oEBC - Biblioteka Elbląska

Elbląska Biblioteka Cyfrowa – największa w regionie, jedna z największych w Polsce
W roku 2008 rozpoczęto w Bibliotece Elbląskiej im. C. Norwida działania związane
z digitalizacją i prezentacją zbioru zabytkowego Biblioteki Elbląskiej. Powstała pracownia
digitalizacji oraz 2 elektroniczne katalogi historii i kultury miasta Elbląga: Elbląska Biblioteka
Cyfrowa prezentująca zbiory po zeskanowaniu oraz Elbląski Wortal Historyczny oferujący
opracowania tychże zbiorów. Dziś Elbląska Biblioteka Cyfrowa jest największą biblioteką
cyfrową w województwie warmińsko-mazurskim i dziewiątą w Polsce pod względem ilości
dostępnych publikacji. Posiada:
- 3 specjalistyczne skanery (Zeutschell OS 14000 A1, Zeutschell OS 14000 A2, QIDENUS
MASTERED A2 400 dpi z kołyską typu V),
- urządzenia do bezpiecznego przechowywania danych o łącznej pojemności ponad 120 TB
(zbiory udostępniane są za pośrednictwem oprogramowania dLibra dla bibliotek cyfrowych
zainstalowanego na 2 wydajnych serwerach).
Specjalistyczny skaner QIDENUS MASTERED A2 zakupiony w ramach Wieloletniego
Programu Rządowego KULTURA+ umożliwi dalszą digitalizację unikatowych w skali kraju
i Europy zbiorów zabytkowych należących do naszego miasta, w tym m.in. zbioru XVIIwiecznych poloników, których tematyka dotyczy głównie historii, teologii, prawa
i politologii, są też pojedyncze druki z matematyki, medycyny, zielniki, kalendarze. Na
szczególną uwagę zasługują tu pozycje związane z Elblągiem i okolicami za sprawą swoich
twórców, którymi byli m. in. Jan Amos Comenius (Komeński) – wybitny czeski pedagog
i myśliciel, przebywający w Elblągu w latach 1642-1648, Joachim Pastorius (1611-1681) –
historyk, medyk, poeta, wykładający przez pewien czas w Elbląskim Gimnazjum, rektor tegoż
gimnazjum Jan Mylius (1557-1630) czy też poeta, twórca epigramatów Fryderyk Zamehl.
QIDENUS MASTERED A2 - skaner półautomatyczny z kołyską typu V
Przeznaczenie: Urządzenie zaprojektowane do digitalizacji dużej ilości zbiorów.
Jest to czwarty skaner w Bibliotece Elbląskiej przeznaczony do digitalizacji zbiorów
zabytkowych, ale pierwszy umożliwiający skanowanie zbiorów o niepełnym kącie rozwarcia,
przeciwdziałający ich deformacji w trakcie procesu digitalizacji. Jest to również pierwszy skaner
półautomatyczny.
Skanowanie w trybie półautomatycznym cechuje:
- działanie bez konieczności naciskania jakichkolwiek przycisków
- system zabezpieczeń umożliwiający zatrzymanie pracy w każdym momencie kontrolowany
przez system fotokomórek lub barier świetlnych
- automatycznie podnoszona i opuszczana szyba
- automatyczne wykonywanie skanu (zdjęcia)
W urządzeniu zastosowano ruchomą płytę szklaną, wykonana z prawdziwego szkła, służącą do
dociśnięcia stron książek do szalek (jednocześnie przez docisk następuje wyprostowanie stron).
Siłę docisku można regulować. Płyta jest wykonana ze szkła hartowanego, aby zapewnić
maksymalną trwałość i laminowana specjalną warstwą antyrefleksyjną, aby uzyskać wysokiej
jakości obrazy.
Oświetlenie jest zbudowane z diod LEDowych, które umożliwiają uzyskanie równomiernego
oświetlenia na całej powierzchni szalek. Światło LEDowe jest także bardzo długowieczne oraz
delikatne dla oczu użytkownika skanera jak i dla skanowanych książek.
