communities in Nysted Offshore Wind Farm in 2005 and
changes in the Communities since 1999 and 2001. Report by DHI, May 2006.
48. Energinet.dk (2009). Anholt Offshore Wind Farm. Background Memo. Air Emissions. Ramboll,
November 2009.
49. Erickson W. P., Johnson G. D., Strickland M. D., Young D. P., Jr Sernja K. J., Good, R. E. Avian
collisions with wind turbines: a summary of existing studies and comparisons to other sources of
avian collision mortality in the United States. Western EcoSystems Technology Inc. National
Wind
Coordinating
Committee
Resource
Document.
http://www.nationalwind.org/publications/avian.htm, 2001.
50. EU Habitats Directive (1992). Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of
natural habitats and of wild fauna and flora. Official Journal of the European Communities No.
L206, 22-07-1992.
51. Everaert J., Stienen E. W. M. Impact of wind turbines on birds in Zeebrugge (Belgium). Significant
effect on breeding tern colony due to collisions. Biodivers Conserv 16: 3345–3359, 2007.
52. FEBI (2013a). Fehmarnbelt Fixed Link EIA. Bird Investigations in Fehmarnbelt – Baseline. Volume
II. Waterbirds in Fehmarnbelt. Report No. E3TR0011 commissioned by Femern A/S. 529 pages
(available at: http://vvmdocumentation.femern.com/)
53. FEBI (2013b). Fehmarnbelt Fixed Link EIA. Fauna and Flora – Birds. Birds of the Fehmarnbelt Area
– Impact Assessment. Report No. E3TR0015 commissioned by Femern A/S. 519 pages (available
at: http://vvmdocumentation.femern.com/)
54. Fox A. D., Deshol, M., Kahlert J., Christensen T. K., Krag Petersen I. B. Information needs to
support environmental impact assessment of the effects of European marine offshore wind
farms on birds. Ibis 148 (Suppl. 1): 129–144, 2006.
55. Furness R. W., Wade H. M., Masden E. A. Assessing vulnerability of marine bird populations to
offshore wind farms. Journal of Environmental Management 119: 56-66, 2013.
56. Furness, R. and Wade, H. (2012). Vulnerability of Scottish seabirds to offshore wind tur-bines.
MacArthur Green Ltd. Unpublished report, 40 p.
57. Garthe S., Hüppop O. Scaling possible adverse effects of marine wind farms on seabirds:
developing and applying a vulnerability index. Journal of Applied Ecology 41: 724–734, 2004.
175
Tom IV. Rozdział 5
58. Garthe, S. (2003). Verteilungsmuster und Bestände von Seevögeln in der Ausschließlichen
Wirtschaftszone (AWZ) der deutschen Nord- und Ostsee und Fachvorschläge für EUVogelschutzgebiete. Ber. Vogelschutz, 40, 15-56.
59. Gremilet, D. (1997) Catch per unit effort, foraging efficiency, and parental investment in
breeding great cormorants (Phalacrocorax carbo carbo). ICES Journal of Marine Science, 54:
635–644.
60. Guillemette M., Reed A., Himmelman J. H. Availability and consumption of food by common
eiders wintering in the Gulf of St. Lawrence: Evidence of prey depletion. Can. J. Zool. 74: 32–38,
1996.
61. Hario, M., Rintala, J., Tanner, J. Culling project on herring gulls of the central Gulf of Finland
2004–2007. Riista- ja kalatalous – Tutkimuksia 4/2009: 1-19, 2009.
62. HELCOM (2007). HELCOM Baltic Sea Action Plan. Helsinki Commission, Helsinki, Finland. 103 pp.
Available online: http://www.helcom.fi /BŚAP/en_GB/intro/
63. HELCOM (2009). Eutrophication in the Baltic Sea - An integrated thematic assessment of the
effects of nutrient enrichment and eutrophication in the Baltic Sea region. In: Baltic Sea
Environment Proceedings No 115B. Available at: http://www.helcom.fi/publications [Viewed 25
January 2011]
64. HELCOM (2010a). Ecosystem Health of the Baltic Sea 2003-2007- HELCOM Initial Holistic
Assessment. Baltic Sea Environment Proceedings No. 122.
65. HELCOM (2010b). Hazardous substances in the Baltic Sea. An integrated thematic assessment of
hazardous substances in the Baltic Sea. Baltic Sea Environment Proceedings No. 120B.
66. HELCOM. Maritime Activities in the Baltic Sea – An integrated thematic assessment on maritime
activities and response to pollution at sea in the Baltic Sea Region. Balt. Sea Environ. Proc. No.
123, 2010.
67. Huntley, B., Collingham, Y.C., Green, R., Hilton, E., Geoffrey, M., Rahbek, C. and Willis, S.G.
(2006). Potential impacts of climate upon geographical distributions of birds. Ibis, 148, 8-28.
68. Huntley, B., Collingham, Y.C., Willis, S.G. and Green, R.E. (2008). Potential impacts of climate
change on European breeding birds. PLoS ONE, 3, e1439.
69. Huntley, B., Green, R.E., Collingham, Y.C. and Willis, S.G. (2007). A climatic atlas of European
breeding birds. Durban University, The RSPB and Lynx Edicions, Barcelona.
70. Hüppop O., Dierschke E J., Exo K.-M., Fredrich E., Hill R. Bird migration studies and potential
collision risk with offshore wind turbines. Ibis 148: 90–109, 2006.
71. Hüppop, O., Garthe, S., Hartwig, E., Walter, U. (1994). Fischerei und Schiffsverkehr: Vorteil oder
Problem für See- und Küstenvögel. - In: Lozan i in. 1994. Warnsignale aus dem Wattenmeer, 278285.
