Zeszyt Nauczycielski nr 3
Transkrypt
Zeszyt Nauczycielski nr 3
Centrum Ksztaácenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu Zeszyty Nauczycielskie Nr 3 Projekt okáadki: Marek Patyk Skáad komputerowy: Barbara Sáocka Zespóá Redakcyjny: Ewa Aleksiej, Józef Grzych, Daria Warzecha Wydawca: Centrum Ksztaácenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu 30-300 Mielec, WyspiaĔskiego 6 tel. (0-17) 7885193, 7885194, 7885195 e-mail: [email protected] http://www.ckp.edu.pl Druk: >>> ISBN 83-88308-83-1 Mielec, grudzieĔ 2005 2 Nauczanie zintegrowane Spis treĞci Od Redakcji ............................................................................................. 7 CzĊĞü I - konspekty Marta Szeliga Czy umiemy korzystaü z telewizji? Konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie II ............................................. 9 Ewa Drewniak, Wiesáawa Wrona Rola i miejsce kobiety w Ğwiecie Konspekt do zajĊü w klasie integracyjnej ............................................. 17 Dorota Kaáawaj „Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu" Konspekt do zajĊü z nauczania zintegrowanego w klasie III................. 25 Dorota Kaáawaj Krajobraz polskich gór Konspekt lekcji z nauczania zintegrowanego........................................ 31 ElĪbieta KwiecieĔ ZwierzĊta leĞne Konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie II ........................................... 39 ElĪbieta KwiecieĔ Hospitacja diagnozująca........................................................................ 43 Lucyna Cisowska Wyruszamy w fantastyczną podróĪ Hospitacja diagnozująca - konspekt zajĊü w klasie II............................ 47 ElĪbieta Kipa Las i jego mieszkaĔcy – powtórzenie wiadomoĞci Konspekt zajĊü zintegrowanychw klasie III ........................................... 53 3 Spis treĞci Danuta Witek àąka i jej mieszkaĔcy Konspekt zajĊü zintegrowanych dla klasy II ..........................................61 Beata Feret Wiosna w sadzie i ogrodzie Konspekt do zajĊü zintegrowanych w klasie I .......................................67 Dorota Chomiuk, ElĪbieta Mazur Wiosna budzi zapachami i kolorami Konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie I integracyjnej .......................73 Agnieszka Drozdowska W zielonym kolorze. Zwiastuny wiosny Konspekt do zajĊü zintegrowanych w klasie III .....................................79 Anna CzerwiĔska Przyroda podczas wiosennej wycieczki Konspekt zajĊü do naucz. zintegrow. w klasie I ....................................83 Dorota Narowska Na ludową nutĊ Konspekt do zajĊü zintegrowanych w klasie III ...........87 Teresa Kusak Konspekt zajĊü otwartych z uczniami zdolnymi klas III w nauczaniu zintegrowanym ......................................................91 Mariola Kobos Konspekt zajĊü korekcyjno – kompensacyjnych dla pleców okrągáych .............................................................................95 Lidia Tylutki Poznajemy wiersze Juliana Tuwima o dzieciach Konspekt lekcji w klasie I .....................................................................101 BoĪena Rokosz, Renata Rdzak Unia Europejska i jej symbole Konspekt zajĊü do kl. II........................................................................107 Anna Szpakowska Rozwijanie fantazji, zainteresowaĔ i zdolnoĞci uczniów ZajĊcia Ğwietlicowe ..............................................................................113 4 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Aleksandra Woáoszyn To mi siĊ udaáo – zajĊcia Ğwietlicowe..................................................117 Agata Burda-Rusin Poznajemy zwyczaje boĪonarodzeniowe Konspekt lekcji otwartej naucz. zintegrow. w kl III...............................123 Lucyna Maziarz Przyjaciele ze Stumilowego Lasu Konspekt lekcji otwartej naucz. zintegrow. w kl II................................127 CzĊĞü II - artykuáy Dorota Kaáawaj, BoĪena Harchut Multimedia w nauczaniu zintegrowanym .............................................131 Gabriela Podsiadáo Sukcesy i trudnoĞci wychowawcze, ich przyczyny i nastĊpstwa.........135 Danuta Kaczor Rozwijanie mowy dzieci z trudnoĞciami w porozumiewaniu siĊ..........139 Renata Cisowska Z telewizją trzeba ostroĪnie .................................................................143 CzĊĞü III - scenariusze Kazimiera Pazdro Scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów......................145 Alina KamiĔska Za co kochamy nasze mamy? Scenariusz uroczystoĞci dla klas I – III z okazji Dnia Matki.................155 BoĪena Rokosz Scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka.......................159 Kazimiera Pazdro „Spotkanie z bajką”. Scenariusz uroczystoĞci pasowania na czytelnika biblioteki...............169 Halina Grzyb, Joanna Koáek Jak zorganizowaáyĞmy MiĊdzyszkolną OlimpiadkĊ Sportową dla klas trzecich ...................................................................................173 5 Spis treĞci Mariola Drewniak, ElĪbieta CiĊĪadáo Festyn „DZIECI – DZIECIOM” (scenariusz dla klas I, II, III) ................177 Lidia Pieróg „Idzie Mikoáaj”. Scenariusz przedstawienia..........................................181 BoĪena Harchut Jaseáka (scenariusz) ............................................................................187 Maágorzata Jata „Bezpieczna droga do szkoáy z odblaskami”. Scenariusz przedstawienia teatralnego...............................................193 6 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Od Redakcji Przedstawiamy kolejny Zeszyt Nauczycielski, w którym znajdują siĊ teksty dotyczące codziennej pracy nauczycieli na poziomie ksztaácenia zintegrowanego. Nauczanie i wychowanie w klasa I-III rozpoczyna organizowany przez szkoáĊ proces wszechstronnego rozwoju osobowego uczniów w wymiarze intelektualnym, psychicznym, spoáecznym, zdrowotnym, moralnym i duchowym. Praca dydaktyczno-wychowawcza w klasach zintegrowanych powinna byü naleĪycie prowadzona i uwzglĊdniaü róĪnorakie potrzeby rozwojowe wszystkich dzieci i zapewniaü im dobry start szkolny. Do prawidáowego przebiegu takiego procesu potrzebny jest nauczyciel, który poszukuje nowatorskich rozwiązaĔ metodycznych w swojej pracy. W Zeszycie Nauczycielskim Nr 3 przedstawione są konspekty i scenariusze lekcji prowadzonych przez nauczycieli nauczania zintegrowanego i Ğwietlic, które uwzglĊdniają potrzeby rozwojowe w zakresie wszystkich edukacji przewidzianych na poziomie klas I-III. Swoje miejsce w Zeszycie Nauczycielskim Nr 3 znalazáy referaty, scenariusze uroczystoĞci i zajĊü pozalekcyjnych, propozycje organizowania konkursów oraz konspekty zajĊü w klasach integracyjnych. Zaprezentowane rozwiązania metodyczne zajĊü mogą byü propozycją, którą nauczyciel moĪe twórczo modyfikowaü, uwzglĊdniając moĪliwoĞci uczniów oraz wáasne twórcze pomysáy. Doradca metodyczny nauczania zintegrowanego mgr Daria Warzecha 7 8 Nauczanie zintegrowane – konspekty Czy umiemy korzystaü z telewizji? Marta Szeliga Szkoáa Podstawowa w Gawáuszowicach Konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie II Opracowanie regulaminu korzystania z telewizji. Zapisywanie odpowiedzi na pytanie: Jakie filmy lubisz oglądaü w telewizji? Porządkowanie zdaĔ zgodnie z wydarzeniami zapisanymi w pamiĊtniku Kasi. Dodawanie i odejmowanie liczb dwucyfrowych z przekroczeniem progu dziesiątkowego. Wykonanie telewizora z pudeáka. WymyĞlanie filmów „kreskówek”. Zadania dydaktyczno- wychowawcze. I. W zakresie edukacji polonistycznej: a) bogacenie sáownictwa b) doskonalenie umiejĊtnoĞci wypowiadania siĊ na dany temat c) ustalenie zasad korzystania z telewizji d) utrwalenie pojĊü: rodzaj mĊski, ĪeĔski, nijaki rzeczownika e) umiejĊtnoĞü porządkowania zdaĔ zgodnie z wydarzeniami zapisanymi w pamiĊtniku pt.” Z pamiĊtnika Kasi”. II. W zakresie edukacji matematycznej: a) usprawnianie techniki rachunkowej b) doskonalenie umiejĊtnoĞci dodawania i odejmowania w zakresie 100 III. W zakresie edukacji technicznej: a) áączenie elementów kartonu, tekturki przez sklejanie b) wymyĞlanie” kreskówek” c) zapoznanie ze sposobami gospodarowania wolnym czasem IV. W zakresie edukacji ruchowej: a) zabawa integracyjno- ruchowa „Ludzie do ludzi”. 9 Marta Szeliga – Czy umiemy korzystaü z telewizji (konspekt zajĊü zintegrowanych w kl. II) Metody pracy: x Pogadanka x Rozmowa kierowana. x Praca z tekstem x Pokaz. x Obserwacja. x „Burza mózgów”. x Opis üwiczeĔ praktycznych. x Metoda gier i zabaw dydaktycznych. x Praktycznego dziaáania. Formy pracy: Zbiorowa, indywidualna, grupowa. ĝrodki dydaktyczne: x PodrĊcznik i karty pracy. x Rozsypanka sylabowa. x Paski z zadaniami tekstowymi. x Tekst z lukami oraz kartoniki z wyrazami do uzupeánienia. x Telewizor z pudeáka – do demonstracji. Przebieg zajĊü: 1. CzynnoĞci organizacyjno-motywacyjne. a) Powitanie. Wprowadzenie do tematu. b) UáoĪenie wyników dziaáaĔ matematycznych w zakresie 100 od najmniejszego do najwiĊkszego. 2 7 = 3 10 = 54 = 28 : 7 = 36 + 7 = 72 - 20 = 84 + 8 = 65 - 15 = 46 = 15 : 3 = 10 0 = my staü ko u z te wi 10 zji le rzy mie Czy CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 c) Odczytanie hasáa z rozsypanki sylabowej „Czy umiemy korzystaü z telewizji?”. CzĊĞü wáaĞciwa. a) Obejrzenie obrazków parami w podrĊczniku, przedstawiających poprawne i niepoprawne zasady korzystania z telewizji. b) Wspólne opracowanie regulaminu korzystania z telewizji. Uzupeánianie tekstu z lukami sáownictwem: wieczorem, przesiaduj, telewizjĊ, przeznaczone, ekranu, dzieci, samotnie- praca w grupach. 2. Tekst regulaminu: 1. 2. 3. 4. 5. Wybieraj programy ........................... dla ...................... w twoim wieku! Nie .................................. przed telewizorem caáymi godzinami! Oglądaj ............................ z odlegáoĞci 3 metrów od ..............................! Zapalaj lampĊ, gdy oglądasz program ..................................! Nie oglądaj telewizji samotnie! Omówienie poszczególnych punktów regulaminu. Pogadanka na temat wyboru programów telewizyjnych. Uzasadnianie wyboru. regulamin dzieci powieszą w swoich pokojach i bĊdą go stosowaü. c) 3. Zabawa integracyjna „Ludzie do ludzi” uczniowie stają w parach, na hasáo „ramiĊ do ramienia” dotykają siĊ ramionami, na hasáo „plecy do pleców” dotykają siĊ plecami, na hasáo „ludzie do ludzi” zmieniają siĊ w parach. d) Sáuchanie wzorowo czytanego tekstu „Z pamiĊtnika Kasi”. Odpowiedzi na pytania w związku z tekstem. Porządkowanie zdaĔ zgodnie z wydarzeniami zapisanymi w pamiĊtniku Kasi. e) Jak inaczej moĪna spĊdzaü wolny czas-metoda „.burzy mózgów” f) Rozwiązanie zadania tekstowego: Film „Zorro” trwa 45 minut, a film „Bolek i Lolek” trwa 27 minut. Ukáadanie pytaĔ i dziaáaĔ do zadania. g) Wykonanie telewizora z pudeáka np. po butach. WstĊpne planowanie. àączenie kartonu, cienkiej tektury przez sklejanie. h) WymyĞlanie filmów „kreskówek” – praca w zespoáach kilkuosobowych. i) Wykorzystanie wykonanych wczeĞniej telewizorów. Rekapitulacja zajĊü: Podsumowanie dnia, samoocena. W podsumowaniu przeanalizowano przeprowadzoną dzieĔ wczeĞniej ankietĊ dla dzieci dotyczącą korzystania z telewizji. 11 Marta Szeliga – Czy umiemy korzystaü z telewizji (ankieta dla dzieci) Ankieta dla dzieci 1. Jakie programy telewizyjne oglądasz? 2. informacyjne popularno- naukowe teleturnieje telenowele filmy fabularne bajki Kiedy oglądasz telewizjĊ? 3. od 15 do 17 od 17 do 20 od 20 do 22 w innym czasie Ile czasu przeznaczasz na oglądanie telewizji? 4. 1-2 godzin 2-3 godziny wiĊcej niĪ 3 godziny Z kim oglądasz telewizjĊ? sam(a) z rodzeĔstwem z rodzicami 12 Marta Szeliga – referat Oddziaáywanie telewizji na dziecko Na najbliĪszym spotkaniu z rodzicami przeprowadziáam analizĊ ankiety przeprowadzonej wĞród uczniów i wygáosiáam referat na temat: ODDZIAàYWANIE TELEWIZJI NA DZIECKO DziĊki oddziaáywaniom Ğrodowiskowym dziecko ma moĪliwoĞü poznawania nieznanych mu faktów, zjawisk dotyczących róĪnych dziedzin Īycia spoáecznego, nauki, techniki, kultury. Istotne miejsce w tym procesie zajmuje telewizja. Coraz czĊĞciej dzieciĔstwo wspóáczeĞnie Īyjących dzieci okreĞlane bywa mianem – dzieciĔstwa telewizyjnego. Odbiór telewizji przez dziecko rozpoczyna siĊ w domu rodzinnym i trwa przez caáy okres jego dzieciĔstwa i máodoĞci. WieloĞü kanaáów telewizyjnych daje dziecku moĪliwoĞü wybierania – zmianĊ programów. Telewizja staje siĊ dzisiaj, dla dziecka, podstawowym czĊsto niezastąpionym Ĩródáem wiedzy, nowych wiadomoĞci, inspiruje do podejmowania nowych dziaáaĔ o charakterze spoáecznym i opiekuĔczym; do nowych pozytywnych zachowaĔ. W wielu rodzinach na wsi jak równieĪ w mieĞcie telewizja zaspokaja potrzeby dzieci i rodziców dotyczących: uczestnictwa w kulturze: chodzenie do kina, teatru, na koncerty muzyki powaĪnej, lekkiej, do muzeum, na wystawy, do galerii, czytania ksiąĪek, czasopism, gazet, sáuchania audycji radiowych; potrzeb poznawczych związanych z uzyskaniem informacji, wiedzy z zakresu róĪnych dziedzin nauki, techniki, kultury; przeĪywania róĪnych wydarzeĔ sportowych, kulturalnych; odpoczynku, zabawy, rozrywki OkreĞlone warunki Īycia rodziny powodują, Īe telewizja przejmuje rolĊ wyrównującą braki tkwiące w rodzinie oraz w Ğrodowisku lokalnym, umoĪliwiając realizacjĊ wielu wyĪej wymienionych potrzeb dzieci i rodziców. Telewizja przekazuje rodzicom w róĪnych programach wiedzĊ o wychowaniu i inspiruje ich do okreĞlonych dziaáaĔ wychowawczych, poprzez stwarzanie moĪliwoĞci codziennego skupiania wokóá siebie czáonków rodziny, umacniania wiĊzi psychicznej miĊdzy nimi i w ten sposób integrowania rodziny. Odbywaü siĊ to powinno poprzez stworzenie rodzinno - domowego uczestnictwa w odbiorze programów telewizyjnych. Dyskusje rodziców z dzieümi o programach telewizyjnych mogą pomóc im w zrozumieniu i przyswajaniu przekazywanej przez telewizjĊ wiedzy. Rodzice wyjaĞniają, táumaczą róĪne sekwencje programowe, przez co dzieci znajdują siĊ pod mniejszym wpáywem negatywnych scen. Rodzice dostarczają poĪądanych, wartoĞciowych wzorów zachowaĔ. 13 Marta Szeliga – referat Oddziaáywanie telewizji na dziecko Telewizja jest instytucja wspomagającą szkoáĊ w procesie wychowania i przekazywania umiejĊtnoĞci i wiadomoĞci. Programy kierowane do máodych odbiorców, odpowiednio przygotowane pod wzglĊdem merytorycznym i artystycznym mogą im pomóc w prawidáowym rozumieniu wspóáczesnego Ğwiata. Telewizja dostarcza wielu wartoĞciowych treĞci, szczególnie w programach z zakresu biologii, fizyki, geografii i przyrody. Nie wymaga jednak wysiáku przyswajania ich, utrwalania i powiązania z innymi treĞciami. UczeĔ- widz ogląda to, co chce. Nie to, co jest potrzebne, przydatne i wartoĞciowe, ale to, co go interesuje. Od czasu wynalezienia pilota wzrosáa praktyczna áatwoĞü wybierania dowolnego kanaáu z telewizyjnej oferty. PodróĪowanie po „piĊtrach” telewizyjnych programów zdaje siĊ byü Ĩródáem przyjemnoĞci samym w sobie i to stanowi istotĊ tego rodzaju korzystania z telewizji. W zjawisku tym chĊtnie uczestniczą dzieci, przy czym otwarte jest pytanie, co wynika z tego rodzaju kontaktów z telewizją? ĝrodki masowego przekazu, koncentrują siĊ na pozyskaniu jak najwiĊkszej widowni. Uciekają siĊ do wątków sensacyjnych i wyrafinowanych aktów przemocy, zarówno tych wymyĞlonych, jak i z „Īycia wziĊtych”. Coraz czĊĞciej do gustów najmáodszych widzów, podobnie jak i nastolatków, autorzy programów próbują dotrzeü poprzez eksponowania wątków sensacyjnych i towarzyszących im nieodáącznie aktów agresji fizycznej i sáownej. Filmy animowane wypeánione są obrazami i treĞcią tak charakterystyczną dla kina akcji. Przegląd tylko niektórych kreskówek, rejestr nagromadzonych w nich obraĨliwych i wulgarnych wypowiedzi oraz liczne obrazy agresji fizycznej uĞwiadamiają, jak wielkim zagroĪeniem są niewinne w oczach dorosáych bajki. Najmáodsze dzieci dowiadują siĊ, Īe walka w imiĊ szlachetnego celu okupiona jest ofiarą, a w kaĪdej walce są zwyciĊzcy i pokonani. Maluchy uczą siĊ, Īe najskuteczniejszym sposobem dochodzenia swoich racji, osiągania sukcesów, sprawowania wáadzy, czy zwalczania przeciwników jest uĪycie siáy, a takĪe „odgrywanie” siĊ za swoje. Niektóre obrazy przypominają sceny wyjĊte z horrorów, które dorosáym pokazuje siĊ po póánocy. Bestialskie okaleczanie ciaáa, obcinanie gáów, podpalanie to nieliczne przykáady mogące powodowaü nerwice, lĊk, a nawet fobie. Na skutki nie trzeba dáugo czekaü. Dzieci stają siĊ nadpobudliwe i napastliwe, a to odbija siĊ na funkcjonowaniu w grupie rówieĞniczej, w kontaktach z rodzicami i nauczycielami, a takĪe na wynikach w nauce. Znamy liczne przypadki z Īycia Ğwiadczące o tym, Īe máodzieĪ czĊsto siĊga po argumenty siáowe. Posáuguje siĊ piĊĞciami i nogami. Coraz czĊĞciej wyposaĪa siĊ w sprzĊty ulicznego bandyty – kije, noĪe, siekiery. Máodociani záodzieje, bandyci dziaáają wedáug ĞciĞle okreĞlonych wzorów ekranowych. Przemoc pokazywana w telewizji moĪe w pewnych warunkach powodowaü niekorzystne zmiany w osobowoĞci dziecka, zarówno w sferze poznawczej, emocjonalnej, jak teĪ behawioralnej. Problemy wspóáczesnego Īycia, do których moĪna zaliczyü anonimowoĞü osiedli, rodziny jednopokoleniowe, pogoĔ za pieniądzem, frustracje związane z pracą – 14 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 wszystko to sprawia, Īe rodzice wiĊkszoĞü czasu spĊdzają poza domem. Nuda, brak zajĊü pozalekcyjnych w szkole, zamykanie oĞrodków kulturalnych brak innej rozrywki niĪ telewizja powoduje, Īe dzieci wiele godzin po szkole spĊdzają przed telewizorem. Telewizja staje siĊ czáonkiem rodziny. Ekranowy bohater staje siĊ naszym znajomym, który przebywa z nami w pokoju. Nie wymaga wielu staraĔ z naszej strony. Nie musimy z nim prowadziü konwersacji, podawaü obiadu, czĊstowaü herbata. Kontakt z nim jest jednoczeĞnie bardzo bliski, a takĪe dowolnie zdystansowany. Wypeánia nam poczucie pustki w pustym mieszkaniu, likwiduje izolacjĊ i zastĊpuje wiĊzi z innymi takĪe z rodzicami. GroĨne z punktu wychowawczego są sygnaáy, Īe telewizja bardzo wyraĨnie ogranicza czas na rozmowy rodzinne, kontakty bezpoĞrednie rodziców i dzieci, wspólne spacery, wyjazdy, itp. ZauwaĪa siĊ, Īe dzieci coraz mniej czasu poĞwiĊcają na pracĊ na rzecz rodziny, domu, gospodarstwa domowego. Telewizja podporządkowaáa sobie strukturĊ czynnoĞci dnia dziecka wprowadzając trwaáe zmiany w jego organizacjĊ, m. in. poprzez redukcjĊ czasu na naukĊ, pracĊ, wypoczynek czynny. Konsekwencją, czego jest zaniedbywanie przez dzieci nauki szkolnej w domu, skracanie czasu na jej wykonanie, odrabianie szkolnych prac domowych w poĞpiechu,”, bo zaraz idzie dobry program w telewizji”. Niepokojące jest takĪe to, Īe prawie poáowa dzieci ogląda telewizjĊ podczas odrabiania lekcji, co z pewnoĞcią nie pozostaje bez wpáywu na wykonanie zadaĔ. Telewizja niszczy zdolnoĞü dziecka do samodzielnego myĞlenia, upoĞledza rozwój mózgowia, zachĊca do myĞlowego lenistwa, osáabia zdolnoĞci jĊzykowe i wyobraĨniĊ dziecka. Dzieci oglądające telewizjĊ codziennie przez wiele godzin maja rzeczywiĞcie sporo wiadomoĞci, które jednak nie wiąĪą siĊ w Īadną caáoĞü, nie tworzą spójnego obrazu Ğwiata, nie dają o nim jasnego, prawidáowego wyobraĪenia. Codzienny, wielogodzinny kontakt dzieci z telewizją ma ujemny wpáyw na ich zdrowie fizyczne. Telewizja wpáywa na wzrok dziecka powodując jego uszkodzenia. Z kolei ograniczenie czasu na zabawy i gry ruchowe, sportowe, przebywanie na powietrzu stwarza niebezpieczeĔstwo chorób ukáadu kostno – miĊĞniowego. ZapadniĊta klatka piersiowa, zaokrąglone plecy, zwiotczaáe miĊĞnie, obniĪenie siĊ sprawnoĞci fizycznej to objawy tzw. choroby telewizyjnej. Wielogodzinne przesiadywanie dzieci przed telewizorem prowadzi do skoliozy, zaburzeĔ w przemianie materii, otyáoĞci, a nawet wzrostu cholesterolu we krwi. Bardzo niepokojące jest równieĪ wzrost schorzeĔ alergicznych spowodowanych nadmiernym przeciąĪeniem narządów zmysáu. Reasumując naleĪy stwierdziü, Īe nasze dzieci oglądają telewizjĊ za czĊsto, za dáugo i to programy wątpliwej jakoĞci. 15 Marta Szeliga – referat Oddziaáywanie telewizji na dziecko Telewizja jest jednak wielkim dobrodziejstwem, ale tylko wtedy, gdy: 1. Mamy do czynienia z rodzinno – domowym uczestnictwem w odbiorze programów. 2. Gdy rodzice planują wspólnie z dzieckiem czas i porĊ oglądania telewizji oraz zapewniają mu odpowiednie warunki odbioru programów telewizyjnych. 3. Gdy máodociany widz ogląda programy przeznaczone dla niego i to programy przygotowane prawidáowo pod wzglĊdem merytorycznym i artystycznym.. Literatura: 1. „Wesoáa szkoáa” – podrĊcznik do nauczania zintegrowanego w kl. II oraz karty pracy. 2. Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku klasy 1-3, Jadwiga Hanisz. 3. Izdebska J. – Rodzina, dziecko i telewizja. Biaáystok 1996, Trans Humana. 4. Kossowski P. Dziecko i reklama telewizyjna. Warszawa 1999, wyd. Akad. „ĩak”. 5. Izdebska J., Niektóre przejawy ujemnego oddziaáywania telewizji na dzieci. Problemy opiekuĔczo-wychowawcze 5/1994. 6. Sosa J., Wáącz mi kreskówkĊ, mamo. Nowa Szkoáa 2/2000. 