docMarian Szarek Zespół Szkół im. Jana Pawła II w
download 
Reklamacja Transkrypt
Marian Szarek Zespół Szkół im. Jana Pawła II w
Marian Szarek Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku jako kontynuator tradycji oświaty rolniczej na Ziemi Brzosteckiej 1958 – 2008 Brzostek - Klecie 2008 Wydawca: Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku Druk sfinansowano z Programu Integracji Społecznej w ramach Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich Zdjęcia: Zbiory prywatne, archiwum Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku Projekt okładki i przygotowanie do druku: Józef Nosal ISBN: 978-83-7631-005-3 Druk i oprawa: Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie „...podjęliście się wielkiego zadania przekazywania wiedzy i wychowania powierzonych Wam dzieci i młodzieży...” Jan Paweł II, Łowicz, 14 VI 1999 r. Spis treści Słowo wstępne.................................................................................................8 Rozdział Historia Ziemi Brzosteckiej w zarysie............................................................. 12 Rozdział II Szkolnictwo rolnicze funkcjonujące w czasie II wojny światowej.................... 18 1.Uwagi ogólne..................................................................................................18 2.Publiczna Obwodowa Szkoła Zawodowa dla młodzieży rolniczej......................19 3.Uwagi końcowe..............................................................................................21 Rozdział III Szkolnictwo rolnicze w latach 1946-1951...................................................... 22 1.Uwagi wstępne...............................................................................................22 2.Typy szkół i ich struktura organizacyjno – programowa..................................23 3.Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego..................................25 4.Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowego Liceum Rolniczego – I stopnia .......................................................................33 5.Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowej Szkoły Praktyków Specjalistów w zakresie handlu rolnego dla zaopatrzenia wsi.........38 6.Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowej Szkoły Praktyków Specjalistów w zakresie instruktor i organizator rachunkowości spółdzielni produkcyjnych..............................................................................44 7.Uwagi końcowe..............................................................................................49 Rozdział IV Środowiskowe szkoły rolnicze........................................................................ 51 1.Uwagi ogólne..................................................................................................51 2.Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Siedliskach Bogusz...............................52 3.Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej.....................................55 4.Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Grudnej Górnej...............................................63 5.Uwagi końcowe..............................................................................................69 Rozdział V Struktura organizacyjno–programowa szkół funkcjonujących w latach 1958-2008 ze szczególnym uwzględnieniem ilościowego rozwoju i wybiórczej ich charakterystyki ................................................................... 71 Uwagi wstępne...............................................................................................71 1.Dwuzimowa Szkoła Rolniczo – Gospodarcza i Rolnicza...................................71 2.Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej......................................................77 3.Zasadnicza Szkoła Rolniczo-Gospodarcza (Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe)................83 4.Technikum Rolnicze – 3 letnie (Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik)...............................................................................................89 5.Technikum Rolnicze 5-letnie (Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik)...............................................................................................94 6.Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa (Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych)......................100 7.Zaoczne Technikum Rolnicze (Zaoczne Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik) ............................................................................................105 8.Liceum Zawodowe w zawodzie rolnik specjalizacja wiejskie gospodarstwo domowe ......................................................................................................110 9.Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu...................................113 10. Liceum Ogólnokształcące...........................................................................117 11. Liceum Profilowane o profilu ekonomiczno-administracyjnym....................121 12. Technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego...........125 13. Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa..............................128 14. Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz małej gastronomii.........132 Uwagi końcowe..........................................................................................135 Rozdział VI Działalność dydaktyczno-wychowawcza i opiekuńcza szkoły w latach 1998-2008................................................................................................... 137 Wstęp..........................................................................................................137 1.Wkład Rady Pedagogicznej w proces dydaktyczno-wychowawczy i opiekuńczy szkoły......................................................................................138 2.Działalność dydaktyczna Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących..............178 3.Działalność wychowawcza Komisji Wychowawców Klasowych.......................185 Rozdział VII Rola Szkoły w przygotowaniu uczniów do zawodu w latach 1998-2008......... 197 Wstęp..........................................................................................................197 1.Wkład Rady Pedagogicznej w przygotowanie ucznia do zawodu rolnika.........200 2.Działalność dydaktyczna Komisji Przedmiotów Zawodowych.........................236 Rozdział VIII Wspomnienia absolwentów umieszczone w szkolnej gazetce „Plotka” ujętych w formie wywiadów i sprawozdanie z wycieczki z roku 1950............ 248 I. Wywiad z absolwentką naszej szkoły Panią Zofią Płaziak - Plotka 2003 nr 3.....................................................................................248 II. Nasi absolwenci - Ludmiła Kaput..............................................................249 III. Nasi absolwenci - na pytania odpowiada Maria Wilusz - Plotka 2002- Nr 1(33) - str.10.................................................................250 IV. Wywiad z absolwentką naszej szkoły - Panią Teresą Białoń - Plotka 2005 str. 2...................................................................................251 V. Wywiad z absolwentem Panią Bożeną Markiewicz - Plotka 2004-str. 4......252 VI. Nasi absolwenci - Plotka...........................................................................253 VII. Nasi absolwenci- Plotka 5/35/strona 12...................................................253 VIII. Nasi absolwenci - Plotka strona 5 - Bogu zaufałem. Wywiad z księdzem Piotrem Gąsiorem.....................................................................................254 Sprawozdanie z wycieczki do Zakopanego, Krakowa i Wieliczki odbytej przez uczniów Szkoły Specjalistów Praktyków w Kleciach, we wrześniu 1950 roku - opracowane przez jednego z uczniów tej szkoły......................255 Rozdział IX Przebieg obchodów jubileuszowych.............................................................. 262 1.25 lat istnienia Szkoły Rolniczej w Brzostku w kontekście jej rozwoju...........262 2.Nadanie imienia Jana Pawła II jako centralny punkt obchodów 40-lecia szkoły rolniczej w Brzostku.............................................................265 3.Szkoła przed obchodami 50-lecia.................................................................272 Rozdział X Sylwetki zawodowe nauczycieli pełniących funkcje dyrektora szkoły w latach 1958-2008..................................................................................... 276 Mgr inż. Eugeniusz Batycki - założyciel i dyrektor szkoły w okresie od 1 września 1958 do 1 31 sierpnia 1985 ..................................................276 Mgr inż. Jerzy Bonarek - dyrektor szkoły w okresie od 1 września 1986 do 31 sierpnia 1992 roku....................................................................277 Mgr Halina Nowak – dyrektor szkoły od dnia 1 września 1992 r....................279 Rozdział XI Pozaszkolna oświata rolnicza w zarysie........................................................ 282 1.Uwagi wstępne.............................................................................................282 2.Rola Gminnej Służby Rolnej w szerzeniu oświaty rolniczej............................283 3.Działalność Ośrodka Doradztwa Rolniczego..................................................284 4.Uwagi końcowe............................................................................................286 Zakończenie................................................................................................. 288 Nauczyciele pracujący w latach 1958-2007..................................................292 Katecheci uczący religii w latach 1990-2008................................................292 Pracownicy administracji i obsługi pracujący w latach 1958-2007................292 Grono nauczycielskie, pracownicy oraz uczniowie w Roku Jubileuszowym 2007/2008..................................................................................................293 Wicedyrektorzy szkoły w latach 1977-2008..................................................294 Kierownicy SPR-ów (w późniejszym czasie dyrektorzy filialnych szkół)..........295 Kierownicy szkolenia praktycznego w latach 1983-2008...............................295 Absolwenci w Roku Jubileuszowym 2007/2008...........................................296 Uczniowie w Roku Jubileuszowym 2007/2008.............................................297 Absolwenci i uczniowie szkół funkcjonujących w latach 1946-1951..............299 Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej . ................................301 Zasadnicza Szkoła Rolnicza (Zasadnicza Szkoła Zawodowa) w Grudnej Górnej........................................................................................302 Absolwenci szkół rolniczych funkcjonujących w latach 1958-2007...............304 W Słowo wstępne 2008 roku Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku jako spadkobierca wszystkich typów szkół funkcjonujących od 1958r. będzie święcił swój Złoty Jubileusz. Każdy jubileusz skłania do zadumy, przemyśleń i refleksji nad przebytą drogą, nad tym, co zostało zrobione i nad tym, co należało jeszcze zrobić. Wydaje się, że tak niedawno ta szkoła obchodziła uroczystości związane ze 40-leciem jej istnienia. Była to niecodzienna uroczystość tym bardziej, że połączona była z nadaniem jej imienia Jana Pawła II. Był to historyczny i niezapomniany dzień, który na trwałe wpisał się w dzieje tej szkoły. Niestety upłynęło od tego czasu już 10 lat, a wydaje się, że to było wczoraj. To czas tak płynie nieubłagalnie i nieodwracalnie. Z okazji jubileuszu 40-lecia szkoły została opracowana monografia pt. „Rozwój Szkoły Rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998”. W swoim założeniu przedstawiła ona narodziny, rozbudowę i rozwój tej placówki, kulturotwórczą jej rolę oraz w sposób ogólny działalność dydaktyczno-wychowawczą ze szczególnym uwzględnieniem szkolenia praktycznego. Ponadto zamieszczono tam wzmiankę, że to nie była pierwsza szkoła rolnicza w Brzostku, że wcześniej, tj. w okresie II wojny światowej, funkcjonowała szkoła rolnicza, a następnie w latach 1946-1951 funkcjonowały bardzo krótko trzy typy szkół rolniczych w miejscowości Klecie. Były to: Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, Liceum Rolnicze i Szkoła Praktyków Specjalistów. Zamierzeniem autorów monografii napisanej z okazji 40 – lecia istnienia szkoły było m.in. zawarcie przesłania, że na 50-lecie szkoły, a będzie miało to miejsce w 2008 roku, zostanie opracowana kolejna monografia ujmująca funkcjonowanie wszystkich typów szkół na Ziemi Brzosteckiej. Sugerowano wówczas, że zostaną dogłębnie przeanalizowane wszystkie dostępne dokumenty i w oparciu o przeprowadzone wywiady wśród byłych uczniów i nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły zostaną bardzo dokładnie i rzetelnie przedstawione dzieje tej szkoły i jej wpływ na kulturę duchową i materialną najbliższego środowiska lokalnego. Realizacja tego przesłania sprzed dziesięciu lat, tj. z 1998r., została uwieńczona napisaniem publikacji pt. „Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku jako kontynuator tradycji oświaty rolniczej na Ziemi Brzosteckiej”. Trud napisania tej monografii podjąłem, aby spłacić dług wdzięczności Szkole, w której przepracowałem 20 lat. Publikację tę adresuję do nauczycieli, którzy uczyli, uczą i będą uczyć, pracowników pionu administracyjno – obsługowego, do uczniów i absolwentów tej szkoły oraz do tych, którzy interesują się oświatą rolniczą na Ziemi Brzosteckiej. Ponadto w tym opracowaniu zostaną przedstawione dzieje szkół środowiskowych na terenie gminy Brzostek. Były to dwa typy szkół działające po roku 1957, tj. szkoły przysposobienia rolniczego i zasadnicze szkoły rolnicze. Na terenie gminy funkcjonowały w Grudnej Górnej i Siedliskach Bogusz. Tak się złożyło w mojej pracy zawodowej, że bardzo krótko pracowałem wcześniej w trzech takich szkołach: w Sieklówce, gmina Kołaczyce, Błażkowej, gmina Brzyska i w roku szkolnym 1974/75 w Zasadniczej Szkole Rolniczej w Grudnej Górnej, z której przeszedłem w następnym roku szkolnym do nowo powstałego Technikum Rolniczego – 3-letniego w Brzostku. Stąd znam realia i uwarunkowania funkcjonujących w tym czasie tzw. szkół środowiskowych. Ponadto, aby dogłębnie przedstawić stan oświaty rolniczej zostanie także w tej publikacji ukazana obok form oświaty szkolnej oświata pozaszkolna, prowadzona przez samorządy gromadzkie, a następnie gminne, czy ostatnio przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego. W ten sposób zostanie przedstawiona oświata rolnicza szkolna i pozaszkolna przygotowująca ucznia i rolnika do wyzwań, które stawia współczesne życie w zakresie wykonywanego przez nich zawodu. W tej publikacji pokazane zostaną nie tylko sukcesy i osiągnięcia, ale także porażki i niepowodzenia, które składają się na życie szkoły. Mają tutaj wpływ nie tylko obiektywne, ale także subiektywne uwarunkowania. Prezentując sukcesy nauczycieli i uczniów, pragnę ocalić od zapomnienia to wszystko, co godne jest uwagi, a co trudno byłoby w przyszłości przypomnieć bez udokumentowania niektórych faktów i zdarzeń. Sprawy przedstawione w niniejszej rozprawie są dla szkoły szczególnie ważne. Zapewnie dopiero z perspektywy czasu można spojrzeć na nie obiek- tywnie i dokonać krytycznej oceny. Celem niniejszej publikacji jest zachowanie w pamięci przyszłych uczniów i absolwentów, nauczycieli i pracowników tego, co w długiej historii tych szkół jest wskazane do utrwalenia i zapamiętania. Chciałbym jeszcze mocno i jednoznacznie podkreślić, że ta napisana monografia z okazji kolejnego jubileuszu została tak pomyślana, żeby objąć dzieje oświaty rolniczej na terenie całej gminy, która umownie nazywać się będzie Ziemią Brzostecką, sięgając w bardzo odległą przeszłość, która z różnych przyczyn nie znalazła się w opracowanej monografii na 40-lecie istnienia tej szkoły. Praca została tak pomyślana, aby uwzględnić wszystkie formy szkolenia na całej Ziemi Brzostckiej i ująć je w jeden zamknięty cykl, pomimo że funkcjonowały one w różnych miejscowościach i w zasadzie nigdy nie stanowiły pełnej ciągłości. Zawsze jednak wszystkim typom szkół towarzyszył zasadniczy cel - jak najlepszego przygotowania ucznia do zawodu rolnika. Największym problemem było przedstawienie dziejów zasadniczej szkoły zawodowej rolniczej w czasie drugiej wojny światowej. Nie zachowały się bowiem żadne dokumenty, na podstawie których można by przedstawić jej funkcjonowanie. Trudno ustalić, kto był inicjatorem założenia tej szkoły. Szkoła ta powstała w specyficznych warunkach tj. w czasie okupacji niemieckiej, kiedy dotychczasowe szkolnictwo było ograniczane do minimum i poddawane nadmiernej kontroli. W tej chwili żyją tylko nieliczni absolwenci, którzy niewiele pamiętają zdarzeń z życia szkoły sprzed ponad 60 lat. Niemożliwe jest odtworzenie pełnego wykazu uczniów, którzy uczęszczali do tej szkoły i ją ukończyli. Niemniej jednak, co będzie możliwe, to zostanie odtworzone dla pamięci przyszłych pokoleń. Za kilka lat nie będzie już żadnego żywego świadka tej szkoły. Natomiast jeżeli chodzi o szkoły rolnicze funkcjonujące w latach 1946-1951 zachowała się niecała dokumentacja, ale na podstawie tej istniejącej można w miarę możliwości rzetelnie przedstawić jej dzieje. Nie zachowały się dokumenty z pierwszych dwóch lat istnienia za wyjątkiem Księgi Pamiątkowej Gimnazjum Rolniczego w Kleciach. Dzieje tych szkół zostały bardzo dokładnie przedstawione ze względu na ich wymiar historyczny oraz ich różnorodność i krótkotrwałość. Były to tak zwane niższe szkoły rolnicze, tj. Państwowe Koedukacyjne Gimnazja Gospodarstwa Wiejskiego. Szkoły te działały w warunkach spartańskich i zaczynały praktycznie „od niczego”. Lokal szkolny był zdemolowany przez odchodzące wojska niemieckie, gospodarstwo rolne, w którym był ośrodek folwarczny, praktycznie pozbawiony inwentarza żywego, a narzędzia oraz maszyny rolnicze w bardzo złym stanie technicznym. Przez pierwsze dwa lata było to zmaganie się o uruchomienie i prowadzenie na określonym poziomie gospodarstwa rolnego szkolnego. Nie było odpowiednio przygotowanych nauczycieli. W pierwszych latach dowożono furmanką nauczycieli z Kołaczyc i innych miejscowości odległych, bo nie funkcjonowała komunikacja autobusowa. To były pierwsze lata po długotrwałej i wyczerpującej wojnie i okupacji. Tym zadaniom musiała sprostać ówczesna szkoła. Od jej dyrektora i nauczycieli wymagano ogromnego zaangażowania i zdeterminowanych działań. W związku z tym, aby przybliżyć atmosferę tych lat bardzo szczegółowo, to co możliwe, będzie przedstawione w tej publikacji, aby można było spojrzeć na warunki funkcjonowania tych szkół w trudnym czasie i w bardzo prymitywnych warunkach. Najlepiej została udokumentowana i zachowała się praktycznie cała dokumentacja Szkoły Specjalistów Praktyków, która kształciła uczniów prawie z całej Polski. Kolejne szkoły rolnicze na Ziemi Brzosteckiej to Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej i Siedliskach Bogusz. Po kilku latach ta ostatnia przestała prowadzić nabór, a w Grudnej Górnej została przekształcona w Zasadniczą Szkołę Rolniczą, która jeszcze kilka lat funkcjonowała. Były to szkoły, które działały w warunkach specyficznych w oparciu o miejscowe szkoły podstawowe. Głównym ich celem było przygotowanie uczniów pozostających na wsi do pracy w rolnictwie. Przez pewien czas dobrze spełniały swoją rolę i przygotowywały młodzież wiejską do pracy w gospodarstwie rodziców. Dziewczęta przygotowywane były do prowadzenia gospodarstwa domowego. W związku z tym ta szkoła cieszyła się dużym uznaniem i zainteresowaniem ze strony dziewcząt. Z biegiem lat w miarę powstawania nowych typów szkół ponadpodstawowych, zwłaszcza w pobliskich miastach, jak także w samym Brzostku coraz trudniej było wykonać nabór i w końcu 10 przestały one funkcjonować. Kolejna szkoła na Ziemi Brzosteckiej powstała w 1958r. w samym Brzostku. Początkowo była dwuzimowa, następnie przekształcono ją w Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej, później wZasadniczą Szkołę Rolniczo – Gospodarczą, aż w końcu w Technikum Rolnicze 3 – letnie. Dnia 1 września 1977 roku został powołany Zespół Szkół Rolniczych w Brzostku, w skład którego weszły Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Brzostku, Grudnej Górnej, Pilźnie, Jodłowej, Dębicy, Technikum Rolnicze 3 – letnie w Brzostku na podbudowie zasadniczej szkoły rolniczej oraz Technikum Rolnicze dla Pracujących Zaoczne, ponadto Szkoły Przysposabiające do zawodu rolnika w Nagoszynie, Wiewiórce i Pilźnie. Wkrótce te ostatnie zakończyły swoją działalność. W następnych latach powstały w Brzostku nowe typy szkół. Struktura organizacyjno – programowa i krótka charakterystyka tych szkół została przedstawiona w rozdziale zatytułowanym „Struktura organizacyjno – programowa i krótka charakterystyka poszczególnych typów szkół funkcjonujących w latach 1958-2008”. Biorąc pod uwagę ciągłość szkoły rolniczej powstałej w Brzostku w roku 1958, należy zauważyć, że od tej małej szkoły dwuzimowej poprzez następne lata szkoła rozrosła się do bardzo dużej placówki dzięki usilnej pracy poszczególnych dyrektorów, nauczycieli, wychowawców i pracowników. W latach 1958-2008, a więc w ciągu 50 lat szkoła zawsze miała charakter ponadlokalny. Uczniowie rekrutowali się zarówno z gminy Brzostek, jak i gmin ościennych, które znajdowały się na terenie województwa podkarpackiego. Z chwilą powstania Zespołu Szkół Rolniczych w 1977r. istniały przez wiele lat 4 filie zasadniczych szkół rolniczych: w Dębicy, Pilźnie, Jodłowej i Grudnej Górnej. Najdłużej działającą filią była Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Dębicy, która przez pewien czas zlokalizowana była w Zespole Szkół Ekonomicznych i Zespole Szkół Zawodowych nr 1. W okresie jej szczytowego rozwoju było nawet dziesięć oddziałów w jednym roku szkolnym. Ostatni absolwenci opuścili tę szkołę w roku szkolnym 2000/2001. Obchodząc jubileusz 50-lecia wszyscy pracownicy tej szkoły powinni poczuć satysfakcję z włożonego wysiłku w tak wszechstronne działania oświatowe o kierunku zawodowym, wychowawczym i opiekuńczym, a absolwenci, czytając tę monografię przypomną sobie pobyt w szkole oraz spędzoną w niej młodość i zdobywanie kwalifikacji zawodowych. Niestety wielu nauczycieli pracujących w tej szkole odeszło już na zawsze. Do nich należy organizator tej szkoły i pierwszy dyrektor, Eugeniusz Batycki, długoletnia nauczycielka zawodu Antonina Czech, Mieczysław Chrzanowski, zmarły w bardzo młodym wieku Piotr Urban, nauczyciel zawodu Jan Kozek, emerytowana nauczycielka Jadwiga Utorowicz, Maria Filipak (Ryndak), Jan Osika, Jacek Nowak i zmarły nagle w 2007r. Jan Skórski. Pragnę również wyrazić podziękowania wszystkim tym, którzy przyczynili się do powstania tej publikacji. Przede wszystkim dziękuję pani dyrektor szkoły, Halinie Nowak, za inspirację napisania tej monografii oraz upamiętnienia obchodów Złotego Jubileuszu tej szkoły oraz za trud wydania drukiem tej rozprawy. Wyrażam słowa uznania dla Jana Kolbusza, byłego przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku za usilne starania, aby w tej publikacji uwzględnić funkcjonowanie szkoły rolniczej w latach drugiej wojny światowej i w pierwszych latach po wyzwoleniu oraz za zaangażowanie na rzecz uzyskania informacji o działalności w tym okresie tych szkół w Brzostku i Kleciach. Dziękuję także pracownikom sekretariatu szkoły: Grażynie Wąsik, Grażynie Jastrzębskiej i Agnieszce Gonet za zbieranie i gromadzenie materiału statystycznego do opracowania monografii. Ponadto serdecznie dziękuję tym wszystkim, którzy wspierali mnie w tym trudnym przedsięwzięciu. Mimo wszelkich starań o jak najrzetelniejsze odtworzenie faktów, możliwe są przypadki pominięć lub zniekształceń czy niewłaściwych ujęć, za co serdecznie przepraszam. Niech Czytelnicy wykażą wyrozumiałość i przyjmą pracę autora z życzliwością. Na pewno w tekście znajdzie się wiele nieścisłości językowych. Starałem się jak najlepiej napisać dzieje tych szkół na miarę swoich skromnych możliwości intelektualnych. Rozwój szkoły Rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998, str 27. 11 Po latach spędzonych w tej szkole zarówno przez uczniów, jak także tych, którzy w niej pracowali, pozostaną tylko wspomnienia. Niech ta publikacja je dopełni. Pozostanie piękno przedłużonego dzieciństwa i urok młodości, które będą do szkoły przyciągać. Pozostanie niepowtarzalność życia i naszych dokonań. Oby została dobroć i miłość, którą głosił patron szkoły Jan Paweł II, bo przecież w dzisiejszym świecie tylko one mają sens. Marian Szarek 12 Rozdział I Historia Ziemi Brzosteckiej w zarysie W 1999r. został wprowadzony w naszym kraju nowy podział administracyjny kraju, który w zasadzie był reaktywowanym stanem sprzed 1975 roku z pewnymi korektami terytorialnymi. Gmina Brzostek weszła w skład powiatu dębickiego. Należy dodać, że przed rokiem 1975 należała do powiatu jasielskiego. Ponadto w skład powiatu dębickiego weszły jeszcze następujące gminy: Dębica, Czarna, Jodłowa, Pilzno i Żyraków. Gminę Brzostek stanowi 19 wiosek: Bączałka, Bukowa, Brzostek, Głobikówka, Gorzejowa, Grudna Dolna, Grudna Górna, Januszkowice, Kamienica Dolna, Kamienica Górna, Klecie, Nawsie Brzosteckie, Opacionka, Przeczyca, Skurowa, Siedliska-Bogusz, Smarżowa, Wola Brzostecka i Zawadka Brzostecka. Część wiosek znajduje się w dolinie rzeki Wisłoki. Postęp cywilizacyjny w pełni wkroczył do tych miejscowości. Zdecydowana większość domów ma standard na miarę współczesnych wymagań: kanalizację, instalacje gazowe i elektryczne itp. Radio i telewizja dotarły do wszystkich domów. Powoli zaczyna docierać internet. W ostatnich latach jesteśmy świadkami rewolucji technicznej. Coraz częściej drogi asfaltowe docierają do najdalszych zakątków każdej wsi. W ostatnich kilkudziesięciu latach praktycznie wszystkie domy zostały przebudowane z drewnianych na murowane. Bardzo często wykonywane są estetyczne elewacje zewnętrzne najnowszymi technologiami. W większości domów znajdują się dobrze usytuowane ogrody przydomowe i ukwiecone balkony. Wymaga to dużej pomysłowości i znacznego nakładu pracy. W wielu większych miejscowościach są wybudowane przestronne szkoły i niekiedy sale gimnastyczne oraz piękne kościoły. Domy drewniane kryte słomą można spotkać jedynie w Skansenie Budownictwa Ludowego w Sanoku. Po drogach mkną dziesiątki samochodów przeróżnych marek. W polu można spotkać pracujące ciągniki i maszyny rolnicze, które zastępują pracę człowieka. O tym postępie technicznym na wsi poprzednie pokolenia nigdy nawet nie marzyły. Oczywiście, że życie na tym terenie toczyło się setki lat w warunkach trudnych i bardzo prymitywnych. Człowiek nie znał żadnych maszyn, które zastępowałyby pracę i czyniły życie lżejszym. Na historię i wizerunek każdej z tej miejscowości pracowały dziesiątki pokoleń przez setki lat, posługując się prostymi narzędziami: siekierą, piłą ręczną, sierpem a następnie kosą. Siłą pociągową był koń. Przy pomocy sochy, a następnie pługa przez setki lat uprawiano ziemię, którą traktowano jako jedyną żywicielkę. Aby poznać historię tej ziemi i początki powstania osad ludzkich, które dały początek dzisiejszemu stanowi rzeczy, musimy cofnąć się myślą w mroki historii. Przed tysiącem lat ta ziemia była pokryta olbrzymimi kompleksami leśnymi, które stanowiły Puszczę Karpacką. Prawdopodobnie gdzieniegdzie istniały już osady ludzkie. Prowadzono ciągle procesy osadnicze, które dawały początek nowym osadom ludzkim. Karczowano lasy przy pomocy prymitywnych narzędzi i zamieniano na pola uprawne. W ten sposób rozwijało się rolnictwo. Narzędzia kamienne pochodzące z okresu między połową IV a III tysiąclecia p.n.e. znaleziono w Brzostku, Januszkowicach i Przeczycy. Świadczy to o tym, że człowiek na tych ziemiach przebywał w epoce kamienia (neolitu). To, że te narzędzia znaleziono w tych miejscowościach świadczy także o ważnej roli rzeki Wisłoki w rozwoju tego osadnictwa. W Przeczycy odkryto także fragmenty ceramiki pochodzącej z czasów rzymskich. Można z tego wnioskować o dłuższym funkcjonowaniu osiedla, które w IX i X w n.e. nabrało charakteru obronnego. Rozbudowa grodu nastąpiła w XI – XII w. Obok grodziska w Przeczycy we wczesnym średniowieczu musiały istnieć w okolicy osiedla wiejskie, będące jego naturalnym zapleczem. Być może w tym okresie funkcjonował też gród w Kamienicy Górnej na tzw. Zamkowej Górze. Nie prowadzono na niej do tej pory badań archeologicznych. O istnieniu osad ludzkich w okolicy Brzostka, a znajdujących się w dolinie Wisłoki dowiadujemy się z dokumentu wydanego przez legata papieskiego Idziego, który za zgodą księcia Bolesława Krzywoustego zatwierdzał posiadłości klasztoru benedyktynów w Tyńcu. 13 Ten dokument pochodził z lat 1123-1125. Wymieniono w nim szereg miejscowości, w tym: Brzostek (Brestek), Klecie (Clececi) i wioskę „Vnochowici” utożsamianą przez niektórych badaczy z Januszkowicami. Oczywiste jest, że te miejscowości musiały powstać już wcześniej. Główną rolę wśród tych wymienionych miejscowości w dokumencie Idziego odgrywały Klecie. Była to osada największa spośród wymienionych. Benedyktyni zbudowali w niej prawdopodobnie już w XII w. kościół, z którego prowadzono nawracanie ludności zamieszkujących tereny Puszczy Karpackiej, czyli organizowano misję chrystianizacyjną. Badacze przypuszczają, że kościół został zbudowany w miejscu, w którym rozwijał się niegdyś kult pogański. Takie praktyki w tym czasie były stosowane, aby proces chrystianizacji przebiegał znacznie skuteczniej. Świątynia ta była poświęcona św. Leonardowi i w niedługim czasie zasłynęła cudami. Stopniowo ten kościół cieszył się coraz większym zainteresowaniem. Setki pątników – jak nazywano w tym czasie pielgrzymów – przybywało z Litwy, Węgier i Rusi – tak podaje w kronice Jan Długosz. Klecie były też głównym ośrodkiem klasztoru klucza gospodarczego. Benedyktyni bowiem poszerzali swoje posiadłości przez pozyskiwanie kolejnych darowizn królewskich i prowadzoną samodzielną akcję osiedleńczą w Puszczy Karpackiej. W 1288r., według dokumentu Leszka Czarnego, należały do nich oprócz wcześniej wymienionych miejscowości Kamienica Górna i Skurowa. Pod koniec XIII w. powstała Przeczyca, która wkrótce przeszła z rąk opactwa w posiadanie biskupa krakowskiego. Starą wioską była też Gorzejowa istniejąca już w 1247r. Kolejne miejscowości zostały zlokalizowane w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego. Tereny te miały dla niego duże znaczenie w związku ze staraniem o przyłączenie do Polski ziem ruskich. Na polecenie króla karczowano lasy, wytyczając miejsca pod nowe osady. Z reguły przenoszono je na prawo niemieckie, stwarzając dogodniejsze warunki rozwoju. W tym czasie powstały: Bukowa, Kamienica Dolna, Siedliska i Smarżowa, które król nadał w 1353r. trzem braciom, bojarom ruskim: Piotrowi, Chodkowi i Ostaszkowi. Chciał w ten sposób wynagrodzić ich za zasługi położone w walkach na Rusi. Otrzymali oni także Klecie, Januszkowice i Skurową, odebrane wcześniej benedyktynom. Przez wiele lat benedyktyni prowadzili spór o te ziemie przy zaangażowaniu kolejnych papieży, którzy sprawowali w tym czasie pontyfikat. Udało im się tylko odzyskać część Januszkowic i Kleci. Kolejne miejscowości powstały pod koniec XIV stulecia. Utworzona w ten sposób sieć osadnicza w ogólnym zarysie odpowiadała obecnej strukturze. Należy jeszcze dodać, że w nieco późniejszym czasie, w miarę rozwoju tych osad ludzkich, doszło do podziału niektórych z nich, z których wyłoniły się nowe i stały się samodzielne. Brzostek podzielił się na Brzostek i Mały Brzostek, Głobikowa rozpadła się na Głobikową i Małą Głobikową, która dała początek Głobikówce. Grudna podzieliła się na Grudną Górną i Dolną zwaną też Małą Grudną. Oczywiście ta ostatnia nazwa się nie przyjęła. Natomiast Januszkowice podzieliły się, uwzględniając własność szlachecką i opacką, na dwie odrębne miejscowości: Januszkowice i Opacionkę. W XIV w. nastąpił wzrost wymiany handlowej koncentrującej się wzdłuż szlaku węgierskiego prowadzącego doliną Wisły. Skutkiem tego ożywienia gospodarczego były powstające nowe miasta. W 1354r. prawa miejskie otrzymały pobliskie Pilzno i Kołaczyce. W tym czasie wzrosło znaczenie Brzostku pozostającego dotąd w cieniu Kleci. Wioska nosząca wówczas nazwę Brestek należała do parafii w Kleciach. XV i XVI stulecia były dla Brzostka i okolic pomyślne. Systematycznie karczowano lasy i zamieniano je na ziemie uprawne. W związku z tym rozwijała się uprawa ziemi i hodowla bydła. Nadwyżki produkowanego zboża spławiano rzeką Wisłoką, a koniunktura gospodarcza była na ogół pomyślna i sprzyjała rozwojowi tego regionu. Folwarki istniały tu już w XV w i powiększały swoją powierzchnię przez wykupywanie gruntów chłopskich. Powstawały także nowe osady. Rozpowszechniła się w tym czasie także na szeroką skalę hodowla ryb. Przy dworach zakładano stawy rybne. Wówczas kształtowała się struktura ziemi na wsi, krótko mówiąc stosunki własnościowe. Była ona pańska i chłopska, zwana inaczej kmiecą. Z wydarzeń religijnych należy odnotować stopniowy zanik kultu św. Leonarda w Kleciach, choć jeszcze pod koniec XV w. przybywali tu pielgrzymi z okolic. Rozwijał się natomiast kult Matki Bożej w Przeczycy. Do figury uważanej za cudowną napływały z okazji 14 odpustu w dniu 29 września (Św. Michała) coraz większe rzesze ludzi. Pomyślna koniunktura gospodarcza Brzostku i okolic załamała się na początku XVIIw. Przyczyniły się do tego najazdy i wojny. Przez ten teren w tym czasie przemieszczały się wojska królewskie, które na okolicznych mieszkańców nakładały ogromne kontrybucje niemożliwe do uniesienia. Bardzo często te wojska po swoim przemarszu zostawiały zniszczenia. Ponadto w tym czasie dokonywały najazdów i zniszczeń wojska tatarskie i szwedzkie. Trwała w tym czasie druga wojna północna (1655 – 1660). Najtragiczniejszymi wydarzeniami na Ziemi Brzosteckiej w tym czasie okazał się najazd księcia Siedmiogrodu Jerzego Rakoczego, który tym szlakiem szedł na pomoc Szwedom wiosną 1657r. w stronę Krakowa. Po jego przejściu pozostały zgliszcza, tylko ci mieszkańcy Brzostka pozostali przy życiu, którzy we właściwym momencie ukryli się w bezpieczny sposób. Długie dziesiątki lat te okolice musiały się odbudowywać i wracać do stanu z XV wieku, który był pomyślny dla Brzostka i okolic. Ponadto rozwój gospodarczy był hamowany przez wysokie podatki, spory z administratorami dóbr opactwa tynieckiego i dalsze zniszczenia, które dokonały wojska szwedzkie i moskiewskie na początku XVIII w. w czasie trwania trzeciej wojny północnej. Na początku XVIII wieku na terenie przedmieścia Brzostka benedyktyni osadzili chłopów z obowiązkiem odrabiania pańszczyzny. Powstała w ten sposób wioska Nawsie Brzosteckie. W tym czasie, rezygnując z pośrednictwa dzierżawnego, opaci sami zajęli się prowadzeniem folwarków. W najbliższej okolicy Brzostku (tzw. klucz brzostecki) mieli ich trzy: w Nawsiu, Opacionce i Kamienicy Dolnej. Były one dobrze zorganizowane i przynosiły dość duże dochody. Pod koniec XVIII wieku nastąpiło pewne ożywienie gospodarcze. W Brzostku rozwinęło się rzemiosło. Zasłynął on z wyrobów garncarskich i szewskich. Drobny przemysł rozwinął się w wielu wioskach. W Kleciach istniała fabryka gontów, wcześniej zaś budowano tam szkuty i dubasy używane do żeglugi po Wisłoce. Niewielkie ożywienie gospodarcze zostało znowu zahamowane przez kolejne konflikty, jakie w tym czasie miały miejsce w Polsce, a także nie ominęły Ziemii Brzosteckiej. Toczyły się tu bowiem walki konfederatów barskich z wojskami moskiewskimi. Wiązały się z tym kontrybucje nakładane przez obie strony na poszczególne osady. W związku z tymi zdarzeniami do dziś jedna z dróg schodząca stromym wąwozem w stronę rzeczki Kamienicy nazwana jest na pamiątkę tego wydarzenia „Konfederówką” – rzekomo tutaj doszło do starcia w Kamienicy Dolnej. W okresie przedrozbiorowym Brzostek i jego okolice leżały w granicach powiatu pilzneńskiego w województwie sandomierskim. Jedynie wioska Skurowa położona po lewej stronie Wisłoki – należały do powiatu bieckiego w woj. krakowskim. Wreszcie nadeszły dla Polski trudne czasy, a nawet tragiczne, straciła ona bowiem niepodległość, jak później okazało się na 125 lat. Sąsiedzi naszego kraju: Rosja, Prusy i Austria, wykorzystując swoją przewagę ekonomiczną i militarną oraz słabość naszego państwa, podzielili Polskę pomiędzy siebie. Tereny, o których jest mowa zostały wcielone do zaboru austriackiego i weszły w skład tzw. Galicji. W maju 1772r. pod pretekstem uspokojenia kraju wkroczyły na Podkarpacie wojska austriackie. We wrześniu odczytano w kościołach pakiet rozbiorowy. Z kolei w październiku 1772r. austriacki komendant powiatu pilzneńskiego wystosował zarządzenie do zarządów miast, wsi i dworów z rozkazem informowania austriackich komendantów wojskowych o jakichkolwiek podejrzanych zachowaniach. Austriacy na wstępie swoich rządów wprowadzili nowy podział administracyjny. Brzostek znalazł się początkowo w cyrkule pilzneńskim, a następnie dukielskim (w 1790r. siedzibę władz cyrkularnych przeniesiono z Dukli do Jasła). Do cyrkułu tarnowskiego włączono natomiast: Gorzejową, Głobikówkę, Siedliska i Smarżową. Następstwem rozbiorów były też zmiany w administracji kościelnej. W latach 17861805 okoliczne parafie należały do diecezji tarnowskiej, później zaś przemyskiej. W granicach diecezji tarnowskiej pozostała jedynie parafia Siedliska. W latach 1787-1788, władze, wykorzystując klęskę głodu, przeprowadziły budowę nowej drogi z Dukli do Pilzna. Chłopom zatrudnionym przy budowie płacono chlebem. Stąd też przez długie lata nazywano 15 tę drogę „cesarską”. Przedstawiając historię Ziemi Brzosteckiej, należy także wspomnieć o rabacji chłopskiej, która miała miejsce w 1846r. Przebieg tych wydarzeń na tym terenie był niezwykle krwawy. W pierwszej połowie XIX wieku odżyły tendencje na odzyskanie wolności spod zaborców. Tworzył się ruch spiskowy, swoją działalność zaczęli emisariusze Stowarzyszenia Ludu Polskiego i Towarzystwa Demokratycznego. Wielokrotnie przybywał w tych okolicach Edward Dembowski, prowadząc agitację wśród szlachty i mieszczan. W sierpniu 1845r. Dembowski mianował komisarzem rewolucyjnym na cyrkuł jasielski Feliksa Olechowskiego, leśniczego z Przeczycy. Jesienią 1845r. do organizacji należało w jasielskim ok. 200 sprzysiężonych. Wybuch powstania zaplanowano na dzień 21 lutego 1846r. godz. 10 wieczorem (sobota). Spiskowcy zamierzali uderzyć na Jasło, gdzie stacjonował garnizon wojskowy. Jeden z oddziałów powstańczych miał być formowany w Brzostku pod dowództwem Romana Jordana, właściciela Dębowej. Do powstania nie doszło. Akcję rozpoczęli jedynie powstańcy w tarnowskim, gdzie przyśpieszono termin ataku na Tarnów na 18 lutego. Władze austriackie wpadły na ślady spisku już 1845r. Do jego stłumienia postanowili użyć chłopów. Starosta tarnowski, Józef Breinl, na zabraniu wójtów w dniu 18 lutego 1846r. polecił chłopom, aby rozbrajali powstańców i odstawiali ich żywych lub martwych do Tarnowa. Obciążenie chłopów było w tym czasie ogromne, wyrażało się ono w formie odrabiania pańszczyzny. Powszechna była nienawiść chłopów w stosunku do dworów. Apel starosty tarnowskiego padł na podatny grunt. W okolicy Brzostku krwawe rozruchy rozpoczęły się 20 lutego 1846r. W Kamienicy Dolnej, Gorzejowej, Siedliskach, Smarżowej, Kamienicy Górnej i Bączałce zostało wtedy zamordowanych 19 osób. Następnego dnia zginęło 15 osób i zostały rozgromione dwory w Głobikówce, Kamienicy Górnej i Bączałce. Przywódcą rabacji na tym terenie był cieśla Jakub Szela ze Smarżowej. Był przedstawicielem tej wsi i miał ciągły zatarg z właścicielami Siedlisk. Wydarzenia, które nastąpiły, były dla niego okazją do osobistej zemsty za dawne upokorzenia. Dążył także do zniesienia pańszczyzny. Z odległych okolic przychodzili do niego chłopi, szukając pomocy i rady. Pod jego wpływem znajdowało się przeszło 50 wiosek. Należy dodać, że Brzostek w tym czasie miał status miasta i jego mieszkańców uważano za mieszczan, którzy sympatyzowali z właścicielami dworu. Tutaj przymierzano stworzyć oddział spiskowców, który w planowanym powstaniu miał uderzyć na austriacki garnizon wojskowy w Jaśle. Stąd też chłopi okolicznych wsi pod dowództwem Jakuba Szeli podjęli próbę opanowania Brzostku, podejrzewając, że ukryło się tutaj wielu właścicieli okolicznych dworów. Wkrótce władze austriackie podjęły interwencję i położyły kres tym zamieszkom. W kwietniu 1846r. władze internowały Jakuba Szelę i przystąpiły do łamania oporu chłopów odmawiających odrabiania pańszczyzny. Oddziały wojskowe siłą wprowadziły dawny porządek. W 1847 roku na przednówku panował głód i szerzyły się choroby. W tym czasie odnotowano, że w parafii nieodległej Jodłowej zmarło na tyfus 875 osób, a w parafii Siedliska 514. W 1867r. Galicja otrzymała autonomię. Nastąpił odwrót od germanizacji i rozwój kultury polskiej. Język polski wprowadzono do urzędów i szkół. Powstały liczne organizacje stawiające sobie za cel pielęgnowanie tradycji narodowych. Znaczenie Brzostka po połowie XIX w. wzrosło. Władze austriackie były nawet do niego pozytywnie ustosunkowane, co wyrażało się tym, że mimo małej liczby ludności w urzędowych spisach austriackich stało jako „miasto”. Natomiast Kołaczyce i Dębica, mające znacznie więcej ludności, były klasyfikowane jako „miasteczka”. Dębica dopiero w 1912 roku została podniesiona do godności „miasta”. Następnie w 1854r. utworzono powiat brzostecki, co prawda na krótko, bo już w 1867r. został włączony do powiatu pilzneńskiego. Wzrost administracyjnego znaczenia Brzostku skłonił zapewne władze kościelne do utworzenia w 1861 roku dekanatu brzosteckiego. W roku 1867 przeprowadzona została w Galicji ponownie reorganizacja administracji. Na podstawie umowy gminnej w r. 1868 zaprowadzono samorząd terytorialny, a miasto Brzostek przyłączono do powiatu pilzneńskiego, który należał do cyrkułu w Dukli, a póź- 16 niej do cyrkułu w Jaśle. Utworzony został w Brzostku sąd okręgowy, urząd podatkowy, notariat, ustanowiony został etat lekarza i weterynarza, a Ignacy Łukaszewicz został aptekarzem w nowo założonej aptece. W tym czasie Brzostek liczył 151 domów mieszkalnych, mieszkańców zaś przeszło 1100, w tym 250 Żydów. Obszar wynosił 609 morgów, majątek gminny sięgał 2031 złotych polskich w papierach wartościowych oraz 2780 zł. w nieruchomościach. Ówczesny burmistrz miasta, Marian Nałęcz Mysłowski, ufundował dom dla ubogich i kaplicę na cmentarzu. Pod koniec XIX wieku dla Brzostku i okolicy przyszły dobre czasy, a koniunktura gospodarcza znacznie się poprawiła. W wioskach panowało przeludnienie, ale masowa emigracja do Ameryki rozwiązała czasowo ten problem. Ludność żydowska zajmowała się przeważnie handlem i rzemiosłem. Powstawały na tym terenie tartaki i cegielnie. W Grudnej Dolnej powstała kopalnia węgla brunatnego. Pod koniec XIX wieku, aby bardziej ożywić te tereny pod względem gospodarczym, zaplanowano linię kolejową, która miała połączyć Dębicę z Jasłem przez Pilzno, Brzostek i Kołaczyce. Pierwsza wojna światowa spowodowała przerwanie prac, a później już nie wrócono do tego pomysłu. W zakresie kultury ogromną rolę odegrało Towarzystwo Szkoły Ludowej, które w Brzostku powołane zostało do życia w 1909r. Na początku XX w. ożyły nadzieje na odzyskanie niepodległości. W październiku 1912r. powstał w Brzostku Związek Strzelecki kierowany przez Rudolfa Lacha. W wyniku tego 4 sierpnia 1914 r. czternastu ochotników wyruszyło do powstających w Krakowie oddziałów polskich. Wkrótce okolice Brzostku znalazły się w pasie działań wojennych. Najbardziej krwawa bitwa rozegrała się w okolicy 6 i 7 maja 1915r. Do najcięższych walk doszło w samym Brzostku. Na tym terenie poległo przeszło 2000 żołnierzy austriackich i rosyjskich. W listopadzie 1918r. władzę w Galicji przejęła Polska Komisja Likwidacyjna. W dalszym ciągu trwały walki o granice nowego państwa. Brało w nich udział wielu ochotników z okolic Brzostku. W 1918r. oddział taki tworzył w powiecie pilzneńskim por. Kowalski z Siedlisk Bogusz. W latach 1919-1920 na froncie wschodnim poległo przeszło 40 żołnierzy pochodzących z Brzostka i okolic. Życie gospodarcze w okresie międzywojennym nie było proste. W pierwszych latach po wojnie nastąpiło pewne ożywienie, ale kryzys gospodarczy okresu międzywojennego zahamował rozwój gospodarczy. W wyborach do sejmu ustawodawczego zwyciężył reprezentant chłopski Józef Berek – wójt Kamienicy Dolnej. W okresie międzywojennym intensywnie zaczęło rozwijać się życie polityczne. W tym czasie zaczął rozwijać się na tym terenie ruch ludowy. Stronnictwo Ludowe posiadało silne reprezentacje w Siedliskach Bogusz i w Jodłowej. W tych miejscowościach odbywały się liczne wiece, na które m.in. przyjeżdżał Wincenty Witos. W najbliższej okolicy Brzostku w tym czasie działała radykalna „Chłopska Przyszłość”. Wkrótce została za głoszone poglądy zdelegalizowana. Niemniej jednak w dniu 1 maja 1932r. zorganizowała pochód w Brzostku rozpędzony brutalnie przez policję. Jeden z uczestników tej manifestacji zmarł w wyniku pobicia. Epilogiem manifestacji były procesy sądowe i surowe wyroki. W 1932 r. nastąpiły zmiany w podziale administracyjnym. Brzostek wraz z okolicznymi wioskami został włączony do powiatu jasielskiego. W dwa lata później utworzono gminę wiejską o charakterze miejskim Brzostek I (oznaczało to zachowanie prawa do używania nazwy miasta przy równoczesnym zmniejszeniu podatków) oraz gminy Brzostek II (18 wiosek) i Jodłowa (8 wiosek). Najważniejszym z wydarzeń religijnych w okresie międzywojennym była koronacja figury Matki Bożej w Przeczycy w 1925r. W tym samym roku parafia ta wraz z Jodłową została przyłączona do diecezji tarnowskiej (dekanat pilzneński). Po wybuchu II wojny światowej, już 9 września 1939 roku, wkroczyły tu wojska niemieckie. Rozlokowane w okolicy oddziały Wojska Polskiego wycofały się bez walki. Wkrótce teren ten został włączony do Generalnego Gubernatorstwa. Nastał terror. Żydzi zostali zgromadzeni w gettach w Brzostku i Jodłowej. Zdolnych do pracy wywieziono do obozów. Pozostałych w dniu 12sierpnia 1942 r. pomordowano na Podzamczu – w pobliżu Jasła. Represje dotknęły także ludność polską. Szczególnie surowa okazała się pacyfikacja Brzostku przeprowadzona przez hitlerowców 20 czerwca 1944r. Na tych terenach po wejściu niemieckich wojsk zaczął organizować się ruch oporu. 17 W jesieni 1939r. zorganizowano pierwsze konspiracyjne grupy Służby Zwycięstwu Polski. W 1940r. stały się one podstawą do stworzenia struktur organizacyjnych Związku Walki Zbrojnej, placówki Brzostek „Bekas”, a od 1942r. Armii Krajowej. W wioskach położonych na północy gminy Brzostek zaznaczały się wpływy placówki AK Łączki Kucharskie „Ładunek-Ławka” należącej do obwodu Dębica. Ponadto w okolicy istniały inne wojskowe organizacje konspiracyjne: Narodowa Organizacja Wojskowa (Brzostek) i Bataliony Chłopskie (Jodłowa). Gromadzono broń, patrole dywersyjne przeprowadzały akcje likwidacji konfidentów. Ważną rolę w podtrzymywaniu nadziei na odzyskanie niepodległości odgrywał kolportaż tajnej prasy. W Brzostku mieszkał Franciszek Kuraś PS. „Kruk”, kierownik kolportażu prasy w Inspektoracie AK Krosno, który w 1943r. został aresztowany i wywieziony do Oświęcimia. Organizowano także komplety tajnego nauczania. Do udanych akcji należy zaliczyć przeprowadzone w dniu 26 lipca 1944r. rozbicie kolumny aut niemieckich w Grudnej Górnej, a do niepowodzeń akcję w Bukowej w dniu 29 lipca 1944r. i 3 sierpnia tego roku w Kamienicy Dolnej. 17 września 1944r. ludność z wiosek położonych po prawej stronie Wisłoki została wysiedlona. Front ustawił się na linii Grudna Górna – Kamienica Górna – Gogołów. Niemcy zorganizowali w Przeczycy obóz pracy, w którym przebywało około 200 osób. Zmuszano ich do budowy umocnień na zapleczu frontu. Nowa ofensywa ruszyła dopiero 16 stycznia 1945r. Zniszczenia powstałe w wyniku wojny były ogromne. Dotyczyło to zwłaszcza wsi położonych bezpośrednio przy linii frontu. Straty w zabudowie sięgały 90%. Wielu mieszkańców poległo od min. Przeprowadzono też kolejne zmiany administracyjne. Od 1945r. Ziemia Brzostecka należała do nowo powstałego województwa rzeszowskiego. W 1954r. w związku z tworzeniem gromad zlikwidowano odrębność samorządową Brzostka. W obrębnie gminy brzosteckiej powstało kilka jednostek organizacyjnych, zwanych gromadami. Natomiast z dniem 1 stycznia 1975r. tereny te włączono do nowo powstałego województwa tarnowskiego, a wcześniej, to jest w 1973r., powstała gmina Brzostek. W związku ze zmianami podziału administracyjnego Kościoła w Polsce powstała diecezja rzeszowska. Ks. Bogdan Stanaszek – „Brzostek i okolice”. 18 Rozdział II Szkolnictwo rolnicze funkcjonujące w czasie II wojny światowej S 1. Uwagi ogólne zczególne miejsce w stosunkach społecznych w okresie okupacji zajmowała problematyka młodzieży i szkolnictwa. W regionie jasielskim działały nie tylko powszechne w Generalnej Guberni rozporządzenia kształtujące politykę oświatową okupanta, ale także dziesiątki okólników i przepisów. Warto wspomnieć, że spośród obiektów użytkowności publicznej tylko budynki szkolne były przeznaczone na koszary wojskowe i magazyny kontyngentowe zboża i ziemniaków, co powodowało ciągłe przerwy w nauce. Obok braku opału była to najczęstsza przyczyna zawieszania nauki lub organizowania zajęć w różnych pomieszczeniach zastępczych. Ilość dni nauki w szkołach w poszczególnych latach okupacji była różna. Można ogólnie stwierdzić, że lata 1939 – 1941 oraz 1944 – 1945 były dla szkolnictwa najtrudniejsze ze względu na długotrwałe zajmowanie większości szkół na kwatery wojskowe. Okólnik nr 10 z 9 kwietnia 1941r. nakazywał: „Na żądanie władz wojskowych należy bezwzględnie stawiać szkoły do ich dyspozycji”. Dla ilustracji tej sprawy budynek Szkoły Podstawowej w Brzostku w okresie od 8 września 1939r. do 15 stycznia 1945r. był zajmowany przez wojsko następujące liczby dni: 52 w r. szk.1939/40, 36 w r. szk. 1940/41 i 110 w r.szk.1944/45. Utrudnienie nauki stanowiło jeden z czynników współdziałających z polityką oświatową okupanta, którego wyrazem było usunięcie przedmiotów ojczystych (historii, geografii, literatury polskiej) oraz wydatne ograniczanie treści programowych z innych przedmiotów, częściowa likwidacja bibliotek, wycofanie podręczników, grabież pomocy naukowych (mapy, globusy, obrazy, instrumenty muzyczne), zniszczenie wyposażenia szkół przez kwaterujące wojsko. Pismo Schulamtu z dnia 22 kwietnia 1940r. stwierdzało: „Dotychczasowe książki szkolne nie mogą być więcej używane”. Okólnik z 10 stycznia 1941r. zawiera punkt 9-ty o treści: „Po raz ostatni zwracam uwagę, że niedopuszczalne jest używanie niedozwolonych podręczników”. Podobnej treści pisma wystosowano 5 marca 1941r., a 15 sierpnia 1941r. stwierdzono: „W szkołach znajduje się jeszcze w użytku wiele podręczników polskich z treścią lub instrukcjami przeciwniemieckimi. Podręczniki te należy natychmiast wycofać z obiegu, ściągnąć i odstawić niezwłocznie do Inspektoratu Szkolnego”. Ponownie zwrócono na to uwagę w okólnikach z 20 i 30 września 1941r. oraz z 2 grudnia 1941r. i 18 grudnia 1942r. Pismo z 30 stycznia 1943r. stwierdza: „Przy wizytacjach polskich szkół powszechnie stwierdzono, że dzieci miały przy sobie oprócz „Steru” i dopuszczonych czytanek, także niepożądane i niedozwolone książki oraz podręczniki szkolne. Proszę stale zwracać uwagę na to, co polskie dzieci oprócz „Steru” czytają. Mimo że okólnikiem z 2 października 1940r. ostatecznie zakazano nauki geografii i wyszły dyspozycje o oddaniu wszystkich map i globusów, to jeszcze w okólniku z 20 sierpnia 1942r. ponownie wzywano do oddania map i obrazów historycznych. W takich to warunkach powstała Publiczna Obwodowa Szkoła Zawodowa dla młodzieży rolniczej. Dzisiaj jest trudno dokładnie stwierdzić, na jakiej zasadzie doszło do powołania do życia szkoły, biorąc pod uwagę, że w takich właśnie warunkach funkcjonowały polskie szkoły w okresie wojny i okupacji niemieckiej. 19 2. Publiczna Obwodowa Szkoła Zawodowa dla młodzieży rolniczej Publiczna Szkoła Zawodowa dla młodzieży rolniczej w Brzostku została zorganizowana w roku 1942 i zlokalizowana w domu rodziny żydowskiej Klotza. Nie zachowały się żadne dokumenty tej placówki. Prawdopodobnie zostały one zniszczone w czasie wysiedlenia mieszkańców Brzostku w czerwcu 1944 roku. Nieliczni już żyjący absolwenci tej szkoły niewiele pamiętają zdarzeń z okresu pobytu w tej szkole sprzed 66 lat. Trudno było w pełni odtworzyć nazwiska zarówno uczniów uczęszczających do tej szkoły jak i wszystkich nauczycieli tutaj pracujących. Nie udało się odtworzyć wszystkich okoliczności związanych z organizowaniem tej szkoły w specyficznych warunkach, w jakich znalazła się Polska w tym czasie. Należy pamiętać, że oświata znalazła się w szczególnie trudnej sytuacji. Prawdopodobnie o szkołę tę zabiegali światli ludzie Brzostka, do których należy zaliczyć Tadeusza Kwiatkowskiego i Leonarda Samborskiego z Kleci. Była to szkoła dwuletnia, do której uczęszczali zarówno chłopcy jak i dziewczęta. Prawdopodobnie klasa liczyła około 20 uczniów, z tym, że chłopcy realizowali inny program niż dziewczęta. Nauka teoretyczna odbywała się przez 3 dni, a pozostałe trzy dni były przeznaczone na zajęcia praktyczne. Kierownikiem szkoły został Stanisław Birula-Białynicki, który wraz z rodziną mieszkał w budynku Urzędu Gminy. Na podstawie świadectwa rocznego jednej z uczennic można wywnioskować, że uczono następujących przedmiotów: religii, korespondencji polskiej, rachunków, nauki rolnictwa i nauki gospodarstwa domowego łącznie z higieną. Zajęcia teoretyczne i praktyczne z gospodarstwa domowego prowadziła pani Krauze, która mieszkała u Józefy Ogrodnik. Także w tym domu prowadzone były zajęcia praktyczne z tego działu programowego. Uczennice przynosiły produkty i używały ich do gotowania. Rachunków uczył Kacper Świtkowski, który przyszedł z Limanowej. Ponadto uczył on w Szkole Podstawowej w Brzostku i przez jakiś okres pełnił tam funkcję kierowniczą. Korespondencji polskiej uczyła Julia Frączek i Jadwiga Kwiatkowska, siostra wspomnianego Tadeusza Kwiatkowskiego. Prawdopodobnie uczyła jeszcze jedna młoda nauczycielka, Maria Krygowska. W 1940r. władze okupacyjne narzuciły obowiązek hodowli jedwabników oraz upra- Budynek, w którym uczyli się uczniowie Publicznej Obwodowej Szkoły Zawodowej dla młodzieży rolniczej w latach 1942-1944 – stan obecny 20 Legitymacja Pana Stanisława Cholewiaka wy sadzonek morwy. Szczególną uwagę w latach 1942-1943 poświęcono uprawie rośliny kok-sagiz, służącej do produkcji kauczuku – surowca strategicznego. Przesyłano do szkół nasiona z obowiązkiem wysiewu na działce szkolnej i w ogrodach nauczycieli, gruntach będących w użytkowaniu gromady, dworów i plebanii. Narzucane uprawy objęły w pow. jasielskim w 1943r. około 180 ha, a do pielęgnacji rośliny nakazywano używać młodzież szkolną. Według wspomnień Zofii Szynal – Piłat dziewczęta w 1944r. sadziły kok-sagiz w ośrodku folwarcznym Honoraty Pawłowskiej w Kleciach. Chłopcy praktykę odbywali w gospodarstwie rolnym Leonarda Samborskiego w Kleciach. Było to gospodarstwo duże i bardzo postępowe jak na owe czasy. Posiadało gnojownię, zbiornik na gnojówkę, hodowlę pszczół, duży sad i ogród warzywny. Pomieszczenia inwentarskie były nowoczesne i mogły w tym czasie służyć jako wzór. Religii uczył ks. Wilhelm Żywicki, dziekan i proboszcz parafii Brzostek, a nauki o rolnictwie kierownik Stanisław Birula-Białynicki, który prawdopodobnie pochodził z Kresów Wschodnich. Nabór odbywał się w ten sposób, że Urząd Gminy w Brzostku wysyłał wezwania do rodziców, aby posyłali swoje dzieci po ukończeniu szkoły podstawowej do tej szkoły zawodowej. Uczeń zaraz po rozpoczęciu nauki otrzymywał legitymację. Do czasów nam współczesnych zachowała się tylko jedna z nich, nosząca numer 30 - wystawiona 20 lutego 1942r. Należy dodać, że w tej szkole nie było ławek, wszyscy uczniowie uczyli się przy jednym długim stole. Na podstawie przeprowadzonych wywiadów z żyjącymi absolwentami tej szkoły udało się odtworzyć zaledwie 19 nazwisk uczniów tutaj uczęszczających. Należą do nich: Józef Czernik, Stanisław Cholewiak, Jan Czech, Józef Czerkies, Kazimierz Piłat, Pruchnik, Eugeniusz Krajewski, Jan Kolbusz, Czesław Kasprzyk, Zofia Brągiel, Zofia Szybowicz, Zofia Sury, Grzesiakowska, Karolina Zięba, Zofia Szynal, Krystyna Michalska, Natalia Raś, Zofia Maciejko i Maria Dominik. Mieczysław Wieliczko - „Jasielskie w latach drugiej wojny światowej” – str 139 21 3. Uwagi końcowe Wielu nauczycieli różnymi niedozwolonymi sposobami starało się o zachowanie polskości i zbiorowego oporu psychicznego wobec okupanta. Nieprzerwanie trwała walka o postawę dziecka w szkole, jego ochronę przed przymusem pracy i wywożeniem na roboty do Niemiec. Już okólnikiem z 15 sierpnia 1940r. zarządzono podanie szczegółowych wykazów dzieci z roczników 1924 – 1925 i 1927 które, „mają się meldować w odnośnych Urzędach Pracy”. W 1941r. aż siedmiokrotnie zażądano podania podobnych spisów na potrzeby Arbeitsamtu. Ilość tych zarządzeń nasuwa domniemanie, że były one powszechnie niewykonywane, podobnie jak zakaz używania podręczników. Inna strona tej sprawy to wzrastająca już od 1942r. drugoroczność uczniów, zwłaszcza w klasach starszych szkoły podstawowej. Wobec tego, że uczęszczanie do szkoły chroniło w pewnym okresie od oboŚwiadectwo roczne Pani Zofii Szybowicz wiązku i przymusu pracy, uczniów celowo nie promowano. Zarówno okupacyjne władze szkolne, jak też Arbeitsamt, nie mogąc opanować tej sytuacji, zarządziły pismem z 18 kwietnia 1944r. usunięcie ze szkół wszystkich uczniów, którzy ukończyli 14 lat, bez względu na to, w której znajdowali się klasie. Był to jednak okres, kiedy administracja okupanta nie była tak sprawna i zaledwie część młodzieży wywieziono w maju 1944r. do robót fortyfikacyjnych nad Sanem w okolicy Jarosławia. Również uczęszczanie do Publicznej Obwodowej Szkoły dla młodzieży rolniczej w Brzostku chroniło ucznia od obowiązku i przymusu pracy – wywózki do Niemiec, chociaż były obawy, że ten przepis w wyjątkowych sytuacjach może być nierespektowany. Według relacji jednego z żyjących obecnie absolwentów, Kazimierza Piłata, kierownik tej szkoły Stanisław Birula-Białynicki pojechał do Starostwa w Jaśle w sprawie wyłączenia uczniów przed wywózką na roboty do Niemiec. Prawdopodobnie chodziło o uczniów starszych, którzy z różnych przyczyn znaleźli się w tej szkole. Natomiast inna absolwentka, Zofia Szynal pamięta, że bardzo często się zdarzało, że uczący religii ks. Wilhelm Żywicki stał przed oknem, patrząc w stronę drogi i mówił z zatroskaniem, „żeby tylko Niemcy nie przyjechali i nie zabrali was na przymusowe roboty”. Wynika z tego, że problem ten ciągle istniał. Prawdopodobnie żaden z uczniów tej szkoły nie był zabrany na przymusowe roboty do Niemiec. 22 Rozdział III Szkolnictwo rolnicze w latach 1946-1951 D 1. Uwagi wstępne ziałalność oświatowo-rolnicza została wznowiona na terenie wyzwolonych ziem polskich, tj. w powiatach położonych na wschód od Wisły i na południe od linii Bugu – Narwi, już dnia 1 listopada 1944r. Pracę w tym zakresie podjęła Izba Rolnicza zgodnie z kompetencjami, jakie posiadała w okresie przedwojennym. Należy dodać, że w warunkach przyfrontowych trudno było myśleć o rozwoju form pozaszkolnej oświaty rolniczej, co wchodziło głównie w zakres prac przedwojennych izb rolniczych. Pierwsze działania w aktualnej sytuacji zostały skierowane na organizowanie szkolnictwa rolniczego. Zgodnie z decyzją ówczesnego Departamentu Oświaty Rolniczej resortu PKWN w Lublinie praca w tym zakresie miała rozwijać się w dwóch kierunkach. Po pierwsze w kierunku reaktywowania szkół rolniczych istniejących przed wojną, następnie zaś organizowania nowych szkół według programu Ministerstwa Rolnictwa. Zgodnie z tym programem średnie i niższe szkolnictwo rolnicze miało być przejęte z Ministerstwa Oświaty przez Ministerstwo Rolnictwa i rozwijać się w oparciu o wydzielone podczas reformy rolnej tzw. resztówki i ośrodki pofolwarczne. W każdej gminie miały powstać dwie szkoły rolnicze – męska i żeńska, w każdym zaś powiecie analogicznie po dwie szkoły średnie. Podczas przeprowadzenia reformy rolnej przy wytypowanych dla niższych szkół ośrodkach pofolwarcznych pozostawiono areał gruntów ornych do 20 ha, a dla szkół średnich do 50. Na administracji szkolnictwa rolniczego spoczywał obowiązek typowania, podczas przeprowadzenia reformy rolnej, ośrodków pofolwarcznych przydatnych dla potrzeb szkolnictwa rolniczego, przejmowania tych ośrodków z przydzielonych gruntów, zagospodarowania ich i w końcu organizowanie szkół. Należy podkreślić, że te zadania były trudne ze względu na to, że o te ośrodki folwarczne ubiegały się liczne instytucje i organizacje. O lepsze obiekty toczyły się nieraz trudne i długotrwałe spory. Ponadto poważną trudność stanowiło zagospodarowanie przyjmowanych obiektów wobec braku materiału siewnego i inwentarza żywego. Kolejnym problemem, który bardzo często towarzyszył zakładaniu szkół rolniczych był brak fachowców zarówno do prowadzenia gospodarstwa, jak i na stanowiskach nauczycieli. Wspomniane trudności organizacyjne i gospodarcze pogłębiała jeszcze sytuacja formalno-prawna Wydziału Oświaty. Zgodnie ze stanowiskiem PKWN szkoły rolnicze miały być państwowe. Wydział Oświaty Rolniczej należał do Izby Rolniczej, a więc do samorządu gospodarczego, formalnie nie miał więc podstaw prawnych do kierowania szkołami państwowymi i do przyjmowania obiektów z reformy rolnej. Pod względem prawnym obiekty te pozostawały nadal w gestii powiatowych komisarzy ziemskich. Ponadto Izby Rolnicze były już w tym czasie w stanie likwidacji. Agendy ich przejmował prężnie rozwijający się Związek Samopomocy Chłopskiej. Przez Samopomoc Chłopską przechodziły wszelkie przydziały ziarna, materiału siewnego, koni, bydła, maszyn i narzędzi rolniczych. Pracownikom Izby Rolniczej nie zawsze było łatwo uzyskać te przydziały dla gospodarstw szkolnych. W grę wchodziła również fatalna strona zatrudniania nauczycieli, wypłata poborów i szereg innych problemów. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem dla organizowanego szkolnictwa rolniczego było przejście do Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego jako jedynej państwowej instytucji administracyjno-rolnej na szczeblu wojewódzkim. Zarządzenie takie wydane zostało przez resort Ministerstwa w czerwcu 1945r. Mówiąc o szkolnictwie rolniczym w pierwszych latach powojennych, należy przytoczyć dekret o reformie rolnej, który przewidywał potrzeby szybkiej rozbudowy szkół rolniczych, przekazując na ten cel budynki dworskie wraz z wydzieloną częścią gospodarstw rolnych, o których wcześniej była już mowa. W oparciu o tę bazę i bardzo nieliczne małe obiekty przedwojennych szkół rolniczych po wojnie zaczęło się rozwijać polskie szkolnictwo rolnicze. 23 Rozwój szkolnictwa rolniczego w latach 1945-1949 dokonywał się spontanicznie na wzorach ustrojowych okresu międzywojennego. Z prowadzonych w tym okresie szkół określoną, wyraźną pozycję, zajmowały tylko licea rolnicze. Przygotowywały one kadry ze średnim wykształceniem rolniczym i umożliwiały absolwentom dalsze kształcenie się. Gimnazja rolnicze uprawniające absolwenta do podjęcia nauki w liceum, nie dawały jednak określonego przygotowania zawodowego. Niższe szkoły rolnicze wobec większej atrakcyjności innych zawodów, przy jednoczesnym braku dostatecznie przygotowanej kadry nauczycielskiej i bardzo ograniczonych możliwościach przygotowania bezpośrednich producentów do pracy w rolnictwie stanowiły w istocie rzeczy „ślepą uliczkę”. Gimnazja Gospodarstwa Wiejskiego były to szkoły o trzyletnim okresie nauczania ze świadectwem małej matury, dające uprawnienia do kontynuowania nauki w liceum. Wyższym stopniem średniej szkoły rolniczej były dwu i trzyletnie licea gospodarstwa wiejskiego. Po ukończeniu liceum absolwent otrzymywał świadectwo dojrzałości i tytuł technika rolnika. Mimo to szkolnictwo rolnicze w latach 1945-1949 dało rolnictwu: -ponad 8 000 techników, absolwentów liceów rolniczych, -ponad 2 000 absolwentów szkół o poziomie gimnazjalnym, -12 100 absolwentów niższych szkół rolniczych. W okresie więc tylko pięciu lat po odzyskaniu niepodległości szkolnictwo rolnicze dało ponad 22 000 absolwentów. Należy zauważyć, że w pierwszych latach powojennych ogromny wpływ na kształtowanie się szkolnictwa rolniczego miała polityka państwa wobec wsi i rolników. Prześledźmy to na przykładzie gospodarstw szkolnych. Od 1948r. obszar przeciętnego gospodarstwa szkolnego był bardzo mały i wynosił około 36 ha. Szkolenie rolnicze ukierunkowane było na przygotowanie producentów rolnictwa indywidualnego. Od 1948r. gospodarstwa szkolne jako warsztat dydaktyczny miały służyć przygotowaniu kadr dla wielkotowarowych gospodarstw państwowych i spółdzielczych i dlatego postanowiono zwiększyć ich powierzchnie. Oczywiste jest, że nie zawsze i nie wszędzie można było zrealizować to przedsięwzięcie. Szkoły rolnicze powstałe i funkcjonujące w Kleciach w latach 1946-1951 były pomyślane jako kontynuacja szkoły rolniczej, funkcjonującej w okresie wojny w Brzostku – o czym była mowa w poprzednim rozdziale. 2. Typy szkół i ich struktura organizacyjno – programowa W latach 1946-1951 w Kleciach funkcjonowały 3 typy szkół: -Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego -Państwowe Liceum Rolnicze I-go stopnia -Szkoła Praktyków Specjalistów Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego było 3-letnią niższą szkołą rolniczą. Kończyło się tzw. małą maturą. Nie dawało żadnego tytułu. Nie zachowała się żadna dokumentacja tego typu szkoły z roku szkolnego 1945/1946 poza Księgą Pamiątkową i kilkoma świadectwami, których uczniowie nie odebrali i prawdopodobnie na tej klasie zakończyli swoją edukację. Zachowana Księga Pamiątkowa z tego roku szkolnego przedstawia przede wszystkim zmagania w celu prowadzenia gospodarstwa rolnego, o którym będzie więcej mowy w następnym podrozdziale. Na podstawie tych świadectw można podać przedmioty, które były prowadzone w klasie pierwszej oraz nazwisko dyrektora szkoły i wychowawcy klasowego. W klasie trzeciej zmienił się zarówno dyrektor jak i wychowawca. Z dokumentów tych wynika, że pierwszym dyrektorem szkoły był Eugeniusz Szeląg, a wychowawcą klasy Władysława Twarduś. Świadectwa szkolne po zakończeniu nauki w klasie pierwszej były wydawane 22 lipca 1946r. Wśród nauczanych przedmiotów możemy wyróżnić dwie grupy: ogólnokształcące i zawodowe. Do pierwszej należał język polski z uwzględnieniem literatury ludowej, język francuski, historia Polski i wsi, geografia, chemia, fizyka, botanika, zoologia, matematyka i miernictwo, metodyka prac świetlicowych i przysposobienie wojskowe, a do drugiej uprawa roli i roślin oraz zajęcia praktyczne i 24 ćwiczenia. Z powyższego zestawienia wynika, że przedmioty ogólnokształcące dominowały nad zawodowymi. W klasie drugiej dochodzi bardzo dużo przedmiotów zawodowych i proporcja się odwraca. Do wyżej wymienionej listy należy dopisać: porządki, szycie, rachunkowość, higienę, rolnictwo, hodowlę, mechanizację i spółdzielczość. Przy czym porządki i szycie realizowane były wyłącznie przez dziewczęta. Po klasie drugiej uczniowie odbywali 6-tygodniową wakacyjną praktykę. Fakt odbycia praktyki został odnotowany w dzienniku klasyfikacyjnym tej klasy w roku szkolnym 1946/47. W dalszym ciągu funkcję dyrektora pełnił Eugeniusz Szeląg. Natomiast w klasie trzeciej według katalogu głównego doszły następujące przedmioty: nauka o Polsce i świecie współczesnym, śpiew, organizacja gospodarstw, społeczne życie wsi, ogrodnictwo, hodowla, weterynaria, mleczarstwo, pszczelarstwo i budownictwo wiejskie. W księdze protokołów Rady Pedagogicznej z dnia 21 września 1948r. została wprowadzona nazwa szkoły: Państwowe Liceum Gospodarstwa Wiejskiego I stopnia, ale już na kolejnym posiedzeniu, w dniu 10 listopada 1948r., używane było inne określenie: Państwowe Liceum Rolnicze I stopnia, a następnie Państwowe Liceum Rolnicze. Z tego typu szkoły zachowały się listy poszczególnych klas z poszczególnych okresów roku szkolnego 1948/1949. Na podstawie tych zestawów (brak dzienników lekcyjnych i katalogów ocen), można odtworzyć strukturę zajęć lekcyjnych i praktycznych. W klasie pierwszej z przedmiotów ogólnych był realizowany język polski, język francuski, matematyka, historia, geografia, chemia, fizyka, botanika, zoologia, śpiew, wf, gry i zabawy, a z przedmiotów zawodowych nauka o glebie, hodowla i zajęcia praktyczne. W klasie drugiej z przedmiotów zawodowych doszły: maszynoznawstwo, ogrodnictwo i ekonomia polityczna, a w klasie trzeciej z przedmiotów ogólnokształcących wiedza o sztuce i nauka o Polsce współczesnej, a z zawodowych higiena, weterynaria, organizacja gospodarstw, ochrona roślin i budownictwo. Reasumując funkcjonowanie tych dwóch typów szkół, które były nastawione na przygotowanie uczniów do pracy w gospodarstwie rolnym indywidualnym należy stwierdzić, że spełniły swoją rolę. Warto dodać, że Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego ukierunkowane było z tytułu prowadzenia niektórych przedmiotów i zajęć praktycznych do prowadzenia gospodarstwa rolnego i gospodarstwa domowego. Świadczyły o tym dwa przedmioty realizowane przez dziewczęta, tj. porządki, krawiectwo i gospodarstwo domowe oraz program zajęć praktycznych, jak i praktyk realizowanych po klasie drugiej. Natomiast Liceum Rolnicze ukierunkowało uczniów do pracy w gospodarstwie rolnym. Po przeprowadzeniu reformy rolnej powstało wiele nowych gospodarstw rolnych, ale także wiele istniejących powiększyło swoją powierzchnię. W pierwszych latach polityka państwa była ukierunkowana na przygotowanie uczniów, mówiąc dzisiejszym językiem, do pracy w gospodarstwach rodzinnych. Na początku lat pięćdziesiątych nastąpiła zmiana polityki państwa w stosunku do wsi i szkolnictwa na rzecz PGR i RSP. Dotychczas istniejące szkoły rolnicze uległy likwidacji i zamierzano zakładać szkoły przygotowujące kadrę do państwowych gospodarstw rolnych i rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Na miejsce zlikwidowanego Liceum Rolniczego I stopnia została powołana Państwowa Szkoła Praktyków Specjalistów jako jedna z dwóch istniejących w naszym kraju. Trzecim typem szkoły była – jak już wcześniej powiedziano - Państwowa Szkoła Praktyków Specjalistów, która funkcjonowała przez 2 lata - w 1950 i 1951r. W roku 1950 ta szkoła przygotowywała uczniów w zakresie spółdzielczości rolniczej dla zaopatrzenia wsi, a w następnym roku w zakresie instruktorów organizacji rachunkowości spółdzielczości produkcyjnej. Nauka w zasadzie trwała 11 miesięcy, zaczynała się w styczniu, a kończyła się w grudniu egzaminami. Państwowa Szkoła Praktyków Specjalistów Spółdzielczości Rolniczej dla Zaopatrzenia Wsi realizowała program z następujących przedmiotów: język polski, nauka o Polsce, zajęcia praktyczne, chemia, materiałoznawstwo, organizacja i technika obrotu, rachunkowość handlowa, wybrane zagadnienia z rolnictwa, organizacja uspołecznionych gospodarstw rolnych, zajęcia praktyczne w gospodarstwie, zajęcia świetlicowe i ekonomia polityczna. Natomiast Szkoła Praktyków Specjalistów w zakresie Instruktorów Organizacji Ra- 25 Dworek Honoraty Pawłowskiej w Kleciach – siedziba szkół rolniczych funkcjonujących w latach 1946-1951 chunkowości Spółdzielczości Produkcyjnej w strukturze nauczania przewidziane miała następujące przedmioty: język polski, arytmetykę, stosowane nauki o Polsce i świecie współczesnym, historię Polski, geografię gospodarczą, wychowanie fizyczne, księgowość, ćwiczenia praktyczne z księgowości, biurowość i sprawozdawczość, przepisy prawne, organizację spółdzielni produkcyjnych, wybrane wiadomości z rolnictwa, zajęcia praktyczne w gospodarstwie i pogadanki ekonomiczne. W roku 1951 Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych zlikwidowało te szkoły. Zostało utworzone technikum rolnicze 4-letnie, a następnie 5-letnie, które miało za cel przygotować kadry dla uspołecznionej gospodarki rolnej. W odróżnieniu od szkół poprzednich, tj. Państwowego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego i Państwowego Liceum Rolniczego, gdzie młodzież rekrutowała się z gminy Brzostek i w mniejszym stopniu z gmin ościennych, do tej ostatniej tj. Szkoły Specjalistów Praktyków uczęszczali uczniowie praktycznie z całej Polski. Szkoły te miały na celu przygotować kadry do rolniczych spółdzielni produkcyjnych i handlu wiejskiego. 3. Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego powstało w ośrodku folwarcznym w Kleciach. Na jego powstanie złożyły się trzy przyczyny. Po pierwsze w okresie wojny w Brzostku funkcjonowała szkoła rolnicza i chciano tę tradycję podtrzymać w postaci założenia szkoły rolniczej, po drugie, zgodnie z założeniami władz oświatowych, w każdym powiecie miały być po dwie szkoły średnie i ta miała być jedną z nich. Jako trzecią przesłankę należy wymienić istniejący Ośrodek Folwarczny, którego budynek i część ziemi, tzw. „resztówkę” przekazano na rzecz oświaty rolniczej. Ponadto w wyniku starań miejscowych władz i społeczeństwa, Wojewódzki Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie dnia 4 lutego 1946r. powołał do życia pierwszą szkołę rolniczą w powiecie jasielskim pod nazwą Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego w Kleciach. Otwarcie roku szkolnego rozpoczęło się uroczystym nabożeństwem odprawionym przez ks. dziekana Wilhelma Żywickiego, a następnie akademią, która odbyła się w budynku szkolnym. Uczniów do klasy I zostało zapisanych 36. Skład Rady Pedagogicznej był następujący: Eugeniusz Szeląg, instruktor Adam Kowalski, nauczyciele: Władysława Twarduś, Jan Lisowski, Józef Ślisz, Kasper Świtkowski. Władze powiatowe reprezentował Stanisław Ryndak. W otwarciu, oprócz uczniów, wzięły udział 33 osoby, prawdopodobnie rodzice dzieci, które miały rozpocząć w tym Gimnazjum naukę. W czasie uroczystości otwarcia tej szkoły pokładano ogromne nadzieje co do przyszłości funkcjonowania tej placówki oświatowej. Między innymi padło takie stwier- 26 dzenie: „Ośrodek w ten sposób uzyskany na zawsze winien stać się ośrodkiem kultury dla okolicznego społeczeństwa i promieniować na okolicę” Z chwilą otwarcia Gimnazjum tylko dwie sale posiadały drzwi i okna. Reszta na skutek zniszczeń wojennych i sześciomiesięcznego wysiedlenia w pasie frontowym od września 1944r. do 16 stycznia 1945 została zniszczona przez wojska niemieckie. W dniu 7 lutego 1946r. Ośrodek ten został protokolarnie przekazany przez Urząd Powiatowy Ziemski w Jaśle. W protokole tym, w punkcie pierwszym, został zawarty zapis dotyczący odstąpienia budynków, które zostały przekazane oddzielnym aktem przez delegata P.U.Z. i W.U.Z, jak również ziemii należąej do tego ośrodka folwarcznego. Pozycja druga zawierała informację dotyczącą inwentarza żywego, na który składały się 2 konie o bardzo słabej kondycji oraz martwego, w skład którego wchodziło kilka maszyn i narzędzi rolniczych najczęściej zużytych (1 kosiarka, 2 żniwiarki, wóz ciężki, sieczkarnia, grabarka, wał pierścieniowy, wał gładki, wał kolczasty, 3 pary sani składanych, pług). Ponadto przekazano 500 kg soli potasowej, 25 kg słomy lnianej i 800 kg złomowanych narzędzi. W punkcie 4 protokołu odnotowano przekazane ziarno i paszę: 225 kg owsa, 500 kg ziemniaków pastewnych drobnych, 1300 kg brukwi pastewnej, 120 kg buraków ćwikłowych, 100 kg słomy i 20 kg ziarna. Pasza dla koni starczyła praktycznie na 1 tydzień. Jak więc widać, warunki do prowadzenia gospodarstwa rolnego były tragiczne. Z innego dokumentu wynika, że resztówka, jak wówczas określono ziemię tego ośrodka folwarcznego, wynosiła 28,28 ha, w tym gruntów ornych 16,51 ha w klasie bonitacyjnej III, łąk 2,00 ha w klasie III, pastwisk 2,87 ha w klasie IV, ogrodu warzywnego 0,30 ha oraz 3,60 ha parku, w którym rosło 150 drzew liściastych i szpilkowych. Ponadto w skład tej resztówki wchodziło 3 ha nieużytków. Takie były początki bazy szkoleniowej szkoły rolniczej, która powstała we wsi Klecie. Praktycznie zaczynano „od niczego”. Wobec tego stanu rzeczy przed dyrektorem szkoły, nauczycielami i uczniami stanęło ogromne wyzwanie, aby tę machinę uruchomić i żeby wszystko zaczęło funkcjonować na określonym poziomie. Jak wynika z kroniki, działania dyrektora szkoły w pierwszym roku jej funkcjonowania nastawione były na uruchomienie gospodarstwa szkolnego i poprawę bazy lokalowej. Zabiegi te zostały skrupulatnie przedstawione, aby oddać prawdziwą atmosferę tych lat i zachować je w pamięci przyszłych pokoleń, którym przyszło funkcjonować już w innych warunkach. Z kolei 17 lutego 1946r. Powiatowy Inspektorat Oświaty Rolniczej w Jaśle przydzielił Gimnazjum w Kleciach jedną krowę – staruszkę wraz z kilkudniowym cielęciem. Panowała powszechna radość z powodu powiększenia się żywego inwentarza. Następnie 6 kwietnia 1946r. tutejszej szkole zostały przydzielone dwa dzikie i niebezpieczne dla otoczenia konie z U.N.R.A. (klacz i wałach), dla których brakowało paszy i uprzęży. Były one karmione brukwią, makuchami i słomą. 28 kwietnia 1946r. szkoła otrzymała wiadomość, że Wojewódzki Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie, dzięki życzliwemu ustosunkowaniu się naczelnika Wydziału Bogdana Zabłockiego i wizytatora Julii Smolakowej, przydzielił szkole 16 owiec, 4 tryki i 18 jagniąt oraz dwa prosięta z ośrodka szkolnego w Werynii, pow. Kolbuszowa. Następnego dnia, tj. 29 kwietnia, cały przydzielony inwentarz został przywieziony samochodem Wojewódzkiego Pełnomocnika Akcji Siewnej z Werynii do Kleci. Piszący kronikę ten fakt odnotował w następujący sposób „Gospodarstwo nie posiada już tylko dwóch mizernych koni”. Inwentarz szkolny wynosił: koni–4 sztuki bydła–2 sztuki owiec–38 sztuk świń–2 sztuki ------------------------razem 46 sztuk Następnego dnia, tj. 30 kwietnia, z dotacji otrzymanej z Wydziału Oświaty Rolniczej zakupionych zostało przez dyrektora Eugeniusza Szeląga 20 pni pszczół w Samoklęskach i tego samego dnia zostały one przewiezione do Kleci. Dwa pnie na polecenie naczelnika Zabłockiego zostały wydane dnia 6 maja 1946r. Powiatowej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Strzyżowie. Dyrektor szkoły tak ocenił pracę 27 swej placówki oświatowej: „Młodzież szkolna i personel widzą podnoszenie się gospodarstwa, zaczyna nabierać otuchy i wiary w lepsze jutro. Rodzice uczniów pomagają w pracach polowych swymi końmi”. Do ważniejszych wydarzeń należy zaliczyć zorganizowanie przez Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie w dniu 26 maja 1946r. w Liceum Gospodarstwa Wiejskiego w Babicy „Święta Wiosny” w połączeniu ze zjazdem młodzieży wszystkich szkół rolniczych w województwie. Były problemy z wyjazdem z uwagi na koszty, ale udało się pomyślnie ten problem rozwiązać. Starostwo w Jaśle przydzieliło uczniom karty żywnościowe, a Wojewódzki Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie pokrył w całości koszty przyjazdu do Babicy. Samochodem Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Brzostku młodzież wyjechała do Babicy, gdzie mogła na „Święcie wiosny” zapoznać się z kulturą ludową dzięki odtworzeniu przez uczniów szkół rolniczych biorących udział w tym spotkaniu obrzędów ludowych. Po zakończeniu uczniowie pojechali do Łańcuta celem zwiedzenia pałacu Potockich, w którym utworzono Muzeum Państwowe. Powoli zbliżał się koniec roku szkolnego, młodzież intensywnie się uczyła, aby uzupełnić brakującą wiedzę na skutek ograniczonego nauczania w czasie okupacji. Nauka odbywała się nie tylko w klasie, ale także w gospodarstwie szkolnym, w którym uczniowie nabywali umiejętność wykorzystywania w praktyce zdobytych wiadomości teoretycznych. Pod koniec roku szkolnego 1945/1946 Wojewódzka Izba Rolnicza i Wydział Oświaty Rolniczej przydzieliły z wylęgarni w Jaśle 100 kurcząt. Ponadto szkoła otrzymała z przydziału z Wydziału Oświaty jedną loszkę i knura rasy wielkiej białej angielskiej, a z przydziału U.N.R.A. dwie jałówki. W zamian za to w ciągu trzech lat szkoła miała zapłacić równowartość 22 q żyta. Gospodarstwo rolne miało na stanie: bydła – 4 szt, świni – 4 szt, koni – 4 szt, owiec – 38 szt. kurcząt – 100 szt i 18 pni pszczół. W dalszym ciągu trwały starania o powiększenie inwentarza żywego zarówno z zewnątrz, jak i poprzez uzyskanie własnego przychówku. Od maja 1946 roku w szkole organizowano dożywianie uczniów. Wydawane uczniom było śniadanie i obiad. W roku 1946 szkoła wspólnie ze Związkiem Samopomocy Chłopskiej zorganizowała dożynki. Wykonany wieniec został poświęcony w Kościele w Przeczycy. Z tej okazji szkoła gościła Starostę, wizytatora Julię Smoluchową i Przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej. Z 36 zapisanych uczniów do końca roku szkolnego dotrwało 29. Pozostali przestali uczęszczać z powodu braku przygotowania do szkoły średniej. Rada Pedagogiczna promowała do klasy drugiej 28 uczniów. Uroczyste rozdanie świadectw nastąpiło 22 lipca 1946r. W ciągu pół roku przerobiony został program całego roku szkolnego. Rok szkolny 1946/47 zgodnie z żądaniem Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych rozpoczął się 15 września 1946r. Do klasy pierwszej zapisało się 19 uczniów, a do drugiej zgłosiło się 26. Słaby nabór do klasy pierwszej spowodowany był wrogą agitacją niektórych osób, które uważały, że z chwilą likwidacji szkoły ziemia zostanie rozdzielona między nich, wybór przez absolwentów szkół podstawowych głównie szkół ogólnokształcących oraz tym, że uczeń wstępujący do szkoły rolniczej musiał mieć ukończone 7 klas szkoły podstawowej. Skład Rady Pedagogicznej na rok szkolny 1946/47 wyglądał następująco: dyrektor: Eugeniusz Szeląg, nauczyciele: Władysława Twarduś, Maria Miodowicz, Jan Lisowski, Józef Ślisz, ks. Wilhelm Żywicki, Kazimierz Ratowski, Stefan Traciłowski, Tadeusz Rączka, Jan Majewski (lekarz szkolny). Z dniem 1 listopada 1946r. pracę podjął instruktor Jan Pyter, w dniu 22 listopada do szkoły przyszedł następny instruktor - Wanda Łuszczakowa. Rok szkolny 1946/1947 był dla rolnictwa niekorzystny. Ze względu na panującą suszę plony użytków zielonych były bardzo słabe i nie zapewniały paszy dla ciągle powiększającego się inwentarza żywego. Szkolne konie pracowały na swoje utrzymanie w gospodarstwie prywatnym. Za jeden dzień pracy konia szkoła otrzymywała 75 – 100 kg siana albo ½ korca owsa. Ponadto przy wiosennych pracach zostało wypracowane u ludzi 27 dniówek. W ten sposób za zdobyte siano i owies utrzymywany był inwentarz żywy. Reasumując funkcjonowanie gospodarstwa szkolnego, dyrektor szkoły stwierdzał: „Niewesołe u nas jest życie, ale dajemy sobie radę i damy w przyszłości” – taka została zanotowana wypowiedź z dnia 28 28 Chór szkolny przy Państwowym Koedukacyjnym Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego – czerwiec 1947 (1-dyregent Tadeusz Rączka, 2-prezes Komitetu Rodzicielskiego Wincenty Mikrut, 3-dyrektor szkoły Eugeniusz Szeląg) kwietnia 1947r. Na wiosnę 1947 r. szkoła planowała zorganizować dla uczniów, przy pomocy przewodniczącego Powiatowej Samopomocy Chłopskiej w Jaśle, Wojciecha Kosiby, wycieczkę do Rożnowa, Pienin, Czorsztyna, Zakopanego, Morskiego Oka, Katowic, Chorzowa, Krakowa i Wieliczki. Udało się ją zrealizować w dniach: 7 – 14.07. 1947r. Zarządzeniem Wojewódzkiego Wydziału Oświaty Rolniczej na skutek starań miejscowego społeczeństwa z dniem 1 września 1947r. w miejsce ustępującego Eugeniusza Szeląga dyrektorem szkoły został Tadeusz Rączka. Szkoła pod każdym względem znajdowała się w bardzo ciężkim położeniu. Między innymi ciążył na niej dług w wysokości ponad 70 000 złotych, ponadto nie zostały zapłacone podatki gruntowe za poprzednie lata. Pokrycia na powyższe długi szkoła nie posiadała, gdyby nawet mogła sprzedać część inwentarza żywego, to otrzymane za niego pieniądze nie pokryłyby ich. Prócz tego szkoła musiała odrobić różnym prywatnym osobom około 30 parokonnych dniówek za piesze roboty wiosenne i letnie w gospodarstwie szkolnym. Ze względu na brak gotówki na zagospodarowanie oraz na odrabianie długów końmi przewidywano poważne trudności przy pracach jesiennych, takich jak m.in.: zbiór kukurydzy, kopanie ziemniaków i zbiór buraków cukrowych. Szkoła była przygotowana do rozpoczęcia roku szkolnego. Bieżący remont budynku szkolnego, podobnie jak i zapisy do szkoły, został wykonany w czasie. Rok szkolny rozpoczęto w dniu 15 września 1947r. uroczystym nabożeństwem w kościele w Brzostku. Do szkoły zgłosiło się 49 uczniów i uczennic, a mianowicie 13 do klasy I, 15 do klasy drugiej, 21 do klasy III. Obsada nauczycielska z początkiem roku szkolnego była następująca: dyrektor - Tadeusz Rączka, nauczyciele: Jadwiga Werbera, Józef Ślisz, Stanisław Maciąg, Maria Rączka, Maria Miodowicz, Hieronim Krawczyński, ks. Wilhelm Żywicki, Michał Wojnar. Na pełnych etatach byli: Tadeusz Rączka i Jadwiga Webera. Pozostali nauczyciele pracowali w niepełnym wymiarze tygodniowym. 17 września 1947r. odbyło się zebranie rodzicielskie, na którym między innymi został wybrany Komitet Rodzicielski w składzie: Wincenty Mikrut - prezes, Jan Sikora - wiceprezes, Wincenty Kolbusz - skarbnik, Jan Papciak - sekretarz. Dużą popularnością wśród młodzieży gimnazjalnej cieszyły się organizowane spotkania, zwane wówczas zlotami. Kronika szkolna odnotowała dwa takie. Pierwszy był or- 29 ganizowany z okazji otwarcia wystawy eksponatów rolniczych w Rzeszowie w dniach 21 i 22 września 1947r., a drugi odbył się w dniu 19 października 1947r. W obu zjazdach wzięła udział cała młodzież klecieckiego gimnazjum. Ponadto w spotkaniach tych uczestniczyła także młodzież zorganizowana w kołach Przysposobienia Rolniczo-Wojskowego. W ostatnim zlocie wystąpił chór czterogłosowy, zorganizowany na początku roku szkolnego 1947/48 przez T. Rączkę. Chór ten śpiewał pieśni religijne w czasie Mszy świętej w kościele parafialnym w Brzostku. Z początkiem tego roku szkolnego nastąpiły w szkole zmiany kadrowe. Z dniem 15 listopada 1947r. w Gimnazjum podjął pracę w charakterze nauczyciela zawodu, Tadeusz Marecki, absolwent szkoły rolniczej w Suchodole. Z kolei 30 listopada 1947r. Jadwiga Webera odeszła na dłuższe zwolnie lekarskie. W pierwszym półroczu roku szkolnego 1947/49 Wojewódzki Odział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie podjął decyzję o likwidacji takiej samej szkoły rolniczej w Strzegociach ze względu na małą liczbę uczniów. Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego w Strzegocicach przestało istnieć z dniem 15 grudnia 1947r. i w związku z tym 16 uczniów tej szkoły przyszło do Kleci. W raz z nimi przyszło dwóch nauczycieli z tej szkoły: Kazimierz Bania i Janusz Millelstaed. Następnie z dniem 15 grudnia 1947r. przestał uczyć Hieronim Krawczyński. Po dokonaniu tych zmian kadrowych Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego w Kleciach w dalszym ciągu miało pełną obsadę nauczycielską. Do ważniejszych wydarzeń z życia szkoły można zaliczyć wycieczkę młodzieży gimnazjalnej 18 i 19 grudnia do cukrowni w Przeworsku i muzeum w Łańcucie. Wzięło w niej udział 55 uczniów. Przyglądając się przydziałom czynności na rok szkolny 1947/48, kiedy funkcjonowały już wszystkie klasy, można zauważyć dość dużą liczbę nauczycieli z przedmiotów ogólnych, jak też zawodowych przy braku nauczycieli niektórych przedmiotów zawodowych w różnych specjalnościach. Nasuwa się taka uwaga, że jeden nauczyciel uczył różnych przedmiotów, często bardzo różnych i często nie mających ze sobą żadnych powiązań. Należy zaznaczyć, że znaczna część nauczycieli uczyła w niepełnym wymiarze, ale warto dodać, że w tym czasie tygodniowy wymiar godzin był stosunkowo wysoki. Nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących przyszli ze Szkoły Podstawowej w Brzostku, Januszkowic oraz z Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Kołaczycach. Na posiedzeniach Rad Pedagogicznych dogłębnie analizowano każdą klasę pod względem dydaktycznym i wychowawczym. W dniu 20 listopada 1947r. w czasie kolejnego posiedzenia stwierdzono, że zachowanie uczniów jest na ogół poprawne i nie budzi poważnych zastrzeżeń. Zdarzają się sporadyczne niewłaściwe zachowania, które na bieżąco i z całą konsekwencją są eliminowane. Uczniowie klasy I pod względem dydaktycznym osiągają zadawalające wyniki – mówiąc ówczesnym językiem – czynią postępy dodatnie poza dwoma uczniami, którzy są słabo przygotowani i dostosowani do wymaganego poziomu naukowego w tej klasie. Nieco gorzej wyniki w nauce przedstawiają się w klasie II, w której znajduje się kilku uczniów odstających w nauce. Poza tymi wyjątkami poziom wiedzy w tej klasie jest dość wyrównany. Dla uczniów mających problemy z nauką zorganizowano samopomoc koleżeńską, także ze strony nauczycieli zostali oni otoczeni troskliwą opieką. Jeżeli chodzi o ostatnią klasę, tj. III, Rada Pedagogiczna stwierdziła, że w nauce klasa robi znaczne postępy i z tych faktów należy się cieszyć. Zauważono w tej klasie słabsze opanowanie języka polskiego i wiedzy o Polsce współczesnej. Przyczyny tego stanu rzeczy tkwiły w dłuższej nieobecności nauczyciela uczącego tych przedmiotów spowodowanej chorobą. Wobec tego Rada Pedagogiczna postanowiła zwrócić się do Wojewódzkiego Wydziału Oświaty Rolniczej w Rzeszowie z prośbą o dodanie w wymiarze tygodniowym po jednej godzinie z każdego przedmiotu w okresie II, III, i IV roku szkolnego 1947/48. Uczniowie z biednych rodzin, a zwłaszcza ci, którzy mieszkali na stancjach otrzymywali subwencję, mówiąc dzisiejszym językiem - stypendium. W dniu 20 listopada 1947r. rozdzielono subwencje dla uczniów za miesiąc wrzesień w kwocie 15 000 zł. Łącznie otrzymało je 22 uczniów. Kwota dla każdego z nich była inna. Najniższa wynosiła 200 zł, a najwyższa 1200 zł. Pozostałe były w wysokości: 300 zł, 400 zł, 500 zł, 700 zł, 1000 zł i 1100 zł. Szkoła nie tylko organizowała lekcje, zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe w gospodarstwie szkolnym, ale dużą wagę przywiązywała także do organizowania wycieczek tu- 30 rystyczno-krajoznawczych, a także zawodowych – o czym była już wcześniej mowa. Należy pamiętać, że w pierwszych latach istnienia szkoła funkcjonowała w bardzo skromnych warunkach. Nie było wtedy środków audiowizualnych i pomocy dydaktycznych, dlatego organizowane wówczas wycieczki miały nieocenione walory dydaktyczne i wychowawcze. W roku szkolnym 1946/47 zaplanowano 7 takich wycieczek (Przeworsk, Łańcut, Męcinka, Jedlicze, Śląsk, Kraków, Wieliczka, Zakopane, Tatry). Należy pamiętać, że był to okres po długiej i wyczerpującej wojnie. Komunikacja samochodowa nie była rozbudowana, brakowało taboru samochodowego. Dlatego szkoły przy tego rodzaju imprezach korzystały w większym stopniu z komunikacji PKP. Tutaj znowu pojawiał się problem pieniędzy na bilety, których bardzo często rodzice nie posiadali. Wracając do tych wycieczek turystyczno-krajoznawczych i zawodowych należy zauważyć, że w tych trudnych warunkach funkcjonowania szkoły rolniczej był to ważny środek upoglądowienia teoretycznego nauczania z różnych przedmiotów, np. chemii, fizyki, geografii i przedmiotów zawodowych. Nauczyciele i pracownicy pracujący w tej szkole mieli problemy z systematycznym pobieraniem wynagrodzenia za wykonywaną pracę, co potwierdziła jedna z byłych jej pracownic. Dlatego na jednym z posiedzeń Rady Pedagogicznej nauczyciele zwrócili się z prośbą do dyrektora szkoły, aby interweniował w tej sprawie, na co otrzymali przychylną odpowiedź. Obiecał on bowiem, że będzie zabiegał u władz nadrzędnych, aby te przypadki w miarę możliwości eliminować. Analizując dokumenty, należy zauważyć, że subwencje, zwane stypendiami były dość często przydzielane. W dniu 27 listopada 1947r.dokonano przydziału stypendium na dwa kolejne miesiące – październik i listopad. Przydzielona subwencja wynosiła 35 000 zł i 24 000 zł. Przydzielono ją dla 49 uczniów, tj. dla prawie połowy uczniów całej szkoły. W tym czasie funkcjonowały niższe i wyższe szkoły średnie. Do pierwszej z nich należało Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, a wyższą było Liceum Rolnicze na wzór Gimnazjum Ogólnokształcącego i Liceum tego samego typu. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 29 stycznia 1948r. dyrektor szkoły poinformował, że ma być sporządzony kosztorys na remont budynków celem powołania do życia liceum rolniczego, czyli szkoły średniej wyższego rzędu, uzasadniając, że jest wystarczająca ilość uczniów i dość duże zainteresowanie szkołą rolniczą w Kleciach. Klasyfikacja, którą przeprowadzono na posiedzeniu Rady Pedagogicznej świadczy o bardzo złożonym i skomplikowanym procesie dydaktycznym szkoły. Klasa pierwsza nie sprawiała żadnych trudności dydaktyczno-wychowawczych za wyjątkiem jednej uczennicy, która zaniedbała się w nauce i jednego ucznia, który z powodu choroby opuścił zbyt wiele zajęć, aby móc zostać sklasyfikowanym. Uczniowie klasy II nie sprawiali większych kłopotów wychowawczych i czynili zadawalające postępy w nauce z wyjątkiem jednej uczennicy, która miała problemy z nauką. Podobny problem pojawił się w klasie trzeciej. Na ogół uczniowie zachowywali się dobrze i robili znaczne postępy w nauce. Znowu 8 uczniów nie zostało sklasyfikowanych z języka francuskiego z powodu przejścia z innej szkoły, w której uczyli się języka niemieckiego. Wyżej wymienieni uczniowie zostali przeniesieni w dniu 15 grudnia 1947r. po likwidacji Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego ze Strzegocic. W tamtejszej szkole uczono języka niemieckiego, także chemii nie było ani w klasie I ani w II. W związku z tą sytuacją Rada Pedagogiczna powołała specjalną komisję, która miała sklasyfikować uczniów z wyżej wymienionych przedmiotów po odpowiednim ich przygotowaniu i nadrobieniu zaległości. W dokumentach zachował się protokół z posiedzenia Rady Pedagogicznej poświęconej problemowi wychowawczemu jednego z uczniów, który cieniem położył się na Gimnazjum w Kleciach. W dniu 9 grudnia 1947r. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Rady Pedagogicznej poświęcone ocenie ucznia, który dokonał przestępstwa. Polegało ono na tym, że wspólnie z kolegą sfałszował „kwit” na wydanie mąki w młynie w Kołaczycach i został złapany na gorącym uczynku. Rada Pedagogiczna po dokładnym zbadaniu i rozpatrzeniu sprawy postanowiła: 1.Usunąć ucznia ze szkoły do czasu załatwienia sprawy z rodzicami. Dyrektor szkoły miał dokonać rozeznania czy ten uczeń samodzielnie działał czy dokonał tego za wiedzą rodziców. 2.Dostarczyć rodzicom pisemną decyzję o treści: „Uczeń zostaje przyjęty warunkowo z 31 tym, że w razie przekroczenia regulaminu szkolnego i przepisów szkolnych, zostanie ze szkoły zupełnie usunięty”. 3.Wystawić uczniowi ze sprawowania na półrocze postęp (ocenę) odpowiedni. 4.Ogłosić wobec wszystkich uczniów (nie wymieniając nazwiska) o tym wypadku i wystosować ostrzeżenie przed podobnymi przypadkami. Widzimy, że rozwiązanie tego problemu przez Radę Pedagogiczną było zdecydowane, konsekwentne i zapewne skuteczne. Nie było żadnego pobłażania w tej sprawie. Na powiatowej konferencji dyrektorów szkół rolniczych, jak także kierowników Przysposobienia Rolniczo – Wojskowego (P.R.W.) omawiana i rozpatrywana była praca w tych ośrodkach. Ustalono, że naukę w ośrodkach P.R.W należy kontynuować na dotychczasowych zasadach (w myśl podanych instrukcji i programów), zaś w rejonach, w których istnieją warunki stworzenia P.R.W. należy je organizować. Przy tych ośrodkach należy także powołać do życia świetlice. Natomiast na okręgowej konferencji dyrektorów referowany był program 5-letniego planu i jego realizowanie w szkołach rolniczych oraz omówiono planowaną korektę sieci szkolnej na terenie województwa rzeszowskiego. Między innymi zobowiązano szkoły do czynnego udziału nauczycieli w zespołach P.R.W., współzawodnictwa między szkołami oraz współdziałania młodzieży szkolnej z P.R.W. Ponadto przed szkołami rolniczymi województwa rzeszowskiego postawiono następujące zadania: 1.Przeprowadzenie prac związanych z odchwaszczeniem Ośrodka. 2.Urządzenie wzorowej gnojowni i stosów kompostowych w ośrodkach szkół rolniczych. Realizując wyżej wymienione zadania, nawiązano współpracę z Gimnazjum Rolniczym w Trzcinicy i Gimnazjum Ogólnokształcącym w Kołaczycach. Ponadto postanowiono współdziałać wraz z młodzieżą szkolną w pracach P.R.W. Również z działu propagandowo-gospodarczego zaplanowano urządzić przy gospodarstwie szkolną wzorową gnojownię ze zbiornikiem na gnojówkę, kompostować wszystkie odpady gospodarcze i przeprowadzić skuteczną walkę z chwastami w obrębie szkoły. Należy jeszcze przytoczyć ważniejsze wydarzenia, jakie miały miejsce w drugim półroczu roku szkolnego z udziałem młodzieży, które na trwałe zapisały się w ich pamięci. 29 stycznia 1948r. został zorganizowany opłatek, w którym wzięła udział młodzież wszystkich klas wraz z rodzicami. Do najweselszych i najciekawszych punktów programu należało wystąpienie chóru szkolnego, który już wcześniej brał udział w różnych imprezach szkolnych i pozaszkolnych. Między innymi prezentował się na „Święcie Spółdzielczości” w dniu 28 września 1947r. i na otwarciu Szkoły Podstawowej w Przeczycy w dniu 25 stycznia 1948r. Niemniej ważnym wydarzeniem szkoły było otrzymanie w lutym 1948r. 14 szaf, 40 taboretów, 20 szafek nocnych, 6 stołów i 5 wieszadeł stojących. Meble te przydzielił i sfinansował Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie. Staraniem dyrektora szkoły, nauczycieli i młodzieży Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego w dniu 11 kwietnia 1948r. w ramach kultywowania tradycji rodzinnych i religijnych odbywało się tradycyjne „Święcone” dla uczniów i rodziców. Z zaproszonych gości poza nauczycielstwem byli obecni przedstawiciele urzędów i instytucji: wójt Gminy Zbiorowej Czyż, komendant M.O. Kopeć, sołtys wsi Mikrut, prezes Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Kleciach Samborski, lekarz Majewski, lek. Ubezpieczeń Społecznych w Jaśle Zbigniew Paczony oraz księdz Ludwik Sieradzki. W czasie uroczystości popisywał się swoimi wystąpieniami chór szkolny pod kierownictwem dyrektora Rączki. W dniu 2 maja 1948r. z okazji Święta Narodowego odbyły się w szkole „Biegi Narodowe”, w których wzięło udział ponad 30 uczniów i uczennic. Wyniki poszczególnych uczniów były następujące: - 500 m dla dziewcząt 1 miejsce Władysława Ryba ucz. Kl. III – czas 2 min 2 sek. 2 miejsce Jadwiga Samborska ucz. Kl. III – czas 2 min 4 sek. - 1000 m dla dziewcząt 1 miejsce Janina Frączek ucz. kl. I - czas 4 min 5 sek. 2 miejsce Teofila Górka ucz. kl. III – czas 4 min 10 sek. 32 - 1000 m dla chłopców 1 miejsce Józef Bożek ucz. kl. II – czas 3 min 31 sek. 2 miejsce Edward Samborski ucz. kl. II – czas 3 min 39 sek. - 2000 m dla chłopców 1 miejsce Franciszek Trojan ucz. kl. III – czas 7 min 55 sek 2 miejsce Marian Matyja ucz. kl. III – czas 7 min 58 sek. Zawody sportowe poprzedziła defilada sportowców w strojach sportowych. Po zawodach, którym przyglądało się około 200 osób, odbyło się wręczenie zwycięzcom nagród, ufundowanych przez Spółdzielnię Samopomoc Chłopska w Kleciach i Brzostku oraz przez Zarząd Gminy Brzostek I i Brzostek II. W dniach 3 – 5 maja 1948r. wizytował Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego w Kleciach wizytator Wojewódzkiego Wydziału Oświaty Rolniczej, Dragon, na specjalne zlecenie Departamentu Nauki i Oświaty Rolniczej Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych. Celem wizytacji było zbadanie stanu i poziomu nauczania oraz stosunków personalnych grona nauczycielskiego. Gospodarstwo pracowało zgodnie z wymogami agrotechnicznymi. Zboże zasiano w początkach kwietnia, a ziemniaki zasadzono w okresie do 15 maja. Zarazem zakończono wszystkie prace wiosenne. Był to rok szkolny 1947/48 – ostatni rok funkcjonowania Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego. Zbliżał się koniec roku szkolnego, młodzież pilnie się uczyła i uzupełniała swoje wiadomości. Uczniowie klasy III okres ten przeżywali w specjalnym nastroju. Nadchodził bowiem kres ich mozolnej pracy. Wreszcie nadszedł koniec roku szkolnego. Zarządzeniem Wojewódzkiego Wydziału Oświaty Rolniczej w Rzeszowie miał być przeprowadzony egzamin końcowy w klasie III. Składał się on z dwóch części: pisemnej z języka polskiego, matematyki i jednego z przedmiotów zawodowych oraz z ustnej przeprowadzonej w obecności wewnętrznej komisji egzaminacyjnej. W związku z tym w dniach od 11 VI do 14 VI odbyły się egzaminy, na podstawie których wszyscy uczniowie klasy III ukończyli Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego. Z okazji ukończenia klasy III Rada Pedagogiczna podjęła następującą uchwałę: „Klasa III. Wszystkich 28 uczniów sklasyfikowano. Wszyscy otrzymali oceny dodatnie, ponieważ swoją pracą, pilnością i przykładem dla młodszych klas zasłużyli na pomyślne oceny. Rada Pedagogiczna, oceniając nie tylko wiadomości i pilność w nauce, lecz także i to, że są to uczniowie, którzy wytrwali do końca, którzy pierwsi wstąpili do Gimnazjum w Kleciach, którzy w pierwszych latach powojennych w bardzo ciężkich pracowali warunkach szkolnych i domowych, którzy przez występy artystyczno – oświatowe w szkole, okolicy i powiecie dobrze przysłużyli się swojej wsi i gimnazjum – uchwaliła uczniów tych jako pierwszych abiturientów klecieckiego gimnazjum wpisać do kroniki szkolnej”. Rok szkolny zakończono w dniu 15 czerwca 1948 roku z następującym programem: 1.Msza Święta w Kościele Parafialnym w Brzostku. 2.Przemówienie dyrektora Gimnazjum Tadeusza Rączki. 3.Przemówienie prezesa Komitetu Rodzicielskiego Wincentego Mikruta. 4.Przemówienie ucznia klasy III Franciszka Kolbusza. 5.Przemówienie Powiatowego Inspektora Oświaty Rolniczej Stanisława Ryndaka. 6.Wykonanie wspólnego zdjęcia na tle szkoły. 7. Odczytanie ocen rocznych przez dyrektora Gimnazjum. 8.Wspólna herbatka. W uroczystym zakończeniu roku szkolnego 1947/48 poza gronem nauczycielskim i uczniami wzięli liczny udział rodzice uczniów oraz przedstawiciele miejscowych władz samorządowych. W czasie wspólnej herbatki gości rozweselał chór szkolny pod kierunkiem dyrektora Tadeusza Rączki. Tak się zakończyła historia pierwszej niższej szkoły rolniczej zorganizowanej w Kleciach i zarazem w powiecie jasielskim – Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego. Wspomnieć należy, że w okresie wakacji letnich młodzież wszystkich klas odbywała praktykę, a mianowicie: I klasa w gospodarstwie miejscowego gimnazjum, II klasa w gospodarstwach rolnych Państwowych Nieruchomości Ziemskich i późniejszych PGR-ów na terenie województwa rzeszowskiego, a III klasa w poszczególnych wioskach. 33 Należy zaznaczyć, że stosunek miejscowego społeczeństwa, a przede wszystkim rodziców uczniów miejscowego Gimnazjum, do szkoły był bardzo życzliwy. W okresie wakacyjnym odbywały się w gospodarstwie żniwa. W tym czasie praktykę realizowali uczniowie klasy pierwszej, a więc mający przeważnie 15 lat życia. Pracę w polu wykonywali ręcznie, nie było bowiem ciągników i maszyn, którymi można było skosić pole. Powstał duży problem, w jaki sposób i kto dokona zbioru. Pewnego popołudnia przyszli rodzice z kosami i sierpami i w przeciągu paru godzin żyto szkolne zostało skoszone, związane w snopki i skopione. W ten sam sposób przeprowadzono żniwa jęczmienia, pszenicy i owsa. Problem żniw w gospodarstwie szkolnym został więc rozwiązany. Kronika szkolna odnotowała także problem omłotów zebranego zboża z gospodarstwa rolnego w 1946 oraz wykonania orki przedzimowej. W związku z tym, że komunikacja autobusowa była bardzo słaba i niemożliwy był dojazd nauczycieli do szkoły z innych miejscowości, 5 nauczycieli dowożono do Kleci furmanką z Kołaczyc, Januszkowic i Brzostku. W jesieni końmi orka przedzimowa wykonana była na powierzchni 1 ha, a pozostałe pole zaorano ciągnikiem rolniczym wypożyczonym w gospodarstwie rolnym Państwowej Nieruchomości Ziemskiej w Gorajowicach. Praca ta została wykonana w ostatnim dniu przed wystąpieniem mrozu. Na początku grudnia udało się pozyskać młocarnię i wykonać omłoty przy pomocy tego ciągnika. Powstał problem z pasem do chłodnicy, który ciągle się rwał. Nie było w tym czasie żadnych części zamiennych na składnicy maszyn rolniczych w Rzeszowie i w Jaśle. Po długich staraniach dyrektor pożyczył ten pas na Stacji Traktorów w Krośnie. Dopiero 6 grudnia 1946r. zboże omłócono. Z tego wynika, że zagospodarowanie resztówki w ośrodku folwarcznym było bardzo trudne i wymagało wielu wysiłków i zabiegów. Z biegiem lat sytuacja się normalizowała, o czym będzie mowa w następnym rozdziale. Zarządzeniem Wojewódzkiego Wydziału Oświaty Rolniczej w Rzeszowie z dnia 30 czerwca 1948r. Z.II/26/254 Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego przekształcono na Państwowe Liceum Gospodarstwa Wiejskiego. Był to - jak odnotowano w kronice szkolnej - ogromny cios dla rozwijającego się gimnazjum – uczniów i okolicznego społeczeństwa. Komitet Rodzicielski przy Gimnazjum wraz z władzami samorządowymi wszczęli starania o zmianę tej decyzji i domagali się powołania do życia Państwowego Liceum Rolniczego I stopnia. 4. Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowego Liceum Rolniczego – I stopnia Nowy rok szkolny 1948/49 rozpoczął się dnia 15 września 1948r. Staraniem Komitetu Rodzicielskiego oraz władz samorządowych dotychczasowe Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego zostało przemianowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych na trzyletnie Liceum Rolnicze I stopnia, chociaż oficjalnego zarządzenia szkoła jeszcze nie otrzymała. Zmiana tej szkoły wpłynęła na większy nabór do klasy pierwszej. W dniu 15 września 1948r. do szkoły zgłosiło się 84 uczniów i uczennic, a mianowicie 44 do klasy I, 20 do klasy II i 19 do klasy III. Skład rady Pedagogicznej w pierwszym roku funkcjonowania Państwowego Liceum Rolniczego I stopnia był następujący: dyrektor – Tadeusz Rączka, 3 nauczycieli w pełnym wymiarze godzin: Janusz Mittelstaed, Jadwiga Weber i Tadeusz Marecki oraz nauczyciele w niepełnym wymiarze godzin (dochodzący): Maria Rączka, Józef Ślisz, Michał Wojnar i ks. Wilhelm Żywicki. Z nowym rokiem szkolnym zaczęła pracować na stanowisku instruktora abiturientka Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, Zofia Samborska. Z wielką radością zostało przyjęte przez nauczycieli i uczniów pismo wydziału Oświaty Rolniczej w Rzeszowie z dnia 8 października 1948r. Z.II/21/684 komunikujące, że decyzją Ministerstwa Rolnictwa i Reform rolnych dotychczasowe Gimnazjum Rolnicze zostało przemianowane na 3-letnie Liceum Rolnicze I-go stopnia. Z zachowanych dokumentów wynika, że pierwsze posiedzenie Rady Pedagogicznej przygotowującej nowy rok szkolny odbyło się 21 września 1948r. bez udziału dyrektora 34 szkoły Tadeusza Rączki, który w tym czasie przebywał na 3-miesięcznym kursie doskonalącym kadrę kierowniczą w Ośrodku Doskonalenia Kadr Pedagogicznych Szkolnictwa Rolniczego w Pszczelinie. W tym czasie szkołą kierował Janusz Mittelstaed. 14 października 1948r. odbyła się wizytacja gospodarstwa szkolnego przez Wojewódzkiego Inspektora Oświaty Rolniczej, Tadeusza Sochę, z kolei 23 października 1948r. miało miejsce zakończenie roku w zespole P.R.N.w obecności zastępcy Powiatowego Inspektora Oświaty Rolniczej w Jaśle,Władysława Jurysia. W dniu 1 listopada 1948r. zaszła zmiana w gronie nauczycielskim, mianowicie Jadwiga Weber otrzymała urlop zdrowotny, a na jej miejsce przyszły 2 nauczycielki ze szkoły Podstawowej w Brzostku: Janina Frączek i Kazimiera Lindorf oraz kierownik Szkoły Podstawowej w Januszkowicach Adam Kowalski. Oczywiście wszyscy wymienieni uczyli w niepełnym wymiarze godzin. Pierwsza klasyfikacja w tym roku szkolnym została przeprowadzona 10 października 1948r. bez obecności dyrektora szkoły Świadectwo Państwowego Koedukacyjnego Tadeusza Rączki, który w dalszym Gospodarstwa Wiejskiego ciągu przebywał na kursie dyrektorów w Pszczelinie. Posiedzenie Rady Pedagogicznej odbyło się pod kierownictwem Janusza Mittelstaedla. To było ostatnie posiedzenie Rady Pedagogicznej w roku 1948. Następne posiedzenie Rady Pedagogicznej odbyło się 27 stycznia 1949r. już pod kierunkiem Tadeusza Rączki. Na samym początku, z powodu śmierci nauczycielki - Jadwigi Webery, zmieniono przydział wychowawstwa w klasie, w której ona do tej pory tę funkcję pełniła. Opiekę nad uczniami tej klasy zaczął sprawować Tadeusz Marecki. Reszta klas pozostała bez zmian, tj. wychowawcą klasy II był Tadeusz Rączka, a klasy III Maria Rączka. Nauczycielka Jadwiga Webera zmarła 4 stycznia 1949r. w szpitalu w Krakowie. Na posiedzeniu tym dokonano klasyfikacji uczniów za okres II. Z przeprowadzonej analizy klasyfikacyjnej uczniów wynika, że w klasie I z zapisanych 45 uczniów (jeden uczeń doszedł po 15 września) zostało sklasyfikowanych 44, z czego 40 otrzymało postęp dodatni (bez ocen niedostatecznych), a 4 postęp ujemny (oceny niedostateczne). Jeden uczeń nie został sklasyfikowany. Natomiast w klasie II zostało sklasyfikowanych wszystkich 20 uczniów, również wszyscy otrzymali postęp dodatni. Nie było ocen niedostatecznych. Pod względem nauki i zachowania ta klasa była najlepsza. W ostatniej klasie, tj. III, było 18 uczniów. Wszyscy zostali sklasyfikowani, z tym że jeden z nich otrzymał postęp ujemny. Analizując sprawowanie uczniów każdej z tych klas należy zauważyć, że na terenie szkoły, jak również w najbliższym środowisku, nie odnotowano poważniejszego wykroczenia i nikt w czasie klasyfikacji nie otrzymał postępu odpowiedniego. Należy podkreślić, że wychowawcy i nauczyciele wychowanie oraz kształtowanie postaw obywatelskich stawiali 35 na pierwszym miejscu. W kształtowaniu osobowości przywiązywali szczególną uwagę do wyrabiania u uczniów pilności, która prowadziła do uzyskania pozytywnych wyników w nauczaniu poszczególnych przedmiotów. Na tym posiedzeniu Rady Pedagogicznej stwierdzono, że pod względem zachowania na pierwszym miejscu znajduje się klasa III, a następnie klasa I i II. Biorąc pod uwagę postępy w nauce oraz pilność, na pierwszym miejscu była klasa I. Rada Pedagogiczna głęboko zastanawiała się nad tym, co zrobić, aby istniejące różnice między poszczególnymi klasami zlikwidować. Widać było dużą troskę i zaniepokojenie słabymi wynikami w nauce uczniów z poszczególnych klas. Oceniając realizację zaplanowanego materiału z poszczególnych przedmiotów stwierdzono, że w zasadzie został on zrealizowany z wyjątkiem takich przedmiotów jak matematyka, organizacja gospodarstw, ekonomia polityczna oraz język polski, historia i geografia w klasie I i II. Pierwszych trzech przedmiotów uczył Tadeusz Rączka, który dłuższy czas przebywał na kursie w Pszczelinie, a ostatnich Jadwiga Webera. Należy wspomnieć, że młodzież szkolna poznawała rolnictwo nie tylko w salach lekcyjnych, ale także w gospodarstwie szkolnym, które wymagało nie tylko ogromnego nakładu finansowego, ale także aktywnego zaangażowania zarówno nauczycieli, jak też i uczniów. Przed dyrektorem, nauczycielstwem i uczniami spoczywało ogromnie odpowiedzialne wyzwanie. Gospodarstwo rolne, na które składała się ziemia, inwentarz żywy i martwy, było w bardzo słabej kondycji i wymagało nie tylko determinacji w działaniu, ale przede wszystkim serca na tym odcinku życia szkolnego. W poprzednim podrozdziale dokładnie zostały przedstawione zmagania o przywrócenie życia temu gospodarstwu, które ściśle było związane z powołaną do istnienia szkołą rolniczą. Zachowała się uchwała Rady Pedagogicznej z dnia 27 stycznia 1949r. w sprawie przeznaczenia środków z nadwyżki produkcyjnej gospodarstwa szkolnego na pomoc dla najuboższych uczniów w postaci stypendium. Taką pomoc przyznano 5 uczniom: w kl. I i II – 2 osobom, a w III - 1. Dary te miały być przyznane pod warunkiem, że Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie pozytywnie się do tego ustosunkuje. Postanowiono przydzielić 2 stypendia po 750 zł i 3 po 500 zł. Łączna kwota, która byłaby wypłacana w różnych produktach według cennika począwszy od dnia 1 lutego 1949r., miała wynosić 3000 zł. Na tym przykładzie widzimy, że szkoła starała się różnymi sposobami wspomagać uczniów znajdujących się w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Szczególną uwagę dyrekcja szkoły przywiązywała do kształcenia praktycznego, korzystając z własnej bazy szkoleniowej, jak też innych gospodarstw rolnych, w których realizowane były praktyki zawodowe. Opiekunowie praktyk zawodowych musieli sporządzać wnikliwe i rzetelne sprawozdania z realizacji praktyk zawodowych. Na podstawie złożonych sprawozdań można było odtworzyć wkład nauczyciela w organizację i realizację tych praktyk w kontekście sporządzonego wcześniej planu dydaktyczno-wychowawczego w zakresie praktycznego nauczania. Te sprawozdania miał sporządzić w klasie II Tadeusz Marecki, a w klasie III Janusz Mittelstaedl. W pracy dydaktyczno-wychowawczej szczególną uwagę zwracano na jak największe wykorzystanie pomocy naukowych (które w tym czasie były na ogół nieliczne), jak również wykorzystanie odręcznego rysunku wykonywanego na tablicy przez nauczyciela. W nauczaniu lekcyjnym przedmiotów zawodowych kładziono nacisk na wykorzystanie gospodarstwa rolnego jako zielonej pracowni. Doskonalenie pracy nauczyciela zarówno od strony merytorycznej, jak też metodycznej odbywało się między innymi na drodze samokształcenia. Z zachowanych dokumentów wynika, że w dniu 27 stycznia 1949r. na wniosek dyrektora postanowiono przynajmniej raz w miesiącu organizować zebrania samokształceniowe. Plan pracy oraz tematy do referatów zostały opracowane na inauguracyjnym posiedzeniu. Pierwszy referat poświęcony opracowaniu projektu lekcji przygotował i wygłosił dyrektor szkoły Tadeusz Rączka. 15 lutego 1949r. zgłosiła się do pracy Janina Juryś, absolwentka Akademii Handlowej w Krakowie i w ten sposób szkoła uzupełniła skład personalny nauczycieli. Jednym z ważniejszych wydarzeń w życiu Liceum Rolniczego I stopnia było urządzenie w dniu 25 lutego 1949r. uroczystej akademii z okazji rocznicy założenia powszechnej organizacji „SP” przy udziale delegatów Pow. Kom. Kopcia, zastępcy wójta gminy Brzostek I, lek. z Brzostku Jana Majewskiego, sekretarza Gm. Brzostek II Jana Płaziaka, preze- 36 sa Komitetu Rodzicielskiego Wincentego Mikruta, przewodniczącego Zarządu Gminnego Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Kleciach Leonarda Samborskiego i innych. Z końcem lutego 1949r. została zakończona akcja „H” połączona z podsumowaniem wyników gospodarstwa szkolnego. Z przydzielonych subwencji przez Wojewódzki Wydział Oświaty Rolniczej przeznaczono: - na zakup inwentarza żywego 168 000 zł - na zakup pasz 36 000 zł - na urządzenie chlewni 56 000 zł -----------------------------razem 280 000 zł Z tych środków wybudowano 10 chlewów, zakupiono 20q otrąb, 22q ziemniaków i 15q słomy, a z materiału hodowlanego zakupiono 15 szt. prosiąt, 4 szt. macior od 90 do 160 kg. oraz 1 knura rasy wielkiej krajowej zwisłouchej. Łącznie więc gospodarstwo szkolne posiadało 28 szt. trzody chlewnej, w tym 9 macior, 1 knura i 18 prosiąt. Kolejne i zarazem ostatnie dokumentowane posiedzenie Rady Pedagogicznej Państwowego Liceum Rolniczego w Kleciach odbyło się 12 kwietnia 1949r. pod przewodnictwem dyrektora szkoły Tadeusza Rączki, w obecności następujących nauczycieli: Marii Miodowicz, Marii Radoniewicz, Marii Rączki, Kazimiery Lindorf, Zofii Samborskiej, Janusza Mittelstaedla, Józefa Ślisza, Tadeusza Mareckiego i Michała Wojnara. Głównym celem tego posiedzenia była klasyfikacja uczniów za okres trzeci. Zapisanych i klasyfikowanych łącznie było 83 uczniów. Z tego z klasy I na 45 uczniów postęp dodatni uzyskało 40 osób, a postęp ujemny otrzymało tylko 5 uczniów. Natomiast z klasy II liczącej 20 uczniów i z klasy III liczącej 18 uczniów, wszyscy otrzymali postęp dodatni (oceny pozytywne). W wolnych wnioskach ustalono, że wywiadówka odbędzie się w dniu 24 kwietnia 1949r. o godz.1000. Było to ostatnie udokumentowane posiedzenie Rady Pedagogicznej. Odbyło się ono 12 kwietnia 1949r., a do księgi Protokołów zostało wpisane w dniu 14 kwietnia 1949r. zgodnie z obowiązującą zasadą, że protokół należy sporządzić do 3 dni. Jest taki zwyczaj w działalności Rady Pedagogicznej, że na kolejnym posiedzeniu jest odczytywany protokół z ostatniego posiedzenia i podpisywany przez nauczycieli. Takie podpisy zostały złożone pod protokołem Rady Pedagogicznej z dnia 12 kwietnia 1949r., co oznacza, że kolejnym posiedzeniem była klasyfikacja uczniów za IV okres roku szkolnego. Protokół był na brudno napisany i nie został wpisany do Księgi Protokołów. Świadczy o tym fakt, że zostawiono 3 czyste kartki przed następnymi protokołami Rady Pedagogicznej nowego typu szkoły, która funkcjonowała od roku 1950. Szkoła ta nosiła nazwę „Szkoły Praktyków Specjalistów”. Jej funkcjonowanie zostanie przedstawione w następnym podrozdziale. Ważnym wydarzeniem dla nowo powstałego Liceum Rolniczego I stopnia, była wizytacja przeprowadzona w miesiącu marcu 1949r. przez Dragana - wizytatora Wydziału Oświaty Rolniczej w Rzeszowie. Zachował się jedynie protokół z konferencji powizytacyjnej odbytej w dniu 17 marca 1949r. W czasie tej wizytacji została dokonana ocena istniejącej szkoły rolniczej w Kleciach pod względem jej funkcjonowania na różnych płaszczyznach. Oceniono zarówno zajęcia teoretyczne jak i praktyczne oraz praktyki zawodowe, relacje pomiędzy przedmiotami zawodowymi i ogólnymi oraz dokumentację szkolną. W uwagach powizytacyjnych została zwrócona uwaga na znaczenie dzienników lekcyjnych z podkreśleniem, że są one wyrazem i odbiciem pracy każdego nauczyciela. Podkreślono, że poza drobnymi usterkami dzienniki prowadzone są poprawnie. Dużo czasu wizytator poświęcił nauczaniu, które jest jednym z głównych zadań, jakie stoją przed szkołą (obok wychowania młodzieży szkolnej). Szczególną uwagę zwrócono na rolę, jaką ma do spełnienia nauka zawodu – przygotowanie ucznia do pracy w rolnictwie. Całemu procesowi nauczania powinna towarzyszyć tzw. „osiowość w nauczaniu”. Przedmioty zawodowe powinny stanowić oś, wokół której cała nauka powinna się obracać. Być dobrym rolnikiem znaczy znać swój warsztat pracy i zarazem umieć organizować gospodarstwo rolne. Olbrzymią rolę w tym zagadnieniu miało spełniać dobre opanowanie dwóch głównych przedmiotów zawodowych tj. nauki o glebie i roślinach oraz organizacja 37 gospodarstw rolnych. Pozostałe przedmioty miały służyć tym przedmiotom, które tworzyły główny trzon. Uzyskać to można było przez korelację międzyprzedmiotową. Zatem każdy nauczyciel uczący innych przedmiotów miał obowiązek te zasady stosować w praktyce codziennej i ukierunkować swoje nauczanie, oczywiście tam gdzie jest to możliwe, ku potrzebom przedmiotów rolniczych. W okresie, w którym funkcjonowała szkoła, często brakowało podręczników i programów nauczaniania do danego przedmiotu adresowanych do poszczególnych szkół. Wizytujący tak mówił: „w zakresie brakujących programów naukowych kierować się własnym doświadczeniem, programem szkól ogólnych obecnych i przedwojennych”. W pracy zawodowej każdego nauczyciela ważną rolę odgrywało przygotowanie się do każdej jednostki lekcyjnej, własne doskonalenie zawodowe i wzbogacanie swojego warsztatu pracy. W sprawozdaniu powizytacyjnym tak te zadania zostały sformułowane: „Przygotowanie się do lekcji polega na doskonałym opanowaniu materiału oraz metody, która jest rzeczą bardzo ważną”. W celu dokształcania się w prowadzeniu lekcji należy się wzajemnie hospitować, zwłaszcza, że w tutejszym zakładzie (tak często nazywano wówczas szkoły średnie) są dobrze uczący. Po hospitacji lekcje omawiać”. W tym sprawozdaniu powizytacyjnym stwierdzono słabe subwencjonowanie zakładu oraz duże braki w urządzeniach tak szkoły jak i internatu. Podkreślono natomiast wysoki poziom gospodarstwa rolnego. W procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoły ważną rolę odgrywał internat. Biorąc pod uwagę informacje z nielicznych zachowanych dokumentów, które mówią, z jakiej miejscowości dany uczeń pochodził, można wnioskować, że istniał on jeszcze przed oddaniem po remoncie sąsiedniego budynku na internat po powołaniu do życia Szkoły specjalistów Praktyków. W jednym z nielicznych dzienników lekcyjnych, który się zachował z klasy I Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, wynika, że w roku szkolnym 1947/48 na 21 uczniów 9 przebywało w internacie, u rodziców mieszkało 9, a 1 u krewnych w Kleciach – (uczennica pochodziła z Mokrzca pow. Dębica). Uczniowie mieszkający w internacie (według tego dziennika) pochodzili z następujących miejscowości: 5 osób z Sowiny - gmina Kołaczyce, 1 z Głobikówki - gmina Brzostek, 1 z Brzysk, 1 z Błażkowej i 1 z Parkosza. Kronika szkolna nie wspomina o internacie funkcjonującym w latach 1946-1948. Istnienie internatu później zostało potwierdzone przez jednego absolwenta tej szkoły Wojciecha Grzesiakowskiego. Państwowe Liceum Rolnicze I stopnia z końcem roku szkolnego 1948/49 zostało rozwiązane. Zapewne był to ogromny cios dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Uczniowie stracili możliwości kształcenia się dalej w Kleciach, rodzice tych uczniów zostali zawiedzeni, a nauczyciele przedmiotów zawodowych i częściowo ogólnokształcących stracili pracę. Szkoła, która została powołana z dniem 15 stycznia 1950 roku była szkołą kształcącą Młodzież szkolna Liceum Rolniczego przed budynkiem szkolnym – czerwiec 1949r 38 przede wszystkim księgowych i wymagała nauczycieli odpowiednio do tego merytorycznie przygotowanych. Kronika szkolna nic nie mówi o przyczynach likwidacji szkoły. Ostatni zapis obejmujący historię Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego i Państwowego Liceum Rolniczego I stopnia miał miejsce 29 marca 1949r. Przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych Departamentu Nauki i Oświaty Rolniczej zwiedził Liceum Rolnicze w Kleciach i stwierdził bardzo dobry rozwój szkoły oraz konieczność przeprowadzenia remontów i przygotowania mieszkań dla nauczycieli. Wracając do kwestii rozwiązanego Liceum Rolniczego, którego powołanie kosztowało wiele zabiegów, a które istniało w zasadzie jeden rok i posiadało dużą ilość uczniów, zwłaszcza w klasie pierwszej, należy stwierdzić, że miało ono szansę dalszego funkcjonowania. Jego likwidacja wywołała ogromŚwiadectwo Liceum Rolniczego I-go stopnia ne rozczarowanie miejscowego społeczeństwa. Prawdopodobnie część uczniów miała możliwości przejścia do innych szkół średnich np. do Liceum Ogólnokształcącego w Kołaczycach, ale zapewne znaczna część zakończyła edukację na tym etapie. W ten oto sposób historia tej szkoły dobiegła mety. 5. Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowej Szkoły Praktyków Specjalistów w zakresie handlu rolnego dla zaopatrzenia wsi W drugiej połowie stycznia 1950 roku w Kleciach została powołana do życia szkoła kształcąca specjalistów do pracy w rozwijających się w tym czasie Gminnych Spółdzielniach „Samopomoc Chłopska”. Ta szkoła nosiła nazwę Państwowa Szkoła Praktyków Specjalistów Handlu Rolnego dla Zaopatrzenia Wsi. Była to szkoła kształcąca intensywnie w ciągu 11 miesięcy pracowników spółdzielczości handlowej działającej na terenie wsi. W drugiej połowie roku 1949 przeprowadzono kapitalny remont dotychczasowego obiektu, w którym mieściło się Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, a następnie Liceum Rolnicze I stopnia. Na początku stycznia 1950r. zostały zakończone wszystkie remonty obiektów szkolnych, co pozwoliło na rozpoczęcie zajęć w nowym typie szkoły. Remont sprowadzał się do uzupełnienia oszklenia okien i przestawienia lub wybudowania brakujących pieców. Na internat przeznaczono „oficynę” znajdującą się obok budynku szkolnego. Wszystkie sale szkolne i internatowe zostały pobielone, drzwi i okna pomalowane farbą olejną, a podłogi w salach szkolnych napuszczone olejem pyłochłonnym. 39 Internat został zaopatrzony w 40 łóżek metalowych i 11 szaf. Umywalnia, ze względu na brak części do umywalek porcelanowych, nie została dokończona. Zamiast z umywalek uczniowie korzystali ze zwykłych miednic. Szkoła została doposażona w stoliki klasowe, 50 krzeseł i 63 taborety. Zakupiono jedną maszynę do pisania. Do internatu sprowadzono 30 sienników, które zakupił Wojewódzki Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie i 15 wypożyczonych w Powiatowym Zarządzie T.P.D. Ponadto otrzymano z W.O.R 80 m płótna na 40 prześcieradeł i 12 koców. We własnym zakresie szkoła zaopatrzyła się w 40 sztuk poszewek na poduszki. Wreszcie skompletowano nowy skład personalny nauczycieli i obsługi administracyjno – gospodarczej: 1.Tadeusz Rączka – dyrektor 2.Zofia Raczkowska – nauczyciel przedmiotów zawodowych 3.Józef Pędziński – nauczyciel przedmiotów ogólnych, Budynek, w którym mieścił się internat Szkoły w tym czasie przebywał na Praktyk Specjalistów w latach 1951 kursie w Instytucje w Bra„oficyna” – stan obecny toszewicach 4.Adam Ślisz – instruktor 5.Zofia Samborska – intendentka 6.Stanisława Bigos – kucharka Nie zostały obsadzone stanowiska drugiego nauczyciela przedmiotów zawodowych, pomocy kuchennej i woźnego (w tym czasie kandydat złożył podanie o przyjęcie do pracy do Wydziału Oświaty Rolniczej). Założenie tej szkoły zostało poprzedzone rekrutacją uczniów. W tym celu dyrektor szkoły wziął udział w spotkaniach sołtysów w poszczególnych wioskach oraz uczestniczył w zebraniach pracowników gminnej spółdzielni „SCh”. W czasie tych spotkań udzielał szczegółowych informacji i zachęcał do podejmowania nauki w tej szkole. Należy dodać, że w tych latach funkcjonowania szkoły nie było pracowników administracji. Wszyscy pracujący w tej szkole mieli rozdzielone funkcje administracyjne jako czynności dodatkowe. Przydział zajęć szkolnych i czynności dodatkowych w 1950r. wyglądał następująco: Tadeusz Rączka (dyrektor) – arytmetyka stosowana, wybrane zagadnienia z rolnictwa, kierownictwo szkoły i gospodarstwa szkolnego (nadzór), opieka ZMP, prowadzenie chóru i księgowości szkoły. Zofia Raczkowska – towaroznawstwo, rachunkowość handlowa, organizacja i technika obrotów, zajęcia praktyczne w szkole, sklepik szkolny, sekcja samokształceniowa – koło miczurinowskie, opieka nad sekcją gospodarczą i porządkową oraz prowadzenie kancelarii szkoły. Józef Pędziński: język polski, nauka o Polsce, ekonomia polityczna, zajęcia świetlicowe, wychowanie fizyczne, biblioteka, opieka nad samorządem uczniowskim, świetlica, kierownik internatu. Adam Ślisz sprawował funkcję kierownika gospodarstwa i prowadził księgi gospodarcze. 