72. Iberdrola (2011). Iberdrola Renewables Offshore Deutschland GmbH. Environmental Impact
Assessement Offshore Windfarm WIKINGER. Update of the Environmental Impact Assessement
2005. Hamburg, Germany. August 2011
176
Tom IV. Rozdział 5
73. IfAÖ (2010). Fachgutachten Vogelzug zum Offshore-Windparkprojekt „Arcadis Ost 1“. Institut für
Angewandte Ökosystemforschung Neu Broderstorf, September 2010.
74. Illner, H. (2011) Comments on the report “Wind Energy Developments and Natura 2000”, edited
by
the
European
Commission
in
October
2010.
(http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/management/docs/Wind_farms.pdf).
75. Iverson S. A., Esler D. Site fidelity and the demographic implication of winter movements by
a migratory bird, the harlequin duck Histrionicus histrionicus. J. Avian Biol. 37: 219-228, 2006.
76. Iverson, S A, and Esler, D. (2006). Site fidelity and the demographic implication of winter
movements by a migratory bird, the harlequin duck Histrionicus histrionicus. Journal of Avian
Biology 37: 219-228.
77. Kahlert J., Petersen I. K., Desholm M., Clausager I. Investigations of migratory birds during
operation of Nysted offshore wind farm at Rødsand: Preliminary Analysis of Data from Spring
2004. NERI Note commissioned by Energi E2. Rønde, Denmark: National Environmental.
Research Institute, 2004b.
78. Kahlert J., Petersen I. K., Fox A. D., Desholm M., Clausager I. Investigations of birds during
construction and operation of Nysted offshore wind farm at Rødsand. Annual status report 2003.
NERI report. National Environmental Research Institute and Ministry of the Environment,
Denmark, 2004a.
79. Kahlert, J., Laubek, B., Aaen, K., Waagner, S., Groom, G., Andersen, P.N. (2011). Rødsand 2
Offshore Wind Farm Post-construction Studies on Migrating Land Birds autumn 2010.
Grontmij/CarlBro, National Environmental Research Institute.
80. Kaiser, M.J., Elliott, A.J., Galanidi, M., Rees, E.I.S., Caldow, R.W.G., Stillman, R.A., Sutherland, W.J.
and Showler, D.A. (2005). Predicting the displacement of Common Scoter Melanitta nigra from
benthic feeding areas due to offshore windfarms. University of Wales Bangor Report to COWRIE.
81. Kaiser, M.J., Galanidi, M., Showler, D.A., Elliott, A.J., Caldow, R.W.G., Rees, E.I.S., Stillman, R.A.
and Sutherland, W.J. (2006) Distribution and behaviour of Common Scoter Melanitta nigra
relative to prey resources and environmental parameters. Ibis, 148, 110-128.
82. Kirchhoff, K. (1982). Wasservogelverluste durch die Fischerei an der schleswig-holsteinischen
Ostseeküste. Die Vogelwelt, 103, 81-89.
83. Kirk M., Esler D., Iverson S. A., Boyd W. S. Movements of wintering surf scoters: predator
responses to different prey landscapes. Oecologia 155: 859–867, 2008.
84. Kowalski, W., Manikowski, S. (1982) Liczebnosc ptaków ginacych w sieciach rybackich na Bałtyku
(Numbers of birds found dead tangled in fishing ground nets in the Baltic Sea). Ochrona Przyrody
44, 245–248.
85. Krijgsveld K.L., Fijn R.C., Japink M., van Horssen P.W., Heunks C., Collier M.P., Poot M.J.M., D.
Beuker D., Dirksen S. Effect studies Offshore Wind Farm Egmond aan Zee. Final report on fluxes,
flight altitudes and behaviour of flying birds. NoordzeeWind report nr
WEZ_R_231_T1_20111114_flux&flight, Bureau Waardenburg report nr 10-219, 2011.
177
Tom IV. Rozdział 5
86. Krijgsveld, K.L., Fijn, R.C., Japink, M., van Horssen, P.W., Heunks, C., Collier, M.P., Poot, M.J.M.,
Beuker, D., Dirksen, S. (2011). Effect Studies Offshore Wind Farm Egmond aan Zee: Flux, flight
altitude
and
behaviour
of
flying
birds.
Report
nr.:
10-219
/
OWEZ_R_231_T1_20111110_flux&flight.
Commissioned
by
NoordzeeWind.
Bureau
Waardenburg bv, The Netherlands.
87. Langston, R.H.W. (2010) Offshore wind farms and birds: Round 3 zones, extensions to Reound 1
& Round 2 sites & Scottish Territorial Waters. RSPB Research Report No. 39, Sandy, UK.
88. Larsen, J. K., and M. Guillemette. (2007). Effects of wind turbines on flight behaviour of wintering
common eiders: implications for habitat use and collision risk. Journal of Applied Ecology
44:516–522.
89. Leopold M.F., Dijkman E. M., Teal L. Local Birds in and around the Offshore Wind Farm Egmond
aan Zee (OWEZ). Report nr. C187/11. IMARES Wageningen UR, 2011.
90. Leopold MF, Dijkman EM, Teal L & OWEZ-Team. (2011). Lokalne Birds in and around the
Offshore Wind Farm Egmond aan Zee (OWEZ) (T-0 & T-1, 2002-2010). Report nr. C187/11.
IMARES Wageningen UR, Texel, Netherlands.
