iv. zasady projektowe dla kanalizacji i uwagi dotyczące wykonawstwa

Transkrypt

Koncepcja programowo-przestrzenna gospodarki ciekowej
dla Gminy i Miasta Koziegłowy
ABRYS Technika Sp. z o.o.
IV.
ZASADY PROJEKTOWE DLA KANALIZACJI
I UWAGI DOTYCZ CE WYKONAWSTWA
4.1.
Zasady projektowe dla kanalizacji grawitacyjnej
Poni ej przedstawiono zasady, którymi nale y kierowa si przy programowaniu,
a głównie projektowaniu układu sieci kanalizacyjnej jak równie ich wykonawstwa.
Kanalizacj grawitacyjn programuje si głównie jako układ zbiorczy cieków dla
jednostek osadniczych.
sieciowej,
wtłaczane
z oczyszczalni
cieki z takiego obszaru zbierane b d
do
dobran
układu
tłocznego
ł cz cego
w pompowni (tłoczni)
wszystkie
miejscowo ci
dla całej zlewni aglomeracji. Kanalizacja grawitacyjna jako
lokalny układ sieci podł czona jest do wspomnianej tłoczni.
Z ka dej posesji cieki sprowadzane s grawitacyjnie instalacj wewn trzn , która
jest poł czona grawitacyjnym tzw. przykanalikiem z kanałem zbiorczym. Cz
posesji
b dzie przył czona lokalnymi, przydomowymi pompowniami. Dotyczy to posesji
zlokalizowanych przy kolektorach tłocznych. Przył czenie kolektorem tłocznym b dzie
równie
zasadne dla zabudowa
przy kolektorach grawitacyjnych, ale le
cych
jednostkowo poni ej grawitacyjnej mo liwo ci przył czenia.
W warunkach wiejskich kanały zbiorcze z reguły wykonywane s z rur o przekroju
kołowym, przy czym mog by stosowane rury kamionkowe, betonowe oraz z tworzyw
sztucznych. W ka dym przypadku nale y zapewni sobie produkty spełniaj ce wysokie
normy jako ciowe. Proponuje si
monta u i mo liwo
sie
zastosowanie rur z tworzyw, z uwagi na łatwo
zminimalizowania infiltracji wód i eksfiltracji cieków. Grawitacyjna
kanalizacyjna musi by
wyposa ona w odpowiednio usytuowane urz dzenia
pomocnicze takie jak: studzienki rewizyjne, studzienki kaskadowe, przewietrzniki, wpusty
deszczowe w przypadku kanalizacji deszczowej oraz płuczki kanałowe.
Warto te
wybra
producenta zapewniaj cego wymagany wybór produktów.
Przyj cie zasady jednego producenta umo liwi równie
gwarantuj cych szczelno
wła ciwy dobór uszczelek
układu. W przypadku obszaru Gminy i Miasta Koziegłowy
dotyczy to zarówno sieci tłocznej jak i grawitacyjnej, wszystkich typów studzienek
i pompowni.
Bardzo istotn
spraw
jest zapewnienie szczelno ci studzienek rewizyjnych
i włazowych przed wodami powodziowymi i innymi przypadkami zalania. W gminie,
dotyczy to obszarów wzdłu
Bo ego Stoku i Warty. Wszystkie studzienki musz
by
wyposa one we „włazy w wyko czeniu przeciwzalewowym”.
IV. ZASADY PROJEKTOWE DLA KANALIZACJI
103
Projektuj c układy sieci kanalizacyjnej nale y kierowa
si
nast puj cymi
zasadami:
1. Trasy kolektorów z zasady przebiegaj
wzdłu
najni szych punktów terenowych
zlewni.
2. Kolektory powinny by
naruszenie
poprowadzone w sposób powoduj cy jak najmniejsze
istniej cej
infrastruktury
zagospodarowania
przestrzennego
(w szczególno ci dróg).
3. Przył cza z reguły odprowadzaj
najcz
cieki po najkrótszej drodze do kolektorów,
ciej jedno przył cze dotyczy jednego domostwa.
4. Kolektory główne, winny by wyposa one w studzienki rewizyjne z projektowanymi
doprowadzeniami przył czy.
5. W miejscach ł czenia kolektorów winny wykonane by studnie umo liwiaj ce wej cie
do nich słu b komunalnych Z reguły, maj
one
rednic
∅1000. Na odcinkach
prostych nale y stosowa niewłazowe studzienki inspekcyjne.
6. Ka de przył cze winno posiada studzienk rewizyjn umo liwiaj c pomiar jako ci
i ilo ci cieków przez słu by komunalne.
7. Spadki kanałów grawitacyjnych winny by
projektowanymi omówionymi w dalszej cz
Kanały do odprowadzania
projektowane zgodnie z zasadami
ci.
cieków powinny by
projektowane na podstawie
wzoru:
Qr = Qbg + Qprz + Qp
gdzie:
-
Qr
- przepływ cieków [dm3/s]
-
Qbg
- odpływ cieków bytowo gospodarczych [dm3/s]
-
Qprz
- cieki przemysłowe [dm3/s]
-
Qp
- wody przypadkowe [dm3/s]
Qp = Qo + Qi
gdzie:
wód opadowych przenikaj cych do kanalizacji [dm3/s]
-
Qo
- ilo
-
Qi
- ilo ci wód infiltracyjnych [dm3/s]
Przepływy winny by
powierzchni cz stkowych nale
projektowane sumuj c odpływy
cieków z wszystkich
cych do kanałów.
104
Gł boko ci posadowienia kanałów grawitacyjnych
Gł boko
uło enia grawitacyjnego kanału zbiorczego musi by na tyle du a, aby
istniała mo liwo
grawitacyjnego sprowadzenia cieków z ka dej posesji.
W przypadku du ych długo ci kanału zbiorczego ich zagł bienia mog
znacznie
wzrasta , co wywołuje istotny wpływ na wzrost kosztów robót ziemnych przy budowie
kanałów sieci. Ze wzgl dów ekonomicznych zagł bienie kanałów wzgl dem terenu nie
powinno przekracza 4 m. W przypadku du ej długo ci zabudowy jednostki osadniczej
mo e wyst pi
potrzeba budowania odpowiednio zagł bionej studni do gromadzenia
cieków, usytuowania w niej pomp do lokalnego podniesienia cieków do wypłyconego
kanału.
Gł boko
•
posadowienia kolektorów głównych jest zale na od:
gł boko ci posadowienia kanałów bocznych, a głównie przykanalików;
Nie dysponuj c na tym etapie pełnymi danymi o poszczególnych domostwach
(a przede wszystkim sposobie i rodzaju dotychczasowego odprowadzania cieków
do zbiorników bezodpływowych lub innych otworów z ziemi), przyj
minimalnego
posadowienia
kanalizacji
140
cm
poni ej
nale y zasad
terenu.
Winno
to
zabezpieczy mo liwo ci podł czania domów do kanalizacji;
•
topografii terenu;
•
wzajemnego ukształtowania poszczególnych miejscowo ci.
Dla uło enia kanału ciekowego istotn
spraw
jest posadowienie poni ej strefy
przemarzania gruntu.
Poni sze dane przedstawiaj
zało enia dla przykrycia przewodu kanalizacyjnego
aby zabezpieczy go przed wpływem czynników atmosferycznych.
Zwracamy jednak uwag ,
e w ostatnich latach obni ono
warto ci krytyczne. Dla obszaru
Koziegłowy (strefa II) wskazan
warto ci b dzie przykrycie 1,2 m.
Zalecamy jednak przyj cie
zaostrzonych warunków z uwagi na
wyst puj ce nagminnie anomalie
pogodowe. Proponujemy przyj cie
strefy III - przypuszczalnie wła ciw
warto ci b dzie przykrycie sieci o
gł boko ci 1,2 m.
105
Tabela 34.
Warto ci przykrycia przewodu kanalizacyjnego
Gł boko
przemarzania gruntu
h1 [m]
0,8
1,0
1,2
1,4
Gł boko
przykrycia przewodu
h2 [m]
1,0
1,2
1,3
1,5
ródło: Literatura
Okre lenia spadków kanałów i pr dko ci przepływu cieków
Zakres zastosowa grawitacyjnych sieci kanalizacyjnych dotyczy tych przypadków,
kiedy jest mo liwe ograniczenie gł boko ci uło enia kanałów, np. w jednostkach o zwartej
zabudowie, przy ograniczonej długo ci kanałów, w płaskim terenie, najlepiej ze spadkiem
w kierunku oczyszczalni cieków.
Dopuszczaln pr dko
przepływu cieków w kolektorach nale y przyj
jako:
v = 0,70 m/s dla rednic do 450 mm
przy minimum:
v min = 0,5 m/s dla cieków zawieraj cych piasek
v min = 0,4 m/s dla cieków bez piasku
przy maksimum:
v max = 2,5 m/s dla cieków zawieraj cych piasek
v max = 3,0 m/s dla cieków bez piasku
Minimalne i maksymalne dopuszczalne spadki
Tabela 35.
rednica
kolektora
[mm]
200
250
300
400
kanałów grawitacyjnych wykonanych z PVC
przy maksymalnej pr dko ci Vmax. = 5m/s
Spadek
minimalny
[‰]
5,0
4,0
3,3
2,5
Spadek maksymalny
[‰]
23,0
16,8
13,3
9,0
ródło: Literatura
Warto ci maksymalnych spadków przewodów kanalizacyjnych
Tabela 36. dla kanalizacji sanitarnej i deszczowej
rednica
[mm]
200
250
300
Spadek maksymalny [‰] przy maksymalnej pr dko ci Vmax = 5 m/s
Kanalizacja komunalna
Kanalizacja deszczowa i ogólnospławna
23,0
16,8
13,3
45,1
32,9
26,0
ródło: Literatura
106
Minimalne spadki w kanalizacji grawitacyjnej
w zale no ci od rednicy kolektora
Tabela 37.
Spadek [%]
0,60
0,50
0,40
0,33
rednica kanału [mm]
160
200
250
315
ródło: Literatura
Zachowanie odpowiednich spadków przy rurach o najmniejszych
rednicach
wymaga bardzo starannego wyrównanie kinety wykopu i wykonania podsypki.
Odcinki sieci kanalizacyjnej o bardzo du ych spadkach wymagaj zastosowania
kaskadowych studzienek kanalizacyjnych. Sytuacja wysoko ciowa prowadzenia kanałów
zmusza do wykonania wł czenia przewodu kanalizacyjnego powy ej dna studzienki
kanalizacyjnej włazowej. Jest to zgodne z PN-B-10729: 2000, "...studzienki kaskadowe na
kanałach o
rednicy do 0,40 m i wysoko ci spadku od 0,5 m do 4,0 m mog
by
wykonywane z rur spadow umieszczon na zewn trz lub wewn trz studzienki".
W przypadku studzienki Tegra 1000 zalecane jest wykonanie odej cia rur
spadow pod k tem 45° (trójnik) o tej samej rednicy, co rura dopływowa. Wł czenie do
komina studzienki rury dopływowej powinno nast pi
za pomoc
wkładki "in situ"
(o rednicy 200, 160 lub 110).
Dobór rednic przewodów kanalizacyjnych
W opracowywaniu niniejszej dokumentacji przyjmujemy konieczno
powi zania
istniej cych systemów kanalizacyjnych z nowoprojektowanymi. Do wylicze
przyj
nale y
zasad Manninga wyra on wzorem:
107
Q = F • v = F • 1/n • Rh 2/3 • i 1/2
w którym:
enie przepływu cieków [m3/s];
Q
- nat
F-
- powierzchnia przekroju przewodu [m2];
v
- pr dko
Rh
- promie hydrauliczny [m], wyra ony przez stosunek powierzchni przekroju
przepływu cieków [m/s];
przewodu do obwodu zwil onego;
i
- spadek zwierciadła cieków (spadek dna kanału).
Wzór ten jest podstaw nomogramu dla rur kanalizacyjnych o przekroju kołowym
i rednicy do 1,0 m, dla kanałów całkowicie napełnionych, przy zało eniu odczytów,
tzw. rednic produkowanych (tj. powy ej prostej odczytanej z nomogramu). Wielko
rednic trzeba przyjmowa
dla ½ napełnienia. Zwracamy uwag ,
e w zasadzie dla
ka dego dobranego kolektora grawitacyjnego w gminie Koziegłowy wystarczaj ca b dzie
rednica 200 mm.
Nomogram do wzoru Manninga dla rur kanalizacyjnych grawitacyjnych
o przekroju kołowym do Ø 1000 mm
Wnioski wynikaj ce z zastosowania nomogramu Manninga:
1
Dla rur ∅ 200 mm o du ych współczynnikach tarcia, oznacza to mo liwo
przepływów 24 dm3/s (po zastosowaniu współczynników nierównomierno ci
dobowej
i
godzinowej
(ł cznie
!!!)
oraz
połowy
napełnienia
przekroju),
108
a w stosunku dobowym na poziomie 365 m3/dob . W zwi zku z powy szym
odst piono w niniejszej koncepcji od wykonywania oblicze
hydraulicznych dla
ka dego kolektora w ka dej miejscowo ci.
2
Dla ∅ 250 mm oznacza to mo liwo
przepływów na poziomie 37 dm3/s
i 631 m3/dob .