40 Uczniowie, a bardzo często pracownicy Gminnej Spółdzielni „SCH”, którzy podjęli naukę w Szkole Praktyków Specjalistów w Kleciach, rekrutowali się przeważnie z województwa rzeszowskiego, a zdarzały się przypadki, że także z innych województw. W związku z organizacją dojazdu uczniów do szkoły na stacji kolejowej w Jaśle została umieszczona tablica z napisem informacyjnym dla przyjeżdżających do Jasła. Informowano w ten sposób, o której godzinie autobus PKS wyjeżdża z Jasła. W tym czasie w ciągu dnia z Jasła do Kleci jechało 3 autobusy. W razie dłuższego czekania na autobus informowano, że można podejść do Zarządu Powiatowego Związku Młodzieży Polskiej i tam w cieple zaczekać na autobus. Uczniowie przyjeżdżający do Kleci serdecznie byli witani przez dyrektora szkoły, Tadeusza Rączkę i nauczycielkę Raczkowską. W dniu 20 stycznia 1950r. o godz. 1100 w Kleciach zostało dokonane uroczyste otwarcie Państwowej szkoły Praktyków Specjalistów Handlu Rolnego (w zakresie zaopatrzenia wsi). Na uroczystość przybyli zaproszeni goście: Starosta Powiatu, delegat z W.O.R., lekarz powiatowy, delegat P.Z.P.R. kierownik Szkoły Podstawowej w Brzostku, przewodniczący Zarządu Powiatowego ZMP oraz przedstawiciel Powiatowego Zarządu Gminnej Spółdzielni „SCH”. Gości powitał dyrektor szkoły - Tadeusz Rączka, młodzież szkolna odśpiewała hymn młodzieżowy i pieśń okolicznościową. Następnie głos zabrali zaproszeni goście, którzy przedstawiali zadania stojące przed młodzieżą i cele, jakie powinny jej przyświecać. Po części oficjalnej przystąpiono do części artystycznej prezentowanej przez młodzież szkolną. W międzyczasie nauczyciel, Józef Pędzinski, wygłosił referat pt. „Człowiek zmienia przyrodę”. W następnej kolejności odbył się wspólny obiad, a po nim goście zwiedzili gospodarstwo szkolne, internat i szkołę, zaś przewodniczący PZ ZMP spotkał się z młodzieżą szkolną i założył Sz K ZMW. O godz. 1600 goście opuścili szkołę. Po otwarciu szkoły uczniów było 26, ale z każdym dniem młodzież się zgłaszała w takiej ilości, że dnia 6 marca utworzono drugą równoległą klasę. Termin końcowy przyjmowania kandydatów do szkoły został ustalony na dzień 16 kwietnia i w dniu tym stan młodzieży szkolnej wynosił 76 osób. Po utworzeniu drugiej równoległej klasy Wydział Oświaty Rolniczej zatrudnił drugą nauczycielkę, Janinę Turek, która po trzech miesiącach na polecenie WOR przeszła do innej szkoły. Rok szkolny rozpoczęło 73 uczniów, podzielonych na 2 równoległe oddziały „A” i „B”. Klasa „A” liczyła 37 uczniów, jej wychowawczynią była Zofia Raczkowska. Należy dodać, że uczeń, aby mógł uczęszczać do tej szkoły, musiał mieć w zasadzie 18 lat życia i ukończoną przynajmniej szkołę podstawową. Chociaż była i taka młodzież, która nie miała ukończonych siedmiu lat nauki. Każdy kandydat musiał mieć skierowanie tzw. „Trójki” w Rzeszowie. Uczniowie pochodzili praktycznie z całego kraju. Z powiatu jasielskiego takich uczniów było 12. Przybyli oni z następujących miejscowości: Gorzejowej, Januszkowic, Nienaszowa, Bieździedzy, Skurowej, Bukowej i Osieka. Pozostali uczniowie pochodzili z następujących powiatów: z Sandomierza, Rudnik, Opola, Kościerzyny, Szubina, Jarosławia, Radziejowa, Strzyżowa, Makowa Mazowieckiego, Rudki, Radzymina Podlaskiego, Przeworska, Wąbrzeźna, Gdyni, Lubaczowa, Mielca, Kułżewic, Mińska, Białegostoku, Wołynia, Włodawy i Opatowa. Rozpiętość wieku uczniów była duża - od rocznika 1926 do 1934. W dniu 2 lutego 1950r. przeprowadzono rozdział stypendiów za miesiąc styczeń. Zostało przydzielone 70 000 zł. dla 35 uczniów. Każdy z nich otrzymał 2 000 zł. Natomiast za miesiąc luty stypendia zostały przydzielone 28 lutego 1950r. Tym razem rozdzielono 39 stypendiów po 4 000 zł. na łączną sumę 156 000 zł. Należy zaznaczyć, że wśród tych uczniów byli tacy, którzy odbyli służbę wojskową lub brali udział w wojnie. W związku z tym niektórzy mieli duże braki i Rada Pedagogiczna musiała podjąć działania w celu zlikwidowania ich. Dużo uwagi temu problemowi poświęcono na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 19 marca 1950r. Dyskutowano nad stanem wiedzy uczniów oraz nad możliwymi sposobami wyrównania ich braków. Dyrektor szkoły przedstawił wyniki badań przeprowadzonych wśród uczniów. Zwrócił uwagę na fakt, że poziom umysłowy uczniów w szkole jest nierówny, w związku z czym należałoby go wyrównać. Próba pisania i czytania wykazała, że uczniowie w liczbie 25 słabo czytają lub piszą. Trzeba pamiętać, że nie wszyscy spośród nich mieli ukończoną szkołę podstawową. Ostatecznie uchwalono podział 25 uczniów na 5 grup. W każdej z nich został 41 wybrany kierownik spośród lepszych uczniów, który miał za zadanie przerobić ze swą grupą materiał podany na lekcji. Opieka nad dokształcaniem tych grup została powierzona Zofii Raczkowskiej i Józefowi Pędzińskiemu. W dniach 13 – 16 kwietnia wizytował szkołę wizytator I.K.N.S.R prof. dr Barański na specjalne zlecenie Departamentu Nauki i Oświaty Rolniczej Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych. Celem wizytacji było zbadanie warunków nauczania i skuteczności procesu dydaktyczno-wychowawczego. Do tego typu szkoły przywiązywano dużo uwagi. Kształcenie było prowadzone bardzo intensywnie, nauka trwała 11 miesięcy – od 15 stycznia do 15 grudnia. Był to ogólny typ szkoły stworzony na potrzeby powstającej i rozwijającej się spółdzielczości wiejskiej. W dniu 12 i 20 kwietnia 1950r. odbyła się konferencja dyrektorów szkół rolniczych zorganizowana przez Wojewódzki Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie na temat zadań, jakie stoją przed szkołami rolniczymi. Chodziło głównie o formy doskonalenia nauczycieli, przekazywanie zarządzeń władz nadrzędnych, prowadzenie zajęć świetlicowych, pracę internatu i funkcjonowanie biblioteki szkolnej. Stwierdzono, że księgozbiór biblioteczny należy podzielić na następujące działy: fachowy, belestryczny i społeczno-polityczny. W zakresie pracy internatu zostały wprowadzone następujące zasady: na 50 wychowanków, obok kierownika internatu, miało przypadać 2 wychowawców, a na ponad 60 - trzech wychowawców. Kierownikiem internatu w Kleciach został Józef Będziński, wychowawcą chłopców, dyrektor szkoły, a dziewcząt Zofia Raczkowska. Z dokumentów wynika, że w miesiącu marcu wizytował szkołę wizytator Wydziału Oświaty Rolniczej w Rzeszowie, Witold Tomaszewski, a 30 marca 1950r. odbyła się konferencja powizytacyjna. W trakcie jej trwania zostały przedstawione uwagi o funkcjonowaniu szkoły, zwłaszcza w zakresie prowadzonej dokumentacji szkolnej i wychowania, do których w tym czasie przywiązywano szczególną uwagę. Spośród uczniów tej szkoły, zarówno z oddziału „A” jak i „B”, byli uczniowie dobrzy i pracowici, którzy włączyli się w zwalczanie analfabetyzmu na wsi. W Kleciach było 9 osób, które nie umiały pisać i czytać. Zgodę na naukę wyraziło 6 z nich. Uczniowie naukę pisania i czytania prowadzili indywidualnie, chodząc do domów. Bardzo ciekawie został zorganizowany w 1950r. przez młodzież szkolną „Tydzień Kultury i Oświaty”. Urządzono między innymi wieczornice poświęcone oświacie i poranek artystyczny, wydano gazetkę ścienną poświęconą czytelnictwu i uaktywniono pracę świetlicy. Z okazji „Tygodnia Kultury i Oświaty” Wydział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie zorganizował wystawę obrazującą dorobek szkół rolniczych w latach 1945-50. Józef Pędziński przygotował na nią sprawozdanie z działalności Koła Sportowego od 1945 do 1950r. Dnia 7 maja 1950r. odbyły się Biegi Narodowe na szczeblu gminnym. Na ogólną liczbę młodzieży szkolnej 72 – startowało 43 uczniów. Bieg Ukończyło 43 osoby, w tym 29 mężczyzn i 14 kobiet w grupach wiekowych: 15-16, 17-18 i 19-29 lat. W okresie funkcjonowania szkół rolniczych w Kleciach w latach 1946-1951 wykonano wiele różnych prac w gospodarstwie szkolnym i w obejściu budynku szkolnego. Na wiosnę 1950r. zrobiono ogrodzenie z siatki drucianej i ukończono remont jednej z sal dla internatu żeńskiego. W szkole zebrano i wysłano kwotę 16 900 zł na remont budynków gospodarskich w Szkole Rolniczej w Iwoniczu. Także w tym roku, a dokładniej 13 maja 1950r., wg kroniki szkolnej, zorganizowano dla młodzieży szkolnej wycieczkę do Poznania na XXVI Międzynarodowe Targi Poznańskie. W tym czasie bilet z Rzeszowa do Poznania kosztował 1 400 zł. Postanowiono jednak, że na tę wycieczkę wyjedzie cała młodzież szkolna. Opiekę nad nią mieli sprawować: dyrektor szkoły Tadeusz Rączka, Zofia Samborska i Józef Pędziński. Bilety kolejowe z Rzeszowa do Poznania pokryła szkoła, a z Kleci do Rzeszowa uczniowie. Wychowawcy mieli obowiązek przygotować wszystkich uczniów do wycieczki zarówno od strony organizacyjnej, jak i merytorycznej. Na tę okazję sporządzono transparent do udekorowania pociągu, którym mieli oni odbyć podróż. Również w roku 1950 na terenie szkoły zorganizowano Szkolną Kasę Oszczędności (S.K.O.) – opiekunem została Janina Turek. Także w jesieni 1950r. zaplanowano założenie poletek doświadczalnych z zastosowaniem nawozów sztucznych. Tym samym został wprowadzony w procesie dydaktyczno wychowawczym nowy element kształcenia zawodowego. Na przełomie maja i czerwca 1950r. szkoła była wizytowana przez wizytatorów Chom- 42 ko i Harasimowa z Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych. Po przeprowadzonej wizytacji w dniu 7 czerwca 1950r. odbyła się konferencja powizytacyjna z udziałem wizytatorów prowadzących wizytację. Wizytator Wydziału Szkolnego Kadr - Harasimow dokonał podsumowania pracy Szkoły Specjalistów Praktyków. Ocenił ją bardzo dobrze zarówno pod względem dydaktycznym jak i wychowawczym. Według niego szkoła stosowała ciekawe i pomysłowe rozwiązania, aby osiągnąć jak najlepsze wyniki. Między innymi zwrócił uwagę na staranność i dokładność prowadzonej dokumentacji zarówno przez poszczególnych nauczycieli, jak również ogólnie przez całą szkołę. Ponadto zaznaczył, że nauczyciele przedmiotów zawodowych powinni wkładać więcej starań we współpracę z kierownikiem gospodarstw oraz instruktorem praktycznej nauki zawodu i wspólnie uzgadniać tematy zajęć praktycznych i realizowanych ćwiczeń, a uczniowie muszą prowadzić dzienniczki praktyk (mówiąc dzisiejszym językiem indeksy praktycznej nauki zawodu). Poza tym wizytator podkreślił, że należy zacieśnić współpracę z Powiatowym Związkiem „Samopomoc Chłopska” w Jaśle i Gminną Spółdzielnią „Samopomoc Chłopska” w Brzostku przez organizowanie wycieczek dydaktycznych do tych instytucji. Wiele pozytywnych zdań padło pod adresem kierownika szkoły - Tadeusza Rączki. Stwierdzono, że szkoła miała duże i niepodważalne osiągnięcia w zakresie wychowania. Również w dziedzinie gospodarczej szkoła osiagała duże sukcesy. Gospodarstwo szkolne było prowadzone wzorowo i osiągało bardzo dobre wyniki zarówno w produkcji roślinnej, jak też zwierzęcej. Padło nawet takie sformułowanie, że gospodarstwo promieniuje na całą okolicę. Na koniec wizytacji szkoły głos zabrał przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych Chomko i stwierdził, że na każdym kroku widać pracę dyrektora szkoły i grona nauczycielskiego, które może być przykładem dla innych szkół. Na przełomie maja i czerwca zorganizowano dla młodzieży szkól średnich Biegi Narodowe na szczeblu powiatu i województwa. W dniu 21 maja 1950r. w Biegach Narodowych na szczeblu powiatu ze Szkoły Specjalistów Praktyków wzięło udział 4 chłopców i 3 dziewczyny. W grupie wiekowej 17 – 18 lat. Szkoła zdobyła pierwsze i trzecie miejsce. Natomiast w zawodach dziewcząt w przedziale wiekowym 15 – 16 lat pierwsze miejsce zajęła Maria Mrowiec, a Maria Niemiec czwarte. Z kolei w dniu 4 czerwca 1950r. dwóch uczniów i jedna uczennica wzięli udział w Biegach Narodowych na szczeblu wojewódzkim, zajmując w swojej grupie szóste miejsce. Także w tym samym dniu tj. 4 czerwca odbyły się rozgrywki w piłce siatkowej między drużyną Liceum Ogólnokształcącego w Kołaczycach a drużyną szkolną z Kleci. Zwyciężyła drużyna z Kołaczyc. W dniu 4 lipca 1950r. odbyło się posiedzenie Rady Pedagogicznej poświęcone klasyfikacji uczniów za I półrocze. W tym czasie pracę podjęła nowa nauczycielka, Danuta Miernik. Wyniki nauczania i wychowania przedstawiały się następująco: w klasie „A” zostało sklasyfikowanych wszystkich 37 uczniów, postęp dodatni uzyskało 35, a tylko 2 ujemny. Natomiast w klasie „B” zapisanych i sklasyfikowanych zostało 38 osób, wszystkie otrzymały postęp dodatni (pozytywny). Planowany materiał z klasy „A” został w całości zrealizowany, natomiast w klasie „B” stwierdzono, ze względu na brak nauczycielki z przedmiotów zawodowych i półtoramiesięczne opóźnienie rozpoczęcia nauki, pewne braki w przedmiotach zawodowych, takich jak: towaroznawstwo, rachunkowość handlowa oraz organizacja i technika obrotu. Kolejna wizytacja szkoły odbyła się w listopadzie 1950r. Prowadził ja wizytator z Wydziału oświaty w Rzeszowie Harasimow i CRS-u oddział w Rzeszowie, Adam Sikora. Wizytacja została przeprowadzona pod kątem przygotowania uczniów do zawodu nie tylko na magazynierów i sklepowych, ale także na księgowych. Nauczyciele przedmiotów zawodowych mieli swoją pracę ukierunkować tak, aby biorąc pod uwagę specjalizację szkoły, przygotować dobrych przyszłych pracowników spółdzielczości wiejskiej. Wizytator Harasimow pokreślił na konferencji powizytacyjnej, że praca całego zespołu nauczycielskiego była intensywna „sumienna i pełna troski o młodzież”. Natomiast dyrektor szkoły - Tadeusz Rączka, charakteryzując poszczególnych pracowników, stwierdził, że dzięki zdolnościom pedagogicznym i umiłowaniu zawodu nauczycielskiego mają oni poważne osiągnięcia w pracy organizacyjnej i w realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły. Mówił także o tym, że młodzież jest na ogół pilna, 43 pracowita, uspołeczniona i bierze czynny udział w życiu społecznym wsi, ponadto zaznaczył korzystne oddziaływanie aktywu członków ZMP na młodzież szkolną. Według niego dokumentacja organizacji młodzieżowych jest kompletna, prawidłowa i dobrze świadczy o ich pracy i zaangażowaniu w życie szkoły, a sprawowana nad nimi opieka nauczycieli jest wystarczająca. Należy wspomnieć także o akcji żniwno-omłotowej w gospodarstwie szkolnym w 1950r. W tradycji polskiej wsi zachował się zwyczaj świętowania z okazji zakończenia żniw i omłotów. Wieś Klecie zakończyła akcję żniwno-omłotową uroczystościami dożynkowymi, odbytymi 20 sierpnia 1950r. Urządzono je przy współudziale uczniów Państwowej Szkoły Praktyków i Specjalistów. Miały one charakter bardzo radosny. Było się czym cieszyć. Gospodarstwo szkolne dzięki racjonalnej gospodarce i prawidłowej uprawie roli osiągnęło wydajność 20q rzepaku z ha, 22 q żyta i 25 q pszenicy. Zbiorami szkoły też zainteresowała się wieś. Rolnicy też chcieli osiągać takie plony, jak młodzi praktycy - specjaliści. Należy dodać, że gospodarstwo szkolne miało teraz znacznie lepsze warunki niż za czasów Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego czy Liceum Rolniczego. Warto zauważyć, że do tych szkół uczęszczali uczniowie, którzy mieli ukończoną klasę siódmą, a do Szkoły Praktyków Specjalistów, nie biorąc oczywiście pod uwagę nielicznych wyjątków, ci, którzy mieli po 18 i więcej lat. W roku 1950 w Nowinach Rzeszowskich w nr 49 (130) został napisany artykuł związany z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pt. „Skosiliśmy łąki”, który donosił: „Odpowiadając na apel Ministra Rolnictwa, ob. Dąb-Kocioła przystąpiliśmy do koszenia traw – piszą uczniowie Państwowej Szkoły Praktyków Specjalistów w Kleciach, powiat Jasło. Mamy dużo zajęć szkolnych. Mimo to chętnie pracujemy w gospodarstwie. W ostatnich dniach maja przystąpiliśmy do koszenia łąk szkolnych. W czerwcu wszystkie łąki były już skoszone, siano pięknie wysuszone na kozłach i daszkach i zwiezione do stodoły. Również koniczynę skosiliśmy już a teraz suszy się ona w kozłach. Szczególną uwagę zwrócili na naszą pracę mieszkańcy wsi. W tych okolicach nikt tak wcześnie łąk nie kosi. Ale również miejscowi gospodarze przystąpili zawczasu do sianokosów. Zabrali się oni do koszenia tak, że większość łąk chłopskich została skoszona i siano zebrane. Niemała jest w tym zasługa naszego dyrektora Tadeusza Rączki, który mówił o znaczeniu i korzyści z wczesnych sianokosów. My, uczniowie szkoły, staramy się, aby w planie sześcioletnim podnieść nasze rolnictwo na wyższy poziom. Tak robi większość naszej wsi, bo wszyscy wiemy, że pracujemy planowo dla dobra Polski Ludowej. Jeśli idzie o sianokosy to pamiętać musimy, że nie wolno zmarnować ani odrobiny siana, bo od tego zależą wyniki w hodowli. A tym samym zwiększa się dochód gospodarstw, zwłaszcza drobnych i średnich”. Rok szkolny dobiegał końca i trwały ostatnie przygotowania do zakończenia edukacji młodzieży szkolnej, która rozpoczęła naukę w drugiej połowie stycznia 1950r. W ostatnich tygodniach zintensyfikowano działania dydaktyczno-wychowawcze w kierunku uzupełnienia braków i przygotowania młodzieży do egzaminu końcowego. Rozpropagowano wśród młodzieży szkolnej, że dalsze kształcenie korespondencyjne (zaoczne) umożliwi rozszerzenie wiedzy i uzyskanie stopnia technika – agronoma. W dniu 2 grudnia 1950r. odbyło się posiedzenie Rady Pedagogicznej, poświęcone klasyfikacji za okres ostatni i dopuszczeniu uczniów (73) do egzaminów końcowych. Ustalono terminy egzaminów końcowych pisemnych i ustnych. Przeprowadzono je z języka polskiego, organizacji uspołecznionych gospodarstw rolnych, rachunkowości handlu, towaroznawstwa i organizacji handlu. Egzaminy zostały przeprowadzone przez Państwową Komisję Egzaminacyjną powołaną przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Oddział Szkolenia Kadr Rolnictwa pismem z dnia 30 listopada 1950r. w Państwowej Szkole Zaopatrzenia Rolnictwa Praktyków Specjalistów. Absolwenci otrzymali stopień młodszego technika handlu rolnego. Na świadectwie szkolnym istniała klauzula „Świadectwo niniejsze uprawnia do wstępu do skróconego Liceum Rolniczego o pokrewnej specjalizacji”. Świadectwa uczniowie otrzymali 15 grudnia 1950r. wraz z nakazami do pracy. Wracając myślą do wcześniejszych wydarzeń, należy wspomnieć o zorganizowanej, dzięki usilnym staraniom dyrektora szkoły - Tadeusza Rączki, w miesiącu wrześniu 1950r. 44 wycieczce do Zakopanego, Krakowa i Wieliczki. Uczniowie wyjechali pod opieką dyrektora i nauczycieli. Na 74 uczniów żaden z nich nie był jeszcze w Zakopanem, toteż wycieczka miała dla nich wielkie znaczenie i nic dziwnego, że kiedy wyjeżdżali, zapanowała w nich wielka radość Uczniowie całymi dniami pod kierunkiem dyrektora, który był już siódmy raz w Zakopanem, podziwiali miasto i zdobywali najwyższe szczyty górskie. W Krakowie zwiedzili m.in. Wawel, Sukiennice, Kościół Mariacki i Barbakan. Niezapomniane wrażenia odnieśli oni przy zwiedzaniu kopalni soli w Wieliczce. Uczniowie wrócili z wycieczki zadowoleni, szczęśliwi i zachwyceni pięknem polskich gór oraz zabytków Krakowa a także kopalni soli w Wieliczce. Bardzo mło wspominali ten wyjazd. Jeden z uczniów, Władysław Czech, napisał artykuł do kroniki szkolnej z pobytu z tej wycieczki wierszem, który w całości został przytoczony w dalszym podrozdziale. W związku ze zmianą specjalności szkoły ze Szkoły Praktyków Specjalistów Spółdzielczości Rolniczej dla Zaopatrzenia Wsi na Szkołę Praktyków Specjalistów Instruktorów Organizacji Rachunkowości Spółdzielni Produkcyjnych postanowiono według zapowiedzi z dnia 7 grudnia 1950r. delegować nauczycieli przedmiotów zawodowych do Oddziału Okręgowego CRS-u w Rzeszowie celem zaznajomienia się z instrukcjami i zarządzeniami dotyczącymi organizacji i księgowości spółdzielni produkcyjnych oraz ewentualnego wyjazdu do instytucji, która wzorowo prowadzi księgowość. Ponadto postanowiono wysłać wniosek do Departamentu Oświaty Rolniczej Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych, aby zorganizować w jak najbliższym terminie co najmniej miesięczny kurs dla nauczycieli przedmiotu księgowość spółdzielni produkcyjnej. Powzięto także decyzję, aby zakupić aparaty do powielania druków oraz potrzebne druki, liczydła i maszyny do pisania. Wszystkie te kroki zostały podjęte po likwidacji szkoły funkcjonującej zaledwie jeden rok. 6. Działalność dydaktyczno – wychowawcza i opiekuńcza Państwowej Szkoły Praktyków Specjalistów w zakresie instruktor i organizator rachunkowości spółdzielni produkcyjnych W roku 1951 rozpoczęła swoją działalność Państwowa Szkoła Specjalistów o nowej specjalizacji - instruktor organizator spółdzielni produkcyjnych. W dniu 20 stycznia 1951 r. dokonana została uroczystość otwarcia nowego roku szkolnego. Przybyli na nią następujący goście: 1.Wizytator Oddziału Szkolnictwa Rolniczego - Józef Harasimowicz 2.Przewodniczący Prezydium GRN w Brzostku - Jan Sikora 3.Członek Komitetu Gminnego PZPR – Stanisław Stanek 4.Przewodniczący Gminnego Zarządu ZMP w Brzostku – Józef Jędrzejczyk 5.Sekretarz Gminnego Zarządu Spółdzielni „SCH” – Genowefa Niekowal 6.Członek Zarządu Gminnego Spółdzielni „SCH” – Franciszek Krajewski 7. Sekretarz POP PZPR – Jan Płaziak Na wstępie przemówienie wygłosił dyrektor szkoły. Powitał on uczniów, którzy zgłosili się do Szkoły Praktyków Specjalistów o specjalności instruktor i organizator spółdzielni produkcyjnych. Mówił o celach i zadaniach, jakie spoczywać będą na tych, którzy podjęli naukę. Łącznie edukację rozpoczęło w dwóch równoległych oddziałach „A” i „B” 57 osób. Wychowawcą 27–osobowego oddziału „A”, do którego należeli starsi uczniowie (najstarszy urodził się w 1911r., a najmłodszy w 1931r.), została Helena Petru, a oddziału „B” liczącego 30 osób urodzonych pomiędzy 1932 a 1935r., Barbara Grynkiewicz. Skład Rady Pedagogicznej został częściowo zmieniony i przedstawiał się następująco: Tadeusz Rączka (dyrektor), Józef Pędziński, Helena Petru, Barbara Grynkiewicz, Barbara Glińska, Adam Śliż, Alfreda Mroczek, Zofia Samborska. Helena Peter i Barbara Grynkiewicz były nauczycielkami przedmiotów zawodowych. Przedmioty ogólnokształcące powierzono Józefowi Pędzińskiemu i Barbarze Glińskiej. Helena Petru pełniła funkcję kierownika internatu. Na posiedzeniu inauguracyjnym Rady Pedagogicznej w dniu 17 stycznia 1951r. dyrek- 45 tor szkoły Tadeusz Rączka zwrócił się na wstępie z gorącym apelem do wszystkich biorących udział w naradzie, aby wytężyli swoje wysiłki tak, by szkoła nadal była na czołowym miejscu pod każdym względem, aby nie tylko utrzymać, ale też powiększyć i wzbogacić dotychczasowy dorobek. W dalszym ciągu szkoła była w orbicie zainteresowań władz wojewódzkich. Na przełomie lutego i marca 1951r. odbyła się kolejna wizytacja szkoły. Prowadził ją Józef Harasimow z Oddziału Szkolenia Kadr Rolniczych Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej pod kątem organizacji pracy i realizacji planu dydaktyczno – wychowawczego szkoły. Poważnym problemem był brak podręczników z przedmiotów zawodowych, zwłaszcza z rachunkowości spółdzielni produkcyjnej i organizacji gospodarstw uspołecznionych. Z prośbą o podręczniki z tych przedmiotów zwracała się szkoła do CRS w Rzeszowie i Warszawie. Żadna z tych instytucji nie udzieliła odpowiedzi. Problem nie został rozwiązany. Uczniowie Szkoły Praktyków Specjalistów mieli roczne przygotowanie do zawodu. Warunkiem przyjęcia było minimum 18 lat życia i świadectwo ukończenia szkoły podstawowej w zakresie 7 klas. Niemniej jednak byli i tacy, którzy nie spełniali tych wymogów. Jednak była to młodzież bardzo chętna do pracy i przy udziale nauczycieli wkrótce wyrównała swoje braki. Różnica w poziomie wykształcenia została więc w zasadzie wyrównana. W dodatku byli uczniowie, którzy odbyli służbę wojskową, a nawet i tacy, którzy brali udział w II wojnie światowej czy już pracowali zawodowo. W każdym razie zaangażowanie uczniów było duże i wszyscy starali się pilnie pracować, aby w miarę dobrze przygotować się do pracy w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych, które w tym czasie były tworzone. W kwietniu 1951r dyrektor szkoły Tadeusz Rączka został powołany w skład Państwowej Komisji Egzaminacyjnej, przed którą nauczyciele szkół rolniczych składali egzamin z zakresu wiadomości objętych obowiązkiem samokształcenia. Taki egzamin został przeprowadzony w powiecie przemyskim i łańcuckim. W maju 1951r. odbyła się kolejna wizytacja, która trwała 3 dni. Prowadził ją Józef Harasimow z Oddziału Szkolenia Kadr Rolniczych. W czsie jej trwania została dokonana ocena pracy na różnych płaszczyznach życia szkolnego w kontekście realizacji planu dydaktyczno-wychowawczego szkoły. Szkoła osiągała dobre wyniki nauczania i wychowania. Organizacje młodzieżowe działające w szkole przejawiały dużą aktywność i zaangażowanie na rzecz klasy, szkoły i środowiska. Należałoby jednak jeszcze lepiej dopracować organizację ćwiczeń i zajęć praktycznych. Na dość dużą skalę prowadzone było pod kontrolą i opieką nauczycieli samokształcenie i dokształcanie się uczniów wyrównujących braki wiedzy z zakresu szkoły podstawowej i tych, którym nauka sprawiała pewne trudności. Realizacja zaplanowanego materiału nauczania z poszczególnych przedmiotów nauczania była rytmicznie realizowana. Na teoretycznych lekcjach zawodowych wykorzystywano i odwoływano się do wiadomości i umiejętności nabywanych na ćwiczeniach i zajęciach praktycznych. Biorąc pod uwagę całokształt pracy i rangę szkoły, prowadzący wizytację stwierdził, że osiąga ona dobre wyniki w różnych dziedzinach życia szkolnego. Józef Harasimow, reasumując uzyskiwane wyniki nauczania i wychowania stwierdził, że likwidując pewne niedociągnięcia i niedoskonałości szkoły można wystąpić o współzawodnictwo o zdobycie pierwszego miejsca wśród Szkół Praktyków Specjalistów na terenie województwa rzeszowskiego. W dniu 21 marca 1951 roku została dokonana klasyfikacja za I okres. Wszyscy uczniowie z obu oddziałów zostali sklasyfikowani. Z 27 uczniów z klasy „A” postęp dodatni uzyskało 26, a tlko 1 postęp ujemny. Natomiast w klasie „B” postęp dodatni otrzymało 28 osób a ujemny 2. Wyniki nauczania po 2,5 miesiącach nauki były zadawalające. Również pod względem zachowania uczniowie nie sprawiali specjalnych trudności, pomimo ogromnej rozpiętości wiekowej: od 18–latków do 40-latków. Na podstawie obserwacji i porównania wyników nauczania i wychowania Rada Pedagogiczna uznała za lepszą pod względem zachowania klasę „B”, tj. uczniów starszych wiekiem, a pod względem nauki klasę „A”. Rada Pedagogiczna postanowiła zintensyfikować pracę celem podniesienia wyników nauczania i lepszego przygotowania przyszłych absolwentów do pracy zawodowej. Taka była ocena pracy dydaktyczno-wychowawczej za I okres nauczania uczniów, którzy rozpoczęli naukę w drugiej połowie stycznia 1951r. W okresie trzecim 4 uczniów z klasy „A” zrezygnowało z nauki. Organizacje młodzieżo- 46 we intensywnie pracowały, realizując swe założenia statutowe. Szkolne Koło Odbudowy Warszawy miało za zadanie propagować odbudowę stolicy kraju, która należała do najbardziej zniszczonych miast w Polsce. Zebrania tej organizacji odbywały się systematycznie, frekwencja członków prawie zawsze wynosiła 100%. Referaty były przygotowywane i wygłaszane według ustalonego programu. Słabą stroną tej organizacji było to, że z powodu trudnego położenia materialnego nie wszyscy członkowie koła opłacali składki członkowskie. Opiekę nad nią sprawowała Alfreda Mroczka. Ważną rolę w doskonaleniu zawodowym miało do spełnienia „Kółko Miczurinowskie”, które prowadziła Barbara Onyszkiewicz. Jego plan pracy był systematycznie realizowany. W czasie posiedzeń członkowie tego kółka prezentowali zagadnienia związane z miczurinowską biologią. Wiadomości teoretyczne „Kółka Miczurinowskiego” często wiązano z doświadczeniami praktycznymi realizowanymi w gospodarstwie szkolnym. Szkolne Koło Polskiego Czerwonego Krzyża było organizacją prężnie działającą według określonego planu pracy. Jego zebrania odbywały się według ustalonego wcześniej harmonogramu. Uczniowie należący do tego koła posiadali apteczkę z podstawowymi i niezbędnymi medykamentami medycznymi i udzielali pierwszej pomocy. Opiekę nad nimi sprawowała Helena Petru. Szkolne Koło Ligii Przyjaciół Żołnierzy pracowało sprawnie i systematycznie według opracowanego planu pracy pod kierunkiem Józefa Pędzińskiego. Gromadziło materiały propagandowe, organizowało i przygotowywało akademie i wieczornice. Wiodącą organizacją młodzieżową był Związek Młodzieży Polskiej. Była to organizacja, która miała wyrabiać określone postawy w środowisku młodzieży i kształtować jej osobowość. Na terenie szkoły została założona 20 stycznia 1951r. W jej skład weszło 26 członków, w tym 14 dziewcząt i 12 chłopców. Natomiast 30 września 1951r. organizacja ta liczyła już 47 członków, w tym 27 dziewcząt i 20 chłopców. W pracy wychowawczej eksponowano współzawodnictwo, które w skuteczny sposób wpływało na pozytywne wyniki w nauce i wychowaniu. Z zachowanej dokumentacji wynika, że młodzież szkolna chętnie pracowała w gospodarstwie szkolnym poza obowiązującymi zajęciami. Często podejmowała różne zadania i tak: 8 dni przed planowanym terminem wykonała wiosenną akcję siewną, 60 dodatkowych godzin przepracowała przy sianokosach, jej praca w ogrodzie przyczyniła się do osiągnięcia dochodu z warzyw w wysokości 4000 zł. W kronice szkolnej zachowała się notatka, że w dniach 15-23 czerwca 1951 uczniowie Szkoły Praktyków Specjalistów wzięli udział w pracach polowych Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Gorajowicach przy motyczeniu i pieleniu buraków cukrowych i ziemniaków. W ciągu tych czterech dni pracy zarobili oni bardzo dużo i wykazali się ogromną odpowiedzialnością. Pieniądze, które otrzymali za pracę w PGR-e przeznaczyli na Pożyczkę Narodową Rozwoju Sił Polski. Ponadto kronika szkolna tak mówi o postawie i zaangażowaniu uczniów w życie społeczne wsi: „Młodzież szkolna wiele poświęciła czasu i włożyła pracy w tutejszej okolicy nad uświadomieniem obywateli, którzy nie doceniali ważności i znaczenia, jaką jest Pożyczka Narodowa Rozwoju Sił Polski”. Z kolei w dniu 18 lipca 1951r. uczniowie pod opieką Pędzińskiego wyjechali na pomoc w żniwach do PGR-u Stubno oddział Starzawa. Nowiny Rzeszowskie tak donosiły o tej pomocy w artykule pt. „Młodzież pomaga w Staszowie w żniwach”. „Dziewczęta i chłopcy ze szkoły Praktyków – Specjalistów z Kleci odbywali podróż z powiatu jasielskiego do przemyskiego. Toteż, gdy samochód wiozący ich do gospodarstwa Starzawa zatrzymał się wreszcie w otwartym polu, młodzi odetchnęli z ulgą. Ze zdziwieniem oglądali się wokół. Wszędzie tylko zboża i zboża, a poza tym nic więcej. PGR Starzawa to olbrzymie obszary uprawnej ziemi, bez budynków administracyjnych i gospodarczych, bez ludzi i bydła...” Wioska w zupełności była spalona. Uczniowie rozbili namioty i na drugi dzień o godz. 6-tej rano stanęli do pracy. Mimo surowych warunków wszyscy uczniowie pracowali z zapałem przy zbiorze żyta, którego powierzchnia wynosiła 240 ha. W ciągu 9 dni zebrali je z powierzchni 60 ha. Stali się oni przykładem dla innych grup przyjeżdżających tam na akcję żniwną. Po zakończeniu pracy młodzież wróciła do szkoły z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku i zabrała się do zbioru zboża z gruntów szkolnych, a w wolnych chwilach pomagała pracownikom gospodarstwa szkolnego. 47 Młodzież szkolna pod kierunkiem i nadzorem dyrektora Tadeusza Rączki wykonała wiele prac nad poprawą i budową nowych obiektów gospodarczych w szkolnym gospodarstwie. Piszący kronikę szkolną tak przedstawił te wydarzenia związane z poprawą budynków gospodarczych i budowaniem nowych: „Solą w oku naszemu dyrektorowi Tadeuszowi Rączce było brak odpowiedniej gnojowni w gospodarstwie i spichlerza”. Dzięki dobrej organizacji dyrektora i jego czynnemu udziałowi w pracy z młodzieżą położono beton pod podłogę spichlerza oraz ułożono na nim deski. Przystąpiono także do budowania gnojowni – Tadeusz Rączka sam brał udział w jej powstawaniu. W przeciągu kilkunastu dni zakończona została praca przy gnojowni. Dyrektor nie poprzestał na tym i zabrał się do zbudowania stanowisk pod konie. Najpierw położył beton, a następnie ułożył na nim „dyle”. Po tej pracy przystąpił do uzupełniania niektórych pomieszczeń gospodarskich. Po tej twórczej pracy otrzymał wiadomości z Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych o zawieszeniu nauki w tej szkole na 2 lata. Później okazało się, że była to likwidacja szkoły. Wiadomość tę przyjął on obojętnie i zaplanowane prace doprowadził do końca. Młodzież szkolna przy budowie gnojowni pracowała 240 godzin, przy ułożeniu podłogi w spichrzu 120 godzin, a przy budowie stanowiska dla koni 100 godzin. Poziom nauczania za okres III znacznie się obniżył. Przyczyn tego należy szukać w kilkakrotnych przerwach w nauce spowodowanych wyjazdem na 8 dniową akcję żniwną do PGR-u w Stubnie, wcześniej do PGR-u w Gorajowicach, a następnie w ośrodku szkolnym oraz 6-dniową wycieczkę do Zakopanego. Były to sytuacje wybitnie niesprzyjające nauczaniu, mimo że ich wartość wychowawcza była ogromna. Skutkiem tych przerw młodzież nie miała ciągłości w nauce, w związku z czym wyniki za okres III były słabsze w porównaniu z okresem II. Dało się zauważyć lekkie rozluźnienie wśród młodzieży. W związku z tym zwrócono uwagę, aby kształtować w uczniach punktualność i planowość w ich działaniach, a tym samym przyzwyczajać ich do obowiązków w przyszłej pracy zawodowej. Ponadto podkreślono, że w okresie IV należy ze wszystkich przedmiotów podnieść naukę na odpowiedni poziom Dyrektor szkoły zwrócił się z gorącym apelem do nauczycieli i uczniów, aby przez te niecałe dwa miesiące, które pozostały do zakończenia roku szkolnego, pracować ze zdwojonym wysiłkiem w celu utrzymania zeszłorocznej tradycji i osiągnięcia pierwszego miejsca w województwie. Rok szkolny zbliżał się do końca. 1 grudnia 1951r. odbyła się końcowa konferencja klasyfikacyjna i ustalono terminy egzaminów. Na tym posiedzeniu wytypowano najlepszych uczniów, przewodników nauki i skierowano ich do dalszego kształcenia. Należeli do nich: Stanisław Lich, Zbigniew Troper, Wincenty Łuc, Maria Szajna, Helena Kielar, Wiesław Piekło, Tadeusz Rzęsa. Egzamin końcowy został przeprowadzony przez Państwową Komisję Egzaminacyjną powołaną pismem z dnia 15 listopada 1951r.przez P.W.R.N Wydział Rolnictwa i Leśnictwa, Oddział Szkolnictwa Rolniczego w dniach 6 i 7 oraz 10, 11, 12 grudnia 1951r. Egzamin pisemny został przeprowadzony z języka polskiego i księgowości, a ustny z nauki o Polsce i świecie współczesnym, organizacji uspołecznionych gospodarstw rolnych i rolnictwa. Na ocenę końcową z przedmiotu składała się ocena roczna i ocena z egzaminu pisemnego. Szkołę ukończyło, wg protokołu egzaminu końcowego, 53 osoby. Po zakończeniu egzaminów i ustaleniu ich wyników odbyło się w dniu 13 grudnia 1951r. posiedzenie Komisji Przydziału Pracy Absolwentom Państwowej Szkoły Praktyków Specjalistów w składzie: 1.Jan Polniszek – wizytator Oddziału Szkolnictwa Rolniczego P.W.R.N w Rzeszowie 2.Tadeusz Rączka – dyrektor szkoły 3.Alfreda Mroczek – przedstawiciel Rady Pedagogicznej 4.Jan Sikora – delegat społeczny 5.Józef Szczepak – przedstawiciel CRS okręg Rzeszów 6.Stanisław Lichy – przewodniczący SK ZMP Komisja przeprowadziła rozmowy indywidualne ze wszystkimi absolwentami, uwzględniając ich życzenia odnośnie przydziału pracy. Na podstawie analizy pochodzenia socjalne- 48 go, przygotowania zawodowego oraz życzeń młodzieży i rozdzielnika ustalono plan zatrudnienia, który następnie zaakceptowano. Plan przedstawiał się następująco: 7 wyróżniających się uczniów ustawiono na stanowiskach instruktorów w Wydziale Spółdzielni Produkcyjnych w C.R.S. – w okręgach Rzeszów i Warszawa. Zaś 22 uczniów, którzy ukończyli zakład z wynikiem ogólnym bardzo dobrym wytypowano na stanowiska księgowych w spółdzielniach produkcyjnych woj. rzeszowskiego i warszawskiego. Absolwenci zgłosili się do pracy w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa Oddział Spółdzielni Produkcyjnej w Rzeszowie i Warszawie. Resztę uczniów w liczbie 24, którzy ukończyli szkołę z wynikiem dobrym i dostatecznym wytypowano do pracy terenowej w CRS Rzeszów. Wszyscy absolwenci otrzymali skierowania do pracy z zaznaczeniem miejsca i terminu objęcia pracy. W specjalnej pogawędce w dniu 14 grudnia 1951r. poinformowano absolwentów o ich prawach, obowiązkach i miejscach pracy. W dniu 15 grudnia 1951r. podczas uroczystego zakończenia roku szkolnego wręczono wszystkim uczniom w liczbie 53 skierowania do pracy. Była to niecodzienna uroczystość. Towarzyszyły jej znaczne emocje wywołane nie tylko zakończeniem nauki, ale także likwidacją szkoły. Przybyło na nią wielu zaproszonych gości, władz samorządowych, powiatowych i wojewódzkich. Uroczystości zainaugurował dyrektor szkoły Tadeusz Rączka, a następnie oddał głos nauczycielowi Józefowi Pędzińskiemu, który złożył sprawozdanie z całorocznej działalności pracy zarówno nauczycieli jak i uczniów na terenie szkoły. W dalszej kolejności zabrali głos zaproszeni goście, którzy dziękowali całemu gronu nauczycielskiemu i młodzieży za włożenie olbrzymiego wysiłku na niwie kształcenia zawodowego oraz życzyli absolwentom pomyślności w dalszej pracy. Po przemówieniach wręczono uczniom świadectwa ukończenia szkoły i skierowania do pracy. Po części oficjalnej odbył się wspólny obiad, a zaraz po nim część artystyczna, na którą złożyły się: obrazek sceniczny pt. „Pismo urzędowe”, montaż słowno – muzyczny i prezentacja tańca ludowego. Ze względu na to, że niektórzy uczniowie chcieli jechać do domu popołudniowym PKS em postanowiono pożegnać się. Zgodnie ze scenariuszem, który w tym czasie obowiązywał, zrobiono zbiórkę i ostatni apel. Gdy uczeń dyżurny zwrócił się do dyrektora szkoły i zameldował stan uczniów na tym apelu, w oczach przełożonego zakręciły się łzy. Gdy zaczęto śpiewać hymn Polski na wszystkich twarzach widać było ogromne wzruszenie. Zgodnie z praktykowanym zwyczajem dyrektor powinien złożyć ostatnie życzenia, nie potrafił tego jednak zrobić. Skłonił się tylko i poszedł do swojego gabinetu. Za nim to samo uczynili wszyscy nauczyciele. Z uczniami pozostał już tylko Józef Pędziński, który starał się złożyć te życzenia w imieniu całego grona nauczycielskiego, ale okazało się, że i on się na to nie zdobył. Zdążył tylko powiedzieć cicho jedno słowo: „rozejdźcie się” i uczynił to samo co dyrektor i pozostali nauczyciele. Tak oto zakończono dwuletnią pracę w Szkole Praktyków Specjalistów, po której zostały tylko miłe wspomnienia. W związku z likwidacją szkoły rolniczej w Kleciach uzgodniono, że Tadeusz Rączka, Zofia Samborska i kierownik gospodarstwa Adam Ślisz zostaną przeniesieni do Szkoły Rolniczej w Trzcinicy, w której w tym czasie powstawało Technikum Rachunkowości Rolnej. Tadeusz Rączka został powołany na z-cę dyrektora do spraw administracyjnych, a Zofia Samborska została w TRR, gdzie pracowała do przejścia na emeryturę w charakterze głównej księgowej. Józef Pędziński poprosił o zwolnienie z pracy i władze przychylnie się ustosunkowały do jego prośby. Helenę Petru po 2 tygodniowym kursie księgowych przeniesiono do Podstawowej Szkoły Rolniczej w Nienadowej, a później na jej prośbę zwolniono ją. Alfreda Mroczka podjęła pracę w Podstawowej Szkole Rolniczej w Bystrej, a Barbara Onyszkiewicz w Podstawowej Szkole Rolniczej w Trzcianie. Tak zakończyły się dzieje średnich szkół rolniczych funkcjonujących w latach 19461951 tj. Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, Państwowego Liceum Rolniczego – I-go stopnia i Podstawowej Szkoły Praktyków Specjalistów w Kleciach. Na miejscu tej szkoły i gospodarstwa szkolnego powstała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przebój” w Kleciach, ale to już jest odrębna historia. 49 7. Uwagi końcowe Nasuwa się pytanie, jak te zagadnienia związane z kształceniem młodzieży wiejskiej wyglądały w latach powojennych, w latach pełnych dynamizmu, zrywu do pracy, inwencji, a równocześnie niestety w wielu przypadkach chaosu i partyzantki. Problemy te nurtowały i niepokoiły całe społeczności szkolne: nauczycieli, uczniów, pracowników obsługi i administracji. W tym czasie wszystko z reguły zaczynano praktycznie od „niczego”. Dyskusje na ten temat toczyły się na godzinach lekcyjnych, zajęciach praktycznych, przy skromnych stolikach w szkole i przed zaśnięciem na łóżkach skleconych z desek i stłoczonych czasem aż pod sam sufit. Szukano w oparciu o własne siły i możliwości najlepszego i najkorzystniejszego rozwiązania. Zawodu praktycznie uczono w toku produkcji. Nic w tym dziwnego. Młodzież ówczesna była bardzo dojrzała, zahartowana, spragniona nauki i wiedzy – wiedziała, w jakim celu przyszła do szkoły. Pomimo skromnej bazy nauczania, łatwiej było niż teraz zainteresować i zaktywizować uczniów. Nie było wówczas ani środków audiowizualnych, ani pracowni z szerokim zestawem pomocy naukowych. Z konieczności zasadę poglądowości trzeba było realizować w oparciu o gospodarstwo szkolne, o żywe przykłady zaczerpnięte z życia, z pola, o konkrety w ścisłym powiązaniu teorii z praktyką i z pełnym wykorzystaniem cyklów produkcyjnych w poszczególnych sezonach. Pobudzało to i rozwijało siły poznawcze ucznia, samodzielny i krytyczny sposób myślenia. Umożliwiało lepsze zrozumienie problematyki przedmiotu i zastosowanie zdobytych wiadomości w praktyce. Powoli szkoła rolnicza wrastała w teren. Nie mogła ona jeszcze być jednak wzorem dobrego gospodarowania dla okolicznych rolników, ponieważ przejęte majątki były wskutek działań wojennych zniszczone, brakowało nie tylko sprzętu, ale też i nauczycieli, ludzi którzy podjęliby się organizacji gospodarstwa rolnego. Bardzo często zaczynano praktycznie od „niczego”. Niemniej jednak z roku na rok te szkoły stawały się w coraz większym stopniu ośrodkiem kultury rolnej. Szkoły rolnicze otrzymały z biegiem lat od państwa maszyny rolnicze, inwentarz i materiał siewny. Niejednokrotnie mieszkający w sąsiedztwie rolnicy indywidualni zwracali się do szkoły z prośbą o pomoc i uzyskiwali ją w postaci wypożyczonych maszyn, porad fachowych, a często nawet siły roboczej. Z dnia na dzień sytuacja ulegała stabilizacji. Szkoła wychodziła coraz bardziej na zewnątrz. Szeroki aktyw nauczycielski włączał się w wir życia społecznego. Jedni pracowali w organizacjach politycznych i młodzieżowych, inni brali aktywny udział w działalności gospodarczej i kulturalnej swojego środowiska. Jak zwykle w takiej sytuacji nie obeszło się bez nadużyć. Władze terenowe doceniały wielkie zaangażowanie się nauczycieli szkół rolniczych, jednakże tak się przyzwyczaiły do tej stałej pomocy, że zaistniało w pewnym momencie niebezpieczeństwo polegające na stałym zwracaniu się do szkół rolniczych o przysługę w każdej przeprowadzanej akcji. Okres ten należy z perspektywy czasu ocenić krytycznie, ponieważ można zauważyć zbyt duże zaangażowanie nauczycieli szkól rolniczych w sprawy nie zawsze wymagające fachowego rolniczego wykształcenia, które w pewnych momentach doprowadzało do izolacji szkoły od społeczności wiejskiej, jako że niewszystkie przeprowadzone przy pomocy nauczycieli tego rodzaju akcje (jak np. zbieranie podatków, różnych danin i innych powinności) były popularne i wiązały się tematycznie ze szkołą rolniczą. Cierpiała na tym tylko młodzież, której często z powodu nieobecności nauczyciela przepadały zajęcia. Na szczęście szybko zrozumiano bezcelowość tego rodzaju łączności szkoły z terenem i zaprzestano jej. W pierwszych latach po wojnie – jak piszą we wspomnieniach nauczyciele szkół rolniczych – było bardzo trudno: „Pamiętam też, jak sprowadziliśmy zwykłe sosnowe stoliki szkolne i taborety, które miały zastąpić prowizorycznie zbite z nieheblowanych desek, stoły i ławy. Z jakim pietyzmem, samorzutnie młodzież wnosiła ten nowy nabytek do klas i jak szanowała. A jak po raz pierwszy zabłysło światło elektryczne, tak oczekiwane i tyle trudu kosztujące, bo większość dołów pod słupy wykonali uczniowie, pomagali przy zakładaniu instalacji i to wszystko z własnej inicjatywy w godzinach pozalekcyjnych. 50 Nowe stoliki, światło elektryczne, nowa maszyna, zakupione krowy, jakaś innowacja, to były głębokie przeżycia, to było święto w szkole, uroczystość, każdy z nas – nauczyciel ją przeżywał, cieszył się”. Inna wypowiedź: „Grupki uczniów pracujących bez żadnego nadzoru, przy małej lampie naftowej lub świeczce, w słabo ogrzanej sali, skupione twarze, mądre myślące oczy, pytania zadawane w czasie przerwy”. W tym momencie nasuwa się refleksja, czy nie za dużo gotowego naraz dajemy młodzieży? Czy nie następuje przesyt, niedocenianie, w pewnym stopniu zobojętnienie? Czy nie rosną jednostki, przyzwyczajone tylko do brania, żądania, do krytykowania, malkontenci, które swój osobisty wkład ograniczają do minimum albo nic dać z siebie nie chcą? Okres od lat powojennych do czasów nam współczesnych to spory szmat drogi, na której były zakręty i wertepy, niepewne przejazdy i objazdy, ale też odcinki równe i szerokie, na których można było rozwinąć pełną szybkość – ot jak każdej drodze. Do ważnych wydarzeń w rozwoju szkolnictwa rolniczego można zaliczyć śmiałą i słuszną decyzję ówczesnego Centralnego Zarządu Szkolenia Kadr, opartą na szerokiej opinii z terenu w sprawie opracowań podręczników i skryptów z przedmiotów zawodowych dla potrzeb szkół rolniczych. W pierwszych latach panował totalny brak podręczników z przedmiotów zawodowych do szkół rolniczych. Nauczyciele z konieczności dyktowali uczniom wszystkie potrzebne im wiadomości. Przez całe godziny lekcyjne były pisane tzw. notatki pod dyktando, często zaczerpnięte z różnych źródeł mało lub zupełnie niedostosowanych do programu nauczania. Pismo Ministerstwa Rolnictwa Centralnego Zarządu Szkolenia Kadr z dnia 11 lipca 1952r. postawiło sprawę jasno „Ministerstwo Rolnictwa – Centralnego Zarządu Szkolenia Kadr z Państwowym Wydawnictwem Rolniczym i Leśnym rozpoczął planowaną pracę nad opracowaniem podręczników dla szkolnictwa rolniczego...” Szukanie autorów poza szkolnictwem rolniczym nie dało pozytywnych rezultatów. Zostało podjęte bardzo trudne zadanie i w dużym procencie wykonane przez nauczycieli szkół rolniczych. Wypróbowano siły własne i przekonano się, że nikt inny tylko właśnie nauczyciele znający problematykę i potrzeby szkolnictwa rolniczego, mogliby sprostać napotkanym trudnościom i wypełnić lukę w tym zakresie. Obok podręczników to gospodarstwo szkolne – na którym uczeń się ma uczyć, a sąsiad patrzeć, jak należy gospodarować - było, jest i zawsze będzie ważną pomocą naukową. Szkoła rolnicza miała propagować nowoczesne rolnictwo nie tylko w swoim najbliższym środowisku, ale też w gminie i w powiecie. Uczniowie tych powojennych szkół rolniczych poszli w świat – włączyli się do prac na różnych odcinkach życia gospodarczego i społecznego, do budowy pomyślności wsi i kraju lub prowadzili własne gospodarstwa. Należy mówić o nich oczywiście w czasie przeszłym. Dobrze spełniony przez nich obowiązek był nagrodą za trud i zapał nauczycieli w tych pierwszych ciężkich latach funkcjonowania oświaty rolniczej w całym kraju, w tym także w Kleciach, w gminie Brzostek. 51 Rozdział IV Środowiskowe szkoły rolnicze W 1. Uwagi ogólne latach 1950-1956 nastąpił regres w rozwoju oświaty rolniczej w stosunku do lat 19451949. Jego bezpośrednią przyczyną było nastawienie na likwidację indywidualnej gospodarki rolnej, która pociągnęła za sobą także likwidację niższych szkól rolniczych i form oświaty pozaszkolnej, przygotowujących absolwentów tych szkół. Błędem ówczesnej polityki oświatowej było to, że likwidując formy oświaty rolniczej dla gospodarstw indywidualnych, nie rozwinęła w dostatecznym stopniu kształcenia rolniczego pracowników dla państwowych gospodarstw rolnych i rolniczych spółdzielni produkcyjnych, które jak zakładano zostały głównym producentem żywności. W rezultacie tego stanu rzeczy młodzież licznie pozostająca na wsi nie była objęta kształceniem dla potrzeb rolnictwa. W latach 1951-1955 na wsi pozostawało rocznie średnio około 170 tyś. młodzieży, która po spełnieniu obowiązku szkolnego nie uczęszczała do szkół ponadpodstawowych. Spośród niej około 90 tysięcy nie miało ukończonej VII klasy szkoły podstawowej. Jest rzeczą zrozumiałą, że ta właśnie młodzież, nie posiadająca ukończonej szkoły podstawowej i żadnego przygotowania rolniczego była z konieczności głównym rezerwuarem siły roboczej w rolnictwie. Nowe wytyczne polityki rolnej ogłoszone w styczniu 1957 roku stworzyły możliwości szerokiego upowszechniania oświaty rolniczej zgodnie z potrzebami zarówno gospodarstw uspołecznionych jak i indywidualnych. Zaistniała wówczas konieczność objęcia odpowiednimi formami oświaty rolniczej stale zwiększającego się kontygentu młodzieży, która pozostawała na wsi z perspektywą pracy w rolnictwie. Postanowiono więc zorganizować obok reaktywowanych wówczas zespołów przysposobienia rolniczego inną formę oświaty rolniczej, szeroko dostępną dla młodzieży przygotowującej się do pracy w rolnictwie. Formą tą były szkoły przysposobienia rolniczego (SPR-y) powołane na mocy uchwały Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1958 roku. Uchwała stwierdzała, że: „zadaniem szkół przysposobienia rolniczego jest upowszechnianie nauczania rolnictwa, a w szczególności dostarczanie młodzieży męskiej i żeńskiej podstawowych wiadomości ogólnych, przyrodniczych i rolniczych, niezbędnych do pracy w rolnych gospodarstwach indywidualnych, spółdzielniach produkcyjnych oraz państwowych gospodarstwach rolnych”. Zgodnie z przyjętymi wówczas założeniami szkoły przysposobienia rolniczego przeznaczone zostały przede wszystkim dla młodzieży wiejskiej w wieku 14 – 18 lat, która bezpośrednio po ukończeniu szkoły pozostawała na wsi i nie podejmowała nauki w innych typach szkół. Pokaźną część potencjalnych kandydatów do SPR-ów mieli stanowić młodzi ludzie w wieku 14 – 16 lat, którzy zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem pracy nie mogli jeszcze uczestniczyć w procesie produkcji. Jakkolwiek do szkół przysposobienia rolniczego miała być przyjmowana młodzież po ukończeniu szkoły podstawowej to jednak przyjmowano do nich również kandydatów nie posiadających siedmiu klas szkoły podstawowej, pod warunkiem, że w ciągu 2 - letniej nauki w SPR-ze uzupełnią oni swoje wykształcenie ogólne w zakresie podstawowym. W ten sposób otwarta została droga do zdobycia kwalifikacji zawodowych do pracy w rolnictwie dla stosunkowo licznej rzeszy młodzieży wiejskiej, która z różnych powodów nie ukończyła szkoły podstawowej. Geneza historyczna szkół przysposobienia rolniczego wywodzi się z kilku różnych form oświaty rolniczej prowadzonych na ziemiach polskich w XIX i w początkach XX wieku. Najwięcej podobieństw należy się doszukiwać w dopełniających kursach rolniczych, orgaUzasadnienie Uchwały Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1957r. w sprawie organizacji szkół przysposobienia rolniczego, przysłana do ODDZ pismem Ministra Oświaty z dnia 10 stycznia 1957r. nr SR-1a/1/57. Monitor Polski z 1957r. nr 13 p.94. 52 nizowanych w Galicji na podstawie ustawy Sejmu Krajowego z dnia 25 maja 1885 roku. Szkoły przysposobienia rolniczego wykazywały duże podobieństwo z dopełniającymi kursami rolniczymi w ścisłym ich powiązaniu ze szkołą podstawową (dawniej ludową) oraz wymaganiami stawianymi przyjmowanym kandydatom. Cenne inicjatywy i dążenia wielu działaczy oświaty rolniczej nie zostały wówczas zrealizowane, dały jednak bogate podstawy sprecyzowania struktury organizacyjno – programowej obecnych szkół przysposobienia rolniczego. Dla podkreślenia do dziś aktualnych postulatów dostosowania szkolnictwa rolniczego do warunków gospodarczych naszego kraju przytaczam wypowiedź Józefa Fronia, emerytowanego naczelnika Wydziału Szkolnictwa Rolniczego Pomorskiej Izby Rolniczej: „Zadaniem szkół rolniczych ludowych jest kształcić i wychowywać możliwie wielką część młodzieży zawodowo tak, by uczeń pragnął jak najszybciej powrócić do gospodarstwa rodziców i mógł zastosować udzielane mu nauki do poprawiania wyników gospodarczych na własnej glebie i do samowystarczalności. Aby sprostać tym zadaniom, szkoła rolnicza powinna być regionalna, dostosowana do jakości pracujących w okolicy gospodarstw rolnych. Mogą to być szkoły skromne, umieszczane choćby w budynkach szkół podstawowych, ale za to rozsiane wszędzie, w jak największej ilości”. Wiele z tych postulatów odpowiadało sytuacji roku 1957, w którym przystąpiono do organizacji szkół przysposobienia rolniczego w województwie rzeszowskim. Ustawa z 1961 roku podniosła rangę tych szkół, stawiając je w rzędzie zasadniczych szkół zawodowych. Zmiany organizacyjno - programowe z 1964 roku zalecające przejście na prowadzenie zajęć szkoły przysposobienia rolniczego od września do czerwca, pozwoliły na realizację programu przedmiotów ogólnokształcących na poziomie analogicznym jak w zasadniczych szkołach zawodowych. Pozwoliło to na stopniowe rozszerzenie drożności do szkół wyższych stopni organizacyjnych dla absolwentów tych szkół. Szkoła Przysposobienia Rolniczego realizowała program przygotowania ogólnorolniczego. W planach jej nauczania przewidywano możliwość nachylenia programowego w kierunku rolniczo – ogrodniczym lub rolniczo – budowlanym. Wyboru nachylenia szkoła dokonywała odpowiednio do potrzeb danego regionu i możliwości zabezpieczenia odpowiedniej bazy do prowadzenia zajęć technicznych. To zróżnicowanie programów SPR-ów w zależności od potrzeb gospodarczych środowiska pozwalało na lepsze przygotowanie absolwentów do pracy w rolnictwie regionu rzeszowskiego. Omówione zmiany w planach i programach nauczania przyczyniły się do podniesienia poziomu nauczania oraz do stopniowego zrównania SPR-ów pod względem programowym i organizacyjnym z zasadniczymi szkołami zawodowymi. 2. Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Siedliskach Bogusz Na mocy uchwały Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1957 roku Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydziału Oświaty w Jaśle podjęło próbę organizacji tzw. środowiskowych szkół rolniczych, tj. szkół przysposobienia rolniczego. Koordynatorem zajmującym się ich tworzeniem był w Wydziale Oświaty Podinspektor Szkolny Roman Mastyka. Pierwszą Szkołę Przysposobienia Rolniczego na Ziemi Brzosteckiej udało się zorganizować w Siedliskach Bogusz - dość dużej wsi z dobrze rozwiniętym rolnictwem. Była tutaj stosunkowo duża grupa uczniów, która edukację kończyła na szkole podstawowej. Należy jeszcze dodać, że w Siedliskach Bogusz była siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej. Szkoła Przysposobienia Rolniczego została powołana do życia w roku szkolnym 1961/1962. Jej powstanie związane było ściśle z zapotrzebowaniem społecznym i zaangażowaniem miejscowego środowiska. Tak się nieszczęśliwie złożyło, że dokumentacja tej szkoły, prawdopodobnie ze względu na częste zmiany kierownictwa i warunki lokalowe (mały drewniany budynek), zawieruszyła się i autorowi tej monografii nie udało się do niej dotrzeć. O szkole tej zachowały się zaledwie trzy bardzo krótkie wzmianki zapisane w kronice Szkoły Podstawowej. Stąd też Encyklopedia Wychowania, tom II, rozdz. XII. NK - ZNP. Warszawa 1936r. str. 374 J. Fron: Dydaktyka przedmiotów rolniczych. 53 Budynek Szkoły Podstawowej w Siedliskach Bogusz, w którym uczniowie Szkoły Przysposobienia Rolniczego odbywali zajęcia informacje na jej temat zostały uzyskane z wywiadów przeprowadzonych z nauczycielami w niej uczącymi. Szkoła ta powstała 45 lat temu. Dwa lata później, tj. w roku szkolnym 1963/1964 powstała druga Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej, której dokumentacja zachowała się w całości, w związku z czym jej historia zostanie w tej monografii przedstawiona bardzo dokładnie. Kierownikiem Szkoły Podstawowej w Siedliskach Bogusz była wówczas Julia Chajec. Do prowadzenia zajęć z przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu została przydzielona przez Wydział Oświaty P.P.R.N. w Jaśle Teresa Majchrowicz, a po jej odejściu Halina Adamska. Nauka w szkole odbywała się po południu. Zapisanych uczniów w klasie I było 25. Inauguracja nowego roku szkolnego w nowo powstałej Szkole Przysposobienia Rolniczego odbyła się w dniu 2 listopada 1961 roku. Na rozpoczęcie roku szkolnego przybyli uczniowie, nauczyciel, kierownik szkoły, rodzice i przedstawiciel Inspektoratu Oświaty w Jaśle - Roman Mastyka. Uroczystość została otwarta przez kierownika Szkoły Podstawowej Julię Chajec, która na wstępie w serdecznych słowach powitała uczniów oraz przybyłych gości i nauczycieli. Mówiła o historycznej randze tego wydarzenia, o tym, że wieś Siedliska Bogusz będzie mieć szkołę rolniczą i młodzież na miejscu, w swoim środowisku, będzie mogła przygotowywać się do zawodu rolnika. Następnie głos zabrał podinspektor szkolny Roman Mastyka, który mówił o roli i randze zawodu rolnika. Zachęcał uczniów do systematycznej nauki oraz podał cele, do których powinni oni przez wytrwałą pracę zdążać. W okresie zimowym uczniowie uczyli się przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych. Natomiast w Tablica (szyld) Szkoły Przysposobienia Rolniczego w okresie letnim, tj. od 1 kwietSiedliscah Bogusz 54 Uczniowie Szkoły Przysposobienia Rolniczego w Siedliskach Bogusz na zajęciach praktycznych pod opieką Haliny Adamskiej i Marii Kity nia do 30 października 1962 roku realizowana była praktyka w gospodarstwach rodziców. Bardzo często organizowano w ramach praktyki konkursy dla uczniów zarówno z uprawy roślin, jak też chowu zwierząt. Nauczyciel przedmiotów zawodowych Teresa Majchrowicz systematycznie odwiedzała uczniów w ramach prowadzonej kontroli, a także stosowanego doradztwa. Dnia 28 i 29 marca 1962 roku miała miejsce wizytacja, którą przeprowadził Tadeusz Kopera z Wydziału Oświaty w Jaśle. Wizytowani byli wszyscy nauczyciele i wszystkie klasy. 30 kwietnia 1962 roku z okazji Święta Pracy odbyła się akademia składająca się z dwóch części: z przemówienia dyrektora szkoły Julii Chajec oraz z części artystycznej wykonanej przez młodzież szkolną. Następnego dnia, 1 maja wszyscy nauczyciele i uczniowie wzięli udział w pochodzie 1.- Majowym, który odbył się w Brzostku. Natomiast 1 czerwca, z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka Komitet Rodzicielski urządził dla dzieci i młodzieży imprezę na kwotę 800 zł. Zakończenie roku szkolnego 1961/1962 odbyło się 23 czerwca 1962 roku o godz. 800. Jego program przedstawiał się następująco: - wystąpienie kierownika szkoły na temat podsumowania pracy dydaktyczno-wychowawczej, - sprawozdanie z działalności organizacji młodzieżowych, - rozdanie nagród książkowych, - część artystyczna w wykonaniu uczniów, - rozdanie świadectw. Na zakończenie uroczystości szkolnych został wyświetlony dla uczniów film pt. „Opowieść o prawdziwym człowieku”. Należy dodać, że uczniowie klasy I Szkoły Przysposobienia Rolniczego nie otrzymali świadectw, gdyż musieli jeszcze odrobić wiosenną i letnią praktykę. Dla nich zakończenie roku szkolnego było przewidziane na 30 października 1962 roku. W miesiącu czerwcu przeprowadzono nabór do klasy pierwszej Szkoły Przysposobienia Rolniczego. Rozmawiano nie tylko z absolwentami tegorocznymi, ale także z tymi, którzy Szkołę Podstawową ukończyli w latach poprzednich. W szkole nastąpiły zmiany kadrowe. Na własną prośbę odeszła Julia Chajec – dotychczasowy kierownik szkoły. Na jej miejsce Wydział Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej powołał Ludwikę Czyż. Przy Szkole Podstawowej w roku szkolnym 1962/1963 istniały już dwa oddziały Szkoły Przysposobienia Rolniczego. Rok szkolny rozpoczął się 1 listopada 1962 roku. Do klasy pierwszej zgłosiło się 30 uczniów. Nie tylko ich rozpiętość wiekowa była wielka, ale i mo- 55 tywacja do nauki. Uczniowie pragnący zdobywać wiedzę rolniczą uczyli się na ogół systematycznie, ale byli także tacy, którzy nie interesowali się nauką i nadmiernie opuszczali zajęcia lekcyjne. Stąd też przed kierownictwem szkoły, wychowawcami i nauczycielami stanęło ogromne wyzwanie, by zmotywować uczniów do tego zawodu i do usilnej pracy nad sobą. Dnia 12 listopada 1962 roku nastąpiła kolejna zmiana w obsadzie Rady Pedagogicznej. Nowym kierownikiem Szkoły Podstawowej w Siedliskach Bogusz został Stanisław Kita, dotychczasowy kierownik Szkoły Podstawowej w Głobikówce. Skład nauczycieli wyglądał następująco: Maria Kita, Maria Zdziarska, Krystyna Kieca, Alfreda Szybowicz oraz Teresa Majchrowska - nauczycielka przedmiotów zawodowych w Szkole Przysposobienia Rolniczego. Należy dodać, że dopiero w 1964 roku zelektryfikowano wieś Siedliska Bogusz. Zabłyśnięcie światła na pewno wywarło duży wpływ na poprawę warunków pracy szkoły. Kronika szkolna odnotowała fakt, że w 1964 roku Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Siedliskach Bogusz otrzymała tokarkę do zajęć technicznych, która została przywieziona z Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Jedliczu. Tę zdeponowaną w pobliskiej bazie kółka rolniczego tokarkę przekazało Kuratorium Oświaty Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie. Od 1 września 1967 roku we wszystkich szkołach przysposobienia rolniczego obowiązywały nowe założenia organizacyjno-programowe, wprowadzone w związku z wydłużeniem do ośmiu lat nauczania w szkole podstawowej. Szkoła Przysposobienia Rolniczego opierająca się od roku szkolnego 1967/1968 na podbudowie 8-letniej szkoły podstawowej zachowała 2-letni okres nauki szkolnej. W zakresie przedmiotów ogólnokształcących odpowiadała zasadniczym szkołom zawodowym. Zgodnie z tymi założeniami nowe zreformowane szkoły przysposobienia rolniczego miały zapewnić absolwentom możliwość kształcenia w średnich szkołach rolniczych, co wpłynęło na wzrost rangi tych szkół w środowisku lokalnym. Przedmiotów zawodowych uczyła Teresa Majchrowska, a w drugiej połowie lat siedemdziesiątych Halina Adamska, przedmiotów ogólnokształcących natomiast nauczyciele Szkoły Podstawowej. Nauka w dalszym ciągu odbywała się w godzinach popołudniowych. Dużą popularnością cieszyły się zajęcia z gospodarstwa domowego, kroju i szycia (krawiectwa), a w środowisku męskim zajęcia techniczne. Praktyka rolnicza odbywała się w gospodarstwach rodziców. Zajęcia praktyczne z gospodarstwa domowego prowadzone były w domu Kordeli. W roku szkolnym 1966/1967 pięciu uczniów po klasie siódmej Szkoły Podstawowej podjęło naukę w SPR-ze w Siedliskach Bogusz, pozostali kontynuowali naukę w klasie ósmej. Do tych pierwszych należy zaliczyć Stanisława Wójcika, Józefa Urzędowskiego, Janinę Gołąb, Jana Kordelę i Jana Gołębia. 3. Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej została zorganizowana staraniem ówczesnego kierownika Szkoły Podstawowej Bolesława Wójtowicza oraz miejscowych władz samorządowych. Wydział Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle wyraził zgodę na zorganizowanie szkoły, która z dniem 1 listopada 1963 roku rozpoczęła normalną pracę. Dużą pomoc przy organizowaniu szkoły jak również przy naborze uczniów okazał Wojciech Kaczka – sołtys wsi Grudna Górna oraz Karolina Chmura – członek Komitetu Rodzicielskiego Szkoły Podstawowej. Początkowo uczniowie Szkoły Przysposobienia Rolniczego korzystali z sali lekcyjnej Szkoły Podstawowej. Z chwilą wybudowania budynku gospodarczego przy szkole zorganizowano w nim pracownie dla SPR-u. Uczniowie oprócz ćwiczeń odbywali tu normalną naukę. Sytuacja ta rozwiązała częściowo problem lokalowy szkoły. Pierwszym nauczycielem z zakresu przedmiotów zawodowych SPR-u był Józef Nowak, absolwent Technikum Rolniczego w Wojniczu. Ta szkoła zarówno z punktu widzenia prawnego, jak także potrzeby lokalnego środowiska była szkołą środowiskową. Tutaj zarówno planowane kształcenie jak i wychowanie uczniów było ukierunkowane pod kątem środowiska, w którym wzrastali i w którym mieli spędzić resztę życia, oddając się pracy w gospodarstwach przejętych od rodziców. Stąd 56 Budynek Szkoły Podstawowej w Grudnej Górnej (stary) w której uczniowie odbywali zajecia - stan obecny właśnie postulat środowiskowego programu nauczania, który głosił, że w Szkole Przysposobienia Rolniczego realizacja materiału nauczania powinna wiązać się ściśle z dokładnym poznaniem środowiska, w którym szkoła się znajduje i pracuje. Gruntowna znajomość warunków przyrodniczych danego środowiska, poziomu gospodarowania, rodzaju produkcji i poziomu kulturalnego w dużym stopniu miała ułatwić organizację dydaktyczną. Zaznaczyć również trzeba, że program miał charakter ramowy i tymczasowy. Zgodnie z warunkami danej szkoły nauczyciel mógł położyć większy nacisk na te zagadnienia, które są najbardziej aktualne dla danego środowiska i mogą przyczynić się do postępu gospodarczego. Jak z powyższego wynika nauczyciel, realizując program miał pewną swobodę w doborze konkretnych tematów, w zależności od warunków i potrzeb istniejących w rejonie szkoły. Posługując się ramowym planem nauczania wydanym przez władze szkolne był on wprawdzie zobowiązany czerpać z niego wskazania do pracy, ale mógł jednak podany tam materiał modyfikować, odrzucając nieaktualne w danym rejonie tematy, a dodając np. omawianie upraw i hodowli charakterystycznych dla jego terenów. Zakładano, że zadaniem szkół przysposobienia rolniczego jest poprzez omawianie przykładów z konkretnej działalności najbliższych gospodarstw wpływać na podnoszenie ich poziomu i wzrostu ich produkcji. Szkoła przysposobienia rolniczego nie może pracować w oderwaniu od gospodarstwa rolniczego ucznia i jego rodziców, gospodarstwa PGR-u czy spółdzielni produkcyjnej, bazy maszynowej kółka rolniczego, POM-u, magazynu GS-u, mleczarni i innych instytucji znajdującej się w danej miejscowości czy też w bliskim sąsiedztwie. Ścisły kontakt przede wszystkim z gospodarstwem uczniów, a w miarę możliwości z innymi instytucjami, ułatwiał nauczycielowi prowadzenie zajęć, podnosił ich atrakcyjność, a w szczególności bardzo mocno zespalał szkołę ze środowiskiem i pozwalał temu środowisku jak najpełniej służyć. W dniu 3 listopada 1963 roku o godz. 1400 nastąpiło uroczyste otwarcie szkoły. Na uroczystość tę przyszło 33 uczniów i przybyli zaproszeni goście, rodzice, władze samorządowe, podinspektor szkolny Wydziału Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle Roman Mastyka i przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Wiejskiej w Rzeszowie. Uroczystość otworzył kierownik Szkoły Podstawowej Bolesław Wojtowicz, który na Tymczasowa dokumentacja nauczania SPR – PW SZ, Warszawa 1962, s. 70. 57 wstępie w serdecznych słowach powitał uczniów przybyłych na rozpoczęcie roku szkolnego i zaproszonych gości. Przemówienie do młodzieży wygłosił podinspektor szkolny. Zachęcał on uczniów do nauki i podał cele, do których uczniowie przez systematyczna pracę powinni zdążać. Kolejno zabrali głos przewodniczący ZW ZMW oraz członek Komitetu Rodzicielskiego Karolina Chmura. Na zakończenie uroczystości odbyła się część artystyczna w wykonaniu młodzieży Szkoły Podstawowej. Do pracy w Szkole Przysposobienia Rolniczego zostali zaangażowani przez Wydział Oświaty P.P.R.N. w Jaśle następujący nauczyciele przedmiotów zawodowych: Józef Nowak – nauczyciel uprawy roślin, chowu zwierząt i organizacji wsi i gospodarstw rolnych, Bolesław Wojtowicz – instruktor zajęć praktyczno-technicznych, Maria Żygłowicz – instruktor gospodarstwa domowego i Zofia Tyburowska – instruktor szycia. Rok szkolny dzielił się na okres nauki lekcyjnej i okres nauki praktycznej. Nauka lekcyjna, głównie o charakterze teoretycznym, odbywała się w okresie od listopada do końca marca i obejmowała przedmioty zawodowe oraz ogólnokształcące. Miała ona dostarczyć młodzieży odpowiedniego zasobu wiadomości niezbędnych do zrozumienia warunków rozwoju produkcji roślinnej, chowu i użytkowania zwierząt domowych oraz organizacji pracy w gospodarstwach rolnych. Naukę praktyczną uczniowie odbywali głownie w okresie od kwietnia do końca października w gospodarstwach rodziców pod nadzorem nauczyciela przedmiotów rolniczych. Stosowano tu klasyczną metodę zespołowych prac konkursowych. Poprzez wykonywanie prac gospodarczych uczniowie uczyli się wykorzystywać wiadomości zdobyte w okresie nauki teoretycznej w praktyce. Nauczyciel przedmiotów rolniczych w okresie letnim spełniał rolę lustratora czynności praktycznych wykonywanych przez uczniów na poletkach konkursowych lub przy wychowie zwierząt. Początkowo szkoły przysposobienia rolniczego realizowały dość skromny plan nauczania. Nauka lekcyjna prowadzona była w wymiarze 10 godzin tygodniowo przez 40 tygodni w ciągu 2-letniego okresu nauczania. Obejmowała zatem łącznie 400 godzin lekcyjnych, z czego ok. 60% przypadało na przedmioty zawodowe (uprawę roślin, chów i użytkowanie zwierząt, organizację prowadzenia gospodarstwa) i około 40% na przedmioty ogólnokształcące (geografię gospodarczą, język polski, matematykę). W celu lepszego przygotowania młodzieży do życia oraz uatrakcyjniania nauki w SPRze wprowadzono przedmioty nadobowiązkowe, w ramach których dla dziewcząt przewidywano zajęcia z zakresu kroju i szycia oraz gospodarstwa domowego, a dla chłopców ze stolarstwa, ślusarstwa oraz elektryfikacji i mechanizacji rolnictwa. Zajęcia te spotkały się z przychylnym przyjęciem zarówno ze strony uczniów, jak i rodziców, lecz ich realizacja była często utrudniona z powodu nieodpowiednich pracowni i warsztatów czy braku nauczycieli zawodu. Tabela 1 Zestawienie uczniów Szkoły Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej w latach 1963-1972 Ucznio- Spraw- Uczniowie wg Uczniowie Lata funk- Uczniowie wg rozpoczywie płci Lp cjonowania ność zamieszkania Wychowawca klas naj. kończący szkoły naukę naukę szkoły chłopcy dziew. Grudna Inne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1963-1965 1964-1966 1965-1967 1966-1968 1968-1970 1969-1971 1970-1972 Ogółem 33 15 21 18 14 17 16 134 20 6 11 7 9 11 8 72 61 40 52 39 64 65 50 54 5 2 7 2 1 4 8 29 15 4 4 5 8 7 43 17 6 5 3 6 4 5 46 3 6 4 3 7 3 26 Józef Nowak Stanisław Chmura Stanisław Chmura Stanisław Chmura Stanisław Chmura Stanisław Chmura Stanisław Chmura 58 Z powyższego zestawienia wynika, że do Szkoły Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej w latach 1963-1972 zgłosiło się 134 uczniów, a ukończyło ją zaledwie 72. Sprawność szkoły wyrażona w procentach wynosiła 54. Najwięcej uczniów zgłosiło się w pierwszym roku istnienia szkoły (33). Zapewne złożyły się na to dwie przyczyny. Po pierwsze była to nowość w tym środowisku, a po drugie chęć nauki wyrazili też uczniowie starsi. Sprawność tej klasy po dwóch latach wynosiła 61%. Należy zaznaczyć, że wśród absolwentów tej klasy była znaczna przewaga dziewcząt nad chłopcami. Najsłabszy nabór do tej szkoły był w następnym roku szkolnym. Zgłosiło się bowiem do niej tylko 15 uczniów. Spośród nich zaledwie 6 ją ukończyło. Sprawność tej klasy wynosiła 40% i była najniższa w całej historii tej szkoły. W ostatnim okresie jej funkcjonowania, tj. w latach 1970-1972 wśród absolwentów byli sami chłopcy. Należy zaznaczyć, że w całym cyklu kształcenia była nieznaczna przewaga dziewcząt nad chłopcami i podobna przewaga uczniów pochodzących z Grudnej w stosunku do innych miejscowości. W roku szkolnym 1967/1968 nie został wykonany nabór i nie utworzono klasy pierwszej. Uchwała rady Ministrów z 8 stycznia 1957 roku przewidywała, że nauka w SPR-ach może trwać 2 lub 3 lata, lecz bliżej nie określała charakteru i zadań klasy III. Do 1959 roku eksperymentowano więc w zakresie sposobu wykorzystania trzeciego roku nauki w SPR-ach, przeznaczając klasę III na specjalizację dostosowaną do potrzeb terenu oraz życzeń uczniów i ich rodziców. Jednak poszukiwania szkoły szły w kierunku organizowania nauki w klasie III w wąskich specjalnościach, takich jak hodowla drobnego inwentarza, pszczelarstwo, warzywnictwo, sadownictwo i kwiaciarstwo, inne zaś ukierunkowywały specjalizację na zajęcia pozarolnicze, jak np. chałupnictwo, przemysł ludowy itp. Eksperymenty te nie wytrzymały jednak próby życia i od 1959 roku zostały zaniechane. Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej aż do przekształcenia jej w Zasadniczą Szkołę Rolniczą była szkołą 2-letnią. Nie było w niej warunków do wprowadzania wąskich specjalizacji, o których wcześniej była mowa. Plan nauczania Szkoły Przysposobienia Rolniczego z 5–miesięcznym okresem nauki teoretycznej opracowany w 1957 roku uległ w następnych latach daleko idącym przekształceniom. W celu lepszego przygotowania młodzieży do pracy w rolnictwie i do dalszej nauki stopniowo wprowadzono nowe przedmioty zawodowe i ogólnokształcące. Poszerzony został także zakres treści programowych przedmiotów przewidzianych w planie nauczania z 1957 roku. Już w drugim roku istnienia Szkół Przysposobienia Rolniczego wprowadzono dodatkowy przedmiot – higienę i bezpieczeństwo pracy, a w następnych latach: historię i naukę o Polsce, wiadomości z fizyki, chemii i biologii, organizację wsi i gospodarstw rolnych, narzędzia i maszyny rolnicze. W wyniku tych zmian ogólna liczba godzin nauczania przedmiotów rolniczych wzrosła z 240 w 1957 roku do 666 w 1961/1962, a z przedmiotów ogólnokształcących – odpowiednio z 160 do 345 godzin. W związku ze zwiększeniem ogólnej liczby godzin nauczania przedmiotów zawodowych i ogólnokształcących należało zmienić dotychczasową organizację roku szkolnego i wydłużyć okres nauki zarówno teoretycznej, trwającej do tej pory tylko 20 tygodni jak i praktycznej, obejmującej zaledwie 26 tygodni. Praca w Szkole Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej w pierwszym roku jej funkcjonowania, tj. w roku szkolnym 1963/1964 układała się dobrze – na początku uczęszczało do niej 33 uczniów, w przeważającej ilości pochodzących z Grudnej Górnej i Grudnej Dolnej. Tylko nieliczni przybyli z miejscowości sąsiednich. Należy dodać, że w niewielkiej odległości, tj. w Siedliskach Bogusz również została zorganizowana SPR. Młodzież chętnie uczęszczała na zajęcia lekcyjne i zajęcia praktyczne. Dużą popularnością cieszyły się zajęcia z gospodarstwa domowego oraz z kroju i szycia (krawiectwa). Nauczyciele i instruktorzy praktycznej nauki zawodu dawali z siebie wszystko i z dużym zaangażowaniem prowadzili zajęcia praktyczne, aby uczniowie jak najlepiej opanowali umiejętności zawodowe i zdobyli duży zasób wiedzy. W trakcie roku szkolnego młodzież pod opieką wychowawcy klasowego organizowała spotkania towarzyskie, na które zapraszała swoich rodziców oraz przedstawicieli władz samorządowych. 9 uczniów zrezygnowało jednak w ciągu roku szkolnego ze swej edukacji. W okresie praktycznej nauki zawodu, tj. po zakończeniu zajęć teoretycznych uczniowie pod opieką i nadzorem nauczyciela zakładali poletka doświadczalne, które były wzorowo prowadzone, co potwierdził wizytator Ku- 59 ratorium Oświaty w Rzeszowie. W wyniku klasyfikacji na końcu roku szkolnego promocję do klasy drugiej otrzymało 20 uczniów. Rok szkolny zakończył się 30 października 1964 roku przy udziale zaproszonych rodziców i przedstawicieli miejscowych władz samorządowych. Dyrektor szkoły przedstawił osiągnięcia, ale także i niepowodzenia, takie jak np. rezygnację 13 uczniów ze szkoły. Uroczyste zakończenie roku szkolnego zostało uświetnione wystąpieniem artystycznym w wykonaniu uczniów. Inauguracja roku szkolnego 1964/1965 miała miejsce w dniu 2 listopada 1964 roku. Przybyli na nią nie tylko uczniowie klasy I i II, ale także ich rodzice. Przemówienie do zebranych wygłosił dyrektor SPR-u Bolesław Wójtowicz oraz członek Komitetu Rodzicielskiego Karolina Chmura. Dyrektor szkoły w swoim wystąpieniu przedstawił zadania i cele, jakie stoją przed uczniami. Życzył im pomyślności, wytrwałości i jak najlepszych wyników w nauce i wychowaniu, a uczniom klasy drugiej ukończenia szkoły i zdobycia dobrego przygotowania zawodowego. Po przemówieniu odbyła się część artystyczna w wykonaniu młodzieży SPR-u. Skład grona nauczycielskiego w roku szkolnym 1964/1965 uległ nieco zmianie i przedstawiał się następująco: Józef Nowak – nauczyciel zawodu, Bolesław Wojtowicz – wychowanie fizyczne, wiadomości o Polsce i świecie współczesnym, Helena Dębiec – nauczyciel BHP, Zofia Konieczny – nauczyciel języka polskiego, Halina Kmiecik – nauczyciel zajęć świetlicowych. Dotychczasowe efekty pracy SPR-u były stosunkowo skromne – jak wynika z tabeli nr 1 - znacznej części uczniów nie udało się ukończyć szkoły, w związku z czym zaczęto się zastanawiać, jak zmienić tę sytuację. Działające niemal powszechnie SPR-y miały na celu jak najszybciej i jak najlepiej przygotować młodzież związaną z rolnictwem do wysokiej produkcji rolnej i do życia społeczno–kulturalnego na wsi. Te skromne osiągnięcia wynikały nie tyle z winy programu, ale z innych zasadniczych przyczyn uniemożliwiających jego pełną realizację, z których najpowszechniejszymi były: 1) Brak zainteresowania młodzieży i rodziców ukończeniem SPR-u, z czego wynikał niewielki nabór młodzieży do szkoły, lekceważący stosunek do nauki i opuszczanie wielu zajęć lekcyjnych. 2)Brak zdolnych i chętnych do zawodu rolniczego i do nauki w SPR-ze kandydatów, większe zainteresowanie szkołą mniej zdolnej i chętnej do nauki młodzieży, która nie może się dostać do innych szkół. 3)Opuszczanie zajęć szkolnych (lekcyjnych) w SPR-ze nawet przez tę nieliczną zdolną młodzież spowodowane potrzebą wykonywania przez nich pilnych prac w gospodarstwach rodziców. Stąd ze strony wychowawców i nauczycieli SPR-u wymagano dużego zaangażowania na rzecz poprawy warunków nauczania i budowania autorytetu tej szkoły w środowisku. Ogromnym i trudnym zadaniem ze strony wychowawców klasowych i kierownictwa szkoły było pozyskanie rodziców dla szkoły i uświadomienie potrzeby systematycznego uczęszczania uczniów do szkoły. Obowiązujący program zespołowych zajęć praktycznych mógł być przeprowadzony pomyślnie w gospodarstwach rodziców lub w gospodarstwach uspołecznionych, o ile gospodarstwa te były wzorowe i nauczyciel zawodu uzyskał zgodę na stale prowadzone w nich zajęcia. Niestety, uzyskanie takiej zgody było trudne. Jeżeli chodzi o SPR w Grudnej Górnej, to w jej pobliżu gospodarstwa uspołecznionego nie było. Natomiast właściciele większych, wzorowo prowadzonych gospodarstw rolnych nie zawsze byli w stanie bezinteresownie poświęcić czas dla uczniów praktykantów i do tego narażać jeszcze swoje gospodarstwo na ewentualne przeniesienie do niego chorób z gospodarstw uczniowskich. Stąd z konieczności zespołowe zajęcia praktyczne były najczęściej organizowane doraźnie w coraz to innym gospodarstwie uczniowskim, któremu najczęściej bardzo daleko było do ideału. Władze oświatowe podejmowały działania, w celu poprawy pod względem organizacyjnym poziomu pracy tych szkół tak, aby na trwałe wpisały się w polską wieś i jak najlepiej przygotowały uczniów do prowadzenia gospodarstwa rolnego i życia kulturalno-oświatowego na wsi. W roku szkolnym 1961/1962 okres nauki teoretycznie trwał od 2 listopada do 30 kwietnia. Tym samym skrócono okres zajęć praktycznych, które prowadzone były 60 od 2 maja do 31 października. W zakresie zajęć praktycznych nowy plan nauczania wprowadził w klasie pierwszej tygodniowo 2 godziny lekcyjne z organizacji wsi i gospodarstw rolnych oraz 2 godziny uzupełniającej nauki teoretycznej, a w klasie II analogicznie – 3 godziny z organizacji wsi i gospodarstw rolnych oraz 1 godzinę tygodniowo uzupełniającej nauki teoretycznej. Ministerstwo Oświaty zmierzało w kierunku podniesienia rangi społecznej Szkoły Przysposobienia Rolniczego i zrównania ich pod względem programowym i organizacyjnym z zasadniczymi szkołami zawodowymi. W tym celu w roku szkolnym 1964/1965 przekształcono około 10% SPR-ów z tzw. listopadowych o 6 – miesięcznym okresie nauki na tzw. wrześniowe o 10 – miesięcznym okresie systematycznego nauczania z 30 godzinnym wymiarem nauki tygodniowo. W szkołach tych wprowadzono jednocześnie nowe programy przedmiotów ogólnokształcących i pomocniczych oraz podręczniki do tych przedmiotów obowiązujące w zasadniczych szkołach zawodowych. Podział roku szkolnego na półrocza i okresy nauki w SPR-ach nowego typu był podobny jak w zasadniczych szkołach zawodowych. W kwietniu 1965 roku szkoła była wizytowana przez podinspektora Wydziału Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle Romana Mastykę, który pracę SPR-u ocenił pozytywnie. Zaznaczył, że poletka doświadczalne przez uczniów w dalszym ciągu prowadzone są wzorowo. Rok szkolny zakończył się 30 października 1964 roku. Rok szkolny 1965/1966 dla Szkoły Przysposobienia Rolniczego rozpoczął się w dwóch terminach, tj. dla klasy I 1 września zgodnie z nowym systemem nauczania obowiązującym od roku szkolnego 1965/1966, a dla klasy II zgodnie ze starym programem 1 listopada 1965 roku. W tym roku szkoła miała duże kłopoty z naborem do klasy pierwszej, gdyż – jak zostało zapisane w kronice SPR–u nikt nie przyszedł jej w tym z pomocą. Sytuacja ta została częściowo opanowana z początkiem września 1965 roku. Gromadzka Rada Narodowa w Siedliskach Bogusz nie przejawiła większego zainteresowania tym problemem. Nastąpiła zmiana nauczyciela przedmiotów zawodowych. Z końcem roku szkolnego 1964/1965 odszedł Józef Nowak, a z dniem 1 lipca 1965 roku podjął pracę Stanisław Chmura, Bolesław Wojtowicz, Andrzej Wodziński, Elżbieta Wodzińska, Halina Kmiecik, Maria Żygłowicz, Jadwiga Węgrzyn i Ignacy Kaput. Nauka odbywała się na dwie zmiany. Klasa pierwsza rozpoczynała naukę o godzinie 800, natomiast druga o godzinie 1300. Na zakończenie roku szkolnego uczniowie, którzy wyróżniali się pod względem nauki i zachowania, otrzymali nagrody ufundowane przez Komitet Rodzicielski. Poletka doświadczalne prowadzone były przez uczniów wzorowo. W dużym stopniu wpłynęło na to ogłoszenie konkursu na najlepsze poletka i podjęta przez uczniów rywalizacja. Rok szkolny dla klasy I zakończył się 24 czerwca 1966 roku, natomiast dla klasy II 30 października 1966 roku. Tym samym został zakończony stary system nauczania SPR-u, którego rok szkolny trwał od 1 listopada do 30 października następnego roku. W kolejnych latach nauka zarówno klasy I jak i II będzie się zaczynać i kończyć w tym samym czasie. Szkoły w nowym systemie zostały nazwane SPR-ami wrześniowymi. Z roku na rok szkoła miała coraz większe problemy z naborem. W Jaśle i w Dębicy powoływane były nowe, bardziej atrakcyjne niż Szkoła Przysposobienia Rolniczego, szkoły ponadpodstawowe. Wzrosło zainteresowanie uczniów dalszym kształceniem po zakończeniu szkoły podstawowej. Komunikacja autobusowa rozwijała się coraz bardziej. PKS docierał do coraz to innych miejscowości. Uczniowie chętniej podejmowali naukę w mieście. Rok szkolny 1966/1967 był czwartym rokiem istnienia Szkoły Przysposobienia Rolniczego w Grudnej Górnej. 1 września zgłosiło się do niej 30 uczniów – po 15 do każdej klasy. Nauka w szkole odbywała się na 2 zmiany. Klasa druga chodziła na pierwszą zmianę, zaś pierwsza na drugą. Młodzież chętnie pracowała zarówno na rzecz szkoły jak i środowiska, wykonała m. in. pomoce naukowe do szkoły podstawowej, w okresie karnawału urządzała spotkania przy herbatce, na które przybywali uczniowie, rodzice oraz przedstawiciele Gromadzkiej Rady Instrukcja programowa na rok szkolny 1961/62. Szkoły przysposobienia rolniczego. Dz. Urz. Min. Ośw. Nr 6 poz.61. Instrukcja z dnia 29 lipca 1964r. w sprawie organizacji szkół przysposobienia rolniczego. Dz. Urz. Min. Ośw. z 964r. nr 10, poz. 110. 61 Narodowej w Siedliskach Bogusz i Powiatowej Rady Narodowej. Na zakończenie roku szkolnego odbyła się uroczystość pożegnania absolwentów SPRu. Uczniowie wyróżniający się pod względem nauki, zachowania i zaangażowania na rzecz klasy, szkoły i środowiska otrzymali nagrody rzeczowe ufundowane przez Komitet Rodzicielski. Szczególny charakter miał piąty rok funkcjonowania Szkoły Przysposobienia Rolniczego, dlatego że z uwagi na niewielkie zainteresowanie zarówno ze strony uczniów jak i rodziców nie udało się skompletować klasy pierwszej. W roku szkolnym 1967/1968 w szkole funkcjonowała tylko klasa druga w liczbie 12 uczniów. Rozpoczęcie miało bardzo uroczysty przebieg, dlatego że Szkoła Podstawowa w Grudnej Górnej otrzymała nowy budynek szkolny, a młodzież SPR-u wygodniejsze izby lekcyjne w starej szkole, co ułatwiło pracę szkoły. Ta uroczystość odbyła się przy udziale Ludowego Wojska Polskiego, sztandaru oraz orkiestry wojskowej. Zapewne na długo pozostała ona w pamięci młodzieży oraz miejscowego społeczeństwa, które licznie na tę ceremonię przybyło. Wieś Grudna Górna otrzymała piękny, nowy budynek spełniający ówczesne standardy. Wzrosło w stosunku do lat poprzednich zainteresowanie uczniów dalszym kształceniem się w Zaocznym Technikum Rolniczym w Wojniczu w powiecie tarnowskim. W kronice szkolnej znajduje się wzmianka, że wyżej wymienione Technikum chętnie przyjmowało absolwentów SPR-u w Grudnej Górnej dlatego, że byli oni dobrze przygotowani, w związku z czym kontynuowanie nauki nie sprawiało im większych trudności. W czerwcu 1969 roku podjęto działania zmierzające do utworzenia klasy pierwszej. Zorganizowano spotkania nauczycieli SPR-u z uczniami klas ostatnich ze Szkoły Podstawowej w Grudnej Górnej i szkół sąsiednich, w czasie których uświadamiano im możliwości, jakie będą stać przed nimi po ukończeniu tej szkoły: kontynuacja dalszego kształcenia lub prowadzenie gospodarstwa rolnego. Uroczystość rozpoczęcia roku szkolnego odbyła się w dniu 1 września 1968 roku. Szkoła składała się tylko z jednej klasy liczącej zaledwie 14 osób i to zorganizowanej z wielkim trudem. Trudności w naborze do SPR-u wynikały z tego, że rodzice nie doceniali znaczenia zawodu rolnika, mieli aspiracje, żeby ich dzieci uczyły się w szkołach w Jaśle, Dębicy, Pilźnie czy w Kołaczycach. Do organizacji klasy pierwszej w tym roku szkolnym czynnie włączyła się Gromadzka Rada Narodowa w Siedliskach Bogusz, a przede wszystkim agronom gromadzki. Uczniowie klasy pierwszej brali aktywny udział w życiu szkoły i uczestniczyli w uroczystościach organizowanych przez Szkołę Podstawową. W dniu 15 grudnia 1968 roku dla uczniów SPR-u zorganizowano wycieczkę do Wieliczki i Krakowa. Młodzież przygotowała program na uroczystość Światowego Dnia Kobiet, a także brała udział w obchodach Święta 1. Maja. W klasie pierwszej SPR-u uczyło dwóch nauczycieli: Stanisław Chmura oraz Stanisław Kopeć. Pierwszy prowadził zajęcia z przedmiotów zawodowych i kilku ogólnokształcących, a drugi z pozostałych. Klasę I SPR-u ukończyło 9 uczniów. W dniu 21 czerwca 1969 roku nastąpiło uroczyste zakończenie roku szkolnego 1968/1969. Szkoła w dalszym ciągu musiała zabiegać o pozyskanie uczniów do klasy pierwszej. Prowadziła w tym celu rozmowy z dyrektorami okolicznych szkół podstawowych. Nauczyciele uczący w SPR-ze organizowali spotkania z uczniami klas ostatnich szkół podstawowych celem przybliżenia kształcenia w zakresie zawodu rolnika. Do tej akcji promującej zawód rolnika włączył się agronom gromadzki reprezentujący Gromadzką Radę Narodową w Siedliskach Bogusz. W dniu 2 września 1969 roku w SPR-ze w Grudnej Górnej rozpoczął się kolejny – już siódmy - rok szkolny. Pomimo dużego wysiłku ze strony szkoły oraz władz samorządowych naukę w tej szkole rozpoczęło zaledwie 23 uczniów, w tym w klasie pierwszej 14, a w drugiej 9. Grono pedagogiczne próbowało podejmować działania, które pozwoliłyby zachęcić młodych ludzi, zwłaszcza tych, którzy kończyli swoją edukację na szkole podstawowej do podejmowania nauki w szkole rolniczej. W ciągu roku szkolnego uczniowie obydwu klas wzięli udział w wycieczce zawodowej 62 do Jasła, zwiedzając i zapoznając się z funkcjonowaniem Składnicy Maszyn Rolniczych i Zakładem Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „Pektowin”, uczestniczyli także w rocznicach i uroczystościach państwowych Aby pozyskiwać chętnych do szkoły, postanowiono, by młodzież szkolna zrzeszona w Szkolnym Kole Związku Młodzieży Wiejskiej nawiązała kontakt z ZMW skupiającym młodzież pozaszkolną. W ciągu roku odbyły się 4 spotkania towarzyskie tych związków. W czasie uroczystości zakończenia roku szkolnego uczniowie klasy II otrzymali świadectwa ukończenia szkoły, zaś klasy I promocję do klasy II. Kolejny rok szkolny rozpoczął się w dniu 1 września 1970 roku. W obsadzie kadrowej nie zaszły żadne zmiany. W dalszym ciągu były dwie klasy. Przedmiotów zawodowych uczył Stanisław Chmura, natomiast przedmiotów ogólnych nauczyciele Szkoły Podstawowej. Prowadzone zajęcia praktyczne z gospodarstwa domowego, kroju i szycia cieszyły się dużą popularnością wśród dziewcząt, które uczestniczyły w nich bardzo chętnie, wykazując ogromne zainteresowanie i zaangażowanie. Wychowawcy i uczniowie w ramach rozwoju życia kulturalno–oświatowego organizowali uroczyste apele, wieczornice i akademie. Z okazji Dnia Wojska Polskiego młodzież spotkała się z oficerem, który opowiadał jej o służbie we współczesnym wojsku, za co w podzięce otrzymał bukiet kwiatów i zaproszenie na następne spotkanie. Z okazji nowego 1971 roku uczniowie zorganizowali w szkole choinkę noworoczną z bogatą częścią artystyczną. Na tę uroczystość noworoczną zaproszono rodziców. Z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet przygotowano akademię, na której młodzież wręczyła swoim matkom kwiaty. Dzień 1. Maja 1971 roku miał przebieg bardzo uroczysty. Po akademii szkolnej młodzież udała się na akademię gromadzką do Siedlisk Bogusz, gdzie zaprezentowała swój program artystyczny. Po zakończeniu uroczystości został wyświetlony film. W czerwcu 1971 roku zorganizowano dla młodzieży wycieczkę do Krakowa i Oświęcimia. Część kosztów wyjazdu pokrył Wydział Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle. Praktyki zawodowe i zajęcia praktyczne realizowane były w gospodarstwach rolnych rodziców uczniów uczęszczających do szkoły rolniczej. Nadszedł koniec roku szkolnego 1970/1971, na który uczniowie po ciężkiej, mozolnej pracy z utęsknieniem czekali. Jego zakończenie zostało uświetnione częścią artystyczną w wykonaniu młodzieży tej szkoły. Uczniowie klasy II otrzymali świadectwo ukończenia szkoły, a klasy I promocję do klasy następnej. W kolejnym roku szkolnym nastąpiły częściowo zmiany personalne. Z dniem 1 września 1971 roku zatrudniony został drugi nauczyciel przedmiotów zawodowych Ryszard Gruszkoś, absolwent Studium Nauczycielskiego w Nowym Sączu. Zajął się on naborem do klasy pierwszej. W październiku 1971 roku zorganizowano klasopracownię agrobiologiczną, realizując plan pracy dydaktyczno–wychowawczej szkoły na rok szkolny 1971/1972, który zawierał zapis dotyczący organizacji i urządzenia tej klasopracowni. Duży udział w realizacji tego przedsięwzięcia miał nowy nauczyciel Ryszard Gruszkoś. Młodzież szkolna zgodnie z opracowanym kalendarzem imprez i uroczystości szkolnych tradycyjnie brała udział w obchodach rocznic i świąt państwowych. W roku szkolnym 1971/1972 do klasy pierwszej uczęszczało 20 uczniów. Z organizacji młodzieżowych na szczególną uwagę zasługuje Szkolny Związek Młodzieży Wiejskiej, który aktywnie włączył się do pracy społecznej na terenie szkoły. Wiele czasu poświęcono w okresie wiosennym na porządkowanie szkoły i otoczenia oraz poprawienie estetyki szkoły przez sadzenie kwiatów i krzewów ozdobnych. W maju 1972 roku zorganizowano dla młodzieży Szkoły Rolniczej w Jodłowej i Szkoły Podstawowej w Grudnej Górnej wspólną 2- dniową wycieczkę turystyczno-krajoznawczą w Bieszczady, która przyniosła wiele emocji. W czerwcu odbył się dla młodzieży szkolnej kurs traktorowo-motocyklowy, który trwał przez całe wakacje aż do września. Instruktorem prowadzącym naukę jazdy był pracownik SKR-u w Brzostku Tadeusz Majewski. Ciągnik rolniczy do nauki wypożyczono dzięki uprzejmości kierownika bazy Jana Rusiniaka w Międzykółkowej Bazie Maszynowej w Smarżowej. 63 Ostatni rok działalności SPR-u w Grudnej Górnej rozpoczął się w dniu 1 września 1972 roku. W obsadzie kadrowej nie zaszły żadne zmiany. Pierwsze dni nauki w związku z dobiegającym do końca kursem poświęcono w szczególności na przygotowanie uczniów do egzaminu na prawo jazdy na ciągnik rolniczy i motocykl. Egzamin ten odbył się 15 września 1972 roku w szkole w Grudnej Górnej. Wszyscy uczniowie pomyślnie zdali egzamin i otrzymali prawa jazdy. Na zakończenie kursu urządzono wspólny wieczorek, w czasie którego młodzież w poczuciu dobrze spełnionego obowiązku dobrze się bawiła. Szkoła podobnie jak w latach poprzednich aktywnie włączała się do uroczystości z okazji rocznic państwowych. W celu nawiązania koleżeńskich stosunków młodzież szkoły rolniczej w Jodłowej zorganizowała wspólne spotkanie. 4. Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Grudnej Górnej Przed szkołami przysposobienia rolniczego otworzyła się perspektywa sukcesywnego przekształcenia ich na zasadnicze szkoły rolnicze. Warunkiem tego było spełnienienie następujących zastrzeżeń zawartych w zarządzeniu Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 sierpnia 1968 roku (Nr SZZ-010-3/68): -dokonanie naboru kandydatów do klas pierwszych, -osobne pomieszczenie do zajęć, -zajęcia w porze dziennej, -należyte wyposażenie w sprzęt i pomoce naukowe, -etatowy nauczyciel przedmiotów zawodowych z kwalifikacjami do nauczania w szkołach zawodowych, -zapewnienie przez Radę Narodową środków finansowych. W tym zarządzeniu chodziło o podniesienie rangi szkoły w środowisku wiejskim. Należało się zastanowić czy autorytet szkoły w środowisku zależy od jej nazwy. Młodzież rekrutująca się ze środowiska wiejskiego wszelkimi dostępnymi sobie sposobami starała się uciekać do miasta. Niemal żadna szkoła zawodowa w mieście nie miała kłopotów z naborem, także Szkoły Przysposobienia Rolniczego. Podawano, że SPR utworzony w mieście otwiera każdego roku dwie klasy pierwsze liczące po 40 uczniów, podczas gdy tego samego typu szkoły na wsi narzekają na brak kandydatów. Zasadnicze Szkoły Rolnicze były wynikiem krystalizowania się systemu oświaty rolniczej zgodnej z założeniami ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania. Koncepcja ich organizacji wynikała z postulatów dania młodzieży mającej w przyszłości pracować w rolnictwie jednolitych podstaw przygotowania zawodowego. Wobec tego zarówno szkoły przysposobienia rolniczego, jak także roczne szkoły rolnicze i dwuzimowe szkoły rolnicze miały charakter przejściowy i w większości uległy już reorganizacji, to znaczy zostały przekształcone na: 1) zasadnicze szkoły rolnicze, 2)zasadnicze szkoły ogrodnicze, 3)zasadnicze szkoły rachunkowości rolnej, 4)zasadnicze szkoły rybackie. Zasadniczaa Szkoła Rolnicza powstała w roku szkolnym 1971/1972 i istniała przez 12 lat. Ostatni absolwenci opuścili Zasadniczą Szkołę Rolniczą w Grudnej Górnej w roku szkolnym 1984/1985. Zasadniczą przyczyną jej likwidacji było małe zainteresowanie uczniów i w związku z tym niewykonanie naboru do klasy I. Do roku 1976 administracyjnie szkoła była utrzymywana przez Gminną Radę Narodową w Brzostku, a wcześniej Gromadzką Radę Narodową w Siedliskach Bogusz. We wrześniu 1977 roku powołany został do życia Zespół Szkół Rolniczych w Brzostku, w skład którego weszły: Technikum Rolnicze – 3 letnie, Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Brzostku, Zasadnicze Szkoły Rolnicze w Dębicy, Grudnej Górnej, Pilźnie i Jodłowej. Te ostatnie działały jako filie. 64 Tabela 2 Zestawienie uczniów w ZSR w Grudnej Górnej w latach 1971-1978 Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6. Lata funkUczniowie Uczniowie cjonowania rozpoczynaj. kończący szkoły naukę naukę 1971-1973 1972-1974 1973-1975 1974-1976 1975-1977 1976-1978 Ogółem 15 19 20 16 21 20 111 10 13 12 11 18 19 83 Sprawność szkoły 66 68 60 69 86 85 75 Uczniowie wg płci chłopcy dziew. 3 8 5 10 12 11 49 7 5 7 1 6 8 34 Uczniowie wg zamieszkania Grudna Inne 6 4 4 5 7 8 34 4 9 8 6 11 11 49 Nauka trwała 2 lata. Z tabeli 2 wynika, że w latach 1971-1978 klasę I rozpoczęło 111 uczniów, a klasę II ukończyło 83, z tego 49 chłopców, a dziewcząt 34. Najwięcej uczniów odpadło w latach 1971-1973 i 1973-1975. Najkorzystniejsze wyniki osiągnęli uczniowie w ostatnich czterech latach funkcjonowania szkoły, tj. w latach 1975 – 1977 oraz 1976-1978. Sprawność szkoły w tym okresie wynosiła 86 i 85%. Uczniowie tej szkoły rekrutowali się z Grudnej Górnej i Grudnej Dolnej (34 uczniów) oraz z miejscowości sąsiednich takich jak: Smarżowa, Bączałka, Gorzejowa, Siedliska Bogusz i Brzeziny, pow. ropczycki. Łącznie w latach 1971-1978 odpadło 28 uczniów. Zestawiając ilość uczniów rozpoczynających i kończących naukę zauważamy, że sprawność szkoły w tych latach wynosiła 75%. Warunki lokalowe pracy Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Grudnej Górnej znacznie się poprawiły po oddaniu do użytku nowego Budynku Szkoły Podstawowej. Jednak z konieczności lekcje musiały się odbywać w godzinach popołudniowych. Z roku na rok przybywało coraz więcej pomocy dydaktycznych, w tym środków audiowizualnych. Należy stwierdzić, że dużą rolę w procesie nauczania i realizacji programów odgrywały w tym czasie środki audiowizualne, które były wykorzystywane przez nauczycieli ZSR-u w coraz to większym zakresie. Bardzo często zajęcia teoretyczne były uzupełniane projekcją filmową, audycją telewizyjną lub wyświetlaniem przeźroczy tematycznie dostosowanych do poszczególnych tematów lekcji. A n a l i z uj ą c przyczyny podwyższenia poziomu nauczania w szkołach rolniczych w tym czasie należy zauważyć, że jednym z podstawowych warunków szybkiego podniesienia wyników nauczania było posiadanie przez szkołę oprócz wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej pracowni przedmiotów zawodowych wy- Budynek Szkoły Podstawowej w Grudnej Górnej (nowy), w którym uczniowie Zasadniczej Szkoły Rolniczej odbywali zajecia posażonych w 65 niezbędne pomoce naukowe i techniczne środki audiowizualne. W 1971 roku zorganizowano klasopracownię agrobiologiczną, którą nauczyciele przedmiotów zawodowych w ramach doskonalenia swojego warsztatu pracy w następnych latach znacznie wzbogacili. Została wyposażona w takie pomoce jak apteczka weterynaryjna, mikroskopy, kwasomierze, fosforomierze glebowe, kolekcje nasion roślin uprawnych i chwastów, zestawy nawozów sztucznych, przeźrocza, tablice poglądowe z zakresu fizjologii roślin i zwierząt, mechanizacji rolnictwa itp. Dobrze były w tym czasie wyposażone pracownie do prowadzenia zajęć praktycznych z gospodarstwa domowego oraz kroju i szycia. Zajęcia praktyczne z gospodarstwa domowego prowadziła Maria Musiał, a z kroju i szycia Jadwiga Węgrzyn. Program nauczania ułożony był w ten sposób, by kształcenie teoretyczne i praktyczne sprostało z jednej strony wykonywaniu zawodu rolnika, a z drugiej stwarzało podstawy do kontynuowania nauki. Nowe plany i programy nauczania zapewniły młodzieży wiejskiej harmonijny rozwój umysłowy i fizyczny, lepsze przygotowanie do pracy zawodowej, dalszej nauki oraz udziału w życiu społecznym i kulturalnym. Programy poszczególnych przedmiotów zostały wzbogacone o nowe treści ideowo-wychowawcze. Rozszerzony został zakres nauczania przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, a programy przedmiotów humanistycznych w większym stopniu zostały dostosowane do współczesności. W latach siedemdziesiątych można było zaobserwować powstałą na wsi nową sytuację. Dostrzeżono, szczególnie od czasu, gdy absolwentom rolniczych szkół zawodowych dano możliwość dalszego ucznia się w 3–letnich Technikach Rolniczych, że zawodu rolnika trzeba się uczyć tak jak każdego innego, wymagającego kwalifikacji. Rolnicy przekonali się, że wraz z podnoszeniem poziomu wykształcenia następuje wszechstronny rozwój gospodarstw i wzrost produkcji rolnej. Na więź szkoły rolniczej ze środowiskiem w dużym stopniu wpływały zajęcia praktyczne, konkursy uprawowe i hodowlane, prowadzone w gospodarstwach rodzicielskich i ewentualnie na działce przyszkolnej. Młodzież szkolna Zasadniczej Szkoły Rolniczej brała czynny udział w życiu społecznym wsi Grudna Górna. Podejmowała nie tylko w szkole, ale i poza nią prace użyteczności ogólnej, jak sadzenie drzew przy drogach publicznych, obsadzanie nieużytków i roztaczanie stałej opieki nad tymi drzewami, inicjowała i przeprowadzała walkę z chwastami, urządzała i zakładała kwietniki przy szkole, a także ogródki kwiatowe przy swoich domach rodzinnych. Środowiskowa szkoła rolnicza, jaką była Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Grudnej Górnej współdziałała w realizacji planu rozwoju rolnictwa na terenie swojego rejonu. Miała ona na uwadze przygotowanie młodzieży wiejskiej do zawodu w zakresie ogólnorolniczym, wpojenie jej podstaw teoretycznych i praktycznych umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu rolnika. Należy jeszcze wspomnieć o roli prowadzenia doświadczeń uprawowych i hodowlanych w gospodarstwach rolnych rodziców, których dzieci uczęszczały do tej szkoły środowiskowej. Obserwując działania Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Grudnej Górnej można było zauważyć, że w najbliższym środowisku uzyskała ona prawa obywatelskie, cieszyła się wielkim uznaniem miejscowego społeczeństwa. Należy stwierdzić, że ta forma oświaty rolniczej mimo wielu jeszcze niedociągnięć natury organizacyjnej, a niekiedy dydaktyczno-wychowawczej, zdała egzamin wśród młodzieży wiejskiej i zyskała szansę dalszego funkcjonowania tym bardziej, że w roku szkolnym 1975/1976 powstało 3-letnie Technikum Rolnicze w Brzostku i absolwenci tej szkoły mogli kontynuować w nim naukę. Tak się też złożyło, że w roku szkolnym 1974/1975 pracowałem w tej szkole i mogłem bliżej z nią się zapoznać. Absolwenci Zasadniczej Szkoły Rolniczej, zwłaszcza z lat 1973 – 1977 w większości wypadków pracowali w gospodarstwach rolnych swych rodziców bądź też prowadzili już samodzielne własne gospodarstwa rolne. Z reguły byli to wzorowi rolnicy osiągający dobre wyniki produkcyjne i stanowili społeczny aktyw w miejscowości, w której mieszkali. Prowadzili swoje gospodarstwa według nowych metod gospodarowania, opartych na fachowych wiadomościach zdobytych w szkole rolniczej. Pozostali absolwenci podejmowali pracę w kółkach rolniczych, państwowych gospodarstwach rolnych, gromadzkich radach narodowych lub też uczyli się dalej w technikach rolniczych. 66 Poza zdobywaniem kwalifikacji zawodowych uczniowie Zasadniczej Szkoły Rolniczej, a następnie jej absolwenci prowadzili na terenie wsi różnorodne akacje kulturalno-oświatowe i gospodarcze. Społeczeństwo rolnicze dostrzegało bowiem działalność absolwentów miejscowej szkoły rolniczej, doceniało ich pracę i powierzało im szereg funkcji społecznych w radach narodowych oraz organizacjach gospodarczych i społecznych. Szkoła Rolnicza w Grudnej Górnej ściśle współpracowała z gospodarstwami rolnymi uczniów i ich rodziców, Międzykółkową Bazą Maszynową i magazynem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Brzostku. Ten ścisły kontakt z gospodarstwem uczniów, a w miarę możliwości z innymi instytucjami, ułatwiało nauczycielowi prowadzenie zajęć praktycznych, podnosiło ich atrakcyjność, a w szczególności bardzo mocno zespalało szkołę ze środowiskiem i pozwalało temu środowisku jak najlepiej służyć. I tak spełniały się założenia szkoły środowiskowej, jaką była Zasadnicza Szkoła Rolnicza, a wcześniej Szkoła Przysposobienia Rolniczego. W celu osiągnięcia jeszcze lepszych wyników nauczania nauczyciele szkół rolniczych w tym także tej Zasadniczej Szkoły Rolniczej, wkładali dużo wysiłku zmierzającego do podniesienia poziomu nauczania i wychowania przez stosowanie różnego rodzaju form pracy dydaktyczno-wychowawczej, dążyli do ścisłego wiązania teorii z praktyką. Z tego wynika, że na wszystkie rolnicze szkoły środowiskowe, tj. ZSR-y i SPR-y także i na te działające w Grudnej Górnej spadły ważne zadania. Od ich działania zależało przygotowanie nowych kadr do pracy w produkcji rolnej i bezpośredni wzrost produkcji rolnej, a co zatym idzie i polskiej wsi. Wiedza teoretyczna ucznia powinna się opierać nie tylko na tym, co usłyszy w szkole i przeczyta w podręczniku. Uczniowie powinni korzystać również z czasopism fachowych, na łamach których zamieszczane są niejednokrotnie artykuły traktujące o innowacjach w rolnictwie. Nauczyciele przedmiotów zachęcali wszystkich uczniów szkoły rolniczej, aby prenumerowali przynajmniej jedno czasopismo rolnicze. Zresztą także radio i telewizja informowały w swoich programach naukowych i publicystycznych o najnowszych odkryciach służących rolnictwu. Tak wyglądały pierwsze lata funkcjonowania szkoły rolniczej stopnia zasadniczego, tj. Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Grudnej Górnej. W dniu 1 września 1977 roku został powołany przez Wydział Rolnictwa Wojewódzkiej Rady Narodowej w Tarnowie na bazie szkół funkcjonujących w Brzostku Zespół Szkół Rolniczych. W skład Zespołu Szkół weszła między innymi Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Grudnej Górnej. Od tego to czasu szkoła była finansowana przez Wydział Rolnictwa WRN w Tarnowie. Także on sprawował nadzór pedagogiczny; przedmioty ogólnokształcące znajdowały się w gestii Kuratorium Oświaty w Tarnowie. Również w tym czasie została zmieniona nazwa szkoły. Przekształcona została ona na Zasadniczą Szkołę Zawodową w zawodzie rolnik. Tabela 3 Zestawienie uczniów w Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie rolnik w Grudnej Górnej w latach 1977-1985 Ucznio- Spraw- Uczniowie Uczniowie wg Lata funk- Uczniowie rozpoczywie koń- ność wg płci zamieszkania Lp cjonowania Wychowawca klas naj. czący szkoły szkoły chłopcy dziew. Grudna Inne naukę naukę 1. 1977-1979 24 19 79 11 8 10 9 Mieczysław Chrzanowski 2. 1978-1980 15 15 100 6 9 9 6 Stanisław Chmura 3. 1979-1981 22 20 91 12 8 12 8 Mieczysław Chrzanowski 4. 1980-1982 28 22 75 10 12 10 12 Stanisław Chmura 5. 1981-1983 22 20 91 11 9 11 9 Mieczysław Chrzanowski Surowiec 6. 1982-1986 15 11 73 5 6 5 6 Bronisław Stanisław Chmura Ogółem 126 107 85 55 52 57 50 67 W ciągu ostatnich 6 lat do Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie rolnik zgłosiło się 126 uczniów, ukończyło ją 107, co stanowi 85%. Początkowo była to szkoła o 2-letnim cyklu nauczania. Zmieniono to dopiero w roku szkolnym 1982/1983, wydłużając naukę o jeszcze jeden rok. Nabór do klas pierwszych na ogół utrzymywał się na zbliżonym poziomie - za wyjątkiem lat 1978 – 1982 - kiedy ilość uczniów zgłaszających się do klasy I wynosiła 15. Szkoła miała największą sprawność, tj. 100%, w latach 1978-1980. Naukę rozpoczęło 15 uczniów i po dwu latach wszyscy ją ukończyli. Również wysoki wskaźnik procentowy wynoszący 91 szkoła osiągnęła w latach 1981-1983. W przeciągu tych ostatnich 6 lat była lekka przewaga chłopców nad dziewczętami. Tych pierwszych ukończyło 55, a dziewcząt 52. Skład Rady Pedagogicznej w roku szkolnym 1981/1982 przedstawiał się następująco: Bolesław Wójtowicz, Alicja Prokuska, Stanisław Chmura, Mieczysław Chrzanowski, Małgorzata Skiba, Katarzyna Leja, Stanisław Płocic, Maria Gorczyca i Bernadetta Kuczek. Przedmiotów zawodowych uczyli Stanisław Chmura i Mieczysław Chrzanowski; Maria Gorczyca prowadziła zajęcia praktyczne z kroju i szycia, a gospodarstwo domowe powierzono Bernadecie Kuczek. Pozostali nauczyciele uczyli przedmiotów ogólnokształcących. Wychowawstwo w klasie I objął Mieczysław Chrzanowski, a w klasie II Stanisław Chmura. Samorząd Uczniowski przydzielono Stanisławowi Chmurze, TPPR – Małgorzacie Skibie, LOK – Stanisławowi Płocicowi, a ZSMP Mieczysławowi Chrzanowskiemu. Nauka w dalszym ciągu odbywała się w godzinach popołudniowych, tj. od godz. 1325 do 1815. Praca dydaktyczno – wychowawcza w roku szkolnym 1981/1982 ukierunkowana była na: - kształtowanie patriotyzmu i emocjonalnego stosunku do Ojczyzny, - upowszechnianie humanitarnych norm współżycia i poszanowania godności ludzkiej, tolerancji, pomocy i życzliwości wobec drugiego człowieka, - kształtowanie poczucia obowiązku i dyscypliny obywatelskiej, - stwarzanie warunków do realizacji różnych form samorządności uczniów, - stosowanie takich form pracy, które zdaniem Rady Pedagogicznej, młodzieżowych organizacji ideowo-wychowawczych i samorządu uczniowskiego będą najbardziej wartościowe ze względu na swe walory kształcące i wychowawcze. Rozpoczęcie roku szkolnego zostało uświetnione częścią artystyczną w wykonaniu młodzieży ZSZ w zawodzie rolnik. Szkoła posiadała dobre warunki do nauki: wygodne izby lekcyjne oraz dość dobre wyposażenie w pomoce naukowe i dobrze przygotowaną kadrę nauczycielską oddaną sprawie szkoły i chętną do udzielania pomocy uczniom. Uczniowie klasy II brali udział w Olimpiadzie Wiedzy Rolniczej w Zespole Szkół Rolniczych w Brzostku. Osiągali wyniki na ogół zadawalające. Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe były dobrze zorganizowane i prowadzone pod względem metodycznym i merytorycznym. W ramach praktycznej nauki zawodu rozpropagowano prowadzenie poletek doświadczalnych obejmujących: 1) Racjonalne nawożenie ziemniaków w zależności od kierunku ich użytkowania. 2)Intensywne nawożenie jęczmienia jarego z zastosowaniem polifoski. 3)Racjonalne stosowanie nawozów skoncentrowanych przy intensywnym nawożeniu kukurydzy pastewnej. Te poletka doświadczalne były w miarę możliwości zlokalizowane w miejscach dostępnych dla uczniów i rolników. Celem doświadczenia pierwszego było wykazanie, że przy stosowaniu racjonalnego nawożenia ziemniaków niezbędnym warunkiem przy ich produkcji jest określenie kierunku użytkowania, tj. celu, na jaki zostaną one zużytkowane. Intensywne nawożenie jęczmienia jarego z zastosowaniem polifoski miało na celu wykazać skutek jego działania. Trzecie poletko doświadczalne miało służyć uświadomieniu uczniom, jak w konkretnych warunkach produkcyjnych należy racjonalnie nawozić kukurydzę pastewną, stosując wysokie dawki NPK, aby uzyskać wysokie i lepszej jakości plony, tj. masy zielonej. Ponadto niezależnie od tych wcześniej wymienionych doświadczeń obserwacyjnych przeprowadzono doświadczenia w zakresie „intensywnego nawożenia mineralnego łąk przy zastosowaniu mączki fosforytowej”. Celem doświadczenia było pokazanie uczniom w konkretnych warunkach produkcyjnych, jak należy racjonalnie nawozić łąkę, stosując 68 nawozy wysoko procentowe, aby uzyskać wyższe i lepszej jakości plony siana. Te wyżej wymienione doświadczenia obserwacyjne prowadzone w postaci poletek doświadczalnych cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród uczniów. Każdy uczeń otrzymywał odpowiednią instrukcję, według której prowadził każde z tych doświadczeń. Dużą pomocą w ich przygotowaniu i przeprowadzeniu służyli nauczyciele przedmiotów zawodowych. Poletka doświadczalne były oznakowane w widoczny sposób. W ramach praktycznej nauki zawodu była prowadzona wymiana doświadczeń. Uczniów zobobowiązano do prowadzenia rzetelnej dokumentacji. Tymi poletkami interesowali się także okoliczni rolnicy, co tym bardziej mobilizowało uczniów, by ich poletka doświadczalne prowadzone były na dość dobrym poziomie. Ocena z prowadzonych doświadczeń i umiejętność zaprezentowania ich wyników była brana pod uwagę przy ustalaniu oceny końcowej z praktycznej nauki zawodu. W roku szkolnym 1982/1983 zaszły znaczne zmiany kadrowe. Długoletni nauczyciel Stanisław Chmura poszedł na urlop dla poratowania zdrowia. Odzszedł również Mieczysław Chrzanowski. Na ich miejsce przyszło dwóch nauczycieli przedmiotów zawodowych: Zofia Pieczonka i Bronisław Surowiec. Nastąpiła także zmiana nauczyciela matematyki Katarzyny Leji na Marię Augustyńską. Rada Pedagogiczna czynności dodatkowe powierzyła: Zofii Pieczonce – wychowawstwo klasy II, Bronisławowi Surowcowi – wychowawstwo klasy I i LOK, Bolesławowi Wójtowiczowi – ZSMP, Marii Augustyńskiej – Samorząd Uczniowski, Alicji Prokuskiej – PCK, Małgorzacie Skibie – TPPR. W dniu 28 sierpnia 1982 roku powołano Szkolną Komisję Stypendialną w składzie: Bolesław Wojtowicz, Alicja Prokuska, Bronisław Surowiec i Małgorzata Skiba. W innych latach w ZSZ także w miarę posiadanych środków finansowych przydzielano stypendia. Plan lekcji w ciągu roku był 3-krotnie zmieniany na każdy sezon: jesienny, zimowy i wiosenny. Przedszkole, Szkołę Podstawową i Szkołę Rolniczą obsługiwał jeden Komitet Rodzicielski. W miarę posiadanych środków finansowych organizowane były dla uczniów wycieczki o charakterze turystyczno-krajoznawczym i dydaktyczno-wychowawczym oraz wyjazdy do kina i teatru w Tarnowie. Nauczyciele przedmiotów zawodowych doskonalili się zawodowo w ramach Komisji Przedmiotów Zawodowych działającej przy Zespole Szkół Rolniczych w Brzostku. Uczestniczyli w hospitacjach lekcji przedmiotów zawodowych i ich omawianiu oraz wygłaszali referaty szkoleniowe, wokół których odbywały się dyskusje. W okresie zimowym uczniowie ZSZ korzystali z dożywiania prowadzonego w Szkole Podstawowej. Opiekę nad zdrowiem młodzieży szkolnej sprawował Wiejski Ośrodek Zdrowia w Smarżowej. Większość uczniów szkoły rolniczej dojeżdżała autobusem PKS. Szkoła zabezpieczała dla nich bilety miesięczne. Uczniom zdolnym i posiadającym trudne warunki materialne były przydzielane stypendia – o których już była mowa. Stypendia rozdzielane były kolektywnie przez komisję szkolną z reguły dwa razy w ciągu roku szkolnego. Praktyki zawodowe starano się organizować w atrakcyjnych, wzorowo prowadzonych gospodarstwach rolnych – starano się w ten sposób budować autorytet szkoły i zachęcać uczniów do podejmowania nauki w niej. W trakcie roku szkolnego odeszła na dłuższy urlop Zofia Pieczonka, a na jej miejsce wrócił emerytowany nauczyciel Mieczysław Chrzanowski. Rok szkolny 1983/1984 został rozpoczęty z pewnymi zmianami w składzie Rady Pedagogicznej, która przedstawiała się następująco: Bolesław Wójtowicz – kierownik filii oraz nauczyciele: Stanisław Chmura, Henryk Zając, Alicja Prokuska i Małgorzata Skiba. W dniu 29 sierpnia 1983 roku została dokonana klasyfikacja uczniów klasy I, którzy w okresie wakacji odbywali praktykę. Ponieważ wszyscy uczniowie odbyli praktykę zawodową i uzyskali pozytywne oceny ze wszystkich przedmiotów, otrzymali promocję do klasy II. W roku szkolnym 1983/1984, pomimo podejmowanych starań w celu dokonania naboru do szkoły rolniczej, nie udało się utworzyć klasy I. Klasę II ukończyło 11 uczniów, którzy otrzymali promocję do klasy III. Dwóch uczniów klasy II z powodu częstej nieobecności i bardzo słabych wyników w nauce nie zostało sklasyfikowanych. Ta klasa po raz pierwszy realizowała 3-letni cykl nauczania i zakończyła swoją edukację w roku szkol- 69 nym 1985/1986. Należy dodać, że rok szkolny 1984/1986 zakończył historię Szkoły Rolniczej w Grudnej Górnej, która istniała przez 18 lat, w tym 7 lat jako Szkoła Przysposobienia Rolniczego, a następnie jako Zasadnicza Szkoła Rolnicza. Przyczyny likwidacji tej szkoły były różne, a niektóre z nich zostały już omówione. W Brzostku została powołana do życia Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa, która cieszyła się w okolicy dużym uznaniem wyrażającym się bardzo dobrym naborem do tego typu szkoły. W Brzostku powstało także 5-letnie Technikum Rolnicze – po klasie VIII, a w późniejszym terminie Liceum Zawodowe w zawodzie wiejskie gospodarstwo domowe. Uczniowie interesujący się zawodem rolnika bardzo często podejmowali w nich naukę. Podobny los podzieliły filie Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie rolnik w Jodłowej i Pilźnie. Najdłużej funkcjonowała filia w Dębicy z uwagi, że zlokalizowana była w mieście. 5. Uwagi końcowe W pierwszych latach istnienia szkół środowiskowych praca w nich była ciężka. Przede wszystkim odczuwało się brak nauczycieli przedmiotów zawodowych, jak również odpowiednich pomocy naukowych. Dużą trudność sprawiał nabór kandydatów, a stosunkowo niska frekwencja i znaczy odpad w ciągu roku szkolnego dopełniały masy kłopotów. Brak pomieszczeń powodował, że nauka w SPR-ze rozpoczynała się zwykle po zwolnieniu klas przez szkołę podstawową i zajęcia przeważnie odbywały się w godzinach popołudniowych. Niektórzy uczniowie tę szkołę traktowali jako okres oczekiwania na okazję przeniesienia się do innego, bardziej atrakcyjnego typu szkoły. Na poziom kształcenia w szkołach przysposobienia rolniczego w pierwszych latach ich istnienia miało również ujemny wpływ przyjmowanie do klas pierwszych tych szkół kandydatów bez ukończonej szkoły podstawowej. Kształcili się oni równolegle w SPR-ze i w zakresie szkoły podstawowej w ramach kursów oświaty dla dorosłych. W późniejszym czasie wszyscy uczniowie SPR-u posiadali ukończoną szkołę podstawową z tego względu, że do klasy I przyjmowano tylko tę młodzież, która miała zrobionych osiem klas szkoły podstawowej. Rok wcześniej było jeszcze inaczej. Reforma szkół podstawowych sprowadzająca się do przedłużenia o 1 rok nauki, czyli wprowadzenia klasy VIII, została przeprowadzona dwuetapowo. Dotychczasowa klasa VI w czerwcu 1965 roku przeszła do klasy VII nowej szkoły podstawowej. W czerwcu 1966r roku klasa VII podzielona została na dwie części: część młodzieży była przyjęta do pierwszych klas tych szkół zawodowych, gdzie trzeba było utrzymać ciągłość dopływu kadry w gospodarce narodowej, więc szkół górniczych, hutniczych, budowlanych i szkół przysposobienia rolniczego, a druga połowa (około 300 tyś.) przeszła do klasy VIII nowej szkoły, natomiast w następnym roku cała klasa VII przeszła do klasy VIII. Rozwiązanie to dało możliwość nieprzerwanego dopływu kadry dla najważniejszych dziedzin gospodarki narodowej, a z drugiej strony ułatwiło przeprowadzenie reformy szkolnej, bo rozkładało na dwa lata organizowanie klasy VIII. Technicznie była to operacja niezwykle trudna. Od września 1967 roku ruszyły klasy pierwsze nowych szkół zawodowych. Jednym z podstawowych warunków szybkiego podniesienia wyników nauczania było posiadanie przez szkoły oprócz wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej pracowni przedmiotów zawodowych wyposażonych w niezbędne pomoce naukowe i techniczne środki audiowizualne. Znaczna część SPR-ów ówczesnego województwa rzeszowskiego posiadała tylko klasopracownie agrobiologiczne, a to z braku własnego lokalu na urządzenie pracowni w pełnym tego słowa znaczeniu. Dobrze były wyposażone pracownie do prowadzenia zajęć technicznych dla dziewcząt. Gorzej przedstawiało się zaopatrzenie w małe warsztaty stolarskie czy ślusarskie dla chłopców, które umożliwiałyby realizację zajęć technicznych w środowiskowych szkołach przysposobienia rolniczego, czy później zasadniczych szkołach rolniczych. Poza zdobywaniem kwalifikacji zawodowych uczniowie szkół środowiskowych prowa- 70 dzili na terenie wsi różnorodne akcje kulturalno-oświatowe i gospodarcze. Społeczeństwo wiejskie dostrzegło bowiem działalność absolwentów tzw. szkół środowiskowych oraz doceniło ich pracę, powierzając im szereg funkcji społecznych w samorządach terytorialnych, organizacjach gospodarczych i społecznych. 71 Rozdział V Struktura organizacyjno–programowa szkół funkcjonujących w latach 1958-2008 ze szczególnym uwzględnieniem ilościowego rozwoju i wybiórczej ich charakterystyki Z Uwagi wstępne espół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku w październiku 2008 roku będzie obchodzić Jubileusz swego istnienia. To będzie wzniosła a zarazem uroczysta chwila, która pozwoli cofnąć się nieco wstecz do historii szkoły, do jej 50-letniego dorobku zapisanego na trwałe w dziejach Brzostku. Historia tej szkoły rozpoczęła się od powołania w dniu 1 listopada 1958 roku Dwuzimowej Szkoły Rolniczej i Dwuzimowej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej, które bardzo szybko znalazły dość duże zainteresowanie wśród uczniów i ich rodziców. W ciągu 50 lat w zależności od potrzeby środowiska były powoływane coraz to nowe typy szkół. Łącznie powstało ich 14. Szkoła ta rozrosła się od małej do bardzo dużej placówki, obejmującej w ostatnich kilkudziesięciu latach kilka typów działających równocześnie. W tym podrozdziale zostanie przedstawiona struktura organizacyjno-programowa szkół funkcjonujących w latach 1958-2008 ze szczególnym uwzględnieniem ilościowego rozwoju i wybiórczej ich charakterystyki. Bardzo ważną datą w dziejach tej szkoły był rok szkolny 1975/1976, kiedy powołano do życia klasę I Technikum Rolniczego, które dało podstawę prawną do powołania od dnia 1 września 1977 roku Zespołu Szkół Rolniczych. W następnych latach szkolnych powoływano do życia nowe typy szkół. W latach 1958-2008 funkcjonowały następujące typy szkół: 1. Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza i Rolnicza 2. Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej 3. Zasadnicza Szkoła Rolnicza-Gospodarcza 4. Technikum Rolnicze 3-letnie 5. Technikum Rolnicze 5-letnie 6. Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa 7. Zaoczne Technikum Rolnicze 3-letnie 8. Liceum Zawodowe w zawodzie rolnik, specjalność wiejskie gospodarstwo domowe 9. Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu 10.Liceum Ogólnokształcące 11.Liceum Profilowane o profilu ekonomiczno-administracyjnym 12.Technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego 13.Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa 14.Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz małej gastronomii 1. Dwuzimowa Szkoła Rolniczo – Gospodarcza i Rolnicza W roku szkolnym 1958/1959 rozpoczęła pracę w Brzostku Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza i Rolnicza. W tym okresie w naszym kraju powszechnie powstawały szkoły rolnicze. W późniejszym czasie mówiło się o nich, że miały charakter przejściowy i w zasadzie były przekształcane w zasadnicze szkoły rolnicze o różnych specjalnościach. Jak wynika z kroniki szkolnej gorącym orędownikiem założenia tych szkół był przewodniczący Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku Jan Kolbusz. Został powołany komitet organizacyjny, który miał za zadanie zorganizowanie naboru oraz przygotowanie bazy lokalowej. Starania o utworzenie szkoły zostały uwieńczone suk- 72 cesem. Decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 2 października 1958 roku Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i skupu w Rzeszowie powołał z dniem 1 listopada 1958 roku Dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą i Rolniczą W Brzostku. Kierownikiem szkoły został inż. Eugeniusz Batycki. Nauczanie dzieliło się na dwa semestry – zimowy i letni. Semestry zimowe przeznaczone były na systematyczną naukę lekcyjną, zaś semestr letni na praktyki w gospodarstwach uczniów pod kontrolą nauczyciela, a także zjazdy i wycieczki turystyczno-krajoznawcze oraz zawodowe. Pierwsze posiedzenie Rady Pedagogicznej, na którym dokonano przydziału czynności i zapoznano się z założeniami organizacyjnymi i programowymi oświaty na rok szkolny 1958/1959, odbyło się 26 listopada 1958 roku. Przydział czynności przedstawiał się następująco: Władysława Twarduś – język polski, Teresa Reutt – matemaJan Kolbusz inicjator tyka, Eugeniusz Batycki – rolnictwo, hodowla zwierząt, powołania do życia Szkoły uprawa roślin, organizacja gospodarstw rolnych, nauka o Rolniczej w Brzostku. Polsce współczesnej, Jadwiga Utorowicz – higiena, ogrodnictwo, urządzenie i prowadzenie domu, Antonina Czech – zaopatrywanie rodziny w odzież, Karol Słowik – wychowanie fizyczne. W pierwszych czterech latach istnienia szkoła prowadzona była w budynku, w którym funkcjonowała Gromadzka Rada Narodowa. Do celu nauczania przeznaczono sześć pomieszczeń na piętrze tego budynku oraz jedno pomieszczenie w suterenach. Te pomieszczenia w krótkim czasie adaptowano na dwie sale lekcyjne, pracownie żywienia, krawiecką, ogólnorolną i kancelarię. Niezależnie od tych działań w zakresie dostosowania wynajętych pomieszczeń w budynku Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku czyniono zabiegi o pozyskanie własnej bazy lokalowej i przeniesienie tej szkoły do nowego obiektu. Wysiłki w tej sprawie zostały uwieńczone sukcesem. W 1959 roku uzyskano zgodę na remont pożydowskiego budynku, który kiedyś był Domem Modlitwy Wyznania Mojżeszowego. Trzeba dodać, że z niektórych pomieszczeń korzystała Szkoła Podstawowa w Brzostku. Do roku 1963 prowadzono remont kapitalny połączony z jego rozbudową, tak że w 1963 roku dokonano przeniesienia szkoły do własnego obiektu. Internat mieścił się po domach prywatnych. Równocześnie trwały intensywne starania o wyposażenie tych szkół w podstawowe meble i pomoce dydaktyczne. Środki finansowe na meble, sprzęt i pomoce dydaktyczne pochodziły z budżetu szkoły, a częściowo przekazywane były przez sąsiednie szkoły rolnicze. Zakupu pomocy do pracowni żywienia i krawiectwa na sumę 45 tys. złotych dokonał Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle. W kronice szkolnej odnotowano fakt, że wiele pomocy dydaktycznych wykonanych zostało we własnym zakresie przez nauczycieli i uczniów. Należy dodać, że Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku wraz z jego przewodniczącym Janem Kolbuszem przy każdej okazji wspierało działanie szkoły w pracach organizacyjnych i czynionych staraniach o pozyskanie dodatkowych środków na rozwój tej szkoły u władz nadrzędnych. Te dwie szkoły istniały do 1964 roku. Cieszyły się one dużym uznaniem i autorytetem w środowisku. Wyrażało się to pełnym naborem. Kandydaci w pierwszych latach do tych szkół pochodzili początkowo z Brzostku i okolic a następnie także z gmin ościennych. Do Dwuzimowej Szkoły Rolniczo – Gospodarczej uczęszczały dziewczęta, a do Dwuzimowej Szkoły Rolniczej chłopcy. Do szkoły pierwszej nabór wykonywany był corocznie, natomiast do tej drugiej co drugi rok. Szkoły te działały przez pięć lat, tj. od 1958 do 1963 roku. 73 Tabela 4 Zestawienie uczniów Dwuzimowej Szkoły Rolniczo – Gospodarczej w latach 1958-1965 Lp 1. 2. 3. 4. 5. Lata funkcjonowania szkoły 1958-1960 1959-1961 1960-1962 1961-1963 1962-1965 Ogółem Uczniowie Uczniowie Sprawrozpoczy- kończący ność naj. naukę naukę szkoły 22 21 24 29 43 139 15 15 15 19 31 95 68 71 63 66 72 68 Uczniowie wg miejsca zamieszkania Brzostek Inne 15 12 11 13 20 71 3 4 6 11 24 Wychowawca klasy Jadwiga Utorowicz Jadwiga Utorowicz Antonina Czech Antonina Czech Eleonora Wilusz W latach 1958-1965 klasę pierwszą rozpoczęło 139 uczennic, a ukończyło 95, co stanowi 68% sprawności szkoły. Przyglądając się tej tabeli dostrzeżemy, że z roku na rok zainteresowanie tą szkołą rosło. W pierwszym roku istnienia zgłosiło się do niej 22 uczennice, a w ostatnim było bez mała o 100% więcej, tj. 43 osoby. Równocześnie sprawność szkoły systematycznie wzrastała, za wyjątkiem roku szkolnego 1960 – 1962, w którym ten wskaźnik procentowy wynosił 63. W pozostałych latach kształtował się na poziomie 66, 68, 71, 72. Największą sprawność szkoła uzyskała w latach 1962-1965 - wynosiła 72%. Na ogólną ilość absolwentów w ciągu 5 lat funkcjonowania tej szkoły z terenu obejmującego Gminę Brzostek było 71, a zaledwie 24 osoby pochodziło z gmin ościennych. Młodzież rekrutująca się do tych szkół to absolwenci szkół podstawowych z Gminy Brzosteckiej i sąsiednich w wieku 15 – 18 lat. Po roku istnienia szkoły zgłoszenia nadchodziły także z rejonu powiatu jasielskiego i sąsiednich. W 1962 roku młodzież rekrutowała się z 8 powiatów województwa rzeszowskiego. Zasięg szkoły poszerzał się z roku na rok, przy czym nabór do szkoły żeńskiej był wystarczający, odczuwało się natomiast brak kandydatów do szkoły męskiej. W związku z tym nabór odbywał się tam co dwa lata. Tabela 5 Zestawienie uczniów Dwuzimowej Szkoły Rolniczo w latach 1958-1964 Uczniowie Uczniowie wg Lata funk- Ucznio- Ucznio- Sprawwg płci zamieszkania wie rozwie końność Lp cjonowania poczynaj. czący Szkoły Gmina szkoły naukę naukę w % chłopcy dziew. Brzostek Inne 1. 1958-1960 2. 1960-1962 3. 1962-1964 Ogółem 10 21 33 64 9 6 23 38 90 29 70 59 9 6 15 30 8 8 7 5 12 24 2 1 11 14 Wychowawca klas Eugeniusz Batycki Eugeniusz Batycki Eugeniusz Batycki Z chwilą powołania do życia Dwuzimowej Szkoły Rolniczej zakładano, że będą do niej uczęszczać chłopcy i przygotowywać się do pracy w rolnictwie, a w przyszłości absolwenci tej szkoły będą prowadzić gospodarstwa rolne. Natomiast ta druga, tj. Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza przeznaczona będzie dla dziewcząt z nachyleniem gospodarstwa domowego. W jej programie znalazły się zajęcia praktyczne z urządzania i prowadzenia domu i zaopatrywanie rodziny w odzież. Ponadto realizowane były przedmioty zawodowe rolnicze, praktycznie uczennice były przygotowywane wszechstronnie. Jeżeli chodzi o nabór do tej pierwszej nie było większego problemu. W każdym roku były chętne uczennice do tej szkoły, a nawet w ostatnim roku jej funkcjonowania, tj. 1962 zgłosiło się do niej 43 osoby, co przeszło wszelkie oczekiwania. Natomiast Dwuzimowa Szkoła dla chłopców nie cieszyła się takim zainteresowaniem. W pierwszym roku jej funkcjonowania zgłosiło się do niej 10 uczniów, a ukończyło ją 9. Uczniowie w zdecydowanej 74 części pochodzili z Gminy Brzostek, tzn. na 9 absolwentów tylko 2 było z gmin ościennych. Nabór do tej klasy z uwagi na małe zainteresowanie ze strony uczniów prowadzony był co dwa lata. W roku szkolnym 1960/1961 zgłosiło się do niej 21 chłopców, ale skończyło ją zaledwie 6, co należy uznać za dużą porażkę dla tej szkoły. 16 uczniów tej klasy zostało z powodu licznych nieobecności niesklasyfikowanych, co stanowi zaledwie 29% tzw. sprawności szkoły. W związku z tą sytuacją w następnym roku szkolnym, aby wykonać nabór i zorganizować klasę pierwszą Dwuzimowej Szkoły Rolniczej przyjmowano do niej oprócz chłopców również dziewczęta. Zgłosiło się wówczas 33 uczniów, ale w następnym roku ukończyło ją tylko 23 osoby. Wśród absolwentów tej szkoły 15 było chłopców i 8 dziewcząt. Chłopcy kończący tę szkołę otrzymywali prawo jazdy na ciągnik. Kurs na prawo jazdy odbywał się w Ośrodku Maszynowym w Nienadowej, powiat Przemyśl. Młodzież szkolna nie sprawiała większych trudności wychowawczych i była dobrze wychowana. W celu poprawienia estetyki budynku szkolnego i jej pomieszczeń zakupiono kilka obrazów: Chełmińskiego, Wyspiańskiego i Stryjeńskiej. Ponadto estetykę sal lekcyjnych poprawiono przez udekorowanie okien kwiatami doniczkowymi. W szkole zaprenumerowano następujące czasopisma rolnicze: „Przysposobienie rolnicze”, „Gospodyni Wiejska” i „Plon”. Widzimy z tego, że młodzież szkolna miała dostęp do wielu czasopism branżowych i mogła zaznajamiać się z najnowszymi osiągnięciami zawodowymi w zakresie postępu biologicznego i rolniczego. Zarząd Komitetu Rodzicielskiego udzielał pomocy finansowej na dojazd chłopców na kurs prawa jazdy, a dziewczętom na zakup surowców i produktów żywnościowych na zajęcia praktyczne z gospodarstwa domowego. Otwarcie roku szkolnego 1959/1960, tj. drugiego roku funkcjonowania tych szkół odbyło się 3 listopada dla klasy II, a dla klasy I ze względu na brak wyposażenia i urządzenia tej klasy zostało przesunięte na dzień 9 listopada. Nauka w klasie II kończyła się egzaminem. Dziewczęta zdawały egzamin ustny z następujących przedmiotów: urządzenie i prowadzenie gospodarstwa domowego, żywienie rodziny i ogrodnictwo, pisemny zaś z żywienia rodziny i języka polskiego. Natomiast chłopcy zdawali ustnie egzamin z organizacji i prowadzenia gospodarstwa, uprawy oraz hodowli i użytkowania zwierząt, a pisemny z języka polskiego i uprawy. Egzamin został przeprowadzony 23, 24, 25 marca 1960 roku. Na bardzo wysokim poziomie realizowane były zajęcia z zaopatrywania rodzin w odzież i z żywienia. W okresie letnim młodzież szkolna brała udział w konkursach ogródków warzywnych, wychowu prosiąt i cieląt oraz kur. Materiał zarodowy uczniowie otrzymywali z zarodowej hodowli. Dopłacało do niego Powiatowe Kółko Rolnicze w Jaśle. W 1960 roku 13 uczniów otrzymało stypendia w wysokości 263zł. Bardzo ważnym warunkiem wiążącym szkołę ze środowiskiem była działalność produkcyjna w gospodarstwie szkolnym. Szkoła w Brzostku nie posiadała gospodarstwa rolnego – powierzchnia, jaką wówczas dysponowała to 0,20 ha z przeznaczeniem na uprawę warzyw do internatu. W związku z tym szkoła musiała wypracować inne formy umocnienia swojej pozycji w środowisku. Jedną z nich było zorganizowanie przez kierownika szkoły Eugeniusza Batyckiego już w 1961 roku punktu doradztwa dla rolników z zakresu produkcji roślinnej i żywienia zwierząt. Zorganizowano badanie gleb na kwasowość i zawartość składników pokarmowych, a także badanie mleka na zawartość tłuszczu oraz badanie siły i energii kiełkowania roślin. Punkt wyposażono w drobny sprzęt rolniczy i sprzęt gospodarstwa domowego jak: siewnik ręczny do nasion, planetka do pielęgnacji buraków, opryskiwacz ręczny i plecakowy, opylacz plecakowy, szatkownicę do kapusty oraz inne. Urządzenia te były często wypożyczane przez okolicznych rolników. Mimo braku gospodarstwa przyszkolnego, zasięg oddziaływania Dwuzimowej Szkoły Rolniczej na środowisko był bardzo szeroki i bezpośredni. Nauczyciele w semestrze letnim uczestniczyli w pracach polowych z uczniami w gospodarstwach rolników. Przy szkole w inspektach prowadzono uprawę roślin kapustnych. Rozsadę tę rozprowadzano później wśród uczniów, którzy sadzili ją we własnym lub sąsiednim gospodarstwie. Było to obopólne korzystne oddziaływanie szkoły na gospodarstwo ucznia i zdoby- 75 cie materiałów do nauczania. Oddziaływanie Szkoły Rolniczej i Rolniczo-Gospodarczej na środowisko rozpoczynało się właśnie od uczniów. Pierwsi absolwenci tej szkoły opuścili szkołę w 1960 roku. W miesiącu maju tego roku odbyło się uroczyste wręczenie pierwszych świadectw absolwentom Dwuzimowej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej i Rolniczej. Uroczystość odbyła się w Domu Ludowym w Brzostku. „Nowiny Rzeszowskie” przedstawiały przebieg tych uroczystości w notatce zatytułowanej „Pierwsi tegoroczni absolwenci opuścili mury szkolne”: „Z końcem ubiegłego miesiąca w Brzostku (pow. Jasło) odbyło się uroczyste zakończenie nauki w Dwuzimowej Szkole Rolniczej. Do zebranych przedstawicieli Prezydium WRN, PRN-u, ZSL-u i innych w serdecznych słowach przemówił kierownik tej szkoły inż. Eugeniusz Batycki, życząc równocześnie absolwentom owocnej pracy. Inż. Ryndak wręczył uczniom świadectwa ukończenia szkoły. W części artystycznej wystąpił zespół teatralny, a także zaproszony z Technikum Rolniczego w Trzcinicy zespół artystyczny. Na zakończenie odbył się pokaz wykonywanych prac w szkole pod kierownictwem Pani A. Czech – nauczycielki kroju i szycia. Zaproszeni goście oglądali też wystawę robót ręcznych oraz wystawę pieczywa”. W roku 1959/1960 skład Rady Pedagogicznej był częściowo zmieniony w stosunku do roku poprzedniego i wynosił 10 osób (zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze): E. Batycki – kierownik szkoły, Jadwiga Utorowicz, Antonina Czech, Zofia Twardowska, Piotr Kopacz, Tadeusz Marecki, Tadeusz Frączek, Teresa Reutt, Karol Słowik, Tadeusz Rubacha. Należy odnotować fakt, że na inaugurację nowego roku szkolnego w dniu 2 listopada 1959 roku urządzono wystawę rolniczą, eksponatów krawieckich, przetworów owocowych, warzywnych i wypieków. Odbyło się to z udziałem wizytatora inż. Stanisława Ryndaka i kierownika Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa PRN w Jaśle, władz miejscowych i miejscowego społeczeństwa. W miesiącu maju 1960 roku uczniowie pod opieką J. Utorowicz, E. Batyckiego i Z. Twardowskiej brali udział w zagospodarowaniu rynku. Jak podaje kronika łącznie przepracowali 686 godzin. Inny fakt godny zauważenia to, że w miesiącu październiku1960 roku zorganizowano własne stoisko wystawowe na wystawie rolniczej we Wrocance, pow. Jasło. Na stoisko dostarczono eksponaty płodów rolnych z poletek uczniowskich (68 sztuk), przetwory owocowo-warzywne i eksponaty krawieckie. Stoisko zostało bardzo wysoko ocenione. Zarówno uczniowie jak i szkoła otrzymała cenne nagrody: obsypnik do ziemniaków – Jerzy Warchoł, Stanisław Surdel i Janina Ci- Zajęcia Kółka Młodego Rolnika przy Dwuzimowej Szkole Rolniczo – Gospodarczej pod opieką Eugeniusza Batyckiego 76 soń, opryskiwacz plecakowy – Zofia Oprządek, wyciskacz do bielizny przy praniu – Zofia Funda, a szkoła zajmując I miejsce, otrzymała opryskiwacz plecakowy produkcji jugosłowiańskiej o wartości 2500 zł. W październiku 1959 roku założono Kółko Młodego Rolnika, które szerzyło wiedzę rolniczą przez wprowadzenie do swoich gospodarstw nowych metod uprawy roli i chowu zwierząt. Nauczyciel, pisząc kronikę tak określił zaangażowanie i postawę nauczycieli pierwszych lat istnienia tej szkoły: „Rok 1959/1960 to rok dobrego umacniania się tej szkoły, należy podkreślić bardzo duży zapał, entuzjazm młodzieży, nauczycieli w wykonywaniu pracy w czasie terminowo, duże zaangażowanie się w prace społeczne na rzecz szkoły, środowiska, jak szkolenie rolnicze w 8 wioskach przez kierownika szkoły, urządzenie pokazów gotowania i pieczenia w 4 wioskach przez nauczycieli J. Utorowicz, Z. Twardowską”. W roku szkolnym 1960/1961 pracę w tej szkole podjęli nauczyciele: Anna Źrebiec i Tadeusz Skocz. Kolejna wystawa rolnicza została zorganizowana w Jaśle w dniu 18 września 1961 roku i szkoła także prezentowała na niej swoje stoisko. Eksponaty na wystawę pochodziły z działki szkolnej i poletek doświadczalnych uczniów. W wyniku oceny szkoła zajęła I miejsce, otrzymując 1000 zł. nagrody. Poszczególni wystawcy (8 osób) otrzymali nagrody wartości 200 – 400 zł. Organizacją wystawy zajął się kierownik szkoły, za co w nagrodę otrzymał bony książkowe o wartości 500 zł. W dniu 27 października 1961 roku odbyła się w Brzostku konferencja dla wszystkich kierowników szkół dwuzimowych z województwa rzeszowskiego, jako uznanie za osiągnięcia dydaktyczno – wychowawcze tej szkoły. W tym samym dniu z udziałem wizytatora Stanisława Ryndaka odbyło się posiedzenie Rady Pedagogicznej Dwuzimowej Szkoły Rolniczej w Brzostku i Rady Pedagogicznej takiej samej szkoły w Bieździedzy. Kierownik szkoły Eugeniusz Batycki wygłosił referat na temat: „Jak pobudzić aktywność uczniów do nauki”. W Dwuzimowej Szkole Rolniczej i Rolniczo-Gospodarczej prowadzono tzw. zajęcia świetlicowe. W tych zajęciach młodzież brała chętnie udział. Wykonywano gazetki, hasła, prowadzono międzyklasowe rozgrywki w warcabach i w szachach. Przygotowano program na akademię 8 marca – W.D.K. Przygotowano i wystawiono sztukę teatralną: „Koniec świata na Zabłociu”. Zajęcia świetlicowe odbywały się 3 razy w tygodniu po 2 godziny. Prowadził je Karol Słowik. W dniu 27 sierpnia 1961 roku w Domu Ludowym w Brzostku zorganizowane zostały dożynki. Szkoła czynnie się w nie włączyła. Wieniec dożynkowy wykonała Jadwiga Utorowicz wraz z 4 uczennicami. Wieniec ten niosły uczennice w strojach krakowskich. Kolejna powiatowa wystawa rolnicza została zorganizowana w dniu 3 września 1961 roku. Szkoła Rolnicza w Brzostku wzięła w niej udział. Bardzo dokładnie i staranie przygotowywała się do prezentowania na tej wystawie swoich eksponatów. Pierwszą czynnością było gromadzenie eksponatów rolniczych, zamieszczając na nich podpisy uczniów, nazwę odmiany, ilość wysiewu, datę siewu i zbioru, wielkość plonu w przeliczeniu na 1 ha. Stoisko prezentowane przez szkołę rolniczą w Brzostku cieszyło się dużym zainteresowaniem u zwiedzających i uzyskało wysoką ocenę. W roku szkolnym 1962/1963 pracę podjęła nowa nauczycielka przedmiotów zawodowych – Eleonora Wilusz i w miesiącu wrześniu przeprowadziła lustrację poletek doświadczalnych u wszystkich uczennic. W szkołach rolniczych funkcjonujących w Brzostku działało 6 organizacji młodzieżowych: Samorząd Szkolny – L. Wilusz, ZMW – E. Batycki, TPPR – A. Czech, SFBS – J. Utorowicz, Spółdzielnia Szkolna – L. Mijal. Do Samorządu Szkolnego należeli wszyscy uczniowie. Podstawowe zadania, które były przez tę organizację realizowane to: organizacja życia szkolnego, wykonywanie gazetek ściennych z życia szkoły, wykonywanie aktualnych haseł, zakupienie i rozdzielenie wśród uczniów nasion warzyw niezbędnych do zagospodarowania ogrodów warzywnych przydomowych prowadzonych przez uczniów. Samorząd szkolny wyszedł z inicjatywą zorganizowania Spółdzielni Uczniowskiej, która cieszyła się dużą popularnością. Ponadto w okresie semestru letniego młodzież zobowiązała się do zagospodarowania i pielęgnowania ogródka szkolnego. Związek Młodzieży Wiejskiej działający na terenie szkoły liczył 54 uczniów. Prowadził 77 całotygodniowe szkolenia oświatowo – polityczne początkowo realizowane przy pomocy nauczyciela, a następnie samodzielnie. ZMW przystąpił do konkursu SKO, mobilizując do niego także pozostałych uczniów. SFOS – młodzież należąca do tej organizacji zorganizowała zbiórkę makulatury, a pieniądze uzyskane z jej sprzedaży przeznaczono na SFOS. Wykonano gazetki ścienne między innymi pt. „Warszawa z gruzów powstała”. Przygotowane zostały 2 sztuki teatralne „Narzeczona” i „Kaliturek”, które zostały wystawione w kilku miejscowościach. Uzyskane dochody przeznaczono na SFOS. TPPR – opiekunem była Antonina Czech. Koło liczyło 49 członków. W ramach jego działania wykonano gazetkę ścienną, wygłoszono pogadankę na temat powstania organizacji, czytano i omawiano czasopisma jej poświęcone. Nauczyciele w semestrze letnim mieli obowiązek przynajmniej raz hospitować każdego ucznia. Lustracje te rozpoczynały się z dniem 18 kwietnia 1963 roku. Podczas semestru letniego młodzież zobowiązana była do prowadzenia na terenie gospodarstwa rodziców następujących zadań: 1) Dokonać opisu i analizy gospodarstwa, która winna być zakończona do dnia 30 maja 1963 roku. 2)Prowadzić książkę rachunkowości rolnej. 