91. Leopold, M.F. & Camphuysen, K.C.J. (2009). Did the pile driving during the construction of the
Offshore Wind Farm Egmond aan Zee, the Netherlands, impact Lokalne seabirds? Report
number C062/07, comissioned by NoordzeeWind. Institute for Marine Resources & Ecosystem
Studies (IMARES), Wageningen, The Netherlands.
92. Lewis T.L., Esler D., Boyd W. S. Effects of predation by sea ducks on calm abundance in softbottom intertidal habitats. Mar. Ecol. Prog. Ser. 329: 131–144, 2007.
93. Lewis, T. L., D. Esler, W. S. Boyd, and R. Zydelis. (2005). Nocturnal foraging behaviour of
wintering Surf Scoters and White-winged Scoters. Condor 107: 637–647.
94. Lotos (2013).
http://www.lotos.pl/en/829/lotos_group/our_companies/lotos_petrobaltic/information/licence
s
95. Maclean, I. M. D., Wright, L. J., Showler, D. A. & Rehfisch, M. M. (2009). A review of assessment
methodologies for offshore windfarms. BTO Report commissioned by COWRIE Ltd.
96. Masden, E. A., Haydon, D. T., Fox, A. D., Furness, R. W. M. (2010). Barriers to movement:
modelling energetic costs of avoiding marine wind farms amongst breeding seabirds. Marine
Pollution Bulletin 60: 1085-1091.
97. Masden, E. A., Haydon, D. T., Fox, A. D., Furness, R. W., Bullman, R., and Desholm, M. (2009).
Barriers to movement: impacts of wind farms on migrating birds. ICES Journal of Marine Science
66: 746–753.
98. Meissner W. (2005) Ptaki jako ofiary zanieczyszczeń mórz ropą i jej pochodnymi. Wiadomości
Ekologiczne 51: 17-34.
99. Meissner W. Ptaki jako ofiary zanieczyszczeń mórz ropą i jej pochodnymi. Wiadomości
Ekologiczne 51: 17-34, 2005.
178
Tom IV. Rozdział 5
100. Meissner W. Ptaki morskie. W: Sikora A., Chylarecki P., Meissner W., Neubauer G. (red.).
Monitoring ptaków wodno-błotnych w okresie wędrówek. Poradnik metodyczny. GDOŚ,
Warszawa. pp: 93-102, 2011.
101. Meissner W. Sezonowe zmiany liczebności i rozmieszczenia lodówki Clangula hyemalis,
markaczki Melanitta nigra i uhli M. fusca w rejonie Przylądka Rozewie. Ornis Polonica 51: 275284, 2010.
102. Meissner W., Staniszewska J., Bzoma S. Liczebność oraz struktura gatunkowa i wiekowa mew
Laridae w regionie Zatoki Gdańskiej w okresie pozalęgowym. Not. Orn. 48: 67-81, 2007.
103. Meissner, W., Staszewski, A., Ziółkowski, M. (2001). Mortality of waterfowl on the Polish Baltic
seashore in the 1998/1999 season. Notatki Ornitologiczne 42: 56–62.
104. Merkel, F.R. and Johansen, K.L. 2011. Light-induced bird strikes on vessels in Southwest
Greenland. Marine Pollution Bulletin, 62, 2330-2336.
105. Methews, F., Mcdonald, D. W. (2001). The sustainability of the common crane (Grus grus) flock
breeding in Norfolk: insights from simulation modelling. Biological Conservation 100, 323-333.
106. Niel, C. and Lebreton, J.D. (2005). Using demographic invariants to detect over-harvested bird
populations from incomplete data. Conservation Biology, 19, 826–835.
107. OLF (2001). Guidelines for environmental impact assessments of oil and gas activities in the
Norwegian sector (In Norwegian). Metode for Miljørettet Risiko Analyse (MIRA). OLF.
108. Olsson, O., Nilsson, T. and Fransson, T. (2000). Długoterminowe study of mortality in the
common guillemot in the Baltic Sea. Analysis of 80 years of ringing data. Swedish Environmental
Protection Agency, Report No. 5057.
109. Oppel S., Powell A. N., Dickson D. L. Timing and distance of king eider migration and winter
movements. Condor 110: 296–305, 2008.
110. Oppel, S., Powell, A.N. and Dickson, D.L. (2008). Timing and distance of King Eider migration and
winter movements. The Condor 110: 296-305.
111. Parnell M., Walls R. J., Brow, M. D., Brown S. The remote monitoring of offshore avian
movement using bird detection radar at Weybourne, North Norfolk. Central Science Laboratory,
York, UK. 2005.
112. Pawelec Z., Olszak-Pawelec M., Prajs J. (2014a) Plan przeciwdziałania zagrożeniom
i zanieczyszczeniom w trakcie budowy i likwidacji morskiej farmy wiatrowej „MFW Bałtyk
Środkowy III”. ECG ORBITAL.
113. Pawelec Z., Olszak-Pawelec M., Prajs J. (2014b) Plan przeciwdziałania zagrożeniom
i zanieczyszczeniom w trakcie eksploatacji morskiej farmy wiatrowej „MFW Bałtyk Środkowy III”.
ECG ORBITAL.
114. Pawelec Z., Olszak-Pawelec M., Prajs J. Plan przeciwdziałania zagrożeniom i zanieczyszczeniom w
trakcie budowy i likwidacji morskiej farmy wiatrowej „MFW Bałtyk Środkowy III”. ECG ORBITAL,
maszynopis, 2014.