3
Dla ∅ 300 mm oznacza to mo liwo
przepływów na poziomie 55 dm3/s
i 913 m3/dob .
4
Odczytywanie z innych nomogramów jest zasadne dla jednolitych gładkich
materiałów w całej sieci.
5
Wielko ci okre lone w innych nomogramach kilku autorów, pozwalaj
na
zwi kszenie przepływów od 2,4 do 9,7 %. Ró nice mog równie dotyczy bł dów
odczytowych.
6
Wielko ci okre lone w innych nomogramach kilku autorów, pozwalaj
na
zwi kszenie przepływów od 2,4 do 9,7 %. Ró nice mog równie dotyczy bł dów
odczytowych.
Posadowienie kanałów wzgl dem innych mediów
Przewody kanalizacji grawitacyjnej, ci nieniowej i podci nieniowej powinny by
rozmieszczone w stosunku do pozostałych elementów uzbrojenia podziemnego zgodnie z
odr bnymi przepisami. W zamieszczonej poni ej tabeli przedstawiono minimalne
odległo ci przewodów kanalizacyjnych od innych elementów uzbrojenia podziemnego.
Tabela 38.
Wzajemne poło enie sieci mediów
Odległo
pionowa
[m]
0 < a < 0.5
a > 0,5
0 < h < 5,0
h > 0,5
Minimalna odległo pozioma
[m]
Dn < 200 mm
b 1,5
Dn 200 mm
b 3,0
c 1,5 + h
c 1,5 + h
c 1,5 + h
ródło: Literatura
Obja nienie: a, b, c, h, Dn według poni szego schematu.
Schemat klasycznego usytuowania przewodu kanalizacyjnego w stosunku do innych
mediów:
109
Minimalne dopuszczalne odległo ci pomi dzy
zewn trzn cian przewodu kanalizacyjnego
a zewn trzn powierzchni innych mediów
Tabela 39.
Rodzaj przewodu
Energetyczny
Teletechniczny
Gazowy niskiego ci nienia
Gazowy redniego ci nienia
Ciepłowniczy
Wodoci gowy
Minimalny dopuszczalny odst p
[m]
0,5
2,0
2,0
2,0
wg schematu
wg schematu
ródło: Literatura
Aktualnie trwaj
prace nad ujednoliceniem w całej Europie zasad wzajemnego
poło enia sieci teletechnicznych. Stosowanie umieszczenia takich sieci w dodatkowej
rurze osłonowej przy okazji wykonywania w kanalizacji pozwala na realizacj przyszłych
inwestycji bez ponownego rozkopywania dróg. W Polsce technologia ta jest mało znana
ale w wielu miejscach wysoko zurbanizowanych b dzie konieczno ci .
Równie ciekawym rozwi zaniem jest mo liwo
poprowadzenia w jednym wykopie
kilku mediów. Nie ma tu znaczenia czy w drugiej rurze posadowiona b dzie woda, telefon,
energia czy kanał burzowy. Dla zobrazowania sytuacji, na rysunku pokazano wariant z
kanalizacj deszczow .
Pomimo wysokich kosztów warto taki układ rozpatrywa dla obszaru Koziegłów
z uwagi na konieczno
uporz dkowania mediów w ulicach miasta.
110
4.2.
Zasady projektowe dla kanalizacji ci nieniowej
Z uwagi na układ terenowy wi kszo
kanalizacji – ruroci gi przesyłowe, stanowi
b dzie kanalizacja ci nieniowa. Wyj tkowo, je eli oferent zagwarantuje po
dane
parametry
układ
hydrauliczne
mo na
rozpatrzy
dla
Koziegłów
i
Gniazdowa
podci nieniowy.
Kanalizacj
hydrauliczne
w
ci nieniow , z uwagi na rodzaje zastosowanych pomp i warunki
kolektorach
mo na
wst pnie
podzieli
na
niskoci nieniow
i wysokoci nieniow .
o
W kanalizacji niskoci nieniowej stosowane s
pompy wirowe, wytwarzaj ce
ci nienie nie przekraczaj ce 0,3 MPa. Przy długich kolektorach konieczne jest
wybudowanie pompowni po rednich.
o
Kanalizacja wysokoci nieniowa wykorzystuje pompy wyporowe lub wirowe
wytwarzaj ce ci nienie pow. 0,3 MPa ( rednio 0,5 MPa). System ten pozwala
przesyła
cieki na odległo ci do 6 km bez potrzeby budowania pompowni
po rednich. Pompy wyporowe cechuje równie
stała wydajno
, co znacznie
upraszcza wykonywanie projektów budowlanych.
Podstawowymi elementami systemu kanalizacji ci nieniowej s małe, przydomowe
pompownie, zbieraj ce
składaj ca si
cieki z jednego lub kilku budynków oraz sie
kanalizacyjna,
z przykanalików oraz ruroci gów tłocznych. Maksymalna rozpi to
prezentowanego systemu na ogół nie przekracza 1,0÷1,5 km, co jest zwi zane
z konieczno ci zachowania tzw. pr dko ci samooczyszczania si ruroci gów tłocznych,
równej 0,70 ÷ 1,8 m/s podczas pracy jednej z pompowni.
Stosowane na ogół w pompowniach przydomowych pompy z rozdrabniarkami,
posiadaj moc nie przekraczaj c 2,5 kW oraz wydajno
w zakresie 2,0 ÷ 4,0 dm3/s.
Z punktu widzenia ilo ci cieków dopływaj cych do pompowni, wydajno
ta na ogół jest
za wysoka, jednak niezb dna do zachowania odpowiedniej pr dko ci przepływu cieków
w przewodach tłocznych. Du a wydajno
pompy w poł czeniu z niewielk retencyjno ci
pompowni powoduje, e jednorazowy czas pracy urz dzenia skraca si do kilkudziesi ciu
sekund, ograniczaj c tym samym mo liwo
wzajemnego oddziaływania na siebie kilku
pompowni, zamontowanych w jednym systemie. Pozwala to na stosowanie ruroci gów
tłocznych układanych poni ej strefy zamarzania gruntu i zgodnie z topografi terenu, co
zmniejsza koszty i czas trwania inwestycji.
W wi kszych systemach ci nieniowych pompy stosowane w przydomowych
pompowniach posiadaj
zbyt mał
wydajno
i wysoko
podnoszenia, aby mogły
111
zapewni niezb dn
pr dko
przepływu cieków w kolektorach przesyłowych. Stosuje
si wówczas pompownie sieciowe, przetłaczaj ce cieki z wi kszych skupisk budynków,
ich zadaniem jest okresowe „przedmuchiwanie” ruroci gów.
Pompownia sieciowa mo e zbiera
cieki z dowolnego układu kanalizacyjnego
(grawitacyjnego lub ci nieniowego). Nie jest istotny fakt,
w przydomowych pompowniach nie
wymusz
w głównym ruroci gu tłocznym, poniewa
e pompy zamontowane
odpowiedniej
pr dko ci przepływu
przewód ten jest okresowo oczyszczony
podczas pracy pompowni sieciowej.
Mniej korzystna jest sytuacja, gdy nie ma technicznych przesłanek do
zastosowania pompowni sieciowych. Wówczas nale y przewidzie zastosowanie stacji
spr
arkowych. Zadaniem spr
z zalegaj cych
arki jest całkowite opró nienie ruroci gów tłocznych
cieków. Pozytywn
stron
u ycia spr
arek jest fakt dodatkowego
napowietrzania cieków, jednak wobec stosunkowo niewielkiej pojemno ci systemu fakt
ten, ma znaczenie marginalne. Samo czyszczenie powinno odbywa si z zachowaniem
odpowiednio przyj tej pr dko ci przepływu cieków. Podczas doboru spr
pod uwag jej wydajno
arki, bierze si
, maksymalne ci nienie robocze ruroci gów, pojemno
i na tej podstawie oblicza si
oblicze , czas pracy spr
układu -
niezb dny czas jej pracy. Niezale nie od wykonanych
arki powinno si skorygowa podczas rozruchu całego systemu
kanalizacyjnego. Zbyt krótki czas pracy spr
arki mo e powodowa
nieskuteczne
płukanie ruroci gów. Natomiast za długa praca, spowoduje uzyskanie bardzo du ej
pr dko ci przepływu
cieków, mog cej doprowadzi
oraz przyczynia si do powstawania niepo
do uszkodzenia elementów sieci
danych efektów akustycznych.
W opracowaniu zaproponowano wykonanie klasycznych pompowni
cieków
i tłoczni jako alternatywy do tłoczni. W warunkach wiejskich istotne jest utrzymanie
wysokiej sprawno ci pompowni. W klasycznych pompowniach, w przypadku napłyni cia
du ych skratek pompy z rozdrabniaczami nie daj
zatrzymaniu. Zastosowanie tłoczni pozwala unikn
Tabela 40.
rady i ulegaj
awaryjnemu
przykrych niespodzianek.
Wytyczne dla kanalizacji ci nieniowej
rednica ruroci gu
tłocznego z PEHD
[mm]
63
75
90
110
160
Minimalna wydajno
Pr dko
3
[dm /s]
2,0
3,3
5,0
7,8
17,5
przepływu
[m/s]
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
ródło: Literatura
112
Sprawa jest bardziej zło ona w przypadku przył czenia pojedynczego domu do
układu kolektora tłocznego. Rozwi zania na rynku s ró ne. Z grubsza mo na je podzieli
na zewn trzne i montowane w pomieszczeniach piwnicznych. Ten sposób ma przewag
z uwagi na małe gabaryty i mo liwo
obsługi pompowni niezale nie od warunków
atmosferycznych.
Ogólnie mo na wyartykułowa
wymogi takiego przył cza. Winno ono by
wyposa one w:
-
zawór odcinaj cy;
-
zawór zwrotny (kulowy lub klapowy) przeciwzalewowy;
-
urz dzenie pompowe.
Zawory zwrotne przeciwzalewowe
winny by
instalowane
na obszarach
z wyst puj cym zagro eniem powodziowym i podtopieniowym. Zabezpieczaj one w ten
sposób piwnice przed zalaniem ciekami z instalacji zewn trznych. Warto wobec tego
wyra nie okre li wysoko
zalewów i poinformowa o tym projektantów.
W omawianym obszarze sprawa ta dotyczy samych Koziegłów oraz wszystkich
miejscowo ci w obszarze zagro enia podtopieniami wzdłu Warty i Bo ego Stoku.
4.3.
Omówienie przył cza kanalizacyjnego
Sprawa
własno ci
i
eksploatacji
przył cza
kanalizacyjnego
winna
by
jednoznacznie okre lona w miejscowym prawie stanowionym i umowach pomi dzy
podmiotem komunalnym a odbiorc
wody i dostawc
cieków. Ostatnie weryfikacje
prawne niestety nie rozwi zały tego problemu. Po zasi gni ciu opinii prawnej
proponujemy doprecyzowanie definicji przył cza w celu jednoznacznego okre lenia zasad
eksploatacyjnych przył cza.
Takie postawienie sprawy i dopilnowanie umów zniweluje w znacznym stopniu,
a nawet wykluczy nieporozumienia w zakresie prowadzenia gospodarki
terenie gminy. Wi
równie
e si to równie z bezpiecze stwem i ci gło ci funkcjonowania jak
mo liwo ci
kanalizacyjnego
ciekowej na
prowadzenia prawidłowej eksploatacji i utrzymania całego ci gu
bez
wzgl du
na
granice
miejscowo ci
i
mi dzys siedzkie
nieporozumienia.
Problematyka prawna przył czy wodoci gowych i kanalizacyjnych
Zagadnienie to wywołuje wiele kontrowersji wobec braku precyzyjnych definicji.
Poni ej zamieszczony został tekst po wykonanej konsultacji przez prawnika - specjalisty
113
w tym zakresie - Mirosława Krzyszczaka1. Konsultacje zostały przeprowadzone na
potrzeby koncepcji gospodarki ciekowej i ochrony wód.
Dotychczasowa
praktyka
pokazuje
bowiem,
e
pomimo
wprowadzenia
ustawowego definicji przył czy, oraz dookre lenia przez ustawodawc kto ponosi koszty
ich budowy, problematyczne nadal pozostaje, jaki w rzeczywisto ci odcinek przewodu
nale y traktowa jako przył cze wodoci gowe czy kanalizacyjne.
„Przył cze kanalizacyjne – jest to odcinek przewodu ł cz cego wewn trzn
instalacj
pierwsz
kanalizacyjn
w nieruchomo ci odbiorcy usług z sieci
kanalizacyjn , za
studzienk , licz c od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy
nieruchomo ci gruntowej".2, Z kolei przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wod
i zbiorowym odprowadzaniu
cieków3 normuj ce te zagadnienia nie mog
odczytywane bez odwołania si
do innych ustaw, gdy
by
problem przył czy ma
zdecydowanie charakter interdyscyplinarny. Z tych powodów, okre lenie zagadnienia nie
jest wcale takie oczywiste, tym bardziej, e sprawy pojmowania przył czy jednoznacznie
nie rozstrzyga dokonana ju nowelizacja ustawy.