Pozostałe cechy skanera:
Format A2 (maksymalne wymiary skanowanych zbiorów)
Otwarta książka: 600mm x 440mm // strona: 300mm x 440mm
Rozdzielczość optyczna 400dpi
Od roku 2008 Elbląska Biblioteka Cyfrowa zrealizowała 3 projekty digitalizacyjne i jest
w trakcie realizacji kolejnego:
1. Elektroniczny System Informacji Biblioteki Elbląskiej - 2008
Dotacja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; 266.064 zł - Mecenat 2008
Termin realizacji: 1 kwiecień - 31 grudzień 2008 r.
Celem projektu było wdrożenie systemu informatycznego, ułatwiającego dostęp do
uporządkowanej informacji zawartej w unikatowych w skali kraju zbiorach Biblioteki Elbląskiej.
Wdrożony system dLibra pozwala udostępniać poprzez interfejs www zasoby biblioteki
w formie elektronicznej. Dla celów promocyjnych zgromadzonego materiału został zmontowany
film zachęcający do korzystania z bogatego materiału źródłowego BE, jak również film
instruktażowy efektywnego korzystania z katalogu.
2. Rozbudowa Elektronicznego Systemu Informacji Biblioteki Elbląskiej. Utworzenie
elektronicznego katalogu prasy regionalnej od 1800 roku do 1941 roku - 2009
Dotacja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - 344.000 zł - Mecenat 2009
Termin realizacji: 01.02 - 31.12.2009 r.
Projekt dotyczył procesu digitalizacji zasobów prasowych od roku 1800 do 1941 roku
znajdujących się w posiadaniu biblioteki, o dużej wartości poznawczej, źródłowej
i historycznej.
3. Rozbudowa infrastruktury Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej - 2010
Dofinansowanie MKiDN- 112.970 zł.
Okres realizacji- 01.03-15.12.2010 r.
Rozbudowa infrastruktury digitalizacyjnej Biblioteki Elbląskiej, w ramach której od roku 2008
funkcjonuje pracownia digitalizacji pod nazwą Elbląska Biblioteka Cyfrowa. Rozbudowa miała
ścisły związek z zakupem urządzeń niezbędnych do masowego przechowywania
i udostępniania danych - serwer do systemu Libra, serwery dyskowe, zasilacze UPS, switch
i klimatyzator.
4. We wrześniu 2013 rozpoczęto realizację zadania o nazwie Rozwój Elbląskiej Biblioteki
Cyfrowej, w ramach Wieloletniego Programu Rządowego KULTURA+, polegającego na
digitalizacji i udostępnianiu zasobów kultury i dziedzictwa narodowego oraz tworzeniu
infrastruktury technicznej dla zasobów cyfrowych. Skaner QIDENUS MASTERED A2 został
zakupiony właśnie w ramach tego projektu. Dzięki jego zakupowi możliwa będzie digitalizacja
najcenniejszych zbiorów zabytkowych, należących do naszego miasta. Tego typu skanery
znajdują się tylko w Bibliotece Narodowej oraz Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Łódzkiego.
Na realizację projektu przyznano dotację ze środków PW Kultura+ 340 464 zł, w tym 65 468 zł
na koszty bieżące oraz 274 996 zł na koszty inwestycyjne.
Zbiór, który poddawany będzie digitalizacji to 160 vol. XVII-wiecznych poloników, których
tematyka dotyczy historii, teologii, prawa i politologii, są też druki z matematyki i medycyny.
Działania podejmowane w projekcie są komplementarną część procesu digitalizacji
i bezpłatnego udostępniania, unikatowych w skali kraju i międzynarodowym, obiektów
cyfrowych Narodowego Zasobu Bibliotecznego o wysokiej wartości naukowej i poznawczej.
Ciekawostki i inne ważne informacje, dotyczące Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej:
W październiku 2008 roku Elbląska Biblioteka Cyfrowa przystąpiła do Federacji Bibliotek
Cyfrowych. Federacja Bibliotek Cyfrowych pozwala na przeszukiwanie udostępnianych
w Internecie zbiorów kilkuset polskich instytucji nauki i kultury. Jest to w sumie ponad 1,5
miliona różnorodnych, wartościowych obiektów cyfrowych dostępnych on-line - dla każdego,
z dowolnego miejsca i o dowolnej porze.