115. Pennycuick, C.J. (2008) Modelling the Flying Bird. Elsevier.
179
Tom IV. Rozdział 5
116. Pennycuick, CJ, Akesson, S & Hedenstrom, A (2013) Air speeds of migrating birds observed by
ornithodolite and compared with predictions from flight theory’ Journal of the Royal Society
Interface, vol 10.
117. Petersen I. K., Christensen T. K., Kahlet J., Desholm M., Fox A. D. Final results of bird studies at
the offshore wind farms at Nysted and Horns Reef, Denmark. Commissioned report to Elsam
Engineering and Energy E2, 2006.
118. Petersen I. K., Clausager I., Christensen T. J. Bird Numbers and Distribution on the Horns Rev.
Offshore Wind Farm Area. Annual Status Report 2003. Report commissioned by Elsam
Engineering A/S 2003. Rønde, Denmark: National Environmental. Research Institute, 2004.
119. Petersen I. K., Fox A. D. Changes in bird habitat utilisation around the Horns Rev 1 offshore wind
farm, with particular emphasis on Common Scoter. National Environmental Research Institute,
2007.
120. Petersen, I.K., MacKenzie, M., Rexstad, E., Wisz, M.S., and Fox, A.D. (2011). Comparing pre- and
post-construction distribution of long-tailed ducks Clangula hyemalis in and around the Nysted
wind farm, Denmark: a quasi-designed experiment accounting for imperfect detection, Lokalne
surface features and autocorrelation. Aarhus University, unpublished report, 16 p.
121. Petersen, I.K., Nielsen, R.D. & Mackenzie, M.L. (2014) Post-construction evaluation of bird
abundances and distributions in the Horns Rev 2 offshore wind farm area, 2011 and 2012.
Report commissioned by DONG Energy. Aarhus University, DCE – Danish Centre for Environment
and Energy.
122. Pettersson J. The impact of offshore wind farms on bird life in Southern Kalmar Sound, Sweden.
Report requested by the Swedish Energy Agency, 2005.
123. Pettersson, J. (2003) Vårflyttningen av sjöfåglar över Kriegers Flak i sydvästra Östersjön. JP
Fågelvind. For Sweden Offshore Wind AB.
124. Pettersson, J. (2005) The impact of offshore wind farms on bird life in southern Kalmar Sound,
Sweden. A final report based on studies 1999-2003. Report commissioned by the Swedish
Energy Agency. Lunds Universitet, Sweden.
125. Plonczkier, P. & Simms, I.C. (2012) Radar monitoring of migrating pink-footed geese: behavioural responses to offshore wind farm development. Journal of Applied Ecology 49: 11871194.
126. Pons J.-M. Effects of changes in the availability of human refuse on breeding parameters in a
herring gull Larus argentatus population in Brittany, France. Ardea, 80: 143-150, 1992.
127. Poot M. J. M., van Horssen P. W. Collier M. P., Lensink R., Dirksen S. Effect studies Offshore Wind
Egmond aan Zee: cumulative effects on seabirds. Bureau Waardenburg bv, Culemborg, 2011.
128. Prange, H. (1987) Staging and migration of cranes in the German Democratic Republic. Aquila 9394, 75-90.
129. Prange, H. (2010) Migration and resting of the Common Crane Grus grus and changes in four
decades. Vogelwelt 131: 155 – 167.
180
Tom IV. Rozdział 5
130. Ramsar Convention Bureau, (1988) Convention of Wetlands of International Importance
especially as waterfowl habitat. In: Proceedings of the third meeting of the Conference of the
Contracting Parties. Regina, Saskatchewan, Canada; 27 May to 5 June 1987. Ramsar Convention
Bureau, Switzerland.
131. Rioux, S., Savard, J.-P. L. & Gerick, A. A. (2013) Avian mortalities due to transmission line
collisions: a review of current estimates and field methods with an emphasis on applications to
the Canadian electric network. Avian Conservation and Ecology 8(2): 7.
132. Roberts, J.J., Best, B.D., Dunn, D.C., Treml, E.A., and Halpin, P.N. (2010) Marine Geospatial
Ecology Tools: An integrated framework for ecological geoprocessing with ArcGIS, Python, R,
MATLAB, and C++. Environmental Modelling & Software 25: 1197-1207.
133. Robinson, R.A. (2005) BirdFacts: profiles of birds occurring in Britain & Ireland (BTO Research
Report 407). BTO, Thetford (http://www.bto.org/birdfacts)
134. Royal HaskoningDHV 2014. Polenergia Offshore Wind Developments for projects Middle Baltic II
and Middle Baltic III. Wysoka Level Technical Design Options Study. Version 2 – initial concept
project description.
135. Rydel, J., Engström, H., Larsen, J.K., Pettersson, J., Green, M. (2012). The effect of wind power on
birds and bats – A synthesis. Report 6511. Swedish Environmental Protection Agency.
136. Rytkönen, J., Siitonen, L., Riipi, T., Sassi, J., Sukselainen (2002). Statistical Analyses of the Baltic
Maritime Traffic. Research Report. No VAL34-012344. VTT Technical Research Center of Finland.
153 p.
137. Sadoti G., Allison T., Perkins S., Jones A. A survey of tern activity within Nantucket sound,
Massachusetts, during the 2004 breeding period. Final Report for Massachusetts Technology
Collaborative. Massachusetts Audubon Society, Lincoln, MA, USA, 2005.
138. Schirmeister, B. (2003). Verluste von Wasservögeln in Stellnetzen der Küstenfischerei – das
Beispiel der Insel Usedom. Meer und Museum, 17, 160-166.