Według art. 15 ust. 2 ustawy o zbiorowym (…), realizacj
budowy przył czy do
sieci zapewnia na własny koszt osoba ubiegaj ca si o przył czenie nieruchomo ci do
sieci. Zatem adresatem cytowanego przepisu jest osoba ubiegaj ca si o przył czenie
nieruchomo ci do sieci (przyszły odbiorca usług), na któr
obowi zek poniesienia nakładów na budow
uwag ,
e zachowanie si
ustawodawca nakłada
takich przewodów. Warto jednak zwróci
adresata, polega jedynie na poniesieniu kosztu budowy
przył czy, co z jednej strony stanowi realizacje tre ci ustawowego obowi zku adresata,
ale z drugiej, nie czyni niemo liw
(zakazan ) sytuacj , w której to przedsi biorstwo
wodoci gowo-kanalizacyjne wybuduje przył cza, lecz na koszt osoby ubiegaj cej si
o przył czenie nieruchomo ci do sieci. Norma pozostawia bowiem otwart
kwesti
podmiotu, który fizycznie wykona przył cza, wskazuj c jedynie, e koszty takiej budowy
poniesie przyszły odbiorca usług.
Wobec tego, przyj
nale y,
e ka dy – w tym równie
przedsi biorstwo
wodoci gowo-kanalizacyjne – mo e wybudowa przył cza, działaj c w imieniu i na rzecz
osoby ubiegaj cej si o przył czenie do sieci.
Skoro ustawodawca wskazuje,
e koszty budowy przył cza ponosi przyszły
odbiorca usług, to nie jest mo liwe finansowanie przył czy przez inne podmioty, w tym
tak e gmin . Oznacza to, e nawet wówczas, gdy gmina z ró nych wzgl dów b dzie
1
Konsultant jest wspólnikiem w Kancelarii Prawnej DORADCA sp.k. w Lublinie i jest doradc prawnym
w „Wodoci gach i Kanalizacji”.
2
Tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu - USTAWA z dnia 22 .04.2005 r.
3
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. (Dz.U. 2002 r., Nr 72, poz. 747 z zm.).
114
miała wol uczestniczenia w kosztach budowy przył czy, dopuszczalno
takiej praktyki
jest w tpliwa. Brak jest bowiem norm kompetencyjnych, które upowa niałyby np. rad
gminy do podj cia uchwały okre laj cej zasady partycypowania w kosztach budowy
przył czy4.
Dok d si ga przył cze
Sprawa budowy przył czy znacznie si
komplikuje, gdy - na gruncie przepisów
ustawy o zbiorowym (…) - dochodzi do ustalenia zakresu kosztów ponoszonych przez
osoby ubiegaj ce si
o przył czenie nieruchomo ci do sieci. Co prawda, ustawa
precyzuje pocz tek przył cza wodoci gowego i kanalizacyjnego, wskazuj c na miejsce
wł czenia odpowiednio: wewn trzn
instalacj
wodoci gow
i wewn trzn
instalacj
kanalizacyjn , lecz jednocze nie nie rozstrzyga expressis verbis, gdzie przył cza znajduj
swoje zako czenie. Trzeba przy tym zwróci uwag , e ustawa z pewn konsekwencj za
przył cze uznaje zawsze przewód, który ł czy ze sob dwa inne elementy infrastruktury
tj.: instalacj wewn trzn budynku z sieci . Jest jednak pewna ró nica, gdy przył cze
kanalizacyjne ł czy instalacj
wewn trzn
z sieci . Natomiast przył cze wodoci gowe
odwrotnie, gdy ł czy sie z instalacj wewn trzn .
W my l art. 2 pkt 5 tej ustawy podkre lenia wymaga, i
zmiana tego terminu
w stosunku do poprzedniego stanu prawnego polega wył cznie na tym, e w przypadku,
gdy na terenie nieruchomo ci odbiorcy usług nie znajduje si studzienka, to przył czem
kanalizacyjnym jest odcinek od budynku do granicy nieruchomo ci gruntowej, a nie jak
poprzednio: odcinek od granicy nieruchomo ci do sieci kanalizacyjnej. Natomiast, gdy na
nieruchomo ci odbiorcy jest zlokalizowana studzienka, nowela nie wprowadza adnych
zmian podtrzymuj c w ten sposób - dotychczasowe rozumienie przył cza tj. jako odcinka
za pierwsz
studzienk
licz c od strony budynku do sieci. Takie rozró nienie nie
pozostaje bez znaczenia dla tre ci obowi zków pokrycia kosztów budowy przył cza
kanalizacyjnego przez osob ubiegaj c si o przył czenie nieruchomo ci do sieci i mo e
prowadzi
do ró nego traktowania takich podmiotów. Dlatego te , chocia by z tych
powodów mo na postawi
wst pn
charakteru
i
systemowego
tez ,
wprowadza
e zmiana dokonana nowelizacj
jedynie
pewnego
rodzaju
nie ma
niespójno
w pojmowaniu przył cza kanalizacyjnego.
O ile bezsporne pozostaje rozumienie przył cza kanalizacyjnego, w przypadku
braku studzienki, gdy
taki przewód b dzie znajdował swoje zako czenie zawsze na
granicy danej nieruchomo ci gruntowej, to spory mo e powodowa
sytuacja ustalenia
zakresu przył cza, gdy w obr bie zabudowanej nieruchomo ci odbiorcy usług b dzie
4
Por.: Rozst. Nadz. Woj. w. z dnia 24 marca 2005 r., PN.I-0911/35/2005, niepublik.
115
posadowiona studzienka.5 Rozstrzygni cie tego zagadnienia nie jest mo liwe bez
przywołania
stosownych
wewn trzn
instalacj
przepisów
prawa
kanalizacyjn , gdy
budowlanego
okre laj cych,
co
jest
tam znajduje swój pocz tek przył cze
kanalizacyjne. Ta kwestia ma zasadnicze znaczenie, gdy jak wcze niej zasygnalizowano
- przył cze kanalizacyjne ł czy instalacj wewn trzn z sieci , a nie odwrotnie.
Według tych przepisów6, instalacj
kanalizacyjn
przewodów kanalizacyjnych w budynku wraz z armatur
pocz tek
w
miejscu
poł czenia
przewodów
z
wewn trzn
jest układ
i wyposa eniem, maj cy
przyborami
kanalizacyjnymi
w
pomieszczeniach, a zako czenie na wlotach poziomych przewodów kanalizacyjnych do
pierwszych od strony budynku studzienek umieszczonych na zewn trz budynku. Je eli
zatem na danej zabudowanej nieruchomo ci znajduje si studzienka, to pocz wszy od tej
studzienki (…za pierwsz studzienk licz c od strony budynku…) przył cze kanalizacyjne
b dzie znajdowało swój pocz tek. Jednak, czy podobnie jak ma to miejsce w przypadku
braku studzienki („…a w przypadku jej braku do granicy nieruchomo ci gruntowej...”),
przył cze kanalizacyjne zako czy si na granicy nieruchomo ci gruntowej ?
W
trakcie
prac
legislacyjnych,
przemawiaj cy za uznaniem,
podnoszony
był
zasadniczy
argument
e przył cze kanalizacyjne, w ka dym przypadku (bez
wzgl du na to czy jest studzienka) b dzie znajdowało swoje zako czenie w granicy
nieruchomo ci, a to wobec przepisów kodeksu cywilnego art. 47-50 oraz art. 191 kc.
Podnoszono,
e przyszły odbiorca mo e finansowa
budow
przył czy wył cznie
w granicach nieruchomo ci stanowi cej przedmiot jego własno ci. Inne rozwi zanie
narusza powołane uregulowania kodeksowe7. Taki pogl d był prezentowany nie tylko, jak
chodzi o przył cza kanalizacyjne, ale tak e przył cza wodoci gowe. Zatem pomimo, e
art. 2 pkt 6) ustawy o zbiorowym (…) traktuje przył cze wodoci gowe jako odcinek
przewodu ł cz cego sie
wodoci gow
[okre lanego od strony sieci tj.: miejsca
wł czenia, odwrotnie w przypadku przył cza kanalizacyjnego] z wewn trzn
wodoci gow
w nieruchomo ci odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem
głównym, to odwołuj c si
stanowisko, i
instalacj
do przepisów kodeksu cywilnego, prezentowane było
tak e przył cze wodoci gowe znajduje swoje zako czenie w granicy
5
Zob.: B.Dziadkiewicz „Decyduje granica działki”, Wspólnota z 2005 r., Nr 3 – zdaniem autora jeszcze w
poprzednim stanie prawnym (przed nowelizacj ) przył czem kanalizacyjnym jest zawsze odcinek od
budynku do granicy nieruchomo ci. Natomiast w przypadku istnienia studzienki, przył czem jest odcinek
nawet krótszy, gdy od budynku do studzienki; Por.: polemika w tej sprawie: M.Krzyszczak „Problemy
z definicj ” Wspólnota z 2005 r., Nr 5.
6
Tak: § 3 pkt 11) rozporz dzenia MSWiA z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych
u ytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U. Nr 74, poz. 836); § 122 rozporz dzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich
usytuowanie (Dz.U.Nr z 75, poz. ze zm. 690)
7
Zob. szerz: M.Krzyszczak „Kto zapłaci za rur ”, Rzeczpospolita z 2005, Nr 58(7045).
116
nieruchomo ci odbiorcy usług8. Przyjmowano równie ,
e poza granic
nieruchomo ci
gruntowej znajdowa si b d wył cznie urz dzenia wodoci gowe lub kanalizacyjne, o
których mowa w art. 2 pkt. 14) i 16) ustawy o zbiorowym (…).
Przył cze w wietle kodeksu cywilnego
Poniewa problem ma doniosłe znaczenie praktyczne, st d - odwołuj c si
do
przepisów kodeksu cywilnego - wymaga rozwa enia konkretnie, czy uprawniony jest
pogl d, i
granica nieruchomo ci gruntowej mo e przes dza
o tym, czy dana rzecz
(w tym przypadku odcinek przewodu) do granicy nieruchomo ci gruntowej odbiorcy usług
stanowi cz
składow
tej nieruchomo ci, za
poza t
granic
wchodzi w skład
przedsi biorstwa.
Według art. 47 § 2 kc cz
ci składow rzeczy jest wszystko, co nie mo e by od
niej odł czone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany cało ci albo bez uszkodzenia lub
istotnej zmiany przedmiotu odł czonego. Przepis wskazuje,
z pozostałymi cz
ciami rzeczy musi stanowi pewn
przy czym zwi zek ten powinien by
spowoduje uszkodzenie lub istotn
cało
tego rodzaju, i
zmian
e cz
składowa wraz
w sensie gospodarczym,
odł czenie cz
ci składowej
cało ci albo odł czonej cz
ci. Prawnym
wyrazem tego poł czenia jest zakwalifikowanie przedmiotów poł czonych z innymi
rzeczami jako cz
ci składowych, co oznacza, e przedmioty te trac swój samodzielny
byt tak e w sensie prawnym, a wi c przestaj by odr bnymi rzeczami. W my l art. 47 § 1
kc wła cicielem cz
ci składowej jest zawsze wła ciciel rzeczy głównej9.
Przykładowo rodzaje cz
ci składowych gruntu wymienia art. 48 kc, zgodnie
z którym, z zastrze eniem wyj tków w ustawie przewidzianych, do cz
gruntu nale
ci składowych
w szczególno ci budynki i inne urz dzenia trwale z gruntem zwi zane, jak
równie drzewa i inne ro liny od chwili zasadzenia lub zasiania. Tre
przepisu wskazuje
wi c, e zarówno konstrukcje sztuczne (np. przył cza wodoci gowe i kanalizacyjne) jak
równie to, co na gruncie wyrosło w sposób naturalny stanowi jego cz
składow .
Dopełnieniem dyspozycji art. 48 kc jest art.191 kc, zgodnie z którym - własno
nieruchomo ci rozci ga si na rzecz ruchom , która została poł czona z nieruchomo ci
w taki sposób,
e stała si
jej cz
ci
składow . Zatem, to co na gruncie zostało
wzniesione lub zasadzone, dzieli los prawny tego gruntu, gdy zarówno art. 48 kc i 191 kc
wypowiadaj zasad superficies solo cedit. Poł czenie rzeczy ruchomej z nieruchomo ci
w sposób wskazany w art. 191 k.c. rodzi wi c okre lone skutki prawne. Konsekwencj
8
9
Takie stanowisko jest nadal prezentowane przez Ministerstwo Infrastruktury. Nie ma ono jednak waloru
wykładni powszechnie obowi zuj cej i nie mo e by przyjmowane bezkrytycznie.(BM3i-053K-63/04/1922).
Zob. szerz. S.Grzybowski „System prawa cywilnego” t.I, Ossolineum 1985, s. 417-418; A.Wolter „Prawo
cywilne-zarys cz ci ogólnej” PWN 1977, s. 134; J.Ignatowicz „Kodeks cywilny. Komentarz” praca
zbiorowa, WP 1972, s.134
117
takiego stanu prawnego jest rozci gni cie na przył czon rzecz ruchom (w istocie cz
składow
nieruchomo ci) praw rzeczowych, jakie w chwili poł czenia obci
ały t
nieruchomo .
Jednak wskazana zasada doznaje do
zgodnie z którym, urz dzenia słu
istotnego ograniczenia w tre ci art. 49 kc,
ce do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary,
gazu, pr du elektrycznego oraz inne urz dzenia podobne nie nale
składowych gruntu lub budynku, je eli wchodz
do cz
w skład przedsi biorstwa lub zakładu.