3)Prowadzić notatnik do zadań letnich. 4)Założyć i prowadzić ogródek warzywny o powierzchni 200 – 300 m2 a w klasie męskiej prowadzić dodatkowo poletka z burakami lub ziemniakami. Przed rozpoczęciem semestru letniego uczniów bardzo dokładnie do tego przygotowano. Nauczyciele przedmiotów zawodowych systematycznie lustrowali te poletka doświadczalne. Z warzyw uczniowie mieli obowiązek uprawiać kapustę, cebulę, marchew, pomidory oraz na oddzielnych poletkach kwiaty. Ponadto uczennice miały obowiązek przygotować przetwory owocowe i warzywne – związane z przerabianą tematyką na produkcji roślinnej – mówiąc ówczesnym nazewnictwem – uprawą roli i roślin. Natomiast z działu hodowla i użytkowanie zwierząt uczniowie mieli obowiązek wychowania prosięcia lub cielęcia, prowadzenia kontroli mlecznej oraz rachunkowości, utrzymania czystości i porządku w pomieszczeniach dla drobiu, a także w obejściu gospodarstwa i gromadzenia odpadów na stosie kompostowym, wprowadzenia najprostszych urządzeń, jak: gniazda, poidła, koryta, grzebiska itp. oraz sporządzenia opisu i analizy gospodarstwa rolnego. Zjazdy dla uczniów realizujących praktykę w gospodarstwach rodziców odbywały się raz w miesiącu. W trakcie ich trwania uczniowie składali informacje ze swoich działań i osiągnięć. Również każdy nauczyciel miał dziennik czynności, w którym odnotowywał poczynione obserwacje w czasie realizowanych lustracji poletek doświadczalnych i nanosił swoje uwagi i spostrzeżenia oraz wnioski. Decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu w Rzeszowie z dnia 6 czerwca 1963 roku Dwuzimowa Szkoła Rolnicza i Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza uległy likwidacji na rzecz powołania Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej. Było to wynikiem przemian społeczno-ekonomicznych oraz nowych potrzeb w rolnictwie, a szczególnie potrzeby kształcenia pracowników ekonomicznych do pracy w kółkach rolniczych. 2. Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej W Polsce w latach 1960-1963 zachodziły duże przemiany społeczno-gospodarcze na wsi. W tym okresie kółka rolnicze prężnie się rozwijały i cieszyły się powszechnym uznaniem na polskiej wsi oraz świadczyły usługi rolnikom. Na szeroką skalę zaopatrywane były one w ciągniki i maszyny rolnicze. Organizowano stopniowo Spółdzielnie Kółek Rolniczych, które w perspektywie czasu miały świadczyć nie tylko usługi rolnikom, ale także miały prowadzić produkcję. W związku z tym zachodziła potrzeba kształcenia pracowników ekonomicznych do pracy w kółkach rolniczych, które miały stać się z biegiem czasu dużymi zakładami. W Brzostku istniała prężnie działająca Spółdzielnia Kółek Rolniczych, która posia- 78 dała kilka filii. Podobnie było w sąsiednich gminach. Aby sprostać nowym potrzebom w rolnictwie, zwłaszcza w zakresie kształcenia kadr do księgowości w kółkach rolniczych, SKR-ach dyrekcja szkoły wystąpiła z wnioskiem do władz wojewódzkich o powołanie nowej szkoły w miejsce dotychczasowo działających. Decyzją Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu w Rzeszowie z dnia 6.06.1963 roku – o czym była już mowa w poprzednim rozdziale – Dwuzimowa Szkoła Rolnicza i Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza uległy likwidacji na rzecz powołania Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej. Należy dodać, że ta szkoła jako jedyna o specjalizacji rachunkowości rolnej na poziomie zasadniczym w województwie rzeszowskim cieszyła się dużą popularnością. Ilość zgłaszających się kandydatów z różnych powiatów województwa rzeszowskiego przekraczała znacznie ilość uczniów, która mogła być przyjęta do tej szkoły. Stąd przez wszystkie lata zachodziła potrzeba przeprowadzania egzaminów wstępnych. W związku ze zmianą profilu kształcenia zachodziła konieczność adaptacji tej szkoły pod potrzeby specjalności rachunkowość rolna. Ponadto duża część uczniów była z odległych miejscowości, w związku z czym należało zorganizować internat. Szkoła przejęła bazę po Dwuzimowej Szkole Rolniczej i Rolniczo-Gospodarczej w postaci budynku z 5 salami o powierzchni 45 m2, jedną salę o pow. 100 m2, kuchnię i kancelarię z podręcznym magazynem. Dwie sale wykorzystano na urządzenie klasopracowni z przedmiotów ogólnych i zawodowych, dwie na internat a jedną na jadalnię z wykorzystaniem do nauki własnej. Staraniem dyrekcji i Komitetu Rodzicielskiego Szkoły dobudowano szatnię o powierzchni 24 m2, garaż o pow. 24 m2, adaptowano salę na poddaszu o powierzchni 30 m2 z przeznaczeniem na pracownię maszynopisania oraz wybudowano obok szkoły studnię. Młodzież szkolna, pracując społecznie, ogrodziła działkę, pomalowała siatkę, wykonała rabatki przed budynkiem i zasadziła krzewy. Pomoce naukowe takie jak maszyny do pisania, liczydła i aparaty do księgowości zostały przekazane szkole w darze od licznych zakładów pracy. Do innych przedmiotów zawodowych pomocy nie brakowało10. Zasadnicza szkoła rachunkowości rolnej funkcjonowała do końca 1970 roku, czyli przez 7 lat. Tabela 6 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej w latach 1963-1971 Lp Lata funk. szkoły 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1963-1965 1964-1966 1965-1967 1966-1968 1967-1969 1968-1970 1969-1971 Ogółem Uczniowie Uczniowie wg Ucz. Uczniow. Spraw. wg płci miejsca zam. rozpocz. kończący szkoły powiat inne naukę naukę dziew. chłop. jasielski powiaty 41 48 47 50 50 49 49 334 36 36 34 35 42 41 45 269 88 75 72 70 84 84 92 81 32 32 33 34 42 39 41 253 4 4 1 1 4 14 24 25 28 23 17 9 14 140 12 11 6 12 25 32 31 129 Wychowawcy Jadwiga Ratajczyk Stanisław Rogala Eugeniusz Batycki Franciszek Ptak Eugeniusz Batycki Natalia Utorowicz Franciszek Ptak Z powyższego zestawienia wynika, że do Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej w latach 1963-1971 zgłosiło się 334 uczniów i ukończyło ją 269 osób. W ciągu 7-letniego istnienia tej szkoły zrezygnowało, względnie odpadło, 65 osób. Statystycznie stanowi to 81% sprawności tej szkoły. Oczywiście, że analizując poszczególne lata szkolne należy zauważyć, że ta szkoła zawsze cieszyła się dużym uznaniem i autorytetem. Wyrażało się to tym, że coroczny nabór był wykonywany z nawiązką i kształtował się przeważnie w granicach 40 – 50 kandydatów. 10 Rozwój szkoły rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998, str. 17. 79 W pierwszym roku jej istnienia, tj. w roku szkolnym 1963/1964 zgłosiło się do klasy I 41 kandydatów, a po zakończeniu cyklu kształcenia klasę II ukończyło 36 uczniów, co statystycznie stanowiło 88% sprawności szkoły. Podobna proporcja zachowała się w ostatnim cyklu kształcenia w tym zawodzie. W roku szkolnym 1969/1970 rozpoczęło naukę w klasie I 49 uczniów, a klasę drugą ukończyło 45 osób i sprawność tej Pierwsze absolwentki Zasadniczej Szkoły Rachunkowości szkoły w całym cyklu Rolnej – rok szkolny 1964/1965. kształcenia wynosiła 92%. W latach 1964-1966 sprawność szkoły spadła do 75%. W pozostałych latach wynosiła ona odpowiednio 72% i 70%, następnie przez dwa cykle kształcenia 84%, a najwyższa była w latach 1969-1971, kiedy wynosiła 92%. Do Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej uczęszczały przede wszystkim dziewczęta. Na ogólną ilość 269 uczniów, którzy ukończyli tę szkołę było 253 dziewcząt i zaledwie 14 chłopców. Z powyższego zestawienia wynika, że zawód księgowych wymagający żmudnego liczenia był w orbicie zainteresowań przede wszystkim dziewcząt. Zakładano, że szkoła miała mieć charakter ponadlokalny. Z wyżej przedstawionego zestawienia wynika, że 140 osób pochodziło z byłego powiatu jasielskiego, a pozostałe 129 z innych powiatów ówczesnego województwa rzeszowskiego. Szkoła dostarczała kadr księgowych w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i kółkach rolniczych. W związku ze zmianą kierunku kształcenia w roku szkolny 1963/1964 zostały dokonane zmiany personalne w składzie Rady Pedagogicznej: Eugeniusz Batycki, Jadwiga Utorowicz, Stanisław Rogala, Antonina Czech, Jadwiga Ratajczyk. Kierownikiem internatu została Jadwiga Utorowicz, kucharką Stanisława Szczepańska, a Ludmiła Mijal pełniła funkcję sekretarki. Ponadto w niepełnym wymiarze uczyli: Eugenia Grzesiakowska, Edward Zimny i Stanisław Prokuski. Należy dodać, że w roku szkolnym 1963/1964 funkcjonowały klasy drugie Dwuzimowej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej i Dwuzimowej Szkoły Rolniczej i klasa I Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej. Nauczyciel Stanisław Rogala w tym roku szkolnym uległ wypadkowi na motocyklu, w związku z tym tymczasowo zastąpiła go nauczycielka Szkoły Podstawowej Eugenia Grzesiakowska. W ciągu roku szkolnego pracę podjął nauczyciel przedmiotów zawodowych Adam Cichoń. Prowadzenie ogródka przyszkolnego zostało powierzone nowemu nauczycielowi. W starym typie szkoły istniało Koło Młodego Rolnika, a w nowopowstałej Dwuletniej Szkole Rachunkowości zorganizowano Koło Rachunkowości Rolnej. W celu organizacyjnego usprawnienia działania tych kół, postanowiono je połączyć i w ten sposób zainteresować pracą w ogrodzie większą ilość zarówno uczniów jak i nauczycieli. Należy jeszcze dodać, że Koło Młodego Rolnika opiekowało się działką wielkości 2,5 ara, na której uprawiano ziemniaki dla stołówki internatowej. Do wiodących organizacji młodzieżowych działających w pierwszym roku funkcjonowania nowego typu szkoły, tj. w roku szkolnym 1963/1964 należały następujące organizacje młodzieżowe: PCK, SKO, ZMW. W tym roku szkolnym naukę kontynuowali jeszcze 80 uczniowie klas kończących Dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą i Rolniczą. W organizacjach młodzieżowych działali uczniowie wszystkich trzech klas. Szkolne Koło PCK podjęło działanie na rzecz podniesienia czystości, zwłaszcza w nowo zorganizowanym internacie. Zebrano składki w kwocie 74 zł i z tych składek zakupiono podstawowe lekarstwa do apteczki szkolnej. Zarząd Koła zorganizował konkurs czystości. Wykonywano gazetki ścienne ilustrujące pracę Polskiego Czerwonego Krzyża. Kilku uczniów przygotowano do udzielania pierwszej pomocy i powierzono im sprawowanie opieki nad apteczką szkolną PCK. SKO w tym roku szkolnym liczyło 106 członków. Stan oszczędności na dzień 15 kwietnia 1964 rolu wynosił 22 544 zł. Zgodnie z obowiązującym Konkursem Ogólnopolskim wykonano następująco zadania: jedną gazetkę ścienną, trzy hasła, zebrano i sprzedano 80 kg makulatury. Ponadto zbierano także złom, który został sprzedany. Zorganizowano dwa apele, w tym jeden z przedstawicielem S.O.P. Ogłoszono współzawodnictwo odnośnie wyników w oszczędzaniu. Pierwsze miejsce zajęła klasa II Dwuletniej Szkoły Rachunkowości Rolnej i w związku z tym otrzymała proporzec. Na IV okres przewidywano losowanie nagród dla wybijających się w oszczędzaniu, zakończenie konkursu i rozwijanie dalszej akcji oszczędzania. Koło ZMW dostarczyło członkom legitymacje członkowskie i znaczki, nawiązało ściślejszą współpracę z Zarządem Powiatowym Związku Młodzieży Wiejskiej w Jaśle. Zorganizowano akcję pomocy uczniom słabszym. Wykonano gazetki o tematyce kulturalnej, gospodarczej i politycznej. W planie pracy Koła przewidziano gazetki z pracy Koła, przedstawiające jego osiągnięcia i sukcesy zarówno na terenie szkoły jak i środowiska. Udzielono pomocy w zorganizowaniu święta pierwszomajowego i w uporządkowaniu kwietników i klombów w Brzostku. 1 września 1964 roku nazwę Dwuletniej Szkoły Rachunkowości Rolnej zmieniono na Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej. Ustalono, że klasa może liczyć tylko 40 uczniów. Do szkoły przyjmowana była młodzież po ukończeniu 16 roku życia. Absolwenci szkół rolniczych w przeciwieństwie do innych nie musieli zdawać egzaminu wstępnego z języka polskiego i matematyki. Do Zasadniczej Szkoły Rachunkowości najczęściej przychodzili absolwenci Dwuzimowej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej i Rolniczej. Młodzież praktyki zawodowe odbywała w najlepiej prosperujących kółkach rolniczych, ale w powiecie jasielskim. Opiekę nad praktykami w 1964 roku sprawowała Jadwiga Ratajczyk. Z okazji Święta Ludowego w Opacionce został zorganizowany wiec i młodzież szkolna pod opieką Stanisława Rogali i Jadwigi Utorowicz wzięła w nim udział. W dniu 18 września 1964 roku do szkoły zgłosił się pracownik Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża w celu przeprowadzenia kontroli pracy Szkolnego Koła PCK. W trakcie rozmowy została zasugerowana propozycja zorganizowania grupy honorowych krwiodawców. Zadania tego podjęła się opiekunka Szkolnego Koła PCK Jadwiga Ratajczyk. Zorganizowano 10-osobową grupę honorowych dawców krwi. Ten fakt gazeta regionalna „Nowiny Rzeszowskie” w październiku 1964 roku w następujący sposób odnotowała w krótkim reportażu pt. „Oddali krew dla ratowania życia”. Jego treść przedstawiała się następująco: „Koło PCK przy Zasadniczej Szkole Rachunkowości Rolnej w Brzostku, pow. Jasło zarejestrowano w 1963roku. Opiekunka koła p. Jadwiga Ratajczyk już wcześniej przygotowała młodzież do pracy czerwonokrzyskiej. Szkoła jest dwuletnia: uczęszcza do niej 88 uczennic i uczniów. Do koła wstąpiło ich 44. Napłynęły z oddziału w Jaśle materiały o działalności PCK, jego celach i zadaniach, o pracy młodzieży. Były i ulotki propagujące honorowe dawstwo krwi. Zwłaszcza jedna – „SOS oczekujemy twej pomocy”, która kończyła się apelem – Polski Czerwony Krzyż wierzy, że ty powiększysz stutysięczną rzeszę honorowych dawców krwi i z góry składa Ci gorące podziękowanie za twój piękny humanitarny czyn”. Apel nie pozostał bez echa. Na jednym z pierwszych zebrań Koło PCK zadeklarowało oddać honorowo krew. W dniu 8 października 1964 roku przewieziono chętnych do Jasła, gdzie w punkcie krwiodawstwa przy szpitalu powiatowym pobrano krew od tych, którzy odpowiadali wymaganym warunkom zdrowotnym. Krew oddało 18 osób (17 uczniów i wychowawca Franciszek Ptak). W ramach zajęć świetlicowych przygotowano przedstawienie pt. „Majster i czeladnik” 81 Korzeniowskiego, które następnie wystawiono dla młodzieży i dorosłych w Brzostku i Bukowej. Następnym punktem programu świetlicowego były „Wiadomości z kraju i ze świata” przygotowywane i wygłaszane w każdy piątek tygodnia. W ramach zajęć świetlicowych były także dokonywane rozgrywki szachowe, a wieczorami realizowano tematy wychowawcze. Nauczyciele czynnie włączali się w pracę lokalnego środowiska. Eugeniusz Batycki był członkiem Zarządu Kółka Rolniczego w Brzostku, Komisji Gospodarczo-Rolniczej GRN oraz Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Brzostku i Spółdzielni OgrodniczoPszczelarskiej w Jaśle. Natomiast Stanisław Rogala wchodził w skład Gminnego Zarządu Ludowych Zespołów Sportowych, a Jadwiga Utorowicz Koła Gospodyń Wiejskich. Młodzież i nauczyciele brali czynny udział w uroczystościach środowiskowych poprzez przygotowywanie programu artystycznnego. Powiatowy Zarząd Kółek Rolniczych w Jaśle w nagrodę za tak duże zaangażowanie w pracę w środowisku przydzielił szkole aparat filmowy. Rok szkolny 1965/1966 był szczególny w pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły ze względu na obchody rocznicowe 1000-lecia Państwa Polskiego. W tym roku szkolnym skład Rady Pedagogicznej był następujący: Eugeniusz Batycki – dyrektor oraz nauczyciele: Eugeniusz Ptak, Stanisław Rogala, Jadwiga Utorowicz i Teresa Prajsner. 12 października 1965 roku odbyło się w ramach programu obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego spotkanie młodzieży i grona nauczycielskiego z oficerami Ludowego Wojska Polskiego. Dla uczczenia 1000-lecia Państwa Polskiego młodzież pod opieką dyrektora szkoły wykonała ogrodzenie budynku od strony drogi, gdzie zabetonowała 26 słupków, ustawiła dwie bramy i naciągnęła siatkę ogrodzeniową w ilości 90 mb. Do najważniejszych osiągnięć dydaktycznych w tym roku szkolnym należy zaliczyć bardzo dobre przygotowanie uczniów do Olimpiady o Polsce i Świecie Współczesnym. Szkoła zajęła pierwsze miejsce w rejonowych eliminacjach, a w wojewódzkich drugie. Ponadto młodzież przygotowała część artystyczną na środowiskową akademię w Brzostku z okazji 1000-lecia Polski. W miesiącu sierpniu 1966 roku przeniesiono Zasadniczą Szkołę Rolniczą z Bieździedzy do Brzostku, a pomieszczenie na internat wydzierżawiono w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Kleciach. Rada Pedagogiczna powiększyła się o nauczycielkę ZSR w Bieździedzy Natalię Barszcz. Szkoła w 1966 roku wzięła udział w igrzyskach sportowych zorganizowanych dla szkół rolniczych w Tarnobrzegu. Przygotowaniem młodzieży do wzięcia udziału w tej imprezie zajął się Franciszek Ptak. Dla ugruntowania materiału i wzbogacenia wiadomości z zakresu takich przedmiotów, jak: towaroznawstwo, wiadomości prawne, chemia i biurowość dyrektor szkoły urządził dla młodzieży klasy II wycieczkę do Zakładów Azotowych w Tarnowie, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Pocztowego i Zakładu Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „Pektowin” w Jaśle. Poważnym sukcesem było pozyskanie przez szkołę powielacza. Można było samemu zrobić matrycę i sporządzić wiele wzorów księgowych niezbędnych do nauczania kierunkowych przedmiotów Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej. Pani Prajsner prowadziła chór i zespół mandolinowy, który uatrakcyjniał uroczystości szkolne, w tym obchody 1000-lecia Polski zarówno w Brzostku, jak także w miejscowościach sąsiednich. Franiszek Ptak ze swoim zespołem sportowym wykonał gazetkę pt. „Nauką i sportem czcimy 1000-lecie Państwa Polskiego”. W związku z obchodami 1000-lecia wyświetlano filmy związane z tą tematyką i zorganizowano wycieczki turystyczno-krajoznawcze do Rzeszowa, Łańcuta, Przemyśla i Krasiczyna. Aby pokryć częściowo koszty tych wycieczek przygotowano pod kierunkiem Jadwigi Utorowicz i Stanisława Rogali, a następnie wystawiono sztuki teatralne. W pierwszym półroczu roku szkolnego 1966/1967 w dalszym ciągu obchodzono 1000lecie Polski. Młodzież brała udział w uroczystościach zbierania prochów do urn w Brzostku i Zawadce Brzosteckiej, a następnie w odprawieniu sztafet z prochami z Brzostku do Jasła. LZS pod opieką Franciszka Ptaka miał dosyć duże osiągnięcia w sporcie. Członkowie tego koła brali udział w Powiatowych Mistrzostwach w warcabach i w tenisie stołowym. W 82 Powiatowej Spartakiadzie zdobyli 4 medale w lekkoatletyce. Następnie młodzież szkolna Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej uczestniczyła jako 7-osobowa grupa w lekkoatletyce w Wojewódzkiej Spartakiadzie Szkół Rolniczych w Przemyślu i zajęła II miejsce w rzucie dyskiem. Szkolne Koło LZS współpracowało z LZS Brzostek w organizowaniu rejonowych imprez sportowych. W dniu 4 września 1966 roku obchodzono 20-lecie powstania LZS w Brzostku. Szkolne Koło LZS włączyło się czynnie w organizację jubileuszowych uroczystości i z tej okazji przygotowało pokaz masowej gimnastyki. Zespół recytatorski 15-osobowy pod opieką Stanisława Rogali brał udział w uroczystościach szkolnych i środowiskowych. Na występy te złożyły się krótkie spektakle teatralne i imprezy artystyczne. W zespole tym młodzież szkolna była przygotowywana do masowego odbioru audycji radiowych i telewizyjnych. Wybijające się uczennice mogły po wyjściu ze szkoły pracować w klubach i świetlicach. Zespół chóralny prowadzony przez Teresę Prajsner uświetniał uroczystości państwowe i imprezy szkolne. Zespół teatralny prowadzony przez Jadwigę Utorowicz w roku szkolnym 1966/1967 przygotował sztukę teatralną pt. „Siostra Urszula”, którą prezentowano w Osieku Jasielskim i w Zawadce Osieckiej. Sztuka ta cieszyła się powodzeniem tak młodzieży, jak i osób dorosłych. Szkoła brała czynny udział w pracach na terenie najbliższego środowiska. Zaangażowała się przy porządkowaniu rynku i w 8 wioskach przeprowadziła spis rolny. Franciszek Ptak z ramienia Rady Pedagogicznej był odpowiedzialny za dział rachunkowości rolnej. W związku z tym nawiązał kontakt z Wojewódzkim Związkiem Kółek Rolniczych w sprawie zatrudnienia absolwentów Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej. Współpracował także z Powiatowym Związkiem Kółek Rolniczych w sprawie rekrutacji uczniów do klasy I oraz w sprawie organizacji praktyk w kółkach rolniczych ówczesnego powiatu jasielskiego. W roku szkolnym 1966/1967 zrealizowano wycieczkę do Krakowa i Oświęcimia, na Święto Kwitnącej Jabłoni do Łącka oraz do Stacji Sztucznego Unasieniania Zwierząt w Jaśle. Szkoła w tym roku szkolnym była reprezentowana na Wojewódzkich Mistrzostwach Szkół Rolniczych w tenisie stołowym w Rzemieniu, gdzie zdobyła V miejsce. Uczennica klasy II Słowińska zdobyła I miejsce na Powiatowych Mistrzostwach tenisa stołowego, a wraz z nim puchar. Ponadto szkoła w Brzostku reprezentowała powiat na Wojewódzkich mistrzostwach LZS w Krasnym, zdobywając II miejsce i puchar. W dniu 28 czerwca 1967 roku została podjęta decyzja o przeniesieniu internatu z budynku Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Kleciach do Brzostku. W związku z tym Jadwiga Utorowicz i Natalia Barszcz dokonały przeglądu łóżek, krzeseł, taboretów, szaf i szafek oraz zorganizowały przewiezienie tego sprzętu z Kleci do Brzostku. Od roku szkolnego 1967/1968 internat funkcjonował w jednym budynku. Z kolei w dniu 2 września 1967 roku pod przewodnictwem kierownika internatu Jadwigi Utorowicz z udziałem dyrektora szkoły Eugeniusza Batyckiego i personelu internatu: Emilii Matysik, Emilii Dobosz i Stanisława Kmiecika omówiono organizację pracy internatu w nowych warunkach i dokonano przydziału czynności dla każdego pracownika. Na posiedzeniu tym podjęto uchwałę o wezwaniu do współzawodnictwa między internatami Zasadniczej Szkoły Ogrodniczej w Trzcinicy i Zasadniczej Szkoły Ogrodniczej w Nowosielcach. W lipcu 1968 roku przystąpiono do budowy budynku gospodarczego obok budynku szkolnego. Ponadto w tym samym roku szkolnym strych budynku szkolnego został częściowo przebudowany pod potrzeby szkoły. Konstrukcja więźby dachowej została wzmocniona. Na części strychu już ułożono podłogę. Modernizację w połączeniu z adaptacją strychu pod potrzeby dydaktyczne szkoły wykonano systemem gospodarczym. GRN w Brzostku przydzieliła z przeznaczeniem na deski 4 kloce, a wieś Przeczyca 2 kloce. Przed szkołą urządzono klomby i obsadzono je roślinami kwiatowymi, ustawiono także dla celów rekreacyjnych 5 ławeczek. Za budynkiem szkolnym urządzono ogródek botaniczny i skalniak. W ten sposób została poprawiona estetyka szkoły, która w jakimś stopniu wpłynęła na poprawę jej wizerunku i autorytetu w środowisku lokalnym. W dniu 21 maja 1968 roku Oddział Oświaty Rolniczej WRN w Rzeszowie podjął decyzję w sprawie jednolitego ubioru uczniów. Realizując zarządzenie w tej sprawie Rada Pedagogiczna postanowiła, że mundurki szkolne i fartuchy zostaną uszyte przez Spółdzielnię 83 Krawiecką w Jaśle. W sprawie naboru młodzieży do klasy I w roku szkolnym 1968/1969 powołano – zgodnie z nowym zarządzeniem Ministerstwa Rolnictwa - komisję kwalifikacyjno-egzaminacyjną w składzie: Eugeniusz Batycki – przewodniczący i członek - Stanisław Rogala. Komisja w tym składzie miała pracować od początku wpływu podań aż do dokonania przyjęcia do szkoły. Egzamin wstępny pisemny odbył się w dniu 24 maja w godz. 9.00 – 10.30 z języka polskiego i 11.00 – 12.30 z matematyki. W roku szkolnym 1968/1969 urządzono pracownię fizyki, chemii i botaniki. Wszystkie prace, jakie zostały wykonane na strychu były pokryte ze środków finansowych Komitetu Rodzicielskiego. W tym samym roku szkolnym GRN w Brzostku zwróciła się do szkoły z prośbą o podjęcie prac społecznych na rynku i przy wykończeniu kina. W związku z tym każdy wychowawca ze swoją klasą włączył się w realizowanie tego projektu. W roku 1968/1969 doszło dwóch nauczycieli na niepełnym wymiarze: Teresa Gwiżdż i Anna Pająk. W tym roku szkoła dysponowała pełną obsadą. Wyposażenie w niezbędne pomoce dydaktyczne w pełni zabezpieczało realizację procesu dydaktycznego. Bardzo dobrze była wyposażona pracownia chemiczna, a pracownia maszynopisania dysponowała najnowszą generacją maszyn. Kronika szkolna odnotowała taki fakt, że w dniu 8 marca 1969 roku odbyła się uroczystość wręczenia przez Radę Zakładową Rafinerii Nafty w Niegłowicach uczennicy Bronisławie Ziobro z Państwowego Domu Dziecka w Strzyżowie książeczki mieszkaniowej. W dniu 15 października 1968 roku miała miejsce uroczysta akademia poświęcona 26 rocznicy Ludowego Wojska Polskiego połączona ze spotkaniem z majorem Władysławem Zastawnym. Po części oficjalnej odbyła się część artystyczna w wykonaniu uczniów pod kierunkiem Stanisława Rogali. Z większych i znaczących imprez sportowych w roku szkolnym 1968/1969 należy wymienić wyjazd 5 zawodniczek pod nadzorem Natalii Utorowicz na zawody sportowe szkół rolniczych do Rzeszowa, na których szkoła zajęła II miejsce. 28 listopada 1968 roku odbyła się inauguracja XI Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym zorganizowana przez Szkolne Koła ZMW przy udziale całej młodzieży i nauczycieli. Ponadto w tym roku szkolnym zorganizowano wyjazd na obóz wędrowny na Mazury pod kierunkiem Franciszka Ptaka. Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej istniejąca od 1963 roku, zdająca początkowo doskonale egzamin w przygotowaniu młodszej kadry techniczno-ekonomicznej dla potrzeb kółek rolniczych, okazała się mało wystarczająca w latach 70. Pracownik księgowości musiał być przygotowany na poziomie średnim. Potrzeby te wynikały z rozwoju i stabilizacji kółek rolniczych, organizowania się międzykółkowych baz maszynowych, większego zasobu środków produkcji oraz większego zakresu usług. W związku z tym nastąpiło w 1971 roku przekształcenie Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej w Zasadniczą Szkołę Rolniczo-Gospodarczą. W 1970/1971r. funkcjonowała klasa I ZSR i klasa II Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej. 3. Zasadnicza Szkoła Rolniczo-Gospodarcza (Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe) W 1971 roku przekształcono Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej na Zasadniczą Szkołę Rolniczo-Gospodarczą, której nazwa przez cały okres istnienia zmieniała się. Praktycznie ta szkoła istniała przez 30 lat. Pierwszy nabór do klasy I został przeprowadzony w roku szkolnym 1970/1971, a ostatni absolwenci opuścili szkołę w roku szkolnym 1999/2000. W pierwszych latach istnienia miała ona nachylenie w kierunku gospodarstwa domowego. Myślą przewodnią przy podejmowaniu tego kierunku kształcenia był brak szkolnego gospodarstwa rolnego. „Zakres wykształcenia zawodowego absolwenta zasadniczej szkoły rolniczo-gospodarczej obejmuje przygotowanie do prowadzenia nowoczesnego gospodarstwa indywidualne- 84 go, do samodzielnego prowadzenia tych gałęzi produkcji, którymi zajmują się zwykle kobiety. Do prowadzenia gospodarstwa domowego w sposób nowoczesny poprzez racjonalne wykorzystanie urządzeń technicznych i różnych artykułów gotowych, jakie przygotowuje dla tego gospodarstwa przemysł maszynowy, spożywczy, lekki, skórzany, chemiczny oraz stosowania rachunku ekonomicznego i naukowych zasad organizacji pracy w jego prowadzeniu” – czytamy w założeniach do programu nauczania tej szkoły. Do szkoły tej uczęszczały dziewczęta, które zamierzały w przyszłości wraz z mężem prowadzić w nowoczesny sposób gospodarstwo rolne lub pracować w gospodarstwie uspołecznionym, a także te, które chciały zdobyć niezbędne przygotowanie do racjonalnego prowadzenia gospodarstwa domowego, harmonijnego układania życia rodzinnego i prawidłowego wychowywania dzieci. Zadania te wykraczały znacznie poza zwykle pojmowane przygotowanie do pracy zawodowej i obejmowały dość wszechstronne przygotowanie do życia w rodzinie. Kształcenie zawodowe i ogólne oraz cały proces wychowawczy w szkole realizowany był w ścisłym powiązaniu z miejscowym środowiskiem. Miało to na celu przygotować absolwentów do twórczego współuczestnictwa i współdziałania w postępie gospodarczym, kulturalnym i społecznym wsi oraz w dokonujących się przemianach społecznych. W latach 70. i następnych życie na wsi zmieniało się bardzo szybko nie tylko w zakresie prowadzenia rolnictwa, ale także gospodarstw domowych. Zaczęły wchodziły środki techniczne, nawozy mineralne i środki ochrony roślin. Ośrodki Hodowlane dostarczały coraz to nowych odmian roślin i ras zwierząt. Również gwałtowne zmiany zachodziły w gospodarstwach domowych. Modernizacja gospodarstwa domowego polegała na stosowaniu bardziej racjonalnego żywienia, nowoczesnego i estetycznego urządzania domu. Doprowadzenie do gospodarstw rolnych prądu elektrycznego spowodowało zmiany rewolucyjne. Z biegiem lat zalecało się organizowanie gospodarstw agroturystycznych zwłaszcza na terenach spełniających walory turystyczno-krajoznawcze. W rejonach podgórskich wiele miejscowości stało się wręcz ośrodkami wczasowymi. Zapewnienie przez gospodynie wiejskie odpowiednich warunków wypoczynku dla wczasowiczów stanowiło dla gospodarstw dodatkowe źródło dochodu. Uwarunkowania powstałe na wsi polskiej w tym także na terenie gminy Brzostek powodowały zapotrzebowanie na gospodynie wiejskie dobrze przygotowane pod względem zawodowym. Gospodyni wiejska musiała umiejętnie prowadzić gospodarstwo domowe oraz organizować i usprawniać pracę, a jednocześnie prowadzić intensywną produkcję rolną. Stąd wynikała konieczność przygotowania absolwentów szkoły rolniczej do prowadzenia indywidualnych gospodarstw rolnych. Szczególny nacisk kładziono na przekazywanie wiadomości z zakresu żywienia rodziny, urządzania i prowadzenia domu i gospodarki odzieżą, bo umożliwiały nowoczesne organizowanie i prowadzenie wiejskiego gospodarstwa domowego. Tabela 7 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej w latach 1970-1979 Uczniowie wg Uczniowie wg Lata funk- Ucz. Uczniow. Spraw. płci miejsca zam. Lp cjonow. rozpocz. kończący szkoły gmina inne szkoły naukę naukę dziew. chłop. Brzostek gminy 1. 1970-1972 35 27 77 26 1 11 16 2. 1971-1973 31 25 81 25 5 20 3. 1972-1974 31 24 77 24 8 16 4. 1973-1975 52 41 79 41 13 28 5. 1974-1976 37 29 78 29 15 14 6. 1975-1977 47 37 79 36 1 9 28 7. 1976-1978 49 37 78 37 13 24 8. 1977-1979 35 29 83 29 14 15 Ogółem 317 249 79 247 2 88 161 Wychowawcy Jadwiga Utorowicz Jerzy Rączka Natalia Utorowicz Jerzy Rączka Natalia Utorowicz Maria Śnieżek Natalia Utorowicz Stanisław Synowiecki 85 Uczniowie klasy drugiej Zasadniczej Szkoły Rolniczo – Gospodarczej – rok szkolny 1978/1979 ( grupa na zajęciach praktycznych z żywienia wraz z nauczycielm Natalią Utorowicz przed Internatem) W latach 1970-1972, tj. w ciągu 8 lat funkcjonowania Zasadniczej Szkoły Rolniczej o nachyleniu wiejskiego gospodarstwa domowego szkoła przede wszystkim adresowana była do dziewcząt. Wprawdzie w każdym roku szkolnym zgłaszali się do niej także chłopcy, ale z reguły w ciągu pierwszego roku szkolnego rezygnowali z nauki w niej. Wydaje się, że niezbyt dobrze czuli się w towarzystwie dziewcząt. W ciągu prawie 8 lat funkcjonowania tej szkoły zaledwie dwóch uczniów wytrwało do końca i ukończyło tę szkołę. Nauka trwała 2 lata. W latach 1970-1972 do szkoły zgłosiło się 317 uczniów, w tym prawie same dziewczęta. Ostatni absolwenci tej prezentowanej grupy opuścili mury szkoły w czerwcu 1970 roku. Pomyślnie szkołę tę zakończyło 249 osób. Statystycznie na każdą klasę przypadało 31 uczniów. Nabór w każdym roku szkolnym był duży i zapewniał maksymalne wykorzystanie stworzonych warunków zarówno w szkole jak też w internacie. Niemniej jednak w każdym roku szkolnym w trakcie trwania nauki odpadało dość dużo osób. Należy jeszcze dodać, że w dalszym ciągu widać było zainteresowanie tą szkołą uczniów prawie z całego województwa rzeszowskiego. Sprawność szkoły wynosiła 79%. Wyjątkowo w pierwszym cyklu kształcenia, tj. w latach 1970-1972 wynosiła 77% i była najniższa w całym cyklu funkcjonowania tej szkoły. Z zestawienia statystycznego wynika, że 88 uczniów pochodziło z terenu Gminy Brzostek, a pozostałych 161 z gmin ościennych. Tak jak szkoły poprzednie także ta szkoła rolnicza zyskały sobie pełne uznanie środowiska, a to dzięki ścisłej współpracy z nim, która zaznaczała się np. poprzez uczestnictwo w zebraniach Koła Gospodyń Wiejskich, zakładanie szkółek leśnych i rabat na rynku w Brzostku. W związku z powołaniem do życia Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej, od 1 września 1971 roku zostali zatrudnieni nowi nauczyciele przedmiotów zawodowych: Jerzy Rączka i Mieczysław Patyk. W tym nowym typie szkoły w roku szkolnym 1971/1972 działały następujące organizacje młodzieżowe pod opieką nauczycieli: Jerzego Rączki - ZMW, Natalii Utorowicz - TPRR, Eugeniusza Batyckiego - LOK, Jadwigi Utorowicz - PCK i Mieczysława Patyka - S.U. Młodzież ZSR – wiejskie gospodarstwo uczyła się takich przedmiotów rolniczych jak: 86 uprawa roli i roślin, hodowla i użytkowanie zwierząt, organizacja gospodarstw rolnych i mechanizacja rolnictwa. Dla dziewcząt organizowane były zajęcia praktyczne z gospodarstwa domowego i z kroju i szycia (krawiectwo). Ponadto w programie tej szkoły prowadzone były zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe. Młodzież z klasy I ZSR odbywała praktykę zarówno z działu uprawy roślin jak i hodowli zwierząt w gospodarstwie szkolnym, Technikum Mechanizacji Rolnictwa w Łańcucie, a 5 uczennic w Technikum Wodno-Melioracyjnym w Trzcinie. W czasie trwania praktyki zorganizowano wycieczkę do Zamku Łańcuckiego pod opieką kierownika internatu TMR w Łańcucie, Rojewskiego, oraz do Instytutu Sadownictwa w Albigowej. Ponadto młodzież zwiedziła Państwowe Gospodarstwo Rolne w Łańcucie. Praca szkoły w środowisku zasługiwała na szczególną uwagę ze względu na fakt, że w ten sposób budowana była jej ranga i autorytet w środowisku. W marcu 1972 roku został uruchomiony punkt konsultacyjny dla uczestników Zespołów Przysposobienia Rolniczego, co przyczyniło się do dalszego pogłębiania ich wiedzy oraz pracy w „Klubie Rolnika w Brzostku”. W roku szkolnym 1971/1972 przedstawicielki Spółdzielni Uczniowskiej - uczennice klasy II Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolniczej prowadziły sklepik spożywczy oraz papierniczy, a także księgowość. Pod koniec roku szkolnego uczennice klasy I ZSR przyuczały się do prowadzenia tej spółdzielni uczniowskiej w następnym roku szkolnym. W ramach działu produkcji zwierzęcej nawiązano kontakt z Zarządem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Przebój” w Kleciach odnośnie wykorzystania tego gospodarstwa rolnego dla potrzeb dydaktycznych Zasadniczej Szkoły Rolniczej. Ponadto gromadzono własne pomoce dydaktyczne: próbki pasz i częściowo preparaty mokre. Zakupiono także pomoce naukowe w „Cezasie” na sumę około 7 tysięcy złotych. Za dział produkcji roślinnej odpowiedzialny był nauczyciel Mieczysław Patyk. Zajęcia praktyczne z uprawy roślin prowadzono w oparciu o zagospodarowanie działki szkolnej o powierzchni 0,20 ha. Miała ona być tak urządzona i prowadzona, aby stanowić przykład dla uczniów i rolników. Plan zagospodarowania został opracowany graficznie i wywieszony na korytarzu w takim miejscu, by był dostępny dla wszystkich. Kierownikiem Punktu Konsultacyjnego dla PR-u, o którym wcześniej była mowa, został dyrektor szkoły Eugeniusz Batycki. Opiekę nad dwoma zespołami III stopnia sprawowała Natalia Utorowicz. Eugeniusz Batycki, Mieczysław Patyk i Jerzy Rączka prowadzili 3 kursy kwalifikowanego rolnika. Ponadto dyrektor szkoły Eugeniusz Batycki pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Rady „Klubu Rolnika” w Brzostku. Nowa szkoła rozpoczęła działalność w oparciu o dotychczasową bazę dydaktyczną wzbogaconą o pomoce wykonane we własnym zakresie jak też zakupione w Cezasie – o którym była już mowa wcześniej. Ponadto szkołę wyposażono w sprzęt podstawowy – meble i w pełny zestaw środków audiowizualnych. Do takich przedmiotów jak: fizyka, chemia, biologia, uprawa i hodowla zorganizowano po 4 – 5 kompletów tych samych pomocy do pracy w grupach. W dniu 27 marca 1972 roku na posiedzeniu Rady Pedagogicznej ustalono harmonogram egzaminów końcowych obowiązujących w tym nowym typie szkoły. Ponadto omówiono organizację tych egzaminów dla klasy II. Egzamin pisemny został przeprowadzony z języka polskiego i matematyki. Każdy z nich trwał 2 godziny. Na wiosnę 1972 roku miała miejsce wizytacja szkoły przez Oddział Oświaty Rolniczej Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie. W czasie posiedzenia Rady Pedagogicznej poświęconej podsumowaniu wizytacji, wizytujący Stanisław Ryndak zalecił wybudowanie chlewni. Środki finansowe na ten cel miały zostać zabezpieczone. Później okazało się, że Wydział Architektury w Jaśle nie wyraził zgody na jej budowę ze względu na lokalizację nieodpowiadającą normom sanitarnym. Szkoła Rolnicza w Brzostku była uważana za wiodącą, gdyż szkoły środowiskowe konsultowały się i brały wzór z jej pracy. Jako pomoce w nauczaniu wykorzystywano filmy wypożyczone w Filmosie. Każdy nauczyciel miał opracowany plan wypożyczania filmów rolniczych. Od 1 września do 14 kwietnia 1972 roku wypożyczono 56 filmów. Ponadto młodzież uczęszczała na filmy wyświetlane w kinie w Brzostku. Wdrażana była także do korzystania z prasy ogólnej jak też z fachowej, która znajdowała się bezpośrednio w klasach lekcyjnych. 87 Wpływ szkoły na środowisko był ogromny – dużo uprawiało się warzyw, w tym wiele mało znanych. Działki z jarzynami były prowadzone na bardzo wysokim poziomie. Na zajęciach praktycznych założono poletka doświadczalne z uprawą pszenicy intensywnych odmian Grana i Gros oraz poletka z nawożeniem łąk. W okresie od 8.01.1972 do 22.03.1972 roku w każdą środę odbywały się szkolenia uczestników zespołów PR. Przeszkolono ich 130. Na naukę jazdy ciągnikiem uczniowie wyjeżdżali do Ośrodka Rolniczego w Żmigrodzie. Dyrekcja Szkoły zabiegała w tym czasie o pojazd celem dowożenia uczniów na zajęcia praktyczne – na razie bezskutecznie ze względu na brak talonu na samochód. Dobrze układała się współpraca z Gminną Spółdzielnią „Samopomoc Chłopska” w Brzostku. Zakupione filmy o tematy rolniczej wyświetlano w Klubie „Rolnika” oraz w szkole. W roku szkolnym 1972/1973 zaszły zmiany personalne w gronie pedagogicznym. Odszedł nauczyciel Mieczysław Patyk, a pracę podjęli: Stanisława Sanakowska i Anna Barnasik. Pierwsza z nich uczyła przedmiotów zawodowych, a druga pełniła funkcję kierownika internatu. Ponadto zatrudniono do prowadzenia zajęć indywidualnych z produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej 2 nauczycieli z TRR w Trzcinicy. W roku szkolnym 1972/1973 zorganizowano spotkanie z kombatantem ZBOWID oraz naczelnikiem Gminy, wyjazd do Stacji Ochrony Odmian w Dukli i Przecławiu, wycieczkę do teatru w Jaśle oraz do kina. Młodzież od 5 do 31 sierpnia 1973 roku odbywała pod opieką Anny Barnasik, Jerzego Rączki, Stanisławy Sanakowskiej i Natalii Utorowicz praktykę zawodową w Żmigrodzie. Z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet w dniu 8 marca 1975 roku została zorganizowana akademia pod hasłem „Sławne Polki na przestrzeni wieków”. Uczennice przedstawiły te kobiety, które cieszyły się szczególnym uznaniem i sławą w społeczeństwie i na trwałe zapisały się w historii ludzkości. Z okazji Dni Oświaty, Kultury, Książki i Prasy odbyła się pogadanka oraz została przygotowana okolicznościowa wystawa książki i prasy. Wykonane zostały hasła: „Czytanie prasy pogłębia kwalifikacje” oraz „Książka, to źródło wiedzy, najważniejsza, najpotężniejsza broń kultury”. Tabela 8 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie rolnik ze specjalizacją wiejskie gospodarstwo domowe w latach 1978-1995 Uczniowie wg Uczniowie wg Lata funk- Ucz. Uczniow. Spraw. płci miejsca zam. rozLp cjonow. kończący szkoły pocz. gmina inne szkoły dziew. chłop. Brzostek gminy naukę naukę 1. 1978-1980 35 26 74 26 - 12 14 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10 11 12 13 14 30 33 30 21 20 19 31 31 29 25 24 24 20 378 25 24 25 14 9 15 22 29 22 22 20 24 18 295 83 73 83 67 45 79 74 78 76 92 83 100 95 79 25 22 25 14 9 15 22 29 22 22 20 23 18 292 2 1 3 15 13 11 7 5 10 12 12 10 8 9 12 7 143 10 11 24 7 4 5 10 17 12 14 11 12 11 152 1979-1981 1980-1982 1981-1983 1982-1985 1983-1986 1985-1988 1987-1990 1988-1991 1989-1992 1990-1993 1990-1993 1991-1994 1992-1995 Ogółem Wychowawcy Lucyna Kuczek Kryst. Wójcik Jadwiga Kobak Natalia Utorowicz Jadwiga Kobak Anna Mazurczak Krystyna Rak Renata Kolbusz Krystyna Zawiślak Anna Mazurczak Barbara Synowiecka Krystyna Zawiślak Janina Fryc Zofia Pieczonka Barbara Synowiecka 88 Jak z przedstawionego zestawienia wynika, w latach 1978-1992 zgłosiło się do tej szkoły 378 uczniów, a ukończyło ją 295. W ciągu 13 lat istnienia Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie rolnik ze specjalizacją wiejskie gospodarstwo domowe zrezygnowało lub odpadło 83 osoby, co stanowi 79% sprawności tej szkoły. Należy dodać, że w latach 1990-1993 funkcjonowały równolegle dwa odziały tej szkoły („A” i „B”). Kryzysowym rokiem w funkcjonowaniu tej szkoły były lata 1983 – 1986. Naukę bowiem rozpoczęło 20 uczniów, a ukończyło ją po 3 latach zaledwie 9, co stanowi 45% pierwotnego stanu uczniów. Do najbardziej udanych należy zaliczyć lata 1991 – 1994, kiedy naukę rozpoczęło i skończyło 24 uczniów. W tym czasie sprawność szkoły wynosiła 100%. Poza tymi dwoma przypadkami poziom klasy był dość wyrównany i oscylował w granicach zbliżonych do średniej statystycznej. Szkoła w dalszym ciągu była bardzo sfeminizowana. Na łączną ilość 295 uczniów kończących naukę było 292 dziewcząt i zaledwie 3 chłopców. To nie oznacza, że chłopcy nie zgłaszali się do klas pierwszych. 143 uczniów pochodziło z terenu gminy Brzostek, a 152 z gmin ościennych. W roku szkolnym 1976/1977 w ramach realizowania wychowania estetycznego zorganizowano dla uczennic szkoły zawodowej kółko plastyczne i kółko tkackie. Pierwsze prowadzone było przez Wacława Piłata a drugie przez Marię Kozoń. Do kółka plastycznego należało 11 uczniów, a do drugiego 14. Uczennice mogły rozwijać swoje zainteresowania i doskonalić umiejętności zawodowe. Dla dziewcząt było to uzupełnienie i wzbogacenie umiejętności zawodowych w zakresie gospodarstwa domowego i krawiectwa w szerokim tego słowa znaczeniu. Dla upoglądowienia zajęć lekcyjnych z ogrodnictwa i tematyki ogrodniczej z zajęć praktycznych uczennice Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe wyjechały do Instytutu Sadownictwa w Albigowej. W dniu 30 października 1978 roku odbyła się kolejna eliminacja Olimpiady Wiedzy Rolniczej na szczeblu międzyszkolnym. Uczestniczyli w niej uczniowie Zasadniczych Szkół Zawodowych w zawodzie rolnik z Brzostku, Jodłowej, Dębicy, Pilzna i Grudnej Górnej. W wyniku eliminacji międzyszkolnych wyłoniono reprezentacje na eliminacje wojewódzkie: Teresę Wnęk z Brzostku i po jednej osobie z Pilzna i Dębicy. Dla zwycięzców zakupiono nagrody książkowe. W roku szkolnym 1986/1987 klasa I ZSZ w zawodzie rolnik – wiejskie gospodarstwo domowe wyróżniła się w tym typie szkoły. Wychowawstwo w tej klasie sprawowała Renata Kolbusz. Była to klasa dobrze zorganizowana i zintegrowana. Dbała o swój wizerunek i estetykę swojej sali lekcyjnej. Nie sprawiała problemu z nauką i zachowaniem. Przejawiła dość dużą aktywność i zaangażowanie na rzecz szkoły i środowiska. Ta klasa wraz z dwoma innymi zorganizowała spotkanie z przedstawicielem WOPR-u i z wiceprzewodniczącym Zarządu Krajowego ZMW - Antonim Jankoszem. Ponadto 3 uczennice tej klasy reprezentowały szkołę w zawodach sportowych. Renata Kolbusz, sprawując opiekę nad Samorządem Szkolnym przy znacznym udziale swojej klasy, tj. I ZSZ przygotowywała uroczyste apele i akademie, m.in. z okazji Dnia Nauczyciela, Andrzejek, choinki, Dnia Kobiet oraz pierwszego dnia wiosny. 21 czerwca 1987 roku pod tablicą pamiątkową w GOK-u złożono w rocznicę pacyfikacji Brzostku kwiaty. W roku szkolnym 1993/1994 szkoła zabiegała w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego o zorganizowanie kursu na uprawnienia krawieckie. Chodziło o uczennice Zasadniczej Szkoły Zawodowej, które w programie miały nauczanie krawiectwa. Niemniej jednak nie udało się tego przedsięwzięcia zrealizować z uwagi na brak zainteresowania ze strony uczennic, jak też trudności czysto organizacyjne wymagające dłuższego stażu praktycznej nauki z zakresu krawiectwa. 89 Tabela 9 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie rolnik ze specjalizacją wiejskie gospodarstwo domowe w latach 1993-2001 funkcjoLp Lata now. szkoły Uczniowie Uczniowie wg Ucz. Uczniow. miejsca zam. rozkoń- Spraw. wg płci pocz. czący szkoły gmina inne dziew. chłop. Brzostek naukę naukę gminy 1. 1993-1996 „b” 2. 1993-1996 „a” 3. 1994-1997 4. 1995-1998 5. 1996-1999 24 19 36 30 34 22 19 36 30 30 92 100 100 100 88 22 19 36 30 27 3 6 7 20 19 15 6. 1997-2000 35 27 77 21 6 19 7. 1998-2001 35 26 74 12 14 11 Ogółem 213 190 90 167 23 97 Wychowawcy 16 12 16 11 15 Krystyna Zawiślak Maria Wójcik Józef Wadas Wojciech Bonarek Jadwiga Krajewska Lignar 8 Dorota Grzegorz Kolbusz Bonarek 15 Wojciech Jolanta Długosz-Bonarek 93 Analizując powyższą tabelę dotyczącą zestawienia uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej należy zauważyć, że w latach 1993-1999 funkcjonowała szkoła kształcącą w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe, a w latach 1997-2001 podjęto kształcenie w zawodzie rolnik szerokoprofilowy. Szkoła, odchodząc od wąskiej specjalizacji, podjęła zadanie organizowania kształcenia uczniów bardziej uniwersalnego. W rolnictwie pojawiły się nowe trendy gospodarowania i stąd zachodziła potrzeba szerokich zmian w szkolnictwie zawodowym, aby przyszli absolwenci mogli sprostać wymaganiom, które kiedyś przed nimi staną. Do tej szkoły zawodowej mogli uczęszczać zrówno chłopcy jak i dziewczęta. Dla każdych z nich realizowane były zajęcia praktyczne. W latach 1993-2001 w tej szkole podjęło naukę 213 uczniów i po trzech latach ukończyło ją 190 osób. W tym czasie zrezygnowało lub odpadło zaledwie 23 osoby i statystycznie wskaźnik procentowy sprawności szkoły wyniósł 90%. W poszczególnych latach ten wskaźnik był zróżnicowany. W latach 1995/1996, 1996/1997 i 1997/1998 wszyscy uczniowie, którzy rozpoczęli naukę ukończyli ją. Sprawność wynosiła w cyklu 3-letniego kształcenia 100%. Najsłabiej wypadli uczniowie uczący się w latach 1998-2001 i 1997-2000. W pierwszym przypadku sprawność szkoły wyniosła 74%, a w drugim 77%. Wśród absolwentów tego typu szkoły w tym okresie kształcenia znalazło się 23 chłopców i 167 dziewcząt. Był to korzystny trend w kierunku stopniowego zwiększania ilości chłopców w zawodzie rolnika. Zainteresowanie tą szkoła było dość wyrównane zarówno na terenie gminy Brzostek jak i innych mniej lub bardziej od niej oddalonych gmin. Można zatem powiedzieć, że szkoła miała zasięg ponadlokalny. Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Brzostku miała bardzo długą historię, bo funkcjonowała przez 30 lat (w latach 1970-2001). Przez ten długi okres jej istnienia do klas pierwszych zostało przyjętych 908 uczniów, jednak tylko 732 spośród nich dotrwało do końca. Wskaźnik procentowy sprawności tej szkoły wyniósł 83%. 4. Technikum Rolnicze – 3 letnie (Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik) Śledząc historię szkolnictwa rolniczego w Brzostku od 1958 roku widać, że co pewien czas, zależnie od polityki oświatowej i potrzeb gospodarki narodowej oraz środowiska, różne typy szkół uległy przemianom. W środowisku, w którym istniała szkoła rolnicza na poziomie zasadniczym, zaistniała potrzeba zorganizowania szkoły kształcącej w tym samym kierunku, ale na poziomie średnim. Potrzeba zorganizowania technikum w Brzostku była uzasadniona. Środowisko rol- 90 nicze cechujące się wysoką produkcją rolną wymagało przygotowania i dopływu młodej kadry z przygotowaniem rolniczym do prowadzenia własnego gospodarstwa. Należy tu zaznaczyć, że w okolicy istniały tylko dwa licea ogólnokształcące i tylko jedno technikum rolnicze w przyległym ówczesnym województwie krośnieńskim, oddalonym o 30 km. W 1974 roku dyrektor Eugeniusz Batycki wystąpił z wnioskiem do Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu w Rzeszowie o przekazanie niezagospodarowanego budynku szkolnego 1000-latki w Kleciach dla 3-letniego Technikum Rolniczego, mającego powstać w oparciu o istniejącą Zasadniczą Szkołę Rolniczo-Gospodarczą. I tak 1 września 1975 roku zostało powołane 3-letnie Technikum Rolnicze. Rok szkolny 1975/1976 był rokiem historycznym z tego względu, że została powołana do życia średnia szkoła rolnicza. W latach 1946-1951 w Kleciach istniała średnia niższa szkoła rolnicza, tj. Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, Liceum Rolnicze i Szkoła Praktyków Specjalistów. Zmieniono częściowo skład Rady Pedagogicznej. W jej skład weszli: Eugeniusz Batycki – dyrektor szkoły, Natalia Utorowicz, Halina Słota – Nowak, Maria Śnieżek, Maria Kozon i Marian Szarek. W czasie wakacji poprzedzających rok szkolny 1975/1976 przeprowadzono remont internatu i szkoły. W internacie urządzono malowanie wszystkich pomieszczeń, zmodernizowano kuchnię: zamontowano urządzenie do grzania wody, zainstalowano elektryczną patelnię, wyparzacz, podgrzewacz i suszarkę elektryczną do suszenia bielizny. Ponadto zmieniono oświetlenie i przeprowadzono remont instalacji wodno-kanalizacyjnej. Otwarcie Technikum Rolniczego w budynku po byłej Szkole Podstawowej w Kleciach też wymagało przeprowadzenia remontu. Zmieniono oświetlenie i instalację wodno-kanalizacyjną oraz dach. Zlecono opracowanie dokumentacji na odnowienie zewnętrznych elewacji, jak również na budowę garaży i na rozbudowę budynku gospodarczego. Na początku roku szkolnego zostały powołane organizacje młodzieżowe, którym przydzielono opiekunów: Samorząd Szkolny – Natalia Utorowicz, ZSMW – Maria Śnieżek, TPPR- Maria Płaziak (nauczyciel Szkoły Podstawowej w Januszkowicach), Spółdzielnia Uczniowska – Halina Nowak, PCK – Maria Kozon. W roku szkolnym 1975/1976 funkcjonowały 3 klasy: I i II ZSR i I TR-3 - letniego. Należy dodać, że szkoła została przeniesiona z dawnego budynku z Brzostku do Kleci. Budynek w Brzostku został przeznaczony wyłącznie na internat. Na kierownika internatu została powołana Maria Kozon. Uzgodniono, że w każdy poniedziałek będzie odbywał się apel, przygotowywany za każdym razem przez inną klasę, na którym zostanie podsumowany pod względem dydaktyczno-wychowawczym miniony tydzień i nakreślone zadania na kolejne siedem dni. Zasadniczymi przedmiotami w 3-letnim Technikum Rolniczym (Technikum Zawodowym w zawodzie technik rolnik) były: produkcja roślinna, produkcja zwierzęca, mechanizacja rolnictwa, ekonomika, organizacja gospodarstw rolnych, zajęcia praktyczne i przedmiot specjalizacyjny. Program przedmiotu produkcja roślinna (uprawa roślin) obejmował szeroki zakres wiedzy, integrował treści z wielu dziedzin nauki i techniki. Tematyka przedmiotu była ściśle związana z przedmiotami ogólnokształcącymi i zawodowymi takimi jak: biologia, chemia, mechanizacja rolnictwa, produkcja zwierzęca, ekonomika i zarządzanie w agrobiznesie. Drugim kierunkowym przedmiotem była produkcja zwierzęca (dawniej hodowla zwierząt), która obejmowała szeroki zakres wiedzy z chowu i hodowli zwierząt gospodarskich. W trakcie realizacji programu przedmiotu wskazane było powiązanie treści kształcenia z zagadnieniami dotyczącymi biologii, chemii, produkcji roślinnej oraz mechanizacji rolnictwa. Program umożliwiał dostosowanie treści do potrzeb regionu i rynku pracy oraz zainteresowań uczniów. Ten przedmiot w cyklu kształcenia był realizowany na 296 godzinach. Trzecim przedmiotem była mechanizacja rolnictwa, która obejmowała wiedzę z zakresu podstaw techniki, mechanizacji prac w produkcji roślinnej i zwierzęcej, pojazdów rolniczych, środków transportowych, wybranych zagadnień z metrotechniki, eksploatacji sprzętu rolniczego i usług technicznych w rolnictwie. Ekonomika i zarządzanie przedsiębiorstwem (dawniej ekonomika i organizacja gospodarstw rolnych) obejmowała szeroki zakres wiedzy dotyczącej organizacji produkcji oraz ekonomicznej sfery agrobiznesu. Znajomość powiązań między gospodarstwem (przedsię- 91 Lekcja biologii w klasie pierwszej technikum rolniczego 3-letniego w roku szkolnym 1980/1981. Zajęcia prowadzi Marian Szarek biorstwem rolnym) a otoczeniem mikro i makroekonomicznym miało umożliwić uczniom w przyszłości samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej. Zajęcia praktyczne stanowiły bardzo ważną część pracy dydaktyczno – wychowawczej w procesie nauczania – uczenia się. Podstawowym zadaniem nauczyciela było kształtowanie umiejętności zawodowych określonych w poszczególnych celach kształcenia. Zajęcia praktyczne mogły odbywać się w indywidualnych gospodarstwach rolnych, spółdzielniach produkcyjnych, w warsztatach i gospodarstwach pomocniczych. Tabela 10 Zestawienie uczniów Technikum Rolniczego 3-letniego w latach 1975-1987 Uczniow. Spraw. funkcjo- Ucz. kończący Lp Lata now. szkoły rozpocz. naukę naukę szkoły 1. 1975-1978 43 35 81 2. 1976-1979 40 34 85 3. 1977-1980 4. 1978-1981 39 42 28 29 72 69 5. 1979-1982 37 22 59 6. 1980-1983 7. 1981-1984 38 30 31 18 82 60 8. 1982-1985 25 17 68 9. 10 11 12 28 26 19 18 385 24 15 18 12 283 86 58 72 67 74 1983-1986 1985-1988 1986-1989 1987-1990 Ogółem Uczniowie wg płci Uczniowie wg miejsca zam. Wychowawcy gmina inne dziew. chłop. Brzostek gminy 35 15 20 Halina Nowak Szarek 28 6 12 22 Marian Urszula Rusin 25 3 14 14 Maria Śnieżek 23 6 19 10 Halina Nowak Moskal 19 3 11 11 Zofia Jan Zastawny 23 8 17 14 Halina Nowak 15 3 11 7 Halina Nowak Natalia Utorowicz 8 9 8 9 Marian Pasisz 20 4 12 12 Jan Zastawny 11 4 10 5 Anna Mazurczak 6 12 7 11 Stanisław Synowiecki 5 7 12 12 Józef Wadas 218 65 142 141 92 Z powyższej tabeli wynika, że w latach 1975-1987 rozpoczęło naukę w 3–letnim Technikum Rolniczym (Zawodowym) 385 uczniów i po 3–letniej edukacji ukończyło je 283 osoby. W ciągu 12 lat z tego typu szkoły zrezygnowało, względnie odpadło, 102 uczniów i wskaźnik procentowy wyniósł 74. Był to najstarszy typ szkoły średniej na Ziemi Brzosteckiej. Naukę w nim mogli kontynuować absolwenci Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej w Brzostku, jak także uczniowie czterech szkół środowiskowych funkcjonujących w okolicy Brzostku, tj. w Grudnej Górnej, Jodłowej, Pilźnie i Dębicy. W dniu 1 września 1997 roku wszystkie te szkoły weszły w skład Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku. Wskaźnik procentowy w poszczególnych latach był zróżnicowany: od 58% w latach 1985-1988 do 85% w latach 1976–1979. Uczniowie uczęszczający do tego typu szkoły posiadali mniejsze uzdolnienia intelektualne, w związku z czym osiągali słabe wyniki nauczania, a w wielu przypadkach nie kończyli szkoły. Z powyższej tabeli wynika znacząca przewaga dziewcząt nad chłopcami. Proporcja układa się w sposób następujący: 218 : 65. Wskaźnik procentowy wynosił 30 i świadczył o bardzo dużej feminizacji szkoły. Zapewne brało się to stąd, że do zasadniczych szkół rolniczych (zawodowych) w głównej mierze uczęszczały dziewczęta i u nich była większa chęć dalszego kształcenia się na poziomie średnim. Analizując kolumnę poświęconą podziałowi uczniów według zamieszkania rzuca się w oczy dość wyrównany poziom uczniów pochodzących z gminy Brzostek i gmin ościennych. W cyfrach wyrażało się to w następujący sposób: pierwszych, tj. pochodzących z Ziemi Brzosteckiej było 142, a z innych gmin 141. Część uczniów pochodziła z Dębicy, Pilzna, Jodłowej i Grudnej. Uczniowie szkół filialnych, jak także bazowej kontynuowali naukę w średniej szkole rolniczej, jaką było 3-letnie Technikum Rolnicze (Zawodowe) w Brzostku. W roku szkolnym 1976/1977 praktykę zawodową wakacyjną klasa II TR-3 realizowała w PGR-ze w Gorajowicach, GS-ie w Jodłowej, Brzostku i Jaśle, a częściowo w Kombinacie PGR-u Głubczyce, woj. opolskie. Klasa I TR-3 w całości na praktykę wakacyjną wyjechała do Kombinatu PGR Głubczyce. Dyżury indywidualne uczniowie w klasie I i II TR-3 odbywali w Tuczarni Przemysłowej Trzody Chlewnej w Januszkowicach. Wiele wysiłku włożono w wdrożenie młodzieży szkolnej do pracy społeczno-użytecznej. Na początku roku szkolnego 1976/1977 każda klasa wraz z wychowawcą opracowała plan pracy społeczno-użytecznej na rzecz swojej klasy, szkoły i środowiska. Do najważniejszych prac w środowisku podejmowanych przez młodzież szkolną należały: praca na stadionie sportowym, w domu kultury i na drodze Brzostek – Siedliska Bogusz, opieka nad cmentarzem wojskowym, pomoc ludziom starszym i samotnym w wykopkach, sadzenie drzewek i pielęgnacja szkółki. Łącznie wszystkie klasy przepracowały na rzecz szkoły i środowiska 6891 godzin, w tym klasa I TR-3 2150 godzin, a klasa II -1125. W roku szkolnym 1977/1978 klasa III TR-3 skończyła swoją edukację i miała po raz pierwszy w historii Brzostku zdawać egzamin dojrzałości. Pod względem nauki klasa specjalnych trudności nie sprawiała. Jej społeczne zaangażowanie było dość duże. Jako klasa pierwsza w historii szkoły na przestrzeni 3-letniego pobytu wychodziła niejednokrotnie z różnymi inicjatywami organizacji życia społecznego klasy i szkoły. Oceny wzorowe ze sprawowania otrzymali: Czesława Stojak, Emilia Szczur, Janina Zając, Maria Bajorek, Halina Cieślik, Maria Dziadosz, Grażyna Jantoń, Alicja Klimato, Grażyna Kurek, Lidia Mędrek. Do przystąpienia do egzaminu dojrzałości wyraziło chęć 34 z 35 uczennic. Do przeprowadzenia egzaminu dojrzałości została przez Kuratora Oświaty i Wychowania w Tarnowie powołana Państwowa Komisja Egzaminu Dojrzałości w składzie: Eugeniusz Batycki – przewodniczący, Marian Szarek – zastępca przewodniczącego, Maria Śnieżek, Halina Nowak, Urszula Rusin, Jan Salacha i Antoni Krajewski. W roku szkolnym 1977/1978 klasę I Technikum Zawodowego w zawodzie technik rolnik, specjalizacja uprawa roślin i hodowla zwierząt rozpoczęło 39 uczniów. Wychowawstwo nad nią objęła Maria Śnieżek. W pierwszych dniach nauki praca wychowawcza została ukierunkowana na integrację klasy pod kątem ustalenia struktury organizacyjnej i zorganizowania bogatego wewnętrznego życia klasy. Klasa została podzielona na 4 zespoły, które pracowały, wykonując czynności stałe i różne wymagające zespołowego działania. Bardzo częstą formą pracy z klasą były narady, mające niekiedy charakter uroczysty. Uczniowie wykonali odpowiedni wystrój klasy, który 93 stwarzał dobre warunki do nauki. Została m.in. zorganizowana narada klasowa pt. „Jak się uczyć trudnych przedmiotów?”. Wiele razy odbywała się analiza ocen i indywidualne rozmowy wychowawcy z uczniami, a następnie rozmowa wychowawcy z uczącymi poszczególnych przedmiotów, celem ustalenia przyczyn i środków zaradczych złym stopniom. Z działu tradycja, obrzędy i symbolika większość zaplanowanych zadań zostało zrealizowanych. Między innymi odbyła się uroczystość mianowania Rady Klasy, spisano osobiste plany w zakresie pracy nad osobą, urządzono klasowy wieczór „Andrzejkowy”. Klasa opracowała swoją pieśń klasową i uzyskała trzecie miejsce w konkursie wewnątrzszkolnym na najlepszy zespół klasowy. Rada Klasowa przy udziale pozostałych uczniów przydzielała stypendia i stopnie ze sprawowania. Rodzice mieli możliwość zasięgnąć informacji wychowawcy klasowego w każdy pierwszy wtorek miesiąca. Praca wychowawcza w tej klasie w następnym roku szkolnym była kontynuacją działań rozpoczętych w klasie I. Nabyte doświadczenia stanowiły pomoc przy opracowaniu planu wychowawczego w klasie II, a następnie III. Jednym z podstawowych zadań było rozwinięcie w klasie struktury demokratycznej i podniesienie spójności klasy jako grupy, co miało przyczynić się do podejmowania współpracy w ramach klasy. Ważnym zadaniem na przestrzeni 3 lat nauki było wytworzenie w klasie atmosfery, w której każdy uczeń czułby się potrzebny, miał swoje miejsce i obowiązki. Tabela 11 Zestawienie uczniów Technikum Rolniczego 3-letniego w zawodzie technik rolnik, specjalność uprawa roślin i hodowla zwierząt w latach 1988-2004 Ucz. Uczniow. Spraw. funkcjo- rozpocz. Lp Lata now. szkoły naukę kończący naukę szkoły 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10 11 12 1988-1991 1991-1994 1992-1995 1993-1996 1994-1997 1995-1998 1996-1999 1997-2000 1998-2001 1999-2002 2000-2003 2001-2004 Ogółem 26 34 24 29 31 25 38 31 26 31 27 34 356 15 23 14 20 22 19 30 21 18 23 21 28 254 58 68 58 69 71 76 79 68 69 74 78 82 71 Uczniowie wg Uczniowie wg płci miejsca zam. Wychowawcy gmina inne dziew. chłop. Brzostek gminy 8 7 8 7 Weronika Baran 14 9 11 12 Weronik Baran 7 7 5 9 Tadeusz Stokłosa 12 8 13 7 Stanisław Synowiecki 10 12 12 10 Weronika Baran 8 11 13 6 Barbara Synowiecka 20 10 9 21 Stanisław Synowiecki 9 12 10 11 Anna Fundakowska 8 10 11 7 Jerzy Słupek 10 13 6 17 Jan Skórski 8 13 12 9 Stanisław Synowiecki 11 17 21 7 Janina Słupek 125 129 131 123 W latach 1988-2001 w 3–letnim Technikum Rolniczym o specjalności uprawa roślin i hodowla zwierząt naukę rozpoczęło 356 uczniów i po trzech latach ukończyło ją 254. Wskaźnik procentowy sprawności szkoły wyniósł 71. Porównując wyniki nauczania tego technikum z 5 -letnim, zauważa się, że sprawność tejże szkoły w porównaniu do 5-letniej była znacznie słabsza. Zapewne wynika to z tego, że w 3-letnim technikum naukę podejmowali absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, do których zgłaszali się uczniowie na ogół słabsi intelektualnie. Można zauważyć wyrównanie stanu chłopców i dziewcząt wśród absolwentów (129 i 125). Również analizując kolumnę tabeli dotyczącą podziału uczniów wedłu zamieszkania należy stwierdzić podobny stan rzeczy: z gminy Brzostek pochodziło 131, a z pozostałych gmin 123 uczniów. Ten stan rzeczy świadczy o znacznym zainteresowaniu młodzieży tym typem szkoły z miejscowości niejednokrotnie znacznie odległych od Brzostku. 94 W roku szkolnym 1994/1995 jeden z uczniów klasy III TZ (3) - Adam Zięba brał udział w konkursie orki szkół rolniczych województwa tarnowskiego i zajął I miejsce. Zostały zorganizowane przez wychowawcę klasowego - Tadeusza Stokłosę trzy wycieczki 2-dniowe: do Warszawy, Lublina i Wrocławia. Ponadto ta klasa w roku szkolnym była 3-krotnie w teatrze. Brała udział (z sukcesami) w Turnieju Klas oraz w rozgrywkach sportowych. Za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze i za zaangażowanie na rzecz klasy i szkoły została wyróżniona. Nagrody ufundowane przez Komitet Rodzicielski otrzymali następujący uczniowie: Anna Rycharska, Halina Michońska i Bożena Machura. Nagrodę i wyróżnienie otrzymał również Adam Zięba za zajęcie pierwszego miejsca w konkursie orki. Wychowawca tej klasy wykazał się dużym zaangażowaniem, co zostało mocno podkreślone przez dyrektora szkoły - Halinę Nowak na jednym z posiedzeń Rady Pedagogicznej. W procesie dydaktyczno-wychowawczym przywiązywano dużą rolę do organizacji wycieczek turystyczno-krajoznawczych, które miały ogromne walory kształcące i wychowawcze. Były one bardzo starannie przygotowane, a następnie na godzinach wychowawczych dogłębnie omówione. Po każdej z nich przygotowywano sprawozdanie z jej przebiegu. W roku szkolnym 1996/1997 w Technikum Zawodowym 3-letnim łącznie zrealizowano 7 wycieczek: w klasach I TR (3) trzy (Kraków, Pieniny i Liwocz), w klasie II dwie (Oświęcim – Wieliczka oraz Szczawnica – Krościenko – Niedzica) i w klasie III również dwie (Góry świętokrzyskie – Sandomierz i Rzeszów). 3-letnie Technikum Rolnicze (Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik) funkcjonowało w latach 1975-2004 (29 lat). W ciągu tego czasu 22 razy absolwenci opuścili mury tej szkoły. W ciągu całego tego okresu do klasy I zgłosiło się 741 uczniów, a szkołę ukończyło 537. Wskaźnik procentowy sprawności tej szkoły wyniósł 72. Należy dodać, że odpad uczniów był dość wysoki. Praktycznie co czwarty uczeń nie ukończył tej szkoły. Nie został wykonany nabór, a zatem nie było pierwszych klas w następujących latach szkolnych: 1984/1985, 1989/1990, 1990/1991. 5. Technikum Rolnicze 5-letnie (Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik) Spełniając potrzeby środowiska podyktowane brakiem szkoły średniej typu rolniczego dla uczniów kończących szkołę podstawową, na wniosek dyrekcji szkoły, Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu w Tarnowie powołał z dniem 1 września 1979 roku 5-letnie Technikum Rolnicze o specjalności uprawa roślin i hodowla zwierząt. Ukończenie technikum dawało młodzieży potrzebny zawód w zakresie produkcji ogrodniczo-rolniczej. Wymagania stawiane kandydatom do techników rolniczych wynikały z ogólnych warunków pracy w rolnictwie, która odbywała się zwykle na dużej przestrzeni, w różnych warunkach atmosferycznych i wymagała dobrej sprawności fizycznej oraz dużej dokładności, spostrzegawczości i poczucia odpowiedzialności. Kandydaci do technikum rolniczego powinni posiadać ogólny dobry stan zdrowia i dobrą sprawność fizyczną, a także zainteresowania naukami biologicznymi, dużą spostrzegawczość i zdolność do przeprowadzenia obserwacji w tym zakresie oraz zamiłowanie do porządku i dokładności w pracy. Program nauczania Technikum Rolniczego (Technikum Zawodowego w zawodzie technik rolnik) przewidywał realizację następujących przedmiotów zawodowych: podstawy produkcji roślinnej, podstawy produkcji zwierzęcej, mechanizacja rolnictwa, gospodarstwo domowe, przepisy ruchu drogowego, technologia produkcji roślinnej, technologia produkcji zwierzęcej, ekonomika rolnictwa i polityka rolna, marketing, zarządzanie firmą, przedmiot specjalizacyjny, praktyczna nauka zawodu. W latach siedemdziesiątych przedmioty zawodowe nosiły inne nazwy: ogólna uprawa roli i roślin, szczegółowa uprawa roli, analogicznie nazywały się przedmioty związane z chowem zwierząt. Przedmiot podstawy produkcji roślinnej zawierał wiadomości i umiejętności, które stanowiły podbudowę przedmiotu technologia produkcji roślinnej. Przedmiot ten był ściśle związany z innymi przedmiotami ogólnokształcącymi i zawodowymi, m.in. z mechanizacją rolnictwa i podstawami produkcji zwierzęcej. Z kolei podstawy produkcji zwierzęcej miały bogaty materiał nauczania, który stanowił 95 podbudowę do zrozumienia zagadnień zawartych w technologiach produkcji zwierzęcej. Realizowany przedmiot powiązany był z treściami programowymi biologii z higieną i ochrony środowiska, chemii oraz przedmiotów zawodowych. Mechanizacja rolnictwa stanowiła integralną część całościowego przygotowania zawodowego w zawodzie technik rolnik. Była ona ściśle skorelowana z pozostałymi przedmiotami zawodowymi. Szczególnie ważną rolę odgrywała tu jej korelacja z technologiami produkcji roślinnej i zwierzęcej, gdyż stanowiła niezbędną podbudowę do ich realizacji, zwłaszcza jeżeli chodzi o chłopców. Nauczanie technologii produkcji roślinnej było dalszym ciągiem kształcenia w zakresie produkcji roślinnej. Bazowało ono na zdobytych wcześniej wiadomościach z produkcji roślinnej i zajęć praktycznych, które przy realizacji technologii miały być powtarzane i uzupełniane przy charakteryzowaniu poszczególnych gatunków roślin z uwzględnieniem postępu naukowo-technicznego. Program uwzględniał technologie produkcji ważnych gatunków roślin uprawianych w kraju. W planach nauczania przedmiot technologia produkcji zwierzęcej występował jako ciąg dalszy podstaw produkcji zwierzęcej. Stanowił integralną część całego przygotowania zawodowego w szkołach kształcących w zawodzie technik rolnik. Dlatego też kładziono nacisk na korelację z technologiami produkcji roślinnej, mechanizacją rolnictwa oraz przedmiotami ekonomicznymi. Wskazane było, aby przedmiot technologia produkcji zwierzęcej i zajęcia praktyczne z tego zakresu prowadził ten sam nauczyciel. Celem przedmiotu było rozwijanie oraz poszerzanie wiadomości i umiejętności z zakresu chowu zwierząt gospodarskich. Treści programowe ekonomiki rolnictwa i polityki rolnej miały charakter makroekonomiczny. Dotyczyły zagadnień z zakresu gospodarowania w rolnictwie jako jednym z działów gospodarki narodowej. Marketing i zarządzanie firmą w szkołach rolniczych i gospodarki żywnościowej był nowym przedmiotem mającym na celu przygotowanie uczniów do poruszania się na rynku. Podstawową metodą nauczania praktycznego było uczestnictwo w pracy służące wyrabianiu i utrwalaniu umiejętności wykonywania różnych prac i organizowania procesów produkcyjnych. Poza zajęciami praktycznymi inną formą kształcenia praktycznego były praktyki zawodowe. Zostały one zblokowane, aby uczniowie mieli możliwość zapoznania się z technologiami stosowanymi w produkcji roślinnej i zwierzęcej przez cały okres wegetacji. Tematy dotyczące zbioru zbóż i niektórych roślin przemysłowych mogły być realizowane tylko w okresie wakacyjnym. Wszyscy uczniowie musieli uczestniczyć w pracach związanych ze zbiorem tych roślin. Tabela 12 Zestawienie uczniów Technikum Rolniczego 5-letniego w zawodzie technik rolnik, specjalność uprawa roślin i hodowla zwierząt w latach 1979-1994 Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Uczniowie wg Uczniowie wg Lata funk- Ucz. Uczniow. Spraw. płci miejsca zam. cjonow. rozpocz. kończący szkoły gmina inne szkoły naukę naukę dziew. chłop. Brzostek gminy 1979-1984 1980-1985 1981-1986 1982-1987 1983-1988 1984-1989 1985-1990 1986-1991 1987-1992 1988-1993 1989-1994 Ogółem 38 30 30 28 29 26 31 32 29 30 29 332 22 24 27 25 19 17 30 26 23 26 28 267 58 72 90 89 66 65 97 81 79 87 92 80 19 19 21 15 13 10 12 17 14 18 16 174 3 5 6 10 6 7 18 9 9 8 12 93 10 6 17 9 12 9 21 18 13 12 15 142 12 18 10 16 7 8 9 8 10 14 13 125 Wychowawcy B. Olech, J. Zastawny Maria Śnieżek Marian Stój Barbara Synowiecka Jan Gogola Halina Nowak Jadwiga Krajewska Krystyna Rak Anna Hudyma T. Niziołek, W. Baran Maria Śnieżek 96 Do klasy I Technikum Rolniczego – 5 letniego zgłosiło się 38 uczniów. Była to pierwsza klasa w tego typu szkole. Wychowawca klasy Barbara Olech zaczęła od rozpoznania uczniów w zakresie uzyskiwanych postępów w szkole podstawowej i ich zainteresowań, a także motywacji podjęcia nauki w szkole rolniczej. Po wstępnym rozpoznaniu uczniów został wybrany skład Rady Klasowej oraz ustalono plan pracy na rok szkolny 1979/1980. W pierwszych tygodniach nauki zostało podjętych wiele działań w celu integracji uczniów w tej klasie i ukierunkowania ich pracy na rzecz klasy, szkoły i środowiska. W pracy wychowawczej dominowała troska o mobilizowanie uczniów do systematycznej nauki i wysokiej kultury osobistej. Klasa byłą na ogół zdolna, ale u niektórych uczniów można było zauważyć nie zawsze pozytywny stosunek do nauki. W ciągu roku 4 uczniów zrezygnowało z edukacji, a dwóch nie otrzymało promocji do klasy następnej. Na koniec roku szkolnego nagrodę za osiągnięcia w pracy dydaktyczno – wychowawczej i zaangażowanie na rzecz klasy i szkoły otrzymał uczeń Janusz Liszka. Ponadto za pracę społeczną w internacie przyznane zostały nagrody książkowe dla uczennic: Małgorzaty Delimato i Jolanty Frankiewicz. Należy dodać, że część uczniów tej klasy wzięło udział w przygotowaniu pod kierunkiem Marii Śnieżek – nauczycielki języka polskiego części artystycznej na zakończenie roku szkolnego 1979/1980. Łącznie w Technikum Rolniczym 5-letnim w latach 1979-1994 rozpoczęło naukę 332 uczniów, a po 5 latach ukończyło ją 267, co stanowi 80%. Zrezygnowało lub odpadło w tym czasie 65 osob. W poszczególnych latach sprawność szkoły była różna. Najkorzystniejszy współczynnik procentowy wypadł w latach 1989-1994 i 1981-1986, wynosił bowiem 97% i 90%. Najsłabszy wynik został osiągnięty natomiast w latach 1979-1984 - 58%. Zapewne złożyło się na to wiele przyczyn. Było to pierwsze Technikum Rolnicze 5-letnie w historii tej szkoły. W tym czasie było w Zespole Szkół Rolniczych kilka typów szkół i zapewne niektórzy uczniowie przeliczyli swoje możliwości intelektualne i nie sprostali wymaganiom programowym tej szkoły. Z drugiej strony każdy nowy typ szkoły cieszył się dużym zainteresowaniem ze strony uczniów i stąd zapewne były nieprzemyślane decyzje z ich strony. Należy jeszcze dodać, że 5-letnia nauka w Technikum Rolniczym wymagała dużego hartu ducha i samozaparcia. Widocznie tym uczniom brakowało go. Analizując powyższą tabelę, zauważyć można wśród absolwentów znaczną przewagę dziewcząt nad chłopcami (174 dziewczyny, 93 chłopców) oraz uczniów z gminy Brzostek (142) nad uczniami z innych gmin (125). 1 września 1981 roku rozpoczął się kolejny rok szkolny. Klasa I Technikum Rolniczego liczyła 30 uczniów, w tym 22 dziewcząt i 8 chłopców. W celu integracji klasy w dniu 20 września 1981 roku została zorganizowana wycieczka na Folusz pod opieką Mariana Stója (wychowawcy klasy), Haliny Wnęk i Jadwigi Kobak. Uczniowie zwiedzili piękne okolice Folusza, wylęgarnię ryb i zorganizowali ognisko. Następnie 22 października 1981 roku cała klasa wyjechała do Jasła na film „Człowiek z żelaza”, który wywarł na niej ogromne wrażenie. Następnie w dniu 16 marca 1982 roku dotarła do uczniów tej klasy smutna wiadomość, że zmarł ojciec uczennicy Doroty Kołek. Na pogrzeb wyjechała 8-osobowa delegacja z klasy. Do ważnych wydarzeń, które na trwałe zapisały się w pamięci uczniów, między innymi tej klasy było spotkanie zorganizowane w dniu 26 kwietnia 1982 roku z byłą więźniarką obozu koncentracyjnego Ravensbrück w Niemczech – Panią Wandą Ruchlewicz, która z zawodu była nauczycielką. Do roku 1942 pracowała ona w swoim zawodzie i uczyła dzieci w okolicach Grodna. Stamtąd 6 sierpnia 1943 roku została zabrana i wywieziona przez hitlerowców do więzienia w Grodnie. Po kilku tygodniach przewieziono ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie w przeżyciu tych tragicznych i potwornych miesięcy pomogła jej była uczennica, która pracowała w komorze chlebowej i przynosiła jej codziennie kawałki tak cennego chleba. Koniec wojny przywitała ona w obozie, z którego następnie przywędrowała pieszo ze swoimi współtowarzyszkami niedoli do Niepodległej Ojczyzny, napotykając na swojej drodze wiele trudności. Pani Ruchlewicz przybyła na spotkanie z uczniami, by opowiedzieć o swoich tragicznych przeżyciach, aby dalsze pokolenia nie zapomniały o tym, co działo się w latach drugiej wojny światowej. 97 Ta klasa mocno zaangażowała się w 1982 roku w obchody 181 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3. Maja. Mianowicie przygotowała uroczystą akademię, będącą dobrą lekcją wychowania obywatelskiego. W dniu 28 maja część uczniów poszła kolei na film produkcji polskiej pt. „Znachor”, a druga część 30 maja 1982 roku. Film ten składał się z dwóch części: z „Doktora Wilczura” i „Marii Jolanty Wilczur”. Zrobił on na uczniach niesamowite wrażenie. Natomiast w dniach 6-7 czerwca klasa odbyła dłuższą wycieczkę do Zakopanego pod opieką Mariana Stója, Anny Mazurczak i Stanisława Synowieckiego. W programie był wyjazd kolejką na Gubałówkę, zwiedzenie Doliny Kościeliskowej oraz „Jaskini Mroźnej” i Morskiego Oka. Uczniowie poznali piękne zakątki naszego kraju i wrócili z bogatymi wrażeniami. 17 czerwca 1982 roku w ramach realizowanych zajęć praktycznych wychowawca klasy zorganizował wycieczkę do zakładu mleczarskiego w Jaśle, celem zapoznania z pracą i wyposażeniem zakładu. Uczniowie, słuchając uwag kierownika zakładu, dowiedzieli się, że był on jednym z najstarszych w kraju. Pracownicy czekali wówczas z przysłowiową nutką optymizmu na wybudowanie nowego zakładu, z udoskonaloną techniką działania i polepszania warunków pracy. 30 czerwca 1982 roku klasa zakończyła pierwszy rok szkolny z dobrymi wynikami. Dwoje uczniów otrzymało za bardzo dobre wyniki w nauce świadectwo z wyróżnieniem: Maria Zawiślak i Tadeusz Balasa. Na początku klasy drugiej, tj. od 20 września do 2 października 1982 roku uczniowie odbyli pierwszą praktykę zawodową jesienną w Zakładzie Wa r z y w n ic z y m w Przyborowie. Mieszkali w hotelu robotniczym. Prace polowe wykonywali od godz. 7.00 do 15.00. Zbierali ziemniaki i ogławiali buraki cukrowe. W dnie deszczowe pracowali w szklarniach. Od godz. 15.00 do 22.00 mieli czas wolny. Pierwsza wycieczka w klasie Uczniowie klasy piątej technikum rolniczego 5-letniego drugiej odbyła się w roku szkolnym 1984/1985 wraz z wychowawcą klasy autobusem szkolMarianem Stójem nym do Krempnej 98 10 października 1982 roku. W PGR-ze w Kotani uczniowie zwiedzili oborę i zapoznali się z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego. Następnie pojechali nad zalew i urządzili ognisko połączone z pieczeniem ziemniaków i kiełbasy oraz śpiewali różne piosenki przy gitarze. Czas upłynął przyjemnie i zostawił niezatarte wrażenia. Następnym z ważniejszych wydarzeń z życia klasy była zabawa choinkowa zorganizowana przez Komitet Rodzicielski, która odbyła się 6.02.1983r. Rozpoczęła się ona o godz. 15.00 w GOK-u w Brzostku. Przyszli na nią uczniowie z poszczególnych klas, zaś o godzinie 18.00 wszyscy przeszli do internatu na poczęstunek i ciepłą herbatę. Następnie wrócili z powrotem i zaczęła się na dobre zabawa, która zakończyła się o godz. 22.00. Młodzież szkolna przygotowała część artystyczną, która wszystkim bardzo się podobała. W dniach 6–18 czerwca 1983 roku odbyła się praktyka zawodowa wiosenna w Zakładzie Warzywniczym w Przyborowie. Młodzież pracowała w tunelach – każdy z uczniów miał przydzielony jeden z nich i w ciągu dwóch tygodni sprawował nad nim całkowitą opiekę: ogławiał pędy boczne, nawoził i podlewał rośliny. Praca była wykonywana od godz. 5.00 do 13.30. W południe warunki pracy w tunelach foliowych były niemożliwe do wytrzymania. Praktykę zawodową zaliczyli wszyscy uczniowie na bardzo dobry i wszyscy byli z niej zadowoleni. Kolejna praktyka zawodowa wakacyjna odbyła się w okresie 18-30 lipca 1983 roku w Państwowym Zakładzie Hodowli Zarodowej w Zawadzie. W dni pogodne uczniowie pracowali w polu, a w deszczowe w oborze i magazynach. W klasie trzeciej odbyła się kolejna praktyka zawodowa jesienna w okresie 12-24 września 1983 roku w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Siarach. Młodzież pracowała przy zbiorze jabłek i ziemniaków, przy suszeniu kukurydzy, a także przy sporządzaniu kiszonki. 2.10.1984r. wychowawca klasy zorganizował wycieczkę w Bieszczady pod opieką Mariana Stója, Anny Mazurczak i Haliny Wnęk. Wszyscy podziwiali piękno przyrody, wzięli udział w grzybobraniu, a po drodze spotkali stada owiec. Jak co roku, w okresie 17-29 września 1984 roku miała miejsce praktyka zawodowa jesienna. Poza kilkoma uczniami, którzy odbywali praktykę w gospodarstwach rodziców wszyscy wyjechali na praktykę do Państwowego zakładu Hodowli Zarodowej w Zawadzie. Zakres prac był bardzo zróżnicowany: od pasienia owiec i zbioru owoców w sadzie przez dezynfekcję obory, sprzątanie magazynów, workowanie owsa i śruty aż do prac porządkowych w gorzelni oraz zbierania ziemniaków i ogławiania buraków. Były więc to prace zarówno typowo polowe jak i prace na terenie gospodarstwa. W dniach 24-27 kwietnia 1985 roku klasa wyjechała autobusem szkolnym na kolejną wycieczkę turystyczno-krajoznawczą do Krakowa i Oświęcimia. W pierwszym dniu uczniowie zwiedzili piękne zabytkowe miasto Kraków: Wawel, dzwon Zygmunta, ogród botaniczny i zoologiczny. W następnym dniu natomiast obóz koncentracyjny w Oświęcimiu. 26 czerwca 1985 roku nagle i niespodziewanie cała klasa wyjechała na praktykę wakacyjną w szczecińskie. Uczniowie byli tym rozczarowani, bo w pierwszej wersi mieli wyjechać na praktykę zagraniczną do NRD. Pracowali w Kombinacie Państwowych Gospodarstw Ogrodniczych w Szczecinie, Oddział w Przecławiu, tj. 8 km za Szczecinem. Mieszkali w hotelu robotniczym. Ciężko pracowali przy pomidorach i kwiatach przez 7 godzin w temperaturze około 40OC. Ze strony szkoły opiekę nad uczniami sprawowały: Jadwiga Kobak i Krystyna Rak. Przy okazji zorganizowano wycieczki do Świnoujścia, Międzyzdrojów oraz Szczecina. Ostatnia praktyka zawodowa jesienna w klasie V została zrealizowana w dniach 28 września - 10 października 1985 roku w Starym Polu, woj. elbląskie. W tym czasie praktykę zawodową realizowali też uczniowie klasy II Zasadniczej Szkoły Zawodowej i opiekę nad nimi sprawował Jerzy Słupek. Młodzież pracowała przy zbiorze ziemniaków i buraków cukrowych. Przy okazji zostały zorganizowane wycieczki do Gdyni, Gdańska i na Hel. 7 grudnia 1985 roku odbyła się wycieczka do Krakowa – do teatru na spektakl „Śpiew Słowika”. Dnia 14 kwietnia 1986 roku ks. Mieczysław Marszałek zorganizował pielgrzymkę do Częstochowy, na którą pojechała cała V klasa wraz z klasą III TR-3. Brały one udział w Mszy Świętej i Drodze Krzyżowej. 99 Tabela 13 Zestawienie uczniów Technikum Rolniczego (Technikum Zawodowego) 5-letniego zawodzie technik rolnik, specjalność uprawa roślin i hodowla zwierząt w latach 1990-2004 Ucz. Uczniow. Spraw. Uczniowie wg Uczniowie wg płci miejsca zam. Lata funkcjoroz- kończący szkoły Lp now. szkoły pocz. Wychowawcy gmina inne naukę % dziew. chłop. Brzostek gminy naukę 1. 1990-1995 33 27 82 20 7 14 13 Jadwiga Krajewska 2. 1991-1996 26 21 81 11 10 12 9 Dorota Lignar 3. 1992-1997 28 24 86 7 17 10 14 Jan Skórski 4. 1993-1998 28 23 82 14 9 9 14 Grzegorz Grzesiakowski 5. 1994-1999 27 18 67 7 11 5 13 Anna Hudyma 6. 1995-2000 31 31 100 9 22 13 18 Marian Pasisz 7. 1996-2001 29 27 93 10 17 16 11 Tadeusz Stokłosa 8. 1997-2002 30 28 93 28 13 15 Krystyna Rak 9. 1998-2003 29 25 86 5 20 11 14 Grzegorz Grzesiakowski 10 1999-2004 32 28 84 10 18 17 11 Jan Zastawny Ogółem 293 252 86 93 159 120 132 W latach 1990-1999 do technikum 5-letniego zgłosiło się 293 uczniów i ukończyło je 252. Sprawność szkoły wyniosła 86%. Wskaźnik ukończenia klasy V w poszczególnych klasach był różny; najsłabiej wypadli uczniowie, którzy kontynuowali naukę w latach 1994-1999, wyniósł on bowiem 67%. Najlepiej spisali się uczniowie w latach 1995-2000, gdyż wszyscy ukończyli naukę. W pozostałych latach ten wskaźnik procentowy oscylował w granicach 83 – 93. Porównując stosunek chłopców do dziewcząt, można zauważyć znacząca przewagę tych pierwszych w stosunku do dziewcząt. Chłopców było 159, a dziewcząt 93. Ta proporcja była korzystna ze względu na to, że większość chłopców zawsze podejmowała bezpośrednio czy pośrednio pracę w rolnictwie. Oprócz osiągnięć w dziedzinie kształcenia praktycznego uczniów technikum, na szczególną uwagę zasługuje grupa sportowców – strzelców. Uczniowie Małgorzata Samborska, Krzysztof Kolbusz i Krzysztof Niemiec reprezentowali Zespół Szkół w zawodach sportów obronnych orga n i z owa nych przez Ligę Obrony Kraju oraz Ludowe Zespoły Sportowe, przechodząc zwycięsko przez wszystkie szczeble eliminacji – dochodząc do ogólnopolskich. Te osiągnięcia możliwe były dzięki usilnej pracy uczniów i opiekuna MariaDrużyna osiagająca sukcesy na zawodach „ Sprawni jak żołniena Pasisza. W rze pod opieką Mariana Pasisza roku szkolnym 100 1993/1994 został w Zespole Szkół im. Jana Pawła II wdrożony szerokoprofilowy program 5-letniego technikum ze specjalizacją marketing produktów rolnych. W tym czasie propagowany był trend odchodzenia z kształcenia z zakresu wąskiej specjalizacji na rzecz kształcenia szerokoprofilowego. W programie tego technikum było realizowane gospodarstwo domowe dla dziewcząt i mechanizacja rolnictwa dla chłopców. Jako przedmiot specjalizacyjny ze względu na zapotrzebowanie ze strony rynku pracy został wprowadzony marketing produktów rolnych. W rolnictwie i gospodarce żywnościowej chodziło nie tylko o wyprodukowanie produktu rolnego, ale także o jego zbycie po cenie korzystnej dla producenta żywności. W ramach kształcenie zawodowego w zawodzie 5-letniego technikum szerokoprofilowanego obejmującego zawodowe przedmioty teoretyczne, zajęcia praktyczne, praktykę zawodową, naukę jazdy ciągnikiem oraz naukę obsługi maszyn rolniczych, uczeń zdobywał wiedzę i umiejętności zawodowe związane z prowadzeniem produkcji rolniczej, funkcjonowaniem nowoczesnego gospodarstwa czy przedsiębiorstwa Dyplom Krzysztofa Kolbusza rolnego w warunkach gospodarki rynkowej, dostosowanego do uregulowań obowiązujących w Unii Europejskiej. Absolwent mógł podjąć własną działalność produkcyjną czy pracę w gospodarstwach lub przedsiębiorstwach związanych z agrobiznesem jak również kontynuować naukę. Należy jeszcze dodać, że przedmiot specjalizacyjny marketing produktów rolnych był wyjściem naprzeciw wyzwaniom nowej rzeczywistości w zakresie miejsca pracy oraz nową – o czym potem będzie jeszcze mowa - dziedziną wiedzy w szkołach rolniczych i gospodarki żywnościowej. Na tym przedmiocie nauczyciel musiał wpajać uczniom zasadę bycia aktywnym zarówno jako kupujący i jako obserwator, a zarazem przekonać ich, że marketing to nie tylko reklama i działanie mające podnieść sprzedaż, ale podejmowanie skutecznych działań na rzecz wejścia na rynek i dostosowania ofert do zgłaszanych potrzeb. Ostatni absolwenci 5-letniego Technikum Rolniczego opuścili mury szkoły w roku szkolnym 2003/2004. Tak zakończyła się historia Technikum Rolniczego (Zawodowego) 5letniego, które funkcjonowało w latach 1979-2004. W ciągu tego czasu 22 razy absolwenci wyszli w świat. Reasumując przebieg kształcenia w tym typie szkoły zauważamy, że naukę w nim podjęło 625 uczniów, a zakończyło ich 519. Sprawność tej szkoły wynosiła 83%. Należy jeszcze dodać, że w roku szkolnym 2005/2006 zostało powołane zreformowane 4-letnie technikum w zawodzie technik rolnik. 6. Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa (Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych) Ze względu na zapotrzebowanie kółek rolniczych w gminie, jak i w samym Brzostku na wykwalifikowanych mechanizatorów rolnictwa została powołana z dniem 1 września 1976 roku Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa. Przyjmowano do niej chłopców, absolwentów szkoły podstawowej. Bazą kształcącą w kierunku praktycznym była miejscowa Spółdzielnia Kółek Rolniczych z bazą maszyn i warsztatów mechanicznych. 101 Początkowo była to szkoła kształcąca w specjalności rolnik mechanizator. Uczono m.in. takiego przedmiotu jak podstawy rolnictwa. Młodzież poznawała dzięki niemu podstawy produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej w stopniu wystarczającym dla rolnika mechanizatora. Po wprowadzeniu Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych przedmiot podstawy produkcji rolniczej przestał być prowadzony, a elementy wiedzy z produkcji roślinnej i zwierzęcej wkomponowane zostały w przedmiot maszyny rolnicze. W ciągu cyklu kształcenia 2-letniego, a następnie 3-letniego uczono następujących przedmiotów zawodowych: podstaw techniki, maszyn rolniczych, pojazdów rolniczych, przepisów ruchu drogowego, przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej, przedmiotu specjalizacyjnego i praktycznej nauki zawodu. Podstawy techniki to jeden z podstawowych przedmiotów nauczanych w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych. Jego treści programowe korelowały z pozostałymi przedmiotami kształcenia zawodowego i obejmowały cztery działy: elementy rysunku zawodowego, materiałoznawstwo, części maszyn i maszynoznawstwo ogólne. Zakres i treści programu tego przedmiotu wymagały stosowania różnorodnych metod nauczania. Elastycznie musiały być dobierane różnorodne metody nauczania tak, aby uzyskać twórczą aktywność gwarantującą wysoki poziom wiadomości i umiejętności uczniów. W tym celu konieczne było wsparcie procesu dydaktycznego trafnie dobranymi pomocami w postaci części maszyn i narzędzi, modeli, tablic, rysunków technicznych, szkiców instrukcji, foliogramów i filmów dydaktycznych. Treści nauczania przedmiotu maszyny rolnicze powiązane były ściśle z zajęciami praktycznymi tego przedmiotu. Pomiędzy nauczycielami teorii i zajęć praktycznych istniała ścisła współpraca dla osiągnięcia wspólnego celu i łączenia teorii z praktyką. Lekcje rozpoczęto od zapoznania uczniów z zakresem materiału oraz przedstawienia rysu historycznego mechanizacji rolnictwa. W przedmiocie występowały elementy wiedzy z zakresu podstaw rolnictwa. Należało więc rozpoczynać poszczególne działy programowe od zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania poszczególnych zabiegów i ich znaczenia dla wzrostu i rozwoju roślin. Ze znajomości zabiegów wynikały bowiem wymagania agrotechniczne stawiane maszynom. Treści nauczania w poszczególnych działach obejmowały dużą różnorodność typów i modeli konstrukcyjnych. Należało przy realizacji tego programu uwzględnić typowe narzędzia, maszyny i urządzenia i omówić ich budowę, działanie, obsługę i regulację. Formy i metody pracy musiały być dostosowane do typu szkoły i poziomu intelektualnego uczniów. Zawód, którego uczniowie się uczyli miał charakter usługowy. Dlatego ważne było uświadomienie im znaczenia jakości wykonywanych prac oraz właściwego stosunku do klienta. Przedmiot pojazdy rolnicze wraz z podstawami techniki i maszynami rolniczymi stanowił integralną część przygotowania zawodowego mechanika operatora pojazdów i maszyn rolniczych. Określony w programie przedmiotu zakres wiadomości i umiejętności zawodowych wymagał w trakcie realizacji nowocześnie i dobrze wyposażonej pracowni przedmiotowej, stanowisk kontrolno-pomiarowych i diagnostycznych. Proces dydaktyczny musiał być wspierany naturalnymi okazami części, zespołami i urządzeniami stosowanymi w budowie i diagnostyce zarówno samochodów jak i ciągników, schematami, rysunkami i instrukcjami. Przepisy ruchu drogowego były realizowane na 34 lekcjach, w czasie których omawiano 3 działy: zasady ruchu drogowego, technikę kierowania oraz obsługę pojazdu i przedlekarską pomoc ofiarom wypadków drogowych. Realizując przedmiot wpajano uczniom znaczenie dyscypliny zawodowej kierowcy, przestrzegania zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego, kultury jazdy, ograniczonego zaufania oraz kultury technicznej jako czynnika ogólnego bezpieczeństwa. Uświadamiano im aspekty fizjologiczne i psychiczne wykonywanego zawodu kierowcy oraz konieczność ciągłego doskonalenia zawodowego. Przedmiot przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej miał charakter interdyscyplinarny, łączył problematykę z wielu dyscyplin (zagadnienia ekonomiczne, prawne i społeczne). Jego podstawowym zadaniem było umożliwienie uczniom nabycia umiejętności niezbędnych do wykonywania zawodu, a także do podejmowania działalności gospodarczej w agrobiznesie. W nauczaniu tego przedmiotu należało stosować metody aktywizujące (metodę przy- 102 padków, burzę mózgów, metody symulujące, a zwłaszcza metody problemowe, pogadankę, dyskusję oraz pracę z tekstem źródłowym). Zalecaną formą nauczania były ćwiczenia oraz wycieczki do różnych firm oraz urzędów obsługujących agrobiznes. Kształcenie umiejętności praktycznych stanowiło najważniejszą część procesu kształcenia zawodowego i mogło mieć decydujący wpływ na losy zawodowe absolwentów. Szybki rozwój techniki, gospodarka rynkowa i wymagania pracodawcy powodowały, że programy nauczania musiały dawać możliwość szybkiego i elastycznego reagowania na potrzeby rynku pracy, przeciwdziałać bezrobociu i ułatwiać przekwalifikowanie. Podstawową bazą w nabywaniu kluczowych umiejętności zawodowych na zajęciach praktycznych powinny być nowocześnie wyposażone z odpowiednią liczbą stanowisk warsztaty szkolne. W wyniku realizacji programu nauki jazdy ciągnikiem rolniczym i samochodem uczniowie nabywali umiejętności potrzebne do ubiegania się o prawo jazdy kategorii „B” i „T”. W trakcie nauki jazdy i pracy kombajnem zbożowym uczeń powinien zdobywać umiejętności wymagane do zrobienia prawa jazdy i otrzymania uprawnienia operatora kombajnów zbożowych. W tym celu szkoła mogła organizować specjalistyczne kursy dające możliwość dodatkowych uprawnień. Tabela 14 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa (Zasadniczej Szkoły Zawodowej) zawodzie rolnik mechanizator w latach 1976-1987 Uczniowie wg Ucz. Uczniow. Spraw. gmin Lata funkcjoLp now. szkoły rozpocz. kończący szkoły Gmina Inne naukę naukę % Brzostek gminy 1. 1976-1978 33 29 87 24 5 2. 1977-1979 35 24 75 11 13 3. 1978-1980 39 32 82 24 8 4. 1979-1981 36 28 77 9 19 5. 1980-1982 „a” 30 20 67 10 10 6. 1980-1982 „b” 29 22 75 16 6 7. 1981-1983 33 28 84 14 14 8. 1982-1985 24 18 75 8 10 9. 1983-1986 24 16 67 6 8 10 1984-1987 20 14 70 8 6 Ogółem 270 211 78 113 98 Wychowawcy Jadwiga Kobak, Marian Pasisz Jerzy Bonarek Marek Trzeciak Marian Pasisz, Lucyna Kuczek Stanisław Synowiecki Edward Stanisz, Jerzy Bonarek Marian Pasisz Ryszard Sieńkowski Stanisław Synowiecki Jerzy Słupek Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa w zawodzie rolnik mechanizator, a później Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych cieszyła się dość dużym zainteresowaniem w Brzostku i okolicznych miejscowościach. W roku szkolnym 1979/1980 został dokonany nabór do dwóch oddziałów i łącznie zgłosiło się do niej 66 uczniów. Jak z powyższej tabeli wynika w latach 1976-1984 naukę w tej szkole rozpoczęło 270 uczniów, a ukończyło 211. Sprawność tej szkoły wyniosła 78%. Należy dodać, że znaczna część absolwentów Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa kontynuowała naukę w 3-letnim Technikum Rolniczym stacjonarnym lub zaocznym. Największy odpad uczniów zaznaczył się w latach 1980-1982 i 1983-1986, kiedy sprawność szkoły wyniosła 67%. Najlepiej uczniowie wypadli pod względem nauki w pierwszych latach powstania tej szkoły, tj. w latach 1976-978. Sprawność szkoły wyniosła wówczas 87%. W pierwszym roku istnienia szkoły uczniowie pochodzili głównie z gminy Brzostek. Na 33 uczniów klasy pierwszej 24 pochodziło z Brzostka i okolic, a jedynie 5 z gmin ościennych. Może ten fakt wynikał z tego, że na terenie Brzostka działała prężnie Spółdzielnia Kółek Rolniczych, która obok podstawowej działalności prowadziła produkcję narzędzi i maszyn rolniczych. 103 Tabela 15 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych w latach 1985-1995 Ucz. Uczniow. Spraw. Uczniowie wg gmin Lp Lata funkcjonow. rozpocz. kończący szkoły Gmina Inne szkoły naukę naukę % Brzostek gminy 1. 1985-1988 33 28 85 13 15 2. 1986-1989 29 27 93 14 13 3. 1987-1990 28 22 79 13 9 1987-1990 (mon4. 11 7 64 4 3 ter ins.) 5. 1988-1991 25 22 88 12 10 6. 1989-1992 32 30 94 18 12 7. 1990-1993 33 31 94 4 27 8. 1991-1994 „a” 35 33 94 13 20 9. 1991-1994 „b” 31 26 84 2 14 10. 1992-1995 „a” 26 22 85 6 16 11. 1992-1995 „b” 23 21 91 10 11 Ogółem 296 269 91 119 150 Wychowawcy Marian Pasisz Ryszard Sieńkowski Jan Zastawny Stanisław Synowiecki Marian Pasisz Tadeusz Stokłosa Ryszard Sieńkowski Marian Pasisz Józef Wadas Jerzy Słupek Jerzy Bonarek W tym zestawieniu uwzględniono również Zasadniczą Szkołę Zawodową w zawodzie monter instalator, która funkcjonowała niezależnie od Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych tylko przez jeden cykl kształcenia, tj. w latach 1987-1990. W roku szkolnym 1987/1988 w tym typie szkoły rozpoczęło naukę 11 uczniów, a ukończyło zaledwie 7. W związku z tym zawieszono jego działalność. Należy także dodać, że w latach 1991-1995 w Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych funkcjonowały dwa oddziały klasy: „a” i „b”. Łącznie w latach 1985-1992 przyjęto do klas zasadniczych 296 uczniów, z czego 269 ukończyło pomyślnie szkołę. W ciągu 11 lat zrezygnowało lub odpadło 29 uczniów i wskaźnik procentowy wynosił 91. W poszczególnych latach różnie on wyglądał. Najkorzystniejszy był w latach 1989-1994 i wyniósł 94%. Słabszy wynik można zauważyć w latach 19871990 zarówno w Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych jak także w zawodzie monter instalator. W pierwszym przypadku wyniósł 78%, a w drugim zaledwie 64%. Jeżeli chodzi o podział uczniów według zamieszkania proporcje były dość wyrównane, tzn. z terenu gminy Brzostek pochodziło 118 uczniów, a z pozostałych 150. Tabela 16 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych w latach 1993-2006 Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6. Ucz. Uczniow. Spraw. Uczniowie wg gmin Lata funkcjo- rozpocz. kończący szkoły Gmina Inne now. szkoły naukę naukę % Brzostek gminy 1993-1996 „a” 27 22 84 10 12 1993-1996 „b” 25 22 88 3 19 1994-1997 „a” 34 26 76 19 7 1994-1997 „b” 36 30 83 21 9 1995-1998 „a” 30 29 97 9 20 1995-1998 „b” 25 20 80 12 8 Wychowawcy Jan Zastawny Mariusz Pochroń Anna Fundakowska J. Zastawny, B. Stelmach Janina Słupek Jerzy Słupek 104 7. 1996-1999 „a” 8. 1996-1999 „b” 9. 1997-2000 10 1998-2001 11. 1999-2002 12. 2000-2003 13. 2002-2005 14. 2003-2006 15. 2004-2007 Ogółem 32 28 38 34 36 40 28 33 34 480 24 22 33 33 30 36 24 24 24 399 75 79 87 97 83 90 86 72 71 83 14 9 12 14 20 17 13 11 13 197 10 13 21 19 10 19 11 13 11 202 Jan Zastawny Mariusz Pochroń Józef Wadas Janina Słupek Bogdan Stelmach Józef Wadas Paweł Machaj Marek Drechsler Bogdan Stelmach W roku szkolnym 2000/2001 nie było naboru do klasy pierwszej z uwagi na wprowadzoną reformę strukturalną (nie było absolwentów wprowadzonego gimnazjum). Młodzież zawsze była zainteresowana Zasadniczą Szkołą Zawodową w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych, a może o tym świadczyć fakt, że przez wiele lat tworzono po dwa równoległe oddziały. W latach 1993-2004 przyjęto do klas pierwszych 480 uczniów. Spośród nich szkołę ukończyło 399. W ciągu 11 lat zrezygnowało lub odpadło 81 osób i wskaźnik procentowy sprawności tej szkoły wyniósł 83. Najlepiej ten typ szkoły wypadł w latach 1995-1998 i 1998-2001, kiedy wskaźnik procentowy sprawności wynosił 97. Uczniowie pochodzili zarówno z gminy Brzostek, jak także z gmin sąsiednich. Pierwszych było 219, a drugich 211. Z tego porównania wynika, że ten zawód cieszył się takim samym zainteresowaniem zarówno na terenie gminy Brzostek, jak i w sąsiednich gminach. Zajęcia praktyczne grupowe w pierwszych latach istnienia były organizowane w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Brzostku pod nadzorem mechaników. Po zakupieniu pawilonu typu „Namysłów” zaczęto tworzyć własne pracownie, w których realizowane były zajęcia praktyczne. Prowadzili je odpowiednio przygotowani nauczyciele. Z kolei po oddaniu do użytku nowo wybudowanych „warsztatów szkolnych’’ praktyczna nauka zawodu realizo- Uczniowie klasy I i III Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych podczas „Sprzątnie Świata 2007r.” pod opieką Iwony Czołki i Pawła Kasprzyka 105 wana była na miejscu. W roku szkolnym 1999/2000 naukę w klasie I rozpoczęło pod opieką wychowawcy Bogdana Stelmacha 36 uczniów. Integrację klasy rozpoczął on od zorganizowania ogniska klasowego w dniu 14 września 1999 roku. W pierwszych dniach września zostały wybrane struktury klasowe: Samorząd Klasowy w składzie: Grzegorz Szukała, Krzysztof Papciak, Bogdan Barys, Szymon Woźny oraz Rada Rodziców, do której weszła Maria Czyż i Zofia Czerny. Uczniowie klasy I brali udział w akademiach szkolnych m.in. z okazji: pierwszej rocznicy nadania szkole imienia Jana Pawła II, Dnia Komisji Edukacji Narodowej, Święta Odzyskania Niepodległości i Konstytucji 3-Maja. Te uroczystości o podniosłym charakterze miały na celu związać emocjonalnie ucznia ze szkołą, a także kształcić postawy patriotyczne. Ponadto uczniowie brali udział w wigilii klasowej oraz w Turnieju Klas zorganizowanym z okazji pierwszego dnia wiosny, czynnie włączyli się do konkursu zorganizowanego przez szkołę oraz rozegrali z okazji Dnia Dziecka turniej piłki nożnej. W klasie II do ważniejszych wydarzeń należy zaliczyć udział uczniów w konkursie szkolnym „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanizator rolnictwa”. Uczniowie w ciągu roku szkolnego systematycznie przygotowywali się do niego pod okiem nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu zarówno pod względem teoretycznym, jak i praktycznym. Finał został rozegrany w dniu 11 maja 2000 roku. W dniu 5 września wychowawca klasy zorganizował ognisko klasowe, które poświęcone było kształtowaniu właściwych relacji uczniów do siebie i do szkoły. Ponadto uczniowie brali udział w Święcie Patrona Szkoły, w akademii z okazji Dnia Edukacji Narodowej, 82. rocznicy odzyskania niepodległości, Konstytucji 3. Maja i w pożegnaniu klas maturalnych. Tradycyjnie na początku roku szkolnego w klasie III uczniowie zorganizowali ognisko klasowe. Ponadto w dniu 6 października 2001 roku pod opieką wychowawcy klasowego wzięli udział w rajdzie rowerowym na górę Chełm. Praca wychowawcza w tej klasie była ukierunkowana na przygotowanie uczniów do egzaminu na prawo jazdy kategorii „B” i „T” oraz na egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Klasę trzecia ukończyło 30 uczniów. 7. Zaoczne Technikum Rolnicze (Zaoczne Technikum Zawodowe w zawodzie technik rolnik) Ze względu na znaczną liczbę absolwentów zasadniczych szkół rolniczych z lat ubiegłych prowadzących własne gospodarstwa, pracujących z rodzicami na gospodarstwie, ewentualnie zatrudnionych w zakładach pracy o charakterze rolniczym, wynikła konieczność zorganizowania od 1 września1976 roku 3-letniego Zaocznego Technikum Rolniczego. Do tego technikum przyjmowane były osoby zamierzające zdobyć średnie wykształcenie i podnieść swoje kwalifikacje zdobyte w zasadniczej szkole rolniczej lub w zasadniczej szkole zawodów pokrewnych oraz w pozaszkolnych formach oświaty rolniczej (przysposobienie rolnicze, kursy kwalifikacyjne) pracujące w gospodarstwach indywidualnych bądź też zatrudnione bezpośrednio w produkcji w państwowych lub spółdzielczych przedsiębiorstwach rolnych oraz instytucjach i przedsiębiorstwach obsługujących rolnictwo. Kandydaci-absolwenci PR, kursów kwalifikacyjnych oraz zasadniczych szkół z dłuższą przerwą w nauce (np. Szkoły Przysposobienia Rolniczego), przyjmowani byli na semestr wstępny, podczas którego mogli uzupełnić swoje wiadomości z języka polskiego i matematyki w zakresie obowiązującym w szkołach zasadniczych, zapoznać się z podstawami samokształcenia oraz uzupełnić wiadomości z chemii, fizyki lub z przedmiotów zawodowych. Słuchacze rozpoczynający naukę w technikum zaocznym byli ludźmi dorosłymi, pracującymi zawodowo i posiadającymi pewien zasób wiedzy i umiejętności zawodowych, charakteryzowali się określonymi podstawami zawodowymi i społecznymi, byli zróżnicowani 106 pod względem doświadczenia i przygotowania zawodowego, poziomu oraz możliwości intelektualnych. Swoistą i istotną cechą Zaocznego Technikum Rolniczego było łączenie w całość w procesie działania dydaktycznego nauczania i uczenia się działalności produkcyjnej z wykonywaną pracą zawodową. W pracy ze słuchaczami techników zaocznych przewidywało się konsultacje, w czasie których szczególny nacisk kładziono na aktywność słuchaczy. Służyły one wyjaśnianiu, pogłębianiu i korygowaniu wiadomości zdobytych podczas ich samokształcenia. Proces kształcenia ogólnego realizowany był przez nauczanie: -języka polskiego, języka obcego, historii, propedeutyki nauki o społeczeństwie – przedmiotów, które przygotowywały słuchaczy do aktywnego udziału w tworzeniu i korzystaniu z dóbr kultury oraz wzbogacały ich wiedzę humanistyczną -matematyki i fizyki umożliwiających słuchaczom zrozumienie podstaw współczesnej techniki oraz kształtowanie umiejętności logicznego myślenia. Kształcenie zawodowe realizowane było przez nauczanie przedmiotów ogólnozawodowych – chemii i biologii. Treści tych przedmiotów stanowiły niezbędną podbudowę biologiczną dla specjalistycznych przedmiotów zawodowych. Do nich należały: produkcja roślinna, produkcja zwierzęca, mechanizacja rolnictwa, ekonomika, organizacja rolnictwa i doradztwo rolnicze. Na proces dydaktyczno-wychowawczy w technikum zaocznym składały się: -lekcje i ćwiczenia, których liczbę i treść określały plany i programy nauczania -prace kontrolne, egzaminy semestralne, egzaminy przedmiotowe, egzaminy z przygotowania zawodowego -korzystanie z lekcji telewizyjnych szczególnie, jeśli tematyka lekcji w szkole korelowała z tematyką lekcji telewizyjnych, jednakże nie stanowiło to niezbędnego elementu w procesie kształcenia -podręczniki do przedmiotów zawodowych zawierające zasób wiadomości odpowiadający potrzebom wykształcenia na poziomie średnim Zdobycie czasu na gruntowne przepracowanie zadanego materiału, zrozumienie go i zapamiętanie, było dla słuchaczy wielkim problemem, podobnie jak czynna postawa w czasie zjazdów szkoleniowych i zdawanie egzaminów. Wśród słuchaczy Zaocznego Technikum Rolniczego powstałego w roku szkolnym 1976 często można było dostrzec ludzi inteligentnych, dobrych praktyków, którzy mimo braku formalnych kwalifikacji wysunęli się na stanowiska kierownicze i uzyskiwali bardzo pozytywne wyniki w pracy zawodowej. Najliczniejsza jednak była grupa ludzi o przeciętnych zdolnościach i wreszcie mało zdolnych, którzy zazwyczaj nie byli w stanie w określonych terminach przyswoić odpowiednich partii materiału. Wśród bardzo zdolnych i mniej uzdolnionych byli słuchacze pracowici, pilni i systematyczni oraz tacy, którzy żadnej z tych zalet nie posiadali. W procesie samokształcenia nie daliby rady, gdyby z pomocą nie przyszedł im nauczyciel. Ci, którzy brak zdolności uzupełniali pracowitością i starannością przystąpili i zdali egzamin dojrzałości z wynikiem pozytywnym. Można było zaobserwować w pierwszym roku funkcjonowania technikum zaocznego, że słuchacze nie umieli organizować własnej pracy, nie mogli nadążyć z przyswojeniem sobie wiadomości i z terminowym opracowywaniem zadań kontrolnych. Gubili się w przerabianym materiale i mogliby się w tej sytuacji łatwo zniechęcić, gdyby nauczyciel od pierwszych dni pobytu w szkole nie pomógł im zorganizować samokształcenia. Tak się złożyło, że w latach 1976-1979 pełniłem w tym pierwszym semestrze Technikum Rolniczego funkcję opiekuna – wychowawcy. Wyraźnie u tych słuchaczy można było zauważyć problem ze skupieniem uwagi i zapamiętywaniem. By mogli tę trudność przezwyciężyć, nauczyciele prowadzący zajęcia w ramach tzw. zjazdów szkoleniowych musieli aktywizować ich uwagę i zachęcać do korzystania z podręczników, które były opracowywane do tego typu szkoły. Z reguły podawały one materiał w sposób jasny, zwięzły zrozumiały i łatwy do przyswojenia. Słuchacze byli często nieśmiali i nie wierzyli we własne siły, co się wyraźnie dawało zauważyć przy prowadzeniu zajęć metodą dyskusyjną i w czasie egzaminów. Byli także i tacy, którzy byli bardzo pewni siebie. Przychodząc do szkoły twierdzili, że wszystko umieją 107 i z wynikiem pozytywnym ukończą szkołę i zdadzą egzamin dojrzałości. Jedni mieli ambicje wygórowane, inni kompleks niższości. Szkoda, że nie wszyscy posiadali silną wolę, wytrwałość i upór w przezwyciężaniu trudności, które w największym stopniu warunkowały ukończenie szkoły w procesie pracy samokształceniowej. Niestety zarówno w pierwszym jak i w następnym semestrze słuchacze często rezygnowali z nauki. W związku z tym zarówno opiekunowie – wychowawcy, jak i pozostali nauczyciele musieli, poprzez określanie z góry obowiązków uczniów, sporządzenie wspólnie z nimi planu pracy i konsekwentne egzekwowanie go, stosowanie odpowiednich metod nauczania, prowadzenie konsultacji i sprawiedliwą ocenę motywować ich do pracy. Słuchacz zaocznego technikum różnił się wyraźnie od ucznia technikum młodzieżowego. Nauczyciel, chcąc w pełni realizować z nim obowiązujący program nauczania, musiał tę różnicę dostrzec i dostosować do jego poziomu i możliwości pewne poczynania pedagogiczne i metody pracy. Szybkie tempo pracy w czasie zajęć szkolnych wymagało od nauczyciela dużego zmysłu organizacyjnego. W ciągu 2 lub 3 godzin musiał on sprawdzić stopień opanowania materiału przez słuchaczy, wyjaśnić nowy materiał i wskazać sposób samodzielnego opracowania go. Zmysł organizacyjny nauczyciela był wreszcie koniecznym warunkiem sprawnego zorganizowania przez niego egzaminów. Celem skupienia uwagi słuchaczy często skierowanej na sprawy zakładu pracy i domu, zajęcia lekcyjne musiały być prowadzone dynamicznie, z dużą prostotą i obrazowością w wyjaśnianiu omawianych tematów. Nie należało przy tym zapominać o wykorzystaniu rysunków i tablic, a także o wprowadzaniu aktualnych zagadnień z codziennego życia i pracy zawodowej. Praca nauczyciela w szkole zaocznej była trudna, wymagała wielkiego wysiłku umysłowego przy bardzo zróżnicowanym poziomie uczniów, przy różnych ich właściwościach psychologicznych i różnym stosunku do nauki. Słuchacze sem. VI Zaocznego Technikum Rolniczego 3-letniego - 1982r. z wychowacą S. Synowieckim i nauczycielami: M. Śnieżek-Strzępek, H. Nowak, H. Wnęk i M. Pasiszem 108 Tabela 17 Zestawienie słuchaczy Zaocznego Technikum Rolniczego w latach 1976-1985 Słu- Słu- Spraw- Słuchacze Słuchacze w/g Lata funk- chacze wg płci zamieszkania Lp. cjonowania roz- chacze ność Opiekun wychowawca koń- szkoły gm. inne szkoły męż. kob. pocz. czący Brzostek gm. 1 1976-1979 74 44 59 12 32 31 13 Marian Szarek 2 1977-1980 65 30 46 11 19 16 14 Marek Trzeciak, Halina Nowak 1978-1981 36 26 72 4 22 15 11 Natalia Utorowicz 3 1978-1981 46 27 59 13 14 18 9 Zofia Moskal 4 1979-1982 61 30 49 11 19 23 7 Stanisław Synowiecki 5 1980-1983 52 24 46 5 19 11 13 Marian Stój 6 1980-1983 53 23 43 9 14 17 6 Halina Nowak (śr.stud.zaw) 7 1981-1984 43 23 53 5 18 13 10 N. Utorowicz, B.Synowiecka 8 1982-1985 34 21 61 8 13 9 12 M. Pasisz, H. Nowak Ogółem 464 248 53 78 170 153 95 W roku szkolnym 1976/1977 zostało powołane 3-letnie Zaoczne Technikum Rolnicze. Naukę rozpoczęło w nim 74 słuchaczy, a po trzech latach ukończyło 44, czyli 59%. Łącznie w latach 1979-1985 do Zaocznego Technikum Rolniczego zgłosiło się 464 kandydatów i po trzech latach nauki ukończyło je 248 słuchaczy, co stanowiło 53% sprawności szkoły. Najsłabszą sprawność szkoła osiągnęła w latach 1980-1983 - zaledwie 43%. Dotyczyło to Średniego Studium Zawodowego o charakterze rolniczym. Ten typ szkoły istniał tylko przez jeden cykl. Funkcjonował on w tym czasie niezależnie od Zaocznego Technikum Rolniczego. Analizując powyższą tabelę należy zauważyć, że najlepszą sprawność szkoła osiągnęła w latach 1978-1981 - 72%. Największy odpad słuchaczy miał miejsce w piątym roku istnienia szkoły. Na 248 absolwentów kobiet było 150, a mężczyzn zaledwie 78. Jeżeli chodzi o zamieszkanie słuchaczy to znaczna część (153) pochodziła z terenu gminy Brzostek, a z pozostałych tylko 95. Tabela 18 Zestawienie słuchaczy Zaocznego Zawodowego Technikum Rolniczego w latach 1983-2001 Słucha- Słuchacze Słu- Spraw- cze w/g w/g zamieszLata funk- Słuchacze roz- chacze ność płci kania Lp. cjonowania poczynaOpiekun - wychowawca koń- szkoły szkoły gm. inne jący czący męż. kob. Brzostek gm. 1 1983-1986 39 27 69 11 16 18 9 Anna Mazurczak 2 1985-1988 29 20 65 10 10 10 10 Halina Wnęk 3 1986-1989 48 16 33 4 12 8 8 Tadeusz Niziołek 4 1987-1990 25 20 80 11 9 12 8 Barbara Synowiecka 5 1988-1991 36 19 52 14 5 11 8 Halina Nowak 6 1990-1993 43 28 65 14 14 15 13 Marian Pasisz 7 1991-1994 29 23 79 12 11 13 10 Jan Skórski 8 1992-1995 52 43 82 33 10 24 19 S. Synowiecki, M.Śnieżek-Strzępek 9 1994-1997 38 33 86 27 6 20 13 Marian Pasisz 10 1996–1999 43 37 83 20 17 18 19 Jan Skórski 11 1998–2001 70 44 62 33 11 27 17 Tadeusz Stokłosa Ogółem 452 310 69 189 121 176 134 109 Powyższa tabela przedstawia zestawienie słuchaczy Zaocznego Technikum Rolniczego w latach 1983-2001. Należy dodać, że przez cztery lata, tj. w roku szkolnym 1984/85, 1989/1990, 1993/1994 i 1997/1998 nie został wykonany nabór. W latach 1983-2001, tj. w ciągu 11 lat zgłosiło się do niego 452 kandydatów, a ukończyło go 310 osób, co stanowiło 69% sprawności szkoły. Porównując ten okres kształcenia zaocznego z poprzednim można zauważyć znaczną poprawę. Najniższą sprawność osiągnęli słuchacze, którzy edukację rozpoczęli w roku szkolnym 1986/1987. Po trzech latach nauki z 48 zostało ich zaledwie 16. Sprawność szkoły wyniosła 33%. Najlepsze wyniki otrzymali słuchacze, którzy edukację zakończyli w roku szkolnym 1996/1997. W trakcie nauki odpadło tylko 5 uczniów. Sprawność szkoły wyniosła 86%. Analizując rubrykę tabeli dotyczącą podziału słuchaczy wedłu płci zauważamy, że proporcje słuchaczy Zaocznego Technikum Rolniczego zawarte w zestawieniu w latach 1983-2001 odwróciły się w porównaniu do zestawienia z lat 1976-1985. Z ostatniej rubryki wynika, że mężczyźni mieli przewagę nad kobietami (189 : 121). W poprzednim okresie kobiet było 170, a mężczyzn 78. Również była nieznaczna przewaga słuchaczy pochodzących z gminy Brzostek nad słuchaczami z pozostałych gmin. W pracy dydaktyczno-wychowawczej w technikach zaocznych prowadzone były konsultacje. W czasie ich trwania szczególnie istotna była aktywność słuchaczy. Konsultacje służyły wyjaśnianiu, pogłębianiu, systematyzowaniu oraz korygowaniu wiadomości zdobytych podczas samokształcenia. Prawidłowość przebiegu procesu samokształcenia była jednym z najważniejszych czynników efektywności procesu dydaktycznego w kształceniu, zwłaszcza zaocznym dorosłych. W zakresie poszczególnych przedmiotów samokształceniem kierował nauczyciel, który uczył technik pracy umysłowej, sposobów pracy i korzystania z podręcznika oraz literatury, sporządzania notatek oraz prowadzenia zeszytu przedmiotowego. Nauczyciel, celem mobilizowania słuchaczy do nauki przeprowadzał z bieżącego materiału nauczania sprawdziany lub odpytywał w atmosferze spokoju i gotowości udzielenia pomocy dydaktycznej, sprawdzał wykonanie przez nich zadań, wdrażał ich do samokontroli i samooceny. Kształcenie praktyczne w Zaocznym Technikum Rolniczym sprowadzało się do trzech podstawowych przedmiotów zawodowych: produkcji roślinnej, produkcji zwierzęcej i mechanizacji rolnictwa. Celem kształcenia praktycznego było opanowanie przez słuchaczy umiejętności prawidłowego wykonania czynności zawodowych (lub korygowanie ich wykonania), stosowania i sprawdzania zdobytej wiedzy w praktyce i dokonywania obserwacji żywego organizmu, właściwego wnioskowania i podejmowania decyzji oraz zapoznanie z przebiegiem procesów technologicznych i z zasadami BHP. Celem wychowawczym w zaocznym technikum było kształtowanie właściwych postaw zawodowych, poczucia odpowiedzialności, dokładności, właściwej samooceny oraz gotowości podejmowania i wykonywania obowiązków zawodowych oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Kształcenie umiejętności zawodowych odbywało się pod kierunkiem nauczyciela na zajęciach dydaktycznych w czasie zjazdów bądź poprzez samokształcenie w gospodarstwie indywidualnym własnym, rodziców lub innym albo w gospodarstwach uspołecznionych i instytucjach obsługi rolnictwa. W czasie funkcjonowania tego typu szkoły różnie ten problem był rozwiązywany. W ostatnich latach były prowadzone zajęcia praktyczne w trakcie trwania zajęć dydaktycznych w szkole. Końcowy egzamin z praktycznego przygotowania zawodowego zobowiązywał słuchaczy do wykazania się określonymi umiejętnościami zawodowymi. Reasumując przebieg kształcenia w Zaocznym Technikum Rolniczym w latach 19762001 zauważamy, że naukę rozpoczęło 916 słuchaczy, a ukończyło 558. Wśród nich było 267 mężczyzn i 291 kobiet. Z terenu gminy Brzostek pochodziło 329 słuchaczy, a z pozostałych gmin 229. W ciągu 19 lat istnienia tej szkoły zrezygnowało lub odpadło 356 osób i wskaźnik procentowy wynosił 60. 110 8. Liceum Zawodowe w zawodzie rolnik specjalizacja wiejskie gospodarstwo domowe W roku szkolnym 1990/1991 staraniem dyrekcji, Zespół Szkół Rolniczych powiększył się o nową szkołę dla dziewcząt – Liceum Zawodowe w zawodzie rolnik o specjalności wiejskie gospodarstwo domowe. Przyjmowano do niego uczennice po ukończeniu szkoły podstawowej, które mogły w tej specjalności uzyskać średnie wykształcenie. Należy tu zaznaczyć, że w województwie tarnowskim jak i sąsiednich nie było w tym czasie tego typu szkół. Kierunek ten posiadał dwie pracownie gospodarstwa domowego, wyposażone w najwyższej jakości sprzęt kuchenny oraz jadalnię, która służyła do degustacji przygotowywanych przez uczennice potraw. Profil tej szkoły cieszył się dużym powodzeniem wśród dziewcząt, które oprócz uzyskania dyplomu dojrzałości zdobywały wiedzę praktyczną bardzo przydatną w dalszym życiu11. Nauka w Liceum Zawodowym w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe trwała 4 lata. Szkolnictwo zawodowe stanowiło ze względu na swoje funkcje gospodarcze i społeczne specyficzną i niezmiernie ważną część systemu szkolnego, obejmującą znaczny na szczeblu średnim procent uczącej się młodzieży. Zapewniało ono przygotowanie kadr z pełnym i niepełnym średnim wykształceniem zawodowym dla różnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego. Musiało być konsekwentnie modernizowane, dostosowywane do przemian społeczno-politycznych, gospodarczych i kulturalnych w kraju, do postępu naukowo-technicznego w produkcji, usługach i zarządzaniu oraz do rosnących aspiracji edukacyjnych młodego pokolenia. Program Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik o specjalizacji wiejskie gospodarstwo domowe przewidywał przygotowanie ogólnorolnicze umożliwiające prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolniczego lub wykonywanie pracy w produkcji roślinnej i zwierzęcej w gospodarstwach indywidualnych, spółdzielczych, rolniczych i przedsiębiorstwach rolnych, po odbyciu wstępnego stażu. Ponadto w ramach specjalizacji wiejskie gospodarstwo domowe przygotowywało uczennice z zakresu żywienia rodziny, urządzania i prowadzenia wiejskiego gospodarstwa domowego oraz wynajmu kwater i organizowania wyżywienia wczasowiczów w domach prywatnych. Proces dydaktyczno-wychowawczy Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik, specjalizacja wiejskie gospodarstwo domowe obejmował przedmioty z zakresu kształcenia ogólnego i przygotowania zawodowego. Kształcenie ogólne stanowiło podbudowę do dalszej nauki, do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, przygotowywało do pracy samokształceniowej oraz umiejętnego korzystania ze źródeł i środków informacji naukowo-technicznej. Przygotowanie zawodowe realizowane było przez nauczanie produkcji roślinnej, produkcji zwierzęcej, mechanizacji rolnictwa, ekonomiki i organizacji gospodarstw rolniczych, przedmiotu specjalizującego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczególne znaczenie w przygotowaniu zawodowym uczniów Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik, specjalizacja wiejskie gospodarstwo domowe miało kształcenie praktyczne realizowane na zajęciach praktycznych, grupowych praktykach zawodowych śródrocznych, wakacyjnych oraz poprzez naukę jazdy samochodem. Produkcja roślinna była jednym z podstawowych przedmiotów zawodowych w tym typie szkoły, który zapoznawał uczniów z agrotechniką podstawowych gatunków roślin rolniczych oraz przygotowywał ich do samodzielnego organizowania procesów wytwórczych w produkcji roślinnej. W trakcie realizacji tego przedmiotu należało zwracać szczególną uwagę na przydatność zdobytej wiedzy w przyszłej pracy zawodowej i w życiu codziennym, a szczególnie na wybrane zagadnienia z produkcji ogrodniczej. Z kolei produkcja zwierzęca przygotowywała uczniów do organizowania i prowadzenia chowu zwierząt w gospodarstwie rolnym. W procesie nauczania tego przedmiotu należało także rozwijać zamiłowanie do chowu zwierząt, poczucie odpowiedzialności za wyniki produkcyjne i ekonomiczne, zdolności obserwacyjne oraz wdrażać do samodzielnego zdobywania wiadomości i umiejętności. Program nauczania ekonomiki i organizacji gospodarstw rolniczych w ścisłym powiązaniu z programem nauczania produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej stanowił pod11 Rozwój szkoły rolniczej w Brzostku w latach 1958 – 1998 – str 23 111 stawę przygotowania uczennic Liceum Zawodowego do wykonywania zawodu rolnika. W trakcie realizacji tego przedmiotu należało konsekwentnie rozwijać w nich zdolność ekonomicznego myślenia, umiejętność korzystania z literatury zawodowej i wprowadzania postępu w produkcji rolniczej. Zadaniem mechanizacji rolnictwa jako przedmiotu nauczania było przygotowanie uczniów do samodzielnego użytkowania sprzętu technicznego stosowanego w gospodarstwie rolnym. Podczas realizacji tego przedmiotu należało wdrażać uczniów do posługiwania się instrukcją fabryczną obsługi maszyn oraz kształtować u nich zrozumienie bezwzględnej konieczności przestrzegania zasad BHP przy obsłudze sprzętu rolniczego. Ważne było także kształtowanie kultury technicznej i nawyku wydajnej pracy oraz wyrabianie poczucia odpowiedzialności za wykonywaną pracę i powierzony sprzęt. Celem nauczania przedmiotu specjalizującego w zakresie wiejskiego gospodarstwa domowego było przygotowanie uczennic do samodzielnego urządzania i prowadzenia gospodarstwa domowego. Miały one opanować wiadomości między innymi z zasad racjonalnego żywienia rodziny, prawidłowego sporządzania posiłków i potraw, racjonalnej gospodarki odzieżą i estetyki ubioru, funkcjonalnego i estetycznego urządzenia i wyposażenia kuchni, pomieszczeń mieszkalnych, użytkowych i sanitarnych, planowania i sporządzania potraw, posiłków i przetworów domowych, kroju i szycia oraz właściwego doboru i zaopatrzenia rodziny w odzież. Przy realizacji tych zadań należało rozwijać u słuchaczek potrzebę samokształcenia, umiejętność korzystania z literatury zawodowej oraz zdolność wprowadzania postępu technicznego i organizacyjnego do wiejskiego gospodarstwa domowego. Kształcenie praktyczne w dziale produkcji roślinnej powinno było umożliwić uczniom opanowanie umiejętności potrzebnych w technologii produkcji poszczególnych grup roślin. W dziale produkcji zwierzęcej, podczas realizacji tematów dotyczących porządkowania pomieszczeń inwentarskich, należało uwzględnić również konserwację i naprawy urządzeń stanowiących wyposażenie techniczne pomieszczeń oraz bielenie, dezynfekowanie i inne prace. Na zajęciach z żywienia rodziny wpajano uczennicom techniki prawidłowego sporządzania potraw i przetworów oraz zestawiania posiłków, na zajęciach z gospodarki odzieżą techniki szycia maszynowego oraz podstawowe techniki dziewiarskiej roboty na drutach i szydełkowanie, a na zajęciach z urządzenia gospodarstwa domowego zasady urządzania i dekoracji wnętrz mieszkalnych, konserwacji urządzeń i sprzętu domowego oraz wykonywania podstawowych prac porządkowych. Tabela 19 Zestawienie uczennic (uczniów) Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe w latach 1990-2004 Lata funk- Uczniowie Ucznio- Spraw- Uczniowie w/g zamieszkania Lp. cjonowania rozpoczy- wie koń- ność Wychowawca szkoły nający czący szkoły gm. Brzostek inne gminy 1 1990-1994 32 28 88 14 14 Danuta Wójcik 2 1991-1995 29 26 90 10 16 Anna Mazurczak 3 1992-1996 24 22 92 12 10 Urszula Pochroń 4 1993-1997 34 31 91 17 14 Małgorzata Jop 5 1994-1998 33 28 85 12 16 Zofia Pieczonka 6 1995-1999 28 24 86 13 11 Maria Śnieżek-Strzępek 7 1996-2000 31 28 90 13 15 Krystyna Zawiślak 8 1997-2001 35 26 74 11 15 Dorota Lignar 9 1998-2002 28 23 82 14 9 Zofia Pieczonka 10 1999-2003 36 32 89 16 16 Barbara Synowiecka 11 2000-2004 27 23 85 11 12 Marta Wypasek 2000-2004 12 (chłopcy) 36 29 81 16 13 Wojciech Bonarek Ogółem 373 320 86 159 161 112 Powyższa tabela ilustruje zestawienie uczniów Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe funkcjonującego w latach 1990-2003. Ponadto w tym zestawieniu znajduje się Liceum Zawodowe w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. Do tej szkoły chodzili sami chłopcy i kształcenie odbywało się tylko w jednym cyklu kształcenia, tj. w latach 2000-2004. Struktura przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu podobna była jak w Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. Nauka w nim trwała 4 lata. Z tego zestawienia wynika, że w latach 1990-2004 w Liceum Zawodowym rozpoczęło naukę 373 uczniów, a ukończyło 320. W ciągu tego czasu 53 uczennic (uczniów) odpadło i wskaźnik procentowy sprawności wyniósł 86. Przyglądając się tej tabeli zauważymy, że najczęściej odpadały uczennice uczęszczające do tej szkoły w latach 1997-2001 i sprawność tej klasy wyniosła 74%. Praktycznie, co czwarta uczennica nie ukończyła szkoły. Natomiast statystycznie najlepiej wypadły uczennice z lat 1992-1996, kiedy wskaźnik procentowy wyniósł 92. Analizując kolumnę tabeli dotyczącą uczniów według zamieszkania zauważymy, że 159 osób pochodziło z terenu gminy Brzostek, a 161 z gmin ościennych. Widzimy z tego porównania, że ten typ szkoły miał charakter ponadlokalny i uczennice/uczniowie pochodzili z bardzo wielu miejscowości, niejednokrotnie bardzo odległych. W roku szkolnym 1995/1996 naukę w klasie I Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik, specjalność wiejskie gospodarstwo domowe rozpoczęło 28 uczennic. Wychowawstwo w tej klasie sprawowała Maria Śnieżek-Strzępek. Pierwsza godzina wychowawcza była poświęcona prezentacji uczennic celem wzajemnego poznania się ze szczególnym zwróceniem uwagi na zainteresowania i możliwości intelektualne oraz omówieniu wymagań edukacyjnych z poszczególnych przedmiotów. Rozważano wstępnie możliwość zorganizowania samopomocy koleżeńskiej w wypadku, gdyby taka sytuacja zaistniała. Także w tym dniu i na tej godzinie ukształtował się Samorząd Klasowy, który miał reprezentować klasę. Pierwszym ważniejszym wydarzeniem w życiu klasy był uroczysty apel z okazji rocznicy 17 września, na którym gościli członkowie Związku Sybiraków. Natomiast w dniu 5 października 1995 roku uczennice tej klasy zostały przyjęte w poczet społeczności szkolnej w obrzędzie szkolnym, zwanym „Otrzęsinami”. 28 listopada 1995 roku odbyła się dyskoteka andrzejkowa połączona z prezentacją wróżb. Ponadto uczennice brały udział w apelach i akademiach przewidzianych kalenda- Część artystyczna na zakończenie roku szkolnego 2001/2002 w wykonaniu uczennic klasy II Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe. 113 rzem imprez i uroczystości szkolnych. 5 stycznia 1995 roku wyjechały do teatru w Tarnowie na spektakl teatralny „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Klasa w zasadzie była dobrze zorganizowana. Już na początku roku szkolnego opracowała plan działania na cały rok szkolny, a niektóre elementy nawet na cały 4-letni cykl kształcenia. Między innymi w wyniku tych ustaleń została zorganizowana jednodniowa wycieczka do Krakowa, która odbyła się w dniu 14 marca 1996 roku. Uczennice poznały zabytki królewskiego miasta Krakowa i wzięły udział w wykładzie chemii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wróciły z niezapomnianymi wrażeniami. Ponadto uczestniczyły w „Turnieju Klas – Klecie 96”. Bardzo starannie się do niego przygotowywały i zajęły trzecie miejsce. W okresie 25-26 marca 1996 roku odbyły się rekolekcje wielkopostne, w czasie których uczennice mogły się doskonalić duchowo i spojrzeć na sens życia w szerszym wymiarze. 26 kwietnia 2006 roku klasa pod kierunkiem wychowawcy zaprezentowała program poetycki poświęcony pamięci Katynia. W miesiącu czerwcu patronowała życiu kulturalno-sportowemu szkoły, pełniąc funkcję Gospodarza Szkoły. W klasie II w dniu 6 września 1996 roku została zorganizowana wycieczka o charakterze dydaktycznym do Tarnowa, celem zwiedzania Targów Zdrowej Żywności. 19 listopada 1996 roku uczennice wzięły udział w spektaklu „Mickiewicz – koncert poezji romantycznej”, który odbył się w GOK-u – w Brzostku. W lutym 1996 roku ta klasa po raz drugi pełniła funkcję Gospodarza Szkoły. W tradycyjnym Turnieju Klas w tym roku szkolnym zajęła piąte miejsce. W dniu 18 lutego 1996 roku zorganizowała tradycyjny „półmetek”. W okresie 18 września – 4 października 1996 roku uczennice odbywały praktykę śródroczną jesienną. W klasie III zostały zorganizowane wycieczki: w dniu 18 września do Tarnowa na spektakl „Śluby panieńskie” i 30 kwietnia do Kamiennej i Krynicy, celem poznania zakładu pasiecznego – stolicy pszczelarstwa. Do ważniejszych wydarzeń z życia klasy IV należy zaliczyć rekolekcje młodzieżowe na Śnieżnicy (20 listopada 1998 rok), wycieczkę do Zakopanego (12 września), próbną maturę (4-5 marca) i pielgrzymkę na Jasną Górę (10 kwietnia 1999 roku). 9. Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu Minister Rolnictwa Gospodarki Żywnościowej w dniu 7 lipca 1997 roku wydał zarządzenie (akt założycielski), na podstawie którego utworzono z dniem 1 września 1997 roku Liceum Agrobiznesu w Brzostku. Ta szkoła była publiczną szkołą młodzieżową kształcącą w zawodzie technik agrobiznesu. Podbudowę stanowiła szkoła podstawowa. Nauka w nim trwała 5 lat. W cyklu kształcenia realizowano 32 przedmioty ogólnokształcące i zawodowe. Do pierwszych należały: język polski, język niemiecki, język obcy w agrobiznesie, historia, geografia, matematyka, fizyka, chemia, wychowanie fizyczne, przysposobienie obronne i religia. Do drugiej grupy wchodziły: praktyka zawodowa, podstawy ekonomii, produkcja i pozyskiwanie surowców żywnościowych, elementy informatyki, biologii z higieną i ochroną środowiska, podstawy przetwórstwa spożywczego, elementy rachunkowości, wybrane zagadnienia prawne, technika biurowa i komputerowa, wybrane zagadnienia z psychologii, ekonomika agrobiznesu, marketing w agrobiznesie, zarządzanie firmą, przepisy ruchu drogowego, przedsiębiorczość i przedmiot specjalizacyjny. Przedmiot produkcja i pozyskiwanie surowców żywnościowych realizowany był na 260 godzinach, w klasie I – na 152 godzinach, a w II – 108. Realizowane były następujące działy programowe: 1. Produkcja rolnicza jako rodzaj działalności gospodarczej. 2. Czynniki siedliska. 3. Zabiegi agrotechniczne. 4. Podstawy zmianowania. 5. Wybrane technologie produkcji roślinnej. 6. Podstawy żywienia zwierząt gospodarskich. 7. Wybrane technologie produkcji zwierzęcej. 8. Inne kierunki produkcji w rolnictwie. 9. Pozyskiwanie surowców żywnościowych. 