139. Schwemmer, P., Mendel, B., Sonntag, N., Dierschke, V., Garthe, S. (2011). Effects of ship traffic
on seabirds in offshore waters: implications for marine conservation and spatial planning.
Ecological Applications, 21(5): 1851-1860.
140. SEAS a.m.b.a (2000a). Hydrauliske og vandkemiske undersøgelser for havmølleparker. Report by
DHI, Maj 2000.
141. SEAS a.m.b.a. (2000b). Havmøllepark ved Rødsand VVM-redegørelse. Baggrundsrapport nr 1.
Sedimentspredningsberegninger for havmøllepark ved Rødsand. Juli 2000
142. Skov H., Heinänen S., Žydelis R., Bellebaum J., Bzoma S., Dagys M., Durinck J., Garthe S.,
Grishanov G., Hario M., Kieckbusch J. J., Kube J., Kuresoo A., Larsson K., Luigujoe L., Meissner W.,
Nehls H. W., Nilsson L., Petersen I. K., Roos M. M., Pihl S., Sonntag N., Stock A., Stipniece A.
Waterbird Populations and Pressures in the Baltic Sea. Nordic Council of Ministers. Kopenhaga.
201 pp, 2011.
181
Tom IV. Rozdział 5
143. Skov, H., Heinänen, S., Jensen, N., Durinck, J., & Johansen, T. (2012a). Rødsand 2 Offshore Wind
Farm Post Construction. Post Construction Studies on Migrating Red Kite/Landbirds. DHI. Report
commissioned by E.ON Sweden.
144. Skov, H., Leonhard, S.B., Heinänen, S., Zydelis, R., Jensen, N.E., Durinck, J., Johansen, T.W.,
Jensen, B.P., Hansen, B.L., Piper, W., Grøn, P.N. (2012b). Horns Rev 2 Monitoring 2010-2012.
Migrating Birds. Orbicon, DHI, Marine Observers and Biola. Report commis-sioned by DONG
Energy.
145. Smartwind (2013). Review of avoidance rates in seabirds at offshore windfarms and applicability
of use in the band ryzyko kolizji model.
146. Soefartsstyrelsen (2013). http://www.soefartsstyrelsen.dk
147. Stempniewicz, L. (1994). Marine birds drowning in fishing nets in the Gulf of Gdansk (southern
Baltic): numbers, species composition, age and sex structure. Ornis Svecica 4: 123–132.
148. Sweden offshore wind ab (2007). Wind Farm - Krieger’s Flak. Environmental impact assessment.
149. Taylor, B.L., Wade, P.R., DeMaster, D.P., and BarMała, J. (2000). Incorporating uncertainty into
management models for marine mammals. Conservation Biology, 14, 1243–1252.
150. Vattenfall (2005). Benthic Communities at Horns Rev. Before, During and After Construction of
Horns Rev Offshore Wind Farm. Report by Bioconsult as, May 2005.
151. Wade, P.R. (1998). Calculating limits to the alMałaable human-caused mortality of cetaceans and
pinnipeds. Marine Mammal Science, 14, 1–37.
152. Walls R .J., Brown M. B., Budgey R., Parnel, M., Thorpe L. The remote monitoring of offshore
avian movement using bird detection radar at Skegness, Lincolnshire. Central Science
Laboratory, York, UK. 2004.
153. Wanless, S., Harris, M.P., Calladine, J., Rothery, P. (1996) Modelling responses of Herring Gull
and Lesser Black-backed Gull populations to reduction of reproductive out-put: implications for
control measure. Journal of Applied Ecology, 33, 1420–1432.
154. Wetlands
International.
Waterbird
http://wpe.wetlands.org/. 2014.
population
estimates
–
fifth
edition.
155. Wieloch M., Włodarczyk R. Łabędzie. W: Sikora A., Chylarecki P., Meissner W., Neubauer G.
(red.). Monitoring ptaków wodno-błotnych w okresie wędrówek. Poradnik metodyczny. GDOŚ,
Warszawa. pp: 55-65, 2011.
156. Wiese F. K., Montevecchi W. A., Davoren G. K., Huettmann F., Diamond A. W., Linke, J. Seabirds
at risk around offshore oil platforms in the North-west Atlantic. Marine Pollution Bulletin 42:
1285- 1290, 2001.
157. Winkelman, J.E. (1992). De invloed van de Sep-proefwindcentrale te Oosterbierum (Friesland) op
vogels, 1: Aanvaringsslachtoffers. RIN-rapport 92/2, IBN-DLO, Arnhem, The Netherlands.
158. Zielińska M., Zieliński P. Rybitwy. W: Sikora A., Chylarecki P., Meissner W., Neubauer G. (red.).
Monitoring ptaków wodno-błotnych w okresie wędrówek. Poradnik metodyczny. GDOŚ,
Warszawa. pp: 142-152, 2011.
182
Tom IV. Rozdział 5
159. Žydelis, R., Bellebaum, J., Österblom, H., Vetemaa, M., Schirmeister, B., Stipniece, A., Dagys, M.,
van Eerden, M., Garthe, S., (2009). Bycatch in gillnet fisheries – an overlooked threat to
waterbird populations. Biological Conservation 142: 1269–1281.
160. Žydelis, R., Small, C., French, G. (2013). The incidental catch of seabirds in gillnet fisheries:
a global review. Biological Conservation 162: 76-88.
17.2. Strony internetowe
1. www.storm.no.
2. http://dx.doi.org/10.1016/j.jenvman.2013.01.025.
3. http://www.bto.org/science/wetland-and-marine/soss/projects.
183
Tom IV. Rozdział 5
18.