16 Nauczanie zintegrowane – konspekty Rola i miejsce kobiety w Ğwiecie Ewa Drewniak Wiesáawa Wrona Konspekt do zajĊü w klasie integracyjnej Data: 24 marca 2004 r. Klasa: II a – integracyjna Prowadząca: mgr Ewa Drewniak Nauczyciel wspomagający: mgr Wiesáawa Wrona OĞrodek tematyczny: ROLA I MIEJSCE KOBIETY W ĝWIECIE Temat dnia: Sylwetki sáawnych Polek. Tematyka zajĊü: Kobieta wczoraj i dziĞ, w Polsce i na Ğwiecie na podstawie: literatury, malarstwa, muzyki, informacji podanych przez nauczyciela oraz wáasnych obserwacji. Pisanie ĪyczeĔ – zwroty grzecznoĞciowe w korespondencji. Wielka litera w pisowni zwrotów stosowanych w korespondencji. Cel gáówny zajĊü: x Pisanie ĪyczeĔ – zwroty grzecznoĞciowe w korespondencji. x Wielka litera w pisowni zwrotów stosowanych w korespondencji. Cele operacyjne: W ZAKRESIE EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: x x x Swobodnie wypowiada siĊ na okreĞlony temat, zamyka myĞli w obrĊbie zdania. Sáucha uwaĪnie tekstu czytanego przez nauczyciela. Umie czytaü cicho ze zrozumieniem. 17 Ewa Drewniak, Wiesáawa Wrona – Rola i miejsce kobiety w Ğwiecie x x x x x x x x x Poznaje fragmenty utworów literackich, muzycznych, prac malarskich znanych artystów. Potrafi zinterpretowaü treĞü wiersza. Stara siĊ „odczytaü” atmosferĊ dzieáa muzycznego, malarskiego, muzycznego. Poznaje sylwetki sáawnych Polek. Bogaci swoje sáownictwo o nowe wyrazy i związki frazeologiczne. Stosuje wielką literĊ w zwrotach grzecznoĞciowych w korespondencji. Potrafi uáoĪyü Īyczenia z okazji imienin, urodzin. Ukáada zdania z rozsypanki wyrazowej, uzupeániü tekst z lukami. Rozpoznaje rzeczowniki poĞród innych czĊĞci mowy. Zna nazwy wiosennych kwiatów objĊtych ochroną. Przestrzega reguá ortograficznych. Zna zasady pisowni wielką literą nazw paĔstw, narodowoĞci. Zna róĪne sposoby komunikowania siĊ ludzi. Umie pisaü czytelnie i estetycznie. x Wspóápracuje w zespole klasowym. x x x x x W ZAKRESIE EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: x x Praktycznie korzysta z reguá związanych z kolejnoĞcią wykonywania dziaáaĔ (w zakresie 100). Liczy poprawnie w pamiĊci (dodaje, odejmuje, mnoĪy, dzieli w zakresie 100). W ZAKRESIE EDUKACJI PRZYRODNICZO – SPOàECZNEJ: x x x x x x x x x Rozpoznaje i nazywa pierwsze kwiaty wiosenne. Poznaje walory estetyczne kwiatów. Dostrzega charakterystyczne cechy wyglądu ludzi róĪnych ras. Poznaje stroje kobiece pochodzące z róĪnych czĊĞci Ğwiata. Potrafi pokazaü na mapie Ğwiata niektóre rejony, kraje zamieszkane przez róĪne rasy, narodowoĞci. Jest tolerancyjny wobec odrĊbnoĞci narodowej. Jest dumny z powodu bycia Polakiem. Umie okazaü szacunek, pamiĊü w stosunku do innych osób. Jest wraĪliwy na dziedzictwo kulturowe innych narodów. 18 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 W ZAKRESIE EDUKACJI PLASTYCZNO- TECHNICZNEJ: x x x x x Zna zasady rysowania portretu. Potrafi dostrzec charakterystyczne cechy wyglądu i umie je przedstawiü Ğrodkami malarskimi .Stara siĊ zachowaü proporcje przedstawionej czĊĞci ciaáa. Doskonali sprawnoĞü manualną. Czysto i estetycznie wykonuje pracĊ. Utrzymuje porządek na stanowisku pracy. W ZAKRESIE EDUKACJI MUZYCZNO- RUCHOWEJ: x x x x x x Poznaje wybrane utwory muzyczne dedykowane kobietom przez najwiĊkszych kompozytorów Ğwiata. Potrafi w skupieniu wysáuchaü utworu muzycznego. ĝpiewa piosenkĊ poprawnie pod wzglĊdem intonacyjnym i rytmicznym. Potrafi ruchem, gestem, mimiką przedstawiü treĞü sáowną. Rozwija cechy sprawnoĞciowo – motoryczne. Respektuje zasady gier i zabaw zespoáowych. Cele do realizacji na zajĊciach dla uczniów objĊtych integracją: W ZAKRESIE EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: x x x x x x x Wypowiada siĊ krótkimi zdaniami Wzbogaca czynny sáownik poprzez nowe wyrazy i związki frazeologiczne. Porządkuje sylaby i wyrazy w rozsypankach wyrazowo – zdaniowych. Poznaje zasadĊ pisowni wielką literą zwrotów grzecznoĞciowych w korespondencji, nazwach paĔstw i narodowoĞci. Poprawnie czyta tekst. Pisze czytelnie i estetycznie. W ZAKRESIE EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: x Oblicza wyraĪenia arytmetyczne zgodnie z kolejnoĞcią wykonywania dziaáaĔ z pomocą nauczyciela i liczydáa. 19 Ewa Drewniak, Wiesáawa Wrona – Rola i miejsce kobiety w Ğwiecie W ZAKRESIE EDUKACJI PRZYRODNICZEJ: x x x x Rozpoznaje i nazywa roĞliny kwitnące w okresie wczesnej wiosny. Wskazuje roĞliny objĊte ochroną. Poznaje stroje kobiece charakterystyczne dla okreĞlonego kraju, czĊĞci Ğwiata. Poznaje usytuowanie niektórych krajów na mapie Ğwiata. W ZAKRESIE EDUKACJI MUZYCZNO- RUCHOWEJ: x x Potrafi ruchem naĞladowaü okreĞlone nazwy czynnoĞci. Próbuje Ğpiewaü piosenki wspólnie z zespoáem klasowym. W ZAKRESIE EDUKACJI PLASTYCZNO- TECHNICZNEJ: x x x Doskonali sprawnoĞü manualną. Wykonuje pracĊ przy pomocy nauczyciela. Utrzymuje porządek na stanowisku pracy. Metody pracy: a) podające (pogadanka, opowiadanie, objaĞnienie), b) problemowe (aktywizujące: dyskusja dydaktyczna związana z pogadanką), c) eksponujące (pokaz poáączony z przeĪyciem), d) praktyczne (pokaz), e) stymulowania aktywnoĞci twórczej. Formy pracy: a) zbiorowa jednolita, b) indywidualna jednolita, c) indywidualna zróĪnicowana, d) grupowa zróĪnicowana. ĝrodki dydaktyczne: a) wiersze I. A. Mickiewicz „Do M...”, „NiepewnoĞü” II. J. Sáowacki „Do Pastereczki” III. L. Tylutki „Ach, kobiety” b) malarstwo (albumy z reprodukcjami): I. Tycjan „Portret Izabeli Portugalskiej” II. V. van Gogh „Dziewczyna z cafe – chantant” III. J. Matejko „Portret Stanisáawy SerafiĔskiej” 20 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 c) d) e) f) g) h) i) j) k) IV. S. I. Witkiewicz „Portret kobiecy” muzyka (kasety z nagraniami) I. E. John „ĩegnaj RóĪo Anglii” II. L. van Beethoven „Dla Elizy” portrety: I. M. Konopnickiej – pisarki II. H. Modrzejewskiej- aktorki III. Królowej Jadwigi IV. M. Curie- Skáodowskiej- naukowca V. M. Dąbrowskiej- pisarki modele kwiatów wiosennych, kartoniki z ich nazwami (na odwrocie dziaáania matematyczne). tekst z lukami, rozsypanka wyrazowa, tekst wiersza pociĊty na wersy, kartoniki z nazwami narodowoĞci, stroje kobiece z wybranych czĊĞci Ğwiata, mapa fizyczna Ğwiata. Przebieg zajĊü: I. II. CzynnoĞci organizacyjno- porządkowe: Przywitanie goĞci. Nawiązanie do tematu zajĊü: Rachunek pamiĊciowy – obliczanie wyraĪeĔ arytmetycznych zgodnie z kolejnoĞcią wykonywania dziaáaĔ (zakres 100). Dziaáania zostaáy napisane na paskach kartonu i umieszczone pod sylwetkami przedstawiającymi wiosenne kwiaty: 1. 64 6 6 48 : 8 24 6 58 4 7 45 10 5 3 2 : (9 0 8 6 ) 82 56 7 3 10 5 2 Po wykonanym rachunku pamiĊciowym uczeĔ odwraca kartonik i ukazuje siĊ nazwa kwiatu. 21 Ewa Drewniak, Wiesáawa Wrona – Rola i miejsce kobiety w Ğwiecie PodkreĞlenie w nazwach kwiatów kolejno podanych liter: a) pierwszej KROKUS b) drugiej ĩONKIL c) piątej PRZEBIĝNIEG d) szóstej PIERWIOSNEK e) piątej FIOàEK f) siódmej STOKROTKA g) czwartej SASANKA Utrwalenie rzeczownika jako czĊĞci mowy oznaczającej nazwy roĞlin (podanie nazw innych roĞlin – kwiatów kwitnących wiosną). Zwrócenie uwagi na pisowniĊ wyrazów (trudnoĞci ortograficzne). Wyszukiwanie wĞród kwiatów roĞlin chronionych. Po podkreĞleniu liter odczytanie hasáa – tematu przewodniego lekcji: KOBIETA III. Zapoznanie z tematyką zajĊü: 1. Pogadanka nauczyciela. Przedstawienie wybranych fragmentów wierszy, prac malarskich, utworów muzycznych, znanych artystów dla których natchnieniem podczas tworzenia byáa kobieta. Zapoznanie z sylwetkami znanych Polek (krótka charakterystyka kaĪdej postaci kobiecej), odwoáanie siĊ do kserokopii portretów. 2. Czytanie wiersza pt. „Ach, kobiety” - L. Tylutki - czytają uczniowie objĊci integracją. 3. Przerwa Ğródlekcyjna: Uczniowie kolejno podają nazwy czynnoĞci, które kobiety na co dzieĔ wykonują w domu. Dzieci ruchem rąk ilustrują te czynnoĞci. IV. UĞwiadomienie uczniom szczegóáowego celu zajĊü – ukierunkowanie do pisania ĪyczeĔ, zwroty grzecznoĞciowe w korespondencji, wielka litera w ich pisowni. 1. Krótka rozmowa na temat sposobów skáadania ĪyczeĔ. 2. Podziaá klasy na dwuosobowe zespoáy – objaĞnienie zadaĔ do wykonania: I zespóá – dobieranie parami w Īyczeniach staáych związków frazeologicznych (rozsypanka) wszystkiego najlepszego 22 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 najserdeczniejsze Īyczenia wszelkiej pomyĞlnoĞci sto lat duĪo zdrowia pogody ducha II zespóá – uzupeánianie wielkich liter w zwrotach grzecznoĞciowych: (N) ajukochaĔsza Mamusiu! (D) roga KoleĪanko! (K) ochana Babciu! (D) roga Aniu! (N) ajukochaĔsza Siostrzyczko! III zespóá – uzupeánianie tekstu z lukami. Zwrócenie uwagi na wielką literĊ w pisowni wyrazów: Ci, Twoich, CiĊ, Twój Z okazji ................... Imienin skáadam najserdeczniejsze Īyczenia. ĩyczĊ ................ duĪo zdrowia i wszelkiej pomyĞlnoĞci. ...................... Kochający syn Grzegorz. IV zespóá – zabawa z wierszem (ukáadanie wiersza pociĊtego na wersy) V zespóá – samodzielne zredagowanie ĪyczeĔ do dowolnie wybranej, bliskiej kobiety 3. V. 1. Przepisywanie z tablicy do zeszytów ĪyczeĔ zredagowanych przez uczniów. RozwiniĊcie gáównego tematu zajĊü „ Kobieta wczoraj i dziĞ, w Polsce i na Ğwiecie”. Od początku lekcji poĞród uczennic siedzących w áawkach, są dziewczynki ubrane w stroje charakterystyczne dla danego kraju, lub czĊĞci Ğwiata. Stroje są zbliĪone wyglądem do strojów pochodzących z: Polski, Chin, Wietnamu, Japonii, Peru, Indii. Demonstrowanie strojów, krótkie omówienie ich najbardziej charakterystycznych cech. Wybieranie tabliczki z nazwą narodowoĞci, jakiej strój reprezentuje dana uczennica i wrĊczanie jej tej tabliczki (Polka, Chinka, Wietnamka, Japonka, Indianka, Hinduska) zwrócenie uwagi na pisowniĊ nazw narodowoĞci – wielka litera. Odszukanie na mapie Ğwiata krajów, z których pochodzą kobiety, zwrócenie uwagi na wielką literĊ w pisowni nazw krajów Ğwiata. 23 Ewa Drewniak, Wiesáawa Wrona – Rola i miejsce kobiety w Ğwiecie 2. 3. VI. VII. Próba znalezienia odpowiedzi na pytanie „Co áączy kobiety na caáym Ğwiecie?”, „Czego pragną kobiety na caáym Ğwiecie?”. ZaĞpiewanie piosenki M. JeĪowskiej „Kolorowe dzieci”. Przedstawienie wybranej, realnej postaci kobiecej, bliskiej kaĪdemu dziecku – portret wykonują kredkami woskowymi. Nauczyciel przypomina zasady przedstawiania portretu, zwraca uwagĊ na zachowanie proporcji pomiĊdzy poszczególnymi czĊĞciami twarzy ludzkiej. Podczas pracy uczniowie sáuchają róĪnego rodzaju utworów muzycznych poĞwiĊconych kobietom (od muzyki klasycznej po wspóáczesną). Gry i zabawy na wesoáo. Zabawy naĞladujące zachowania kobiet, charakterystyczny sposób poruszania siĊ, reagowania, wspólne zabawy z dzieümi itd. Podsumowanie lekcji – utrwalenie krĊgu przyjaĨni Wszyscy wstają z krzeseá (goĞcie i uczniowie), podają sobie rĊce tworząc krąg, uczniowie recytują: Chcemy, chcemy pokoju! Chcemy i wywalczymy, Īe wojen juĪ nie bĊdzie, tylko radoĞü sáoneczna na caáej Ziemi wszĊdzie! PoĪegnanie goĞci. 24 Nauczanie zintegrowane – konspekty „Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu" Dorota Kaáawaj nauczyciel w Szkole Podstawowej. nr 6 w Mielcu Konspekt do zajĊü z nauczania zintegrowanego w klasie III Tematyka zajĊü: Wielozdaniowe wypowiedzi uczniów na temat zwiastunów wiosny. Próba odpowiedzi na pytanie: Skąd ĞnieĪyczka – przebiĞnieg wziąá swoją nazwĊ? – na podstawie tekstu „Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu". Zadania dydaktyczno — wychowawcze: W ZAKRESIE EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: zapoznanie uczniów z treĞcią czytanki pt. „Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu” poznanie zmian zachodzących w przyrodzie wiosną poznanie nazw wiosennych kwiatów chronionych i rozróĪnianie ich wyglądu doskonalenie umiejĊtnoĞci dáuĪszych wypowiedzi na dany temat ksztaátowanie umiejĊtnoĞci dokonywania trafnej oceny i wyciągania wniosków w oparciu o tekst czytanki doskonalenie umiejĊtnoĞci uzupeániania tekstu z lukami uwraĪliwienie na potrzebĊ niesienia pomocy innym W ZAKRESIE EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: doskonalenie umiejĊtnoĞci kolejnoĞci wykonywania dziaáaĔ wdraĪanie do wiązania myĞli w logiczną caáoĞü 25 Dorota Kaáawaj – Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu W ZAKRESIE EDUKACJI ĝRODOWISKOWEJ: rozróĪnianie wiosennych kwiatów chronionych na podstawie ilustracji dobieranie i okreĞlanie naturalnego Ğrodowiska ich wystĊpowania budzenie wraĪliwoĞci na otaczającą nas przyrodĊ dostrzeganie piĊkna w otaczającym nas Ğwiecie uĞwiadomienie potrzeby ochrony kwiatów wiosennych W ZAKRESIE EDUKACJI MUZYCZNEJ áączenie ruchu z muzyką wyrabianie nawyku relaksacji przy muzyce W ZAKRESIE EDUKACJI PLASTYCZNE - TECHNICZNEJ: zapoznanie ze sposobem wykonania ksiąĪeczki przedstawienie za pomocą Ğrodków plastycznych zwiastunów wiosny Metody: podające – rozmowa kierowana, praktyczne – pokaz, problemowe – aktywizujące – inscenizacja, rebus fonetyczny, rozwiązywanie zagadek. Formy pracy: zbiorowa, indywidualna zróĪnicowana. ĝrodki dydaktyczne: rebus fonetyczny, teksty zagadek, ilustracje kwiatów i ptaków wiosennych teatrzyk tekst czytanki tekst z lukami ucznia kasety z muzyką okáadki i strony (karty) ksiąĪeczek. Przebieg zajĊü: I. Nawiązanie do tematu zajĊü. 1. Rozwiązanie rebusu fonetycznego. 26 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 72 : 9 - 4 42 : 7 - 3 54 : 9 - 4 48 : 6 - 5 28 : 7 + 1 40 : 8 - 3 2. Rozmowa na temat zmian zachodzących w przyrodzie wiosną. W jakim dniu rozpoczyna siĊ kalendarzowa wiosna? Po czym poznamy, Īe juĪ nadchodzi? Co robią zwierzĊta? Co siĊ dzieje z roĞlinami? Jaka jest pogoda? 3. Odgadywanie zagadek o zwiastunach wiosny. PrzypiĊcie odgadniĊtych roĞlin i ptaków w odpowiednich miejscach na ilustracji. Jeszcze prawie nic nie kwitnie, ani w polu ni w ogrodzie, a on juĪ przebiá Ğnieg i zakwitá biaáym dzwoneczkiem. ................................................... (PrzebiĞnieg) Wietrzyk wiosnĊ niesie. Cieple są juĪ ranki, a za wioską w lesie zakwitáy ................................................... (Sasanki) Powiem po prostu nie zawile skromny, lecz piĊkny jest ................................................... (Zawilec) Zwykáe záote, biaáe albo fioletowe wychodzą spod ziemi marcowe. ................................................... (Krokusy) Tam w lesie cienistym zakwita niebiesko. Na áące na pewno czuáaby siĊ kiepsko. A gdy zakwita w marcu, to wtedy juĪ wiecie, Īe nieodwoáalnie jest wiosna na Ğwiecie. ................................................... (Przylaszczka) 27 Dorota Kaáawaj – Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu Zobaczysz je na wiosnĊ, gdy na wierzbach rosną. Srebrne futra mają. Jak siĊ nazywają? (Bazie) Powróciá do nas z dalekiej strony, ma dáugie nogi i dziób czerwony. Dzieci siĊ Ğmiaáy gdy go witaáy, Īabki páakaáy przez dzionek caáy. ................................................... (Bocian) Gniazdko z báota lepi, pod dachu okapem. Przylatuje z wiosną, aby uciec z latem. ................................................... (Jaskóáka) Przyleciaá szary ptaszek, nad polem zaĞpiewaá jak dzwonek. Znają go dobrze dzieci, to jest ............................................ (Skowronek) Prezentacja z kasety gáosu skowronka. II. Zapoznanie z tematyką zajĊü 1. Jak myĞlicie, który kwiat pierwszy pojawia siĊ wiosną, gdy na polach jest jeszcze Ğnieg? Czy znacie jego drugą nazwĊ? Pokaz ilustracji ĞnieĪyczki – przebiĞniegu. 2. Zapoznanie z treĞcią tekstu „Bajka o ĞnieĪynce i przebiĞniegu" – gáoĞne czytanie przez nauczyciela wraz z ilustrowaniem w teatrzyku. Kto jest gáównym bohaterem bajki? Jak wyglądaáa ĞnieĪynka? O czym marzyáa? Od jakich roĞlin chciaáa poĪyczyü kolor? Który z wymienionych kwiatów byá dla niej Īyczliwy i pomógá jej? Jakie byáy roĞliny, które jej nie pomogáy? Jaką nagrodĊ otrzymaá biaáy kwiatek w zamian za dobre serce? Poszukanie i odczytanie fragmentu tekstu. Próba odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie. 28 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 III. Przerwa Ğródlekcyjna. ZaĞpiewanie piosenki poáączone z ruchem. IV. V. Dobieranie wáaĞciwych cech (przymiotników) do bohaterów czytanki. Uzupeánianie tekstu z lukami. Praca zróĪnicowana. Bezbarwna ............................. bardzo chciaáa byü ................................ Prosiáa o pomoc kwiat ...................., ................i ...................... . Jednak roĞliny te byáy egoistyczne, ...................... i ............................ ĝnieĪynce pomógá biaáy kwiat bez nazwy. Za dobre serce i ĪyczliwoĞü otrzymaá imiĊ: ĞnieĪyczka – ................................... . kolorowa róĪa ĞnieĪynka mlecz VI. VII. trawa przebiĞnieg samolubne nieĪyczliwe Wklejanie na stronach ksiąĪeczki zwiastunów wiosny i podpisywanie ich. (w miarĊ wolnego czasu) Zabawa utrwalająca wiadomoĞci. Nauczyciel czyta pytania, a uczniowie podnoszą odpowiedni kartonik. 1. Kalendarzowa wiosna rozpoczyna siĊ 21 marca. 2. Kwiaty zwiastujące wiosnĊ to róĪe. 3. Bazie rosną na wierzbie. 4. Z ciepáych krajów wracają wróble i sikorki. 5. Pierwszy kwiat, który zakwita wiosną to ĞnieĪyczka przebiĞnieg. 6. Wiosną dzieĔ jest coraz krótszy. 7. PrzebiĞniegi , krokusy, sasanki są pod ochroną. 8. Skowronki wiją gniazda na polach. VIII. Zadanie pracy domowej. UáóĪ rymowankĊ o wioĞnie 29 30 Nauczanie zintegrowane – konspekty Krajobraz polskich gór Dorota Kaáawaj nauczyciel nauczania zintegrowanego Szkoáa Podstawowa nr 6 w Mielcu Konspekt lekcji z nauczania zintegrowanego OĞrodek tematyczny: Polska moja Ojczyzna TEMAT: Krajobraz polskich gór – wykorzystanie prezentacji multimedialnej. Zadania dydaktyczno-wychowawcze W ZAKRESIE EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: doskonalenie umiejĊtnoĞci wypowiadania siĊ na dany temat na podstawie slajdów, ilustracji i wáasnych doĞwiadczeĔ bogacenie sáownictwa ksztaátowanie umiejĊtnoĞci cichego czytania ze zrozumieniem zachĊcanie do samodzielnej pracy doskonalenie umiejĊtnoĞci tworzenia rodziny wyrazów W ZAKRESIE EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: doskonalenie umiejĊtnoĞci wykonywania dziaáaĔ pisemnych usprawnianie techniki rachunkowej wdraĪanie do samodzielnoĞci i logicznego myĞlenia 31 Dorota Kaáawaj – Krajobraz polskich gór W ZAKRESIE EDUKACJI ĝRODOWISKOWEJ: doskonalenie umiejĊtnoĞci wáaĞciwego rozpoznawania kierunków na mapie wyszukiwanie na mapie pasm górskich ich wáaĞciwe nazywanie propagowanie i zachowanie cennych elementów regionu np. folklor góralski poznanie roĞlin i zwierząt chronionych wystĊpujących w górach rozumienie koniecznoĞci ochrony przyrody wdraĪanie do odpowiedniego zachowania siĊ w górach Metody: podające – pogadanka, praktyczne – pokaz, praktyczne – üwiczenia, programowane – z uĪyciem komputera – pokaz multimedialny. Formy: praca grupowa, zbiorowa, indywidualna. ĝrodki dydaktyczne: ilustracje gór, mapa fizyczna Polski, prezentacja multimedialna, karty pracy, ciupaga, chusta góralska, wyroby z weány owczej. Przebieg lekcji: 1. OdgadniĊcie hasáa przez skreĞlenie spóágáosek miĊkkich. ĝ û P û ħ O ĝ ē D ħ ĝ H ĝ ħ ē A ĝ û ħ L ĝ û ē ħ E (Podhale) Wskazanie Podhala na mapie fizycznej. 2. Skojarzenia ze sáowem Podhale. Uczniowie pracują w grupach. Sporządzają spis wyrazów, które kojarzą siĊ ze sáowem Podhale. 3. Zespoáy przedstawiają swoje propozycje. 4. Przypomnienie kierunków na mapie oraz barw. 5. Poznajemy polskie góry. Jak siĊ nazywają polskie góry? Wskazywanie ich na mapie. Odczytywanie z mapy pasm górskich. 6. Pokaz slajdów Prezentacja multimedialna przedstawiających Sudety, Beskidy, Bieszczady, Tatry, Pieniny, Rysy, Trzy Korony, Giewont, Morskie Oko, 32 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. DolinĊ KoĞcieliską, Kasprowy Wierch. widok z Gubaáówki, Krupówki w Zakopanem. Praca z kartą pracy. Zaznaczanie na mapie konturowej kierunków, kolorowanie wáaĞciwymi kolorami gór. Dobieranie przymiotników okreĞlających góry. Ukáadanie puzzli matematycznych. Poznawanie Īycia górali. Związek miĊdzy warunkami geograficznymi, a typowymi zajĊciami górali. Czym siĊ zajmują górale? Jak siĊ ubierają? (redyk, szaáasy, wyrób serów – oscypki, strzyĪenie owiec, uprawa zbóĪ, turystyka: strój góralski: ciupaga, kierpce. Taniec „Zbójnicki”, gwara góralska. Wygląd chaty góralskiej – styl zakopiaĔski. Pokaz slajdów prezentacji multimedialnej. Praca z kartą pracy. Tworzenie rodziny wyrazu – góra. àączenie góralskich nazw z informacjami. Skarby tatrzaĔskiej przyrody. RoĞliny i zwierzĊta chronione w górach. Pokaz slajdów prezentacji multimedialnej. Praca z kartą pracy. Podpisywanie i odgadywanie nazw zwierząt chronionych. Przypomnienie jak naleĪy zachowaü siĊ w górach. Dlaczego góry są niebezpieczne? Kto pomaga turystom w razie niebezpieczeĔstwa? Co oznacza skrót GOPR? Podsumowanie lekcji. 33 Dorota Kaáawaj – Krajobraz polskich gór KARTA PRACY 1. SkreĞl spóágáoski miĊkkie i odgadnij hasáo. ĝûPûēÓĝēDħĝHĝēûAĝûēħLĝûēħE .................................................................................................... 2. Napisz we wskazanych miejscach wáaĞciwe kierunki Ğwiata. 3. Zaznacz na mapie Polski wáaĞciwymi kolorami góry. Uzupeánij zdanie. Góry znajdują siĊ na ………………………… Polski. 34 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 4. Wpisz wyrazy w wykropkowane miejsca. groĨne, wysokie, strzeliste, niskie, niebosiĊĪne, przyjazne, niebezpieczne, áagodne, strome 5. Wykonaj dziaáania. UáóĪ puzzle. 457 *5 1370 - 808 468 + 359 1600 - 299 516 + 397 324 *7 35 Dorota Kaáawaj – Krajobraz polskich gór 6. Utwórz rodzinĊ wyrazów wpisując brakujące czĊĞci wyrazu. 