Wnioskuj c a contrario, je eli urz dzenia wskazane w art. 49 kc nie wchodz
przedsi biorstwa lub zakładu, to nale
Poniewa
własno
do cz
w skład
ci składowych gruntu lub budynku.
wej cie w skład przedsi biorstwa lub zakładu mo e nast pi
podstawie zdarze
ci
wył cznie na
prawnych znanych prawu cywilnemu (np. umowy przenosz cej
), to do tego czasu, wła cicielem przył cza pozostaje wła ciciel nieruchomo ci.
Oznacza to, e do momentu przeniesienia własno ci przył cza sfinansowanego przez
wła ciciela
danej
nieruchomo ci
pozostaje jego wła cicielem jako cz
nieuprawniony nale y przyj
przył cze jest cz
ci
na
wodoci gowo-kanalizacyjne
ci składowej nieruchomo ci. Z tych wzgl dów, za
pogl d, i
składow
przedsi biorstwo
jakoby do granicy nieruchomo ci gruntowej
tej nieruchomo ci, za
poza jej granicami wchodzi
w skład przedsi biorstwa.
Takie stanowisko jest przy tym zbie ne z now
Najwy szego
wej
10
lini
orzecznicz
S du
w sprawie art. 49 kc. Zdaniem SN, w skład przedsi biorstwa nie mo e
cokolwiek, do czego nie przysługuj przedsi biorstwu jakie prawa maj tkowe. Nie
mog one wynika z samych faktów, lecz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cywilnego
podstaw
nabycia tych praw musz
prawna b d
by
okre lone zdarzenia prawne (np. czynno
czyn niedozwolony), a tylko wyj tkowo - bezpo rednia i wyra na wola
ustawodawcy. W odniesieniu do poszczególnych elementów infrastruktury wodoci gowokanalizacyjnej oznacza to,
e przez ich fizyczno-funkcjonaln
przedsi biorstwa nie staj si one automatycznie jego cz
integracj
z sieci
ciami składowymi. Co prawda
w judykaturze, wspartej przez ju uchwał Trybunału Konstytucyjnego11 z dnia 4 grudnia
1991 r., W 4/91 (OTK 1991, poz. 22), dominuje tendencja do rozszerzaj cej wykładni art.
49 k.c., polegaj cej na upatrywaniu w nim nie tylko tre ci "negatywnej", wył czaj cej
wymienione tam urz dzenia z zakresu poj cia cz
składowa gruntu, ale tak e tre ci
"pozytywnej", to znaczy samoistnej podstawy do przej cia przedmiotowych urz dze na
własno
10
11
przedsi biorstwa, ale koncepcja ta jest w doktrynie krytykowana. W literaturze
Zob.: wyrok SN z 2 lipca 2004 r., sygn. akt II CK 420/03, opubl. Biuletyn SN z 2004, Nr 12; wyrok SN z 13
maja 2004 r. sygn.akt III SK 39/04 OSNP z 2005 r., Nr 6, poz.89, wyrok SN z 26 lutego 2003 r. sygn. akt II
CK 40/02, niepublik.
Por.m.in.: orzecz. SN z dnia 13 stycznia 1995 r. sygn. III CZP 169/94, OSNC z 1995 r., Nr 4 poz. 64;
orzecz. SN z dnia 9 pa dziernika 1998, sygn. III CKN 641/97, OSNC z 1999 r., Nr 3 poz.61, orzecz. SN z
dnia 31 stycznia 2003 r., sygn. akt. IV CKN 1715/00, LEX nr 78282
118
prawniczej12 coraz powszechniej prezentowany bywa pogl d, e urz dzenia z art. 49 k.c.,
nawet w chwili fizycznego poł czenia z sieci
pozostaj
- w aktualnych warunkach
ustrojowych, zwłaszcza wobec konstytucyjnej zasady ochrony prawa własno ci (art. 21
ust. 1 Konstytucji RP) - nadal cz
ci
składow
tej nieruchomo ci, na której je
zbudowano, za w skład przedsi biorstwa wchodz tylko na podstawie zdarze prawnych
znanych polskiemu prawu cywilnemu, i tak nale y interpretowa warunkowy zwrot "je eli
wchodz w skład", a nie jako kwesti faktu w postaci wł czenia do sieci.
Pomimo, e coraz powszechniej w sprawie art. 49 kc dominuje przedstawione
powy ej stanowisko, nie mo na wykluczy ,
e w praktyce b d
nadal prezentowane
pogl dy, i przył cze (bez wzgl du na to czy wodoci gowe czy kanalizacyjne) ko czy si
w granicy nieruchomo ci gruntowej odbiorcy usług. Niekiedy mo na bowiem spotka si
z powoływaniem praktycznego uzasadnienia dla takiej tezy, a zwłaszcza przy realizacji
budowy i rozbudowy urz dze . Podnoszone s argumenty, za budow sieci do granicy
nieruchomo ci gruntowej po to, aby wykluczy sytuacje powtórnej odbudowy nawierzchni
drogi przez osob ubiegaj ca si o przył czenie nieruchomo ci do sieci, Trudno takim
argumentom odmówi logiki, lecz nie znajduje ona swojego uzasadnienia w przepisach
ustawy o zbiorowym (…), a tak e w przepisach kodeksu cywilnego.
Korzystanie przez przedsi biorstwo z przył czy
Wykładnia art. 49 kc nie pozostaje bez znaczenia dla oceny sytuacji korzystania
przez przedsi biorstwo wodoci gowo-kanalizacyjne z przył czy. Dlatego te , w pełni
podzielaj c stanowisko zgodnie z którym, fakt przył czenia przył cza do sieci nie
powoduje przej cia prawa własno ci do tego przył cza nale y zauwa y , i wła cicielem
przył cza pozostaje osoba ubiegaj ca si
o przył czenie nieruchomo ci do sieci,-
oczywi cie do czasu, gdy strony (przedsi biorstwo i odbiorca nie ustanowi innej formy
korzystania np. w drodze umowy o charakterze prawnorzeczowym czy obligacyjnym.
Skoro po my li art. 15 ust. 2 ustawy o zbiorowym (…) koszty budowy przył czy ponosi
przyszły odbiorca usług, a fakt przył czenia nie skutkuje przej ciem prawa własno ci na
podstawie art. 49 kc w zwi zku z art. 191 kc, to wła cicielem przył czy pozostaje osoba
ubiegaj ca si o przył czenie nieruchomo ci do sieci (odbiorca usług). W zwi zku tym,
jest równie odpowiedzialna za jego nale yte utrzymanie, o czym stanowi art. 5 ust. 2
ustawy o zbiorowym (…). Poniewa ustawodawca enumeratywnie nie wymienia przył czy
12
Tak m.in.: J. Fr ckowiak „O konieczno ci dalszych zmian prawa cywilnego szczególnie w odniesieniu do
podmiotów i umów w obrocie gospodarczym” PPH z 1999 r., Nr 3, s. 10; G. Bieniek glosa do uchwały SN z
dnia 17 stycznia 2003 r., sygn. akt III CZP 79/02, Rejent z 2003 r., Nr 3, s.122; M.Krzyszczak „Własno
urz dze o których mowa w art. 49 kc” Mon. Praw. z 2000 r., Nr 10, s. 638; M.Lemkowski glosa do wyroku
SN z dnia 7 listopada 1997 r., sygn. akt II CKN 424/97, Mon. Praw. z 2001 r., Nr 13, s.700, A Olejniczak
„Własno urz dze przył czonych do sieci przedsi biorstwa energetycznego (uwagi o wykładni art. 49
kc), RPEiS z 2000 r., Nr 4, s. 19; R. Trzaskowski „Z problematyki stosunków własno ciowych na tle art. 49
kc”, KPP z 2001 r., Nr 3, s. 551
119
w definicjach legalnych urz dze , to przepis art. 31 ustawy o zbiorowym (…) nie znajdzie
zastosowania dla chocia by okre lenia obowi zku przedsi biorstwa zawarcia umowy
okre laj cej zasady korzystania z przył czy.
W sprawie przył czy S d Najwy szy13 przyj ł, e konsument musi najpierw we
własnym zakresie postawi budynek wyposa ony w wewn trzne instalacje i przył cza, po
czym mo e dopiero
da
przył czenia do sieci, a przedsi biorstwo wodoci gowo-
kanalizacyjne nie mo e mu tego odmówi , je eli s
okre lone w regulaminie uchwalanym przez rad
mo liwo ci
spełnione warunki przył czenia
gminy oraz istniej
techniczne
wiadczenia usług (art. 15 ust. 4 ustawy o zbiorowym …). Wspomniane
przył czenie jest czynno ci faktyczn o czysto technicznym charakterze i samo przez si
nie upowa nia jeszcze adnej ze stron do korzystania z tej cz
stanowi dopiero umowa o zaopatrzenie w wod
ci sieci. Tak podstaw
lub odprowadzanie
cieków zawarta
pomi dzy przedsi biorstwem wodoci gowo-kanalizacyjnym i odbiorc
usług na jego
pisemny wniosek, który aktualizuje odpowiedni obowi zek po stronie przedsi biorstwa
(art. 6 ust. 1 i 2). W ród elementów tre ci tej umowy, przykładowo wymienionych w art. 6
ust. 3 ustawy, jest mi dzy innymi okre lenie ilo ci i jako ci
wiadczonych usług
wodoci gowych lub kanalizacyjnych oraz "warunków ich wiadczenia" (pkt 1). Do tej do
ogólnikowej kategorii "warunków wiadczenia usług" nale ałoby w szczególno ci zaliczy
uzgodnienie tytułu prawnego, na podstawie którego odbiorca stawia wybudowane na swój
koszt przył cza "do dyspozycji" przedsi biorstwa w celu umo liwienia mu wiadczenia
przedmiotowych usług, a przez to samo - korzystania z tych e usług. W tym zakresie,
wobec braku jakichkolwiek ustawowych nakazów b d
zakazów, strony korzystaj
-
w granicach zakre lonych przez art. 3531 k.c. - z ogólnej swobody kontraktowania, a wi c
mog
stosunek prawny uło y
sprzeciwiały si
według swego uznania, byleby jego tre
lub cel nie
wła ciwo ci (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współ ycia
społecznego.
Ze wzgl du na tre
tytułu prawnego do korzystania z przył czy przez
przedsi biorstwo wodoci gowo-kanalizacyjne oraz nast pstwami jego obowi zków
w zakresie ich utrzymania, mo na wyró ni trzy sytuacje:
a) gdy, przedsi biorstwu b dzie przysługiwało prawo własno ci do przył czy,
b) gdy, przedsi biorstwo b dzie władało przył czami na podstawie innych, ani eli
własno
tytułów prawnych,
c) gdy, przedsi biorstwo nie b dzie posiadało adnego tytułu prawnego do przył czy.
13
Tak: wyrok SN z 13 maja 2004 r. sygn.akt III SK 39/04 OSNP z 2005 r., Nr 6, poz.89.
120
W zale no ci od tego, jakie w praktyce danego przedsi biorstwa b d stosowane
zasady korzystania z przył czy, umowa o zaopatrzenie w wod i odprowadzanie cieków
rozstrzygnie o obowi zkach stron, co do ich utrzymania.
Budowa przył czy a opłaty za umieszczenie urz dze w pasie drogowym
W
wietle przepisów ustawy o drogach publicznych14, przył cza s
traktowane
jako urz dzenia infrastruktury technicznej niezwi zane z potrzebami zarz dcy drogi.
Dlatego te , zarówno zaj cie pasa drogowego jak i umieszczenie przył czy w pasie
drogowym, wymaga stosownego zezwolenia wydawanego przez zarz dc drogi w formie
decyzji administracyjnej na podstawie art. 39 ust.3, art. 40 ust.1 i 2 pkt 2) oraz ust.3, 5, 11,
13 tej ustawy. Najcz
ciej – w przypadku przył czy – jedna decyzja zezwalaj ca na
zaj cie rozstrzyga o obowi zkach opłatowych tj. opłacie za zaj cie pasa oraz opłacie za
umieszczenie urz dze
w pasie. W pierwszym przypadku tak
opłat
wnosi podmiot
zajmuj cy pas, a wi c ten, który w imieniu i na rzecz osoby ubiegaj cej si o przył czenie
do sieci buduje przył cze. Natomiast - jak chodzi o obowi zek opłatowy zwi zany z
umieszczeniem urz dze
w pasie – to mo na spotka
przedsi biorstwa wodoci gowo-kanalizacyjne ci
decyzje, które nakładaj
na
ar ponoszenia opłaty corocznej tj. za
kolejne lata umieszczenia przył czy w pasie drogowym.
Nale y zauwa y , e przynajmniej z dwóch wzgl dów taka praktyka mo e budzi
zastrze enia. Po pierwsze, skoro wła cicielem przył czy - do czasu zaistnienia zdarzenia
prawnego, na podstawie którego przedsi biorstwo wodoci gowo-kanalizacyjne nab dzie
prawo własno ci do przył czy - jest odbiorca usług, to do tego czasu, pozostaje on
wła cicielem. Opłata za umieszczenie przył czy w pasie drogowym, winna by
ponoszona wła nie przez ten podmiot. Po wtóre, mo na generalnie podda
w tpliwo
pod
, czy opłata za umieszczenie urz dze nie zwi zanych z potrzebami zarz dcy
drogi (w tym przypadku przył czy) mo e by pobierana jako opłata roczna stosowana
periodycznie, a wi c w znaczeniu: „coroczna”. Poniewa tak opłat pobiera i nalicza w
drodze decyzji administracyjnej, wła ciwy zarz dca drogi, a podmiot zobowi zanych
reguluje opłat w terminie 14 dni od dnia uzyskania decyzji w tej sprawie (art. 40 ust.11
i ust.13 tej ustawy), to nie istnieje mo liwo
jej ponownego ustalenia i pobrania w innej
chwili. Z kolei przepisy ustawy, nie wprowadzaj podstawy prawnej do wydawania przez
zarz dc
drogi corocznych decyzji administracyjnych, a przecie
opłata winna by
w cało ci obliczana przy wydawaniu decyzji zezwalaj cej na umieszczenie urz dze
w pasie15. Ponadto, mo na dodatkowo przyj
, e u ycie przez ustawodawc w art. 40
ust. 5 ustawy o drogach publicznych zwrotu „...rocznej stawki opłaty za zaj cie 1m2
14
15
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. (t.j. Dz.U. z 2004 r., Nr 2004, poz.2086, ze zm.).
Por. J. Wisniewski „Opłaty za sieci wodoci gowe i kanalizacyjne w pasie drogowym” PK z 2004 r., Nr 6,
s.39
121
pasa...”, odnosi si nie tyle do jej corocznego charakteru, a raczej do jej wysoko ci (np.
ustalanej corocznie w drodze uchwały przez rad
kwestionowana
podstawa
prawna
do
gminy). Obecnie, coraz cz
pobierania
corocznych
(w
ciej jest
znaczeniu:
„periodycznych”) opłat za umieszczenie urz dze nie zwi zanych z potrzebami zarz dcy
drogi.16
Omówiona definicja przył cza nieco rozszerza zapis art. 2 pkt 5 Ustawy z dnia
7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod
i zbiorowym odprowadzaniu
17
cieków . W ustawowych definicjach nie brano pod uwag
przył cza w pompowni
mo liwo ci wyposa enia
przydomow , dodatkowe studzienki przy dłu szym przył czu
oraz mo liwo ci wyposa enia w przepływomierz. Równie
Ustawa nie przewiduje
przypadku przył cza prowadzonego przez dwie i wi cej działek prywatnych.
Z uwagi na swoje reperkusje dot. „udziału własnego gminy” w procesie
inwestycyjnym nale y bardzo wnikliwie rozpatrzy t
ogół daje cen
ł czn
kwesti . Kosztorys inwestorski na
przył cza kanalizacyjnego w okolicy 3.500 zł do 4.000 zł dla
redniej długo ci ok. 50 mb w przypadkach terenów wiejskich. Prawie 2.500 zł to koszty
wykopania i zasypania wykopu. Koszt projektu wynosz od 60 do 200 zł/szt w zale no ci
od inwestora i indywidualnego podej cia. Koszt materiałowy to kolejne 1500 zł. Podane
ceny dotycz
zwykłego przył cza. Mo na do poj cia przył cza podej
Trzeba jednak podj
jak kolwiek jednolit
lini
podmiotów w gminie. Zwracamy uwag , e istotn
bardzo ró nie.
post powania wobec wszystkich
spraw
jest moment ewentualnego
przekazania własno ci przył cza w drodze cywilno – prawnej.
Odr bnym zagadnieniem jest obowi zek przył czenia podmiotu fizycznego do
sieci kanalizacyjnej. Sprawa ta winna znale
rozwi zanie w programie ochrony
rodowiska dla powiatu i gminy, z uwagi na konieczno
przyjmowania spójnych zasad na
terenach gmin s siednich. W przypadku braku takich uregulowa , nale y w trakcie
raportowania PO takie zmiany wprowadzi .
Raport powiatowy z wykonania Programu Ochrony
rodowiska winien wykonany
by do dnia 31 grudnia 2005 roku a gminny do dnia 30 czerwca 2006 roku.
4.4.
Uwagi ogólne dotycz ce zasad wykonawstwa
W zaproponowanym programie kanalizacji dla Gminy i Miasta Koziegłowy wzi to
pod uwag
16
17
aktualny stan mieszkalnictwa i populacji. Przyj to równie
do wiadomo ci
Tak: Samorz dowe Kolegium Odwoławcze decyzje: 40.23/F-2/XIX/05 niepublik., 401/600/DR/04, niepublik.
Dz.U. 01.72.747 z 27.10.2002 zm. Dz.U. 02.113.984
122
konieczno
wykonania kanalizacji na terenach, na których nast pi szybki podział
gruntów na działki budowlane i obsług ruchu turystycznego. Głównie dotyczy to obszaru
nadwarcia skiego. Przyj to dla wszystkich okresów wykonawstwa kanalizacji du
odporno
układu na wody infiltracyjne. W procesach inwestycyjnych kanalizacji bardzo
mocno podkre lamy konieczno
dochowania wysokiej szczelno ci przed napływem wód
infiltracyjnych, newralgicznych punktów sieci, jakimi s studzienki kanalizacyjne.
Jakiekolwiek odej cie (np. w imi mniejszych kosztów wykonawczych) mo e spowodowa
problemy hydrauliczne na oczyszczalni. Mo e to spowodowa
znaczny wzrost cen
jednostkowych oczyszczonych cieków!!!
Dochowanie
re imów
technicznych
wykonawstwa
studzienek
rewizyjnych
i pompowni musi podlega szczególnemu nadzorowi. Szczelne studnie gwarantuj :
-
BS Stargard
– system BS
-
Ekol-Unicon
– typoszereg EU
-
GAMRAT ZTS
- systemy kanalizacji
-
Kaczmarek PPHT
- system rur i kształtek
-
KESSEL
– system KESSEL 1000
-
MIRBUD
– studnie KONTR
-
PROFIL
– system studni kanalizacyjnych PROCOR
-
REHAU
– studnie typu AWA DN
-
UPONOR
– studnie typu UPONAL SC. DN
-
WAVIN Metalplast Buk
– systemy kanalizacji, system TEGRA
Z uwagi na olbrzymi post p w tej dziedzinie i pojawianie si nowych producentów
i dystrybutorów, proponujemy informacje te weryfikowa o wiarygodne materiały ofertowe,
aprobaty techniczne
i system
udzielanych
gwarancji technicznych. Sugerujemy
wprowadzenie zasady niezale nego opiniowania przyj tych rozwi za
techniczno –
ekonomicznych na ka dym szczeblu decyzyjnym w gminie. Koszty opinii wielokrotnie
zwracaj si w procesie wykonawczym.
4.5.
Technologia wykonania przekroczenia
Realizacja w technologii horyzontalnego przewiertu sterowanego wymaga od
wykonawcy do wiadczenia i odpowiedniego przygotowania sprz towego. Zalety tej
technologii przedstawiono przez porównanie z metod klasyczn – wykopu.
123
Tabela 41.
Porównanie wiercenia HDD i metody klasycznej
Metoda prowadzenia robót
Wiercenie HDD
Klasyczna - wykop
Brak
Podstawowe
Brak
Podstawowe
Nie dotyczy
Bardzo uci liwe
Brak
Maksymalne
Du e
rednie
Krótki
Długi
Brak
Wymagany
Prosty
Bardzo trudny
Nie dotyczy
Kompletna
Nie dotyczy
Bardzo du y
Nie dotyczy
Brak zabezpiecze
Pełna
Metoda nieprzyjazna
Rodzaj prac
Roboty ziemne
Roboty czerpalne
Kolizje
Zniszczenia
Bezpiecze stwo
Czas realizacji
Ci g rezerwowy
Monta
Odbudowa koryta
Wpływ stanu wody na prowadzenie robót
Ochrona wód
Ochrona rodowiska
Przytoczone porównanie w pełni uzasadnia zaproponowan
technologi
dla
wykonania przekroczenia rzeki Warty kolektorem tłocznym.
4.5.1. Horyzontalny przewiert sterowany
W dotychczasowej praktyce układania ruroci gów stosowano metody polegaj ce
na wykonaniu wykopu tak na l dzie, jak i pod wod
i uło enie w nim zespawanego
i zaizolowanego gazoci gu. Metody te były szczególnie niekorzystne przy przechodzeniu
przez ró nego rodzaju cieki wymagaj ce zabezpieczenia podwodnego wykopu ciankami
szczelnymi, które wystaj c ponad powierzchni
dna cieku, stanowiły du
przeszkod
w przepływie, nie mówi c o przeszkodzie nawigacyjnej w przypadku cieków eglownych.
Dzi ki omówionej technice mo emy dzisiaj w sposób szybki, tani najkorzystniejszy
dla
rodowiska, pokonywa
ró nego rodzaju przeszkody (drogi, tory kolejowe, rzeki,
bagna) o długo ci do 1500m dla wszelkiego typu ruroci gów: gazowych, wodoci gowych,
kanalizacyjnych,
energetycznych,
kabli
horyzontalnych pozwalaj ca uzyska
telekomunikacyjnych.
Metoda
przewiertów
liczne wymierne korzy ci (skrócenie czasu
wykonywania robót, nienaruszanie rodowiska naturalnego, pełna kontrola nad procesem
w trakcie wykonywania robót, lepsza jako
robót) wpływa na coraz wi ksze
zainteresowanie polskich inwestorów t nowoczesn technologi .
4.5.2. Wytyczenie trasy i badania geotechniczne
Prowadzenie wierce
poprzedzone musi by
warunków geotechnicznych wzdłu
bardzo dokładnymi badaniami
projektowanej trasy ruroci gu. Od rodzaju gruntu
zale e b dzie rodzaj głowicy wiertniczej, g sto
najistotniejsze jest uzyskanie wyniku bada
płuczki, ci nienie płuczki, itp. przy czym
zalegania poszczególnych warstw gruntu.
124
Z do wiadcze
uzyskanych z dotychczas prowadzonych wierce
i spoistych wynika,
e najgro niejsze s
powoduj ce nawet utrat
charakterystyk
w gruntach sypkich
ró nego rodzaju głazy oraz warstwy kamieni
narz dzia wiertniczego lub erdzi. W oparciu o szczegółow
warunków geotechnicznych nast puje ustalenie trasy ruroci gu przy
czym istotne jest okre lenie dopuszczalnych promieni łuków układanego ruroci gu gdy
b d one zawsze wi ksze ni dopuszczalne łuki dla erdzi wiertniczych. Zaleca si , aby
tras
ruroci gu przedstawi
w postaci szczegółowych współrz dnych. Pozwala to na
łatwe sterowanie podczas wykonywania otworu pilotowego.
4.5.3. System sterowania wierceniem
Kierunek
jest
ustawiany
zgodnie
z
zało onym
przekroczenia. Z obszaru, gdzie wykonuje si
koniecznie usun
(tj. powoduj ce
na bezpieczn
odkształcenia
odległo
kalibracj
kierunkiem
(azymutem)
sondy pomiarowej nale y
wszystkie przedmioty zawieraj ce
ziemskiego
naprowadzaj ce znajduje si w pocz tkowej cz
pola
magnetycznego).
elazo
Urz dzenie
ci przewodu wiertniczego w tzw. erdzi
niemagnetycznej i zawiera magnetometry ustalaj ce kierunek “magnetyczny” wzgl dem
kierunku północnego. Wszelkie przedmioty zawieraj ce
magnetometrów i zmniejszaj
znajduje si
dokładno
elazo zakłócaj
prac
naprowadzania. Urz dzenie naprowadzaj ce
w zbudowanym z materiałów niemagnetycznych (stal nierdzewna, monil,
aluminium) pocz tkowym odcinku przewodu wiertniczego o długo ci około 9 m. Segment
ten jest umieszczany dokładnie na osi przepustu, w punkcie wej cia, po czym wł czane
jest zasilanie, a kierunek, po okre leniu przez wewn trzne magnetometry, zostaje
zarejestrowany w komputerze na naziemnym stanowisku naprowadzania. Przyj to,
e
kierunkowi północnemu odpowiada azymut 00 lub 3600 a zachodniemu 2700, licz c po
łuku w praw
stron . Pomiary poło enia s
pilotowego co 9 m, a ich wyniki s
wykonywane na całej długo ci otworu
wykorzystywane przez komputer do obrazowania
rzeczywistych parametrów przewiertu, które nanoszone s na profil roboczy i plan terenu.
Informacje te pozwalaj
operatorowi sprz tu cały czas
ledzi
gł boko , odległo
i wszystkie odchylenia z obranego kursu. Podczas wiercenia aktualne dane o pochyleniu
i rzeczywistym kursie podawane s co 1-2 sek. do konsoli operatora.
4.5.4. Wiercenie otworu pilotowego
Po
ustaleniu
zgodno ci
przewiertu, dokonuje si
etapem
jest
z
zaprojektowan
osi
precyzyjnego ustawienia wiertni w osi przewiertu. Nast pnym
“wwiercenie”
niemagnetycznego
kierunku naprowadzania
segmentu
w
dokładnie
pocz tkowego
okre lonym
z
punkcie
wbudowanym
wej ciowym
urz dzeniem
125
naprowadzaj cym oraz urz dzenia do korygowania kierunku dla uzyskania
odchyle
trasy.