114 Podstawy przetwórstwa spożywczego realizowano przez dwa lata na 216 godzinach lekcyjnych. Realizacja przedmiotu dawała uczniom możliwość ogólnego rozeznania w zakresie zagadnień związanych z przetwarzaniem i utrwalaniem żywności. Zagadnienia te stanowiły podbudowę dalszego kształcenia zawodowego. Podstawy ekonomii miały na celu przygotowanie uczniów do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolniczego w oparciu o zasadę rachunku pracownika najemnego w firmach agrobiznesu. Program został opracowany, aby uczeń: - zrozumiał i potrafił wyjaśnić podstawowe kategorie gospodarki rynkowej i mechanizmy jej funkcjonowania, a także wzajemne zależności między zjawiskami i procesami ekonomicznymi, - opanował i utrwalił treści ekonomiczne – w tym celu zaplanowano celowe powtarzanie niektórych treści nauczania. Młodzież w wyniku realizowanych zagadnień z zakresu rachunkowości nabyła umiejętności prowadzenia zapisów rachunkowych zarówno dla gospodarstwa rolniczego jak i dla małej firmy. Umiejętności te stały się niezbędne z chwilą objęcia rolnictwa podatkiem VAT. W nauczaniu rachunkowości należało wykorzystywać wiadomości uczniów z takich przedmiotów jak: produkcja i pozyskiwanie surowców żywnościowych, podstawy przetwórstwa spożywczego, ekonomika agrobiznesu i zarządzanie firmą. Program nauczania przedmiotu wybrane zagadnienia prawne obejmował przepisy prawne niezbędne technikowi agrobiznesu w przyszłej pracy zawodowej i w życiu osobistym. Treści kształcenia wyjaśniały ogólne zasady funkcjonowania prawa i jego roli w gospodarce rynkowej zarówno w skali makro – jako elementu zarządzania i realizacji polityki gospodarczej państwa, jak i w skali mikro – w podejmowaniu i realizacji określonych decyzji, dokonywaniu określonych operacji, zawierania umów. Realizacja treści kształcenia przyczyniła się także do kształtowania pożądanych postaw obywatelskich, w tym potrzeby poszanowania i przestrzegania prawa oraz kultury prawnej w życiu codziennym. Technika biurowa i komputerowa jako program został tak opracowany, aby uczeń w ciągu całego cyklu kształcenia miał kontakt z komputerem. Przedmiot ten był realizowany w klasie II, III i IV. W jego urzeczywistnianiu szczególną uwagę zwracano na kształtowanie umiejętności praktycznych. Zajęcia odbywały się w pracowniach mikrokomputerowych i maszynopisania. W procesie nauczania przedmiotu technika biurowa i komputerowa należało kształtować systematyczność, dociekliwość i poczucie odpowiedzialności za wykonywaną pracę i powierzony sprzęt. Ideą przedmiotu wybrane zagadnienia z psychologii społecznej było ułatwianie poznania i zrozumienia natury człowieka oraz wykształcenie umiejętności społecznych niezbędnych w życiu dorosłym i pracy zawodowej. Ekonomikę agrobiznesu realizowano w trzech klasach (od III do V) w wymiarze 108, 90 i 75 godzin. Materiał realizowany na tym przedmiocie był podzielony na siedemnaście działów. Zagadnienia z zakresu ekonomiki firmy agrobiznesowej należało realizować, wykorzystując podręcznik akademicki zespołu autorskiego Katedry Agrobiznesu Szkoły Głównej Handlowej – praca zbiorowa pod red. A. Wosia: „Agrobiznes – mikroekonomia”. Marketing był nową dziedziną wiedzy w szkołach rolniczych i gospodarki żywnościowej. Realizowano go w klasie IV (72 godziny) i w klasie V (90 godzin). Uczniom powinna być wszczepiona zasada, że marketing to nie reklama, ale ciąg działań, których punktem wyjścia są potrzeby rynku i dostosowanie ofert do różnych potrzeb. Podstawowym celem przedmiotu przedsiębiorczość było ukształtowanie w uczniach samodzielności i niezależnego myślenia oraz inicjatywy i zaradności w życiu zawodowym. Należało dążyć, aby uczniowie byli otwarci, elastyczni na zachodzące zmiany w gospodarce rynkowej i szybko na nie reagowali. Przedsiębiorczość powinna być realizowana w formie warsztatów treningowych z podziałem klasy na grupy w pracowni przedsiębiorczości (biurze ćwiczeń). Praktyka zawodowa stanowiła integralną część procesu nauczania. Jej celem było doskonalenie i rozwijanie umiejętności nabytych w czasie zajęć teoretycznych. Bazą praktyk zawodowych powinny być: gospodarstwa rolnicze (szkolne lub szkoleniowe), przedsiębiorstwa przetwórstwa spożywczego, firmy handlowe i usługowe sfery agrobiznesu. W trakcie trwania praktyk szczególną uwagę należało zwrócić na umiejętność wyko- 115 nywania czynności na poszczególnych stanowiskach pracy, a także na organizację prac, umiejętność obliczania wyników ekonomicznych i prowadzenie dokumentacji. Praktyki miały na celu przygotować uczniów do pracy w gospodarstwie rolniczym i prowadzenia innej działalności agrobiznesowych w charakterze pracownika najemnego. Nauka jazdy samochodem o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony miała zapewnić uczniom opanowanie umiejętności prowadzenia samochodu po drogach publicznych i przygotować ich do egzaminu państwowego celem uzyskania prawa jazdy kategorii B. Tabela 20 Zestawienie uczniów Liceum Zawodowego w zawodzie technik agrobiznesu w latach 1997-2005 Ucz. w/g Ucz. w/g Lata funk- Uczniowie Uczniowie Sprawpłci zam. rozpoczyLp. cjonowania nający kończący ność gm. inne szkoły szkołę szkoły chł. dz. szkołę Brzost. gm. 1 1997-2002 34 30 88 5 25 23 7 2 1998-2003 30 30 100 11 19 14 16 3 1999-2004 34 32 94 13 19 27 5 4 2000-2005 31 26 83 9 17 22 4 Ogółem 129 118 91 38 80 86 32 Wychowawca Weronika Baran Barbara Synowiecka Anna Hudyma Urszula Pochroń W roku szkolnym 1997/1998 rozpoczęło funkcjonowanie Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu. Do klasy I zgłosiło się 34 kandydatów. Byli to dobrzy oraz bardzo dobrzy uczniowie, o czym może świadczyć fakt, że 17 z nich ukończyło szkołę z wyróżnieniem. Funkcjonowało ono w latach 1997-2005. Wygasło w wyniku wprowadzonej reformy edukacyjnej. W tym czasie zgłosiło się do tej szkoły 129 uczniów. 118 z nich ukończyło ją. W ciągu 4 cykli kształcenia tego 5-letniego liceum odpadło zaledwie 11 uczniów. Sprawność szkoły wyniosła 91%. Najwyższa sprawność osiągnięta została w latach 1998-2003, kiedy naukę zakończyło tyle samo uczniów, ile ją rozpoczęło. Był to rzadko spotykany przypadek w Uczniowie klasy IV Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu – rok szkolny 2002/2003 116 praktyce szkolnej. Podejmowaniem nauki w tej szkole w większym stopniu interesowały się dziewczęta niż chłopcy. W roku szkolnym 2001/2002 na 30 absolwentów było 11 chłopców, a dziewcząt 19, a w kolejnym roku wśród 32 absolwentów było 13 chłopców, a dziewcząt 19. W ostatnim roku funkcjonowania Liceum Zawodowego w zawodzie technik agrobiznesu było 9 chłopców i 17 dziewcząt. Uczniowie tej szkoły pochodzili przede wszystkim z terenu gminy Brzostek. Ze 118 uczniów tylko 32 pochodziło z gmin ościennych. Wykonywanie pełnego naboru i zgłaszanie się uczniów osiągających lepsze wyniki nauczania do tego typu szkoły w całości potwierdzało przewidywanie, że ta szkoła będzie cieszyć się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży szkolnej okolicznych gimnazjów. Wychowawcy w tych klasach podejmowali różnorodne działania mające na celu integrację klasy. Ważnym problemem było wytworzenie pozytywnej motywacji do nauki i kształtowanie na wielu płaszczyznach silnej osobowości. Prześledźmy działania na przykładzie klasy uczącej się w latach 2000-2005, w której wychowawstwo sprawowała Urszula Pochroń. W ramach integracji klasy w dniu 11 października 2000 roku została zorganizowana piesza wycieczka na najwyższe wzniesienie Pogórza Ciężkowickiego - na górę Liwocz. Uczniowie mogli nie tylko podziwiać piękno krajobrazu z wieży widokowej, ale także wzajemnie się poznać i nawiązać przyjaźnie. Pod koniec tego roku szkolnego – 8 maja 2001 roku zorganizowano jako kolejne działanie integracyjne ognisko klasowe. Można zauważyć, że podejmowane działania integracyjne nie były jednorazowe. Należy dodać, że ta klasa brała udział w otrzęsinach klas pierwszych (6 listopada 2000 roku) oraz w konkursie walentynkowym, a 14 grudnia 2000 roku zorganizowała wigilię klasową. W ramach doskonalenia procesu dydaktycznego i rozwoju zainteresowań uczniowie wzięli udział w turnieju „Co wiesz o swoim regionie?” i w konkursie „Krzyżówka matematyczna”. W celu poznania piękna ojczystych stron w tej klasie zostało zorganizowanych kilka wycieczek turystyczno-krajoznawczych: 5 października 2001 roku na górę Chełm, 21 maja 2002 roku do Gorlic i Biecza, 13 września 2002 roku do Zakopanego (Morskie Oko, Gubałówka, Tatrzański Park Narodowy), 18 marca 2003 roku do Oświęcimia i Ojcowa. W Oświęcimiu zwiedzono muzeum dawnego obozu koncentracyjnego, a w Ojcowie zamek. Przy okazji obejrzano w Krakowie kościół „Arka”. W tym samym roku szkolnym w dniu 8 czerwca 2003 roku została zorganizowana wycieczka klasowa w Pieniny, na program której złożyły się: zwiedzanie zamku w Nidzicy, Wąwozu Humbol, wejście na Trzy Korony i wjazd kolejką na Palenicę. W pierwszym roku nauki, tj. 19 kwietnia 2001 roku młodzież tej klasy wyjechała pod opieką nauczyciela chemii Stanisława Synowieckiego na wycieczkę do Krakowa – na wykład z chemii na Uniwersytecie Jagiellońskim pt. „Skraplanie tlenu”. W dniu 16 listopada 2000 roku uczniowie wzięli udział w pokazie udzielania pierwszej pomocy. Aby poznać zasady funkcjonowania różnych instytucji, organizowano spotkania z ich przedstawicielami. I tak w dniu 16 listopada 2000 roku odbyło się spotkanie z dyrektorem Banku Spółdzielczego w Brzostku, a 26 listopada 2000 roku klasa wzięła udział w posiedzeniu Rady Gminy. W ramach rozwijania życia kulturowego uczniowie tej klasy uczestniczyli w seansach filmowych i spektaklach teatralnych. W dokumentacji klasowej odnotowano wyjście do kina na film „Zemsta” (20 grudnia 2000 roku) i „Pianista” (28 lutego 2003 roku), na filmy wyświetlane w ramach Festiwalu Filmowego poświęconego prawom człowieka w kinie „Kosmos” w Dębicy (12 marca 2003 roku), na spektakl teatralny „Wybrzeża pełne ciszy” (poezja K. Wojtyły), występy artystów z Krakowa oraz koncerty muzyki wielkopostnej (13 marca 2002 roku i 4 marca 2003 roku). Uczniowie tej klasy czynnie włączali się w życie kulturalne szkoły. W dniu 24 maja 2002 roku wygłosili przez radiowęzeł audycję z okazji Dnia Matki, a 28 listopada 2003 roku o zwyczajach andrzejkowych. Ponadto w dniu 16 maja 2005 roku wystawili przedstawienie pt. „Światełko”. W miesiącu kwietniu 2003 roku klasa ta pełniła funkcję gospodarza szkoły. Przez cały rok szkolny co miesiąc inna klasa pełni tę funkcję. Na gazetce szkolnej przedstawiony był harmonogram zadań ustalony wspólnie z wychowawcą klasy. 117 Do stałych punktów należały rozgrywki sportowe oraz dyżury czystości na korytarzach, dyżur przy wejściu do budynku szkoły oraz artykuł do szkolnej gazetki „Plotka”. Dyżurująca klasa przygotowywała akademie szkolne i środowiskowe według kalendarza kulturalnego, zamieszczonego w planie dydaktyczno-wychowawczym szkoły. Klasa różnymi sposobami angażowała się społecznie na rzecz klasy, szkoły i środowiska. Między innymi w dniu 3 czerwca 2003 roku wzięła udział w wewnątrzszkolnym referendum przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Uczniowie brali udział w konkursach wewnątrzszkolnych i międzyszkolnych w celu rozwijania zainteresowań i ubogacenia wiedzy w różnych dziedzinach życia szkolnego. Bardzo często wystawiali drużynę w Turnieju Klas i zajmowali niejednokrotnie wysokie lokaty. W roku szkolnym 2002/2003 zajęli drugie miejsce, a w następnym trzecie. Uczniowie tej szkoły trzykrotnie realizowali 2-tygodniową praktykę zawodową. W klasie II w okresie 8-18 kwietnia 2002 roku odbywali praktykę w gospodarstwach rolnych w zakresie podstaw produkcji roślinnej i zwierzęcej. Natomiast w klasie III w zakładach przetwórstwa spożywczego i w Centrum Kształcenia Praktycznego w Dębicy w zakresie szkolenia informatycznego – realizując moduł KKP. Praktyki trwały po tygodniu. W klasie IV w okresie 10-21 maja 2004 roku mieli praktykę w placówkach handlowych i usługowych, ponadto w Centrum Kształcenia Praktycznego w Dębicy realizowano kurs komputerowy. Ostatni absolwenci opuścili szkołę w roku szkolnym 2004/2005. W późniejszym czasie, tj. w roku szkolnym 2006/2007zaczęła funkcjonować klasa I technikum w zawodzie technik agrobiznesu z 4-letnim programem zbliżonym do 5-letniego Liceum Zawodowego w zawodzie technik agrobiznesu. 10. Liceum Ogólnokształcące Dyrekcja Zespołu Szkół Rolniczych zwróciła się w dniu 6 stycznia 2000 roku do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie z prośbą o pozytywne zaopiniowanie m. in. Liceum Ogólnokształcącego, które zamierzano wprowadzić od roku szkolnego 2000/2001. To zamierzenie podyktowane zostało tym, że na terenie gminy Brzostek Zespół Szkół Rolniczych był jedyną placówką kształcącą młodzież na poziomie ponadpodstawowym, a w niedalekiej przyszłości na poziomie ponadgimnazjalnym. W uzasadnieniu podano, że szkoła posiada dobrą bazę lokalową, dydaktyczną i wykwalifikowaną kadrę do nauki przedmiotów ogólnokształcących. Ponadto od kilku lat obserwowało się, że w związku z nadchodzącymi przeobrażeniami w kraju, zapotrzebowanie na absolwentów szkół kształcących się w zawodach typowo rolniczych znacznie spadło. Dlatego też mając na uwadze ten fakt oraz wzrost aspiracji młodzieży wiejskiej, która borykała się z problemem dojazdów do LO Jaśle, Kołaczycach, Pilźnie, Jodłowej i Dębicy, postanowiono otworzyć nowy kierunek nauczania. Poza tym miano nadzieję, że utworzone w tej szkole Liceum Ogólnokształcące przyczyni się do większego zaangażowania młodzieży w życie i rozwój swojego środowiska. Po uzyskaniu pozytywnych opinii Rada Powiatu Dębickiego w dniu 28 stycznia 2000 roku podjęła uchwałę Nr XV/105/2000r. w sprawie powołania z dniem 1 września 2000 roku Liceum Ogólnokształcącego w Brzostku o profilu podstawowym. W ten sposób jeszcze przed wprowadzeniem nowej reformy edukacyjnej został złamany monopol na wyłączność kształcenia rolniczego w Zespole Szkół Rolniczych. W roku szkolnym 2000/2001 powstała klasa I Liceum Ogólnokształcącego i rozpoczął się nowy rozdział historii tej szkoły. W systemie oświaty i wychowania w Polsce licea ogólnokształcące pełnią doniosłe funkcje społeczne i otwierają drogę do najwyższych szczebli kształcenia ogólnego i zawodowego, do awansu intelektualnego i społecznego znaczniej części młodzieży z różnych środowisk społecznych. Współczesność stawia przed liceum ogólnokształcącym duże wymagania. Sprostać im może tylko szkoła, która zachowując ogólny model kształcenia i ugruntowaną pozycję w systemie edukacji, zdolna jest do ciągłego doskonalenia procesu dydaktycznego i wychowawczego, do wzbogacania swoich funkcji, tak aby nie tylko nadążała za postępem cywili- 118 zacyjnym, społecznym i kulturalnym, ale postęp ten w pewnym sensie tworzyła. Podstawowymi celami kształcenia i wychowywania w liceum ogólnokształcącym było: -umożliwianie znacznej części młodzieży uzyskanie świadectwa dojrzałości, otwieranie możliwości dalszego kształcenia, -wielostronny rozwój osobowości, zainteresowań i uzdolnień, -przygotowanie do racjonalnego i odpowiedzialnego kierowania własnym rozwojem, -przygotowanie do aktywnego i twórczego uczestnictwa w życiu społeczno-politycznym, gospodarczym i kulturalnym kraju. Szczególną rolę w liceum miały do odegrania przedmioty humanistyczne i społeczne: język polski, języki obce, historia i wiedza o społeczeństwie. Humanistyczną i społeczną edukację młodzieży wzbogacały nauki przyrodnicze, technika oraz wiedza o kulturze i sztuce. Treści kształcenia i wychowania w programach poszczególnych przedmiotów zapewniały uczniom wielostronny rozwój uzdolnień. W ich dobrze uwzględniono z jednej strony możliwości intelektualne uczniów, a z drugiej – potrzeby społeczne. Przyjęte rozwiązania organizacyjno – metodyczne uelastyczniały system kształcenia w liceum i sprzyjały indywidualizacji nauczania. W profilu podstawowym obowiązywała równowaga pomiędzy kształceniem humanistycznym, matematycznym, przyrodniczym, technicznym, kulturalnym i sportowym. W pozostałych profilach dominującą rolę wyznaczono przedmiotom kierunkowym, za które uznano ze względu na walory poznawcze i instrumentalne przy zachowaniu odpowiednich proporcji wszystkich przedmiotów objętych planem nauczania profilu podstawowego język ojczysty i matematykę. Podstawową rolę w kształceniu odgrywał język ojczysty jako naturalny instrument społecznego procesu komunikacji, utrwalania wyników poznania rzeczywistości i ekspresji, indywidualnego i społecznego doświadczenia. Treści z zakresu języka polskiego jako przedmiotu kształcenia i wychowania w liceum ogólnokształcącym obejmowały wybrane elementy językoznawstwa i nauki o literaturze. Fundamentalną rolę w kształceniu ogólnym pełniła historia. Jej nauczanie umożliwiało poznanie i zrozumienie procesu dziejowego praw rządzących społecznym rozwojem oraz czynników kształtujących materialne i kulturalne warunki rozwoju jednostki a także cywilizacyjny i kulturalny dorobek pokoleń. Matematyka odgrywała istotną rolę w rozwoju intelektualnym młodzieży i przygotowaniu jej do życia w warunkach współczesnej cywilizacji, była podstawowym instrumentem zdobywania wiedzy. Kształcenie matematyczne rozwijało intuicję, wyobraźnię, precyzję i elastyczność myślenia. W strukturze treści kształcenia i wychowania w Liceum Ogólnokształcącym nauki przyrodnicze były reprezentowane przez takie przedmioty nauczania jak: fizyka, chemia, biologia, geografia, a także elementy informatyki, nauka o kształtowaniu i ochronie środowiska, higieny oraz elementy astronomii. Pozostawały one w związku z kształceniem matematycznym, politechnicznym, edukacją ekonomiczną i społeczną oraz różnorodnymi treściami kształcenia realizowanymi w toku zajęć pozalekcyjnych. Fizyka z astronomią służyła poznawaniu materii i energii oraz przestrzeni czasu i ruchu jako podstawowych kategorii obiektywnej rzeczywistości i jej odzwierciedlenia w nauce. Umożliwiała młodzieży poznanie problemów, metod i wyników nowoczesnych badań, a także koncepcji naukowych w zakresie spraw szczególnie istotnych dla ludzkości. Funkcje chemii w kształceniu ogólnym wynikały ze stosowania w tej nauce metod i procedur badania własności substancji, jej wewnętrznej budowy i przemian, a także rozległych zastosowań w technice gospodarczej i życiu codziennym. Biologia skoncentrowana była na poznawaniu procesów życia w różnych jego strukturach i formach organicznych. Miała służyć kształtowaniu poznawczych i praktycznych zainteresowań i uzdolnień uczniów, przygotowaniu ich do korzystania z dorobku nauki w rozwiązywaniu problemów wyżywienia oraz poznaniu ochrony zdrowia, kształtowania środowiska, racjonalnej gospodarki, jej walorów i zasobów. 119 Tabela 21 Zestawienie uczniów Liceum Ogólnokształcącego w latach 2000-2007 Ucz. Ucz. Lata funk- rozp. Lp. cjon. koń. szkoły naukę naukę 1 2 3 4 2000-2004 2002-2005 2003-2006 2004-2007 Ogółem 26 24 25 28 103 27 23 21 25 96 Ucz. w/g Ucz. w/g zaSprawpłci mieszkania ność Wychowawca gm. inne gm. szkoły chł. dz. Brzostek 104 7 20 27 Marian Pasisz 96 6 17 22 1 Małgorzata Jop 84 1 20 18 3 Tadeusz Stokłosa 89 15 10 25 A. Hudyma, T. Stokłosa 93 29 67 92 4 W roku szkolnym 2000/2001 rozpoczęło naukę 26 uczniów, a ukończyło 27. Różnica ta wynikła stąd, że w trakcie trwania nauki doszła z Liceum Ogólnokształcącego w Kołaczyc jedna uczennica. Z powyższego zestawienia wynika, że klasę I w latach 2000-2004 rozpoczęło 103 uczniów, a naukę ukończyło 96. Wskaźnik procentowy sprawności szkoły wyniósł 93. Najlepszy wynik w zakresie kształcenia szkoły wystąpił w dwóch pierwszych cyklach kształcenia, a w następnych dwóch znacznie osłabł. Wystąpiła przewaga dziewcząt nad chłopcami. Tych pierwszych było 67, a tych drugich zaledwie 29. Również bardzo ciekawie wypadła proporcja uczniów według zamieszkania, tzn. z terenu gminy Brzostek pochodziło 92 uczniów, a z gmin ościennych zaledwie 4 osoby. 1 września 2000 roku był dniem historycznym dla Zespołu Szkół im Jana Pawła II. Szkoła w tym dniu otwarła swoje podwoje dla uczniów, którzy chcieli podjąć naukę w Liceum Ogólnokształcącym. Do tej pory uczniowie z Brzostku i okolic, którzy chcieli się uczyć w tym typie szkoły musieli dojeżdżać do Jasła, Pilzna, Dębicy i Jodłowej. Od teraz mieli ją na miejscu. Wychowawstwo w nowo powstałej klasie Liceum Ogólnokształcącego zostało powierzone bardzo doświadczonemu nauczycielowi Marianowi Pasiszowi. Tradycyjnie w dniu 5 października 2000 roku wychowawca zorganizował rajd na górę Liwocz, w czasie którego zorganizowano ognisko poświęcone integracji klasy i śpiewano okolicznościowe piosenki rajdowe. Kolejnym ważnym momentem integrującym klasę z całą społecznością było przyjęcie klas pierwszych do społeczności szkolnej - tzw. otrzęsiny. Uczniowie chętnie brali udział w zabawnych konkurencjach przygotowanych przez starsze programowo klasy, którym przyglądała się młodzież całej szkoły i grono nauczycielskie. Na sali panowała miła atmosfera. Na zakończenie pierwszaki złozyli uroczystą przysięgę i zostali zaproszeni do wspólnej zabawy dyskotekowej. 11 grudnia 2000 roku uczniowie tej klasy zbiorowo wyszli do kina „Przyszłość” w Brzostku. 15 stycznia 2001 roku uczniowie tej klasy wzięli udział w międzyszkolnym konkursie matematycznym, a 7 marca obejrzeli okolicznościową wystawę filatelistyczną „Jan Paweł II”. Wiele wysiłku klasa włożyła w przygotowanie się do Turnieju Klas, który odbywał się od wielu lat w pierwszy dzień wiosny i w ten sposób rozwiązywał w pełni problem Dnia Wagarowicza. Klasy uczestniczące w turnieju brały udział w konkurencjach ustalonych przez Samorząd Szkolny. Imprezie towarzyszyły przez długie tygodnie gorące przygotowywania, wiele godzin prób, szycia strojów i gromadzenie rekwizytów. Jury w składzie przedstawiciela dyrekcji, wychowawców klas nie biorących udział w turnieju oraz przedstawicieli Rady Młodzieżowej oceniali stopień wykonywania poszczególnych zadań. Dla zwycięzcy turnieju Rada Rodziców ufudowała trzydniową wycieczkę, a dwóm pozostałym klasom zrefundowała część kosztów jednodniowego wyjazdu. Pod koniec roku szkolnego, tj. 11 czerwca 2001 roku uczniowie klasy I LO brali udział w konkursie „Krzyżówka matematyczna”. Wychowawca klasy prowadził systematyczną współpracę z rodzicami w zakresie procesu wychowawczego, jak także dydaktycznego. Na pierwszym spotkaniu z rodzicami zapoznał ich z regulaminami obowiązującymi w szkole, celem wspólnego egzekwowania go. Wygłosił prelekcję z podaniem praktycznych zasad 120 Uczniowie klasy II Liceum Ogólnokształcącego z wychowawcą klasy Marianem Pasiszem nad Morskim Okiem „Jak pomóc dziecku w nauce?” Na kolejnych spotkaniach M. Pasisz informował rodziców o postępach w nauce oraz o zachowaniu uczniów. W przypadku niepowodzeń wspólnie z rodzicami szukał środków zaradczych. Średnia frekwencja roczna klasy I LO wynosiła 94%. W klasie II w dniu 25 września 2001 roku została zorganizowana 1-dniowa wycieczka do Zakopanego, gdzie uczniowie po wyjeździe kolejką linową na Gubałówkę podziwiali piękno polskich Tatr. W dalszym ciągu wychowawca podejmował partnerską współpracę z rodzicami. Nie tylko informował rodziców o postępach uczniów w nauce i zachowaniu, ale także próbował podpowiadać o postępowaniu rodziców w stosunku do swoich dzieci celem znalezienia wspólnego frontu działania w zakresie wychowania. W dniu 12 listopada 2001 roku skupił się na trzech aspektach: aktywizacji uczniów, stałym nadzorze nad dzieckiem i zagrożeniach występujących w wieku dorastania. W roku szkolnym 2001/2002 uczniowie dwukrotnie byli w kinie na filmach „Pragnienie miłości” (8 maja) i „Quo vadis” (13 grudnia). Na ostatnim spotkaniu z rodzicami, tj. w dniu 24 kwietnia wychowawca klasy wiele czasu poświęcił omówieniu sposobu wykorzystania przez szkołę w procesie wychowania nauk patrona szkoły - Jana Pawła II. Ponadto została przeprowadzona wspólna analiza wyników nauczania. W klasie III w dniu 11 czerwca 2003 roku zorganizowano wycieczkę szlakiem pielgrzymek Patrona Szkoły: Oświęcim – Wadowice – Kalwaria Zebrzydowska – Kraków, która pozwoliła poznać bliżej te miejsca. Miała ona olbrzymi wydźwięk wychowawczy. W tym roku szkolnym uczniowie dwukrotnie mieli możliwość wyjścia na seanse filmowe: „Pianistę” (28 lutego) i „Mękę Pańską” (16 kwietnia). W pracy wychowawczej ze względu na zbliżający się egzamin dojrzałości eksponowana była motywacja uczniów do nauki. Apelowano do rodziców, by systematycznie mobilizowali dzieci do intensywnej nauki. Ponadto zapoznano ich z regulaminem dojrzałości i wymaganiami egzaminacyjnymi. W roku szkolnym 2003/2004 klasa odbyła pielgrzymkę dla maturzystów na Jasną Górę (27 marca). Z ważniejszych wydarzeń w tej klasie należy wymienić: wigilię klasową, (15 grudnia), studniówkę (27 marca), spotkanie z przedstawicielem Uniwersytetu Rzeszowskiego w sprawie naboru na studia wyższe (23 kwietnia) i udział w akademii z okazji 64. rocznicy Katynia. Uczniowie intensywnie przygotowywali się do egzaminu dojrzałości. Do osiągnięć tej klasy w latach 2000-2004 należy zaliczyć: udział w szkolnym Turnieju Matematycznym (II miejsce) oraz w „Turnieju Motoryzacyjnym” zarówno na szczeblu 121 powiatu jak i województwa (przedstawiciel), konkursach o tematyce: „Mój region”, „Unia Europejska” i „Historia Motoryzacji”, a także w zjazdach szkół, które noszą imię Jana Pawła II i w apelach szkolnych, pomoc w organizacji świąt narodowych i innych uroczystości szkolnych, a także udział w różnych przedstawieniach (w latach 2000, 2001, 2002, 2003). Zainteresowani uczniowie tego oddziału uczestniczyli przed egzaminem dojrzałości w dodatkowych zajęciach z matematyki. Należy jeszcze dodać, że młodzież tej klasy brała udział w sierpniu 2002 roku w szkolnej pielgrzymce do Krakowa oraz uczestniczyła w spotkaniu z Papieżem. 11. Liceum Profilowane o profilu ekonomiczno-administracyjnym Liceum Profilowane było nowym typem szkoły średniej dającym przygotowanie ogólne oparte o tę samą podstawę programową, jaka obowiązywała w liceum ogólnokształcącym oraz przygotowanie ogólnozawodowe. Kształcenie ogólne dawało taką samą szansę kontynuowania nauki w szkołach wyższych, jaką mieli absolwenci liceów ogólnokształcących. Jeżeli uczeń w trakcie nauki w LP doszedł do wniosku, że wybrany obszar zawodowy nie będzie odpowiadał jego zainteresowaniom lub ze względów zdrowotnych nie będzie mógł wykonywać pracy w tym obszarze, bez większych przeszkód mógł zmienić decyzję i np. po roku lub dwóch latach nauki przejść do liceum ogólnokształcącego. Kształcenie ogólnozawodowe nie dawało co prawda żadnego tytułu zawodowego, ale pozwalało na poznanie specyfiki pracy charakterystycznej dla grupy zawodów ekonomicznych i administracyjno-biurowych oraz ukształtowanie wybranych umiejętności, typowych dla wykonywania pracy w wymienionych obszarach zawodowych. Umiejętności te mogły być w zależności od możliwości percepcyjnych ucznia, jego zainteresowań i predyspozycji rozwijane w szkole policealnej, na studiach licencjackich lub magisterskich. Tym samym liceum profilowane dawało możliwość przesunięcia w czasie decyzji o wyborze przyszłej drogi zawodowej12. Kształcenie w tym profilu było przeznaczone dla uczniów, którzy w przyszłości planowali prowadzić własną działalność gospodarczą lub pracować w komórkach funkcjonalnych takich, jak: sekretariat, dział ogólnoekonomiczny, dział finansowy, dział marketingu, dział zaopatrzenia lub zbytu, dział administracyjno-organizacyjny i w innych. Proces kształcenia ogólnozawodowego w profilu ekonomiczno-administracyjnym odbywał się w ramach następujących bloków tematycznych: 1. Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej. 2. Elementy rachunkowości. 3. Praca biurowa. 4. Prawo i postępowanie administracyjne. Podstawą organizacji procesu dydaktycznego w liceum profilowanym był plan kształcenia obejmujący przedmioty ogólnokształcące i ogólnozawodowe bloki tematyczne. Osiągnięcie zakładanych celów kształcenia w profilu ekonomiczno-administracyjnym wymagało szerokiej współpracy nauczycieli zajęć w profilu i nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących. Powiązania między treściami takich przedmiotów ogólnokształcących, jak matematyka, podstawy przedsiębiorczości i technologia informacyjna wskazywały na konieczność stosowania korelacji międzyprzedmiotowej. Korelacja ta miała wyeliminować tendencję uczenia się przedmiotów ogólnokształcących w „odosobnieniu” od innych obszarów kształcenia. Przede wszystkim jednak, realizowane treści bloków tematycznych rozszerzały i dopełniały treści przedmiotów ogólnokształcących, np. realizowane na lekcjach matematyki treści związane z badaniem funkcji miały zostać utrwalone i rozbudowane podczas realizacji wybranych zagadnień analizy statystycznej (moduł: „wybrane zagadnienia statystyki” w bloku tematycznym funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej.) Warunkiem osiągnięcia założonych celów kształcenia była taka organizacja procesu dydaktycznego, która zakładała, że: - zajęcia miały być prowadzone systemem laboratoryjnym, szczególnie w takich modu12 MENiS „Program nauczania: Liceum Profilowane – pr. ekonomiczno – administracyjny, str. 7. 122 łach jak obsługa klawiatury i elementy rachunkowości, - miały być stosowane metody aktywizujące, ze szczególnym uwzględnieniem metody projektów, - należało dobrze wyposażyć klasopracownie oraz oprzyrządowienie dydaktyczne tak, aby spełniały warunki tchnodydaktyczne. Założone cele kształcenia wymagały stosowania w procesie nauczania – uczenia się metod stymulujących aktywność uczniów, takich jak np. metoda projektów, gry dydaktyczne, inscenizacje i różne formy dyskusji. Szczególnej uwadze polecano metodę projektów, dzięki której uczeń miał sposobność integrowania posiadanej wiedzy i wykorzystania jej w praktyce. Dla zapewnienia prawidłowej organizacji procesu kształcenia oraz jego właściwej efektywności przewidywano zorganizowanie następujących pracowni: biurowej, ogólnoekonomicznej, rachunkowości i komputerowej. Wyposażenie technodydaktyczne pracowni pracy biurowej stanowiło bardzo istotny czynnik wpływający na poziom osiągania celów kształcenia, ujętych w obszarze bloku praca biurowa. Praca biurowa składała się z czynności powtarzalnych i wykonywanych nie tylko na stanowiskach pracy w sekretariacie, ale towarzyszyła zadaniom wykorzystywanym praktycznie we wszystkich obszarach zawodowych. Szczególny nacisk w procesie kształcenia w tym bloku tematycznym należało położyć na cele kształcenia przyporządkowane do modułu obsługa klawiatury, ponieważ stanowiły one bazę do nauki w kolejnych modułach, a ukształtowane umiejętności odgrywały istotną rolę w profesjonalnej pracy z komputerem, niezależnie od stanowiska i miejsca pracy. Złożoność celów oraz towarzyszących im treści kształcenia w bloku tematycznym „Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej” powodowało, że w każdym module dominowały inne metody i formy organizacyjne pracy uczniów. W module „Planowanie działalności gospodarczej” bazą do organizowania procesu kształcenia były postanowienia związane z planowaniem i uruchamianiem działalności gospodarczej. To powodowało, że niezależnie od stosowanych zróżnicowanych metod aktywizujących uczniowie mieli sposobność pracy z tekstem źródłowym w postaci ustawy „Prawo działalności gospodarczej” oraz korzystania z tego źródła prawa w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów związanych z planowaniem działalności gospodarczej. Techniką wspomagającą ocenę tych umiejętności była obserwacja pracy uczniów z wykorzystaniem ustawy lub zadania otwarte wymagające szczegółowego zapoznania się z wybranymi przepisami, np. dotyczącymi różnic między poszczególnymi formami prawnymi prowadzenia działalności gospodarczej lub działalności objętych koncesją. W bloku tematycznym elementy rachunkowości realizowane były trzy moduły: zasady rachunkowości, uproszczone formy rachunkowości i technologie informatyczne w uproszczonych formach rachunkowości. Osiąganie założonych celów kształcenia wymagało stosowania metod stymulujących aktywność myślową uczniów. Wśród wielu metod aktywizujących dominowały ćwiczenia, które sprzyjały kształtowaniu planowanych umiejętności i przygotowaniu do wykonania zadań dydaktycznych typu próba pracy. Te ostatnie mogły dotyczyć np. wypełnienia podstawowych dokumentów stosowanych w pracach komórek finansowych i prowadzenia ewidencji. Tabela 22 Zestawienie uczniów Liceum Profilowanego o profilu ekonomiczno-administracyjnego w latach 2002-2007 Uczniowie Uczniowie w/g Lata funk- Uczniowie Uczniowie Spraw- w/g płci zamieszkania Lp. cjonowa- rozpoczyna- kończący ność Wychowawca gm inne nia szkoły jący naukę naukę szkoły chł. dz. Brzostek gm. 1 2002-2005 30 25 83 12 13 22 3 Marta Oprządek 2 2003-2006 38 30 81 8 22 20 10 Grzegorz Grzesiakowski 3 2004-2007 36 33 92 14 19 25 8 Anna Fundakowska Ogółem 104 88 87 34 54 67 21 123 Uczniowie klasy III Liceum Profilowanego o profilu ekonomiczno-administracyjnym W latach 2002-2004 łącznie rozpoczęło naukę w tym typie szkoly 104 uczniów, a zakończyło 88. W ciągu tego czasu z dalszej nauki zrezygnowało lub odpadło 16 osób, w związku z czym sprawność szkoły wyniosła 87%. Z powyższego zestawienia wynika, że najlepszą sprawność (92%) Liceum Profilowane osiągnęło w latach 2004-2007. W pozostałych okresach jego funkcjonowania sprawność wyniosła 81 i 83%. W roku szkolnym 2002/2003 rozpoczął pracę zgodnie z wprowadzoną reformą edukacyjną nowy typ szkoły, tj. Liceum Profilowane o profilu ekonomiczno-administracyjnym. Do klasy I zostało przyjętych 30 uczniów. Opiekę nad nimi sprawowała Anna Fundakowska. W następnym roku szkolnym nastąpiła wymiana wychowawcy na Martę Oprządek. Na początku roku szkolnego – na jednej z pierwszych godzin wychowawczych - dokonano wyboru Samorządu Klasowego w składzie Sylwia Zięba – przewodnicząca, Rafał Sztaba – zastępca przewodniczącej i Magdalena Piekarczyk – skarbnik. Pierwsze spotkanie z rodzicami zostało zorganizowane w dniu 9 września 2002 roku. Omówiono na nim dokumenty szkolne, w oparciu o które działała szkoła. Między innymi została wybrana reprezentacja rodziców, czyli tzw. Rada Klasowa Rodziców w składzie: Bożena Kania, Zdzisław Sztaba i Krystyna Zięba. Na początku roku szkolnego, tj. 16 września 2002 roku zostało zorganizowane spotkanie młodzieży klas pierwszych w sprawie organizacji i zasad nowej matury oraz wymagań egzaminacyjnych zarówno w zakresie podstawowym, jak i rozszerzonym. Tych uczniów miała obowiązywać nowa formuła egzaminów dojrzałości przy zewnętrznych komisjach egzaminacyjnych. Ponadto uczniowie zostali powiadomieni o tzw. standardach egzaminacyjnych z poszczególnych przedmiotów egzaminacyjnych i możliwościach uzyskania dodatkowych informacji w tej sprawie. W dniu 20 listopada 2002 roku uczniowie tej klasy wyjechali do kina „Kosmos” w Dębicy na film „Pianista”, a dokładnie za miesiąc do kina „Przyszłość” na film „Zemsta”. 28 listopada 2002 roku klasa ta podczas ceremonii zwanej otrzęsinami została przyjęta w poczet społeczności szkolnej. Licealiści czynnie włączali się w życie społeczne szkoły. W dniu Edukacji Narodowej wzięli udział w przedstawieniu pt. „Lekcja pokory”. W celu integracji klasy zorganizowano w dniu 13 grudnia 2002 wigilię klasową, która miała nie tylko charakter religijny. 1 października 2002 roku wychowawca klasy Marta Oprządek zorganizowała spotkanie klasy z pedagogiem szkolnym Małgorzatą Kmiecik. Celem tego spotkania było przybli- 124 żenie sylwetki Jana Pawła II jako tego, którego nauka i wypowiadane myśli są godne do naśladowania w procesie wychowania i budowania osobowości młodego człowieka. Integracji uczniów tej klasy służyła także wycieczka piesza po Brzostku i okolicach w dniu 9 maja 2003 roku oraz ognisko klasowe zorganizowane w dniu 19 czerwca 2003 roku. W lutym klasa pełniła funkcję Gospodarza Szkoły. Organizowała dyżury, rozgrywki sportowe na sali gimnastycznej, przygotowywała apele czy akademie ujęte w kalendarzu apeli i uroczystości szkolnych przypadające w tym czasie. Ponadto wzięła udział w Turnieju Klas (21 marca), w spektaklu wystawionym w Domu Kultury w Brzostku (16 kwietnia), w koncercie muzycznym (14 maja) i w przedstawieniu „Dzienna choroba”. W dniu 7 października 2003 roku klasa wyjechała śladami Patrona Szkoły Jana Pawła II na wycieczkę do następujących miejscowości: Oświęcim – Wadowice – Kalwaria Zebrzydowska i Kraków. 3 października 2003 roku uczniowie wzięli aktywny udział w akademii poświęconej 45. rocznicy założenia szkoły i 5. rocznicy nadania imienia Jana Pawła II. W lutym tego roku szkolnego klasa ta ponownie pełniła funkcję gospodarza szkoły. Ponadto w klasie II młodzież brała udział w następujących wydarzeniach: apelu poświęconym rocznicy września (17 września), wigilii klasowej (9 grudnia), spotkaniu z przedstawicielem firmy Marbet – gmina Brzostek (21 stycznia), Barbarą Powroźnik – przedstawicielem Związku Sybiraków (20 kwietnia) oraz z aktorami z Krakowa, w spektaklu „Jasełka”(8 stycznia), a także w koncercie muzyki wielkopostnej (4 marca), poza tym zapoznała się z pracą Urzędu Gminy (5 grudnia). Ukoronowaniem działalności dydaktycznej i wychowawczej tej klasy była przeprowadzona w dniach 7 i 8 września 2004 roku próbna matura z języka polskiego i wybranego przedmiotu. W dniu 23 marca 2004 roku przeprowadzono dla młodzieży szkolnej pokazy połączone z warsztatami z zakresu udzielania pierwszej pomocy w nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia i życia. Program obejmował dwie godziny zajęć z praktycznymi czynnościami wykonywanymi pod nadzorem instruktorów „Lifie – saver”Przedsiębiorstwa Szkoleniowo – Usługowego Doroty i Sylwestra Bąk w Tarnowie. Praca wychowawcy w klasie III ukierunkowana była na ciągle motywowanie uczniów do nauki przed egzaminem dojrzałości. Włączeni do niej zostali rodzice. W roku szkolnym 2005/2006, tj. w drugim roku funkcjonowania Liceum Profilowanego przyjęto 36 uczniów, z czego wynika, że ta szkoła cieszyła się dużym zainteresowaniem. Wychowawstwo tej klasy objęła Agnieszka Płaziak. W celu integracji klasy już w dniu 19 września wychowawczyni zorganizowała wycieczkę krajobrazową na górę Liwocz. Podczas ogniska uczniowie bliżej się zapoznali, wymienili swoje zainteresowania i zaplanowali sprawy organizacyjne na cały rok. Tutaj zrodził się plan odbycia wycieczki turystyczno – krajoznawczej połączonej z pielgrzymką śladami Jana Pawła II – patrona szkoły. 27 października 2005 roku klasa wyjechała na wycieczkę do Wadowic, Oświęcimia i Łagiewnik. W Oświęcimiu zwiedzono muzeum obozu koncentracyjnego, a Wadowicach zabytki związane z życiem Jana Pawła II. Następnie obejrzano Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Do uroczystych wydarzeń w klasie I należy zaliczyć wigilię klasową w dniu 19 grudnia 2004 roku i wigilię szkolną w dniu 21 grudnia 2005 roku, w której obok grona nauczycielskiego brali udział przedstawiciele uczniów i rodziców z każdej klasy. Z klasy I LP uczniów reprezentowała Iwona Wójcik, a rodziców Bernadetta Sury. Ponadto klasa brała udział w konkursach wewnątrzszkolnych, pozaszkolnych i olimpiadach. W roku szkolnym 2006/2007 ta klasa rozpoczęła drugi rok nauki. 09 października 2006 roku zwiedziła schron w Stępinie – Cieszynie z okresu drugiej wojny światowej. Założeniem programowym tej wycieczki było wzbogacenie wiedzy na temat własnego regionu oraz wzbogacenie wiedzy historycznej, a także w dalszym ciągu zintegrowanie zespołu klasowego przez wspólne rozpalenie ogniska. 16 października 2006 roku klasa wyjechała do kina „Helios” w Rzeszowie na film pt. „Karol – Papież, który został człowiekiem”. Założeniem programowym obejrzenia tego filmu było przybliżenie postaci nieżyjącego Ojca Świętego Jana Pawła II – patrona szkoły. Z kolei 23 marca 2007 roku klasa obejrzała w Rzeszowa film pt. „Eksperyment”. Kolejna wycieczka tej klasy została zorganizowana w dniu 23 maja 2007 roku na trasie Krynica – Ciężkowice – Kamianna. Jej celem było poznanie estetycznych i przyrodniczych 125 walorów Krynicy oraz podziwianie piękna Rezerwatu Przyrody Nieożywionej – skamieniałego miasteczka w Ciężkowicach oraz Kamiannej – stolicy polskiego pszczelarstwa. 03 lutego 2007 roku klasa ta uczciła półmetek swej edukacji zabawą półmetkową. 2 kwietnia 2007 roku wraz z całą społecznością szkolną wzięła udział w wieczornym pochodzie szkolnym na czuwanie w kościele parafialnym z okazji rocznicy śmierci Jana Pawła II. W tym roku odbyła się wizytacja kanoniczna parafii Brzostek przez biskupa rzeszowskiego i z tej okazji w dniu 25 kwietnia 2007 roku odbyło się spotkanie całej społeczności szkolnej z ks. biskupem Edwardem Białogłowskim. 12. Technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego W związku z reformą szkolnictwa wprowadzoną w 1999 roku, która wniosła bardzo wiele zmian w szkołach ponadgimnazjalnych, zostało wprowadzone między innymi 4-letnie technikum zawodowe w różnych zawodach, w tym także w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego. Należy zauważyć, że szkoła miała już dosyć długą tradycję w kształceniu uczniów w zakresie wiejskiego gospodarstwa domowego. Funkcjonowała przecież Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe. Szkoła posiadała przygotowanych nauczycieli do prowadzenia tych zajęć oraz dwie pracownie żywienia z dobrze zaopatrzonym zapleczem. Została ona zorganizowana ze względu na potrzeby rynku oraz zainteresowania gimnazjalistów. W ramach kształcenia zawodowego prowadzono zawodowe przedmioty teoretyczne, zajęcia praktyczne i praktykę zawodową. Uczeń w tym typie szkoły zdobywał wiedzę i umiejętności zawodowe związane między innymi z urządzaniem zakładów gastronomicznych i gospodarstw domowych, technologią gastronomiczną i obsługą konsumenta, mikrobiologią żywności i podstawami żywienia człowieka, podstawami ekonomii, marketingu, zarządzania i biurowości. Absolwent mógł podjąć własną działalność gospodarczą, jak też podjąć pracę w zakładach i firmach usługowych związanych z gastronomią, technologią żywności, hotelarstwem, turystyką czy ogólnie z żywieniem człowieka, jak też podjąć naukę w szkołach policealnych oraz w wyższych szkołach licencjackich i magisterskich. W ramach realizacji programu nauczania przedmiotu podstawy ekonomii uczeń miał nauczyć się samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolniczego w oparciu o zasadę rachunku ekonomicznego i samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej lub pracy w charakterze pracownika najemnego w firmach agrobiznesu. Z kolei program nauczania technologii gastronomicznej z obsługą konsumenta obejmował treści z zakresu towaroznawstwa, technologii sporządzania potraw, sposobów ich podawania, higieny i estetyki oraz obsługi konsumenta. Korelowały one z podstawami żywienia człowieka oraz przedmiotem urządzanie gospodarstw domowych i zakładów gastronomicznych. Zadaniem podstaw żywienia człowieka było przekazanie uczniom wiedzy o wpływie pożywienia na prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka oraz ukształtowanie umiejętności planowania żywienia w gospodarstwach domowych i placówkach żywienia zbiorowego. Natomiast urządzanie zakładów gastronomicznych i gospodarstw domowych obejmowało jedenaście działów, których głównym celem było wyposażenie uczniów w umiejętności pomocne przy urządzaniu zakładów gastronomicznych i gospodarstw domowych. Zajęcia z tego przedmiotu realizowane były na jednostkach 2-godzinnych. Taka organizacja pozwalała na lepszą realizację procesu nauczania. Ze względu na specyfikę zagadnień objętych programem nauczania, ich interdyscyplinarność i trudności, które mogły wystąpić w przyswajaniu wiedzy przez uczniów wskazane było, aby przedmiot realizować w grupach 15-osobowych, co pozwoliłoby na indywidualizację procesu nauczania. Ponadto wskazane było, aby zajęcia z tego przedmiotu były prowadzone metodami aktywizującymi, które wymagałyby od uczniów myślenia, rozwijałaby ich pamięć, wy- 126 obraźnię, zmuszały do lepszej koncentracji i uczyły pracy w zespole. Realizowany był także przedmiot wybrane zagadnienia z psychologii społecznej, którego zadaniem było ułatwienie poznania i zrozumienia natury człowieka oraz wykształcenie umiejętności społecznych niezbędnych w życiu dorosłym i pracy zawodowej. Chodziło przede wszystkim o wykształcenie umiejętności w zakresie rozpoznawania potrzeb własnych i innych ludzi, pozytywnego i twórczego myślenia, zapobiegania niepowodzeniom życiowym, rozwiązywania konfliktów różnymi metodami itp. Nauka powyższych umiejętności wymagała w czasie zajęć pełnej aktywności ucznia i nauczyciela. Praca nauczyciela musiała zmierzać do pobudzania i wzmacniania u ucznia wewnętrznej, poznawczej i rzeczywistej, a nie obronnej i pozorowanej motywacji działania. Nauczyciel musiał tak organizować i prowadzić zajęcia, by uczeń czuł się bezpieczny psychicznie, a jego zachowania nie były uogólnione i poddawane subiektywnej ocenie, by miał on możliwość współtworzenia zajęć oraz uczenia się nie tylko poprzez bierne przyswajanie wiadomości, ale także poprzez korzystania z zasobów własnych, widział sens tego co robi na lekcjach, rozumiał, że to, czego się uczy będzie mu potrzebne w życiu osobistym i pracy zawodowej. Kolejnym przedmiotem – nowym w szkołach rolniczych i gospodarki żywnościowej był marketing. Realizując cele kształcenia nauczyciel musiał nakłonić uczniów, by aktywnie zachowywali się na rynku jako kupujący i jako obserwatorzy. Obserwacje i spostrzeżenia uczniów należało wykorzystywać, realizując treści programowe. Nauczyciel miał obowiązek wyjaśnić uczniom, że marketing to nie reklama i działanie na wzrost sprzedaży, ale ciąg działań, których punktem wyjścia są potrzeby rynku. Na przedmiocie zarządzanie firmą uświadomiano uczniom, że przedsiębiorstwo jest samodzielną jednostką, nastawioną na realizację celów, otwartą w kierunku otoczenia, jednostką tworzącą i dzielącą dochód. Ważne było, aby uczeń zrozumiał, że przedsiębiorstwo, uwzględniając otoczenie firmy, samodzielnie podejmuje decyzje (na własny rachunek i ryzyko). Dział VII tego przedmiotu dotyczył nauczania elementów rachunkowości. Uczeń w wyniku realizowanych zagadnień z zakresu rachunkowości powinien nabyć umiejętność prowadzenia zapisów rachunkowych w małych firmach. W nauczaniu rachunkowości należało wykorzystać wiadomości uczniów z takich przedmiotów, jak technologia gastronomiczna z obsługą klienta, urządzanie zakładów gastronomicznych i gospodarstw domowych, podstawy ekonomii i zarządzanie firmą. Przedmiot podstawy biurowości stanowił podstawę do nauczania podstaw ekonomii, marketingu, zarządzania firmą oraz innych przedmiotów zawodowych. W celu opanowania praktycznych umiejętności z zakresu prowadzenia korespondencji, obsługi urządzeń technicznych i prowadzenia biura w programie nauczania przedmiotu przewidziano dużo ćwiczeń i pokazów. W trakcie jego prowadzenia należało wykorzystać umiejętności uczniów zdobyte w trakcie realizowania przedmiotu elementy informatyki. Kompleksowość nauczania tego przedmiotu znajdowała swój wyraz w zastosowaniu zdobytej wiedzy i umiejętności w formach pozalekcyjnych będących swoistym polem ćwiczeń. Uczniowie technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego mieli możliwość zdobycia prawa jazdy kat. „B”. Jednym z podstawowych elementów nauczania kandydatów do uzyskania prawa jazdy kategorii „B” było nauczanie przepisów ruchu drogowego. Nauka tego przedmiotu była dość trudna zarówno dla nauczającego, jak i uczącego się, wymagała bowiem przyswojenia zasad, nakazów i zakazów obowiązujących na drodze oraz wcielenia ich w praktykę. Na zajęciach praktycznych klasa była dzielona na 3 grupy. Dwie z nich odbywały zajęcia z technologii gastronomicznej, a jedna z urządzania i wyposażania zakładów gastronomicznych. Zajęcia praktyczne powinny być prowadzone w taki sposób, aby uczniowie mieli możliwość wykorzystania w praktyce zdobytych wcześniej wiadomości teoretycznych i mogli nabyć umiejętność samodzielnego wykonywania prac przewidzianych programem. W związku z tym praktyka zawodowa z zakresu urządzania zakładów gastronomicznych i gospodarstw domowych była realizowana dopiero po zdobyciu przez młodzież znacznej części wiedzy teoretycznej na ten temat. 127 Tabela 23 Zestawienie uczniów technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego w latach 2002-2007 Uczniowie Uczniowie w/g Lata funk- Uczniowie Uczniowie Spraw- w/g płci zamieszkania Lp. cjonowania rozpoczyna- kończący ność Wychowawca gm. inne szkoły jący naukę naukę szkoły chł. dz. Brzostek gm. 1 2002-2006 32 26 81 2 24 21 5 Krystyna Rak 2 2003-2007 36 32 88 8 24 20 12 W.Baran, M.Stelmach Ogółem 68 58 85 10 48 41 17 Z powyższego zestawienia wynika, że do tej pory absolwenci opuścili tę szkołę już dwukrotnie. Kształcenie w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego odbyło w dwóch czteroletnich cyklach kształcenia Technikum Zawodowego – w latach 2002-2006 i 2003-2007. Klasę rozpoczęło 68 uczniów, a po czterech latach ukończyło 58. Wskaźnik procentowy sprawności szkoły wyniósł 85. W pierwszym roku jej funkcjonowania na całą klasę było tylko dwóch chłopców. W następnym roku ich liczba wzrosła do 8. W latach 2002-2006 na 26 uczniów było 2 chłopców i 24 dziewcząt. Natomiast w kolejnym cyklu kształcenia na 32 absolwentów przypadło 8 chłopców i 24 dziewczyny. Z tego wynika, że z uwagi na charakter wykonywanego zawodu, ten typ szkoły cieszył się większym zainteresowaniem wśród żeńskiej grupy młodzieży. Szkoła nie ma długich tradycji kształcenia w tym zawodzie. Sądzić należy, że jeszcze przez wiele lat będzie się cieszyć dużym zainteresowaniem i nie będzie problemu z przeprowadzeniem do niej naboru, gdyż na rynku pracy istnieje duże zapotrzebowanie na pracowników o takim wykształceniu. Dla zobrazowania pracy wychowawczej w tym typie szkoły prześledźmy działania społeczne uczniów kształcących się w latach 2003-2007. Przez pierwsze trzy lata wychowawstwo w tej klasie sprawowała Weronika Baran, a w roku ostatnim Margaretta Stelmach. Pierwszym krokiem podjętym w klasie pierwszej był pieszy rajd na górę Liwocz w ramach edukacji regionalnej i integracji klasy. Z kolei 29 września 2003 roku uczniowie wzięli udział w Turnieju Wiedzy o Zespole Szkół im. Jana Pawła II. Wydarzenie to miało duży wydźwięk wychowawczy, uczniowie u progu rozpoczęcia swojej edukacji zapoznać się musieli z historią tej szkoły. Stanowiło to jednocześnie przygotowanie do obchodów Święta Wigilia szkolna 2003 – klasa II Technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego prezentuje część artystyczną 128 Szkoły w dniu 3 października 2003 roku. Ta uroczystość zbiegła się z obchodami małego jubileuszu 45-lecia istnienia szkoły i 5. rocznicy nadania szkole imienia Jana Pawła II. Do ważniejszych wydarzeń z życia klasy w tym roku szkolnym należy jeszcze zaliczyć udział w uroczystej akademii z okazji Dnia Edukacji Narodowej (13 października), otrzęsiny klas pierwszych (28 października), uroczystą akademię z okazji Święta Niepodległości (7 listopada), opłatek klasowy (18 grudnia), wigilię szkolna (19 grudnia), Turniej Klas (21 marca 2004 roku) i zajęcie w nim II miejsca oraz uroczystą akademię z okazji uchwalenia Konstytucji 3. Maja (4 maja) zorganizowaną przez tę właśnie klasę w Gminnym Ośrodku Kultury i w szkole. 18 maja ta klasa przygotowała audycję radiową emitowaną przez radiowęzeł szkolny z okazji urodzin Jana Pawła II – patrona szkoły. Natomiast w dniu 26 maja 2004 roku uczniowie całej szkoły mogli wysłuchać koncertu radiowego z okazji Dnia Matki autorstwa tej klasy. Ważnym wydarzeniem w życiu tej klasy w tym roku szkolnym była organizacja i udział w międzyklasowym konkursie ekologicznym. 3 października 2005 roku klasa ta czynnie włączyła się w przygotowanie 7. rocznicy nadania szkole imienia Jana Pawła II – główne uroczystości połączone były ze Świętem Szkoły. Natomiast dziesięć dni później, tj. 13 października 2005 roku wzięła aktywny udział w uroczystej akademii szkolnej z okazji Dnia Edukacji Narodowej. Z kolei w ramach edukacji ekologiczno-historycznej młodzież tej klasy 20 października 2005 roku wyjechała na jednodniową wycieczkę do Jasła, Krosna i Dukli, a w następnym dniu wzięła udział w tradycyjnym Turnieju Klas organizowanym corocznie w pierwszy dzień kalendarzowej wiosny. W klasie IV wychowawstwo przejęła Margaretta Stelmach. Jej praca wychowawcza została ukierunkowana na mobilizowanie uczniów do usilnej pracy, celem dobrego przygotowania się do egzaminu dojrzałości i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. 6 stycznia 2007 roku zorganizowana została wycieczka na lodowisko do Dębicy, 19 grudnia wigilia klasowa, a 20 grudnia wigilia szkolna. W dniu 6 lutego uczniowie tej klasy wzięli udział w montażu słowno-muzycznym zorganizowanym przez Kawiarenkę Literacką, a 4 kwietnia 2007 roku w Dębickich Targach Pracy i Edukacji. Ostatnim wydarzeniem w historii tej klasy było jej pożegnanie po zakończeniu edukacji zorganizowane przez całą społeczność szkolną. Miało to miejsce w dniu 7 kwietnia 2007 roku. 13. Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa Technikum Zawodowe w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa było jedną ze szkół wprowadzoną na mocy reformy edukacyjnej zapoczątkowanej w roku szkolnym 2002/2003. Nauka w nim trwała 4 lata. Jednym z podstawowych przedmiotów ogólnotechnicznych przygotowujących uczniów do rozpoczęcia kształcenia kierunkowego były podstawy techniki. Zakres treści programowych tego przedmiotu został opracowany w taki sposób, aby uczniowie zdobywali wiedzę i umiejętności coraz to wyższych kategorii. Końcowe działy wymagały wykorzystania zdobytych wiadomości w rozwiązaniu zadań złożonych, integrujących wiedzą i umiejętności z wcześniejszych działów kształcenia. Nauczanie przedmiotu rozpoczynało się od określenia pojęcia techniki i jej miejsca w życiu gospodarczym kraju i świata. Podstawy rolnictwa miały dostarczyć uczniom wiedzy i umiejętności rolniczych, jakie powinien posiadać technik mechanizacji rolnictwa. Kryterium doboru treści przedmiotu wynikało z potrzeby dostarczania uczniom wiadomości o produkcji roślinnej i zwierzęcej w zakresie umożliwiającym późniejsze nauczanie mechanizacji procesów produkcyjnych w rolnictwie. Lekcje zawierały informacje o kierunkach produkcji rolniczej, jej znaczeniu i czynnikach wpływających na wyniki produkcyjne. Szczególny nacisk kładziono na zagadnienia związane z mechanizacją prac produkcji roślinnej i zwierzęcej. Przedmiot pojazdy rolnicze obejmował swoim zakresem następujące zagadnienia: budowę i zasady działania, prawidłową obsługę i eksploatację, sposoby napraw oraz wykry- 129 wanie uszkodzeń maszyn. W przedmiocie tym umieszczono tematykę dotyczącą pojazdów rolniczych, a także maszyn samojezdnych posiadających własne źródła energetyczne do ich napędu. Przedstawiony program przedmiotu pojazdy rolnicze bazował na wiadomościach ucznia z fizyki, podstaw techniki i elektrotechniki. Jego nauczanie cechowało się dużym upoglądowieniem lekcji i dobrym zapleczem technicznym (pracownie, warsztaty). Realizowany materiał nauczania elektrotechniki był skorelowany z pozostałymi przedmiotami zawodowymi. Głównym celem nauczania było wyposażenie ucznia w wiadomości i umiejętności, które pozwoliłyby mu zrozumieć istotę działania elektrycznych urządzeń technicznych i maszyn. Bardzo szybki rozwój techniki stworzył konieczność aktualizowania treści szczególnie w dziale automatyki i elektroniki. Uczniowie w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa mieli możliwość zrobienia prawa jazdy na kategorię „B” i „T”. Jednym z podstawowych elementów wymaganych od kandydatów do uzyskania prawa jazdy było opanowanie przepisów ruchu drogowego. Nauczanie przedmiotu przepisy ruchu drogowego odbywało się w formie lekcji i ćwiczeń. W procesie nauczania zalecało się stosowanie metod aktywizujących, które miały wpływ na efektywność i skuteczność nauczania. W Technikum Zawodowym w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa ważnym przedmiotem były maszyny rolnicze, które bazowały na wiedzy z zakresu podstaw rolnictwa i podstaw techniki, co w połączeniu z zajęciami praktycznymi stanowiło integralną część przygotowania zawodowego technika mechanizacji rolnictwa. Nauczanie tego przedmiotu rozpoczynało się od zapoznania uczniów z organizacją procesu dydaktycznego, zadaniami i zakresem przedmiotu, historią rozwoju i znaczeniem mechanizacji rolnictwa. Kolejne lekcje wyjaśniały podstawowe pojęcia takie jak: narzędzia, maszyna, urządzenie oraz terminy z zakresu agregatowania i eksploatacji. Proces dydaktyczny realizowany był w pracowni przedmiotowej wyposażonej w pomoce dydaktyczne w postaci części i zespołów części maszyn i narzędzi rolniczych. Konieczne było przestrzeganie zasad nauczania ułatwiających uczniom zrozumienie i zapamiętywanie wiadomości niezbędnych w przyszłości do podjęcia pracy zawodowej oraz samodzielne pogłębianie wiedzy i podążanie za nowościami w dziedzinie narzędzi i maszyn rolniczych. Należy wspomnieć, że przedmiot podstawy ekonomii służył do przygotowania uczniów do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej lub pracy w charakterze pracownika najemnego w firmach agrobiznesu. Kolejnym przedmiotem realizowanym w szkołach średnich o różnych zawodach był marketing. Uczniowie poznawali na nim istotę marketingu w gospodarce narodowej i przedsiębiorstwie agrobiznesu oraz wykazywali uwarunkowania przy podejmowaniu decyzji marketingowych, uwzględniając zjawiska i prawa ekonomiczne. Realizując treści nauczania, uczniowie zaznajomili się z marketingowymi zachowaniami różnych podmiotów tworzących agrobiznes i zasadami budowy programu marketingowego przedsiębiorstwa, uwzględniając 4 elementy: produkt, cenę, dystrybucję i komunikację marketingową. Uczniowie na przedmiocie zarządzanie firmą na 112 godzinach mieli zapoznać się z mechanizmami zarządzania firmą i nabrać przekonania, że przedsiębiorstwo jest samodzielną jednostką tworzącą i dzielącą dochód. Uczeń był obowiązany zrozumieć, że przedsiębiorstwo podejmuje decyzje (na własny rachunek i ryzyko), uwzględniając otoczenie firmy. Młody człowiek w wyniku realizowanych zagadnień z zakresu rachunkowości powinien nabyć umiejętności prowadzenia zapisów rachunkowych w małych firmach. W nauczaniu tego przedmiotu wykorzystywane były wiadomości uczniów z takich przedmiotów, jak budownictwo inżynieryjne, podstawy ekonomii i zarządzanie firmą. Realizacja znacznej części materiału wymagała nauczania w formie ćwiczeń, np. sporządzanie dokumentacji, wypełnianie rejestrów, ksiąg itp. Przy realizacji ćwiczeń wskazane było wykorzystywanie programów komputerowych, np. „Księgi przychodów i rozchodów” oraz „Małej firmy”. Szkolenie praktyczne w formie zajęć praktycznych, praktyk zawodowych, nauki jazdy i nauki pracy maszynami rolniczymi stanowiło istotną część kształcenia technika mechanizacji rolnictwa. Praktyki zawodowe obejmowały głównie eksploatację maszyn, pojazdów i urządzeń technicznych w produkcji rolniczej. Dlatego ich tematyka była opracowana przez szkołę z uwzględnieniem potrzeb regionu, miejsca i terminu odbywania praktyk. Przebieg 130 praktycznej nauki zawodu, wykaz nabytych umiejętności oraz uzyskane oceny cząstkowe i końcowe były odnotowywane i indeksach praktycznej nauki zawodu oraz w dziennikach lekcyjnych. Na zajęciach praktycznych na wszystkich stanowiskach pracy zwracano szczególną uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wskazywano na zagrożenia i uczono sposobów ich unikania, wdrażano do dbałości o ład i porządek na stanowiskach pracy oraz uczono poszanowania sprzętu. Program praktyki zawodowej obejmował eksploatację maszyn, pojazdów i urządzeń technicznych bezpośrednio w produkcji. W trakcie tej trwania uczeń miał opanować umiejętność samodzielnej obsługi sprzętu z położeniem nacisku na agregatowanie, przygotowanie do pracy, wykonanie jej, postępowanie po jej zakończeniu oraz ewidencjowanie. Praktyki były organizowane w oparciu o bazę gospodarstwa z licencją, zaplecza technicznego rolnictwa i w zakładach przetwórstwa rolnego. Można je było realizować w centrach kształcenia praktycznego. Tabela 24 Zestawienie uczniów w 4 – letnim technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa w latach 2002-2007 Lata Funk- Uczniowie Uczniowie Spraw- Uczniowie w/g zamieszkania Lp. cjonowania Rozpoczyna- Kończący ność Wychowawca Gm. Brzostek Inne gm. szkoły jący naukę naukę szkoły 1 2002-2006 35 29 83 21 8 Grzegorz Kolbusz 2 2003-2007 37 27 73 20 7 Józef Wadas Ogółem 72 56 78 41 15 Z powyższego zestawienie wynika, że naukę w klasie pierwszej rozpoczęło 72 uczniów, a po czterech latach zakończyło ją 56. Wskaźnik procentowy sprawności szkoły wynosił 78. Ta sytuacja wynikła stąd, że Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych cieszyła się dużym zainteresowaniem i bardzo często były organizowane dwa równoległe oddziały. Również wiadomo, że do szkoły zawodowej z reguły szła młodzież intelektualnie słabsza i mająca mniejszą motywację do nauki. Z chwilą powołania technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa część młodzieży zamiast w zasadniczej szkole zawodowej podjęła naukę w technikum. Także znacznie więcej uczniów było z terenu gminy Brzostek (45) niż innych gmin (15). W Technikum Zawodowym w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa w roku szkolnym 2003/2004 rozpoczęło naukę w klasie I 37 uczniów. We wrześniu wychowawca klasy godziny wychowawcze przeznaczył na integrację klasy – wzajemne poznanie się uczniów. Samorząd klasowy został powołany w następującym składzie: Tadeusz Parat, Piotr Studniarz, Michał Spirydowicz i Piotr Czekaj. W dniu 2 września 2003 roku na pierwszym integracyjnym spotkaniu z rodzicami wychowawca klasy Józef Wadas omówił podstawowe dokumenty szkolne i przedstawił misję i wizję szkoły. Ponadto omówił wymagania edukacyjne z poszczególnych przedmiotów i zaprosił rodziców do współpracy, bowiem wspólne zaangażowanie w proces edukacyjny nauczycieli, uczniów i rodziców decyduje o jego pomyślności w osiągnięciu zamierzonych celów zarówno w dydaktyce, jak i w wychowaniu. Na tym spotkaniu także ukonstytuowała się Rada Klasowa rodziców w składzie: Zofia Grodzka, Ewa Staniszewska i Teresa Moskal. Ważnym wydarzeniem w klasie I były otrzęsiny zorganizowane przez klasy programowo wyższe. Miały one miejsce w dniu 28 września 2003 roku. Ten zwyczaj był obchodzony od wielu lat i sprowadzał się do przyjmowania w formie zabawowej nowych uczniów w poczet społeczności szkolnej. Uczniowie uczestniczący w tym obrzędzie po raz pierwszy, z jednej strony byli zaskoczeni, a z drugiej zadowoleni z wykonywanych poleceń i podbudowani psychicznie z powodu sprostania powierzonym im zadaniom. Po tej ceremonii wszyscy uczniowie wzięli udział w dyskotece szkolnej. 131 W następnym dniu, tj. 29 września 2003 roku uczniowie tej klasy uczestniczyli w Turnieju Wiedzy o Zespole Szkół im. Jana Pawła II, który miał na celu wzbogacenie ich wiedzy z zakresu istnienia tej placówki oświatowej. Termin został wybrany nieprzypadkowo, bo kilka dni później, tj. 5 października obchodzone było Święto Szkoły, tym bardziej, że w tym roku szkoła po raz 45. otworzyła swoje podwoje dla uczniów Brzostka i okolic. Równocześnie była to 5. rocznica nadania szkole imienia Jana Pawła II. 13 października 2003 roku z okazji Dnia Edukacji Narodowej w szkole odbyła się uroczysta akademia. Miała ona ogromny wydźwięk wychowawczy i emocjonalny służący budowie właściwych relacji na płaszczyźnie nauczyciel – uczeń i wychowawca – wychowanek. Klasa, o której jest tu mowa w tym roku szkolnym pełniła rolę Gospodarza Szkoły w miesiącu marcu. Z funkcji swojej – poprzez organizację życia kulturowego i sportowego – wywiązała się bardzo dobrze. W tym roku obchodzone było uroczyście w ramach kształtowania postaw i uczuć patriotycznych Święto Narodowe w dniu 11 listopada. Klasa ta starannie przygotowała się do Turnieju Klas, który odbył się w dniu 22 marca 2003 roku. Należy dodać, że ta impreza na trwałe wpisała się w tradycję szkoły. Wielokrotnie była ona propagowana przez lokalną prasę nie tylko na terenie powiatu dębickiego, ale także województwa podkarpackiego. Ponadto klasa ta w ramach wychowania regionalnego wzięła udział w wycieczce na najwyższe wzniesienie Pogórza Ciężkowickiego – górę Liwocz. Miało to miejsce 14 grudnia 2003 roku. 15 grudnia odbyła się wigilia klasowa. Nie można zapomnieć także u udziale tej klasy w uroczystej akademii z okazji 64. rocznicy Katynia. Wychowawca tej klasy dwukrotnie spotkał się z rodzicami, tj. 13 listopada 2003 roku i 26 stycznia 2004 roku. Na pierwszym spotkaniu dokonał analizy postępów w nauce i zachowaniu oraz przedstawił frekwencję uczniów za miniony okres. Rozwinęła się dyskusja nad poważnymi problemami celem wspólnego szukania środków zaradczych i wprowadzenia programów naprawczych. Na drugim z kolei spotkaniu z rodzicami została podsumowana praca w I semestrze oraz przedstawiona średnia ocen w klasie i frekwencja z uczęszczania na zajęcia. Następnie szczegółowo dokonano analizy postępów w nauce i zachowań za I semestr w indywidualnych rozmowach z rodzicami. W kolejnych latach przez tę klasę były realizowane podobne zadania. W okresie 3-7 oraz 10, 11 i 13 października 2004 roku odbyła się praktyka zawodowa eksploatacyjna. Nato- Ostatnich rad udziela uczniom klasy I Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa wychowawca klasy Józef Wadas w dniu 25.06.2004r. 132 miast 13 grudnia 2005 roku zostały zorganizowane dla kandydatów na kierowców pokazy połączone z warsztatami w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych stanach zagrożenia zdrowia i życia. 31 stycznia 2007 roku przeprowadzono próbny egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe (pisało go 26 uczniów), a w dniu 14 marca 2007 roku próbny praktyczny egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe (obecnych 16 uczniów). W klasie IV praca wychowawcy była ukierunkowana na motywowanie uczniów do systematycznej i usilnej pracy w celu dobrego przygotowania się do egzaminu dojrzałości i z przygotowania zawodowego (potwierdzającego kwalifikacje zawodowe). 14. Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz małej gastronomii Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz małej gastronomii została powołana do życia dnia 1 września 2004 roku. Dyrekcja Zespołu Szkół im. Jana Pawła II, wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu miejscowego rynku pracy, w roku szkolnym 2003/2004 podjęła staranie w Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i Starostwie Powiatowym w Dębicy o powołanie do życia nowego kierunku kształcenia na poziomie zasadniczym w zawodzie kucharz małej gastronomii. Wnioskodawcy wychodzili z założenia, że szkoła prowadziła kształcenie w zawodzie technik żywienia gospodarstwa domowego, które cieszyło się dużym zainteresowaniem, ale nie spełniało oczekiwań tych uczniów i ich rodziców, którzy planowali edukację na poziomie zasadniczym. Z prowadzonych przez szkołę sondaży wśród uczniów pobliskich gimnazjów wynikało, że zapotrzebowanie na ten kierunek było duże. W ostatnich latach na terenie gminy Brzostek i gmin ościennych powstało wiele barów i restauracji, wzrosło także zainteresowanie tworzeniem gospodarstw agroturystycznych. Stąd też młodzi widzieli możliwości podjęcia w przyszłości pracy w tym zawodzie. Za wprowadzeniem tego kierunku kształcenia przemawiał fakt, że szkoła posiadała wykwalifikowaną kadrę do kształcenia w zawodzie kucharz małej gastronomii jak też niezbędne zaplecze, gdyż funkcjonowało w niej od dwóch lat technikum żywienia i gospodarstwa domowego. Szkoła podjęła działania zmierzające do kompletowania środków dydaktycznych wymaganych zgodnie z programem nauczania. Były to głównie tablice i plansze przygotowane przez uczniów pod opieką nauczycieli. Dokonano zakupu naczyń i sprzętu kuchennego na kwotę 2.500 tys.zł, uzupełniając tym samym braki w wyżej wymienionym sprzęcie. Ponadto w miesiącach wakacyjnych, w budynku byłego internatu, rozpoczęły się prace modernizacyjne, rozszerzające bazę kształcenia praktycznego w technikum żywienia i gospodarstwa domowego.Umożliwiło to tym samym lepszą realizację planu nauczania dla zawodu kucharz małej gastronomii. Zarówno organ prowadzący, tj. Starostwo Powiatowe w Dębicy, jak też Kuratorium Oświaty w Rzeszowie sprawujące nadzór pedagogiczny wyraziło zgodę na wprowadzenie tego typu szkoły w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku. Nauka w nim trwała 2 lata. W ramach kształcenia zawodowego obejmującego zawodowe przedmioty teoretyczne oraz zajęcia praktyczne uczeń zdobywał wiedzę i umiejętności z zakresu funkcjonowania zakładu gastronomicznego oraz pracy na stanowisku kucharza. Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej absolwent mogł pogłębić swoją wiedzę ogólną w 2-letnim Liceum Uzupełniającym umożliwiającym przystąpienie do egzaminu maturalnego. Absolwenci Zasadniczej Szkoły Zawodowej, aby uzyskać tytuł zawodowy kucharza małej gastronomii, musieli zdać egzamin zawodowy potwierdzający ich kwalifikacje zawodowe w Zespole Szkół nr 3 w Jaśle. Plan nauczania dla zawodu kucharz małej gastronomii na podbudowie programowej gimnazjum przewidywał 18 obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Do przedmiotów zawodowych realizowanych w tym typie szkoły należy zaliczyć: zasady żywienia, wyposażenie techniczne zakładów gastronomicznych, organizację, bezpieczeństwo i higienę pracy, technologię gastronomiczną z towaroznastwem, rachunkowość w małej gastronomii i zajęcia praktyczne. Realizacja treści kształcenia przedmiotu zasady żywienia powinna zapewnić uczniom 133 zdobycie podstawowych wiadomości i umiejętności propagujących zdrowy styl życia, a jednocześnie nauczyć krytycznego patrzenia na sferę rynku produktów spożywczych i związaną z nim reklamę w środkach masowego przekazu. Realizowany był on w klasie I na 76 jednostkach lekcyjnych. Podstawowym celem nauczania przedmiotu wyposażenie techniczne zakładów gastronomicznych było odpowiednie przygotowanie ucznia do posługiwania się sprzętem, maszynami i urządzeniami gastronomicznymi. U podstaw sukcesu w gastronomii leżała obok talentu i twórczej inwencji kucharza solidna wiedza z zakresu wyposażenia technicznego. Na jego realizację przeznaczono 2 godziny w cyklu nauczania. Te zajęcia edukacyjne prowadzone były w wymiarze 76 godzin w całym okresie nauczania. Głównym celem nauczania przedmiotu organizacja, bezpieczeństwo i higiena pracy było zdobycie przez uczniów nawyków stosowania w codziennej pracy zasad właściwej organizacji oraz zasad bezpiecznego i higienicznego sporządzania potraw i napojów oraz obsługi urządzeń. Zgodnie z planem nauczania w zawodzie kucharz małej gastronomii na zajęcia z przedmiotu organizacja, bezpieczeństwo i higiena pracy przeznaczono 1 godzinę w cyklu kształcenia w szkołach dla młodzieży. Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem była wiodącym przedmiotem zawodowym w realizacji programu kształcenia w zawodzie kucharz małej gastronomii w zasadniczej szkole zawodowej. Realizacja treści kształcenia miała umożliwić uczniom zdobycie podstawowych wiadomości i umiejętności dotyczących wykorzystania środków spożywczych do prawidłowego sporządzania posiłków. Zgodnie z planem nauczania dla zawodu kucharz małej gastronomii na zajęcia z technologii gastronomicznej z towaroznawstwem przeznaczono 8 godzin w cyklu nauczania. Założono, że zajęcia edukacyjne zostaną przeprowadzone w wymiarze 304 godzin w realizacji całego cyklu nauczania. Głównym celem nauczania przedmiotu rachunkowość w małej gastronomii było zdobycie umiejętności prowadzenia dokumentacji działalności zakładów gastronomicznych. Zgodnie z planem nauczania w zawodzie kucharz małej gastronomii na zajęcia rachunkowości w małej gastronomii przeznaczono 1 godzinę w cyklu kształcenia w szkole dla młodzieży. Zajęcia praktyczne przygotowujące do pracy w zawodzie kucharz małej gastronomii miały umożliwić uczniom nabycie umiejętności zawodowych. Realizacja treści programowych dawała możliwość zastosowania w praktyce wiedzy z różnych przedmiotów zawodowych. Do głównych zadań zawodowych kucharza małej gastronomii należały wszystkie czynności związane z przygotowaniem typowych potraw w różnorodnych zakładach i przedsiębiorstwach gastronomicznych. Efektywność kształcenia w tym zawodzie zależała przede wszystkim od opanowania przez uczniów umiejętności praktycznych, które były nabywane i doskonalone w ramach zajęć praktycznych. Zajęcia praktyczne realizowano na warsztatach szkolnych lub w zakładach pracy (hotelowe zakłady gastronomiczne, stołówki pracownicz i szkolne, przedszkola, szpitale, punkty małej gastronomii itp.) Tabela 25 Zestawienie uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii w latach 2004-2007 Ucznio- Spraw- Uczniowie w/g Uczniowie w/g płci Lata funk- Uczniowie gmin rozpoczywie koń- ność Lp. cjonowania nający czący Gm. Inne szkoły naukę naukę szkoły Brzostek gminy Chłopcy Dziewczęta 1 2004-2006 2 2005-2007 Ogółem 26 24 50 20 14 34 77 58 68 16 11 27 4 3 7 9 4 13 11 10 21 Wychoowawca Józef Nawracaj Katarzyna Grygiel 134 Występy uczniów klasy drugiej Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Zawodzie kucharz małej gastronomii podczas turnieju klas Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz malej gastronomii była najmłodszą szkołą w Zespole Szkół im. Jana Pawła II powołaną na potrzeby lokalnego środowiska. W latach 2004-2005 przyjęto do klasy pierwszej 50 uczniów. Po dwóch latach edukacji szkołę zakończyło 34 osoby. Wskaźnik procentowy uczniów, którzy wytrwali do końca i zakończyli naukę z wynikiem pomyślnym wyniósł 68. W latach 2004-2006, czyli w pierwszym cyklu kształcenia sprawność tej szkoły wyniosła 77%. Natomiast w latach 2005-2007 - 58%. Złożyły się na to różne przyczyny: zmiana szkoły w trakcie nauki, rezygnacja z nauki czy nieuzyskanie pozytywnych wyników. Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz małej gastronomii była szkołą o bardzo krótkiej historii. Rok szkolny 2005/2006 był drugim rokiem jej funkcjonowania. Naukę w niej rozpoczęło 24 uczniów. Wychowawstwo tej klasy zostało powierzone Katarzynie Grygiel. Po uroczystej inauguracji roku szkolnego odbyło się spotkanie z wychowawcą klasy poświęcone omówieniu praw i obowiązków uczniów ze szczególnym uwzględnieniem wymagań edukacyjnych z poszczególnych przedmiotów ogólnych i zawodowych. Ponadto każdy z uczniów przedstawił się w ramach prowadzonej integracji klasy. W pierwszych dniach września zostały ukonstytuowane reprezentacje klasy i rodziców. W skład Samorządu Klasowego weszli: Grzegorz Wołowiec, Jadwiga Tułecka i Mateusz Jarosz, a do Rady Klasowej rodziców zostały wybrane: Pelagia Surdel, Małgorzata Rzeszowska i Grażyna Jarosz. Na godzinach wychowawczych w miesiącu wrześniu zapoznano uczniów z hymnem szkoły, prawami i obowiązkami ucznia, kulturą osobistą w miejscach publicznych oraz omówiono w trakcie realizacji tematu: „Narkotyki – czy ten problem dotyczy także nas?” szkodliwość działania środków odurzających. Do ważniejszych wydarzeń z życia klasy w pierwszym roku edukacji należały: Święto szkoły - rocznica nadania jej imienia Jana Pawła II, Dzień Komisji Edukacji Narodowej, wigilia szkolna i koncert muzyczny połączony z profilaktyką antynarkotykową. Były to uroczystości o bardzo dużym wydźwięku wychowawczym, mające ogromny wpływ na kształtowanie osobowości młodego człowieka. Ponadto uczniowie tej klasy brali udział w apelu zorganizowanym w związku z zagrożeniem „ptasią grypą” oraz w sprzątaniu lasu z okazji „Dnia Sprzątania Świata”. 135 W klasie II uczestniczyli m.in.w koncercie poezji śpiewanej Jerzego Marnczarza, w uroczystym apelu poświęconym II rocznicy śmierci Jana Pawła II, spotkaniu z prof. Nowakowskim oraz w wieczornym pochodzie szkolnym i w czuwaniu w kościele parafialnym, a także w spotkaniu z biskupem diecezji rzeszowskiej. Klasę II ukończyło 14 uczniów. Uwagi końcowe W roku szkolnym 2007/2008 mija pół wieku gdy pierwsi uczniowie rozpoczęli naukę, w szkole rolniczej w Brzostku, która na trwale wpisała się w dzieje Ziemi Brzosteckiej. Pierwsze szkoły rolnicze to: Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza i Rolnicza. Wiele czasu upłynęło od jej założenia do uzyskania własnego budynku w Brzostku, a następnie w Kleciach. W latach 1958-2008 funkcjonowało 14 różnych typów szkół, które powstawały pod potrzeby gospodarki narodowej oraz środowiska, a bardzo często pod określoną politykę oświatową. W ostatnich latach bardzo często nowe typy szkół powstawały pod potrzeby bardzo trudnego rynku pracy. Funkcjonowanie szkoły rolniczej w Brzostku było ścisle powiązane z internatem, który powstał w 1960 roku w wynajętym domu prywatnym. Przebywało w nim 18 uczniów i opiekę nad nimi pełniła jedna nauczycielka w ramach 21 godzin tygodniowo. Po przeprowadzeniu remontu byłej synagogi żydowskiej wygospodarowano tam dwie sale na I piętrze z przeznaczeniem na internat. W roku szkolnym 1975/1976 cały ten budynek został przeznaczony na internat (szkoła została przeniesiona do Kleci) i dysponował 70 miejscami. W okresie funkcjonowania internatu stanowisko kierownika pełnili następujący nauczyciele: Jadwiga Utorowicz, Stanisława Sanakowska, Jerzy Rączka, Maria Kozon, Maria Filipek-Ryndak, Lucyna Kuczek, Maria Gorczyca, Lidia Zając, Maria Kawalec, Danuta Wójcik, Ryszard Sieńkowski. Internat funkcjonował do końca roku szkolnego 1998/1999. Także od początku szkoły działała w niej biblioteka. Początkowo były to 3 szafy ścienne na korytarzu szkoły liczące 850 woluminów literatury pięknej i 250 egzemplarzy podręczników. W 1974 roku wraz z pozyskaniem dla szkoły nowego budynku w Kleciach biblioteka otrzymała osobne pomieszczenie o pow. 14 m2 wraz z siedmioma drewnianymi regałami i wówczas księgozbiór liczył 4 tyś. woluminów. Opiekę nad biblioteką od 1 września 1975 roku przejęła nauczycielka języka polskiego Maria Śnieżek i udostępnianie księgozbioru odbywało się w czasie 5 godzin tygodniowo. Z dniem 3 stycznia 1983 roku stanowisko bibliotekarza Zespołu Szkół Rolniczych objęła Teresa Młyniec. W 1990 roku została biblioteka ulokowana w dawnej auli o pow. 80 m2, z wyodrębnioną czytelnią o 30-tu miejscach. W latach 1983-2008 księgozbiór biblioteki znacząco został zwiększony. W tym czasie biblioteka wypracowała nowe ciekawe formy pracy i ciągle jest doskonalana. W roku szkolnym 2007/2008 biblioteka liczyła około 12 tyś. woluminów. Z chwilą powołania Multimedialnego Centrum Informacji został zatrudniony drugi nauczyciel bibliotekarz Danuta Wójcik. W roku szkolnym 2007/2008 do szkoły uczęszczało 564 uczniów i pracowało 47 nauczycieli pełnozatrudnionych i 10 nauczycieli niepełnozatrudnionych. Od roku szkolnego 2006/2007 prowadzona jest nauka w Uzupełniającym Liceum Ogólnokształcącym. Od 1958 roku do 2008 roku szkołę łącznie ukończyło 4547 uczniów w tym: - Dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą i Rolniczą – 133 - Szkołę Rachunkowości Rolnej – 269 - Zasadniczą Szkołę Rolniczą (Zasadnicza Szkoła Zawodowa) – 732 - Technikum Rolnicze 3-letnie (Zawodowe) – 537 - Technikum Rolnicze 5-letnie (Zawodowe) – 519 - Zasadniczą Szkołę Mechanizacji Rolnictwa (Zasadnicza Szkoła Zawodowa) – 879 - Zaoczne Technikum Rolnicze (Zawodowe) – 558 - Liceum Zawodowe – 320 136 - Liceum Agrobiznesu – 118 - Liceum Ogólnokształcące – 124 - Liceum Profilowane – 119 - Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa – 80 - Technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego – 87 - Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie kucharz małej gastronomii – 56 - Liceum Uzupełniające – 16 137 Rozdział VI Działalność dydaktyczno-wychowawcza i opiekuńcza szkoły w latach 1998-2008 R Wstęp eforma edukacyjna, która w swoim założeniu miała poprawić stan oświaty w naszym kraju, zapowiadała zmiany na wielu płaszczyznach zarówno ilościowe jak i jakościowe. Równocześnie miały być wprowadzone zmiany programów nauczania i nowe struktury szkolnictwa. Ponadto zamierzano zmienić zarządzanie i nadzorowanie oświatą oraz wprowadzić inny sposób oceniania uczniów, kształcenia i doskonalenia nauczycieli, a także systemu awansowania i finansowania. Nowa reforma edukacyjna była poprzedzona burzliwą dyskusją nad kierunkiem niezbędnych zmian w edukacji i wychowaniu. Wiele czasu poświęcono w tych rozważaniach roli poszczególnych przedmiotów nauczania w nowej koncepcji kształcenia oraz zakresowi proponowanych uczniom treści programowych. Ta trwająca wiele lat debata nad proponowanymi zmianami zaowocowała wypracowaniem ostatecznej koncepcji reformy edukacyjnej w roku 1998. Planowana reforma programowa zakładała wprowadzenie nowych zupełnie zasad i rozwiązań w edukacji. Krótko mówiąc te nowe sposoby nauczania zakładały odejście od zasady „trzy razy z” jak wówczas mówiono: zakuć, zdać i zapomnieć. Nowe podstawy programowe zawarte w Ustawie o Systemie Oświaty zaczęły obowiązywać od 1 września 1999 roku. W tym właśnie czasie wprowadzono ustrój trójstopniowy, na który składała się 6-letnia szkoła podstawowa, 3-letnie gimnazjum oraz 3-letnie liceum profilowane, obok którego przewidywano 2-letnią szkołę zawodową. Dobrze się stało, że po wielu dyskusjach część z pierwotnych założeń nie została zrealizowana i zostały wprowadzone 4-letnie technika zawodowe. Do istotnych zmian należy zaliczyć zmiany w zakresie podległości administracyjnej szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Od 1 stycznia 1999 roku Starostwo Powiatowe w Dębicy odpowiadało za prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych w powiecie dębickim, w tym Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku. Nadzór pedagogiczny należał do Podkarpackiego Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. Obowiązywała podstawa kształcenia ogólnego z 26 lutego 2002 roku. W roku szkolnym 2002/2003 do klas pierwszych przyszła młodzież, która ukończyła gimnazjum. Rozpoczęła naukę w 3-letnim Liceum Ogólnokształcącym i Liceum Profilowanym o profilu ekonomiczno-administracyjnym oraz 4-letnim technikum w zawodach: technik żywienia i gospodarstwa domowego oraz technik mechanizacji rolnictwa. Część młodzieży podjęła naukę w 3-letniej Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych, a w późniejszym czasie w 2-letniej Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii. Po zakończeniu obchodów jubileuszowych 40-lecia w roku szkolnym 1998/1999 przed szkołą stanęło ogromne wyzwanie wdrażania reformy edukacyjnej i wprowadzenie ogromnych zmian jakościowych przez Dyrekcję Szkoły i Radę Pedagogiczną. W zasadzie każdy z nauczycieli musiał zmienić swój styl pracy przez doskonalenie zarówno wewnątrzszkolne jak również zewnętrzne. Reforma wprowadziła do polskiego systemu szkolnictwa system oceniania zewnętrznego. Sprawdzianem kończyła się szkoła podstawowa i gimnazjum. Kolejną nowością w systemie egzaminowania miała być Nowa Matura. Po raz pierwszy planowano ją przeprowadzić w 2002 roku. Egzamin maturalny miał się składać z części wewnętrznej ustnej (język polski i język obcy nowożytny) i części zewnętrznej pisemnej (język polski, język obcy nowożytny i przedmiot do wyboru). Kodowane prace pisemne miały być oceniane przez niezależnych egzaminatorów Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Należy jeszcze dodać, że wprowadzono też zewnętrzny egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Szkoła w 2007 roku otrzymała akredytację do przeprowadzania egzaminu zewnętrznego pisemnego i praktycznego dla uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych oraz technikum w zawodzie technik mechanizacji 138 rolnictwa. Wprowadzona reforma oświaty przyczyniła się do powstania dokumentów regulujących funkcjonowanie szkoły. Wymagała ogromnego zaangażowania nauczycieli w sprawie opracowania następujących dokumentów: Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania, Szkolnego Programu Wychowawczego, Szkolnego Programu Profilaktycznego, Wewnątrzszkolnego Systemu Doskonalenia Nauczycieli, Planu Rozwoju Szkoły, Księgi Mierzenia Jakości Pracy oraz Szkolnego Zestawu Programów i Podręczników. Z tego wynika, że ogromne zadania stanęły zarówno przed nauczycielami, jak także przed uczniami. Nauczyciele musieli ukończyć szereg kursów kwalifikacyjnych i doskonalących zarówno w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego jak i zewnętrznego oraz studiów podyplomowych. Niektórzy zdobyli certyfikaty egzaminatorów Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Realizując plany rozwoju zawodowego zdobywali kolejne stopnie awansu zawodowego (nauczyciel – stażysta, kontraktowy, mianowany, dyplomowany). Wprowadzana reforma edukacyjna wymagała stosowania przez nauczycieli metod aktywizujących. Szkoła musiała kształcić umiejętności kluczowe (ogólne) oraz przedmiotowe, by uczniowie byli przygotowani do nowych egzaminów zewnętrznych. Wymagało to również zmiany podejścia uczniów do nauki i wzięcia większej odpowiedzialności za swoje postępy. 1. Wkład Rady Pedagogicznej w proces dydaktyczno-wychowawczy i opiekuńczy szkoły Podstawowym zadaniem każdej szkoły jest działalność dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza. Opracowane dokumenty regulujące funkcjonowanie szkoły zawierają podstawowe prawa i obowiązki każdego podmiotu działającego w szkole, ustalają wzajemne relacje na płaszczyźnie wychowawca-wychowanek i nauczyciel-uczeń oraz regulacje między poszczególnymi podmiotami. Realizacja zadań w opracowanych dokumentach szkolnych była wnikliwie analizowana dwa razy w roku szkolnym, pierwszy raz po pierwszym półroczu a drugi przy podsumowaniu pracy dydaktyczno-wychowawczej za dany rok szkolny. Szczegółowe wyniki przeprowadzonej analizy były przedstawiane przez Dyrekcję szkoły w formie raportu. W systemie kierowniczym szkoły znalazły się profesjonalne organy jednoosobowe (Dyrektor Szkoły) i kolegialne (Rada Pedagogiczna) oraz organy społeczne takie jak Rada Rodziców i Samorząd Uczniowski. Nauczyciel został z mocy ustawy o systemie oświaty członkiem Rady Pedagogicznej i z tego tytułu otrzymał prawo do współkierowania szkołą, oczywiście w ramach kompetencji i procedury organu, którego był członkiem. Nauczyciel mógł być także członkiem zespołu przedmiotowego. W skład Rady Pedagogicznej w roku jubileuszowym z okazji 40-lecia jej istnienia, tj. w roku szkolnym 1997/1998 wchodziło 55 osób (łącznie ze szkołą filialną w Dębicy). W roku 1998/1999 nastąpiły znaczne zmiany personalne, wielu nauczycieli odeszło na emeryturę, a na ich miejsce przyszli nowi, którzy aktywnie włączyli się w działalność dydaktyczno-wychowawczą szkoły, budując w ten sposób jej rangę i autorytet w środowisku lokalnym i ponadlokalnym. Autorytet szkoły zależał przede wszystkim od zaangażowania i pracy nauczycieli i uczniów. Jeżeli któryś z tych czynników niedomógł to nie osiągano pożądanych i oczekiwanych efektów. Rok szkolny 1998/1999 W dniu 16 października 1998 roku z okazji 20-lecia pontyfikatu Jana Pawła II młodzież, rodzice, katecheci i nauczyciele przesłali Ojcu Świętemu życzenia zdrowia i wielu sił w głoszeniu Dobrej Nowiny. Do ważnych wydarzeń w życiu szkoły należy zorganizowanie wycieczki turystycznokrajoznawczej na Litwę na przełomie kwietnia i maja 1998 roku. W dniu 29 kwietnia uczniowie wraz z opiekunami wyjechali z Brzostku w kierunku przejścia granicznego w Ogrodnikach. Kierownikiem wycieczki był ks. Kazimierz Smoleń z Zakonu Redemptorystów w Tuchowie. Granica została przekroczona 30 kwietnia w godzinach rannych. Przed 139 południem uczestnicy dotarli do Wilna i rozpoczęli zwiedzanie miasta. Pierwsze kroki zostały skierowane do Ostrej Bramy, gdzie przed cudownym obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej uczestnicy wycieczki wzięli udział we Mszy Św. prowadzonej przez ks. przewodnika. Następnie uczniowie i nauczyciele zwiedzili wiele zabytków, m.in. kościół i cmentarz na Rossie, gdzie złożone zostały zwłoki Marii Piłsudskiej oraz serce jej syna Józefa Piłsudskiego, także górę Trzech Krzyży, z której można obserwować piękny widok na Wilno. W sobotę 1 maja 1998 roku uczestnicy wycieczki zwiedzili kolejne zabytki Wilna: Operę Wileńską, Uniwersytet Wileński i Archikatedrę Wileńską. W kościele św. Kazimierza wzięli udział we Mszy Św. Następnie zjedli kolację i obejrzeli panoramę Wilna z wysokości 165m. W niedzielę 2 maja wycieczka udała się do Kowna. Msza Św. odprawiona została przy tym samym ołtarzu, przy którym Jan Paweł II odprawił w 1993 roku nabożeństwo. Uczestnicy byli także w Archikatedrze św. Piotra i Pawła oraz w kościele św. Witolda. Na Placu Ratuszowym podziwiali piękny Ratusz. Wieczorem wrócili do Wilna. W poniedziałek 3 maja udali się w kierunku granicy. Po drodze zwiedzili Troki wraz z pięknym Zamkiem w Druskiennikach. Niezapomnianych wrażeń dostarczyła wycieczka promem po Niemnie. W miejscowości Liszkowy uczestnicy wycieczki wzięli udział we Mszy Św, po której zorganizowano ognisko i powrót do Druskiennik, a stamtąd do granicy litewsko-polskiej, która została przekroczona tego samego dnia o godzinie 22.00. We wtorek 4 maja na zakończenie wycieczki uczniowie pojechali do Kołkowa tzw. Nowego Lichenia do Sanktuarium Bolesnej Królowej Polski, gdzie uczestniczyli we Mszy Św. Po powrocie podzielili się oni z rówieśnikami swoimi wrażeniami z pobytu na Litwie – ojczyźnie Adama Mickiewicza i w miastach, z którymi Polska była niegdyś bardzo mocno związana. W dniu 12 maja 1999 roku uczestnicy planowanej pielgrzymki rowerowej z Trasa Rajdu Rowerowego Brzostek – Częstochowa 140 Brzostku do Częstochowy wysłali do Ojca Świętego Jan Pawła II życzenia oraz prośbę o papieskie błogosławieństwo na czas pielgrzymki rowerowej, która była planowana w dniach 15-21 czerwca 1999 roku. Na wysłane życzenia, z Watykanu na adres szkoły przyszła odpowiedz z pozdrowieniami i z zachętą do dobrego przygotowania się pod względem duchowym do obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000. Rok szkolny 1999/2000 W procesie wychowawczym ważnym momentem była ceremonia związana z przyjęciem uczniów klas pierwszych w poczet społeczności szkolnej. Ta tradycja istniała już od kilku lat, jednak co roku wprowadzano do niej nowe, coraz ciekawsze elementy. „Otrzęsiny” odbyły się 27 października 1999 roku. Jak co roku przygotowaniem tej imprezy zajęły się najstarsze klasy pod patronatem Samorządu Szkolnego. Wiele wkładu w jej zorganizowanie włożyły następujące klasy: kl. V TR- 5 (wych. Marian Pasisz), kl. IV LZ (wych. Krystyna Zawiślak), a przede wszystkim klasa pełniąca w tym miesiącu funkcję gospodarza szkoły - III TR3 (wych. Anna Fundakowska). Pierwszoklasiści musieli wykazać się w dziewięciu zabawnych konkurencjach. Chętnych do udziału w zabawie wyłoniła specjalna grupa starszych chłopców, którzy pomogli „nieśmiałym i zagubionym” dostać się na środek sali. Do najzabawniejszych konkurencji można zaliczyć karmienie miodem przy zasłoniętych oczach oraz omijanie tylko dla uczestnika „widocznych” talerzy. Aby pozbyć się przydomku „Kot” pierwszoklasiści pili mleko. Ostatecznie przyjęcie do społeczności uczniowskiej nastąpiło po złożeniu przysięgi przez przedstawicieli poszczególnych klas. Nagrody dla uczestników zmagających się w konkurencjach ufundowała Spółdzielnia Uczniowska „Kłos”. Otrzęsiny cieszyły się dużą popularnością zarówno wśród organizatorów klas najstarszych jak także klas pierwszych. Tak jak co roku, również i w tym, obchodzono z czcią i należytym szacunkiem w Zespole Szkół Rolniczych w Brzostku Święto Odzyskania Niepodległości w dniu 11 listopada. Ze względu na to, że 11 listopada był dniem wolnym od nauki, uroczystości obchodzono dzień wcześniej - 10 listopada. Akademia miała charakter uroczysty i podniosły. Rozpoczęto ją wprowadzeniem sztandaru szkoły. W skład pocztu sztandarowego weszli: Bożena Jędrzejczyk - przewodnicząca Samorządu Szkolnego, Marcin Urzędowski – skarbnik oraz Maria Buczek – sekretarz Następnie odśpiewano „Hymn pokoleń” - hymn szkoły. Ciąg dalszy stanowiła część artystyczna przygotowana przez kl. IV LZ pełniącą funkcję Gospodarza Szkoły pod opieką wychowawczyni Krystyny Zawiślak. Przedstawiono fragmenty „Dziadów” Adama Mickiewicza, a także recytowano wiersze o charakterze patriotycznym. Uroczystości uświetnił nowopowstały szkolny zespół wokalny pod opieką ks. katechety Dariusza Miąsika. Wykonał on piosenki legionowe i patriotyczne, wprowadzając publiczność w zadumę i refleksję. Do rozmyślań zachęcała scenografia. Ojczyste barwy: biel i czerwień przykuwały wzrok. Akademia była ciekawa i godna uwagi. Na słowa uznania zasłużyli zarówno organizatorzy jak i uczestnicy. Zgodnie ze zwyczajem w dniu 6 grudnia 1999 roku do szkoły przyszedł Św. Mikołaj. Odwiedził on wszystkie klasy. Szczodry Święty wręczał nauczycielom i uczniom prezenty w postaci słodyczy. Rozrywkę tę przygotowała klasa V TR - 5 pełniąca w grudniu rolę Gospodarza Szkoły pod kierunkiem wychowawcy Mariana Pasisza. Mieszkańcy Brzostku i okolic w dniu 9 stycznia 2000 roku obejrzeli Jasełka wystawione przez młodzież naszej szkoły w Domu Kultury. Nad całością występów czuwał ks. Dariusz Miąsik przy współpracy pana Marka Wójcika – operatora światła i nauczyciela gimnazjum Pawła Batyckiego, który odpowiadał za efekty dźwiękowe oraz uczennicy kl. III LA Sylwii Krajewskiej, która wykonała oryginalne stroje. Cały występ sfilmował nauczyciel Stanisław Synowiecki. Mottem wystawionych przez młodzież Jasełek było ewangeliczne przesłanie: „Przekażcie sobie znak pokoju…” Zaprezentowany program miał na celu nie tylko pokazanie obrzędu religijnego, który 141 zbliża ludzi i łagodzi obyczaje, ale także wywarcie wpływu wychowawczego. Ważnym wydarzeniem kulturalnym oraz wychowawczym był zorganizowany półmetek klas III. Odbył się on 15 stycznia w Internacie Zespołu Szkól Rolniczych. Oprócz klasy III LZ i III TR-5 uczestniczyli w nim: dyrektor szkoły Halina Nowak, wychowawcy klas: Małgorzata Jop i Krystyna Rak oraz nauczyciele: Weronika Baran, Teresa Młyniec, Danuta Wójcik, Tadeusz Stokłosa, Ryszard Sieńkowski, Grzegorz Kolbusz, Marian Pasisz, ks. Dariusz Miąsik oraz Stanisław Synowiecki, który jednocześnie kamerował zabawę półmetkową. Impreza rozpoczęła się o godz. 18.00 miłym przywitaniem przez dyrektora szkoły Halinę Nowak. Po obfitym poczęstunku przygotowanym przez rodziców rozpoczęła się zabawa, która była przeplatana ciekawymi, pełnymi humoru konkursami zorganizowanymi przez uczennice z kl. III LZ. Pierwszym z nich był taniec na gazecie. Wyróżnił się w nim Tomasz Surdel, który tańcząc na najmniejszym skrawku gazety, trzymał swoją partnerkę Małgorzatę Nawracaj na rękach. Następnie zawodnicy mieli za zadanie narysować portret wybranego przez siebie nauczyciela. Spośród czwórki artystów wyróżniła się Marzena Chuda, która w ciekawy sposób namalowała portret wychowawczyni Krystyny Rak. Kolejno, duże pole do popisu mieli chłopcy, którzy z papieru toaletowego wykonywali karnawałowe stroje dla swoich partnerek. Pierwsze miejsce zdobył strój Anety Smyczyńskiej w wykonaniu ucznia Jacka Skowrona. Następnie zostały utworzone 2 i 3-osobowe drużyny, które odpowiadały na pytania. Największe kłopoty sprawiły pytania: „Która osoba w szkole jest wierna modzie maxi?” (Prawidłowa odpowiedz miała brzmieć: ksiądz), „Kogo poza panią dyrektor uważa się za nieoficjalną dyrektorkę?” (odpowiedz: woźną). Mimo że pytania były trudne i podchwytliwe, nie można było „zagiąć” zawodników, a szczególnie drużyny w składzie: Barbara Barys, Maria Jarosz i Marta Barys. Ostatni konkurs świadczył o umiejętności i znajomości tańców: walca, poloneza i rock’n’rolla. Świetnie poruszała się na parkiecie para uczniów: Aneta Smyczyńska i Rafał Jarosz, która jednogłośnie zwyciężyła. Po rozdaniu bardzo „cennych” nagród, jakimi były lizaki, wszyscy powrócili do zabawy. Półmetek dobiegł końca o godzinie 24.00. Wychowawczynie były nieubłagane – nie zgodziły się na jego przedłużenie. Wszyscy rozeszli się w bardzo dobrych nastrojach do swoich domów. Jeszcze przez długi czas z uśmiechem na twarzy wspominano tę zabawę. Należy dodać, że w tym samym miesiącu został zorganizowany półmetek przez kl. III LA i II TR-3. Wzięli w nim udział: dyrektor szkoły Halina Nowak, wychowawcy klas: Weronika Baran i Jerzy Słupek oraz część zaproszonych nauczycieli: Małgorzata Jop, Ryszard Sienkowski, Jan Skórki, a także rodzice i młodzież z osobami towarzyszącymi. Po krótkim przemówieniu wszyscy zasiedli w przystrojonej na biało-niebiesko sali do wspólnego obiadu. Impreza miała charakter karnawałowy. Obowiązywały stroje odświętne. Wszyscy bawili się doskonale aż do północy. W dniach 28, 29 i 30 marca 2000 roku w Sali Dębickiego Domu Kultury „Mors” odbyły się Powiatowe Targi Szkół Średnich – Dębica 2000. Tegoroczna edycja Targów trwająca przez trzy marcowe dni przyciągnęła liczną rzeszę zarówno uczestników jak i wystawców. Zgromadzili się tu przedstawiciele wszystkich szkół średnich z terenu miasta Dębica i powiatu. Targi te dawały możliwość ósmoklasistom dokonania wyboru przyszłej szkoły, a tym samym dalszej drogi życia. Były również okazją do zaprezentowania przez szkoły swoich osiągnięć. Stoisko naszej szkoły było bardzo popularne. Przygotowali go nauczyciele: Teresa Młyniec, Marta Wypasek, Grzegorz Grzesiakowski i Grzegorz Kolbusz oraz uczniowie klas maturalnych. Uwagę uczniów przyciągały duże zdjęcia sali gimnastycznej, klasopracowni, samochodów do nauki jazdy, maszyn rolniczych i biblioteki. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się kroniki szkolne, gazetka „Plotka” i monografia szkoły pt. „Rozwój Szkoły Rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998”. Osoby odwiedzające stoisko były częstowane szkolnymi wyrobami: serem, ciasteczkami oraz konfiturami przygotowanymi przez nauczycieli: Janinę Fryc, Danutę Wójcik i Martę Wypasek. Uwagę zwracały również prace dyplomowe oraz prezentacja szkoły na ekranie komputera. W skład przedstawicieli ZSR Brzostek wchodzili nauczyciele i uczniowie, którzy zachęcali każdego ósmoklasistę do zapoznania się z ofertą szkoły, a także ze złożeniem podania na wybrany kierunek kształcenia. Pozyskano wiele osób zainteresowanych nauką od nowego roku szkolnego. Stoisko ZSR Brzostek przyciągało uwagę nie tylko uczniów, ale także przedstawicieli władz powiatowych, nauczycieli i licealistów z innych szkół średnich oraz lokalne media. Szkoła zosta- 142 ła nagrodzona za najlepszą prezentację przez Wydawnictwo Szkolne PWN, które przyznało jej I miejsce. W konkursie Starosty Dębickiego szkoła zajęła II miejsce. Było to bardzo duże wyróżnienie z uwagi, że w tego typu imprezie uczestniczono po raz pierwszy. 21 marca 2000 roku po raz 11 obchodzono w szkole pierwszy dzień wiosny pod nazwą „Turniej Klas”. Ta impreza organizowana była przez Samorząd Szkoły przy współpracy klas maturalnych. Cieszyła się ogromnym zainteresowaniem wśród młodzieży nie tylko tej szkoły. W tym roku szkolnym uczestniczyło w Turnieju osiem klas w pięciu konkurencjach: „Konkurs dla wychowawców - rzut lotką do tarczy”, „Parodia reklamy filmowej”, „Konkurencja sportowa – unihokej”, „Patron szkoły - Papież Jan Paweł II (rzeźba, portret, technika dowolna)”, „Piosenka polska – wykonanie z podkładem muzycznym”. Turniej klas rozpoczął się o godzinie 8.30 powitaniem przez dyrektor szkoły Halinę Nowak społeczności szkolnej i przybyłych uczniów kl. II LO z Jodłowej, a następnie wręczeniem dyplomów kapitanom reprezentacji szkoły w koszykówce chłopców, siatkówce dziewcząt i drużynom dziewcząt, które uplasowały się w czołówce rozgrywek o mistrzostwo szkoły w piłce koszykowej i wręczeniem nagród laureatom szkolnego konkursu recytatorskiego, w którym wzięło udział dziewięciu uczniów z poszczególnych klas. I miejsce zajęła Iwona Czołka z kl. IV TR5, II - Barbara Barys i Wioletta Czerwińska z kl. III LZ, a III – Marcin Kaput z kl. IITR-5 i Tomasz Pietrzycki z kl.IITR-3. Dalsza część prowadzona była przez opiekuna Samorządu Szkolnego, nauczyciela Mariana Pasisza, który przypomniał regulamin Turnieju Klas i przedstawił kolejność konkurencji oraz zasady punktacji. Życzył również sukcesów w rywalizacji i miłej zabawy. W skład jury Turnieju Klas weszli: dyrektor szkoły Halina Nowak oraz nauczyciele: Dorota Lignar, Krystyna Zawislak, Teresa Młyniec oraz uczennica kl. IV LZ Monika Słodzińska. Kolejne konkurencje prowadzone były przez uczniów kl. V TR-5, którzy wykazali się ogromną pomysłowością, humorem i dowcipem. Po wspaniałych i zabawnych występach oraz niezwykle zaciętej i wyrównanej walce ostatecznie czołowe miejsce zajęły klasy: II TR-5 – pierwsze miejsce i 400 zł, I LZ – drugie miejsce i 300 zł, III LA – trzecie miejsce i 200 zł. Indywidualnością w Turnieju Klas 2000 tak jak w poprzednim roku został Marcin Kaput – uczeń kl II TR-5. Fundatorem wszystkich nagród była Rada Rodziców. Turniej Klas organizowany był corocznie w pierwszy dzień wiosny, w „Dzień Wagarowicza”. Prasa lokalna w tym dniu pisała: „Skuteczny sposób zapewnienia stuprocentowej frekwencji w szkole w „Dniu Wagarowicza” znalazła Dyrekcja i Nauczyciele Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku. W pierwszy Dzień Wiosny uczniowie tradycyjnie już organizują Turniej Klas(…) Najlepszą klasą okazała się kl. II TR-5 przygotowana przez nauczyciela Grzegorza Grzesiakowskiego”. „Poziom prezentacji był bardzo wyrównany. Szalona pomysłowość i inwencja naszych uczniów zapewniła wszystkim wspaniałą zabawę” - powiedziała dyrektor szkoły Halina Nowak. 13 kwietnia 2000 roku z okazji 60. rocznicy zbrodni katyńskiej kl. III LZ pełniąca funkcję Gospodarza Szkoły wspólnie z kl.TR-5 przygotowały akademię. Uroczystość ta miała podniosły charakter, a na sali dominowała zaduma i powaga. Wśród zaproszonych gości obecni byli ks. proboszcz brzosteckiej parafii Czesław Szewczyk i ks. Józef Półchłopek. Przed rozpoczęciem dyrektor szkoły Halina Nowak przedstawiła historię tego wielkiego mordu Polaków. W czasie akademii zostali nagrodzeni uczniowie, którzy wzięli udział w ogólnopolskim konkursie o Katyniu. Akademia wszystkim się bardzo podobała, a wykonawcy otrzymali ogromną ilość braw i podziękowanie ks. proboszcza. Warto podkreślić, że w głębszym zrozumieniu tej narodowej tragedii pomogły lekcje wychowawcze i wystawa „Katyń – Golgota Wschodu” zorganizowana w czytelni przez nauczycieli bibliotekarzy Danutę Wójcik i Teresę Młyniec. W roku szkolnym 2000/2001 Komisja Przedmiotów Ogólnokształcących w swoim programie uwzględniła opracowanie przygotowania matury według Nowej Matury. Podjęto próbę tworzenia arkuszy egzaminacyjnych celem przygotowania uczennic Liceum Zawodowego o specjalności wiejskie gospodarstwo domowe do nowego egzaminu dojrzałości. Pozostałe klasy maturalne miały zdawać maturę według starych zasad. 143 Rok szkolny 2000/2001 W dniu 1 września 2000 roku nastąpiła zmiana nazwy szkoły z Zespołu Szkół Rolniczych im. Jana Pawła II na Zespół Szkół im. Jana Pawła II. Po raz pierwszy w historii tej szkoły rozpoczęto kształcenie uczniów w Liceum Ogólnokształcącym. Po raz pierwszy też powstało 6 oddziałów klas pierwszych. Ponad jedną czwartą ogółu młodzieży stanowili pierwszoklasiści. W roku szkolnym 2000/2001 była jeszcze jedna filia z 3 oddziałami w Dębicy, której funkcjonowanie powoli wygasało. W roku 2001/2002 powstał tam tylko jeden oddział 3-letniego technikum. Mury szkoły nie mogły pomieścić uczniów tworzących 21 oddziałów. W szkole wówczas znajdowało się 16 klasopracowni, w tym 2 komputerowe i sala gimnastyczna. Mimo że codziennie 3 klasy realizowały zajęcia praktyczne, niemożliwe było rozlokowanie oddziałów w budynku szkoły, tym bardziej, że w wielu klasach nauka języka niemieckiego odbywała się z podziałem na grupy. Klasy starsze jeden raz w tygodniu odbywały zajęcia lekcyjne w tym roku szkolnym w budynku internatu w Brzostku. Wraz z pierwszym dzwonkiem w roku szk. 2000/2001 pracę rozpoczęło kilku nowych nauczycieli: Jolanta Długosz-Bonarek (historia i wiedza o społeczeństwie), Marta Sieradzka – tegoroczna absolwentka studiów licencjackich na kierunku filologii germańskiej (język niemiecki), Anna Szela (język polski), Janusz Łącki – długoletni nauczyciel muzyki w SP w Brzostku (muzyka), Marta Czekaj – nauczycielka LO Kołaczycach (język angielski), Urszula Wojnarowska - redaktor naczelny „Wiadomości Brzosteckich”, przewodnicząca Rady Gminy w Brzostku („Wybrane zagadnienia prawne”), ks. Artur Kostrząb (religia), s. Donata Majka – mgr teologii ogólnej, wcześniej pielęgniarka w szpitalu, następnie przebywała 3 lata na Białorusi, Maria Stęga – nauczycielka szkoły filialnej, uczyć będzie w kl. IV TR-5 i III TR-3, Podobnie Helena Pająk będzie uczyć w zaocznym technikum. Wdrażanie reformy systemu edukacji rozpoczęło się 1 września 1999 roku, kiedy to rozpoczął się nowy rok szkolny w 6-klasowej szkole podstawowej i 3-letnim gimnazjum. Kolejnym etapem było przekształcenie funkcjonujących szkół średnich i policealnych, które miało się rozpocząć się z dniem 1 września 2002 roku. Z tego wynika, że licząc od 1 września 2000 roku do wdrożenia reformy szkolnictwa pozostało jeszcze dwa lata. Niemniej jednak Rada Pedagogiczna zaczęła przygotowywać się do nowych zadań wynikających z założeń reformy. Główną funkcją szkoły było wspieranie ucznia w jego wszechstronnym rozwoju. Aby w pełni realizować to zadanie, trzeba było podjąć wiele wysiłków zmierzających głównie do zmiany zachowań i przyzwyczajeń całego środowiska szkolnego, a to nie było łatwe. Dotyczyło to zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Wprowadzenie reformy szkolnej zostało poprzedzone kilkuletnim szkoleniem wewnątrzszkolnym. Miedzy innymi kilkakrotnie organizowano warsztaty szkoleniowe prowadzone przez odpowiednio przygotowanych prelegentów. Wiele Rad Pedagogicznych w całości lub części poświęconych było tej tematyce. Należy stwierdzić, że od nauczycieli w głównej mierze zależała pomyślność przeprowadzonych reform. W celu nadania właściwego kierunku przeobrażeniom w szkole należało wdrożyć do współpracy rodziców oraz wszelkie instytucje pracujące na rzecz oświaty. Dyskusje szkoleniowe, posiedzenia Rady Pedagogicznej, warsztaty, konferencje wyjazdowe, zespołowa praca nauczycieli, studia podyplomowe i indywidualna praca samokształceniowa to podjęte przez nauczycieli formy przygotowania się do pracy z zreformowanej szkole. Opracowany w roku szkolnym 1999/2000 przy współpracy i akceptacji rodziców plan wychowawczy szkoły, wizja szkoły i regulamin klasyfikowania i oceniania uczniów to dokumenty, z którymi wszyscy uczniowie zapoznali się na lekcjach wychowawczych, apelach i lekcjach przedmiotowych. Dokumenty te znalazły się także w czytelni, dzięki czemu każdy zainteresowany mógł się z nimi zapoznać. Każdy nauczyciel jasno określił wymagania i kryteria na poszczególną ocenę- taki miał obowiązek. 1 września 2000 roku został zainaugurowany nowy rok szkolny 2000/2001 akademią przygotowaną przez klasę III LA dotyczącą pożegnania lata i wakacji. Dyrektor szkoły powitała serdecznie całą społeczność szkolną: uczniów, nauczycieli, w tym także nowo- 144 zatrudnionych i przedstawicieli rodziców. Mówiła o prawach i obowiązkach uczniów. Wiele czasu poświęciła wyzwaniom związanych z wdrażaniem reformy szkolnictwa, w tym ponadgimnazjalnego. Wspomniała o rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej (1 i 17 września). Ważnym dniem w życiu szkoły był 3 październik 2000 roku, kiedy obchodzono Święto Szkoły. W tym dniu uczczona została 2. rocznica nadania szkole imienia Jana Pawła II, a także 10. rocznica śmierci założyciela i długoletniego dyrektora szkoły śp. Eugeniusza Batyckiego. Z tej okazji odsłonięto tablicę pamiątkową poświeconą jego sylwetce. W uroczystości tej wzięli udział zaproszeni goście: Starosta Powiatu Dębickiego – Tadeusz Kamiński, Wicedyrektor Wydziału Edukacji – Zbigniew Sroczyński, Wójt Gminy Brzostek – Leszek Bieniek, Żona ś.p. Eugeniusza Batyckiego – Jadwiga Batycka oraz jego dzieci Teresa Młyniec i Paweł Batycki oraz Przewodnicząca Rady Rodziców - Irena Czech Obchody rozpoczęły się od uroczystej Mszy Św. celebrowanej przez ks. katechetę Artura Kostrząba. W wygłoszonej homilii ksiądz przypomniał, jak wielkim zaszczytem dla całej społeczności szkolnej było nadanie szkole imienia Jana Pawła II, największego z autorytetów, człowieka, który odegrał ogromną rolę w życiu Kościoła i nas wszystkich. We Mszy Św. uczestniczył poczet sztandarowy w składzie: M. Czekaj, B. Jędrzejczyk, M. Urzędowski. Po zakończeniu nauczyciele i uczniowie udali się na cmentarz, aby złożyć kwiaty na grobach zmarłych nauczycieli. Dalsze uroczystości odbyły się w budynku szkoły. Po wprowadzeniu sztandaru i odśpiewaniu hymnu szkoły głos zabrała Halina Nowak. W swoim wystąpieniu przypomniała historię szkoły oraz zasługi i osiągnięcia ś. p. Eugeniusza Batyckiego. Uświadomiła młodzieży, jakich poświęceń, wyrzeczeń, i trudów wymagało założenie i długoletnie kierowanie szkołą średnią w wiejskim środowisku. Przytoczyła słowa Ojca Św. do młodych: „Potrzebuję przewodników i to tych przewodników bardzo blisko. Jeżeli odwołują się także do pewnych autorytetów, to tylko o tyle, o ile te autorytety potwierdzają się równocześnie jako ludzie bliscy, jako ci, którzy idą z młodzieżą po wszystkich szlakach, po których ona postępuje”. Potwierdziła jak trafną decyzją było wybranie na patrona szkoły Papieża Jana Pawła II – człowieka, któremu nie były obce problemy i troski młodych, człowieka który cały czas miał na uwadze dobro i rozwój młodzieży. Starosta Powiatu Dębickiego Tadeusz Kamiński złożył gratulacje i najlepsze życzenia z okazji 2. rocznicy nadania szkole imienia. Przewodnicząca Rady Rodziców, a zarazem absolwentka szkoły skierowała ciepłe słowa pod adresem dyrekcji, nauczycieli i założyciela szkoły. Następnie zaproszeni goście oraz przedstawiciele młodzieży udali się na odsłonięcie pamiątkowej tablicy ku czci ś.p. Eugeniusza Batyckiego, wmurowanej obok biblioteki szkolnej. Odsłonięcia dokonał Starosta Tadeusz Kamiński, a poświęcił ją ks. Artur Kostrząb. Kolejnym punktem uroczystości była część artystyczna przygotowana przez klasę IV TR-5 i IV LA wraz z wychowawcami Krystyną Rak i Weroniką Baran. Poświęconaona była Patronowi i Jubileuszowi Roku 2000. Przedstawiono w niej fragmenty przemówień Papieża zaczerpnięte z jubileuszowych uroczystości, m.in. Niedzieli Przebaczenia, Pielgrzymki Jana Pawła II do Ziemi Świętej i Egiptu, Obchodów 80. urodzin Ojca Św., Kanonizacji Siostry Faustyny Kowalskiej, Narodowej Pielgrzymki Polaków do Rzymu oraz Światowych Dni Młodzieży. Przeplatane były one utworami muzycznymi wykonanymi przez chórek dziewcząt z kl. IV LA z akompaniamentem ucznia z kl. I LO oraz recytacją poetyckich utworów Karola Wojdyły. Akademia wszystkim bardzo się podobała, była to pełna wzruszeń i wspomnień uroczystość. Po części oficjalnej młodzież udała się na lekcje wychowawcze poświęcone Patronowi szkoły lub na sesje popuTablica pamiątkowa 145 larnonaukowe prowadzone przez nauczycieli Tadeusza Stokłosę i Mariana Pasisza. Goście zostali zaproszeni również do obejrzenia wystawy „A jednak Człowiek!” przygotowanej przez nauczycieli bibliotekarzy Teresą Młyniec i Danutę Wójcik. Kilka dni po Święcie Szkoły obchodzony był uroczyście Dzień Edukacji Narodowej. 12 października 2000 roku w szkole odbyła się uroczysta akademia przygotowana przez klasę III Liceum Zawodowego pod kierunkiem wychowawcy Zofii Pieczonki. Na część artystyczną składał się montaż słowno – muzyczny połączony z życzeniami i wręczeniem kwiatów nauczycielom jako symbolu wdzięczności i poszanowania. Przedmiotami zdawanymi przez młodzież na nowej maturze były: język polski, matematyka, wybrany język obcy, geografia, biologia, chemia i fizyka. Młodzież została zapoznana z terminami maturalnymi przez wychowawców klasowych i otoczona szczególną troską przez nauczycieli tych przedmiotów. Ministerstwo Edukacji Narodowej przesunęło zdawanie matury według nowych zasad o jeden rok. W związku z tym klasa IV Liceum Zawodowego zdawała maturę według starych zasad. Nowa matura został obligatoryjnie wprowadzona w roku szk. 2002/2003 W roku szkolnym 2000/2001 Szkolne Koło PCK zorganizowało na terenie szkoły Honorowe Krwiodawstwo. Ponadto przeprowadzono cztery audycje na temat szkodliwości narkotyków, alkoholu, tytoniu i AIDS. Przeprowadzono zbiórkę pieniędzy na Polski Komitet Opieki Społecznej i zebrano 100 zł. W ramach Szkolnego Koła PCK pięciu uczniów wzięło udział w Konkursie o AIDS. Ponadto przeprowadzono zbiórkę pieniędzy na operację dla chorego na nowotwór Rafała pod hasłem „Wyspy szczęśliwe”. Powiatowy Oddział PCD w Dębicy ogłosił konkurs w Szkolnych Kołach tej organizacji na ochronę zdrowa w formie wierszy i prac plastycznych. Wysłano dwa wiersze i trzy prace plastyczne. Samorząd Uczniowski w swojej statutowej działalności szczególny nacisk kładł na realizację programu „Klasa Gospodarzem Szkoły”, który ustalony był na początku roku szkolnego. Klasa pełniąca tę funkcję zobowiązana była do systematycznego pełnienia dyżurów przy wejściu do szkoły, dbania o czystość i porządek na korytarzach, kontrolowania zmiany obuwia przez uczniów, wydawania kluczy do szatni oraz współdziałaniua z panią woźną, jak również do przygotowania akademii szkolnych, audycji przez radiowęzeł lub organizowania konkursów i akcji charytatywnych. Do planowania tych działań wykorzystano plany pracy poszczególnych organizacji szkolnych i własną inwencję. Działania te wymuszały dobrowolną twórczość. Program „Klasa Gospodarzem Szkoły” był umieszczany na tablicy Samorządu Uczniowskiego. Pomiędzy klasami panowała zdrowa konkurencja. W szkole od wielu lat działała aktywnie Spółdzielnia Uczniowska, która prowadziła działalność kulturalno-oświatową w formie konkursu poezji własnej „Mroki jesieni” i konkursu plastycznego „Małe ojczyzny”, sponsorowała imprezy szkolne, jak półmetek czy studniówka oraz prowadziła sklepik szkolny, w którym można było nabyć artykuły spożywcze i papiernicze. W grudniu 2000 roku z inicjatywy Samorządu Szkolnego i Spółdzielni Uczniowskiej zorganizowano „Mikołajki na wesoło”. Spółdzielnia Uczniowska sponsorowała podarunki (zwykle słodycze), którymi Św. Mikołaj obdarował uczniów i nauczycieli. Z kolei w marcu 2001 roku pod patronatem Spółdzielni Uczniowskiej odbyło się spotkanie z Prezesem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Brzostku Józefem Serwińskim. Tematem spotkania była działalność handlowa i gospodarcza w kontekście działalności Spółdzielni Uczniowskiej. Analizując obroty zwrócono uwagę na bardziej rytmiczną sprzedaż artykułów w sklepiku w roku szkolnym 2001/2002. Wyniki uczniowskiej Spółdzielni Uczniowskiej w roku szkolnym 2000/2001 przedstawiały się następująco: - 14 190,02 zł - zakup towarów - 1 410,00 zł - marża handlowa - wydatki na rzecz szkoły 935,45 zł - straty i ubytki 243,70 zł - koszty handlowe 185,38 zł Powyższe zestawienie obrazuje działalność Spółdzielni Uczniowskiej na terenie szkoły i świadczy o jej prężności. Nie tylko zaspakajała ona potrzeby uczniów, ale także sponsorowała wiele akcji. Z ramienia Rady Pedagogicznej jej opiekunem została nauczyciel Weronika Baran. 146 W tym roku szkolnym zaktywizował się radiowęzeł szkolny, który działał pod nazwą Rada Programowa Radiowęzła Szkolnego. Jego opiekunem z ramienia szkoły została nauczyciel Anna Fundakowska. Systematyczna i konsekwentna praca rozpoczęła się już od pierwszych dni września. Prowadzony był stały cotygodniowy serwis informacyjny o wydarzeniach z świata i kraju, sporcie, muzyce i polityce. W tym roku szkolnym przeprowadzano wywiady z pracownikami szkoły. m.in. poprzez radiowęzeł uczniowie zapoznali się z zainteresowaniami, opiniami i życiem ks. katechety Adama Kubisia i nauczyciela Stanisława Synowieckiego. Na przyszły rok planowane było rozszerzenie tej działalności poprzez zapraszanie ciekawych ludzi, także spoza szkoły. Bardzo dobrze układała się współpraca z Aktywem Bibliotecznym prowadzonym przez nauczyciela bibliotekarza Teresę Młyniec. Rada Programowa i Aktyw Biblioteczny przygotowali wspólną zabawę andrzejkową w czytelni biblioteki szkolnej, poprzedzoną prelekcją o tradycjach andrzejkowych. Na tę imprezę została zaproszona dyrekcja szkoły oraz zaprzyjaźniona młodzież ze szkoły filialnej w Dębicy. Zabawa upłynęła na wróżbach, konkursach i wspólnym biesiadowaniu przy suto zastawionych stołach. Prowadzili ją uczniowie Natalia Skrzynecka i Aleksander Serwatka. Dużo czasu i zaangażowania nauczyciele Anna Fundakowska i Teresa Młyniec poświęcili na przygotowanie przedstawienia w ramach obchodzonego Gminnego Dnia Dziecka. Była to sztuka teatralna pt. „Przygody Plastusia” wystawiona dla przedszkolaków i klas najmłodszych Szkoły Podstawowej w Brzostku. Aktorami byli członkowie Rady Programowej Radiowęzła oraz Aktyw Biblioteczny. Sztuka cieszyła się wielkim uznaniem i zainteresowaniem wśród młodszych dzieci. Należy jeszcze dodać, że uczniowie działający w radiowęźle szkolnym wraz z łącznikami bibliotecznymi pracowali z ogromnym zaangażowaniem i powierzone im zadania realizowali na bardzo wysokim poziomie. Podsumowanie całorocznej pracy było przepełnione troską o należyty poziom i odbyło się przy ognisku zorganizowanym wspólnie z łącznikami bibliotecznymi na zakończenie roku szkolnego 2000/2001 30 listopada w szkole został zorganizowany przez kl. III TR-5 pod kierunkiem wychowawcy Grzegorza Grzesiakowskiego konkurs pt. „Co wiesz o swoim regionie?”. Wzięli w nim udział reprezentanci 10 klas (po dwie osoby z każdej). Przewodniczył mu Marcin Kaput i Grzegorz Gonet z klasy III TR-5. Rozgrywka ta miała charakter turnieju „Jeden z dziesięciu”. Zadawane pytania dotyczyły naszego regionu i szkoły. Runda eliminacyjna polegała na udzielaniu poprawnej odpowiedzi na trzy zadane pytania. Następnie odpowiadały drużyny wyznaczone przez poprzedników do czasu, aż pozostały trzy reprezentacje. Do finału zakwalifikowały się klasy: I LA, II TR-5 i IV LA. Rywalizacja końcowa była bardzo wyrównana. Pytań zadano tak dużo, że komisja czuwająca nad prawidłowym przebiegiem turnieju, by go rozstrzygnąć, musiała ułożyć ich jeszcze więcej. Ostateczne wyniki konkursu wyglądały w następujący sposób: I MIEJSCE: KL.IV LA - Bożena Jędrzejczyk i Alicja Skórska II MIEJSCE: KL.II TR-5 - Alina Górka i Dorota Dubas III MIEJSCE: KL.I LA – Renata Wołowiec i Marzena Maziarka Nagrody książkowe ufundowane zostały przez sponsora Marię Grzesiakowską, właścicielkę Firmy „Marbet” w Brzostku i Urszulę Wojnarowską - Przewodniczącą Rady Gminy w Brzostku. Wśród jury turnieju zasiedli Maria Przebięda, (radna powiatu dębickiego), Leszek Bieniek, (wójt gminy Brzostek), Maria Grzesiakowska (sponsor konkursu), nauczyciel Marian Szarek oraz reprezentanci kl. III TR-5: Małgorzata Czerkies i Mieczysław Parat. W przerwach między zmaganiami ubrani w stroje krakowskie uczniowie kl. III TR-5 śpiewali piosenki regionalne. Turniej ten zebrał wiele pochwał i słów uznania. W trosce o rozwój artystycznych uzdolnień uczniów zarząd Spółdzielni Uczniowskiej „Kłos” i Komisja Kulturalno-Oświatowa zorganizowała w listopadzie 2000 roku konkurs plastyczny pt. „Pejzaże jesieni - Jesień 2000” oraz konkurs poezji własnej. Sponsorem nagród była Spółdzielnia „Kłos”. W dniu 9 listopada 2000 roku w Zespole Szkół im. Jana Pawła II odbyły się powiatowe rozgrywki tenisa stołowego dziewcząt i chłopców. W tych rozgrywkach I miejsce zajęła nasza szkoła. Z kolei 7 grudnia odbyły się powiatowe rozgrywki w koszykówce dziewcząt. Poszczególne drużyny uplasowały się następująco: I miejsce – ZS Jana Pawła II w Brzostku, II miejsce- ZSZ nr 2 w Dębicy, III miejsce – LO w Pilźnie, IV miejsce – ZSE w Dębicy. 4-5 grudnia 2000 roku w czytelni biblioteki szkolnej w ramach pedagogizacji rodziców 147 podczas szkolnego spotkania z rodzicami zorganizowano wystawę „Sprawdź, czy Twoje dziecko sięga po narkotyki?”. Uzupełnieniem wystawy był film „Jak leki i narkotyki wpływają na nasz organizm?”. Wystawa zaciekawiła bardzo rodziców, o czym świadczyły liczne wpisy do księgi pamiątkowej. Rodzice otrzymali również ulotki traktujące o tym temacie. Organizatorem przedsięwzięcia była nauczyciel bibliotekarz Teresa Młyniec. Pod koniec roku 2000 w szkole po raz pierwszy zorganizowano Spotkanie Wigilijne w gronie nauczycieli i zaproszonych przedstawicieli władz szkolnych i lokalnych. W poprzednich latach spotkania takie były przygotowywane przez nauczycieli: Janinę Fryc i Danutę Wójcik, a o wystrój stołów dbali nauczyciele: Anna Mazurczak i Krystyna Rak. Na Wigilię 2000 roku zostali zaproszeni: ks. Proboszcz Czesław Szewczyk i Przewodnicząca Rady Gminy Urszula Wojnarowska. Gazetka „Plotka” donosiła: „20 grudnia w naszej szkole na sali gimnastycznej miała miejsce szczególna uroczystość. Przy jednym stole zasiedli wspólnie: dyrekcja szkoły, nauczyciele oraz wychowawcy z rodzicami i uczniami swojej klasy. A stało się to z okazji zbliżających się Świat Bożego Narodzenia. Wszyscy ubrani w odświętne stroje zasiedli przy stołach nakrytych białymi obrusami, na których stały artystycznie wykonane piękne stroiki z jedliny, w świąteczny nastrój wprowadziły nas migocące w oddali światełka choinki. Spotkanie wigilijne rozpoczęła część artystyczna przygotowana przez kl. IV TR-5 wraz z wychowawcą Krystyną Rak. Chłopcy recytowali refleksyjne i spokojne wiersze o tematyce świątecznej. Śpiewali też piękne staropolskie kolędy. Następnie dyrektor szkoły Halina Nowak powitała zgromadzonych gości i poprosiła o podzielenie się z nami swoją refleksją. Życzenia świąteczne złożył ks. Proboszcz Czesław Szewczyk, wójt Leszek Bieniek oraz przewodnicząca Samorządu Szkolnego Bożena Jędrzejczyk. Następnie pani dyrektor zadedykowała nam fragment poezji ks. Jana Twardowskiego, którego słowami złożyła wszystkim wigilijne życzenia. Jednak z racji dużej ilości osób tradycyjnego dzielenia opłatkiem nie było. Rozpoczęła się wigilijna wieczerza, stoły zastawiono świątecznymi wypiekami naszych koleżanek. Jedliśmy smaczne śledzie z sałatką, paszteciki z tradycyjnym czerwonym barszczem, gołąbki z kaszą gryczaną oraz kompot z suszonych śliwek. Wyrazy uznania należą się nauczycielom przygotowującym potrawy Marcie Wypasek i Janinie Fryc oraz uczennicom kl. IV LZ. To wspólne spotkanie wigilijne zapisało się w naszej pamięci w sposób szczególny. Było dla nas czasem wzruszeń i refleksji, pozwoliło na lepsze poznanie się i zaprzyjaźnienie. Było to spotkanie przepełnione życzliwością, przyjaźnią, serdecznością i dobrocią”. Spotkanie wigilijne weszło na stałe do tradycji szkoły. Jest organizowane corocznie z udziałem zaproszonych rodziców, gości, nauczycieli i uczniów. 22 grudzień 2000 roku był ostatnim dniem nauki przed przerwą świąteczną i Świętami Bożego Narodzenia. W tym dniu na lekcji czwartej odbyło się spotkanie uczniów i nauczycieli na sali gimnastycznej. Rozpoczęło się od złożenia świątecznych życzeń przez panią dyrektor i przewodniczącą Samorządu Szkolnego. Następnie odbyła się akademia przygotowana przez kl. IV TR-5. Po jej zakończeniu wszyscy wspólnie zaśpiewali kolędę „Wśród nocnej ciszy”. W świątecznej atmosferze minęły ostatnie lekcje tego dnia. Katechetka, siostra Donata Majka zorganizowała grupę kolędników misyjnych, aby wspomóc misje i misjonarzy, którzy pracują na różnych kontynentach. Uczniowie, którzy zgłosili się do tej akcji chodzili po kolędzie 5 i 6 stycznia 2001 roku oraz przez kolejne trzy wolne soboty i niedziele. Byli to: Justyna Bielecka (II LA), Renata Czerkies (II LA), Paweł Rzońca (II LA), Małgorzata Czerkies (III TR-5), Nawracaj Bernadetta (LZ) i Dawid Augustyn (I LA). W wyniku tego przedsięwzięcia zebrano 1182 zł, które przekazano na Diecezjalne Dzieło Misyjne w Rzeszowie. Akcja charytatywna była w dalszym Ciągu kontynuowana. Klasa IV LA w styczniu zorganizowała zbiórkę pieniędzy na Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy, której finał odbył się 7 stycznia 2001 roku, z przeznaczeniem na zakup sprzętu do wczesnego wykrywania wad słuchu i wzroku u noworodków i niemowląt. Zbiórka w szkole trwała od 8 do 18 stycznia. Łącznie zebrano około 250 zł. W dniu 24 stycznia 2001 roku w internacie w Brzostku odbyła się dyskoteka choinkowa, której dochód był przeznaczony na Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. Trwała ona od 17.00 do 22.00. Była to zabawa wyłącznie dla uczniów naszej szkoły. Wstęp kosztował 1 zł. Podczas dyskoteki czynny był bufet, którego dochód przeznaczony był na WOŚP. Ze- 148 brano 65 zł 70 gr. W sumie na Wielką Orkiestrę świątecznej pomocy zebrano 323 zł 70 gr. Pieniądze te przekazano na konto Orkiestry w dniu 26 stycznia 2001 roku. Biblioteka zawsze wspierała pracę dydaktyczno-wychowawczą szkoły, stanowiła jej integralną część. Była miejscem, w którym skupiały się wszelkie działania dydaktyczne i opiekuńczo-wychowawcze szkoły. Stanowiła pracownię interdyscyplinarną służącą nauczycielom, pracownikom, uczniom, ich rodzicom, jak również absolwentom szkoły. Biblioteka organizowała wystawy według Kalendarza Rocznic poświęcone różnorakiej tematyce niejednokrotnie o dużym wydźwięku wychowawczym. Można było wypożyczyć w niej lekturę, podręcznik, beletrystykę, poezję, książkę popularnonaukową, kasetę wideo, płytę CD i czasopismo. Na miejscu w czytelni można było skorzystać z Księgozbioru Podręcznego, przeczytać prasę o różnorakiej tematyce, jak również przygotować w oparciu o wiadomości z Internetu referat na lekcję. W niej odbywały się lekcje przedmiotowe z wykorzystaniem stanowisk komputerowych, próby na akademię czy spotkania organizacji szkolnych. Czytelnia była też miejscem organizowanych przez innych nauczycieli konkursów, lekcji i spotkań z zaproszonymi gośćmi. Przez organizowanie współzawodnictwa w czytelnictwie rozwijała zainteresowanie książką. Pod opieką nauczyciela bibliotekarza Teresy Młyniec biblioteka wzięła udział w konkursie „Napiszmy razem książkę o Naszym Papieżu” i „Muzeum Wspomnień”. Do redakcji czasopisma „Jan Paweł II – kolekcja” prenumerowanego przez bibliotekę szkolną zostały wysłane w dniu 13 grudnia 2000 roku prace czterech uczennic: Bożeny Jędrzejczyk z klasy IV LA, Małgorzaty Czekaj z klasy IV LA, Ewy Klucznik z klasy III LZ i Iwony Czołki z klasy VTR-5 zawierające wspomnienia ze spotkań z Ojcem Św. w Ojczyźnie. W nagrodę redakcja przekazała specjalny dodatek dwutygodnika „Viva” poświęcony w całości osobie Papieża, naszego Patrona szkoły oraz podziękowanie za nadesłane prace. Wspomnienia te zostały opublikowane w książce „Muzeum Wspomnień - dar dla Jana Pawła II – Ojca Św. w 2001 roku. Biblioteka organizowała różnorakie konkursy dotyczące bezpośrednio czy pośrednio ucznia. 15 lutego 2001 roku w czytelni biblioteki szkolnej odbył się konkurs „Literackie Walentynki” zorganizowany przez nauczycieli bibliotekarzy: Teresę Młyniec i Danutę Wójcik. Jury w składzie nauczyciel języka polskiego - Maria Wójcik oraz nauczyciele bibliotekarze - Danuta Wójcik i Teresa Młyniec przyznało: I miejsce - Tomaszowi Surdelowi z kl. IV TR-5 II miejsce – Marcinowi Urzędowskiemu z kl. IV TR-5 Przemówienie powitalne ks. bpa Edwarda Białogłowskiego przez wicedyrektora szkoły Annę Mazurczak w dniu 19 lutego 2001 r. 149 III miejsce Barbarze Ziębie, Joannie Kurcz i Bożenie Jędrzejczyk z kl. IV LA 19 luty 2001 roku był dla uczniów Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku ważnym i szczególnym dniem z uwagi przybycia do szkoły księdza biskupa Edwarda Białogłowskiego z Rzeszowa. Jego przyjazd do szkoły był jednym z punktów wizytacji kanonicznej w parafii Brzostek. Uroczyste spotkanie rozpoczęło się o godzinie 11.45, kiedy to przybyły gość przekroczył próg szkoły. Uczniowie księdza biskupa przywitali piosenką „Bądź pozdrowiony Gościu nasz”. Ksiądz biskup Edward Białogłowski przybył z diakonem Markiem Krausem, ks. Proboszczem Czesławem Szewczykiem oraz ks. Józefem Półchłopkiem. Wicedyrektor szkoły Anna Mazurczak, witając księdza, biskupa przybliżyła historię szkoły. Swoje powitanie zakończyła słowami poety Juliana Tuwima: „Chmury nad nami rozpal w łunę, Uderz nam w serca złotym dzwonem… Niech się wypełni dobra wola Szlachetnych serc, co w klęsce wzrosły… Lecz nade wszystko – słowom naszym Zmienionych chytrze przez krętaczy, Jedność przywróci i prawdziwość Niech prawo zawsze prawo znaczy A sprawiedliwość - sprawiedliwość Niech więcej Twego brzmi imienia W uczynkach ludzi niż w ich pieśni” Następnie w imieniu młodzieży księdza biskupa diecezji rzeszowskiej powitała przewodnicząca Samorządu Uczniowskiego – Bożena Jędrzejczyk. Kolejnym punktem spotkania była część artystyczna przygotowana przez uczniów pod opieką nauczyciela Anny Hudymy. Wiersze naszego patrona Jana Pawła II recytowali: Piotr Maziarz, Mariola Andreasik, Paweł Kaczka, Monika Filipowska, Marcin Kaput, Tomasz Pietrzycki oraz Alicja Popiela. Chórek prowadzony przez siostrę Donatę Majkę w składzie Małgorzata Matuszewska, Marzena Baran, Anna Nawracaj, Kinga Ondyczy, Joanna Łępa, Anita Baran, Iwona Czołka, Marta Jarosz i Klaudiusz Śpicha przy akompaniamencie Tomasza Mężyka wykonał piosenki pt. „Piotrze…”, „Przebaczone winy” i „Abba, Ojcze”. Dekorację wykonała Ks.bp Edward Białogłowski wpisuje się do kroniki szkolnej w dniu 19.02.2001r. – z okazji wizyty kanonicznej 150 nauczyciel Teresa Młyniec wraz z uczennicami Barbarą Ziębą i Eweliną Jedziniak z kl. IV LA. Akademia podobała się przybyłym gościom i została nagrodzona brawami. Po części artystycznej ks. biskup skierował do całej społeczności szkolnej pasterskie słowo. Wszyscy zgromadzeni odmówili wspólny Anioł Pański, po którym biskup udzielił wszystkim błogosławieństwa i rozdał obrazki. Następnie goście udali się do czytelni biblioteki szkolnej, gdzie obejrzeli wystawę przygotowaną przez nauczycieli bibliotekarzy Danutę Wójcik i Teresę Młyniec pt. „A jednak człowiek…”, po czym ksiądz biskup wpisał się do kroniki szkolnej. Na tym zakończyło się spotkanie z księdzem biskupem z okazji wizytacji kanonicznej w naszej szkole. 6-7 marca 2001 roku to dni, w których biblioteka szkolna gościła kolekcjonera papieskich pamiątek Adolfa Dyrdy z Oleszyc k/Lubaczowa. Zaproszony gość zorganizował wystawę zbiorów znaczków, kart pocztowych i kopert ze specjalnymi okolicznościowymi stemplami dotyczącymi Papieża Jana Pawła II – naszego Patrona. Z tej okazji redakcja gazetki szkolnej „Plotka” na swoich łamach zamieściła wywiad z właścicielem wystawy. Na zakończenie wystawy Pan Adolf Dyrda złożył podziękowanie Dyrekcji szkoły za udostępnienie miejsca w czytelni biblioteki szkolnej na zorganizowanie wystawy „Papież Jan Paweł II na znaczkach całego świata”. Stało się też tradycją, że szkoły noszące imię Jana Pawła II co roku organizowały zjazdy, celem spotkania się i wymiany doświadczeń w prowadzeniu pracy wychowawczej wokół patrona. 30 marca 2001 roku w Szkole Podstawowej w Podolu - Górowej odbył się III Ogólnopolski Zjazd Rodziny Szkół im. Jana Pawła II. Mottem tego spotkania były słowa naszego Patrona: „UCZNIOWIE CHRYSTUSA MAJĄ TWORZYĆ DOSKONAŁĄ JEDNOŚĆ, ABY ŚWIAT WIDIZAŁ W NICH CZYTELNY ZNAK DLA SIEBIE”. Celem zjazdu było rozważanie słów nauczania Jana Pawła II oraz prezentacja folderów szkół. Reprezentanci szkół odwiedzili atrakcyjne miejsca podczas wycieczki autokarowej wokół Jeziora Rożnowskiego, jak również obejrzeli występ Zespołu Tanecznego „Promyczki” pt. „Dzieci świata w hołdzie Ojcu świętemu”. Zespół Szkół im Jana Pawła II reprezentowali nauczyciele: Teresa Młyniec i Marian Pasisz. Folder szkoły przygotowali nauczyciele: Teresa Młyniec i Jacek Berrahal oraz uczeń klasy III TR-5 Sławomir Kawalec. Rok szkolny dla niektórych klas dobiegał końca. W dniu 27 kwietnia 2001 roku społeczność szkolna pożegnała uczniów klas maturalnych: absolwentów Liceum Zawodowego (wych. M. Jop); Technikum Rolniczego 5-letniego (wych. T. Stokłosa) i Technikum Rolniczego 3-letniego (wych. J. Słupek). Akademia rozpoczęła się wspólnym zaśpiewaniem „Hymnu Pokoleń” oraz przywitaniem maturzystów przez dyrektor Halinę Nowak, która skierowała do nich kilka ciepłych słów. Najlepszym uczniom wręczyła nagrody książkowe oraz pamiątkowe dyplomy. Część artystyczną przygotowały wspólnie z wychowawcami klasy: III LZ i IV TR-5. W imieniu uczniów klas przedmaturalnych starszych kolegów pożegnał Sylwester Machura z kl. IV TR-5, który skierował do nich słowa Papieża wypowiedziane do młodzieży w Łowiczu i na Jasnej Górze. Złożył im życzenia powodzenia na maturze i w dorosłym życiu. Uczennica kl. V TR-5 Iwona Czołka w imieniu maturzystów podziękowała dyrekcji i nauczycielom za pracę, cierpliwość i wyrozumiałość, jakie im w ciągu tylu lat okazywali. Później wszyscy udali się na Mszę Św. do kościoła, którą odprawił ks. Artur Kostrząb. W dniu 3 maja 2001 roku odbyła się gminna akademia przygotowana przez kl. II LA oraz uczniów z kl. III TR-5 pod opieką nauczyciela Anny Hudymy. W pracy wychowawczej szkoły szczególne działania były podejmowane wokół patrona szkoły. Wykorzystywano wszystkie możliwości, by jak najlepiej przybliżyć tę postać i wykorzystać nauki Jana Pawła II, które adresował do ludzi, w tym szczególnie do Polaków. 