Spis tabel
Tabela 1.
Parametry techniczne MFW BSIII istotne z punktu widzenia oceny oddziaływania na
ptaki morskie ...................................................................................................................14
Tabela 2.
Parametry wieży i rotora istotne z punktu widzenia analiz kolizyjności .........................15
Tabela 3.
Wykaz morskich farm wiatrowych, z którymi mogą się kumulować oddziaływania MFW
BSIII na ptaki morskie ......................................................................................................18
Tabela 4.
Wykaz innych przedsięwzięć niż morskie farmy wiatrowe, z którymi mogą się
kumulować oddziaływania MFW BSIII na ptaki morskie .................................................19
Tabela 5.
Współrzędne punktów wyznaczających obszar MFW Baltic Power ...............................22
Tabela 6.
Współrzędne punktów wyznaczających obszar MFW C-Wind .......................................23
Tabela 7.
Skutki dla ptaków morskich w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia...............27
Tabela 8.
Macierz oceny znaczenia oddziaływania.........................................................................28
Tabela 9.
Definicje poszczególnych wartości składowych ocen wrażliwości gatunków ptaków
wodnych na obecność morskiej farmy wiatrowej ..........................................................29
Tabela 10.
Szacowany procentowy udział ptaków przemieszczających się z obszaru farmy
wiatrowej oraz 2 km strefy buforowej dla poszczególnych grup taksonomicznych .......32
Tabela 11.
Dane turbin dla dwóch projektów wariantu farmy wiatrowej wybranego do realizacji
oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, które zostały użyte w modelu kolizji
ptaków Banda (2012) ......................................................................................................38
Tabela 12.
Dane ornitologiczne użyte w modelowaniu kolizji..........................................................39
Tabela 13.
Zestawienie zagęszczenia osobników lodówki, mewy srebrzystej i uhli rezydujących
w obszarze farmy wiatrowej w poszczególnych miesiącach (osobniki/km2) ..................39
Tabela 14.
Potencjalne oddziaływania MFW na ptaki morskie – etap budowy ...............................40
Tabela 15.
Potencjalne oddziaływania MFW na ptaki morskie – etap eksploatacji .........................44
Tabela 16.
Potencjalne oddziaływania MFW na ptaki morskie – etap likwidacji .............................46
Tabela 17.
Średnie liczebności i zagęszczenia lodówki w poszczególnych okresach fenologicznych
w strefie inwestycji i w strefie buforowej .......................................................................49
Tabela 18.
Liczebność lodówek przelatujących w poszczególnych okresach fenologicznych
w rejonie badanej powierzchni w wyróżnionych strefach wysokości ............................49
Tabela 19.
Średnie liczebności mewy srebrzystej w poszczególnych okresach fenologicznych
w strefie inwestycji i w strefie buforowej .......................................................................51
Tabela 20.
Liczebność mew srebrzystych przelatujących w poszczególnych okresach
fenologicznych w rejonie badanej powierzchni w wyróżnionych strefach wysokości ...51
Tabela 21.
Liczba i udział procentowy markaczek przelatujących w wyróżnionych strefach
wysokości ........................................................................................................................52
184
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 22.
Liczba uhli przelatujących na badanym akwenem w kolejnych okresach fenologicznych
na wyróżnionych pułapach..............................................................................................53
Tabela 23.
Liczba alk i nurzyków przelatujących na badanym akwenem w kolejnych okresach
fenologicznych na wyróżnionych pułapach ....................................................................54
Tabela 24.
Liczba nurów czarnoszyich i rdzawoszyich przelatujących na badanym akwenem
w kolejnych okresach fenologicznych na wyróżnionych pułapach .................................55
Tabela 25.
Wykaz gatunków ptaków morskich pominiętych w ocenie oddziaływania na środowisko56
Tabela 26.
Wykaz gatunków ptaków morskich uwzględnionych w ocenie oddziaływania na
środowisko z oceną ich wrażliwości (WWG) na obecność morskiej farmy wiatrowej...57
Tabela 27.
Wrażliwość ocenianych gatunków ptaków morskich na potencjalne oddziaływania
MFW ................................................................................................................................58
Tabela 28.
Znaczenie gatunków ptaków morskich wziętych pod uwagę w OOŚ .............................58
Tabela 29.
Potencjalna liczba lodówek, które przemieszczą się na inny obszar w związku
z niepokojeniem na skutek obecności statków wykorzystywanych przy budowie na
obszarze MFW BSIII i w obrębie 2 km strefy buforowej (szacunki dla poszczególnych
miesięcy w roku) .............................................................................................................67
Tabela 30.
Potencjalna liczba uhli które przemieszczą się na inny obszar w związku
obszarze MFW BSIII i w obrębie 2 km strefy buforowej, szacunki dla poszczególnych
miesięcy w roku...............................................................................................................72
Tabela 31.
Potencjalna liczba alk, które przemieszczą się na inny obszar w związku
obszarze MFW BSIII i w obrębie 2 km strefy buforowej, szacunki dla poszczególnych
miesięcy w roku...............................................................................................................73
Tabela 32.
Ruch jednostek pływających związany z budową i likwidacją farmy wiatrowej – analiza
oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS) ....................................75
Tabela 33.
Zwiększony poziom hałasu – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich na etapie budowy i likwidacji (NIS)..................................................................77
Tabela 34.
Oświetlenie miejsca budowy / likwidacji – analiza oddziaływania na poszczególne
gatunki ptaków morskich na etapie budowy i likwidacji (NIS)........................................79
Tabela 35.
Powstanie bariery mechanicznej – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki
ptaków morskich na etapie budowy (NIS) ......................................................................81
Tabela 36.
Bariera wywołana obecnością statków – analiza oddziaływania na poszczególne
gatunki ptaków morskich na etapie budowy / likwidacji (NIS) .......................................84
Tabela 37.
Kolizje ptaków ze statkami, związane z budową i likwidacją farmy wiatrowej – analiza
oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS) ....................................86
Tabela 38.
Zniszczenie siedlisk bentosu – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich na etapie budowy / likwidacji (NIS) .................................................................89
185
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 39.
Wzrost koncentracji zawiesiny w wodzie – analiza oddziaływania na poszczególne
Tabela 40.
Osadzanie się wzburzonego sedymentu – analiza oddziaływania na poszczególne
Tabela 41.
Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie budowy MFW BSIII przy
jednoczesnym budowaniu sąsiadującej MFW Baltica 3 (NIS, racjonalny wariant
alternatywny i wariant wybrany do realizacji) ................................................................96
Tabela 42.
Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie budowy MFW BSIII (wariant
maksymalny) przy najdalej idącym scenariuszu jedoczesnego budowania wszystkich
inwestycji.........................................................................................................................98
Tabela 43.
Ruch jednostek pływających związany z eksploatacją farmy wiatrowej – analiza
oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS) ..................................104
Tabela 44.
Płoszenie i wyparcie z siedlisk na etapie eksploatacji – analiza oddziaływania na
poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS) ...............................................................107
Tabela 45.
Powstanie bariery mechanicznej dla ptaków na etapie eksploatacji – analiza
oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków morskich (NIS) ..................................110
Tabela 46.
Szacowane potencjalne kolizje lodówek rezydujących na akwenie MFW BSIII ............113
Tabela 47.
Szacowane potencjalne kolizje uhli rezydujących na akwenie MFW BSIII ....................115
Tabela 48.
Szacowane potencjalne kolizje mew srebrzystych rezydujących na akwenie MFW BSIII116
Tabela 49.
Kolizje na etapie eksploatacji – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich (NIS, racjonalny wariant alternatywny i wariant wybrany do realizacji) .......118
Tabela 50.
Powstanie „sztucznej rafy” – analiza oddziaływania na poszczególne gatunki ptaków
morskich (etap eksploatacji, NIS) ..................................................................................120
Tabela 51.
Szacowana liczba dwóch gatunków kaczek morskich występujących najliczniej na
wodach otwartych polskiej EEZ i potencjalna liczba ptaków, która przemieści się w
okresie kiedy notuje się ich najliczniejsze występowanie na skutek powstania różnych
projektów MFW ............................................................................................................124
Tabela 52.
Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie eksploatacji MFW BSIII (NIS)......127
Tabela 53.
Stopniowe usuwanie konstrukcji elektrowni – analiza oddziaływania na poszczególne
gatunki ptaków morskich na etapie likwidacji (NIS) .....................................................130
Tabela 54.
Potencjalne oddziaływania skumulowane na etapie likwidacji MFW BSIII (wariant
maksymalny) .................................................................................................................132
Tabela 55.
Macierz wzajemnych relacji pomiędzy receptorami oddziaływań w zakresie ptaków
wodnych ........................................................................................................................135
Tabela 56.
Przybrzeżne Wody Bałtyku PLB990002 – gatunki objęte art. 4 dyrektywy 2009/147/WE
i gatunki wymienione w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG oraz ocena znaczenia
obszaru dla tych gatunków ...........................................................................................142
186
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 57.
Ławica Słupska PLC990001 - typy siedlisk przyrodniczych występujących na terenie
obszaru i ocena znaczenia obszaru dla tych siedlisk: ....................................................143
Tabela 58.
Ławica Słupska PLC990001 – gatunki objęte art. 4 dyrektywy 2009/147/WE i gatunki
wymienione w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru
dla tych gatunków .........................................................................................................143
Tabela 59.
Gatunki ptaków morskich wymienione w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/147/WE występujące na obszarach Natura 2000 oraz
stwierdzone podczas monitoringu ornitologicznego w rejonie powierzchni MFW BSIII144
Tabela 60.
Gatunki ptaków morskich nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/147/WE regularnie występujące podczas monitoringu
ornitologicznego obszaru MFW BSIII ............................................................................144
Tabela 61.
Gatunki ptaków objęte art. 4 dyrektywy 2009/147/WE występujące na obszarze Natura
2000 oraz stwierdzone podczas monitoringu ...............................................................145
Tabela 62.
Podstawowe informacje o ptakach morskich objętych art. 4 dyrektywy 2009/147/WE
oraz wymienionych w załączniku II do dyrektywy 92/43/EWG zawarte w
Standardowym Formularzu Danych (SDF) dla obszaru Pobrzeże Słowińskie ...............151
Tabela 63.
Ocena potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na etapie budowy na ptaki morskie
przebywające na sąsiednich obszarach Natura 2000....................................................155
Tabela 64.
Ocena potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na etapie eksploatacji na ptaki morskie
Tabela 65.
Ocena potencjalnych oddziaływań MFW BSIII na etapie likwidacji na ptaki morskie
Tabela 66.
Szacowany wzrost pokonywanej przez ptaki odległości na skutek reakcji unikania
spowodowanej skumulowanym oddziaływaniem wystąpienia efektu bariery w postaci
farm wiatrowych w południowym obszarze polskiej EEZ (MFW BSII, MFW BSIII, MFW
Baltica 2, MFW Baltica 3, MFW Baltic Power)...............................................................161
Tabela 67.