Zbiory zabytkowe Biblioteki Elbląskiej można przeszukiwać za pośrednictwem Europeany (od
grudnia 2009 roku). Europeana to wspólny punkt dostępu do zbiorów i katalogów
o księgach bibliotek, archiwów i muzeów w całej Europie, który umożliwia użytkownikom
znalezienie cyfrowych dzieł kultury udostępnionych przez organizacje kulturalne w całej Unii
Europejskiej.
Elektroniczne katalogi historii i kultury miasta Elbląga: Elbląski Wortal Historyczny oraz
Elbląska Biblioteka Cyfrowa zostały zarejestrowane w kilkunastu polskich oraz zagranicznych
wyszukiwarkach i katalogach w celu zwiększenia zasięgu przeszukiwania zbiorów.
Na
stronie
oficjalnego
serwisu
internetowego
miasta
Elbląga
(http://www.umelblag.pl/umcms/) znajduje się baner odsyłający do Elbląskiego Wortalu
Historycznego.
Rubryka Dawno temu w Elblągu… prezentowana na stronach Elbląskiej Gazety Internetowej
Portel.pl bazuje na zdigitalizowanych czasopismach regionalnych, a pod każdą publikacją
znajduje się dopisek „ze zdigitalizowanych zasobów Biblioteki Elbląskiej” wraz z linkiem do
stron Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej.
Od sierpnia 2010 roku prowadzony jest profil działu na Facebooku, gdzie umieszczane są
krótkie informacje, pochodzące ze zdigitalizowanych zbiorów, odnoszące się m.in.: do
aktualnych wydarzeń, a pod każdą informacją znajduje się link do wersji cyfrowej omawianej
publikacji. Ponadto część informacji z profilu działu umieszczanych jest na profilu Biblioteki
Elbląskiej.
Zeskanowano większość dokumentów życia społecznego, będących w posiadaniu Biblioteki
Elbląskiej im. C. Norwida (obecnie trwają prace na ich opracowaniem i umieszczeniem
w sieci). Po ich opublikowaniu będziemy sukcesywnie informować na łamach lokalnych
mediów. Zeskanowano też większość zbiorów dotyczących elbląskiej Solidarności (również
trwają prace nad ich opracowaniem i umieszczeniem w sieci).
W roku 2014 planowana jest digitalizacja czasopism regionalnych powojennych.
Dział Elbląska Biblioteka Cyfrowa współpracuje również z innymi instytucjami. Od 2011 roku
z Wolnymi Lekturami (serwis udostępnia bezpłatnie literaturę w formie cyfrowej). Znajdują się
na stronach Wolnych Lektur logo oraz odsyłacze do Biblioteki Elbląskiej. Współpracuje również
m.in. z: wolną biblioteką druków muzycznych udostępnianych na zasadach Public Domain
(IMSLP / Petrucci Music Library), Narodowym Centrum Kultury (digitalizacja "Kultury
Współczesnej").
Statystyki dotyczące Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej:
Federacja Bibliotek Cyfrowych (1 605 650 dostępnych publikacji; 108 bibliotek cyfrowych
współtworzonych przez 327 instytucji) (stan na 2013.11.28)
W tym zestawieniu plasujemy się na 9 miejscu pod względem liczby dostępnych publikacji:
(http://fbc.pionier.net.pl/owoc/list-libs)
Elbląska Biblioteka Cyfrowa (statystyki są ogólnodostępne na stronach katalogu)
Liczba publikacji: 43225 (stan na 2013.11.28)
Liczba plików publikacji: 1 264 660 (stan na 2013.11.28)
Łączna liczba czytelników od dnia 2008-06-01 do 2013-10.31: 5 193 496
Łączna liczba wyświetlonych publikacji od dnia 2008-06-01 do 2013-10.31: 665 241
Elbląski Wortal Historyczny
Liczba artykułów: 244
Liczba opisów publikacji: 8010
(stan na 2013.11.28)
(stan na 2013.11.28)
Dane demograficzne - wg Google Analytics: