Konferencja „Zwolnienie z wf

Konferencja
„Ekologiczne odżywianie i zdrowy
tryb życia, a kondycja człowieka”
Realizacja przez szkołę obowiązku
prowadzenia zajęć wychowania fizycznego
Pabianice, dn. 28 października 2014 r.
Ministerstwo Edukacji Narodowej
Rok szkolny 2013/2014
Rokiem Szkoły w Ruchu
Kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru
pedagogicznego w roku szkolnym 2014/2015
W zakresie kontroli:
Realizacja obowiązku prowadzenia
zajęć wychowania fizycznego
Rządowy program na lata 2014 – 2016
„Bezpieczna i przyjazna szkoła”
dotyczący działań w zakresie zwiększenia skuteczności
działań wychowawczych i profilaktycznych
na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego
środowiska w szkołach i placówkach
Cel szczegółowy nr 3:
Promowanie zdrowego stylu życia
wśród dzieci i młodzieży
Rekomendowane zadania (m.in.):
 upowszechnianie i realizacja w szkole programów służących
promocji zdrowego stylu życia,
 upowszechnianie programów edukacyjnych z zakresu
zdrowego żywienia i aktywności fizycznej,
 uwzględnianie w szkole świadomego planowania,
wdrażania, monitorowania i ewaluacji szkolnej polityki
w zakresie aktywności fizycznej,
 podejmowanie działań w celu zwiększenia zaangażowania
uczniów w zajęcia wychowania fizycznego,
 zagospodarowanie czasu wolnego ze szczególnym
uwzględnieniem aktywności fizycznej w szkole i poza nią,
 zwiększenie kompetencji kadry pedagogicznej i rodziców
w zakresie zdrowego stylu życia.
Akty prawne regulujące realizację przez szkołę obowiązku
prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego
Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. z 2012 r., poz. 977 z późn. zm.)
Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów
nauczania w szkołach publicznych
(Dz. U. z 2012 r., poz. 204)
Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2011 r. w sprawie dopuszczalnych
form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego
(Dz. U. Nr 175 z 2011 r., poz. 1042)
Minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych
z wychowania fizycznego
I etap edukacyjny – klasy I – III – 290 godz. – 3 godz. zajęć tygodniowo
II etap edukacyjny – klasy IV – VI – 385 godz. – 4 godz. zajęć tygodniowo
III etap edukacyjny – gimnazjum – 385 godz. – 4 godz. zajęć tygodniowo
IV etap edukacyjny – szkoły ponadgimnazjalne
liceum ogólnoksztąłcace – 270 godz. - 3 godz. zajęć tygodniowo
technikum – 360 godz. – 3 godz. zajęć tygodniowo
zasadnicza szkoła zawodowa – 290 godz. – 3 godz. zajęć tygodniowo
szkoła policealna – 190 godz. – 3 godz. zajęć tygodniowo
W klasach IV – VI szkoły podstawowej, w gimnazjum, zasadniczej szkole
zawodowej, liceum ogólnokształcącym, technikum i szkole policealnej podział
na grupy jest obowiązkowy, na obowiązkowych zajęciach wychowania
fizycznego; zajęcia mogą być prowadzone w grupie oddziałowej,
międzyoddziałowej lub międzyklasowej, a w przypadku zespołu szkół –
także w grupie międzyszkolnej, liczęcej nie więcej niż 26 uczniów, z tym
że jeżeli w skład grupy oddziałowej, międzyoddziałowej, międzyklasowej
lub międzyszkolnej wchodzą uczniowie niepełnosprawni uczęszczający
do oddziałów integracyjnych lub uczniowie oddziałów specjalnych, liczba
uczniów w grupie nie może być większa niż liczba uczniów odpowiednio
w oddziale integracyjnym lub specjalnym określona w przepisach w sprawie
ramowych statutów szkół publicznych.
W klasach IV-VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej
zajęcia wychowania fizycznego, w zależności od realizowanej formy tych zajęć,
mogą być prowadzone łącznie albo oddzielnie dla dziewcząt i chłopców.
Organizacja zajęć wychowania fizycznego w szkole.
W przypadku klas I-III szkół podstawowych, tj. I etapu edukacyjnego zajęcia
wychowania fizycznego realizowane są w ramach kształcenia zintegrowanego,
czyli bez wyodrębniania poszczególnych przedmiotów.
W przypadku pozostałych etapów edukacyjnych obowiązkowe zajęcia
wychowania fizycznego dla uczniów realizowane są w formie:
• zajęć klasowo-lekcyjnych (tj. standardowych lekcji wychowania fizycznego),
• zajęć do wyboru przez uczniów.
Szkoły nie mają obowiązku realizowania zajęć do wyboru przez uczniów.
Wszystkie lekcje wychowania fizycznego mogą być realizowane jako zajęcia
klasowo – lekcyjne.
Obowiązkowe zajęcia wychowania fizycznego mogą być prowadzone w grupie:
• oddziałowej,
• międzyoddziałowej,
• międzyklasowej,
• a w przypadku zespołu szkół - także w grupie międzyszkolnej.