Za
segmentem
pocz tkowym
doł cza
si
dwie
danych
dodatkowe
niemagnetyczne rury wiertnicze. Rury te, wraz z segmentem pocz tkowym, składaj si
na niemagnetyczny zespół i spełniaj
funkcj
separatora mi dzy urz dzeniem
naprowadzaj cym w segmencie pocz tkowym, a stalowymi rurami wiertniczymi, które
przy braku rur separuj cych, mogły by spowodowa zakłócenia w pracy magnetometrów.
Otwór pilotowy jest wykonywany wzdłu wst pnie okre lonego profilu, zgodnie z którym
dokonuje si zmian azymutu i pochylenia, tak aby pozosta na wytyczonej krzywoliniowej
trasie.
Stosuje si dwie metody do wiercenia pilotowego :
A. Hydrauliczne rozmywanie gruntu
Metoda opiera si
na hydraulicznym rozlu nianiu struktury gruntu i jest stosowana
w utworach mi kkich jak piaski i gliny.
B. Wewn trzotworowy silnik nap dzany przez płuczk wiertnicz
W tej metodzie wykorzystano wyporowy silnik hydrauliczny o du ej sprawno ci oparty na
zasadzie Molineau. Silnik zamienia energi
i ci nienie) na energi
mechaniczn
hydrauliczn
płuczki wiertniczej (przepływ
(moment i obroty), która nap dza tylko głowic
wiertła co pozwala na zmiany kierunku wiercenia konieczne np. przy wygi tych rurach
obsadowych. Metoda u ywana jest podczas wierce w skałach.
4.5.5. Rozwiercanie otworu i instalacja ruroci gu
Po wykonaniu całego otworu pilotowego zestaw niemagnetyczny jest zdejmowany
a doł cza si rozwiertak o rednicy nieco wi kszej ni
rednica ruroci gu. Rozwiertak ma
na ogół rednic o 35 do 50% wi ksz ni zewn trzna rednica ruroci gu. Po doł czeniu,
rozwiertak wprawiany jest w ruch obrotowy i przeci gany przez cały otwór pilotowy
z powrotem do wlotu. W trakcie poszerzania otworu do rozwiertaka dostarczana jest przez
rury wiertnicze płuczka bentonitowa. Bentonit zwi ksza pr dko
rozwiertaka oraz, co wa niejsze, wynosi na powierzchni
przesuwania si
urobiony grunt i zapobiega
zapadaniu si otworu. Podczas gdy poszczególne odcinki rur s zdejmowane po stronie
wlotu po drugiej stronie doł cza si kolejne rury wiertnicze. Procedura taka zapewnia, e
w otworze zawsze znajduj si rury, oraz zmniejsza si ryzyko zej cia z trasy. Na tym
etapie prac podstawow
funkcj
erdzi wiertniczych jest dostarczenie płuczki do
rozwiertaka od strony otworu wylotowego. W typowych sytuacjach recyrkulacja płynu
ustaje po osi gni ciu przez rozwiertak od 50 do 75% długo ci przepustu. Je eli
126
stanowiska wlotowe i wylotowe zaopatrzy si
w urz dzenia do pompowania oraz
mieszania /czyszczenia płuczki, to mo na wyeliminowa konieczno
stosowania wywozu
zanieczyszczonej urobkiem płuczki na wysypisko. Potrzebna ilo
bezpo rednio zale na od czasu rozwiercania otworu do
danej rednicy. Gdy rozwiertak
dojdzie do otworu wlotowego zostaje zdemontowany, a do
doł cza si
płuczki jest
erdzi po stronie wylotu
urz dzenie do przeci gania czyli kr tlik. K t wprowadzania jest wybierany
z przedziału 8-100 co pozwala na łagodne wprowadzenie ruroci gu w otwór.
Do łagodnego wprowadzenia rury mo e by
wykorzystany d wig, który unosi ruroci g
w odległo ci ok. 15-30 m. od punktu wprowadzania oraz boczne wci garki wysi gnikowe
rozmieszczone mi dzy nieruchomym d wigiem a pierwsz
rolk
- przed wci ganiem
w otwór ruroci g jest umieszczany na rolkach (z reguły stosowane dla ruroci gów
o du ych rednicach).
Po ustawieniu ruroci gu na podporach rolkowych rozpoczyna si
operacja
wprowadzania w wywiercony otwór. Po doj ciu do otworu wylotowego demontuje si
kr tlik i głowic ci gn ca, za lepia ruroci g na obu ko cach po czym przeprowadza si
badania szczelno ci.
Porównuj c czas potrzebny na uło enie gazoci gu metod
horyzontalnego
przewiertu sterowanego z czasem potrzebnym w przypadku wykonywania wykopu i jego
zabezpieczenia, a nast pnie układania ruroci gu i pó niejszego zasypania wykopu
ł cznie z rozebraniem cianek zabezpieczaj cych, mo na stwierdzi przede wszystkim
znaczne skrócenie tego czasu nie mówi c o innych zaletach szczególnie w zakresie
ochrony rodowiska naturalnego.
4.5.6. Zakładane parametry przewiertu
Długo
przewiertu – dla szeroko ci przeszkody ok. 70 m, zakładana długo
przekroczenia b dzie wynosiła ok. 100 m i odpowiednio dla innych długo ci przeszkód.
Gł boko
posadowienia – przy okre laniu wielko ci nakrycia gruntu nad ruroci giem
nale y uwzgl dni charakterystyk przepływu, gł boko
wymywania podczas powodzi,
dane batymetryczne, geologiczne, a w szczególno ci warunki administratorów toru
wodnego i rzeki. Projektuj c gł boko
posadowienia nale y starannie przeanalizowa
przebieg dna rzeki i na tej podstawie okre li gł boko , na której ruroci gi b d w pełni
bezpieczne. Z naszych do wiadcze wynika, e ruroci g powinien by posadowiony co
najmniej 4,0 m poni ej dna przy przekraczaniu rzeki.
K t wej cia – optymalne nachylenie zawiera si w przedziale 5-80.
K t wyj cia – powinien si zawiera w granicach 5-100 w celu ułatwienia manipulowania
ruroci giem podczas wci gania go do otworu.
127
Promie
krzywizny – zale y od
rednicy ruroci gu. Minimalny dopuszczalny promie
wynosi 1000 x D (mm) w przypadku ruroci gów stalowych. Ruroci gi polietylenowe
posiadaj
du o wi kszy promie
ugi cia - proponujemy zastosowanie promienia
R=250 m.
4.5.7. Zagospodarowanie placu budowy
Stanowisko dla urz dze wiertniczych (strona maszynowa).
Strona maszynowa zlokalizowana jest przy punkcie wej cia przewiertu. Teren pod
stanowisko musi by
wzgl dnie płaski i bez innych przeszkód terenowych jak du e
drzewa, czy g ste zaro la. Idealne stanowisko powinno mie
około 10 x 20 m.
W przypadku jednak gdy taka powierzchnia jest nieosi galna, urz dzenia mog
by
ustawione na mniejszym stanowisku.
Przygotowanie stanowiska do monta u ruroci gu (strona ruroci gowa).
Stanowisko do monta u ruroci gu musi mie wystarczaj c długo
by pomie ci
odcinek ruroci gu o długo ci wykonywanego przewiertu. Natomiast szeroko
jest zale na od rednicy instalowanego ruroci gu. Typowo zaleca si
stanowiska
szeroko
5 do
10 m, co daje wystarczaj co du o miejsca dla urz dze do wci gania ruroci gu, urz dze
do zgrzewania oraz urz dze do kontroli instalowanego odcinka. Strona ruroci gowa jest
zlokalizowana po stronie wyj cia przewiertu.
Wymagania materiałowe:
-
Materiał kolektora : PEHD ø 315 mm PE 100 SDR 17 np. KWH Pipe.
-
Kolektor tłoczny nie wymaga instalowania dodatkowej rury osłonowej.
Wymagania sprz towe:
-
Wiertnica do przewiertów horyzontalnych - nale y przewidzie u ycie wiertnicy
o sile uci gu ok. 20 t.
-
System sterowania:
-
system radiowy (Radiodetection, Digi Track) lub magnetyczny (Tensor).
4.5.8. Koszt realizacji przekroczenia
Szacunkowy koszt realizacji przekroczenia na podstawie uzyskanych informacji
oraz
przy
zało eniu
wcze niej
wymienionych
parametrów
(długo
,
rednica,
gł. posadowienia) wynosi :
175.000,00 zł (słownie : sto siedemdziesi t pi
tysi cy złotych + VAT)
Powy sza kwota obejmuje: prace wiertnicze (przewiert pilotowy, poszerzanie, wci ganie
ruroci gu), dostaw rur, monta ruroci gu.
128
Kwota nie obejmuje opłat zwi zanych z zaj ciem terenu dla potrzeb wykonania
przewiertu.
4.5.9. Badania geologiczne
Dla wła ciwego zaprojektowania i pó niejszej realizacji przekroczenia przeszkody
terenowej w technologii horyzontalnego przewiertu sterowanego niezb dne jest
przeprowadzenie szczegółowego rozpoznania geologicznego trasy projektowanego
ruroci gu. Zakres rozpoznania powinien obejmowa :
szczegółow analiz materiałów archiwalnych;
wykonanie otworów badawczych;
pobranie próbek gruntu z otworów badawczych (przy ka dej zmianie litologii);
badania polowe : testy sond lub penetrometrem, analiza makroskopowa;
badania laboratoryjne: analiza granulometryczna, oznaczenie stanu zag szczenia
gruntu i stopnia plastyczno ci, badanie trójosiowego ciskania, współczynnik filtracji;
opracowanie przekroju geologicznego z wydzieleniem warstw geotechnicznych,
pomiary hydrogeologiczne : poziom i charakter wód podziemnych.
Ze
wzgl du
na
wymogi
ochrony
rodowiska
nale y
wykona
„Ocen
oddziaływania na rodowisko” przedmiotowego zadania. Sugeruje si wykonanie jednej
oceny dla cało ci zadania inwestorskiego.
Opis dot. przekroczenia rzeki wykonano na podstawie opracowania Przedsi biorstwa
BETA S.A. 01-919 Warszawa, ul. Wólczy ska 163; tel. (0 22) 864 69 70.
4.6.
Rozwi zania techniczne i technologiczne wła ciwe dla gminy
Koziegłowy
Istotn
spraw
dla wykonawstwa kanalizacji jest zapewnienie kompleksowych
dostaw materiałów dla Inwestora. Po przegl dzie głównych producentów wybrali my jako
pogl dow
ofert
firmy WAVIN. Spełnia ona wszelkie oczekiwania gminy zarówno
w zakresie kanalizacji grawitacyjnej, ci nieniowej i deszczowej. Posiada w swojej ofercie
wszechstronne zabezpieczenie w kształtki, studnie i pompownie.
W proponowanych wst pnych rozwi zaniach przewidziano równie zastosowanie
rur i studzienek tworzywowych. Najpopularniejszym producentem na rynku polskim jest
WAVIN-Metalplast Buk.
129
Producent ten oferuje:
-
pompownie
cieków z pompami Leszczy skiej Fabryki Pomp, ABS i GRUNDFOS
w zbiornikach podziemnych skonstruowanych w oparciu o elementy studni produkcji
WAVIN.
-
kompletne systemy kanalizacji grawitacyjnej obejmuj ce rury i kształtki kanalizacji
grawitacyjnej z PVC o rednicach ∅ 110-630 mm, studzienki inspekcyjne ∅ 315 i 425
mm z PVC, studzienki inspekcyjne TEGRA 600 z PP z nastawnymi kielichami oraz
studnie włazowe TEGRA 1000 dostosowane do zwie cze ró nych klas wytrzymało ci
od A15 – D400 zgodnie z PN-EN 124 : 2000;
-
systemy kanalizacji ci nieniowej obejmuj ce rury z MDPE - polietylenu
redniej
g sto ci, klasy PE80- w dwóch klasach ci nie : PN6 i PN10, w zakresie rednic od 25
do 400 mm, z HDPE - polietylenu wysokiej g sto ci, klasy PE 100 - w trzech klasach
ci nie : PN 6 i PN 10, PN 16, w zakresie rednic od 90 do 400 mm wraz z systemem
kształtek
do
zgrzewania
elektrooporowego,
zgrzewania
doczołowego
oraz
wykonywania poł cze zaciskowych.
Wavin Metalplast-Buk jest producentem systemów instalacyjnych z tworzyw
sztucznych z ponad czterdziestoletnim do wiadczeniem. Posiada certyfikat ISO 9001
przyznany przez trzy niezale ne firmy certyfikuj ce: DQS, IQNet, PCBC.
Wyroby WAVIN posiadaj nast puj ce aprobaty techniczne:
-
rury i kształtki kanalizacyjne: COBRTI "Instal": AT/97-01-0131, AT/99-02-0616,
AT/2000-02-0961 IBDiM: AT/98-03-0500;
-
studzienki inspekcyjne ∅ 315 i 425 (zgodne z PN-B-10729: 1999): COBRTI "Instal":
AT/98-01-0468 IBDiM: AT/98-03-0317;
-
studzienka inspekcyjna TEGRA 600 (zgodne z PN-B-10729: 1999): COBRTI "Instal":
AT/2000-02 1025;
-
studzienka włazowa TEGRA 1000 (zgodne z PN-B-10729: 1999): COBRTI "Instal":
AT/98-01-0405 IBDiM: AT/99-04-0565
Systemy kanalizacji grawitacyjnej
System rur kanalizacji grawitacyjnej obejmuje:
-
rury kanalizacyjne klasy N (SDR 41) o rednicach 110÷630 oraz
-
klasy S (SDR 34) o rednicach 110÷630,
-
kształtki do tych rur w szerokim asortymencie (w tym zł czki PVC, beton, kamionka,
eliwo),
oraz
130
-
studzienki kanalizacyjne włazowe i niewłazowe z tworzyw sztucznych w ró nych
konfiguracjach.
Systemy te charakteryzuj nast puj ce cechy u ytkowe:
-
szczelno
,
-
odporno
na wypór wód gruntowych,
-
kompletno
-
mo liwo
systemu,
bezpo redniego ł czenia rur systemu Wavin z istniej c sieci
kanalizacyjn wykonan z materiałów tradycyjnych (zł czki adaptacyjne),
-
mały ci
ar elementów systemu,
-
łatwy monta ,
-
gładka powierzchnia wewn trzna elementów systemu polepszaj ca własno ci
hydrauliczne,
-
inspekcja układu kamer CCTV,
-
ci nieniowe czyszczenie kanałów (np. WUKO).
Studzienki systemu Wavin s
integraln
cz
ci
tworzywowych systemów
kanalizacji grawitacyjnej. W opracowaniu zaproponowano:
-
studzienki inspekcyjne (niewłazowe) ∅ 425
-
studnia włazowa TEGRA ∅ 1000
Wszystkie studzienki wykonane s
z tworzyw sztucznych i stanowi
kompletny
element składaj cy si z ró nych wariantów kinet i ró nych typów zwie cze . Studzienki
inspekcyjne dostarczane s
w trzech wariantach rur trzonowych: 315, 425 i 600 mm.
Studnia włazowa – o modułowej konstrukcji posiada rednic 1000 mm.
Kinety studni wykonane s z tworzyw sztucznych (PP, PE) w taki sposób, e dno
posiada optymalny kształt i łagodne powierzchnie spływu.
Rodzaj tworzywa, z którego wykonane s
kinety, zapewnia ich odporno
na uderzenia nawet w niskich temperaturach. Montowane uszczelki gumowe (w kielichu
i w poł czeniu kinety z rur trzonow ) spełniaj
warunki próby szczelno ci (utrzymanie
ci nienia min. 5 m słupa wody). Zapewnia to doskonał
gruntowych do kanalizacji i eksfiltracj
studzienki umo liwia przenoszenie obci
ochron
przed infiltracj
wód
cieków do gruntu. Specjalny kształt trzonu
e
powstałych w wyniku przemieszczania si
gruntu (lato/zima, zima/wiosna). Zarówno karbowana rura trzonowa jak i modułowa
konstrukcja z pier cieni PE ł czonych kielichowo z uszczelk gumow zachowuj si jak
miech akordeonu.
131
Zwie czenia studzienek (zestaw włazów betonowych i eliwnych) s uniwersalne –
umo liwiaj dopasowanie warunków monta u do zabudowy, lokalnych zasad i tradycji.
Klasa A15 – dawniej 1,5T - (właz) stosowana wył cznie w ci gach pieszych i rowerowych.
Klasa B125 – dawniej 12,5T - (właz lub wpust) stosowana na drogach pieszych lub
powierzchniach równorz dnych oraz parkingach i terenach parkowania samochodów
osobowych.
Klasa C250 – dawniej 25T - (wpust) stosowana tylko dla wpustów usytuowanych przy
kraw
nikach.
Klasa D400 - dawniej 40T – (właz lub wpust) stosowana w jezdniach dróg, utwardzonych
poboczach oraz obszarach parkingowych dla wszystkich rodzajów pojazdów drogowych.
Wieloletnie testy i badania studzienek rewizyjnych z tworzyw sztucznych wykazały:
wysok
odporno
na obci
enia zewn trzne, przenoszenie obci
e
wynikaj cych ze
zmian stanu gruntu w ró nych warunkach pogodowych, zachowanie szczelno ci w długim
okresie eksploatacji.
Wszystkie rozwi zania studni maj nast puj ce cechy u ytkowe:
-
mo liwo
regulacji poło enia zwie czenia studzienki: ró na w zale no ci od jego
typu
-
mo liwo
wykonania podł cze za pomoc kształtek „in situ”
-
mo liwo
stosowania przy bardzo wysokim poziomie wody gruntowej
-
gwarantowana szczelno
-
klasa obci
e (wg. PN-EN 124: 2000): A15 – D400
-
odporno
chemiczna tworzywowych elementów składowych (PE,PP, PVC-U)
poł cze elementów studzienki: 0,5 bar
zgodna z ISO/TR 10358
-
odporno
chemiczna uszczelek zgodna z ISO/TR 7620
Włazowa studnia kanalizacyjna TEGRA 1000 posiada nast puj ce cechy:
-
mo liwo
wykonania studni o gł boko ci do 5 m,
-
bogata oferta kinet przelotowych i poł czeniowych,
-
szerokie wej cie o rednicy 600 mm,
-
fabrycznie zamontowana tworzywowa drabina złazowa,
-
mo liwo
-
fabrycznie zamontowane uszczelki w kielichach kinety.
docinania pier cieni dystansowych co 125 mm,
132
Rysunek pogl dowy TEGRY 1000
Studzienki inspekcyjne (niewłazowe) cechuj nast puj ce parametry techniczne :
-
rednica wewn trzna komina: odpowiednio 315, 425 i 600 mm
-
rednice podł czanych rur kanalizacyjnych PVC-U: 110 – 400,
-
typoszereg kinet przelotowych i poł czeniowych o wielu konfiguracjach
-
kinety o nastawnych kielichach w studni ∅ 600, umo liwiaj ce wykonanie praktycznie
ka dej zmiany k ta na kanalizacji
-
mo liwo
wykonywania dodatkowych podł cze powy ej kinety: wkładki “in situ” 110
oraz 160, a tak e 200 dla studzienki o rednicy 600 mm
-
regulacja wysoko ci studzienek: doci cie rury karbowanej co 5,0 cm dla studzienki
315, co 8,0 cm dla studzienki 425 co 10 cm dla studzienki 600 mm.
133
Rysunek pogl dowy studzienki inspekcyjnej
Systemy ci nieniowe do cieków
Systemy do ci nieniowego przesyłania cieków obejmuj rury z PE oraz bogaty
asortyment kształtek. Daje to mo liwo
zbudowania trwałego i niezawodnego w działaniu
systemu kanalizacji ci nieniowej od przył czy indywidualnych do kolektorów zbiorczych.
Pompownie cieków oraz pompownie wód zanieczyszczonych
(drena owych lub deszczowych) do wykorzystania w systemach kanalizacji ci nieniowej
oraz kanalizacji mieszanej grawitacyjno-ci nieniowej.
Wydajno ci pompowni obejmuj obszar od najmniejszych do około 45 m3/h.
W katalogu WAVIN znajduj
si
minipompownie dla indywidualnych potrzeb
(domków jednorodzinnych, drena y opaskowych, moteli, bistr przydro nych itd.) jak
równie
wi ksze pompownie dla osiedli, zakładów przemysłowych a nawet mniejsze
pompownie sieciowe.
Pompownie skonstruowane s na bazie elementów studni kanalizacyjnych – rur
karbowanych Ø 425 mm, studni TEGRA 600 i TEGRA 1000. Dzi ki temu pompownie te
cechuje du a trwało , szczelno
lekko
, doskonała współpraca z okalaj cym gruntem oraz
elementów a tak e szybki i łatwy monta . Produkty te cechuje du a elastyczno
– mo liwo
zastosowania zwie cze
wykonania podł cze
ró nych typów i klas wytrzymało ci, swoboda
grawitacyjnych dowolnej
rednicy w dostosowaniu do lokalnych
potrzeb.
134
135
W skład kompletnego urz dzenia wchodz :
-
obudowa z instalacj tłoczn ,
-
zespół jedno lub dwupompowy,
-
szafa zasilaj co-sterownicza.
Specyfika wyrobu - jego nowatorstwo - powoduje, e pompownie WMB to wyroby
wyró niaj ce si na rynku konkurencyjnym kosztem wykonania zadania inwestycyjnego.
W porównaniu z rozwi zaniami tradycyjnymi sumaryczny koszt monta u pompowni WMB
z uwzgl dnieniem transportu, robocizny, czasu wykonania, robót ziemnych, prac
betoniarskich, sprz tu ci
kiego wypada bardzo korzystnie.
136
Proponujemy zatem przyj
prost
zasad . Na poł czeniach kanałów oraz na
bardzo ostrych zmianach kierunku przepływu
cieków. Na wszelkich pozostałych
odcinkach mo na stosowa studzienki o rednicach od 315 mm.
Tłocznie cieków STRATE
W opracowaniu fakultatywnie proponujemy wykonanie klasycznych pompowni
cieków i tłoczni jako alternatywnych rozwi za . W warunkach wiejskich istotne jest
utrzymanie wysokiej sprawno ci pompowni. W klasycznych pompowniach, w przypadku
napłyni cia du ych skratek pompy z rozdrabniaczami nie daj rady i ulegaj awaryjnemu
zatrzymaniu. Zastosowanie tłoczni pozwala unikn
przykrych niespodzianek. Zasady
pracy i informacje podstawowe dot. tłoczni zamieszczamy poni ej.
Metoda przepompowywania cieków z wykorzystaniem tłoczni STRATE wyró nia
si
zastosowaniem
po redniego
oddzielania
cz
ci
stałych
w
separatorach
wewn trznych, co zapobiega zapychaniu si pomp.
Cech
charakterystyczn
pompowni tego typu jest zastosowanie kompletnych,
zamkni tych urz dze ustawianych na sucho w komorze lub innym pomieszczeniu np.
w piwnicy budynku.
Opis technologiczny
cieki
dopływaj
kanałem
grawitacyjnym
lub
przewodem
ci nieniowym
bezpo rednio do komory wst pnej tłoczni (rozdzielacza), zainstalowanej w górnej cz
ci
komory zbiorczej, gdzie nast puje wyłapanie grubych, nietypowych zanieczyszcze (np.
du ych kamieni itp.). W komorze wst pnej nast puje rozdział
cieków do komór-
separatorów ciał stałych. Nast pnie cieki, pozbawione zanieczyszcze stałych, spływaj
przez przegrody cedz ce oraz pompy do komory zbiorczej, wykonanej w postaci
stalowego zbiornika. W komorach-separatorach osady oraz stałe zanieczyszczenia
oddzielane s od cieków w sposób mechaniczny (wspomniane przegrody cedz ce).
Czujnik poziomu zainstalowany w komorze zbiorczej po osi gni ciu okre lonego
poziomu cieków wł cza jedn
tłoczenia, strumie
lub wi cej z zamontowanych pomp. Podczas procesu
cieków przepływaj c przez separator porywa nagromadzone w nim
zanieczyszczenia stałe i transportuje do przewodu tłocznego. Opró nienie komory
zbiorczej do ustalonego poziomu powoduje automatyczne wył czenie pomp.
Przy zastosowaniu dwóch pomp, pracuj
wydajno
one naprzemiennie (ka da pompa ma
równ maksymalnej wydajno ci tłoczni). Przy wi kszej ilo ci zainstalowanych
pomp istnieje mo liwo
ich równoległej pracy.
Zalety opisanej technologii:
137
- nie wyst puje zagro enie niedro no ci pomp,
- 100% rezerwa wydajno ci pomp,
- mo liwo
uzyskiwania wysokich ci nie roboczych (do ok.130 m słupa wody),
- separacja ciał stałych zmniejsza zu ycie hydraulicznych cz
- wydłu ony czas eksploatacji ( ywotno
ci pomp,
tłoczni okre la si na 30 i wi cej lat),
- komfortowe, higieniczne warunki serwisowania,
- niskie koszty eksploatacji: mniejsze zu ycie energii na skutek wysokiej
sprawno ci pomp oraz długie okresy (ok. 12 miesi cy) mi dzy serwisami.
Oryginalne, opatentowane przez STRATE rozwi zanie stanowi szczelne urz dzenie,
w którym zintegrowane z pompami zostały:
• komora wst pna – rozdzielacz,
• oddzielny dla ka dej pompy separator cz
ci stałych,
• oraz komora zbiorcza do gromadzenia podczyszczonych cieków.
Budowa tłoczni AWALIFT
Tłocznia STRATE jest zbudowana z nast puj cych zespołów:
•
Komora zbiorcza stanowi stabiln
konstrukcj
spawan , wykonan
z blach
stalowych.
•
Komora wst pna – rozdzielacz zamontowany wewn trz komory zbiorczej – jest
wykonana z blachy stalowej.
• Separatory stałych zanieczyszcze s wbudowane wewn trz tłoczni.
• Zawór zwrotny AWASTOP, jest specjalnie skonstruowany dla potrzeb instalacji
ciekowych: posiada pełen wolny przelot, cechuje si małymi oporami przepływu,
gwarantuje szczelno
przy małych warto ciach przeciwci nienia i pewno
zamkni cia bez potrzeby nadzoru oraz wyró nia si cich prac .
• Wielokanałowe pompy wirnikowe produkcji STRATE, montowane s
komory zbiorczej. Rurami stalowymi s
one poł czone z komor
na zewn trz
zbiorcz
oraz
separatorem i z reguły s od nich oddzielone za pomoc zasuw odcinaj cych.
• Czujnik poziomu zabudowany na komorze zbiorczej, słu y do sterowania prac
tłoczni w funkcji stopnia wypełnienia jej zbiornika.
• Szafa sterownicza (rozdzielnia).
Zasada działania tłoczni AWALIFT
cieki doprowadzane s
najcz
do tłoczni ruroci giem grawitacyjnym lub ci nieniowym
ciej bezpo rednio, rzadziej z poprzedzaj cej komory rewizyjnej lub rozpr
nej.
Komora poprzedzaj ca pompowni zalecana jest w systemach kanalizacji ogólnospławnej
138
i mo e pełni funkcj zbiornika buforowego, jak równie - w przypadku zastosowania np.
kraty koszowej – wst pnego separatora dla bardzo du ych zanieczyszcze
(takich jak
gał zie, kamienie itp.).
Na ruroci gu dopływowym nale y wewn trz komory przepompowni zainstalowa
zasuw
odcinaj c . Jest ona szczególnie przydatna przy konserwacji urz dzenia,
umo liwiaj c oczyszczenie wn trza tłoczni z zalegaj cych zanieczyszcze
tłuszczu itp.).
cieki wpływaj
odpływowymi s
(np. piasku,
do komory wst pnej – rozdzielacza, sk d kró cami
równocze nie kierowane do zainstalowanych poni ej separatorów ciał
stałych.
Obok wymienionej wy ej funkcji komora wst pna słu y jako zbiornik rezerwowy
w przypadku nadmiernego pi trzenia
cieków. Ponadto dzi ki mniejszej
odpływowych (z reguły mniejszych lub równych
w komorze s
rednicy rur
rednicy przewodów tłocznych)
zatrzymywane ciała stałe, mog ce zagrozi
zapchaniem ruroci gu
tłocznego. W praktyce w komorze wst pnej osadza si równie cz
znajduj cego si
w ciekach tłuszczu. Zanieczyszczenia te s usuwane podczas przegl du serwisowego
tłoczni.
W separatorach pod wpływem sedymentacji, jak równie w procesie mechanicznego
cedzenia na klapach rozdzielaj cych, nast puje oddzielenie stałych zanieczyszcze
ciekłego medium. Podczyszczone cieki przepływaj przez cz
od
ci hydrauliczne pompy do
komory zbiorczej.
Nale y zwróci
uwag ,
e w trakcie przepływu
cieków przez separator, dzi ki
odpowiedniej konstrukcji klapy zwrotnej AWASTOP, jak równie
na skutek docisku
wywołanego ci nieniem w przewodzie tłocznym, ruroci g tłoczny jest odci ty od
urz dzenia.
Wa n
rol
pełni umieszczona w separatorze kula. W trakcie jego wypełniania,
unosz c si na powierzchni cieków ogranicza pole przekroju dopływu, reguluj c ich ilo .
W trakcie przetłaczania
cieków osiada w gnie dzie kró ca dolotowego i jako zawór
zwrotny zabezpiecza przed wypływem strumienia cieków do komory rozdzielacza.
Zastosowanie w tym przypadku kulowego zaworu zwrotnego chroni przed
niebezpiecze stwem jego zablokowania przez stałe zanieczyszczenia (efekt obracaj cej
si
kuli w strumieniu cieczy umo liwia jej samooczyszczanie si ). Stopie
napełnienia
komory zbiorczej podczyszczonymi ciekami mierzony jest czujnikiem poziomu.
W standardowym wykonaniu sygnalizuje on trzy podstawowe zwierciadła cieczy:
-
poziom minimum, przy którym nast puje wył czenie pompy,
-
poziom maksimum, przy którym zostaj zał czone pompy,
139
-
poziom maksymalny awaryjny, który wyst puje w przypadku pi trzenia
cieków,
informuje o nadmiernym w stosunku do zało onego dopływie cieków (wi kszym od
maksymalnej wydajno ci tłoczni) lub o stanie awaryjnym.
Procesem
tłoczenia
wg
protokołu
STRATE
kieruje
sterownik,
który
jest
zaprogramowany specjalnie dla tego systemu, odpowiednio do zało onego algorytmu
pracy. Sterownik posiada zaprogramowan funkcj przemiennej pracy pomp. Oznacza to
w praktyce, e normalnie pracuje jedna pompa. W wyj tkowych przypadkach, w tym przy
wyposa eniu tłoczni w trzy i wi cej pomp mo liwa jest ich równoczesna praca. Pompa
zostaje zał czona w przypadku przekroczenia maksymalnego roboczego poziomu
cieków w komorze zbiorczej.
Króciec ss cy pompy usytuowany jest w mo liwie najni szym poło eniu przy dnie
zbiornika. Strumie
przetłaczanych
cieków otwiera zabudowane w separatorze klapy
rozdzielaj ce oraz zawór klapowy zwrotny na przewodzie tłocznym. W tym czasie, jak ju
wspomniano, umieszczona wewn trz separatora kula odcina wypływ cieków do komory
wst pnej – rozdzielacza. Specjalnie ukształtowana powierzchnia wewn trzna separatora
powoduje, e wi kszo
zgromadzonych w nim stałych zanieczyszcze jest przetłaczana
w pierwszej fazie procesu. Umo liwia to, w trakcie dalszego pompowania, oczyszczanie
cian komory separatora z osadów.
Dopływaj ce w tym czasie
separatora i dalej przez pozostaj c
Pojemno
zbiornika oraz ilo
cieki s
z rozdzielacza kierowane do drugiego
w stanie spoczynku pomp
i wydajno
pomp s
do komory zbiorczej.
dobierane z uwzgl dnieniem
obj to ci dopływaj cych cieków. W praktyce, przy zało onym maksymalnym dopływie,
pompa przetłacza obj to
dwóch komór zbiorczych, co decyduje o ilo ci zał cze pomp,
nie wi kszej ni 12 razy na godzin .
Po osi gni ciu minimalnego poziomu
cieków w zbiorniku czujnik wysyła
odpowiedni sygnał, który powoduje zał czenia procedury wył czenia pompy. Wył czenie
pompy jest poprzedzone tzw. „czasem dobiegu”. W czasie tym obok
zasysa powietrze i cz
osadów (np. piasku), który zacz ł osiada
cieków pompa
na dnie komory
zbiorczej. Przetłaczane p cherzyki powietrza maj korzystny wpływ z uwagi na mo liwo
wyst powania zagniwania
cieków podczas transportu. „Czas dobiegu” jest ustawiany
fabrycznie (ok. 5 sek.), ale mo e by
zmieniony przez u ytkownika, odpowiednio do
potrzeb wynikaj cych z warunków lokalnych. Podobnie jak „czas dobiegu” sterownik
reguluje „czas biegu” – pracy pomp. Czas ten gwarantuje wypompowanie
cieków
z komory zbiorczej przy nieustannym, maksymalnym dopływie.
W przypadku, gdy cieki nie osi gn poziomu minimum, a zaprogramowany „czas
biegu” minie, pompa zostanie wył czona automatycznie, aktywuj c równocze nie tzw.
140
„czas postoju”. Upływ tego czasu uaktywnia drug
pomp , która oczekuje na sygnał
zwi zany z osi gni ciem maksymalnego poziomu cieków w zbiorniku.
Nale y podkre li ,
tłoczni przy pełnym obci
e ka da pompa posiada wydajno
umo liwiaj c
prac
eniu. Stanowi to 100% rezerwy w razie wyst pienia awarii
jednej z nich. St d skracanie „czasu postoju” lub wydłu anie „czasu biegu” nale y
regulowa w sposób niezwykle ostro ny, najlepiej po konsultacji z producentem lub jego
przedstawicielem. Wszelkie stany awaryjne – sytuacje odbiegaj ce od zało onych
w projekcie – niezale nie czy s powodowane przyczynami zewn trznymi, czy wynikaj
z niesprawno ci tłoczni musz
by
niezwłocznie sygnalizowane. Poniewa
tłocznia
cieków AWALIFT nie wymaga stałej obsługi, informacje o jej stanie musz
by
transmitowane na zewn trz przepompowni w formie alarmowego sygnału wietlnego lub
d wi kowego, b d
przesyłane drog
radiow , telefoniczn
lub przy wykorzystaniu
internetu do wskazanego odbiorcy (np. dyspozytora sieci, pogotowia wod.-kan.,
serwisanta itp.).
Produkowane przez STRATE tłocznie AWALIFT ciesz
z uwagi na ich trwało
si
uzasadnion
renom
(przeci tnie 30 i wi cej lat) oraz niezawodno ci . Aby to osi gn
wymagana jest wła ciwa konserwacja urz dzenia, a w tym przegl d zainstalowanych
elementów i podzespołów. St d m.in. na przewodach tłocznych na zewn trz zbiornika
zainstalowane s zasuwy odcinaj ce. Stanowi one niezb dne wyposa enie tłoczni.
Zalety systemu STRATE - Zakres stosowania tłoczni AWALIFT
Wybór technologii transportu cieków i co si z tym wi
e odpowiednich urz dze
wymaga wiedzy o stosowanym systemie, a szczególnie o zaletach decyduj cych
o celowo ci jego zastosowania.
Zalety systemu STRATE podkre laj
zasadno
, a niekiedy konieczno
jego
wyboru:
o
Tłocznia stanowi kompletne, szczelnie zamkni te, bezobsługowe urz dzenie
przystosowane do bezpo redniego wł czenia w ci g technologiczny.
W praktyce oznacza to mo liwo
zainstalowania tłoczni w ka dym pomieszczeniu:
podziemnym gara u, piwnicy, suchej komorze itp. Urz dzenie nie wymaga zachowania
strefy ochronnej ze wzgl du na toksyczne oddziaływanie
cieków, hałas lub podobne
czynniki. Ustawienie tłoczni na sucho w komorach eliminuje problem korozyjnego
oddziaływania
cieków na
ciany studni oraz gwarantuje higieniczne warunki kontroli
i konserwacji dla personelu obsługi.
o
System po redniej separacji stałych zanieczyszcze
ochron
przed
zablokowaniem
i w konsekwencji, wysok niezawodno
wielokanałowych
gwarantuje optymaln
pomp
wirnikowych
urz dzenia.
141
System ten stwarza mo liwo
zanieczyszcze
oddzielenia transportowanych przez cieki stałych
na stacji krat w oczyszczalni, czyli w miejscu specjalnie do tego
przystosowanym, bez ich wcze niejszego rozdrabniania.
Oznacza to, e instalacja tłoczni nie wymaga stosowania dodatkowych urz dze
zabezpieczaj cych je przed zapchaniem, takich jak: piaskowniki, kraty, rozdrabniacze itp.
Zastosowanie tłoczni eliminuje ponadto potrzeb
codziennej uci
liwej
obsługi,
ograniczaj c j do okresowych przegl dów serwisowych. W warunkach eksploatacyjnych
okres mi dzy przegl dami konserwacyjnymi wynosi od 6-ciu do 12-tu miesi cy.
Ma to kapitalny wpływ na obni enie kosztów eksploatacji.
•
Zastosowanie wielokanałowych pomp wirnikowych umo liwia, w standardowym
wykonaniu, tłoczenie cieków nawet do wysoko ci 130 m SW.
Przebieg procesów oczyszczania
cieków w du ej mierze uzale niony jest od
jako ci zanieczyszcze . Stosunkowo niewielka pojemno
komory zbiorczej tłoczni
powoduje, e cieki tłoczone s w „małych porcjach”. Kanał ssawny pomp, jak równie
same pompy posadowione s mo liwie blisko dna zbiornika. Wirnik, w opisanej wcze niej
fazie pracy pompy zwanej dobiegiem, wywołuje zawirowania mieszaniny cieczy
i powietrza. Umo liwia to wypłukiwanie ze zbiornika cz
ci osadów oraz napowietrzenie
cieków.
Kształt separatorów powoduje, e ju w pocz tkowej fazie tłoczenia wypłukiwane
s
z
niego
zgromadzone
wcze niej
cz
ci
stałe.
W
dalszej
fazie
strumie
podczyszczonych cieków oczyszcza ciany separatora m.in. z osadzaj cego si na nich
tłuszczu.
Tłocznia STRATE przesyła „ wie e”, niezgniłe cieki, dodatkowo napowietrzaj c
ruroci g tłoczny.
142

iv. zasady projektowe dla kanalizacji i uwagi dotyczące wykonawstwa

Transkrypt

Podobne dokumenty

"I-=~T ;;:;;:~~I:JI

iv. zasady projektowe dla kanalizacji i uwagi dotyczące wykonawstwa

Transkrypt

Podobne dokumenty

&#34;I-=~T ;;:;;:~~I:JI

"I-=~T ;;:;;:~~I:JI