Prognozowana kolizyjność poszczególnych gatunków ptaków dla analizowanych
wariantów przedsięwzięcia (dla realnego współczynnika unikania).............................162
Tabela 68.
Prognozowana kolizyjność poszczególnych gatunków ptaków dla analizowanych
scenariuszy skumulowanych przedsięwzięcia ...............................................................163
Tabela 69.
Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na mewę srebrzystą – etap
budowy i likwidacji .......................................................................................................167
Tabela 70.
Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na mewę małą i mewę
srebrzystą – etap eksploatacji .......................................................................................167
Tabela 71.
Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na markaczkę, alkę i nurzyka
– etap budowy i likwidacji .............................................................................................168
Tabela 72.
Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na markaczkę, alkę i nurzyka
– etap eksploatacji ........................................................................................................169
187
Tom IV. Rozdział 5
Tabela 73.
Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na nura czarnoszyjego, nura
rdzawoszyjego, mewę małą, uhlę i lodówkę – etap budowy i likwidacji ......................169
Tabela 74.
Podsumowanie wyników oceny oddziaływania MFW BSIII na nura czarnoszyjego, nura
rdzawoszyjego, mewę małą, uhlę i lodówkę – etap eksploatacji .................................170
19.
Spis rysunków
Rysunek 1.
Lokalizacja MFW BSIII ......................................................................................................14
Rysunek 2.
Przedsięwzięcia, których oddziaływania na ptaki morskie mogą potencjalnie
kumulować się z oddziaływaniami MFW BSIII............................................................... 21
Rysunek 3.
Dane AIS przedstawiające natężenie ruchu statków oraz główne szlaki żeglugowe
w południowej części Morza Bałtyckiego .......................................................................26
Rysunek 4.
Obszar MFW BSIII wraz z otaczającą go 2 km strefą buforową stanowiąca potencjalną
strefę wyparcia wrażliwych gatunków ptaków .............................................................. 31
Rysunek 5.
Zasięg badań prowadzonych przez statki, reprezentujący przestrzenny zasięg danych,
które zostały wykorzystane do modelowania rozmieszczenia gatunków ......................33
Rysunek 6.
Przykładowe rozmieszczenie lodówek na polskich wodach otwartych w listopadzie
2012 - modelowanie wykonane na podstawie danych zebranych podczas rejsów
badawczych oraz danych zebranych przez Pomarinus w obszarze planowanych MFW
BSIII, BSII, BP i Ławicy Słupskiej w latach 2012-2013 ..................................................... 64
Rysunek 7.
Przewidywane rozmieszczenie lodówek w obszarze MFW BSIII w poszczególnych
miesiącach okresu zimowania gatunku – grudzień 2012 r. ........................................... 65
Rysunek 8.
miesiącach okresu zimowania gatunku – styczeń 2013 r. ............................................. 65
Rysunek 9.
miesiącach okresu zimowania gatunku – luty 2013 r. ................................................... 66
Rysunek 10. Przewidywane rozmieszczenie lodówek w obszarze MFW BSIII w poszczególnych
miesiącach okresu zimowania gatunku – marzec 2013 r. .............................................. 66
Rysunek 11. Przykładowe rozmieszczenie uhli na polskich wodach otwartych w listopadzie 2012 r. modelowanie wykonano na podstawie danych zebranych podczas rejsów badawczych
oraz danych zebranych przez Pomarinus w obszarze planowanych MFW BSIII, BSII, BP
i Ławicy Słupskiej w latach 2012-2013 ........................................................................... 68
Rysunek 12. Przewidywane rozmieszczenie uhli w obszarze MFW BSIII w poszczególnych miesiącach
okresu zimowania gatunku – październik 2012 r. .......................................................... 69
Rysunek 13. Przewidywane rozmieszczenie uhli w obszarzeMFW BSIII w poszczególnych miesiącach
okresu zimowania gatunku – grudzień 2012 r. .............................................................. 69
188
Tom IV. Rozdział 5
okresu zimowania gatunku – styczeń 2013 r. ................................................................ 70
okresu zimowania gatunku – luty 2013 r. ..................................................................... 70
okresu zimowania gatunku – marzec 2013 r.................................................................. 71
okresu zimowania gatunku – kwiecień 2013 r. .............................................................. 71
Rysunek 18. Model GAM skalibrowany z obserwowanym
rozmieszczeniem częstotliwości
wysokości lodówki jako zmienną zależna i wysokością jako zmienną przewidującą ... 113
Rysunek 19. Model GAM skalibrowany z obserwowanym
rozmieszczeniem częstotliwości
wysokości uhli jako zmienną zależną i wysokością jako zmienną przewidującą.......... 115
Rysunek 20. Morskie farmy wiatrowej na tle przykładowego rozmieszczenia lodówek na polskich
wodach otwartych w listopadzie 2012......................................................................... 125
Rysunek 21. Szlaki migracyjne czterech analizowanych gatunków/grup gatunków ptaków ........... 141
Rysunek 22. Położenie akwenu przeznaczonego pod budowę morskiej farmy wiatrowej MFW BSIII
w stosunku do najbliższych obszarów sieci Natura 2000............................................. 150
Rysunek 23. Hipotetyczna trasa przelotu ptaków migrujących (lecących z północnego wschodu na
południowy wschód) zmieniona ze względu na efekt bariery spowodowany przez
planowane farmy wiatrowe ......................................................................................... 161
189

BSIII_TIV_R5.1_ptaki_morskie_v12(2)

Transkrypt

Podobne dokumenty