7. Poáącz góralskie nazwy z odpowiednimi okreĞleniami. 8. baca góralska gospodyni gazda starszy, doĞwiadczony pasterz gaĨdzina máodszy pasterz owiec juhas gospodarz Podpisz obrazki i rozwiąĪ zagadki. Jest to Īaráok i Ğpioch wspaniaáy. Je trzy miesiące, Ğpi trzy kwartaáy. Górale mówią, Īe to artysta. Nikt tak ze strachu jak on nie Ğwista. ........................................ Gdzie góry Karpaty, Īyje zwierz kudáaty. Poluje na owce, napada na trzodĊ. Ale lubi teĪ maliny i sáodziutki miodek. ........................................ Ma on piĊkne futro w cĊtki, a na uszach Dwa pĊdzelki. Jest wesoáy, szybki, czujny. Czy to kotek? Nie! Rozbójnik. ........................................ 36 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Jakie zwierzĊ z bajek ma takie Zwyczaje, Īe chce poáknąü wnuczkĊ WiĊc babciĊ udaje. 9. ........................................ Napisz co oznaczają te nazwy. Tatry ............................................................. Morskie Oko ................................................ Rysy ............................................................. Zakopane ...................................................... Dunajec ........................................................ Oscypek ........................................................ Literatura: 1. H. KitliĔska-PiĊta „ĝrodowisko spoáeczno-przyrodnicze. Z Ekoludkiem poznajĊ przyrodĊ ojczystą” 2. S. Sáyszowa „Dziecko rozpoczyna naukĊ” 3. J. Stec „Zagadki dla najmáodszych” 37 Dorota Kaáawaj – Krajobraz polskich gór RYSUNEK GÓRALA – PUZZLE. 38 Nauczanie zintegrowane – konspekty ZwierzĊta leĞne ElĪbieta KwiecieĔ nauczycielka nauczania zintegrowanego Szkoáa Podstawowa nr 6 w Mielcu Konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie II (przygotowanych pod kątem hospitacji diagnozującej) Data: 20.11.2003 Czas trwania: 45 min. Prowadząca: mgr ElĪbieta KwiecieĔ Temat bloku: ZwierzĊta wokóá nas. Temat dnia: ZwierzĊta leĞne. Zadania dydaktyczno – wychowawcze: edukacja Ğrodowiskowa ksztaátowanie umiejĊtnoĞci rozpoznawania zwierząt leĞnych na podstawie cech charakterystycznych wdraĪanie do ochrony Ğrodowiska edukacja polonistyczna ksztaátowanie umiejĊtnoĞci poprawnego wypowiadania siĊ (pod wzglĊdem logicznym i gramatycznym) bogacenie sáownictwa uczniów pobudzanie do logicznego myĞlenia Metody: a. podająca (objaĞnienie), b. problemowe (aktywizujące i klasyczna), c. eksponująca 39 ElĪbieta KwiecieĔ – ZwierzĊta leĞne, konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie II. Formy: zbiorowa, indywidualna ĝrodki dydaktyczne: 1. ilustracje przedstawiające zwierzĊta leĞne 2. duĪa ilustracja „Przygotowania zwierząt do zimy” 3. rozsypanka zdaniowa 4. obrazek do uáoĪenia 5. kartoniki z napisami „tak” i „nie” Przebieg zajĊü 1. Powitanie. 2. Wypowiedzi nt. zmian zachodzących w przyrodzie póĨną jesienią. 3. UáoĪenie obrazka i odczytanie tematu (obrazek pociĊty na 5 czĊĞci przedstawia zwierzĊta przy paĞniku, sylaby na dole obrazka uáoĪą hasáo „ZwierzĊta leĞne”). 4. Wypowiedzi dotyczące tekstu „Co sáychaü w lesie?” (tekst opracowany poprzedniego dnia). 5. Rozwiązywanie zagadek o zwierzĊtach leĞnych, wskazywanie zwierząt na ilustracji. 6. Utrwalenie róĪnic pomiĊdzy ptakami i ssakami. 7. Ukáadanie pytaĔ na podstawie ilustracji (uczniowie uwaĪnie obserwują przypiĊtą na tablicy ilustracjĊ „Przygotowania zwierząt do zimy” a nastĊpnie sami ukáadają do niej pytania i zadają swoim kolegom). 8. Rozmowa z uczniami o przygotowaniach zwierząt do zimy (które zwierzĊta gromadzą zapasy, które zasypiają, którym najtrudniej bĊdzie przetrwaü zimĊ, jak moĪemy im pomagaü). 9. Ukáadanie kilkuzdaniowych wypowiedzi o wybranych zwierzĊtach leĞnych (uczniowie przedstawiają siĊ jako zwierzĊta – mówią o swoim wyglądzie, trybie Īycia). 10. Porządkowanie zdaĔ rozsypanki (rozsypanka na kolorowych paskach, uáatwiających sprawdzenie poprawnoĞci wykonanej pracy). Nadeszáa póĨna jesieĔ. ZwierzĊta leĞne przygotowują siĊ do zimy. Jedne gromadzą zapasy a inne zapadają w sen. Najbiedniejsze bĊdą zimą zające, sarny i dziki. To wáaĞnie im ludzie muszą pomagaü. 11. KoĔczenie zdaĔ rozpoczĊtych przez nauczyciela. 12. Zabawa utrwalająca wiadomoĞci (nauczyciel podaje w formie zdaĔ oznajmujących prawdziwe i faászywe informacje o zwierzĊtach leĞnych, uczniowie reagują podniesieniem kartoników z napisem „tak” lub „nie”). 40 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 EWALUACJA (dotycząca zajĊü przeprowadzonych w klasie II w dniu 20.11.2003 r. przez nauczycielkĊ nauczania zintegrowanego ElĪbietĊ KwiecieĔ) OceĔ w skali od 1 do 6: 1. Przygotowanie uczącej do przeprowadzonych zajĊü 1 2. 5 6 2 3 4 5 6 2 3 4 5 6 BudowĊ arkusza hospitacji diagnozującej 1 5. 4 PrzydatnoĞü wybranych wskaĨników do moĪliwoĞci oceny umiejĊtnoĞci wypowiadania siĊ uczniów . 1 4. 3 Dobór metod i form pracy do standardu okreĞlonego w arkuszu hospitacji diagnozującej 1 3. 2 2 3 4 5 6 PrzydatnoĞü hospitowanych zajĊü dla Pani pracy zawodowej 1 2 3 4 5 6 Literatura: 1. M. Durda - „Hospitacja diagnozująca”, „Nowe w szkole” 3/2002 2. J. Hanisz - „Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku klasy I-III”, nr DKW – 4014-267/99 41 42 Nauczanie zintegrowane – konspekty Hospitacja diagnozująca ElĪbieta KwiecieĔ nauczycielka nauczania zintegrowanego Szkoáa Podstawowa nr 6 w Mielcu Jednym z elementów mierzenia jakoĞci pracy szkoáy jest hospitacja diagnozująca. Jej gáównym celem jest badanie umiejĊtnoĞci uczniów. Hospitującego nie interesuje zachowanie nauczyciela ani jego czynnoĞci, lecz zachowania i dziaáania uczniów w czasie lekcji. Podczas hospitacji diagnozującej nie zwraca siĊ uwagi na metody i formy pracy, lecz na osiągniĊty przez uczniów poziom sprawnoĞci i umiejĊtnoĞci. Ten typ hospitacji wymaga specjalnego przygotowania. Uczniowie mają siĊ popisaü tym, co juĪ potrafią, a hospitujący mają stwierdziü czy ich rozwój przebiega wáaĞciwie. W tym celu naleĪy okreĞliü charakterystyczne zachowania uczniów, które bĊdą Ğwiadczyáy o poziomie ich wiedzy czy umiejĊtnoĞci (dokáadne okreĞlenie wskaĨników). Hospitacja diagnozująca przenosi obserwacjĊ z dziaáaĔ nauczyciela na dziaáania uczniów. Obserwowane umiejĊtnoĞci maja charakter uniwersalny, miĊdzyprzedmiotowy. Hospitujący nie musi byü specjalistą. Funkcje diagnozujące nie wykluczają funkcji doradczo – doskonalących hospitacji. Hospitacja diagnozująca odchodzi od kontroli w kierunku wspomagania i monitorowania. Hospitacja diagnozująca to popis uczniowskich umiejĊtnoĞci. Mogą w niej uczestniczyü oprócz dyrektora , inne osoby zaproszone na lekcjĊ (nauczyciele, rodzice). Powinna ona odpowiedzieü na pytania: co uczeĔ potrafi, jak sobie radzi z róĪnymi problemami, w jakim stopniu bierze udziaá w procesie lekcyjnym, itp. Chodzi o to aby w centrum zainteresowania byá uczeĔ w róĪnych sytuacjach edukacyjnych. Hospitujących nie interesują metody pracy nauczyciela, ale to, czego nauczyá uczniów i jakie mają oni osiągniĊcia. 43 ElĪbieta KwiecieĔ – Hospitacja diagnozująca (do zajĊü o tematyce ZwierzĊta leĞne) W rozmowie pohospitacyjnej powinni uczestniczyü wszyscy, którzy brali udziaá w pokazie. Dotyczy ona poziomu sprawnoĞci uczniów. Jej efektem powinna byü rzetelna ocena i samoocena: co uczniowie potrafią? Co jeszcze powinni üwiczyü? ARKUSZ HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ Data hospitacji: 20.11.2003 Prowadzący zajĊcia: ElĪbieta KwiecieĔ Cel hospitacji: Monitorowanie i ustalenie poziomu edukacyjnego uczniów w zakresie umiejĊtnoĞci ustnego wypowiadania siĊ. Klasa: II a Tematyka zajĊü: ZwierzĊta leĞne. STANDARD: WYPOWIEDZI USTNE WSKAħNIKI l.p. (umiejĊtnoĞci kluczowe) uczniowie 1 2 1. aktywnie uczestniczą w zajĊciach. 2. na pytania odpowiadają caáym zdaniem. 3. potrafią zbudowaü krótką wypowiedĨ na podst. wáasnych doĞwiadczeĔ i tekstu (rozmowa nt. póĨnej jesieni i opracowanego wczeĞniej tekstu „Co sáychaü w lesie?”) Obserwowane umiejĊtnoĞci nie wystąpiáy sáabo dobrze bardzo dobrze UWAGI 3 4 5 6 7 44 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 1 2 4. potrafią poprawnie formuáowaü pytania na podstawie ilustracji. 5. umieją zbudowaü logiczną uporządkowaną wypowiedĨ na podany temat ( dzieci przedstawiają siĊ jako leĞne zwierzĊta). 6. dobierają sáowa i wyraĪenia adekwatne do tematu i rodzaju wypowiedzi. 7. potrafią porządkowaü zdania w rozsypance zdaniowej (przygotowanie do ukáadania spójnej wypowiedzi wielozdaniowej). 8. potrafią poprawnie zakoĔczyü zdania rozpoczĊte przez nauczyciela. 3 4 45 5 6 7 ElĪbieta KwiecieĔ – Hospitacja diagnozująca (do zajĊü o tematyce ZwierzĊta leĞne) 1 9. 2 3 4 5 6 7 umieją uwaĪnie sáuchaü wypowiedzi nauczyciela (rozwiązywanie zagadek, zabawa utrwalająca „prawda – faász”). UCZNIOWIE POTRAFIĄ ................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ........................................................... NALEĩY DOSKONALIû ................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ........................................................... ......................................... ...................................... podpis nauczyciela podpis dyrektora 46 Nauczanie zintegrowane – konspekty Wyruszamy w fantastyczną podróĪ Lucyna Cisowska Hospitacja diagnozująca Konspekt zajĊü w klasie II Prowadząca: Lucyna Cisowska Obszar edukacyjny: edukacja matematyczna Czas trwania: 45 minut Temat dnia: Fantastyczna podróĪ Temat zajĊü: Wyruszamy w fantastyczną podróĪ – doskonalenie techniki liczenia w zakresie 100. Cele gáówne: Sprawdzenie umiejĊtnoĞci pamiĊciowego dodawania, odejmowania, mnoĪenia i dzielenia w zakresie 100 UmiejĊtnoĞü pracy w grupach Cele operacyjne: UczeĔ: potrafi w pamiĊci dodaü i odjąü liczbĊ dwucyfrową i jednocyfrową z przekroczeniem progu dziesiątkowego potrafi obliczyü sumy i róĪnice liczb dwucyfrowych w zakresie 100 wybranym sposobem umie mnoĪyü i dzieliü w zakresie tabliczki mnoĪenia potrafi wykonaü obliczenia zgodnie z kolejnoĞcią wykonywania dziaáaĔ zgodnie wspóápracuje w grupie poznaje prawa dzieci caáego Ğwiata interpretuje ruchowo treĞü piosenki ,,Fantastyczna podróĪ” 47 Lucyna Cisowska – arkusz hospitacji diagnozującej – edukacja matematyczna. Metody: a. podająca: pogadanka, objaĞnianie b. aktywizująca: gry i zabawy dydaktyczne c. praktyczna d. problemowa Formy: Zbiorowa, indywidualna, grupowa - zróĪnicowana ĝrodki dydaktyczne: Plansza na tablicĊ obrazująca wyspy na oceanie, koperty z zadaniami dla kaĪdej grupy, pomoce dla kaĪdego ucznia (bilety, czapki, karteczki) z dziaáaniami matematycznymi, kaseta magnetofonowa z piosenką. Przebieg zajĊü: I. II. CzĊĞü wstĊpna 1. Powitanie 2. CzynnoĞci organizacyjno- porządkowe CzĊĞü gáówna 1. Pogadanka, rozmowa na temat Dnia Dziecka i praw dzieci w oparciu o KonwencjĊ o Prawach Dziecka. 2. Zapoznanie z tematem lekcji i uĞwiadomienie uczniom celu zajĊü. Nauczyciel zaprasza dzieci do wspólnej podróĪy po Oceanie WyobraĨni. 3. Podziaá klasy na 4 zespoáy. Rozdanie uczniom biletów podróĪy – uczniowie, aby zająü miejsce w odpowiedniej grupie wykonują dodawanie liczby dwucyfrowej i jednocyfrowej z przekroczeniem progu dziesiątkowego. Odszukują wyniki rozstawione na stolikach. 4. Praca w grupach. KaĪda grupa otrzymuje kopertĊ z zaszyfrowanym hasáem. Hasáo to dla szybszego odgadniĊcia zostaáo podzielone na wyrazy. Zadaniem kaĪdego ucznia jest odgadniĊcie jednego wyrazu. UczeĔ wykonuje mnoĪenie i dzielenia w zakresie 100, a wyniki porządkuje rosnąco i przyporządkowuje im odpowiednie litery. NastĊpnie grupa odczytuje uáoĪone hasáo. Wybiera lidera grupy. I grupa – Wszystkie dzieci Ğwiata powinny znaü swoje prawa. II grupa – Wszystkie dzieci Ğwiata mają prawo do godnego i spokojnego Īycia. III grupa – Nikt nie ma prawa ubliĪaü dzieciom ani ich krzywdziü. IV grupa – Wszystkie dzieci mają prawo uczyü siĊ i rozwijaü zdolnoĞci. 48 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 5. 6. III. ûwiczenie sprawdzające umiejĊtnoĞü dodawania i odejmowania liczb dwucyfrowych. KaĪdy uczeĔ wykonuje dodawanie i uzyskany wynik pokazuje na lizakach. Uczniowie w grupie uzyskują ten sam wynik, co uáatwia nauczycielowi sprawdzenie poprawnoĞci wykonania zadania. NastĊpnie wykonują odejmowanie i zakáadają na gáowy czapki z odpowiednim wynikiem. Przerwa Ğródlekcyjna – Ğpiew piosenki „Fantastyczna podróĪ”, poáączony z improwizacją ruchową. ûwiczenie sprawdzające umiejĊtnoĞü obliczania wartoĞci wyraĪeĔ zgodnie z kolejnoĞcią wykonywania dziaáaĔ. Uczniowie otrzymują karteczki w czterech kolorach z wyraĪeniami.. Wykonują obliczenia i wpisują wyniki. Nauczyciel sprawdza poprawnoĞü wykonania zadania. KaĪdy kolor oznacza inny wynik. Dzieci po obliczeniu podróĪują w wyobraĨni na: WyspĊ PrzyjaĨni – kolor Īóáty WyspĊ SzczĊĞcia – kolor zielony WyspĊ MarzeĔ – kolor niebieski WyspĊ ObfitoĞci – kolor pomaraĔczowy Uczniowie opisują sáowami Īycie na poszczególnych wyspach. CzĊĞü koĔcowa 1. Ocena pracy poszczególnych grup i poszczególnych uczniów przez nauczyciela. 2. Podsumowanie dnia i wyciągniĊcie wniosku, Īe kaĪde dziecko ma prawo do Īycia w pokoju, wychowania w rodzinie, miáoĞci i nauki. 49 Lucyna Cisowska – arkusz hospitacji diagnozującej – edukacja matematyczna. ARKUSZ HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ Data: 02.06.2004 r. Prowadzący zajĊcia: Lucyna Cisowska Cel hospitacji: Monitorowanie i ustalenie poziomu edukacyjnego uczniów w zakresie umiejĊtnoĞci dodawania, odejmowania, mnoĪenia i dzielenia liczb do 100. Klasa: II f Tematyka zajĊü: Fantastyczna podróĪ STANDARD 1. UmiejĊtnoĞü dodawania, odejmowania, mnoĪenia i dzielenia liczb w zakresie 100. l.p. WskaĨniki Samodzielnie (uczeĔ) (iloĞü ucz.) 1. dodaje i odejmuje w pamiĊci liczbĊ dwucyfrową i jednocyfrową z przekroczeniem progu dziesiątkowego 2. mnoĪy i dzieli w zakresie tabliczki mnoĪenia 3. potrafi obliczyü sumy liczb dwucyfrowych w zakresie 100 4. potrafi obliczyü róĪnice liczb dwucyfrowych w zakresie 100 5. potrafi wykonaü obliczenia zgodnie z kolejnoĞcią wykonywania dziaáaĔ 50 Wykonaá z pomocą Nie wykonaá (iloĞü ucz.) (iloĞü ucz.) Uwagi CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 STANDARD PONADPRZEDMIOTOWY 1. UmiejĊtnoĞü pracy w grupie. Obserwowane umiejĊtnoĞci wystąpiáy WskaĨniki (uczniowie) l.p. sáabo 1. aktywnie uczestniczą w zajĊciach 2. zgodnie pracują w grupach 3. potrafią wybraü lidera grupy dobrze Uwagi bardzo dobrze Literatura: 1. T. Olejniczak, J. Pielachowski – Nadzór pedagogiczny i organizacyjny nad szkoáami i placówkami oĞwiatowymi – zadania, przepisy i procedury 2004 2. M. Durda – Hospitacja diagnozująca ,,Nowe w szkole” 3/2002 3. M. Gáowacka, B. Huszcza – Hospitacja diagnozująca, ,,Gazeta szkolna” 5/2004 dod. s. X 4. B. Niemierko – MiĊdzy oceną szkolną a dydaktyką – WSiP, W-wa 1991 EWALUACJA (dotycząca zajĊü przeprowadzonych w klasie II w dniu 02.06.2004 r. przez nauczycielkĊ naucz. zintegr. L. Cisowską). OceĔ w skali od 1 do 6: 1. Przygotowanie uczącej do przeprowadzonych zajĊü 1 2. 3 4 5 6 Dobór metod i form pracy do standardu okreĞlonego w arkuszu hospitacji diagnozującej 1 3. 2 2 3 4 5 6 PrzydatnoĞü wybranych wskaĨników do moĪliwoĞci oceny sprawdzanych umiejĊtnoĞci uczniów . 1 2 3 4 5 51 6 Lucyna Cisowska – arkusz hospitacji diagnozującej – edukacja matematyczna. 4. BudowĊ arkusza hospitacji diagnozującej 1 5. 2 3 4 5 6 PrzydatnoĞü hospitowanych zajĊü dla Pani pracy zawodowej 1 2 3 4 5 52 6 Nauczanie zintegrowane – konspekty Las i jego mieszkaĔcy – powtórzenie wiadomoĞci ElĪbieta Kipa Konspekt zajĊü zintegrowanych w klasie III Data: 18.12.2003r. Prowadząca: mgr ElĪbieta Kipa OĞrodek tematyczny: LAS NAS ZAUROCZYà Temat dnia: Las i jego mieszkaĔcy – powtórzenie wiadomoĞci Zadania dydaktyczno – wychowawcze EDUKACJA POLONISTYCZNA: ksztaátowanie umiejĊtnoĞci budowania logicznej i poprawnej gramatycznie wypowiedzi na okreĞlony temat, ukáadanie zdaĔ wykrzyknikowych, utrwalenie zasad pisowni „nie” z czasownikami, ksztaátowanie umiejĊtnoĞci stosowania poznanych reguá ortograficznych w praktyce. EDUKACJA PRZYRODNICZO – SPOàECZNA: doskonalenie umiejĊtnoĞci rozpoznawania roĞlin i zwierząt leĞnych, przyporządkowanie roĞlin leĞnych do okreĞlonej warstwy lasu, rozróĪnianie typów lasów, rozpoznawanie grzybów jadalnych i trujących, przypomnienie zasad zachowania w lesie i zbierania grzybów, rozpoznawanie odgáosów lasu i ich znaczenie dla czáowieka, uwraĪliwienie na piĊkno przyrody. 53 ElĪbieta Kipa – Las i jego mieszkaĔcy – powtórzenie wiadomoĞci. EDUKACJA MATEMATYCZNA: utrwalenie dodawania i odejmowania sposobem pisemnym, porządkowanie wyników dziaáaĔ od najwiĊkszego do najmniejszego. EDUKACJA PLASTYCZNO – TECHNICZNA: doskonalenie umiejĊtnoĞci skáadania papieru techniką orgiami, komponowanie drzew liĞciastych i iglastych zgodnie z instrukcją, umiejĊtnoĞü dobierania barw zgodnie z okreĞloną porą roku. EDUKACJA MUZYCZNA: sáuchanie odgáosów lasu, rozpoznawanie dĨwiĊków przyjaznych i haáasu. Metody: a. podające – pogadanka, wyjaĞnienie, b. problemowe aktywizujące – gry dydaktyczne, c. eksponujące – pokaz multimedialny, film, d. praktyczne – pokaz, üwiczenia. Formy pracy: zbiorowa, grupowa, indywidualna. ĝrodki dydaktyczne: prezentacja multimedialna „Las i jego mieszkaĔcy”, wiersz Wá. ĝcisáowskiego pt. „Wycieczka”, koszyk wiklinowy, sylweta drzewa, liĞcie z rozpoczĊtymi zdaniami, karty z dziaáaniami matematycznymi i rozsypanką sylabową, krzyĪówka, wyrazy z lukami – napisy, instrumenty, kóáka i gotowe elementy do zajĊü plastycznych, kukieáka czarownicy, odznaki „Przyjaciel lasu”. 54 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 PRZEBIEG ZAJĉû: 1. 2. Powitanie Podanie tematu zajĊü. Rozwiązywanie dziaáaĔ pisemnych. Porządkowanie wyników od najwiĊkszego do najmniejszego. Odczytanie hasáa (Las i jego mieszkaĔcy). 1342 + 739 Las 3. 4. 1796 + 295 i 1022 + 389 934 + 285 1379 + 278 1082 - 265 247 + 58 je go miesz kaĔ cy Wycieczka po lesie – pokaz prezentacji multimedialnej – roĞliny leĞne. ĩywy obraz lasu. Uczniowie uzupeániają wyrazy z lukami (nazwy z trudnoĞciami ortograficznymi) i tworzą warstwy lasu: drzewa – stoją krzewy – wykonują przysiad runo leĞne – dzieci siedzą roĞlin leĞnych 5. Grzybobranie. Ustalenie, co trzeba zabraü na grzybobranie (koszyk, atlas grzybów, noĪyk) i jakich zasad przestrzegaü (nie wyrywaü grzybni, zawsze zbieraü znane grzyby). Pokaz prezentacji multimedialnej. 6. Zbieranie grzybów. Na tablicy sylweta koszyka, obok nazwy grzybów. Uczniowie przenoszą nazwy grzybów jadalnych do koszyka, a trujących pozostawiają. 7. Rozwiązanie krzyĪówki. Praca indywidualna. Odczytanie hasáa „LeĞne zwierzĊta”. 8. 9. Multimedialna prezentacja przedstawicieli zwierząt leĞnych. Zagadki o zwierzĊtach leĞnych. Rozwiązywanie zagadek z prezentacji multimedialnej. 10. Znaczenie lasu. Odczytanie i omówienie haseá ze slajdu „Co nam daje las?”. 11. Wiersz pt. „Wycieczka” Wysáuchanie wiersza czytanego przez nauczyciela i jego analiza – wyszukiwanie odpowiednich fragmentów: - O czym naleĪy pamiĊtaü i jak postĊpowaü, aby zostaü przyjacielem lasu? 55 ElĪbieta Kipa – Las i jego mieszkaĔcy – powtórzenie wiadomoĞci. - Czy bohaterów wiersza moĪna zaliczyü do przyjacióá lasu? 12. Ukáadanie zdaĔ wykrzyknikowych: Czego nie wolno robiü w lesie ? Uczniowie otrzymują liĞcie z kartonu z zaczĊtymi zdaniami. Po dopisaniu zakoĔczenia, odczytują je i przyklejają na sylwecie drzewa na tablicy. Zwracamy uwagĊ na pisowniĊ przeczenia „nie” z czasownikami. 13. Zabawa w rozpoznawanie odgáosów lasu. Dzieci siedzą w krĊgu, mają zamkniĊte oczy, sáuchają odgáosów lasu. NastĊpnie bawią siĊ w strojenie instrumentów. Uczniowie wykorzystują instrumenty perkusyjne i naturalne. Zastanawiają siĊ, jaki wpáyw na nasz organizm mają dĨwiĊki przyjazne i haáas? 14. Bajka o wróĪce lesie. Nauczyciel trzymając kukieákĊ czarownicy, opowiada jak wróĪka wyczarowaáa las. Najpierw wypowiedziaáa zaklĊcie: Ele – mele – lewa – niech wyrosną drzewa! I wyrosáy sosny, jodáy, Ğwierki, modrzewie. Jaki las wyczarowaáa? (iglasty) Potem poszáa w inne miejsce i znów wypowiedziaáa zaklĊcie: Ele – mele – lewa – niech wyrosną drzewa! I wyrosáy dĊby, buki, brzozy. Jaki las wyczarowaáa? (liĞciasty) Gdy znudziáy siĊ jej wyczarowane lasy, pomieszaáa drzewa i powstaá las (mieszany) 15. Prace plastyczne. Las – technika origami na bazie koáa – praca grupowa, I grupa – las iglasty zimą, II grupa – las mieszany jesienią, III grupa – las liĞciasty latem. W czasie pracy dzieci sáychaü cichą muzykĊ – Ğpiew ptaków. 16. Podsumowanie: Znamy las i jego mieszkaĔców. Wiemy, jak naleĪy zachowywaü siĊ w lesie. Otrzymujecie odznakĊ „Przyjaciel lasu”. Literatura: 1. „Wesoáa Szkoáa” podrĊcznik do klasy III, WSiP 56 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. „Wesoáa Szkoáa” karty pracy Ryszard WiĊckowski „ûwiczenia sáownikowo – frazeologiczne i syntaktyczne w klasach początkowych” „Drzewa – encyklopedia kieszonkowa” Encyklopedia multimedialna PWN Encyklopedia ptaków PWN Biologia PWN Encyklopedia przyrody OPTIMUS PASCAL Encyklopedia zwierząt OPTIMUS PASCAL KrzyĪówka Znaczenie haseá (wpisz w kolejnych wierszach od góry): 1. Chytry, rudy zwierz. 2. „Basia” z rudą kitą. 3. Ma rogi jak áopaty. 4. Mieszkanie myszy. 5. Ma kolce na grzbiecie. 6. Maáa, szara, leĞna, polna lub domowa. 7. Ma wielkie oczy, poluje w nocy. 8. Wielki, brunatny miĞ. 9. LeĞny zwierz z wielkimi rogami. 