18 maja 2001 roku szkoła obchodziła 81. urodziny patrona – Jana Pawła II. Z tej okazji kl. II LA przygotowała audycję przez radiowęzeł. Z okazji Dnia Książki i Praw Autorskich przypadającego 23 kwietnia biblioteka szkolna przygotowała specjalną wystawę. Była ona prezentowana w miesiącu kwietniu i maju. Nauczyciele bibliotekarze Danuta Wójcik i Teresa Młyniec wykorzystali ją do rozbudzenia czytelnictwa i zainteresowań książką i czasopismem. Rok 2000/2001 powoli zbliżał się do końca, w związku z tym podejmowane były różne działania dydaktyczne i wychowawcze mające na celu poprawę wyników nauczania i 151 wychowania. Temu celowi były poświęcone posiedzenia Rady Pedagogicznej, Komisji Wychowawców Klasowych, Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących i Komisji Przedmiotów Zawodowych. Na uroczyste zakończenie roku szkolnego przybył wicedyrektor Wydziału Edukacji Starostwa Powiatowego w Dębicy Zdzisław Sroczyński. Część artystyczną przygotowała i zaprezentowała kl. I LO pod kierunkiem wychowawcy Mariana Pasisza. Montaż słownomuzyczny był przygotowany na wysokim poziomie i cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem. Należy jeszcze dodać, że właśnie ta klasa zajęła I miejsce za najlepszą frekwencję w roku szk. 2000/2001. W nagrodę Rada Rodziców ufundowała dla całej klasy wycieczkę. W czasie uroczystości związanych z podsumowaniem roku szkolnego wręczono świadectwa i naPożegnanie byłego wicedyrektora szkoły grody dla najlepszych uczniów. Tego aktu i długoletniego nauczyciela Jana Skórdokonał wicedyrektor Wydziału Edukacji skiego odchodzącego na emeryturę przez Zdzisław Sroczyński. Ponadto pożegnano Wicedyrektora Wydziału Edukacji Stanauczycieli odchodzących na emeryturę: rostwa Powiatowego w Dębicy Zbigniewa Jadwigę Krajewską, Jana Skórskiego i Sroczyńskiego. Edwarda Stanisza. W imieniu całej społeczności szkolnej podziękowania za pracę i życzenia pomyślności w dalszym życiu złożyli dyrektor szkoły Halina Nowak, a także wicedyrektor Wydziału Edukacji Zbigniew Sroczyński. Rok szkolny 2001/2002 Szybko i nieubłaganie minęły wakacje. Niektóre klasy realizowały program „praktyki wakacyjne”. Dla tych uczniów był to okres wytężonej pracy w gospodarstwach rolnych. Zajęci byli oni przygotowaniem się do zaliczenia praktyki zawodowej. Pozostali uczniowie w czasie wakacji nabierali sił do kontynuowania nauki w przyszłym roku szkolnym. Inauguracja nowego roku szkolnego 2001/2002 odbyła się na sali gimnastycznej po zakończeniu Mszy świętej w kościele parafialnym w Brzostku i po przyjeździe do szkoły. Sala gimnastyczna wypełniła się młodzieżą szkolną i nauczycielami. Uroczystość odbyła się z udziałem pocztu sztandarowego. Inaugurację nowego roku szkolnego rozpoczęła dyrektor szkoły swoim tradycyjnym wystąpieniem. W serdecznych słowach powitała uczniów i nauczycieli po wakacyjnym wypoczynku ze szczególnym uwzględnieniem uczniów, którzy po raz pierwszy przekroczyli progi tej szkoły, życząc im pomyślności oraz dobrych wyników w nauce i zachowaniu. Dużo czasu poświęciła przypomnieniu praw i obowiązków uczniów, którzy mają nauczyć się zawodu i kształtować osobowość na mądrych i odpowiedzialnych ludzi. Uczniowie, którzy realizowali praktykę wakacyjną otrzymali promocję do klasy następnej. Radość była ogromna. Towarzyszyła jej wymiana spostrzeżeń i refleksji z mijających wakacji. W miesiącu wrześniu została zorganizowana wycieczka dla uczniów byłej klasy I LO pod kierunkiem wychowawcy Mariana Pasisza w nagrodę za najlepszą frekwencję w roku szkolnym 2000/2001. Dzień 25 września 2001 roku był dla tej klasy dniem wyjątkowym. Uczniowie pod opieką swojego wychowawcy Stanisława Synowieckiego przybyli do stolicy polskich gór - Zakopanego. Pomimo że wycieczka trwała tylko jeden dzień, program był bardzo bogaty. Do planowanego pierwszego celu, czyli Morskiego Oka uczniowie dotarli szlakiem obok wodogrzmotów Mickiewicza. Piękne jezioro wyglądało imponująco i wywar- 152 ło na nich duże wrażenie. Po południu uczniowie pojechali na Krupówki. Rynek zadziwił ich swoją barwnością i miłą atmosferą. Kolejnym etapem wspólnego podróżowania była modlitwa w kościele MBF. Uczniowie z zainteresowaniem oglądali ołtarz i piękne rzeźby wykonane z drewna. Mimo złej pogody wszyscy byli bardzo zadowoleni. Z żalem, ale i z nadzieją, że kiedyś tu jeszcze wrócą opuścili Zakopane. W roku 2001 społeczność szkolna uczciła trzecią rocznicę nadania szkole imienia Jana Pawła II. Po uroczystej Mszy świętej celebrowanej przez ks. Adama Kubisia, podobnie jak w poprzednim roku, nauczyciele i delegacja uczniów udała się na cmentarz, aby złożyć kwiaty na grobie założyciela szkoły, śp. Eugeniusza Batyckiego. Dalsze uroczystości odbyły się w budynku szkoły. Na ścianie frontowej została napisana dużymi literami myśl wypowiedziana przez Papieża Jana Pawła II: „Drodzy młodzi bądźcie świadkami Bożej miłości, siewcami nadziei i budowniczymi pokoju”. Uroczystość w budynku szkolnym rozpoczęła się wprowadzeniem sztandaru i odśpiewaniem „Hymnu pokoleń”. Następnie wicedyrektor szkoły Anna Mazurczak zabrała głos. W swoim wystąpieniu przypomniała obchody kolejnych rocznic nadania szkole im. Jana Pawła II. Potwierdziła jak trafną decyzją było wybranie na patrona szkoły właśnie Papieża. Kolejnym punktem obchodów była część artystyczna przygotowana przez klasę IV LA pod kierunkiem nauczycieli języka polskiego Anny Hudymy i Anny Szeli. Uczniowie zainscenizowali fragment sztuki Karola Wojtyły pt. „Przed sklepem jubilera.” Były to medytacje o sakramencie małżeństwa przechodzące chwilami w dramat - „Miłość to nie jest przygoda. Ma smak całego człowieka. Ma jego ciężar gatunkowy i ciężar całego losu. Nie może być chwilą… wieczność człowieka przechodzi przez nią. Dlatego odnajduje się w wymiarach Boga, bo tylko On jest wiecznością.” Wreszcie ostatnim punktem obchodów Święta Szkoły był konkurs wiedzy o naszym patronie Janie Pawle II zorganizowany przez klasę IV TR-5 pod kierunkiem wychowawcy Grzegorza Grzesiakowskiego. Uczestnikami konkursu było sześć dwuosobowych drużyn wyłonionych we wcześniejszych eliminacjach, które miały postać testu, rozwiązywanego przez wszystkich uczniów tej szkoły. W jury konkursu zasiedli wicedyrektor szkoły - A. Mazurczak, Marta Sieradzka, ks. Adam Kubiś, katechetka Małgorzata Bogusz oraz uczeń klasy V TR-5 Grzegorz Jarosz. Między poszczególnymi etapami konkursu uczniowie kl. IV TR- 5- gospodarze szkoły w miesiącu październiku - śpiewali piosenki o Janie Pawle II. Po zakończeniu konkursu jury po krótkiej naradzie ogłosiło wyniki: I miejsce zajęła kl. IVTR-5 reprezentowana przez Małgorzatę Czerkies i Mieczysława Parata. II miejsce zajęła kl. V LA reprezentowana przez Krystynę Zygmunt i Bożenę Jędrzejczyk. III miejsce zajęła kl. IV LA reprezentowana przez Anetę Szkołę i Halinę Uryasz. Po części oficjalnej młodzież udała się do klas na lekcje wychowawcze poświęcone Patronowi Szkoły. Równocześnie z konkursem, w czytelni biblioteki szkolnej miała miejsce sesja naukowa poświęcona Patronowi Szkoły prowadzona przez nauczyciela historii Tadeusza Stokłosę. Wzięli w niej udział przedstawiciele wszystkich klas. Uczennica klasy V LA Ewelina Jedziniak przedstawiła referat „Wartości głoszone przez Jana Pawła II”. W czytelni została zorganizowana wystawa z przesłaniem do młodych z okazji Święta Szkoły: „Młodych pociąga mądrość - młodych zachwyca głębia ducha”. Na sesji tej przedstawiono nauczanie Ojca Świętego - największego autorytetu świata. Pomiędzy referatami dyskutowano o jego roli w dzisiejszym świecie, wyjątkowości i znaczeniu dla Polaków, a szczególnie uczniów naszej szkoły, która nosi imię Jana Pawła II. Szkoła podejmowała różnorodne działania dydaktyczno-wychowawcze, które miały zapewnić wszechstronny rozwój każdego ucznia. Na początku października podjęto działanie wychowawczo-opiekuńcze mające wpływ na doskonalenie sprawności fizycznej i hart ducha uczniów przez zorganizowanie wyprawy na górę Chełm (528 m n.p.m.) znajdującą się w paśmie Pogórza Strzyżowskiego. Miało to miejsce 5 października 2001 roku. Wyprawa ta została zorganizowana przez uczniów klas II LA i II LZ, którzy mimo niesprzyjającej pogody o godzinie 8.00 uśmiechnięci i gotowi do drogi, stawili się w wyznaczonym miejscu. Po sprawdzeniu obecności cała grupa pod opieką nauczycieli: Stanisława Synowieckiego, Małgorzaty Bogusz i ks. Adama Kubisia wyruszyła w trasę liczącą około 30 km. Przebiegała ona przez Kamienicę Górną - górę Bardo - górę Chełm - Stępinę i Hutę Gogołowską. Zachwyceni pięknymi krajobrazami i rzeźbą terenu po trzech godzinach intensywnej 153 wędrówki, w czasie której zbierali i poznawali nowe gatunki grzybów dotarli na szczyt. Na miejscu uczestnicy zwiedzili piękną kapliczkę, dowiedzieli się jednocześnie wielu ciekawych rzeczy o jej powstaniu i znajdujących się tam zabytkach. Ponieważ zbliżało się już południe cała grupa wspólnie odmówiła modlitwę Anioł Pański. Uczestnicy tej wyprawy po umieszczeniu w księgach pamiątkowych swych podpisów, zajęli się przygotowaniem ogniska. Do domów wrócili inną trasą, dzięki czemu mieli okazję zobaczyć kamieniołom, znajdujący się w miejscowości Stępina. Widok był zdumiewający. Około godziny 16 uczestnicy wyprawy zmęczeni, ale zadowoleni dotarli do Kamienicy Górnej, skąd autobusem pojechali do domów. 19 października 2001 roku odbyły się wojewódzkie uroczystości rozdania stypendiów Prezesa Rady Ministrów - Jerzego Buzka. Miały one miejsce w Sali Kolumnowej Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie. Ceremonia rozpoczęła się częścią artystyczną, na którą składał się występ kwartetu smyczkowego oraz recytacja wierszy. Następnie przemówienie wygłosił Podkarpacki Kurator Oświaty - Władysław Rusin. Złożył on podziękowania dla rodziców i wychowawców stypendystów, a także gratulował uczniom i życzył im dalszych sukcesów. Kolejnym punktem uroczystości było wręczanie pamiątkowych dyplomów. Stypendia dla przedstawicieli poszczególnych powiatów wręczał Wojewoda Podkarpacki Zbigniew Sieczkoś w asyście pana Kuratora. Łącznie w powiecie dębickim stypendium otrzymało 22 uczniów szkoł średnich. Z naszej szkoły stypendium otrzymało 3 osoby: Bożena Jędrzejczyk z kl. V LA, Marcin Urzędowski z kl. V TR- 5 i Agnieszka Solecka z kl. II TR -3 (filia Dębica). Na rok 2001 przypadła 83. rocznica odzyskania niepodległości. Z tej okazji 12 listopada odbyła się w szkole akademia. Została ona przygotowana przez dwie klasy: III LA i IV TR-5 pod kierunkiem nauczycieli: Anny Hudymy, Małgorzaty Bogusz i Wojciecha Bonarka. Akademia została poprzedzona wykonaniem poloneza przez uczniów tych klas, którzy wystąpili w strojach ludowych. Ten występ wprowadził wszystkich uczestniczących w tej uroczystości w nastrój podniosłości i zadumy. Następnie młodzież recytowała wiersze i odśpiewała pieśni o charakterze patriotycznym. Ta uroczysta akademia została powtórzona na gminnej uroczystości, która odbyła się 11 listopada 2001 roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Brzostku oraz zaprezentowana raz jeszcze dla rodziców na spotkaniu informacyjnym, tzn. wywiadówce. W dniach 9-11 listopada 2001 roku uczniowie klas: V TR - 5, V LA, i IV LZ pod opieką ks. Adama Kubisia uczestniczyli w przedmaturalnych rekolekcjach prowadzonych przez ks. Lucjana Szumierza z Rzeszowa. Miały one miejsce w Kotani koło Krempnej - niewielkiej miejscowości położonej w Bieszczadach. Pierwszym punktem rekolekcji była prowadzona przez ks. Adama Kubisia droga krzyżowa na górę w Kątach. Na jej szczycie został wzniesiony wysoki krzyż, z którego można podziwiać panoramę Bieszczad. Następnie uczestnicy rekolekcji udali się do ośrodka rekolekcyjnego diecezji rzeszowskiej. Rekolekcje trwały trzy dni. Głęboko zapadły one w serca uczestników. Kazania głoszone przez ks. Lucjana zawierały przesłanie i myśl, która bardzo długo zachowała się w pamięci słuchających. Przy okazji zwiedzili oni położoną w pobliżu Kotani wieś Krepną, która pozostawiła niezatarte wspomnienia. Rekolekcje przedmaturalne zorganizował ks. Adam Kubiś i katechetka Małgorzata Bogusz. W listopadzie 2001 roku już po raz drugi odbyła się zbiórka słodyczy dla dzieci z Białorusi, gdzie pracowała siostra Donata Majka, która w ubiegłym roku uczyła w naszej szkole. Akcję tę zorganizowało Szkolne Koło Polskiego Czerwonego Krzyża pod opieką Tadeusza Stokłosy. W grudniu 2001 roku w szkolnej bibliotece zostało otwarte centrum informatyczne z pięcioma stanowiskami komputerowymi. Tym samym biblioteka poprzez nauczanie korzystania z wszelkich źródeł informacji stała się bardziej nowoczesna. Księgozbiór biblioteki szkolnej powiększył się o bezcenny wolumin. Jako jedyna biblioteka w powiecie dębickim posiadała ona monumentalne dzieło przedstawiające wielkie przemiany, jakie nastąpiły w czasie pierwszych dziesięciu lat istnienia trzeciej Rzeczypospolitej. W dniu 20 lutego 2000 roku w sali balowej muzeum w zamku w Łańcucie wicedyrektor szkoły Anna Mazurczak odebrała z rąk wydawcy Prezesa Fundacji Niezabitowskiej, redaktora Naczelnego Waldemara Kuczyńskiego „Księgę Dziesięciolecia Polski Niepodległej 154 1988-1999”. Grupa ponad stu maturzystów naszego Zespołu Szkół pod opieką nauczycieli: Małgorzaty Bogusz, Grzegorza Kolbusza, Bogdana Stelmacha i ks. Adama Kubisia 17 marca 2002 roku pielgrzymowała na Jasną Górę. W programie diecezjalnej rzeszowskiej pielgrzymki maturzystów znalazła się konferencja o. Paulina (kustosza sanktuarium), pokutne czuwanie modlitewne z możliwością spowiedzi, eucharystia oraz modlitwa różańcowa. Tegoroczne szkolne rekolekcje wielkopostne oprócz codziennej eucharystii i konferencji w kościele parafialnym objęły także drogę krzyżową do krzyża jubileuszowego w Brzostku oraz spotkanie z Piotrem Pykoszem na sali gimnastycznej. Zaproszony gość dał świadectwo swej duchowej przemiany od buntu do akceptacji swej niepełnosprawności. Tradycją szkoły było oddawanie krwi przez uczniów w ramach honorowego krwiodawstwa. Tej akcji patronowało szkolne koło PCK. Pierwsza grupa wyjechała do dębickiego punktu krwiodawstwa w 1999 roku. Wcześniej w latach 1987-1995 uczniowie sporadycznie zasilali w krew istniejący wówczas klub HDK przy posterunku policji w Brzostku. Propagatorem ruchu HDK i opiekunem krwiodawców był Tadeusz Stokłosa. W ostatniej akcji uczestniczyło 14 młodych osób, które w sumie oddały 6,3 litra krwi. Byli to uczniowie: Mariola Andreasik, Grzegorz Barys, Andrzej Dudek, Dariusz Jędrzejczyk, Justyna Smoła, Justyna Szarek, Grzegorz Szmyd, Jolanta Szwed, Adam Romański i Tomasz Woskowicz. Zespół Szkół w Brzostku (po pięciu miesiącach) w konkursie „Potrzebna krew Twoja także” zajęła szóste miejsce, ale akcja zaplanowana na 25 marca miała poprawić ten bilans. W czytelni biblioteki szkolnej nauczyciele bibliotekarze: Teresa Młyniec i Danuta Wójcik, z okazji świąt Wielkanocnych zorganizowały wystawę pt. „Radosne Święta”. Pierwsza część wystawy poświęcona była między innymi poezji ks. Jana Twardowskiego, która skłaniała do rozmyślań nad Wielkim Postem. Druga natomiast przypominała, że Wielkanoc należy do najbardziej radosnych świąt chrześcijańskich. Barwne rysunki przypominały nam o tradycjach i zwyczajach: malowaniu jajek - pisanek, święceniu pokarmów w Wielką Sobotę, świątecznym poniedziałku; dniu odwiedzin, harców i swawoli oraz śmigusie-dyngusie. W trosce o dobro i bezpieczeństwo uczniów 21 marca w zespole już od kilku lat nie był świętem wagarowicza, lecz dniem zabawy i rywalizacji w szkolnym turnieju. Repre- Uczestnicy Pielgrzymki na Jasną Górę w dniu 17 marca 2002 r. pod opieką ks. Adama Kubisia, Bogdana Stelmacha i Grzegorza Kolbusza 155 zentacje poszczególnych klas, prezentując przygotowane programy, ujawniały swoje talenty. Zwycięzców nagradzała Rada Rodziców przy wsparciu ludzi rozumiejących problemy finansowe szkół i zasadność działań profilaktyczno-wychowawczych całej społeczności szkolnej. W roku ubiegłym sponsorem był „Marbet” Marii Grzesiakowskiej, a w tym dzięki firmie „Monis” Gustawa Fediowa, zwycięzca kl. III LA miał zapewniony bezpłatny wyjazd do teatru. Nasza szkoła wygrała również konkurs „Autobus Europejski” - turniej wiedzy o Unii Europejskiej, w którym uczestniczyły szkoły średnie z powiatu dębickiego. Wśród licznych pytań najwięcej kłopotów sprawiło uczniom zagadnienie związane z europejską kuchnią. Rok szkolny milowymi krokami zbliżał się do końca. W ostatnich miesiącach i tygodniach w szkole trwała intensywna praca wszystkich uczniów, a zwłaszcza tych, którzy przygotowywali się do egzaminu dojrzałości i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. 21 czerwca 2002 roku po raz ostatni dzwonek wezwał ich na uroczyste zakończenie roku szkolnego. W dniu 2 lipca 2002 roku odbyła się szkolna Rada Pedagogiczna, na której został podsumowany mijający rok szkolny. Dyrektor szkoły Halina Nowak przedstawiła raport o jakości pracy szkoły za drugi semestr roku szkolnego 2001/2002. Między innymi przypomniała, aby w przyszłym roku nauczyciele i młodzież bardziej utożsamiała się z charakterem szkoły określonym w swojej misji. Przypomniała o przesłaniu Patrona szkoły: „Cywilizację społeczną nie mierzy się rozwojem ekonomicznym kraju, ale rozwojem moralności, wartości społecznych” Rok szkolny 2002/2003 W dniu 31 sierpnia 2002 roku zakończyły się wakacje. Część uczniów w czasie ich trwania realizowała praktykę zawodową wakacyjną. Dla tych, którzy pracowali na wakacjach rok szkolny zakończył się właśnie w tym dniu i teraz odbierali świadectwa promocyjne. Dnia 2 września 2002 roku odbyła się uroczysta inauguracja nowego roku szkolnego 2002/2003. Na program tej uroczystej składały się trzy zasadnicze części: Msza święta, akademia szkolna i spotkanie klas z wychowawcami. Msza święta była celebrowana przez proboszcza parafii ks. doktora Jana Cebulaka, który wygłosił dla uczniów, nauczycieli i rodziców homilię. Uroczystości szkolne rozpoczęły się od przemówienia dyrektora szkoły Haliny Nowak, która powitała gorąco wszystkich uczniów szczególnie klas pierwszych, przedstawiła wychowawców klas oraz przypomniała o obowiązkach szkolnych. Zostały również rozdane nagrody uczniom przebywającym na praktykach wakacyjnych. Część artystyczna przygotowana przez kl. II TR-3 pod kierunkiem wychowawcy Janiny Słupek tematycznie była związana z początkiem roku szkolnego. Następnie wychowawcy spotkali się ze swoimi wychowankami celem omówienia spraw organizacyjnych związanych z nowym rokiem szkolnym. W tym roku szkolnym nastąpiły zmiany organizacyjne. Nastąpiła zmiana opiekuna szkolnego PCK i przewodniczącego Komisji Przedmiotów Zawodowych Opiekunem PCK został Stanisław Synowiecki. Dotychczasowy opiekun Tadeusz Stokłosa przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia. Nowym przewodniczącym KPZ został Paweł Machaj na miejsce Weroniki Baran, która na ostatnim posiedzeniu w poprzednim roku szkolnym zrezygnowała z pełnienia tej funkcji. Wychowawcy na pierwszym spotkaniu z uczniami mieli obowiązek przypomnienia Statutu Szkoły, misji Szkoły, BHP oraz Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania. Pierwsze spotkanie z rodzicami odbyło się 9 września 2002 roku o godzinie 15.00. Zostało na nim przeprowadzone szkolenie BHP dla rodziców uczniów, którzy mieli odbywać praktykę w gospodarstwach rolnych. W tym roku szkolnym tradycyjne święto szkoły było obchodzone 3 października 2002 roku. Obchody rozpoczęły się od uroczystej Mszy świętej celebrowanej w kościele parafialnym w Brzostku przez katechetów ks. Robeta Imbierowicza i ks. Mariusza Muchę. O godzinie 9.30 rozpoczęła się akademia w budynku szkoły. Na początku został wprowadzony sztandar i odśpiewany „Hymn Pokoleń”. Następnie okolicznościowe wystąpienie wygłosiła dyrektor szkoły Halina Nowak. Uświadomiła ona wszystkim jak trafną decyzją było nadanie naszej szkole im. Jana Pawła II, który całą swoja nadzieję pokładał 156 właśnie w młodzieży. Następnie dyrektor Wydziału Edukacji, Kultury, Turystyki i Sportu Starostwa Powiatowego w Dębicy Anna Chmura złożyła dyrekcji, nauczycielom, a także uczniom życzenia i na ręce pani dyrektor szkoły przekazała do biblioteki „Nowy słownik języka polskiego”. Kolejnym punktem uroczystości był wykład proboszcza ks. dr Jana Cebulaka, który podjął temat aktywności społecznej chrześcijanina, czyli zaangażowania się ludzi wierzących w sprawy ogółu. Uczniowie złożyli ślubowanie. Ostatni punkt uroczystości stanowiła część artystyczna przygotowana przez uczniów kl. IV LA przy pomocy uczniów z innych klas. W centrum dydaktyczno-informacyjnym zorganizowano wystawę pt. „Ostatnia Pielgrzymka do Ojczyzny 2002 rok”. Klasy I LP i I LO wraz z wychowawcami obejrzały ją w ramach godzin wychowawczych poświęconych Patronowi. Święto Edukacji Narodowej zwane inaczej Dniem Nauczyciela tradycyjnie obchodzone było 14 października. W roku 2002/2003 powiatowe obchody tego święta odbyły się w naszej szkole. Aby je uczcić, uczniowie przygotowali uroczysty apel, na który przybyło wielu znamienitych gości. Byli to między innymi: Starosta Powiatu Dębickiego - Czesław Kubek, Wójt Gminy Brzostek - L. Bieniek, Dyrektor Wydziału Edukacji i Sportu - A. Chmura, zastępca dyrektora Wydziału Edukacji - Z. Sroczyński, starszy wizytator Kuratorium Oświaty - E. Golema, dyrektorzy oraz nagrodzeni nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych z powiatu dębickiego. Na początku apelu zgodnie z tradycją został wprowadzony sztandar szkolny i odśpiewany „Hymn Pokoleń”. Uroczystość otwarła Halina Nowak, po jej przemówieniu głos zabrali: starosta, pani wizytator i pani dyrektor wydziału edukacji. Potem nastąpiło wręczenie nagród starosty i dyrektora naszej szkoły dla nauczycieli za ich osiągnięcia w pracy. Kolejnym etapem była część artystyczna. Wzięli w niej udział uczniowie z różnych klas. Recytowali wiersze słynnych Polaków, a także śpiewali. Po części artystycznej wszystkim gościom i nauczycielom naszej szkoły złożono życzenia i wręczono symboliczne upominki w formie kwiatów. Finałem akademii był krakowiak - taniec odtańczony przez uczniów w oryginalnych strojach krakowskich. Długie i staranne przygotowanie zostało docenione przez publiczność, a występ spotkał się z bardzo ciepłym przyjęciem. Akademia została przygotowana pod nadzorem Anny Hudymy i Małgorzaty Bogusz, ks. Mariusza Muchy oraz Wojciecha Bonarka i Anny Fundakowskiej. Ładna dekoracja sali gimnastycznej stanowiła uzupełnienie części artystycznej. W szkole w związku z wprowadzoną reformą edukacyjną, aby sprostać stawianym wymaganiom, zachodziła konieczność doskonalenia zawodowego. Szkoła podejmowała różne zadania, aby należycie przygotować się do nadchodzących czasów i wyzwań. W dniu 25 października 2002 roku zostały zorganizowane w szkole warsztaty szkoleniowe pt. „Tworzenie ścieżek międzyprzedmiotowych”, które prowadziła mgr Anna Pawlus-Łutczak i ks. Stefan Irla. Ksiądz, rozpoczynając zajęcia stwierdził, że wprowadzenie ścieżek międzyprzedmiotowych jest związane z reformą oświaty. Powołał się na Dziennik Ustaw nr 14 z 15 lutego 1990 roku, w którym opublikowane zostały podstawy programowe oraz dziennik Ustaw nr 51 z 26 lutego 2002 roku zawierający zmiany w ogłoszonych wcześniej podstawach programowych. Powiedział, że reforma oświatowa kładzie nacisk na kształcenie umiejętności uczniów. W związku z tym programy nauczania powinny być tak konstruowane, by pobudzić samodzielność uczących się. Przypomniał, że podstawa programowa stanowi punkt wyjścia dla programów nauczania, a zadnia szkoły to: nauczanie, zdobywanie umiejętności i wychowanie. Pani Anna Pawlus-Łutczak zdefiniowała ścieżki edukacyjne jako zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania rożnych przedmiotów lub w postaci odrębnych zajęć. Dyrektor jest odpowiedzialny za uwzględnienie problematyki ścieżek w szkolnym zestawie programów nauczania. Nauczyciele wszystkich przedmiotów ogólnokształcących powinni włączać treści ścieżek do swoich przedmiotów. Częściowej realizacji tych treści można dokonać w czasie odrębnych modułowych kilkugodzinnych zajęć. Wprowadzając ścieżki edukacyjne do zajęć dydaktyczno-wychowawczych należy odpowiedzieć na pytania: Po co? Co? Kto? Jak? Kiedy? Gdzie? Wówczas proces wdrażania będzie przebiegał w sposób planowy i zorganizowany. Następnie ksiądz wymienił ścieżki edukacyjne obowiązujące w LO, LP i technikum: edukację czytelniczą i medialną, edukację ekologiczną, edukację europejską, edukację filozoficzną, edukację prozdrowotną, edukację regionalną - dziedzictwo kulturowe w regionie i wychowanie do życia w rodzinie oraz ścieżki edukacyjne obowiązujące w ZSZ: edukację prozdrowotną, technologię informacyjną i wy- 157 Klasa III Technikum 3-letniego z wychowawcą klasy Stanisławem Synowieckim – Studniówka 2003 chowanie do życia w rodzinie. Po tym teoretycznym wprowadzeniu nauczyciele zostali podzieleni na sześć grup utworzonych na podstawie poszczególnych specjalności. Każda z nich otrzymała podstawę programową jednej ze ścieżek edukacyjnych. Zadaniem nauczycieli było opracowanie fragmentu planu dydaktycznego ścieżki. Należało wypełnić tabele składającą się z siedmiu rubryk zatytułowanych: ścieżka, treść z podstawy programowej, treści uszczegółowione, przedmiot, cele edukacyjne, osiągnięcia i procedury osiągania celów. Po trzech godzinach pracy liderzy poszczególnych grup zaprezentowali efekty swojej pracy - wypełnione tabele. 17 października 2002 roku odbyła się II Ogólnopolska Pielgrzymka Rodzin Szkół im. Jana Pawła II na Jasną Górę. Szkołę reprezentowała 32-osobowa grupa uczniów i dwóch wychowawców. Pielgrzymka przed tron Królowej Polski była wyrazem wdzięczności Bogu za 24 lata pontyfikatu Ojca Świętego i okazją do wspólnej modlitwy całej rodziny szkół w jego intencjach. W drodze powrotnej z Częstochowy uczestnicy pielgrzymki zwiedzili ruiny zamku w Olkuszu i podziwiali krajobraz jury krakowsko-częstochowskiej. W listopadzie 2002 roku uczniowie Zespołu Szkół oddali najwięcej krwi i po dwóch miesiącach trwania konkursu byli już na trzecim miejscu w klasyfikacji szkół średnich powiatu dębickiego. Druga edycja konkursu dla szkół średnich pod hasłem „Potrzebna krew - Twoja także” przyniosła lepsze wyniki niż rok wcześniej. Łącznie młodzież ze wszystkich szkół biorących udział w konkursie oddała 77,4 litra krwi, to jest o prawie 15 litrów więcej niż w roku ubiegłym. W listopadzie do konkursu przyłączyła się młodzież z klubu HDK działającego przy Zespole Szkół im. Jana Pawła II i oddała ponad 11 litrów krwi. Dużo pracy w te akcje włożył opiekun koła PCK Stanisław Synowiecki. W listopadzie i grudniu 2002 roku Samorząd Uczniowski zorganizował zbiórkę słodyczy i przyborów szkolnych dla Domu Dziecka w Dębicy. 2 grudnia przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego wręczyli te podarunki dzieciom. Na posiedzeniu RP w dniu 23 stycznia 2003 roku została podjęta uchwała wyrażająca zgodę na przedłużenie umowy dzierżawnej gruntów ornych RSP Klecie na kolejne trzy lata, tj. do zbioru płodów rolnych w 2006. W tym roku szkolnym szkoła podjęła nową formę pracy, która miała na celu promocję szkoły w środowisku, a także przeprowadzenie naboru do klas pierwszych, tj. Dzień Promocji Szkoły. Ta impreza została zorganizowana 19 marca 2003 roku. Wzięli w niej udział uczniowie gimnazjów ze Strzegocic, Zwiernika, Brzostku, Januszkowic, Łęk Gór- 158 nych, Kołaczyc, Jaworza Górnego, Siedlisk-Bogusz i Nawsia Brzosteckiego. Gości przywitała dyrektor szkoły Halina Nowak i w swoim wystąpieniu przedstawiła wszystkie zalety szkoły i możliwości, jakie daje ona uczniom. Uczennica klasy III LA Renata Wołowiec, przedstawicielka „Plotki” przedstawiła działalność gazetki, a uczeń klasy V TR - 5 Marcin Kaput opowiedział o praktykach zawodowych uczniów naszej szkoły. Później głos zabrała przewodnicząca Samorządu Szkolnego - Alina Górka- uczennica klasy IV TR - 5, która przedstawiła krótko jego działalność. Uczniowie klasy I TŻGD i III LA umilali czas piosenkami wykonanymi w języku angielskim. Kolejnym punktem programu były jazda próbna samochodami do nauki jazdy, którą zorganizowali instruktorzy: Lesław Kaput, Andrzej Słowik, Marek Drechsler i Józef Krzyszczuk. Obsługa maszyn rolniczych była atrakcją także dla dziewcząt. Nauczyciel Paweł Machaj tłumaczył zasady obsługi ładowarki „Cyklop”. Gimnazjaliści zdawali symulowany egzamin na prawo jazdy. Nauczyciele Jan Zastawny i Józef Wadas pozwalali gimnazjalistom na przejazd ciągnikiem Zetor 7340 z broną talerzową. W sali nr 13 nauczyciel Grzegorz Grzesiakowski prezentował prace dyplomowe uczniów, obecnie absolwentów tej szkoły, w czym pomagali mu wychowankowie z klasy V TR -5. Młodzież interesująca się komputerami mogła wykazać się podczas drugiej edycji konkursu informatycznego zorganizowanego przez panią Jop i pana Berrahala. W konkursie wzięło udział aż 11 zespołów. Centrum dydaktyczno-informacyjne bardzo serdecznie przyjmowało uczniów szkół gimnazjalnych wraz z ich opiekunami. Na stanowiskach komputerowych oglądali stronę centrum www.zsbibliorepublika.pl, a w niej następujące działy: zasoby, regulamin, dobre rady z życia…, polecamy, czytelnictwo. Największym zainteresowaniem cieszył się dział z życia, gdzie barwne zdjęcia przedstawiały działalność kulturalno-wychowawczą centrum. Następnie T. Młyniec - nauczyciel bibliotekarz zapoznała młodzież z warsztatem informacyjnym biblioteki za pomocą prezentacji utworzonej w Power Poincie. Pozostałe prezentacje dotyczyły „Dziejów Książki” oraz „Bibliografii Załącznikowej”. Dużym zainteresowaniem wśród gimnazjalistów cieszyła się wystawa „Człowiek nie jest sam, żyje z drugim przez drugich, dla drugich” przygotowana przez nauczycieli D. Wójcik i T. Młyniec. Młodzież chętnie przeglądała jej stanowiska „Od Wadowic do Watykanu”, „Papież w Polsce”, „Pielgrzymki Papieża” oraz najnowszą publikację „Tryptyk Rzymski”. Kolejnym punktem spotkania były przedstawione na video fragmenty uroczystości szkolnych, otrzęsiny, Święto Szkoły, Mikołajki, półmetki, studniówki, turnieje klas, andrzejki, teleturnieje i inne według kalendarza kulturalnego. Po obejrzeniu ich zaproszeni goście oglądali przygotowane na stolikach kroniki szkoły począwszy od jej założenia w 1958 roku po dzień dzisiejszy oraz monografię „Rozwój Szkoły Rolniczej w latach 1958-1998”. Na pamiątkę zostawili w nich piękne wpisy z podziękowaniami za zaproszenie na dni otwarte szkoły. W centrum czytelni przy suto zastawionych stołach potrawami wielkanocnymi przyjmowani byli również opiekunowie gimnazjalistów. Ponadto uczennice klasy III LZ i IV LZ przygotowały dla zaproszonych gości poczęstunek. Przygotowany stół był zastawiony mnóstwem potraw i przybrany efektownymi ozdobami. Całość uroczystości została uwieczniona na zdjęciach. W ramach ścieżki międzyprzedmiotowej „Edukacja Czytelnicza i Medialna” zostało zorganizowane dla uczniów klas pierwszych przedstawienie „Dziwna Choroba”. Tematem inscenizacji było nadmierne używanie i oglądanie telewizji przez dzieci. Uczniowie zrozumieli, jaki wpływ na psychikę młodego człowieka ma nadmierne oglądanie telewizji. Przedstawienie zostało przygotowane przez bibliotekę i radiowęzeł pod opieką nauczycieli T. Młyniec i A. Fundakowskiej. Rok szkolny 2002/2003 dobiegł końca. Posiedzenie RP podsumowujące pracę całego roku szkolnego odbyło się w miejscowości Bystre k. Baligrodu. W tym roku naukę rozpoczęło 501 uczniów, z czego jedna uczennica zrezygnowała, zakładając rodzinę, dziesięciu uczniów przeniosło się do innych szkół, a dwóch przybyło z innych szkół. Ostatecznie promowanych uczniów było 488, a niepromowanych czterech. Wszyscy z nich złożyli podanie o powtarzanie klasy pierwszej. Średnia ocen w szkole wyniosła 3,35 (w klasach pierwszych 3,16). Najwyższą uzyskali uczniowie kl. V LA (4,2), a najniższą kl. I TM i ZSZ (2,75). 19,5% ogółu uczniów miało średnią ocen nie mniejszą niż 4.0. Świadectwo z wyróżnieniem otrzymało 20 uczniów. Do stypendium Prezesa Rady Ministrów wytypowano dwóch uczniów 159 (brak kandydatów spełniających warunki w LP i trzyletnim technikum). W roku szkolnym 2002/2003 do egzaminu dojrzałości przystąpiło 119 absolwentów (nie przystąpiło 10), a zdało go 112, co stanowi 99,3% przystępujących. Uczniowie szkoły brali udział w licznych konkursach i olimpiadach, zarówno tych organizowanych przez nauczycieli, jak i międzyszkolnych czy pozaszkolnych. Odbyły się również szkolne eliminacje konkursów „Parlamentaryzm w Polsce”, „Ocalić od zapomnienia”, „Pozycja Ustawodawcza Głowy Państwa”, „Wiedza z zakresu BHP”, „OWiUR” oraz olimpiada historyczna i ekologiczna. W kilku z nich uczniowie zajęli znaczące miejsca i tak: OWiUR - w bloku produkcji zwierzęcej finalista, konkurs wiedzy o BHP - 3 miejsce, Powiatowy turniej motoryzacyjny - 4 miejsce, „Ocalić od zapomnienia” - dwa wyróżnienia. Uczniowie szkoły brali udział w wielu zawodach sportowych, osiągając liczne sukcesy, np. w Licealiadzie zajęli drugie miejsce w powiecie, a 15 w województwie, w powiatowych zawodach rowerowych (dziewczęta) trzecie miejsce, w biegach przełajowych – dziewcząt drugie, a chłopców trzecie (eliminacje powiatowe), natomiast w eliminacjach wojewódzkich piąte miejsce, w powiatowych zawodach w piłce ręcznej dziewcząt drugie miejsce, w zawodach w tenisie stołowym w eliminacjach powiatowych i rejonowych dziewcząt i chłopców – pierwsze miejsce, a w województwie trzecie miejsce dziewcząt, a dziewiąte chłopców, rozgrywki w unihokeju powiatowe - pierwsze miejsce dziewcząt i chłopców, a w etapie wojewódzkim dziewcząt trzecie miejsce. Przeprowadzono szkolenia całej RP na tematy: „Awans zawodowy nauczyciela”, „Diagnoza dziecka trudnego”, „Budowanie szkolnego programu profilaktyki”, „Tworzenie programów ścieżek międzyprzedmiotowych”. Pani dyrektor serdecznie podziękowała nauczycielom za pracę, życzyła dobrego wypoczynku oraz by kolejny rok przyniósł nowe sukcesy uczniów, które są również sukcesami nauczycieli. Rok szkolny 2003/2004 Przygotowania do nowego roku szkolnego zostały omówione na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 29 sierpnia 2003 roku. W tym roku nastąpiły zmiany kadrowe. Dyrektor szkoły Halina Nowak powitała wszystkich i podała porządek obrad, który został przyjęty. Przedstawiła nowych nauczycieli rozpoczynających pracę w Zespole: Agnieszkę Płaziak – nauczycielkę języka niemieckiego i Annę Ropel – nauczycielkę języka angielskiego. Następnie dyrektor szkoły pożegnała nauczycieli odchodzących na emeryturę: Danutę Tęczar, Helenę Pająk i Mariana Szarka. Ten ostatni zabrał głos – przedstawił swoją drogę zawodową, podziękował nauczycielom i pracownikom szkoły za współpracę i życzył im sukcesów w dalszej pracy zawodowej. Zostały przedstawione dodatkowe czynności oraz powołano Komisję Ewaluacji, nastąpiło też przedstawienie Programu Wychowawczego, Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania, Programu Rozwoju Szkoły i Programu Profilaktyki. Ponadto powołano Komisje: Przeglądów Technicznych, Stypendialną, Socjalną oraz Komisję do Opracowania Nowego i Jednolitego tekstu Statutu Szkoły. W szkole funkcjonowały trzy zespoły przedmiotowe: 1.Komisja Nauczycieli Przedmiotów Ogólnokształcących – Urszula Pochroń 2.Komisja Nauczycieli Przedmiotów Zawodowych – Paweł Machaj 3.Komisja Wychowawców Klasowych – Małgorzata Jop Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego rozpoczęła dyrektor szkoły Halina Nowak, która powitała uczniów i nauczycieli po wakacyjnym wypoczynku. Powitała gorąco pierwszoklasistów, przedstawiła nowych nauczycieli i wychowawców klasowych. Wiele czasu poświęciła przypomnieniu obowiązków szkolnych. Zachęcała uczniów do solidnej i systematycznej pracy od pierwszych dni. Życzyła uczniom klas programowo najwyższych pomyślnego zdania egzaminu dojrzałości oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Część artystyczną wykonali uczniowie klasy II Liceum Ogólnokształcącego pod kierunkiem wychowawcy Małgorzaty Jop. Do ciekawych wydarzeń w miesiącu wrześniu 2003 roku należało spotkanie z księdzem Antonim Motyką, misjonarzem pracującym w Brazylii. W bibliotece szkolnej zostało zorganizowane spotkanie ks. Antoniego z młodzieżą. 160 Klasa I Technikum Żywienia prezentuje program artystyczny podczas szkolnych obchodów Konstytucji 3 Maja - rok szk. 2003/2004 Uczniowie z zainteresowaniem wysłuchali opowiadań księdza o działalności misyjnej w Brazylii. Z zaciekawieniem oglądali rekwizyty przywiezione przez misjonarza. Na zakończenie spotkania wykonano wiele pamiątkowych zdjęć. Tegoroczny październik był wyjątkowym miesiącem w historii Zespołu Szkół w Brzostku. Na 3 października przypadało Święto Szkoły, które łączyło 45. rocznicę powstania szkoły z 5. rocznicą nadania jej imienia Jana Pawła II. Uroczystość rozpoczęła się Mszą świętą, którą w intencji zmarłych nauczycieli odprawił ks. proboszcz parafii p.w. Znalezienia Krzyża Świętego w Brzostku Jan Cebulak. Obchody w szkole zgromadziły liczne grono zaproszonych gości – władz samorządowych, przedstawiciela kuratorium oraz dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych. Władze samorządowe reprezentował wicestarosta powiatu dębickiego Stanisław Skawiński, a kuratorium - starszy wizytator M. Koziara-Czapla. Po odprawionej Mszy Świętej nauczyciele szkoły złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze na grobie założyciela i dyrektora szkoły z lat 1958-1985 Eugeniusza Batyckiego oraz nauczycieli: Piotra Urbana oraz Jana Kozka. Kwiaty złożono również pod tablicą pamiątkową na korytarzu szkoły. Dyrektor szkoły Halina Nowak gorąco powitała przybyłych gości i w swoim przemówieniu przedstawiła historię szkoły. Przedstawiciele klas pierwszych złożyli przyrzeczenie. Uczniowie naszej szkoły pod opieką nauczyciela Anny Hudymy i księdza Mariusza Muchy przedstawili II część Tryptyku rzymskiego autorstwa Jana Pawła II. W bibliotece szkolnej nauczyciele bibliotekarze: Danuta Wójcik i Teresa Młyniec zorganizowali z okazji 45–lecia szkoły i 5–lecia nadania szkole imienia wystawę pt. „Historia Szkoły” i „Wskazania dla młodzieży”. Kilka dni później - 11 października w ramach Dni Papieskich ks. proboszcz Jan Cebulak we współpracy z Zespołem Szkół w Brzostku zorganizował Dekanalny Kongres Różańcowy dla nauczycieli pracujących w dekanacie Brzostek. Kongres ten miał na celu uświadomienie wagi modlitwy różańcowej w Roku Różańca Świętego. W programie przewidziano dwa referaty. Ksiądz Ryszard Dołek w swoim wystąpieniu podkreślił, że Papież to też człowiek różańca, a modlitwa różańcowa stanowi szkołę życia. Dyrektor Zespołu Szkół w Brzostku Halina Nowak wygłosiła referat zatytułowany „Wychowanie we współczesnej szkole”. Przedstawiła w nim uwarunkowania pracy nauczyciela, wychowawcy oraz problemy, jakie musi on rozwiązać. Powiedziała: „U wielu naszych uczniów istnieje pęd do wiedzy i zrozumienia dla niej, a chyba i dla wysiłków nauczyciela. Polski młody człowiek, polski uczeń, a zwłaszcza uczeń podkarpackich wsi i miasteczek nie jest jeszcze zły. Jest zagubiony. A skoro tak – jest z kim pracować. Jest dla kogo pracować. Jest nad czym pracować. Nad czym? Właśnie nad harmonijnym połączeniem mądrości intelektualnej z mądrością życiową, z mądrością odpowiedzialności, z mądrością 161 moralności”. Mszę świętą koncelebrował ksiądz biskup Kazimierz Górny wraz z księdzem dziekanem Emilem Midurą i księdzem Janem Cebulakiem. W kazaniu ksiądz biskup skoncentrował uwagę na rozważaniu duchowego nauczania pontyfikatu Jana Pawła II. Wskazał na wybitne postaci – Urszulę Ledóchowską, Jana Bosco, brata Alberta i Edytę Stein jako wzory do naśladowania. Złożył życzenia zgromadzonym nauczycielom, by umieli w swoim posłannictwie odnaleźć szczęście i by potrafili „zwyczajnym obowiązkom nadać wymiar nadzwyczajny”. Kongres zorganizowany został dla nauczycieli pracujących w dekanacie Brzostek, zorganizowany w ramach diecezji rzeszowskiej. Miał on na celu uświadomienie nam wagi modlitwy różańcowej w Roku Różańca Świętego. W grudniu 2003 roku tradycyjnie dla całej społeczności szkolnej zorganizowana została wigilia. Na sali gimnastycznej w odpowiednio urządzonej scenerii zebrali się uczniowie i nauczyciele. Dyrektor szkoły Halina Nowak powitała przybyłych gości, nauczycieli i uczniów. Uczniowie klasy II TŻiGD pod opieką wychowawczyni Krystyny Rak przygotowali przedstawienie wigilijne pod tytułem „Wigilia w rodzinie”. Refleksje uczniów, wiersze K. I. Gałczyńskiego – któremu poświęcony był rok 2003 oraz utwory poetyckie L. Staffa przeplatane były polskimi kolędami w wykonaniu uczennic przy akompaniamencie organów. W trakcie spotkania wigilijnego przytoczony został fragment Ewangelii według św. Łukasza o Bożym Narodzeniu. Na zakończenie jedna z uczennic wykonała piękną pastorałkę pt. Pójdźmy na pasterkę. Następnie miało miejsce wspólne łamanie się opłatkiem i składanie serdecznych i szczerych życzeń. Ta wigilia odbyła się 12 grudnia 2003 roku. 8 stycznia 2004 roku uczniowie naszej szkoły znowu zaprezentowali się na zewnątrz. W Gminnym Ośrodku Kultury i Czytelnictwa w Brzostku zostały wystawione Jasełka przygotowane przez księdza Mariusza Muchę. Składały się one z czterech części. Paru uczniów z naszej szkoły również wystąpiło na scenie. Jasełka obejrzała cała społeczność szkolna. Czas szybko biegł, mijały miesiące i tygodnie nauki szkolnej. Dwie klasy, tj. klasa II Liceum Ogólnokształcącego i klasa II Liceum Profilowanego znalazły się na półmetku swojej edukacji. W związku z tym 24 stycznia 2004 roku uczniowie tych klas uczestniczyli w zabawie półmetkowej, która odbyła się w Internacie Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku. Imprezę poprzedziło wiele przygotowań. Przyrządzeniem posiłków zajęły się mamy uczniów, a efektem ich przygotowań i starań były smaczne potrawy. Dekoracją sal zajęli się oczywiście uczniowie. Było dużo żółtych i niebieskich balonów oraz serpentyn z bibuły. Gdy nadszedł ten dzień, uczniowie i wychowawcy obydwu klas: Małgorzata Jop i Marta Oprządek oraz zaproszeni goście zjawili się w umówionym miejscu o godzinie 17.00. Zabawę rozpoczęto wystąpieniem dyrektor szkoły Haliny Nowak. Wszyscy bawili się znakomicie przy dźwiękach muzyki. 31 marca 2004 roku zostały zorganizowane Dni Otwarte Szkoły. Wydaje się, że ta impreza weszła do tradycji szkolnej i ma wielorakie znaczenie dla szkoły. W tym roku uczestniczyli w spotkaniu gimnazjaliści z Brzostku, Januszkowic, Gogołowa i Frysztaka. Wpisali się oni do kroniki udostępnionej w Centrum Dydaktyczno-Informacyjnym szkoły. Spotkanie z gimnazjalistami rozpoczęła dyrektor szkoły, która ich serdecznie powitała, przedstawiła pracę szkoły i starała się zachęcić do jej wyboru. Zwycięskie klasy z Turnieju Klas przedstawiły swoje programy artystyczne. Na ścianie frontowej sali gimnastycznej widniało przesłanie: „Nasza szkoła przyjazna młodzieży”. TŻiGD zaprezentowało swoje umiejętności i urządziło stół wielkanocny. Uczestnicy tego spotkania mogli spróbować smakołyków. Gimnazjaliści mieli możliwość spróbowania swych sił za kierownicą nie tylko samochodu, ale także ciągnika i maszyn rolniczych. 30 kwietnia 2004 roku cała społeczność szkolna pożegnała klasy maturalne: IV LO (wych. M. Pasisz), III TR-3 (wych. J. Słupek), V LA (wych. A. Hudyma), IV LZ – mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych (wych. W. Bonarek), IV LZ w zawodzie rolnik (wych. M. Wypasek). W tym dniu zakończyły one swoją edukację w szkole i stanęły przed najważniejszym egzaminem, czyli egzaminem dojrzałości, zwanym „maturą”. Klasy zawodowe czekał zaś egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Atmosferę pożegnania oddawało hasło: „Tych lat nie odda nikt”. Maturzystów żegnały klasy młodsze. 162 22 kwietnia 2004 roku szkoła zorganizowała niecodzienną uroczystość związaną z rocznicą zbrodni katyńskiej. Organizatorem tej rocznicy była klasa I Liceum Ogólnokształcącego. Uroczysty apel został zorganizowany na sali gimnastycznej. W tym celu została ona odpowiednio przygotowana. Na ścianie frontowej wykonano okolicznościową dekorację z hasłem: „Nie dajcie pogrzebać prawdy”. Dekoracja ta oddawała atmosferę obchodów rocznicy zbrodni katyńskiej. Na tę smutną uroczystość zaproszono przedstawiciela Związku Sybiraków Barbarę Bilewicz-Powroźnik, która podzieliła się swoimi dramatycznymi wspomnieniami z pobytu na tej, jak bardzo często się ją określa, „nieludzkiej ziemi”. Klasa I LO, organizator tej rocznicy, zaprezentowała część artystyczną, na którą składały się wiersze i pieśni nawiązujące do tych strasznych wydarzeń. Następnie odbyło się spotkanie z Barbarą Bilewicz-Powroźnik w Centrum Dydaktyczno-Informacyjnym. Przybliżyła ona jeszcze raz młodzieży tamte trudne dni. Kolejna rocznica uchwalenia Konstytucji 3. Maja obchodzona była bardzo uroczyście. Młodzież szkolna i nauczyciele zgromadzili się na sali gimnastycznej. Akademię przygotowała klasa pełniąca funkcję „Gospodarza Szkoły”, tj. klasa I technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego. Sala gimnastyczna została tak przygotowana, aby oddać atmosferę tamtych dni. Na ścianie frontowej widniał napis: „Witaj, Majowa Jutrzenko 3 V 1791 - 3 V 2004”. Uroczystość rozpoczęła się hymnem szkoły. Na część artystyczną złożył się montaż słowno-muzyczny poświęcony temu wydarzeniu, które na trwale wpisało się w historię Polski i w serca Polaków. Wakacji nadszedł już czas i nastąpiło zakończenie roku szkolnego 2003/2004. Dyrektor szkoły Halina Nowak podsumowała rok szkolny i życzyła miłego wypoczynku uczniom i nauczycielom. Przewodnicząca Rady Rodziców Anna Rzońca pożegnała się z pracą w naszej szkole. Naukę na początku roku szkolnego rozpoczęło 484 uczniów, w tym 1 uczeń powtarzający klasę, 159 uczniów klas pierwszych oraz 325 uczniów pozostałych klas. Liczba uczniów na zakończenie roku szkolnego wynosiła 487, w tym klas pierwszych – 160, a pozostałych 327. W dniu 25 czerwca 2004 roku promowano 445 osób, w tym 278 kończących szkołę zasadniczą i 167 z pozostałych typów. Uczniowie szkoły brali udział w licznych konkursach i olimpiadach, zarówno organizowanych przez nauczycieli, jak też międzyszkolnych czy pozaszkolnych. Na terenie szkoły odbyły się następujące konkursy: konkurs geograficzno-topograficzny „Poznaj najbliższy region”, turniej „Jeden z dziesięciu” poświęcony Patronowi Szkoły, konkurs wiedzy o szkole, konkurs plastyczny „Uroki jesieni”, konkurs „Brzostek i okolice”, konkurs ekologiczny, konkurs „Najciekawsza fraszka o książce”, konkurs „Wielkie poszukiwanie Św. Mikołaja” i turniej „Najlepszy mechanizator rolnictwa”. Odbył się również wieczór poezji poświęcony K. I. Gałczyńskiemu „Wspomnijcie mnie czasem pięknie” oraz wieczór poetycki poświęcony Zaduszkom. Ponadto odbyły się konkursy wiedzy z języka niemieckiego i języka angielskiego, szkolne eliminacje konkursów i olimpiad, konkurs na najwyższą frekwencję i średnią ocen, Turniej Klas oraz szkolny turniej piłki nożnej i halowej. Rok szkolny 2004/2005 Po wakacyjnym wypoczynku dyrektor szkoły Halina Nowak powitała uczniów i nauczycieli. Rozpoczął się kolejny rok szkolny. Klasa V LA, przygotowując część artystyczną, zadbała także o stronę wizualną. Przewodnią myślą, która została umieszczona na ścianie frontowej było zdanie: „Obieraj mądrość za towarzyszkę życia”. To hasło powinno być mocno zakodowane w umyśle każdego ucznia. Inaugurację rozpoczęcia nowego roku szkolnego poprzedziła Msza święta dla uczniów i nauczycieli, która została odprawiona w kościele parafialnym w Brzostku. W homilii zostały skierowane słowa do uczniów, przed którymi stanęło wyzwanie w sprawie kształtowania osobowości i zdobywania wiedzy. Każdy uczeń powinien wykorzystać swój czas maksymalnie. Podczas uroczystości związanych z inauguracją nowego roku szkolnego dyrektor szkoły mówiła o obowiązkach, które od tej chwili będą ciążyć na każdym uczniu. 163 Wiele czasu poświęciła prowadzeniu procesu wychowawczego w duchu ideałów i prawd głoszonych przez Jana Pawła II jako Patrona Szkoły. Po raz pierwszy do tej szkoły przyszli uczniowie klas pierwszych w 6 typach szkół, a na wychowawców zostali powołani następujący nauczyciele: - I LO – 21 uczniów; wych. Anna Hudyma, - I LP – 35 uczniów; wych. Anna Fundakowska, - I TŻ i GD – 36 uczniów; wych. Teresa Radelczuk, - I TMR – 31 uczniów; wych. Wojciech Bonarek, - I ZSZ – mech-oper. – 29 uczniów; wych. Bogdan Stelmach, - I ZSZ – kucharz – 26 uczniów; wych. Józef Nawracaj. Tradycyjnie szkoła w rocznicę nadania imienia obchodziła Święto Szkoły. W każdym roku szkolnym uroczystość ta była bardzo starannie przygotowywana przez całą społeczność szkolną. Dużą rolę miała do odegrania Komisja Wychowawców Klasowych, która patronowała takim uroczystościom wspólnie z Samorządem Szkolnym. W tym dniu w szkole panował podniosły, pełen zadumy nastrój. Imię, jakie nosi szkoła, zobowiązywało do takich zachowań i postaw. Nauki głoszone przez Jana Pawła II były zawsze aktualne i w procesie wychowawczym niepodważalne. Dekoracja wykonana na tę okoliczność nadawała ducha temu świętu. Wywieszone hasło: „Nie lękajcie się” doskonale wprowadziło w atmosferę święta i zmuszało zebranych do zadumy nad życiem każdego człowieka. Uczniowie klas pierwszych złożyli ślubowanie. Część artystyczna była przygotowana na wysokim poziomie przez uczniów klasy III TŻiGD pod kierunkiem Krystyny Zawiślak. Złożyły się na nią wiersze i pieśni poświęcone Patronowi Szkoły. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 4 października 2004 roku dokonano wyboru Komisji ds. opracowania nowego Planu Rozwoju Szkoły. Termin opracowania tego planu wyznaczono na 15 listopada 2004 roku. W skład komisji weszli: Jacek Berrahal, Urszula Pochroń, Małgorzata Jop, Paweł Machaj, Małgorzata Bogusz i Anna Hudyma. Szkoła podejmowała działania w celu powołania nowego kierunku kształcenia w zawodzie „rolnik” uzasadniając, że istnieje część młodzieży, która kończy edukację na gimnazjum i zajmuje się pracą na gospodarstwach rolnych rodziców. Podczas spotkań w gimnazjach z wychowawcami klas miały być przeprowadzone ankiety, które pozwoliłyby określić czy taki kierunek cieszyłby się zainteresowaniem młodzieży. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej został powołany zespół nauczycieli do opracowania ankiety proponującej przyjęcie do naszej szkoły kierunku: technik rolnik i rolnik agrobiznesu. W jej skład weszli: Janina Słupek (przewodnicząca) i członkowie: Danuta Wójcik, Małgorzata Augustyn, Teresa Radelczuk i Małgorzata Bogusz. Ankieta ta została przeprowadzona do dnia 15 stycznia Ślubowanie uczniów klas pierwszych podczas Święta Szkoły w roku szkolnym 2004/2005 2005 roku. 164 Na owej Radzie Pedagogicznej zaplanowano również zorganizowanie uroczystej Wigilii szkolnej, na którą zostaną zaproszeni: wójt gminy Brzostek – Leszek Bieniek, proboszcz parafii Brzostek – ksiądz dr Jan Cebulak i przedstawiciele rodziców. Bardzo uroczyście obchodzony był Dzień Komisji Edukacji Narodowej w roku szkolnym 2004/2005. W dniu 13 października 2004 roku młodzież zebrała się na sali gimnastycznej na uroczystym apelu. Organizatorem tej uroczystości był Samorząd Uczniowski wraz z Radą Rodziców. Część artystyczna była bardzo dobrze przygotowana. Wkomponowane zostały w nią życzenia dla wszystkich wychowawców i nauczycieli. Przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego symbolicznie wręczyli każdemu nauczycielowi różę. Na zakończenie tego uroczystego apelu dyrektor szkoły zabrała głos i w imieniu wszystkich nauczycieli podziękowała uczniom za złożone życzenia. Następnie odbyło się spotkanie nauczycieli z Radą Rodziców. Zbliżał się koniec roku kalendarzowego i Święta Bożego Narodzenia. W związku z tym tradycyjnie w szkole zorganizowano Wigilię. Program artystyczny przygotowała klasa II technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego pod kierunkiem Weroniki Baran. Sala gimnastyczna na tę imprezę została przygotowana tak, aby stworzyć atmosferę świąteczną. Przewodnią myślą były słowa zawarte w haśle: „By dobro zamieszkało w twym sercu”. Na samym początku dyrektor szkoły Halina Nowak złożyła bożonarodzeniowe życzenia uczniom i nauczycielom, rodzicom i zaproszonym gościom. W trakcie tego wigilijnego spotkania proboszcz ksiądz dr Jan Cebulak przytoczył fragment Ewangelii według świętego Łukasza o Bożym Narodzeniu. Z kolei uczniowie zaprezentowali część artystyczną związaną z Wigilią. Wspólnie odśpiewano kilka kolęd. Po tej części nastąpiło wspólne łamanie się opłatkiem i składanie serdecznych i szczerych życzeń oraz spożyto w świątecznej atmosferze wspólną kolację. Miało to miejsce 22 grudnia 2004 roku. 15 stycznia 2005 roku odbył się w naszej szkole „bal studniówkowy”. Bal ten organizowany jest corocznie przez uczniów klas maturalnych. Zarówno zabawie jak i przygotowaniom do niej towarzyszy zwykle wiele przygód. Przygotowania do studniówki rozpoczęły się już na początku stycznia. Sporządzona lista zadań do wykonania była bardzo długa. Uczniowie wraz z wychowawcami klas maturalnych starali się zadbać o każdy szczegół, żeby studniówka wypadła jak najlepiej i pozostała w pamięci wszystkich na długie lata. Początkowo każda klasa miała przydzielone zadania, ale w ostateczności wszyscy zajmowali się wszystkim, co doprowadzało do wielu niepotrzebnych nieporozumień. Najbardziej aktywni okazali się dwaj uczniowie z klasy V LA, którzy zadbali o brakujące przedmioty i zajęli się wykonaniem najważniejszych fragmentów dekoracji. Przygotowaniem jedzenia zajęli się rodzice uczniów klas maturalnych, którzy ostatnie trzy dni spędzili w szkolnej kuchni, dbając, aby przygotowane przez nich dania w pełni zachwyciły uczestników balu. W tej dziedzinie duży udział miały także uczennice z klasy III LO i III LP, które wytrwale pomagały rodzicom i skrupulatnie wypełniały wszystkie polecenia. Rodzice pomagali uczniom w wybraniu zespołu muzycznego, który by zapewnił dobrą zabawę, a także odpowiedniego kamerzysty - fotografa, który uwieczniłby całość imprezy. Praktycznie przygotowanie sali na bal maturalny trwało dwa tygodnie. 15 stycznia 2005 roku o godzinie 18.00 zebrali się wszyscy wystrojeni, w doskonałych humorach, z uśmiechem na twarzy i nutką obaw w sercu na sali gimnastycznej. Rozpoczęła się zabawa. Najpierw maturzyści zatańczyli poloneza, za którego dostali naprawdę duże brawa. Później pani dyrektor szkoły wygłosiła krótkie przemówienie. Następnie młodzież zatańczyła pierwszy taniec – tradycyjnie był to walc. Dużo radości dostarczyły uczniom organizowane przez orkiestrę zabawy, głównie pociąg i „kaczuszki”. Wykonywali przy nich niesamowite figury i wszyscy zaśmiewali się do łez. Zgodnie z tradycją studniówka trwała do czasu „piania koguta”, tzn. do 6.00 dnia następnego. Uczniowie potwornie zmęczeni, lecz zadowoleni zakończyli zabawę. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 7 lutego 2005 roku zajęto się m.in. Turniejem Klas, który tradycyjnie organizowany był w pierwszy dzień wiosny. Opiekun Samorządu Szkolnego Małgorzata Bogusz poinformowała nauczycieli, że Komisja Wychowawców Klasowych w porozumieniu z Samorządem Szkolnym opracowała nowy regulamin Turnieju Klas, ponieważ pojawiły się głosy o zmianę organizacji turnieju, ograniczenie liczby konkurencji i wybór takich zadań, aby przygotowanie do nich nie wymagało tak dużego 165 wkładu pracy. Zmiany te miały zachęcić uczniów do brania udziału w tej zabawie i pozwolić na udział w niej także klasom zawodowym. W dniu 2 kwietnia 2005 roku o godzinie 21.37 lotem błyskawicy rozniosła się smutna wiadomość, że Papież Jan Paweł II nie żyje. Była to straszna wiadomość dla całej społeczności szkolnej. Do dnia pogrzebu Ojca Świętego w Polsce i wielu innych krajach została ogłoszona żałoba narodowa. Śmierć tego Wielkiego Polaka poruszyła cały świat. Po raz pierwszy w dziejach jeden człowiek skupił na sobie uwagę setek milionów ludzi na całej ziemi, niezależnie od wyznawanej religii, poglądów politycznych i społecznych. To smutne wydarzenie złączyło całe społeczeństwo naszego kraju i nie tylko. Wszyscy jednoczyli się w kościołach na modlitwie, najpierw o zdrowie, a od soboty za duszę zmarłego papieża. Szczególny wymiar miały te dni w naszej szkole, której patronem od 3 października 1998 roku był Jan Paweł II. Od poniedziałku 4 kwietnia przed tablicą upamiętniającą nadanie szkole imienia papieża płonęły świece. Zapalili je uczniowie i nauczyciele, by w ten sposób połączyć się z Ojcem Świętym i wyrazić szacunek dla Jego osoby. Aby wyrazić swoją żałobę i żal uczniowie przez cały tydzień przychodzili do szkoły ubrani na czarno. Na przerwach nie było słychać muzyki. Każdy zamyślał się nad słowami przemówień Jana Pawła II. W autobusach, klasach, na przerwach panowała cisza, smutek i zamyślenie. Codziennie od piątku po czwartej lekcji uczniowie i nauczyciele zbierali się na Sali gimnastycznej, by wspólnie zmówić Koronkę do Miłosierdzia Bożego i zaśpiewać ulubioną piosenkę Papieża – Barkę. We czwartek w Kościele Parafialnym w Brzostku została odprawiona Msza święta w intencji Ojca Świętego, w której uczestniczyli wszyscy uczniowie i nauczyciele z naszej szkoły. Piątek, jak ustanowiły władze państwowe, był dniem wolnym od nauki i pracy, by wszyscy mogli za pośrednictwem mediów uczestniczyć w pogrzebie Jana Pawła II. Tego dnia w Rzymie znajdowało się około pięciu milionów pielgrzymów. Dużą grupę stanowili Polacy. Przyjechali oni, żeby pożegnać Ojca Świętego, oddać mu hołd. Ponad 200 przywódców państwowych i religijnych uczestniczyło w tych uroczystościach. Setki milionów wiernych oglądało transmisję na ekranach telewizorów i telebimów ustawionych na rynkach większych miast. To wydarzenie nie mogło zostać bez wpływu na przyszłość uczniów i nauczycieli związanych ze szkołą nosząca imię tego Wielkiego Polaka. Jest on przecież w dalszym ciągu naszym największym autorytetem moralnym. Nie można zapominać o jego słowach skierowanych do młodzieży, o jego postępowaniu i nauce. W związku z tym spoczywa na uczniach obowiązek godnego reprezentowania szkoły, której on jest patronem. Jan Paweł II w ostatnich słowach powiedział: „Szukałem Was, a Wy przyszliście do mnie”. To zdanie na zawsze musi zostać w sercach młodzieży. Pamięć o Papieżu - Polaku powinna trwać wiecznie i przynosić dobre owoce w życiu każdego ucznia naszej szkoły. Taki obowiązek spoczywa i będzie spoczywał na nauczycielach i uczniach, którzy pracują i uczą się oraz na tych, którzy w przyszłości będą to czynić. Ważne jest to w kontekście słów Ojca Świętego, wypowiedzianych w Tryptyku rzymskim: „a przecież nie cały umieram, to co we mnie niezniszczalne trwa!” Również w bibliotece szkolnej na smutne dni związane ze śmiercią Jana Pawła II przypięto hasło: „Jan Paweł II - siewca miłości, budowniczy pokoju... nie żyje”. Teraz, gdy nas opuścił, przyszedł czas dojrzewania do tego, co mówił do nas przez te wszystkie lata. Dlatego klasa III TŻiGD zaprezentowała młodzieży wybór poetyckich utworów Jana Pawła II. W roku szkolnym 2004/2005 było 17 oddziałów z ogólną liczbą uczniów 475. Średnia liczba uczniów w klasach wynosiła 28. Ogółem pracowało 45 nauczycieli, w tym 41 pełnozatrudnionych. Status zawodowy nauczycieli wyglądał następująco: 3 stażystów, 8 kontraktowych, 21 mianowanych i 13 dyplomowanych. W miesiącach: luty i marzec w 8 okolicznych gimnazjach została przeprowadzona ankieta wśród gimnazjalistów klas III i ich rodziców. Przygotował ją zespół nauczycieli przedmiotów zawodowych. Jej celem było zbadanie zainteresowania ofertą szkoły. Szkoła utrzymywała kontakty z pobliskimi gimnazjami poprzez współuczestnictwo w gminnych uroczystościach, organizowanie konkursu informatycznego dla gimnazjalistów, dni otwarte i turniej klas, podczas którego uczniowie prezentowali swoje osiągnięcia i szkołę. Promocję szkoły prowadzono poprzez prezentowanie najważniejszych wydarzeń na stronie internetowej szkoły oraz w prasie lokalnej. 166 W promocji szkoły uczestniczyła cała społeczność szkolna. Spotkanie opłatkowe, Turniej Klas, atrakcyjne miejsca praktyk zawodowych, rodzinna atmosfera szkoły, spotkania z przedstawicielami społeczności lokalnej sprzyjały promocji szkoły. Efektem prowadzonych czynności promocyjnych była duża liczba kandydatów do klas pierwszych. Szkoła rozpoznawała potrzeby i możliwości edukacyjne poprzez uzyskiwanie informacji od uczniów, które były wyrażane w ankietach oraz poprzez analizę wyników osiąganych w nauce. Bardzo poważnie traktowane były „diagnozy na wejściu” sporządzane we wrześniu dla każdej klasy I. Diagnozy te przygotowywał Zespół Przedmiotów Ogólnokształcących i przedstawiał je na posiedzeniu Rady Pedagogicznej. Uczniowie mieli możliwość rozwijania swoich zainteresowań. Sprzyjały temu takie działania jak: indywidualizacja procesu nauczania, organizacja konkursów, szkolnych zawodów sportowych, prezentacja wytworów prac uczniowskich, prowadzenie zajęć pozalekcyjnych (kółko dziennikarsko-informatyczne), praca w szkolnym radiowęźle, w redakcji szkolnej gazetki i uczestnictwo w zadaniu „Klasa – gospodarzem szkoły”. Skuteczność tych działań była poddawana bieżącej ocenie i ewaluacji. Szkoła udzielała pomocy uczniom, którzy mieli trudności w nauce, poprzez organizowanie pomocy koleżeńskiej, dodatkowych zajęć („wyrównawczych”) z przedmiotów ogólnokształcących (z języka polskiego, matematyki, historii i doraźnie z pozostałych zajęć edukacyjnych). Rok szkolny 2004/2005, wypełniony usilną pracą zarówno uczniów, jak też i nauczycieli powoli zbliżał się do końca. Rada Pedagogiczna postanowiła w dalszym ciągu doskonalić wewnątrzszkolny system zapewnienia jakości pracy szkoły w zakresie spójności wszystkich dokumentów szkolnych, będących podstawą prawidłowego wdrażania w życie systemu oraz harmonijnego i zespołowego współdziałania w dokonywaniu pomiaru jakości i jego nadzoru. Ustalono, że w roku szkolnym 2005/2006 obowiązywać będą ujednolicone pod względem zarówno spójności merytorycznej, jak i terminowości: 5-letni program rozwoju szkoły, 5-letni plan nadzoru i 5-letni plan doskonalenia pracy nauczycieli. W pracy dydaktycznej szkoły należało skuteczniej wdrażać uczniów do samodzielnej pracy. Wnioski w tej sprawie i program miał opracować zespół wychowawczy w porozumieniu z zespołem przedmiotowym. W celu podnoszenia skuteczności udzielania pomocy uczniom mającym trudności w nauce oraz sprawiającym kłopoty wychowawcze należało zorganizować przy współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną indywidualne i zespołowe porady pedagogizujące rodziców. Rok szkolny 2005/ 2006 W dniu 1 września 2005 roku odbyła się inauguracja roku szkolnego 2005/2006. Po zakończeniu Mszy świętej w Kościele Parafialnym w Brzostku uczniowie przyjechali do szkoły. Rozpoczęcie raku szkolnego nastąpiło na sali gimnastycznej, która na tę okoliczność zostało odpowiednio przygotowana. Na głównej ścianie powieszone zostało hasło: „Nauka źródłem mądrości”. Uroczystość rozpoczęła się od wprowadzenia sztandaru przez poczet sztandarowy. Dyrektor szkoły Halina Nowak powitała uczniów i nauczycieli oraz przedstawicieli rodziców. Szczególnie serdecznie powitała pierwszoklasistów, których w tym roku w 6 oddziałach uczyć się będzie 196. Część artystyczną zaprezentowała klasa II technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa. W tym roku nastąpiły zmiany kadrowe. W związku z przejściem na emeryturę dotychczasowego wicedyrektora szkoły Anny Mazurczak na jej miejsce została powołana mgr. inż. Anna Fundakowska. Na początku roku szkolnego został powołany do realizacji zadań związanych z mierzeniem jakości pracy szkoły zespół składający się z dyrektora, wicedyrektora, kierownika szkolenia praktycznego oraz przewodniczących trzech komisji przedmiotowych i pedagoga szkolnego, który miał na celu opracowanie harmonogramu przeprowadzenia badań i analiz w roku szkolnym 2005/2006. Przygotowano, opracowano bądź wykorzystano istniejące już narzędzia pomiaru. We wszystkich klasach pierwszych przeprowadzono ankietę, której celem było poznanie młodzieży rozpoczynającej naukę w szkole, zdiagnozowanie sytuacji rodzinnej, zdrowotnej 167 oraz rozpoznanie, ilu uczniów posiada opinie PPP, ilu uczniów jest notowanych przez policję i będących pod opieką kuratora. W klasach tych przeprowadzono również ankietę na temat poczucia bezpieczeństwa młodzieży w klasie, w szkole i środowisku lokalnym, zaś w drugim semestrze ankietę dotyczącą stosunku do nauki i przyczyn trudności w nauce. Analiza ankiet została przeprowadzona przez pedagoga szkolnego i przedstawiona na posiedzeniu Komisji Wychowawców Klasowych. Wychowawcy otrzymali wyniki ankiet swojej klasy, które pozwoliły im lepiej poznać klasę, relacje w niej panujące i opracować skuteczne metody pracy nad polepszeniem relacji interdyscyplinarnej wśród młodzieży. Wykorzystując m.in. wyniki analizy opracowano plany wychowawcze. Na bieżąco kontrolowano frekwencję uczniów, której wyniki prezentowano na posiedzeniu Komisji Wychowawców Klasowych. We wszystkich klasach pierwszych i klasie II TMR przeprowadzono ankietę na temat wiedzy uczniów o szkodliwym wpływie narkotyków na organizm człowieka. Wyniki ankiet zostały przedstawione wychowawcom do wnikliwej analizy. W klasach pierwszych technikum i zasadniczych pedagog szkolny przeprowadził lekcje na temat bezpieczeństwa w szkole, polepszenia relacji uczeń - uczeń, uczeń - nauczyciel, szkodliwości palenia i nadużywania alkoholu oraz narkomani. Uczniowie klasy I LP zapoznani zostali z metodami efektywnego uczenia się, a uczniowie kl. II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii z profilaktyką raka piersi. W klasach technikum została przeprowadzona prelekcja na temat szkodliwości palenia, nadużywania alkoholu i skutków narkomanii. W klasach maturalnych pedagog przeprowadził prelekcje na temat preorientacji zawodowej, wyboru studiów po ukończeniu szkoły i kryteriów przyjęć na dany kierunek. W poniedziałek 3 października 2005 roku odbyła się uroczystość upamiętniająca VII rocznicę nadania szkole w Brzostku – Kleciach im. Jana Pawła II. Uroczystość rozpoczęła się Mszą świętą o godz. 8.15 w kościele pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego w Brzostku. Mszę tę celebrował ks. Tadeusz Preis wraz z katechetą ks. Imbierowiczem. Po zakończeniu nabożeństwa wszyscy uczniowie wraz z nauczycielami udali się do szkoły, gdzie odbyła się akademia przygotowana przez klasę III Liceum Profilowanego pod kierunkiem wychowawcy Grzegorza Grzesiakowskiego. Po odśpiewaniu hymnu szkoły przemówił ks. Tadeusz Preis, następnie uczniowie przedstawili montaż słowno-muzyczny dotyczący pielgrzymek Papieża, zawierający wiele pieśni w tym „Barkę” - ulubioną pieśń Jana Pawła II. Każdy z uczniów z ciekawością wsłuchiwał się w słowa patrona, które zostały odtworzone. Na koniec akademii dwuosobowa delegacja zaniosła kwiaty i znicze pod pamiątkową tablicę znajdującą się przy wejściu do szkoły. Chwila ta zapadła w serca i umysły uczniów. Sala gimnastyczna Zespołu Szkół imienia Jana Pawła II w Brzostku w dniu 12 października 2005 roku była miejscem Powiatowych Obchodów Dnia Edukacji Narodowej połączonych z otwarciem warsztatów szkolnych. Uroczystość zaszczyciło wielu znamienitych gości, przedstawicieli władz oświatowych i samorządowych województwa, powiatu i gminy, duchownych, sponsorów oraz przede wszystkim nauczycieli i dyrektorów z całego powiatu dębickiego. Uroczystości rozpoczęła część oficjalna, w której dyrektor szkoły Halina Nowak powitała wszystkich uczestników w Zespole Szkół im. Jana Pawła II na Powiatowych Obchodach Dnia Edukacji Narodowej. Korzystając z okazji poseł - Kazimierz Moskal, Kurator Oświaty - Stanisław Rusznica, Starosta Powiatu Dębickiego - Stanisław Chmura i Wójt Gminy Brzostek - Leszek Bieniek złożyli nauczycielom życzenia z okazji ich święta. Dyrektor szkoły Halina Nowak zabierając głos, między innymi powiedziała: „Po raz drugi mamy zaszczyt współorganizować Powiatowe Obchody Dnia Edukacji Narodowej. Dziś są one szczególnie doniosłe dla całej szkolnej społeczności, dla naszego środowiska, dla Starostwa Powiatu Dębickiego, bowiem połączone są z otwarciem nowego obiektu dydaktycznego”. Mówiła także o specyfice brzosteckiej szkoły i wskazała liczne inicjatywy mające na celu systematyczne podnoszenie poziomu kształcenia w tej placówce. Następnie starosta Stanisław Chmura poinformował o poprawie bazy lokalowej oświaty w powiecie oraz przypomniał największe sukcesy edukacyjne poszczególnych szkół w ubiegłym roku szkolnym. Końcowym punktem uroczystości było wręczenie nagród Ku- 168 ratora i Starosty tym nauczycielom z powiatu, którzy szczególnie wyróżnili się w swojej pracy. Uroczystości na sali gimnastycznej zakończyła bardzo ciepło przyjęta przez zebranych akademia w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół im. Jana Pawła II oraz okolicznościowy koncert. 12 października to od teraz ważna data w dziejach szkoły. Tego dnia bowiem zostały oddane do użytku nowe okazałe warsztaty szkolne. Przecięcia wstęgi przed drzwiami dokonały władze powiatowe i dyrekcja szkoły, a obiekt poświęcił ksiądz Tadeusz Preis. Parterowy, murowany budynek stojący nieopodal gmachu szkoły od strony północnozachodniej obejmuje kilka sal, w których zostały urządzone pracownie do nauki zawodu: napraw maszyn rolniczych, napraw pojazdów i silników, spawalnia, kuźnia, pracownia obróbki ręcznej i mechanicznej, elektroniki i metrologii, eksploatacji maszyn rolniczych, pracownia żywienia i duże sale lekcyjne. Przestrzenne, dobrze oświetlone pomieszczenia zapewniały świetne warunki pracy tak uczniom jak i nauczycielom, pomagały również udoskonalić harmonogram pracy szkoły. W budynku odbywają się zajęcia praktyczne i lekcje. „Otwarcie nowego obiektu, tu, na krańcach powiatu dębickiego, wyraz troski o stan oświaty w całym powiecie, to konkretne działania wyrównujące szanse edukacyjne młodzieży wiejskiej” - powiedziała do władz powiatowych w czasie uroczystości otwarcia dyrektor szkoły Halina Nowak. Dnia 13 października 2005 roku w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku przeprowadzona została zbiórka pieniędzy na rzecz Fundacji: „Dzieło Nowego Tysiąclecia”. Trzy uczennice, które kwestowały zostały zapoznane z regulaminem zbiórki i wyposażone w odpowiednie materiały. Akcja, która była wcześniej ogłoszona wśród uczniów przebiegła sprawnie. Zebrana kwota 17600 zł przekazana została na konto Fundacji przez pełnomocnika ds. zbiórki Małgorzatę Bogusz. Z okazji Międzynarodowego Dnia Bibliotek Szkolnych w dniu 24 października młodzież mogła zapoznać się z wystawą „Wszystko co mądre, powiedział już ktoś”, której tematem były myśli pisarzy i poetów opatrzone karykaturami autorstwa A. Mleczki. 26 listopada 2005 roku minęła 150 rocznica śmierci Adama Mickiewicza. Uczniowie mogli zapoznać się z ostatnimi listami pisanymi przez naszego wieszcza, z rekonstrukcją ostatnich godzin jego życia, jak również obejrzeć pamiętniki poety i poczytać związaną z nim poezję. Wystawa nosiła tytuł: „Coś Ty uczynił ludziom Mickiewiczu?”. 9 listopada 2005 roku w bibliotece szkolne została założona „Kawiarenka Literacka”. Weszło w jej skład 12 uczniów. Biblioteka szkolna zgłosiła Łukasza Łupińskiego, ucznia klasy II LO do konkursu na plakat reklamujący Tydzień Bibliotek 2006 pod hasłem „Nie wiesz? - zapytaj w bibliotece”. Praca wykonana w programie „Corel” została wysłana drogą elektroniczną na adres Biura ZG SBP do dnia 6 stycznia 2006 roku. 8 grudnia 2005 roku Kawiarenka Literacka zaprezentowała montaż słowno-muzyczny: „Życie nie tylko po to jest, by brać…”. Tematem jego było spojrzenie na życie poprzez pryzmat doświadczeń, przeżyć i uczuć tych, którzy swą poezją stawili mu czoło. Zdawali wielokrotnie egzamin losu, sprawdzając w ten sposób wartość człowieczeństwa. „Być, albo nie być” pozostało dla wielu młodych pytaniem retorycznym. 11 stycznia 2006 roku Kawiarenka Literacka zorganizowała Spotkanie Kolędowe dla klas pierwszych (I LP, I TŻ, I TMa, I TMb, I ZSZ - kucharz), które odbyło się w bibliotece szkolnej przy udziale Teresy Młyniec i Danuty Wójcik, a także zaproszonych gości: wicedyrektor Anny Fundakowskiej i Marii Stęgi. Przy suto zastawionym stole zaproszeni goście wraz z organizatorami zaśpiewali najpiękniejsze polskie kolędy oraz przedstawili poezję bożonarodzeniową. Wykorzystano m.in. utwory Jana Kochanowskiego, Jana Urygi, Czesława Miłosza, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i H.K. Roztworowskiej. W związku ze śmiercią ks. Jana Twardowskiego Kawiarenka Literacka pod opieką Teresy Młyniec i Danuty Wójcik zorganizowała wieczornicę. Zaproszone klasy zapoznały się z poezją ks. Jana i wysłuchały muzyki Chopina, Schumana, Bacha i Sintrowskiego. Z okazji Dni Otwartych Szkoły 2006 roku biblioteka zorganizowała dwie wystawy, które cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony gimnazjalistów zwiedzających szkołę. Nosiły one tytuły: „Czy znasz Brzostek z lat siedemdziesiątych? - jeśli nie obejrzyj wystawę 169 pt. „Brzostek w akwareli” i „Gimnazjalisto!! Zapraszamy na wystawę kronik szkolnych od 1958roku”. 13 marca 2006 roku Wydział Edukacji Kultury, Sportu i Promocji Starostwa Powiatowego Dębicy zorganizował z okazji pierwszej rocznicy śmierci Karola Wojtyły konferencję pt. „Etyka nauczyciela, a nauka Jana Pawła II”. W konferencji wzięli udział nauczyciele: Małgorzata Jop, Teresa Młyniec, Margareta Stelmach, Marek Drechsler i Józef Nawracaj. W roku szkolnym 2005/2006 uczniowie prezentowali swoją wiedzę i umiejętności w konkursach i zawodach pozaszkolnych, często zdobywając nagrody i wyróżnienia. Uczestniczyli. m.in. w: -konkursie poezji religijnej K. Wojtyły w Dębicy (wyróżnienie dla uczennicy kl. II LO), -Rzeszowskich Dniach Kultury Szkolnej - „Animacje komputerowe” (nagroda dla ucznia kl. II LO), -konkursie matematyczno-informatycznym w Dębicy (IX miejsce dla uczennicy kl. II LO), -konkursie pod hasłem „Nie wiesz? zapytaj w Bibliotece!” (wyróżnienie dla ucznia kl. II LO), -powiatowym konkursie piosenki obcojęzycznej (wyróżnienie dla uczennicy kl. IV TŻ i GD), -powiatowym konkursie PCK (pierwsze miejsce uczeń kl. II LO), -powiatowych zawodach tenisa stołowego dziewcząt - I miejsce, -rejonowych zawodach tenisa stołowego dziewcząt - IV miejsce, -finale wojewódzkim w biegach przełajowych - 25 miejsce. Bardzo bobrze zaprezentowali się uczniowie szkoły w konkursie informatycznym pt. „Patron szkoły” zorganizowanym w Dębicy, zdobywając: I miejsce- w kategorii film- uczeń kl. I LO, II miejsce- uczeń z kl. II LO, III miejsce- uczeń z kl. III LO, IV miejsce- uczeń z kl. II LO, wyróżnienie – uczniowie kl. II LO i II LP. Szkoła systematycznie, w miarę możliwości gromadziła dane dotyczące losów absolwentów. Młodzieży stworzono możliwość aktywnego wypoczynku poprzez organizowanie wycieczek pieszych i rowerowych. Wycieczki piesze na górę Liwocz poprzedzone były spotkaniem z Prezesem Towarzystwa Miłośników Góry Liwocz, co pozwoliło dostrzec problemy, z którymi borykało się to stowarzyszenie. Dbano o estetykę szkoły poprzez sporządzanie wystaw i gazetek szkolnych oraz estetykę terenu przyszkolnego - nasadzono przed budynkiem szkoły oraz przy warsztatach szkolnych nowe drzewa i krzewy ozdobne. Ponadto w ramach konkursu uczniowie opracowali projekt urządzenia ogrodu przyszkolnego w przyszłym roku. Szkolnych konkursów było 18, a zawodów 4. Uczniowie mieli możliwość realizowania się w takich kołach zainteresowań (96 uczniów) jak: kółko dziennikarsko-informatyczne, kawiarenka literacka i kółko redakcyjne. Ponadto mogli pracować w Samorządzie Uczniowskim, radiowęźle szkolnym, Spółdzielni Uczniowskiej „Kłos”, PCK, pełnić funkcje „Klasa Gospodarzem Szkoły” oraz uczestniczyć w „Turnieju Klas”. Wszystkie podejmowane działania miały na celu wszechstronny rozwój zainteresowań uczniów. Poddawane były one ocenie i ewaluacji. Dla uczniów mających trudności w nauce organizowane były różne formy pomocypomoc koleżeńska (76% ankietowanych uczniów twierdziła, że może liczyć na taką pomoc), zajęcia wyrównawcze pozalekcyjne (40%), dodatkowa praca uczniów z nauczycielem na lekcjach (64%), zaś dla uczniów klas maturalnych organizowano pozalekcyjne zajęcia dodatkowe z wszystkich wybranych przez nich przedmiotów, pozwalając im na uporządkowanie i usystematyzowanie wiedzy niezbędnej do przystąpienia do egzaminu maturalnego. Również ankietowani rodzice wyrazili pogląd, że ich dzieci mogą liczyć w przypadku trudności w nauce całkowicie (58%) lub częściowo (32%) na pomoc ze strony szkoły, zaś ich zainteresowania i zdolności są rozbudzane i rozwijane całkowicie (47.5%) lub częściowo (24.5%). Szkoła stosowała system wdrażania uczniów do samodzielnej pracy i skutecznego poszukiwania informacji poprzez umożliwienie korzystania z biblioteki, centrum multimedialnego i czytelni do późnych godzin popołudniowych. 170 Rok szkolny 2005/2006 zbliżał się do końca i następował czas podsumowania pracy szkoły. W skład Zespołu Szkół wchodziły następujące typy szkół: liceum ogólnokształcące3 oddziały (75 uczniów), liceum profilowane - 3 oddziały (99 uczniów), technikum w zawodzie: technik mechanizacji rolnictwa, technik rolnictwa, technik żywienia i gospodarstwa domowego - 9 oddziałów (267 uczniów), zasadnicza szkoła zawodowa zawodzie mechanikoperator maszyn rolniczych i kucharz małej gastronomii- 4 oddziały (111 uczniów). Wyniki dydaktyczno-wychowawcze za rok szkolny 2005/2006 przedstawiały się następuyjąco: klasyfikowanych - 536 uczniów (97,2%), nieklasyfikowanych - 16 uczniów (2,8%), promowanych - 488 (83,4%), niepromowanych - 28 (11,6%), dopuszczonych do egzaminu poprawkowego - 48 (8,7%). Liczba świadectw z wyróżnieniem - 7 (1,36% ogółu), liczba osób z wzorowym zachowaniem - 69 (12,5% ogółu) i liczba osób z nagannym zachowaniem - 48 (8,7%). Kultywowano następujące tradycje szkolne: -obchody Święta Szkoły w dniu 3 października z okazji nadania imienia szkoły i jednocześnie powstania szkoły (połączone ze ślubowaniem klas pierwszych), -własny hymn szkoły „Hymn pokoleń”, -prowadzenie kroniki szkoły, -otrzęsiny klas pierwszych, -wigilia szkolna, -studniówki i półmetki szkole. Rok szkolny 2006/2007 Rok szkolny 2006/2007 rozpoczął się 4 września 2006 roku Mszą św. w kościele parafialnym w Brzostku o godz. 8.15, a w szkole o godz. 10.00. Na sali gimnastycznej odbyła się uroczystość inauguracji nowego roku szkolnego. Naukę rozpoczęło w 20 oddziałach 570 uczniów, 3 klasy będą łączone, tj. kl. I LO.LP oraz ZSZ mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych. Od przyszłego roku szkolnego nie będzie prowadzony nabór do Liceum Profilowanego. Nauczyciele przedmiotów ekonomicznych: Grzegorz Kolbusz, Grzegorz Grzesiakowski, Maria Stęga i Anna Fundakowska tworzyli zespół starający się o środki unijne. Radiowęzłem opiekował się Józef Nawracaj. Planowano zmianę jego działań przez odtwarzanie innej muzyki. W okresie wakacji uczniowie realizowali praktyki zawodowe w Jastrzębiej Górze, Krynicy Morskiej, w Niemczech i Szwajcarii. Biblioteka szkolna zorganizowała wystawę pt.: „Ojciec Święty Jan Paweł II w sprawie najmniejszych”. Była ona czynna od 29 września do 6 października 2006 roku w czytelni biblioteki szkolnej. Cieszyła się dużym zainteresowaniem ze strony uczniów i nauczycieli. Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego 2006/2007 - część artstyczną przygotowała kl II LP 171 W dniu 2 października 2006 roku tradycyjnie obchodzono Święto Szkoły. Część artystyczną przygotowała kl. II LO pod opieką wychowawcy klasy Małgorzaty Augustyn. Cała społeczność szkolna uczestniczyła w Mszy Św. w kościele parafialnym. Sala gimnastyczna na tę uroczystość była odpowiednio udekorowana. Dyrektor szkoły Halina Nowak wygłosiła okolicznościowe przemówienie. Biblioteka szkolna otworzyła szeroko swoje podwoje i zaprosiła całą społeczność szkolną do zwiedzenia wystawy, o której wcześniej była mowa. Delegacje nauczycieli i uczniów złożyły kwiaty na grobach zmarłych nauczycieli leżących na miejscowym cmentarzu: Eugeniusza Batyckiego, Piotra Urbana, Jana Kozka i Antoniny Czech. Dnia 30 września 2006 roku odbyła się XVI pielgrzymka maturzystów diecezji rzeszowskiej na Jasną Górę. Uczniowie klas trzecich LO i LP oraz czwartych TŻiGD, a także TM pod opieką wychowawców i księży uczących religii uczestniczyli w tej pielgrzymce. O godz. 14.00 rozpoczęła się na szczycie jasnogórskim Msza św. celebrowana przez ks. bp. E. Białogłowskiego. Maturzyści zgromadzili się na placu przed wałami. Szkolny poczet sztandarowy wraz z innymi stał tuż obok ołtarza. Homilię wygłosił ks. Piotr Mierzwa. Po zakończeniu Mszy Św. wszyscy wrócili do autobusu i wyruszyli w drogę powrotną. Maturzyści co roku pielgrzymowali na Jasną Górę po otuchę i nadzieję. Jasna Góra to duchowa stolica Polski, tam do stóp Czarnej Madonny Polacy przychodzili „tak jak dzieci do swej Matki” w chwilach smutku i radości, po pomoc i poradę, po nadzieję i ulgę. Przybywali w chwilach ważnych i przełomowych w swoim życiu, ale także jak zwykle tak po prostu. Egzamin maturalny dla uczniów był ważnym przełomowym wydarzeniem, drzwiami do przyszłości. Dlatego chcieli oni swe plany, nadzieje i obawy życia codziennego powierzyć Matce Jasnogórskiej. Dnia 21 września 2006 roku klasa I technikum w zawodzie technik żywienia wraz z kl. I Liceum Ogólnokształcącego i Liceum Profilowanego pod opieką wychowawców: Małgorzaty Jop, Anny Ropel i Pawła Machaja pojechali autobusem szkolnym na wycieczkę integracyjną na Górę Liwocz. Była ona zorganizowana m.in. w celu zapoznana się z walorami turystycznymi najbliższej okolicy oraz w celu zapoznania się z rówieśnikami. Drogę z parkingu na sam szczyt uczestnicy pokonali pieszo. Krzyż Trzeciego Tysiąclecia na Górze Liwocz będący uwiecznieniem wieży widokowej, z której rozpościerają się piękne i rozległe widoki został ustawiony 14 lutego 2002 roku. Ta góra zawsze w okolicznych mieszkańcach budziła podziw. Dla wielu pokoleń pełniła rolę pogodynki, na podstawie której przewidywano pogodę. Położona trochę na uboczu Pogórza Ciężkowickiego, porośnięta ciemnym lasem bukowym zawsze budziła ciekawość oraz niepokój ludzi żyjących w pobliżu. Po zejściu z wieży widokowej wspólnie zapalono ognisko, przy którym uczestnicy wyprawy lepiej się poznali i spędzili czas w miłej atmosferze. Po godzinnym pobycie na Liwoczu wyruszyli w drogę powrotną. Do szkoły wrócili ok. godz. 14.00. Góra Liwocz w wielu uczniach budziła zainteresowanie. Bardzo często klasy pierwsze organizowały tam na początku roku szkolnego wycieczki, które stanowiły dla nich okazję bliższego zapoznania się z sobą. Od 13 października 2006 roku na ekranach polskich kin można było zobaczyć drugą część filmu o życiu Papieża-Polaka. Pierwsza część „Karol - człowiek, który został papieżem” przedstawiała historię Karola Wojtyły do chwili wyboru na papieża. Kontynuacja pt. „Karol – papież, który pozostał człowiekiem” opowiadała dzieje Jana Pawła II od pierwszego publicznego wystąpienia na placu Św. Piotra w Watykanie do chwili jego śmierci. Klasa I TŻ i GD wraz z wychowawcą Małgorzatą Jop miała okazję obejrzeć w kinie Helios w Rzeszowie premierę tego filmu 17 października 2006 roku. Ukazywał on między innymi pielgrzymki papieża do Meksyku, Polski, Ameryki Łacińskiej, Afryki oraz Indii. Kończył się wzruszającymi scenami z pogrzebu Jana Pawła II. Film ten pobudzał do refleksji i wzruszał. Dzięki niemu młodzież naszej szkoły mogła poznać historię Wielkiego Polaka i Patrona Szkoły - Papieża Jana Pawła II. 23 października obchodzone było Międzynarodowe Święto Bibliotek Szkolnych. To święto ustanowione zostało przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Bibliotekarstwa Szkolnego. Jego celem było zwrócenie uwagi na to, jak ważny udział w edukacji mają biblioteki szkolne. Hasło tegorocznych obchodów to „Czytać, wiedzieć, robić”. Podkreślało ono zwią- 172 zek między czytaniem, zdobywaniem wiedzy i wykorzystaniem jej w praktyce. Do tego niezbędna jest dobrze wyposażona biblioteka szkolna. Obchody tego święta w naszej szkole zorganizowano 25 października 2006 roku. W listopadzie 2006 roku klasa I TŻiGD pod opieką wychowawczyni Małgorzaty Jop pełniła funkcje Gospodarza Szkoły. 2 listopada - w Dniu Zadusznym przygotowała montaż poetycko-muzyczny „Światełko dla nieobecnych”. Poprzez tę krótką audycję emitowaną przez radiowęzeł, która miała refleksyjny charakter uczniowie uświadomili wszystkim słuchaczom jak kruchy jest los człowieka. Następnym zadaniem zrealizowanym przez tę klasę, a wynikającym z pełnionej funkcji „Klasa Gospodarzem Szkoły” było przygotowanie akademii z okazji rocznicy odzyskana niepodległości. Młodzież recytowała wiersze i śpiewała pieśni o charakterze patriotycznym. Należy pokreślić wielkie zaangażowanie w przygotowaniach tej uroczystości niemal wszystkich uczniów tej klasy. Dekoracja była wykonana w tonacji biało-czerwonej. Ojczyste barwy dodawały powagi i nakłaniały do refleksji na temat przeszłości. Klasa ta wykonała gazetki ścienne na korytarzu dotyczące Zaduszek, Święta Niepodległości oraz Powstania Listopadowego. Zajęła się również zgodnie z inicjatywą Samorządu Szkolnego zbiórką pieniędzy dla najbiedniejszych uczniów naszej szkoły. W listopadzie 2006 roku odbył się II Powiatowy Konkurs Ekologiczny na temat: „Odkryj na nowo swój powiat”. Uczniów do tego konkursu przygotowywała nauczycielka biologii Maria Stęga. Dyplom za miejsce I otrzymał Dominik Marek i Łukasz Madejczyk, zaś za udział dyplom otrzymał Marcin Stec. Na 15 listopada 2006 roku przypadła 90. rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza. Z tej okazji biblioteka szkolna zorganizowała konkurs pt. „Henryk Sienkiewicz - życie i twórczość” oraz montaż poetycko-literacki „Miał serce czułe, kochające…”. Całemu przedsięwzięciu towarzyszyła wystawa pod tym samym tytułem przedstawiająca ciekawe fragmenty o życiu prywatnym pisarza. Konkurs przygotowany przez nauczycieli bibliotekarzy Danutę Wójcik i Teresę Młyniec odbył się w dniu 27 listopada 2007 roku. Testy na potrzeby tego konkursu przygotowała Małgorzata Augustyn. Zwycięzcami zostali: -I miejsce- Katarzyna Strojek, -II miejsce- Natalia Fic i Michał Strojek, -III miejsce- Sylwia Chałek. Finaliści mieli się zmierzyć w II etapie, który został przewidziany na drugą połowę stycznia. Celem konkursu było zainteresowanie literaturą bibliograficzną, która została przedstawiona w wyjątkowych, ciepłych wspomnieniach najbliższych: córki, wnuczki, przyjaciół oraz ludzi, którzy swoje prace badawcze poświęcili temu wybitnemu Polakowi. Młodzież uzyskała odpowiedź na pytanie, jakim był człowiekiem, mężem i ojcem. Ponadto Kawiarenka Literacka, która działała w bibliotece od 5 listopada przedstawiła montaż poetycko- muzyczny pt. „Miał serce czułe, kochające…”. Prowadziła ona cykl spotkań „Wieczory z…”, których celem było przybliżenie sylwetek autorów lektur. Wykorzystując zdobyte w ten sposób doświadczenia, jej członkowie przygotowali tym razem montaż o Henryku Sienkiewiczu. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 24 stycznia 2007 roku został zaprezentowany budżet szkoły na rok 2007 przez Starostwo Powiatowe w Dębicy. Ogólne jego ustalenia można sprowadzić do trzech pozycji: wydatki na płace - 196 914zł, wydatki rzeczowe566 679zł i wydatki majątkowe - 465 000zł. Razem 3 226 597zł. W roku szkolnym 2006/2007 funkcjonowały następujące koła zainteresowań, z których część została zorganizowana w drugim semestrze: -kółko informatyczne - Jacek Berrahal -kółko teatralne - Małgorzata Augustyn -kółko sportowe (sekcja piłki ręcznej)- Bogdan Stelmach -kółko rekreacyjne - Dorota Machaj -kawiarenka literacka - Danuta Wójcik, Teresa Młyniec W dniu 8 marca 2007 roku miało miejsce posiedzenie Rady Pedagogicznej na temat: „Sposoby rozwiązywania konfliktów w szkole”. Szkolenie prowadził starszy wizytator Ma- 173 rek Soja z Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczania. Dnia 7 marca 2007 roku w Zespole Szkół im. Mikołaja Kopernika odbyła się konferencja „Dni Kariery”. Po prezentacji poszczególnych szkół, w których udział brali maturzyści i nauczyciele z powiatu dębickiego odbyła się konferencja, w której kolejno głos zabrali: -Barbara Pelczar- Białek - „Działania zmuszające do podniesienia rangi kształtowania zawodowego w powiecie dębickim”, -Piotr Szuk - „Szkolenie uczniów w rzemiośle”, -Marcin Nowak - „Współczesny rynek pracy”. 21 marca 2007 roku zorganizowano w szkole „Dni Otwarte”. Przybyli do niej i zapoznali się z życiem w niej i kierunkami kształcenia uczniowie klas trzecich gimnazjum z Nawsia Brzosteckiego i Strzegocic. Gimnazjaliści z zainteresowaniem obejrzeli kroniki szkolne i fotografie, a następnie wpisali się do kroniki. Z okazji 2. rocznicy śmierci Jana Pawła II, Patrona szkoły, została zorganizowania uroczystość upamiętniająca to wydarzenie. Myślą przewodnią były słowa: „Chociaż odszedłeś, w nas wciąż żyjesz!”. Biblioteka szkolna z tej okazji zorganizowała wystawę związana z tym wydarzeniem. Pod tablicą patrona szkoły Jana Pawła II modliła się cała społeczność szkolna. Następnie nastąpiło przejście Dyrekcji, Nauczycieli i uczniów w ciszy i skupieniu do kościoła parafialnego na Mszę świętą, zakończoną Apelem Jasnogórskim o godzinie 21.37. W dniu 25 kwietnia 2007 roku odbyła się wizyta duszpasterska. Z tej okazji wizytujący biskup spotkał się z młodzieżą i nauczycielami. Biskup E. Białogłowski w ciepłych słowach powitał społeczność szkolną. Po przedstawionej akademii rozdał przewodniczącym klas dla wszystkich uczniów obrazki Św. Mateusza, a nauczycielom Ew. Św. Marka. Na zakończenie wpisał się do kroniki szkolnej „Niech ideały i świadectwo, które zostawił Jan Paweł II - Wasz Patron, pomagają Wam mądrze przechodzić przez ten świat do pełni życia. Z wdzięcznością i błogosławieństwem - E. Białogłowski”. Z okazji 67. rocznicy Zbrodni Katyńskiej w czytelni zorganizowana została wystawa traktująca o tamtych okrutnych dniach. Młodzież zapoznała się z listami więźniów, dokumentami, wspomnieniami i zdjęciami zamordowanych Polaków. Tragedię tamtych lat podkreślała poezja obozowa. Dla uczczenia pamięci tych strasznych dni podczas całej wystawy płonęły świece. Kawiarenka Literacka przygotowała wieczornicę pt. „Miłość nie jedno ma imię”, która odbyła się 27 kwietnia 2007 roku. Tak o miłości recytowali i śpiewali uczniowie należący do Kawiarenki Literackiej: „Uczyńmy z miłości naszą przewodniczkę. Pozwólmy jej się prowadzić, zaufajmy jej. Pamiętajmy, że jest naszym najcenniejszym darem, bez którego życie nie miałoby sensu i wartości. Podążajmy jej śladem, a będziemy szczęśliwi. Ona doda blasku zwykłym codziennym chwilom, sprawi, że świat stanie się przyjazny i piękny”. Zakończenie roku szkolnego dla klas maturalnych zostało połączone z uroczystym apelem z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3. Maja. Wówczas honorowym krwiodawcom zostały wręczone okolicznościowe nagrody. 6 czerwca 2007 roku odbyło się spotkanie młodzieży szkolnej z prof. Andrzejem Nowakowskim na temat: „Wadowice - rodzinne miasto Jana Pawła II”. Uczniowie zapoznali się z życiem Jana Pawła II. Rok szkolny 2006/2007 zbliżał się do końca. Stan uczniów w szkole na początku roku szkolnego wynosił 597, a w dniu klasyfikacji - 572. W pełni sklasyfikowanych zostało 537, a niesklasyfikowanych - 18. Jedna osoba przystąpiła do egzaminu klasyfikacyjnego. 501 uczniów zakończyło rok szkolny bez ocen niedostatecznych, a 71 z ocenami niedostatecznymi. Część z nich została objęta egzaminami poprawkowym. Zdało je 24 osoby. Promocji do klasy następnej nie otrzymało natomiast 11 uczniów. Rok szkolny 2007/2008 W dniu 30 sierpnia 2007 roku Rada Pedagogiczna była poświęcona przygotowaniu szkoły do nowego roku szkolnego. Między innymi dokonano zatwierdzenia planów rocznych oraz wersji ujednoliconego statutu, przypomniano także zmiany dokonane w Statucie i obowiązki nauczyciela. Wreszcie przedstawiono zadania wynikające z planu nadzoru 174 pedagogicznego na rok szkolny 2007/2008. Na tym posiedzeniu został powołany Szkolny Komitet Obchodów 50-lecia szkoły w składzie: Monika Sieradzka, Marta Oprządek, Małgorzata Kmiecik, Danuta Wójcik, Teresa Młyniec, Katarzyna Grygiel, Paweł Machaj, Grzegorz Grzesiakowski, Anna Hudyma, Marek Drechsler, Józef Nawracaj, Grzegorz Kolbusz i Michał Nowicki. Na remont szkoły zostało przeznaczone 55 tys zł, w tym 15 tys. zł na wymianę okien i 40 tys. na remont dwóch pracowni żywienia oraz remont szatni. Kolejne posiedzenie Rady Pedagogicznej odbyło się 4 września 2007 roku i było w zasadzie wyłącznie poświęcone wprowadzeniu aneksu do Statutu Szkoły. Ta zmiana dotyczyła możliwości powtarzania nauki przez ucznia w kolejnym roku szkolnym i wykazała, iż istnieje brak zapisu, który prezentowałby ile razy można powtarzać klasę. Została w tym zakresie przyjęta następująca poprawka: uczeń, który nie uzyskał promocji zobowiązany jest złożyć podanie do Rady Pedagogicznej o umożliwienie mu powtarzania roku szkolnego. Powtarzać klasę można tylko jeden raz. Rada Pedagogiczna może zaopiniować negatywnie prośbę ucznia, gdy nie rokuje on nadziei na uzyskanie promocji, gdyż był uczniem całkowicie lekceważącym obowiązki szkolne. Kolejna, trzecia Rada Pedagogiczna odbyła się dnia 28 września 2007 roku i poświęcona była trzem zadaniom: szkoleniu na temat „Radzenie sobie ze stresem - kontrola własnych emocji”, organizacja Święta Szkoły i 50-lecia szkoły. Maria Stęga przedstawiła w swoim referacie problem stresu. Zwróciła szczególną uwagę na stres w pracy nauczyciela, jego skutki oaz sposoby radzenia sobie ze stresem. Wystąpienie zakończyła, podając pomocne metody w redukcji napięcia i pokonywania stresu oraz zacytowała anonimowy tekst z 1692 roku znaleziony w starym kościele św. Pawła w Baltimore. Wychowawca klasy III TŻiGD Urszula Pochroń poinformowała, że jej klasa przygotowuje część artystyczną na Święto Szkoły w formie lekcji opowiadającej o życiu i twórczości Patrona Szkoły - Jana Pawła II. Dyrektor szkoły Halina Nowak poruszyła problem przygotowań do obchodów Złotego Jubileuszu. Przypomniała skład komisji jubileuszowej, informując jednocześnie, że na następnym posiedzeniu Rady Pedagogicznej przedstawi szczegółowo sprawę dotyczącą części artystycznej, dekoracji i nagłośnienia oraz cateringu. Poinformowała, że jeden z byłych nauczycieli pisze dosyć obszerną monografię szkoły, uwzględniając wszystkie szkoły rolnicze, które w różnych okresach znajdowały się na Ziemi Brzosteckiej. Następnie omówiono sprawę dotyczącą wyjazdu - pielgrzymki nauczycieli do Rzymu. Z podanych dwóch terminów wyjazdu nauczyciele w drodze głosowania wybrali termin zimowy. Został powołany zespół w składzie: Danuta Wójcik, Teresa Młyniec, Małgorzata Jop i ks. Stanisław Zagórski mający przygotować i przedstawić najkorzystniejsze oferty wyjazdu do Włoch. Najważniejszym punktem planowanej pielgrzymki było odwiedzenie grobu Patrona Szkoły - Jana Pawła II. Z okazji wrześniowej rocznicy biblioteka szkolna zorganizowała wystawę „Kampania wrześniowa”, która przypomniała okrutny czas roku 1939. Uczniowie poszczególnych klas z zainteresowaniem oglądali zbiory wystawy, które zostały wypożyczone z sali historycznej. Dnia 21 września 2007 roku grupa uczniów z kl. II TŻ i TM oraz III LO pod opieką Małgorzaty Jop i Teresy Młyniec obejrzała premierę filmu Andrzeja Wajdy pt. „Katyń” w kinie Helios w Rzeszowie. Film przedstawiał losy polskich oficerów, którzy zostali wzięci do niewoli, a później w bestialski sposób zamordowani strzałem w tył głowy. Jest to opowieść o rodzinie rozłączonej na zawsze, o wielkich złudzeniach i brutalnej prawdzie katyńskiej zbrodni. To najbardziej osobiste dzieło Wajdy, ukazujące do bólu okrutną prawdę, której bohaterami nie są zamordowani oficerowie, lecz kobiety, które każdego dnia, o każdej godzinie czekają na ich powrót, przeżywając nieludzką niepewność. Uczniowie z zapartym tchem śledzili bieg wydarzeń. Nikt nie wyszedł z kina obojętny. Zdania - jak zwykle były podzielone, lecz wszyscy zgodnie stwierdzili, iż film ten może być doskonałą lekcją historii, „warto było go zobaczyć” - mówiono. Po dyskusji na temat filmu młodzież wyraziła nadzieję, że nie będzie to ostatni film ukazujący losy przodków z czasów drugiej wojny światowej. 3 października jest Świętem Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku. Z tej okazji 175 odbyła się uroczysta akademia poświęcona Patronowi Szkoły Janowi Pawłowi II. Uczniowie kl. III TŻ przypomnieli w swoim programie najważniejsze chwile z życia Jana Pawła II. Na ekranie telebimu pojawiły się zdjęcia z Wadowic, Krakowa i Watykanu. Były także wspomnienia z pielgrzymek do różnych krajów świata, w tym także do Ojczyzny. Ojciec Święty został ukazany jako niezwykły Papież i niezwykły człowiek. Pokaz multimedialny doskonale zgrywał się z pokazem artystycznym i tłem muzycznym. Uczniowie zaprezentowali najpiękniejsze wiersze Karola Wojtyły oraz zaśpiewali ulubione pieśni Papieża. Można było posłuchać słów Jana Pawła II o Wadowicach, o Polsce, o „Barce”, kajakach, o górach… Na koniec wszyscy odmówili modlitwę o beatyfikację Jana Pawła II. „To najpiękniejsza lekcja, w jakiej przyszło nam uczestniczyć” - powiedziała uczniom dyrektor szkoły Halina Nowak. Część artystyczna została przygotowana pod patronatem wychowawczyni kl. III TŻiGD i Przewodniczącej Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących Urszuli Pochroń. Dla chętnych uczniów z Kawiarenki Literackiej biblioteka szkolna zorganizowała wyjazd do Jasielskiego Domu Kultury na bajkę baletową „Kot w butach” w wykonaniu Operetki Śląskiej. Sponsorem dla uczniów był Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Brzostku. Spektakl z udziałem tancerzy i orkiestry Opery Śląskiej przeznaczony był zarówno dla najmłodszych jak i dla dorosłych. „Tradycja i współczesność, balet i nowoczesna muzyka - mamy więc okazję obcowania z prawdziwą sztuką, która powinna zadowolić zarówno miłośników baletu, tańca współczesnego, muzyki o szerokim wachlarzu brzmieniowym, jak i tych, którzy lubią świat baśniowy. Jest to spektakl soczysty, na którym dorośli i ich pociechy mogą świetnie się bawić”, bo- jak powiadają recenzenci - „Kot w butach robi wrażenie”. W dniu 19 września 2007 roku klasa I i III ZSZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych pod opieką nauczycieli: Pawła Kasprzyka, Katarzyny Grygiel i Pawła Machaja przeprowadziła zbiórkę odpadów w lasach Woli Brzosteckiej pod kierunkiem leśniczych Andrzeja Kobaka i Marka Brożyny. W akcji „Sprzątanie Świata” wzięło udział 43 uczniów podzielonych na dwie grupy. Zebrano 8 worków posortowanych śmieci, jak również dużą ilość jadalnych grzybów. Po przeprowadzonej akcji w ramach „Sprzątanie Świata” Nadleśnictwo Dębica zaprosiło uczestników wycieczki na wspólne ognisko, które połączone było z ciekawymi opowieściami na temat lasu, jak również niebezpieczeństwami wypływającymi z zaśmiecania lasu. Akcja „Sprzątanie Świata” poprzedzona została cyklem zajęć wychowawczych poświęconych trosce o naturalne piękno naszego środowiska. Udział młodzieży w sprzątaniu uwrażliwił ją na zachowanie czystości środowiska oraz na zapobieganie tworzenia nielegalnych wysypisk. W ramach programu edukacji ekologicznej w dniu 9 października 2007 roku uczniowie szkół ponadgimnazjalnych powiatu dębickiego wzięli udział w rajdzie pieszych. Młodzież wędrowała dwoma szlakami: Brzostek - Rezerwat „Kamera” - Brzostek, a druga JodłowaLiwocz - Brzostek. Organizatorzy rajdu - Zespół Szkół im Jana Pawła II w Brzostku i Zespół Szkół w Jodłowej - chcieli pokazać piękno naszego regionu, zapoznać młodzież z rzadkimi gatunkami roślin oraz zintegrować środowiska uczniowskie. Z brzosteckiego rynku wyruszyła 70-sobowa grupa uczniów Zespół Szkół im Jana Pawła II w Brzostku, I LO im. Króla Jagiełły w Dębicy i Zespół Szkół im. Eugeniusza Kwiatkowskiego z Dębicy wraz ze swoimi nauczycielami. W pobliskim kościele parafialnym przewodnik rajdu ks. Stanisław Zagórski odmówił z turystami modlitwę wędrowca, a następnie polnymi drogami oraz krętą asfaltową drogą dotarli wszyscy do Rezerwatu „Kamera”. Oglądano i podziwiano jego florę. Wędrowcom towarzyszyły ptaki, które są tu reprezentowane przez wiele gatunków. Rezerwat „Kamera” znajduje się w miejscowości Smarżowa i obejmuje powierzchnię 38ha. Druga grupa wyruszyła z Jodłowej na górę Liwocz. Tworzyli ja uczniowie LO nr 2 w Dębicy, ZSE nr 4 W Dębicy i Zespół Szkół z Jodłowej wraz z opiekunami. Wędrując wzdłuż szlaku turystycznego mijano stacje drogi krzyżowej, których zwieńczeniem jest krzyż na samym szczycie góry. Uczniowie podziwiali florę i faunę tego rezerwatu przyrody, w którym występuje 23 gatunki roślin objętych ochroną całkowitą i 8 częściową. 176 Po odpoczynku młodzi turyści udali się w stronę Brzostku i po przeprawie mostem pontonowym dotarli do Kleci. Obie grupy spotkały się przy Zespole Szkół im Jana Pawła II w Kleciach. Po powitaniu przez dyrektor szkoły Halinę Nowak zmęczeni wędrowcy usiedli przy ognisku. Tutaj pieczono kiełbaski i śpiewano rajdowe piosenki. Dopisywały wszystkim dobre humory, pogoda także. Młodzież, wracając do domu obiecywała, że wróci na szlak za rok. Z okazji Święta Komisji Edukacji Narodowej został przez kl. III TŻiGD pod kierunkiem wychowawcy klasy Urszuli Pochroń zorganizowany apel. Towarzyszyły mu miłe słowa, życzenia, kwiaty… Dnia 4 października 2007 roku odbyła się VII Pielgrzymka Rodziny Szkół im. Jana Pawła II na Jasną Górę. Naszą szkołę reprezentowała 8-osobową delegacja Samorządu Uczniowskiego oraz poczet sztandarowy, nad którymi opiekę sprawował ks. Stanisław Zagórski. Na Jasnej Górze zebrało się blisko 22 tysiące pedagogów, dzieci i młodzieży ze Szkół im. Jana Pawła II. Punktem kulminacyjnym była uroczysta Msza święta pod przewodnictwem opiekuna Rodziny Szkół bpa Zygmunta Zimowskiego. Po Mszy św. poczty sztandarowe, których razem było na Jasnej Górze 250, w symbolicznym geście w imieniu swoich szkół oddały hołd Matce Bożej w kaplicy cudownego obrazu. Każda szkoła otrzymała pamiątkowy obrazek ze skrawkami sutanny Jana Pawła II. Ostatnim punktem programu było spotkanie przedstawicieli szkół, w czasie którego zapoznano uczestników z bieżącymi sprawami, jakimi żyła Rodzina Szkół im. Jana Pawła II. W nowym roku szkolnym biblioteka rozpoczęła cykl przedmaturalnych spotkań. Pierwsze z nich dotyczyło przypadającej w 2007 roku 82. rocznicy śmierci pisarza Stefana Żeromskiego. Również w tym roku szkolnym biblioteka zorganizowała cykl spotkań pt. „Rozmawiając z autorytetem…”. Ten cykl otworzył ks. Stanisław Zagórski, który przybył na zaproszenie biblioteki. Opowiadał on o pielgrzymkach rowerowych do Rzymu, których był współorganizatorem. Jako pamiątkę gość podarował bibliotece wyjątkowy kalendarz obrazujący pielgrzymki: „Rowerem przez Europę”. Młodzież szkolna z dużym zainteresowaniem wysłuchała wspomnień księdza z pielgrzymek rowerowych. W okresie 22-23 listopada 2007 roku odbył się Powiatowy Konkurs Recytatorski Poezji Religijnej w Dębicy. Szkołę na tym konkursie reprezentowała Katarzyna Strojek i Karolina Kukla. Pierwsza z nich recytowała wiersz Jana Backa - „Moja wieczność” oraz Bosmansa - „W ogrodzie”. Natomiast druga wiersze ks. Jana Twardwskiego: „Sprawiedliwość” oraz „Naucz się dziwić”. Ogłoszony przez Sejm Rok 2007 - Rokiem Stanisława Wyspiańskiego stał się okazją do Przedmaturalnego „Spotkania ze Stanisławem Wyspiańskim”. W dniu 4 grudnia w czytelni Katarzyna Strojek, witając gości przedstawiła program spotkania. Wywiad z duchem poety - Pawłem Płaziakiem przeprowadziła Kinga Bielecka. Przedstawiona przez Joannę Wojdyłę i Michała Strojka prezentacja multimedialna „Bibliografia kamieniem pisana”- pozwoliła poznać Kraków poety. W świat tamtego Krakowa wprowadziła nas poezja Wyspiańskiego, którą recytowali: Joanna Wojdyła, Karolina Kukla, Katarzyna Strojek, Monika Górka, Justyna Chmura, Michał Strojek i Grzegorz Kaczmarek. Dopełnieniem spotkania była wystawa przedstawiająca jego malarstwo. Odpowiednią atmosferę całego przedsięwzięcia stworzyła Renata Wal, której ujmujące aranżacje klawiszowe dodały smaku temu niepowtarzalnemu wydarzeniu. 4 grudnia 2007 roku został przeprowadzony Szkolny Konkurs Ortograficzny. Zwycięzcą została Monika Reguła z kl. II TŻiGD. W tym roku szkolnym został wybrany nowy zespół redakcyjny gazetki szkolnej „Plotka”. W skład zespołu weszli: Redaktor naczelny: Dorota Pasek Sekretarz redakcji: Katarzyna Kołodziejczyk, Weronika Kobczyk Publicyści: Anna Madziarka, Agnieszka Górgacz, Ewelina Hołowicka, Katarzyna Staniszewska, Wioletta Mendelowska Wywiadowcy: Katarzyna Kołodziejczyk, Weronika Kobczyk Dział techniczny: Dorota Pasek, Anna Żurowska, Weronika Kobczyk 177 Wersja elektroniczna: Łukasz Szynal, www.plotka.kw.pl Opiekun: Prof. Farhat Berrahal Korekta: Prof. Małgorzata Augustyn, Anna Hudyma Gazetka szkolna towarzyszyła uczniom w najważniejszych wydarzeniach życia szkolnego. Zamieszczała wywiady z ciekawymi ludźmi z najbliższego środowiska, promowała młode talenty literackie i dziennikarskie, starała się dostosować zawartość do zainteresowań i potrzeb uczniów. Każdy mógł w niej znaleźć dla siebie coś ciekawego. Zamieszczano w niej wiadomości z różnych dziedzin życia. Dzięki gazetce szkoła promowana była na terenie gminy i powiatu. 21 i 22 luty 2008 roku były dla Zespołu Szkół im Jana Pawła II czasem duchowych przeżyć. Odbywały się wówczas szkolne rekolekcje pod hasłem „Masz dwie drogi, którą wybierasz”. Nie brakowało ciekawych spotkań, głoszenia słowa Bożego i modlitewnego skupienia. W pierwszym dniu uczniowie po spotkaniu z wychowawcami wysłuchali koncertu w wykonaniu zespołu SHADDAJ z Rzeszowa. Jest to młody dynamicznie rozwijający się zespół idący na przekór panującym trendom i utartym schematom. Po koncercie naukę rekolekcyjną poświęconą tematyce przeżywania sakramentu pokuty wygłosił ks. Stanisław Zagórski. Po niej odbyło się Nabożeństwo Drogi Krzyżowej, z bardzo ciekawymi i głębokimi rozważaniami, czytanymi przez młodzież szkolną. Nabożeństwu towarzyszył przepiękny śpiew, prowadzony przez zespół Shaddaj. Warto powiedzieć, że na tę okazję młodzież przygotowała przepiękne plakaty przedstawiające kolejne Stacje Drogi Krzyżowej. Drugi dzień rekolekcji rozpoczęło spotkanie uczniów z wychowawcami. Następnie przybył zaproszony gość, który poprowadził spotkanie poświęcone pasjom Karola Wojtyły. Był to ks. Przemysław Dudek pracujący w Jaśle, członek rzeszowskiego oddziału PTTK, organizator licznych spływów kajakowych na terenie Polski, a nawet za granicą. Przybliżył wszystkim uczestnikom uroki turystyki kajakowej przez barwne opowieści i pokaz zdjęć. Ukazał ją jako specyficzne „rekolekcje w kajaku”, kiedy człowiek staje wobec piękna przyrody i uroków Ojczyzny, a jednocześnie wzmaga się z własną słabością. W dniach 14-19 marca 2008 roku odbyła się z okazji 50. rocznicy istnienia szkoły i 10 Redakcja gazetki szkolnej „Plotka” w roku szkolnym 2007/2008 178 Pożegnanie uczniów klas maturalnych działających w Kawiarence Literackiej z nauczycielami bibliotekarzami Teresą Młyniec i Danutą Wójcik rocznicy nadania jej imienia Jana Pawła II druga pielgrzymka Zespołu Szkół im. Jana Pawła II do Rzymu. 2 kwietnia 2008 roku minęła trzecia rocznica śmierci Jana Pawła II – Patrona Szkoły. Jego pontyfikat to wielka karta historii współczesnej dla społeczności szkolnej. To ogromny zaszczyt, że przyszło nam żyć w czasach, kiedy papieżem był Polak. Trzy lata temu jeszcze był z nami… Nasze serca i myśli skierowane były w stronę Watykanu, skąd nasz ukochany Papież powoli odchodził do Domu Ojca… Dla upamiętnienia tych wydarzeń klasa II TŻiGD przygotowała montaż słowno-muzyczny przypominający ostatnie chwile życia Ojca Świętego. W dniu 14 marca 2008 roku przedstawiciele naszej szkoły, wśród nich F. Berrahal, T. Radelczuk, Kinga Samborska - uczennica IV TŻ. i Marcin Nowicki - uczeń kl. IV TM uczestniczyli w Dniach Kariery mających na celu zaprezentowanie kierunków kształcenia w naszej szkole, jak również aktualnych tendencji na rynku pracy. Na dużej sali gimnastycznej Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 w Dębicy uczniowie oglądali prezentacje tematyczne związane z różnymi zawodami. Mogli skorzystać z pomocy pracownika Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz obejrzeć multimedialne prezentacje szkół. Dzięki spotkaniu młodzież zapoznała się z prezentowaną tu ofertą. Propozycji było sporo. 2. Działalność dydaktyczna Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących Komisję Przedmiotów Ogólnokształcących tworzą nauczyciele uczący przedmiotów ogólnokształcących. Sprawowuje ona patronat nad realizacją procesu dydaktyczno-wychowawczego w zakresie tych przedmiotów. Na początku każdego roku szkolnego opracowywany jest plan pracy na kolejny rok lub długofalowy na kilka lat. Między innymi na jej posiedzeniach opracowywano kryteria oceniania, formy doskonalenia zawodowego stażystów i młodych nauczycieli, opiniowano wewnątrzszkolne dokumenty, analizowano przebieg konkursów i olimpiad oraz przygotowano uczniów do egzaminu dojrzałości. Skład Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących w roku Jubileuszowym przedstawia się następująco: - przewodnicząca -Urszula Pochroń - członkowie: Halina Nowak, Wojciech Bonarek, Farhat Berrahal, Katarzyna Grygiel, Anna Hudyma, Małgorzata Jop, Grzegorz Kolbusz, Józef Nawracaj, Paweł Machaj, Dorota Machaj, Marta Oprządek, Agnieszka Płaziak, Bogdan Stelmach, Margareta Stelmach, Tadeusz Stokłosa, Barbara Synowiecka, Monika Sieradzka-Łukowicz, Maria Stęga, Maria Wójcik, Danuta Wójcik, Krystyna Zawiślak, Grzegorz Grzesiakowski, Małgorzata Kmie- 179 cik, Stanisław Falarz, Marek Drechsler, Małgorzata Augustyn, Teresa Młyniec, Joanna Betlej, Dorota Szymańska-Małozięć, Elżbieta Jarosz, Iwona Czołka, Michał Nowicki, Grzegorz Zych, Barbara Nowak, Dorota Rachowicz, ks. Stanisław Zagórski, ks. Tadeusz Preis. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących w dniu 9 października 2000 roku zostały powołane trzy podkomisje: Przedmiotów Humanistycznych, Przedmiotów Matematyczno-Fizyczno-Informatycznych oraz Przedmiotów Wychowania Fizycznego, Biologii i Geografii. - Podkomisja Przedmiotów Humanistycznych obejmowała: język polski, język angielski, język niemiecki, język rosyjski, historię i WOS. W skład jej weszli nauczyciele: Anna Hudyma, Marian Pasisz, Maria Wójcik, Anna Szela, Krystyna Zawiślak, Marta Sieradzka, Tadeusz Stokłosa, Jolanta Długosz-Bonarek, Marta Czekaj. - Podkomisja Przedmiotów Matematyczno-Fizyczno-Informatycznych obejmowała matematykę, fizykę, chemię i informatykę. W skład tej komisji weszli: Halina Nowak - dyrektor, Małgorzata Jop, Urszula Pochroń, Jarosław Nycz, Stanisław Synowiecki, Mariusz Pochroń, Farhat Berrahal. - Podkomisję Przedmiotów Wychowania Fizycznego, Biologii i Geografii reprezentowali Jadwiga Krajewska, Wojciech Bonarek, Bogdan Stelmach, Anna Mazurczak, Barbara Synowiecka, Weronika Baran. Na tym posiedzeniu zatwierdzono plan pracy na kolejne trzy lata szkolne: 2000/2001, 2001/2002, 2002/2003 z możliwością korekty, gdyby taka konieczność zachodziła. Każda z komisji miała za zadanie opracowanie rozkładu materiału nauczania dla jednego działu z danego przedmiotu z uwzględnieniem klasyfikacji treści nauczania na poszczególne poziomy wymagań. W roku szkolnym 2000/2001 odbyła się V edycja etapu szkolnego Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej. Miała ona miejsce 24 listopada 2000 roku. Etap szkolny polegał na pisemnej odpowiedzi na trzy z czterech pytań przygotowanych przez Komitet Główny Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej. Czas trwania olimpiady wynosił 90 minut. W eliminacjach szkolnych uczestniczyło 19 uczniów z różnych klas, w tym 5 uczniów klas maturalnych. Komisja Szkolna Olimpiady zakwalifikowała do eliminacji okręgowych dwóch uczniów: Bożenę Jędrzejczyk (kl. IV LA) i Roberta Stanka (kl. V TR5). W tym roku szkolnym zrealizowano konkurs geograficzno-topograficzny „Poznaj najbliższy region”. W imieniu podkomisji Przedmiotów Wychowania Fizycznego, Biologii i Geografii nauczyciel Wojciech Bonarek na plenarnym posiedzeniu tej komisji w dniu 19 grudnia 2000 roku zaprezentował osiągnięcia i zamierzenia zawodów sportowych w roku szkolnym 2000/2001: - indywidualne biegi przełajowe – 4 osoby zakwalifikowały się do finału wojewódzkiego, który odbył się w kwietniu 2001roku, - drużynowe biegi przełajowe: trzecie miejsce w zawodach powiatowych, - piłka nożna: uczniowie brali udział w zawodach powiatowych, zajęli V i VI miejsce, - piłka ręczna: dziewczęta zajęły II miejsce w zawodach powiatowych, a chłopcy I miejsce i startowali w półfinale, - piłka koszykowa: w eliminacjach do finału zawodów powiatowych organizowanych w tutejszej szkole drużyny dziewcząt i chłopców zajęły I miejsce, - szachy: uczniowie zajęli VI miejsce w zawodach powiatowych, - tenis stołowy: w zawodach powiatowych organizowanych w tutejszej szkole drużyny chłopców jak i dziewcząt zajęły I miejsca, w zawodach rejonowych drużyna dziewcząt zajęła VII miejsce, natomiast drużyna chłopców II miejsce, a w finale wojewódzkim drużyna chłopców zajęła IV miejsce. W tym samym dniu została dokonana analiza wyników matury próbnej. Przedstawiono uzyskane wyniki z języka polskiego, matematyki, biologii i historii. Podjęto ustalenia w zakresie przygotowania uczniów do egzaminu dojrzałości. Zarówno rodzice, jak też uczniowie zostali zapoznani z wymaganiami egzaminacyjnym Nowej Matury. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących w dniu 8 października 2001 roku podjęto uchwałę w sprawie opracowania przewodnika „Brzostek i okolice”. W tym celu 180 powołano redakcyjny zespół nauczycieli w składzie: Weronika Baran, Barbara Synowiecka i Tadeusz Stokłosa. Ponadto podjęto ustalenia w zakresie utworzenia Szkolnego Koła Caritas lub Szkolnego Koła Misyjnego. Tego zadania podjęli się nauczyciele religii: katecheta ks. Adam Kubiś i katechetka Małgorzata Bogusz. Pod patronatem Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących nauczyciele w naszej szkole mieli pod opieką studentów wyższych uczelni. Anna Koziara, studentka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie hospitowała 10 lekcji i prowadziła 10 lekcji z języka polskiego pod opieką Mariana Pasisza. Piotr Kawalec, student matematyki WSP w Rzeszowie odbywał we wrześniu i październiku 4-tygodniową praktykę pod opieką Urszuli Pochroń. Michał Zięba z AWF-u w Krakowie i Rafał Krajewski z WSP w Rzeszowie odbywali praktykę studencką z wychowania fizycznego pod opieką Wojciecha Bonarka. Urszulą Strzałkowską, studentką ekonomiki produkcji rolnej Akademii Rolniczej odbywającą 8-tygodniową praktykę z biologii opiekowała się Barbara Synowiecka. Nauczyciele bibliotekarze: Teresa Młyniec i Danuta Wójcik zaprezentowały na tym plenarnym posiedzeniu nowości wydawnicze i przedstawiły aktualizację kartotek bibliotecznych. W warsztacie informacyjnym biblioteki znajduje się kartoteka bibliograficzna pt. „Biblioteczka Nauczyciela” zaopatrzona w konspekty zajęć do godzin wychowawczych, wychowania prorodzinnego oraz innych przedmiotów. Zawiera także takie działy jak narkotyki, alkoholizm, telewizja i pornografia. Została przygotowana na podstawie czasopisma „Wychowawca”. Kartotekę Repertuarową opracowano według kalendarza rocznic w oparciu o „Poradnik Bibliotekarza”, „Bibliotekę w Szkole” oraz „Wychowawcę”. Zawiera ona scenariusze imprez i uroczystości szkolnych. Obydwie kartoteki znajdują się w komputerze bibliotecznym. Nauczyciel Danuta Wójcik w imieniu bibliotekarek zachęciła do czytania „Charakterów”, „Wychowawcy” i „Gazety Szkolnej”. Wykaz nowości wydawniczych znajduje się w pokoju nauczycielskim. Na tym posiedzeniu, podobnie jak w latach poprzednich dokonano oceny przebiegu matury próbnej. Dyskutowano nad wprowadzeniem programu naprawczego. Dyrektor szkoły przedstawiła statystyczne wyniki uczniów poszczególnych klas. Do głównej matury deklarowało przystąpienie 105 uczniów: z matematyki - 25, z historii – 24, z biologii - 56. Do próbnej matury z języka polskiego nie przystąpiło 7 osób, z biologii – 3, a z historii – 5. Komisja Przedmiotów Ogólnokształcących patronowała wielu wydarzeniom i olimpiadom oraz konkursom. W październiku 2001 roku odbyła się sesja popularno-naukowa związana z życiem szkoły i jej patronem, którą przeprowadził nauczyciel Tadeusz Stokłosa. 26 października 2001 roku odbyły się w szkole eliminacje XXVIII Olimpiady Historycznej. W eliminacjach szkolnych wzięło udział 11 uczniów, jednak nie odnotowano większego sukcesu. W miesiącu październiku uczeń klasy IV TR – 5 Marcin Kaput otrzymał wyróżnienie w konkursie poezji chrześcijańskiej. W miesiącu grudniu ten sam uczeń reprezentował szkołę w części artystycznej podczas wręczania stypendiów Prezesa Rady Ministrów. 4 grudnia 2001 roku nauczyciel Marian Pasisz przeprowadził lekcję koleżeńską w klasie I TR-3 z języka rosyjskiego. Podczas omawiania tej lekcji zwrócono uwagę na zastosowanie różnorodnych aktywizujących metod nauczania oraz celowość pracy ze słabszym uczniem. 23 stycznia 2002 roku odbył się etap podstawowy XVII Olimpiady Wiedzy Ekologicznej. Wzięło w nim udział, podobnie jak i w etapie regionalnym 17 uczniów. W dniach 7-8 marca 2002 roku odbyła się próbna matura z języka polskiego, matematyki, historii i biologii. Wyniki oraz wnioski zostały przedstawione na trzecim posiedzeniu Komisji. W ramach edukacji ekologicznej na lekcjach geografii zorganizowano spotkanie z mgr inż. Marią Lignar - przedstawicielem Zarządu Związku Gmin „Czysta Wisłoka” w Jaśle. W spotkaniu wzięła udział klasa III TR-5 i III LA. W dniu 8 maja 2002 roku odbyła się pisemna matura z języka polskiego, a w dniu 9 maja 2002 roku pisemna matura z dodatkowych przedmiotów: matematyki, biologii i historii. W kolejnych dniach zostały przeprowadzone egzaminy ustne z języka polskiego, historii, biologii, geografii, chemii i matematyki. Do egzaminu maturalnego przystąpili abiturienci klas: V TR-5, IV LZ, III TR-3 i V LA. Omówienie wyników i wyciągnięcie wniosków do 181 pracy dydaktyczno-wychowawczej zostało przedstawione na piątym plenarnym posiedzeniu w dniu 18 czerwca 2002 roku. 22 maja 2002 roku odbyła się zorganizowana przez nauczycieli Małgorzatę Jop i Farhata Berrahala pierwsza edycja Konkursu Informatycznego dla gimnazjalistów. Celem konkursu była promocja Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w środowisku i zapoznanie uczniów ostatnich klas gimnazjów z ofertą edukacyjną Zespołu Szkół im. Jana Pawła II. W miesiącu czerwcu 2002 roku zostało przeprowadzone badanie wyników nauczania z języka polskiego w klasie II LZ, z geografii w klasie II LO i z matematyki w klasie II LZ. Wyniki zostały omówione na piątym plenarnym posiedzeniu. Wśród nauczycieli i uczniów została przeprowadzona przez wicedyrektor szkoły Annę Mazurczak i Urszulę Pochroń ankieta dotycząca korzystania z dóbr kultury i sztuki. Analiza ankiety została dokonana na posiedzeniu Komisji. Nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących uczestniczyli w prezentacji podręczników do nowej zreformowanej szkoły przeprowadzonej przez Wydawnictwa Edukacyjne. Dnia 16 maja 2002 roku na czwartym posiedzeniu plenarnym Komisji zostały zatwierdzone numery programów nauczania do nowych typów szkół w roku szkolnym 2002/2003. Nauczyciele przedstawili również wykaz podręczników do klas pierwszych. Zespół redakcyjny nauczycieli w składzie Weronika Baran, Barbara Synowiecka i Tadeusz Stokłosa opracowali przewodnik „Brzostek i okolice”, który został zaprezentowany na jednym z posiedzeń Komisji. W roku szkolnym 2002/2003 odbyły się 4 plenarne posiedzenia Komisji. Na pierwszym z nich został zaktualizowany plan pracy ze szczególnym uwzględnieniem w klasach pierwszych realizacji ścieżek edukacyjnych. 25 października 2002 roku odbyły się warsztaty szkoleniowe pt. „Tworzenie ścieżek międzyprzedmiotowych”, w konsekwencji których nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących opracowali programy tych ścieżek. W pierwszym semestrze zostały przeprowadzone testy diagnozujące z matematyki i języka polskiego dla klas pierwszych z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjum. Wyniki testu oraz wypływające z niego do dalszej pracy dydaktycznej wnioski zostały przedstawione na posiedzeniu Komisji. Przez cały rok w szkole odbywały się konkursy zgodnie z przyjętym harmonogramem. Młodzież odniosła sukcesy także w konkursach pozaszkolnych: Agata Skórska zajęła I miejsce w II Międzyszkolnym Konkursie Literackim organizowanym przez Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Łapanowie pt. „Ojcu Świętemu w 25 rocznicę pontyfikatu”. Także III miejsce w tym konkursie przypadło naszej szkole. Agata Skórska zdobyła również wyróżnienie w I Międzyszkolnym Konkursie Ortograficznym zorganizowanym przez CKU w Dębicy. Farhat Berrahal przeprowadził lekcję koleżeńską z technologii informacyjnej w klasie I LO. Jej temat brzmiał: „Tworzenie prezentacji komputerowych”. Ważnym założeniem Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących było propagowanie edukacji teatralnej i filmowej młodzieży. W tym roku szkolnym częściej niż w ubiegłym uczniowie uczestniczyli w różnego rodzaju imprezach kulturalnych. Potwierdziła to przeprowadzona wśród uczniów ankieta. W ramach KPO nauczyciele wygłaszali referaty, nad którymi później prowadzono dyskusję: Urszula Pochroń - „Praca z uczniem zdolnym”, Anna Hudyma - „Wycieczka jako przygoda intelektualna”, Urszula Pochroń - „Subkultury młodzieżowe”. Nauczyciele pracowali przez cały rok w zespołach międzyprzedmiotowych, w ramach których dzielili się swoją wiedzą i doświadczeniami nabytymi na różnych szkoleniach czy w pracy z uczniami. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących w dniu 12 stycznia 2004 roku dyrektor szkoły Halina Nowak przedstawiła stan przygotowań do nowej matury w 2005 roku. Podkreśliła znaczenie ukończenia kursu egzaminatorów w procesie nauczania młodzieży. Stwierdziła, że należy uczyć pod standardy i kształcić konkretne umiejętności. Nauczyciele i wychowawcy klas powinni omówić z uczniami wymagania egzaminacyjne i odnotować to w dzienniku lekcyjnym. Każdy nauczyciel przedmiotów egzaminacyjnych ma obowiązek zapoznać uczniów z wymaganiami egzaminacyjnymi i standardami nauczania. Przypomniała, aby wszystkie sprawdziany pisemne były przechowywane w szkole przez jeden rok dla wglądu przez osoby nadzorujące pracę szkoły. Do 30 październi- 182 ka 2004 roku uczniowie klas drugich złożyli deklaracje odnośnie wybranych przedmiotów maturalnych. Dyrektor poprosiła także, aby wszyscy nauczyciele składali na ręce F. Berrahala wszelkie informacje o olimpiadach, konkursach i każdej innej działalności, celem umieszczenia ich na stronie internetowej szkoły. W roku szkolnym 2004/2005 odbyły się cztery plenarne posiedzenia Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących: 4 października 2004 roku, 7 stycznia 2005 roku, 7 kwietnia 2005 roku i 9 czerwca 2005 roku. Głównym celem Komisji było dobre przygotowanie uczniów do egzaminów zewnętrznych – Nowej Matury. Przez cały rok szkolny młodzież intensywnie pracowała pod kierunkiem nauczycieli, którzy przygotowali dla nich przykładowe zestawy zadań egzaminacyjnych. Nauczyciele prowadzili dodatkowe zajęcia dla maturzystów, na których rozwiązywali z nimi przykładowe zestawy zadań egzaminacyjnych, uwzględniając standardy wymagań egzaminacyjnych, jak również zachęcali uczniów do samokształcenia. Przeanalizowana została również matura próbna, co pozwoliło wyciągnąć odpowiednie wnioski, a w szczególności zwrócić uwagę na braki, które posiada uczeń przygotowujący się do matury. Dokładniejsza analiza wyników nowej matury z poszczególnych przedmiotów będzie przeprowadzana we wrześniu, gdy znane będą już jej wyniki. W klasach pierwszych zostały przeprowadzone badania diagnostyczne z zakresu gimnazjum z języka polskiego i matematyki, któryh wyniki dostarczyły wskazówek, jak należy pracować z uczniem słabszym oraz z uczniem zdolnym. Ważnym zadaniem w roku szkolnym 2004/2005 było motywowanie uczniów do nauki. Duży nacisk położono na pracę z uczniem zdolnym. Efektem tego była duża liczba młodzieży biorącej udział w konkursach szkolnych, takich jak np. Podkarpacka Olimpiada z zakresu BHP, w której jeden z uczniów naszej szkoły zajął V, Olimpiada Wiedzy i Umiejętności Rolniczych oraz Olimpiada Wiedzy o Unii Europejskiej, organizowana przez I LO w Dębicy. Ponadto uczniowie brali udział w konkursie organizowanym przez Oxford Edukational z języka angielskiego i matematyki oraz w konkursie pod hasłem „Młodzi przeciwko patologiom społecznym” organizowanym przez Wyższą Szkołę Pedagogiki i Resocjalizacji w Warszawie. W roku szkolnym 2004/2005 przeprowadzone zostały ankiety dotyczące kwestii „Czy nauczyciel może być dla Ciebie źródłem motywacji do pracy?” (ok.70% odpowiedziało TAK, a 30% NIE) oraz „Jak często zagadnienia patriotyczne pojawiają się na Twoich lekcjach?”. Wnioskiem do pracy w następnym roku szkolnym była pomoc uczniom w rozwoju swoich zainteresowań i uzdolnień poprzez udział w konkursach szkolnych, pozaszkolnych i olimpiadach. Należy też częściej poruszać zagadnienia patriotyczne na wszystkich lekcjach, zwłaszcza na godzinach wychowawczych. W tym roku szkolnym zostały przeprowadzone dwie lekcje koleżeńskie: z wiedzy o społeczeństwie w klasie V LA oraz z języka angielskiego w klasie I TŻ. Przeprowadzone lekcje były dokładnie omówione na posiedzeniach Komisji. Wyciągnięto także wniosek, by w pracy stosować różnorodne metody nauczania i środki dydaktyczne celem zwiększenia jakości i efektywności kształcenia. Jednym z założeń pracy Komisji w roku szkolnym 2004/2005 była realizacja ścieżek edukacyjnych poprzez propagowanie edukacji regionalnej. Dla uczniów naszej szkoły zorganizowano piesze wycieczki, które przyczyniły się do poznania najbliższego regionu. W ciągu roku szkolnego odbyło się 17 rowerowych i pieszych wycieczek turystyczno-krajoznawczych po najbliższej okolicy oraz wycieczek śladami Ojca Świętego Jana Pawła II. W roku szkolnym 2005/2006 odbyły się 3 posiedzenia Komisji. Priorytetem na ten rok szkolny było podniesienie jakości kształcenia. Zgodnie z dotychczasową tradycją we wrześniu został przeprowadzony w klasach pierwszych test diagnostyczny z zakresu gimnazjum z języka polskiego i matematyki. Przeprowadzone testy przyczyniły się do usprawnienia pracy z uczniami słabszymi mającym trudności w nauce, jak również do wyłonienia uczniów zdolnych. We wrześniu przeprowadzono również ze wszystkich przedmiotów wnikliwą analizę wyników matury z 2005 roku. Wnioski i podjęte działania naprawcze przyczyniły się do pełniejszego przygotowania uczniów do matury w 2006 roku. W grudniu odbyła się matura próbna. Nauczyciele w ramach pracy w zespołach przedmiotowych przeprowadzili 183 dokładną analizę wyników, która pozwoliła wyciągnąć odpowiednie wnioski oraz zwrócić uwagę na braki, które posiada uczeń przygotowujący się do egzaminu dojrzałości. Dla stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy w zakresie poziomu dydaktyczno-wychowawczego szkoły były prowadzone badania wyników nauczania z poszczególnych przedmiotów. W pierwszym semestrze badania wyników nauczania przeprowadzono kompleksowo z geografii w klasie III TŻiGDi IIITMR, natomiast w drugim semestrze: w klasie II LO z języka angielskiego, w klasie II LP z biologii i w klasie III TMR z języka niemieckiego. Duże znaczenie dla procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły miały konkursy i olimpiady, które w znaczącym stopniu przyczyniły się do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów. W tym roku szkolnym przeprowadzono ich bardzo dużo. Przyczyniło się to do rozbudzenia zainteresowań uczniów i wzbogacenia ich zasobu wiedzy z różnych dziedzin życia szkolnego. W roku szkolnym 2005/2006 odbyły się konkursy wewnątrzszkolne, międzyszkolne i olimpiady. W roku szkolnym 2005/2006 zostały przeprowadzone lekcje koleżeńskie przez Danutę Wójcik z wychowania do życia w rodzinie i Józefa Nawracaja z przysposobienia obronnego. W tych lekcjach uczestniczyli nie tylko nauczyciele stażyści, ale także studenci odbywający praktykę. Wiele organizowanych wycieczek poświęconych było poznaniu naszego regionu i okolicznych miejscowości. Zorganizowano także wycieczki śladami Ojca Świętego Jana Pawła II. Ponadto uczniowie uczestniczyli w wyjazdach do kina i teatru. Spotkania nauczycieli w zespołach przedmiotowych były okazją do przedstawienia swoich osiągnięć i podzielenia się doświadczeniami. W pracy Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących w roku szkolnym 2006/2007 wprowadzono wiele nowych elementów, które w znacznym stopniu miały korzystnie wpłynąć na jakość procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły. Między innymi zawarto w planie pracy Komisji: - Planowanie kariery i rozwoju ucznia na wszystkich etapach edukacyjnych w oparciu o wyniki wewnętrznego badania osiągnięć. - Wprowadzenie do procesu wychowawczego treści związanych z funkcjonowaniem społeczeństwa obywatelskiego i państwa demokratycznego. W dniu 21 marca 2007 roku odbyła się wystawa prac plastycznych uczniów związanych z krajami anglo- i niemiecko-języcznymi. Zwycięzcami konkursu zostały: Katarzyna Jędrzejczyk z kl. I LO za pracę BIG BEN z zapałek i Sylwia Salamon z kl. I TŻ za pracę plastyczną BRANDENBURGER TOR. Nagrody i dyplomy zostały wręczone na apelu z okazji zakończenia roku szkolnego. Najciekawsze prace zostały umieszczone na stronie internetowej szkoły. Natomiast w dniu 24 kwietnia 2007 roku odbył się w Zespole Szkół Ekonomicznych konkurs na temat wiedzy o Austrii, w którym wzięło udział kilka uczennic z klasy II Liceum Profilowanego. Wprawdzie nie zajęły one dwóch pierwszych miejsc, które były promowane, ale znacząco pogłębiły swoją wiedzę. Uczniowie szkoły brali udział w konkursie zorganizowanym przez polski portal edukacyjny „Interklasa” na szkolną witrynę www-interklasa pod opieką nauczyciela F. Berrahala. Ten konkurs realizowany był w miesięcznych edycjach przez cały rok szkolny. Szkoła brała udział w III edycji konkursu pod hasłem: „Uczniowie, rodzice, nauczyciele – działamy razem dla wspólnego dobra”. W konkursie wzięło udział 423 szkoły. Ogłoszenie wyników nastąpiło 15 czerwca 2007 roku. Młodzież uczestniczyła ponadto w konkursie „Wybieram trzeźwość”, którego finał odbył się 21 marca 2007 roku w ZSZ nr 1 im. Jana Pawła II w Dębicy. Uczniowie brali udział w dwóch kategoriach: plastycznej i literackiej. Razem wysłano 5 prac. Wiersz „Alkoholik” K. Dziadury zajął III miejsce w kategorii prac literackich. Wszyscy biorący udział w konkursie otrzymali pamiątkowe dyplomy. Temu konkursowi patronowała Małgorzata Kmiecik. W dniu 2 kwietnia 2007 roku w auli widowiskowej p.w. Ducha Świętego w Dębicy odbyło się wręczenie nagród II edycji powiatowego konkursu „Cywilizacja Miłości”. Tematyka tego konkursu była związana z nauczaniem Ojca Świętego Jana Pawła II. Szkołę reprezentował Łukasz Łupiński, który w kategorii prac literackich otrzymał wyróżnienie. W ostatniej edycji konkursu „Potrzebna krew, Twoja także” 68 krwiodawców tej szkoły 184 ofiarowało 47,7 litra krwi. Wynik ten uplasował naszą szkołę na 3 miejscu wśród 9 szkół średnich powiatu dębickiego. Wiele inicjatywy w realizacji tego zadania wykazał opiekun SK PCK Tadeusz Stokłosa. Nauczyciel geografii Weronika Baran zorganizowała konkurs szkolny „Chrońmy ziemię”. 20 uczniów z klas: IITŻiGD, IILP, II LOi I TA wykonało prace dowolną techniką (plakaty i plansze), które następnie zostały wystawione w szkolnej pracowni geografii. Nauczyciele bibliotekarze: Teresa Młyniec i Danuta Wójcik zorganizowały kilka konkursów związanych z pracą biblioteki szkolnej. W ramach Międzynarodowego Dnia Bibliotek Szkolnych odbył się konkurs na „Hasło reklamujące czytanie”. Wzięło w nim udział 8 klas. Pierwsze miejsce zajęła klasa I Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii. Kolejny konkurs został zatytułowany: „Jak szybko czytasz?”. Jego zwycięzcą został uczeń kl. II LO - Kamil Machura. Z okazji 90 rocznicy śmierci H. Sienkiewicza biblioteka zorganizowała konkurs „Henryk Sienkiewicz – życie i twórczość”. Zwycięzcami I etapu zostali: K. Strojek z kl. II LO (pierwsze miejsce), N. Fic z kl. III TŻ i M. Strojek z kl. III TM (drugie miejsce), S. Chałek z III TŻ (trzecie miejsce). Nauczyciele bibliotekarze zachęcali uczniów do wzięcia udziału w konkursie organizowanym przez poetę J. Pyzińskiego „Konkurs poezji własnej”. W marcu 2007 roku odbyły się w Dębicy Powiatowe eliminacje konkursu wiedzy pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom” zorganizowane przez Państwową Straż Pożarną. Paweł Liszka zajął trzecie miejsce, a Aleksandra Wójtowicz piąte. Również w miesiącach wiosennych w roku 2007 odbył się III Międzyszkolny Konkurs Matematyczno-Informatyczny. Został on zorganizowany przez Zespół Szkół Ekonomicznych w Dębicy. Wzięli w nim udział uczniowie klas pierwszych: Katarzyna Szarek (LO), Rafał Wołowiec (TA), Monika Reguła i Monika Raś (TŻ) oraz Piotr Węgrzyn (TM). Konkurs organizowany był w 4 etapach. Trzy z nich odbyły się w macierzystej szkole w dniach 23 stycznia 2007 roku, 6 lutego 2007 roku oraz 27 lutego 2007 roku. Finał, do którego zakwalifikowało się 16 najlepszych uczniów (m. in. K. Szarek), odbył się w Zespole Szkół Ekonomicznych w Dębicy w dniu 27 marca 2007 roku. Uczniowie rozwiązywali przesłane e-mailem zadania, a następnie skanowali rozwiązania i odesłali do organizatora. Katarzyna Szarek zdobyła wyróżnienie i otrzymała nagrodę książkową. Na wyróżnienie za aktywny udział w promocji szkoły zasługuje nauczyciel informatyki F. Berrahal, który wraz z Grzegorzem Kolbuszem opracował scenariusze do filmu o Zespole Szkół im. Jana Pawła II oraz zaangażował do tego uczniów. Nakręcony film był wykorzystany w promocji szkoły i prowadzeniu naboru uczniów. Na bieżąco aktualizował również stronę internetową szkoły. F. Berrahal zmodyfikował na szkolnej stronie internetowej dział historii szkoły, wzbogacając ją przez umieszczenie zdjęć. Stworzył również nowy dział, który będzie zawierał informacje o tych, którzy przed laty ukończyli tę szkołę. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących w dniu 28 maja 2007 roku został zaprezentowany przez nauczyciela Agnieszkę Płaziak referat na temat „Roli oceny w procesie wychowawczym i dydaktycznym”. Przedstawiła ona znaczenie oceny w procesie nauczania. Ponadto nauczyciele biorący udział w posiedzeniu uczestniczyli w lekcji otwartej z języka niemieckiego prowadzonej przez Krystynę Zawiślak w klasie II LO. Temat lekcji brzmiał: Mit den Eltern in die Ferien - ja oder nein”. Po jego realizacji została przeprowadzona dyskusja i wyciągnięto wnioski metodyczne. Ponadto na tym posiedzeniu przewodnicząca - Urszula Pochroń przedstawiła liczbę uczniów w poszczególnych typach szkół przystępujących do matury. Następnie nauczyciel fizyki Katarzyna Grygiel przedstawiła wnioski z analizy jakościowej testu z fizyki. Test ten został przeprowadzony we wszystkich klasach pierwszych szkół średnich w miesiącu lutym. Materiał zawarty w teście obejmował zakres podstawowy nauczania fizyki i astronomii dla klas pierwszych. Zawierał on zarówno zadania otwarte jak i zamknięte o różnym stopniu trudności. Wyniki uzyskane przez uczniów większości klas były zbliżone do średniej ocen uzyskanych przez nich za pierwszy semestr nauki. Różnice w tych wynikach wynosiły od 0,2 do 0,4 oceny. Jedynie klasa I Liceum Profilowanego uzyskała wynik gorszy o 0,9 oceny. W roku szkolnym 2007/2008 pierwsze posiedzenie Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących odbyło się 11 października 2007 roku. Na porządek posiedzenia złożyły się nastę- 185 pujące zadania: opracowanie i zatwierdzenie planu pracy Komisji, omówienie wyników testu diagnostycznego z zakresu gimnazjum, analiza wyników matury 2007 i zapoznanie z zasadami nowej matury. Na początku posiedzenia został zatwierdzony harmonogram konkursów na rok szkolny 2007/2008, którym patronuje Komisja Przedmiotów Ogólnokształcących oraz przydzielono opiekunów ze strony nauczycieli. Konkurs „Młodzi przeciwko uzależnieniom” pod opieką Małgorzaty Kmiecik polegał na wykonaniu plakatu. Nauczyciel Grzegorz Kolbusz przygotował i zajął się organizacją Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej. Konkurs English Test (słownictwo i gramatyka) odbył się pod kuratelą Moniki Sieradzkiej, a o zwyczajach wielkanocnych w ramach języka niemieckiego i angielskiego Marty Oprządek i Moniki Sieradzkiej. Natomiast nauczyciel Małgorzata Augustyn sprawowała patronat nad trzema konkursami: poezji religijnej (listopad 2007 rok), szkolnym konkursem ortograficznym (listopad/ grudzień 2007rok) i poezji własnej pod patronatem Janusza Pycińskiego. Do prowadzenia lekcji otwartych w ramach doskonalenia pracy nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących zgłosiły się 4 osoby: Małgorzata Augustyn - I semestr, Józef Nawracaj - II semestr, Marta Oprządek - II semestr i Barbara Synowiecka - II semestr. Na tym plenarnym posiedzeniu Komisji jednogłośnie został zatwierdzony jego plan. Składał się on z 24 zadań, między innymi planowano zwiększenie ilości kół przedmiotowych, intensyfikowanie przygotowań uczniów do zawodów sportowych i zorganizowanie wyjazdów na basen. W procesie dydaktyczno-wychowawczym zamierzano w większym stopniu akcentować problemy własnego regionu oraz organizację wycieczek przedmiotowych i wycieczek śladami Ojca Świętego Jana Pawła II. W części końcowej posiedzenia omówiono stronę ilościową i jakościową wyników testu diagnostycznego z zakresu gimnazjum przeprowadzonego z języka polskiego i matematyki w klasach pierwszych i dokonano analizy wyników matury w 2007 roku. W części końcowej posiedzenia Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących zostały przedstawione zmiany związane z tzw. Nową Maturą. Matura 2008 z języka polskiego i matematyki będzie prowadzona według zasad, które znajdują się w informatorze CKE i OKE. Standardy egzaminów z 2003 roku znajdą się również w bibliotece. Nowe standardy dotyczą jedynie matematyki, natomiast jeśli chodzi o nowy kanon lektur może się pojawić, ale będzie dotyczył roku 2009/2010. Warunkiem zdania matury jest przystąpienie do pięciu egzaminów: dwóch ustnych i trzech pisemnych - z przedmiotów obowiązkowych. Trzeba uzyskać 30% punktów z każdego przedmiotu. Od roku 2010 matematyka będzie obowiązkowym przedmiotem dla wszystkich przystępujących do egzaminu maturalnego, a od 2009 roku zostanie poszerzona lista przedmiotów o łacinę, filozofię i informatykę. 3. Działalność wychowawcza Komisji Wychowawców Klasowych Komisja Wychowawców Klasowych ma ogromną rolę do spełnienia w procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoły. Wychowanie młodzieży jest bardzo ważnym, a może najważniejszym zadaniem, jakie stoi przed szkołą i domem rodzinnym, wychowawcami i rodzicami. Proces wychowawczy wspiera wiele instytucji. Ogromną rolę odgrywa także Kościół, który przez katechizację buduje mocne podstawy moralne u dzieci i młodzieży. Uczeń przychodzący do szkoły ma nie tylko zdobyć określoną wiedzę i umiejętności zawodowe, ale także ukształtować swoją osobowość. Problemami wychowania w szkole do roku szkolnego 1992/1993 zajmował się Zespół Wychowawczy, który później przyjął nazwę Komisji Wychowawców Klasowych. Ta Komisja m.in. zajmowała się oceną działalności organizacji młodzieżowych, doskonaleniem pracy wychowawców klasowych, opracowaniem kalendarza apeli i innych uroczystości szkolnych oraz ich realizacją, opracowywała także zakres obowiązków wychowawców klasowych, pedagogizowała rodziców, analizowała absencję uczniów itp. Przewodniczącymi Komisji Wychowawców Klasowych byli następujący nauczycielewychowawcy: Maria Śnieżek-Strzępek: 1975-1979 Marian Szarek: 1980-1982 186 Jerzy Bonarek: 1983-1985 Marian Pasisz: 1986-1991 Maria Śnieżek-Strzępek: 1992-1998 Małgorzata Jop: od 1999 Od 21 października 1992 roku wychowawcy poszczególnych klas tworzą Komisję Wychowawców Klasowych i stanowią stałą Komisję Rady Pedagogicznej. W jej skład wchodzą wychowawcy wszystkich klas. Spotykają się oni na swoich plenarnych posiedzeniach przeważnie 4 razy w ciągu roku szkolnego. Skład Komisji Wychowawców Klasowych w roku jubileuszowym przedstawia się następująco: Małgorzata Jop (kl. II TŻ) - przewodnicząca, członkowie: Monika Sieradzka-Łukowicz (I LO), Dorota Machaj/Dorota Szymańska (II LO/ LP), Małgorzata Augustyn/Farhat Berrahal (III LO), Agnieszka Płaziak (III LP), Grzegorz Kolbusz (I TA), Grzegorz Grzesiakowski (II TA), Marta Oprządek (I TŻ), Urszula Pochroń (III TŻ), Teresa Radelczuk (IV TŻ), Bogdan Stelmach (I TM), Marek Dreschler (II TM), Jerzy Słupek (III TMa), Maria Stęga (III TMb/R), Margareta Stelmach (IV TM), Józef Nawracaj (II LU), Joanna Betlej (I ZSZ- kucharz), Ewa Czyrnia (II ZSZ- kucharz), Paweł Machaj (I ZSZ - mech- operator), Paweł Kasprzyk (II ZSZ - mech- operator), Katarzyna Grygiel (III ZSZmech-operator), Danuta Wójcik (nauczyciel bibliotekarz), Stanisław Zagórski (ks. katecheta), Małgorzata Kmiecik (pedagog szkolny). Na posiedzeniu Komisji Wychowawców Klasowych w dniu 19 października 1998 roku został opracowany i przyjęty plan pracy na rok szkolny 1998/1999. Zaplanowano w ramach doskonalenia pracy wychowawcy klasowego przeprowadzenie dwóch lekcji otwartych z godziny wychowawczej. Podjęto ustalenie, że w pracy wychowawczej wychowawcy klas systematycznie w ciągu roku szkolnego będą eksponować myśl Patrona Szkoły - Jana Pawła II: „Nie lękajcie się miłości, która stawia młodemu człowiekowi wymagania”. Rozważano także kwestię zadania wychowawczego szkoły, realizowanego zresztą już wiele lat - „Klasa gospodarzem szkoły.” Na wniosek przewodniczącej Samorządu Szkolnego przyjęto harmonogram klas, które w poszczególnych miesiącach będą pełnić rolę gospodarza szkoły - od września 1998 do czerwca 1999 roku. W tym roku szkolnym działało pięć organizacji młodzieżowych: Samorząd Szkolny, Liga Ochrony Przyrody, Polski Czerwony Krzyż, Szkolny Klub Związku Młodzieży Wiejskiej i Spółdzielnia Uczniowska „Kłos”. Przewodniczący poszczególnych organizacji młodzieżowych zaprezentowali swoje plany pracy. Dyrektor Szkoły Halina Nowak zaproponowała, podsumowując prezentację planów pracy poszczególnych organizacji młodzieżowych, w tym Samorządu Szkolnego, aby znacznie lepiej wykorzystać radiowęzeł szkolny, m.in. prowadzić w nim audycje na temat życia szkoły, dyskusje na różne tematy wynikające z programu dydaktyczno-wychowawczego szkoły i stopnia jego realizacji oraz zachęcać młodzież do pracy na rzecz klasy, szkoły i środowiska. Padła także propozycja, aby młodzież rozważyła sprawę zorganizowania kółka tanecznego i recytatorskiego, które w znacznym stopniu wzbogaciłoby pracę szkoły i przyczyniłoby się do wzrostu rangi i autorytetu szkoły w środowisku. Dla poprawy frekwencji uczniów kontynuować się będzie konkurs na najlepszą frekwencję klasy pod patronatem Samorządu Szkolnego. Nagrodą za pierwsze miejsce będzie ufundowanie bezpłatnego przejazdu autobusem na jednodniową wycieczkę. Jeden z wychowawców klasowych Ryszard Sienkowski zaproponował, aby „Hymn pokoleń” był hymnem szkolnym. Na tym posiedzeniu podjęto ustalenie o wycieczce turystyczno-krajoznawczej do Wadowic i Krakowa, która miała być nagrodą dla uczniów biorących aktywny udział w akademii w dniu 3 października 1998 roku, tj. w obchodach 40-lecia istnienia szkoły. Ponadto zatwierdzono, że każda klasa przy organizacji apelu szkolnego czy akademii będzie miała stałe miejsce, co pozwoli na bardziej zdyscyplinowane zachowanie się uczniów, a także zaplanowano zorganizowanie wycieczek turystyczno-krajoznawczych na cały rok szkolny. Na posiedzeniu Komisji Wychowawców Klasowych w dniu 7 stycznia 1999 roku omówiono organizację pielgrzymki rowerowej do Częstochowy prowadzącej śladami Jana Pawła II. W trakcie jej trwania przewidziano spotkanie z Ojcem Świętym, który w tym czasie odbywał kolejną pielgrzymkę do Ojczyzny. Wszyscy wychowawcy mieli obowiązek rozpropagowania tej pielgrzymki w swoich klasach i udzielenia wszechstronnej pomocy w zakresie jej organizacji. Ponadto podjęto ustalenie, że do dnia 22 stycznia 1999 roku mają 187 być zgłoszone propozycje konkurencji do Turnieju Klas. Patronat nad jego organizacją i przebiegiem sprawuje Samorząd Szkolny wraz z jego opiekunem Marianem Pasiszem. To posiedzenie miało także charakter szkoleniowy. Została przeprowadzona godzina wychowawcza w klasie I Liceum Agrobiznesu na temat „Właściwych sposobów reagowania na agresję”. Lekcję przeprowadziła Barbara Synowiecka. Wychowawczyni podkreśliła rolę, jaką w życiu pełni optymizm i pesymizm. Nowością było użycie jako środka dydaktycznego rysunków wykonanych przez uczniów. Kolejne posiedzenie z dnia 16 kwietnia 1999 roku było poświęcone doskonaleniu zawodowemu wychowawców klasowych. W zasadzie sprowadzało się ono do omówienia otwartej lekcji wychowawczej przeprowadzonej w klasie IV Technikum Rolniczego 5-letniego przez Tadeusza Stokłosę oraz wykładu z konferencji metodycznej pedagogów pod kierunkiem prof. dr hab. Andrzeja Urbaniaka na temat „Wychowania do życia w rodzinie”. Od dnia 1 września 1999 roku Komisji Wychowawców Klasowych przewodniczyła Małgorzata Jop w miejsce Marii Śnieżek-Strzępek, która przeszła na emeryturę. W dniu 11 października 1999 roku odbyło się pierwsze w nowym roku szkolnym posiedzenie Komisji. Zostały na nim zaprezentowane przez przewodniczących plany pracy organizacji młodzieżowych, takich jak: 1. Rada Młodzieżowa - Bożena Jędrzejczyk 2. Spółdzielnia Uczniowska - Iwona Czołka 3. Radiowęzeł szkolny - Leszek Kluza 4. Liga Ochrony Przyrody - opiekun Józef Wadas. Działalność Szkolnego Klubu Związku Młodzieży Wiejskiej została z powodu podniesienia składki członkowskiej do 20 zł. zawieszona. Przewodnicząca Komisji Wychowawców Klasowych Małgorzata Jop zapoznała wszystkich wychowawców klasowych z wybranymi metodami aktywizującymi i przeprowadziła szkolenie „Jacy jesteśmy i jaka jest nasza szkoła?”. Miało ono formę warsztatów szkoleniowych. Odbyło się według następującego planu: 1. Zapoznanie grupy z celami zajęć i organizacji podczas ich realizacji. 2. Rozpoznanie problemu. a) jacy jesteśmy. b) jaka jest nasza szkoła. 3. Propozycja rozwiązania problemu - tworzenie plakatu metodą metaplanu. 4. Prezentacja plakatu. 5. Zebranie wniosków z plakatów poszczególnych grup. 6. Ewaluacja. W kolejnym punkcie przewodnicząca Komisji Wychowawców Klasowych przedstawiła propozycję planu pracy na nowy rok szkolny, tj. 1999/2000. Zatwierdzono harmonogram wycieczek turystyczno-krajoznawczych na nowy rok szkolny. Łącznie przewidywało się ich 7. Następne posiedzenie zostało zorganizowane w dniu 16 listopada 1999 roku. W zasadzie zostały zrealizowane dwa podstawowe zadania: pierwsze dotyczyło informacji w sprawie nowego wykazu scenariuszy lekcji wychowawczych i wykazu literatury dla wychowawców z cyklu „ABC doradcy przedmiotów zawodowych”, a drugie przydziału zapomóg losowych i stypendiów socjalnych dla uczniów znajdujących się w najcięższych warunkach materialnych. Zostały podane informacje o wykazie scenariuszy lekcji wychowawczych, które Małgorzata Jop przywiozła z „Kursu dla wychowawców klas w szkołach zawodowych”, w którym uczestniczyła, a następnie przekazała do biblioteki szkolnej. Wykaz ten obejmował 24 pozycje. Z literatury tej mogli korzystać wychowawcy i nauczyciele przedmiotów zawodowych. Z budżetu szkoły przeznaczono na zapomogi losowe i stypendia socjalne kwotę 3049 zł. Rada Rodziców dołożyła do niej 1100 zł. Wychowawcy poszczególnych klas po rozpoznaniu sytuacji materialnej swych wychowanków i jej dokładnej analizie zgłaszali nazwiska uczniów, którzy powinni otrzymać pomoc w formie pieniężnej. Następnie przeprowadzono dyskusję. Kwoty zapomóg zróżnicowano w przypadku 2 i większej liczby uczniów pochodzących z jednej rodziny. Z budżetu otrzymało je 29 uczniów: 28 osób po 90 zł, jedna 80 zł i jedna 49 zł. Natomiast zapomogi z Rady Rodziców przydzielono 14 uczniom - 10 po 90 zł i 4 po 50zł. 188 W dniu 9 grudnia 1999 roku odbyło się kolejne posiedzenie Komisji Wychowawców Klasowych poświęcone doskonaleniu pracy wychowawców klasowych. Omówiono na nim lekcję wychowawczą przeprowadzoną przez Józefa Wadasa w klasie III Zasadniczej Szkoły Zawodowej i zaprezentowano dwie gry dydaktyczne do wykorzystania na lekcjach wychowawczych. M. Jop przedstawiła bardzo pomocne w prowadzeniu godzin wychowawczych aktywizujące metody wychowawcze. Omówiła je szczegółowo i zachęciła wychowawców do ich stosowania. Zwróciła szczególną uwagę na techniki wspomagające podejmowanie decyzji oraz na kształtowanie umiejętności i postaw sprzyjających konstruktywnemu funkcjonowaniu w społeczeństwie. Ponadto przeanalizowała ogólne wyniki ankiety dotyczącej przebiegu godzin wychowawczych. Od miesiąca listopada 1999 roku był realizowany przedmiot wychowanie do życia w rodzinie. Do dnia 9 grudnia zrealizowano 6 tematów w klasie II TR-3, po jednym w klasie V TR-5 i w klasie I TR-3. W pozostałych klasach lekcje z tego przedmiotu miały się odbyć w II semestrze roku szkolnego. Również na tym posiedzeniu powołano zespół wychowawców w składzie: Małgorzata Jop, Anna Fundakowska i Dorota Lignar do opracowania ankiety dotyczącej uzależnień. Na inauguracyjnym posiedzeniu Komisji w dniu 14 września 2000 roku został przyjęty i pozytywnie zaopiniowany punktowy system oceniania zachowania uczniów. Poprzedziło go szczegółowe jego przeanalizowanie i dyskusja. Zabierając głos w dyskusji dyrektor szkoły Halina Nowak między innymi powiedziała, że przyjęcie tego systemu wymagać będzie dużo pracy od wychowawców: „Trzeba mieć oczy szeroko otwarte, trzeba włożyć dużo serca, aby ten system był obiektywny i miał walory wychowawcze i to zależeć będzie od nas wychowawców”. Podjęto również ustalenie, aby wprowadzić zmiany w ankietach dla klas pierwszych i przeprowadzić je w najbliższym czasie. Ich opracowanie zlecono Małgorzacie Jop i Urszuli Pochroń. Kolejne posiedzenie Komisji Wychowawców Klasowych odbyło się w dniu 10 stycznia 2001roku. W całości poświęcone było ono doskonaleniu pracy wychowawców klasowych. Małgorzata Jop przeprowadziła koleżeńską otwartą lekcję wychowawczą. Jej tematem było „Określenie zasobów i wyznaczenie celów zawodowych”. Ta jednostka lekcyjna była pierwszą z czterech, która obejmowała temat ogólny „Jak skutecznie poszukiwać odpowiedniej pracy?” Kolejnym tematem szkoleniowym była prelekcja psychologa z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Dębicy Teresy Ziobro na temat problematyki okresu dojrzewania. Na wstępie stwierdziła ona, że temat jest bardzo trudny, gdyż dotyczy ważnego okresu w życiu człowieka. Następnie przedstawiła wyniki badań i obserwacji człowieka dorastającego, z których wynikało, że: -rozwój fizyczny wyprzedza rozwój psychiczny, -młodzież zwraca szczególną uwagę na otoczenie, w tym i na przejawy zła, -występuje tzw. uwaga mimowolna - zwracanie uwagi na to, co człowieka w tym momencie interesuje, -w związku z szybkim rozwojem myślenia abstrakcyjnego zachodzi u młodego człowieka kształtowanie krytycznego spojrzenia na otaczającą go rzeczywistość, -stany emocjonalne są bardzo zmienne, -wraz z dojrzewaniem następuje intensywny rozwój moralny i światopoglądowy. Istnieje tzw. idealizm młodzieżowy. W związku z tym u uczniów w okresie rozwoju fizycznego i duchowego pojawiają się pewne problemy. Wiążą się one przede wszystkim z niepowodzeniami w nauce i trudnościami we współdziałaniu w społeczności szkolnej, zwłaszcza na płaszczyźnie: uczeń - uczeń i uczeń - nauczyciel. Uczniowie każde niepowodzenie przeżywają bardzo mocno, co rodzi stres. Kryzysy szkolne powstają wskutek kumulowania się niepowodzeń. Fobia szkolna może przejawiać się poprzez lęk przed szkołą. Uczniowie tacy nigdy nie odpoczywają, stąd bywają ciągle zmęczeni i niepodatni na przyjmowanie kolejnych porcji wiedzy, co z kolei pogłębia ich lęk i frustrację. Wiele pytań skierowano do prowadzącej zajęcia na temat uzależnień, dysleksji i dysgrafii. Zdobyte informacje dały wychowawcom wiele do myślenia. Na posiedzeniu Komisji Wychowawców Klasowych w dniu 14 marca 2001 roku została bardzo dokładnie przedsta- 189 wiona przez opiekuna Samorządu Szkolnego Mariana Pasisza organizacja Turnieju Klas. Ustalono jury w składzie: dyrektor szkoły Halina Nowak, ks. Artur Kostrząb, Teresa Młyniec, Marta Sieradzka i przedstawiciele klasy maturalnej. W dalszej kolejności członkowie Komisji Wychowawców Klasowych powołali zespół do ewaluacji Planu Wychowawczego Szkoły w składzie: Teresa Młyniec, Marian Pasisz i Grzegorz Grzesiakowski oraz zespół do ewaluacji Szkolnego Systemu Oceniania w składzie: Janina Słupek, Jan Zastawny i Małgorzata Jop. Z kolei Krystyna Zawiślak przedstawiła referat na temat „ABC o sektach”, który przygotowała na podstawie wykładów Chrześcijańskiej Szkoły Rozeznania i Reagowania wobec zagrożeń wynikających ze strony sekt i Nowych Ruchów Religijnych „Tymoteusz”. W referacie zwróciła uwagę na fakt ponownego rozkwitu sekt, czemu służy kondycja duchowa współczesnego społeczeństwa i omówiła szeroko techniki manipulacyjne stosowane w werbowaniu do sekty. Przedstawiła zebranym ośrodki informacji o sektach, które służą pomocą w trudnych przypadkach. W roku szkolnym 2001/2002 Komisja Wychowawców Klasowych składała się z 17 wychowawców, pedagoga szkolnego - Małgorzaty Bogusz, nauczyciela bibliotekarza - Teresy Młyniec i ks. katechety - Adama Kubisia. Na posiedzeniu w dniu 22 października 2001 roku Anna Hudyma przedstawiła tematykę opracowania konspektów na godziny wychowawcze z wykorzystaniem myśli Jana Pawła II: 1.„ Ziemia to nasz Wielki Dom - niech każdy zrobi dla niego tyle, ile może” 2.„ Jan Paweł II o pracy” 3.„ Jak oszczędzać czas i mądrze nim gospodarować”. Pierwszy konspekt został opracowany przez Annę Mazurczak i Annę Hudymę. Pozostałe dwa tylko przez Annę Hudymę. Na tym posiedzeniu powołano pedagoga szkolnego (w wymiarze1/2 etatu). Małgorzata Bogusz przedstawiła informacje uzyskane w wyniku przeprowadzenia ankiety diagnozującej sytuację rodzinną uczniów tej szkoły. Wicedyrektor szkoły Anna Mazurczak przedstawiła członkom Komisji sprawozdanie z działalności Komisji Stypendialnej. Stypendia socjalne otrzymało w szkole 181 uczniów na łączną kwotę 49078 zł. W zależności od zróżnicowania dochodów uczniowie otrzymali stypendia w kwocie 25 zł, 45 zł i 70 zł na miesiąc. Wypłacono je jednorazowo za okres I – VI 2000r. Trzech uczniów szkoły otrzymało stypendium Prezesa Rady Ministrów w roku szkolnym 2001/02. Byli to: Bożena Jędrzejczyk z kl. V LA Marcin Urzędowski z kl. V TR-5 Agnieszka Solecka z kl. II TR-3 (filia w Dębicy). Wysokość stypendium Prezesa Rady Ministrów wynosiła 236 zł miesięcznie. Stypendia za wyniki w nauce za rok szkolny 2000/2001 otrzymało 22 uczniów w jednorazowej kwocie 100 zł. W dniu 6 marca 2002 roku odbyło się kolejne posiedzenie Komisji Wychowawców Klasowych z udziałem pedagoga z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Dębicy T. Ziobro. Tematem wystąpienia było: „Jak sobie radzić z trudnymi sytuacjami podczas pracy z młodzieżą”. We wstępie wystąpienia zwróciła ona uwagę na potrzebę zastanowienia się „Jak powstrzymać przemoc wobec dzieci?”- ponieważ „przemoc rodzi przemoc” i konsekwencje krzywdzenia dzieci są bardzo duże. Agresja jako świadome i celowe szkodzenie drugiemu człowiekowi występuje pod różnymi postaciami, np. fizycznej, emocjonalnej, ale także jako zaniedbanie, tj. brak zaspokojenia najbardziej niezbędnych potrzeb psychicznych dzieckaakceptacji i poczucia bezpieczeństwa. Wychowanie dziecka powinno opierać się na miłości i konsekwencji. Na zakończenie wystąpienia pedagog T. Ziobro podkreśliła, że bardzo ważną sprawą jest pomoc dzieciom krzywdzonym i wskazała instytucje zajmujące się tym problemem, np. Niebieską Linię, Ogólnopolskie Pogotowie Pomocy Dzieciom i Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną. W drugich klasach przeprowadzono ankietę, która miała na celu uzyskanie odpowiedzi: czy uczniowie chętnie chodzą do szkoły, czy dobrze się tu czują, czy dobrze są traktowani przez kolegów, koleżanki i nauczycieli, czy ich praca - nauka jest sprawiedliwie 190 oceniana? Wypełniło ją 86 osób, czyli 81% wszystkich uczniów drugich klas licealnych naszej szkoły. Na podstawie zebranych informacji można stwierdzić, że większość uczniów, tj. 70% lubi chodzić do szkoły, 65% sądzi, że lekcje są ciekawe. Zdecydowana większość uczniów (70% badanych) uważa, że może liczyć na pomoc nauczycieli, gdy ma trudności w nauce, 80% uważa, że może zwrócić się o pomoc do nauczyciela w rozwiązywaniu kłopotów osobistych, 67% ankietowanych twierdzi, że z nauczycielem można porozmawiać nie tylko o nauce i stopniach. Młodzież zapytana czy nauczyciele szanują poglądy - niestety stwierdziła w 50%, że nie. Dla 35% ankietowanych nauczyciele nie są wzorem do naśladowania, a dla 65% są. Najwięcej negatywnych odpowiedzi pojawiło się przy pytaniu o sprawiedliwe ocenianie. 76% ankietowanych stwierdziło, że nie są oceniani sprawiedliwie. Ten problem należy poruszyć na godzinach wychowawczych - zapytać uczniów, dlaczego tak sądzą. Młodzież w 64% przyznała, że Samorząd Szkolny ma wpływ na życie szkoły. Inaczej było w przypadku udziału rodziców w życiu szkoły. Zdaniem 65% badanych rodzice w ogóle nie mają wpływu na funkcjonowanie szkoły. Ankietę przeprowadziła i dokonała jej analizy Małgorzata Bogusz - pedagog szkolny. Na tym posiedzeniu Komisji został powołany zespół do opracowania programu profilaktyki w szkole w składzie: Małgorzata Jop, Małgorzata Bogusz, Marta Wypasek i Bogdan Stelmach. Wychowawcy poinformowali, że w Turnieju Klas zamierzają wystąpić klasy: II LZ, III LZ, III LA, II LA, II TR3, I TR3, III TR5 i II LO. W dniu 19 czerwca 2002 roku odbyło się ostanie posiedzenie Komisji w tym roku szkolnym poświęcone przedstawieniu sprawozdania zespołu ds. ewaluacji Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania i propozycji Szkolnego Programu Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy oraz podsumowaniu działalności tej Komisji. Małgorzata Jop w imieniu zespołu ds. ewaluacji WSO przedstawiła sprawozdanie z jego dziłania. W roku szkolnym 2001/2002 dwukrotnie zostały przeprowadzone ankiety dla uczniów i nauczycieli. W pierwszej ankiecie wzięło udział 17 (wszyscy) wychowawców. Dotyczyła ona oceny punktowego systemu oceniania zachowania. Aż 12 osób nie proponowało zmian w dotychczasowym regulaminie. Ankietę dotyczącą analizy stopnia osiągnięcia celów zamierzonych w WSO wypełniło 28 nauczycieli różnych przedmiotów. Odpowiedzieli oni na 6 pytań. 25 z nich stwierdziło, że nie ma potrzeby modyfikacji WSO naszej szkoły. W kolejnej ankiecie, tym razem dla uczniów, wzięło udział 50 osób, po 5 przedstawicieli z następujących klas: III TR-5, I TR-3, II TR-3, II LA, III LA, IV LA, II LZM, II LZ, II LO i II ZSZ. Szczegółową jej analizę przekazano dyrekcji. Oto wnioski do realizacji wypracowane przez zespół: 1)Zapoznać uczniów klas pierwszych i ich rodziców z zasadami funkcjonowania WSO w naszej szkole. 2)W dalszym ciągu wyjaśniać uczniom pozostałych klas i ich rodzicom zapisy zawarte w WSO. 3)Pojawiające się uwagi i wnioski zgłaszać do zespołu ds. ewaluacji. Inauguracyjne posiedzenie Komisji w dniu 17 września 2002 roku przewodnicząca Małgorzata Jop rozpoczęła od psychozabawy. Po przedstawieniu porządku obrad rozdała wychowawcom kartki z zadaniami, które każdy z nich wypełnił i indywidualnie przeanalizował. Po tej chwili relaksu przewodnicząca przedstawiła wskazówki i rady dla nauczycieli zaczerpnięte z książki Danuty Nakonecznej „O skutecznym wychowaniu”. Zwróciła szczególną uwagę na potrzebę stworzenia przyjaznej atmosfery w szkole sprzyjającej dobrym relacjom wychowawców z podopiecznymi. Podkreśliła, że w wychowaniu niezbędny jest spokój, optymizm, właściwe rozpoznanie potrzeb uczniów i poszanowanie ich godności. Także na tym posiedzeniu Komisji zostało złożone sprawozdanie Komisji Stypendialnej przez wicedyrektor szkoły Annę Mazurczak, która wystąpiła w jej imieniu. 13 września 2000 roku Komisja w składzie: Anna Mazurczak, Małgorzata Jop, Małgorzata Bogusz i Małgorzata Stręk rozpatrzyła podania uczniów, którzy zwrócili się z prośbą o pomoc finansową. Stypendia zostały przyznane uczniom zameldowanym na wsi, wykazującym się odpowiednio potwierdzonym dochodem nieprzekraczającym 200 zł na członka rodziny. Spełniający powyższe kryteria, ale palący papierosy nie otrzymali stypendiów. Natomiast uczniowie z rodzin o dochodzie od 200 do 300 zł na osobę posiadający rodzeństwo uczęsz- 191 czające do naszej szkoły oraz ci, którzy są pod stałą opieka lekarską i ponoszą koszty związane z leczeniem otrzymali najniższa kwotę stypendialną - 31 zł. Pomoc materialną przyznano 130 uczniom - w tym o wartości 70 zł miesięcznie - 38, o wartości 50 zł miesięcznie - 72 i o wartości 31 zł miesięcznie - 19. Ponadto przewodnicząca KW Małgorzata Jop przypomniała o obowiązku prowadzenia zeszytu wychowawcy klasowego, a także przedstawiła ankietę adaptacyjną dla uczniów klas pierwszych oraz propozycje narzędzi do analizowania efektów własnej pracy. W dniu 7 listopada 2002 roku odbyło się posiedzenie KWK typowo szkoleniowe z udziałem pani B. Pelczar-Białek, która przeprowadziła szkolenie na temat „Budowania programu profilaktyki”. Uczestniczyli w nim wychowawcy klas oraz zainteresowani młodzi nauczyciele nie pełniący jeszcze tej funkcji. W dniu 13 grudnia 2002 roku na posiedzeniu KWP Janina Słupek przedstawiła referat na temat: „Zachowanie destrukcyjne uczniów - jak sobie z nim radzić”. Na podstawie przeanalizowanej literatury starała się wyjaśnić rozmaite przyczyny destrukcyjnych zachowań uczniów oraz próbowała podać rozwiązanie tych trudnych problemów dotyczących większości nauczycieli. Wskazówkę do rozwiązania nurtującego ją problemu znalazła w książce Gordona „W zgodzie z sobą i uczniem”, który przyjął, że jeśli zachowanie ucznia nie spełnia oczekiwań nauczyciela, wywołuje w nim niechęć, zdenerwowanie, przygnębienie itp. to jest to problem nauczyciela i to on jest odpowiedzialny za jego rozwiązanie. Jeżeli natomiast uczeń zwierzy się nauczycielowi ze swoich kłopotów lub w inny sposób je zasygnalizuje jest to problem ucznia i to on powinien go rozwiązać. Następnie przedstawiła ciekawy sposób radzenia sobie z niepożądanymi zachowaniami ucznia wg. D. Fontana. Z kolei wychowawcy klas poinformowali o zebraniu przez młodzież w swoich środowiskach informacji o osobach, które wymagają pomocy. W paru przypadkach pomoc taka została udzielona np. poprzez zbiór ziemniaków czy przygotowanie opału na zimę. Na zakończenie posiedzenia przewodnicząca Komisji Stypendialnej Anna Mazurczak przedstawiła sprawozdanie z jej działalności. Rozdysponowano kwotę 14.900 zł na pomoc stypendialną dla młodzieży wiejskiej za okres od września do grudnia 2002 roku. Pieniądze te zostały rozdzielone przez Komisję zgodnie z przyjętymi wymaganiami pomiędzy najbardziej potrzebujących uczniów. Natomiast na posiedzeniu KWK w dniu 14 kwietnia 2003 roku dokonano analizy ankiety „Rola telewizji w życiu ucznia” oraz zaproponowano wzorcowy program wycieczki wieloprzedmiotowej z elementami turystyki pieszej. Teresa Młyniec przedstawiła analizę ankiety „Rola telewizji w życiu ucznia”, którą przeprowadziła w klasach pierwszych w ramach ścieżki „Edukacja czytelnicza i multimedialna”, a następnie poprzez referat zapoznała członków ze skutkami wpływu niekontrolowanego używania telewizji na rozwój dziecka. Do jego opracowania wykorzystała następującą literaturę: J. Gajda „Dziecko przed telewizorem”, S. Sikora „Telewizja - Wychowawca”, M. Braun- Gałkowska „Wpływ telewizyjnych obrazów przemocy na psychikę dzieci”, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze”. Na koniec rozdała wychowawcom klas pierwszych: I LP, I TŻ, I LO, I TMR treść referatu i analizę ankiety danej klasy. Poinformowała również o przeprowadzonych przez nią lekcjach „Telewizja - przyjaciel czy złodziej czasu?” w klasach I LO i I TMR. Z kolei Janina Słupek przedstawiła opracowany przez siebie wzorcowy plan wycieczki wieloprzedmiotowej z elementami turystyki pieszej. Zawierał on w 6 punktach hasłowych szczegółowo podany program, cel, plan, harmonogram, regulamin, zasady BHP oraz obowiązki opiekunów wycieczki. Został on przygotowany w sposób przystępny i przejrzysty, stanowił rodzaj gwarancji na uzyskanie celu. W dniu 23 września 2003 roku odbyło się pierwsze posiedzenie KWK w roku szkolnym 2003/2004. Pedagog szkolny Małgorzata Bogusz przedstawiła analizę ankiety, która została przeprowadzona w maju 2003 roku. Jej celem było zbadanie czy uczniowie naszej szkoły wagarują. Ankieta zawierała 15 pytań. Uczniowie mieli odpowiedzieć czy wagarują, a jeżeli tak, to gdzie w tym czasie przebywają, co robią, kogo spotykają, jak tłumaczą swoją nieobecność w szkole rodzicom, czy są karani i jak. Ankietę wypełniło 65 uczniów - 40 dziewcząt i 25 chłopców (39 ucz. kl. I, 24 ucz. kl. III, 2 ucz. kl. IV). Okazało się, że spośród nich aż 60 zdarzyło się zamiast do szkoły iść na wagary. Uczniowie, którzy decydują się na ucieczkę z lekcji najczęściej spacerują po mieście, 192 po okolicy, robią zakupy (40 uczniów), rzadziej spędzają czas w kawiarni, barze (11 osób), u przyjaciół (12 osób), czy po prostu w domu (2 osoby). Najczęstszym powodem podjęcia decyzji o wagarach jest lęk przed pytaniem w szkole i otrzymaniem oceny niedostatecznej (31 osób), niechęć do siedzenia w szkole (27 osób), bojaźń przed nauczycielem (8 osób), namowa kolegów na ucieczkę (9 osób). Ankietowani zapytani czy spotkali innych wagarujących odpowiedzieli że tak - jeden raz 11 osób, kilka razy 46 osób, że nie - wskazało tylko 3 osoby. Z ankiety wynika, że młodzież ucieka z lekcji, by się odprężyć i zrelaksować (39 uczniów). Tylko nieliczni mają poczucie winy, że to co robią jest złe (9 osób), 18 uczniów przyznało, że jednak miało lęk przed karą, która może ich spotkać za ucieczkę z lekcji. Respondenci zapytani, jak tłumaczyli swoją nieobecność na lekcjach nauczycielom, najczęściej odpowiadali (23 osoby), że prosili rodziców o napisanie fałszywego usprawiedliwienia, 24 osoby same napisały fałszywe usprawiedliwienie, 20 osób nie usprawiedliwiło nieobecności. Zdaniem uczniów reakcje nauczycieli na ich ucieczki z lekcji były różne - najczęściej jednak po okazaniu zaświadczenia od rodziców mieli godziny usprawiedliwione (48 osób), 9 osób odpowiedziało, że wychowawcy nie usprawiedliwili nieobecności bez kontaktu z rodzicami, 2 osoby, że wychowawcy dzwonili do rodziców, by poinformować ich o ucieczce ucznia z lekcji. Młodzież, zapytana jak tłumaczyła się rodzicom ze swej nieobecności w szkole najczęściej odpowiadała (25 osób), że bała się pytania, sprawdzianu, 15 osób tłumaczyło się wypadkami losowymi (zaspaniem), 9 osób złym stanem zdrowia, a 9 osób oświadczyło, że nie tłumaczyło się. Na tym posiedzeniu Komisji poinformowano, że w dniu 25 września 2003 roku w Częstochowie odbędzie się spotkanie wszystkich szkół noszących imię Jana Pawła II. Wezmą w nim udział przedstawiciele wszystkich klas wybrani przez wychowawców. Przypomniano także o obowiązku opracowania przez wychowawców klas pierwszych programu wychowawczego na cały cykl nauki w szkole. Kolejne posiedzenie KWK w dniu 30 października 2003 roku miało charakter typowo szkoleniowy. Ponieważ działalność wychowawcza szkoły nie może być prowadzona bez udziału rodziców, a rodzice, aby chcieli ze szkołą współpracować muszą się w niej zaklimatyzować, powinni poczuć się potrzebni i ważni. Dlatego pani Urszula Pochroń przygotowała i przeprowadziła szkolenie na temat: „Jak ciekawie przeprowadzić spotkanie z rodzicami?” Prelegentka zwróciła uwagę na warunki i formy spotkań z rodzicami, omówiła organizację pierwszego spotkania (integracyjnego) oraz przedstawiła propozycję książek przydatnych wychowawcom. Uczestnicy szkolenia otrzymali również kserokopie ćwiczeń i tematów do wykorzystania: „Wady i zalety”, „Uczucia”, „Co czujesz”, „Poznanie własnego sposobu reagowania”, „Asertywność”, „Rozwiązywanie konfliktów”, „Granice” i „Sprawna komunikacja”. W dniu 30 października 2003 roku na posiedzeniu KWK pedagog szkolny Małgorzata Bogusz przedstawiła wyniki ankiety „Czy czujesz się bezpiecznie w szkole i w najbliższym środowisku?”. Ankieta ta została przeprowadzona we wszystkich klasach pierwszych i w klasie II ZSZ. Wynika z niej, że większa część respondentów czuje się bezpiecznie w szkole i chętnie do niej chodzi. Zdarza się jednak, że uczniowie nie czują się bezpiecznie w szkole, są na terenie szkoły przezywani i nawzajem sobie dokuczają. Wychowawcy zobowiązani są do zwrócenia szczególnej uwagi na te przypadki. Szczególną rolę w tym zadaniu wychowawczym powinni odgrywać nauczyciele pełniący dyżur na korytarzach szkolnych. Nauczyciel bibliotekarz Danuta Wójcik na tym posiedzeniu przedstawiła nowości wydawnicze z zakresu wychowania i profilaktyki, do których należą: -„Poradnik Nauczyciela” i „Poradnik Wychowawcy”, -materiały z „Nesweeka” na godzinę wychowawczą, -film „Dostałem krew - żyję”, -wiadomości dla wychowawców na stronie bibliotecznej. Na posiedzeniu KWK w dniu 21 kwietnia 2004 roku została omówiona ankieta przeprowadzona przez pedagoga szkolnego Małgorzatę Bogusz w klasach maturalnych na temat dalszych planów edukacyjnych młodzieży. Ankietę wypełniło 126 uczniów, z tego 89 osób, tj. 70,6% chce dalej kontynuować edukację. Najczęściej wymieniane kierunki studiów to: historia, pedagogika, informatyka, kosmetologia, prawo, fizjoterapia, terapia zajęciowa, 193 ochroniarz. 37 osób, tj. 30% nie chce kontynuować nauki - woli podjąć pracę, wyjechać za granicę, nie ma aspiracji edukacyjnych. Mimo że badana młodzież pochodzi w 97% ze wsi i w znacznej większości jej rodzice posiadają gospodarstwo rolne, to nie wiąże ona przyszłości z tą dziedziną. Tylko 13 osób chce przejąć po rodzicach gospodarstwo. Systematycznie bardzo dokładnie i wnikliwie na każdym posiedzeniu analizowano frekwencję uczniów każdej klasy i szukano środków zaradczych, aby wypracować wspólnym wysiłkiem program naprawczy. Do jego opracowania starano się włączyć Samorząd Szkolny, Samorządy Klasowe, Radę Rodziców, a przede wszystkim rodziców. Pierwsze posiedzenie Komisji w roku szkolnym 2004/2005 odbyło się w dniu 6 października 2004 roku. Przewodnicząca Małgorzata Jop zaproponowała plan pracy KWK na rok szkolny 2004/2005. W ramach planu pracy zgodę na przeprowadzenie lekcji koleżeńskich z godziny wychowawczej wyrazili: Marta Oprządek i Wojciech Bonarek, a na przygotowanie refertu Danuta Wójcik. Został przyjęty plan pracy na nowy rok szkolny. Między innymi planowano opracowanie programu walki z wulgaryzmami na terenie szkoły, konsekwentną jego realizację i przeprowadzenie lekcji wychowawczych dotyczących uzależnień i innych negatywnych zachowań, a także poczucia bezpieczeństwa w szkole. Ponadto zamierzano przeprowadzić w klasach programowo najstarszych lekcje poświęcone dokonywaniu przez uczniów przyszłych wyborów życiowych oraz zawiązać współpracę wychowawców klasowych z redakcją gazetki szkolnej i autorami szkolnych stron internetowych dotyczących przekazywania ciekawostek z życia klasy. W dniu 10 stycznia 2005 roku odbyło się kolejne posiedzenie KWK, na którym dokonano analizy ankiet przeprowadzonych przez pedagoga szkolnego Małgorzatę Bogusz. Były to zapytania na temat narkomanii, nikotynizmu i stosunku ucznia do szkoły i nauczyciela. Z ankiet wynika, że uczniowie mieli styczność z narkotykami i wiedzą, gdzie można je kupić, a ponadto palą papierosy. Z przeprowadzonych badań na ten temat wyciągnąć można wnioski, które pozwolą te zjawiska wyeliminować z życia szkolnego, względnie ograniczyć je w znaczącym stopniu. Należą do nich: -wykonanie gazetki ściennej na temat: „Uwaga narkomania”, -nawiązanie współpracy z Powiatową Komendą Policji w Dębicy, z komendantem Matyskiem, który ma spotkać się z młodzieżą szkolną i porozmawiać na temat wcześniej wymienionych problemów, -przeprowadzenie lekcji na temat niszczącego wpływu narkotyków na organizm człowieka, -kontrola łazienek dla chłopców, -organizowanie pomocy koleżeńskiej, -pomaganie uczniom w rozwiązywaniu problemów życiowych. Na tym posiedzeniu nauczyciel bibliotekarz Danuta Wójcik wygłosiła referat, w którym przedstawiła zagrożenia i korzyści wynikające z korzystania z internetu. Referat udostępniony został dla wszystkich nauczycieli w bibliotece. W roku szkolnym 2005/2006 Komisja Wychowawców Klasowych obradowała cztery razy: 3 października 2005 roku, 20 grudnia 2005 roku, 27 marca 2006 roku i 20 czerwca 2006 roku. W ciągu tych czterech posiedzeń omówiono 2 przeprowadzone otwarte godziny wychowawcze celem doskonalenia metodycznego wychowawców klasowych. Pierwszą godzinę wychowawczą przeprowadził Marek Drechsler w klasie II ZSZ na temat: „Stres w naszym życiu - sposoby radzenia ze stresem”. Prowadzący uzasadnił przy omawianiu tej lekcji wybór tematu, podyktowany sytuacjami stresującymi, przed którymi staje młodzież (egzamin na prawo jazdy i egzamin kwalifikacji zawodowej). Zapoznał nauczycieli z celami lekcji, a także podzielił się swoimi refleksjami na temat zrealizowanej lekcji. Należy dodać, że nauczyciel ten przez długie lata uczył praktycznej nauki zawodu, a niedawno po zdobyciu nowych kwalifikacji zawodowych przeszedł do nauczania teoretycznego i powierzono mu pełnienie funkcji wychowawcy klasowego. Druga godzina wychowawcza - w ramach doskonalenia pracy wychowawców klasowych - została przeprowadzona w dniu 27 marca 2006 roku przez Tadeusza Stokłosę w klasie III LO. Tematem lekcji było „Jak szukać pracy?”. Przebiegała ona według scenariusza, w którym ujęto następujące cele: a)kształtowanie pozytywnej postawy wobec trudnej rzeczywistości na rynku pracy, 194 b)poznanie sposobów poszukiwania informacji pomocnych w znalezieniu pracy, c) sprawne komunikowanie się poprzez odczytywanie informacji dotyczących pracy, d)wykazanie własnej inicjatywy działania. Uczniowie w czasie tej lekcji doszli do konkluzji, że ważne jest doskonalenie i kontynuowania nauki. Należy jeszcze dodać bardzo ważny fakt, że ta godzina wychowawcza była skorelowana z wycieczką do szkół wyższych najbliższego środowiska. Dzięki krótkiemu wykładowi prowadzącego oraz analizie danych zawartych na plakacie uczniowie poszerzyli swoją wiedzę na temat sposobów poszukiwania pracy. Zróżnicowane metody i formy pracy mobilizowały większość uczniów do wysiłku intelektualnego.Na podkreślenie zasługiwał bardzo dobry kontakt nauczyciela z zespołem klasowym i życzliwość w kontaktach nauczyciel - uczeń. Inne zalety lekcji to jasno sprecyzowane polecenia, dynamika oraz dobra organizacja i rozplanowanie czasu lekcji, humor, a także to, że mimo obecności gości uczniowie czuli się bezpiecznie i swobodnie. Należy również podkreślić, że zgromadzone pomoce i materiały dla uczniów spełniły swoje funkcje. Cele lekcji zostały w pełni zrealizowane. Na posiedzeniu KWK w dniu 27 marca 2006 roku dokonano analizy ankiety „Telewizjaproblem wychowawczy” przeprowadzonej przez nauczyciela bibliotekarza Danutę Wójcik, która stwierdziła, że media elektroniczne (TV, radio, Internet) stały się ważnym elementem współczesnego życia, jednak z jednej strony stwarzają ogromne możliwości, a z drugiej niosą wszelkie zagrożenia, gdyż wpływają na osobowość uczniów w sposób niepożądany. Młodzież, poświęcając czas mediom, nie wykonuje innych zajęć, jak na przykład czytanie, przebywanie na świeżym powietrzu. Nauczyciele bibliotekarze zaniepokojeni niskim stanem czytelnictwa postanowili przeprowadzić ankietę pt. „Telewizja - problem wychowawczy”. Wzięły w niej udział klasy: I TMR, I TŻ i GD oraz I LP - razem 92 uczniów. Okazało się, że większość młodzieży ogląda program TV od 17-23, a nawet dłużej. Również czas wolny w sobotę i niedzielę wypełnia telewizja. Młodzież ogląda seriale, programy rozrywkowe, a przede wszystkim programy mówiące o przemocy „997”. Uczniowie posiadający komputery wykorzystują je wyłącznie do gier. Należy więc uświadomić młodzieży, że wykorzystuje telewizję jednostronnie, zachęcić ją do zmiany trybu życia i pokazać inne sposoby wykorzystania wolnego czasu. Uchwalono, że należy o tym problemie porozmawiać z rodzicami na zebraniach klasowych. Na ostatnim posiedzeniu KWK w dniu 20 czerwca 2006 roku przewodnicząca Małgorzata Jop dokonała podsumowania pracy rocznej i przystąpiono do opracowania nowego WSO z zachowania. Wicedyrektor szkoły Anna Fundakowska przedstawiła nową propozycję podejścia do oceny zachowania uczniów. Rozdała ksero przykładowego regulaminu WSO z zachowania uczniów wykorzystywanego w innych szkołach. Po krótkiej chwili, gdy nauczyciele zapoznali się z tą propozycją zaczęła się dyskusja na powyższy temat. Wszyscy rozważali czy ta propozycja mogłaby mieć zastosowanie w naszej szkole i czy się sprawdzi. Głosy były podzielone. Anna Fundakowska - wicedyrektor szkoły - wypisała na tablicy wszystkie punkty, które są brane pod uwagę przy wystawianiu ocen z zachowania i zaczęła się praca wszystkich nauczycieli w celu stworzenia dogodnego systemu oceniania zachowania uczniów - nie był to do końca dobry pomysł. W związku z powyższym zaczęto szukać nowego sposobu rozwiązania problemu, bardziej skutecznego i obiektywnego. Następnie zabrała głos dyrektor szkoły Halina Nowak, która przedstawiła nową propozycję WSO z zachowania. Spotkała się ona z ogólną akceptacją większości wychowawców. Zostały opracowane wstępne kryteria na ocenę poprawną, które wyglądały następująco: -uczeń nie narusza statutowych obowiązków ucznia, -ma niewiele nieusprawiedliwionych godzin (10 w semestrze i 5 spóźnień), -w ciągu semestru otrzymał/a nie więcej niż jedną uwagę w dzienniku lekcyjnym. W dalszym ciągu pracy tej Komisji zostały powołane trzyosobowe zespoły wychowawców do opracowania WSO w zakresie oceny zachowania się ucznia: -ocena wzorowa i bardzo dobra: Małgorzata Augustyn, Katarzyna Grygiel i Dorota Machaj -ocena dobra i poprawna: Wojciech Bonarek, Grzegorz Kolbusz i Anna Ropel -ocena nieodpowiednia i naganna: Józef Nawracaj, Teresa Radelczuk i Margareta Stelmach. W dalszym ciągu temat WSO będzie kontynuowany na posiedzeniu Rady Pedagogicz- 195 nej w dniu 3 lipca 2006 roku. Plan pracy Komisji Wychowawców Klasowych na rok szkolny 2006/2007 opracowany przez przewodniczącą Małgorzatę Jop został przyjęty na posiedzeniu tej Komisji w dniu 23 października 2006 roku. Określał on i wyznaczał kierunki pracy. Przewodnicząca KWK omówiła wyniki diagnozy „na wejściu”, która została przeprowadzona wśród uczniów klas pierwszych. Ankieta zbiorcza wskazywała, że w 20 oddziałach klasowych Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku, tj. wśród 557 uczniów społeczności szkolnej znajduje się 5 sierot, co stanowi 0,9%; 43 półsieroty - 7,5%; w rodzinach zastępczych przebywa 5 naszych uczniów, tj. 0,9%; aż 51 uczniów było przebadanych w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, czyli 8,8%; uczniów drugorocznych liczy szkoła 19, tj. 3,3%; 28 uczniów było notowanych przez policję, co stanowi 4,9%; a problemy wychowawcze przysparza 26 uczniów, tj. 4,5%. Na tym posiedzeniu KWK Małgorzata Jop wyszła do młodych wychowawców z inicjatywą szkolenia na kierownika wycieczek, które w efekcie uprawniłoby ich do organizacji i przeprowadzenia wycieczek klasowych oraz imprez szkolnych. Propozycja spotkała się z uznaniem nauczycieli. Podjęte zostały pierwsze działania polegające na sporządzeniu listy osób zainteresowanych szkoleniem. Również w tym czasie zostało złożone sprawozdanie z konferencji ADHD, które przygotował Józef Nawracaj. Zespół ADHD - to nadpobudliwość i zaburzenia koncentracji uwagi. Według statystyki na to schorzenie cierpi ok. 5% populacji (w szkole od 25 do 28 uczniów). Interesujący jest fakt, iż na zespół ADHD cierpią 3 razy częściej chłopcy niż dziewczęta. Choroba ta objawia się przede wszystkim zaburzeniami w koncentracji uwagi, brakiem skutecznej percepcji wielu bodźców, brakiem koncentracji na zajęciach, kłopotami z wykonywaniem zadań, stronieniem od nich, tendencją do gubienia rzeczy i zapominania. Zespół ADHD przejawia się nadpobudliwością np. uczeń nie może dłuższy czas wysiedzieć w jednym miejscu, jest gadatliwy, impulsywny, ma kłopoty z oczekiwaniem na własną kolejkę, przeszkadza innym. Uczeń taki ma trudności w nauce szkolnej, jego zachowanie, które odbiega od normy, może powodować brak akceptacji w środowisku. Nauczyciel i wychowawca powinien okazywać takiemu uczniowi dużo cierpliwości, wyrozumienia, akceptacji, systematycznie go uspokajać, doceniać nawet najmniejsze sukcesy i postępy, ale również umiejętnie i konsekwentnie określać granice jego postępowania. W dniu 11 czerwca 2007 roku na posiedzeniu KWK został zaprezentowany przez Ewę Czyrnię referat na temat „Wychowawca XXI wieku - mistrz i przewodnik”. Nawiązywał on do planowanej pielgrzymki nauczycieli na Jasną Górę organizowanej pod hasłem „Trudne czasy wołają o świętych nauczycieli”. Pani Czyrnia przedstawiła sylwetki wybitnych polskich wychowawców na przestrzeni historii naszego narodu. W aspekcie ich działalności Rocznica śmierci Jana Pawła II – Dyrekcja i wychowawcy klas oraz uczniowie przed tablicą poświęconą Patronowi Szkoły pochyleni w zadumie i skupieniu modlitewnym 196 pedagogicznej padły propozycje odpowiednich postaw nauczycieli i wychowawców w dobie teraźniejszości. Przewodnicząca KWK dokonała dokładnej analizy ankiet wychowawców na temat frekwencji uczniów, wspomagania ich rozwoju osobowego i zaspokojenia potrzeb w zakresie opieki nad nimi oraz zachowań agresywnych - propozycji działań mających na celu ograniczenie zachowań agresywnych i możliwości podjęcia tych działań (zmiany w statucie szkoły). W ankiecie w zakresie frekwencji uczniów wzięło udział 19 wychowawców. Ta ankieta zawierała 7 pytań: -Jakie działanie podejmuje Pan /i/ w celu przeciwdziałania absencji uczniów? -Czy prowadzi Pan /i/ analizę przyczyn nieobecności? -Na jakiej podstawie usprawiedliwia Pan /i/ nieobecność uczniów w szkole? -Czy i w jaki sposób kontaktuje się Pan /i/ z domem ucznia w przypadku jego nieobecności? -W jaki sposób reaguje Pan /i/ na zjawisko wagarowania? -Jakie działania podejmuje Pan /i/ w bieżącym roku szkolnym wobec uczniów o wysokiej absencji? -Jakie są rezultaty działań podejmowanych przez Pana /i/ w tym zakresie? Następną ankietę „Wspomaganie rozwoju osobowego uczniów w zakresie pożądanych społecznie postaw i zachowań” wypełniło 19 wychowawców. Zawierała ona 6 pytań: -czy znane są Pani(u) oczekiwania rodziców dotyczące kształtowania u ich dzieci określonych postaw i zachowań? -czy opracowany przez Panią(a) roczny plan wychowawczy uwzględnia te oczekiwania? -jak często zdarzały się niewłaściwe zachowania uczniów wobec kolegów (koleżanek), nauczycieli, osób spoza szkolnej społeczności w bieżącym roku szkolnym? -czy zapoznała Pani rodziców z kryterium oceniania zachowania? -w jaki sposób promowała Pani właściwe zachowanie się uczniów w bieżącym roku szkolnym? -czy współpracuje Pani z nauczycielami w zakresie pozytywnych postaw i zachowań uczniów, jeżeli tak, to w jaki sposób? W kolejnej ankiecie „Zaspokajanie potrzeb uczniów w zakresie opieki nad nimi” wzięło udział 19 wychowawców. Zawierała ona 7 pytań: - jaki jest stan Pani(Pana) wiedzy o sytuacji uczniów i w jaki sposób jest dokumentowany? - jakie działania podejmuje Pani (Pan) w celu zapewnienia bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza nią? -jakie działania podejmuje Pani (Pan) w przypadku ucznia krzywdzonego w bieżącym roku szkolnym? (jeżeli nie było takiej sytuacji to proszę wpisać – nie dotyczy) -w jakim stopniu realizuje Pani (Pan) zadania z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki dotyczące opieki nad uczniem? -jaką pomoc i opiekę uzyskują uczniowie Pani (Pana) klasy mający trudności w nauce? -jaką pomoc w szkole otrzymują uczniowie znajdujący się w trudnej sytuacji? -jak wychowawcy ocenią skuteczność swoich działań w zakresie opieki nad uczniami? Wychowawcy mogli osobiście zapoznać się z wynikami ankiet celem porozmawiania o swojej pracy z innymi i wyciągnięcia wniosków do dalszej pracy wychowawczej – były do wglądu u przewodniczącej KWK Małgorzaty Jop. Posiedzenie KWK w dniu 4 grudnia 2007 roku poświęcone było organizacji pracy w roku szkolnym 2007/2008. Zatwierdzono na nim plan pracy Komisji na rok szkolny 2007/2008, omówiono frekwencję za wrzesień i październik bieżącego roku szkolnego w kontekście zmian zawartych w Statucie Szkoły, przeanalizowano ankiety dotyczące poczucia bezpieczeństwa w szkole oraz sytuacji materialnej uczniów. Ponadto pracownik PCEN G. Tereszkiewicz przeprowadził szkolenie na temat: „Ciekawe sposoby prowadzenia godzin wychowawczych”. Wychowawcami klas pierwszych zostali: Monika Sieradzka-Łukowicz – I LO, Grzegorz Kolbusz – I TA, Marta Oprządek – I TŻ, Bogdan Stelmach – I TM, Paweł Machaj – I ZSZ mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, Joanna Betlej – I ZSZ kucharz małej gastronomii. Ponadto obowiązki wychowawcy klasy III TMb/R po Marianie Pasiszu (przeszedł na emeryturę) przejęła Maria Stęga. 197 Rozdział VII Rola Szkoły w przygotowaniu uczniów do zawodu w latach 1998-2008 S Wstęp zkolnictwo zawodowe zawsze spełniało bardzo ważą rolę w edukacji społecznej. Tradycyjne młodzieżowe środowisko wiejskie z reguły w większym stopniu podejmowało naukę w szkołach zawodowych niż w ogólnokształcących, stąd przez wiele lat szkoły zawodowe w środowisku wiejskim cieszyły się większym powodzeniem niż licea ogólnokształcące. Historia szkolnictwa ponadpodstawowego na terenie gminy Brzostek związana była zawsze ze szkołą zawodową. Przeobrażenia ustrojowe, jakie wystąpiły w naszym kraju po roku 1998, w znaczący sposób wpłynęły na sytuację w szkolnictwie, szczególnie w szkolnictwie zawodowym. Upadek przedsiębiorstw i zakładów państwowych, brak firm prywatnych, inflacja, lawinowy napływ towarów z zagranicy i wysoki poziom bezrobocia spowodowały bardzo duże zmiany w mentalności społeczeństwa. W związku z powyższym dał się zaobserwować brak zainteresowania zawodami związanymi z rolnictwem. W znaczący sposób odbiło się to na gruncie naszego Zespołu Szkół Rolniczych. Reforma szkolnictwa w Polsce, wprowadzona w roku 1999 wniosła bardzo wiele zmian w szkołach ponadgimnazjalnych. Utworzono wówczas następujące typy szkół: - technikum 4-letnie, - liceum ogólnokształcące 3-letnie, - liceum profilowane 3-letnie, - zasadniczą szkołę zawodową 3-letnią, - zasadniczą szkołę zawodową 2-letnią. Organem prowadzącym dla Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku do 1999 roku był bezpośrednio Wydział Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie, a pośrednio Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w Warszawie. Podległość taka w latach 90. spowodowała, że szkoła mogła korzystać z dużej ilości środków finansowych na doposażenie bazy szkolenia praktycznego w pomoce dydaktyczne, maszyny, ciągniki i inny sprzęt. Reforma edukacji ponadgimnazjalnej wprowadziła nową formułę egzaminu zawodowego. Dotychczas egzaminy takie prowadziła szkolna komisja złożona z nauczycieli uczących przedmiotów zawodowych. Od 2004 roku egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe we wszystkich typach szkół organizowane były przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Poszczególne szkoły po spełnieniu określonych warunków mogły uzyskać akredytację i stać się Ośrodkami Egzaminacyjnymi. Województwo podkarpackie podlegało Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. W związku z tym, że Zespół Szkół posiadał nowo oddane dość dobrze wyposażone warsztaty szkolne spełniające warunki do przeprowadzania egzaminu z nauki zawodu ZSZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych i z przygotowania zawodowego w TMR szkoła otrzymała od Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie akredytację na ich przeprowadzanie. Takie działania umożliwiały młodzieży zdawanie egzaminu we własnej szkole i zwiększały szanse uzyskania pozytywnych wyników. W ciągu 50 lat historia szkolnictwa zawodowego na Ziemi Brzosteckiej związana była z kształceniem rolniczym zarówno na poziomie zasadniczym, jak później także średnim. Wracając do lat jeszcze wcześniejszych, tj. okresu wojny (1942-1944), jak także pierwszych lat po wojnie (1946-1951), funkcjonowało tutaj szkolnictwo rolnicze. W latach 1942-1944 istniała szkoła zawodowa, w której nauka trwała 2 lata i nosiła nazwę: Publiczna Obwodowa Szkoła Zawodowa dla młodzieży rolniczej. Z chwilą wprowadzenia wysiedlenia ludności Brzostka i okolic przez Niemców przed zbliżającym się frontem działań wojennych przestała ona funkcjonować. Ta szkoła nie posiadała gospodarstwa przyszkolnego i praktykę rolniczą organizowano w ośrodku folwarczym p. Honoraty Pawłowskiej w Kleciach 198 Zajęcia praktyczne z ogrodnictwa uczennic Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej na działce przyinternatowej oraz w gospodarstwie rolnym - bardzo postępowym i wzorowym jak na ówczesne czasy – p. Leonarda Samborskiego w Kleciach. Po wyzwoleniu na bazie ośrodka pofolwarcznego w Kleciach powstała tzw. niższa szkoła średnia, która ciągle przechodziła reorganizację: od Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, przez 3-letnie Liceum Rolnicze I stopnia aż po Szkołę Praktyków Specjalistów. Szkoły rolnicze funkcjonujące w latach 1946-1951 posiadały gospodarstwo szkolne, które łącznie dysponowało 30 ha ziemi i przez cały okres egzystencji zmagały się z jego zagospodarowaniem i utrzymaniem na określonym poziomie. W tym czasie warunki pracy były bardzo trudne i praktycznie zaczynano od „niczego”. Dyrektor tej szkoły, jak także pracujący w niej nauczyciele musieli podejmować zdeterminowane działania, aby zapewnić jej funkcjonowanie. Po likwidacji tej szkoły w 1951 roku powstała na jej bazie Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przebój”. Dopiero w roku 1958 została w Brzostku reaktywowana szkoła rolnicza, praktycznie po 7 latach jej nieistnienia. W listopadzie 1958 roku powołano do życia Dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą i Rolniczą. Powstała wówczas szkoła, która na przestrzeni 50 lat ulegała licznym przeobrażeniom i dotrwała do dnia dzisiejszego. Przez całą historię jej istnienia borykała się ona z problemami praktycznej nauki zawodu. Przez wiele lat były to szkoły, które kształciły pod potrzeby gospodarstwa domowego, np. Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza, Zasadnicza Szkoła Rolniczo-Gospodarcza, czy Liceum Zawodowe w zawodzie rolnik ze specjalnością wiejskie gospodarstwo domowe. Mimo braku gospodarstwa przyszkolnego, zasięg oddziaływania Dwuzimowej Szkoły Rolniczej na środowisko był bardzo szeroki i bezpośredni. Nauczyciele w semestrze letnim uczestniczyli w pracach polowych z uczniami na gospodarstwach rolników. Przy szkole w inspektach prowadzono uprawę roślin kapustnych. Rozsadę tę rozprowadzono później wśród uczniów, którzy we własnym lub sąsiada gospodarstwie ją sadzili. Wokół budynku szkolnego, który później przez wiele lat pełnił rolę internatu było 0,20 ha działki stanowiącej zaplecze warzywnicze dla internatu. W latach 1973-1980 szkolenie praktyczne organizowano w gospodarstwach uspołecznionych i spółdzielczych: w PGR-ze Gorajowice, PGR-ze Wiśniowa, Kombinacie Gospo- 199 darstw Ogrodniczych w Szczecinie, PGR-ze Dobra Szczecińska, Wojewódzkim Ośrodku Rolniczym w Starym Polu, RSP-ze „Przebój” w Kleciach, RSP-ze w Strzegocice, Zakładzie Produkcji Rolniczej „Iglopool” w Straszęcinie i Zakładzie Warzywniczym w Przyborowie. Organizowane były praktyki w byłej NRD, w Czechosłowacji i na Węgrzech, a w ostatnich latach w Austrii, Niemczech, Szwajcarii i Anglii. Spośród wymienionych przedsiębiorstw i instytucji, w których szkoła organizowała praktyki zawodowe na szczególną uwagę zasługuje gospodarstwo rolne będące w gestii Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolnego w Starym Polu koło Malborka w woj. elbląskim. Z tym przedsiębiorstwem rolnym współpraca układała się bardzo dobrze. Praktyki zawodowe były w nim organizowane prawie przez 10 lat i realizowane przez znaczną część roku: począwszy od wiosny, a skończywszy na późnej jesieni. W ciągu roku szkolnego organizowano kilka turnusów. Warunki socjalne były na zadowalającym poziomie. Istniała możliwość realizacji programu praktyki zarówno z produkcji roślinnej jak i zwierzęcej. Należy jeszcze dodać, iż ten zakład był atrakcyjny na odbywanie praktyk również z innego powodu, a mianowicie ze względu na bliskość Morza Bałtyckiego. Łatwo było więc organizować wycieczki do Trójmiasta, na Westerplatte i nad morze. Zmiany zachodzące w latach 1989-1990 związane z transformacją ustrojową spowodowały upadek tych przedsiębiorstw, a zatem utratę tradycyjnej bazy szkoleniowej. Najbardziej ujemnie odbił się upadek gospodarstwa WOPR-u w Starym Polu, który był bardzo prężnym ośrodkiem szkoleniowym z możliwością odbywania w nim praktyk zawodowych. Szkoła w tej sytuacji stanęła przed dylematem szukania nowych rozwiązań. W związku z tym nawiązano kontakt z oddziałem terenowym Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Brzostku i placówką rejonową w Dębicy, celem uzyskania informacji, które indywidualne gospodarstwa rolne kwalifikowałyby się do realizacji zajęć praktycznych grupowych z produkcji roślinnej i zwierzęcej. Po wstępnym rozpoznaniu szkoła zaczęła z tymi rolnikami prowadzić rozmowy z propozycją zawarcia umowy na odbywanie praktycznej nauki zawodu, zarówno realizację zajęć praktycznych grupowych, jak także praktyk zawodowych. Rozmowy z ramienia szkoły prowadził pełniący wówczas funkcje kierownika szkolenia praktycznego Marian Szarek. Należy dodać, że rolnictwo w ówczesnym woj. tarnowskim było bardzo rozdrobnione. Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego wynosiła zaledwie kilka ha. Wyposażenie gospodarstwa rolnego w sprzęt techniczny było słabe i nie zapewniało odpowiedniego poziomu mechanizacji, aby sprostać wymaganym wówczas standardom. Z takimi problemami szkoła rolnicza w Brzostku wchodziła w ostatnią dekadę XX wieku. Gospodarstwa rolne wielkotowarowe najczęściej państwowe i spółdzielcze znalazły się w nowych warunkach ekonomicznych: zbankrutowały i przestawały isnieć. W roku 1991/1992 zostały zawarte umowy z następującymi rolnikami: 1.Bolesławem Baranem ze Skurowej 2.Władysławem Czaplą z Kleci 3.Bolesławem Juszkiewiczem z Brzostku 4.Bronisławem Piątkiem ze Skurowej 5.Teodorem Pieniądzem z Kleci 6.Zbigniewem Rasiem z Brzostku Do każdego gospodarstwa została przypisana jedna z klas, która raz w tygodniu systematycznie przychodziła na zajęcia praktyczne z produkcji roślinnej i zwierzęcej. Takie rozwiązania organizacyjne były stosowane przez kilka lat, praktycznie do czasu pozyskania własnej bazy szkoleniowej, tj. do czasu wydzierżawienia ziemi ornej od Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Przebój” w Kleciach. Należy dodać, że zarówno ta ziemia, jak także obiekty gospodarcze tej spółdzielni stanowiły gospodarstwo przyszkolne Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, jak także Szkoły Praktyków Specjalistów, które funkcjonowały w Kleciach latach 1946-1951. Niezależnie od trudności, jakie szkoła po roku 1990 spotykała w realizacji szkolenia praktycznego podejmowane były działania na rzecz stworzenia własnej bazy szkoleniowej, przynajmniej z działu produkcji roślinnej, stosując zasadę „małych kroków”. W tym celu podjęto działania, aby w maksymalnym stopniu wykorzystać do celów dydaktycznych i rolniczych wszystkie możliwe działki. Zagospodarowano więc ziemię leżącą odłogiem między boiskiem szkolnym, a 200 Komisja do przeprowadzenia Wojewódzkiego Konkursu Orki w składzie: Norbert Marks – prof. dr Akademii Rolniczej w Krakowie, Stanisław Myszka – metodyk mechanizacji rolnictwa oraz wizytarzorzy Oddziału Oświaty Rolniczej w Tarnowie: Maria Biel, Maria Borkowska i kierownik praktycznej nauki zawodu Marian Szarek oczyszczalnią ścieków z przeznaczeniem na ogródek agrobiologiczny i meteorologiczny. Zagospodarowanie tego ogródka agrobiologicznego i meteorologicznego szczegółowo zostało przedstawione w monografii szkoły z okazji 40-lecia jej istnienia13. Z dniem 1 września 1992 roku nastąpiły przemiany kadrowe, został powołany m.in. nowy kierownik szkolenia praktycznego. Nauczyciel Krystyna Rak zajęła miejsce Mariana Szarka, który został powołany na wicedyrektora szkoły. Należy dodać, że w 1996 roku Rada Gminy w Brzostku z inicjatywy ówczesnego Wójta Jana Chmury zakupiła od Rolniczej Spółki Produkcyjnej „Przebój” w Kleciach działkę o pow. 2,32 ha i przekazała na wieczyste użytkowanie Szkole Rolniczej w Brzostku. Szczegółowo prowadzone działania organizacyjne zostały przedstawione w poprzednio opracowanej monografii, o której wcześniej była mowa. W dalszym tekście będzie się używać potocznie umownych skrótów: -Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa - TMR -Technikum w zawodzie technik żywienia i gospodarstwa domowego - TŻiGD -Technikum rolnicze 5-letnie w zawodzie technik rolnik - TR-5 -Technikum rolnicze 3-letnie w zawodzie technik rolnik - TR-3 -Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych - ZM -Zasadnicza Szkoła Zawodowa wq zawodzie kucharz małej gastronomii - ZK -Liceum Zawodowe - LZ -Liceum Agrobiznesu - LA 1. Wkład Rady Pedagogicznej w przygotowanie ucznia do zawodu rolnika Rok szkolny 1998/1999 W roku szkolnym 1998/1999 zajęcia praktyczne z działu produkcja roślinna realizowane były na pięciu szkolnych działkach rolniczych: w ogródku rekreacyjno-kwiatowym pod opieką nauczycielki Barbary Synowieckiej, ogródku agrobiologicznym pod opieką nauczy13 - Rozwój szkoły rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998 str.76. 201 ciela Jana Skórskiego, na działce z kolekcją ziół – pod opieką nauczycielki Zofii Pieczonki, na działkach przyinternatowych (0,20ha) pod opieką nauczycieli: K. Wójcik i S. Falarza oraz na działce produkcyjnej (przekazanej w wieczyste użytkowanie) pod opieką nauczycieli: G. Grzesiakowskiego i P. Machaja. Natomiast zajęcia praktyczne z działu produkcja zwierzęca realizowane były w gospodarstwach rolnych indywidualnych ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą. W tym roku szkolnym zaplanowano udział uczniów w następujących olimpiadach i konkursach: Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych dla klas średnich, Olimpiadzie Producentów Rolnych, w Konkursie Orki i Turnieju Motoryzacyjnym. Na początku roku rozpropagowano te olimpiady i konkursy, zapoznano uczniów z zasadami prowadzenia, wymaganiami, z zakresem wiedzy i umiejętności zawodowych oraz przydzielono opiekunów. Wymagało to intensywnej pracy ze strony uczniów, jak także zaangażowania ze strony nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu. Do przygotowania uczniów do konkursu orki zostali zobowiązani nauczyciele prowadzący naukę maszynami rolniczymi: Jan Zastawny i Paweł Machaj. Za olimpiadę Wiedzy i Umiejętności Rolniczych odpowiadali nauczyciele: Barbara Synowiecka, Dorota Lignar i Jerzy Słupek. Zostali oni zobligowani do kierowania przygotowaniami i egzaminowaniem efektów pracy. Praca mała być systematycznie i skutecznie kontrolowana. Zainteresowani nauczyciele współpracowali w tym temacie z wychowawcami klas. Do eliminacji szkolnych przystąpili wszyscy uczniowie celem wyłonienia reprezentacji na eliminacje okręgowe. Do eliminacji rejonowych w Dębicy w Turnieju Motoryzacyjnym uczniów przygotowywali instruktorzy nauki jazdy: Stanisław Falarz, Jerzy Słupek i Andrzej Słowik. Dotyczyło to uczniów realizujących naukę jazdy, którzy przygotowywali się i brali udział w tym turnieju. Turniej Motoryzacyjny odbył się w Dębicy i został zorganizowany przez Rejonową Komendę Policji, przy udziale innych instytucji. Podstawowe prace na działkach dydaktycznych realizowane były przez uczniów zarówno w ramach zajęć praktycznych, jak i praktyk zawodowych pod kierunkiem nauczycieli praktycznej nauki zawodu. Tutaj uczniowie nabywali podstawowe umiejętności zawodowe wynikające z programu praktycznej nauki zawodu i zarazem wdrażali praktyczne wiadomości i umiejętności zdobyte na teoretycznych przedmiotach zawodowych. Ogródek agrobiologiczny miał do spełnienia bardzo ważną funkcję dydaktyczną i został założony w celu stworzenia „zielonej pracowni” dla nauczania produkcji roślinnej i przedmiotów pokrewnych. Na nim corocznie było uprawianych kilka kolekcji różnych grup roślin rolniczych: rośliny zbożowe, rośliny bulwiaste, korzeniowe przemysłowe, korzeniowe pastewne, oleiste, włókniste, wieloletnie rośliny motylkowe pastewne, strączkowe oraz trawy pastewne niemotylkowe. Łącznie założono 75 działek demonstracyjnych, których wielkość została znormalizowana i oznakowana. Celem wprowadzenia najnowszych odmian zbóż zarówno ozimych, jak i jarych nawiązano współpracę z Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji w Radzikowie. W ten sposób pozyskano materiał siewny najnowszych odmian roślin zbożowych. Uczniowie mogli kształtować umiejętność obserwacji, umiejętności zawodowe, organizację pracy, umiejętności pracy w zespołach, współodpowiedzialność oraz dyscyplinę pracy. Ponadto mogli doskonalić umiejętność ekonomicznego myślenia. Nauczyciel uczący produkcji roślinnej mógł ten ogródek agrobiologiczny, a zwłaszcza wybrane kolekcje uprawianych roślin wykorzystywać jako „zieloną pracownię”. Jedną z ciekawszych kolekcji były poletka z ziołami, które jeszcze późną jesienią ładnie się prezentowały. Te rośliny były uprawiane na potrzeby zajęć praktycznych z higieny i ochrony zdrowia oraz urządzania domu przez uczennice Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik ze specjalizacją wiejskie gospodarstwo domowe pod kierunkiem nauczycielki Zofii Pieczonki. Dużym wkładem pracy poprzez wprowadzenie kolekcji roślin zbożowych w ogródku agrobiologicznym wykazał się nauczyciel produkcji roślinnej Jan Skórski. Jedną z form egzaminu z przygotowania zawodowego było pisanie prac dyplomowych. Nauczyciele z przedmiotów zawodowych starali się tak pokierować uczniami w tym zagadnieniu, aby najlepsi z nich podejmowali tę formę egzaminu i wykonywali prace dydaktyczne użyteczne w nauczaniu tych przedmiotów. W roku szkolnym 1998/1999 uczniowie wykonali następujące prace, najczęściej zespołowe: - z ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych: „Opis działalności produkcyjnej i towarowej buraka pastewnego. Analiza kosztów produkcji” i „Opis technologii uprawy buraka 202 cukrowego na szkolnej działce produkcyjnej”. - z produkcji zwierzęcej: „Analiza działalności ODR-u na terenie gminy Brzostek i Pilzno w zakresie produkcji zwierzęcej w ostatnim roku” oraz „Organizacja i znaczenie ekonomiczne i gospodarcze sztucznego unasienniania na terenie gminy Brzostek w oparciu o punkt inseminacyjny, „Wpływ sezonu wcieleń na wydajność mleka”. Praca była oparta o gospodarstwo objęte kontrolą wydajności mlecznej. - z mechanizacji rolnictwa: „Przygotowanie siewnika zbożowego z dostosowaniem do pracy na działkach doświadczalnych” i „Remont i przygotowanie do pracy młocarni przystosowanej do zbiorów z działek doświadczalnych (małych areałach)”. Nauka jazdy samochodem i ciągnikiem prowadzona była przez nauczycieli, którzy mieli odpowiednie uprawnienia. W roku 1998/1999 prowadzili ją: Andrzej Słowik, Jerzy Słupek i Stanisław Falarz. Bardzo ważną funkcję spełniały wycieczki dydaktyczne w zakresie nauczania przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu. Dotyczyło to zwłaszcza sytuacji, gdy miejscowe warunki nie pozwalały na zrealizowanie jakiegoś tematu i jedyną formą ich realizowania była wycieczka dydaktyczna. Należy dodać, że każda taka wycieczka miała również wiele walorów poznawczych i kształcących. W roku 1989/1999 zaplanowano i zrealizowano 7 wycieczek dydaktycznych (Klikowa, Krynica, Kamianna, Tarnów, Zgłobice, Albigowa, Rzeszów, Brzeźna) Przed wejściem do szkoły znajdował się ogródek rekreacyjno-kwiatowy, o dość dużej powierzchni, wymagający pomysłu i ogromnego nakładu pracy. Historia urządzenia tego ogródka i jego zagospodarowania była dość długa. Wielu nauczycieli podejmowało trud jego urządzenia. Z roku na rok zmieniał się jego wygląd, sadzono nowe kwiaty i iglaki. Między innymi kilka lat temu była tu wykonana jedna z prac dyplomowych. Odpowiedzialną za jego utrzymanie i sukcesywny rozwój przez wiele lat była nauczycielka produkcji roślinnej, a obecnie biologii Barbara Synowiecka. W dniu 29 października 1998 roku zostało zorganizowane seminarium dla nauczycieli sprawujących nadzór nad praktyczną nauką zawodu w celu doskonalenia form, metod i racjonalnego przebiegu zajęć. Organizatorem tej narady szkoleniowej był Centralny Ośrodek Doskonalenia Kadr i Upowszechniania Postępu w Rolnictwie oraz Wydział Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. To seminarium zostało zorganizowane dla ówczesnych województw: krakowskiego, tarnowskiego i nowosądeckiego, a odbyło się w Zespole Szkół Rolniczych w Czernichowie. Zespół Szkół im. Jana Pawła II reprezentował kierownik szkolenia praktycznego Marian Szarek. Na najbliższym posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych, tj. 9 grudnia 1998 roku przedstawił on bardzo dokładne sprawozdanie z przebiegu tego seminarium. Zostały wprowadzone nowe elementy w prowadzeniu zajęć praktycznych w gospodarstwie szkolnym, a zwłaszcza prawidłowy i efektywny tok zajęć. Praktyki zawodowe jesienne w zdecydowanej większości uczniowie realizowali w gospodarstwach rolnych, z reguły u rodziców. Właściciele gospodarstw przed rozpoczęciem praktyki byli przeszkalani pod względem BHP. Zostały zawarte z nimi umowy na odbywanie praktyk realizowanych w okresie od 5 października do 27 listopada 1998 roku, które trwały 2, 3, 4 i 6 tygodni w zależności od typu szkoły i klasy. Przed rozpoczęciem praktyk zostały zorganizowane w poszczególnych klasach odprawy, na których uczniowie zostali przeszkoleni i zapoznani z programem praktyk i sposobem jego realizacji. Większość tematów praktyk szkolnych prawie w każdym gospodarstwie była możliwa do zrealizowania. Ze strony szkoły prowadzona była kontrola pod względem merytorycznej ich realizacji. Kontrolę praktyk prowadził kierownik szkolenia praktycznego Marian Szarek. Łącznie odwiedził on 29 uczniów. Kontrola sprowadzała się do sprawdzenia, co uczniowie robią w danym gospodarstwie, przeprowadzenia rozmowy z gospodarzem i uczniem pod kątem stopnia realizacji programu praktycznej nauki zawodu. Z każdej kontroli praktyki sporządzano protokół, który następnie przekazywano do dokumentacji szkolnej. Po zakończeniu praktyki przez uczniów dokonywano jej zaliczenia. W każdej klasie zaliczanie praktyki przeprowadzane było przez 3-osobowe komisje. W skład zespołu zaliczającego wchodził nauczyciel praktycznej nauki zawodu, nauczyciel zawodu pokrewnego i wychowawca klasy. Zaliczenia dokonywano na podstawie zapisów realizacji programów praktyki zawodowej, zaświadczenia o odbyciu praktyki i rozmowy przeprowadzonej z 203 uczniem na temat realizacji programu i uzyskanych efektów w czasie jej trwania. Szkoła podejmowała współpracę nie tylko z Terenowym Oddziałem Doradztwa Rolniczego w Brzostku, ale także z Wojewódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Boguchwale Marią Fajger i doradcą do spraw produkcji ogrodniczej na pow. dębicki i ropczycko-sędziszowski Zofią Skórską, które brały udział w posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych. Maria Fajger przedstawiła działalność ośrodka na polu szkoleniowym, wystawienniczo-informacyjnym oraz podkreśliła ścisłą współpracę Ośrodka ze środowiskiem wiejskim. W najbliższym okresie Ośrodek planował nawiązanie współpracy z Ekolandem w zakresie propagowania idei rolnictwa ekologicznego, agroturystyki, agrobiznesu oraz szeroko pojętego ekorozwoju regionu podkarpackiego. Wydawany był „Biuletyn Informacyjno-Handlowy” i organizowane były szkolenia dla rolników. W ramach działalności promocyjno-wystawienniczej w dniu 26 i 27 czerwca 1999 roku zorganizowane miały być dni otwarte, na które mieli być zaproszeni rolnicy i młodzież szkolna, w tym ze szkół rolniczych. Specjaliści ośrodka współpracowali z rolnikami, którzy tworzyli grupy producentów. Ponadto Ośrodek współpracował z Izbą Rolniczą w Rzeszowie. Następnie doradca do spraw produkcji ogrodniczej na powiat dębicki i ropczycko-sędziszowski Zofia Skórska mówiła o możliwości rozwoju bazy owocowo-warzywniczej na terenie tych dwóch powiatów, np. produkcji truskawki, porzeczki, kapusty i brukselki pod potrzeby firmy „Kazex” w Dębicy. Firma ta była zainteresowana zawarciem umów kontraktacyjnych na dostawę owoców i warzyw. Istniały zatem możliwości rozszerzenia produkcji tych owoców i warzyw w tej części województwa podkarpackiego, w tym na Ziemi Brzosteckiej. Do XXIII edycji Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych w tym roku szkolnym zgłosiło się: - do bloku produkcji roślinnej – 20 uczniów - do bloku produkcji zwierzęcej – 20 uczniów - do bloku mechanizacji rolnictwa – 25 uczniów W wyniku przeprowadzanych eliminacji szkolnych wyłoniono następujących finalistów: - I miejsce – produkcja roślinna: Jan Onak z klasy IV TR 5 - 95 punktów, - II miejsce – produkcja zwierzęca: Krzysztof Kulak z klasy IV TR 5 - 85 punktów, - III miejsce – produkcja zwierzęca: W. Czapla z klasy III TR -3 - 84 punkty, - IV miejsce –żywienie człowieka i gospodarstwo domowe: Wioletta Gołąb z klasy IV LZ - 98 punktów. W Olimpiadzie Młodych Producentów Rolnych uczestniczyło 23 uczniów. Ta olimpiada organizowana była przez Zarząd Krajowy Związku Młodzieży Wiejskiej. Rok szkolny 1999/2000 W poprzednim roku szkolnym podjęto działania na rzecz pozyskania nowych przedmiotów gospodarczych, w których można by było realizować praktyki zawodowe. Należały do nich „MED-CHEM” i „AKPIL” w Pilźnie, Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Brzostku oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przebój” w Kleciach. Z tą ostatnią wiązano wówczas duże nadzieje. Wierzono, że gospodarka rolna w roku 2000 zostanie reaktywowana i będzie można odbywać praktyki na szerszą skalę. Takie ustalenia zostały wypracowane z prezesem tej Spółdzielni Stanisławem Woźniakiem. W związku z tym zachodziła potrzeba opracowania programu praktyk, które z jednej strony brały pod uwagę możliwości techniczne tych zakładów, a z drugiej uwzględniały realizację programu. Ponadto, ze względu na upadek tradycyjnych gospodarstw, w których realizowano praktykę w klasie V TR-5 i tygodniową praktykę z oderwaniem od zajęć lekcyjnych w klasie III TR-3 zachodziła częściowa zmiana programu tych praktyk. Podjęto intensywne starania o organizacje praktyk w ODR-ze – w Stałym Punkcie Doradztwa Rolniczego w Brzostku. W roku szkolnym 1999/2000 praktyki jesienne realizowane były w okresie 13 września – 22 października 1999 roku przez 11 klas. Były to praktyki 2-, 3-, 4- i 6-tygodniowe. Łącznie w nich uczestniczyło 303 uczniów, w tym 42 osób z fili w Dębicy. Praktyki 204 te realizowane były w zakładach i gospodarstwach rolnych oraz na szkolnych działkach dydaktycznych. Z zakładów należy wymienić: Zakład Metalowo-Chemiczny „Met-Chem” w Pilźnie, Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy „AKPIL” w Pilźnie, Zakład Pomocy Społecznej w Parkoszu, Spółdzielnię Kółek Rolniczych w Brzostku i Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w Kleciach. Po raz pierwszy od wielu lat zorganizowano praktyki w SKR-ze i RSP, pomimo że przedsiębiorstwa znajdowały się w głębokim kryzysie gospodarczym i finansowym. Zamierzano w przyszłości kontynuować współpracę z tymi zakładami. Dużą nadzieję wiązano z Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną w Kleciach oraz z reaktywacją na większą skalę produkcji rolniczej. Wstępne rozmowy zostały przeprowadzone przez kierownika szkolenia praktycznego Mariana Szarka. Na działkach dydaktycznych każda z klas realizowała praktykę przez 2 dni. Największym problemem było zorganizowanie opieki dydaktycznej nad uczniami realizującymi praktykę zawodową w szkole. Uczniowie filii w Dębicy, tj. KL III TR-5 i kl. III ZSR odbywali praktykę w Zakładach Warzywnych w Przyborowie i w gospodarstwie Kochanowskich w Chotowej. Niestety w szkole bazowej większość uczniów realizowała praktykę w gospodarstwach rolnych rodziców, a niewielu tylko w innych gospodarstwach. Również napotykało się znaczne trudności w pozyskiwaniu do realizacji praktyki zawodowej większych gospodarstw, które prowadziły gospodarkę towarową. Odbywanie praktyki było poprzedzone szkoleniem w zakresie BHP i pedagogiki dla właścicieli gospodarstw rolnych, w których miała być realizowana praktyka. Pierwsze szkolenie przeprowadziła Dorota Lignar, technik BHP, a drugie Stanisław Gil, pracownik Poradni Pedagogiczno-Wychowawczej w Dębicy. Z tymi gospodarstwami zostały spisane umowy o praktyczną naukę zawodu. Otrzymały one programy praktyk. Również uczniowie zostali zapoznani z programem nauczania i instrukcją jego realizacji. Należy nadmienić, że kl. III Liceum Agrobiznesu odbyła praktykę nieco odmienną niż pozostałe, a mianowicie w zakładach przetwórstwa żywnościowego, tj. w zakładach piekarniczych w Brzostku, Pilźnie, Jodłowej, Jaśle i Nowym Żmigrodzie. Ze strony szkoły była prowadzona kontrola w 7 zakładach i 20 gospodarstwach rolnych. Po zakończeniu praktyki zawodowej zostały przeprowadzone zaliczenia przez zespoły zaliczające składające się zwykle z trzech osób. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 6 marca 2000 roku omówiono m. in. możliwość poszerzenia działki dydaktycznej przez wydzierżawienie gruntów ornych od Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Kleciach. Nawiązano do rozmów prowadzonych w jesieni w sprawie rozszerzenia odbywania zajęć i praktyk zawodowych w RSP w Kleciach. Prezes Spółdzielni zmienił pogląd w tej sprawie i zaproponował wydzierżawienie gruntów ornych tej Spółdzielni szkole w celu realizacji praktycznej nauki zawodu. Wokół tej sprawy rozgorzała dyskusja, brało w niej udział wiele osób i poglądy były bardzo zróżnicowane, a wiele osób optowało za przyjęciem tej propozycji. Inni mieli wątpliwości wobec sytuacji, w jakiej znalazło się polskie rolnictwo. Należy dodać, że ta ziemia od paru lat nie była uprawiana i przynajmniej przez 3 lata musiałyby być stosowane na niej zabiegi agrotechniczne, aby wróciła do swej kultury i struktury. Na tym posiedzeniu powołano zespół nauczycieli w składzie: Jan Skórski, Józef Wadas, Grzegorz Grzesiakowski i Anna Fundakowska, który miał za zadanie przeprowadzenie kalkulacji opłacalności produkcji dla tego pola oraz prowadzenie prac zmierzających do przyjęcia w dzierżawę ziemi od RSP Klecie i jej zagospodarowanie. Na tym posiedzeniu kierownik szkolenia praktycznego Marian Szarek poinformował, że w ramach promowania szkoły w środowisku ma być zorganizowany pokaz odmian zbóż ozimych i jarych oraz odmian ziemniaków dla rolników gminy Brzostek. W związku z tym nawiązano współpracę z ODR-em w Boguchwale i sprowadzono 25 odmian zbóż oraz nowe odmiany ziemniaków, uzgodniono z miejscowym ODR-em pokaz dla rolników. W tej sytuacji trzeba było zadbać o dobry stan poletek demonstracyjnych i estetyczny wygląd całego ogródka agrobiologicznego. Praktyki śródroczne na wiosnę rozpoczęły się 10 kwietnia 2000 roku. Były to praktyki 2-, 4- i 8-tygodniowe. Uczniowie klasy III ZSZ mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych odbywali praktykę w następujących zakładach: w Zakładzie Ślusarskim: „AKPIL”, Zakładzie „Marbet”, oraz w Zakładzie Usługowo-Handlowym w Brzostku. 205 Na działkach dydaktycznych przyszkolnych zorganizowano w określonych dniach praktyki zawodowe, zazwyczaj po dwa dni w tygodniu w każdej z klas, a w pozostałe dni uczniowie pracowali w gospodarstwach rodziców. Ze strony szkoły była prowadzona kontrola, która miała na celu sprawdzenie stopnia realizacji programu, warunków pracy i przeprowadzenie rozmów zarówno z uczniem odbywającym praktykę, jak i z właścicielem gospodarstwa rolnego czy zakładów, w których uczniowie odbywali praktyki. Podczas kontroli zwracano uwagę na kształtowanie umiejętności zawodowych, rozeznanie w uprawianych gatunkach roślin i hodowanych zwierzętach gospodarskich. Uczeń powinien znać technologię uprawianych roślin uwzględniającą nawożenie, ochronę, pielęgnację oraz przewidywalną wydajność. Po zakończeniu praktyk odbyły się zaliczenia przez powołane zespoły nauczycieli. Przy ocenie uwzględniano zapis tematów i ich treści w dzienniczkach, ocenę na zaświadczeniach o zaliczeniu praktyk oraz przeprowadzoną z uczniami rozmowę. W roku szkolnym 1999/2000 egzamin z przygotowania zawodowego i nauki zawodu miał miejsce 17, 18 i 19 kwietnia 2000 roku. W dniu 17 kwietnia odbyła się obrona prac dyplomowych i egzamin praktyczny w klasie V TR5. Z kolei 18 kwietnia przeprowadzono egzamin w klasie III TR-3 w gospodarstwie rolnym Grzegorza Grzesiakowskiego w Kamienicy Dolnej. Następnie 19 kwietnia odbył się egzamin dla klasy III TR-3 - filia w Dębicy w Zakładzie Ogrodniczym w Przyborowie oraz w Liceum Zawodowym wiejskie gospodarstwo domowe w Brzostku - egzamin został przeprowadzony w szkole. Łącznie do egzaminu przystąpiło 112 uczniów, w tym 31 z filii w Dębicy. Z tego 18 uczniów wybrało egzamin w formie prac dyplomowych. Wartość dydaktyczna i użytkowa tych prac w nauczaniu przedmiotów zawodowych była wysoka. Na wyróżnienie zasługiwały dwie prace, tj. stół rowkowy do badania opryskiwaczy i model układu napędowego pojazdu. Autorzy tych prac otrzymali oceny celujące. Na podkreślenie zasługiwały także prace wykonane z zakresu produkcji zwierzęcej. Łącznie pisało je 9 uczniów. Ponadto wykonano wiele cennych i wartościowych środków dydaktycznych, które były wykorzystywane zarówno w nauczaniu tego przedmiotu jak i na zajęciach praktycznych. Poziom wykonanych zadań praktycznych i ich prezentacja była bardzo zróżnicowana. Stąd też i duża rozbieżność ocen. W związku z wydzierżawieniem gruntów ornych od RSP Klecie należało dokonać analizy chemicznej uprawianych roślin i zaproponować uczniom podjęcie tej tematyki w ramach pracy dyplomowej. Na wydzierżawionym polu od RSP Klecie prace były wykonywane sukcesywnie poprzez stosowanie różnych prac mechanicznych mających na celu poprawę struktury gleby. Niszczono także pojawiające się chwasty. Ponadto gromadzono obornik, który miał być jesienią stosowany do zabiegów uprawnych. Prace te wykonywał na zajęciach praktycznych i nauce pracy maszynami Paweł Machaj. Należy dodać, że umowa dzierżawy gruntów od RSP została zawarta na 3 lata, tj. na okres od 2000 do 2003 roku. Ekspozycję poletek demonstracyjnych z różnymi odmianami zbóż i ziemniaków dla rolników gminy Brzostek przeniesiono z dnia 20 czerwca 2000 roku na dzień świąteczny Piotra i Pawła, tj. 29 czerwca 2000 roku. Prace mechaniczne na działkach produkcyjno-towarowych w okresie wakacji wykonywał po telefonicznym uzgodnieniu Paweł Machaj w ramach nauki pracy maszynami. Nauczyciele sprawujący opiekę dydaktyczno-wychowawczą nad uczniami odbywającymi praktykę zawodową ustalili kolejność i zakres wykonywanych prac po przeprowadzeniu rozpoznania stanu poszczególnych działek dydaktycznych. Ponadto dokonywali pełnej ewidencji wpisów w dziennikach uczniów według programu praktyk i wystawiali oceny. W roku szkolnym 1999/2000 realizowane były 42 działy programowe zajęć praktycznych w różnych klasach i typach szkół. Łącznie 21 nauczycieli prowadziło zajęcia praktyczne w mniejszym lub większym wymiarze tygodniowym, 4 osoby w fili w Dębicy. Opracowując szczegółowy plan pracy, nauczyciele podawali temat zajęć dydaktycznych, wymagane wiadomości i umiejętności, miejsce realizacji oraz dobór materiału i środków dydaktycznych. Ostatnia rubryka to były uwagi o stopniu realizacji danego tematu zajęć praktycznych. Zajęcia praktyczne prowadzone były w oparciu o pomoce pracowni dydaktycznych. 206 Środki dydaktyczne z produkcji roślinnej zapewniały prawidłową realizację zajęć praktycznych w produkcji roślinnej. Największe trudności sprawiała realizacja programu z zajęć praktycznych z produkcji zwierzęcej. W celu poprawy możliwości realizacji tego działu programu wydzierżawiono grunt od RSP Klecie. Niemniej jednak w dalszym ciągu należało podejmować działania na rzecz rozwiązania problemu realizacji zajęć praktycznych z produkcji zwierzęcej. Biorąc pod uwagę realia należy stwierdzić, że rozwiązanie pozytywne było bardzo trudne. Rok szkolny 2000/2001 Na pierwszym posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych odbytym w dniu 13 września 2000 roku kierownik szkolenia praktycznego przedstawił problem egzaminów praktycznych omawiany na seminarium w Krakowie, które odbyło się w czerwcu 2000 roku i poświęcone było nowej formie egzaminu z przygotowania zawodowego i nauki zawodu, które będą organizowane w niedługim czasie. W związku z tym powołano Centralną Komisję Egzaminacyjną z siedzibą w Warszawie i Okręgowe Komisje Egzaminacyjne z siedzibami w Poznaniu, Wrocławiu, Katowicach, Łodzi, Warszawie, Łomży i Gdańsku. Okręgowe Komisje Egzaminacyjne powołały trzy Wydziały: Organizacyjno-Administracyjny, Badań, Analiz i Ewaluacji, Sprawdzianów i Egzaminów Szkolnych. Zakładano wówczas, że będą to egzaminy państwowe zewnętrzne i odbywać się będą w Centrach Kształcenia Praktycznego. W związku z tym szkoła będzie już musiała ukierunkowywać uczniów i przygotowywać ich do takiej formy egzaminu. Ponieważ od wiosny 2000 roku szkoła znacznie poszerzyła działki dydaktyczne i grunty wydzierżawione od RSP Klecie, powstała nowa sytuacja wymagająca podjęcia w miarę szybkich i rozważnych decyzji. Wiodącą rolę miała pełnić Komisja Przedmiotów Zawodowych. Działki dydaktyczne w szkole stanowiły zaplecza do nauczania praktycznego i teoretycznego. W roku 2000 poszerzono działkę rolniczą o 10 ha ziemi wydzierżawionej na 3 lata od RSP Klecie. Należało to pole, które do tej pory odłogowało tak zagospodarować, aby przywrócić jego sprawność i żyzność. W tej chwili działka produkcyjno-towarowa wynosiła 12 ha i miała pełnić 2 funkcje: produkcji towarowej oraz doskonalenia w ramach zajęć praktycznych i częściowo nauki maszynami umiejętności zawodowych uczniów. Ogródek agrobiologiczny miał szczególne znaczenie w nauczaniu produkcji roślinnej i przedmiotów pokrewnych. W ubiegłym roku skoncentrowano się na uprawie podstawowych roślin rolniczych: zbóż ozimych, i jarych, ziemniaków, kukurydzy oraz malin i truskawek. Łącznie utworzono ok. 50 poletek demonstracyjnych różnych odmian. Materiał siewny pozyskiwano w ODR-ze w Boguchwale. Natomiast typowe warzywa były uprawiane na działce przy internacie. W dalszym ciągu należało zakładać kolekcje warzyw mało znanych, które z jednej strony wzbogacałyby proces dydaktyczny, a z drugiej miałyby charakter upowszechniający, a więc pełniłyby funkcje wychowawcze. W większym stopniu należało je wykorzystywać w procesie dydaktycznym, choć wymagało to prowadzenia określonych udokumentowanych obserwacji i eksperymentów. Można to byłoby realizować w ramach np. kółka agrobiologicznego. Te szczegółowo prowadzone dokumenty mogłyby dostarczyć bardzo cennych pomocy dydaktycznych. Przez umiejętne i przemyślane wykorzystanie tego ogródka agrobiologicznego w procesie dydaktycznym można było rozwijać u uczniów umiejętność obserwacji, ekonomicznego myślenia oraz umiejętności zawodowe i organizację pracy. Praca na działce rekreacyjno-kwiatowej była prowadzona systematycznie i dokładnie. Jej estetyka nie budziła zastrzeżeń. W okresie wakacji przez 4 tygodnie były organizowane praktyki wakacyjne. Z powodu trudnych warunków atmosferycznych efektywność prac w ogródku agrobiologicznym nie była zadowalająca. W dniu 20 października 2000 roku odbyły się eliminacje szkolne XXV edycji Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Łącznie do eliminacji przystąpiło 61 uczniów z klas IV TR-5, V TR-5, III TR-3 i IV LZ. Wzięli oni udział w następujących blokach tematycznych: 1.ż ywienie człowieka i gospodarstwo domowe -23 uczniów, 2.produkcja roślinna – 19 uczniów, 3.produkcja zwierzęca – 14 uczniów, 207 4.mechanizacja rolnictwa – 5 uczniów. Eliminacje pisemne odbyły się w trzech salach lekcyjnych. Do ich prowadzenia została powołana Komisja w składzie: M. Szarek, K. Rak, Z. Pieczonka, M. Wypasek, J, Skórski, J. Zastawny, J. Wadas. Po przeprowadzeniu eliminacji pisemnych przystąpiono do poprawy prac i ustalono wyniki. Następnie została przeprowadzona część praktyczna z poszczególnych bloków tematycznych. Do eliminacji okręgowych zakwalifikowali się następujący uczniowie: 1.z produkcji roślinnej – Robert Stanek, Wacław Frodyma, 2.z produkcji zwierzęcej - Andrzej Chajec, Iwona Czołka, 3.z mechanizacji rolnictwa – Marcin Urzędowski. W dniach 10-17 października 2000 roku został przeprowadzony pisemny etap szkolnego konkursu wiedzy z BHP. Ogłoszenie o tym konkursie zamieszczono w szkolnej gazetce „Plotka” i w Internecie na stronie dotyczącej szkoły. Wykonano również gazetki ścienne dotyczące tematyki BHP. W konkursie wzięło udział 159 uczniów z 7 klas. Do finału konkursu, który miał na celu wyłonienie ucznia do następnego etapu zostało zakwalifikowanych 13 uczniów. Finał został przeprowadzony w Państwowej Inspekcji Pracy w Rzeszowie, która była współorganizatorem konkursu wojewódzkiego. Praktyki jesienne w roku szkolnym 2000/2001 realizowało 203 uczniów z 8 klas. Czasookres praktyk był następujący: 4 tygodnie w klasie V TR-5, III TR-3 w Brzostku, III TR-3 w Dębicy i 2 tygodnie w klasie IV LZ, IILA, II ZSZ w zawodzie rolnik i III ZSZ w Dębicy w zawodzie rolnik ze specjalizacją ogrodnictwo. Ponadto w tym czasie zorganizowane były 2-tygodniowe praktyki zawodowe w kl. IV LA w zakresie handlu i usług. Praktyki zawodowe jesienne realizowane były na działkach dydaktycznych, w Zakładzie Ogrodniczym w Przyborowie oraz w gospodarstwach rolnych. Z gospodarstwami rolnymi, w których realizowana była praktyka zawodowa zostały spisane umowy. W dniu 11 września dla właścicieli gospodarstw rolnych, w których miały się odbywać praktyki został przeprowadzony kurs w zakresie BHP i pedagogiki społecznej. Pierwszą część kursu prowadził inspektor BHP Starostwa powiatowego w Dębicy Józef Chmura, a drugą pracownik Poradni Wychowawczo-Zawodowej Anna Gil. Uczestnicy szkolenia otrzymali pisemne instrukcje z zakresu BHP w gospodarstwach szkoleniowych i potwierdzili pisemnie swój udział. Praktyka śródroczna jesienna realizowana była w okresie od 11 września do 20 października 2000 roku. Zarówno uczniowie, jak i też właściciele gospodarstw otrzymali program praktyki jesiennej z reguły w zakresie produkcji roślinnej. Program dotyczył prac polowych związanych z sezonem jesiennym. Uczniowie zostali w miarę dokładnie poinformowani o sposobie realizacji praktyki i możliwościach gospodarstw. Zapisy w indeksie praktycznej nauki zawodu musiały odzwierciedlać program praktyki zawodowej. Na działce agrobiologicznej realizowane były tematy związane z sezonem jesiennym. Ponadto przygotowano materiał siewny na poletka demonstracyjne. Problemem było zorganizowanie skutecznego nadzoru nad uczniami odbywającymi praktyki zawodowe. Młodzież przebywająca na praktykach zawodowych zobowiązana została do wykonywania prac produkcyjnych celem nabycia lub ugruntowania umiejętności zawodowych w gospodarstwach rolnych. Natomiast uczniowie klas programowo najwyższych mieli wyrobić umiejętność planowania różnych prac polowych, a także oceny ich wykonania pod względem jakości. Każdy z uczniów został zobowiązany do systematycznego zapisywania realizowanych tematów z praktyki zawodowej i stosowania poprawnego słownictwa zawodowego. W wątpliwych sprawach uczniowie mieli obowiązek sięgnąć do podręczników i literatury fachowej. Praktykę zawodową realizowano w godzinach od 8:00 do 13:00. W tym czasie uczeń miał znajdować się na terenie gospodarstwa rolnego, a w razie kontroli prowadzonej ze strony szkoły musiał udostępnić indeks praktycznej nauki zawodu i wykazać się wykonywaną pracą w tym dniu. Łącznie w sezonie jesiennym odwiedzono 30 uczniów odbywających praktyki zawodowe. Poza jednym przypadkiem uczniowie przebywali na terenie gospodarstw rolnych i realizowali program praktyki. W dalszym ciągu obserwowało się trudności z systematycznym zapisywaniem i formułowaniem tematów, które powinny odzwierciedlać nabywane czy utrwalane wiadomości zawodowe. Zdarzały się niepoprawnie określone czynności, jakie uczeń wykonywał i 208 zapisywał w indeksie. Brakowało w nim niejednokrotnie notatek w zakresie spostrzeżeń i obserwacji. Zdecydowana większość uczniów jednak właściwie wykorzystała czas praktyki zawodowej. Znacznie gorzej było z terminowym wpisywaniem tematów do indeksu praktycznej nauki zawodu. Również terminologia dla wielu uczniów stanowiła problem. W pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciele prowadzący zajęcia praktyczne, jak też uczący teoretycznych przedmiotów zawodowych musieli poświęcić więc trochę czasu na utrwalenie niektórych pojęć związanych z produkcją określonych gatunków roślin rolniczych. Przeglądając dzienniczek praktycznej nauki zawodu zauważyć można było, że niewielu uczniów sporządzało notatki z przeprowadzonych obserwacji czy dokonywanych spostrzeżeń, a takie notatki świadczyły o zaangażowaniu ucznia na zajęciach praktycznych czy na praktykach zawodowych. Po zakończeniu praktyk jesiennych zostało na podstawie zaświadczenia o odbyciu praktyki zawodowej, analizy zapisów w indeksach i przeprowadzonej rozmowy dokonane zaliczenie. Szkoła posiadała 12,54 ha gruntów ornych. Na wiosnę podejęto próbę zagospodarowania tego areału. Posiano ok. 1 ha pszenicy jarej i 1,5 ha kukurydzy. Były to pierwsze rośliny zbożowe w roku 2001; umowa została sfinalizowana w maju. Ze względu na to, że wiosna była bardzo sucha, a wysiewu dokonano dosyć późno, plony były słabe. W miesiącu lipcu zakupiono i posiano gorczycę z przeznaczeniem na nawóz zielony. Ta roślina częściowo odchwaściła pole i poprawiła strukturę gleby i jej zasobność w składniki odżywcze. Dochody z tytułu pola za rok 2000 wyniosły 2202,99 zł. Natomiast wydatki 6317,16 zł (koszt zakupu maszyn i nawozu 1887,90, czynsz dzierżawy 845,95 zł). Zaplanowano posadzenie 2,5 ha buraków cukrowych, 1 ha żyta, 8,44 ha pszenicy, a około 0,4 ha pozostawiono na urządzenie poligonu do pracy maszynami rolniczymi. Całe pole z wyjątkiem 0,4 ha zostało zaorane, zboża ozime wysiane. Jesień była bardzo sucha, co nie było bez znaczenia dla ozimin. Z chwilą nastania wiosny trzeba było dokonać oceny ozimin i podjąć decyzję o dalszym nawożeniu i ochronie roślin. Dnia 11 maja 2001 roku rozegrany został finał konkursu wewnątrzszkolnego „Najlepszy uczeń w zawodzie rolnik mechanizator”. Głównym koordynatorem tego konkursu był Grzegorz Grzesiakowski. Dyrekcja szkoły powołała dwie komisje do prowadzenia eliminacji szkolnych. Wcześniej przeprowadzono finał pisemny, na podstawie którego najlepsi uczestnicy zostali dopuszczeni do finału praktycznego. Po rozegraniu sześciu konkurencji uczniowie zajęli następujące miejsca: I miejsce – Sławomir Czekaj z klasy III TR-5 II miejsce – Andrzej Urban z klasy III ZSMR III miejsce – Adam Storc z klasy II ZSMR IV miejsce – Dariusz Dziedzic z klasy III ZSMR V miejsce - Paweł Jędrzejczyk z klasy II ZSMR VI miejsce – Mieczysław Parat z klasy III TR-5 Finał praktycznych umiejętności zakończono ogłoszeniem wyników, rozdaniem nagród i dyplomów przez dyrektora szkoły w obecności wicewójta gminy Brzostek. Celem konkursu „Najlepszy uczeń w zawodzie rolnik mechanizator” było podniesienie efektywności nauczania, połączenie wiadomości teoretycznych z praktyką oraz pogłębienie wiedzy. Całość konkursu przygotowali i przeprowadzili nauczyciele: Grzegorz Grzesiakowski, Jerzy Słupek oraz Józef Wadas. Praktyczna nauka zawodu w klasie programowo najwyższej zawsze kończyła się egzaminem przed Komisją powołaną przez Wydział Edukacyjny Starostwa Powiatowego w Dębicy na wniosek dyrektora. Uczniowie Zasadniczych Szkół Zawodowych przystępowali do egzaminu z nauki zawodu. Z reguły egzamin z przygotowania zawodowego zarówno w Technikum Rolniczym 5-letnim jak i 3-letnim przeprowadzano w gospodarstwie rolnym Grzegorza Grziesiakowsiego w Kamienicy Dolnej. Natomiast dla uczennic kl. IV Liceum Zawodowego w zawodzie rolnik ze specjalizacją gospodarstwo domowe w pracowniach gotowania i szycia w szkole, a z produkcji roślinnej i z produkcji zwierzęcej na działkach dydaktycznych. Praktyka zawodowa wiosenna w roku szkolnym 2000/2001 realizowana była w 7 klasach. Były to praktyki 8-, 7-, 4- i 2-tygodniowe w zależności od typu szkoły i klasy. Szczegółowy program praktyk zawsze był przedstawiany na Radzie Pedagogicznej przez kierow- 209 nika szkolenia praktycznego. W tym roku szkolnym przedstawiał się następująco: klasa II TR-5– 7 tyg. -17 IV – 1V klasa II TR-3 – 2 tyg. -17IV - 27 IV klasa III LZ wgd – 4 tyg. – 30IV – 25V klasa II LZ wgd – 4 tyg. – 30IV-25V klasa III ZSZ rolnik – 8 tyg. – 17IV – 1VI klasa II ZSZ mechanik-operator poj. i maszyn rolniczych – 2 tyg. – 17.IV – 27 IV klasa III ZSZ mechanik-operator poj. i maszyn rolniczych – 2 tyg – 28V – 8VI Kierownik szkolenia praktycznego Marian Szarek w dniu 23 kwietnia 2001 roku na posiedzeniu Rady Pedagogicznej przedstawił następujące dokumenty do zatwierdzenia: „Regulamin praktyk zawodowych”, „Regulamin zajęć praktycznych”, i „Regulamin egzaminu z nauki zawodu i przygotowania zawodowego”. W uzasadnieniu poinformował, że w dniu 17 stycznia 2001 roku na posiedzeniu plenarnym Komisji Przedmiotów Zawodowych została przedstawiona propozycja regulaminów praktyk zawodowych i egzaminów z nauki zawodu i przygotowania zawodowego, a na takim samym posiedzeniu w dniu 2 kwietnia 2001 roku regulamin zajęć praktycznych. Po zapoznaniu się z propozycjami tych regulaminów zostały one pozytywnie zaopiniowane przez Komisję Przedmiotów Zawodowych. Powyższe regulaminy w szczegółowy sposób ujmowały obowiązki uczniów i nauczycieli praktycznej nauki zawodu w zakresie prowadzenia zajęć praktycznych grupowych, organizacji praktyk zawodowych oraz przygotowania i przebiegu egzaminów praktycznych, tj. z przygotowania zawodowego i z nauki zawodu. Każdy nauczyciel praktycznej nauki zawodu miał obowiązek szczegółowego zapoznania się z nimi, a także przekazania ich uczniom. Umieszczono w nich klauzulę, że ustalenia uwzględnione w tych regulaminach powinny być bezwzględnie przestrzegane. Dla udostępnienia tych regulaminów dla wszystkich zainteresowanych zostały one umieszczone w czytelni szkolnej. Egzaminy z nauki zawodu i przygotowania zawodowego zostały przeprowadzone w okresie 24-26 kwietnia i 22-26 czerwca 2001 roku. Formę pisemną pracy dyplomowej wybrało 7 uczniów: 5 z ekonomii i organizacji rolnictwa, a 2 z mechanizacji rolnictwa. Pozostali uczniowie zdawali egzamin w formie zadań egzaminacyjnych. Prace dyplomowe z mechanizacji rolnictwa zostały ocenione na celująco, a z ekonomii i organizacji gospodarstw na bardzo dobry. Do egzaminu z nauki zawodu w klasie IV LZ nie przystąpiły 2 osoby, a w Zaocznym Technikum Rolniczym 1. Łącznie przystąpiło do niego 90 uczniów. Wszyscy otrzymali oceny pozytywne, w klasach ZSZ nie przystąpił tylko 1 uczeń. Uczniowie, którzy otrzymali oceny pozytywne z egzaminu z przygotowania zawodowego i z nauki zawodu uzyskali dyplom z tytułem zawodowym. W roku szkolnym 2000/2001 praktyki zawodowe realizowały cztery klasy, tj. ITR-5, II TR-3, III LZ wgd, i ZSZ mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. Były to praktyki: 1-, 4- i 2-tygodniowe. Łącznie praktyki realizowało 98 uczniów. Były one organizowane w gospodarstwach rolnych, na działkach dydaktycznych przyszkolnych, w Domu Pomocy Społecznej w Parkoszu i w Niemczech. Każda klasa miała odrębny program dotyczący przede wszystkim problematyki żniwnej. Zaliczanie praktyk odbyło się w dniu 29 sierpnia 2001 roku. W tym celu zostały powołane 3-osobowe zespoły zaliczeniowe. Zgodnie z regulaminem zaliczenia dokonane zostały na podstawie indeksów praktycznej nauki zawodu, zaświadczeń o odbyciu praktyki zawodowej i przeprowadzonej rozmowy. Szczegółowej analizie poddano zapisy tematów praktyki każdej z klas w porównaniu z realizowanym przez nie programem. Zwrócono szczególną uwagę na poprawność terminologiczną używanych pojęć fachowych. Rozmowa zaliczeniowa przeprowadzona była pod kątem korzyści, jakie praktyka dała uczniom oraz osiągniętych przez nich w trakcie jej realizacji efektów. Rok szkolny 2001/2002 W roku szkolnym 2001/2002 9 klas różnych typów szkół realizowało zajęcia praktyczne grupowe, tj. III TR-5, IV TR-5, V TR-5, II LZ- rolnik, III LZ-rolnik, IV LZ- wgd, II LZ mechanik-operator pojazdów i maszyn roln. II i III ZSZ w zaw. mechanik-operator pojazdów 210 i maszyn rolniczych W tych klasach łącznie było realizowanych 28 programów różnych działów programowych charakterystycznych dla danego typu szkoły. Praktyki zawodowe realizowane były w 14 klasach różnych typów szkół. Większość klas i typów szkół miała ogólne praktyczne programy nauki zawodu, a szkoła opracowywała je szczegółowo dla każdej klasy, uwzględniając miejscowe warunki i możliwości. W tym roku szkolnym realizowany był program praktycznej nauki zawodu po raz pierwszy w klasie III LZ w zawodzie rolnik, w klasie II LZ w zaw. mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych oraz w klasie III ZSZ w zawodzie wyżej wymienionym. Opracowano programy praktycznej nauki zawodu do realizacji w roku szkolnym 2001/2002. W roku szkolnym 2001/2002 nauką jazdy samochodem objęto 125 uczniów z klas: III TR-5, III LZ, III LA, III ZSZ, a ciągnikiem 51 z klasy III TR-5 i III ZSZ. Naukę jazdy mieli przydzieloną następujący instruktorzy: Grzegorz Grzesiakowski, Jerzy Słupek, Stanisław Falarz, Lesław Kaput i Andrzej Słowik. Łącznie na kategorię „B” przypadło 2500 godzin jazdy, a na kategorię „T” 1020 godzin. W tym roku szkolnym łącznie prowadziło praktyczną naukę zawodu (zajęcia praktyczne) w całości lub części 17 nauczycieli. Z tej liczby 7 nauczycieli znajdowało się na etacie 22 godzin w wymiarze tygodniowym. W dniu 22 listopada 2001 roku na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych dokonano przydziału opieki nad specjalistycznymi pracowniami dydaktycznymi (10 pracowni w „Pawilonie”, internacie i szkole). Opiekunowie zostali zobowiązani do stałego czuwania nad ładem i porządkiem oraz systematycznego dbania o nowe pomoce dydaktyczne zakupione z budżetu szkoły, jak też wykonywane w własnym zakresie. Do zorganizowania bazy szkoleniowej dla realizacji zajęć praktycznych z produkcji roślinnej i zwierzęcej planowano zorganizowanie specjalistycznej pracowni dydaktycznej do prowadzenia zajęć praktycznych z przedmiotów rolniczych w byłym budynku pointernatowym w Brzostku. Proponowało się do zorganizowania tej pracowni następujących nauczycieli: Danutę Tęczar, Marię Stęgę i Stanisława Falarza. W sezonie jesiennym roku szkolnego 2001/2002 praktykę zawodową jesienną odbywały 4 klasy (V TR-5, III TZ-3, IV LZ, III ZSZ). Trzy klasy realizowało praktykę 4-tygodniową, a ostatnia, tj. III ZSZ - 2-tygodniową. Praktyki zawodowe jesienne realizowane były w gospodarstwach rolnych, na działkach dydaktycznych szkolnych oraz w ramach praktyki zagranicznej w Niemczech (5 osób). Dla właścicieli gospodarstw rolnych, w których planowana była realizacja praktyki zostało przeprowadzone szkolenie z zakresu BHP i pedagogiki społecznej. Pierwsze z nich prowadził pracownik Inspekcji Pracy w Krośnie Adam Guzik, a drugie pracownik Poradni Pedagogiczno-Wychowawczej w Dębicy Anna Gil. Na specjalnej odprawie uczniowie zostali zapoznani z programem praktyk jesiennych pod kątem ich realizacji w gospodarstwach szkoleniowych. Program dotyczył przede wszystkim prac wykonywanych w sezonie jesiennym. Ze strony szkoły prowadzono kontrolę praktyk, która miała na celu sprawdzenie obecności ucznia w gospodarstwie, kontrolę prowadzonej dokumentacji, tj. indeksu praktycznej nauki zawodu oraz przyprowadzenie rozmowy zarówno z uczniem, jak też z właścicielem gospodarstwa. Takich kontroli przeprowadzonych przez kierownika szkolenia praktycznego było 16. Wszyscy uczniowie byli w gospodarstwie i wykonywali różne prace w zależności od potrzeby. Ogólnie program praktyki był realizowany na ogół systematycznie. Po ukończeniu praktyki zostały przeprowadzone zaliczenia praktyk zawodowych. Nauka jazdy ciągnikiem przebiegała następująco: w klasie III ZSZ na 600 zaplanowanych godzin zrealizowano 415, czyli 69,16%, a w klasie III TR-5 na 420 godzin zrealizowano 108, czyli 25,71%. Łącznie na planowanych 1020 godzin zrealizowano 523, tj. 51,27%. Należy dodać, że w miesiącu grudniu i styczniu 2001 roku wstrzymano naukę jazdy samochodem i ciągnikiem z uwagi na bardzo trudne warunki atmosferyczne (bardzo duże opady śniegu i niskie temperatury). W roku szkolnym 2001/2002 wprowadzono do uprawy dotychczas nie uprawianą roślinę, tj. rzepak ozimy. Zaplanowano zasianie 2 ha tej rośliny przemysłowej. Ostatecznie wysiano rzepak na powierzchni 1,40 ha. 211 Oczko wodne wraz z jego infrastrukturą W jesieni wysiano żyto i pszenicę na powierzchni 6,0 ha. Planowano wysiew około 4,0 ha buraków cukrowych w roku 2002. Ta konieczność spowodowana była zachowaniem odpowiedniego odchwaszczania przy niepewnej pogodzie oraz coraz mniejszą liczbą klas mającących zajęcia praktyczne z produkcji roślinnej. W tym roku szkolnym zaledwie 3 klasy będzie realizowało praktyki wakacyjne, tj. III LZ, II ZSZ i IV TZ-5 z tym, że w tej ostatniej klasie część uczniów wyjedzie na praktykę zagraniczną do Niemiec. Na siewy wiosenne zostały zakupione nawozy mineralne. W tym roku szkolnym zaplanowano na zapleczu budynku wykonanie i zagospodarowanie oczka wodnego. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był nauczyciel przedmiotów zawodowych Grzegorz Grzesiakowski. Prace przy jego budowie wraz z zagospodarowaniem jego najbliższego otoczenia były wykonane na wiosnę przez uczniów klasy IV TR-5 – cztery osoby wcześniej przygotowały plan zagospodarowania tego oczka i jego otoczenia w ramach wykonywanej pracy dyplomowej pod kierunkiem Grzegorza Grzesiakowskiego – promotora tych prac i opiekuna działki. Prace, które zostały wykonane w okresie od kwietnia do czerwca 2002r roku: - ścięcie drzew topoli (5 sztuk) z uwagi, że w jesieni liście tych drzew zaśmiecały oczko wodne, - wykonanie planu - szkicu zagospodarowania działki wraz z oczkiem wodnym, - wykonanie ozdobnych budowli z kamienia wokół oczka i zainstalowanie w nim pompki do pompowania wody, - zasianie trawy i jej pielęgnacja, - posadzenie roślin i krzewów ozdobnych, - uruchomienie kaskady wodnej, Na wiosnę roku 2002 trwały intensywne prace i całe przedsięwzięcie zostało sfinalizowane. Ogródek agrobiologiczny miał zawsze w swoimi założeniu spełniać rolę „zielonej pracowni” do przedmiotu produkcja roślinna. W tym roku szkolnym został położony szczególnie nacisk na jego wykorzystanie do egzaminu z przygotowania zawodowego w formie wykonania prac dyplomowych. W związku z tym podjęto działania organizacyjne i wyjaśniające wśród uczniów klasy II TR-3 i IV TR-5. W jesieni zostały założone 2 kolekcje zbóż ozimych, tj. 50 poletek demonstracyjnych. Na wiosnę 2002 roku wykorzystano po jednej kolekcji zbóż jarych, ziemniaków, kukurydzy 212 i traw pastewnych. Późną jesienią zostały zaorane truskawki, które przez kilka ostatnich lat owocowały i w związku z tym wyrodziły się. Planowano zasiać łubin na nawóz zielony i założyć nową plantacje truskawek i malin. W tym roku postanowiono zorganizować specjalistyczną pracownię do prowadzenia zajęć praktycznych z przedmiotów rolniczych (produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej). Do jej powstania w znaczący sposób przyczynili się Maria Stęga i Stanisław Falarz. Została ona zorganizowana w Internacie Zespołu Szkół, po przeniesieniu pomocy naukowych ze szkoły filialnej w Dębicy, która tam została zlikwidowana. Praktyczna nauka zawodu w pierwszym semestrze roku szkolnego 2001/2002 składała się z zajęć praktycznych, praktyk zawodowych realizowanych w sezonie jesiennym, nauki jazdy samochodem i ciągnikiem (kategori „T” i „B”) oraz nauki pracy maszynami rolniczymi. Zajęcia praktyczne grupowe realizowane były w całości lub częściowo przez 17 nauczycieli. Z tej liczby 7 znajdowało się na etacie 22 godzin w wymiarze tygodniowym. Łącznie w ramach zajęć praktycznych prowadzono 34 działy programowe. Ogólnie można zajęcia praktyczne pogrupować w zależności od typu szkoły, tj. TR-8 działów programowych, LZw zawodzie rolnik ze specjalizacją wiejskie gospodarstwo domowe - 3 działy programowe, LZ w zawodzie rolnik - 8 działów programowych, LZ w zawodzie mechanik–operator pojazdów i maszyn rolniczych - 4 działy programowe oraz ZSZ w zawodzie mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych - działów progranmowych. Zajęcie praktyczne grupowe nie były prowadzone w tym semestrze w Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu, w Technikum Rolniczym 3-letnim oraz w Liceum Ogólnokształcącym. Zajęcia praktyczne w Zasadniczej Szkole Zawodowej, Liceum Zawodowym w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych oraz mechanizacji rolnictwa (zaj. prakt.), a także w Technikum Rolniczym 5-letnim realizowane były w specjalistycznych pracowniach zajęć praktycznych w „Pawilonie”. Zajęcia praktyczne z produkcji roślinnej w TR–5 i LZ w zawodzie rolnik realizowane były na szkolnych działkach dydaktycznych. Odbywały się one w 2 sezonach: jesiennym i zimowym. Najtrudniejsze warunki do prowadzenia zajęć praktycznych były z działu programowego produkcja zwierzęca. Temu celowi, jak także poprawie warunków realizacji zajęć praktycznych z produkcji roślinnej w okresie zimy miało służyć zorganizowanie specjalistycznej pracowni do prowadzenia zajęć praktycznych z przedmiotów w internacie. W roku szkolnym 2001/2002 był organizowany podobnie jak w latach poprzednich konkurs „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych”. Składał się on z dwóch części. Pierwsza, przeprowadzona w miesiącu kwietniu była teoretyczna - należało udzielić odpowiedzi na 30 pytań. Najlepsi uczniowie (po 2 z klasy) zostali zakwalifikowani do części praktycznej, która miała się odbyć w drugiej dekadzie maja. Regulamin konkursu został opracowany przez Grzegorza Grzesiakowskiego i Jerzego Słupka. Realizację części praktycznej zadeklarowali nauczyciele praktycznej nauki zawodu. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 16 kwietnia 2002 roku kierownik szkolenia praktycznego zaprezentował wynik ankiety skierowanej do uczniów przygotowujących się do egzaminu z nauki zawodu w formie tradycyjnych pytań egzaminacyjnych. W ankiecie znajdowało się 17 pytań, które dotyczyły całokształtu przygotowania się ucznia do końcowego egzaminu, sposobu jego przeprowadzenia, rodzaju pytań, zdawania przed komisją zewnętrzną czy przed nauczycielami prowadzącymi zajęcia praktyczne. Ankieta została przeprowadzona w czterech klasach. Organizatorem Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego na szczeblu szkoły był Jerzy Słupek. Rejonowe zawody odbyły się w dniu 20 marca 2002 roku w Dębicy. Patronował im Polski Związek Motoryzacyjny i Komenda Policji w Dębicy. Turniej ten składał się z części teoretycznej i praktycznej. W zakresie części teoretycznej były pytania z zakresu ruchu drogowego i techniki kierowania. Na szczeblu powiatu szkołę reprezentowało trzech uczniów: Andrzej Urban z kl. I TR-3, Sławomir Kawalec z kl. III TR-3, Witold Baran z kl. IV TR-3. Ostatecznie drużyna Zespołu Szkół im. Jana Pawła II zajęła 3 miejsce, zdobywając 9 punktów. Do finału wojewódzkiego zakwalifikował się Zespół Szkół Zawodowych nr 1 w Dębicy, zajmując 1 miejsce i zdobywając 13 pkt. 213 Należy dodać, że szkoła corocznie reprezentowana była na Młodzieżowym Turnieju Motoryzacyjnym w Dębicy. Cieszy się on bowiem dość dużym zainteresowaniem uczniów z naszej szkoły i można corocznie wystawić 3-osobową drużynę na eliminacje powiatowe. W naszej szkole priorytetową olimpiadą z zakresu przedmiotów zawodowych była Olimpiada Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, którą realizowano w następujących blokach tematycznych: agrobiznes, produkcja roślinna, produkcja zwierzęca, mechanizacja rolnictwa, żywienie człowieka, gospodarstwo domowe. W tym roku szkolnym była już XXVI edycja tej olimpiady. Eliminacje okręgowe odbyły się w dniach 5-6 kwietnia 2002 roku w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Pszczelej Woli. Reprezentacja naszej szkoły pojechała na eliminacje okręgowe pod opieką Janiny Słupek. Najwięcej punktów zdobyła uczennica z Leśnej Podlaskiej (99 pkt.) w bloku agrobiznesu. Najlepszy z naszej szkoły był Józef Augustyn z bloku z produkcji roślinnej, zdobywając 91 pkt., co dało mu pierwsze miejsce. Podniosło to bardzo prestiż naszej szkoły. Otrzymał „zielone świadectwo” kwalifikujące go do Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, która odbyła się koło Szczecina w dniach 23-25 maja 2002 roku. Otrzymał także „białe świadectwo” uprawniające go do otrzymania maksymalnej oceny z przedmiotu. „Białe świadectwa” otrzymali także: Łukasz Mirus (80 pkt.) z mechanizacji rolnictwa i Mieczysław Parat (79 pkt.) z produkcji roślinnej. Ogółem udział w eliminacjach okręgowych wzięło 318 uczniów, a lokaty naszych uczniów należało ocenić jako dobre. W sumie mieściły się one w granicach od 1. aż do 56. miejsca. Biorąc pod uwagę te wyniki stawiano naszą szkołę na dobrej pozycji. Na zakończenie eliminacji okręgowych Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych przewodniczący poinformował, że najlepszą szkołą średnią w województwie podkarpackim jest Zespół Szkół Rolniczych z Iwonicza, natomiast w województwie lubelskim Zespół Szkół Rolniczych w Kijanach. W sezonie wiosennym 10 klas realizowało praktykę zawodową. Z klasy IV TR-5 25 uczniów przez 7 tygodni w okresie 15 kwietnia – 31 maja 2002 roku pracowało w Niemczech, na gospodarstwach rolnych i działkach szkolnych, z klasy II TR-3 19 uczniów przez 2 tygodnie w okresie 3-14 czerwca 2002 roku przebywało na szkolnych działkach dydaktycznych, a z klasy TR-3 w Dębicy 23 uczniów przez 2 tygodnie w okresie 22 kwietnia – 3 maja 2002 roku w gospodarstwach rolnych. Natomiast 36 uczniów ze szkoły zasadniczej, tj. II ZSZ w zawodzie mechanik-opertor pojazdów i maszyn rolniczych realizowało praktykę w okresie 22 kwietnia - 3 maja 2002 roku w gospodarstwach rolnych, a 30 uczniów klasy III ZSZ w zawodzie - mechanik-opertor pojazdów i maszyn rolniczych w okresie 20 – 31 maja 2002 roku w zakładach produkcyjno-usługowych. Z kolei 27 uczniów klasy II LA w zawodzie technik agrobiznesu realizowało 2-tygodniową praktykę zawodową w okresie 8-19 kwietnia 2002 roku w gospodarstwach rolnych, 32 uczniów klasy III TA - 2-tygodniową praktykę w okresie 13-24 maja 2002 roku w zakładach przetwórstwa spożywczego, 30 uczniów klasy IV TA – 2-tygodniową praktykę w okresie 13-24 maja 2002 roku w placówkach handlowych i usługowych, a 27 uczniów z klasy II LZ w zawodzie rolnik odbywało 4- tygodniową praktykę w okresie 6-31 maja 2002 roku w gospodarstwach rolnych i na działkach dydaktycznych. W okresie wiosennym była duża ilość klas, w których program przewidywał realizację programu praktyki zawodowej. Praktyki, za wyjątkiem klasy III i IV LA realizowane były w gospodarstwach rolnych i częściowo na szkolnych działkach dydaktycznych. Program praktyk z reguły dotyczył prac polowych wykonywanych w sezonie wiosennym. Realizujący praktykę zawodową w gospodarstwie rolnym, w zakładzie mechanicznym, zakładzie spożywczym czy w placówce handlowej wykorzystywali wiadomości nabyte na przedmiotach teoretycznych oraz doskonalili swoje umiejętności zawodowe wyuczone na grupowych zajęciach praktycznych. Przez szkołę była prowadzona systematyczna kontrola w sposób wybiórczy we wszystkich klasach. Miało to na celu mobilizowanie ucznia do zdyscyplinowania i do sumiennego wypełniania obowiązków praktykanta w gospodarstwie rolnym czy zakładzie produkcyjno-handlowo-usługowym. Znaczna część uczniów realizowała praktykę zawodową bardzo sumiennie i zgodnie z podanymi wcześniej wskazaniami. 214 W roku szkolnym 2001/2002 nauka jazdy na kategorię „B” była realizowana przez uczniów następujących klas: III TR-5, III LZ w zawodzie rolnik, III LA i III ZSZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. Łącznie w tych klasach było 125 uczniów. Natomiast nauka jazdy ciągnikiem realizowana była przez uczniów klasy III TR5 – chłopców i III ZSZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. W tych klasach było 51 chłopców. Naukę jazdy samochodem i ciągnikiem w roku 2001/2002 prowadzili następujący instruktorzy nauki jazdy: Jerzy Słupek, Leszek Kaput, Andrzej Słowik, Marek Drechschler, Stanisław Falarz i Grzegorz Grzesiakowski. Realizacja nauki jazdy przebiegła na ogół rytmicznie za wyjątkiem uczennic klasy III LZ w zawodzie rolnik. W tej klasie nauka jazdy została w zasadzie rozpoczęta dopiero w semestrze II i na koniec maja nie wszyscy mieli wyjeżdżone godziny. Klasa ta zajęcia edukacyjne zakończyła 24 maja 2002 roku z uwagi na 4-tygodniową praktykę zawodową realizowaną na wakacjach. Uczniowie kilkakrotnie podchodzili do egzaminu państwowego zanim uzyskali wynik pozytywny. Na ten stan rzeczy składały się z jednej strony duże wymagania egzaminacyjne, a z drugiej nie zawsze najlepsze predyspozycje psychotechniczne i opanowanie umiejętności jazdy. W maju 2002 roku został sfinalizowany konkurs „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych”, do którego przygotowania trwały przez cały rok szkolny 2001/2002. W pionie szkół zawodowych brali w nim udział uczniowie klasy III ZSZ, a w pionie szkół średnich klasa I TR-3, II TR-3 i IIITR-5. Konkurs rozpoczął się częścią teoretyczną (test wyboru - 30 pytań). Po jego napisaniu po dwóch najlepszych uczniów z każdej klasy przeszło do części praktycznej. Grunty dzierżawione od Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej nazywano działką dydaktyczną towarową, z uwagi że wraz z działką przekazaną przez Gminną Radę towarową stanowiły ponad 12 ha gruntowych. W roku szkolnym 2001/2002 uprawiano 1,5 ha rzepaku ozimego, 3,5 ha buraków cukrowych, 2,0 ha żyta i około 5,0 ha pszenicy ozimej. W miesiącu lipcu 2002 roku został zorganizowany pokaz ochrony plantacji dla plantatorów buraka cukrowego z terenu gminy Brzostek i gmin sąsiednich. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 18 czerwca 2002 roku przewodnicząca poprosiła o zwolnienie z tej funkcji. Prośba została przyjęta. Dyrektor szkoły Halina Nowak podziękowała przewodniczącej KPZ Weronice Baran za wieloletnia pracę. Rok szkolny 2002/2003 Nowym przewodniczącym Komisji Przedmiotów Zawodowych został Paweł Machaj powołany na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 30 sierpnia 2002 roku. W roku szkolnym 2002/2003 została zawarta umowa ze Zbigniewem Rasiem w Zawadce Brzosteckiej dotycząca realizowania zajęć praktycznych z produkcji zwierzęcej w jego gospodarstwie. Ponadto praktyki zawodowe uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych realizowali w Zakładzie „AKPIL” w Pilźnie, a uczniowie klasy IV LA w sklepach na terenie Brzostku i okolic. Dla klas III i IV LA planowano także tygodniowy wyjazd do CKU w Dębicy (praktyka z zakresu informatyki) W roku 2002 zakontraktowanych buraków cukrowych było 105 ton na areale 3,5 ha, plan kontraktacji został znacznie przekroczony. Zbiór buraków cukrowych odbywał się w bardzo trudnych, niemal ekstremalnych warunkach atmosferycznych. Ponadto zakontraktowano 1,5 ha rzepaku ozimego, z czego zebrano 4,6 tony. Otrzymano za niego 2 700 zł. Zebrano także 8,2 tony pszenicy oraz 4,3 tony żyta. Na następny rok zakontraktowano 5 ha rzepaku ozimego. W dalszym ciągu prowadzone były prace przy budowie warsztatów szkolnych. W najbliższym czasie planowano wykonać za 180 tysięcy złotych stolarkę drzwiową i okienną oraz instalację wodno-kanalizacyjną, a tym samym zkończyć budowę tego obiektu. W roku szkolnym 2002/2003 zaplanowano zrealizowanie 10 wycieczek dydaktycznych z przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu. Wycieczki dydaktyczne z przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu mia- 215 ły ogromne walory zarówno dydaktyczne, jak i wychowawcze. Wielu tematów nie można było zrealizować w sposób praktyczny na terenie szkoły, jak także w miejscach realizacji praktycznej nauki zawodu. Dlatego jedynym wyjściem była organizacja takich wycieczek dydaktycznych. Ponadto uczniowie mogli zobaczyć profesjonalne działania służb meteorologicznych, funkcjonowanie stacji chemiczno-rolniczej, stacji oceny nasion oraz kwarantanny, ochrony roślin. W zakładach pracy mogli zapoznać się z przemysłową produkcją i efektami produkcyjnymi i ekonomicznymi. Na posiedzeniu plenarnym Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 10 grudnia 2002 roku zmieniono wewnątrzszkolny regulamin konkursu „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych”. Propozycje przygotował Marek Dreschler. W regulaminie zaproponowano zmiany nazwy konkursu z „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych” na „Najlepszy mechanizator rolnictwa”. Zmiana podyktowana była tym, że w konkursie mogli brać udział wszyscy uczniowie, którzy posiadali prawo jazdy kategorii „B” i „T”, a nie tylko uczniowie kształcący się w zawodzie „mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych”. Konkurs obejmował część teoretyczną polegającą na rozwiązaniu testu składającego się z 30 pytań. Do części praktycznej przechodziło po dwóch uczniów z danej klasy. W części praktycznej przewidywało się zadania do wykonania z zakresu umiejętności w prowadzeniu pojazdów (samochód, ciągnik), naprawy, obsługi i eksploatacji podstawowych narzędzi rolniczych. W skład oceny danej konkurencji wchodziły punkty za czas wykonania zadania pomniejszone o punkty karne za przekroczenie limitu czasu, błędne, nieprecyzyjne lub niezgodne z zasadami BHP wykonanie zadania. Suma punktów w poszczególnych konkurencjach dawała uczniowi punktację ogólną w konkursie. Uczeń, który otrzymał największą ilość punktów zajmował pierwsze miejsce w konkursie. Wstępne terminy realizacji: - część teoretyczna - kwiecień - część praktyczna - maj W jesieni 2002 roku posiano prawie 4 ha rzepaku ozimego, z tym że zakontraktowano 2 ha. Pozostałe 2 ha zasiano za rowem melioracyjnym z przeznaczeniem na ewentualne pokrycie braków na pierwszym polu i ewentualnie na nawóz zielony. Stan plantacji był słaby z uwagi na bardzo trudny koniec lata i jesień - najpierw nadmierna susza, a następnie opady deszczu i niska temperatura. Na okres zimy rośliny nie były dobrze przygotowane, tj. były słabo ukorzenione i miały słabo rozwinięte liście. Po zakończeniu zimy należało ocenić stan ich przezimowania i podjąć stosowne decyzje co do dalszych losów tej plantacji. Po zbiorze buraków cukrowych w nieco spóźnionym terminie zasiano 3,5 ha pszenicy ozimej. Na buraki cukrowe zostawiono 3,5 ha. W grudniu otrzymaliśmy limit z cukrowni w Ropczycach na wyprodukowanie 31,43 tony buraków, co odpowiadało powierzchni 0,75 ha. Szkoła napisała odwołanie do cukrowni celem zwiększenia limitu do poziomu z roku 2002. W roku szkolnym 2002/2003 praktyczna nauka zawodu (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe) była realizowana w 12 klasach różnych typów szkół. Z tej liczby zajęcia praktyczne odbywały się w 7 klasach. Były realizowane przez 16 nauczycieli w 33 działach programowych. Z tej liczby prowadzących zajęcia praktyczne 4 prowadziło wyłącznie zajęcia praktyczne, ewentualnie naukę jazdy (Marek Dreschler, J. Krzyszczuk, A. Słowik i L. Kaput). Pozostali łączyli w mniejszym lub w większym zakresie prowadzenie zajęć praktycznych z nauczaniem teoretycznym. W poszczególnych typach szkół prowadzono następującą ilość grup zajęć praktycznych: Technikum Rolnicze 5-letnie - 7 grup, Liceum Zawodowe - rolnik - 11 grup, Liceum Zawodowe – mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych - 3 grupy, Zasadnicza Szkoła Zawodowa - mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych - 8 grup. Zajęcia praktyczne w roku szkolnym 2002/2003 z produkcji roślinnej i zwierzęcej realizowane były w ciągu całego roku szkolnego. Szkoła posiadała wystarczającą ilość pola, aby można realizować zajęcia praktyczne z produkcji roślinnej. Należały do nich: działka 216 przyinternatowa, ogródek kwiatowo-rekreacyjny, ogródek agrobiologiczny i działka produkcyjno-towarowa. W ostatnich dwóch latach trwały intensywne prace nad zagospodarowaniem otoczenia oczka wodnego, które realizowane były w ramach pracy dyplomowej. Ogródek rekreacyjno-kwiatowy nastawiony był na wzbogacenie w nowe kolekcje kwiatów ozdobnych i roślin zielonych - powstały nowe kompozycje, które znacząco poprawiły estetykę otoczenia. Drugim elementem, który świadczył o wkomponowaniu budynku szkolnego w zieleń było oczko wodne z jego infrastrukturą. Opiekę nad tymi pracami sprawowała B.Synowiecka i G. Grzesiakowski. Nastąpiła zmiana opiekuna działki przyinternatowej, którą objęła od nowego roku szkolnego M. Stęga oraz ogródka agrobiologicznego, nad którym opiekę zaczęła sprawować Z. Pieczonka. Na działce przyinternatowej uprawiane były warzywa i ziemniaki, a na działce przyinternatowej podstawowe grupy roślin rolniczych, zboża, ziemniaki, kukurydza i trwałe użytki zielone. Na działce produkcyjno-towarowej w roku szkolnym 2002/2003uprawiano zboże, rzepak ozimy i buraki cukrowe. Płody rolne przedstawiały się następująco: żyto - 970 kg, pszenica ozima - 19 125 kg, rzepak ozimy - 4060 kg, buraki cukrowe - 150 ton. Drugim działem programowym z przedmiotów rolniczych była produkcja zwierzęca. Realizowany był on w bardzo trudnych warunkach. Szkoła nie miała własnej bazy szkoleniowej z produkcji zwierzęcej poza środkami dydaktycznymi, które służyły do upoglądowienia nauczania lekcji teoretycznych. Obejmowała ona 6 grupowych zajęć praktycznych w kl.: III, IV LZ oraz IV, V TR. Niektóre tematy realizowano w gospodarstwach rolnych, z którymi szkoła podpisała umowę. Gospodarstwo domowe realizowane było w klasie III LZ, a żywienie człowieka w klasie IV. Zajęcia te odbywały się w pracowniach żywienia w sali nr 24 i nr 25 oraz w pracowni gospodarstwa domowego w budynku pointernatowym. Te specjalistyczne pracownie były dobrze wyposażone i prowadzone na należytym poziomie. W semestrze I roku szkolnego 2002/2003 wymieniono w jednej z sal wykładzinę oraz ocieplono strop. Ponadto poprawiono jej estetykę oraz wyremontowano stoły ślusarskie i pozyskano imadło do specjalistycznej pracowni obróbki ręcznej materiałów. W tej ostatniej pracowni Janina Słupek wraz z uczniami opracowała regulamin stanowiska ślusarskiego. W tym roku szkolnym należało czynić starania o przedłużenie umowy dzierżawczej z Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną „Przebój” w Kleciach o kolejne 3 lata. Poprzednia umowa wygasała w dniu 4 maja 2003 roku. Rada Pedagogiczna na posiedzeniu w dniu 23 stycznia 2003 roku podjęła uchwałę o przedłużeniu umowy dzierżawczej z Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną „Przebój” na kolejne 3 lata, tj. do zbiorów płodów rolnych w roku 2006. Działka produkcyjno-towarowa przechodziła w 2003 roku trudne chwile związane z bardzo ciężkimi warunkami atmosferycznymi. Rzepak ozimy przepadł zupełnie i w jego miejsce posiano rzepak jary. Nawiązano wstępną współpracę z Centralą Nasienną w Sanoku w sprawie ewentualnej kontraktacji na następny rok, tj. 2004. Plantacja została zdominowana przez familianty, tj. rzodkiew i świrzop. Plantacja buraków cukrowych była na ogół zadawalająca. Pierwsza plantacja przy drodze Klecie-Brzostek była znacznie lepsza niż ta druga znajdująca się za rowem melioracyjnym. Plantacje buraków były względnie mało zachwaszczone. W najbliższym czasie została mechanicznie spulchniona gleba w międzyrzędziach, a następnie wykonana ręczna obróbka uzupełniająca. Stan owsa bezłuskowego był zadawalający, z wyjątkiem miejsc nadmiernie podmokłych. Koło „Rybaczówki” na niewielkiej powierzchni posiana była mieszanka jęczmienia z owsem, której stan był najsłabszy ze wszystkich uprawianych gatunków. Teren w tym miejscu był najbardziej podmokły i dlatego to stanowisko należało uznać za najsłabsze. Plony stąd uzyskiwane zawsze były pod znakiem zapytania. W roku szkolnym 2002/2003 uczniowie odnieśli sukces na Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Mieczysław Parat zakwalifikował się w bloku produkcji roślinnej do Finału Krajowego w Suwałkach. W ostatecznych eliminacjach zajął 15 miejsce w skali kraju, a tym samym uzyskał możliwość studiowania na każdej Akademii Rolniczej w kraju. Opiekę nad nim sprawowała nauczycielka produkcji roślinnej Barbara Synowiecka. W dniu 17 maja 2003 roku w Tarnobrzegu odbył się wojewódzki turniej motoryzacyjny 217 z wiedzy o przepisach ruchu drogowego, obsługi pojazdów, historii motoryzacji i techniki kierowania. Na 15 ekip startujących nasza szkoła zajęła 14. miejsce. Był to nie najlepszy wynik, który skłonił zawodników do refleksji nad poziomem ich wiedzy i umiejętności praktycznych. Również na wiosnę 2003 roku odbył się wewnątrzszkolny konkurs „Najlepszy mechanizator rolnictwa”. Organizatorami byli nauczyciele uczący przedmiotów zawodowych i prowadzący zajęcia praktyczne. Głównym koordynatorem był Marek Dreschler. Tradycyjnie konkurs składał się z części teoretycznej i praktycznej. Z części teoretycznej wyłoniono 9 najlepszych uczniów, tj. 5 z kl. III ZSZ i 4 z kl. III LZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. Do części praktycznej przystąpiło 6 uczniów. Najwięcej punktów uzyskali: Bartosz Kolak - I miejsce, Łukasz Czachara - II miejsce i Łukasz Misiura - III miejsce. Założeniem dydaktyczno-wychowawczym tego konkursu było poszerzenie wiedzy teoretycznej i doskonalenie umiejętności zawodowych. Czynnie w przygotowanie uczniów do tego konkursu włączyli się wychowawcy klas i nauczyciele zawodu. Słabą stroną był brak zainteresowania ze strony młodzieży tym konkursem wyrażający się małą liczbą uczniów, którzy zgłosili się do jego udziału. Wiosna to okres realizacji praktyk wiosennych w szkołach rolniczych czy związanych z gospodarką żywnościową. W tym czasie klasa IV TR-5 realizowała praktykę 7-tygodniową (19 kwietnia – 30 maja 2003 roku), II TR-3 - 2-tygodniową w gospodarstwach rolnych i na szkolnych działkach dydaktycznych, III LA - 2-tygodniową (19–30 maja 2003 roku) - jeden tydzień w Zakładach Przetwórstwa Spożywczego, a drugi na kursie komputerowym w Centrum Kształcenia Praktycznego w Dębicy, IV LA - 2-tygodniową (19-30 maja 2003 roku) – jeden tydzień w placówkach usługowo-handlowych, a drugi na kursie komputerowym w CKP, klasa III ZSZ - 2-tygodniową (19-30 maja 2003 roku) w AKPIL w Pilźnie, w Zakładzie Ślusarskim w Brzostku, w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowo-Handlowym „Ekiw’’ w Brzostku i w Zakładzie Naprawczym w Kamienicy Dolnej. Ponadto 8 uczniów pojechało na praktykę 4-miesięczną do Szwajcarii i 4 uczniów na praktykę 3-miesięczną do Niemiec (K. Mokrzycki, K. Sury, S. Przybyło, T. Kolbusz, Ł. Prokuski, P. Rzońca, Staniszewski, P. Augustyn, P. Górka, K. Tarza, R. Pietrzycki). 