Informacje dla pacjentów

Transkrypt

Sztuczny staw kolanowy
Informacje dla pacjentów
nformacje dla pacjentów
Droga Pacjentko, drogi Pacjencie,
z bólem i z pewnością z odrobiną niepokoju, ale
też z nadzieją na życie z mniejszym bólem i większą
jakość życia, przyszliście dzisiaj do naszej kliniki.
Wiele życzeń szybkiego powrotu do zdrowia od
najbliższych i przyjaciół towarzyszy Wam w tym
dniu. Zaopiekujemy się Wami przez kolejne dni i
dołożymy wszelkich starań, abyście czuli się u nas
dobrze, aby tym samym utwierdzić Was w przekonaniu, że zostaniecie wyleczeni. Naszym celem
jest, abyście jak najszybciej opuścili naszą klinikę
w pełni zdrowia.
Wasi Lekarze
Zdrowe kolano zapewnia optymalną ruchomość
połączoną z optymalną stabilnością
4
Jak funkcjonuje zdrowy staw kolanowy u człowieka?
6
Choroby stawu kolanowego prowadzące
do jego wymiany
8
10
Częściowa wymiana powierzchni stawowych
11
Całkowita wymiana powierzchni stawowych
12
Całkowita wymiana stawu kolanowego
14
Przebieg operacji
15
Jak należy zachowywać się po operacji
16
Twój paszport protezy
17
Co jest szczególnie korzystne dla Ciebie
18
Czego należy konsekwentnie unikać
19
Zdrowe kolano
Staw kolanowy ze swoimi więzadłami i mięśniami jest
największym stawem ludzkiego ciała. Umożliwia nam
stanie, wstawanie i przede wszystkim chodzenie.
Nasze kolano łączy najlepszą możliwą ruchomość z najlepszą możliwą stabilnością. Tworzy połączenie między
najdłuższymi kośćmi ludzkiego ciała, kością udową i
podudzia (piszczelą i strzałką).
Staw kolanowy jest największym stawem ludzkiego ciała i troszczy się
o optymalne ruchy przy
optymalnej stabilności.
Między kością udową a kośćmi podudzia znajdują się
łąkotki. Aparat więzadłowy składa się z więzadeł krzyżowych i pobocznych, zapewniających stawowi kolanowemu stabilność. Rzepka, razem ze swoim aparatem
więzadłowym, stanowi niezbędny element przenoszący
siłę mięśni udowych do mięśni podudzia.
!
!
Kość udowa
Kłykcie kości udowej
Więzadło krzyżowe
przednie
Łąkotka boczna
Więzadło poboczne
strzałkowe
Więzadło krzyżowe tylne
Więzadło poboczne
piszczelowe
Łąkotka przyśrodkowa
Dolny przyczep mięśnia
uda
$% !" $
$% &
& #
Udo
Rzepka
Więzadło poboczne piszczelowe
Więzadło poboczne
strzałkowe
Więzadło właściwe rzepki
Łąkotka boczna
Głowa kości strzałkowej
$% !" $
Kłykieć kości udowej
Rzepka
Kaletka maziowa
Podrzepkowe ciało
tłuszczowe
$% &
#
Mięsień czworogłowy
uda
Staw rzepkowo-udowy
Więzadło właściwe
rzepki
Kaletka maziowa
Więzadło piszczelowe
poboczne
Jak funkcjonuje zdrowy staw kolanowy u człowie-
Cały staw kolanowy otoczony jest torebką stawową, wewnątrz której musi zachodzić idealna
współpraca różnych elementów stawu. Jeśli jeden z
elementów kolana ulegnie zmianom chorobowym,
cała jednostka funkcjonalna ulega zniszczeniu.
Przejawia się to poprzez bardzo szeroki wachlarz
objawów. Mechanizm ruchowy zdrowego kolana
jest bardziej skomplikowany niż mechanizm
wszystkich innych stawów znajdujących się w
ludzkim ciele.
Kolano jest stawem zawiasowo-obrotowym umożliwiającym ruchy w pięciu różnych kierunkach. Są
to głównie ruchy zawiasowe i ślizgowe kości udowej na kości piszczelowej, choć przy zginaniu kolana możliwe są także niewielkie zewnętrzne lub
wewnętrzne ruchy obrotowe. Kiedy noga jest w
pełni wyprostowana, wspomniana ruchomość jest
utrzymywana pod kontrolą dzięki stabilizującemu
działaniu więzadeł.
Torebka stawowa
Rzepka
Więzadło właściwe
rzepki
Więzadło poboczne
Choroby stawu kolanowego prowadzące
do jego wymiany
Zastąpienie stawu kolanowego protezą jest niezbędne wówczas, kiedy jego uszkodzenia wykluczają
przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego pozwalającego zachować naturalny staw. Degradacja stawu kolanowego, nazywana chorobą zwyrodnieniową, może wystąpić na skutek zużycia chrząstki
stawowej związanego z zaawansowanym wiekiem.
Jeżeli zużycie to jest większe, niż wynikałoby to z
procesu starzenia, wówczas powoduje ono ból i
ograniczenie ruchomości. Przyczyną takiej nienormalnej degradacji może być nieprawidłowe obciążenie stawu kolanowego spowodowane deformacjami kończyny (kolana szpotawe lub koślawe) lub
dawne urazy czy stany zapalne kolana. Warstwy
chrząstki stają się cieńsze i ocierają się o siebie.
Kiedy zużycie chrząstki jest tak duże, że powoduje
odsłonięcie kości, każdy ruch wywołuje ból . Błona
maziowa stawu produkuje duże ilości mazi stawowej, co powoduje powstawanie wysięków wewnątrz stawu i sprawia ogromny ból.
Kiedy dojdzie do silnej
degradacji chrząstki stawowej ze względu na artrozę, jedynie proteza
przyniesie złagodzenie
bólu i umożliwi poruszanie się.
Wystąpienie kolan szpotawych przyczynia się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej po wewnętrznej stronie
jamy stawowej
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
Staw kolanowy, widok z
przodu: doszło do zwężenia jamy stawowej i deformacji kości
Zużycie występuje również między kłykciami
(powierzchniami ślizgowymi) kości udowej a tylną powierzchnią rzepki
Protezy stawu kolanowego
Sztuczny staw kolanowy zastępuje uszkodzone części
kolana. Został on zaprojektowany na podobieństwo
ludzkiego kolana, a jego rozmiar odpowiada rozmiarowi
uszkodzonego stawu kolanowego pacjenta. Zdjęcie
rentgenowskie wykonane przed operacją oraz proteza
próbna umieszczana na kościach w trakcie zabiegu
pozwalają chirurgowi określić właściwy rozmiar sztucznego stawu kolanowego. Protezę kolana mocuje się
zwykle używając cementu kostnego, który mocno przytwierdza ją do kości. Możliwe jest również mocowanie
protezy stawu kolanowego bez cementu. Metoda ta
stosowana jest z reguły u młodszych pacjentów. Twój
chirurg zdecyduje, która metoda mocowania protezy
jest odpowiednia w Twoim przypadku. W zależności od
stopnia uszkodzeń zwyrodnieniowych naturalnego stawu kolanowego można wybrać jeden z trzech różnych
rodzajów protez stawu kolanowego:
W takim przypadku uszkodzona jest jedna strona
stawu kolanowego (najczęściej wewnętrzna), ale
więzadła, przeciwna strona stawu i rzepka nadal
funkcjonują prawidłowo. Powierzchnia protezy mocowana jest do jednego z kłykci kości udowej.
Podczas ruchu kolana proteza ślizga się na syntetycznym dysku, który jest przytwierdzony wraz z
metalową podstawą do górnej powierzchni kości
piszczelowej po przeciwnej stronie. Stabilność stawu kolanowego zapewniają zachowane więzadła
krzyżowe i poboczne.
Mehrere Teile des Kniegelenks (Knorpel und
Proteza powierzchni
Dysk syntetyczny
Podstawa metalowa
W tym przypadku zmiany zwyrodnieniowe uszkodziły kilka elementów stawu kolanowego (chrząstkę
i prawdopodobnie
również więzadła krzyżowe), lecz więzadła poboczne wciąż są nienaruszone.
Na końcu kości udowej przytwierdza się protezę
powierzchni. Ponieważ kłykieć boczny kości udowej
jest większy niż kłykieć przyśrodkowy i różni się od
niego kształtem, całkowita proteza powierzchni
stawowych kości udowej dostępna jest w wersji
lewej i prawej. Do kości piszczelowej przytwierdzana jest metalowa podkładka i syntetyczny dysk,
który pełni rolę powierzchni ślizgowej. Kość udowa
człowieka występuje w różnych kształtach i rozmiarach, dlatego też istnieje możliwość dobrania takiej
kombinacji rozmiarów implantów, która zapewni
najlepsze dopasowanie zarówno wzdłuż, jak i
wszerz stawu. Sposób przymocowania metalowej
podkładki zależy od stanu kości piszczelowej.
Jeżeli uszkodzenia są również obecne w warstwie
chrzęstnej rzepki ślizgającej się pionowo przed kością udową, uszkodzoną powierzchnię także zastępuje się syntetyczną płytką.
Kość udowa
Implant kolanowy
o anatomicznym
kształcie
Polietylenowa
powierzchnia ślizgowa
Podstawa metalowa
Trzpień mocujący
Kość podudzia
Przykłady protez przeznaczonych
do całkowitej wymiany
powierzchni stawowych
W tym przypadku uszkodzenia obejmują cały staw
kolanowy, chrząstka i więzadła, bądź też kość udowa i kości podudzia są odchylone od prawidłowej
osi o więcej niż 30°. W tej sytuacji stabilność nie
jest już zapewniona, wobec tego proteza musi
przejąć funkcje pełnione oryginalnie przez więzadła. Dokonuje się wszczepienia protezy zawiasowej,
łączącej kość udową i kości strzałkowe ruchomą
osią. Usuwane są większe fragmenty kości, a w kości udowej i strzałkowej umieszcza się trzpienie
protezy.
' $"
$
" & !" $#
Jak przebiega operacja?
Operacja wymiany stawu kolanowego przeprowadzana
jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym (rdzeniowym) i jest dla Ciebie całkowicie bezbolesna. Anestezjolog wybierze najlepszą dla Ciebie metodę znieczulenia
i dokładnie ją z Tobą omówi. Operacja trwa od ok. 1 1/2
do 2 godzin. Dostępu wykonywany jest w tym samym
miejscu dla wszystkich rodzajów protez, czyli z przodu:
rzepka odchylana jest na bok, dzięki czemu dobrze widoczne są wszystkie części stawu kolanowego. Procedura jest w zasadzie jednakowa dla wszystkich trzech
rodzajów protez. Czynnikiem decydującym o wyborze
rodzaju protezy jest stopień uszkodzenia różnych elementów stawu kolanowego. Pozostała chrząstka, zdeformowane kości i łąkotka są usuwane w trakcie operacji. Kość jest przygotowywana przy pomocy
odpowiednich wzorników do umieszczenia w niej wybranego rodzaju protezy, jednocześnie wiercone lub
wycinane są punkty mocowania protezy do kości. Używając protezy próbnej sprawdza się położenie i ruchomość stawu kolanowego, po czym następuje wprowadzenie i przytwierdzenie właściwej protezy. Na czas
operacji zwykle zatrzymuje się dopływ krwi do kolana.
Po zakończeniu operacji w stawie umieszczane są dreny
służące do odprowadzania ewentualnej gromadzącej się
tam krwi. Na koniec zszywa się poszczególne nacięte
warstwy na kolanie.
15
Powodzenie operacji i trwałość Twojej endoprotezy
stawu kolanowego zależą w ogromnym stopniu od
zapewnionego Ci leczenia pooperacyjnego oraz
Twojego własnego zachowania po operacji. Jeszcze
w trakcie Twojego pobytu w szpitalu fizjoterapeuta pomoże Ci nauczyć się ponownie używać stawu
kolanowego. Nauczysz się prostować i zginać kolano, dzięki czemu po powrocie do domu będziesz w
stanie wykonywać codzienne czynności, takie jak
samodzielne mycie się czy ubieranie. Z pomocą 2
kul nauczysz się chodzić i biegać po równych powierzchniach i schodach. Operacja wymiany stawu
kolanowego pozwoli Ci znowu cieszyć się życiem,
bez bólu i z lepszą ruchomością. Przez następne
kilka lat nie zapominaj jednak o regularnym odwiedzaniu Twojego lekarza w celu poddawania się
badaniom kontrolnym. Umożliwi to wczesne rozpoznanie wszelkich powikłań, które mogą nastąpić
bez powodowania wyraźnych objawów. Wyniki badań kontrolnych należy wpisywać do paszportu
protezy, który otrzymasz wraz z niniejszą broszurą
informacyjną.
Poniżej podaliśmy kilka ważnych reguł dotyczących
postępowania, aby przyczynić się do powodzenia
operacji.
VLD
JR SR
D L÷ MH PR÷H F
LDGF]
UD
DW ]DóZ WH]\ NWy
LN
\I
UW
SUR
7HQ FH WDFML HQGR
ow
t the
Q
ys tha ts.
LPSOD ZH
displa
OR
PHWD rtification l componen
a
This ce cludes met
may in
QH
ons:
\NRQD
endati
ZR Z RZRGX
comm
ïóFLR
S
Ví F] = WHJR URWH]\
eral re
DZ\
S
OX
HGen
R
D
VW
OQ
G
HW
y
H
J
HQ
XF]Q
F]H P
yF JR
QLD R
RUWX
]\ V]W Z\NU\ZD JR SDV]S F]QRóFL P
=DOHFH
RSURWH
RMH
QLH
QLH
LH VZ Z UD]LH NR NX
÷ HQG DÓXMí QD
f
\ VRE
]L
QLHZD
ade o
LV
3R HWDOX RGG DGDQLH SU] LF]HM DE\ D QD ORWQ partly m your
] P \ R SRVL GUy÷\ ORWQ F]HñVWZ ints) are ase have to
LVNR
R
1D]Z
le
SLH
,PLï
SURVLP V ND÷GHM S QWUROL EH] rtificial jo rs. Thus, p to be able
D
(a
trip,
ecto
SRGF] SRGF]DV NR prothesis
al det ch plane ecessary.
et
o
è
d
m
]D
n ea port, if n
RND
e en ected by
Adres
Z
you o
se th
ff
air
LQLNL
Becau they are a port with k at the
GR NO
ec
ss
l,
LH VLï
meta thesis Pa security ch
LDVWR
aUyFHQ
ro
e
p
er
]Z
o
p
th
.RG 0
d
o
R
g
n
r
n
E
u
\
it duri
ere yo
SURVLP
show
ic, wh
PyZ QL
in
OH
cl
E
e
n
th
SUR
ZD
Telefo
DGNX ZR RSHUR se contact
UHJXa
SU]\S
VW
00<
QH Ví DGDñ
: M E\OL 3Dñ roblems ple
D ''
QLHF]
E
RG]HQL
NWyUH of any p
DFML NR WHUPLQyZ
DWD XU
HU
'
S
se
R
.
In ca ok place
WyZ
JDè
HN
]H
iWU
HI
\
HV
FK
exam
tion to
FKRURE
GREU\ URVLP\ SU]
ional amiVWRULL
3
LHQLD
addit
ex
1U KL
SHZQ GDWNRZH SHG\
gular dditional
GR
UWR
FHOX ]D
a
on, re
: H EDGDQLD VZRMHJR R e operati e dates of
VWR
LD
0
O
of th ep to th
ODUQ RZ\FK X
6]SLWD
fects
ke
GRGDWN re good ef ry. Please
sa
su
RUD
To en are neces hopaedist.
RSHUDW
rt
ns
3RGSLV
o
o
r
ti
u
a
n
yo
ns at
natio
Jeżeli masz jeszcze jakieś pytania, porozmawiaj
z Twoim lekarzem prowadzącym, który chętnie
pomoże.
WHP
HOHPHQ
÷Q\P Q\FK WHUVí ZD
DOR
DZyZ ï GR XVW
VW
K
VL
f
DQ\F
QLH
ent o
SHURZ VWRVRZD
l elem
RZH R
\ R
crucia
GRGDWN L 3URVLP
are a
LD
ts
Q
in
D
FM
d jo
%DG
HUD
ates.