Jeśli szkoły zdecydują się na prowadzenie wychowania fizycznego
w formie zajęć do wyboru przez uczniów, zajęcia klasowo-lekcyjne są
realizowane w wymiarze nie mniejszym niż:
• 2 godziny lekcyjne tygodniowo w szkołach podstawowych
i gimnazjach;
• 1 godzina lekcyjna tygodniowo w szkołach ponadgimnazjalnych.
Dopuszcza się możliwość łączenia, w okresie nie dłuższym niż 4 tygodnie,
godzin zajęć do wyboru przez uczniów, z zachowaniem liczby godzin
przeznaczonych na te zajęcia.
Zajęcia do wyboru przez uczniów mogą być realizowane jako:
•
•
•
•
zajęcia sportowe,
zajęcia sprawnościowo-zdrowotne,
zajęcia taneczne,
aktywne formy turystyki.
• Zajęcia sportowe
Przeznaczone głównie dla uczniów uzdolnionych ruchowo, umożliwiające
im uprawianie wybranej dyscypliny sportu oraz udział w systemie
rywalizacji sportowej.
W ramach tych zajęć szkoła może zaproponować od jednej do kilku
dyscyplin sportowych do wyboru, uwzględniając uzdolnienia
i zainteresowania uczniów oraz tradycje sportowe szkoły i środowiska.
• Zajęcia sprawnościowo – zdrowotne
Przeznaczone dla wszystkich chętnych, w celu wdrożenia ich do
systematycznej aktywności fizycznej i wyboru sportu „całego życia”.
W ramach tych zajęć szkoła może zaproponować różne formy aktywności
np. gry rekreacyjne i terenowe, biegi na orientację, atletykę terenową,
narciarstwo biegowe, łyżwiarstwo, ćwiczenia na siłowni, pływanie, fitness.
Warto preferować zajęcia w środowisku naturalnym i nie ograniczać oferty
wyłącznie do tradycyjnych dyscyplin sportowych, lecz tworzyć grupy
z niestandardowymi i mieszanymi formami aktywności.
• Zajęcia taneczne
Przeznaczone dla wszystkich chętnych, zainteresowanych tańcem w celu
umożliwienia im pogłębiania wiedzy i rozwijania umiejętności w tej
dziedzinie.
W ramach tych zajęć szkoła może zaproponować jedną lub kilka form tańca.
• Aktywne formy turystyki
Przeznaczone dla wszystkich chętnych, w celu rozbudzania ich zainteresowań
turystyczno – krajoznawczych oraz zachęcania do zdobywania odznak
turystyki kwalifikowanej
W ramach tych zajęć szkoła może zaproponować uczniom jedną lub kilka
form turystyki do wyboru w zależności od ich zainteresowań oraz warunków
terenowych w środowisku.
Możliwe jest kumulowanie zajęć turystycznych na przestrzeni 4 tygodni
czyli 8 godzin turystyki non – stop.
Dyrektor szkoły przygotowuje propozycję zajęć do wyboru przez uczniów,
uwzględniając:
• potrzeby zdrowotne uczniów, ich zainteresowania oraz osiągnięcia w danym
sporcie lub aktywności fizycznej;
• uwarunkowania lokalne;
• miejsce zamieszkania uczniów;
• tradycje sportowe środowiska lub szkoły;
• możliwości kadrowe.
Propozycję stosownych zajęć, po uzgodnieniu z organem prowadzącym
i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i radę szkoły lub radę rodziców,
dyrektor szkoły przedstawia do wyboru uczniom. W szkole mogą zostać
zorganizowane zajęcia w określonym zakresie, jeżeli takie są potrzeby
edukacyjne i zainteresowania uczniów oraz jeżeli szkoła dysponuje
możliwościami organizacyjnymi, kadrowymi i finansowymi.
Uczniowie, z wyłączeniem uczniów pełnoletnich, dokonują wyboru zajęć
za zgodą rodziców.
Edukacja zdrowotna
Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna, której celem jest
kształtowanie u uczniów nawyku (postaw) dbałości o zdrowie własne i innych
ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.
Nowym rozwiązaniem w nowej podstawie programowej jest ścisłe powiązanie
edukacji zdrowotnej z wychowaniem fizycznym:
• w I etapie edukacyjnym wyodrębniono obszar „wychowanie fizyczne
i edukacja zdrowotna,
• dla II, III i IV etapu edukacyjnego zapisano, że wychowanie fizyczne
pełni wiodącą rolę w edukacji zdrowotnej; uznano, że nauczyciele
wychowania fizycznego, po odpowiednim doszkoleniu, będą najlepiej
przygotowani do podjęcia tej roli,
• w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wyodrębniono „edukację
zdrowotną”, jako jeden z siedmiu bloków tematycznych podstawy
programowej wychowania fizycznego.
Ocenianie
Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu
przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości
i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających
z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania
uwzględniających tę podstawę.
Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach
oceniania wewnątrzszkolnego, które ma na celu:
- informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego
zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie,
- udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego
rozwoju,
- motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu,
- dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach,
trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach
ucznia,
- umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy
dydaktyczno-wychowawczej.
Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut
szkoły, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia w sprawie warunków
i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów. Nauczyciele
na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców
o wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych
śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych, sposobach sprawdzania
osiągnięć edukacyjnych uczniów, warunkach i trybie uzyskania wyższej
niż przewidywana rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej.
Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców, a ponadto na wniosek ucznia
lub jego rodziców nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony
w statucie szkoły.
Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego należy w szczególności brać
pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się
z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć.
Akty prawne regulujące zwalnianie ucznia
z zajęć wychowania fizycznego
Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów w szkołach publicznych
(Dz. U. Nr 83 poz. 562 z późn. zm.)
§ 8. 1. Dyrektor szkoły zwalnia ucznia z zajęć wychowania fizycznego,
informatyki lub technologii informacyjnej na podstawie opinii
o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych
zajęciach, wydanej przez lekarza, oraz na czas określony w tej opinii.
2. W przypadku zwolnienia ucznia z zajęć z wychowania fizycznego,
informatyki lub technologii informacyjnej w dokumentacji
przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się
„zwolniony”.
Rozporządzenie MEN i S z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych
szkołach i placówkach
(Dz. U. Nr 6 poz. 69 z późn. zm.)
§ 31. 1. Stopień trudności i intensywności ćwiczeń dostosowuje się
do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących.
2. Uczestnika zajęć uskarżającego się na dolegliwości zdrowotne
zwalnia się w danym dniu z wykonywania planowanych ćwiczeń,
informując o tym jego rodziców (opiekunów).
Liczba zwolnień uczniów z zajęć wychowania fizycznego w roku szkolnym 2012/2013
Rodzaj i liczba placówek
L.p
Podstawa zwolnienia
Szkoły
Gimnazja
Licea
Zespoły szkół
SOS – W,
MOS
OGÓŁEM
174
72
141
18
765
podstawowe
360
Liczba zwolnień
Uczniowie zwolnieni z wykonywania planowanych
ćwiczeń przez nauczyciela w związku z § 31 pkt 2
rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych
i niepublicznych szkołach i placówkach
2004
1146
402
1076
21
4649
Uczniowie zwolnieni z zajęć wychowania fizycznego
na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach
uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanych
przez lekarza (§ 8 pkt 1 rozporządzenia MEN
z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów
i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów w szkołach publicznych)
1526
2038
2832
3242
96
9734
3.
Uczniowie zwolnieni z zajęć wychowania fizycznego
przez rodziców
5085
4661
1367
1329
12
12 454
4.
Uczniowie, którym z uwagi na okres zwolnienia z zajęć
wychowania fizycznego nie można ustalić śródrocznej
lub rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej
(§ 8 pkt 2 rozporządzenia MEN z 30 kwietnia 2007 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy
oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych)
604
1521
1714
2039
124
6002
1.
2.
Udział dzieci i młodzieży w zajęciach wychowania fizycznego
(raport NIK 2010 – Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych)
Uczniowie niećwiczący
szkoły podstawowe
szkoły gimnazjalne
szkoły ponadgimnazjalne
19%
24%
36%
Najczęstsze przyczyny zwolnień z wychowania fizycznego
brak stroju
zwolnienia od rodziców
zwolnienia lekarskie
33,1%
22,8%
17,7%
Udział dzieci i młodzieży w zajęciach wychowania fizycznego
(porównanie liczby uczniów zapisanych do szkoły do średniej liczby uczniów
nieobecnych na lekcjach wychowania fizycznego w latach 2009 – 2012)
(raport NIK 2013 – Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych i niepublicznych)
Uczniowie nieobecni na zajęciach wychowania fizycznego
szkoły podstawowe
szkoły gimnazjalne
szkoły ponadgimnazjalne
10%
13%
17%
(dane te nie uwzględniają uczniów obecnych na zajęciach, lecz niećwiczących)
Udział dzieci i młodzieży w zajęciach wychowania fizycznego
(faktyczny poziom aktywnego uczestnictwa uczniów w zajęciach wychowania
fizycznego w wybranym tygodniu zajęć na początku roku szkolnego 2012/2013)
(raport NIK 2013 – Wychowanie fizyczne i sport w szkołach publicznych i niepublicznych)
Uczniowie nie uczestniczący czynnie w zajęciach
wychowania fizycznego
szkoły podstawowe
szkoły gimnazjalne
szkoły ponadgimnazjalne
15%
23%
30%
(łącznie osoby nieobecne i obecne niećwiczące)
Procedury zwalniania ucznia z zajęć wychowania fizycznego
i usprawiedliwiania nieobecności uczniów na tych zajęciach
 statut szkoły i załączniki do statutu,
 zasady zwalniania uczniów z obowiązkowych zajęć edukacyjnych,
 przedmiotowy system oceniania z wychowania fizycznego,
 procedury zwalniania uczniów z zajęć edukacyjnych
oraz usprawiedliwiania nieobecności uczniów.