13 uczniów z różnych klas wzięło udział w kursie spawalniczymi i na operatora wózka widłowego oraz DT w Ośrodku Szkolenia Kursowego w Radymnie. Koszty szkolenia egzaminu pokrywali rodzice. Uzyskanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych w tym czasie miało ogromne znaczenie dla przyszłego absolwenta. Ze strony szkoły prowadzone były kontrole realizowanej praktyki zawodowej. Łącznie sprawdzono 40 uczniów w zakładach przetwórstwa spożywczego, w placówkach handlowousługowych i w gospodarstwach rolnych. Rok szkolny powoli zbliżał się do końca. Wychowawcy starali się aktywizować uczniów do wzmożonego wysiłku w celu poprawy wyników nauczania, uzyskania promocji do klasy następnej lub ukończenia szkoły. Niektóre klasy miały zaplanowane praktyki zawodowe. Łącznie było do zrealizowania 4 wakacyjne praktyki zawodowe. Były to praktyki 3-tygodniowe, 1-tygodniowe, 2-tygodniowe i 4-tygodniowe. Nauka jazdy samochodem i ciągnikiem stanowiła integralną część praktycznej nauki zawodu. Realizowana była w trzech klasach (III LZ - rolnik, III LZ - mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, III ZSZ - mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych), liczących 89 uczniów, z czego 5 miało prawo jazdy uzyskane w poprzednim roku szkolnym, a 4 z różnych przyczyn nie przystąpiło do nauki jazdy na prawo jazdy kategorii „B”. Naukę jazdy samochodem rozpoczęło 81 uczniów. Planowano z nimi wyjeździć 1620 godzin, jednak udało się tylko 1429, co stanowi 88,2% (według stanu na dzień 23 maja 2003 roku). Część uczniów przystąpiła do egzaminu państwowego. Jednak nie wszyscy zdali go przy pierwszym podejściu. W dalszym ciągu trwała nauka jazdy i uczniowie składali dokumenty na egzamin w Ośrodkach Egzaminacyjnych. Naukę jazdy na ciągnik realizowało dwóch uczniów z klasy II ZSZ i wszyscy z klasy III ZSZ. Łącznie jeździło 59 uczniów. Zaplanowano do wyjeżdżenia 1180 godzin, do dnia 23 maja 2003 roku zrealizowano 1078 godzin, co stanowiło 91,3% realizacji planowych godzin. Łącznie do egzaminu przystąpiło i zdało go 10 osób, po 5 z klasy. W dalszum ciągu trwały egzaminy i zawsze najwięcej uczniów przystępowało do nich w miesiącu czerwcu. 218 W roku szkolnym 2002/2003 zgodnie z Zarządzeniem Kuratorium Oświaty w Rzeszowie egzamin z przygotowania zawodowego i nauki zawodu został przeprowadzony w dwóch nowych terminach - dla uczniów nieprzystępujących do egzaminu dojrzałości i dla tych, którzy planują do niego przystąpić. W pierwszym terminie przystąpiło 7 uczniów, a w drugim pozostali. W tym roku szkolnym egzamin z przygotowania zawodowego i nauki zawodu tradycyjnie składał się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. Podobnie jak w poprzednim roku była duża ilość prac dyplomowych, tj. 43, z tego 30 w kl. V LA, 11 w kl. V TR-5, 2 z kl. III TR-3. Pozostali uczniowie zdecydowali się na egzamin praktyczny. Poziom prac w tym roku był na dość wysokim poziomie. Szkoła wzbogaciła się w wiele cennych środków dydaktycznych, które mogły być wykorzystywane na zajęciach edukacyjnych. Pozostali uczniowie, tj. 105 zdawało egzamin w formie zadań egzaminacyjnych. Na 162 uczniów wszyscy wyrazili wolę zdawania tego egzaminu. Nie zgłosiło się jednak do niego 3 uczniów (po jednym z klas: III TR-3, IV LZ i III ZSZ), a jeden z uczniów złożył podanie o umożliwienie przystąpienia do egzaminu w terminie poprawkowym, tzn. w ostatnim tygodniu sierpnia. Na 158 uczniów 13 uzyskało oceny celujące, 61 bardzo dobre, 48 dobre, 31 dostateczne i 5 dopuszczające. Średnia ocen była stosunkowo wysoka - wyniosła 4,44. W roku szkolnym 2003/2004 uczniowie podjęli prace dyplomowe (zespołowe) mające na celu zagospodarowanie działu produkcyjno-uprawowego na kolejne 3 lata, tj: 20032006 i zagospodarowanie działki przyinternatowej na szerzenie bazy surowcowej do prowadzenia zajęć praktycznych w TŻiGD. W okresie wakacji w roku szkolnym 2002/2003 cztery klasy realizowały praktyki zawodowe: IV TR-5, II TR-3, III LZ – mechanik-operator pojazdów i maszyn rolnych, III LZ - rolnik. Łącznie praktykę zawodową odbyło 108 uczniów na szkolnych działkach dydaktycznych, w Niemczech oraz w Szwajcarii. Do Szwajcarii na czteromiesięczną praktykę wyjechało 8 uczniów: 4 z klasy IV LA i 4 z IV TR-5. Natomiast do Niemiec 5 uczniów z klasy IV TR-5. Na szkolnych działkach dydaktycznych praktyki trwały po jednym tygodniu. Uczniowie brali udział w pracach pielęgnacyjnych w ogródku agrobiologicznym, ogródku rekreacyjno-kwiatowym, na plantacji buraków cukrowych, przy zbiorze zboża i rzepaku oraz w przygotowaniu tych płodów rolnych do sprzedaży. Uczniowie klasy III LZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolnych po jednym dniu realizowali praktykę w zakresie eksploatacji prasy wysokiego zgniotu i kombajnu zbożowego. W dniu 27 sierpnia zostało dokonane zaliczenie praktyk zawodowych. Praktyki zawodowe i zajęcia praktyczne z produkcji roślinnej i zwierzęcej skończyły się w roku szkolnym 2003/2004. W tym roku realizowane były jeszcze w klasie V TR-5, III TR-3 i IV LZ w zawodzie rolnik. Aby utrzymać opiekę nad działkami na dotychczasowym poziomie do prac nad nimi musiały się czynnie włączać wszystkie klasy i wychowawcy. Należało powołać zespół nauczycieli w ramach Komisji Przedmiotów do rozwiązania tego problemu i przedstawienia wyników na posiedzeniu Rady Pedagogicznej. Zgodnie z ustaleniami podjętymi na ostatnim posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych działka przyinternatowa miała być przeznaczona pod produkcję surowców na zajęcia praktyczne w TŻiGD. W związku z tym patronat nad nią powinni sprawować uczniowie tego typu szkoły. Z dniem 30 sierpnia 2003 roku zakończył pracę dotychczasowy kierownik szkolenia praktycznego Marian Szarek w skutek przejścia na emeryturę. Rok szkolny 2003/2004 W dniu 1 września 2003 roku odbyła się inauguracja nowego roku szkolnego. Szkoła stanęła przed nowym wyzwaniem, którym była zmniejszająca się ilość zajęć praktycznych z produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej z uwagi na wygasanie dotychczasoych typów szkół. W ich miejsce powstało nowe 4-letnie Technikum Mechanizacji Rolnictwa oraz Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego. Kierownikiem szkolenia praktycznego została nauczycielka mechanizacji rolnictwa mgr inż. Janina Słupek, przed którą stanęły te problemy do rozwiązania. Pierwszą czyn- 219 nością nowego kierownika było zwołanie w dniu 1 września 2003 roku podkomisji mechanizacji działającej w ramach Komisji Przedmiotów Zawodowych. Należy dodać, że zajęcia praktyczne ZSZ w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych i TMR odbywały się w tzw. Pawilonie w Brzostku odległym od budynku szkolnego prawie 3 km. W tym posiedzeniu wzięli udział nauczyciele przedmiotów zawodowych, technicznych i prowadzących zajęcia praktyczne w Pawilonie: Jan Zastawny, Jerzy Słupek, Józef Kryszczuk, Paweł Machaj, Józef Wadas, Lesław Kaput, Marek Drechsler, Andrzej Słowik oraz dyrektor szkoły Halina Nowak i kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek. Janina Słupek podała hasło przewodnie do pracy w roku szkolnym 2003/2004: „Pracuj rzetelnie, bo z owoców Twej pracy korzystają inni, jak Ty korzystasz z pracy drugich” – była to wypowiedź kardynała Stefana Wyszyńskiego. Omawiając hasło powiedziała, że „rzetelnie”, tzn. solidnie, starannie, wykorzystując swoją wiedzę, doświadczenie i umiejętności pedagogiczne. Następnie wskazała zadania nauczycieli biorących udział w tym posiedzeniu. Stwierdziła, że w opracowywanych rozkładach materiału nauczania należy uwzględnić standardy wymagań egzaminu zawodowego. Powiedziała, aby jedną z metod stosowanych podczas zajęć praktycznych były ćwiczenia - czyli konkretne zadania przydzielone uczniom lub grupom uczniów do wykonania, zmuszające ich do korzystania z katalogów maszyn, katalogów części zmiennych, instrukcji obsługi schematów itp. Każde zajęcia powinny być rzetelnie przygotowane i przemyślane pod kątem celów, treści, pomocy naukowych, a ocena z zajęć na bieżąco wpisana do indeksu pnz, który uczeń ma obowiązek nosić na każde zajęcia praktyczne. Na rok szkolny 2003/2004 przyjęto następujące priorytety: podnieść jakość szkolenia praktycznego i poprawić dyscyplinę pracy instruktorów pnz. Tradycyjnie szereg klas w sezonie jesiennym realizowało praktyki zawodowe. W tym roku szkolnym taką praktykę realizowały 4 klasy różnych typów szkół. Uczniowie klasy IV LZ w zawodzie rolnik odbywali praktykę w terminie 8–19 września 2003 roku w gospodarstwach rolnych oraz w terminie 6–17 października 2003 roku na szkolnych działkach dydaktycznych. Zaś klasa V TR-5 w zawodzie technik rolnik odbywała praktykę w gospodarstwach rolnych od 1–26 września 2003 roku. Z kolei uczniowie klasy III TR - 3 - technik rolnik odbywali praktykę w terminie 6– 7 października 2003 roku na szkolnych działkach dydaktycznych. Natomiast klasa IV LZ - mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych odbyła praktykę zawodową w okresie 6–17 października 2003 roku w zakładach produkcyjno-usługowych. W różnej formie zajęcia praktyczne odbywało 6 klas, w tym z produkcji roślinnej i zwierzęcej 2 klasy, z żywienia człowieka 1, z kowalstwa 2, z blacharni 1, z obróbki ręcznej 2, z obróbki mechanicznej 2, ze spawania elektrycznego i gazowego 2, z pojazdów rolniczych 1, Dni otwarte szkoły - 31 marca 2004 r. Prezentacja samochodu do nauki jazdy i ciągnika rolniczego 220 z maszyn rolniczych 1, z eksploatacji maszyn rolniczych 1, z napraw maszyn rolniczych 1, z obsługi maszyn rolniczych 1, z instalacji elektrycznej 1. Zajęcia praktyczne odbywały się na szkolnych działkach produkcyjnych, w warsztatach szkolnych, a niektóre miały formę wycieczek dydaktycznych, np. do Zakładów Wytwórczych Silników Wysokoprężnych „Andoria” w Andrychowie, fabryki samochodów ”Fiat” w Tychach, Zakładu Doświadczalnego w Brzeznej, Stadniny koni w Klikowej, Spółdzielni Produkcyjnej w Wisłoczku oraz do pobliskich zakładów pracy i gospodarstw indywidualnych. Naukę jazdy ciągnikiem rolniczym realizowało 28 uczniów klasy II ZSZ, a naukę pracy maszynami rolniczymi 29 uczniów klasy IV LZM. Z analizy ankiety w sprawie zajęć edukacyjnych wynika, że uczniowie zdecydowanie bardziej woleli zajęcia praktyczne niż teoretyczne. Mimo to frekwencja na zajęciach była niezadowalająca, czasami uczniowie samowolnie opuszczali zajęcia w trakcie ich trwania. W związku z tym, aby zmienić istniejący stan rzeczy nauczyciele praktycznej nauki zawodu na bieżąco powinni oceniać uczniów, konsekwentnie zaliczać opuszczone zajęcia, przygotowywać zestawy zadań do wykonania na każde zajęcia, uatrakcyjniać zajęcia oraz zastosować bliższą współprace z wychowawcą, rodzicami i pedagogiem szkolnym. Praktyki zawodowe odbywało w ciągu całego roku szkolnego 8 klas. Klasa VTR-5, III TRB i IV LZ - rolnik praktykę jesienną odbywały w gospodarstwach rolnych, a klasa III TR3 i IV LZ - rolnik przy zbiorze buraków cukrowych na szkolnych działkach produkcyjnych. Praktyka przebiegała sprawnie, uczniowie pracowali z oddaniem pod fachowym okiem nauczycieli mechanizacji i produkcji rolniczej i sprawnie zebrali buraki z 3,5 ha w ilości 1,73 tony netto. W załadunku buraków na środki transportowe brały udział inne klasy, zgłaszające się do pomocy z własnej inicjatywy. Klasa IV LZ mechanik-operator, II ZSZ oraz II TMR odbywały praktykę w zakładach pracy, w „EKIW-ie” i Zakładzie Ślusarskim w Brzostku oraz „AKPIL-u” w Pilźnie. Pracodawcy zdecydowanie lepiej ocenili praktykę technikum i liceum niż szkoły zasadniczej, której uczniowie często ją opuszczali. Klasa IV LA odbywała praktykę wiosenną w placówkach handlowo-usługowych (1 tydzień), a drugi tydzień w Centrum Kształcenia Praktycznego w formie kursu komputerowego - moduł KKJ. Klasa II TŻ praktykę odbywała w gospodarstwach domowych (1 tydzień) oraz w zakładach zbiorowego żywienia (w stołówkach szkolnych i przedszkolnych) lub placówkach gastronomicznych (barach). Klasa II ZSZ i II TMR praktykę wiosenną odbyła na szkolnych działkach produkcyjnych (nawożenie pogłówne buraków, pielenie, opryski) oraz przy budowie parkingu przed szkołą, koszeniu trawy, pielęgnacji kwietników, kompoście itp. W klasie II ZSZ zaplanowana została praktyka wakacyjna przy zbiorze płodów rolnych na szkolnych działkach produkcyjnych. Kilku absolwentów naszej szkoły odbywało praktykę rolniczą w Szwajcarii, a 6 uczniów w Niemczech. 14 uczniów zdało egzamin państwowy operatora kombajnu zbożowego. 22 uczniów zdobyło dodatkowe kwalifikacje kucharz - kelner na specjalnie zorganizowanym odpłatnie kursie. Natomiast na odpłatny kurs spawalniczy operatorów wózków i ciągników gąsienicowych z klasy II TMR i II ZSZ zgłosiło się tylko 3 uczniów. Największym osiągnięciem ucznia TR-5 Tomasza Kolbusza było zajęcie I miejsca w Okręgowej Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych w bloku produkcja zwierzęca. Słowa uznania należą się nauczycielowi tego przedmiotu Krystynie Rak. Również uczennica klasy IV LZ w zawodzie rolnik Agata Lejkowska uplasowała się w czołówce z bloku żywienia człowieka. Marta Wypasek miała powody do dumy. Grzegorz Kolbusz dobrze przygotował ucznia klasy V LA Łukasza Prokuskiego do Wojewódzkiej Olimpiady Wiedzy z BHP, w której zajął drugie miejsce. Naszą szkołę w Młodzieżowym Turnieju Motoryzacyjnym w Dębicy reprezentował zespół uczniów: Witold Baran z kl. VTR-5, Urban Andrzej z kl. III TR-3 i Wojciech Kaczka z kl. IV LO pod opieką nauczyciela prowadzącego Jerzego Słupka. Zespół zdobył drugie miejsce. Zorganizowany został konkurs „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanizator rolnictwa”. Była to praca zespołowa. Test opracowała Janina Słupek, przeprowadzili go w swoich klasach (I i II ZSZ oraz II TMR) wychowawcy. Nauczyciele z działów: kowalstwo, obróbka ręczna, spawalnia i obróbka mechaniczna opracowali zadania praktyczne. Najlepszymi uczniami w zawodzie okazali się: Marcin Słowik z klasy II TRM, Grzegorz Kurek z klasy I 221 ZSZ oraz Marcin Wadas z klasy II ZSZ. Na praktykach zawodowych wyróżnili się uczniowie: Marcin Wadas z klasy II ZSZ oraz Marcin Klucznik z klasy II TMR. Otrzymali oni oceny celujące. Kierownik szkolenia praktycznego przeprowadziła 10 kontroli praktyk zawodowych: 6 w zakładach pracy („AKPIL-u”, „EKIW-ie” i Zakładzie Ślusarskim w klasie II ZSZ, TMR) oraz 4 w stołówkach szkolnych i przedszkolnych w klasie II TŻ. Uczniowie z zawodówki często opuszczali praktykę i powiadomiono o tym telefonicznie rodziców i wychowawcę klasy. Pracodawcy zgłaszali zastrzeżenia co do zachowania uczniów. Z jakości pracy uczniów klasy II TMR pracodawcy byli na ogół zadowoleni. Tylko w jednym przypadku kierownik szkolenia praktycznego przeprowadziła rozmowę telefoniczną z rodzicami, a w drugim odwiedziła rodziców osobiście, celem wyjaśnienia powodu nieobecności ucznia. Natomiast z pracy uczniów klasy II TŻ wszyscy pracodawcy byli bardzo zadowoleni i nie zgłaszali żadnych uwag. P. Janina Słupek opracowała i przeprowadziła wśród uczniów 4 rodzaje ankiet, aby zdobyć informacje zwrotne dotyczące niektórych problemów. Pierwsza z nich dotyczyła diagnozy stanu przygotowań do egzaminu praktycznego w formie prac dyplomowych. W ankiecie wzięło udział 37 uczniów z klas: III TR-3, V TR-5 i V LA. Wynikło z niej, że część uczniów nie zna wymagań stawianych danej pracy, celu ani sedna tej pracy, a nadzorujący je nauczyciele bardzo rzadko prowadzą konsultacje. Potwierdziło się to podczas obrony prac, kiedy niektórzy uczniowie nie umieli jej zaprezentować oraz przedstawić wniosków z niej wynikających. Trzech uczniów z klasy V TR-5 nie złożyło prac w wymaganym terminie, a prowadzący nie zgłosił tego faktu. Niektóre protokoły konsultacyjne były pisane w ostatniej chwili. Mimo słabego poziomu wychowania i prezentacji kilku prac prowadzący nauczyciele domagali się ocen bardzo dobrych. Druga ankieta dotyczyła również przygotowania uczniów do egzaminu zawodowego, ale w tradycyjnej formie. Ankietę wypełniło 67 uczniów z klasy V TR-5, III TR-3 i IV LZ - mechanik i rolnik. Uczniowie deklarowali wolę przystąpienia do egzaminu, ale nie znali wykazu wymaganych umiejętności zawodowych oraz zakresu materiału. Zaleceniem było również prowadzenie zajęć praktycznych w formie samodzielnych ćwiczeń podobnych do zadań egzaminacyjnych. Trzecia ankieta dotyczyła diagnozy zajęć praktycznych. Wzięło w niej udział 78 uczniów. Została ona przeprowadzona w klasie I i II ZSZ oraz II TMR. Wynikało z niej, że uczniowie na ogół noszą ze sobą indeksy, pracują w ubraniach roboczych, ale oceny nie zawsze są wpisywane na każdych zajęciach, niekiedy dopiero na zakończenie zajęć w danym dziale, co należy zmienić. Instruktorzy rzadko wymagali prezentacji wykonywanej pracy w formie ćwiczenia, a jest to wymagane w standardach egzaminów zewnętrznych. Nauczyciele czasami nie uzasadniali stawianych ocen i uczniowie nie wiedzieli, jakie błędy popełniali w trakcie wykonywania zadania. Ostatnią ankietą zdiagnozowano naukę jazdy ciągnikiem rolniczym w klasie II ZSZ. Uczniowie byli zadowoleni ze sposobu prowadzenia i prowadzącego, a nauka jazdy rzadko ich stresowała. Rok szkolny 2004/2005 W tym roku szkolnym przed nauczycielami przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu stanęło ogromne i trudne zadanie przygotowania uczniów do egzaminów wewnętrznych. Na te egzaminy uczniowie wyjadą do Centrum Kształcenia Praktycznego i będą je zdawać przed obcą komisją. Jednym z wniosków do pracy dydaktyczno-wychowawczej w roku szkolnym 2004/2005 wynikającym z Programu Rozwoju Szkoły było przygotowanie uczniów do egzaminów zewnętrznych z nauki zawodu i przygotowania zawodowego. Wymagało to zmiany przyzwyczajeń, jak także mentalności zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Uczniowie musieli wziąć większą odpowiedzialność za przygotowanie się do egzaminów. Zajęcia praktyczne w większym stopniu powinny uwzględniać standardy egzaminacyjne dla danego typu szkoły. W roku poprzednim zostały przeprowadzone przez kierownika szkolenia praktycznego Janinę Słupek ankiety diagnozujące jakość kształcenia praktycznego. Wnioski z nich 222 należało wdrożyć do codziennej praktyki każdego nauczyciela, tak by wpływały na wyniki nauczania, w tym umiejętności praktyczne. Z ankiety na temat nauki jazdy wyciągnięto następujące wnioski: 1) mobilizować uczniów do systematycznej nauki przepisów ruchu drogowego, wprowadzać dla potrzebujących uczniów dodatkowe lekcje, poszukiwać nowych i efektywnych metod nauczania. 2)przestrzegać harmonogramu jazdy. 3)na bieżąco dokonywać wpisów do indeksów pnz. i wymaganej dokumentacji. - ankieta na temat zajęć praktycznych: 1) zapoznać uczniów z regulaminem warsztatów no początku roku szkolnego. 2)opracować zestaw ćwiczeń (zadań) dla uczniów dla każdego tematu z danego działu. 3)temat zajęć podawać z wyprzedzeniem i sprawdzać przygotowanie tematyczne uczniów do zajęć. 4)wpisywać oceny do indeksów na zakończenie każdych zajęć praktycznych, nie zabierać i przetrzymywać indeksów uczniów. 5)uczyć ucznia prezentacji wybranego zadania i uzasadniać wpisywaną ocenę z zajęć. Ze strony nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu zostały podjęte następujące wnioski do pracy dydaktyczno-wychowawczej na rok szkolny 2004/2005: - doposażyć pracownię napraw pojazdów oraz pracownię maszyn rolniczych, - zajęcia praktyczne prowadzić, uwzględniając standardy egzaminacyjne dla danego zawodu oraz podstawę programową, - podnosić umiejętności zawodowe poprzez samokształcenie, wycieczki dydaktyczne dla nauczycieli, współpracę w zespole, - mobilizować uczniów do wzbogacenia pracowni poprzez wspólnie z nauczycielem wykonywane pomoce dydaktyczne (schematy, makiety, modele itp.). Dyrektor szkoły Halina Nowak na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 18 czerwca 2004 roku apelowała do nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki o zmianę podejścia do nauczania przedmiotów zawodowych ze względu na nowe wymagania edukacyjne, standardy egzaminacyjne i podstawę programową dla poszczególnych zawodów. Biorąc pod uwagę nową sytuację wynikającą z zapowiedzenia wprowadzenia egzaminów zewnętrznych z nauki zawodu i przygotowywania zawodowego, wynikła konieczność zmobilizowania wszystkich sił i środków, aby szkoła sprostała tym zadaniom. W związku z tym Komisja Przedmiotów Zawodowych na ostatnim posiedzeniu w roku szkolnym 2003/2004 podjęła następujące uchwały i wnioski od pracy w następnym roku szkolnym: 1.Wyegzekwować od uczniów podręczniki z przedmiotów zawodowych. 2.Dokumentacja kryteriów oceniania znajduje się w bibliotece szkolnej; wszyscy nauczyciele winni się z nią zapoznać. 3.Podnosić jakość kształcenia według standardów i wymagań edukacyjnych. 4.Wzbogacać warsztat pracy nauczyciela zawodu przez pomoce dydaktyczne wykonane we własnym zakresie. 5.Badania wyników nauczania przeprowadzać ze szczególnym uwzględnieniem zasadności i celowości wskazania osiągniętych umiejętności. W dniu 20 pażdziernika 2004 roku na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek przedstawiła do akceptacji harmonogram praktyk zawodowych na cały rok szkolny. Został on przyjęty do realizacji. Na Radzie Pedagogicznej w dniu 04 października 2004 roku wszyscy nauczyciele zostali zapoznani z aktualnymi problemami praktycznej nauki zawodu. Na działce produkcyjno-towarowej trwały intensywne prace przy zbiorze buraków cukrowych i przygotowaniu pola pod siew zbóż ozimych. Z innych spraw tego wycinka życia szkolnego omówiono kwestię wyjazdu na „Pol-Agre”, rozpowszechnienie wśród zainteresowanych nauczycieli i uczniów informatorów o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe oraz informacje o uzyskanych plonach uprawianych roślin zbożowych. W tym roku nauczyciele zostali zapoznani z uwagami dotyczącymi rozkładów materiałów praktycznej nauki zawodu. Również na tym posiedzenia Rady Pedagogicznej Janina Słupek przedstawiła stan przygotowań do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, z którego wynikało, że: 223 - przeprowadziła szkolenia we wszystkich klasach trzecich technikum i zawodówki oraz w klasach drugich technikum i zawodówki, - w klasie I ZSZ- kucharz oraz V LA przeprowadziła rozmowę na temat egzaminów zawodowych, - w klasie V LA wszyscy uczniowie wyrazili chęć przystąpienia do egzaminu w formie prac dyplomowych, tematy prac zostały przydzielone, a nauczyciele-konsultanci nadzorują proces pisania tych prac. - przeprowadzono podczas listopadowego spotkania z rodzicami szkolenie na temat egzaminów zawodowych dla rodziców klas I, II i III ZSZ w zawodzie mechanik-operator, - przeprowadzono szkolenie nauczycieli i instruktorów praktycznej nauki zawodu podczas posiedzenia Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 20 października 2004 roku, - wprowadzono plan hospitacji zajęć praktycznych, których głównym celem było zdiagnozowanie stopnia przygotowania uczniów do egzaminu praktycznego. Zostało przeprowadzonych 7 hospitacji zajęć, przeważnie w klasie III ZSZ, która w bieżącym roku szkolnym zdaje egzamin zawodowy, - zebrano deklaracje o przystąpieniu do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe od uczniów klasy III ZSZ mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych; do egzaminu chcą przystąpić wszyscy uczniowie, - przeprowadzono ankietę w klasie III ZSZ diagnozującą zajęcia praktyczne i stopień przygotowania do egzaminu praktycznego, - w dniu 4 października 2004 roku została przeprowadzona ankieta dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu dotycząca m. in. przygotowania do przeprowadzenia zajęć uwzględniających standardy egzaminacyjne. Budowa warsztatów szkolnych dobiegała powoli do końca i rodziła się coraz większa nadzieja na oddanie ich do użytku i poprawienie w sposób znaczący warunków pracy nauczycieli i uczniów praktycznej nauki zawodu. Dyrektor Halina Nowak w czasie prowadzenia Rady Pedagogicznej w dniu 7 lutego 2005 roku zaprezentowała nauczycielom nowo powstałe warsztaty szkolne, w których zostały zakończone wszystkie prace wykończeniowe. Dyrektor szkoły objaśniła, jakie jest przeznaczenie poszczególnych sal, planowane wyposażenie i prosiła nauczycieli, którzy będą prowadzić zajęcia w nowym obiekcie o sprawną organizację zajęć, dyscyplinę i przeciwdziałanie dewastacji warsztatów szkolnych. Wszyscy nauczyciele wysoko oceniali poziom wykonywanych prac, a szczególnie zadowoleni byli nauczyciele praktycznej nauki zawodu, którzy w przyszłym roku mieli rozpocząć tam zajęcia praktyczne. Na plenarnym posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 1 czerwca 2005 roku dyrektor szkoły Halina Nowak poinformowała, że od dnia 1 września 2005 roku, tj. od początku następnego roku szkolnego obowiązywać będą plany wynikowe na cały cykl kształcenia. Opracowane wyżej wymienione plany powinny znajdować się w bibliotece szkolnej. Konkurs „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanizator rolnictwa’’ odbył się 3 czerwca 2005 roku. Jego koordynatorem i organizatorem został nauczyciel Józef Wadas. Głównymi konkurencjami były: agregatownie maszyn i jazda po łuku. Przy opracowaniu punktacji zwracano szczególną uwagę na poprawność wykonywanych zadań i bezpieczeństwo przy ich realizacji. Zaproponowano umieszczenie informacji o przebiegu konkursu i jego laureatach w szkolnej gazetce „Plotka’’. Na nagrody przeznaczono kwotę około 130 zł. Przygotowano również dyplomy. Wyniki konkursu „Najlepszy uczeń w zawodzie mechanizator rolnictwa” przedstawiały się następująco: I miejsce zajął uczeń klasy III TMR - Kasprzyk II miejsce zajął uczeń klasy ZSZ- Kmiecik III miejsce zajął uczeń - Kurek 2 marca 2005 roku o godzinie 8.00 został przeprowadzony próbny egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe w kl. III ZSZ - mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. W skład komisji weszli: Janina Słupek, Paweł Machaj, Józef Wadas i Jan Zastawny. W roku szkolnym 2004/2005 szkolenie praktyczne odbyło się tradycyjnie w formie 224 zajęć praktycznych i praktyk zawodowych. Zajęcia odbywały się w warsztatach (kl. I, II, III ZSR mechanik-operator poj. i maszyn rol.) oraz w pracowniach żywienia (klasy: I ZSR kucharz, III Techn. Żyw. i Gosp. Dom). Praktykę zawodową zrealizowali uczniowie kl. III ZSR i III TMR we wrześniu przy zbiorze buraków cukrowych na szkolnej działce produkcyjnej. Z dokonanej analizy ocen z zajęć praktycznych wynika, że były one wyższe niż średnia z wszystkich nauczanych przedmiotów w klasach realizujących zajęcia praktyczne. Nauka praktyczna pracy maszynami rolniczymi w kl. III TMR przebiegała bez większych zakłóceń według przyjętego wcześniej planu. Na dzień 8 czerwca 2005 roku pozostało do realizacji 13 godzin prac na działce szkolnej, między innymi pogłówne nawożenie i oprysk buraków w kl. III TMR, które według planu pracy miał przeprowadzić Paweł Machaj w późniejszym czasie. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 8 czerwca 2005 roku opracowano wnioski do pracy na rok 2005/2006: 1.Zorganizować pracownię zajęć praktycznych przed 1 września 2005 roku Ta potrzeba wynikła stąd, że od 1 września 2005 roku zostaną oddane nowe warsztaty szkolne: - obróbka mechaniczna - Marek Drechsler - kuźnia - Andrzej Słowik - obróbka ręczna - Janina Słupek, Józef Krzyszczuk - spawalnia - Józef Krzyszczuk - metrologia - Paweł Machaj - pojazdy, silniki - Paweł Machaj, Marek Drechsler - naprawa maszyn - Jan Zastawny - eksploatacja - Józef Wadas, Janina Słupek, Jan Zastawny - narzędziownie - Paweł Machaj, Marek Drechsler 2.Wykonać remont kapitalny „Poloneza” lub zakupić samochód do jazdy. 3.Opracować ćwiczenia z zajęć praktycznych do każdego tematu i zajęcia prowadzić według standardów egzaminacyjnych. 4.Sporządzić realny harmonogram nauki jazdy i pracy kombajnem zbożowym oraz nauki jazdy i pracy maszynami rolniczymi i sukcesywnie go realizować. 5.Zmodernizować blok żywieniowy pod realizację programu. 6.P rzygotować się do otwarcia warsztatów na 1 września 2005 roku. 7.Zdecydować, co przeznaczyć do sprzedania z majątku starych warsztatów, a co zlikwidować komisyjnie, jeśli jest bezużyteczne i niepotrzebne. 8.Zadbać o estetykę i czystość opuszczonych pomieszczeń. Na zakupy do spawalni w nowych warsztatach przeznaczono kwotę 23813 zł i zaplanowano zakupić 3 stoły bez wentylatorów oraz 3 stoły z wentylatorami, a gdyby udało się zgromadzić dodatkowe pieniądze można by kupić spawarkę inwentarowną (cena około 2.000 zł) i przecinarkę plazmową 09. Ustalono, że organizacją przeprowadzki ze starych warsztatów do nowo oddanych zajmie się kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek i Paweł Machaj. Z pomieszczeń Gospodarki Komunalnej przewieziono stoły stolarskie, giętarkę, zwijarkę, stół z nożycami, wiertarkę, piłę i strugarkę oraz szafkę z narzędziami. Część tych urządzeń miała być na razie zdeponowana na metrologii, a pozostałe na innych działach lub złożone w magazynie. Stolarnia, czyli obróbka drewna w nowych programach nie istniała, tylko niektóre tematy włączono do działów pokrewnych. Ponownie zaplanowano przeniesienie spawalni i kuźni. Narzędzia i maszyny przewożone były 9 czerwca 2005 roku i 12 czerwca 2005 roku z udziałem uczniów kl. I i II ZSZ, spawalnia 1 czerwca 2005 roku, a kuźnia 14 czerwca 2005 roku i 21 czerwca 2005 roku. Po przewiezieniu tych narzędzi, urządzeń i maszyn przystąpiono do urządzania poszczególnych pracowni do zajęć praktycznych w nowych warsztatach szkolnych, które miały być gotowe na dzień 1 września 2005 roku. W okresie wiosennym od 6 czerwca 2005 roku do 10 czerwca 2005 roku realizowane były następujące prace: pielenie buraków cukrowych mechanicznie i ręcznie, wyrównywanie terenu wokół nowych warsztatów, przeróbka kompostu i ukształtowanie pryzmy kompostowej, formowanie żywopłotu, koszenie trawy obok boiska szkolnego, pielenie warzywnika przy internacie, transport pomocy naukowych z warsztatów i „Pawilonu” z Brzostku do nowych obiektów w Kleciach. Opiekę dydaktyczną sprawowali następujący nauczyciele: 225 Maria Stęga, Paweł Machaj, Józef Wadas, Jerzy Słupek, Marek Drechsler i Józef Krzyszczuk. W następnym tygodniu, tj. w dniach 13–17 czerwca 2005 roku pod nadzorem Marii Stęgi, Andrzeja Słowika, Józefa Wadasa, Lesława Kaputa, Grzegorza Grzesiakowskiego i Jana Zastawnego kontynuowano realizację prac z poprzedniego tygodnia i w miarę potrzeb wykonywane były dodatkowe prace. Kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek udzieliła pochwały Marii Stędze za całoroczną pracę i fachowe prowadzenie praktyki wiosennej. Praktykę realizowali uczniowie kl. II TMR. Natomiast kl. II ZSZ odbywała praktykę według harmonogramu w różnych terminach w ten sposób, aby zapewnić realizację niezbędnych prac w okresie wakacji. Grupy liczyły po kilka osób. Pierwszy turnus realizowany był w okresie 11-15 lipca 2005 roku pod opieką dydaktyczną T. Radelczuk. Pracowano na działce przyinternatowej (0,20ha) przy zbiorze porzeczek i agrestu, pieleniu warzyw; pieleniu i obrabianiu ziemniaków i koszeniu trawy (5 uczniów). Kolejny turnus był realizowany w okresie 8–12 sierpnia 2005 roku pod nadzorem Jana Zastawnego i Marka Drechslera. Uczniowie pracowali przy zbiorze kombajnowym pszenicy ozimej, suszeniu ziarna, rozdrabnianiu słomy, wykonywaniu podorywki i jej bronowaniu oraz pieleniu buraków cukrowych (6 uczniów). W następnym tygodniu, tj. 16 020 sierpnia 2005 roku pod opieką Pawła Machaja i Józefa Krzyszczuka uczniowie pracowali przy zbiorze rzepaku, zbiorze nierozdrobnionej słomy, wykonywaniu podorywki i pieleniu buraków (6 uczniów). W ostatnim turnusie, tj. 22–26 sierpnia 2005 roku pięciu uczniów pod nadzorem Ewy Czyrni i Janiny Słupek pieliło buraki cukrowe i wykonywało pracę pielęgnacyjną na kwietnikach i zieleńcach, formowało żywopłot oraz kosiło trawę wokół budynku internatu. Zaliczenie praktyk wakacyjnych przewidziano na 26 sierpnia 2005 roku o godz. 8.00 w szkole w Kleciach. Uczniowie na zaliczenie mieli zgłosić się z uzupełnionym indeksem praktycznej nauki zawodu i zaświadczeniem od pracodawców. Obecność uczniów na egzaminie była obowiązkowa. Należy dodać, że przez wiele lat przy organizacji praktyk zawodowych w Niemczech pośredniczyła nauczycielka języka niemieckiego Krystyna Zawiślak, która prowadziła rozmowy ze stroną niemiecką, tłumaczyła korespondencję przychodzącą z Niemiec, jak także wysyłała dokumentację do Niemiec. Rok szkolny 2005/2006 W dniu 23 września 2005 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Komisji Przedmiotów Zawodowych, celem zatwierdzenia tematyki praktyk eksploracyjnych w klasie III i IV TMR oraz podjęcia decyzji limitu buraków cukrowych. W klasie III TMR wymiar praktyk miał wynosić 7 tygodni i 2 tygodnie praktyk eksploatacyjnych. Z kolei w klasie IV TMR 2 tygodnie i miała to być uzupełniająca część praktyki eksploatacyjnej z kl. III. W klasie III przyjęto do realizacji 14 tematów, a w klasie IV TMR 9. Po krótkiej dyskusji zostały one zatwierdzone do realizacji. Druga sprawa dotyczyła podjęcia decyzji w sprawie zakupu limitu buraków cukrowych. W marcu 2005 roku zostały zakontraktowane buraki cukrowe uprawiane przez szkołę na dzierżawionym polu w ilości 128 ton netto. 23 maja 2005 roku szkoła zgłosiła do cukrowni „Ropczyce” SA szkodę w plantacji (około 1 ha) poniesioną w wyniku nadmiernych opadów. Po około 10 dniach utrzymywały się zalewiska na powierzchni ok. 0,3 ha. Z powodu głównie niekorzystnych warunków atmosferycznych trzykrotne opryski na chwasty przyniosły mierne efekty i plantacja buraków cukrowych uległa poważnemu zachwaszczeniu. W dniu 15 czerwca 2005 roku została zgłoszona powtórnie szkoda do B. Zająca - inspektora cukrowni, który na miejscu oglądnął plantację. W I dekadzie czerwca plantacja została powtórnie zalana wodą opadową i z powrotem wytworzyły się zalewiska wodne. Plon zależał od dalszego przebiegu pogody. Na plantacji zaatakowanej przez śmietkę zostały wykonane opryski odpowiednimi środkami chemicznymi. Mimo mechanicznej walki z chwastami stan plantacji nie był zadawalający, ale trudno było oszacować przyszłe zbiory z uwagi na bardzo zmienne warunki atmosferyczne. Od dnia 26 września 2005 roku rozpoczął się zbiór buraków cukrowych (termin do- 226 stawy 12-13 października). Od razu było widać, że nie uzyska się zakontraktowanego plonu, a §11 postanowienia końcowego umowy kontraktacyjnej przewidywał kary umowne w wysokości 5 euro za każdą zakontraktowaną, a niedostarczoną tonę buraków. Szkole zależało na tym, aby nie utracić średniej wydajności buraków z ha potrzebnej do ustalenia obsianego areału, gdyż brało się pod uwagę średni plon uzyskiwany w latach 2003–2005, co spowodowałoby zmniejszenie obsianego areału. W przypadku dobrego urodzaju znaczną nadwyżką buraków w klasie C sprzedawano po bardzo niskiej cenie. W związku z tym postanowiono zakupić brakującą ilość buraków od rolnika - producenta buraka współpracującego ze szkołą, aby uniknąć kary umownej oraz zmniejszenia przelicznika hektarowego. Członkowie Komisji Przedmiotów Zawodowych poparli takie rozwiązanie przedstawionej sprawy. W roku szkolnym 2005/2006 praktyki zawodowe miały być realizowane przez następujące klasy: - II TŻ i GD (2 tygodnie) w zakładach gastronomicznych, - III TŻ i GD(6 tygodni) w zakładach gastronomicznych FWP „Trawel” S.A., (2 + 4 tygodnie) Jastrzębia Góra i Krynica Morska, - II TMR (3 tygodnie) w zakładach pracy, (2 + 1 tydzień) na szkolnych działkach produkcyjnych, - III TMR (7 tygodni) na szkolnych działkach dydaktycznych, (2 + 1 + 4 tygodnie) CKP Dębica- kurs i zakłady pracy, - IV TMR (2 tygodnie) na szkolnych działkach dydaktycznych, W ramach nauki pracy maszynami rolniczymi Jerzy Słupek i Paweł Machaj wykonali orkę przedzimową pod buraki cukrowe i mieszankę zbożową jarą, orkę siewną i siew pszenicy oraz rozsiew nawozów mineralnych. W jesieni 2005 roku zakupiono 3,6 ton nawozów mineralnych na kwotę 3402 zł, a na wiosnę 2006 roku 3,0 tony nawozów azotowych na kwotę 2496 zł. Razem za nawozy mineralne zapłacono 5898 zł. Za nasiona buraków cukrowych zapłacono 2500 zł. A opryski (środki ochrony roślin) kosztowały 3000 zł. Razem nasiona i opryski wyniosły 11398 zł. Przychód uzyskany za sprzedaż buraków cukrowych wyniósł 24800zł. Czysty dochód z buraków, odliczając nakłady poniesione na ich uprawę wyniósł 13400zł (w tym paliwo). Klasa IV TMR pracowała wzorowo, wszyscy uczniowie praktykę zaliczyli. Średnia ocen klasy wyniosła 4,62. Natomiast uczniowie klasy III TMR pracowali względnie dobrze i uzyskali na zaliczeniu średnią ocenę 4,58. Podczas praktyki zawodowej dziesięciu uczniów ukończyło kurs na operatora wózków widłowych, dwóch na operatora ciągnika DT- 75 i sześciu na spawanie w różnych zakresach. Kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek podziękowała za pracę następującym nauczycielom: Jerzemu Słupkowi, Józefowi Krzyszczukowi, Janowi Zastawnemu, Andrzejowi Słowikowi, Markowi Dreschlerowi i Pawłowi Machajowi. Łącznie za uprawę zboża, buraków cukrowych i rzepaku w roku 2005 uzyskano 21400zł. Dopłata z Unii była w wysokości 3400zł – razem przychód wyniósł 24800zł. W eliminacjach szkolnych XXX Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, które odbyły się w dniu 21 października 2005 roku wzięli udział uczniowie klasy III i IV TŻiGD oraz III i IV TMR. Uczniowie uczestniczyli w dwóch blokach tematycznych: żywienia i gospodarstwa domowego oraz mechanizacji rolnictwa. Eliminacje przebiegały dwuetapowo. Składały się z części pisemnej i praktycznej. Maksymalnie z obydwu części można było uzyskać 120 punktów. Komisja w składzie: Janina Słupek, Krystyna Rak, Teresa Radelczuk, Ewa Czernia, Anna Fundakowska, Jan Zastawny, Grzegorz Kolbusz, Paweł Kasprzak i Marek Dreschsler wyłoniła finalistów poszczególnych bloków. W bloku żywienia i gospodarstwa domowego najlepsze wyniki osiągnęli następujący uczniowie: Paulina Szczepańska z kl. IV TŻiGD - 96 pkt Urszula Orzechowska z kl. IV TŻiGD - 94 pkt Krzysztof Piasecki z kl. III TŻiGD - 92 pkt W bloku mechanizacji rolnictwa najlepsze wyniki osiągnęli: Mateusz Misiura z kl. III TMR - 102 pkt Krzysztof Krajeński z kl. IV TMR - 93 pkt 227 Przecięcia wstęgi podczas otwarcia nowych warsztatów szkolnych dokonała Dyrektor Szkoły Halina Nowak, Starosta Powiatu Stanisław Chmura i Kurator Oświaty Stanisław Rusznica. Uroczystość miała miejsce podczas obchodów Dnia Edukacji Narodowej w dniu 12 października 2005 r. Marcin Klucznik z kl. IV TMR - 92 pkt W drugim półroczu został przeprowadzony próbny egzamin pisemny. W ZSZ wykorzystano test z ubiegłego roku szkolnego, w TMR pytania testowe przygotowywali: Jan Zastawny, Jerzy Słupek, Paweł Machaj, Paweł Kasprzyk, a w TŻiGD: Teresa Radelczuk, Ewa Czyrnia i Krystyna Rak. Egzamin końcowy praktyczny odbędzie się 20 czerwca 2006 roku o godz. 9.00 - pisemny w szkole, praktyczny być może, że w szkole lub w innym ośrodku egzaminacyjnym. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów w dniu 9 grudnia 2005 roku rozważano sprawę ewentualnego przedłużenia dzierżawy gruntów ornych od Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Przebój” w Kleciach z uwagi, że dotychczasowa umowa dzierżawna wygasała w roku 2006. Wszyscy jednoznacznie wypowiedzieli się za prowadzeniem rozmów w tej sprawie i przedłużeniem umowy dzierżawnej na następne lata. W tym roku szkolnym nastąpiły pewne zmiany w prowadzeniu nauki jazdy. Na tę okoliczność Ośrodek Egzaminacyjny w Tarnowie zorganizował spotkanie z przedstawicielami ośrodków szkoleniowych. Szkołę reprezentował na tym szkoleniu Marek Drechsler. Poruszane były sprawy organizowania ośrodków szkolenia instruktorów nauki jazdy, pojazdów oraz placu manewrowego. Największe zmiany dotyczyły egzaminu praktycznego, tj. manewrów na placu, czyli jazdy po prostej, po wzniesieniu oraz po łuku do przodu i do tyłu. Pozostałe manewry zostały przeniesione na miasto. Czas egzaminu praktycznego został wydłużony do 40 minut, a do obserwowania nagranego egzaminu mają prawo egzaminator, instruktor prowadzący naukę jazdy oraz osoba egzaminowana lub jej pełnomocnik. Jest możliwość również uczestniczenia w egzaminie instruktora prowadzącego naukę, tj. takiego, który wyjeździł z osobą egzaminowaną co najmniej 50% godzin. Pojazdy muszą być opisane po bokach z prawej i lewej strony. Napisy muszą zawierać nazwę i adres ośrodka. W dalszym ciągu nauczyciele przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu wkładali wiele wysiłku, by jak najlepiej przygotować uczniów do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Należy dodać, że ta druga strona, tj. uczniowie muszą być aktywniejsi w realizowaniu zajęć praktycznych. Tylko w takim przypadku można liczyć na lepsze efekty w tym zakresie. Został przeprowadzony próbny wewnętrzny egzamin zawodowy. 228 Konkurs „Najlepszy uczeń w zawodzie żywienie człowieka” - kulinarne smakołyki wykonane przez uczniów biorących udział w konkursie. Rokszkolny 2005/2006 W klasie II ZSZ w zawodzie kucharz małej gastronomii przeprowadziła go Ewa Czyrnia. Wyniki przedstawiały się następująco: -część zawodowa - średnia 32,2pkt. -część ekonomiczna - średnia 11,0pkt. Egzamin teoretyczny w klasie IV TŻiGD przeprowadziła Krystyna Rak – przystąpiło do niego 27 osób. Wyniki przedstawiały się następująco: -część zawodowa -śr. 28pkt., co stanowi 56% -część ekonomiczna -śr. 10pkt., co stanowi 50% Egzamin zdało 19 osób, a wynik negatywny uzyskało 9. W klasie IV TMR próbny pisemny egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe przeprowadził Grzegorz Kolbusz. Na ten egzamin zgłosiło się 27 z 29 uczniów. Wszyscy uzyskali minimum punktów. Aby zdać egzamin z działu mechanizacji, należy zdobyć 33,4 na 50 możliwych do uzyskania punktów, natomiast z zakresu zatrudnienia i działalności gospodarczej 10,4 na 20 możliwych do uzyskania. W klasie III Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych egzamin próbny przeprowadził Marek Drechsler. Do egzaminu przystąpiło 23 uczniów. 5 z nich uzyskało wynik negatywny. Egzamin próbny praktyczny obejmował sporządzenie projektu realizacji prac związanych z żywieniem. Do niego przystąpiło 18 osób. Średnio uzyskano wynik 60,9%. Kryterium zdania było uzyskanie co najmniej 75% punktów. W klasie IV Technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa egzamin praktyczny został przeprowadzony przez Jana Zastawnego. Na 29 uczniów przystąpiło 24. Brak jest danych o wynikach. Natomiast w klasie II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii przyprowadzono egzamin praktyczny w grupach na zasadzie 3 osoby zdające na 3 osoby egzaminujące. Wszyscy zdali egzamin i rokują nadzieję na pozytywny wynik na egzaminie zewnętrznym. W klasie II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych egzamin próbny przeprowadził Józef Wadas. Podsumowując przebieg próbnego praktycznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, dyrektor szkoły Halina Nowak jeszcze raz apelowała do nauczycieli i 229 uczniów o nadrobienie braków i zaległości, aby sprostać wezwaniom, z jakimi będą musieli się zmierzyć w dniu 20 czerwca na egzaminie pisemnym, a później na części praktycznej. Niech wszyscy wyciągną wnioski z egzaminu próbnego i zmobilizują się do intensywnej pracy z pewnym zaangażowaniem i determinacją. Do egzaminu praktycznego w dniu 20 czerwca 2005 roku przystąpiło 100 uczniów. 56 pisało go na sali gimnastycznej, a 44 w sali w warsztatach szkolnych. Na przewodniczące poszczególnych sal zastały powołane: Małgorzata Jop i Urszula Pochroń. W dniu 18 maja 2006 roku na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek przedstawiła przebieg realizacji praktyk zawodowych i nauki jazdy oraz pracy kombajnem zbożowym. Uczniowie klasy II TŻiGD odbywali długoterminową praktykę w zakładach gastronomicznych - restauracjach, barach, pizzeriach, stołówkach szkolnych i przedszkolnych. Natomiast uczniowie kl. TMR realizowali dwutygodniową praktykę zawodową u miejscowych pracodawców: w „EKIW” i Zakładzie Ślusarskim w Brzostku, oraz w „AKPIL-u” w Pilźnie. Z kolei klasa III TŻiGD odbywała sześciotygodniową praktykę zawodową w dwóch etapach: 2 tygodnie w miejscowych zakładach gastronomicznych, a pozostałe 4 tygodnie w nadmorskim Ośrodku Wypoczynkowym „Wybrzeże”, w Jastrzębiej Górze i Krynicy Morskiej. Ponadto 3 uczennice z tej klasy odbywało praktykę w gospodarstwach w Szwajcarii i 2 w Niemczech. Natomiast uczniowie klasy III TMR realizowali czterotygodniową praktykę w miejscowych zakładach pracy: w „AKPIL-u” w Pilźnie oraz w „EKIW” i w Zakładzie Ślusarskim w Brzostku. Z tej klasy 6 uczniów odbyło praktykę w gospodarstwach rolnych w Szwajcarii oraz 5 w Niemczech. Nauka jazdy samochodem odbywała się zgodnie z harmonogramem opracowanym na początku roku szkolnego i w zasadzie nie było większych zakłóceń. Zdawalność państwowych organizmów była na dość zadawalającym poziomie. Nauka pacy maszynami rolniczymi była sukcesywnie realizowana zarówno na poligonie, jak także na szkolnej działce produkcyjno-towarowej. Największe zaległości były w realizacji nauki pracy przy kombajnie zbożowym. Nauczyciele prowadzący te zajęcia opracowali na początku roku szkolnego i przedstawili uczniom harmonogram i program zajęć. Wszyscy uczniowie zostali objęci formą szkolenia. Prowadzący na bieżąco prowadzili zapisy w dzienniku zajęć, wystawiali systematycznie oceny do indeksu ucznia oraz do dziennika lekcyjnego. Na posiedzeniu Komisji został poruszony problem realizacji praktycznej nauki zawodu w aspekcieje poprawy jej infrastruktury. Padła propozycja wybudowania wiaty - hali maszyn. Ze względu na sytuację finansową realizacja tego planu musiała zostać przesunięta w czasie. Wrócił problem zakupu samochodu do prowadzenia nauki jazdy. Dyrektor szkoły Halina Nowak zasugerowała propozycję zakupu nowego samochodu do nauki jazdy między innymi za pieniądze, które zostaną uzyskane ze sprzedaży buraków cukrowych. Zaplanowano w przyszłości przeniesienie placu manewrowego na teren szkoły. W roku szkolnym 2005/2006 wykonano dużo potrzebnych i pozytywnych prac, które poprawiły infrastrukturę praktycznej nauki zawodu. Między innymi wykonano remont ciągnika C-360, dokonano zakupu narzędzi warsztatowych i instalacji sprężonego powietrza. Wiele czasu i wysiłku przeznaczono na dbanie o sprawność samochodu do nauki jazdy, a zatem przedłużenie jego żywotności technicznej i usprawnienie nauki jazdy. Może więcej należało włożyć czasu, troski i serca w zakresie uprawy gruntów ornych. Należy dodać, że ta sztuka nie była prosta z uwagi, że ziemia była bardzo trudna do uprawy i w bardzo dużym stopniu uzależniona od warunków atmosferycznych, które bardzo często były trudne i nieprzewidywalne. Na podsumowanie roku szkolnego należy przedstawić wyniki pracy uczniów i nauczycieli w zakresie szeroko rozumianego nauczania zawodowego. Zakończyły się egzaminy praktyczne potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Uczniowie klasy IV TMR wypadli najsłabiej. Na 27 osób tylko 8, tj. 3% uzyskało wyniki pozytywne. W TŻiGD na 23 osoby wyniki pozytywne uzyskało 14 uczniów, tj. 61%. W klasie III Zasadniczej Szkoły Zawodowej na 22 osoby, które przystąpiły do egzaminu, zdało go 16, tj. 73%. W ostatniej klasie, tj. II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii na 19 uczniów, którzy przystąpili do egzaminu końcowego, zaliczyło go 14, tj. 74%. 230 Zdawalność egzaminów praktycznych przy nowej formie była znacznie mniejsza niż przy tej dotychczasowej. Zarówno nauczyciele, jak także uczniowie, którzy w przyszłości będą go zdawać, muszą te wyniki przemyśleć i wyciągnąć wnioski. Uczniowie powinni zmienić swoje nastawienie do szkolenia zawodowego. Ich zaangażowanie i udział w realizacji zajęć praktycznych musi znacznie się zwiększyć. Nauczyciele zawodu, aby sprostać wymaganiom i poprawić w sposób znaczący zdawalność egzaminu postanowili: -przygotować zadania do każdego tematu zajęć zgodnie ze standardami i na każde zajęcia gromadzić materiały, narzędzia, maszyny, instrukcje itp., -przygotować dla techników z bieżącego materiału sprawdziany w formie testów (rozbudowanych), -zwiększyć dyscyplinę prowadzenia zajęć praktycznych, bardziej motywować uczniów do aktywnego w nich udziału oraz wzmocnić nadzór nad ich przebiegiem. Rok szkolny 2006/2007 Dla znaczącej poprawy wyników nauczania, a w dalszej perspektywie czasowej poprawienia zdolności zdawania egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe zostały przypomniane na początku roku szkolnego zasady, które konsekwentnie będą realizowane przez każdego nauczyciela na każdych zajęciach praktycznych. Każdy nauczyciel ułoży zadania do każdego tematu zajęć praktycznych, pozna zakres pracy na zajęcia, w przeddzień przygotuje materiały i opracuje plan pracy, zgromadzi instrukcje, narzędzia itp. Jeżeli temat wymaga jakiejś maszyny musi wiedzieć, gdzie ona jest i dotrzeć do niej. W przypadku, gdy realizowany temat zajęć wymaga krótszego czasu, to nauczyciel musi wcześniej zaplanować jak ten wolny czas zagospodaruje w kontekście realizowanego tematu. Tematy powinny być znane uczniowi. Zajęcia muszą się zarówno zaczynać jak też kończyc punktualnie. Czas musi być maksymalnie wykorzystany. Każdy nauczyciel na początku zajęć sprawdza uczniom ubiory robocze i obecność, podaje temat zajęć (wpis do dziennika lekcyjnego i indeksu praktycznej nauki zawodu), zbiera indeksy, podaje cel zajęć z komentarzem, czego w trakcie ich trwania mają się nauczyć. Rozdaje napisane na kartkach lub poleca uczniom zapisanie zadania do wykonania. W toku prowadzonych zajęć należy uwzględnić część teoretyczną (omówienie, instruktaż wstępny), wypełnienie „planu pracy”, wydanie narzędzi, nadzór i pomoc uczniom w osiągnięciu celu zajęć, rozliczenie uczniów z przydzielonych zadań (prezentacja, sprawdzenie wyników), wpisanie ocen do indeksu i dziennika lekcyjnego, zebranie narzędzi. Na końcu zajęć należy zasygnalizować temat kolejnych zajęć, następnie udzielić pozwolenie na opuszczenie pracowni lub miejsca zajęcia. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów zawodowych w dniu 9 listopada 2006 roku kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek udzieliła pochwały za prowadzoną wzorową pracownię Mariuszowi Wójtowiczowi. Kolejne posiedzenie podzespołu mechanizacji rolnictwa Komisji Przedmiotów Zawodowych odbyło się w dniu 28 listopada 2006 roku. Poświęcone było ono m.in. omówieniu wyników egzaminu zawodowego w TMR i ZSZ - mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych na podstawie materiałów opracowanych przy Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. W TMR na 48 zdających 27 uczniów uzyskało wynik pozytywny - był niestety niższy niż w kraju (56,7% niższe) i województwie podkarpackim (46,42%). Etap praktyczny zdało 63% naszych uczniów (kraj 59,3%, OKE 64,2%), a dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe otrzymało tylko 29,63% (kraj 36% OKE 39,5%). Z tego wynika, że obu części nie zdało 5 uczniów. Największą trudność sprawiła uczniom umiejętność, która sprowdzała się do korzystania z dokumentacji do kalkulacji kosztów. Po dokładnym zapoznaniu z przyczyną tego stanu rzeczy zespół nauczycieli tworzący podzespół mechanizacji rolnictwa w celu poprawienia sytuacji podjął następujące ustalenie odnośnie technikum mechanizacji rolnic- 231 twa: 1.W celu poprawienia zdawalności uczący zajęć praktycznych w TMR, szczególne w klasie IV, przygotują samodzielne zadania praktyczne uwzględniające umiejętności, będą wdrażać uczniów do opracowywania projektów. 2.Podczas zajęć praktycznych będą wymagać od uczniów obliczenia, kalkulowania, przeliczania oraz sporządzania i czytania schematów i szkiców. 3.Uczący wdrożą do posługiwania się katalogami, instruktorami, poradnikami - nauczą znajdowania potrzebnych informacji i korzystania z nich. 4.Uczący będą na co dzień korzystać - posługiwać się standardami egzaminacyjnymi. W ZSZ mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych egzamin zdawało 20 uczniów. Część pisemną zdawało 95% uczniów, a część praktyczną 85%. Dyplom uzyskało 85% uczniów. Słabą stroną było prezentowanie i ocena efektów swojej pracy. Z zadania 2 (układ zasilania) - uczniowie mieli problemy z zapisem działań i sporządzeniem materiałów. Nauczyciele przedmiotów zawodowych tej klasy postanowili przyjąć następujące uchwały: 1.P rzeprowadzenie doskonalenia wewnętrznego w zakresie wymagań egzaminacyjnych uwzględniające obowiązujące standardy. 2.Uczący mają ułożyć po 5 zadań egzaminacyjnych. (kl. III ZSZ) obejmujących wymagania wynikające ze standardów egzaminacyjnych. 3.Należy wymagać od uczniów obliczania wydajności agregatów, przeliczenia jednostek, rozumienia danych techniczno-eksploatacyjnych oraz umiejętności oceny stanu technicznego maszyn i pojazdów. 4.Trzeba uczyć planowania czynności i prezentacji zadania. 5.Uczący muszą znać i uczyć umiejętności ze standardów egzaminacyjnych. W dniu 1 lutego 2007 roku zostały powołane zespoły do opracowania wewnątrzszkolnego konkursu: 1.„ Najlepszy mechanizator rolnictwa”: Paweł Machaj, Paweł Kasprzyk i Mariusz Wojtowicz. 2.„ Najlepszy kucharz”: Ewa Czarnia, Krystyna Rak, Teresa Radelczuk i Anna Rychalska. W jesieni 2006 roku 2 klasy realizowały praktykę jesienną: klasa III TMR w okresie 16-20 października 2006 roku, a klasa II TMR „a” i „b” w dniach 23-27 października 2006 roku. Opiekę dydaktyczną nad praktyką zawodową sprawowali: Paweł Machaj, Józef Wadas, Jan Zastawny, Marek Drechsler i Wojciech Bonarek. Natomiast panie: Ewa Czarnia, Anna Rychalska i Krystyna Rak gotowały dla pracujących uczniów herbatę. Nauczyciele sprawowali opiekę nad uczniami w czasie wolnym od pracy. W tym właśnie czasie została posiana pszenica ozima, zaorane pole pod buraki cukrowe i pod mieszankę roślin zbożowych, a także trwał intensywny zbiór buraków cukrowych. Prace były wykonywane umiejętnie w trudnych warunkach atmosferycznych. Bieżących napraw w wyniku powstałych awarii dokonywali Paweł Kasprzyk, Józef Wadas, Józef Krzyszczuk i Marek Święch. Uczniowie systematycznie przychodzili na zajęcia i z dość dużym zaangażowaniem wykonywali prace związane ze zbiorem buraków cukrowych. Kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 9 listopada 2006 roku, dokonując oceny realizacji praktyk jesiennych serdecznie podziękowała nauczycielom, którzy chętnie zgłosili się do nadzorowania praktyk jesiennych: Janowi Zastawnemu, Marii Stędze i Markowi Drechslerowi oraz tym, którzy prowadzili naprawy: Pawłowi Kasprzykowi, Józefowi Wadasowi, Józefowi Krzyszczukowi i Markowi Święchowi, a także Mariuszowi Wójtowiczowi, który pracował z pełnym zaangażowaniem i poświęceniem oraz zaliczał praktyki. W tym roku szkolnym realizowana była XXXI olimpiada Wiedzy i Umiejętności Rolniczych w dwóch blokach: mechanizacji rolnictwa i żywienia rodziny. W bloku mechanizacji rolnictwa najlepsze wyniki osiągnęli uczniowie z klasy IV TMR: M. Misiura i A. Sztorc, którzy uzyskali po 92 pkt. Natomiast w bloku żywieniowym uczeń kl. IV TŻ- K. Piasecki oraz kl. TŻ - P. Zieliński. Eliminacje okręgowe XXXI Olimpiady i Wiedzy Rolniczej odbyły się w Zespole Szkół Rolniczych w Kijankach. Naszą szkołę reprezentowali: 232 -TŻiGD - Krzysztof Piasecki -TMR - Mariusz Misiura. Eliminacje składały się dwóch części: teoretycznej (test 60pytań) i praktycznej. Uczniowie zajęli 10 i 11 miejsce na 70 uczestników biorących udział w eliminacjach okręgowych. Olimpiada Wiedzy o Bezpieczeństwie i Higienie Pracy była organizowana przez Annę Rycharską. Najlepsze wyniki osiągnęli następujący uczniowie: - kl. III TŻ: M. Górka – 37,1pkt. K. Kukla - 36,5pk. - kl. III Liceum Profilowane: B. Błoniarz - 36,0pkt. M. Samborski - 36,5pkt. - kl. IV TMR: Mateusz Misiura Trzecia olimpiada Wiedzy o Żywieniu była przygotowana i zorganizowana w klasach III i IV TŻiGD przez Ewę Czernię. Wewnętrzne konkursy: „Najlepszy Kucharz” i „Najlepszy Mechanizator Rolnictwa” miały na celu rozszerzenia wiadomości z zakresu żywienia i mechanizacji rolnictwa. Drugim, niemniej ważnym celem tych konkursów było rozbudzenie zainteresowania i zamiłowania do wykonywanych zawodów. Pierwszemu, tj. „Najlepszy Kucharz” patronowała Anna Rycharska. Brali w nim udział uczniowie klasy II Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego oraz kl. I i II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii. Uczniowie tych klas wykonywali dawne „przystawki”. Osobami oceniającymi byli nauczyciele przybyli z gimnazjalistami na tzw. „Dni Otwarte Szkoły”. Nagrody ufundowała Ewa Czernia i Janina Słupek. Organizatorem konkursu „Najlepszy mechanizator rolnictwa” był Paweł Kasprzyk. Przystąpiło do niego po 2 osoby z każdej klasy, które uzyskały najlepszy wynik w eliminacjach pisemnych. W tym konkursie wzięli udział uczniowie z klasy II i III ZSZ, II TMR „a” i „b” oraz III TMR. Test zawierający 50 pytań opracował Paweł Kasprzyk, a przeprowadzili go wychowawcy klas. Po wyłonieniu dwóch najlepszych uczniów z każdej klasy została zorganizowana część praktyczna, która zawierała zadania z działów: pojazdy rolnicze, maszyny rolnicze, obróbka mechaniczna, obróbka plastyczna i cieplna. Zadania przygotowali nauczyciele uczący w tych działach programowych. Wyniki konkursu przedstawiały się następująco: I miejsce – Paweł Jedziniak z kl. II TMR „a” II miejsce – Michał Strojek z kl. III TMR III miejsce – Paweł Podgórski z kl. II TMR „a” Nagrody ufundował A. Słowik, nauczyciel przedmiotów zawodowych. Tradycyjnie zostały przeprowadzone próbne wewnątrzszkolne egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe, które pozwalają uczniom zapoznać się z ich przebiegiem, a z drugiej strony wskazują na poziom przygotowania do niego. Wyniki przedstawiały się następująco: - klasa III ZSZ w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych: część I - zawodową zdało 95,8%, część II -z zatrudnienia i działalności gospodarczej zdało 100%. - klasa IV Technikum Mechanizacji Rolnictwa: część pisemną i praktyczną zdało 22%. - klasa IV Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego: część pisemną i praktyczną zdało 53%. Klasa II ZSZ w zawodzie kucharz małej gastronomii: część zawodową zdało81% zdających, a ekonomiczną 94%. Wychowawcy i nauczyciele zawodu podjęli działania zaradcze, aby uczniowie zmobilizowali się do usilnej pracy nad uzupełnieniem braków zarówno w umiejętnościach zawodowych, jak także wiedzy. Duża praca czekała zarówno uczniów jak także nauczycieli zawodu - zorganizowano systematyczne powtarzanie i dodatkowe ćwiczenia na zajęciach praktycznych. Na wiosnę - organizowano praktyki zawodowe w następujących klasach: - kl. III TMR - 7 maja – 1 czerwca 2007 roku, zaliczenie 4 czerwca 2007 roku (J. Słupek, P. Machaj, J. Krzyszczuk, J. Słupek), - kl. II TR - 4-5 czerwca 2007 roku, zaliczenie 18 czerwca 2007 roku (J. Słupek, J. Wadas, J. Krzyszczuk), - kl. II TM „a” - 4-15 czerwca 2007 roku, zaliczenie 18 czerwca 2007 roku (J. Słupek, 233 J. Krzyszczuk) - kl. II TM „b’; - 4-15 czerwca 2007 roku (J. Słupek, J. Zastawny, M. Pasisz) - kl. III TŻ iGD – 14 maja – 18 sierpnia 2007 roku, zaliczenie 28 sierpnia 2007 roku (J. Słupek, T. Radelczuk, A. Rychalska). W roku szkolnym 2006/2007 została zorganizowana wycieczka dydaktyczna dla uczniów klasy IV Technikum Mechanizacji Rolnictwa na targi „Agrotech” w Kielcach. Uczniowie zapoznali się z najnowszą generacją ciągników i maszyn rolniczych. Klasa II TR praktykę wiosenną odbyła na szkolnych działkach dydaktycznych, w tym produkcyjno-towarowej pod opieką 9 nauczycieli. Rok szkolny 2006/2007 dobiegł końca. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych Janina Słupek przedstawiła organizację prac polowych i akcji żniwej dla uczniów i nauczycieli. Za zbiór zboża, rozdrobnienie słomy i podorywki odpowiedzialni byli: P. Machaj, M. Święch, J. Zastawny, a za transport ziarna P. Kasprzyk. Kierownik szkolenia praktycznego Janina Słupek podziękowała Grzegorzowi Grzesiakowskiemu za doradztwo i sprawowanie nadzoru nad stosowaniem ochrony chemicznej buraka cukrowego. Egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe odbyły się w następujących terminach: - egzamin pisemny dla Technikum Mechanizacji Rolnictwa - 19 czerwca 2007 roku, - egzamin praktyczny dla Technikum Mechanizacji Rolnictwa – 20 czerwca 2007 roku, - egzamin praktyczny dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej - 26 czerwca 2007 roku. Rok szkolny 2007/2008 Na początku roku szkolnego 2007/2008 zostały powołane zespoły nauczycieli do przeprowadzenia konkursów szkolnych: „Najlepszy mechanizator rolnictwa” i „Najlepszy kucharz”. W skład pierwszego weszli: P. Kasprzyk, M. Święch, A. Jedziniak, a drugiego: A. Rycharska, E. Czyrnia, D. Wesołowska. Powołana Komisja do przyprowadzenia tego wewnętrznego konkursu miała za zadanie nie tylko przygotowanie organizacyjne, ale także rozpropagowanie go w szkole przy współudziale pozostałych nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu oraz przygotowanie merytoryczne uczniów do niego. W październiku 2007 roku odbyły się eliminacje szkolne XXXII Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Uczniowie brali udział w dwóch blokach tematycznych: mechanizacji rolnictwa i żywienia człowieka. W pierwszym wzięło udział 35 uczniów - z klasy IV technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa - 21, z III technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa „A” i „B” - 11, a z klasy III technikum w zawodzie technik rolnik - 3 osoby. Eliminacje obejmowały dwie części: test wielokrotnego wyboru (60 pytań - każde z 4 odpowiedziami) oraz część praktyczną polegającą na wykonaniu trzech zadań regulacji napięcia paska prądnicy ciągnika, wymianie zużytych nożyków w bębnach kosiarki rotacyjnej, dobraniu właściwego smaru do smarowania pompy wodnej, sworznia zwrotnicy oraz przekładni łańcuchowej. Ocenie podlegał sposób wykonywania zadania, zachowanie przepisów BHP i uzasadnienie teoretyczne. Na ogólną liczbę 35 uczniów ponad 30 pkt. za test uzyskało 12 uczniów, z czego 7 z największą liczbą punktów i zakwalifikowało się do części praktycznej. Na eliminacje okręgowe, które odbędą się w dniach 18-19 kwietnia 2008 roku zakwalifikował się uczeń klasy III TR - Dominik Marek. Z bloku żywienia udział wzięło 38 uczniów: 31 z klasy IV TŻiGD i 7 z klasy III tego typu szkoły. Z testu ponad 40 pkt. osiągnęły uczennice kl. IV: Katarzyna Kukla - 45, Sylwia Ochałek - 43 i Paulina Zielińska - 42. W części praktycznej należało wykonać 3 zadania: pierogi leniwe, przedstawić zasady zagospodarowania obejścia w gospodarstwie agroturystycznym i uprasować koszulę. Komisja oceniała: umiejętność wykonywania zadania, dobór składników i sprzętu, znajomość zasad zagospodarowania obejścia w zakresie estetyki oraz przygotowania 234 miejsc i urządzeń do wypoczynku i przestrzeganie przepisów BHP. Na eliminacje okręgowe zakwalifikowała się Katarzyna Kukla z klasy IV TŻiGD. W dniu 26 października 2007 roku w szkole zastał przeprowadzony konkurs BHP, w którym wzięło udział po pięciu chętnych uczniów z przedostatnich klas. Konkurs w szkole wygrał Łukasz Madejczyk. W konkursie w Rzeszowie uczeń zajął środkowe miejsce. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 26 listopada 2007roku zostały dogłębnie przeanalizowane wyniki egzaminów zawodowych w 2007 roku oraz wyciągnięte wnioski na bieżący rok szkolny w zakresie przygotowania do egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Dokonano także oceny realizacji stopnia nauki jazdy kat. „B” i „T”, pracy maszynami rolniczymi, nauki jazdy i prac kombajnem zbożowym za rok szkolny 2006/2007 W dniu 20 lutego 2008 roku na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych gościła Władysława Scheuer, która zaprezentowała wykład na temat kelnerstwa i gastronomii. W dalszym ciągu podejmowane były działania na rzecz poprawy wyników egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, które sprowdzały się do motywowania uczniów do zmiany podejścia do tych egzaminów i ukierunkowania ich na wymagania egzaminacyjne i obowiązujące standardy. Temu samemu celowi służyło przeprowadzenie w pierwszym półroczu roku szkolnego 2007/2008 próbnego egzaminu dla uczniów dla klay IV TMR i klasy IV TŻiGD. Wszyscy uczniowie obydwu typów szkół przystąpili do niego. Z jednej strony miał ten egzamin zapoznać uczniów z jego organizacją i przebiegiem, a z drugiej ujawnić braki uczniów zarówno w zakresie wiedzy teoretycznej jak i praktycznej i ukierunkować ich pracę w drugim półroczu roku szkolnego 2007/2008. Został również zaprezentowany regulamin konkursu wewnątrzszkolnego „Najlepszy mechanizator rolnictwa i kucharz”. Pierwszy regulamin dotyczący „Najlepszego mechanizatora rolnictwa” w imieniu zespołu przedstawił Paweł Kasprzyk. W konkursie będą brali uczniowie klasy III Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, klasy III Technikum Mechanizacji Rolnictwa i klasy III Technikum Rolniczego. W zakres tego konkursu będą wchodzić dwie części: teoretyczna i praktyczna. Pierwsza część sprawdzała się będzie do rozwiązania testu o tematyce mechanizacyjnej. Na podstawie wyniku testów wyłonione miały być najlepsze 3 osoby z każdej klasy. W drugiej części uczniowie mieli mieć do wykonania trzy zadania odnośnie naprawy maszyn i pojazdów oraz obróbki mechanicznej. Natomiast regulamin konkursu „Najlepszy kucharz” przedstawiła Ewa Czyrnia. Wezmą w nim udział uczniowie klasy III Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego i klasy II Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii. I etap – część teoretyczna sprowadzał się będzie do rozwiązania testu teoretycznego dotyczącego wiedzy ogólnej o żywieniu. Uczestniczyć w niej będą chętni z wymienionych klas. Natomiast w II etapie - części praktycznej uczestniczyć będą laureaci pierwszego etapu (po 3 osoby z każdej klasy). W tej części zawodnicy będą mieli za zadnie przygotować potrawę konkursową z listy 7 przedstawionych potraw. Najlepsza grupa w miarę możliwości funduszowych organizatorów zostanie nagrodzona. Wstępnie postanowiono przeprowadzić te konkursy w pierwszej połowie kwietnia 2008 roku. W roku szkolnym 2007/2008 zorganizowano kursy zawodowe, które miały na celu poszerzenie umiejętności zawodowych potwierdzonych certyfikatami pod kątem potrzeb rynkowych. W pierwszym tygodniu ferii odbył się kurs na kelnera, w którym wzięło udział 22 uczniów: kl. I Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii - 4, klasy II tego samego typu szkoły - 12, klasy II Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego - 1 i klasy IV tego samego typu szkoły - 5 osób. Koszt całkowity kursu wynosił 250 zł i trwał 40 godzin. Prowadziła go Władysława Scheurer. Patronat ze strony szkoły sprawowały Teresa Radelczuk i Małgorzata Kolbusz. Natomiast w pierwszym tygodniu po feriach odbył się kurs „barmana”. Wzięło w nim udział 17 osób z klasy III Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego. Koszt 30-godzinnego kursu wynosił 300zł od ucznia. Prowadziła go Pani Duda. Kurs zakończył się egzaminem, który przeprowadziła pani prowadząca przy obecności nauczyciela zawodu 235 Ewy Czyrni. Dla chłopców został zorganizowany kurs na wózki widłowe, który obejmował 44 godziny wykładu i 15 godzin jazdy, a jego koszt wyniósł 400 zł. Wzięło w nim udział 17 uczniów, w tym z klasy III Technikum Rolniczego - 14, z klasy III Technikum Mechanizacji Rolnictwa - 3 i z klasy III Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego - 2 uczniów. W roku szkolnym 2007/2008 planowane były praktyki zawodowe zagraniczne i praktyki krajowe. Na praktyki zagraniczne zgłosiło się 30 osób, w tym do Szwajcarii 10, do Niemiec 7 i do Anglii 13 uczniów. Natomiast praktyki krajowe realizowane będą w tradycyjnych zakładach pracy i przedsiębiorstwach w zależności od typu szkoły i klasy: w zakładach gastronomicznych, stołówkach oraz przedszkolach. Uczniowie klasy III TŻiGD 2-tygodniową praktykę realizować będą w zakładach gastronomicznych - „Taurus”, „Parkosz”, „AMA” oraz 4-tygodniową nad morzem w Jastrzębiej Górze i Krynicy Morskiej. Z kolei klasa III TMR swoje umiejętności zawodowe doskonalić będzie w następujących zakładach: „EKIW”, Zakładach Ślusarskich w Brzostku, „Met-Chemie”, „OMEDZE”, „AKP i LU” w Pilźnie. Natomiast uczniowie klasy II technikum w tym samym zawodzie praktyki zawodowe realizować będą w „AKP i LU”. Uczniowie klasy II TR swoje umiejętności zawodowe będą sprawdzać w specjalistycznym gospodarstwie warzywniczo-ogrodniczym Grzegorza Muzyki w Gliniczku (w szklarniach i tunelach) oraz w gospodarstwie rolnym Pana Włodzimierza Gadzały w Jaśle, które jest ukierunkowane na uprawę ekologiczną roślin ogrodniczych. Pojawił się problem adaptacji i budowy garaży na ciągniki oraz hali maszyn. Zabierając głos w tej sprawie dyrektor szkoły Halina Nowak stwierdziła, że te pomieszczenia są bardzo potrzebne, ale barierą w tej sprawie jest brak środków w budżecie szkoły. Wobec tej sytuacji należy zabiegać o pozyskanie funduszy na ten cel z innych źródeł. W dalszym ciągu, podsumowując ten problem dyrektor szkoły mówiła, że praktyczna nauka zawodu kosztuje bardzo dużo środków finansowych nie tylko pozyskanych z tytułu sprzedaży płodów rolnych, ale także z budżetu szkoły. Nauczyciele otrzymali przydział czynności na wykonanie prac wiosennych w roku 2008 już w miesiącu lutym. Za naprawę i przygotowanie narzędzi i maszyn rolniczych odpowiadać będą: Paweł Kasprzyk, Marek Święch i Paweł Machaj, natomiast za wykonanie prac polowych Paweł Kasprzyk, Marek Święch i Paweł Machaj. Sprawą zakupu nawozów, nasion i środków ochrony roślin zajmie się Janina Słupek. Domeną działania kierownika szkolenia praktycznego, nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu była, jest i będzie działka dydaktyczno-produkcyjna, która stanowi zaplecze i warsztat, na którym uczniowie zdobywają i doskonalą swoje umiejętności zawodowe. Ta działka dydaktyczna stanowi także zaplecze do pozyskiwania surowców żywnościowych na zajęcia praktyczne dla uczniów TŻiGD oraz ZSZ w zawodzie kucharz małej gastronomii. Zbiory buraków cukrowych wynosiły w roku 2007 123,37 tony. Cena za jedną tonę w tym czasie była bardzo niska i wynosiła 92,68zł. Dla porównania w roku 2006 wynosiła 153,96zł. Dochody za sprzedaż płodów rolnych za rok 2007 ukształtowały się na następującym poziomie: za sprzedaż zboża uzyskano 7752,50zł, buraków i wysłodek (część za rok 2006) 1582,29zł, za usługi kombajnowania zboża 4680,00zł i za wynajem ciągników i maszyn rolniczych 63,00zł. Łącznie z prowadzonej działki produkcyjno-towarowej i za świadczone usługi uzyskano 14077,79zł dochodu. Ta sytuacja finansowa związana z prowadzeniem produkcji rolniczej wynikała z aktualnej sytuacji w rolnictwie. Płody rolne były bardzo tanie w porównaniu do środków produkcji, paliwa, nawozów mineralnych i środków ochrony roślin. Spadek cen płodów rolnych został zaprezentowany na przykładzie buraków cukrowych. Dla porównania dochodów w stosunku do wydatków zobaczmy, ile wydatkowano środków na produkcję w roku 2007: części do napraw przyczep, maszyn, ciągników, kombajnu buraczanego - 3496,12zł, paliwo do kombajnu zbożowego - 3156,34zł, części do kombajnu zbożowego - 383,51zł, paliwo do ciągników - 509,60zł, środki ochrony roślin - 1024,00zł, czynsz dzierżawcy za pole - 643,00zł, przegląd techniczny przyczep 52,00 zł i zakup kombajnu buraczanego. Poważnymi pozycjami w wydatkach w roku 2007 były: wykupienie limitu buraków cu- 236 krowych i zakup kombajnu buraczanego – 9 599,20. Szkoła od wielu lat uprawiała buraki cukrowe z tym, że gdy ziemia była dzierżawiona od rolniczej spółdzielni produkcyjnej w Kleciach, uprawiono większą powierzchnię. Wcześniej, gdy szkoła posiadała tylko działkę produkcyjno–towarową o powierzchni 2,32 ha to uprawiano buraki na znacznie mniejszej powierzchni i wyprodukowano tylko 43 tony. Cukrownia właśnie przyjęła z tego okresu czasu limit buraków cukrowych, które można wyprodukować i sprzedać cukrowni. Przez wiele lat dzierżawiono limit od pani Bogusławy Kosztyło. Z chwilą obniżki cen buraków cukrowych do poziomu niezbyt opłacalnego wielu rolników zrezygnowało z uprawy buraka cukrowego. W związku z tym, że pani Kosztyła podjęła decyzję o sprzedaży swojego limitu, szkoła stanęła przed problemem jego zakupu. W rezultacie postanowiono go zakupić za wynegocjowaną cenę 6103,20zł. Szkoła może w danym roku zakontraktować i sprzedać 150 ton buraków cukrowych, które muszą być uprawiane ze względu na zachowanie agrotechnicznego zmianowania. W tym roku szkolnym dyrekcja szkoły poczyniła starania o uzyskanie dotacji na dofinansowanie zakupu maszyn, narzędzi niezbędnych do praktycznej nauki zawodu. Z otrzymanej dotacji zostały zakupione: samochód do nauki jazdy, siewnik zbożowy, agregat uprawowy aktywny, rozsiewacz nawozów, ścinacz zielonek. Koszt zakupów to kwota 103.000,00. Zakupione maszyny i urzadzenia pozwolą skutecznie wyposażać uczniów w zawodowe umiejętności i podnieść efekt kształcenia zawodowego. 2. Działalność dydaktyczna Komisji Przedmiotów Zawodowych Komisja Przedmiotów zawodowych skupia nauczycieli przedmiotów zawodowych i zajęć praktycznych uczących w szkole. Praca tych nauczycieli odbywa się na plenarnych posiedzeniach, a niekiedy, jeżeli nie dotyczy wszystkich nauczycieli, to obrady prowadzone są w mniejszym składzie np. wśród nauczycieli mechanizacji czy żywienia. Główne zadania tej komisji sprowadzają się w zasadzie do dwóch zasadniczych problemów: - czuwania nad sprawami i efektywnym przebiegiem szkolenia praktycznego – jego międzyklasowej koordynacji, - doskonalenia zawodowego wewnętrznego nauczycieli zwłaszcza młodych i początkujących. To przede wszystkim powinno odbywać się przez prowadzenie koleżeńskich lekcji i zajęć praktycznych oraz omawianie niektórych zagadnień teoretycznych z pedagogiki i metodyki nauczania. Nauczyciele przedmiotów zawodowych w ramach Komisji opiniują harmonogramy praktyk śródrocznych i wakacyjnych. Dużo czasu poświęcają omówieniu przygotowania i przebiegu poszczególnych edycji Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych oraz w ostatnich latach egzaminom potwierdzającym kwalifikacje zawodowe ucznia. Komisja Przedmiotów Zawodowych w sposób zorganizowany działa od czasu powołania do życia Technikum Rolniczego 3-letniego, tj. od r. 1975. Obejmowała ona zarówno nauczycieli szkoły bazowej, jak i filialnych. Całą pracę organizacyjną i merytoryczną prowadzi jej przewodniczący. Każde posiedzenie jest protokołowane w Książce Protokołów Komisji Przedmiotów Zawodowych. Przewodnictwo było zmieniane co kilka lat. Od początku istnienia następujący nauczyciele jej przewodniczyli: - Natalia Utorowicz - 1975 – 1985 - Eugeniusz Batycki - 1986 – 1990 - Krystyna Rak - 1991 – 1992 - Jan Skórski - 1992 – 1997 - Weronika Baran - 1997 – 2002 - Paweł Machaj - 2002 – Skład osobowy Komisji Przedmiotów Zawodowych w roku jubileuszowym 2007/2008 wygląda następująco: Paweł Machaj – przewodniczący, członkowie: Mariusz Wójtowicz, Dorota Rachowicz, Andrzej Jedziniak, Paweł Kasprzyk, Anna Rycharska, Marek Święch, Jerzy Słupek, Janina Słupek, Józef Krzyszczuk, Danuta Wesołowska, Małgorzata Kolbusz, Teresa Radelczuk, Ewa Czyrnia, Barbara Synowiecka, Maria Stęga, Grzegorz Grzesiakowski, 237 Komisja Przedmiotów Zawodowych w Roku Jubileuszowym Grzegorz Kolbusz i Marek Drechsler. Komisja działa w oparciu o plan pracy, który zawsze był opracowywany i zatwierdzany na pierwszym inauguracyjnym posiedzeniu. Z reguły odbywało się to w ten sposób, że przewodniczący przygotowywał propozycje planu pracy, przedstawiał na pierwszym posiedzeniu, odbywała się nad nim dyskusja i po wprowadzeniu pewnych korekt przyjmowano go do realizacji. W sposób wybiórczy zostanie przedstawiona działalność Komisji Przedmiotów Zawodowych na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat. Wykażę, w jakim stopniu ta komisja włączała się w doskonalenie procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły, który miał przygotować uczniów do zawodu. Tradycją stało się, że na pierwszym posiedzeniu przypominano wszystkim nauczycielom zasady BHP. Zwykle czynił to nauczyciel uczący przedmiotu BHP. Przez wiele lat te wiadomości przypominała Janina Słupek, która przedstawiała zasady bezpieczeństwa i higieny pracy na zajęciach praktycznych, w pracowniach dydaktycznych, w gospodarstwie rolnym, na terenie szkoły, na zajęciach teoretycznych, w drodze do i ze szkoły. Podkreślała, że analizy zagrożeń występujących w trakcie nauki należy konsekwentnie dokonywać na każdym realizowanym temacie zajęć praktycznych. W części wstępnej każdy nauczyciel ma uczulić ucznia na występujące zagrożenia. Przed każdymi zajęciami należy bardzo dokładnie sprawdzić pracownię dydaktyczną pod kątem istniejących zagrożeń. Po rozpoczęciu zajęć należy przypomnieć obowiązujące przepisy BHP i stosować pouczanie młodzieży w trakcie prowadzonych zajęć. Po ich zakończeniu trzeba uporządkować stanowiska pracy, a przede wszystkim odłączyć maszyny i urządzenia od instalacji elektrycznej. Następnie po tych czynnościach każdy nauczyciel musi sprawdzić i zabezpieczyć pracownię. W ten proces należy włączyć uczniów. Na większości posiedzeniach Komisji Przedmiotów Zawodowych były prowadzone lekcje otwarte w ramach samodoskonalenia. Takich lekcji czy zajęć praktycznych w roku szkolnym organizowano 2 lub 3. W zasadzie szkoła posiadała pięć działek dydaktycznych, na których uczniowie w mniejszym lub większym zakresie odbywali praktyki zawodowe i prowadzono na nich zajęcia praktyczne. W dniu 27 czerwca 1999 roku 11 nauczycieli wzięło udział w konferencji wyjazdowej w ramach Dni Otwartych Wojewódzkiego Ośrodka Dworactwa Rolniczego w Bogu- 238 chwale. Program Dni Otwartych Drzwi WODR-u obejmował Regionalną Wystawę Zwierząt Hodowlanych; ogłoszenie wyników i prezentację nagrodzonych zwierząt, rozstrzygnięcie konkursu „Najlepszy producent mleka”, referat szkoleniowy prof. dr hab. E. Greli z Akademii Rolniczej w Lublinie na temat: „Problemy produkcji zwierzęcej na tle wymogów Unii Europejskiej”. Ponadto uczestnicy wycieczki w ramach Dni Otwartych brali udział w prezentacji i promocji WODR-u w Boguchwale oraz firm i podmiotów gospodarczych funkcjonujących w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Można było zwiedzić ekspozycję kolekcji nowych odmian roślin uprawnych na poletkach doświadczalnych, wystawę maszyn, urządzeń i środków do produkcji rolnej oraz pokaz techniki zbioru i konserwacji pasz. Uczestnicy wycieczki obejrzeli też występy zespołów folklorystycznych. Powrót nastąpił w godzinach wieczornych. Organizatorem tej wycieczki była przewodnicząca Komisji Przedmiotów Zawodowych Weronika Baran. Brali w niej udział nauczyciele produkcji roślinnej, produkcji zwierzęcej i mechanizacji rolnictwa. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 4 października 1999 roku zostały opracowane kryteria ocen z zajęć praktycznych. Do każdej z ocen (celująca, bardzo dobra, dobra, dostateczna, dopuszczająca i niedostateczna) zostały szczegółowo opracowane wymagania w postaci kryteriów. W ten sposób zostały ujednolicone wymagania przy wystawianiu ocen. Dla przykładu przytoczę kryteria oceny najwyższej, tj. celującej i najmniejszej – niedostatecznej. Ocena celująca – umiejętności i wiedza znacznie przekraczająca program nauczania. Uczeń samodzielnie i twórczo rozwija swoje uzdolnienia. Potrafi zaproponować rozwiązania nietypowe. Rozwiązuje także zadania znacznie wykraczające poza program. Osiąga punktowane miejsca w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Ściśle stosuje się do regulaminu, bądź proponuje rozwiązania usprawniające organizację pracy i jej dyscyplinę na zajęciach w szkole, także poza jej terenem. Jest obecny na wszystkich zajęciach. Ocena niedostateczna – braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych w minimum programowym, które uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy. Nie jest w stanie wykonać zadania o elementarnym stopniu trudności. Nie stosuje się do regulaminu i zaleceń nauczyciela. Opuszcza zajęcia i nie jest systematyczny. Nauczyciele zostali zobowiązani do zapoznania się z tymi kryteriami i wdrożenie ich do codziennego stosowania. Komisja Przedmiotów Zawodowych mogła dokonywać zmian w programach praktyk i tak dostosowywane są praktyki jesienne do możliwości realizacji w danym zakładzie czy przedsiębiorstwie. W tym roku szkolnym udało się pozyskać kilka podmiotów gospodarczych (państwowe przedsiębiorstwa w tym czasie masowo padały czy ograniczały swoją produkcję). Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 16 grudnia 1999 roku zaplanowano przedstawienie strategii rozwoju gminy i powiatu ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa i oświaty rolniczej. Z tej okazji szkoła gościła ważnych gości: sekretarza powiatu dr. A. Rymuta, wójta gminy Brzostek mgr. inż. L. Bieńka, pracownika Urzędu Gminy A. Zbarażę, radną powiatu dębickiego M. Przebiędę, doradcę metodycznego Jadwigę Dąbkowską-Kriger. Wójt gminy Brzostek Leszek Bieniek przedstawił strategiczne cele rozwoju gminy Brzostek oraz działania, jakie należałoby wykonać, aby osiągnąć zakładany kierunek rozwoju gminy. Jasne sprecyzowanie celów, jakie zamierza się osiągnąć umożliwi koordynację działań wszystkich podmiotów, które mają znaczący wpływ na kształtowanie się przestrzeni ekonomicznej i społecznej w gminie. Mając na uwadze daną sytuację społeczno-ekonomiczną gminy oraz wynik przeprowadzonej analizy ustalono, że rozwój gminy Brzostek powinien być skoncentrowany wokół następujących strategicznych programów rozwojowych: 1.P rogram zwiększania atrakcyjności gospodarczej gminy i poprawy warunków socjalno-bytowych jej mieszkańców. 2.P rogram rozwoju rolnictwa, który ukierunkowany jest na: a.konieczność poprawy warunków życia rolników. b.tworzenie w gminie nowych miejsc pracy w otoczeniu rolnictwa, w celu ograniczenia wysokiego bezrobocia. 239 c.zapewnienie rynku zbytu dla produktów rolnych wytwarzanych na terenie gminy. d.konieczność monitoringu zewnętrznych rynków rolnych i dostosowanie do nich gminnego rolnictwa zgodnie z zapotrzebowaniem. 3.program rozwoju turystyki i agroturystyki. Następnie sekretarz powiatu dębickiego dr A. Rymut przeprowadził analizę rozwoju powiatu, zwracając szczególną uwagę na „misję powiatu dębickiego”, która brzmi: „Chcemy być najatrakcyjniejszym powiatem w Polsce dla inwestorów i mieszkańców. Dążyć będziemy do poprawy sytuacji poprzez stworzenie dobrego klimatu inwestycyjnego, rozwój i promocję przedsiębiorstw, czystość środowiska naturalnego oraz stworzenie atrakcyjnej bazy rekreacyjno-wypoczynkowej. Naszym celem jest stabilność ekonomiczna, poczucie bezpieczeństwa oraz dążenie do pełnego zadowolenia mieszkańców”. Kierunki strategiczne, wokół których będzie się koncentrowała aktualnie działalność samorządu powiatu w latach 2000-2006 to: przeciwdziałanie bezrobociu, edukacja, kultura, sport i turystyka, zdrowie i opieka społeczna, infrastruktura techniczna i drogowa, rolnictwo, przetwórstwo i giełda rolna, ochrona środowiska i bezpieczeństwo publiczne. Wokół przedstawionych strategii gminy i powiatu wywiązała się burzliwa dyskusja. Między innymi zabierali głos: Andrzej Słowik, Jan Zastawny i Janina Słupek. Ta ostatnia wyraziła swoją opinię na temat przedstawionych analiz i stwierdziła, że można w okolicznych sklepach urządzić „kącik wyrobów regionalnych” promujących rolnictwo i przetwórstwo gminy Brzostek. Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych prowadzono wnikliwą nie tylko analizę realizacji zajęć praktycznych i praktyk zawodowych, ale także pozostałych składników szeroko rozumianej praktycznej nauki, w tym także nauki jazdy samochodem i ciągnikiem oraz nauki pracy maszynami rolniczymi. Oceny dokonywano nie tylko przy końcu roku szkolnego, ale także w trakcie nauki szkolnej. Miało to tym większe znaczenie, że nie tylko prowadzący tę naukę informowali o ilości wyjeżdżonych godzin, ale dokonywano analizy jakościowej. Wspólnie na Komisji zastanawiali się, jakich szukać środków zaradczych, aby podwyższyć efektywność kształcenia, a w konsekwencji poprawić zdawalność egzaminów państwowych na prawo jazdy. W roku szkolnym 1999/2000 naukę jazdy prowadziły 4 osoby: Leszek Kaput, Jerzy Słupek, Andrzej Słowik i Stanisław Falarz. Na tym posiedzeniu bardzo szczegółowo omówiono ilość wyjeżdżonych godzin, uwzględniając efekty ilościowe i jakościowe. Mówiono o efektach, jak także niepowodzeniach. Zwracano uwagę na rytmiczność oraz na niezgłaszanie się niektórych uczniów na naukę jazdy, pomimo opracowania wcześniej harmonogramu jazdy. W dniu 10 maja 2000 roku na planowanym posiedzeniu KPZ omówiono główne założenia strategii rozwoju województwa podkarpackiego, a następnie przeprowadzono dyskusję nad jej założeniami. W związku z tym został zaproszony przewodniczący Sejmiku Województwa Podkarpackiego Zdzisław Banał, który przedstawił założenia tej strategii. Między innymi powiedział, że strategia obejmuje następujące kierunki działań: obszary wiejskie, przedsiębiorczość, turystykę, kulturę, ochronę środowiska, kapitał ludzki, infrastrukturę i współpracę międzynarodową. Następnie szczegółowo omówił poszczególne kierunki działań w kontekście co do tej pory zrobiono i jakie są możliwości rozwoju w najbliższych latach. Analizując poszczególne obszary Przewodniczący podkreślił, że na realizację tych strategii bardzo duży wpływ będzie miała ustawa o tzw. zrównoważonym rozwoju, która w najbliższym czasie będzie uchwalona w sejmie. Dyskusja nad tymi założeniami była konstruktywna i twórcza. Głos zabrali m.in.: Andrzej Słowik, Jan Zastawny, Leszek Bieniek – wójt gminy Brzostek, który na to spotkanie był zaproszony i Jerzy Bonarek. W odpowiedzi na głosy w dyskusji Przewodniczący Sejmiku powiedział, że bardzo ważna jest regionalizacja, a więc realizacja zadań na szczeblu gminy, powiatu i województwa. Należy walczyć z marginalizacją, czyli pomniejszaniem roli regionów. Główne problemy, którymi zajmował się Sejmik Podkarpacki w ponad rocznej działalności to: - doprowadzenie, aby jednostki z dawnych województw ukonstytuowały się jako wojewódzkie, co dałoby pewne oszczędności, - przekształcenie z jednostek państwowych w wojewódzkie takich instytucji, jak Teatr, Filharmonia, 240 - porządkowanie problemów prawnych, - porządkowanie problemów lokalowych Sejmiku. Ponadto w posiedzeniu uczestniczyły dwie metodyczki: U. Sienkiewicz-Kopacz i J. Dąbkowska-Krigier, które wygłosiły wykład szkoleniowy o konstrukcji testów sprawdzających. Konstrukcję testu należy rozpocząć od etapu wstępnego, który zawiera tzw. koncepcję testu i standardy wymagań. Następnie należy wykonać plan testu, w którym rozplanowano materiał według ważności. Materiał i pytania testowe warto podzielić na pięć poziomów: konieczny, podstawowy, rozszerzający, dopełniający, wykraczający. Następnie opracowano punktację i kryteria ocen, o których powinni być poinformowani uczniowie. Po przeprowadzeniu testu ocenia się jego rzetelność, czyli porównuje się ocenę semestralną ucznia z oceną ze sprawdzianu. Jeżeli różnica ocen wynosi do 0,5 to rzetelność testu jest wysoka, a sprawdzenie nie budzi zastrzeżeń Wszyscy uczestnicy otrzymali kserokopię testu z ekonomiki i organizacji produkcji wraz z analizą jego rzetelności. W roku 2000 w kwietniu odbyła się prezentacja szkół średnich powiatu dębickiego. Nasza szkoła została oceniona najwyżej. Zaprezentowano tam prace dyplomowe naszych uczniów, potrawy regionalne, środki dydaktyczne i audiowizualne oraz monografię szkoły napisaną na 40-lecie szkoły pt. „Rozwój szkoły rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998”. Ponadto w tym samym roku szkolnym uczeń z ZSZ Jaromir Gardziel zajął II miejsce w powiatowym konkursie „Mistrz techniki ochrony roślin”, w którym startowali głównie rolnicy. Uczeń ten przygotowywał się pod kierunkiem Jana Zastawnego. W tym roku szkolnym, tj. 1999/2000 wybór przedmiotów specjalizujących pozostał w gestii szkoły. W związku z tym na posiedzeniu KPZ w dniu 12 czerwca 2000 roku dyrektor szkoły Halina Nowak oświadczyła, że programy z wyborem przedmiotów specjalizujących w szkoleniu zawodowym naszej szkoły wkrótce się ukażą i zostaną zaadoptowane do naszych potrzeb. Zostały przedstawione przez nią przedmioty specjalizujące dla naszej szkoły w poszczególnych klasach dostosowane do potrzeb naszego środowiska. Będą dominować specjalizacje: rachunkowość spółek prawa handlowego, usługi techniczne na wsi, rolnictwo ekologiczne. W związku z wydzierżawieniem 10 ha gruntów ornych od Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej zachodziła pilna potrzeba zagospodarowania tej ziemi. Wielokrotnie ten problem był omawiany na posiedzeniach Komisji Przedmiotów Zawodowych od chwili podjęcia starań o wydzierżawieniu tej ziemi z przeznaczeniem jej do celów dydaktycznych i możliwości realizacji praktycznej nauki zawodu. Wątek ten Komisja Przedmiotów Zawodowych kontynuowała na posiedzeniu w dniu 13 września 2000 roku – powołano zespół w składzie: Jan Skórski, Jan Zastawny, Józef Wadas i Grzegorz Grzesiakowski do opracowania planu i harmonogramu zagospodarowania gruntów ornych wydzierżawionych od RSP od 20 września 2000 roku. Na kolejnym posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 23 października 2000 roku zorganizowano warsztaty szkoleniowe na temat „Metodyka projektów w nauczaniu przedmiotów zawodowych”, które przeprowadziła doradca metodyczny mgr inż. Jadwiga Dąbkowska-Kriger. Wprowadzając do tematu wyjaśniła, jak ważne są metody aktywizujące w pracy z uczniami i jak ważne jest, by nauczyciel umiał wybrać taką metodę pracy, która ma wpływ na kształtowanie umiejętności związanych z podejmowaniem działań począwszy od ich planowania poprzez poszukiwanie wsparcia, aż po ich realizację i ocenę. Odpowiednią jest metoda projektu, która polega na zdobywaniu przez uczniów pod kierunkiem nauczyciela nowej wiedzy i umiejętności, a następnie na prezentowaniu jej kolegom. Cechą metody projektu jest to, że uczniowie samodzielnie zdobywają informacje o jakimś szerszym zagadnieniu, opracowują je następnie w możliwie atrakcyjny sposób i prezentują innym. Celem tej metody jest rozwijanie takich umiejętności jak: współpraca w grupie, rozwijanie samodzielnego myślenia, wykorzystanie wiadomości z różnych dziedzin, ich zapisanie i zaprezentowanie w wystąpieniach publicznych. Z kolei J. Dąbkowska-Kriger przeszła do II części warsztatów: części praktycznej. Nauczyciele biorący udział w warsztatach podzielili się na 4 zespoły i przystąpili do pracy w grupach: Faza I – wprowadzenie do tematu z zasugerowaniem problemów do rozwiązania. 241 Faza II – sformułowanie tematu i ustalenie zakresu projektów, opis dla nauczyciela, opis dla ucznia. Faza III – realizacja projektu. Faza IV – prezentacja projektu – plakat. Po opracowaniu wybranych tematów liderzy grup prezentowali swoje prace. Faza V – ocena projektów. Ocenę projektów i jej uzasadnienia dokonuje komisja uczniowska zgodnie z określonymi w kontrakcie (opisie) kryteriami oceny. Na warsztatach oceny dokonała doradca metodyczny wspólnie z nauczycielami. Przewodnicząca KPZ Weronika Baran poinformowała na tym posiedzeniu, że organizuje spotkanie klas maturalnych z zastępcą dyrektora WODR-u w Boguchwale z p. M. Fajger na temat „Organizacja WODR-u i jego zadania oraz wykład „Dostosowanie polskiego rolnictwa do wymogów Unii Europejskiej” w dniu 27 października 2000 roku o godz. 12.30. W dniu 27 października 2000 roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Brzostku o godzinie 14.00 odbyło się szkolenie na temat „Podatki małej przedsiębiorczości”. Wzięli w nim udział uczniowie kl. IV LA. Weronika Baran podała również informację w sprawie wyjazdu nauczycieli na „Wystawę maszyn rolniczych” organizowaną przez Agromę w Krakowie (Katowice) ul. Powstańców 127, w terminie do 30 października 2000 roku. Na posiedzeniach Komisji Przedmiotów niejednokrotnie poruszano sprawę dokumentacji, która jest także bardzo ważna, bo ona niejednokrotnie odzwierciedla realizację praktycznej nauki zawodu. Pomimo ciągłego przypominania i apelowania do tych, którzy prowadzili praktyczną naukę zawodu, zdarzały się przypadki nieterminowego wypełniania dokumentacji zarówno ze strony nauczycieli jak i uczniów. W dniu 17 stycznia 2001 roku ówczesny kierownik szkolenia praktycznego w następujący sposób przedstawił uwagi i spostrzeżenia o prowadzonej dokumentacji szkolnej i uczniowskiej. „Szkoła obowiązana jest prowadzić dokumentację procesu dydaktyczno-wychowawczego. Obowiązek ten dotyczy organizacji i realizacji praktycznej nauki zawodu we wszystkich formach przewidywanych w planach i programach nauczania poszczególnych zawodów i specjalności kształcenia. Dokumentacja dotycząca tych form obejmować powinna planowanie, realizację oraz ocenę wyników”. Szkołę obowiązuje plan praktycznej nauki zawodu i umowy zawarte z poszczególnymi gospodarstwami szkoleniowymi. Rozkłady materiału powinny być sporządzane dla każdej grupy przedmiotowej i każdej klasy. Do dziennika lekcyjnego wpisuje się realizowane formy nauczania praktycznego z podaniem daty, liczby godzin, numerem grupy, tematem zajęć i frekwencji uczniów oraz oceny. Ważny jest także podpis nauczyciela. Inne dokumenty to: arkusz ocen ucznia, sprawozdanie z kontroli praktyk, protokoły z przebiegu egzaminu z przygotowania zawodowego i praktycznej nauki zawodu, zaświadczenie o odbyciu praktyk, protokoły zaliczenia praktyk, ewidencja realizacji nauki jazdy, karty drogowe zbiorcze, zestawienia realizowanych tematów zajęć praktycznych z nazwiskami uczniów, datą i oceną za każdy temat. Uczniowie prowadzą indeks praktycznej nauki zawodu. Zwróćmy uwagę na niektóre dokumenty. Rozkłady materiału nauczania są w zasadzie opracowane przez wszystkich nauczycieli. Były ogromne problemy z dostarczeniem ich w terminie. W 90% rozkłady opracowane są nowymi metodami, uwzględniając cele operacjonalizacyjne. W dalszym ciągu w dziennikach niektórych klas nie są wpisywane tematy zajęć i frekwencja, co utrudnia pracę wychowawców. Nie wszystko możemy tłumaczyć odległością i rozproszeniem zajęć praktycznych. Należy wykazać więcej zdyscyplinowania i odpowiedzialności w tym temacie. Indeksy praktycznej nauki zawodu powinny być przez uczniów starannie i dokładnie prowadzone. Należy przypomnieć uczniom, że w indeksach są strony na notatki, z których należy korzystać. Ocena końcowa za półrocze ma być wpisana w zbiorczym zestawieniu ze wszystkich form praktycznej nauki zawodu. Notorycznie się tego nie dokonuje. Z każdych zajęć do dziennika lekcyjnego wpisuje się oceny, a na zakończenie semestru ocenę końcową. W arkuszach ocen pisze się dwie oceny, jedną z praktyk zawodowych, a drugą z zajęć praktycznych. Również nauka jazdy powinna być wpisana jako jedna z form zajęć indywidualnych. W prowadzonej dokumentacji jest wiele niedociągnięć np. grafiki nauki jazdy powinny być sporządzane przed wykonaniem cyklu nauki jazdy. 242 W związku z tymi niedociągnięciami z prowadzonej praktycznej nauki zawodu nasuwają się następujące wnioski do realizacji: 1.Systematyczne opracowywanie grafiku nauki jazdy. 2.Wpisywanie na bieżąco do indeksów praktycznej nauki zawodu ocen za każdą jazdę. 3.W dziennikach lekcyjnych systematycznie prowadzić wpisy. 4.Rozkłady materiału winny być opracowane w wyznaczonym terminie. Także na tym posiedzeniu jeden z instruktorów nauki jazdy Jerzy Słupek przedstawił informacje ze spotkania, które odbyło się w Małopolskim Ośrodku Ruchu Drogowego w Tarnowie. Dyrektor Małopolskiego Wydziału Komunikacji na tym spotkaniu przedstawił samochód Tamiz przystosowany do nauki jazdy. Zwrócił uwagę na konieczność przeszkolenia instruktorów nauki jazdy w obsłudze komputera, gdyż od 1 lipca 2001 roku egzaminy teoretyczne przeprowadzane będą na komputerze. Przypomniał o prowadzeniu prawidłowej dokumentacji szkolnej w zakresie nauki jazdy. Szkolenie z zakresu pierwszej pomocy powinna przeprowadzić osoba z kwalifikacjami medycznymi. Na spotkaniu przedstawiono statystykę zdawalności egzaminów poszczególnych instruktorów. Wszystkie te zmiany zostały wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z maja 2000 roku. Komisja Przedmiotów Zawodowych wielokrotnie omawiała organizację i wykorzystanie ogródka agrobiologicznego w procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoły w zakresie szkolenia zawodowego. Między innymi w dniu 15 czerwca 2001 roku ten problem był podejmowany, aby uzmysłowić i uświadomić wszystkim nauczycielom zawodu potrzeby większego i wszechogarniającego jego wykorzystania w codziennej praktyce. Należy dodać, że do tego roku szkolnego szkoła nie posiadała większego areału ziemi do uprawy. Działka agrobiologiczna może szybko i skutecznie poprawić warunki realizacji celów i zadań dydaktycznych, zwłaszcza w tych szkołach, które nie posiadają własnych gospodarstw rolnych. Przydatna jest również w szkołach rolniczych mających dobrą bazę dydaktyczną do praktycznej nauki zawodu. Duże gospodarstwa specjalizujące się w uprawie kilku zaledwie gatunków roślin oraz działka agrobiologiczna daje możliwości zapoznania się z wieloma gatunkami i odmianami. Na ogródku agrobiologicznym można sprawdzić praktycznie bardzo wiele wiadomości teoretycznych, można wykonać wiele ćwiczeń, dokonać wielu obserwacji. Jest ona źródłem cennego materiału do wykonania własnych pomocy dydaktycznych. Nauczyciel na działce może eksperymentować, co daje uczniom możliwość obserwacji, jak w praktyce sprawdza się to, co poznali w trakcie nauki teoretycznej. Ogródek agrobiologiczny ma tę zaletę, że młodzież obserwuje rośliny przez cały okres wegetacji. Można na niej realizować następujące funkcje dydaktyczno-wychowawcze: 1.Upoglądowienie teoretycznych treści nauczania. 2.Wykonanie pomocy dydaktycznych w oparciu o ogródek agrobiologiczny: zielnik, kolekcję nasion roślin uprawnych, kolekcję roślin uprawnych z objawami chorobowymi, szkodników roślin itp. 3.Wykazy tematów zajęć na działce agrobiologicznej: wpływ warunków klimatycznych na wzrost roślin, badania profilu glebowego, pokaz przyrządzania cieczy roboczej i wykonanie zabiegów ochrony roślin, opracowanie zmianowania i płodozmianów, określenie cech morfologicznych roślin zbożowych, rozpoznawanie występujących chorób, szkodników i chwastów, zabiegi pielęgnacyjne w zbożach i rozpoznawanie gatunków traw pastewnych na podstawie cech morfologicznych. Wyżej wymienione opracowanie należy wykorzystać w praktycznej działalności dydaktycznej w nauczaniu produkcji roślinnej i przedmiotów pokrewnych zarówno na lekcjach teoretycznych, jak także na praktycznej nauce zawodu. Mile byłoby widziane wiele cennych pomocy dydaktycznych z tych przedmiotów, które pozwolą na upoglodąwienie prowadzonych zajęć w okresie jesienno-zimowym. W ostatnich latach pojawił się problem wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii w rolnictwie i obszarach wiejskich. Ten problem został dokładnie omówiony na Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 22 listopada 2001 roku. W dniu 16 października 2001 roku w Wojewódzkim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Boguchwale odbyła się konferencja poświęcona wdrażaniu nowych technologii w zakresie 243 zastosowania niekonwencjonalnych źródeł energii w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Światowa strategia Rady Europejskiej przewidywała do roku 2020 wzrost udziału energii odnawialnej w zależności od scenariusza rozwoju do 21,3% (scenariusz pozytywistyczny) lub nawet do 28,6% (scenariusz optymistyczny). Eksperci energetyczni zaproszeni na Światowy Kongres Energii Odnawialnej w Deuter w 1996 roku prognozowali, że w 2070 roku udział odnawialnych źródeł energii wyniesie od 60% do 80%. W bliższej perspektywie Unia Europejska do roku 2010 zakłada udział energii odnawialnej w bilansie paliwowoenergetycznym UE minimum 12%, a kraje członkowskie mają dążyć do osiągnięcia co najmniej 12%. Dla Polski określono, że w 2010 roku w wariancie maksymalnie korzystnym udział energii odnawialnej w zużyciu energii powrotnej wyniesie 5,5%. Prognoza ta została wykonana w 1996 roku na podstawie możliwych do uzyskania danych z 1993 roku (wtedy udział energii odnawialnej w bilansie paliwowo-energetycznym Polski oceniano na 0,85%). Celem strategicznym jest zwiększenie udziału energii i źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym do 7,5% w 2010 roku i do 14% w 2020 roku. Widzimy, że przed Polską stoi ogromne wyzwanie, w którym polskie rolnictwo ma ogromną rolę do spełnienia. Należy ciągle do tego problemu wracać i na trwale włączyć w proces dydaktyczno-wychowawczy szkoły rolniczej. Stąd konieczność omówienia tej kwestii na Komisji Przedmiotów Zawodowych oraz zaznajomienie nauczycieli zawodu, a pośrednio uczniów, jakie stoją w najbliższych latach przed Polską i polskim rolnictwem zadania w tym zakresie. W związku z tym, że zewnętrzny egzamin potwierdzający kwalifikacje coraz bardziej się zbliża, stąd też coraz więcej jest podejmowanych przedsięwzięć celem przygotowania do niego młodzieży. 28 listopada 2001 roku w Rzeszowie odbyła się konferencja poświęcona tym egzaminom zorganizowana przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną. Na tej konferencji szkołę reprezentował Paweł Machaj. Na najbliższym posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych, tj. 10 grudnia 2002 roku przedstawił sprawozdanie z tej konferencji. Na wstępie przedstawił i zapoznał wszystkich nauczycieli ze standardami wymagań egzaminacyjnych będącymi podstawą przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Egzamin będzie składał się z dwóch etapów. 1.Dwuczęściowego pisemnego: A.Część pierwsza obejmuje zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w zawodzie, a absolwent powinien umieć: - czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisu, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej, - przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, - bezpiecznie wykonywać zadania zgodnie z przepisami bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, B.Część druga obejmuje zakres wiadomości i umiejętności związanych z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą, a absolwent powinien umieć - czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisu, instrukcji, tabeli i wykresu, - przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, 2.Etap praktyczny egzaminu obejmuje praktyczne umiejętności z zakresu kwalifikacji w zawodzie, ujęte w następujących tematach: - wykonanie określonego zakresu prac polowych, z zastosowaniem maszyn lub urządzeń rolniczych, - wykonanie określonej naprawy wskazanej maszyny lub urządzenia rolniczego, Absolwent w etapie praktycznym powinien umieć: - planować czynności związane z wykonaniem zadania, - organizować stanowisko pracy, - wykonać zadanie egzaminacyjne zgodnie z zachowaniem przepisów BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, - wykazać się umiejętnościami określonymi w tematach, - prezentować efekt wykonanego zadania, Omówione zostało również wyposażenie stanowisk umożliwiających wykonanie zadań eg- 244 zaminacyjnych. W dniu 10 grudnia 2002 roku została podsumowana realizacja przedmiotów specjalizacyjnych w różnych typach szkół. W Technikum Rolniczym 5-letnim przedmiotami specjalizacyjnymi są rolnictwo ekologiczne i usługi techniczne na wsi. Zasadniczym celem wprowadzenia rolnictwa ekologicznego jest pokazanie różnic między rolnictwem konwencjonalnym i ekologicznym, tak aby absolwenci mieli możliwość wyboru sposobu prowadzenia gospodarstwa. Przedmiot teoretyczny prowadzony jest w klasie IV i V, a zajęcia praktyczne w klasie V co trzeci tydzień. W Zasadniczej Szkole Zawodowej w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych przedmiot teoretyczny eksploatacja sprzętu rolniczego prowadzony jest w klasie II i III, a zajęcia praktyczne w klasie III z następujących działów programowych: elektrotechnika, naprawy maszyn i sprzętu rolniczego, eksploatacja maszyn i sprzętu rolniczego, obsługa techniczna maszyn i sprzętu rolniczego. Nauka odbywa się według programu opracowanego przez Zespół Szkół Rolniczych w Rzemieniu. W Technikum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu przedmiotem specjalizującym jest rachunkowość spółek prawa handlowego, który realizowany jest w klasie IV w wymiarze 4 godzin, a w klasie V w wymiarze 2 godzin. W Liceum Zawodowym w zawodzie „rolnik” ze specjalnością wiejskie gospodarstwo realizowany jest przedmiot – żywienie człowieka – przedmiot teoretyczny w klasie III w wymiarze 3 godzin i zajęcia praktyczne w wymiarze 6 godzin w klasie IV. Program opracowany został przez zespół nauczycieli przedmiotów zawodowych mających odpowiednie kwalifikacje i zaopiniowany przez Komisję Przedmiotów Zawodowych. W dyskusji wzięli również udział zainteresowani nauczyciel, między innymi J. Zastawny, B. Synowiecka, J. Wadas, G. Kolbusz i M. Wypasek. W dniu 7 lutego 2003 roku na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych wysłuchano informacji o stanie rolnictwa w aspekcie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej przez pracowników Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Halina Nowak wprowadziła i przedstawiła pracowników „ODR-u” - Dorotę Szczykutowicz i Janusza Karasińskiego. Dorota Szczykutowicz przedstawiła informacje dotyczące procesów negocjacyjnych i ustaleń z Brukselą oraz warunków członkostwa: 1.dopłat bezpośrednich dla rolników w pierwszych trzech latach, które wyniosą kolejno 25, 30 i 35% średniej unijnej dopłaty, 2.możliwości podniesienia dopłat bezpośrednich dla rolników w pierwszych trzech latach kolejno do poziomu 55, 60 i 65% średniej unijnej dopłaty. Środki zasilające pochodzić mają z przesunięcia części pieniędzy z funduszy na rozwój wsi oraz budżetu państwa, 3.uproszczonego systemu wypłacania dopłat bezpośrednich, tzn. że gospodarstwa rolne zostaną dofinansowane na podstawie wielkości terenu, powierzchni gospodarstwa, 4.w rozwoju rynku pracy na obszarach wiejskich poprzez rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego, opartego na zdrowej żywności, tworzenie miejsc pracy w sektorze związanym z ochroną środowiska i ochroną krajobrazu, w ekoturystyce. Produkcja i przetwórstwo żywnościowe o walorach ekologicznych i zdrowotnych winno stać się polską specjalnością na rynkach Unii Europejskiej. Dyskusja dotyczyła możliwości pozyskania wsparcia finansowego w dostosowaniu gospodarstw gmin Brzostek – Pilzno – Dębica do standardów Unii Europejskiej dzięki walorom krajobrazowym, a jednocześnie obszarom trudnym do gospodarowania (słabe gleby, tereny górzyste). Również na tym posiedzeniu Komisji kierownik PNZ Marian Szarek przedstawił analizę ankiety diagnozującej przygotowanie się uczniów do egzaminu z przygotowania zawodowego (nauki zawodu) w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku w roku szkolnym 2002/2003. Ankieta diagnozująca przygotowanie się uczniów do egzaminu z przygotowania zawodowego (nauki zawodu) była skierowana do uczniów, którzy po zakończeniu zajęć edukacyjnych i egzaminów dojrzałości przystąpią do niego w roku szkolnym 2002/2003. Byli to uczniowie klas V LA, V TR-5, III TR-3, IV LZ, III ZSZ. Łącznie ankietę wypełniło 126 uczniów. Miała ona charakter anonimowy i proszono uczniów o szczere i rzetelne wypeł- 245 nienie jej. Została przeprowadzona w ostatnich dniach nauki w styczniu przed feriami zimowymi i miała na celu zgromadzenie materiału statystycznego na temat egzaminu z przygotowania zawodowego (nauki zawodu) widzianego oczami ucznia, jego poglądy na ten temat, zaangażowanie nauczyciela praktycznej nauki zawodu i wychowawcy klasowego, jego odczucia i przeżywane emocje przed zbliżającym się terminem tego egzaminu. Z przeprowadzonej wnikliwej analizy można będzie wyciągnąć wnioski do pracy dydaktyczno-wychowawczej na drugi semestr roku szkolnego 2002/2003 przy ukierunkowaniu i motywowaniu ucznia do przygotowania się do egzaminu praktycznego. Te ustalenia dotyczyć będą nauczycieli praktycznej nauki zawodu, nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i wychowawców tych klas. Ankieta składała się z 15 pytań. W pierwszym z nich respondent miał określić, której klasy jest uczniem. W kolejnych trzech pytaniach uczeń miał wykazać czy wie w jakiej formie może zdawać egzamin oraz kiedy i gdzie może uzyskać informację na ten temat. Następne pytanie dotyczyło formy egzaminu, którą uczeń wybiera, a uczniowie klas IV LZ i III ZSZ mieli zakreślić podpunkt c, który mówił, że ich nie dotyczy (nie mogą pisać prac dyplomowych). Następne dwa kolejne pytania dotyczyły wyrażenia chęci przystąpienia do tego egzaminu i przygotowania się do niego. W kolejnym dziesiątym i jedenastym pytaniu pojawił się nowy element tego egzaminu, tj. część pisemna, która do tej pory w naszej szkole nie była praktykowana. Zawsze część teoretyczną łączono z częścią praktyczną. Wprowadza się ten nowy element jako ewentualne przygotowanie szkoły do egzaminu według nowej formuły (tj. egzaminów zewnętrznych). W kolejnych dwóch pytaniach uczeń miał się wypowiedzieć, gdzie chciałby zdawać egzamin z przygotowania zawodowego (nauki zawodu) i przy jakim składzie komisji. Ostatnie dwa pytania dotyczyły przeżyć (stresów) związanych z wizją zdawania tego egzaminu i wiedzy odnośnie otrzymania odrębnego dyplomu uzyskania tytułu zawodowego po pozytywnym zdaniu tego egzaminu. Dane uzyskane z przeprowadzonej ankiety posłużyły do wyciągnięcia wniosków do pracy dydaktyczno-wychowawczej na następny semestr. Są one następujące: 1.P rzeanalizować regulamin egzaminu z przygotowania zawodowego (nauki zawodu) na godzinach wychowawczych i na zajęciach praktycznych. 2.Ukierunkować i przygotować uczniów do egzaminu pisemnego na przedmiotach teoretycznych zawodowych. 3.Motywować i ukierunkować uczniów do egzaminu praktycznego na zajęciach praktycznych w klasach programowo najwyższych, a w klasie III TR3 na lekcjach teoretycznych (nie ma w tym typie szkoły zajęć praktycznych). Na posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 12 grudnia 2003 roku przeanalizowano prace związane z wyborem przedmiotu specjalizującego w 4-letnim technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa i technik żywienia i gospodarstwa domowego. Pierwszy przedmiot specjalizacyjny w technikum w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa został omówiony przez kierownik PNZ Janinę Słupek. Poinformowała ona, że zostały zamówione w Krajowym Centrum Doradztwa w Brwinowie projekty programów przedmiotów specjalistycznych: eksploatacja maszyn rolniczych, naprawa maszyn i urządzeń rolniczych oraz urządzenia elektryczne w produkcji rolniczej. Wybrany wcześniej zespół w składzie Janina Słupek, Jan Zastawny i Jerzy Słupek proponował przyjęcie eksploatacji maszyn rolniczych. Następnie został dostosowany podział materiału nauczania do zreformowanego technikum. Zajęcia praktyczna będą realizowane w II półroczu kl. III i IV, razem 14 zajęć po 5 godz. Jest przygotowana propozycja programu zajęć praktycznych. Ponadto Janina Słupek nawiązała kontakt z Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rzemieniu w sprawie programu 5-letniego Technikum Mechanizacji Rolnictwa, który należy przekonsultować i dostosować do 4-letniego technikum. Natomiast przedmiot specjalizujący w Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego omówiła wyczerpująco Marta Wypasek. Między innymi zasugerowała, że przedmiot dietetyka ma bardzo dobry program teorii i praktyki. Pracownia żywienia jest bardzo dobrze wyposażona. Ostatecznie program nauczania przedmiotu specjalizującego zatwierdza dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii Rady Pedagogicznej i Rady Rodziców. Również na tym posiedzeniu zastanawiano się, jakie podjąć działania zaradcze, aby 246 poprawić zdawalność egzaminów na kategorię „B” i „T”. Problem ten podjął jeden z instruktorów nauki jazdy ciągnikiem Leszek Kaput. Mówił on, że przyczyną małej zdawalności uczniów za pierwszym razem jest zbyt późne podchodzenie uczniów do egzaminu po zakończeniu nauki jazdy. Należy wydawać zaświadczenia uczniom z kl II Zasadniczej Szkoły Zawodowej, którzy odbyli naukę jazdy. Uczniowie mają badania lekarskie. Na podstawie rozmów z uczniami i obserwacji doszedł do wniosku, że połowa uczniów jest zainteresowana zrobieniem prawa jazdy kategorię „T”. Należy umożliwić jazdę „Zetorem” po trasie egzaminacyjnej w Krośnie. Jazda ciągnikiem jest systematycznie realizowana. Na dzień 12 grudnia 2003 roku wykonano 45% planowanych godzin. Na ostatnim posiedzeniu Komisji Przedmiotów Zawodowych w dniu 18 czerwca 2004 roku dyrektor szkoły Halina Nowak zwróciła uwagę na zmianę podejścia do nauczania przedmiotów zawodowych ze względu na nowe wymagania edukacyjne, standardy egzaminacyjne i podstawę programową dla poszczególnych zawodów. Komisja uchwał i wniosków na ostatnim posiedzeniu w roku szkolnym 2003/2004 opracowała następujące wnioski: 1.Wyegzekwować na uczniach podręczniki z przedmiotów zawodowych. 2.Zapoznać się z dokumentacją kryteriów oceniania znajdującą się w bibliotece szkolnej. 3.Podnosić jakość kształcenia ucznia wg standardów i wymagań edukacyjnych. 4.Wzbogacić warsztat pracy nauczyciela zawodu. 5.Badania wyników nauczania przeprowadzić ze szczególnym uwzględnieniem zasadności, celowości, wskazania osiągniętych umiejętności. Na posiedzeniu Komisji w dniu 15 grudnia 2004 roku powołano zespół do opracowania testów do badania wyników nauczania za semestr I w roku szkolnym 2004/2005: 1.Do przedmiotu „Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej” dla klasy III ZSZ w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych powołano zespół w składzie: Grzegorz Grzesiakowski, Anna Fundakowska i Grzegorz Kolbusz. 2.Do przedmiotu „Eksploatacja sprzętu rolniczego” w kl III ZSZ zespół w składzie: Józef Wadas, Jerzy Słupek i Jan Zastawny. 3.Do przedmiotu „Maszyny rolnicze” dla kl II ZSZ: Grzegorz Grzesiakowski, Józef Wadas i Jan Zastawny. Przy opracowaniu testów należy wzorować się tematyką i zagadnieniami zawartymi w informatorach o egzaminach potwierdzających kwalifikacje zawodowe oraz tematyką egzaminów już przeprowadzonych. Testy należy opracować do końca I semestru bieżącego roku szkolnego. Na tym posiedzeniu informacje z kursu na temat „Kształcenia modułowego” przedstawił Paweł Machaj, który brał udział w warsztatach w dniu 13 i 14 grudnia 2004 roku w Podkarpackim Centrum Edukacji Nauczycieli w Czudcu. Tematem była organizacja i realizacja kształcenia według modułowego programu nauczania dla zawodu. Paweł Machaj przedstawił charakterystyczne cechy kształcenia modułowego: prymat umiejętności nad wiedzą, brak podziału na teorię i praktykę, moduł łączy treści z różnych przedmiotów, nauczyciel pełni funkcję konsultanta, doradcy, organizatora, a nie wykładowcy. Wszystkich uczniów dzieli się na grupy 2 lub 3-osobowe. Etapy jednostki modułowej to: zorganizowanie, budowanie, przekształcanie, prezentacja, refleksja. Do kształcenia uczniów tą metodą potrzebne są odpowiednio wyposażone klasopracownie i laboratoria. Ta metoda nauczania w przyszłości będzie miała coraz większe zastosowanie. Należy stworzyć warunki materialne i pozytywny stosunek nauczycieli do niej. W dniu 23 lutego 2005 roku na posiedzeniu Komisji powołano zespoły nauczycieli do organizowania wymagań na stopnie szkolne: - kierunek kucharz malej gastronomii – E. Czyrnia, T. Radelczuk, J. Słupek - kierunek technik żywienia i gospodarstwa domowego – T. Radelczuk, E. Czyrnia, B. Synowiecka, B. Kolbusz, W. Baran, G. Grzesiakowski, A. Mazurczak. Na drugi semestr roku szkolnego 2004/2005 zostały wypracowane następujące ustalenia, których realizacja miała na celu usprawnienie praktycznej nauki zawodu, a w konsekwencji podniesienie efektywności przygotowania zawodowego: - zakończyć przygotowania zestawów i zadań dla uczniów na każde zajęcia praktyczne, 247 - przeprowadzić próbny egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe w kl. III ZSZ - mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych, - zmodernizować i doposażyć pracownie żywienia i wyposażyć nowe warsztaty szkolne, - przeprowadzić remonty obrabiarek w pracowni obróbki mechanicznej, - poczynić starania o zakup dzierżawionych od RSP Klecie gruntów rolnych. Na posiedzeniu Komisji Nauczycieli Przedmiotów Zawodowych w dniu 09 listopada 2005 roku wicedyrektor szkoły Anna Fundakowska przedstawiła sprawozdanie z przebiegu XXX Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, która odbyła się w dniu 21 października 2005 roku. W eliminacjach szkolnych wzięli udział uczniowie klas III i IV TMR i TŻiGD. Uczniowie rywalizowali w dwóch blokach tematycznych: żywienie i gospodarstwo domowe oraz mechanizacja rolnictwa. Eliminacje przebiegały dwuetapowo – składały się z części pisemnej i praktycznej. Maksymalnie z obydwu części można było uzyskać 120 punktów. Komisja w składzie: J. Słupek, K. Rak, T. Radelczuk, E. Czyrnia, A. Fundakowska, J. Zastawny, G. Kolbusz, P. Kasprzak i M. Dreschler wyłoniła finalistów poszczególnych bloków. W bloku żywienie i gospodarstwo domowe najlepsze wyniki osiągnęli następujący uczniowie: Paulina Szczepańska z kl. IV TŻ – 96 pkt Urszula Orzechowska z kl. IV TŻ – 94 pkt Krzysztof Piasecki z kl. III TŻ – 92 pkt W bloku mechanizacji rolnictwa najlepsze wyniki osiągnęli: Mateusz Misiura z kl. III TMR – 102 pkt Krzysztof Krajewski z kl. IV TMR – 93 pkt Marcin Klucznik z kl. IV TMR – 92 pkt. Również w dniu 13 czerwca 2006 roku przewodniczący Komisji Paweł Machaj przedstawił sprawozdanie z działalności Komisji Przedmiotów Zawodowych w roku szkolnym 2005/2006. Odbyły się 4 spotkania, na których opracowano plany wynikowe i kryteria oceniania z uwzględnieniem korelacji między przedmiotami. W trakcie roku szkolnego odbywało się doskonalenie pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli poprzez wspominane wcześniej lekcje otwarte czy też kontynuację studiów podyplomowych, kursów czy szkoleń, np. kursu BHP oraz kursu obsługi pakietu biurowego. W szkole przeprowadzono konkurs pod nazwą „Najlepszy uczeń w zawodzie” z działu mechanizacji i żywienia, zorganizowano także wycieczkę dydaktyczną na Wystawę Maszyn w Kielcach. Teresa Radelczuk i Jan Zastawny przygotowali uczniów do Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Wobec funkcjonowania różnych typów szkół zachodziła potrzeba poszerzenia zakresu konkursu wewnątrzszkolnego „Najlepszy uczeń w zawodzie”. Do tej pory realizowano go w zawodzie technicznym i w zawodzie operator pojazdów i maszyn rolniczych, a później w zawodzie rolnik mechanizator. W związku z rozszerzeniem zakresu konkursu szkolnego powołano dwa zespoły do opracowania konkursu „Najlepszy uczeń w zawodzie” w następujących dyscyplinach: 1.„ Najlepszy mechanizator rolnictwa”: Paweł Machaj, Paweł Kasprzyk i Mariusz Wójtowicz 2.„ Najlepszy kucharz”: Ewa Czyrnia, Krystyna Rak, Teresa Radelczuk, Anna Rycharska. Systematycznie na posiedzeniach Komisji Przedmiotów Zawodowych dokonywano analizy wyników egzaminów zawodowych. Polegała ona na porównywaniu wyników egzaminów naszej szkoły z wynikami krajowymi, Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Krakowie i województwie podkarpackim i wspólnie szukano środków naprawczych. W dniu 20 lutego 2008 roku na posiedzeniu plenarnym Komisji Przedmiotów Zawodowych Władysława Scheuer przedstawiła prelekcję na temat zagadnień kelnerstwa i gastronomii związanych z kulturą spożywania posiłków. 248 Rozdział VIII Wspomnienia absolwentów umieszczone w szkolnej gazetce „Plotka” ujętych w formie wywiadów i sprawozdanie z wycieczki z roku 1950 Wybrane wywiady z absolwentami różnych typów szkół rolniczych w latach 1958-2008 zamieszczone na łamach gazetki szkolnej Plotka. I. Wywiad z absolwentką naszej szkoły Panią Zofią Płaziak - Plotka 2003 nr 3 1. W jakich latach uczęszczała Pani do naszej szkoły? Jak wyglądała wówczas szkoła? Do szkoły rolniczej uczęszczałam w latach 1958-1960, była to wówczas Dwuzimowa Szkoła Rolnicza. Mieściła się w budynku, w którym teraz znajduje się Urząd Gminy w Brzostku. W pomieszczeniach na piętrze były wówczas klasy, w których prowadzono zajęcia. 2. Jakie to były lata? Jak je Pani wspomina? Pomimo że nie było wtedy żadnych wygód lata te wspominam z sentymentem. Przede wszystkim dlatego, że były to lata mojej młodości, a w młodości wszystko jest piękne. 3. Jak układały się wówczas stosunki między uczniami i nauczycielami? Stosunki między nauczycielami i uczniami były bardzo dobre. Nasi nauczyciele byli wspaniałymi ludźmi. Nigdy nie zapominamy naszego dyrektora Eugeniusza Batyckiego, pani Jadwigi Utorowicz, pana Karola Słowika, także wielu innych osób które służyły nam zawsze dobrą radą i pomocą. 4. Czy organizowano już wtedy w szkole jakieś wyjazdy? Nie. To była nowa szkoła, dopiero co powstała i nie organizowano jeszcze wtedy żadnych wyjazdów. 5. Jak potoczyły się Pani losy po ukończeniu szkoły? Po ukończeniu szkoły objęłam gospodarstwo po rodzicach na którym do dziś pracuję - pomagam mojemu synowi. 6. Czy utrzymuje Pani kontakty ze szkolnymi przyjaciółmi? Tak. Nadal utrzymuję kontakty z moimi koleżankami, nie tylko z tymi co mieszkają w sąsiednich miejscowościach, ale także z tymi, które wyprowadziły się z rodzinnych miejscowości. Staramy spotykać się przy okazji różnych uroczystości, np. świąt, mamy wtedy trochę czasu aby powspominać dawne szkolne lata. 7. Wiem, że Pani dzieci również uczęszczały do naszej szkoły. W jaki sposób one wspominają te lata i jak się potoczyły ich losy po ukończeniu szkoły? Tak. Do szkoły w Kleciach uczęszczali jeszcze moi dwaj synowie i córka. Pierwszy syn przejął po mnie gospodarstwo, drugi pracuje obecnie w budownictwie, natomiast córka pracuje w sklepie. Jak wspominam lata szkolne? Myślę, że dobrze. Mimo, że bardzo trudno teraz o pracę, zwłaszcza z wykształceniem technik rolnik. 8. Jakiej rady mogła by Pani udzielić młodzieży naszej szkoły? Młodzieży mogła bym udzielić zasadniczej rady: zdyscyplinowania,szacunku dla swoich nauczycieli i oczywiście nauka, nauka i jeszcze raz nauka. Kto wie, może po wejściu do Unii Europejskiej zawód rolnika będzie jednym z najbardziej opłacalnych zawodów. Dziękuję za rozmowę. Renata Wołowiec 249 II. Nasi absolwenci - Ludmiła Kaput 1. W jakich latach uczęszczała Pani do naszej szkoły? Od 1974 r. chodziłam do 2-letniej Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej, a później do nowopowstałego 3-letniego Technikum Rolniczego. Maturę zdałam w 1979 r. 2. Jak Pani wspomina naszą szkołę? Szkołę wspominam bardzo dobrze. Chodziłam do niej 6 dni w tygodniu. W soboty miałam 4-5 lekcji. Przez dwa lata byłam przewodniczącą samorządu szkolnego Zawsze w poniedziałki odbywały się apele. Wszystkie klasy zbierały się na korytarzu. Meldowało się ilu uczniów brakuje, gdzie odbędą się najbliższe wycieczki, czy wyjazdy na praktyki. Trwało to zawsze około 15 minut. Przez całą naukę w szkole musieliśmy chodzić w mundurkach, mieć zawsze białe kołnierzyki i nosić tarcze. 3. Jaka panowała atmosfera w Pani klasie? Moja klasa była zawsze zgrana. Gdy uczęszczałam do Zasadniczej Szkoły moja klasa składała się z samych dziewcząt. Uczyłyśmy się w budynku internatu. Najbardziej lubiłam zajęcia z krawiectwa i żywienia. W technikum rozpoczęłam naukę w budynku w Kleciach. W mojej klasie było kilku chłopców. Naszą wychowawczynią była pani Urszula Rusin. Bardzo dobrze ją wspominam. Obecnie utrzymuję kontakty z koleżankami ze szkoły. W tym roku przypada 20 rocznica ukończenia przez nas szkoły, więc planujemy z tej okazji urządzić zjazd. 4. Mieszkała Pani w internacie. Jak wspomina Pani ten czas? W internacie mieszkałam przez dwa lata, gdy chodziłam do Zasadniczej Szkoły. Mogłam do domu przyjeżdżać tylko w jedną sobotę w miesiącu. Zajęcia w ciągu dnia były dokładnie rozplanowane. Musiałyśmy przestrzegać regulaminu. Obowiązkowo oglądałyśmy w każdy dzień dziennik, a w poniedziałki Teatr Telewizji. W pokoju mieszkałyśmy w 8 osób. Często słuchałyśmy radia. 5. Czy odbywała pani praktyki wyjazdowe? Tak. Najbardziej utkwił mi w pamięci wyjazd na praktykę do obozu harcerskiego, koło Ustrzyk. Z koleżankami pracowałam tam w kuchni. Często chodziłam na wycieczki do lasu, skąd przynosiłam borówki, z którymi robiłyśmy pierogi. Odbywały się także 3-tygodniowe praktyki nad morzem oraz w Głubczycach, koło granicy czeskiej. Często wyjeżdżałam do Moderówki, za Jasło, gdzie wykonywałyśmy podstawowe prace polowe w gospodarstwach. Wszędzie dojeżdżałyśmy autobusem, w którym wszyscy śpiewali razem piosenki. 6. Jakie wydarzenia z życia szkoły szczególnie utkwiły Pani w pamięci? Bardzo miło wspominam półmetek. Zaproszono nas do szkoły w Zbylitowskiej Górze gdzie byli sami chłopcy. Poznaliśmy się, a następnie oni przyjechali do nas. Studniówki nigdy nie zapomnę. Odbyła się ona w GOK-u w Brzostku. Była to pierwsza studniówka w ogóle, w szkole. Bawiliśmy się wspaniale, aż do czasu gdy naszą imprezę zakłóciło kilku chłopców którzy chcieli wejść do środka. Nie wpuszczono ich, więc oni rzucili gałąź na linie elektryczne i zrobiło się zwarcie. Nie było prądu, więc orkiestra nie mogła grać. Zapalono świeczki, ale po pewnym czasie uznano, że studniówka musi zakończyć się wcześniej. 7. Po ukończeniu szkoły podjęła Pani pracę? Tak. Najpierw pracowałam w Stacji Hodowli Roślin Ogrodniczych, jako stażystka. Po roku wróciłam do Brzostku i podjęłam pracę w Urzędzie Gminy w dziale produkcji roślinnej. Wiedza wyniesiona ze szkoły rolniczej była bardzo przydatna w mojej pracy. Następnie pracowałam w sekretariacie, Opiece Społecznej, a obecnie w Ewidencji Ludności. 8. Na czym polega Pani praca? Prowadzę archiwum zakładowe i ewidencję ludności czyli rejestr wszystkich osób mieszkających w gminie. 9. Co sądzi Pani o obecnych zmianach w naszej szkole? Szkoła się bardzo zmieniła. Ja uczyłam się w małym budynku, nie było sali gimnastycznej, więc ćwiczyliśmy na korytarzu (koło czytelni). Teraz macie dużą salę gimnastyczną, pomoce naukowe, dobrze wyposażoną klasę komputerową. Macie świetne warunki do nauki. 10. Jakiej rady udzieliłaby Pani uczniom naszej szkoły? Musicie się uczyć, a zdobyta wiedza na pewno wam się przyda w życiu Dziękujemy za rozmowę Rozmawiali: M. Kawalec, B. Jędrzejczyk 250 III. Nasi absolwenci - na pytania odpowiada Maria Wilusz - Plotka 2002- Nr 1(33) - str.10 1. W jakich latach uczęszczała Pani do naszej szkoły? Od 1977 do 1982, najpierw chodziłam do Zasadniczej Szkoły Zawodowej, a później 3-letniego Technikum Rolniczego. 2. Jak wspomina Pani szkołę? Wspominam ją bardzo miło, a szczególnie nauczycieli, kolegów i koleżanki. Były to początki szkoły, bo 3 lata wcześniej została ona przeniesiona z Brzostku do Kleci. 3. Jakie wydarzenia z życia szkoły utkwiły Pani szczególnie w pamięci? Jeśli chodzi o wydarzenia z życia szkoły, na pewno było ich wiele. Miło wspominam konkursy międzyklasowe, a najbardziej utkwił mi w pamięci fakt, że nie mieliśmy studniówki. Ogłosili wtedy stan wojenny, my nie dostaliśmy zezwolenia na jej zorganizowanie. Byliśmy niepocieszeni. Natomiast często odbywały się dyskoteki i choinki. Organizowane w internacie w Brzostku. 4. Jaka atmosfera panowała u Pani w klasie? Czy była ona zgrana? W czasie dwóch pierwszych lat nauki w Szkole Zasadniczej moja klasa skladała się z samych dziewcząt. Byłyśmy zgraną paczką, dobrze się rozumiałyśmy i lubiłyśmy przebywać w swoim towarzystwie. Natomiast w 3-letnim technikum klasa była mieszana. Często dziewczyny pomagały chłopcom w nauce, a oni odrabiali nam to podczas zajęć praktycznych. 5. Kto był Pani wychowawcą? W Szkole Zasadniczej moim wychowawcą był pan Stanisław Synowiecki, natomiast w Technikum - pani Zofia Moskal, która już nie pracuje, a następnie pan Jan Zastawny. 6. Jak wspomina Pani koleżanki i kolegów z klasy? Czy utrzymuje Pani z nimi kontakty? Wspominam bardzo ciepło. Niestety obecnie nie utrzymujemy ze sobą bliskich kontaktów, gdyż większość moich kolegów pochodziła z miejscowości odległych od Brzostku. Czasami widuję się z Franciszkiem Ogrodnikiem i Wiesławem Nowickim. 7. Czy odbywała Pani jakieś praktyki wyjazdowe. Jak je Pani wspomina? Tak. Były one obowiązkowe. Przeważnie jeździliśmy do Przyborowa, Hańczowej koło Wysowej oraz Gorajowic koło Jasła. Wspominam je bardzo milo, jednak kojarzą mi się przede wszystkim z ciężką pracą, czasem ponad siły dziewcząt. Można było sobie podczas nich zarobić pieniądze, gdyż płacili nam jako stażystom. Zdobyłam na nich wiele umiejętności praktycznych i typowo zawodowych. 8. Jak potoczyła się Pani dalsza edukacja po zakończeniu nauki w naszej szkole? Po zdaniu matury rozpoczęłam pracę w Szkole Podstawowej w Gorzejowej. Gdzie przez pięć lat uczyłam dzieci wielu przedmiotów m.in. języka rosyjskiego, biologii. Później w czasie pierwszego roku pracy ukończyłam Studium Nauczycielskie. Niestety nie podjęłam dalszej nauki na studiach wyższych, ze względu na to, że założyłam swoją rodzinę. 9. Czy obecnie Pani pracuje? Prowadzę własną działalność gospodarczą na wsi, a wraz z rodziną zajmuję się gospodarstwem rolnym. 10. Czy wiedza wyniesiona ze szkoły przydatna jest Pani w obecnie wykonywanej pracy? Ponieważ obecnie pracuję w gospodarstwie, uważam, że wiedza i umiejętności praktyczne wyniesione ze szkoły są mi bardzo potrzebne. Korzystam z nich w życiu codziennym i sądzę, że warto było jeździć na praktyki i zdobywać doświadczenie niezbędne mi teraz. 11. Wiem, że wiele osób z Pani rodziny uczęszczało i uczęszcza do naszej szkoły? Tak. W latach 1979-1981 do Zasadniczej Szkoły chodził mój brat, a w latach 1976-1978 również i mój mąż. Teraz uczy się tu moja starsza córka i bratanica, a młodsza córka która jest w trzeciej klasie gimnazjum planuje od września rozpocząć tu edukację. 12. Jakie dostrzega Pani zmiany w naszej szkole i co o nich sądzi? Przede wszystkim widoczne są zmiany w zewnętrznym wyglądzie szkoły; przestronna sala gimnastyczna umożliwia ćwiczenia na sprawne ćwiczenia na wychowaniu fizycznym. Podoba mi się pracownia informatyczna gdzie każdy uczeń ma dostęp do Internetu. 13. Jakich rad, wskazówek chciałaby Pani udzielić uczniom naszej szkoły? Przede wszystkim uczcie się języków obcych i obsługi komputerów, gdyż to będzie Wam bardzo przydatne w przyszłości. Angażujcie się w sprawy szkoły,szanujcie swoich nauczycieli. Dziękujemy za rozmowę. Wioletta 251 IV. Wywiad z absolwentką naszej szkoły - Panią Teresą Białoń - Plotka 2005 str. 2 1. W jakich latach uczęszczała Pani do naszej szkoły? Jaką nazwę nosiła wówczas nasza szkoła? Uczęszczałam do Szkoły Zawodowej o specjalności wiejskie gospodarstwo domowe w latach 1994- 1997. Szkoła nosiła wówczas nazwę Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku. 2. Ile oddziałów działało wtedy w naszej szkole i ilu liczyła uczniów? W zespole działały odziały takie jak: Liceum Zawodowe, 3-letnie i 5-letnie Technikum Rolnicze, Zasadnicza Szkoła Zawodowa o specjalności mechanizacja rolnictwa oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa o specjalności wiejskie gospodarstwo domowe. Wszystkich uczniów było około 450. 3. Kto był dyrektorem szkoły? Dyrektorem szkoły była pani Halina Nowak. 4. Kto był Pani wychowawcą? A ulubionym nauczycielem? Naszym wychowawcą był profesor Józef Wadas, a moim ulubionym nauczycielem Tadeusz Stokłosa. 