57 ElĪbieta Kipa – Las i jego mieszkaĔcy – powtórzenie wiadomoĞci. 10. 11. 12. 13. 14. Mieszkanie niedĨwiedzia. LeĞny krewniak Ğwini. Lekarz drzew. Ryje pod ziemią i robi kopce. Rechoce nad stawem. Przykáady zdaĔ wykrzyknikowych: Nie pali .................................... np. Nie pali ogniska w lesie! Nie krzyczy ............................. Nie krzyczy w lesie! Nie páoszy ................................ Nie páoszy zwierząt! Nie pozostawia ........................ Nie pozostawia Ğmieci! Nie niszczy .............................. Nie niszczy roĞlinnoĞci! Nie áamie ................................. Nie áamie gaáĊzi! Nie rozgrzebuje ...................... Nie rozgrzebuje mrowisk! Nie zrywa ................................ Nie zrywa leĞnych roĞlin! Nie obdziera ........................... Nie obdziera kory z drzew! Nie depcze ............................... Nie depcze maáych drzewek! Wiersz „Wycieczka” Byá las, proszĊ was – i do tego lasu dla zabicia czasu przyszáo máodzieĔców dziewiĊciu. Pierwszy – wyrzeĨbiá noĪem swoje nazwisko w korze. Drugi – gdy tylko przybyá skopaá niewinne grzyby. Trzeci – wesoáoĞü roznieciá bo porozrzucaá Ğmieci. Czwarty – wrzeszczaá jak goryl, echo gra do tej pory. Piąty – z wiatrówką w dáoni zacząá wiewiórkĊ goniü. Szósty tak siĊ rozgniewaá, Īe táuká butelki o drzewa. 58 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Siódmy w zabawy szczycie podpaliá leĞne paprocie. Wreszcie dwaj pozostali gaáĊzie poáamali. A las, proszĊ was, westchnąá sobie ĪaáoĞnie. - Ja wyrosáem piĊknie! Ale co z nich wyroĞnie? (Wáadysáaw ĝcisáowski) 59 60 Nauczanie zintegrowane – konspekty àąka i jej mieszkaĔcy Tryb Īycia, zwyczaje i cechy charakterystyczne wybranych zwierząt áąkowych Danuta Witek Szkoáa Podstawowa w Rydzowie Konspekt zajĊü zintegrowanych dla klasy II Zadania dydaktyczno-wychowawcze EDUKACJA POLONISTYCZNA: x doskonalenie umiejĊtnoĞci swobodnego, wielozdaniowego wypowiadania siĊ na temat wybranych zwierząt, ich zwyczajów, i trybu Īycia, x doskonalenie techniki gáoĞnego czytania ze zrozumieniem poprzez odczytywanie informacji na dany temat, x ksztaátowanie wraĪliwoĞci ortograficznej poprzez zwrócenie uwagi na pisowniĊ trudnych wyrazów, x pogáĊbianie umiejĊtnoĞci ukáadania wyrazów z sylab i zdaĔ z rozsypanki wyrazowej, x rozwijanie samodzielnoĞci myĞlowej poprzez indywidualną pracĊ, EDUKACJA MATEMATYCZNA: x doskonalenie techniki rachunkowej w zakresie czterech podstawowych dziaáaĔ matematycznych, EDUKACJA ĝRODOWISKOWA: x poznanie wybranych gatunków zwierząt Īyjących na áące, x zwrócenie uwagi na ich tryb Īycia, zwyczaje i cechy charakterystyczne, 61 Dorota Witek – àąka i jej mieszkaĔcy x x charakterystyka áąki jako siedliska Īycia róĪnych gatunków zwierząt, doskonalenie umiejĊtnoĞci klasyfikacji zwierząt áąkowych na: ptaki, ssaki i owady. EDUKACJA EKOLOGICZNA: x zwrócenie uwagi na zwierzĊta poĪyteczne Īyjące na áące (biedronki, krety, ptaki, owady), koniecznoĞü ich ochrony, x ksztaátowanie kultury ekologicznej poprzez uĞwiadomienie uczniom szkodliwoĞci wypalania traw na áące, x uwraĪliwienie na wáaĞciwe zachowanie siĊ na áące. EDUKACJA PLASTYCZNO-TECHNICZNA: x ksztaátowanie wyobraĨni twórczej uczniów poprzez ukáadanie kompozycji przedstawiającej áąkĊ i jej mieszkaĔców, x ksztaácenie wraĪliwoĞci estetycznej. Metody: podające, poszukujące, rozmowy kierowanej, stymulowania aktywnoĞci twórczej, üwiczeniowe Formy pracy: zbiorowa, indywidualna, grupowa, grupowo-jednolita ĝrodki dydaktyczne: makieta áąki, sylwety zwierząt i roĞlin áąkowych, ilustracje zwierząt i roĞlin áąkowych, chmurki z informacjami o wybranych zwierzĊtach, rozsypanki sylabowe i wyrazowe, kartoniki z dziaáaniami matematycznymi, zagadki, pytania do turnieju, listki koniczyny, szablony zwierząt z papieru Ğciernego, wysuszone okazy trawi roĞlin áąkowych, Ğcinki tekstylne, kolorowanka, karty pracy indywidualnej. Przebieg zajĊü 1. CzynnoĞci organizacyjno-porządkowe: a) powitanie, b) zajĊcia integrujące grupĊ-przedstawienie siĊ kaĪdego dziecka poprzez podanie nazwy ulubionej roĞliny lub zwierzątka. 2. Nawiązanie do tematu zajĊü a) odgadywanie nazw roĞlin áąkowych przedstawionych na ilustracjach oraz obliczanie wyników dziaáaĔ umieszczonych na kartonikach pod ilustracjami, b) odsáoniĊcie sylab na drugiej stronie ilustracji i odczytanie hasáa Hasáo: „MieszkaĔcy áąki”. 62 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 3. ZwierzĊta Īyjące na áące. a) Odgadywanie, jakie zwierzĊta moĪna spotkaü na áące na podstawie informacji umieszczonych na chmurkach, dotyczących ich wyglądu zewnĊtrznego, zwyczajów i trybu Īycia, b) PrzypiĊcie obok wáaĞciwej informacji ilustracji zwierzątka, ,,Jestem doskonaáym górnikiem” ,,Zjadam Īaby, pasikoniki, myszy” ,,Jestem wspaniaáym skoczkiem” ,,Aby wydaü dĨwiĊk napeániam gardáo powietrzem” ,,Zjadam mszyce” ,,Jestem ozdobą áąki, mam kolorowe skrzydáa” ,,Zbieram nektar i pyáek, zapylam kwiaty” ,,Swoje gniazdo budujĊ na ziemi wĞród traw” bocian pasikonik biedronka czajka motyl kret Īaba pszczoáa c) Spontaniczne wypowiedzi uczniów na temat przedstawionych na ilustracjach zwierząt na podstawie wáasnych doĞwiadczeĔ, bezpoĞredniej obserwacji oraz zdobytych wczeĞniej wiadomoĞci. 4. àąka jako siedlisko Īycia róĪnych gatunków zwierząt. (Dzieci wybierają sylwety zwierząt áąkowych i umieszczają je w odpowiednim miejscu na przygotowanej przez nauczyciela makiecie áąki). 5. Klasyfikacja zwierząt spotykanych na áące na: ptaki, ssaki, owady (Wyrazy do wpisania do tabelki: bocian, krowa, koĔ, motyl, czajka, pszczoáa, pasikonik, kret, biedronka ) ssaki ptaki 63 owady Dorota Witek – àąka i jej mieszkaĔcy 6. Turniej wiedzy o Īyciu i zwyczajach zwierząt áąkowych – praca grupowa. a) Przebieg konkursu: ¾ I etap – rozwiązywanie zagadek, ¾ II etap – udzielanie odpowiedzi na pytania nauczyciela, ¾ III etap – ukáadanie z rozsypanek wyrazowych haseá dotyczących wáaĞciwego zachowania siĊ na áące. TEKST ROZSYPANKI: Nie páosz zwierząt! Nie zrywaj caáych narĊczy kwiatów! Nie wypalaj áąk, bo zniszczysz roĞliny i zwierzĊta! b) Przyznanie nagród w postaci listków koniczynki. c) Podsumowanie wyników konkursu – wyáonienie zwyciĊskiej grupy. 7. Przedstawienie áąki i jej mieszkaĔców za pomocą Ğrodków plastycznych – twórcza praca dzieci. Grupa I – technika frottage – tworzenie kompozycji áąki z suchych traw, kwiatów, wyciĊtych sylwetek zwierząt, Ğcinków tekstylnych. Grupa II – technika sgrafitto – wydrapywanie sylwetek zwierząt i konturów roĞlin na kartce pokrytej kredką woskową i czarnym tuszem. 8. 9. Analiza i ocena wykonanych prac. PoĪegnanie. TURNIEJ WIEDZY O ZWIERZĉTACH àĄKOWYCH Zagadki Ma czerwone nogi, chociaĪ nie zmarzá wcale, Chce zielony przysmak w mokrej trawie znaleĨü. Nie liĞü – a na áące i zielony Nie zegar – a cyka jak szalony. Nie w stajni skacze wolny. JuĪ wiem! – to .... Latem krąĪĊ, co mam siá, zbieram z kwiatów záoty pyá. Wesoáo skacze, ale ucieka, gdy dziób czerwony ujrzy z daleka. Na pastwisku, w sadzie, drąĪy korytarze, Kopce z ziemi sypie, poáyka szkodniki, Dosyü poĪyteczny, choü nie zawsze grzeczny. 64 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Skrzydeáka mam jak páatki, choü nie jestem kwiatem, i nad kwiatami w sáoĔcu wesoáo fruwam latem. PYTANIA DO TURNIEJU 1. Jakiego koloru mają dziób i nogi máode bociany? 2. Dlaczego bocian samiec wczeĞniej przylatuje z ciepáych krajów? 3. Gdzie zakáadają swoje gniazda czajki? 4. Ile jajek skáada czajka i jakiego są koloru? 5. Co zawdziĊczamy pszczoáom? 6. Jakie zwierzĊta wystĊpują najczĊĞciej na áące (ptaki, ssaki czy owady)? 7. Dlaczego biedronki są poĪyteczne? 8. Po czym poznasz, gdzie przebywa kret? 9. SpoĞród zwierząt áąkowych wymieĔ co najmniej dwa zwierzĊta poĪyteczne. 10. Czym Īywią siĊ motyle? Literatura: 1. Joanna Stec – „Zagadki dla najmáodszych”. 2. Maria Kownacka – „Razem ze sáonkiem” cz. 2 – Wiosna 3. H. KitliĔska-PiĊta – „Z Ekoludkiem poznajĊ Ğwiat” – kl. 2 podrĊcznik z üwiczeniami 65 66 Nauczanie zintegrowane – konspekty Wiosna w sadzie i ogrodzie Beata Feret Konspekt do zajĊü zintegrowanych w klasie I Krąg tematyczny: WszĊdzie wiosna. Temat dnia: Wiosna w sadzie i ogrodzie. Prowadząca: Beata Feret. Zadania dydaktyczno-wychowawcze: EDUKACJA POLONISTYCZNA: x wypowiada siĊ swobodnie na temat wiosny w ogrodzie i sadzie, x popiera swoje wypowiedzi odpowiednimi fragmentami tekstu z podrĊcznika, x czyta gáoĞno, poprawnie i wyraĨnie, x wypowiada siĊ peánymi zdaniami na dany temat, x ukáada i pisze zdania z rozsypanki wyrazowej i sylabowej, x áączy poprawnie czasowniki z rzeczownikami, x stosuje w praktyce czasowniki w liczbie pojedynczej i mnogiej, x rozwiązuje zagadki, rebusy, ukáada hasáa, x umie udzieliü odpowiedzi na pytania. EDUKACJA ĝRODOWISKOWA: x dostrzega i omawia róĪnice w wyglądzie sadu, ogrodu w zaleĪnoĞci od pory roku, x zna wybrane drzewa i krzewy owocowe oraz kwiaty, x wie, jakie prace wykonywane są wiosną w ogrodzie i sadzie, x okreĞla, do jakich prac wykorzystuje siĊ róĪne narzĊdzia ogrodnicze, x jest wraĪliwy na piĊkno przyrody. 67 Beata Feret – Wiosna w sadzie i ogrodzie EDUKACJA MATEMATYCZNA: x poprawnie dodaje i odejmuje w zakresie 20, x ukáada liczby od najmniejszej do najwiĊkszej, x dodaje jednakowe skáadniki, x rozwiązuje zadania tekstowe. EDUKACJA MUZYCZNO-RUCHOWA: x Ğpiewa piosenkĊ pt. „Wiosna w ogródku”, x uczestniczy w zabawach ruchowych, inspirowanych muzyką, x rozwija wraĪliwoĞü muzyczną, x Ğmiaáo odgrywa scenki pantomimiczne. Metody pracy: a) Podające: pogadanka, opowiadanie. b) Problemowe: aktywizujące: gry dydaktyczne: symulacyjne. c) Eksponujące: ekspozycja, pokaz poáączony z przeĪyciem. d) Praktyczne: üwiczenia przedmiotowe. Formy pracy: a) aktywnoĞü indywidualna (jednolita, zróĪnicowana) b) aktywnoĞü zbiorowa (jednolita z caáą klasą, jednolita grupowa). ĝrodki dydaktyczne: a) podrĊcznik do ksztaácenia zintegrowanego „JuĪ w szkole”, semestr II, str. 66-68, b) üwiczenia „JuĪ w szkole”, czĊĞü 5, str. 64-68, c) ilustracje: sad i ogród w róĪnych porach roku d) rozsypanka wyrazowa, sylabowa, e) dziaáania matematyczne, f) rebusy, zagadki, g) piosenka pt. „Wiosna w ogródku”, kaseta, semestr II. Przebieg zajĊü: 1. Przywitanie. 2. Rozmowa z dzieümi na temat wyglądu sadu i ogrodu w róĪnych porach roku: wypowiedzi na temat ilustracji, wyjaĞnienie róĪnicy miĊdzy sadem i ogrodem: sad – miejsce uprawy drzew i krzewów owocowych, 68 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 ogród – miejsce uprawy drzew i krzewów owocowych, warzyw, roĞlin ozdobnych, wyszukanie róĪnic miĊdzy drzewem i krzewem. Drzewo – ma wyraĨny pieĔ, gaáĊzie tworzą koronĊ. Krzew – nie ma wyraĨnego pnia, ma kilka gaáĊzi. 3. Uczniowie wykonują dziaáania matematyczne (zróĪnicowane), nastĊpnie porządkują wyniki od najmniejszego do najwiĊkszego i odczytują hasáo, które jest tematem zajĊü: „Wiosna w sadzie i ogrodzie”. I grupa: II grupa: 11 - 8 = 3 WIOS 12 - 8 = 4 WIOSNA 12 - 8 = 4 NA 15 - 9 = 6 W 15 - 9 = 6 W 8 + 4 = 12 SADZIE 18 - 9 = 9 S.A. 6 + 8 = 14 I 8 + 4 = 12 DZIE 8 + 9 = 17 OGRODZIE 6 + 8 = 14 I 8 + 7 = 15 O 7 + 9 = 16 GRO 8 + 9 = 17 DZIE 4. 5. 6. Jakie drzewa owocowe rosną w sadzie i ogrodzie? – üwiczenie 2, str. 65. Uzupeánienie brakujących liter w wyrazach. Odczytanie hasáa: „Sadzimy drzewa” – üwiczenie 1, str. 65. Nawiązanie do hasáa „Sadzimy drzewa”. Przedstawienie na tablicy „sadzenia drzew”, zwrócenie uwagi na wyraĪenia: 3 rzĊdy po 4 drzewa w kaĪdym, 2 rzĊdy po 6 drzew w kaĪdym, 4 rzĊdy po 3 drzewa w kaĪdym: Zapisanie formuá matematycznych - dodawanie jednakowych skáadników: 4 + 4 + 4 = 12, 7. 8. 6 + 6 = 12, 3 + 3 + 3 + 3 = 12 Praca w üwiczeniach pod kierunkiem nauczyciela – üwiczenie 1, str. 68. Rozwiązywanie zagadek. Na patyku zĊbów rządek, znają je na pewno dzieci. SáuĪą do równania grządek. (grabie) 69 Beata Feret – Wiosna w sadzie i ogrodzie Co kopie, chociaĪ nie ma nóg? BĊdziesz nią ogród skopaü mógá. (áopata) Mam dáugą szyjĊ, mam teĪ ucho. Podlewam kwiaty, kiedy jest sucho. (konewka) 9. Wyszukanie narzĊdzi wykorzystywanych do pracy w sadzie lub ogrodzie – üwiczenie 3, str. 65. 10. Sáuchanie tekstu pt. „Ogród Agaty”, czytanego przez dzieci. Rozmowa na temat wiosennych prac w ogrodzie. Zwrócenie uwagi na nazwy narzĊdzi ogrodniczych, nazwy roĞlin oraz nazwy czynnoĞci. PodrĊcznik, str. 66. 11. Podpisanie ilustracji zgodnie z pytaniami: Co robi Agata?, Co robią dzieci?, wykorzystując wyrazy z ramki - üwiczenie 4, str. 66. 12. ĝpiewanie piosenki pt. „Wiosna w ogródku”, improwizowanie ruchem jej treĞci. 13. Scenki pantomimiczne: Co robiĊ w moim ogrodzie? 14. Podsumowanie zajĊü. Uszeregowanie promyczkowe pojĊü związanych z ogrodem. MoĪe to byü nazwa roĞliny, narzĊdzia i czynnoĞci. Dzieci ukáadają promyki. OGRÓD tulipan bratki Īonkile forsycje stokrotki 15. 16. 17. 18. grabie áopata konewka motyka kopie grabi sadzi Po uáoĪeniu promyków dzieci sprawdzają, który jest najdáuĪszy. Rozwiązanie rebusu i napisanie odpowiedzi na pytanie: Co robią ludzie wiosną w ogrodach? – üwiczenie 7, str. 67. Praca domowa: ûwiczenie 2 i 3, str. 68. Ewaluacja: Ocena tematu lekcji i atmosfery – zaznaczenie pozytywnych lub negatywnych odczuü dzieci związanych z zajĊciami. PoĪegnanie. Literatura: 1. Maágorzta Ewa Piotrowska, Maria Alicja SzymaĔska, PodrĊcznik do ksztaácenia zintegrowanego „JuĪ w szkole”, Klasa I – semestr drugi, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003. 70 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 2. 3. 4. Maágorzta Ewa Piotrowska, Maria Alicja SzymaĔska „JuĪ w szkole”, üwiczenia czĊĞü 5, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003. Zagadki dla najmáodszych – materiaáy dydaktyczne, Wybór i opracowanie Joanna Stec, Oficyna Wydawnicza i Fonograficzna, Kielce 1992. Maágorzata Kwil, Zyta Nowak, Maágorzata Ewa Piotrowska, Danuta Radulska, Maágorzata Wanda Szewczyk, Scenariusze zajĊü dziennych, klasa pierwsza, semestr drugi, czĊĞü 2, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003, str. 206. 71 72 Nauczanie zintegrowane – konspekty Wiosna budzi zapachami i kolorami Dorota Chomiuk, ElĪbieta Mazur Scenariusz zajĊü zintegrowanych w klasie I integracyjnej Data: 30.03.2004 r. Prowadząca: mgr Dorota Chomiuk. Nauczyciel wspomagający: mgr ElĪbieta Mazur OĞrodek tematyczny: Witaj wiosno! Hasáo dnia: Wiosna budzi zapachami i kolorami. Temat dnia: DáuĪsze wypowiedzi na temat: „Co wiosna juĪ obudziáa?”, na podstawie ilustracji i wáasnych obserwacji. GáoĞne, indywidualne czytanie tekstu „Wkrótce wiosna” i zestawienie jego treĞci z ilustracją. Ukáadanie zdaĔ z rozsypanki wyrazowej. Pisownia wyrazów z „ó”. ĝpiewanie piosenki pt. „Wkrótce wiosna”. Ukáadanie zadaĔ tekstowych do ilustracji. Cel gáówny: UczeĔ wypowiada siĊ na temat zmian zachodzących w przyrodzie wiosną. Cele operacyjne: W zakresie EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: UczeĔ: x gáoĞno czyta tekst, x potrafi porównaü tekst z ilustracją, x rozróĪnia mowĊ poetycką od potocznej, x potrafi wyszukaü i poprawnie zapisaü wyrazy z „ó” wymiennym i niewymiennym zawarte w tekĞcie, x ukáada zdania z rozsypanki wyrazowej. W zakresie EDUKACJI SPOàECZNO – PRZYRODNICZEJ. UczeĔ: x potrafi nazywaü roĞliny kwitnące wiosną, x potrafi nazywaü ptaki przylatujące do nas na wiosnĊ, x klasyfikuje wyrazy oznaczające nazwy zwierząt i roĞlin. 73 Dorota Chomiuk, ElĪbieta Mazur – Wiosna budzi zapachami i kolorami x rozróĪnia i nazywa pory roku. W zakresie EDUKACJI MATEMATYCZNEJ. UczeĔ: x dodaje i odejmuje w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego, x ukáada zadania tekstowe do ilustracji. W zakresie EDUKACJI MUZYCZNEJ. UczeĔ: x potrafi Ğpiewaü wyuczone piosenki, x improwizuje Ğpiewaną piosenkĊ Cele lekcji dla uczniów objĊtych integracją. W zakresie EDUKACJI POLONISTYCZNEJ. UczeĔ: x sáucha czytanego tekstu, x odpowiada na pytania związane z tekstem, x uwaĪnie sáucha poleceĔ i wypowiedzi, x wzbogaca swoje sáownictwo, x potrafi odszukaü i podkreĞliü „ó” w wyrazach, x czyta sylaby, x skáada wyrazy z sylab z pomocą nauczyciela. W zakresie EDUKACJI SPOàECZNO – PRZYRODNICZEJ. UczeĔ: x potrafi nazwaü zwiastuny wiosny na podstawie ilustracji, x rozwija percepcjĊ wzrokową w toku obserwacji rzeczywistoĞci i na obrazkach, x rozpoznaje wiosnĊ na ilustracjach. W zakresie EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: UczeĔ: x przelicza elementy w zakresie 20, x dodaje i odejmuje w zakresie 20. W zakresie EDUKACJI MUZYCZNEJ. UczeĔ: x rozwija aktywnoĞü muzyczną wyraĪającą siĊ w Ğpiewie zbiorowym, x aktywnie uczestniczy w zabawie ruchowej. Formy pracy: zbiorowa, grupowa zróĪnicowana, indywidualna. Metody pracy: podające: pogadanka, rozmowa kierowana, praktyczne: pokaz, üwiczenia przedmiotowe, eksponujące: zabawa improwizowana. 74 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 ĝrodki dydaktyczne: ilustracje przedstawiające zwiastuny wiosny, ilustracje ptaków i kwiatów, podrĊcznik „Wesoáa szkoáa” cz. 4, karty pracy „Wasoáa szkoáa” cz. 4, kartoniki z dziaáaniami, rozsypanka wyrazowa, wyrazy z nazwami roĞlin i zwierząt, liczmany demonstracyjne do zadaĔ tekstowych, magnetofon i páyta z nagraniem, instrumenty perkusyjne. Przebieg zajĊü: 1. Wprowadzenie do tematu. Uczniowie: obliczają dziaáania matematyczne na dodawanie i odejmowanie w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego, wyróĪniają gáoskĊ z wyrazu, którą wskazuje wynik dziaáania, odczytują hasáo. SKO WRO NEK PIER WIO SNEK STO KRO TKA SZPAK JAS KÓà KA PRZE BI ĝNIEG BO CIAN KRO KUS S.A SAN KI SàO WIK 20-16 12-10 ZA WI LEC 12-5 17-14 10-9 9-6 13-8 7-5 14-8 11-6 19-16 4 2 7 3 1 3 5 2 6 5 3 W I T A J W I O S N O ĝpiewanie piosenki „Wkrótce wiosna” Odczytanie tekstu piosenki „Wkrótce wiosna” (podrĊcznik str. 34.) Zestawienie treĞci tekstu z ilustracją (podrĊcznik str. 34) Dlaczego ta ilustracja pasuje do sáów piosenki? 5. Zestawienie mowy poetyckiej z mową potoczną (karty pracy str. 40 üw. 1.). Mowa poetycka: SáoĔce daje zimie pstryczka w nos. Mowa potoczna: SáoĔce przygrzewa i robi siĊ coraz cieplej. Mowa poetycka: Ptaki niosą wiosnĊ na skrzydáach. Mowa potoczna: Wiosną powracają ptaki z ciepáych krajów. 2. 3. 4. 75 Dorota Chomiuk, ElĪbieta Mazur – Wiosna budzi zapachami i kolorami 6. 7. 8. 9. 10. 11. Pisownia wyrazów z „ó”, które wystąpiáy w tekĞcie (karty pracy str. 40 üw. 2) jaskóáka, róĪ – „ó” niewymienne, pól bo pole – „ó” wymienne. Wybieranie ilustracji obrazujących zwiastuny wiosny, o których jest mowa w wierszu. Ukáadanie zdaĔ z rozsypanki wyrazowej pod obrazkami (dwie osoby ukáada jedno zdanie). a) Pierwszy rozkwita pierwiosnek. b) ĝciągamy chochoáy z róĪ. c) Wczesną wiosną Ğpiewa skowronek. d) SáoĔce mocniej przygrzewa. e) Wysoko latają róĪne ptaki. f) ZáociĞcie kwitną leszczyny. g) Obudziáy siĊ pszczoáy w ulach. h) Pani wiosna chodzi po polach. Zabawa ruchowa improwizowana. Nauczyciel mówi zdania dotyczące róĪnych symptomów wiosny, uczniowie wykonują odpowiednie gesty i ruchy. Nauczyciel wykorzystuje instrumenty perkusyjne wedáug uznania. Porządkowanie nazw roĞlin i zwierząt w tabelce. Nazwy roĞlin: róĪa, leszczyna, pierwiosnek, stokrotka, zawilec, przebiĞnieg, krokus, sasanka. Nazwy zwierząt: skowronek, szpak, jaskóáka, bocian, sáowik, kos, gawron. Ile jest nazw zwierząt? Ile jest nazw roĞlin? Których nazw jest wiĊcej? Ile jest razem nazw roĞlin i zwierząt? Ukáadanie zadaĔ tekstowych do ilustracji umieszczonych na tablicy. 9 + 5 = 9 = 9 + 1 + 4 = 10 + 4 = 14 12. 13. ĝpiewanie piosenki „Wkrótce wiosna”. Zadanie pracy domowej. Karty pracy str. 40 üw. 6, str. 41 üw. 2 76 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 KARTA PRACY DLA UCZNIA 1. Uporządkuj nazwy roĞlin i zwierząt w tabelce (nazwy umieszczone są na tablicy). NAZWY ROĝLIN NAZWY ZWIERZĄT 77 Dorota Chomiuk, ElĪbieta Mazur – Wiosna budzi zapachami i kolorami 2. UáóĪ treĞü zadania do ilustracji. Zapisz rozwiązanie i odpowiedĨ. + = + + = Odp.: Literatura 1. DAGMARA LANGE – „Zwiastuny wiosny”, 1996 Wydawnictwo „Mulico” 2. WOLFGANG DREYER – „-àąka”, Warszawa 1995 wydawnictwo „Mulico” 3. JAN SOKOàOWSKI – „Ptaki Polski” Warszawa 1965 PZWS 4. JAN PINOWSKI – „O ptakach”, Warszawa 1975 WSIP 5. JÓZEF BàACHOWICZ – „Ksztaátowanie umiejĊtnoĞci czytania ze zrozumieniem”, Warszawa 1988 WSIP 78 Nauczanie zintegrowane – konspekty W zielonym kolorze. Zwiastuny wiosny Agnieszka Drozdowska Szkoáa Podstawowa nr 6 w Mielcu Konspekt do zajĊü zintegrowanych w klasie III Integralny oĞrodek tematyczny: Witaj Wiosno! Temat dnia: W zielonym kolorze. Zwiastuny wiosny. Swobodne wypowiedzi na temat zmian zachodzących w przyrodzie wczesną wiosną oraz zwiastunów wiosny w oparciu o doĞwiadczenia dzieci oraz wiersze „Wiosna” i „Zielony wiersz”. Samodzielne ukáadanie zdaĔ na temat- ulubiony kolor wiosny. Pisownia wyrazów z „ą” i „Ċ”. ĝpiewanie piosenki pt. „Przyszáa pani Wiosna” z taktowaniem na dwa. Cel gáówny: Utrwalenie wiadomoĞci na temat zwiastunów wiosny. Cele operacyjne: UczeĔ: ED. ĝRODOWISKOWA x dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie wczesną wiosną, x rozpoznaje roĞliny, zwierzĊta, owady i ptaki zwiastujące wiosnĊ, ED. POLONISTYCZNA x ukáada i zapisuje dáuĪszą, wielozdaniową wypowiedĨ na okreĞlony temat, x stosuje pisowniĊ wyrazów z „ą” i „Ċ”, ED. MUZYCZNA x Ğpiewa piosenkĊ z taktowaniem na dwa. 79 Agnieszka Drozdowska – W zielonym kolorze. Zwiastuny wiosny. Formy pracy: indywidualna, grupowa – zróĪnicowana, zbiorowa Metody pracy: podające – pogadanka, opowiadanie; praktyczne – pokaz, üwiczenia przedmiotowe; eksponujące – ekspozycja (ekspozycja zwiastunów wiosny). ĝrodki dydaktyczne: ilustracje przedstawiające zwiastuny wiosny, naturalne okazy, strój pani Wiosny, kartki z rebusami dla kaĪdego ucznia, karty pracy, podrĊcznik, magnetofon. Przebieg zajĊü: 1. Powitanie. 