Jarosław Korbacz, Krzysztof Jaworowicz

254
PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO 6/12
Jarosław Korbacz
Krzysztof Jaworowicz
Konferencja
Zwalczanie oszustw szkodzących interesom finansowym UE
– ujęcie praktyczne w zakresie azjatyckich zorganizowanych
grup przestępczych
Realizowane przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego czynności zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego państwa pozwoliły na sformułowanie hipotezy,
że środki finansowe transferowane poza granice UE przez azjatyckie zorganizowane
grupy przestępcze pochodzą głównie z przestępstw celno-skarbowych związanych
z wprowadzaniem do obrotu towarów pochodzenia dalekowschodniego po znacznie
zaniżonych cenach, tj. bez uiszczania należnych ceł i podatków. Prowadząc przedmiotowe rozpoznanie, Agencja podjęła się koordynowania na płaszczyźnie operacyjnej
i procesowej działań zarówno w wymiarze krajowym jak i międzynarodowym oraz
uczestniczy w międzynarodowych realizacjach procesowych, przyczyniając się
tym samym do zwiększenia efektywności w zwalczaniu oszustw podatkowych oraz
w zapobieganiu przestępstwom celnym.
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, widząc konieczność usprawnienia koordynacji oraz poprawy interoperacyjności w działalności krajowych służb w zakresie
walki ze zjawiskiem zorganizowanej przestępczości azjatyckiej, była głównym inicjatorem podpisanego 22 czerwca 2011 r. Porozumienia pomiędzy Generalnym Inspektorem
Kontroli Skarbowej, Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej, Szefem Służby
Celnej i Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Komendantem Głównym
Straży Granicznej o współdziałaniu w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej z obszaru relacji handlowych i finansowych między Rzeczypospolitą Polską
a krajami azjatyckimi.
W przedstawiony powyżej obraz działań ABW wpisuje się organizacja międzynarodowej konferencji na temat Zwalczania oszustw szkodzących interesom finansowym
Unii Europejskiej – ujęcie praktyczne w zakresie azjatyckich zorganizowanych grup
przestępczych, która odbyła się w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie
w dniach 23–24 listopada 2011 r. Konferencja stanowiła pierwszy z trzech etapów
projektu realizowanego przez Agencję pt. W kierunku bardziej efektywnej walki ze
zorganizowaną przestępczością azjatycką godzącą w ekonomiczne interesy Unii
Europejskiej. Program jest współfinansowany przez Komisję Europejską (Europejski
Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych – OLAF) w ramach Programu Hercules
II 2007-2013: Program Działania Wspólnoty w celu promocji działalności w obszarze
ochrony finansowych interesów Wspólnoty1.
1
Na kolejne etapy projektu składają się: wizyta studyjna z warsztatami w porcie morskim w Gdyni
(marzec 2012 r.) oraz międzynarodowy trening połączony z ćwiczeniami w porcie morskim w Gdyni
(maj 2012 r.), których celem będzie wymiana doświadczeń, przetestowanie krajowej i międzynarodowej
współpracy w zakresie rozpoznawania działania zorganizowanych azjatyckich grup przestępczych oraz
wypracowanie skutecznych form oraz metod efektywnego przeciwdziałania nielegalnemu importowi
towarów pochodzenia dalekowschodniego i zwalczania tego rodzaju patologii.
IX.
WYDARZENIA
255
W konferencji uczestniczyli delegaci kilkudziesięciu służb i instytucji z państw
członkowskich UE, a także agend Komisji Europejskiej. Wśród zaproszonych gości
znaleźli się przedstawiciele: FBI (USA), Guardia Civil (Hiszpania), Narodowego
Centrum Wywiadu (Hiszpania), Policji Bezpieczeństwa (Łotwa), Policyjnego Urzędu
Bezpieczeństwa (Estonia), Urzędu Skarbowego i Podatkowego (Wielka Brytania),
Służby Bezpieczeństwa (Ukraina), Służby Bezpieczeństwa i Informacji (Słowacja),
policji czeskiej oraz słowackiej, Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (Wietnam),
Urzędu ds. Ścigania Przestępstw Celnych (Niemcy), Guardia di Finanza (Włochy),
Krajowej Dyrekcji ds. Informacji i Dochodzeń Celnych (Francja), Służby Śledczej
ds. Przestępstw Finansowych (Litwa), Służby Wywiadowczej (Rumunia), OLAF,
Europolu, Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości Komisji Europejskiej, Dyrekcji
Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej Komisji Europejskiej.
Krajowe instytucje zajmujące się problematyką przestępczości zorganizowanej
reprezentowali m.in. przedstawiciele: Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Prokuratury Generalnej, Straży Granicznej, Policji, Służby Celnej, Wywiadu
Skarbowego, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Prelekcje gości ze służb i instytucji europejskich posiadających szerokie uprawnienia w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej potwierdziły, że Agencja
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, podejmując się przygotowania konferencji na temat
rozpoznania i zwalczania azjatyckiej przestępczości zorganizowanej, poruszyła problem,
z którym zmaga się wiele państw członkowskich. Wymiana doświadczeń pomiędzy
służbami i instytucjami europejskimi umożliwiła dokonanie pogłębionej analizy
głównych niebezpieczeństw identyfikowanych w związku z nielegalną działalnością
azjatyckich grup przestępczych. Na jej podstawie stworzono katalog najistotniejszych
zagrożeń, obejmujący:
1) przemyt ludzi i towarów,
2) dopuszczanie do obrotu na obszarze UE towarów o zaniżonej wartości (straty dla
budżetu RP i UE),
3) nieprawidłowości związane z nabywaniem towarów na obszarze UE (brak uiszczania należnych podatków),
4) legalizacja środków finansowych pochodzących z wymienionych procederów,
5) transfer środków finansowych o znacznej wartości poza UE.
Wytypowane obszary zagrożeń objęte są kompetencjami wielu służb i instytucji, wśród których ważną rolę odgrywają służby celne, graniczne, skarbowe, a także
instytucje powołane do zwalczania nieprawidłowości finansowych, w tym prania
pieniędzy. Szczególny charakter transgranicznej aktywności azjatyckich struktur przestępczych, a także towarzysząca środowisku silna hermetyczność, wymagają podjęcia
czynności uwzględniających ich specyfikę. Skuteczne zwalczanie azjatyckiej przestępczości zorganizowanej nie jest możliwe bez wypracowania synergii działań wszystkich
zainteresowanych służb i instytucji przez połączenie sił i kompetencji zarówno na
poziomie państwa członkowskiego – co na forum krajowym ABW zainicjowała wyżej
przytoczonym Porozumieniem – jak i na szerszej płaszczyźnie współpracy pomiędzy
poszczególnymi krajami UE.
Dostrzegając wagę problemu i zagrożenia płynące z działalności azjatyckich
zorganizowanych grup przestępczych, uczestnicy konferencji podjęli się wypracowania głównych kierunków działań służących identyfikacji, zapobieganiu i zwalczaniu
tej przestępczości. Uczestnicy konferencji byli zgodni co do tego, że skutecznemu jej
zwalczaniu będzie służyć:
256
PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO 6/12
– powołanie zespołów międzyresortowych państw członkowskich UE,
– przeprowadzanie wspólnych kontroli oraz bieżąca współpraca przy realizacjach
procesowych,
– współpraca z instytucjami i służbami państw azjatyckich,
– upowszechnianie dobrych praktyk w zakresie zwalczania identyfikowanych
zagrożeń.
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, podejmując się realizacji, współfinansowanego przez Komisję Europejską, projektu pt. W kierunku bardziej efektywnej walki
ze zorganizowaną przestępczością azjatycką godzącą w ekonomiczne interesy Unii
Europejskiej, ustanowiła nową jakość w działaniach skierowanych przeciwko zorganizowanym azjatyckim grupom przestępczym działającym na obszarze UE. Szeroki
odzew ze strony europejskich służb specjalnych i instytucji zainteresowanych zwalczaniem przedmiotowego zjawiska potwierdził konieczność kontynuowania rozpoznania
w tym kierunku.
Zdj. Obradom przewodniczył Szef ABW.