5. Jak wyglądała wówczas nasza szkoła? Szkoła wyglądała tak samo jak teraz. Raczej nic się nie zmieniło. Planowano wtedy budowę warsztatów które teraz już są na ukończeniu. 6. Czy organizowano już wtedy praktyki wyjazdowe - jeśli tak to jakie? Czy uczestniczyła w nich Pani? Organizowano praktyki wyjazdowe do Austrii w technikum, ale tylko dla najlepszych uczniów. 7. Niedawno mieliśmy Turniej Klas, czy i dawniej też go organizowano? Jakie były konkurencje? Tak, był organizowany Turniej Klas w pierwszy dzień wiosny, aby uczniowie nie szli na wagary. Braliśmy udział w konkurencjach takich jak: piosenka, skecz, rozpoznawanie różnych potraw po ich smaku, reklama, przebranie, oświadczyny. 8. Czy oprócz turnieju klas organizowano wtedy inne imprezy? Tak. Organizowano dyskoteki, półmetki, gdy byłam w pierwszej klasie zorganizowano wybory miss szkoły, które były największym obciachem w moim życiu. Wychowawca demokratycznie zaproponował nam udział w konkursie piękności. Podczas konkursu każda z nas musiała się przedstawić i powiedzieć kilka słów o sobie do mikrofonu. Występowaliśmy w strojach codziennych, sportowych, i wieczorowych, a do każdego stroju miałyśmy przygotowany układ taneczny. Na końcu jury wybrało miss szkoły, wice-miss i miss publiczności. 9. W nowym roku szkolnym nasza szkoła planuje otworzyć nowe typy szkół, w tym również policealne. Czy wtedy, gdy Pani chodziła do naszej szkoły były jakieś szkoły policealne? Policealne nie, ale było Technikum Zawodowe Zaoczne. 10. Czy utrzymuje Pani kontakt z przyjaciółmi ze szkoły? Tak, czasem spotykamy się w przypadkowych okolicznościach, ale też odwiedzamy się często. 11. Jak potoczyły się Pani dalsze losy po ukończeniu szkoły? Będąc w ostatniej klasie wyszłam za mąż, a rok po ślubie urodziłam dziecko i zajęłam się jego wychowaniem. Obecnie mój mąż pracuje za granicą a ja wychowuję dwoje dzieci. 252 V. Wywiad z absolwentem Panią Bożeną Markiewicz - Plotka 2004-str. 4 1. W jakich latach uczęszczała Pani do naszej szkoły? W latach 1993-1997. 2. Jak wspomina Pani te lata? Wspominam bardzo mile, nie mam żadnych złych wspomnień. Gdybym musiała jeszcze raz wybierać, wybrałabym jeszcze raz tę szkołę. 3. Jak bardzo zmieniła się szkoła od czasu kiedy Pani do niej uczęszczała? Dawno nie byłam w waszej szkole i nie wiem jak wygląda teraz, więc nie mogę porównać. Myślę jednak, że jeśli wygląd szkoły się zmienił to tylko na lepsze. W czasie gdy ja do niej chodziłam szkoła była zadbana, czysta i była miejscem dla każdego. 4. Jak układały się stosunki między nauczycielami a uczniami? Relacje między uczniem a nauczycielem zależały od tego z jakim nastawieniem uczeń podchodził do nauki. Ogólnie jednak były to relacje bardzo dobre. Zawsze można było liczyć na pomoc i radę nauczyciela. 5. Czy utrzymuje Pani kontakty ze szkolnymi przyjaciółmi? Tak. Pomimo, że mamy już własne rodziny, to od czasu do czasu się spotykamy, czasem jest to spotkanie przypadkowe, ale bardzo miłe i wzruszające. 6. Jak potoczyły się Pani losy po ukończeniu szkoły? Po ukończeniu szkoły, gdy zdałam maturę szukałam pracy, ale bezskutecznie. Potem po roku czasu, trzeba tu dodać straconego czasu, chciałam dalej się uczyć. Wybrałam studium medyczne, kierunek farmaceutyczny. Po ukończeniu szkoły założyłam własną rodzinę i rozpoczęłam pracę w swoim zawodzie. 7. Dlaczego zdecydowała się Pani zostać farmaceutką? Zdecydowałam się zostać farmaceutką ponieważ zawsze interesowała mnie biologia, a biologia jest podstawą tego zawodu. Przyznam również, że bardzo lubiłam historię i język polski - te zainteresowania pozostały dalej: czytam bardzo dużo książek. Wybrałam ten zawód ponieważ lubię ludzi, lubię pomagać innym. 8. Czy jest to trudny zawód i czy wymaga jakiś specjalnych umiejętności? Zawód ten jest bardzo trudny, przede wszystkim wymaga bardzo dużej odpowiedzialności, cierpliwości, umiejętności rozmawiania z chorym człowiekiem, bardzo dobrej znajomości chemii i biologii. 9. Czy lubi Pani swoją pracę? Praca którą wykonuję i która jest zgodna z moim wyuczonym zawodem jest dla mnie czymś bardzo ważnym i nie wyobrażam sobie, abym mogła pracować w jakimś innym zawodzie. To jest praca czysta, przyjemna, cały czas ma się kontakt z ludźmi i cały czas można się czegoś nauczyć - a właśnie ta praca na tym polega - na zdobywaniu nowych umiejętności. 10. Jakich rad, wskazówek chciałaby Pani udzielić młodzieży naszej szkoły? Pragnę życzyć jej wspaniałych wyników w nauce, nie ustawaniu w dążeniu do własnych celów. Życzę, aby każdy wykorzystywał czas spędzony w szkole najlepiej jak potrafi, ponieważ ten czas nigdy nie wróci, a wspomnienia zostaną i aby każdy miał tak dobre jak moje - wspomnienia do których się uśmiecham. Dziękuję za rozmowę. 253 VI. Nasi absolwenci - Plotka Imię i Nazwisko - p. Bogusława Kosztyło Miejsce zamieszkania - Zawadka Brzostecka Miejsce urodzenia - Brzostek Data urodzenia - 16.XII.1962r Stan cywilny - mężatka Ulubiony kolor - biel, róż Kwiaty - róże, mieczyki Hobby - robótki ręczne Po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Brzostku, zdecydowała się uczęszczać do ZSR, było to w 1977 roku najpierw jako uczennica WGD pod wychowawstwem prof. S. Synowieckiego. Później ukończyła technikum zaoczne prowadzone przez tego samego wychowawcę. Jej ulubionym przedmiotem była hodowla bydła z prof. N. Utorowicz i produkcja roślinna z prof. M. Trzeciakiem. Za najsympatyczniejszego nauczyciela uważała prof. M. Pasisza. Zawsze na jego lekcjach było wesoło i chodziło się na nie bez stresów. Wybór tej szkoły to była świadoma decyzja, zawsze ją interesowały prace gospodarcze. Od trzech lat prowadzi własne gospodarstwo, które mamy okazję oglądać ponieważ pani Kosztyło udostępnia je praktykującej młodzieży. Lubi naszą młodzież, uważa ją za sympatyczną i pracowitą. Nie toleruje żadnych uzależnień typu narkomania. Jest bardzo zżyta z wsią i nigdy nie chciałaby zmienić miejsca zamieszkania, ceni sobie swobodę i większą bliskość z sąsiadami. Jej rozrywką po ciężkim dniu są robótki ręczne, których nauczyła ją mama, a także słuchanie muzyki nie tylko ludowej, ale także młodzieżowej. Chętnie jeździ na wycieczki. W ubiegłym roku zwiedziła Licheń i Warszawę. Marzy, aby kiedyś pojechać nad nasze polskie morze. Wycieczki zagraniczne nie interesują jej. Zabawne wydarzenia ze szkoły to zaopatrywanie pewnego profesora przez chłopców (oczywiście bez jego wiedzy) w cegły i butelki, a także smarowanie krzeseł klejem. Złe wspomnienia to lekcje wychowania fizycznego na szkolnym korytarzu. Teraz z perspektywy kilkunastu lat żałuje, że nie utrzymywała bliższych kontaktów z koleżankami z klasy. Uważa, że powinno się organizować co kilka lat zjazdy absolwentów. Joanna Kumiega VII. Nasi absolwenci- Plotka 5/35/strona 12 Wywiad z Danielem Furtkiem - farmaceutą, absolwentem Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku. 1. Ile lat minęło od ukończenia przez Ciebie szkoły? Było to 8 lat temu. 2. Do jakiej klasy uczęszczałeś? Do technikum 5- letniego. 3. Jak wspominasz lata szkolne? Bardzo miło. W szkole panowała miła atmosfera, szczególnie zapadły i w pamięci wiosenne miesiące i czas wyjazdów, wycieczek. 4. Co skłoniło cię do wyboru właśnie tej szkoły? Oczywiście moje zainteresowania. Chodzi mi tu przede wszystkim o takie przedmioty jak biologia czy chemia. Już od dziecka interesowałem się przyrodą. 5. Jak oceniasz pracę nauczycieli? Bardzo dobrze. Doceniam ich zaangażowanie w nasze wychowanie i kształcenie. 6. W jakim stopniu szkoła średnia wpłynęła na wybór przez Ciebie studiów? 254 Rozwinęła ona zainteresowania o których już wspominałem. A związane są one z moim zawodem- farmacją. 7. Jak wspominasz coroczne organizowanie Turnieju Klas? Bardzo miło. Uważam, że to świetny pomysł. Do dziś pamiętam długie do nich przygotowania i same turnieje na których przedstawialiśmy swoje umiejętności aktorskie i nie tylko. A poza tym zawsze to był dzień wolny od nauki. 8. Czy zapadły ci w pamięci jakieś miłe wspomnienia z tamtych lat? Tak. Myślę że będą to kąpiele w maju i w czerwcu w pobliskich stawach i powrót do szkoły w mokrych spodniach. 9. Czy miałeś ulubionych nauczycieli. Jakich i dlaczego właśnie oni? Oczywiście. Profesora Szarka - za to że był świetnym wychowawcą i bardzo zależało mu aby nas czegoś nauczyć. Profesorkę Zawiślak - za to że zawsze można było z nią pogadać. A każdemu z nas fajnie się z nią rozmawiało. Profesora Pasisza - za to, że zawsze żartował i za lekcje języka francuskiego które nam wykładał. 10. Czy są rzeczy, które chciałbyś w niej zmienić? Nie. Nie w niej. Uważam, że jest ona dobrze zorganizowana. 11. Czym obecnie się zajmujesz? Jestem farmaceutą. 12. Wiem, że Twoim hobby jest numizmatyka. Jak duża jest i co obejmuje twoja kolekcja monet? Zbieram monety już wiele lat. Mam w swoich zbiorach około 230 monet starych i obiegowych, polskich i zagranicznych. Ciągle powiększam swoja kolekcję. 13. Co najchętniej robisz w wolnym czasie? Czytam książkę, bardzo lubię podróżować. Uwielbiam też jeździć na rowerze. 14. Jak wspominasz swoją klasę? Bardzo miło. Niektórych nawet spotykam do dziś i za waszym pośrednictwem, jeżeli to tylko możliwe, chciałem wszystkich serdecznie pozdrowić. 15. A tak właściwie dlaczego zdecydowałeś się studiować farmację? Chyba dlatego, że jak już wcześniej mówiłem, od dawna interesowały mnie nauki przyrodnicze, też związane z lecznictwem czy medycyną. 16. Czy brałeś udział w wyjazdach zagranicznych i czy w ogóle takie wyjazdy były organizowane? W czasie mojej nauki w szkole niektórzy wyjeżdżali na praktyki wiosenne i wakacyjne do Austrii i Niemiec. Ja jednak nie brałem w nich udziału. VIII. Nasi absolwenci - Plotka strona 5 - Bogu zaufałem. Wywiad z księdzem Piotrem Gąsiorem. 1. Na początku chcielibyśmy się dowiedzieć, kiedy narodziło się w Księdzu powołanie? Kiedy ksiądz zdecydował się wstąpić do seminarium? Zawsze gdy mnie ktoś pyta o to kiedy usłyszałem głos powołania odpowiadam: Nie wiem. Nie potrafię bowiem wskazać konkretnego momentu, ani okoliczności, w których po raz pierwszy odkryłem w sercu pragnienie pójścia za Chrystusem. W moim przypadku powołanie było takim procesem, który stopniowo dojrzewał. Będąc już dzieckiem nosiłem w sobie głębsze pragnienie modlitwy, spotkania z Bogiem. Później na drodze mojego życia spotykałem różnych kapłanów, którzy swoją gorliwością ukazywali piękno życia kapłańskiego. Ostateczna decyzja nastąpiła pod koniec szkoły średniej. 2. Jest Ksiądz absolwentem naszej szkoły. Jak więc Ksiądz wspomina szkołę średnią? Szkoła średnia to nie tylko okres zdobywania wiedzy i praktycznych umiejętności, ale także czas nawiązywania nowych znajomości. Pomagali nam w tym nauczyciele i wychowawcy: p. mgr A. Hudyma, a przez ostatni rok p. mgr A Mazurczak. Zawsze, kiedy sięgam 255 pamięcią do tego okresu mojego życia, mam przed oczami wiele radosnych chwil, przeżytych w gronie kolegów i koleżanek. Patrząc z perspektywy czasu na te lata spędzone w szkole średniej mogę bez cienia przesady powiedzieć, że one w pewien sposób kształtowały mój sposób bycia i moje odniesienia do innych ludzi, a więc to wszystko, co tak ważne w codziennym spotkaniu z drugim człowiekiem. 3. A jak Ksiądz wspomina czas pobytu w seminarium? Seminarium to czas na rozeznanie powołania. Nie wystarczy, że ja czuję, iż jestem powołany. To moje pragnienie musi zostać poddane weryfikacji - sprawdzeniu przez Kościół. W tym celu młody człowiek przychodzi do seminarium, gdzie oddaje się formacji ludzkiej, duchowej, intelektualnej i duszpasterskiej. Wracając myślami do tego czasu pobytu w szkole Jezusa muszę powiedzieć, że był to okres z jednej strony trudny, ale i piękny. Wszystko co piękne rodzi się w trudzie. Tak jest również z kształtowaniem w sobie obrazu Chrystusa - jedynego i wiecznego Kapłana. 4. Czy ma Ksiądz jakieś motto którym kieruje się w życiu? Pokładam ufność w Tobie, Panie, mówię: Ty jesteś moim Bogiem, w Twoim ręku są moje losy |Ps 31,15|. Te słowa nie bez powodu umieściłem na obrazku prymicyjnym. Wszak rozpoczynając drogę kapłańskiego życia miałem świadomość, że moja posługa może być owocna o tyle, o ile zaufam Bogu. Zastanawiałem się również nad tym, aby umieścić słowa, które usłyszał od Chrystusa św. Paweł: Wystarczy Ci mojej łaski. Ostatecznie te dwa cytaty wyjęte z Pisma Świętego mówią o tym samym - konieczności zaufania Bogu. Dziś po niespełna roku posługi duszpasterskiej mogę powiedzieć, że codzienne życie i nieraz taka ludzka bezradność wobec problemów z którymi ludzie przychodzą do księdza, ciągle przypominają mi o potrzebie nieustannej ufności Bogu. 5. Co Ksiądz chciałby przekazać młodzieży naszej szkoły? Patronem, kiedyś mojej, teraz Waszej szkoły jest Sługa Boży Jan Paweł II. W jednym ze swoich przemówień do młodych wołał: Wymagajcie od siebie zawsze, nawet wtedy, gdy inni od Was nie wymagają. I te słowa chciałbym przekazać młodzieży zdobywającej wiedzę i doświadczenie życiowe w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku - Kleciach; z modlitwą i pozdrowieniami ks. Piotr Gąsior. Sprawozdanie z wycieczki do Zakopanego, Krakowa i Wieliczki odbytej przez uczniów Szkoły Specjalistów Praktyków w Kleciach, we wrześniu 1950 roku - opracowane przez jednego z uczniów tej szkoły Któregoś to września, nie pamiętam daty, z gronem profesorów i swymi kamraty, wyjechaliśmy zwiedzić nasze polskie góry, co swymi szczytami sięgają pod chmury. Wszyscyśmy do Jasła autem pojechali, na stacji na pociąg chwilę poczekali, gdy pociąg nadszedł, wsiedliśmy w wagony i powoli jechaliśmy w zakopiańskie strony Każdy przedsiębiorczy, w swym dziele odważny, jechał jak prezydent, cały czas poważny. Na pewno z nas każdy tę chwilę pamięta, jak krzyczał i śpiewał, zaczepiał dziewczęta. Nareszcie w Chabówce, gdzie była przesiadka, spotkaliśmy górala dość starego dziadka i ten nas trochę straszył, że w górach śnieg pada. Pytlak wtrącił znowu, nie słuchajcie dziada. Któremuś przez okno wypadła kromka chleba, inny znów dorzucił: w oknie jeść nie trzeba. 256 Takie to przygody w czasie tej podróży, lecz wszystko w porządku gdyż pogoda służy. Pociąg prędko jechał i wnet Zakopane, wysiadają chłopy, panny niewyspane. Wszyscy postanęli, dyrektor rachuje, stan mu się nie zgadza, znów kogoś brakuje. I jeszcze raz liczy, dodaje i dzieli i jeszcze brakuje. O święci Anieli. No jeśli zaginął, idziemy, nie szkodzi, aż tu nasz śpioch Pytlak z wagonu wychodzi. Później do kwatery, przez kręte ulice między domki góralskie, wille, kamienice. Wnet po wypoczynku, każdy myje nogi, smród się w krąg roznosi, o mój Boże drogi. Najmniej dziesięć wieków wnet by to zawisło, choć powietrze górskie, lecz w mieszkaniu skisło. Na drugi dzień rano, po przespanej nocy, każdy z ciekawością na Kasprowy kroczy. A z Kuźnic kolejką, poprzez szczyty, skały, jakich jeszcze oczy w życiu nie widziały. Wjechaliśmy wreszcie na ów Wierch Kasprowy, gdzie stoi na szczycie budynek granitowy. Później przez Beskid, doliną i stawy, każdy szedł z ochotą, przecież był ciekawy. Później przy schronisku, gdyśmy odpoczęli, coraz myśmy do góry wspinać się zaczęli. Każdy spocony i zmęczony srodze, spinał się do góry, po zawiłej drodze. Na każdym kamieniu swój znak pozostawiał, lecz dalej szedł w górę, choć ledwie nogi stawiał. Gdyśmy do Czarnego stawu już dobrnęli, wody się napili, trochę odpoczęli, dalej strącać głazy w wodę do urwiska, woda spod kamieni aż po brzegi pryska. Już czas było wracać, trzeba w drogę ruszać, lecz żadnemu się nie chciało nogi z miejsca ruszać. Z wielkim w sercu żalem, kamień opuszczali, że dyrektor z profesorami odpoczywać nie dali. Widzieliśmy stamtąd Orlą Perć, Kościelec. O tych pięknych górach można pisać wiele. Lecz to tylko w skrócie tak podkreślić chciałem, że wyście tam byli i ja też widziałem. Mieliśmy się spinać do Morskiego Oka, lecz nam przeszkadzała góra dość wysoka. A choćbyśmy nawet wybrali się w drogę, to by który kark skręcił, albo złamał nogę. Lecz trzeba było wracać bo nogi bolały, wody pić się chciało, kiszki marsza grały. Szliśmy więc powoli przez kręte ścieżyny, aż wreszcie zaszliśmy w zakopiańskie doliny. Dziewczęta spieszyły prędko do schroniska, już zaraz Kuźnice, z Kuźnic droga bliska. Zaraz myśmy pod Cienistą do sal podbiegali, po dobrej kolacji wszyscy smacznie spali. 257 Na drugi dzień znowu ciężka droga czeka, mamy iść na Giewont, a droga daleka. Trzy godziny drogi były do Giewontu, ale na chwileczkę zniknął z horyzontu. A tym lepszym asom długo się widziało, więc jako na starszych chłopaków przystało, z Kaligranem w przedzie, z Chochołkiem na końcu, dalej wszyscy razem w górę do Giewontu. Po skałach, urwiskach, po kosodrzewinie, drapali się na raczkach jakby dzikie świnie. A gdy wszystka wiara zmęczona, zziajana, siadła na spoczynek, widzi stromą ścianę, więc każda dziewczyna krokodyle łzy leje, a nasz Kaligran z wszystkiego się śmieje. Wydrapał się pierwszy i usiadł przy krzyżu i wyglądał jak dawniej Franciszek z Asyżu. Wszyscy patrzą w górę, zadzierają nosy, a Franciszek z wierzchołka krzyczy w niebogłosy. Powoli po klamrach, niebezpiecznej drodze, wszyscy upoceni i zmęczeni srodze, nareszcieśmy z trudem zdobyli wierzchołek, na pewno każdemu przydałby się stołek. Lecz stołków nie było, siadłszy na kamieniach, wszyscy się zabrali ostro do jedzenia. Mniejszy już był kłopot później na dół schodzić, lecz każdy się musiał ze swym losem zgodzić. Później przez urwiska, potoki i skały, jakich jeszcze oczy w życiu nie widziały, nareszcie zaszli do swej Siklawy, każdy chciał zobaczyć, przecież był ciekawy. Już czas był wracać na tęgi posiłek i w drugi dzień skończyć swój wielki wysiłek. Więc wszyscy czwórkami tym dawniejszym szlakiem, z gronem profesorów i całym orszakiem, każdy upocony z językiem na brodzie śpieszył pod Cienistą by spocząć w ogrodzie. Gdyśmy do schroniska doszli już nareszcie, każdy co chciał, robił: czy chodził po mieście, lecz tych mało było, bo każdy chciał spocząć, by nazajutrz znowu swą wędrówkę zacząć. Na drugi dzień znowu po dobrym posiłku, chcieliśmy dokończyć cel swego wysiłku. Do Muzeum Tatrzańskiego niedaleka droga, a chociażby kogoś bolała noga, to iść był zmuszony, bo go coś tam pchało, wszystko było piękne chociaż tego mało. Szczegółowo o muzeum nie będę tak pisał, bo przecież był każdy, to widział i słyszał. A że było jeszcze w planie zaznaczone, że musimy Gubałówki ujrzeć drugą stronę, a przecież kolejna droga niedaleka, patrzymy a tu już kolejka ucieka. Więc na drugi wagon myśmy poczekali i na Gubałówkę w mig my pojechali. Tam już Babią Górę widać z drugiej strony, 258 człowiek nie chciał patrzeć, przecież był znużony. Tam na Gubałówce zeszło czasu sporo, robiliśmy zdjęcia, we dwoje, we czworo. Słońce zachodziło za Wierchy Czerwone, myśmy mieli wracać już w pierwotną stronę. Gdyśmy już z powrotem zeszli do schroniska, znalazł się miedzy nami jakiś tam pianista, grał chwilę, rzępolił, a nawet partaczył, prosiliśmy dyrektora, aby zagrać raczył. Zagrał nam kawałków nie mniej niż piętnaście, lecz dochodzi dziewiąta, czas wyjazdu właśnie. Wszyscy powychodzili z swymi bagażami, poszliśmy na stację jasnymi ulicami. Tu myśmy na pociąg chwilę poczekali, wsiedli do pociągu, no i pojechali. W podróży jak zwykle, bo tak często bywa, jeden śpi lub drzemie, a inny znów śpiewa. Żwirek szary już ziemię wokoło otoczył, a nasz pociąg jak smok straszny po szynach nią toczył. Cisza nawet zaległa we wszystkich przedziałach. Chłopcy się pokładli na półkach i ławach, tak wszyscy do rana leżeli jak ryby. Dotąd aż wszedł promień słońca przez zamglone szyby. Wnet zza mgieł porannych które już opadły widać było miasto i wieże co stały, pamiętając czasy naszych królów dawnych, Kazimierza Wielkiego i hetmanów sławnych. Wnet pociąg zagwizdał, hamulce zgrzytnęły, zasyczała para i koła stanęły. Za chwilę już wszyscy na peronie stali, na rozkazy dyrektora cierpliwie czekali. Wnet też wszyscy razem poszliśmy na miasto, przez kręte ulice z tą całą hałastrą. Poszliśmy na rynek gdzie smukła wieżyca, zdawała się sięgać krainy księżyca, a druga jej córka już troszeczkę mniejsza, sterczała koło niej już mniej podobniejsza, a znów z głębi rynku gdzieś koło ratusza, wmurowana płyta, pamiętająca Tadeusza Kościuszkę i jego przysięgę, która wyrażała jego moc, potęgę. Wtem zatrąbił trębacz z mariackiej wieży, melodia tych dźwięków wokoło się szerzy. Minęła godzina, czas rzeczy poukładać i resztki jedzenia swojego pozjadać. Poszliśmy na miasto poszukać schroniska, już jego zarysy widać było z bliska. Na dziedzińcu lipa, na niej od lat trzystu, widać dużą tablicę - schronisko dla turystów. Tam wszyscy kolejno poskładali płaszcze, każdy swą ciężką walizę do sypialni taszcze. A że nawet była dość wczesna godzina, kto mógł i chciał nawet, to pobiegł do kina. Wnet wszyscy zgłodnieli przyznacie mi rację. 259 Więc do Caritasu poszlim na kolację. A tam była nawet na sto dwa obsługa, na czekaniu zeszła chwila dosyć długa, choć złości nas brały, czekać było trzeba, bośmy nakupili w piekarni moc chleba, więc by się nie zeschł, trzeba konsumować i to jak najprędzej bo nie ma gdzie schować. Każdy wypił litr herbaty, zjadł chleba bochenek, wtedy poszedł na należny mu słusznie wypoczynek. W drugi dzień gdy każdy dobrze już wypoczął, wnet swoją wędrówkę po mieście znów zaczął. Poprzez piękne parki, po ulic tak wielu doszliśmy, do bramy sławnego Wawelu. Muzeum zamknięte! Gdzie teraz pójdziemy? Czas jest! Do katedry teraz zaglądniemy. A tutaj - o cudo! - jak piękne ołtarze, ściany malowane, na szybach witraże, posadzka tak piękna, tu smukłe filary, dla podziwu tego ja już nie mam miary. Z dziedzińca tam widać trzy wieże potężne, poprzez rusztowania, dwa dzwony mosiężne. Wracać trzeba było, nie ma na co czekać! Ze zwiedzaniem muzeum też nie ma co czekać. Wyszliśmy na ulicę, krzyczą gazeciarze, Pytlak podbiegł do nich - cicho bądź baciarze! Za chwilę przybiega nasz Pytlak zdyszany i mówi: dziś ma być gdzieś mecz rozegrany! Jest mecz? Ale jaki? Zawody bokserskie. Jest film? Ale jaki? Śluby kawalerskie. Tak z filmem i meczem zeszło do wieczora, pan dyrektor wnet powiedział: to do spania pora! Na drugi dzień rano po przespanej nocy, znów każdy ciekawy do Wawelu kroczy. A tam znów różności: muzea, kaplice, a po dachu chodzą, piękne synogarlice. Tam znów malowidła, portrety, obrazy, na każdym obrazie mnóstwo różnych twarzy. Gdy porównasz do jednej drugiej sali ścianę, powiesz że to w innym stylu budowane. Na ścianach broń palna, bagnety, przyłbice i miecze. Dwururki, moździerze, karabele, szpady, którymi człowiek teraz władać nie da rady. Później do podziemia w tą ciszę grobową gdzie leżą od wieków hetmani, królowie. Grobowiec Kościuszki i Poniatowskiego, Królowej Jadwigi, nawet Piłsudskiego i więcej o których powinno się wspominać, przecież o tych bohaterach nie można zapominać. Chyba znacie wszystkich, powiedzcie koledzy, przecież wam nie broni nikt zdobywać wiedzy. Wneteśmy wybrnęli z grobowego mroku, odetchnąłem świeżym wiatrem na dziennym widoku. Teraz znów idziemy pooglądać dzwony, wiją się po schodach ogromne ogony. 260 Każdy przeglądał te potężne mury i po krętych schodach wspinał się do góry. Do zwiedzania jeszcze jeden dzionek mamy, potem do Wieliczki znowu odjeżdżamy. Wszystkośmy zwiedzili, wyszli na dziedziniec, a z dziedzińca na prosty, szeroki gościniec. Później przez aleje gdyż nie było czasu. Trzeba było pójść na obiad aż do Caritasu. Tu wykwintne damy, wachlowały buzie. Trzeba było się przypatrzeć, kto był dość ciekawy nie musiałby zwiedzać jadąc do Warszawy. Nie dziwuję się ani trochę, że z małp ludzi robią, na paznokciach manikiury, trwała ondulacja, na centymetr grubo śminki, przyznacie że racja. Brwi całe zamalowane, zeszpecona powieka i nie jest w ogóle podobna do człowieka. Ja znów tutaj opowiadam głupi komplementy, ten też trzeba wyłapywać wszystkie momenty. Teraz nie czas o tym później pogadamy, bo się jeszcze nie raz gdzieś jeszcze spotkamy. Ale po obiedzie poszliśmy znów dalej, do muzeum Czartoryskich, gdzieśmy go zwiedzali. Wiele, wiele innych muzeów my mieli, gdzie ciekawych rzeczy żeśmy się dowiedzieli. W ten sam dzień znów mamy jechać do Wieliczki, należy też dobrze spakować walizki. Poszliśmy więc wszyscy na miły spoczynek aż do „Caritasu” potem poprzez rynek, do nowego schroniska gdzieśmy odpoczęli, do nowej podróży spieszyć się zaczęli. A znowu w Wieliczce były zadziwy, gdybym mógł tam zostać, to byłbym szczęśliwy. Trafił by się taki, jeden, drugi, trzeci, lecz zostać się nie da, trzeba jechać do Kleci. A co tam pod ziemią, jakie tam znów dziwa, tam to jak by znowu, świątynia prawdziwa. Ciemne korytarze, woda ze ścian ścieka, powietrze nie zdrowe przecież do człowieka. Różne zakamarki, sale baletowe, scena do przedstawień, półki bufetowe. Znów słone jeziora, tu mały strumyczek z ciemnej toni, wody błyszczy się kamyczek, tak różne pająki i lichtarze, na środku kaplicy dwie świece się jarzą. Wszystko to tak urządzone, tak prosto technicznie wygląda, jak by w pokoju ustawiona ślicznotka. Gdyśmy wszyscy oglądali tak cudne widoki, myśli panien uleciały hen w nieba obłoki. Gdy tak potańczyć, tak tutaj wesoło, raz w lewo, raz w prawo a później znów w koło. Lecz cóż zaraz dzwonek i windą do góry, bardzo szybko windą poprzez ciemne dziury. Wnet wszyscy już stali w czwórkach dziwiąc się, że tutaj w podwórzu tak powietrza dużo. 261 Z powrotem więc jedziemy prosto do Krakowa, gdzie każdego czeka waliza gotowa. A później do kina jeszcześmy wstąpili, jedni spali w kącie, inni znów patrzyli. I wreszcie nadeszły moje drogie dzieci, tak smutna ta chwila, już jechać do Kleci, a w powrotnej drodze, niemniej noc nas zaszła, nad ranem wjechaliśmy na stację do Jasła. A w Jaśle do rana siedzieć my musieli, nawet samochodu jeszcześmy nie mieli, aż wreszcie w Kleciach z aut my wysiedli, zaraz ciepłej strawy trochę my pojedli, a potem każdemu, tak się smacznie spało, nie było takiego co by mu się nie chciało. Pamiętne to czasy, piękne to są chwile, tak piękne momenty wspomina się mile. Spisałem tym całe papirzysków pliki. Nie wiedząc, że pójdzie to do szkolnej kroniki. Bo gdybym ja wiedział, że gdzieś dalej pójdzie, to bym lepiej ujął, lecz przecież mnie ujdzie. Klecie, 15-17.X.1950r. Czech Władysław 262 Rozdział IX Przebieg obchodów jubileuszowych R 1. 25 lat istnienia Szkoły Rolniczej w Brzostku w kontekście jej rozwoju ok szkolny 1983/1984 był rokiem jubileuszowym. 1 września 1983 roku po raz 25 szkoła otworzyła podwoje dla swoich uczniów. Dobiegały końca przygotowania do uroczystych obchodów ćwierćwiecza wyznaczonego na dzień 15 października 1983 roku W tym czasie, podczas uroczystości 25-lecia, planowane było rozwinięcie sztandaru szkoły ufundowanego przez Komitet Rodzicielski. Już w dniu 1 września, tj. w czasie inauguracji nowego roku szkolnego 1983/1984 zostały zasygnalizowane obchody jubileuszowe. Apel z okazji rozpoczęcia nowego roku szkolnego i 44 rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej rozpoczął się odśpiewaniem hymnu państwowego i wciągnięciem flagi na maszt. Następnie głos zabrał dyrektor szkoły Eugeniusz Batycki, który przywitał zebranych, przedstawił zadania szkoły na nowy rok, przypomniał jej historię i nawiązał do jubileuszu. W apelu wziął udział Kierownik Oddziału Oświaty Rolniczej w Tarnowie Stanisław Myszka, który także mówił o zadaniach całej społeczności szkolnej w kontekście 25-lecia istnienia tej szkoły oraz życzył gronu nauczycielskiemu sukcesów i zadowolenia z pracy pedagogicznej, a młodzieży dobrych wyników w nauce. Stan Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku w roku szkolnym 1983/1984 po 25 latach funkcjonowania tej szkoły przedstawiał się następująco: Technikum Rolnicze 3-letnie i 5-letnie, Zasadnicza Szkoła Rolniczo-Gospodarcza, Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa, Technikum Rolnicze Zaoczne 3-letnie i 4 Zasadnicze Szkoły Rolnicze – filialne (Dębica, Grudna Górna, Pilzno i Jodłowa). Łącznie funkcjonowało 22 oddziały z liczbą młodzieży 592. W roku jubileuszowym pracowało 36 nauczycieli pełnozatrudnionych i 29 w niepełnym wymiarze godzin, 5 pracowników administracyjno-ekonomicznych i 15 pracowników obsługi. Zasadnicze uroczystości związane z uczczeniem jubileuszu odbyło się 15 października Obchody 25 lecia Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku – okolicznościowe wystąpienie dyrektora szkoły Eugeniusza Batyckiego 263 1984 roku. W tym dniu o godz. 10.00 na boisku szkolnym odbyła się jubileuszowa akademia, na której zgromadzili się uczniowie, nauczyciele, goście i rodzice, pracownicy, mieszkańcy Kleci i sąsiednich miejscowości oraz pierwsi absolwenci (z lat 1958-1960). Z lewej strony miejsce zajęła orkiestra Wojska Polskiego jednostki tarnowskiej, a z prawej stały poczty sztandarowe z poszczególnych szkół rolniczych województwa tarnowskiego, szkół podstawowych i Zbiorczej Szkoły Podstawowej w Brzostku. Na placu znajdowało się 40 zaproszonych gości. Między innymi: wicewojewoda tarnowski Jan Pieniądz, wicekurator Jan Hebda, wiceprzewodniczący Zarządu Krajowego ZMW Kazimierz Janik, przewodniczący Zarządu Krajowego ZMW Antoni Jankosz, kierownik Oddziału Oświaty Rolniczej Stanisław Myszka i Naczelnik Gminy Brzostek Władysław Piłat. Dyrektor szkoły Eugeniusz Batycki w obszernym wystąpieniu przedstawił historię szkoły z lat 1958-1983. Bardzo dokładnie przedstawił początki powstania szkoły rolniczej. 1 listopada 1958 roku powstała Dwuzimowa Szkoła Rolniczo-Gospodarcza i Dwuzimowa Szkoła Rolnicza. Pierwsza była przeznaczona dla dziewcząt, a druga dla chłopców. Szkoły te zostały powołane przez Urząd Wojewódzki Wydział Rolnictwa Oddział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie w wyniku starań Komitetu Organizacyjnego gminy Brzostek. W skład komitetu wchodzili: 1.Jan Kolbusz – przew. Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku, przew. Komitetu Organizacyjnego, 2.Tadeusz Frączek – kierownik Szkoły Podstawowej w Brzostku, 3.Stanisław Szybist – prezes Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Ponadto dyrektor mówił o sukcesach i osiągnięciach szkół rolniczych, które funkcjonowały w ciągu tych 25 lat. Oprócz wyżej wymienionych istniała Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej kształcąca młodszych księgowych do pracy w kółkach rolniczych, która została przekształcona następnie w Zasadniczą Szkołę Rolniczo-Gospodarczą. Eugeniusz Batycki wiele czasu poświęcił omówieniu powstania 3-letniego Technikum Rolniczego, które rozpoczęło historię średniego szkolnictwa rolniczego na Ziemi Brzosteckiej. W następnej kolejności przedstawił pozostałe typy szkół, które powstały, aby sprostać potrzebom rynku pracy na terenie gminy brzosteckiej, jak też gmin ościennych. Należały do nich Technikum Rolnicze 5-letnie, Zaoczne Technikum Rolnicze 3-letnie oraz Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa. Dyrekcja szkoły zabiegała, aby funkcjonujące typy szkół rolniczych ściśle wiązać ze środowiskiem lokalnym. Szkolenie praktyczne, zwłaszcza Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa starano się oprzeć i ściśle powiązać ze Spółdzielnią Kółek Rolniczych, która na tym terenie była bardzo prężna i rozbudowana. Należy dodać, że ta instytucja powstała na bazie Państwowego Ośrodka Maszynowego w Brzostku – filii POM-u w Przysiekach, pow. jasielski. Natomiast szkolenie praktyczne Technikum Rolniczego 5-letniego i 3-letniego oraz Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej realizowano w oparciu o dobre gospodarstwa rolne, które współpracowały z Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne w Gorajowicach k. Jasła oraz Zakłady Warzywnicze w Przyborowie. Następnie na praktyki zawodowe, zwłaszcza wakacyjne w ramach Ochotniczych Hufców Pracy zaczęło wyjeżdżać do Szczecina i Głubczyc w woj. opolskim. Dyrektor mówił o zaangażowaniu nauczycieli w proces doskonalenia dydaktyczno-wychowawczego szkoły i o ich pracy na rzecz środowiska. Obchody jubileuszowe powiązano z nadaniem szkole imienia. Za patrona szkoły, uwzględniając realia polityczne tego okresu wybrano Karola Świerczewskiego. Ponadto Komitet Rodzicielski ufundował sztandar, który w czasie tych uroczystości jubileuszowych został przekazany społeczności szkolnej. Temu aktowi towarzyszyła cała ceremonia połączona ze ślubowaniem przedstawicieli poszczególnych klas. Od tej chwili sztandar szkolny towarzyszył całej społeczności szkolnej w ważnych uroczystościach czy wydarzeniach. Jego celem było budowanie więzi emocjonalnej pomiędzy uczniami i szkołą. Na jednym z posiedzeń Rady Pedagogicznej w roku szk. 1976/1977 dyrektor szkoły Eugeniusz Batycki zainicjował na zbliżające się 20-lecie powstania szkoły rolniczej w Brzostku opracowanie monografii szkoły funkcjonującej w latach 1958- 264 Pracownicy Sekretariatu: Grażyna Jantoń (Wąsik), Zofia Wal (Halz) oraz wicedyrektor szkoły Marian Szarek przy sporządzaniu sprawozdania – rok szkolny 1979/1980 1978. Zadanie to nie zostało jednak zrealizowane, podobnie jak obchody jubileuszu. Dopiero w roku szkolnym 1983/1984 po raz pierwszy świętowano rocznicę powstania szkoły – już 25. W związku z tym została opracowana krótka 2-stronicowa historia tej szkoły i umieszczona w kronice szkolnej. Ponadto dyrektor dokonał dokładnej i wnikliwej analizy osiągnięć szkoły rolniczej w okresie minionego 25-lecia. To opracowanie zatytułowane „25 lat szkoły” zostało umieszczone na tablicy ściennej głównego korytarza. W ten sposób została udokumentowana historia pierwszych 25 lat istnienia szkoły w Brzostku. Treść tego opracowania w całości przytaczam, aby wszyscy czytający tę monografię mogli się zapoznać z jej historią i osiągnięciami, które przedstawiono w czasie obchodów jubileuszowych w dniu 14 października 1984 roku. „Staraniem Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku, a osobiście Kolbusza Jana, PWRN Wydział Rolnictwa i Leśnictwa Oddział Oświaty Rolniczej w Rzeszowie powołuje z dniem 01.11.1958r. Dwuzimową Szkołę Rolniczą i Dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą w Brzostku. Kierownictwo i organizację O.O.R. w Rzeszowie powierza Eugeniuszowi Batyckiemu. Lokalowa szkoła mieści się na I piętrze budynku Prezydium Rady Narodowej w Brzostku. Otwarcie roku szkolnego nastąpiło 11.03.1958r. z udziałem 32 uczennic i 28 uczniów, rodziców i władz, wizytatora O.O.R. w Rzeszowie inż. Stanisława Ryndaka. Szkoły tego typu były pierwszymi w woj. rzeszowskim. Młodzież rekrutowała się również z powiatów sąsiednich, dlatego zaszła konieczność zorganizowaniu internatu. W 30.06.1960r. zostaje przekazany na własność szkoły budynek byłej synagogi. Po remoncie kapitalnym od 01.09.1963r. staję się bazą szkoły i internatu. Kierownikiem i wychowawcą internatu zostaje Jadwiga Utorowicz. Od 1958 do 1964 szkoły ukończyło 238 absolwentów. Od 01.09.1963r. w miejsce Szkół Dwuzimowych postaje Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej, kształci księgowych dla kółek rolniczych. Była to jedyna szkoła w woj. rzeszowskim. Od 1963r. - 1971r. szkołę ukończyło 314 absolwentów. W 1966r. społecznie wybudowano studnię, garaż, wykonano ogrodzenie działki. Środki finansowe na ten cel Komitet Rodzicielski czerpał z zorganizowania zabaw bezalkoholowych. 01.09.1970r. Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej przemianowano na Zasadniczą Szkołę Rolniczo-Gospodarczą istniejącą do dziś. Do 1983r. ukończyło ją 318 absolwentów. 01.09.1975r. otwarto 3-letnie Technikum Rolnicze – do 1983r. ukończyło je 168 absolwentów. W 01.01.1975r. przyjęto budynek po Szkole Podstawowej, po przeprowadzeniu remontu kapitalnego przenosimy się z Brzostku. Budynek szkoły w Brzostku 265 przeznacza się na internat. 01.07.1975r. przechodzimy pod administrację woj. tarnowskiego. 01.09.1976r. – powołany zostaje Zespół Szkół Rolniczych w Brzostku – Kleciach. Na bazie technikum, szkoły zasadniczej i zasadniczych szkół rolniczych w Dębicy, Grudnej Górnej, Pilźnie, Jodłowej, Nagoszynie i Wiewiórce – łącznie 295 uczniów. Na dyrektora Zespołu powołano Eugeniusza Batyckiego, a na wicedyrektora Mariana Szarka. Dyrekcja Zespołu realizuje potrzeby środowiskowe i powołuje 01.09.1979r. Zasadniczą Szkołę Mechanizacji Rolnictwa. Do 1983r. kończy 176 absolwentów oraz Zaoczne Technikum Rolnicze – do 1983r. kończy 228 absolwentów. 01.01.1978r. powołuje Zaoczne Policealne Studium Rolnicze w Jodłowej, które jednorazowo kończy 36 absolwentów. 01.09.1979r. otwarto 5-letnie Technikum Rolnicze. W 1983r. ukończyło je 23 absolwentów. Od 01.09.1979r. na stanowisko wicedyrektora do spraw szkolenia zaocznego i szkół filialnych powołany zostaje Jan Skórski. W 1981r. Zespół Szkół liczy 24 oddziały, 541 uczniów, 34 nauczycieli. 01.09.1982r. odchodzi wicedyrektor Marian Szarek, a na jego miejsce powołuje się inż. Jerzego Bonarka. W 1982r. zakupiono od SKR pawilon z przeznaczeniem na sale lekcyjne, powiększa to bazę lokalową, pozyskano nieodpłatnie autokar, lata 1976-82 to wyposażenie szkoły w pomoce naukowe, środki audiowizualne – telewizory, magnetowid, kamerę, rzutniki, grafoskopy, ciągniki i samochody do nauki jazdy, maszyny rolnicze do eksploatacji. Od 1980r. dyrektor Zespołu czyni starania o ujęcie w planach inwestycyjnych województwa kompleksowej rozbudowy Zespołu Szkół Rolniczych na lata 1980-1990 opracowane założenia przewidywały: Etap I to rozbudowa budynku szkolnego, rozpoczęcie 1983/84 – zakończenie 1985/86. daje to dodatkowo 10 sal, gabinet lekarsko-dentystyczny, radiowęzeł, szatnie. Etap II to budowa internatu na 140-160 miejsc, sali gimnastycznej z pełnym zapleczem, oczyszczalnią ścieków. Rozpoczęcie 1987/88 – 1990/91. Etap III to pozyskanie gospodarstwa szkolnego. 14.10.1983r. staraniem Dyrekcji, Rady Pedagogicznej, Samorządu Szkolnego, Komitetu Rodzicielskiego odbyła się uroczysta jubileuszowa akademia 25-lecia tej szkoły. Z tej okazji szkole nadano imię gen. Karola Świerczewskiego, a młodzieży wręczono sztandar. Lata 1958 – 1983 to okres pracy organizacyjnej, dydaktyczno-wychowawczej w szkole i środowiska, pracy mozolnej, dochodzenie do celu krok po kroku, zacnych nauczycieli, administracji, obsługi i dyrekcji. Kierując szkołą przez 25 lat jako dyrektor dziękuję wszystkim za owocną współpracę i życzę wyników współpracy w drugim 25-leciu”. 2. Nadanie imienia Jana Pawła II jako centralny punkt obchodów 40-lecia szkoły rolniczej w Brzostku W rozdziale VII monografii opracowanej na 40-lecie szkoły rolniczej w Brzostku pt.: „Rozwój szkoły rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998” czytamy: „Dzień 3 października zapisze się na trwale w pamięci i w sercach całej społeczności szkolnej i środowiska lokalnego. W tym dniu odbędzie się niecodzienna uroczystość, na której szkoła święcić będzie jubileusz 40-lecia swojego istnienia i nadania imienia wybitnego Polaka Papieża Jana Pawła II. Nadanie imienia naszej placówce poprzedziła wieloletnia praca wychowawcza w poszczególnych klasach, jak też w samorządzie szkolnym, na posiedzeniach Rad Pedagogicznych, w Zespole Wychowawców Klasowych”14. Przedstawiając przebieg uroczystości 40-lecia szkoły należy wspomnieć, że w roku szkolnym 1983/1984 szkoła otrzymała imię gen. Karola Świerczewskiego. W roku 1989 nastąpiły ogromne zmiany społeczno-polityczne w naszym kraju. Przewartościowano główne dotychczas wartości i poglądy. Życie społeczne i wychowanie starano opierać na trwałych wartościach głoszonych w Polsce od tysiąca lat. W wyniku tych ogromnych zmian Rada Pedagogiczna podjęła uchwałę w sprawie od14 „Rozwój Szkoły Rolniczej w Brzostku w latach 1958-1998r.” „Szkoła przed 40-leciem” (Praca wychowawcza w związku z nadaniem imienia szkole) – str. 91. 266 wołania dotychczasowego imienia i podjęcia pracy wychowawczej związanej z wyborem nowego patrona szkoły. Poszukiwanie nowej postaci trwało kilka lat i towarzyszyły mu procedury demokratyczne. Zgłoszono i rozważono wiele kandydatur, które mogłyby być wzorcami do naśladowania i eksponowania w pracy wychowawczej szkoły. Ostatecznie w wyniku tych poszukiwań i uzgodnieniach na różnych gremiach przyjęto, że szkoła będzie nosiła imię Jana Pawła II. Wcześniej w poszczególnych klasach przeprowadzono ankietę dotyczącą wyboru Papieża – Polaka na patrona szkoły. Młodzież szkolna w prawie w 100% wypowiedziała się za tą propozycją. Z kolei w dniu 10 listopada 1997 roku Rada Pedagogiczna omówiała ten problem na swoim posiedzeniu i jednomyślnie podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Jana Pawła II na patrona szkoły. Równocześnie przed nadaniem szkole imienia opracowano plan pracy wychowawczej. Ten plan miał być realizowany sukcesywnie i miał przybliżyć młodzieży szkolnej tę postać, która w przyszłości miała być wzorem w procesie wychowania i kształtowania osobowości młodego pokolenia. Również Rada Rodziców na swoim posiedzeniu w dniu 17 grudnia 1997 roku zapoznała się z propozycją przyjęcia przez szkołę imienia Jana Pawła II i pozytywnie zaopiniowała nadanie imienia, uwzględniając wcześniej przyjętą opinię uczniów i nauczycieli. Szkoła podejmowała wielostronne działania, aby w sposób świadomy i godny przygotować się do nadania imienia Jana Pawła II. Tymi działaniami objęto nie tylko uczniów, ale także wychowawców i nauczycieli. W dniach od 5 do 10 czerwca 1998 roku 40 uczniów na rowerach pod opieką katechety ks. Mariusza Nowaka i nauczycieli wychowania fizycznego pokonało 489 km szlakiem związanym z osobą Papieża – Polaka. Punktem docelowym pielgrzymi była Częstochowa. Wbrew pozorom organizacja pielgrzymki rowerowej wcale nie była zadaniem łatwym. Niemniej jednak miała ona wiele walorów kształcących i poznawczych. Kumulowała wysiłek fizyczny, turystykę i aktywność religijną. Po pięciodniowej podróży, między innymi przez Stary i Nowy Sącz, Krościenko, Wadowice, Nowy Targ, Kalwarię Zebrzydowską, Trzcianę, Maków Podhalański, Pilicę i Olkusz pielgrzymi dotarli do Częstochowy. Zakończeniem ich wysiłków była Msza w sanktuarium maryjnym. Potem już autobusem szkolnym pielgrzymi wrócili do Brzostku. Uczestnicy tej pielgrzymki rowerowej przyjechali zadowoleni, pełni wrażeń i nadziei, że w przyszłym roku uda się zorganizować kolejny rajd rowerowy i wejdzie on do trwałej tradycji szkoły. Oprócz nauczycieli wychowania fizycznego: Bogdana Stelmacha i Wojciecha Bonarka w rajdzie wzięli udział nauczyciele: Grzegorz Grzesiakowski i Andrzej Słowik. Dla uczniów zorganizowano z okazji 40-lecia istnienia szkoły oraz ustanowienia jej patrona konkurs literacki pt. „Jan Paweł II – patronem naszej szkoły”. Celem konkursu było pogłębienie wśród uczniów wiedzy o najwybitniejszym Polaku, pobudzenie do dojrzalszej refleksji nad znaczeniem autorytetu Ojca Świętego dla współczesnego świata, nakłonienie młodzieży do osobistego przeżycia przyjęcia jego patronatu przez szkołę, a także rozwinięcie umiejętności klarownego i wartościowego literacko-pisemnego wyrażania myśli: W tym celu opracowano regulamin, który sprowadzał się do następujących ustaleń: 1.Uczestnikami konkursu mogą być jedynie uczniowie Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku. 2.Warunkiem uczestnictwa w konkursie jest napisanie pracy nie przekraczającej 4 stron formatu A4 na jeden z podanych tematów: A)Jak rozumiesz słowa Jana Pawła II z Listu Apostolskiego „Do młodych całego świata” - „Nie lękajcie się Miłości, która stawia człowiekowi wymagania”? B)Czy są nam potrzebne autorytety? Ojciec Święty przewodnikiem młodych. C)Jaki wpływ miała postać i nauczanie Jana Pawła II na historię Polski ostatnich lat? 3.Forma literacka pracy jest dowolna: rozprawka, esej, list, wspomnienie, artykuł publicystyczny, opowiadanie itp. Prace odtwórcze nie będą podlegać ocenie. 4.P raca musi być opatrzona godłem. Należy podać imię i nazwisko, typ szkoły i klasę. 5.P racę należy złożyć w sekretariacie szkoły do 31 maja 1998 roku. 6.Konkurs zostanie rozstrzygnięty do 18 czerwca 1998 roku. 7.Dla uczestników przewidziane są atrakcyjne nagrody: I miejsce – 10 dniowa wycieczka do Rzymu w dniach 8-18 sierpnia 1998 roku, 267 II miejsce – album o Janie Pawle II, III miejsce i wyróżnienia – nagrody książkowe, Zwycięzcy konkursu literackiego „Jan Paweł II patronem naszej szkoły”: II miejsce – Monika Słodzińska z kl. II LZ, III miejsce – Monika Potępa z kl. II TR-3, Wioletta Gołąb z kl. III LZ, IV miejsce – Iwona Czołka z kl. II TR-5. W dniu 18 maja 1978 roku zorganizowano uroczystą akademię z okazji 78 rocznicy urodzin Papieża Jana Pawła II. W czasie tej akademii przedstawiono życiorys Jana Pawła II i montaż słowno-muzyczny dotyczący jego życia i działalności. Ponadto na lekcjach wychowawczych uczniowie zapoznawali się z życiem i twórczością Karola Wojtyły. Także w tym czasie aktyw biblioteczny zorganizował wystawę „Jan Paweł II”, która przedstawiała ostatnią pielgrzymkę Ojca Świętego do Polski. Wystawę znajdującą się w czytelni szkolnej obejrzeli uczniowie wraz z wychowawcami na lekcjach wychowawczych. Natomiast klasa IV TR-5 przystąpiła do konkursu ogłoszonego przez tygodnik „Niedziela” dotyczącego XX rocznicy pontyfikatu Ojca Świętego. Wzięły w nim udział następujące uczennice: Bożena Sztyc, Barbara Mordel, Barbara Wolak i Magdalena Chmielowska. W dniach 8-17 sierpnia 1998 roku dla nauczycieli i pracowników szkoły została zorganizowana 11-dniowa wycieczka do Włoch. Uczestnicy wycieczki zwiedzili Rzym, Padwę, Wenecję, Republikę San Marino, Asyż i Monte Cassino. Ponadto zwiedzający wzięli udział w generalnej audiencji środowej, która odbyła się na auli Pawła VI i modlitwie-Anioł Pański na Castel Gandolfo. Wraz z intensywnym przygotowaniem całej społeczności szkolnej do wyboru patrona dla szkoły i nadania jej imienia trwały przygotowania do obchodów jubileuszowych 40. rocznicy powstania szkoły rolniczej w Brzostku i jej rozwoju do stanu, jaki osiągnęła w roku szkolnym 1997/1998. Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 11 listopada 1997 roku został powołany Komitet Obchodów Czterdziestolecia Szkoły. W jego skład weszli: Irena Czech – przewodnicząca Rady Rodziców, absolwentka 3-letniego Zaocznego Technikum Rolniczego. Halina Nowak – dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych. Tadeusz Stokłosa – nauczyciel historii. Jerzy Bonarek – były dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych. Błogosławieństwo Papieża Jana Pawła II – wycieczka do Rzymu 268 Ks. bp Kazimierz Górny kieruje słowa otuchy i nadziei do uczestników uroczystości jubileuszowych Aleksander Serwatka – uczeń kl. IV Technikum Rolniczego – 5-letniego. Grażyna Wąsik – absolwentka 3-letniego Technikum Rolniczego, pracownik administracyjny szkoły. Waldemar Grzesiakowski – absolwent 5-letniego Technikum Rolniczego. Leopold Wójcik – absolwent 3-letniego Zaocznego Technikum Rolniczego. W podstawowych dokumentach szkolnych zarówno w zakresie działań dydaktycznych, jak i wychowawczych mocno eksponowano problematykę bilansu i osiągnięć szkoły w ciągu 40-lecia jej istnienia. Należy dodać, że w tym czasie działały różne typy szkół zaspokajające potrzeby rynku pracy na wsi i w rolnictwie w latach 1958-1998. Centralnie uroczystości związane z obchodami jubileuszowymi 40-lecia szkoły rolniczej i nadaniem jej imienia Jana Pawła II odbyły się w dniu 3 października 1998 roku z udziałem licznie zgromadzonych gości: władz centralnych, wojewódzkich, licznych delegacji szkół rolniczych woj. tarnowskiego i szkół ponadpodstawowych z Dębicy i miejscowości okolicznych. Zebranych zaszczycił swą obecnością ks. biskup ordynariusz diecezji rzeszowskiej Kazimierz Górny. Uroczystości zainaugurowała Irena Czech – przewodnicząca Rady Rodziców. Między innymi powiedziała: „Pragnę podziękować Dyrekcji i Gronu Pedagogicznemu za trud podjęcia organizacji obchodów 40-lecia szkoły oraz za pracę wychowawczą związaną z nadaniem szkole imienia Jana Pawła II”. Ponadto wiele czasu poświęciła pierwszemu dyrektorowi szkoły Eugeniuszowi Batyckiemu, mówiąc: „bardzo ciepło i z wielkim poważaniem wspominam założyciela i długoletniego dyrektora tej szkoły Eugeniusza Batyckiego, który napotykając na wiele przeszkód potrafił uparcie realizować swój życiowy cel szerzenia oświaty na wsi, zachowując przy tym wierność swoim przekonaniom – co nie było takie łatwe w tych trudnych ideologicznie czasach”. W części końcowej odniosła się do nadania szkole imienia stwierdzając: „Pragnę, by nie bez echa w naszych rodzinach, szkole pozostała myśl Jana Pawła II: W wychowaniu chodzi głównie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał”, czego życzę wszystkim rodzinom, nauczycielom i katechetom”. Drugą część uroczystości otworzyło wystąpienie dyrektora szkoły Haliny Nowak. Znaczną część wystąpienia przeznaczyła ona na przedstawienie historii szkoły w latach 1958-1998 i wkład dyrektora szkoły Eugeniusza Batyckiego w jej rozwój i umacnianie autorytetu w środowisku lokalnym. Podkreślała udział w jej powstaniu i rozwoju Jana 269 Obchody jubileuszowe 40- lecia szkoły – wystąpienie dyrektora szkoły Haliny Nowak Kolbusza, byłego przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku oraz Jana Pieniądza - późniejszego wicewojewodę tarnowskiego. Powiedziała między innymi, że historyczną datą w życiu szkoły był rok szkolny 1975/1976, kiedy powołano do życia 3-letnie Technikum Rolnicze, a jego siedzibę przeniesiono z Brzostku do budynku po Szkole Podstawowej w Kleciach, a w dniu 1 września 1977 roku powołano Zespół Szkół Rolniczych. Podkreśliła, że duży wkład w rozbudowę, a zwłaszcza w wybudowanie pełnowymiarowej sali gimnastycznej, oczyszczalni ścieków, placu manewrowego do nauki jazdy oraz w wyposażenie w pomoce dydaktyczne miał kolejny dyrektor Jerzy Bonarek, który kierował szkołą w latach 1985-1992. Następnie dodała, że w latach 1992-1998 nastąpiła znaczna poprawa warunków pracy uczniów i nauczycieli poprzez przeprowadzenie szeregu remontów i modernizacji, znaczne doposażenie szkoły w pomoce i sprzęt audiowizualny, maszyny, urządzenia i pojazdy rolnicze, wzbogacenie księgozbioru i wideoteki oraz podkreśliła rozpoczęcie budowy warsztatów. Te podejmowane przedsięwzięcia można było realizować dzięki pozyskanym środkom finansowym z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, przychylności Ministerstwa, staraniom oraz pomocy poprzedniego i obecnego kierownictwa Wydziału Rolnictwa w Tarnowie. W dalszym ciągu dyrektor szkoły Halina Nowak zaznaczyła wielką rolę w wychowaniu moralnym i budowaniu duchowej osobowości młodzieży katechetów uczących religii w latach wcześniejszych w punkcie katechetycznym, a ostatnio w budynku szkolnym. Skierowała do wcześniej i obecnie pracujących księży podziękowania za ofiarną pracę. Katecheza i prowadzący ją księża zawsze mocno oddziaływali na naszych uczniów – około 30 wychowanek i wychowanków wybrało stan duchowny. Na zakończenie swojego wystąpienia dyrektor Halina Nowak przytoczyła słowa Jana Pawła II wypowiedziane w Częstochowie w modlitwie za polską młodzież: „by wasze serca i sumienia były zdrowe. Aby niosły w sobie to całe dziedzictwo, któremu na imię Polska, dziedzictwo prawd i wartości, równocześnie dziedzictwo trudów i ofiar. Niech to dziedzictwo w nich będzie żywe i niezachwiane. Niechaj umieją łączyć w sobie odwagę i rozwagę. Nieodzowna jest bowiem odwaga, aby być prawdziwym, rozważnym – i nieodzowna jest odwaga, aby być prawdziwie rozważnym. Być odważnym – to znaczy myśleć o przyszłości i brać za nią odpowiedzialność. Niech nigdy nie zwątpią o przyszłość. Niech pamiętają, że przyszłość jest człowiekowi także zadana. Jest mu zadana nim samym. 270 By te życzenia wypływały również z naszych serc. Wszystkim uczniom, rodzinom, absolwentom i zaproszonym gościom życzę przyjemnego spędzenia kilku chwil w naszej szkole i miłych wspomnień z dzisiejszych uroczystości w Zespole Szkół Rolniczych w Kleciach”. Odznaczenia i nagrody przyznane w związku z jubileuszem 40-lecia otrzymali: Srebrny Krzyż Zasługi - dyrektor szkoły Halina Nowak, Brązowy Krzyż Zasługi - nauczyciele: Maria Śnieżek-Strzępek, Jadwiga Krajewska, Marian Pasisz, Jerzy Bonarek, Stanisław Synowiecki, „Zasłużony dla województwa tarnowskiego” - Halina Nowak i Jerzy Bonarek, Nagrody Dyrektora Wydziału Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich w Tarnowie - Jerzy Bonarek, Janina Fryc, Halina Nowak i Jan Skórski. Natomiast Nagrody Dyrektora Szkoły otrzymało 20 nauczycieli i pracowników obsługi. W zadumie wysłuchano koncertu poezji Karola Wojtyły – Andrzeja Jawienia oraz fragmenty wspomnień w 50 rocznicę kapłaństwa. Ze szczególnym entuzjazmem przyjęto występ szkolnego zespołu folklorystycznego, który wykonał wiązankę przyśpiewek i tańców rzeszowskich. Końcowym aktem uroczystości było odśpiewanie pieśni „Hymn pokoleń” jako znaku więzi przeszłości z teraźniejszością. Następnie uczestnicy uroczystości, przedstawiciele władz lokalnych, służby zdrowia i dyrektorzy zaprzyjaźnionych szkół zawodowych obejrzeli przygotowaną w bibliotece szkolnej wystawę o tematyce papieskiej: „Człowiek nie jest sam, żyje z drugim, przez drugich dla drugich” oraz podzielili się wrażeniami, refleksjami i opiniami związanymi z przebiegiem i przeżywaniem uroczystości jubileuszowych, wpisując się do księgi pamiątkowej. Bezpośrednio po akademii zaproszeni goście podejmowani byli obiadem. Stanowiło to okazję do pełnych wzruszeń wspomnień. Z okazji dwudziestolecia Pontyfikatu Jana Pawła II młodzież, rodzice, katecheci i nauczyciele przesłali Ojcu Świętemu życzenia zdrowia i wielu sił w głoszeniu Dobrej Nowiny. Ponadto w celu upowszechnienia bilansu i osiągnięć dydaktyczno-wychowawczych szkoły w skali całego kraju został opracowany artykuł pt. „40 lat Szkoły Rolniczej w Brzostku”15, który ukazał się w „Oświacie Rolniczej” w nr. 4 z 1998 roku, a który dla upamiętnienia przytoczę w całości – „W październiku 1998 minęło 40 lat od utworzenia Szkoły Rolniczej w Brzostku, która rozrosła się do dużego Zespołu Szkół Rolniczych. Decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Nadzorczej z dnia 2 października 1958 r. Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu w Rzeszowie powołał z dniem 1 października 1958 r. Dwuzimową Szkołę Rolniczą i Dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą w Brzostku. Kierownikiem tej szkoły został inż. Eugeniusz Batycki i ta właśnie szkoła od chwili powstania dynamicznie się rozwijała przez minione 40-lecie aż do rozmiaru dzisiejszego Zespołu. Początki oświaty rolniczej na Ziemi Brzosteckiej datują się od II wojny światowej, kiedy napłynęli nauczyciele z byłych Kresów Wschodnich i tutaj założyli szkołę rolniczą. Następnie w latach 19461951 we wsi Klecie znajdującej się na terenie gminy Brzostek istniały różne typy szkół o bardzo krótkim żywocie: Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, trzyletnie Liceum Rolnicze I stopnia, Szkoła Praktyków-Specjalistów. W roku 1951 przestały te szkoły funkcjonować, a dokumentacja przekazana została do Szkoły Rolniczej w Trzcinicy koło Jasła. Wracając myślą do roku 1958, należy dokładnie przedstawić uwarunkowania jej powstania i początki funkcjonowania. Powołanie szkoły było zasługą prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku, które w tym celu powołało Komitet Organizacyjny, a zadaniem jego było przeprowadzenie rekrutacji oraz przygotowanie odpowiedniej bazy lokalowej. Gorącym orędownikiem powstania tej szkoły był ówczesny przewodniczący GRN-u w Brzostku Jan Kolbusz. Znowu Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Brzostku pośpieszyło z pomocą, przekazując na rzecz szkoły 6 pomieszczeń na I piętrze i w suterenach swojego budynku. W bardzo krótkim czasie przeprowadzono remont tej części budynku i adoptowano je na sale lekcyjne i pracownie: żywienia, krawiectwa i ogólno-rolniczą oraz kancelarię. W roku 1959 rozpoczęto starania o przejęcie nieużywanego budynku byłej synagogi na cele szkolne. Po uzyskaniu zgody rozpoczęto przeprowadzanie kapitalnego remontu, nad15 Krajowe Centrum Oświaty Rolniczej Brwinów- Pszczelin - „Oświata Rolnicza” nr 4; 1998r. M. Szarek – „40 lat Szkoły Rolniczej w Brzostku” – str. 85-88. 271 budowy piętra i adaptacji na pracownie i sale lekcyjne. Po przeprowadzeniu rozbudowy i modernizacji tego obiektu w roku 1963 szkoła została przeniesiona do własnego budynku. Dalsze lata jej funkcjonowania to nieustanne przeprofilowanie pod kątem potrzeb gospodarki rolnej. Dwuzimowa Szkoła Rolnicza istniała do roku 1964. Młodzież rekrutowała się z absolwentów szkół podstawowych w wieku 15-18 lat z gminy brzosteckiej i gmin ościennych. Po roku istnienia zgłoszenia nadchodziły z rejonu byłego powiatu jasielskiego i sąsiednich. W budynku szkolnym wygospodarowano pomieszczenie na internat. W 1962 roku młodzież rekrutowała się już z 8 powiatów byłego województwa rzeszowskiego. Zasięg szkoły poszerzał się z roku na rok, przy czym nabór do szkoły był wystarczający, odczuwało się brak kandydatów do szkoły męskiej. Dlatego też nabór odbywał się co 2 lata. W związku z tym, że w latach 60 podejmowano inicjatywy zmian i reform w oświacie rolniczej, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Skupu w Rzeszowie w dniu 6 czerwca 1963 roku podjęło decyzję o likwidacji Dwuzimowej Szkoły Rolniczej i Dwuzimowej Szkoły Gospodarczej w Brzostku. W ich miejsce powołano Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej, która miała kształcić kadry do pracy w kółkach rolniczych. W tych latach zachodziły duże zmiany społeczno-ekonomiczne na polskiej wsi, a ta sytuacja wymuszała nowe potrzeby w rolnictwie. Należy podkreślić fakt, że była ona jedyną szkołą w zakresie specjalizacji rachunkowości rolnej na poziomie zasadniczym w byłym województwie rzeszowskim i dlatego cieszyła się tak ogromną popularnością. Dowodem tego był tak duży nabór, że przez wszystkie lata istnienia odbywały się egzaminy wstępne ze względu na bardzo dużą liczbę podań. Kolejnym bardzo ważnym wydarzeniem w historii tej szkoły było wystąpienie z wnioskiem dyrektora E. Batyckiego do Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu w Rzeszowie o powołanie do życia 3-letniego Technikum Rolniczego i przekazanie niezagospodarowanego budynku po byłej Szkole Podstawowej w Kleciach na cele oświaty rolniczej. Po załatwieniu spraw formalnych w roku 1975 zostało powołane 3-letnie Technikum Rolnicze na bazie Zasadniczej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej. W Dalszym ciągu systematycznie były tworzone kolejne typy szkół stosownie do potrzeb środowiska. Ze względu na zapotrzebowanie kółek rolniczych w gminie, jak i w samym Brzostku na wykwalifikowanych mechaników powołano Zasadniczą Szkołę Mechanizacji Rolnictwa. Otwarto ją dnia 1 września 1976 roku. Przyjmowano do niej chłopców, absolwentów szkoły podstawowej. Kształcenie praktyczne odbywało się w oparciu o bazę maszyn i warsztatów mechanicznych Spółdzielni Kółek Rolniczych w Brzostku. W tym samym roku szkolnym powołano 3-letnie Zaoczne Technikum Rolnicze. 1 września 1977 roku w związku ze zmianami zachodzącymi w oświacie rolniczej powołano Zespół Szkół Rolniczych w Brzostku, w skład którego również weszły zasadnicze szkoły rolnicze w Grudnej Górnej, Pilźnie, Jodłowej, Dębicy. Z kolei 1 września 1979 roku powołano 5-letnie Technikum Rolnicze o specjalności: uprawa roślin i hodowla zwierząt. Przy tak rozbudowanej ilości szkół i klas dotychczasowy budynek szkolny stał się niewystarczający i nadeszła pilna potrzeba jego rozbudowy. W roku 1976 został opracowany plan rozbudowy szkoły na lata 1976-1980. W tym czasie została opracowana dokumentacja rozbudowy szkoły i przystąpiono do jej realizacji. Ważne wydarzenia miały miejsce w roku szkolnym 1983/1984. Był to 25. jubileuszowy rok istnienia tej szkoły. 15 października 1983 roku odbyła się uroczystość z udziałem władz wojewódzkich, gminnych i zaproszonych gości. Szkoła miała dość duże osiągnięcia w pracy dydaktyczno-wychowawczej. Od lat uczniowie uczestniczyli i uczestniczą w różnych olimpiadach i konkursach, m.in. w Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, Olimpiadzie Młodych Producentów Rolnych, Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym, w Turnieju Motoryzacyjnym, Wojewódzkim Konkursie Orek, Olimpiadzie Zdrowia, Olimpiadzie o Spółdzielczości, Olimpiadzie Ekologicznej, w zawodach „Sprawni jak żołnierze”. Często zajmowali na różnych szczeblach dość wysokie lokaty. Swój sukces m.in. odnieśli uczestnicząc w eliminacjach centralnych Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych następujący uczniowie: Dariusz Bryś z produkcji zwierzęcej pod kierunkiem Krystyny Rak oraz Leszek Majocha i Marcin Dunaj pod kierunkiem Barbary Synowieckiej. Od roku szkolnego 1996/1997 uczniowie naszej szkoły brali udział w Olimpiadzie Mło- 272 dych Producentów Rolnych i w tym właśnie roku Anna Zięba i Mariusz Grygiel zakwalifikowali się na eliminacje centralne. Życie w Zespole Szkół Rolniczych nie wygasało i nie wygasa wraz z dzwonkiem po ostatniej lekcji. Organizowane są zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne. Z organizacji młodzieżowych działają: Rada Młodzieżowa, Związek Młodzieży Wiejskiej, Spółdzielnia Uczniowska „Kłos”, PCK, LOP, Rada Programowa Radiowęzła Szkolnego. Do najbardziej aktywnych należą 3 pierwsze. Od wielu lat na bardzo dobrym poziomie i z dużym zaangażowaniem realizowane jest zadanie wychowawcze „Klasa Gospodarzem Szkoły”. W celu podkreślenia znaczenia tego zadania ogłoszono konkurs na najlepszą klasę w szkole pod względem pomysłowości i atrakcyjności realizacji tego zadania. Wspomnieć należy, że w roku 1994 w pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły zaakcentowany był mocno Międzynarodowy Rok Rodziny, m.in. został przeprowadzony konkurs literacki związany z jego obchodami, w których uczestniczyło 120 uczniów, laureaci brali udział w Międzynarodowym Konkursie Rodziny w Warszawie. Od bardzo wielu lat organizowany był Turniej Klas, który odbywał się w pierwszy dzień kalendarzowej wiosny. Temu wydarzeniu patronowała Rada Młodzieżowa i Zespół Wychowawców Klasowych. Organizowanie i przygotowania merytoryczne trwały od początku roku szkolnego. Poszczególne klasy w tym dniu zmagały się ze sobą, walcząc o pierwsze miejsce. Rada Rodziców organizowała znaczne kwoty na nagrody za uzyskanie pierwszych miejsc. Turniej Klas miał bardzo duże znaczenie wychowawcze. W roku szkolnym 1985/1986 obowiązki dyrektora ZSR w Brzostku objął mgr inż. Jerzy Bonarek po przejściu na emeryturę dotychczasowego dyrektora mgr inż. Eugeniusza Batyckiego. W latach 1985-1991 zakończono rozbudowę szkoły wraz z wybudowaniem pełnowymiarowej sali gimnastycznej wraz z zapleczem socjalnym. W tym czasie także wybudowano oczyszczalnię ścieków i plac do nauki jazdy. Baza dydaktyczna do zajęć praktycznych została wzbogacona przez zakup ciągników, przyczep i podstawowych maszyn rolniczych. W 1990/1991 w Zespole Szkół Rolniczych powołano do życia nowy typ szkoły, tj. Liceum Zawodowe o specjalności wiejskie gospodarstwo domowe. Było to jedno z pierwszych w województwie tarnowskim. Szkoła ta cieszyła się ogromnym powodzeniem, co wyrażało się corocznym pełnym naborem. W roku szkolnym 1992/93 funkcje dyrektora obejęła mgr Halina Nowak. W latach 1992-1998 przeprowadzono wiele remontów i modernizacji obiektów szkolnych, które w znacznym stopniu poprawiły warunki nauki i pracy uczniów, nauczycieli, administracji i obsługi szkoły. W tym czasie pozyskano znaczne środki finansowe z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i przy ich pomocy urządzono pierwszą pracownię komputerową i zakupiono maszyny rolnicze najnowszej generacji. Najważniejszym i największym sukcesem było rozpoczęcie inwestycji budowy warsztatów szkolnych, które do tej pory mieściły się w dwóch obiektach, adaptowanych magazynach SKR-u i wydzierżawionym budynku od Urzędu Gminy. W dalszym ciągu wdrażano nowe kierunki kształcenia pod kątem wymagań rynku pracy i potrzeb społecznych wynikających z transformacji ustrojowych. W roku szkolnym 1993/1994 został wprowadzony szerokoprofilowy program 5-letniego technikum ze specjalizacją marketing produktów rolnych. Rolniczy charakter gminy uzasadniał w pełni sens istnienia tego typu szkoły. W roku szkolnym 1997/1998 został otwarty nowy kierunek kształcenia, tj. Liceum Agrobiznesu w zawodzie technik agrobiznesu oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa w zawodzie rolnik o programie szerokoprofilowym. 3. Szkoła przed obchodami 50-lecia Lata od ostatnich obchodów jubileuszowych w roku 1998 nacechowane były działaniami organizacyjnymi i wypełnione wytężoną pracą związaną z wprowadzoną reformą edukacyjną, której zasadniczym zadaniem była poprawa funkcjonowania systemu szkolnictwa w naszym kraju. Obejmowała ona szerokie zmiany programowo-organizacyjne. Zostały zmienione programy nauczania, struktury szkolnictwa, zarządzanie i nadzorowanie 273 oświatą, ocenianie uczniów, kształcenie i doskonalenie nauczycieli, a także system ich awansowania i finansowania. Od 1 września 1999 roku Ustawa o Systemie Oświaty wprowadziła ustrój trójstopniowy, na który składała się sześcioletnia szkoła podstawowa, trzyletnie gimnazjum oraz trzyletnie liceum profilowane, obok którego przewidywano dwuletnią szkołę zawodową. Część z pierwszych założeń nie została zrealizowana, np. po wielu dyskusjach pozwolono utworzyć czteroletnie technika, których powołania wcześniej nie planowano. Szkolnictwo ponadgimnazjalne znalazło się w gestii powiatów. W ten sposób od 1 stycznia 1999 roku Starostwo Powiatowe w Dębicy odpowiadało za prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych w powiecie dębickim, w tym Zespołu Szkół im. Jana Pawła II. Nadzór pedagogiczny należał do Podkarpackiego Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku jako kontynuator tradycji szkolnictwa rolniczego będzie obchodził jubileusz 50-lecia swojego istnienia, wzniosłą a zarazem uroczystą chwilę, która pozwoli niejednokrotnie cofnąć się myślą nieco wstecz do historii szkoły, do jej 50-letniego dorobku zapisanego na trwałe w dziejach Brzostku i jego okolic. Fundamentalnym zadaniem każdej szkoły jest nie tylko nauczanie, ale także kształtowanie osobowości i w konsekwencji przygotowanie do określonego zawodu. Wychowanie młodego człowieka jest bardzo trudną sztuką i wymaga zaangażowania wielu podmiotów. W szerszym wymiarze jest to bardzo ważne zadanie, które stoi nie tylko przed rodzicami, szkołą, ale także narodem i państwem. Wyżej wymienione zadania przez 50 lat przyświecały dyrekcji, nauczycielom oraz wszystkim pracownikom zatrudnionym w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku, placówce, która posiada piękną tradycję i bogatą historię. Od samego początku jej powołania w 1958 roku bardzo szybko rosła ranga i popularność kształcenia przyszłych rolników i tych, którzy związani byli z gospodarką żywnościową. Szkoła zyskała uznanie w środowisku, prowadziła szeroką propagandę wiedzy rolniczej. Duże zainteresowanie szkołą w przeciągu 50 lat odzwierciedla wzrastająca z roku na rok ilość młodzieży chcącej się w niej kształcić. Obchody 50-lecia tej szkoły zostaną połączone ze zjazdem absolwentów dwuzimowej Szkoły Rolniczo-Gospodarczej i Rolniczej, które funkcjonowały w latach 1958-1960 oraz pierwszej pełnej szkoły średniej, która funkcjonowała w latach 1975-1978. Upłynęło trzydzieści lat od momentu, gdy pierwsi absolwenci 3-letniego Technikum Rolniczego opuścili mury tej szkoły. Proces wychowywania uczniów w tutejszym Zespole Szkół im. Jana Pawła II jest równocześnie procesem samoedukacji. Jednym z najlepszych sposobów trwałego kształtowania poglądów i postaw jest samorządność - najlepsza szkoła demokracji. Wybieranie najaktywniejszych uczniów, powierzanie im przez kolegów określonych zadań, współudział przedstawicieli w realizacji zamierzeń, jednocześnie zespołowa ocena pracy, koleżeńska krytyka – to praktyczna propedeutyka życia w szkole i społeczeństwie. Poważnym kierunkiem w pracy wychowawczej szkoły kształtującym poglądy i postawy młodzieży jest wychowanie patriotyczne i obywatelskie, wytwarzanie odpowiedzialności za wspólne określone cele. Wiele cennych inicjatyw podejmuje się na terenie szkoły celem wykorzystania treści wychowawczych z okazji 50-lecia istnienia szkoły. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują: lekcje wychowawcze poświęcone Jubileuszowi, konkursy związane z tą tematyką, organizowanie okolicznościowych wystaw związanych z historią szkoły, uroczyste spotkania z ludźmi zasłużonymi dla rozwoju placówki, młodzieżowa sesja popularnonaukowa poświęcona 50-leciu pracy szkoły w środowisku. Realizacja powyższych treści pozwala na aktywne włączenie młodzieży do pracy, daje możliwość optymalnego kształtowania modelu kształcenia i wychowania zgodnie z założeniami wysuwanymi przez współczesną szkołę. Głównym celem i zadaniem szkoły obchodzącej Złoty Jubileusz jest przygotowanie przyszłych absolwentów do pracy, do aktywnego i twórczego działania, do udziału w życiu społecznym, aby swoją postawą i zaangażowaniem rozszerzali i doskonalili wiedzę oraz umiejętności zawodowe. Zjazd Absolwentów organizowany w październiku 2008 r. będzie zatem jeszcze jedną okazją do urzeczywistniania planów dyrekcji, nauczycieli oraz młodzieży, zapoznania przybyłych Gości i Absolwentów z dotychczasową dynamiczną działalnością szkoły, z wy- 274 nikami i osiągnięciami w dziedzinie nauki, odświeży więzi koleżeńskie i będzie po prostu okazją do spotkania się i przypomnienia interesujących dziejów szkoły. Na plenarnym posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 30 sierpnia 2007 roku został powołany Szkolny Komitet Obchodów 50-lecia Szkoły w składzie: Monika Sieradzka, Marta Oprządek, Małgorzata Kmiecik, Danuta Wójcik, Teresa Młyniec, Katarzyna Grygiel, Paweł Machaj, Grzegorz Grzesiakowski, Anna Hudyma, Marek Dreschler, Józef Nawracaj, Grzegorz Kolbusz i Michał Nowicki. Na pierwszym posiedzeniu Komitet miał opracować program i harmonogram działania i niezwłocznie przystąpić do pracy. W dniach 14-19 marca 2008 roku odbyła się z tej racji, że w roku 2008 przypada 50 rocznica istnienia szkoły i 10 rocznica nadania jej imienia Jana Pawła II, druga pielgrzymka szkół noszących imię Papieża – Polaka do jego grobu. Uczestniczyła w niej 12-osobowa delegacja szkoły. Pielgrzymka rozpoczęła się w dniu 14 marca, tj. w piątek Drogą Krzyżową i Mszą Świętą rekolekcyjną w kościele Miłosierdzia Bożego w Dębicy. Trwała ona 6 dni. Podczas drogi pielgrzymi zatrzymali się w Porąbce Uszewskiej, przy grocie Matki Bożej z Lourdes. Tam też zwiedzili bazylikę i grób św. Antoniego i uczestniczyli we Mszy Świętej. Kolejnym punktem było zwiedzanie Asyżu, nieodłącznie związanego ze św. Franciszkiem. Ponadto zwiedzano kościół św. Klary, dom rodzinny Franciszka oraz okazałą bazylikę z grobem św. Franciszka, gdzie znajduje się wiele pamiątek związanych z jego życiem. W tym samym czasie uczestnicy pielgrzymki odwiedzili potężny kościół Matki Bożej Anielskiej położony nieco dalej od Asyżu. Wewnątrz tego kościoła znajduje się mały kościółek Portiunkula związany z życiem św. Franciszka. Niedzielę Palmową zwiedzający Rzym przeżywali z papieżem, uczestnicząc na placu św. Piotra w uroczystej Mszy Świętej celebrowanej przez Papieża Benedykta XVI. Po skończonym nabożeństwie wszyscy udali się na zwiedzanie Bazyliki Świętego Pawła za Murami, Katakumb Świętego Kaliksta, Bazyliki Świętego Jana na Lateranie, Świętych Schodów oraz Bazyliki Większej Matki Bożej. Kolejny dzień pielgrzymki był dniem nawiedzenia grobu Sługi Bożego Jana Pawła II. Bardzo wcześnie wszyscy udali się do Bazyliki Świętego Piotra. O świcie została odprawiona Msza Święta w kaplicy obok grobu Papieża. Po niej bardzo spontanicznie cała grupa zatrzymała się i uklękła przed grobem Jana Pawła II na cichej osobistej modlitwie. Było to możliwe tylko dzięki temu, że groty watykańskie były jeszcze zamknięte dla odwiedzających. Z reguły przed grobem Papieża jest duża kolejka i służby nie pozwalają ani na chwilę zatrzymać się przy krypcie Jana Pawła II. Po kolacji uczestnicy pielgrzymki udali się jeszcze na spacer nocny po Rzymie: od Schodów Hiszpańskich, przez Piazza Navona do Spotkanie absolwentów Szkolnictwa Ponadpodstawowego Gminy Brzostek z lat okupacji i okresu powojennego w dniu 7.VI.2008r. 275 słynnej Fontanny di Trevi. Następnego dnia rano szkolna pielgrzymka opuściła już Rzym i pojechała przepiękną trasą przez najwyższe pasmo Apenin, a następnie wzdłuż wybrzeża Adriatyku do Loretto. Tu znajduje się Bazylika Matki Bożej, a w niej Domek Świętej Rodziny przewieziony przez krzyżowców z Ziemi Świętej. Tutaj została odprawiona Msza Święta, a wcześniej uczestnicy pielgrzymki oddali hołd żołnierzom polskim, poległym podczas II wojny światowej, których cmentarz znajduje się opodal Bazyliki. Dalsza trasa wiodła do Wenecji, gdzie uczestnicy dotarli już późnym wieczorem. Tu był czas na przejazd „komunikacją miejską”, czyli tramwajem wodnym i zwiedzanie uliczek, kanałów i budynków Wenecji w klimacie nocnym. Na szósty dzień po całonocnej jeździe o świcie uczestnicy dotarli do Wiednia i na wzgórze Kohlenberg, gdzie znajduje się kościół św. Józefa, który związany jest z Polakami przez obecność różnych śladów i pamiątek „Odsieczy wiedeńskiej” króla Jana III Sobieskiego. Po Mszy Świętej i zwiedzaniu wszyscy udali się w dalszą drogę przez Słowację w kierunku Polski do Dębicy, gdzie nastąpiło zakończenie pielgrzymki. W dniu 7 czerwca 2008 roku z inicjatywy Jana Kolbusza, byłego przewodniczącego Rady Gminy w Brzostku odbył się zjazd absolwentów szkół rolniczych funkcjonujących w latach 1942 - 1944 i 1946 – 1951. Tak się złożyło, że absolwenci z roku szkolnego 1947 – 1948 święcili 60 – lecie. Zjazd odbywał się pod patronatem Zespołu Szkól im. Jana Pawła II w Brzostku, Urzędu Gminy w Brzostku oraz Towarzystwa Miłośników Ziemi Brzosteckiej. W taki oto sposób cała społeczność szkolna przygotowywała się do obchodów Złotego Jubileuszu. Centralne uroczystości podsumowujące jubileusz 50-lecia szkoły zostaną zorganizowane 17 października 2008 roku. Szkoła rozpocznie 51 rok swojego funkcjonowania. Również z tej okazji była opracowana ta obszerna monografia, która utrwali historię oświaty rolniczej na Ziemi Brzosteckiej dla przyszłych pokoleń. 276 Rozdział X Sylwetki zawodowe nauczycieli pełniących funkcje dyrektora szkoły w latach 1958-2008 Mgr inż. Eugeniusz Batycki - założyciel i dyrektor szkoły w okresie od 1 września 1958 do 1 31 sierpnia 1985 E ugeniusz Batycki urodził się 21 października 1931 roku w Hadlach Kańczudzkich, powiat Przeworsk. Pochodził z rodziny chłopskiej. Będąc w domu rodzinnym ukończył szkołę podstawową, w miarę swoich możliwości i sił pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym. Następnie w latach 19471951 uczęszczał do Liceum Pedagogicznego w Przemyślu. Po jego ukończeniu w latach 1951-1954 pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Krakowie, w dzielnicy Nowa Huta. W 1954 roku zwolnił się z pracy nauczycielskiej w celu kontynuowania studiów rolniczych na Wyższej Szkole Rolniczej w Krakowie. Studia te ukończył w 1958 roku, uzyskując tytuł zawodowy inżyniera rolnika. W roku 1958 podjął pracę w Dwuzimowej Szkole Rolniczej i Rolniczo-Gospodarczej w Brzostku na stanowisku kierownika. W latach 1973-1974 uczęszczał na kurs dyrektorów zasadniczych szkół rolniczych w Ośrodku Doskonalenia Kadr Pedagogicznych Szkolnictwa Rolniczego w Brwinowie k/Warszawy. Po utworzeniu Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej w 1965 roku ukończył kolejny kurs dla dyrektorów. Następnie podnosił swoje kwalifikacje w Ośrodku Rozwoju Postępu Technicznego w Rolnictwie prowadzonym przez Wyższą Szkołę Rolniczą w Krakowie podczas kursu w ramach doskonalenia podyplomowego z zakresu „Ekonomiki i organizacji przedsiębiorstw rolniczych” w 1964 roku. W tym samym roku szkolnym ukończył kurs w zakresie wiadomości prawnych w Państwowym Technikum Rolniczym w Słupsku. Włożył dużo pracy przy realizacji rozbudowy obiektu szkolnego w Kleciach. Z dniem 1 września 1985 roku Eugeniusz Batycki przeszedł na emeryturę. Pełniąc funkcję dyrektora szkoły, wyróżniał się pełną dyscypliną pracy wobec siebie oraz powierzonego mu zespołu nauczycieli i pracowników. Szczególną uwagę przywiązywał do systematycznego podnoszenia poziomu dydaktyczno-wychowawczego szkoły. Inspirował nauczycieli do wzbogacania pracowni w pomoce dydaktyczne i sprzęt audiowizualny. Zachęcał ich do systematycznego doskonalenia i samokształcenia. Służył chętnie pomocą młodym pedagogom, dbając o zabezpieczenie im zarówno dobrego startu dydaktycznego, jak również socjalnego. Wyróżniał się doskonałą organizacją pracy, stwarzaniem atmosfery koleżeńskości i przyjaźni wśród pracowników. Z jego inicjatywy przystąpiono do rozbudowy szkoły, dzięki czemu mogła się ona cieszyć dużym autorytetem w środowisku lokalnym. Sam podejmował różne działania na rzecz tego środowiska. Był cenionym działaczem społecznym. Zasłużył się jako radny Gminnej Rady Narodowej. Ponadto prowadził zajęcia w punkcie konsultacyjnym Zespołu Przysposobienia Rolniczego działającego przy Zespole Szkół Rolniczych w Brzostku w roku szkolnym 1980/1981. Wykazał dużo zmysłu organizacyjnego w warunkach częstych zmian profilu specjalistycznego szkoły w Brzostku – przy przeorganizowaniu byłej Dwuzimowej Szkoły Rolniczej na Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej, a następnie na Zasadniczą Szkołę Rolniczą. Będąc nauczycielem Zasadniczej Szkoły Rachunkowości Rolnej w Brzostku odbył praktykę wakacyjną dla nauczycieli w okresie od 8 do 21 lipca 1970roku w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Sokołowie, powiat Września, województwo poznańskie. Do najważniejszych jego osiągnięć należy zaliczyć powstanie w dniu 1 września 1975 277 roku 3-letniego Technikum Rolniczego, które dało początek średniej szkole zawodowej w Brzostku i stworzyło podwaliny do powołania z dniem 1 września 1977 roku Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku. W tym czasie szkoła ta została przeniesiona do budynku byłej Szkoły Podstawowej w Kleciach, bardzo znacznie poprawiając bazę lokalową tej szkoły. W 1977 roku Eugeniusz Batycki ukończył Magisterskie Zaoczne Studium Pedagogiczne SGGW–AR w Warszawie, uzyskując tytuł magistra pedagogiki rolnej. Duże zasługi położył w zakresie podniesienia stopnia mechanizacji rolnictwa w rejonie gminy Brzostek przez zorganizowanie Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa, a szczególnie zajęć praktycznych w warsztatach Spółdzielni Kółek Rolniczych, które były prowadzone na wysokim poziomie. Należy także zaznaczyć jego ogromny wkład w zorganizowanie Zaocznego Technikum Rolniczego, celem podniesienia stopnia kwalifikacji wśród rolników – producentów. Systematycznie i z pełną determinacją zabiegał on o stałą modernizację bazy dydaktycznej: zorganizował klasopracownie do przedmiotów zawodowych i ogólnokształcących oraz pracował przy przystosowaniu do nauki i zajęć praktycznych pawilonu typu „Namysłów” zakupionego od Spółdzielni Kółek Rolniczych w Brzostku w roku 1982. Jako nauczyciel był bardzo dobrym organizatorem procesu dydaktyczno-wychowawczego, wprowadzał wiele elementów nowatorskich. Stale poszerzał praktyczną naukę zawodu, angażując wiele nowych podmiotów gospodarczych związanych z rolnictwem i gospodarką żywnościową. Jego olbrzymią zasługą było stałe poszerzanie bazy lokalowej. Pozyskał nieodpłatnie autokar z przeznaczeniem na dowóz uczniów na zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe, jak również wycieczki dydaktyczne. W latach 1976-82 szkoła została wyposażona w pomoce naukowe, środki audiowizualne, telewizory, magnetowid, kamerę, rzutniki, grafoskopy, ciągniki i samochody do nauki jazdy oraz maszyny rolnicze. Od 1980 roku mgr inż. Eugeniusz Batycki, pełniąc funkcję dyrektora nieustannie zabiegał i czynił starania o zajęcie w planach inwestycyjnych kompleksowej rozbudowy obiektów szkolnych. Po przejściu na emeryturę pracował jeszcze w niepełnym wymiarze godzin i przewodniczył Komisji Przedmiotów Zawodowych. We wrześniu 1990 roku zmarł w wieku 59 lat. Spoczywa na Cmentarzu Parafialnym w Brzostku. W dniu 3 października 2000 roku w 10. rocznicę śmierci w dowód wdzięczności za 25-letnią pełną poświęcenia pracę została odsłonięta tablica upamiętniająca osobę ś.p. Eugeniusza Batyckiego – założyciela i długoletniego dyrektora szkoły. Corocznie w dzień Święta Szkoły na jego grobie w zadumie i skupieniu modlitewnym są składane kwiaty przez delegację społeczności szkolnej. Mgr inż. Jerzy Bonarek - dyrektor szkoły w okresie od 1 września 1986 do 31 sierpnia 1992 roku Jerzy Bonarek urodził się 18 maja 1945 roku w Smerdynie, powiat Staszów. Tam spędził dzieciństwo i ukończył lokalną Szkołę Podstawową. Następnie uczęszczał do Państwowego Technikum Rolniczego w Zwoleniu. Po ukończeniu szkoły średniej podjął naukę w Studium Nauczycielskim w Nowym Sączu na kierunku rolnictwo, którą ukończył w roku szkolnym 1965/1966. Po ukończeniu studium nauczycielskiego pracował na stanowisku nauczyciela w następujących szkołach: 1. W Szkole Przysposobienia Rolniczego w Zwierniku (16 sierpnia 1966 – 31 sierpnia 1968 roku) 2. W Zasadniczej Szkole Rolniczej w Pilźnie (1 września 1968 – 28 lutego 1970 roku). 3. W Szkole Podstawowej w Pilźnie (1 marca 1970 – 31 maja 1970 roku) Od dnia 1 czerwca 1970 roku do 30 czerwca 1975 roku był zatrudniony w Rolniczym Rejonowym Zakładzie Doświadczalnym w Boguchwale na stanowisku inspektora do spraw 278 produkcji zwierzęcej. W tym czasie podjął studia zaoczne na Akademii Rolniczej w Lublinie na Wydziale Rolniczym, które ukończył w 1973 roku, uzyskując tytuł zawodowy inżyniera rolnika. Z kolei w wyniku przeprowadoanych zmian administracyjnych przeszedł do pracy do Krakowskiego Ośrodka Postępu Rolniczego w Karniowicach na stanowisko starszego inspektora do spraw produkcji zwierzęcej, gdzie spędził okres od 1 lipca 1975 roku do 31 stycznia 1977 roku. Następnie został zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych na stanowisku zastępcy dyrektora do spraw technicznych. Pracował w niej od dnia 1 lutego 1977 roku do 31 sierpnia 1981 roku. Jerzy Bonarek w roku szkolnym 1979/1980 ukończył dwusemestralne Studium Podyplomowe z ekonomiki i organizacji usług w rolnictwie na Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie. Z dniem 1 września 1981 roku podjął pracę w Zespole Szkół Rolniczych w Brzostku w charakterze nauczyciela przedmiotów zawodowych. Z kolei 1 września 1982 roku Urząd Wojewódzki w Tarnowie, Wydział Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa powierzył Jerzemu Bonarkowi w związku z odejściem z tego stanowiska Mariana Szarka funkcję wicedyrektora Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku. W uzasadnieniu stwierdzono, że inż. Jerzy Bonarek posiada przygotowanie pedagogiczne, 8-letni staż pracy w rolnictwie, jak również doświadczenie w kierowaniu zakładem produkcyjnym w rolnictwie. Pracując na stanowisku nauczyciela, wykazał szerokie zainteresowanie swoim stanowiskiem pracy i problematyką szkoły, wniósł wiele elementów wychowawczych i dydaktycznych, był zdyscyplinowany, koleżeński, stwarzał dobrą atmosferę współżycia z ludźmi. Wiele czasu poświęcał pracy na rzecz środowiska. W okresie od 11 stycznia 1993 roku do 19 lutego 1993 roku uczestniczył w kursie wykładowców i instruktorów nauki jazdy zorganizowanym przez Centrum Doradztwa i Edukacji Rolniczej w Brwinowie. Ten kurs miał na celu dokształcenie rolników w zakresie motoryzacji i był prowadzony w Ośrodku Doskonalenia Kadr Pedagogicznych przy Zespole Szkół Rolniczych im. Michała Drzymały w Poznaniu. Z dniem 31 sierpnia 1985 roku dotychczasowy długoletni dyrektor szkoły mgr. inż. Eugeniusz Batycki przeszedł na emeryturę, a jego miejsce Urząd Wojewódzki w Tarnowie, Wydział Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa powierzył inż. Jerzemu Bonarkowi. Przejął on szkołę w trakcie jej rozbudowy. Dążył do tego, by budynek oddano w terminie. Pełniąc funkcję dyrektora, realizował bardzo dobrze zadania z zakresu pracy dydaktyczno-wychowawczej. Inspirował zespół pedagogiczny do stosowania aktywizujących metod nauczania i wzbogacenia klasopracowni w pomoce naukowe. Dbał o estetykę szkoły oraz całego obiektu szkolnego. Otaczał troską młodych nauczycieli, udzielając im instruktażu i wskazówek. Dbał o dobór kadry pedagogicznej uczącej w zespole. Działał aktywnie w środowisku. Zabiegał o podnoszenie kwalifikacji całego zespołu dydaktycznego, sam podjął studia magisterskie eksternistyczne, które ukończył 3 kwietnia 1990 roku na Wydziale Ekonomii Rolniczej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego – Akademii Rolniczej w Warszawie, uzyskując tytuł magistra inżyniera ekonomiki rolnictwa. W roku szkolnym 1987/1988 podjął działania na rzecz poprawy bazy dydaktycznej poprzez wprowadzenie do planu wojewódzkiego budowy sali gimnastycznej. Dzięki temu w przyszłości został rozwiązany problem realizacji kultury fizycznej w szkole. W 1988/1989 wykazał bardzo dużą inicjatywę w rozbudowę szkoły i zaplecza: poligonu do nauki jazdy oraz wiaty na maszyny. Włożył wiele starań w wyposażenie szkoły w pomoce naukowe i sprzęt – dzięki niemu została urządzona pracowania chemiczna. Z biegiem czasu wykazywał coraz większą dbałość o dobór kadry pedagogicznej i pracowników administracji. Kadra ta stawała się coraz bardziej stabilna. Jerzy Bonarek stworzył ponadto warunki do rozwoju zainteresowań młodzieży, a szczególnie sportów obronnych. To za jego kadencji uczeń klasy IV Technikum Rolniczego pięcioletniego po raz pierwszy w historii szkoły dzięki temu, że został laureatem Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych zdobył indeks na Wyższą Uczelnię. W roku szkolnym 1989/1990 ówczesny dyrektor włożył wiele starań w budowę sali gimnastycznej. W dalszym ciągu dbał o wyposażenie pracowni w pomoce dydaktyczne. Integrował środowisko nauczycielskie szkoły filialnej i bazowej. W tym samym roku wydzierżawił budynek z przeznaczeniem na warsztaty szkolne. W roku szkolnym 1992/1993 nastąpiła zmiana dyrektora. Została nim mgr Halina No- 279 Wręczenie kwiatów dyrektorowi szkoły Jerzemu Bonarkowi z okazji DEN wak. Mgr inż. Bonarek pracował jako nauczyciel do dnia 31 sierpnia 1999 roku. Jerzy Bonarek, pełniąc funkcję wicecedyrektora, a następnie dyrektora Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku wpisał się w jego historię, przyczyniając się w latach 80. do jego rozbudowy i rozwoju organizacyjnego. Mgr Halina Nowak – dyrektor szkoły od dnia 1 września 1992 r. Halina Nowak urodziła się w rodzinie robotniczo-chłopskiej 8 września 1953 roku w Nagawczynie, powiat dębicki. Tutaj spędziła dzieciństwo i ukończyła miejscową szkołę podstawową. Po ukończeniu jej podjęła naukę w Liceum Ogólnokształcącym w Dębicy. Wykazywała duże zdolności w zakresie przedmiotów ścisłych. Wykorzystując swe umiejętności podjęła studia matematyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. W roku szkolnym 1974/1975 ukończyła Wyższe Studia Zawodowe w zakresie matematyki. We wrześniu 1975 roku podjęła pracę na stanowisku nauczyciela matematyki w nowopowstałym 3-letnim Technikum Rolniczym w Brzostku. Była wzorowym nauczycielem. Stosowała aktywne metody nauczania i skutecznie mobilizowała uczniów do poszerzania wiedzy. Posiadała umiejętności interpersonalne i ogromny talent pedagogiczny ułatwiający jej kontakt z młodzieżą. Była wychowawczynią pierwszej szkoły średniej – Technikum Rolniczego 3-letniego i wykazała się dużym zaangażowaniem w zakresie kształtowania osobowości uczniów, którzy zostali jej powierzeni przez Radę Pedagogiczną. 1 września 1992 roku Halina Nowak została powołana na dyrektora Zespołu Szkół Rolniczych w Brzostku i pełni tę funkcję już czwartą kadencję. Jako dyrektor szkoły posiada perspektywiczną wizję placówki, którą zarządza. Wszelkie działania planuje w sposób twórczy i nowatorski. Posiadała rozległą wiedzę z zakresu organizacji zarządzania oraz 280 systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, śledząc aktualne przepisy prawa oświatowego i trafnie stosując je w praktyce. Na Radach Pedagogicznych zawsze podaje pełną informację o tym, co dzieje się w szkole. Systematycznie prezentuje raporty o jakości pracy szkoły oraz ocenia sytuację wychowawczą. Poprzez świadome budowanie atmosfery wzajemności i życzliwości między członkami Zespołu udało się jej wykształcić specyficzną wspólnotę, w której każdy członek jest traktowany podmiotowo i czuje się współgospodarzem placówki, odpowiedzialnym za jej wyniki. Kształtowanie postawy dialogu opartego na wzajemnym zaufaniu sprzyjało wspólnemu rozwiązaniu wielu problemów. Halina Nowak umiejętnie kształtuje atmosferę stymulującą innowacyjne postawy nauczycieli. Solidnie przygotowane przez nią konferencje szkoleniowe pozwalają nauczycielom zapoznać się z wszelkimi zmianami i nowościami wydawniczymi, a jej fachowa wiedza inspiruje pracowników do twórczej pracy. Pracując zawodowo doskonali swoje umiejętności, aby sprostać stawianym jej przez życie wymaganiom. W roku 1981 ukończyła wyższe studia magisterskie na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Technicznym w zakresie matematyki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, uzyskując tytuł zawodowy magistra matematyki. W 1988 roku Halina Nowak zrobiła specjalizację II stopnia w zakresie nauczanego przedmiotu, tj. matematyki. Dla lepszego kierowania szkołą w 1996 ukończyła studia podyplomowe w zakresie nowoczesnego kierowania i zarządzania szkołą, zorganizowane przez Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Krakowie. Najważniejsze podjęte przez nią działania dotyczące poprawy bazy lokalowej szkoły oraz warunków pracy i nauki to: - sukcesywna wymiana stolarki okiennej, - przeprowadzenie remontu i modernizacja budynku szkolnego, - wybudowanie piwnicy ziemnej dla płodów rolnych, - wyposażenie w sprzęt komputerowy dwóch pracowni komputerowych, biblioteki i pokoju nauczycielskiego, - zakup sprzętu sportowego i biurowego, maszyn rolniczych oraz samochodów do nauki jazdy, - wyposażenie pracowni żywienia, - budowa warsztatów szkolnych, będących największą inwestycją w ostatnich latach. Mając na uwadze zmiany dokonujące się w ostatnich latach w edukacji dyrektor szkoły Halina Nowak inspiruje nauczycieli do dokształcania i doskonalenia się, aby mogli sprostać stawianym przed nimi wymaganiom. Prowadzi właściwą politykę kadrową odpowiadającą potrzebom szkoły. Zna predyspozycje nauczycieli i umiejętnie planuje przydział czynności. Wzorowo organizuje wewnątrzszkolne doskonalenia nauczycieli, również w formie wyjazdowych konferencji szkoleniowych, np. w Bieszczady lub na Słowację, które sprzyjają budowaniu prawidłowej atmosfery i ułatwiają zespołowe działanie Rady Pedagogicznej. Z inicjatywy Haliny Nowak powstała „Biblioteka Nauczyciela” wzbogacona w nowe pozycje z zakresu pedagogiki, psychologii oraz metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów. Dając dobry przykład, permanentnie doskonali swoje umiejętności ułatwiające kierowanie szkołą. W ostatnich latach uczestniczyła w wielu kursach i warsztatach: - „Nowoczesne zarządzanie placówką oświatową”- czerwiec 1999 rok, - „Przygotowanie do reformy szkolnictwa zawodowego” – listopad 1999 rok, - „Mierzenie jakości pracy szkoły”- styczeń 2000 rok, - „Prawo oświatowe”- styczeń 2000 rok, - „Ocenianie wewnątrzszkolne” –luty 2000 rok, - „Zasady dokonywania oceny dorobku zawodowego nauczycieli przez dyrektora placówki”- wrzesień 2000 rok, - „Kurs kierowników wycieczek szkolnych” - wrzesień 2001 rok. Halina Nowak wiele czasu i sił włożyła w przygotowanie szkoły do obchodów jubileuszowych z okazji 40-lecia jej istnienia połączonego z nadaniem jej im. Jana Pawła II oraz kolejnego jubileuszu z okazji 50-lecia. Kalendarz prac jest systematycznie i konsekwentnie realizowany pod jej troskliwym i czułym okiem. Jest ona koordynatorem wszelkich działań, m.in. zapoznania uczniów z osobą patrona szkoły poprzez tematykę godzin wychowawczych, apel z okazji 78. rocznicy urodzin Jana Pawła II, pielgrzymkę nauczycieli i pracowników do Rzymu, rajd rowerowy 281 uczniów i nauczyciel oraz wystawę w czytelni „Ostatnia pielgrzymka Papieża do Polski”. Swoją działalność w pracy realizuje w oparciu o treść misji szkoły. Dba o poziom pracy dydaktycznej i wychowawczej szkoły. Wiele uwagi poświęca młodemu człowiekowi. Wprowadzony przez nią program wychowawczy jest budowany w oparciu o opinie rodziców i uczniów. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom środowiska wprowadziła nowe kierunki kształcenia związane z podejmowaniem działalności w otoczeniu rolnictwa. W związku z tym m.in. powołano Liceum Agrobiznesu, 4-letnie technikum w zawodzie technik mechanizator rolnictwa i technik żywienia i gospodarstwa domowego, Liceum Ogólnokształcące, Liceum Uzupełniające oraz Liceum Profilowane. Halina Nawak skutecznie zachęca wszystkich nauczycieli do podnoszenia swoich kwalifikacji poprzez udział w różnych formach doskonalenia zawodowego zarówno zewnętrznych, jak i wewnątrzszkolnych. Koordynuje pracę trzech komisji działających w szkole: Komisji Wychowawców Klasowych, Komisji Przedmiotów Zawodowych i Komisji Przedmiotów Ogólnokształcących, w ramach których są prowadzone lekcje koleżeńskie, wycieczki dydaktyczne oraz wygłasza się referaty szkoleniowe. Organizowała Rady szkoleniowe m.in. na następujące tematy: „Miejsce i rola ucznia i nauczyciela w zreformowanej szkole”, „Ocenianie wewnątrzszkolne”, „Akty prawne w oświacie i przygotowanie zespołów do pracy nad opracowaniem programów”, „Projekt struktury szkolnictwa zawodowego, „Tematy przyszłościowe związane ze szkołą”, „Opracowanie wizji i misji szkoły”, „Procedura awansu zawodowego”, „Jaka jest nasza szkoła?”, „Zapoznanie z wybranymi metodami aktywizującymi”, „Problematyka okresu dojrzewania”, „Przeciwdziałanie uzależnieniom, agresji i zaburzeniom emocjonalnym młodzieży”, „Angażowanie rodziców do aktywnego udziału w życiu szkoły oraz wyzwalania poczucia odpowiedzialności za osiąganie celów szkoły”, „Zapoznanie z profilami kształcenia w nowych typach szkół”, „kurs komputerowy dla nauczycieli” i „Kurs kierowników wycieczek”. Zachęcała zwłaszcza nauczycieli przedmiotów zawodowych do zdobywania dodatkowych kwalifikacji. W dniu 14 października 2005 roku dyrektor szkoły Halina Nowak zorganizowała Powiatowe Święto Edukacyjne, w którym brali udział dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych powiatu dębickiego oraz władze samorządowe powiatu. W czasie tych uroczystości wręczono nauczycielom Nagrody Starosty. Te uroczystości w Zespole Szkół im. Jana Pawła II miały swoją wymowę i wymiar historyczny. W tym dniu została oddana do użytku potężna inwestycja, która powstawała przez wiele lat - warsztaty szkolne. Znacząco poprawiły się warunki pracy nauczycieli zawodu i uczniów w zakresie szkolenia praktycznego Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie mechanik operator maszyn rolniczych oraz Technikum Mechanizacji w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa. Należy dodać, że to powiatowe święto było organizowane po raz drugi przez dyrektor Halinę Nowak, której przypadło wprowadzić szkołę w XXI wiek oraz wdrożyć w życie reformę edukacyjną wprowadzaną 1 września 1999 roku. Z tego zadania wywiązała się bardzo dobrze. Ponadto zawsze stwarzała i utrzymywała przyjazną atmosferę, podkreślając iż wszyscy nauczyciele w swojej pracy kierować się powinni mottem - myślą Jana Pawła II: „W wychowaniu chodzi głównie o to, by człowiek stawał się bardziej człowiekiem, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał”. Dlatego na co dzień szczególnie eksponowała podstawowe wartości takie jak: miłość, odpowiedzialność, współpraca i czuwała nad właściwym przygotowaniem kolejnych rocznic poświęconych Patronowi szkoły. Podjęła się przygotowania obchodów 50-lecia istnienia tej szkoły – „Złotego Jubileuszu”. 282 Rozdział XI Pozaszkolna oświata rolnicza w zarysie Z 1. Uwagi wstępne awsze obok form oświaty szkolnej występowała oświata pozaszkolna, która w okresie powojennym ulegała ciągłym zmianom. Do roku 1968 pozaszkolną oświatą rolniczą przede wszystkim zajmowały się kółka rolnicze, w których pracowali agronomowie. Uchwała Rady Ministrów Nr 15/68 z dnia 16 stycznia 1968 roku w sprawie organizacji gromadzkiej służby rolnej wprowadziła wiele zasadniczych zmian w ustawieniu terenowej służby rolnej i w systemie kierowania jej działalnością. Przy prezydiach Gromadzkich Rad Narodowych utworzono stanowiska agronomów gromadzkich oraz zootechników gromadzkich. W gromadach o dużym obszarze użytków rolnych i dużych rezerwach produkcyjnych mogły być tworzone stanowiska asystentów, agronomów oraz zootechników gromadzkich. Agronomowie i zootechnicy wraz z asystentem stanowili zespół gromadzkiej służby rolnej. Nadzór nad działalnością tego zespołu sprawował wydział rolnictwa i leśnictwa prezydium Powiatowej Rady Narodowej. Dla kierowania pracą gromadzkiej służby rolnej utworzono stanowiska zastępców kierownika wydziału rolnictwa i leśnictwa w PPR-ze. Jednocześnie uchwała zobowiązywała prezydia Powiatowych Rad Narodowych do tworzenia w biurach gromadzkich Rad Narodowych stanowisk referentów rolnych w terminie do końca 1970 roku. Przy rolniczych rejonowych zakładach doświadczalnych powołano grupy specjalistów dla doskonalenia zawodowego gromadzkiej służby rolnej, upowszechniania postępu rolniczego oraz bezpośredniego instruktażu specjalistycznego. Głowną intencją wymienionych uchwał było utworzenie jednolitego systemu działania ternowej służby rolnej i danie jej lepszych warunków dla bardziej efektywnego działania w upowszechnianiu postępu rolniczego. W roku 1973 reaktywowano dawne gminy i w związku z tym powołano Gminną Służbę Rolną. Polityki edukacyjnej w rolnictwie w latach 1986-1990 nie można analizować bez odniesień do początku lat osiemdziesiątych. Była ona bowiem pochodną zmian w polityce rolnej zapoczątkowanej w latach 1980-1982. Zmiany te dotyczące głównie umocnienia pozycji rolnictwa indywidualnego były wywołane, jak wiadomo, przez ruchy społeczne i polityczne zainicjowane przez „Solidarność”, a w odniesieniu do rolnictwa „Solidarność Rolników Indywidualnych”. Wynikiem ich działalności, a szczególnie akcji protestacyjnych, były porozumienia „bieszczadzkie” zawarte przez chłopów i związek zawodowy z rządem. W następnych latach były one w znacznej części realizowane, mimo wprowadzenia stanu wojennego. Polski chłop stopniowo odzyskiwał podmiotowość, a jego gospodarstwo ustawowe gwarancje trwałości, o czym świadczy Art.15 „Konstytucji PRP”: „Polska Rzeczpospolita Ludowa w trosce o wyżywienie narodu...., otacza opieką indywidualne gospodarstwa rolne pracujących chłopów, gwarantujących trwałość tych gospodarstw16. Dzięki tym zmianom ustawowym spadkobierca mógł przejmować gospodarstwo rolne bez żadnych ograniczeń, jeśli tylko uprzednio pracował w rolnictwie, a taka sytuacja w gospodarstwie rodzinnym była typowa. Nie było już potrzeby przedstawienia świadectwa ukończenia szkoły rolniczej lub substytuujących ją form pozaszkolnych. Świadomość tego wywołała niemal natychmiastowy odczuwalny spadek naboru do szkół rolniczych (głównie na poziomie zasadniczym), a także do Zespołów Przysposobienia Rolniczego i na kursy przygotowujące do egzaminu na tytuły kwalifikacyjne (KKR). 16 Konstytucja PRL – wyd. „Książka i wiedza” – Warszawa 1985r. 283 2. Rola Gminnej Służby Rolnej w szerzeniu oświaty rolniczej Gromadzka (gminna) Służba Rolna w nowym ustawieniu prawno-organizacyjnym w ramach ogólnego systemu zarządzania rolnictwem stała się instytucją obejmującą całość spraw rozwoju rolnictwa w rejonie gminy. Pozostała w bezpośrednim kontakcie z masą producentów, działając z ramienia autorytetu władzy państwowej i pośrednicząc między ośrodkami nauki a produkcją. Służba ta pełniła najważniejszą rolę w upowszechnianiu wiedzy i we wdrażaniu postępu rolniczego w najszerszym rozumieniu tego pojęcia. Instruktorzy Gminnej Służby Rolnej mieli realizować ogólne zadnia polityki rolnej i z konieczności zajmowali się sprawami organizacyjnymi i administracyjnymi. Dobry instruktor rolny (dawniej agronom) zawsze musiał się troszczyć o terminowe oraz należyte pod względem ilościowym i jakościowym zaopatrywanie rolników w środki produkcji, usługi i kredyty. Niekiedy sprowadzoło się to do wyręczania w tych czynnościach referenta rolnego. Z biegiem czasu instruktorzy rolni zaczęli pełnić funkcję doradców, zajmujących się fachowo organizacją produkcji rolnej we wsiach, w grupach gospodarstw i w konkretnych gospodarstwach łączących prace ogólnoorganizatorskie z instruktażem, podnoszeniem kwalifikacji producentów, wdrażaniem nowych metod produkcji i różnorodnych elementów postępu. Na początku zgodnie z obowiązującymi zarządzeniami instruktor miał za zadanie organizowanie produkcji w gromadzie, a następnie w gminie. W późniejszym czasie przed instruktorem rolnym stanęło zadanie wdrażania do produkcji zdobyczy nauki i osiągnięć techniki, doświadczeń przodującej praktyki i wytycznych polityki rolnej. Nowy etap działalności upowszechnieniowej musiał znaleźć odzwierciedlenie przede wszystkim w metodach pracy. Podstawowym długofalowym zadaniem tej służby było istotne wdrażanie postępu możliwie szybko, w możliwie dużej liczbie gospodarstw i z możliwie dobrymi efektami. Można było to zrealizować przez następujące rozwiązania metodyczne: - W każdej gminie należało tworzyć przy czynnej pomocy specjalistów z ośrodków naukowo-doświadczalnych sieć gospodarstw przykładowych i eksperymentalno-wdrożeniowych, które pozytywnie oddziaływałyby na otoczenie sąsiedzkie. - W oparciu o sieć takich gospodarstw instruktor służby rolnej powinien był rozwijać szeroko oprócz werbalnych form pracy oświatowej metody szkolenia praktycznego, wizualnego, łączone z odpowiednim instruktażem, które najlepiej przemawiały do rolników. - Przedmiotem upowszechniania musiały być także wartościowe osiągnięcia wybitniejszych rolników – praktyków; w tym celu każdy instruktor w trakcie swojej działalności instruktażowo-doradczej miał obowiązek uważnie śledzić to, co działo się w gospodarstwach powierzonego mu rejonu, w działalności tej każdy instruktor miał sobie zapewnić pomoc i współdziałanie przodujących rolników i całego aktywu społeczno-gospodarczego gminy. - Ciężar wysiłków terenowego instruktora rolnego starano się przenieść na doradztwo fachowe wśród rolników średnich i słabszych w celu systematycznego podciągania ich wzwyż: wymagało to organizowania w umiejętny sposób lustracji gospodarstw i poradnictwa grupowego, gdyż poradnictwo indywidualne na skalę masową było nierealne i zbyt kosztowne. Jedną z podstawowych form pracy służby rolnej z rolnikiem było otwarte zebranie kółka rolniczego czy zebranie wiejskie, na którym przeprowadzono prelekcje, udzielano instruktażu i informacji, zleceń i wyjaśnień różnych wątpliwości, co spełniało zasadniczą rolę w procesie oddziaływania na produkcję i kulturę wsi. Do dnia 31 grudnia 1972 roku funkcjonowały na terenie Ziemi Brzosteckiej dwie Gromadzkie Rady Narodowe: w Siedliskach-Bogusz obejmująca 7 wsi i w Brzostku z 12 wioskami. Wcześniej istniało znacznie więcej Gromadzkich Rad Narodowych, które swoje siedziby miały w następujących miejscowościach: Brzostku, Kleciach, Siedliskach-Bogusz, Przeczycy, Grudnej Dolnej i Kamienicy Górnej. W Gromadzkiej Radzie Narodowej w Brzostku pracowali agronomowie: Józef Tyburowski i zootechnik – Maria Jedynak. Funkcję przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej pełnił Jan Kolbusz. 284 W dniu 1 stycznia 1973 roku rozpoczęła funkcjonowanie Gminna Rada Narodowa w Brzostku, która obejmowała swoim zasięgiem teren dziejszej gminy. Na naczelnika gminy został powołany Władysław Piłat i wówczas w skład gminnej służby rolnej wchodziło 6 etatów. Gminna Służba Rolna składała się z kierownika i instruktorów rolnych: instruktora do spraw mechanizacji, do spraw budownictwa wiejskiego i do spraw domowego gospodarstwa wiejskiego. W późniejszym czasie utworzono referat rolny ds. produkcji roślinnej oraz ds. produkcji zwierzęcej. Do roku 1976 kierownikiem Gminnej Służby Rolnej był Józef Tyburowski. Zespół instruktorów wspólnie opracował roczny plan pracy. Realizowano poradnictwo indywidualne w zakresie uprawy roślin oraz hodowli zwierząt gospodarskich, kilkudniowe szkolenia jesienno-zimowe i zadania zlecone przez Naczelnika Gminy, a mianowicie: rozprowadzano materiał siewny, maciory, cieląta hodowlane oraz wszelkiego rodzaju płody rolne. Od 1 września 1976 roku do 31 sierpnia 1980 roku funkcję kierownika Gminnej Służby Rolnej sprawował Gustaw Zięba. W tym okresie w zespole instruktorów pracowali: Józef Tyburowski, Eugeniusz Kania, Maria Jedynak, Maria Kolbusz, Adam Ryndak, Stanisław Furman i Edward Wacławek. Z kolei od 1 września 1980 roku do 30 czerwca 1982 roku Gminną Służbą Rolną kierował Adam Ryndak. Jako instruktorzy rolni pracowali: Eugeniusz Kania, Jan Halz i Stanisław Furman. Referatem produkcji roślinnej kierowała Maria Kolbusz, a następnie Ewa Staniszewska, a referat produkcji zwierzęcej prowadziła Ludmiła Kaput. W 1982 roku zakończła pracę doradczą dla rolników Gminna Służba Rolna, która została w kompetencji Ośrodka Doradztwa Rolniczego, o którym będzie mowa w następnym podrozdziale. Dotychczasowy kierownik Gminnej Służby Rolnej został kierownikiem referatu rolnego, a 25 czerwca 1990 roku powołano go na sekretarza Gminy. Ze względu na koniecznośc zapewnienia wysokiego poziomu szkoleń rolniczych, szczególnie starannie dobierana była kadra wykładowców. Stanowili ją oprócz instruktorów rolnych zakładowi i rejonowi specjaliści WOPR-u, pracownicy zakładów doświadczalnych, lekarze weterynarii oraz inni specjaliści branżowi z instytucji rolnych. Ponadto na zakończenie szkolenia odbywały się spotkania rolników z naczelnikiem gminy i przedstawicielami instytucji obsługujących rolnictwo, w czasie których omawiano realizację zadań produkcyjnych ujętych w planie społeczno-gospodarczym rozwoju gminy. Najliczniejszą grupę wykładowców na kursach kwalifikacyjnych stanowili instruktorzy gminnej służby rolnej i specjaliści WOPR-u. Służba specjalistyczna WSR-u i OR-u, Ochr-u, OSM-u, Spółdzielnia Ogrodniczo-Pszczelarska i inne włączyły się do realizacji programu nauczania w zakresie swojej specjalizacji. Zadania oświatowe na terenie gminy realizowały służby branżowe: Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” – Stanisław Surdel, Kółek Rolniczych – m.in. Marek Karasiński, Jan Sudoł, Zakładów Mięsnych – Jan Ramut, Cukrowni – Genowefa Piłat, Zakładów Tytoniowych – Mieczysław Mijal, Zakładów Weterynarii – lekarze weterynarii Bukała i Zygmunt. 3. Działalność Ośrodka Doradztwa Rolniczego Początki działalności wdrożeniowo-upowszechnieniowej wśród rolników sięgają lat 60. ubiegłego wieku. Od 1 lipca 1968 roku powołane zostały Rolnicze Rejonowe Zakłady Doświadczalne. Przystąpiono do organizacji specjalistycznej służby doradczej zakładowej i rejonowej. Służba specjalistyczna RRZD prowadziła działalność adaptacyjno-wdrożeniową, dokształcanie Gromadzkiej, a następnie Gminnej Służby Rolnej, a także nadzorowała działalność upowszechnieniową w powiatach i gminach. Struktura organizacyjna oraz zakres działalności zmieniała się w związku ze zmianami administracyjnymi kraju oraz zadaniami, jakie należało realizować w zmieniających się warunkach gospodarczych i politycznych. Od 1 lipca 1975 roku RRZD przekształcone zostały w Wojewódzkie Ośrodki Postępu Rolniczego. Na terenie byłego województwa tarnowskiego utworzono 4 Rejonowe Inspektoraty, w tym RI w Dębicy. Pracownikami w RI w Dębicy byli: Jerzy Bonarek, Marcela Pieniądz, Stanisław Kałdan, Marian Laska i Barbara 285 Mroczek. Zarządzeniem Wojewody Tarnowskiego utworzono Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego w Brniu, przystąpiono do organizacji działów i komórek organizacyjnych Zakładu Wdrażania i Upowszechniania. W ciągu kolejnych lat zwiększono obsadę kadrową, rozszerzono działalność wdrożeniową oraz właściwą obsługę działalności upowszechnieniowej i szkoleniowej realizowanej przez gminną służbę rolną. W wyniku wejścia w życie Decyzji Prezydium Rządu z dnia 24 sierpnia 1981 roku w sprawie usprawnienia działalności i poprawy warunków pracy pracowników gminnej służby rolnej i służby doradczej Wojewódzkich Ośrodków Postępu Rolniczego oraz Uchwały nr 181/81 Rady Ministrów z dnia 14 sierpnia 1981 roku zmieniającej uchwałę w sprawie utworzenia Wojewódzkich Ośrodków Postępu Rolniczego – jesienią 1981 roku przystąpiono do prac przygotowawczych związanych z przejmowaniem części pracowników Gminnej Służby Rolnej z Urzędów Gmin do WOPR-u. Przygotowania te zostały przerwane w wyniku ogłoszenia stanu wojennego. W marcu 1982 roku zarządzeniem Wojewody Tarnowskiego został powołany Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego z siedzibą w Zgłobicach. Z dniem 1 lipca 1982 roku WOPR przejął z Urzędów Gmin 160 pracowników Gminnej Służby Rolnej. Utworzone zostały Rejonowe Zespoły Doradztwa Rolniczego, którym podlegali pracownicy WOPR-u z terenu gminy. Na terenie Gminy Brzostek do pracy w WOPR-ze z Urzędu Gminy przeszli: Maria Jedynak, Janina Fryc, Stanisław Furman i Tadeusz Chajec. W późniejszym okresie pracę na terenie Gminy podjęli: Zofia Skórska, Barbara Jankosz i Ferdynand Bugno. Całość zadań związanych z doradztwem, upowszechnianiem postępu rolniczego oraz doskonaleniem zawodowym rolników przejął WOPR. Główne kierunki pracy doradczej w tym okresie to: • doradztwo technologiczne w zakresie produkcji roślinnej, zwierzęcej i ogrodniczej, • doradztwo ekonomiczno – organizacyjne, • doradztwo w zakresie wiejskiego gospodarstwa domowego, • prowadzenie demonstracji i wdrożeń, • organizacja i prowadzenie szkoleń dla rolników oraz kursów Przysposobienia Rolniczego i Kursów Kwalifikowanego Rolnika, • indywidualne doradztwo rolników, prowadzenie gospodarstw współpracujących i przykładowych, • organizacja wyjazdów szkoleniowych. Lata 80. to również okres ścisłej współpracy WOPR-u z Technikum Rolniczym w Kleciach. Szkoła była na bieżąco informowana o wszystkich formach pracy doradczej na terenie Gminy. Uczniowie w ramach zajęć praktycznych wraz z nauczycielami uczestniczyli w szkoleniach dla rolników, szkoleniach praktycznych na wdrożeniach i demonstracjach. Uczniowie klas maturalnych odbywali dwutygodniowe praktyki zawodowe. Nauczyciele przedmiotów zawodowych prowadzili wykłady na szkoleniach organizowanych przez pracowników WOPR-u z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej, ekonomiki rolnictwa i mechanizacji. Wykłady prowadzili: Eugeniusz Batycki, Weronika Baran, Jerzy Bonarek, Krystyna Rak, Jerzy Słupek, Jan Skórski, Barbara Synowiecka, Marek Trzeciak, Marian Szarek, Jan Zastawny i Natalia Utorowicz. Nauczyciele prowadzili również zajęcia oraz wchodzili w skład komisji egzaminacyjnych na kursach PR i KKR oraz kursach chemizacyjnych i mechanizacyjnych. W późniejszym okresie współpraca dotyczyła głównie organizacji wspólnych szkoleń i prowadzenia wykładów w ramach zespołu dokształcania nauczycieli. Pod kierunkiem nauczyciela ekonomiki Weroniki Baran uczniowie systematycznie kontaktowali się z pracownikami biura ODR, korzystali z analiz ekonomicznych, otrzymywali aktualne ceny rynkowe oraz kalkulacje kosztów poszczególnych działalności produkcji rolnej. Również publikacje i analizy Ośrodka Doradztwa Rolniczego były wykorzystywane w pracach dyplomowych uczniów w zakresie lokalnego rynku rolnego. W wyniku kolejnej reformy administracyjnej od 1 stycznia 1999 roku pracownicy WOPR-u z terenu powiatu dębickiego zostali włączeni do Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale. ODR zmieniał kolejno nazwę: w latach 2000-2004 funkcjonował jako Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, od 2005 roku działał jako Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale. W tym okresie czasu jako doradcy na terenie gminy 286 Brzostek pracowali: Maria Jedynak, Janusz Karasiński, Zofia Skórska oraz na części etatu jako specjalistki do spraw WGD - Teresa Michalska i Krystyna Panyło. W związku z wejściem do UE zakres doradztwa rozszerzył się o zagadnienia związane z przygotowaniem mieszkańców obszarów wiejskich do akcesji z Unią Europejską, dostosowaniem gospodarstw do wymogów UE oraz możliwością korzystania z dotacji unijnych. Obecnie zadaniem Doradztwa Rolniczego jest: • prowadzenie działalności doradczej w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, ekonomiki i organizacji produkcji, przechowalnictwa i przetwórstwa, produkcji ogrodniczej i pszczelarskiej, wiejskiego gospodarstwa domowego, poprawy i bezpieczeństwa pracy i warunków socjalno-bytowych mieszkańców wsi, rolnictwa ekologicznego, pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu; • przygotowanie dokumentów, w tym opracowanie wniosków oraz biznesplanów w zakresie: - płatności bezpośrednich, - rent strukturalnych, - wspierania gospodarstw niskotowarowych, - wspierania przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i dobrostanu zwierząt, - dostosowania gospodarstw do standardów UE, - ułatwiania startu młodym rolnikom, - różnicowania działalności rolniczej w celu zapewnienia różnorodności działań oraz alternatywnych źródeł dochodów, • szkolenia z zakresu korzystania z PROW, cross compliance, szkolenia technologiczne, • kursów podnoszących kwalifikacje rolników i przedsiębiorców, • szkoleń wyjazdowych i pokazów. Z PODR-u Boguchwała na terenie gminy Brzostek współpracowało około 500 rolników. Wielu z nich było absolwentami szkoły. Prowadzili wzorowo swoje gospodarstwa, potrafili odnaleźć się na rynku oraz wykorzystywać fundusze unijne. Należeli do nich między innymi: Jerzy Żurowski, Andrzej Żurowski, Jan Hołowicki, Maria Wilusz (Lisak), Bogusława Kosztyło (Grzesiakowska), Marek Grzesiakowski, Marek Dziedzic, Jadwiga Majewska (Gorczyca), Dorota Czernik (Szydłowska), Lucyna Czernik (Pocica), Irena Strojek (Kaput), Józef Misiura, Jan Niemiec, Adam Zastawny, Krzysztof Mokrzycki. Doradztwo świadczone rolnikom miało na celu jak najszybszy wzrost ich dochodów i zrównanie w ramach zrównoważonego rozwoju ekonomicznych warunków życia na wsi z warunkami życia w mieście. Zofia Skórska 4. Uwagi końcowe W miarę postępującej intensyfikacji rolnictwa zwrastało nie tylko ogólne zapotrzebowanie na siły fachowe i wiedzę, ale w coraz większym stopniu na umiejętności organizacyjne i organizatorskie. Wieloletni okres pracy instruktorów kółek rolniczych w dobie przedwojennej, jak i agronomów w związkach kółek rolniczych reaktywowanych po wojnie chakterezował się bardzo różnorodnym zakresem działania, przy czym walory agronoma- społecznika były częstokroć bardziej przydatne i cenione niż fachowy instruktaż. Zapotrzebowanie na usługi służby rolnej zaczęło się szybko zmieniać zarówno na skutek stopniowego zwiększania się środków produkcji i ogólnego postępu w zakresie planowania i organizacji produkcji, jak i w związku ze wzrastającą specjalizacją wielu gałęzi produkcji rolnej. Do instytucjonalnych form prac oświatowo-rolniczych prowadzonych w środowisku wiejskim w latch 1957-1967 można zaliczyć działalność służby rolnej związków kółek rolniczych, inspektorów zrzeszeń i związków branżowych oraz społeczny aktyw, będący w dyspozycji kółek, zrzeszeń i spółek rolniczych oraz innych ogniw samorządu wiejskiego. Z kolei gromadzka służba rolna (zwłaszcza agronomowie) przyjęła i w zasadzie konty- 287 nuowała podstawowe formy działania stosowane w poprzednim okresie swojej pracy, tj. w powiązaniu z kółkami rolniczymi i w oparciu o ich rozwój organizacyjny. Agronom miał wspólnie z aktywem wiejskim czuwać, aby plan gromadzki wskazywał na konkretne możliwości rozwoju i aktywizacji produkcji na wsi, zapewniając środki do jego realizacji. Wytyczne w sprawie działań i metod pracy gromadzkiej służby rolnej zostały sprecyzowany w Zarządzeniu Nr 14 Ministra Rolnictwa z dnia 6 lutego 1968 roku. Zarządzenie to ustala m.in, że „Kierunki działania gromadzkiej służby rolnej wynikają z wieloletnich programów rozwoju produkcji rolnej, gromady oraz rocznych i wiejskich planów gospodarczych” oraz, że „Gromadzka służba rolna systematycznie informuje Prezydium GRN o aktualnej sytuacji w rolnictwie na terenie gromady, o przebiegu realizacji zadań określonych w planach wiejskich i gromadzkich, o podejmowanych środkach i przedsięwzięciach zmierzających do lepszego wykorzystania rezerw produkcyjnych i podniesienia kultury rolnej”. Podobne zadania spoczywały na gminnej słubie rolnej w latach 1973-1990. Agronomów i zootechników zasąpili instruktorzy rolni, którzy stosowali bardziej nowoczesne formy pracy z rolnikami, byli wspierani przez Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego czy służby branżowe działąjce na terenie gminy. Działalności szkoleniowej i wdrożeniowej służyła również działalność wydawniczo-informacyjna WOPR-ów. Jedną z form przekazu informacji były wydawnictwa własne WOPRów, które pełniły funkcję materiałów pomocniczych dla specjalistów rejonowych i służby rolnej, były niezbędne do prowadzenia wdrożeń, demonstracji, pokazów i szkoleń. W wydawnictwach tych zamieszczano wyniki ze wszystkich spraw wdrożeniowych prowadzonych przez WOPR. Dalszymi formami wdrażania i upowszechniania postępu były pokazy, demonstracje i lustracje dokonywane przez pracowników WOPR-u i służbę rolną, a po roku 1982 wyłącznie przez tych pierwszych. Pokazy rolnicze polegały na wykonywaniu czynności i zabiegów produkcyjnych tak, aby mogły stanowić wzór dla rolnika. Dotyczyły one takich zgadnień jak kiszenie parowanych ziemniaków, racjonalny wychów prosiąt, tucz trzody chlewnej z zastosowaniem buraków, prawidłowy dój, wychów cieliczek, racjonalne żywienie krów, pielęgnacja racic, mechaniczna strzyża owiec, wychów jagniąt i inne. 288 W Zakończenie przededniu doniosłych dla Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku uroczystości jubileuszowych z okazji 50-lecia jej powstania została napisana niniejsza monografia szkoły, którą zatytułowano „Zespół szkół im. Jana Pawła II w Brzostku jako kontynuator tradycji oświaty rolniczej na Ziemi Brzosteckiej – 1958-2008”. Jak wynika z tytułu w monografii przedstawiłem szkolnictwo rolnicze w czasie drugiej wojny światowej i w pierwszych latach po wyzwoleniu, obejmujących okres lat 1946-1951. Ponadto uwzględniłem także funkcjonowanie tzw. szkół środowiskowych w Grudnej Górnej i Siedliskach Bogusz. Należy jeszcze dodać, że w czasie drugiej wojny światowej funkcjonowało tajne nauczanie i było prowadzone w domu Ignacego Stanka w Kleciach przez profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Wojciecha Sadowskiego, który równocześnie działał w konspiracji AK. Zajęcia w tej szkole odbywały się w godzinach wieczornych. Działalność Wojciecha Sadowskiego zakończyła się dla niego wyrokiem śmierci. Opracowanie tej monografii wymagało ogromu pracy. Przeanalizowałem wszystkie dostępne dokumenty i w oparciu o przeprowadzone wywiady wśród byłych nauczycieli i pozostałych pracowników szkoły, a także absolwentów – zwłaszcza w tych przypadkach, w których nie zachowała się dokumentacja – przedstawiłem dzieje tych szkół i jej wpływ na kulturę duchową i materialną najbliższego środowiska lokalnego. Niniejsza monografia powstawała w okresie od 1 listopada 2006 roku do 30 czerwca 2008 roku. Kieruję przesłanie do tych, którzy będą kierować tą szkołą i w niej pracować za 25 lat, a więc w 2033 roku, kiedy szkoła będzie obchodzić 75-lecie istnienia, by opracować kolejną monografię, celem zachowania ciągłości jej udokumentowanej historii. Przy opracowaniu tej rozprawy zastosowałem taką metodę, aby pokazać w niej nie tylko sukcesy i osiągnięcia, ale także porażki i niepowodzenia. Każda działalność człowieka, w tym także dydaktyczno-wychowawcza realizowana w szkole ma blaski i cienie. Należy tutaj dodać, że na daną rzeczywistość mają wpływ nie tylko obiektywne, ale także subiektywne uwarunkowania. Sukcesy i osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze szkoły zależą zarówno od pracy nauczycieli, jak i od wysiłku i zaangażowania w ten proces uczniów. W tej monografii zostały przedstawione dzieje szkół rolniczych funkcjonujących od roku 1942 na Ziemi Brzosteckiej. Nie zachowały się kompletnie żadne dokumenty Publicznej Obwodowej Szkoły Zawodowej dla młodzieży rolniczej. Dlatego jej dzieje zostały przedstawione na podstawie relacji nielicznych żyjących absolwentów tej szkoły: Stanisława Cholewiaka, Kazimierza Piłata, Zofii Szynal – Piłatowej i Zofii Brągiel. Następnie w latach 1946-1951 na Ziemi Brzosteckiej działały takie typy szkół rolniczych, jak: Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego, Liceum Rolnicze I stopnia i Szkoła Praktyków Specjalistów w Kleciach. Zachowana dokumentacja tych szkół w latach 1951-1998 przechowywana była w Zespole Szkół Rolniczych w Trzcinicy i w 1998 została zwrócona. Ponadto przy opracowywaniu dziejów tych szkół przeprowadziłem wywiady z absolwentami tej szkoły: Zofią Samborską i Wojciechem Grzesiakowskim. Ta pierwsza po ukończeniu tej szkoły przez 3 lata pracowała w niej. Kolejne szkoły rolnicze na Ziemi Brzosteckiej były szkołami środowiskowymi. Pierwsza z nich powstała w roku szkolnym 1961/1962 w Siedliskach-Bogusz, a druga w 1963/1964 w Grudnej Górnej. Były to Szkoły Przysposobienia Rolniczego. Działały one w latach siedemdziesiątych i pierwszej połowie lat osiemdziesiątych. Pierwsza z nich zakończyła swoją działalność końcem lat siedemdziesiątych i nie udało się niestety - o czym była już mowa - dotrzeć do jej dokumentacji. Historię jej oparłem o krótkie wzmianki znajdujące się w kronice Szkoły Podstawowej w Siedliskach-Bogusz i o relacje nauczycieli pracujących w niej przed trzydziestoma laty: byłego dyrektora tej szkoły - Stanisława Kity i nauczycieli: Marii Kity, Krystyny Borowieckiej, Ireny Zagórskiej i Jana Józefowicza oraz Stanisława Chmury, nauczyciela sąsiedniej szkoły w Grudnej Górnej. Dużą pomoc w gromadzeniu materiału okazał dyrektor Zespołu Szkół w Siedliskach-Bogusz Stanisław Wójtowicz. Absolwentom i nauczycielom z wszystkich szkół, którzy udzielili informacji na temat ich funkcjonowania i tym samym przyczynili się do napisania tej rozprawy serdecznie dziękuję. Dziękuję jeszcze raz panu Janowi Kolbuszowi, byłemu Przewodniczącemu Gromadz- 289 kiej Rady Narodowej za czynne zaangażowanie i pomysł uwzględnienia w tej monografii dziejów oświaty szkoły rolniczej w latach 1942-1944 oraz 1946-1951 w Brzostku i Kleciach. Rok 1958 był rokiem historycznym z uwagi na otwarcie w Brzostku po prawie siedmioletniej przerwie Dwuzimowej Szkoły Rolniczej i Rolniczo-Gospodarczej. Należy dodać, że inicjatorem jej powstania był Jan Kolbusz, ówczesny przewodniczący Gromadzkiej Rady Narodowej, który przez cały okres ją wspierał. Dużo starań w jej organizację i rozwój w ciągu 25 lat włożył dyrektor tej szkoły Eugeniusz Batycki. To dzieło w dalszym ciągu kontynuowali Jerzy Bonarek i Halina Nowak. Miało ono wymiar historyczny dla Ziemi Brzosteckiej, która zyskała szkołę zawodową, a następnie średnią. Szkoła, początkowo jako dwuzimowa dynamicznie się rozwijała aż osiągnęła rozmiar Zespołu. Należy dodać, że w ciągu 50 lat istnienia ulegała licznym przekształceniom i ogólnie można wyliczyć w jej historii 14 typów szkół. Dzięki usilnej pracy poszczególnych dyrektorów, nauczycieli, wychowawców i pracowników rozrosła się ona od małej zasadniczej do bardzo dużej placówki. W latach 1958-2008, a więc w ciągu 50 lat szkoła zawsze miała charakter ponadlokalny. Analizując zestawienia uczniów poszczególnych typów szkół według zamieszkania zauważamy, że rekrutowali się oni zarówno z terenu gminy Brzostek, jak także z gmin ościennych, które po roku 1999 weszły w obręb województwa podkarpackiego. Należy dodać, że z chwilą powołania do życia z dniem 1 września 1977 roku Zespołu Szkół Rolniczych funkcjonowały cztery filie: w Dębicy, Pilźnie, Jodłowiej i Grudnej Górnej. Ze względu na zakres pisanej monografii została uwzględniona tylko filia Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Grudnej Górnej. Byłoby dobrze, gdyby nauczyciele tych szkół (Pilzna, Jodłowiej i Dębicy) podjęli trud napisania takich monografii, które byłyby dopełnieniem historii Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku. Składam podziękowanie dyrektorowi szkoły Halinie Nowak za udzielenie wsparcia przy opracowaniu tej monografii, a wicedyrektor szkoły Annie Fundakowskiej za udział w przepisywaniu części pracy oraz koordynowanie działań związanych z przygotowaniem jej do wydania drukiem. Kieruję słowa uznania dla nauczycieli, którzy przepisywali poszczególne podrozdziały (T. Młyniec, D. Wójcik, M. Oprządek, M. Sieradzkiej-Łukowicz, G. Zychowi, M. Nowickiemu, S. Falarzowi, B. Stelmachowi, U. Pochroń, M. Jop, M. Stędze, A. Rycharskiej, G. Kolbuszowi, J. Berrahalowi i P. Machajowi). Dziękuję także uczennicy klasy III LO Katarzynie Nawracaj za pomoc w przepisywaniu listy absolwentów wszystkich typów szkół rolniczych działających na Ziemi Brzosteckiej. Dziękuje nauczycielom: T. Młyniec, J. Berrahalowi i G. Kolbuszowi za skanowanie zdjęć, Joannie Betlej za dokonanie korekty językowej oraz Pani Grażynie Wąsik za ogrom pracy włożonej w koordynowanie prac związanych z przygotowaniem monografii do druku. Słowa uzania kieruję dla Urzędu Gminy w Brzostku na ręce Wójta Leszka Bieńka za życzliwość i przyjazne ustosunkowanie się do szkoły, która obchodzi Złoty Jubileusz i pomoc skierowaną pod adresem tej uroczystości. Dziękuję Józefowi Nosalowi za ostanie prace włożone w przygotowanie tej monografii do druku. Składam również podziękowanie prezesowi Towarzystwa Miłośników Ziemi Brzosteckiej Krzysztofowi Kolbuszowi za wspieranie mnie przy pisaniu rozprawy przedstawiającej dzieje oświaty rolniczej na Ziemi Brzosteckiej. Również chciałem podziękować Zofii Skórskiej, pracownikowi Terenowego Punktu Ośrodka Doradztwa Rolniczego za współpracę z nauczycielami przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji szkoleń rolniczych jesiennozimowych oraz opracowanie podrozdziału monografii pt. „Działalność Ośrodka Doradztwa Rolniczego”, a także za pomoc w organizacji szkolenia praktycznego w Zespole Szkół Rolniczych w latach 1990-1992 i w szerzeniu oświaty rolniczej na posiedzeniach Komisji Przedmiotów Zawodowych. Ponadto dziękuję byłym kierownikom Gminnej Służby Rolnej - Gustawowi Ziębie i Adamowi Ryndakowi za pomoc w opracowaniu podrozdziału „Rola Gminnej Służby Rolnej w szerzeniu oświaty rolniczej”. W szkole działają w zasadzie trzy podmioty, które biorą udział w procesie dydaktycznowychowawczym szkoły. Są to nauczyciele, uczniowie i rodzice. Tych ostatnich reprezentuje Rada Rodziców, której poprzednikiem był Komitet Rodzicielski działający od pierwszej chwili powstania szkoły. 290 Komitet ten, a później Radę tworzyli rodzice uczniów poszczególnych klas wchodzących w skład Rad Klasowych Rodziców, a wcześniej „trójek klasowych”, toteż ilość członków Komitetu Rodzicielskiego czy Rady Rodziców zależna była od ilości klas w szkole. Pierwszą informację o działalności Komitetu Rodzicielskiego odnotowano w kronice szkolnej dopiero w roku szkolnym 1963/1964. Przedstawiciele Komitetu Rodzicielskiego czy Rady Rodziców corocznie uczestniczyli w inauguracji i uroczystym zakończeniem roku szkolnego. Co roku skład Komitetu (Rady Rodziców) i jego organów musiał być uzupełniany o rodziców, których dzieci ukończyły naukę. Wielu rodziców pełniło bardzo ofiarnie funkcję przewodniczących Komitetu Rodzicielskiego czy Rady Rodziców. Należeli do nich od roku 1975: Stanisław Stanek, Stanisław Oprządek, Maria Staniszewska, Janina Tyburowska, Maria Borowiecka, Mieczysław Samborski, Ryszarda Dziedzic, Irena Czech, Krystyna Szarek, Anna Rzońca i Danuta Furman. W roku szkolnym 1992/1993 w wyniku zmian ustrojowych i obowiązujących przepisów w zakresie funkcjonowania przedstawicielstwa rodziców nastąpiła zmiana nazwy Komitetu Rodzicielskiego na Radę Rodziców. Komitet Rodzicielski, a następnie Rada Rodziców przyczyniła się przede wszystkim do szerzenia dorobku kulturalnego szkoły poprzez całkowite lub częściowe finansowanie imprez kulturalnych. Ponadto Rada Rodziców pomagała w organizowaniu wycieczek szkolnych, fundowała nagrody książkowe, sporadycznie rzeczowe uczniom wyróżniającym się w pracy na rzecz klasy, szkoły i środowiska. Przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego, a później Rady Rodziców zmieniali się w miarę upływu czasu i kończenia przez ich dzieci nauki w szkole. Miała miejsce również rotacja pozostałych członków Rady Rodziców. Wielu z nich systematycznie uczęszczało na posiedzenia i w sposób twórczy i konstruktywny przyczyniało się do rozwiązywania powstałych problemów. Tym wymienionym i niewymienionym należą się słowa uznania i podziękowania za włożoną bezinteresowną pracę, a tym, którzy w tym przedstawicielstwie rodziców będą pracować pragnę życzyć sukcesów i powodzenia w kolejnym 25-leciu dla dobra całej społeczności szkolnej. W jubileuszowym roku szkolnym 2007/2008 prezydium Rady Rodziców przedstawiało się następująco: Danuta Furman – przewodnicząca, Bożena Pisarek – zastępca przewodniczącej, Teresa Wojtyła – sekretarz. Tej Radzie przypadł zaszczyt współuczestniczenia w przygotowaniu do obchodów Złotego Jubileuszu szkoły. W roku 1989 rozpoczął się proces zmian ustrojowych w naszym kraju, który został zapoczątkowany przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Te zmiany głośnym echem odbiły się także w szkole, która teraz obchodzi Złoty Jubileusz. Jako jedyna szkoła rolnicza w ówczesnym województwie tarnowskim przyjęła ona społeczny regulamin Rady Pedagogicznej, co spowodowało ogromne zakłopotanie dla ówczesnych władz administracyjnych. Również w tej szkole w miejsce Związku Nauczycielstwa Polskiego powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Oświaty „Solidarność”. Przewodniczącym byli kolejno: Marian Stój, Tadeusz Niziołek, Weronika Baran i Grzegorz Grzesiakowski. Najbardziej dynamicznie rozwijał się ten nowy związek, gdy funkcję przewodniczącego pełnił Marian Stój. Wspomnieć należy, że jeden z nauczycieli tej szkoły mgr inż. Marian Stój wszczął przewód doktorski, który zakończył się obroną pracy i uzyskaniem przez niego tytułu naukowego doktora nauk biologicznych. Później przeszedł do pracy w Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle jako nauczyciel biologii, a następnie przez kilka lat pracował na stanowisku Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Rzeszowie. Wielu absolwentów różnych typów szkół podjęło naukę na różnych uczelniach o kierunku nauczycielskim, a następnie podjęło pracę w charakterze nauczyciela w tej szkole. Niektórzy z nich pracują już wiele lat, inni dopiero zaczęli. Należą do nich: Stanisław Falarz, Grzegorz Grzesiakowski, Grzegorz Kolbusz, Józef Krzyszczuk, Małgorzata Augustyn, Andrzej Jedziniak, Paweł Kasprzyk, Anna Rycharska, Mariusz Grygiel, Iwona Czołka, Mi- 291 chał Nowicki, Małgorzata Kolbusz, Danuta Wesołowska i Marek Święch. Chciałbym dla nich skierować parę zdań w kontekście wieloletniej obserwacji i refleksji. Część z nich ma już pewną sumę własnych doświadczeń i osobistych przeżyć. Znają już zapewne radość tworzenia i gorzki smak zawodu nauczyciela, entuzjazm pracy, szlachetne porywy i chwile zniechęceń. Ci młodzi może jeszcze słyszą echo własnych kroków, kiedy byli uczniami tej szkoły, ale te chwile już odeszły w przeszłość na zawsze. Tu przecież przeżyli pierwsze wzruszenia młodzieńczych uczuć, tu zdobyli wiedzę, której wartość mogą dopiero dziś ocenić, budując w codziennych szarych dniach bardzo często z nauczycielami, którzy kiedyś ich uczyli szkolną rzeczywistość. Mogą dopiero dzisiaj ocenić przydatność organizacji szkolnych, które nauczyły ich życia społecznego i umiejętności bycia w środowisku, w jakim się znaleźli. Chciałbym myślą wrócić do posiedzenia Rady Pedagogicznej w dniu 29 sierpnia 2003 roku, na której między innymi odbyła się ceremonia pożegnania nauczycieli odchodzących na emeryturę: Danuty Tęczar, Heleny Pająk i Mariana Szarka. Zabrałem głos, w którym przedstawiłem przebieg swojej pracy zawodowej, ze szczególnym uwzględnieniem pracy w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku oraz autorefleksję. Korzystając z łamów tej monografii chciałbym niektóre jego elementy powtórzyć. Podziękowałem za powierzanie mi funkcji kierowniczych i za konstruktywną współpracę połączoną ze zrozumieniem dyrektorom szkoły: Jerzemu Bonarkowi w latach 1990-1992 i Halinie Nowak w okresie 1992-2003. Ponadto wyraziłem słowa uznania dla wicedyrektorów pracujących w tym okresie czasu: Janowi Skórskiemu (1990-1992), Annie Mazurczak(1997-2003), oraz Krystynie Rak pełniącej funkcję kierownika szkolenia praktycznego (w latach 1992-1997). Z kolei