2. WejĞcie uczennicy – pani Wiosny w stroju o barwach zieleni i Īóáci. pani Wiosna niesie w koszyku zwiastuny wiosny np. wiosenne kwiaty, motyle, ptaki, (wszystko sztuczne), rozmawia z dzieümi na temat przyniesionych zwiastunów wiosny, uczniowie otrzymują od pani Wiosny karteczki z rebusem, który rozwiązują samodzielnie, hasáo: „Zwiastuny wiosny”, dzieci przypominają znaczenie pojĊcia „Zwiastuny wiosny”, oraz podają barwy jakie dominują wiosną, 3. Zapis do zeszytu tematu zajĊü: „Zwiastuny wiosny”. 4. Przedstawienie uczniom rysunków przedstawiających po jednym przykáadzie zwiastuna wiosny z grupy roĞlin, zwierząt, ptaków i owadów uczniowie podają swoje propozycje innych zwiastunów wiosny z kaĪdej grupy i zapisują je na tablicy, roĞliny 5. zwierzĊta ptaki owady krokus jeĪ jaskóáka motyl przebiĞnieg Īaba bocian pszczoáa pierwiosnek niedĨwiedĨ skowronek trzmiel zapis nazw zwiastunów wiosny do zeszytu. Pokaz naturalnych okazów roĞlin zwiastujących wiosnĊ np. bazie, stokrotki, fioáki, itp. 80 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 6. Przerwa Ğródlekcyjna – improwizacja ruchowa do sáów oraz melodii piosenki pt. „Przyszáa pani Wiosna”. 7. ĝpiewanie piosenki „Przyszáa pani Wiosna” z taktowaniem na dwa. 8. Sáuchanie wierszy „Wiosna” i „Zielony wiersz” odczytanych przez dobrze czytającego ucznia ukierunkowane pytaniami: Gdzie przyszáa wiosna? Jakie barwy najbardziej lubi wiosna? 9. Praca w grupach. I grupa – uczniowie wypisują z wierszy rzeczowniki związane z wiosną oraz dopisują wáasne propozycje rzeczowników II grupa – uczniowie wypisują z wiersza „Zielony wiersz” przymiotniki oraz dopisują wáasne propozycje przymiotników odnoszących siĊ do wiosny. 10. Podsumowanie wiadomoĞci o wioĞnie, jej barwach i zwiastunach wiosny uáoĪenie przez dzieci kilku zdaĔ na temat: Ulubiony kolor wiosny wykorzystanie rzeczowników i przymiotników uprzednio wypisanych przez uczniów, zapis uáoĪonych zdaĔ w „Karcie pracy” – karta 4 üwiczenie 5, z uwzglĊdnieniem pisowni wyrazów z „ą” i „Ċ”, ocena pracy uczniów. 11. Zadanie i omówienie sposobu wykonania pracy domowej – karta 4 üw. 2. 12. PoĪegnanie. Literatura: 1. P. Bąk „Czytanie i recytacja w klasach początkowych”, WSiP, Warszawa 1984 r. 2. H. Gutowska „ĝrodowisko spoáeczno-przyrodnicze w klasach 1-3”, WSiP, Warszawa 1989 r. 3. H. Dobrowolska, A. Konieczna, W. Dziabaszewski „Wesoáa szkoáa. Ksztaácenie zintegrowane w klasie 3. PodrĊcznik czĊĞü 3” i „Wesoáa szkoáa. Ksztaácenie zintegrowane w klasie 3. Karty pracy ucznia. CzĊĞü 3”, WSiP, Warszawa 2001 r. 81 82 Nauczanie zintegrowane – konspekty Przyroda podczas wiosennej wycieczki Anna CzerwiĔska Szkoáa Podstawowa nr 9 w Mielcu Konspekt zajĊü do nauczania zintegrowanego w klasie I Tematyka zajĊü: Poznajemy i podpatrujemy przyrodĊ podczas wiosennej wycieczki - zabawa dydaktyczna. Utrwalenie sáownictwa dotyczącego wiosny. Zadania dydaktyczno - wychowawcze EDUKACJA POLONISTYCZNA: x rozpoznawanie, nazywanie i prawidáowe zapisywanie nazw roĞlin i zwierząt leĞnych x formuáowanie odpowiedzi na postawione pytania x utrwalenie sáownictwa dotyczącego wiosny x rozwijanie logicznego myĞlenia EDUKACJA MATEMATYCZNA: x doskonalenie umiejĊtnoĞci dodawania i odejmowania w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego EDUKACJA ĝRODOWISKOWA: x rozróĪnianie podziaáu na drzewa, krzewy i roĞliny zielne x rozróĪnianie i nazywanie wiosennych kwiatów i przylatujących wiosną x budzenie wraĪliwoĞci na otaczającą przyrodĊ x utrwalenie zasad wáaĞciwego zachowania siĊ w lesie EDUKACJA MUZYCZNA: x áączenie ruchu z muzyką x wyrabianie nawyku relaksacji przy muzyce: 83 ptaków Anna CzerwiĔska – Przyroda podczas wiosennej wycieczki. Metody: podające: pogadanka, opowiadanie, objaĞnienie problemowe aktywizujące: gra dydaktyczna symulacyjna Formy pracy: zespoáowa, indywidualna ĝrodki dydaktyczne: teksty zagadek, pytania i zadania do wykonania, szyfronada, rozsypanki wyrazowe, plansza do gry, kostka i pionki /kolorowe magnesy/ Przebieg zajĊü: I. CzynnoĞci organizacyjno- porządkowe 1. Powitanie 2. Podziaá uczniów na trzy grupy: ĝwierszcze, Mrówki, Biedronki /rozdanie wszystkim uczniom czapeczek z nazwą grupy/. 3. Poznanie nastroju w jakim znajduje siĊ kaĪdy uczeĔ w danym dniu /wybór przez kaĪde dziecko karteczki z ilustracją odpowiedniej twarzy/. II. Nawiązanie do tematu zajĊü. 1. Przypomnienie w formie pytaĔ i odpowiedzi treĞci opowiadania M. Kownackiej ,,Wiosenna wycieczka” /,,Razem ze sáonkiem - Wiosna”/. - Gdzie wybraáy siĊ dzieci? Co zabraáy ze sobą? Jak uporządkowaáy przyniesione zbiory? III. Zapoznanie z tematyką zajĊü. 1. Odszyfrowanie tematu: WYRUSZAMY NA WIOSENNĄ WYCIECZKĉ. Za kaĪdy prawidáowo odgadniĊty za pomocą szyfronady wyraz zespóá otrzymuje zieloną kartĊ, którą wykorzysta podczas gry. 2. Przypomnienie zasad wáaĞciwego zachowania siĊ w lesie. 3. OdgadniĊcie motta wycieczki /uporządkowanie w kolejnoĞci rosnącej wyników dziaáaĔ/: MIEJ USZY I OCZY SZEROKO OTWARTE. 4. Omówienie zasad gry. ZASADY GRY ¾ GrĊ rozpoczyna zespóá, który w 2 rzutach wyrzuci najwiĊkszą liczbĊ oczek. ¾ Na trasie nie wolno ominąü czerwonych i czerwono- zielonych pól. ĩeby na nich stanąü trzeba wyrzuciü odpowiednią liczbĊ oczek lub uĪyü zielonej karty. ¾ Pola czerwone. Za prawidáową odpowiedĨ przesuwamy siĊ o dwa miejsca do przodu. ¾ JeĪeli odpowiedĨ bĊdzie báĊdna lub nie zostanie udzielona zostajemy w tym samym miejscu. 84 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 ¾ Pola czerwono- zielone. Po udzieleniu odpowiedzi na postawione pytanie mamy moĪliwoĞü zdobycia zielonej karty, którą otrzymamy wówczas, gdy po wysáuchaniu ciekawostki przyrodniczej prawidáowo odpowiemy na jedno pytanie. ¾ Pola niebieskie. Przymusowy postój- opuszczamy jedną kolejkĊ i zbieramy Ğmieci. ¾ GrĊ wygrywa zespóá, który pierwszy dotrze do mety. 5. ZaĞpiewanie piosenki ,, Na wĊdrówkĊ” i rozpoczĊcie gry. ZESTAWY PYTAē I ZADAē DO WYKONANIA PRZEZ POSZCZEGÓLNE ZESPOàY NA TRASIE WYCIECZKI Biedronki ) Podaj nazwy 5 ptaków przylatujących do nas wiosną. ) UáóĪ hasáo z rozsypanki wyrazowej. Nie/ páosz/ zwierząt/ leĞnych!/ ) Podaj rozwiązanie zagadki. Nogi ma czerwone, cienkie jak patyki, a po nasze Īaby przybyá aĪ z Afryki. /bocian/ ) RozwiąĪ zadanie. Z wycieczki dzieci przyniosáy 9 szyszek Ğwierkowych i 6 sosnowych. Ile szyszek przyniosáy dzieci? ) Powiedz przysáowie o kwietniu. ĝwierszcze ) WymieĔ nazwy wiosennych miesiĊcy. ) Podaj rozwiązanie zagadki. Mieszka przy ziemi, pod niebem Ğpiewa, jego piosenka wiosnĊ przywiewa. /sáowik/ ) RozwiąĪ zadanie. W czasie wycieczki Marcin zrobiá 7 zdjĊü ptaków i 6 zdjĊü drzew. Ile zdjĊü zrobiá Marcin? ) UáóĪ hasáo z rozsypanki wyrazowej. Wszystkie/ Ğmieci/ zabierz/ ze sobą/ do domu!/ ) Podaj datĊ rozpoczĊcia kalendarzowej wiosny. 85 Anna CzerwiĔska – Przyroda podczas wiosennej wycieczki. ) ) ) ) ) Mrówki Powiedz, co jest symbolem poĪegnania zimy? RozwiąĪ zagadkĊ. Gniazdko z báota lepi pod dachu okapem. Przylatuje wiosną, aby uciec z latem. /jaskóáka/ UáóĪ hasáo z rozsypanki wyrazowej. Nie/ zrywaj/ kwiatów/ chronionych!/ Policz ile kilometrów liczy trasa wiosennej wycieczki, na która wyruszyáa klasa I A Szkoáa- las –5km W lesie- 2km Las- szkoáa –7km Powiedz przysáowie o marcu. Ciekawostki przyrodnicze Nietoperze nie zakáadają gniazd. Kiedy wieczorem wylatują na áowy, dzieci ich lecą z nimi, przyczepione do futerka matki. Pytanie: Gdzie są dzieci nietoperza, kiedy ich mama leci na Īer? Maáe sarniĊta mają sierĞü w ciapki, a maáe dziki - warchlaczki- w paski. WĞród zieleni lasu i plamek sáonecznych są dlatego mniej widoczne. Pytanie: Które leĞne dzieci są w ciapki? Máode bociany po wykluciu siĊ z jaj mają przez dáuĪszy czas czarne dzioby i ciemno-szare, krótkie nogi; potem nogi im siĊ szybko wydáuĪają i wraz z dziobami zmieniają kolor na czerwony. Pytanie: Jakiego koloru mają dziób i nogi máode bociany? Kuka wyáącznie samiec kukuáki, samica wydaje gáos podobny do chichotu i syku. Pytanie: Czy wszystkie kukuáki kukają? PRZERWA ĝRÓDLEKCYJNA - ilustracja ruchowa do piosenki ,,Kukuáeczka”. 6. Kontynuacja gry. IV. Podsumowanie zajĊü. Literatura: 1. M. Kownacka, Razem ze sáonkiem 2. D. Czelakowska, Stymulująca funkcja gier i zabaw dydaktycznych w ksztaáceniu sprawnoĞci jĊzykowej uczniów klas I - III, Kraków 1998 3. I. Breguáa, Konkurs przyrodniczy kl. I - III pod hasáem: ,,Maáy przyjaciel przyrody”, ĩycie Szkoáy 1997 nr 3. 4. J. Stec, Zagadki dla najmáodszych 86 Nauczanie zintegrowane – konspekty Na ludową nutĊ Dorota Narowska Konspekt do zajĊü zintegrowanych w klasie III OĞrodek tematyczny: Tradycje ludowe. Temat dnia: Na ludową nutĊ. Prowadząca: Dorota Narowska Zadania dydaktyczno-wychowawcze : EDUKACJA POLONISTYCZNA: x WdraĪanie uczniów do swobodnych wypowiedzi na dany temat i poprawnego budowania odpowiedzi na pytania. x Wzbogacanie czynnego sáownika uczniów. x Doskonalenie umiejĊtnoĞci páynnego i wyrazistego czytania. x Utrwalenie pojĊü: przymiotnik i rzeczownik. x Doskonalenie umiejĊtnoĞci ustnego opisywania stroju ludowego. x Ksztaácenie umiejĊtnoĞci zmiany liczby pojedynczej na mnogą. x Doskonalenie umiejĊtnoĞci rozwijania zdaĔ. x Doskonalenie umiejĊtnoĞci pisania nazw: áowiczanka, mielczanka. EDUKACJA MATEMATYCZNA: x Utrwalenie pojĊü: iloczyn, iloraz. x Doskonalenie umiejĊtnoĞci mnoĪenia i dzielenia liczb w zakresie 1000. x WdraĪanie do samodzielnego i logicznego myĞlenia. EDUKACJA ĝRODOWISKOWA: x Zapoznanie uczniów z charakterystycznymi cechami strojów ludowych z róĪnych regionów Polski. 87 Dorota Narowska - Na ludową nutĊ x x x x Ksztaácenie umiejĊtnoĞci odszukiwania na mapie Polski róĪnych regionów naszego kraju. UwraĪliwienie uczniów na piĊkno ludowych strojów. WdraĪanie uczniów do gáĊbszego poznawania i pielĊgnowania polskich tradycji ludowych. Zapoznanie uczniów ze strojami ludowymi z regionu, w którym mieszkają. EDUKACJA MUZYCZNO-RUCHOWA: x Zapoznanie uczniów z ludowymi piosenkami. x Doskonalenie umiejĊtnoĞci improwizowania ruchem ich treĞci i melodii. x Ksztaácenie umiejĊtnoĞci pokazywania ciaáem, gestem i ruchem róĪnych sytuacji Īyciowych, drama: pokaz mody strojów ludowych. x UwraĪliwienie uczniów na piĊkno ludowej muzyki. Metody pracy: a) Podające (pogadanka, opis, objaĞnienie), b) problemowe - aktywizujące (metoda sytuacyjna), c) eksponujące (pokaz poáączony z przeĪyciem), d) praktyczne ( üwiczenia przedmiotowe ). Formy pracy: Zbiorowa, indywidualna-zróĪnicowana, grupowa. ĝrodki dydaktyczne: podrĊcznik „Wesoáa szkoáa” cz. III puzzle matematyczne páyta z nagraniem ludowych piosenek w wykonaniu zespoáu „ĝląsk” tekst z lukami wyrazy na kartonikach do rozwijania zdaĔ ilustracje strojów ludowych z róĪnych regionów Polski strój ludowy zespoáu „Rzeszowiacy” mapa fizyczna Polski PRZEBIEG ZAJĉû: 1. Przywitanie. 2. Afirmacja: PoáóĪ gáowĊ na stole, zamknij oczy, wyobraĨ sobie, Īe jesteĞ w skansenie i oglądasz ludowe stroje i inne przedmioty stanowiące 88 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. sztukĊ ludową. Wszystko zapamiĊtujesz bez problemu, bo masz bardzo dobrą pamiĊü Ukáadanie puzzli matematycznych-podawanie wáaĞciwych iloczynów i ilorazów liczb na kartonikach. Po poprawnym rozwiązaniu uczeĔ odwraca kartonik na drugą stronĊ. W ten sposób kolejni uczniowie odsáaniają obrazek, (strój ludowy). Rozmowa na temat polskich strojów ludowych [ilustracje strojów na tablicy]: a) Jakie są cechy charakterystyczne strojów ludowych z róĪnych regionów Polski? b) W jakich okolicznoĞciach widziaáeĞ dorosáych i dzieci w strojach ludowych? Pokaz stroju rzeszowskiego [naturalny okaz] i pytanie, skąd pochodzi? Opisywanie ustne tego stroju. Odszukanie na mapie Polski regionów, z których pochodzą zaprezentowane stroje ludowe. Próby ustnego opisywania stroju áowickiego na podstawie projektu plastycznego [lalka w skompletowanym stroju] wykonanego wczeĞniej na edukacji plastycznej. Przepisywanie opisu stroju poáączone ze zmianą liczby pojedynczej na mnogą. K. 24 üw. 1 [praca zróĪnicowana - Janusz i Patryk otrzymują tekst z lukami]. Wyraziste czytanie kilku opisów strojów áowickich. Ocena prac. Sáuchanie ludowych piosenek w wykonaniu zespoáu „ĝląsk”. Improwizacja ruchem treĞci i melodii z wykorzystaniem wczeĞniej zrobionych lalek w strojach ludowych. Rozwijanie zdania. Zespóá taĔczy. K. 24 üw. 2. Wykorzystanie zaprezentowanego sáownictwa [kartoniki z wyrazami na tablicy]. WyróĪnianie przymiotników. Drama: Pokaz mody ludowych strojów polskich. Jedna osoba wchodzi w rolĊ prowadzącego pokaz mówiąc: np. Rozpoczynamy pokaz ludowych strojów polskich przygotowanych przez wybitnych plastyków i znawców folkloru. Oto przed nami projekty pierwszego zespoáu. Przygotowali je …, itd. Uczniowie z pierwszego zespoáu pojawiają siĊ na „wybiegu” i demonstrują przygotowane projekty strojów [trzymają wysoko w rĊkach lalki w wykonanych przez siebie strojach].Jedna osoba z zespoáu dokonuje ich opisu. 89 Dorota Narowska - Na ludową nutĊ 13. 14. 15. 16. Dopisywanie przymiotników do podanych rzeczowników [jeĞli wystarczy czasu] K. 24 üw. 4. Ocena pracy grup i poszczególnych uczniów przez nauczyciela. Ocena aktywnej pracy przez nadanie tytuáu „Znawca folkloru”. Zadanie pracy domowej - K. 24 üw. 3.UáóĪ krótką pisemną wypowiedĨ, w której odpowiesz na nastĊpujące pytania: Jakie stroje ludowe noszone są w twoim regionie? Czym siĊ wyróĪniają? Co ci siĊ w nich podoba? Zaznaczenie pozytywnych i negatywnych odczuü dzieci związanych z zajĊciami - „kosz i walizka”. Tekst z lukami: PiĊkne áowickie ............................ są tkane w kolorowe pasy. Na biaáych ............................................... czerwienią siĊ sznury korali. Stroje uzupeániają bogato ............................. gorsety. PiĊknie wyglądają áowiczanki w ludowych ........................ Literatura: 1. Encyklopedia dla dzieci „Polska moja ojczyzna” 2. G. Kapica „Rozrywki umysáowe w nauczaniu początkowym” 3. K. WlaĪnik, A. Záotkiewicz „ûwiczenia Ğródlekcyjne i miĊdzylekcyjne w klasach początkowych” 90 Nauczanie zintegrowane – konspekty Konspekt zajĊü otwartych z uczniami zdolnymi klas III w nauczaniu zintegrowanym Teresa Kusak nauczycielka nauczania zintegrowanego Szkoáa Podstawowa nr 3 w Mielcu „ûWICZENIA W WIELOZMYSàOWYM POZNAWANIU OTOCZENIA” ZajĊcia prowadzone wedáug autorskiego programu zajĊü pozalekcyjnych „Program pracy z uczniami zdolnymi klas III”. Prowadzący: Teresa Kusak, nauczycielka nauczania zintegrowanego Data: 13.02.2004 r. Miejsce: Szkoáa Podstawowa nr 3 im. Wojska Polskiego w Mielcu Czas: 45 minut Cele zajĊü: x x x x x x x x Rozbudzanie ciekawoĞci poznawczej Doskonalenie sprawnoĞci i wraĪliwoĞci zmysáów Rozwijanie spostrzegawczoĞci Rozwijanie twórczego myĞlenia Poznanie zabaw interakcyjnych i relaksacyjnych Poznanie üwiczeĔ bĊdących elementami treningu twórczoĞci Doskonalenie pamiĊci Rozwijanie wyobraĨni i fantazji Formy: a) b) c) d) indywidualna zróĪnicowana, indywidualna jednolita, zbiorowa jednolita, zbiorowa zróĪnicowana 91 Teresa Kusak – ûwiczenia w wielozmysáowym poznawaniu otoczenia Metody: a) b) c) podające – opis, problemowe – aktywizujące (metoda sytuacyjna, gry dydaktyczne symulacyjne), praktyczne – pokaz, üwiczenia przedmiotowe ĝrodki dydaktyczne: produkty spoĪywcze (jabáko, cytryna, sok pomaraĔczowy, miód, przegotowana woda, chrupki kukurydziane, czekolada, torebka herbaty, suszone grzyby), worek z nieprzeĨroczystej tkaniny Ğciągany tasiemką, notesik, kalendarzyk kieszonkowy, dáugopis, zakáadka do ksiąĪki, plastykowy portfelik, puzzle, maskotka, mydáo, woda perfumowana, guzik, kreda, oáówek, noĪyczki, spodek, moneta dwuzáotowa, áyĪeczka, kasztan, taca, áyĪeczki plastykowe, szalik, chustka (do zasáoniĊcia przedmiotów leĪących na tacy) Przebieg zajĊü 1. Powitanie – „Powitanie inaczej” 2. Zabawa interakcyjna – „Ludzie do ludzi” 3. ûwiczenia w poznawaniu najbliĪszego otoczenia – zabawa „Co siĊ zmieniáo?” Jedno dziecko wychodzi z sali. Podczas jego nieobecnoĞci prowadzący zmienia jedną rzecz w wyglądzie sali (np. odsáania firankĊ, przesuwa krzesáo, zmienia miejsce poáoĪenia kredy, otwiera okno, zapala Ğwiatáo). Zadaniem odgadującego po wejĞciu do sali jest odpowiedĨ na pytanie „Co siĊ zmieniáo?” 4. ûwiczenia w doskonaleniu zmysáu smaku – zabawa „Rozpoznaj smak” Dzieci rozpoznają (mając zasáoniĊte oczy) smak produktów, nazywają je i okreĞlają ich smak np. sáodkie jabáko, kwaĞna cytryna, sok pomaraĔczowy, miód, woda, chrupki kukurydziane. 5. ûwiczenia w rozpoznawaniu przedmiotów za pomocą dotyku – zabawa „Czarodziejski worek” Dziecko dotyka przedmiot ukryty w worku, rozpoznaje go i nazywa. JeĞli odgadnie, otrzymuje go w prezencie. Prowadzący wkáada do worka nastĊpny przedmiot dla kolejnego dziecka i zabawa powtarza siĊ. Proponowane przedmioty to: kalendarzyk kieszonkowy, dáugopis, notesik, zakáadka do ksiąĪki, portfelik, puzzle w maáym, otwieranym pudeáku, maskotka. 6. ûwiczenia w rozpoznawaniu przedmiotów za pomocą wĊchu – zabawa „Poznaj Stachu po zapachu” Dziecko rozpoznaje przedmiot po zapachu (mając zasáoniĊte oczy), nazywa go i okreĞla jego zapach jako mocny, sáaby, delikatny, przyjemny. KaĪde dziecko rozpoznaje w ten sposób inny przedmiot np. 92 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 7. 8. 9. 10. 11. 12. czekolada, mydáo, torebka herbaty, suszone grzyby, cytryna, woda, woda perfumowana. ûwiczenia oddechowe – „Dmuchawiec”, „Gaszenie Ğwieczki” ûwiczenia pamiĊci – zabawa „ZapamiĊtaj ukryte przedmioty” Dzieci przyglądają siĊ przez 1 minutĊ i zapamiĊtują jak najwiĊcej przedmiotów leĪących na tacy. Prowadzący nakrywa tacĊ nieprzezroczystą chustą. NastĊpnie dzieci piszą na kartkach nazwy zapamiĊtanych przedmiotów. Wygrywa osoba, która poda prawidáowo wszystkie nazwy lub ich najwiĊkszą liczbĊ. Proponowane przedmioty to: guzik, kreda, oáówek, noĪyczki, spodek, moneta, áyĪeczka, portfelik, kasztan. ûwiczenia bĊdące elementami treningu twórczoĞci – budowanie áaĔcuchów skojarzeĔ Prowadzący mówi wyraz, a dzieci podają skojarzenia do tego wyrazu tworząc áaĔcuch skojarzeĔ. Proponowane wyrazy to: jĊzyk, rĊka, oczy, Īarówka. ûwiczenia relaksacyjne – zabawa „Guffi” Dzieci chodzą z zamkniĊtymi oczami po sali. Prowadzący na ucho nadaje jednemu z dzieci imiĊ Guffi. Dzieci chodzą, napotkane osoby pytają: Guffi? JeĞli dotkną Guffiego, który milczy, áapią go za ramiona tworząc pociąg. One teĪ stają siĊ Guffim. JeĞli dotkniĊta osoba nie jest Guffim na pytanie odpowiada: Guffi. To oznacza, Īe naleĪy szukaü dalej. Zabawa koĔczy siĊ z chwilą kiedy wszystkie osoby odnajdą Guffiego i utworzą pociąg. „Iskierka przyjaĨni” – prowadzący Ğciskając i lekko potrząsając dáoĔ dziecka stojącego obok „przekazuje” iskierkĊ przyjaĨni. Dzieci stojąc w kole, trzymają siĊ za rĊce i przekazują sobie w ten sam sposób iskierkĊ, aĪ dotrze znów do prowadzącego. Ewaluacja zajĊü – wypeánienie ankiety ewaluacyjnej. ZakoĔczenie zajĊü Literatura: 1. Materiaáy warsztatowe i szkoleniowe 93 94 Nauczanie zintegrowane – konspekty Konspekt zajĊü korekcyjno - kompensacyjnych dla pleców okrągáych Mariola Kobos nauczyciel nauczania zintegrowanego Szkoáa Podstawowa nr 6 w Mielcu Wedáug toku lekcyjnego gier i zabaw Temat: Rozciąganie miĊĞni nadmiernie napiĊtych i przykurczonych. Cele: x x x x àączenia przyjemnej zabawy z wykonywaniem üwiczeĔ korekcyjnych. Rozciąganie miĊĞni piersiowych Wzmocnienie miĊĞni Ğciągających áopatki i prostowników grzbietu. Wyczucie swojego ciaáa oraz utrzymanie go w pozycji skorygowanej. Metody: zabawowo-naĞladowcza, zadaniowa. Forma: frontalna, zespoáowa. Liczba üwiczących: 10. Czas trwania: 45 minut. Przybory i przyrządy: woreczki, szarfy, áaweczki gimnastyczne, kocyk. 95 Mariola Kobos – üwiczenia korekcyjno-kompensacyjne (konspekt zajĊü) Przebieg lekcji: TOK TreĞü i opis zabawy Uwagi 1 2 3 I CZĉĝû WSTĉPNA 1. Zbiórka, przywitanie, odliczanie Ustawienie w szeregu, korekcja postawy dzieci, podanie tematu zajĊü, sprawdzenie pracy domowej. 2. Marsz oraz proste üwiczenia stóp i koĔczyn dolnych. 3. ûwiczenie gáowy i górnej czĊĞci grzbietu. Pw. marsz RR w dóá w skos, przejĞcie do marszu na palcach, piĊtach, z wysokim uniesieniem kolan. 4. ûwiczenia koĔczyn górnych. ZABAWA ZNAJDħ PARĉ Pw. stanie. Poáowa grupy RR w górĊ, wyprost (szarfy trzymane na koĔcach). Druga poáowa grupy, RR Ğwiecznik. Na sygnaá ZNAJDĩ PARĉ dzieci dobierają siĊ parami, dziecko z szarfą i bez szarfy i ustawiają siĊ tyáem do siebie. Przekazanie szarfy górą o RR wyprostowanych. 