X RS
perate to due d
s of o
VXNFHV ep
ation
ase ke
Z
PLQy nal examin ation. Ple
ZD
er
io
{ SUD ht
p
it
o
d
l
d
u
A
rig
ccessf
the su
WRZD
FHPHQ
{ EH]mentless
ce
ZHJR
ELRGUR
VWDZX
URWH]D oprothesis
S
R
G
Q
d
{ ( joint en
HJR
ODQRZ
Hip
DZX NR is
WH]D VW
thes
GRSUR t endopro
Q
(
{ ee join
Kn
D
{ OHZft
le
WRZD
SLW
WND V]
3LHF]í
7HU
PLQ Term
3R
/
Data
e
ntroln
nie ko
Bada up
k
c
Che
WUROQ\F
\W NRQ
Z ZL]
UPLQy
.
JDè WH k-up term
]H
WU
ï SU]HV
e chec
3URV] keep to th
Please
Data
K
WND
3LHF]í
6]SLWD
7HU
e,
Zipcod
one
City
linic St
amp
Term
3RGSLV
RSHUDW
su
ure of
Signat
RUD rgeon
a
/ Dat
Data2; IRUWH
erm
LQ T
P
7HU
(1
W\
LPSODQ ZH
OHQR
SROLHW\
S
5&X
%L32/$
eon &+,58/
of surg
e
gnatur 25(
D Si3/$60$3
&7
HUDWRU
LV RS)
3RGS
,627$1
7$
%L&21 *$
$17(
7$&7
(;&,$ %L&21
83
*$
$17(
$60$& ution
3/
ol
EXIA
CH Ev 6
AR
83
SE
$&
0%8
h
3/$60 J 6&
&2/8
ISODUR C
of birt
1
LQ
Date
(9,6,2
/(5
KUDXEU 1
35
(/
6F
O
:
DK
,6,2
S
W t 6W
0(7+$
35(9
5&X
card
DQen
,PSOti
%,32/$ [ .
81,
0(7+$
of pa,PSODQW\ GR
GH
r
ÓX
,Q
LD
be
21
HU
LRQ
7$5*
\QWH]\
81,
HPRW
D 0DW Num
YR
,
6HDUFK ion
K(
RVWHRV &XS
1D]Z
LRQ 81
olut
6HDUF
5
HPRW
CH Ev 6
6HDUFK DSODWHDX
%,y32/$ [ 6
ULAP
SEAR
X
it
AESC
H
0%8
7LEL
SODWHD
tal, C ,QGH
&2/8
PDSRU
7LELD
LRQ
Hospi
] 3ODV
DN÷H LFDOFLXPH PRW 81,
6HDUFK (YROXWLRQ
W
'
(YR
6HDUFK W\WDQRZD
&D3 DW
rgeon
6HDUFK Q 81,
LR
e of su
RVSK
ZHUVMD EH]FH-II
RW
ur
SK
32
t
at
HP
D
Sign
ISO 58
Produk
DQWDFM ]SLHQLD
SOp
am
St,P
WU
7\WDQ
Clinic PHQWRZD 32-III
WDOD Ti
ISO 58
W\ SL
D 6]
SODQ
]íWN
H
7\WDQ
3LHF,P
WRZDQ
II
4
6V
Al
FHPHQ O 5832-X
Ti
IS
OW
ED
p
&R
am
0R
+
tal st
32-IV
&R&U
Hospi
ISO 58 OW
&RED
+
0R
32-I
ISO 58
&R&U
+
Fe
+
al
+
St
RUP
1
2
,6
+
GVWRS
*ÓVNÓD X
+
+
RS
+
7\S VW HPLF]Q\
+
FK
+
6NÓDG
+
+
+
C
+
+
+
+
Si
+
+
0Q
+
+
P
+
+
+
S
+
+
+
Co
+
+
Cr
+
+
0R
+
1L
+
V
+
-
Ph
DOD
PLQ e
Surnam
ss
Addre
<
OD C
/
Data
%,2/
LF]QH
&HUDP \
JÓRZ
LF]QH
&HUDP \
ZNÓDG
Data ISODUR F
7$&7
%L&21 &R&U
*$
&(17(
(;&,$
\
*ÓRZ \
RWH]
HQGRSU (17
$0
&(175
NL GR
=DW\F] LRQ
HPRW
p
Stam
Clinic
SLWDOD
H÷RQ\
]DVWU] ]íWND 6]
]QDN 3LHF
$*
H÷RQ\ &HUDP7HF RFKLQJHQ
]DVWU]
3O 6474
]QDN 6ROLGXU
'
DPLND
ISO
+L
HU
en
O\
&
ed
3R
LQLXP
685 Vr I
$OXP
D-48
34-I
7OHQHN
Al 2O 3
ISO 58 OHQH
K\
3RO\HW 3(
:
8+0
+
+
+
+
+
+
+
+
1
L8550
Name,
n
surgeo
ure of
Signat
RUD r.
ekt N
Prosp
FML
RSHUD
Q\ E\Ó HOHPHQW\
SRGGD
GDF] R ]DZLHUDè
Z
partly
]ïóFLR
which
lant,
n imp
has a
wner
HUDW
GSLV RS
s tezy
teenpdaops ro oprtort
a
t
t
n
r
a
l o
ps
Im
Papszp asatsyt-yP-aPsas s lastiteie
hrooppl l ’Artthhrroopplas
t
h
r
t
A
r
A
ort d´Ar
asseport d
PPassp
Co jest szczególnie korzystne dla Ciebie
• Po zwolnieniu ze szpitala kontynuuj poznane tam
ćwiczenia fizjoterapeutyczne.
• Poprawnie stawiaj stopy
• Przy chodzeniu korzystaj z kul, Twój lekarz zdecyduje,
kiedy możesz je odstawić.
• Chodź równym krokiem, w wyprostowanej pozycji
• Noś sznurowane obuwie z miękkimi, elastycznymi
podeszwami
• Uprawiaj łagodną aktywność fizyczną o zmiennym
rytmie
• Regularnie spaceruj po dobrze przygotowanych
ścieżkach
• Jazda na rowerze, tradycyjnym lub treningowym
• Regularnie pływaj poruszając nogami jak w kraulu
lub na boku.
Wykonując łagodne ćwiczenia fizjoterapeutyczne nauczysz się znów korzystać ze swojego stawu kolanowego
jeszcze podczas pobytu w szpitalu. Później, po powrocie
do domu, ćwiczenia takie powinny stać się Twoim nawykiem, tak samo jak pływanie lub chodzenie po dobrze
przygotowanych ścieżkach – wówczas będziesz w stanie odbywać nawet krótkie przejażdżki rowerem (po
równej trasie).
Czego należy konsekwentnie unikać
Przez pierwsze 12 tygodni od Twojej operacji unikaj
nadmiernego obciążania stawu kolanowego, takiego
jak:
• Wstrząsy uderzeniowe
• Przyjmowanie szpotawej lub koślawej pozycji
• Kucanie i klękanie
• Obciążenie uciskowe
• Podnoszenie i przenoszenie ciężarów
• Nadmierny wysiłek
• Przybieranie na wadze, ponieważ może ono
spowodować przedwczesne poluzowanie się stawu
kolanowego
• Ciężka praca fizyczna
• Sporty powodujące wstrząsy uderzeniowe (walka,
skoki, gry w piłkę), sporty wymagające gwałtownego
przyspieszania i hamowania (narciarstwo zjazdowe,
tenis, wspinaczka górska itp.).
Unikaj nadmiernego wysiłku. Unikaj na przykład podnoszenia ciężkich przedmiotów. Naucz się poprawnego
schylania się: robienie tego w sposób przedstawiony
powyżej powoduje znaczne obciążenie protezy i może
prowadzić do wystąpienia powikłań. Naucz się również
poprawnego siadania: nigdy nie siedź ze skrzyżowanymi
nogami i „po turecku”.
Richtig
Vital Fit sp. z o.o.
ul. Koło Strzelnicy 3
30-219 Kraków
tel. 012 425 38 51
fax 012 425 38 52
www.ortopedicum.pl

Informacje dla pacjentów

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz plik

Pobierz artykuł - Problemy Nauk Stosowanych

Palpacja stawu kolanowego