5. ûwiczenia miĊĞni brzusznych. ZABAWA POKAĩ SZARFĉ Pw. leĪenie tyáem NN ugiĊte, RR w Ğwiecznik, szarfa na brzuch. Na sygnaá POKAĩ SZARFĉ – unoszenie miednicy w górĊ. SCHOWAJ SZARFĉ – przyciąganie kolan do klatki piersiowej ZABAWA MILCZEK Pw. siad skrzyĪny, RR „skurcz pionowy ramion”. Prowadzący zadaje pytania, na które dzieci odpowiadają ruchami gáowy. W pá. strzaákowej - odpowiedĨ brzmi tak w pá. czoáowej - nie wiem. 96 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 II CZĉĝû GàÓWNA 1 2 1. Zabawa orientacyjna (lub ZABAWA OGONKI Pw. Stanie RR skurcz pionowy ramion. Z tyáu za gumkĊ od spodenek zaáoĪona szarfa bieg – na sygnaá OGONKI, wszyscy starają siĊ zebraü jak najwiĊcej szarf od przeciwników. Zabawa koĔczy siĊ gdy wszystkie ogonki zostaną oderwane. Przeliczenie szarf uniesionych nad gáową, RR wyprostowane (chwyt za koĔce szarf). orientacyjno-bieĪna ksztaácąca spostrzegawczoĞü). 2. ûwiczenia poprawiające postawĊ o charakterze pracy miĊĞniowej, wieloznacznej (duĪych grup miĊĞniowych). 3. Zabawa na czworakach (bieĪna z omijaniem przeszkód lub üwiczeniem spostrzegawczoĞci). 4. Zabawy rzutne z uĪyciem woreczków lub paáeczki. ZABAWA UKRYJ SIĉ Pw. siad klĊczny po przeciwnych stronach áaweczki RR wyprostowane, dáonie oparte o áaweczkĊ. Na hasáo UKRYJ SIĉ dzieci wykonują jednoczeĞnie opad T w przód, tak aby plecy byáy poniĪej wysokoĞci áaweczki. Na hasáo POPATRZ – dzieci bez unoszenia T, unoszą gáowĊ i patrzą na siebie. ZABAWA ZAJĄCZKI Pw. przysiad. Na hasáo ZAJĄCZKI SKACZĄ – zajĊcze skoki. ZAJĄCZKI STOJĄ SàUPKA – przysiad klĊczny RR skurcz pionowy ramion, gáowa wyciągniĊta w górĊ. ZABAWA TRAF DO KOSZA Pw. lĪenie przodem w kierunku gáowami do siebie w odlegáoĞci ok. 1 m. I dz. RR – wyciągniĊte w przód tworzą kosz (áokcie oderwane od podáogi). II dz. RR - wyciągniĊte w przód, rzut woreczkiem do kosza (dwoma rĊkami) áokcie oderwane od podáogi. Zmiana. 97 3 Mariola Kobos – üwiczenia korekcyjno-kompensacyjne (konspekt zajĊü) 1 5. Nauka prawidáowego chodu lub üwiczenie rytmu, zabawa ze Ğpiewem. 2 3 ZABWA LABADO Pw. stanie w kole, tyáem do Ğrodka koáa. RR w bok na ramiona dziecka stojącego obok. Ruch po obwodzie koáa krokiem dostawnym w rytm piosenki. Zmiana uáoĪenia RR- w dóá w skos z rotacją zewnĊtrzną na poĞladkach stojącego obok. U nas w szkole wielki ruch Ruch-uch RĊka-rĊka Noga-noga Biodra-gáowabrzuch-uch 6. Intensywna zabawa bieĪna zakoĔczona üwiczeniami na drabinkach (zwis i póázwis) ZABAWA POWÓDħ Pw. stanie, RR w bok . Bieg na sygnaá POWÓDħ- podbieganie do drabinek w pozycji tyáem do drabinki ,chwyt dosiĊĪny ,podciąganie kolan .Na sygnaá SàOēCE-bieg po sali w pozycji skorygowanej. 7. Zabawa ksztaácąca sáuch, rozpoznawanie, kolorów i ksztaátów. Pw. leĪenie przodem NN- ugiĊte RR wyprostowane a potem ugiĊte w áokciach trzymają woreczki. Wystukiwanie sáów kipi kasza w usáyszanym rytmie. 8. Druga zabawa na czworakach (o charakterze intensywnych üwiczeĔ tuáowia). ZABAWA TUNEL Podziaá dzieci na dwie grupy. Pw. siad skrzyĪny w rzĊdzie po przeciwlegáych stronach przed koĔcami áaweczek uáoĪonych równolegle, RR w Ğwiecznik. Kolejno dojĞcie do áaweczek leĪenie przodem na kocyku, chwyt dáoĔmi krawĊdzi áawki. NN zgiĊte, podudzie skrzyĪowane. Dzieci wykonują Ğlizg na kocu do koĔca áawki po czym oddają kocyk dziecku siedzącemu naprzeciwko same ustawiają siĊ w pozycji skorygowanej na koĔcu rzĊdu. 98 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 1 9. Zabawa orientacyjno porządkowa z uwzglĊdnieniem poprawnej postawy 2 3 BEREK ZACZAROWANY Bieg na palcach po sali RR splecione z tyáu. Osoba zaczarowana przez berka przyjmuje dowolną pozycjĊ skorygowaną. W celu odczarowania inny üwiczący przyjmuje taką samą pozycjĊ naprzeciwko zaczarowanej osoby. III CZĉĝû KOēCOWA 1 1. ûwiczenia oddechowe 2 3 ODLOT BOCIANÓW Pw. siad klĊczny, RR wzdáuĪ tuáowia. Wznos RR w górĊ bokiem – wdech, opuszczanie RR bokiem – wydech (rĊce - skrzydáa dotykają siĊ w górze zewnĊtrzną stroną dáoni). 2. ûwiczenia stóp w miejscu i w marszu. Marsz wzdáuĪ linii, RR w Ğwiecznik. Na sygnaá GĄSIENICA zatrzymanie siĊ i posuwanie siĊ po sali chodem gąsienicy. 3. PoĪegnanie. Podsumowanie zajĊü. Przypomnienie o utrwaleniu pozycji skorygowanej w domu podczas odrabiania lekcji, oglądania telewizji i spoĪywania posiáków. Pw. Ukáon japoĔski poĪegnanie siĊ. Zad. dom. Narysuj tyle kwiatów ile razy skorygowaáeĞ swoją postawĊ. Literatura: 1. M. J. Koáodziejowie „Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w szkole”, Wydawnictwo OĞwiatowe FOSZE Rzeszów 1998, 2. T. Kasperczyk „Wady postawy ciaáa – diagnostyka i leczenie”, Kraków 2001, 3. H. Malina „Wady koĔczyn dolnych, postĊpowanie korekcyjne”, Kraków 1996, 4. S. Owczarek „Atlas üwiczeĔ korekcyjnych” WSiP, Warszawa 1998, 5. R. TrzeĞniowski „Gry i zabawy ruchowe”. 99 100 Nauczanie zintegrowane – konspekty Poznajemy wiersze Juliana Tuwima o dzieciach Lidia Tylutki nauczanie zintegrowane Konspekt lekcji w klasie I Krąg tematyczny: Nasze spotkanie z lekturą. Temat: POZNAJEMY WIERSZE JULIANA TUWIMA O DZIECIACH Opracowanie: Lidia Tylutki (nauczanie zintegrowane) Cele dydaktyczne: w zakresie EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: x rozwiązywanie zagadek o wierszach J. Tuwima na podstawie fragmentów i ilustracji, x gáoĞne czytanie wybranych fragmentów o dzieciach, x ukáadanie rad dla bohaterów wierszy – zdania oceniające zachowanie, x pisanie imion i tytuáów wielką literą, w zakresie EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: x rozwiązywanie zadaĔ tekstowych na porównywanie w zakresie 25, x ukáadanie treĞci zadaĔ do ilustracji, w zakresie EDUKACJI MUZYCZNO – RUCHOWEJ: x czytanie wierszy obrazkowych z podkáadem muzycznym, x wielo-zmysáowe poznawanie klasycznej poezji dzieciĊcej, Cele wychowawcze: x ksztaátowanie pozytywnych zachowaĔ wobec dorosáych w oparciu o analizĊ wierszy, x aktywne wspóádziaáanie w zespole. 101 Lidia Tylutki – Poznajemy wiersze Juliana Tuwima o dzieciach Zamierzenia nauczyciela: UczeĔ potrafi: x odgadnąü tytuá wiersza na podstawie ilustracji i fragmentu tekstu x oceniü bohaterów wierszy oraz udzieliü rad dla nich. x zapisaü rady w formie równowaĪników (bez wprowadzania nazwy) x porównywaü liczby w zakresie 25 oraz samodzielnie rozwiązaü proste zadanie tekstowe. Metody: podająca – czytanie tekstu literackiego problemowa – aktywizująca; dyskusja dydaktyczna kierowana eksponująca; prezentacja multimedialna dziaáania praktyczne – üwiczenia w kartach pracy Formy pracy: praca zespoáowa jednolita i indywidualna, ĝrodki dydaktyczne: egzemplarze lektury J. Tuwima pt. „Wiersze dla dzieci”, komputer i projektor multimedialny, program komputerowy Power Point, obrazkowe ilustracje wierszy, fiszki i karty pracy, plansze demonstracyjne do zadaĔ matematycznych, magnetofon, Īetony aktywnoĞci. Literatura: 1. L. Bzowska, R. Kownacka – „Uczymy siĊ bawiąc” (wydawnictwo Klanza) 2. Scenariusze zajĊü dziennych „JuĪ w szkole” – (wydawnictwo Nowa Era) 3. J. Tuwim – „Wiersze dla dzieci” – z zasobów biblioteki szkolnej Przebieg lekcji: 1. Powitanie uczniów sáowami: Wszyscy są! Witam Was! Zaczynamy juĪ czas. Jestem ja – jesteĞ ty! Raz, dwa i trzy! 2. Rozwiązywanie zagadek związanych z wierszami J. Tuwima. ilustracje na tablicy, karteczki z zagadkami i tytuáami (odwróconymi) Nauczyciel przypina na tablicy ilustracje związane z wierszami J. Tuwima „Lokomotywa”, „Warzywa”, „Okulary”, „Abecadáo”, „Rzepka”, „O Grzesiu káamczuchu i jego cioci”, „Zosia Samosia”, „Idzie GrzeĞ przez wieĞ”. Dzieci losują karteczki – zagadki z fragmentami wierszy. 102 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 KaĪde wybrane dziecko gáoĞno odczytuje fragment – zagadkĊ, a pozostaáe wskazują, do której ilustracji pasuje czytany fragment. Jedno dziecko przypina odpowiedni tytuá pod ilustracją. Oto fragmenty: 3. Nagle zerknąá do lusterka.... Nie chce wierzyü... znowu zerka. Znalazá! Są! Okazaáo siĊ, ĩe je ma na wáasnym nosie. „Okulary” Kurka na kiciĊ, Kicia za Mruczka, Mruczek za wnuczka, Wnuczek za babciĊ, Babcia za dziadka... „Rzepka” I peáno ludzi w kaĪdym wagonie, A w jednym krowy, a w drugim konie „Lokomotywa” PoáoĪyáa kucharka na stole: Kartofle, buraki, marchewkĊ, fasolĊ, kapustĊ, pietruszkĊ, selery i groch... „Warzywa” O – jak balon pĊkáo, AĪ siĊ P przelĊkáo, T – daszek zgubiáo. L – do U wskoczyáo... „Abecadáo” Idzie GrzeĞ przez wieĞ, Worek piasku niesie, A przez dziurkĊ Piasek ciurkiem... „Idzie GrzeĞ” Wszystko sama lepiej wie, Wszystko sama robiü chce, Dla niej szkoáa, ksiąĪka, mama Nic nie znaczą – wszystko sama! „Zosia Samosia” List byá do wujka Leona, A skrzynka byáa czerwona, A koperta... no .. taka .. tego ... Nic takiego nadzwyczajnego, „O Grzesiu káamczuchu....” Prezentacja multimedialna – slajdów. Fragmenty tekstów i ilustracji ciąg dalszy. Wykorzystanie pozostaáych wierszy Tuwima oraz odgadywanie ich tytuáów Odgadnij tytuáy wierszy Prezentacja: Lidii Tylutki 103 Lidia Tylutki – Poznajemy wiersze Juliana Tuwima o dzieciach „Skandal! – krzyczy – Nie do wiary! KtoĞ mi ukradá .... „OKULARY” ... Buch, jak gorąco! Uch, jak gorąco!... „Lokomotywa” ...Ma on cháopczyka i dziewczynkĊ. Miáego sáonika i Ğliczną sáoninkĊ. „SáoĔ Trąbalski” „Piasku mniej – nosiü lĪej”... „Idzie GrzeĞ” 104 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 ... Oj, przydaáby siĊ ktoĞ na przyczepkĊ! ... „Rzepka” ...Bo wszystko sama! sama! sama! „Zosia Samosia” ... A gdy ze szkoáy do domu wraca. Psoci, figluje – to jego praca... „Murzynek Bambo” GRATULACJE !!! 105 Lidia Tylutki – Poznajemy wiersze Juliana Tuwima o dzieciach 4. Dyskusja kierowana na temat przeczytanych wierszy. Dlaczego ZosiĊ nazywano Samosią? Co niósá GrzeĞ? Dlaczego GrzeĞ wracaá przez wieĞ? O co pytaáa Grzesia ciocia? Jak zachowaá siĊ GrzeĞ wobec cioci? 5. Dobieranie ilustracji do wierszy, pisanie imion. Uczniowie zapisują odpowiednie imiona dzieci pod ilustracjami w kartach pracy. Nauczyciel przypomina o pisowni wielka literą. 6. Przerwa Ğródlekcyjna. ĝpiewanie z rytmicznym pokazywaniem piosenki „Lekcja rysunku” Ukáadanie i zapisywanie prostych zdaĔ oceniających postaci z wierszy. Uczniowie samodzielnie (niektórzy pod kierunkiem nauczyciela) zapisują po jednym zdaniu o kaĪdym bohaterze w zeszycie üwiczeĔ. NastĊpnie wszyscy gáoĞno czytają uáoĪone zdania. NIGDY NIE KàAM. BĄDħ UWAĩNY. ZAWSZE SàUCHAJ RODZICÓW. 8. Ukáadanie zadania tekstowego na podstawie planszy rysunkowej przedstawiającej dwoje czytelników. Ocena najciekawszych i prawidáowych wypowiedzi. 9. Samodzielne rozwiązanie zadania na fiszkach matematycznych. Kto przeczytaá wiĊcej wierszy – Zosia czy GrzeĞ? Wpisz odpowiedni znak: =, <, >. 13 10 O ile wiĊcej wierszy przeczytaáa Zosia? 10. Podsumowanie lekcji i ocena aktywnoĞci uczniów na podstawie zliczonych Īetonów. 11. Zadanie i objaĞnienie pracy domowej. 7. 106 Nauczanie zintegrowane – konspekty Unia Europejska i jej symbole BoĪena Rokosz SP 1 Mielec, Renata Rdzak Integracja europejska w nauczaniu zintegrowanym – konspekt zajĊü do kl. II JesteĞmy w przededniu wstąpienia do Unii Europejskiej. Dlatego teĪ edukacja europejska powinna byü rozpoczĊta juĪ w pierwszym etapie ksztaácenia tak, aby máodzi Europejczycy zdobywali wyksztaácenie, które rozwijaü w nich bĊdzie ĞwiadomoĞü opartą na wspólnym dobru, zrozumieniu, tolerancji i wierze w wolnoĞü. Wszechstronny rozwój uczniów to wiedza o Europie, jej historii, dziedzictwie kulturowym i róĪnorodnoĞci narodów, które ją tworzą. W nauczaniu początkowym dzieci poznając swoją ojczyznĊ uĞwiadamiają sobie toĪsamoĞü narodową: Jestem Polakiem, wiĊc Europejczykiem. Wydaje siĊ, Īe treĞci związane z Unią Europejską są zbyt trudne dla máodych ludzi. Jednak moĪliwoĞci oswojenia uczniów z tym tematem są ogromne. Na co dzieĔ dziecko styka siĊ z wieloma wiadomoĞciami o Unii Europejskiej sáuchając wypowiedzi dorosáych, oglądając telewizjĊ i strony internetowe, sáuchając radia. Stwarza to wspaniaáe warunki dla nauczycieli i zachĊca do edukacji europejskiej w celu jej uporządkowania. Dzieci bardzo chĊtnie gromadzą i zbierają materiaáy na temat Unii Europejskiej i dąĪeĔ Polski do wspólnej Europy. Wykorzystując to zaangaĪowanie moĪna w prosty sposób stworzyü krąg tematyczny: JesteĞmy Europejczykami. Proponujemy scenariusz zajĊü z tego krĊgu. 107 BoĪena Rokosz, Renata Rdzak – Unia Europejska i jej symbole Scenariusz zajĊü dla klasy II „Unia Europejska i jej symbole” Temat dnia: Unia Europejska i jej symbole. Cele: x x x Wiedzieü, jakie paĔstwa tworzą UniĊ Europejską. Znaü symbole Wspólnoty Europejskiej: flagĊ Unii, „OdĊ do radoĞci” - hymn Unii, „Syriusza” maskotkĊ Unii. Umieü pokazaü na mapie paĔstwa Unii Europejskiej i nasz kraj. ĝrodki dydaktyczne: x mapa „Integrująca siĊ Europa”, x kaseta z nagraniem „Ody do radoĞci” – magnetofon, x mapka konturowa Europy (dla kaĪdego ucznia), x flaga Unii, x ilustracja z Syriuszem, x plansza z pieniĊdzmi euro, x krzyĪówka. Metody i formy: x podające – pogadanka, x problemowe – aktywizujące – gry dydaktyczne, dyskusja dydaktyczna, x praktyczne – pokaz. Przebieg zajĊü: EDUKACJA MATEMATYCZNA 1. Dodawanie i odejmowanie pamiĊciowe w zakresie 100. Podziaá klasy na dwie grupy. Uczniowie rozwiązują zadania porządkując wyniki rosnąco, kaĪdy wynik ma przyporządkowaną liczb. Odczytują hasáo „Europa”. Karty pracy dla kaĪdego dziecka. I grupa II grupa 6+2= E 9+2= E 15 – 3 = U 17 – 4 = U 20 + 4 = R 31 + 0 = R 56 – 5 = O 41 + 8 = O 69 + 5 = P 67 – 9 = P 70 + 6 = A 91 – 10 = A 108 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 2. 3. WyjaĞnienie, jakimi pieniĊdzmi páaci siĊ w Europie (12 spoĞród 15 paĔstw Unii uĪywa euro - bez Wielkiej Brytanii, Szwecji i Danii). Pokaz planszy z euro. Rozwiązywanie zadaĔ tekstowych: a) Maciek ma 8 monet euro, a Wojtek o 7 monet euro wiĊcej. Ile monet euro ma Wojtek? Ile monet euro mają razem? b) Ania ma 42 euro, a jej siostra o 20 euro mniej. Ile euro ma siostra Ani? Ile euro mają razem? c) Kasia ma 15 euro, a jej siostra ma 9 euro. O ile wiĊcej euro ma Kasia od swojej siostry? EDUKACJA ĝRODOWISKOWA 1. Zabawa – „unijne podanie” Uczniowie siadają w krĊgu. Jedna osoba siada w Ğrodku z piáką. Rzuca piákĊ wypowiadając nazwĊ jakiegoĞ dowolnego paĔstwa. PiákĊ naleĪy záapaü tylko wtedy, jeĞli paĔstwo jest paĔstwem europejskim. Osoba, która siĊ pomyli odsuwa siĊ do tyáu na jedną kolejkĊ. Kto siĊ nie pomyli zamienia siĊ z osobą siedzącą w Ğrodku i rzuca piáką. 2. RozáoĪenie mapy „Integrująca siĊ Europa”. Pokazanie ·konturu Europy i jej paĔstw. Rozpoznanie miejsca poáoĪenia Polski. 3. Podziaá uczniów na grupy. KaĪda grupa otrzymuje kopertĊ z ukrytymi w niej informacjami o paĔstwach Unii (kolorowanki z ukrytymi flagami paĔstw i zagadki o tych paĔstwach). Po odgadniĊciu przedstawiciel grupy wskazuje paĔstwo na mapie. 4. Przypomnienie: jakie są symbole narodowe naszej ojczyzny. Rozmowa dotycząca symboli europejskiej wspólnoty. EDUKACJA MUZYCZNA 1. Odtworzenie z magnetofonu „Ody do radoĞci”. Poinformowanie uczniów, Īe muzyka zostaáa zaczerpniĊta z IX symfonii Ludwiga van Bethovena, tekst z „Ody do radoĞci” Fryderyka Schillera. EDUKACJA POLONISTYCZNA 1. Nauczyciel wyjaĞnia, co to jest Unia Europejska (w skrócie przedstawia historiĊ utworzenia wspólnoty), Komisja Europejska i wspólna polityka paĔstw tworzących UniĊ. 2. Zapisanie wspólnie zredagowanej notatki do zeszytu. np.: Unia Europejska to piĊtnaĞcie paĔstw poáączonych w jedną organizacjĊ, która prowadzi wspólną politykĊ: gospodarczą, 109 BoĪena Rokosz, Renata Rdzak – Unia Europejska i jej symbole 3. 4. regionalną, rolną, kulturalną, walutową, zagraniczną oraz wojskową. PaĔstwa Unii: Francja, Niemcy, Belgia, Dania, Holandia, Luksemburg, Wáochy, Wielka Brytania, Irlandia, Portugalia, Hiszpania, Austria, Grecja, Szwecja i Finlandia. Symbole Unii: hymn to „Oda do radoĞci”, a flaga jest niebieska i ma 12 Īóátych gwiazdek. Siedzibą Komisji Europejskiej i parlamentu jest stolica Belgii Bruksela. Nauczyciel zadaje pytanie: Co stanie siĊ 1 maja 2004 roku? Dyskusja na temat tego, dlaczego Polska chce staü siĊ paĔstwem Unii Europejskiej. Jakie korzyĞci páyną z przynaleĪnoĞci poszczególnych paĔstw do Unii? EDUKACJA TECHNICZNO - PLASTYCZNA 1. Uczniowie kolorem zielonym kolorują Rzeczpospolitą Polską na swojej mapce konturowej. NastĊpnie kolorem niebieskim kolorują poszczególne paĔstwa, które naleĪą do Unii. 2. Umieszczenie flagi Unii na tablicy. Rozdanie niebieskich kartek bloku technicznego i wzorów gwiazdek. Uczniowie odrysowują i wycinają gwiazdki naklejając je na niebieskiej kartce tak, aby powstaáa flaga Unii (12 gwiazdek przypominających tarczĊ zegarową). W Ğrodku pola gwiazdek umieszczają flagĊ Polski – paĔstwa, które zmierza do Zjednoczonej Europy. Prezentacja „Syriusza” – maskotki Unii. Ogáoszenie konkursu na projekt polskiej wersji tej maskotki. Rozdanie konturów z Syriuszem. 110 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Podsumowanie zajĊü – rozwiązanie krzyĪówki: 1. 2. H O L 3. 4. F U D Z I A L N D I A N I E M C Y R A N C J A E U R O 5. 6. B R U K S E L 7. E U R O P O L P 8. 9. 11. 14. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. S B H E I O L S K A S Z P A N I A 10. W E N E C J Z W E C J A 12. W A R S Z A W A 13. L U K S E M B L G I A E A A U R G MieszkaĔcy Europy. PaĔstwo tulipanów i wiatraków. Nasz zachodni sąsiad. ParyĪ jest stolicą. Pieniądze zjednoczonej Europy. Miasto – siedziba parlamentu Europejskiego. Policja europejska. Kandydat do Unii. Kraj sáynący z walk byków. Wáoskie miasto na wodzie. Nasz baátycki sąsiad. Stolica naszej Ojczyzny Najmniejsze paĔstwo Unii. Stolicą tego paĔstwa jest Bruksela. Literatura: 1. Bieda H. 15 lekcji o Europie, Wydawnictwo „ Wokóá nas”, Gliwice 2001. 111 BoĪena Rokosz, Renata Rdzak – Unia Europejska i jej symbole 2. 3. 4. 5. 6. Czachór Z. Sáowniczek europejski, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Warszawie, Warszawa 1996. KĊdzior-Niczyporuk E. (red.) Wprowadzenie do pedagogiki zabawy, Wydawnictwo KLANZA, Lublin 1998. RoĞciszewski M. Gry i zabawy towarzyskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1991. Weidenfeld W., Wessels W. Europa od A do Z, wydawnictwo „Wokóá nas”, Gliwice 2001. Barankiewicz Z. M., MosiĔski B., Waluch K. Gry i zabawy w edukacji europejskiej, Regionalne Centrum Informacji Europejskiej w Páocku, Páock 2003. 112 Nauczanie zintegrowane – konspekty Rozwijanie fantazji, zainteresowaĔ i zdolnoĞci uczniów Anna Szpakowska Ğwietlica szkolna przy SP 6 w Mielcu. Swoją wieloletnią pracĊ pedagogiczno – wychowawczą w ĝwietlicy szkolnej wzbogacam w róĪnego rodzaju gry, zabawy, konkursy. KaĪdy dobry nauczyciel powinien mieü obok wiedzy teoretycznej i metodycznej szeroką wiedzĊ psychologiczną, która pomaga mu lepiej rozumieü swych wychowanków. A. ZABAWA DYDAKTYCZNA W OPARCIU O TEKST M. ORàONIA pt. „O TYM NIE POMYĝLELI”. Gry i zabawy są czynnikami rozwojowym, naturalnymi potrzebami dzieci. Poprzez zabawy i gry efektywnie realizowane są cele: rozwijanie i doskonalenie procesów zdolnoĞci orientacyjno – poznawczych, budowanie poczucia wáasnej wartoĞci, porozumiewanie siĊ miĊdzy uczniami w grupie o róĪnych temperamentach (charakterach), doskonalenie koncentracji wszystkich uczniów, znalezienie swojego miejsca w grupie, odprĊĪeniu po nauce, integracji grupy, przyswajanie okreĞlonych umiejĊtnoĞci. B. CELE DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZE: Poznawczy: zapoznanie z tekstem M. Oráonia pt. „O tym nie pomyĞleli”. Ksztaácący: ksztaácenie pamiĊci sáuchowej oraz koncentracji, uwagi podczas sáuchania utworów, literackich, 113 Anna Szpakowska – Rozwijanie fantazji, zainteresowaĔ i zdolnoĞci uczniów wyrabianie pomysáowoĞci oraz sprawnoĞci manualnej, ksztaátowanie twórczoĞci plastycznej, wyrabianie sprawnoĞci w gáoĞnym czytaniu i zrozumieniu treĞci tekstu, bogacenie czynnego sáownictwa i poczucia estetyki. Wychowawczy: wdraĪanie do wspóádziaáania w grupie. Metody: rozmowa kierowana, pokaz, metoda üwiczeĔ praktycznych. Formy: zbiorowa praca w grupach zróĪnicowana. Pomoce: kartoniki z numerami grup, kartki format A3 do pisania, kredki, (sáodycze i breloczki - nagrody). Przebieg zabawy dydaktycznej: 1. Zapoznanie z tekstem M. Oráonia pt. „O tym nie pomyĞleli”: Zdarzyáo siĊ to na zuchowym biwaku. Do druha druĪynowego podszedá Jarek i powiedziaá: – ProszĊ druha! Mam pomysá. Zabawimy siĊ w chowanego. Nasz zastĊp ukryje siĊ w lesie, a druh nas bĊdzie szukaá. Na pewno nas druh nie znajdzie. Druh zastanowiá siĊ i odpowiedziaá: – Zgoda. Dostaniecie nawet nagrodĊ za dobry pomysá. Potem poszedá do swojego namiotu i po paru minutach wróciá z wielką torbą cukierków, pysznych cukierków w kolorowych papierkach! – oto nagroda! – rzeká. Cháopcy zabrali torbĊ i ogromnie zadowoleni ruszyli w las. Druh zaĞ przysiadá na pniu i uĞmiechnąá siĊ tajemniczo. O umówionej godzinie wstaá i poszedá na poszukiwanie. UwaĪnie obserwowaá ziemiĊ w lesie mech i trawĊ. – Jest. Báyszczy w jagodzinach. LeĪy. Znowu leĪy – powtarzaá co kilka kroków. Wreszcie zza gĊstych krzaków doleciaáy go znajome gáosy. Cháopcy nie spodziewali siĊ tak szybkiego druĪynowego i gwarzyli w najlepsze. Mieli okropnie Ğmieszne miny, gdy go przed sobą ujrzeli. – Jak ... jak nas druh znalazá? – wyjąkaá Jacek. – Zwyczajnie. – KtoĞ musiaá druhowi podpowiedzieü, gdzie jesteĞmy – nie dowierzaá Jarek – KtoĞ musiaá druhowi pomóc. Inaczej by nas druh tak szybko nie znalazá. 114 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 – Masz racjĊ – powiedziaá druĪynowy. – KtoĞ mi pomógá. – Widzi druh! – uciszyá siĊ Jacek. – Ale kto? – Wy sami! – My? – zdumieli siĊ cháopcy. – Tak. UĪyáem maáego podstĊpu i podstĊp siĊ udaá. – Jakiego podstĊpu? – Jeszcze siĊ nie domyĞlacie? – rozeĞmiaá siĊ druĪynowy. Dopiero teraz rozejrzeli siĊ wokóá i rozjaĞniáo im siĊ w gáowach. Zawstydzili siĊ. – nie pomyĞleliĞmy o tym – bąknąá Jacek. 2. Podziaá dzieci na trzy grupy. 3. Regulamin zabawy: ZADANIE I prawidáowa odpowiedz na zadane pytanie – 2pkt. ZADANIE II poprawnie narysowany obrazek – 5 pkt. ZADANIE III prawidáowe udzielenie odpowiedzi – 2 pkt. 4. Prezentacja grup i grupowych. 5. Przedstawienie Īetonów i nagród ( breloczki do kluczy, sáodycze). Dzieci Podzielone na trzy grupy mają za zadanie: I. Na kartkach z bloku napisaü jak nazywaáa siĊ zabawa zaproponowana przez Jarka napisaü miejsce zabawy jaką nagrodĊ wyznaczyá druh czy druh miaá trudnoĞci w odnalezieniu cháopców (czas trwania 10 min.) II. Narysowaü czĊĞü drogi i miejsce kryjówki cháopców. (czas wykonania 10 min.) (dodatkowe punkty za wykorzystanie caáej powierzchni karki i estetykĊ) III. Odpowiedzieü na pytanie; jakiego podstĊpu uĪyá druh? (czas trwania 5 min.) 6. Podsumowanie i narodzenie grup, które uzyskaáy najwiĊkszą iloĞü punktów. 115 116 Nauczanie zintegrowane – konspekty To mi siĊ udaáo Aleksandra Woáoszyn Ğwietlica przy SP 6 w Mielcu W przygotowywaniu zajĊü dla dzieci uczĊszczających do Ğwietlicy czĊsto korzystam z form oddziaáywaĔ werbalnych i niewerbalnych proponowanych przez M. àobockiego („W poszukiwaniu skutecznych form wychowania”). W zasadzie, w kaĪdy gotowy tekst literacki moĪna wpleĞü zadania, które wychowankowie wykonują w grupach, w oparciu o te formy. ZajĊcia te cieszą siĊ duĪym zainteresowaniem ze strony dzieci. Poprzez zabawĊ wychowankowie uczą siĊ rozwiązywaü rozmaite problemy a jednoczeĞnie wspóápracowaü w grupie. PoniĪej przedstawiam konspekt zajĊü otwartych, które przeprowadziáam dla rodziców i opiekunów naszych wychowanków. Temat: Zabawa dydaktyczna w oparciu o tekst M. WĊgrzeckiej „Czary mary”. Doskonalenie umiejĊtnoĞci uwaĪnego sáuchania tekstu literackiego. Cele: x Poznawczy: x zapoznanie z tekstem M. WĊgrzeckiej „Czary mary”. x Ksztaácący: x ksztaátowanie pamiĊci sáuchowej oraz koncentracji uwagi podczas sáuchania utworów literackich, x bogacenie czynnego sáownictwa, x rozwijanie zdolnoĞci plastycznych i manualnych, x rozwijanie umiejĊtnoĞci wspóápracy w grupie i zdrowej rywalizacji, x doskonalenie umiejĊtnoĞci czytania. x Wychowawczy: x wdraĪanie do umiejĊtnej wspóápracy w grupie z poszanowaniem pomysáów kaĪdego czáonka tej grupy. Metody: pogadanka, pokaz, metoda zajĊü praktycznych. 117 Aleksandra Woáoszyn – To mi siĊ udaáo (zabawa dydaktyczna) Formy: x zbiorowa przez dziaáalnoĞü poznawczą, odtwórczą i twórczą, x indywidualna przez dziaáalnoĞü twórczą. Formy wychowania: x formy oddziaáywaĔ werbalnych: wyzwalanie pomysáów, x „burza mózgów”, x formy oddziaáywaĔ niewerbalnych: swobodna ekspresja plastyczna. Pomoce: x kartki z rozpoczĊtymi nazwami druĪyn, x kolorowe karteczki do losowania – zielone, pomaraĔczowe, niebieskie, x kartoniki z napisami TAK-zielone, NIE-niebieskie – dla kaĪdego dziecka, x kartki z napisanym zaklĊciem, x kartki – miotáy z zapisanymi liczbami i literami, x kartony do rysowania, kredki, dyplomy, sáodycze, gwizdek. Tok zajĊü: I. CzĊĞü- wprowadzenie. 1. Powitanie. 2. Przedstawienie siĊ dzieci – runda. 3. Zapoznanie z reguáami zabawy. W dniu dzisiejszym bĊdziecie uczestnikami zabawy, której nazwĊ poznacie za chwilĊ. Tym celu musimy podzieliü siĊ na trzy grupy. BĊdziemy to robiü poprzez losowanie kolorowego kartonika. Kolor, który wyciągniecie bĊdzie jednoczeĞnie nazwą druĪyny (dzieci losują kolory). ProszĊ, aby druĪyna pomaraĔczowych zajĊáa miejsce pod segmentem z ksiąĪkami, druĪyna zielonych pod segmentem z zabawkami, a druĪyna niebieskich pod tablicą. Zastanówcie siĊ i wybierzcie, lub wylosujcie spoĞród siebie kapitana oraz dokoĔczcie nazwĊ druĪyny. prezentacja druĪyn i kapitanów, przedstawienie Īetonów, 118 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 II. CzĊĞü – realizacja tematu. 1. Zapoznanie z nazwą zabawy. ZADANIE I Aby poznaü tytuá dzisiejszej zabawy macie do wykonania I zadanie. W kopertach macie kartki – miotáy, na których znajdują siĊ liczby. Na znak gwizdka wyciągniecie miotáy z koperty i zaczniecie pracowaü. Zadanie polega na tym, Īeby uáoĪyü liczby od najwiĊkszej do najmniejszej, nastĊpnie odwróciü je na drugą stronĊ i odczytaü hasáo. Pracujemy wszyscy w tej sali. DruĪyna, która pierwsza poprawnie wykona zadanie otrzyma 3 punkty, druga 2 punkty, trzecia 1 punkt. DruĪyna, która jest gotowa do odczytania, sygnalizuje to przez podniesienie rąk do góry (gáoĞne odczytanie hasáa: Czary-Mary). Po ocenie dalszy ciąg zabawy. 2. Zapoznanie z tekstem M. WĊgrzeckiej „Czary – Mary” (w trakcie czytania tekstu dzieci wykonują w grupach kolejne zadania). Mary – Czary (dla przyjacióá Marysia), po wielu latach magicznej nauki, skoĔczyáa szkoáĊ i zostaáa dyplomowaną czarownicą. Musiaáa jednak jeszcze zgáĊbiü wiedzĊ tajemną i rozwiązaü pewne proste na pierwszy rzut oka, problemy. Pierwszym z nich byáa wielka ksiĊga zaklĊü „Aketpa anzcigam”, którą napisaá sáynny czarownik Kar Gam. Marysia znaáa zaklĊcia na pamiĊü, ale nie bardzo wiedziaáa o co w tym wszystkim chodzi. A byáy to bardzo waĪne zaklĊcia – znając je, moĪna byáo wyleczyü prawie kaĪdą chorobĊ. Zrezygnowana Mary wziĊáa ksiĊgĊ i przeczytaáa pierwsze, najprostsze zaklĊcie: Awoág aáalob ein ybeĪ ûaworecaps oĪud zsisum. – Ach, Īeby to byáo takie proste, jak „Podstawy magii” Abry K. Dabry – westchnĊáa – albo „Czarodziejska pokusa” Hokusa. Teraz jednak bardzo rzadko ktoĞ chciaá zamieniü ksiĊcia w ĪabĊ albo ofiarowaü komuĞ zatrute jabáko. Trzeba wiĊc byáo zrozumieü, co napisaá Kar Gam. Ale jak to zrobiü? – Zapytam moją magiczną KulĊ KrĊculĊ – postanowiáa Mary. 119 Aleksandra Woáoszyn – To mi siĊ udaáo (zabawa dydaktyczna) ZADANIE II Na kartkach w kopertach macie zapisane zaklĊcie, które usáyszeliĞcie przed chwilą. W przydzielonych salach odczytajcie uwaĪnie i dokáadnie zaklĊcie, oraz zgadnijcie co ono oznacza. Oceniani bĊdziecie za áadne przeczytanie zaklĊcia, a takĪe za wasze propozycje, co to zaklĊcie oznacza. Na wykonanie zadania macie 5 minut. za áadne odczytanie 5 pkt. za odgadniĊcie i napisanie rozwiązania na kartce (Īeby nie bolaáa gáowa, musisz duĪo spacerowaü) 5 pkt. Po ocenie dalszy ciąg opowiadania. Postawiáa KrĊculĊ tuĪ obok ksiĊgi i spojrzaáa na dziwacznie odbijające siĊ w niej zaklĊcie. – ĩe teĪ wczeĞniej na to nie wpadáam! – krzyknĊáa uradowana. – Czarownik pisaá wszystko od koĔca! Poczciwy Mag Rak. Marysia natychmiast odczytaáa wszystkie zaklĊcia i w nagrodĊ postanowiáa kupiü sobie miotáĊ. To miaáa byü jej pierwsza wáasna miotáa (przed zakoĔczeniem nauki uczennice wypoĪyczaáy latające miotáy ze szkoáy). Czarownica zaáoĪyáa czarną pelerynĊ, spiczasty kapelusz i piĊü minut potem byáa w sklepie. AleĪ tu byá wybór! Miotáy proste i skáadane, na zloty czarownic i na popoáudniowe przejaĪdĪki, na wyprawy po kraju i za granicĊ, bogato zdobione i caákiem skromne. Mary nie mogáa siĊ zdecydowaü. Nagle jej wzrok padá na stojącą w kącie czerwoną miotáĊ, pod którą cichutko siedziaáa mysz. Kij byá prosty, zwyczajny, zakoĔczony cudacznym pomponem, z którego na wszystkie strony sterczaáo radoĞnie purpurowe wáosie... ZADANIE III Przypomnijcie sobie, jakie rodzaje mioteá byáy w sklepie i narysujcie je. Podpiszcie, która miotáa do czego sáuĪyáa. od 0 do 9 punktów za rysunki, premia za wszystkie wymienione 5 punktów (czas 10 minut). Po ocenie dalszy ciąg zabawy. – To ta – pomyĞlaáa Marysia. – Miotáa w sam raz dla mnie. Pogáadziáa kij, rozczochraáa pompon. – Doskonaáy wybór – pochwaliáa sprzedawczyni. – Zbiera wszystkie kurze. – A czy dobrze siĊ na niej lata? – zapytaáa Marysia. 120 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 – To jest miotáa do zamiatania – uĞmiechnĊáa siĊ sprzedawczyni. – Te do latania stoją na póáce. Marysia zaczerwieniáa siĊ po sam czubek spiczastego kapelusza. WziĊáa pierwszą miotáĊ z brzegu, zapáaciáa i czym prĊdzej wyszáa ze sklepu. – Nie doĞü, Īe wybraáam byle jaką miotáĊ, to teraz bĊdĊ musiaáa na niej lataü – zmartwiáa siĊ Mary. Problem polegaá na tym, Īe Mary miaáa straszny lĊk wysokoĞci. Egzamin w szkole zdaáa z zamkniĊtymi oczami – miotáa znaáa drogĊ. Ale jej nowa miotáa na pewno nie wiedziaáa, dokąd ma lecieü. – Nie mogĊ przecieĪ lataü za nisko, bo zaczepiĊ o gaáĊzie – zastanawiaáa siĊ Marysia. – Co zrobiü, aby ziemia byáa troszeczkĊ bliĪej? Czarownica rozejrzaáa siĊ bezradnie po pokoju. Nawet zwykle wesoáa czarotka, która staáa na parapecie, smĊtnie zwiesiáa gáowĊ. ZADANIE IV Co zrobiü, Īeby ziemia byáa troszeczkĊ bliĪej? Zapiszcie pomysáy na kartkach, im wiĊcej dobrych pomysáów tym wiĊcej punktów. iloĞü punktów uzaleĪniona od iloĞci pomysáów, premia za prawidáowe rozwiązanie 5 pkt. premia dopiero po zakoĔczeniu opowiadania. (czas 5 minut) – Dobrze, dobrze juĪ ciĊ podlewam – powiedziaáa Mary do kwiatka. Wstaáa, zrobiáa krok i ... rozáoĪyáa siĊ jak dáuga. – Na ten baáagan nie dziaáają Īadne zaklĊcia – zezáoĞciáa siĊ. – Co teĪ tutaj leĪy...?O! Moja stara lornetka! Mary przetaráa szkáa, popatrzyáa na czarotkĊ. – AleĪ ona jest wielka! – westchnĊáa zachwycona. Spojrzaáa jeszcze raz i aĪ podskoczyáa z wraĪenia. – JuĪ nie bĊdĊ musiaáa lataü nisko! – krzyknĊáa. – I nie bĊdĊ siĊ baü! Ziemia bĊdzie blisko, bliziusieĔko... Sáynny stary mag miaá racjĊ. – „Wszystko musi byü tak proste, jak to jest moĪliwe, byle nie prostsze” Ale jak on siĊ nazywaá...?Miaá takie Ğpiące nazwisko – Sennik, Senat, a moĪe Seneka... Mary ziewnĊáa. To byá dáugi, mĊczący dzieĔ. NajwyĪszy czas iĞü spaü – pomyĞlaáa. – A jutro wypróbujĊ moją nową miotáĊ. I lornetkĊ.. 121 Aleksandra Woáoszyn – To mi siĊ udaáo (zabawa dydaktyczna) 3. III. Podsumowanie i przeliczenie zdobytych punktów – ogáoszenie wyników. CzeĞü-podsumowanie. 1. Podsumowanie zajĊü – Zabawa sprawdzająca zapamiĊtanie treĞci opowiadania – „Prawda Faász”. Aby sprawdziü czy dobrze zapamiĊtaliĞcie opowiadanie proponujĊ wam zabawĊ, w której usáyszycie zdania , a waszym zadaniem jest oceniü czy są one zgodne z przeczytanym tekstem, czy teĪ nie. JeĞli jest to prawda podnosicie zielony kartonik z napisem TAK, jeĞli nieprawda podnosicie niebieski kartonik z napisem NIE. ¾ Mary Czary byáa czarownicą. ¾ Czarownice latają na odkurzaczach. ¾ Mary Czary miaáa lĊk wysokoĞci. ¾ KaĪda czarownica po ukoĔczeniu szkoáy dostaje w nagrodĊ czarodziejski kufer. ¾ ZaklĊcia, których uczą siĊ czarownice są pisane wspak czyli trzeba je czytaü od tyáu. ¾ Mary Czary miaáa oswojoną maápkĊ. ¾ Mary Czary codziennie na Ğniadanie zjadaáa nietoperza. ¾ Wszystkie czarownice muszą mieü latającą miotáĊ. ¾ W celu opanowania lĊku wysokoĞci, do latania Mary Czary uĪywaáa lornetki. Odkáadamy kartoniki. Czy ktoĞ chciaáby zabraü gáos i powiedzieü jak siĊ czuá na dzisiejszych zajĊciach. 2. PodziĊkowanie za udziaá w zajĊciach , wrĊczenie dyplomów i nagród. Literatura: 1. WĊgrzecka M.: Czary mary. „ĝwierszczyk”, 2003 nr 22. 2. àobocki M.: W poszukiwaniu skutecznych form wychowania, WSiP, Warszawa 1975. 122 Nauczanie zintegrowane – konspekty Poznajemy zwyczaje boĪonarodzeniowe Konspekt lekcji otwartej dla nauczycieli nauczania zintegrowanego przeprowadzonej w klasie III Agata Burda-Rusin Data: 16 grudzieĔ 2004 r. Czas: 45 min Osoba prowadząca: mgr Agata Burda-Rusin OĞrodek tematyczny: Dobre tradycje. Temat dnia: Poznajemy zwyczaje boĪonarodzeniowe. Cele dydaktyczno wychowawcze: W zakresie EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: x ksztaátowanie umiejĊtnoĞci swobodnego wyraĪania uczuü x zapoznanie z historią związaną z tradycją wysyáanie kartek Ğwiątecznych x pielĊgnowanie zwyczaju przesyáania kartek z Īyczeniami boĪonarodzeniowymi. W zakresie EDUKACJI MUZYCZNO-RUCHOWE: x utrwalenie sáów i melodii utworu muzycznego „Nie miaáy anioáki” W zakresie EDUKACJI TECHNICZNO-INFORMATYCZNEJ: x ksztaátowanie umiejĊtnoĞci rysowania i malowania elementów korzystając z funkcji przybornika i palety kolorów x doskonalenie umiejĊtnoĞci kopiowania i przenoszenia fragmentów rysunku x rozróĪnianie przezroczystego i nieprzezroczystego stylu zaznaczania x planowanie utworzenia obrazu przedstawionego we wzorze z wykorzystaniem elementów rysunku 123 Agata Burda-Rusin – Poznajemy zwyczaje boĪonorodzeniowe x x dbanie o estetykĊ tworzonych prac umiejĊtnoĞü zapisu wáasnych wytworów W zakresie EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: x doskonalenie tabliczki mnoĪenia do 100 Metody: x x x x metoda praktycznego dziaáania pokaz obserwacja pogadanka ĝrodki dydaktyczne: x stanowisko komputerowe – jedno dla dwojga uczniów x kartki Ğwiąteczne x plik z gotowymi elementami na kartki Ğwiąteczne x gwiazdki z tabliczką mnoĪenia Przebieg zajĊü 1. Wprowadzenie do tematyki zajĊü. Dzieci siedzą w kole na dywanie. Przypomnienie jakie ĞwiĊta obchodzimy w grudniu, w jaki sposób moĪna skáadaü sobie Ğwiąteczne Īyczenia. 2. Prezentowanie przez dzieci swoich przyniesionych kartek Ğwiątecznych. Co znajduje siĊ na tych kartkach? Jakie elementy powtarzają siĊ najczĊĞciej? Dzieci opowiadają o swojej kartce Ğwiątecznej pokazując ją innym dzieciom. 3. Zapoznanie z historią Ğwiątecznej kartki. Nauczyciel krótko opowiada o historii związanej z kartkami Ğwiątecznymi. 4. Zapoznanie dzieci z tematem i celami lekcji. O tym co dzisiaj bĊdziemy robiü, dowiecie siĊ po rozwiązaniu dziaáaĔ na gwiazdkach które musicie obliczyü. Potem gwiazdki uáoĪymy rosnąco. Po odwróceniu gwiazdek odczytacie hasáo. „Wykonujemy kartkĊ Ğwiąteczną w programie Paint” Na dzisiejszych zajĊciach wykonamy sobie kartkĊ Ğwiąteczną z gotowych elementów. Zadanie to bĊdziemy realizowaü w edytorze grafiki Paint. 124 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 5. Omówienie i zdefiniowanie üwiczenia przez nauczyciela. Otworzenie plików pod nazwą „Kartka Ğwiąteczna” Przenoszenie i kopiowanie wybranych fragmentów z pliku, dorysowanie wáasnych elementów, napisanie aerografem napisu Wesoáych ĝwiąt Nauczyciel wyjaĞnia bardzo dokáadnie zasady kopiowania, które dotyczą miĊdzy innymi precyzyjnego zaznaczania obiektu oraz wklejanie i przesuwanie obiektu we wáaĞciwe miejsce. KlikniĊcie poza ramką aby odwoáaü zaznaczanie. 6. Praca dzieci przy stanowiskach komputerowych. Uczniowie w indywidualnym tempie wykonują üwiczenia pod kontrolą nauczyciela. 7. Przerw Ğródlekcyjna. ĝpiew piosenki „Nie miaáy anioáki” 8. Podsumowanie zajĊü, ocena prac i aktywnoĞci uczniów. Dzieci przechodzą obok wszystkich komputerów oglądają prace. Wybierają prace najciekawsze. Dzieci w nagrodĊ dostają znaczek „Wspaniaáego malarza” 9. Zapisanie prac do swoich folderów 125 126 Nauczanie zintegrowane – konspekty Przyjaciele ze Stumilowego Lasu Lucyna Maziarz Konspekt lekcji otwartej dla nauczycieli nauczania zintegrowanego Data: 5 lutego 2004r Osoba prowadząca: mgr Lucyna Maziarz Klasa: II OĞrodek tematyczny: Nie nudzimy siĊ w zimowe wieczory. Temat dnia: Przyjaciele ze Stumilowego Lasu (zajĊcia z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Temat zajĊü: Zapoznanie z autorem i gáównymi bohaterami lektury „KubuĞ Puchatek” z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej pt. „Przyjaciele ze Stumilowego Lasu”. Rozwiązywanie zadaĔ tekstowych. Tworzenie za pomocą programu komputerowego Paint ilustracji do lektury. Zabawa muzyczno – ruchowa „Kubusiowa piosenka”. Cele dydaktyczno - wychowawcze: W zakresie EDUKACJI POLONISTYCZNEJ: x ksztaátowanie umiejĊtnoĞci swobodnego wyraĪania uczuü x zapoznanie uczniów z genezą powstania lektury „KubuĞ Puchatek” x zapoznanie z postacią autora oraz gáównymi bohaterami x doskonalenie umiejĊtnoĞci gáoĞnego czytania W zakresie EDUKACJI MATEMATYCZNEJ: x doskonalenie umiejĊtnoĞci rozwiązywania zadaĔ tekstowych x wdraĪanie do logicznego myĞlenia x doskonalenie umiejĊtnoĞci biegáego mnoĪenia i dzielenia 127 Lucyna Maziarz – Przyjaciele ze Stumilowego Lasu W zakresie EDUKACJI TECHNICZNO – INFORMATYCZNEJ: x doskonalenie umiejĊtnoĞci posáugiwania siĊ komputerem x higiena i bezpieczeĔstwo pracy z komputerem x estetyka dobierania kolorów i tworzenia ilustracji w programie komputerowym Paint W zakresie EDUKACJI MUZYCZNO – RUCHOWEJ: x utrwalenie sáów i melodii utworu muzycznego „Kubusiowa piosenka” x wykorzystanie ruchu podczas Ğpiewu piosenki Metody: a) b) c) d) e) f) Pogadanka Pokaz ûwiczenia praktyczne Obserwacja BezpoĞrednia praca z komputerem Stymulowanie aktywnoĞci twórczej Formy pracy: zbiorowa, indywidualna ĝrodki dydaktyczne: maskotki, pluszowa postaü Kubusia Puchatka, lektura „KubuĞ Puchatek” i inne ksiąĪki autorstwa A.A. Milne, urządzenia technologii informacyjnej: komputery, prezentacja multimedialna pt. „Przyjaciele ze Stumilowego Lasu” wáasnego autorstwa, treĞü zadania tekstowego (zadanie domowe) Przebieg zajĊü: 1. Wprowadzenie do tematyki zajĊü – przedstawianie swoich przyjacióá maskotek. Dzieci siedzą w kole na dywanie, trzymają w rĊku ulubioną maskotkĊ przyniesioną z domu. Przedstawiają swoje pluszaki i krótko o nich opowiadają. 2. Przedstawienie postaci Kubusia Puchatka. Nauczyciel przedstawia dzieciom pluszową postaü bohatera zajĊü, krótko przybliĪa historiĊ powstania ksiąĪki „KubuĞ Puchatek” i innych pozycji autorstwa A.A. Milne. 3. Przedstawienie postaci autora i gáównych bohaterów lektury przy wykorzystaniu prezentacji multimedialnej „Przyjaciele ze Stumilowego Lasu”. 128 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Dzieci zajmują miejsca przy stanowiskach komputerowych, oglądają prezentacjĊ, gáoĞno odczytują informacje o poszczególnych postaciach. 4. Przerwa Ğródlekcyjna: z wykorzystaniem ruchu. Ğpiewanie „Kubusiowej piosenki” 5. Rozwiązywanie matematycznych zadaĔ z Kubusiem. TreĞü zadaĔ znajduje siĊ w prezentacji multimedialnej, uczniowie odczytują treĞü zadania, wspólnie dokonują jego analizy, rozwiązują wybierając prawidáową odpowiedĨ (dzieci klikają na guziku z prawidáową odpowiedzią, mogą równieĪ spróbowaü co siĊ stanie jeĪeli klikną na báĊdnej odpowiedzi). 6. Kolorowanie postaci z lektury „KubuĞ Puchatek” wykorzystując program komputerowy Paint. Dzieci wybierają jedną ilustracjĊ do lektury znajdującą siĊ w prezentacji multimedialnej i kolorują ją. Mogą równieĪ sami dorysowywaü elementy za pomocą dostĊpnych w programie Paint narzĊdzi. 7. Podsumowanie zajĊü i ocena aktywnoĞci uczniów. Pytania do uczniów: Dlaczego KubuĞ Puchatek staá siĊ bohaterem ksiąĪki? Czy potraficie wymieniü innych bohaterów lektury? Czy podobaáy wam siĊ dzisiejsze zajĊcia, co wam siĊ wam najbardziej podobaáo? W nagrodĊ za aktywnoĞü w lekcji uczniowie otrzymują znaczki z postacią Kubusia Puchatka. 8. Zadanie pracy domowej. Uczniowie dostają kartki z treĞcią zadania domowego. 129 130 Nauczanie zintegrowane – artykuáy Multimedia w nauczaniu zintegrowanym Dorota Kaáawaj Szkoáa Podstawowa nr 6 BoĪena Harchut Szkoáa Podstawowa nr 9 w Mielcu W naszym codziennym Īyciu komputer staá siĊ nieodáącznym narzĊdziem wielu przygotowywanych prac. Pojawia siĊ on w Ğwiecie naszych dzieci juĪ od najmáodszych lat. Podejmują one pierwsze próby i opanowują wiele umiejĊtnoĞci, które z trudem przychodzą starszym. Niestety, czĊsto zainteresowania najmáodszych idą w niewáaĞciwym kierunku. Przyczyn tego jest wiele, stąd naleĪy juĪ w edukacji wczesnoszkolnej podjąü starania, by temu zaradziü. Dziecko potrzebuje odpowiednich wzorców zachowaĔ, by wybieraáo to, co wáaĞciwe. Komputery i technologia informacyjna w szkoáach stwarzają nowe moĪliwoĞci dla wszystkich dziedzin nauczania. W zaleĪnoĞci od zakresu i stopnia ich wykorzystania, moĪna wyróĪniü dwa rodzaje zajĊü: zajĊcia informatyczne i inne, na których komputer peáni rolĊ pomocniczą. Wykorzystanie komputerów na zajĊciach innych niĪ informatyka naleĪy rozpocząü moĪliwie wczeĞnie. Nie trzeba byü informatykiem, by posáugiwaü siĊ komputerem, nie trzeba czekaü na ukoĔczenie kursów informatycznych, by stosowaü komputer jako pomoc dydaktyczną. Proponujemy, by uczniowie posáugiwali siĊ komputerem od pierwszej klasy szkoáy podstawowej. Wykorzystanie komputera na zajĊciach moĪe przybieraü róĪne formy w zaleĪnoĞci od wyposaĪenia szkoáy. Gáównymi celami edukacji medialnej powinno byü przygotowanie uczniów do korzystania ze wszystkich rodzajów mediów, odbioru komunikatów medialnych oraz posáugiwania siĊ mediami jako narzĊdziami pracy intelektualnej. Poprzez pracĊ komputerem moĪemy rozwijaü nastĊpujące umiejĊtnoĞci i sprawnoĞci: x sprawnoĞü manualną, x koncentracjĊ uwagi, x koordynacjĊ wzrokowo-ruchowo-sáuchową, x umiejĊtnoĞü logicznego myĞlenia, x podejmowanie decyzji i wyborów, 131 Dorota Kaáawaj, BoĪena Harchut – Multimedia w nauczaniu zintegrowanym x x x x twórcze rozwiązywanie problemów, planowanie dziaáaĔ, korzystanie z róĪnych Ĩródeá informacji, ocenĊ wáasnej pracy. W trakcie zajĊü z wykorzystaniem Ğrodków multimedialnych moĪna posáugiwaü siĊ róĪnymi Ğrodkami dydaktycznymi. Jednym z nich są multimedialne programy edukacyjne. ZajĊcia z wykorzystaniem multimedialnych programów edukacyjnych stwarzają warunki do rozwijania umiejĊtnoĞci dzieci w wielu zakresach tj. uczenia siĊ, myĞlenia, poszukiwania, wyrównywania braków, wykorzystywania informacji z róĪnych Ĩródeá, dziaáania wspóápracy i komunikowania siĊ. Programom dla dzieci w nauczaniu zintegrowanym oprócz poprawnoĞci merytorycznej i dydaktycznej, stawiane są dodatkowe wymagania: x prostota i przyjazny sposób komunikacji, x zrozumiaáy i natychmiastowy sposób reakcji na wszelkie dziaáania dziecka, x áączenie dobrej cech zabawy i wartoĞciowego materiaáu dydaktycznego, x uczenie logicznego i twórczego myĞlenia, x stopniowanie trudnoĞci zadaĔ, x wynagradzania dziecka za trafne rozwiązania krótką melodyjką lub ciekawym efektem dĨwiĊkowym, x umoĪliwienie przerwania i zakoĔczenia pracy w dowolnym miejscu. Podstawowym kryterium efektywnego zastosowania programu edukacyjnego jest powiązanie go z treĞciami nauczania. MoĪna tutaj wykorzystaü bogatą ofertĊ edukacyjnych programów multimedialnych takich jak: ¾ edukacja polonistyczna – „Klik uczy ortografii”, „Klik uczy czytaü”, „Moje pierwsze ABC”, „Zabawa z ortografią”, „Bolek i Lolek na tropie zaginionej ksiĊgi ortograficznej”, „Multimedialny Ğwiat Juliana Tuwima”, „Multimedialny Ğwiat Jana Brzechwy”. ¾ edukacja matematyczna – „Klik uczy liczyü w zielone szkole”, „SzczĊĞliwa Cyfrolandia”, „Matma jest super”, „Wirtualna szkoáa matematyka”, „Moje pierwsze zabawy matematyczne 1 2 3”, „Sokrates: 102 ciekawe zadania”. ¾ programy komunikacyjne – „Klik uczy zasad ruchu drogowego”, „Dookoáa Polski”, „Dookoáa Ğwiata”. 132 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 ¾ encyklopedie: Przyrody, Zwierząt, Ptaków, Kosmosu, „Multimedialny sáownik ortograficzny dla dzieci”, „Wielka multimedialna encyklopedia dla dzieci”. Aby nauka z komputerem byáa zajĊciem ciekawym dzieci mogą tworzyü wáasne prace i dokumenty. Do komputerowego redagowania tekstu sáuĪą specjalne programy, zwana edytorami tekstu. Ich zaletą jest moĪliwoĞü áatwego poprawiania báĊdów i wprowadzania zmian, wstawiania rysunków, zastosowania róĪnych czcionek, czy krojów pisma. DuĪą wartoĞü ksztaácącą mają programy graficzne. Rysowanie za pomocą komputera wymaga zaangaĪowania psychicznego, stymuluje do twórczego myĞlenia. Nauczyciel sam moĪe tworzyü prezentacje multimedialne, które stanowią wartoĞciową pomoc dydaktyczną. Jednym z najbardziej popularnych programów do tworzenia prezentacji multimedialnych jest „Power Point”. Jego podstawową zaletą jest to, Īe umoĪliwia áączenie wielu informacji z róĪnych programów. Tymi informacjami mogą byü: x teksty, tabele i wykresy utworzone w edytorze tekstu oraz w arkuszu kalkulacyjnym lub bezpoĞrednio w Power Point x rysunki – wĞród nich są: cliparty, autoksztaáty, ozdobne napisy, fotografie x filmy i dĨwiĊki utworzone za pomocą innych programów lub wstawione bezpoĞrednio z pliku. Komputery w edukacji wraz z technologią posáugiwania siĊ informacją stanowią szansĊ odejĞcia od encyklopedyzmu, czyli od przekazywania przez nauczycieli duĪych zasobów informacji. Jest zatem oczywiste, Īe wyposaĪenie uczniów w kompetencje medialne i ich wykorzystanie to jedno z podstawowych zadaĔ wspóáczesnej szkoáy. Literatura: 1. T. KáosiĔska, „Edukacyjne programy multimedialne w ksztaáceniu wczesnoszkolnym”, „ĩycie Szkoáy” 2002/3 2. R. Szafran, „Pomaga nam komputer”, „ĩycie Szkoáy” 2003/7 3. K. Kozioá, „Komputer w ksztaáceniu zintegrowanym”, „ĩycie Szkoáy” 2002/9 4. E. Malewicz, [w]: K. Kozioá „Komputer w ksztaáceniu zintegrowanym”, Siedlce 2001 133 134 Nauczanie zintegrowane – artykuáy Sukcesy i trudnoĞci wychowawcze, ich przyczyny i nastĊpstwa Gabriela Podsiadáo nauczanie zintegrowane Cele: Zapoznanie z przyczynami sukcesów i trudnoĞci wychowawczych oraz ich nastĊpstw; Ukazanie roli Ğrodowiska rodzinnego i szkolnego w stymulowaniu rozwoju dziecka. Sukcesy i trudnoĞci wychowawcze - od czego zaleĪą? WyróĪnia siĊ trzy kategorie czynników wpáywających na efekty wychowawcze: I. Czynniki ekonomiczno-spoáeczne Przyczyną trudnoĞci lub sukcesów moĪe byü: Brak autorytetów lub wpáyw niewáaĞciwego autorytetu. ZaĞ wpáyw autorytetu pozytywnego oddziaáywuje równieĪ pozytywnie i pomaga w wychowaniu. Dla dzieci w máodszym wieku szkolnym najwaĪniejszym autorytetem są rodzice, pani w klasie i inne najbliĪsze osoby. Warunki rodzinne, w jakich wychowuje siĊ dziecko, a w szczególnoĞci warunki materialne i mieszkaniowe rodziny, dbaáoĞü rodziców o wszechstronny rozwój dziecka, pozycja dziecka w rodzinie, Īycie umysáowe i moralne rodziny, kultura Ğrodowiska rodzinnego, atmosfera domu rodzinnego, sposoby spĊdzania wolnego czasu, podziaá pracy i ról w rodzinie, struktura rodziny (peána czy rozbita) oraz czy dziecko posiada rodzeĔstwo. DuĪa rodzina stwarza wiĊcej okazji do kontaktów miĊdzyosobowych, dziaáających wiĊkszą iloĞcią podniet i sytuacji. Warunki wychowawcze w rodzinie sprzyjają wytwarzaniu siĊ rozmaitych typów zachowaĔ. Z kolei wszelkiego typu dezorganizacja rodziny wpáywa niekorzystnie na prawidáowy rozwój dziecka, jego zachowanie i wyniki w nauce. Dom jest oazą wychowania i Īadna instytucja nie jest w stanie go zastąpiü ani wyrĊczyü. 135 Gabriela Podsiadáo - Sukcesy i trudnoĞci wychowawcze, ich przyczyny i nastĊpstwa II. Czynniki biologiczno-psychologiczne A wiĊc w szczególnoĞci indywidualne cechy dziecka i jego wáaĞciwoĞci rozwojowe uwarunkowane genetycznie, jak pewne cechy charakteru, osobowoĞü dziecka, jego temperament, rozwój umysáowy (spostrzeganie, myĞlenie, pamiĊü, uwaga) oraz rozwój fizyczny (sprawnoĞü ruchowa, manualna, koordynacja ruchów). Wymienione wáaĞciwoĞci rozwojowe dziecka mogą przyczyniaü siĊ do powstawania róĪnorodnych trudnoĞci wychowawczych. III. Czynniki pedagogiczne Stosowanie wáaĞciwych metod i Ğrodków wychowawczych (w domu i w szkole); Zbyt wysokie lub zbyt niskie wymagania stawiane dziecku; JakoĞü komunikatów sáownych a takĪe niewerbalnych, kierowanych do dziecka. Ogromną rolĊ w ksztaátowaniu wáaĞciwych postaw wychowawczych odgrywa klasa szkolna, czyli nauczyciel, jego osobowoĞü, styl kierowania klasą, umiejĊtnoĞü wzbudzania zainteresowaĔ oraz motywacji do dziaáania. Tak wiĊc ze swej strony bĊdĊ siĊ staraáa rozwijaü wszechstronnie uczniów poprzez: ZachĊcanie do nauki i wzbudzanie róĪnorodnych zainteresowaĔ; Stworzenie odpowiedniego klimatu w klasie tak, aby wszyscy czuli siĊ dobrze i bezpiecznie; UĞwiadomienie, jak waĪną rolĊ peáni nauka, wáaĞciwe zachowanie oraz wspóádziaáanie; Wspieranie rodziców w pokonywaniu trudnoĞci wychowawczych. Przeprowadzone przeze mnie obserwacje oraz wyniki ankiety: „Kogo lubiĊ i czyim chcĊ byü przyjacielem?” pozwalają mi na postawienie diagnozy, iĪ są dzieci bardzo lubiane i mniej lubiane, a zdarza siĊ, Īe i takie, które są odrzucane, nie wybierane przez nikogo. Powstaje wiĊc pytanie: Dlaczego są takie dzieci? Gdzie tkwi przyczyna zaistniaáej sytuacji? Jest jedno dziecko, którego nikt w swojej ankiecie nigdy nie wybraá. Powstaje wiĊc problem: Jak oddziaáywaü wychowawczo na klasĊ, aby to zmieniü? Nie uda mi siĊ to bez pomocy rodziców i to zarówno samego dziecka jak i wspóádziaáanie pozostaáych. Przede wszystkim powstaje proĞba, aby nie mówiü swoim dzieciom: „temu nie poĪyczaj”, „z tym nie siedĨ”, „z tym siĊ nie baw” itp. Zdarza siĊ niestety, iĪ dzieci mówią, Īe postĊpują wáaĞnie tak, bo kazaáa im mama. PomyĞlmy jednak, jak czuje siĊ dziecko, którego to dotyczy, jakie jest jego samopoczucie. WiąĪe siĊ to równieĪ z ksztaátowaniem u takiego dziecka niskiej samooceny, poczuciem, Īe jest gorsze, 136 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 nie lubiane. To z kolei rodzi agresjĊ, niechĊü do szkoáy i nauki oraz wywoáujĊ wiele niepoĪądanych postaw i zachowaĔ ujawniających siĊ w szkole i w domu. Inne dzieci uczą siĊ przez to nietolerancji, nieposzanowania innych, co teĪ wpáywa negatywnie na ksztaátowanie siĊ ich charakteru. Pozycja dziecka w grupie jest uwarunkowana zespoáem róĪnorodnych czynników: wynikami w nauce, pewnymi cechami charakteru, zachowaniem. NaleĪy wiĊc dąĪyü do tego, aby eksponowaü postĊpy dziecka odrzucanego w nauce i zachowaniu. AngaĪowaü go do róĪnych prac na rzecz klasy. NaleĪy prowadziü wiele zabaw i gier integrujących zespóá klasowy, zaĞ rodziców prosi siĊ o dyplomatyczne rozmowy ze swoimi dzieümi. Literatura 1. R. WolaĔski, „Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania”, PWN, Warszawa 1999 r. 2. R. WolaĔski, „Czynniki rozwoju czáowieka”, PWN, Warszawa 1981 r. 3. B. Way, „Gry dramatyczne”, Warszawa 1990 r. 137 138 Nauczanie zintegrowane – artykuáy Rozwijanie mowy dzieci z trudnoĞciami w porozumiewaniu siĊ Danuta Kaczor logopeda Szkoáy Podstawowej Nr 6 w Mielcu Podstawą ksztaátowania siĊ i rozwoju osobowoĞci dzieci jest prawidáowe ksztaátowanie siĊ i rozwój mowy. Mowa odgrywa powaĪną rolĊ w spoáecznych kontaktach czáowieka z innymi ludĨmi. Kontakty te są moĪliwe dziĊki umiejĊtnoĞci mówienia i rozumienia tekstów sáownych. DziĊki rozumieniu mowy dziecko poznaje Ğwiat, dziĊki umiejĊtnoĞci mówienia jest w stanie wyraziü swoje uczucia i spostrzeĪenia. Są dzieci, u których nadawanie mowy i jej rozumienie jest zaburzone. O opóĨnionym rozwoju mowy moĪemy mówiü wówczas, gdy sáownictwo dziecka (zarówno sáownik czynny, jak i bierny) jest poniĪej normy przewidzianej dla danego wieku. MoĪe byü wiele przyczyn takiego stanu rzeczy. NajczĊstszymi przyczynami, które powodują te trudnoĞci są: zaburzenia sáuchu fizycznego i/lub fonematycznego, zaniedbania Ğrodowiskowe, opóĨnione dojrzewanie oĞrodkowego ukáadu nerwowego (wycinkowe opóĨnienie w zakresie mowy, gdzie inteligencja dziecka jest na prawidáowym poziomie). U dzieci niedosáyszących defekty sáuchu utrudniają dziecku uczenie siĊ jĊzyka drogą sáuchową. Zbyt póĨne rozpoznawanie wad sáuchu, brak specjalistów kompetentnych w zakresie wszechstronnej pomocy terapeutycznej i doradczej dla rodziców i wynikający z tego bardzo czĊsty brak opieki logopedycznej w najwczeĞniejszych okresach Īycia, w wieku niemowlĊcym i przedszkolnym, czĊsto brak aparatów sáuchowych lub zbyt póĨne aparatowanie dziecka są powodem zwiĊkszonych trudnoĞci tych dzieci w porozumiewaniu siĊ. Zaburzenia w rozwoju funkcji poznawczych mogą stanowiü przyczynĊ opóĨnieĔ w rozwoju mowy. Przede wszystkim naleĪy tu wymieniü sáabą pamiĊü sáu139 Danuta Kaczor - Rozwijanie mowy dzieci z trudnoĞciami w porozumiewaniu siĊ chową i niedostateczne róĪnicowanie sáuchowe, zbyt wolny czas reakcji, gorszą sprawnoĞü ruchową. Gáówne znaczenie w powstawaniu opóĨnieĔ w rozwoju mowy moĪna przypisaü zaniedbaniom Ğrodowiskowym (brak opieki nad mową dziecka). OpóĨnienie rozwoju mowy nastĊpuje równieĪ w przypadku braku wzorców do naĞladowania (np. rodzice gáuchoniemi), lub gdy istniejący wzorzec jest nieprawidáowy. Dzieci w wieku szkolnym, wykazujące opóĨnienia jĊzykowe, mają maáy zasób sáów, trudnoĞci z formuáowaniem dáuĪszych wypowiedzi, wystĊpują czĊste agramatyzmy. Likwidowanie przyczyn trudnoĞci w porozumiewaniu siĊ jest gáównym zadaniem domu, przedszkola, szkoáy, czy poradni specjalistycznych. Celem postĊpowania z dzieckiem mającym trudnoĞci w porozumiewaniu siĊ, jest wyrabianie zdolnoĞci do nawiązywania kontaktów sáownych. Istotne jest wczeĞniejsze zapoznanie siĊ z wynikami badaĔ pediatrycznych, psychologicznych i pedagogicznych, w miarĊ potrzeb równieĪ specjalistycznych badaĔ medycznych, np. audiologicznych, neurologicznych, oraz badaĔ logopedycznych. Korzystanie z pomocy specjalistów jest niezbĊdne dla rodziców dzieci ze znacznymi opóĨnieniami i zaburzeniami rozwojowymi. ZnajomoĞü podstawowych zasad pracy z dzieckiem w okresie przedszkolnym, uwzglĊdnianie odpowiednich metod terapii, oraz zwracanie uwagi na indywidualne moĪliwoĞci i potrzeby dziecka jest niezbĊdne dla optymalnego rozwoju mowy dziecka. UmiejĊtnoĞü peánej akceptacji i dokáadnej obserwacji zachowaĔ dziecka, jego reakcji i osiągniĊü, wraz z powtarzanymi okresowo badaniami specjalistycznymi pozwolą rozpoznawaü moĪliwoĞci dziecka. Rozwój jĊzykowy, powinien byü prowadzony równolegle z rozwojem umysáowym, ruchowym, psychicznym i duchowym. O wiele waĪniejszą od biernego opanowania nawet duĪej liczby sáów jest zdolnoĞü do rozumienia tego co mówią inni. RównieĪ waĪna jest umiejĊtnoĞü tworzenia zdaĔ, w których poszczególne sáowa bĊdą uĪyte zgodnie z kontekstem i odpowiednio do sytuacji. NaleĪy zatem wystrzegaü siĊ uczenia dziecka tylko sáów za pomocą zbioru obrazków, natomiast trzeba uczyü dziecko rozumienia zdaĔ i wypowiadania siĊ. Na początku musi byü to mówienie związane z konkretną sytuacją. S. Schmidt-Giovannini nazywa tego rodzaju postĊpowanie „terapią sytuacyjną”. W centrum terapii musi znaleĨü siĊ rozmowa. Gdy jeden z partnerów nie potrafi mówiü, zdaje egzamin metoda „podchwytywania”. Gdy dziecko wyraĪa swoje potrzeby poprzez odpowiednie zachowanie, naleĪy zrozumieü je, „podchwyciü” 140 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 i przeáoĪyü na jĊzyk i w ten sposób nawiązaü „rozmowĊ” z dzieckiem (np. z uszkodzonym narządem sáuchu). Zarówno sáownictwo, jak i formy gramatyczne naleĪy rozwijaü i utrwalaü w odniesieniu do rzeczywistoĞci, stopniując trudnoĞci. ĩadne obrazki nie mogą zastąpiü koniecznych i jak najczĊstszych rozmów z dzieckiem. Mówiąc do dziecka trzeba uĪywaü na początku tych samych sformuáowaĔ, w tych samych sytuacjach, mówiü o zdarzeniach z jego otoczenia, nazywając bliskie mu przedmioty. NaleĪy uĪywaü okreĞleĔ z mowy potocznej, nie tworzyü sztucznych wypowiedzeĔ. Trzeba pozwoliü mówiü dziecku tak, jak ono umie. NaleĪy akceptowaü wszelkie próby wypowiedzi, áącznie z niepeánymi wypowiedziami, czy bezsáowną komunikacją. Dziecko poznaje wyrazy na drodze manipulowania przedmiotami oraz w zabawach, przeĪyciach i doĞwiadczeniach. Za pomocą obrazków naleĪy utrwalaü tylko te wczeĞniej poznane wyrazy. Na temat obrazków trzeba z dzieckiem rozmawiaü, Īeby dowiedzieü siĊ co myĞli dziecko, a nie tylko zapoznawaü je z samą treĞcią obrazka. Do ustalania braków w podstawowym zasobie wyrazów u dzieci z trudnoĞciami w porozumiewaniu siĊ, naleĪy uĪyü pomocy obrazkowych. Wyrazy wprowadzone trzeba utrwalaü co jakiĞ czas. Do rozwijania komunikacji jĊzykowej mogą byü pomocne obrazki z napisami. SáuĪą one równieĪ nauce wczesnego czytania metodą globalną. Kartoniki z napisami muszą mieü odpowiednią wielkoĞü liter i ten sam rodzaj pisma we wszystkich grach i pomocach edukacyjnych. Wyrazów naleĪy uĪywaü w róĪnych wypowiedziach, powiązanych z sytuacjami codziennego Īycia dziecka. ZajĊcia mają uaktywniaü ucznia w opanowaniu jĊzyka poprzez takie formy dziaáalnoĞci, które stwarzają sytuacje wymagające posáugiwania siĊ jĊzykiem oraz rozwijaü myĞlenie, a wiĊc: zabawy, piosenki, wiersze, dialogi, gry ruchowe, inscenizacje podczas których naleĪy realizowaü üwiczenia sáownikowo-frazeologiczne i gramatyczne. ûwiczenia powinny mieü charakter i stopieĔ trudnoĞci dostosowany do potrzeb, a wiĊc do wieku dzieci, ich liczebnoĞci oraz poziomu znajomoĞci jĊzyka. Wybrane aspekty jĊzyka powinny byü ksztaácone na poszczególnych rodzajach üwiczeĔ, a wiĊc: umiejĊtnoĞü czytania ze zrozumieniem – czytanie objaĞnieĔ, instrukcji, haseá przy krzyĪówkach, poleceĔ do samodzielnych üwiczeĔ, pytaĔ; rozsypanki literowe, sylabowe, wyrazowe, wiersze, rymowanki, rebusy, 141 Danuta Kaczor - Rozwijanie mowy dzieci z trudnoĞciami w porozumiewaniu siĊ - - - Īarciki, dialogi, opowiadania, zagadki, czytanie par wyrazów podobnych brzmieniowo, a róĪniących siĊ jedną gáoską, umiejĊtnoĞü mówienia i rozumienia mowy – zabawy, inscenizacje, prowadzenie dialogów, wiersze, rymowanki, ukáadanki obrazkowe, piosenki, rozwiązywanie zagadek podanych ustnie, gry jĊzykowe, umiejĊtnoĞü pisania – analiza gáoskowo-literowa na podstawie podanych schematów, zapisywanie rozwiązaĔ rebusów, krzyĪówek, rozsypanek, redagowanie pytaĔ, odpowiedzi, opisów, ĪyczeĔ, itp., opanowanie akcentu oraz intonacji – wiersze, üwiczenia muzyczne i piosenki. NaleĪy zwracaü uwagĊ na üwiczenia poĞwiĊcone opanowaniu form gramatycznych: odmiana rzeczowników, rebusy dla poznania liczby mnogiej rzeczowników, üwiczenia utrwalające zaimki osobowe, üwiczenia utrwalające zaimki dzierĪawcze, liczebniki, przymiotniki – rodzaj, stopniowanie, przysáówki – stopniowanie, przyimek, czasowniki – tryby, czasy, liczby i osoby. (NaleĪy zwróciü uwagĊ na rolĊ przedrostka w zmianie znaczenia czasownika.) Ze wzglĊdu na potrzebĊ zainteresowania rodziców nauką jĊzyka naleĪy wybrane üwiczenia przeznaczyü na pracĊ domową. Przy wyborze kolejnoĞci tematów trzeba kierowaü siĊ zainteresowaniem uczniów i odpowiednimi Īyciowymi sytuacjami. Trzeba pamiĊtaü o tym, aby üwiczenia wymagające wiĊkszej koncentracji uwagi przeplataü üwiczeniami o charakterze rozrywkowym, zabawami i Ğpiewem. Literatura 1. K. Krakowiak, M. Panasiuk – „Komunikacja jĊzykowa i jej zaburzenia”. 2. H. Metera, H. Lindqvist – „Uczymy dzieci jĊzyka polskiego z pomocą ilustrowanego sáownika jĊzyka polskiego dla dzieci” WSiP Warszawa 1993 r. 3. H. Rodak, D. Nawrocka – „Od obrazka do sáowa” – Poradnik dla pedagogów, logopedów i rodziców dzieci z trudnoĞciami w porozumiewaniu siĊ. WSiP Warszawa 1995 r. 142 Nauczanie zintegrowane – artykuáy Z telewizją trzeba ostroĪnie Renata Cisowska Wspóáczesne dzieci Īyją w Ğwiecie zupeánie innym niĪ poprzednie pokolenia. Coraz czĊĞciej ich dzieciĔstwo okreĞlane bywa mianem dzieciĔstwa telewizyjnego. Odbiór telewizji przez dziecko rozpoczyna siĊ domu rodzinnym i trwa przez caáy okres jego dzieciĔstwa i máodoĞci. W rodzinie prawidáowo funkcjonującej rodzice, dziadkowie i caáa rodzina uczą miáoĞci, przyjaĨni, dobrych zasad. Lecz w kaĪdym domu znajduje siĊ równieĪ niezmiernie silny czáonek rodziny, przy którym bledną nauki dziadka, nakazy taty oraz troska mamy. Jest to domownik, który zajmuje najwiĊkszy pokój, najlepsze miejsce przy oknie, wtrąca siĊ w kaĪdą sytuacjĊ rodzinną. To telewizor, konkurent najwyĪszej wáadzy. Zabierze dziecku matkĊ, kusząc ją kolejnym odcinkiem serialu, zabierze ojca, jeĞli ten jest zagorzaáym kibicem sportowym. Wtrąca siĊ nawet w uroczystoĞci rodzinne. To on ksztaátuje charakter, to on uczy wartoĞciowaü dobro i záo, z niego dziecko czerpie wzorce. W/g statystyk w Polsce, dzieci w wieku szkolnym oglądają telewizjĊ okoáo 20 godzin tygodniowo. Zapracowani rodzice chĊtnie oddają dziecko takiemu „wychowawcy” w czasie, kiedy oni są zapracowani lub chcą odpocząü. Dzieckiem wpatrzonym w niebieski ekran nie trzeba siĊ specjalnie zajmowaü, nie trzeba go teĪ zabawiaü, podsuwaü mu pomysáów ani organizowaü mu czasu. Telewizor staje siĊ lekarstwem, gdy dziecko jest znudzone, niegrzeczne, zmartwione. Zdaje siĊ, Īe wszelkie dzieciĊce problemy przestają wtedy istnieü. Dziecko oglądające telewizjĊ wygląda jak znieruchomiaáy posąĪek. Ekran telewizyjny nie zmusza bowiem do myĞlenia, moĪna siedzieü i wcháaniaü. „Telewizyjne” dzieci z czasem nie potrafią siĊ same bawiü, brak im nowych pomysáów, gdyĪ telewizja nie zostawia miejsca dla dzieciĊcej wyobraĨni. Nadmierne oglądanie telewizji moĪe zahamowaü zainteresowania dziecka ksiąĪkami. Nie moĪe wiĊc dziwiü fakt, Īe dzieci naáogowo oglądające telewizjĊ mają káopoty z czytaniem, ortografią, a w czasie lekcji są bierne, znudzone i nie potrafią siĊ skoncentrowaü. W rezultacie osiągają gorsze wyniki w nauce, niĪ rówieĞnicy spĊdzający przed telewizorem niewiele czasu. 143 Renata Cisowska – Z telewizją trzeba ostroĪnie Ponadto telewizja wyraĨnie ogranicza czas na rozmowy rodzinne, wspólne spacery, wyjazdy. Kolejnym groĨnym skutkiem oglądania nadmiernej iloĞci programów telewizyjnych jest wzrost lĊku. Od najmáodszych lat dzieci są straszone. Oglądane przez dzieci sceny grozy, przemocy okrucieĔstwa, mogą pozostawiaü u nich trwaáy uraz, lĊk, a takĪe wywoáywaü agresywne zachowania. Dzieci stają siĊ nerwowe, czĊsto rozdraĪnione, áatwo wpadają w konflikty z otoczeniem. Ponadto dzieci przejmują telewizyjny jĊzyk czĊsto nasycony wulgaryzmami. Dzieci naĞladują zachowania filmowych bohaterów oraz identyfikują siĊ z postaciami z filmów, gdzie dominuje bohater- twardziel naáadowany agresją. Psychologowie twierdzą, Īe równieĪ reklamy telewizyjne mają záy wpáyw na dzieci, gdyĪ budzą w nich chĊü posiadania reklamowanych produktów, utwierdzają w egoizmie, pogáĊbiają poczucie mniejszej wartoĞci u dzieci nie posiadających reklamowanych produktów. Codzienny, wielogodzinny kontakt dzieci z telewizją ma ujemny wpáyw na ich zdrowie fizyczne. Telewizja wpáywa niekorzystnie na wzrok dziecka, prowadzi do skoliozy, zaburzeĔ przemianie materii, otyáoĞci, a nawet wzrostu cholesterolu we krwi. NaleĪy wspomnieü, Īe telewizja ma równieĪ swoje pozytywne strony i trzeba umieü je mądrze wykorzystaü, gdyĪ odpowiednio traktowana moĪe staü siĊ wartoĞciowym i niezastąpionym Ĩródáem wiedzy i nowych wiadomoĞci. Telewizja inspiruje równieĪ do podejmowania ciekawych dziaáaĔ o charakterze spoáecznym oraz zachĊca do nowych, pozytywnych zachowaĔ. Wnioski: 1. PowinniĞmy ograniczyü naszym dzieciom oglądanie telewizji. 2. Musimy byü konsekwentni i przestrzegaü tych ograniczeĔ 3. NaleĪy wybieraü odpowiednie programy i pory oglądania telewizji. 4. Trzeba rozmawiaü o oglądanych programach telewizyjnych po to, by podkreĞliü wartoĞci pozytywne, a negatywne skutki osáabiü. 5. Zaproponujmy alternatywne formy rozrywki: ksiąĪka, zajĊcia ruchowe. 6. Nie uĪywajmy telewizji jako „opiekunki” do dziecka. 7. Nie stosujmy telewizji jako formy przekupstwa, nagrody lub kary. 8. PamiĊtajmy, byĞmy sami dawali dobry przykáad, gdyĪ dzieci zamykają uszy na rady, a otwierają oczy na przykáad. 144 Nauczanie zintegrowane – scenariusze Scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów Kazimiera Pazdro Szkoáa Podstawowa nr 13 w Mielcu (W tle jesienna scenografia z przestrzennych, kolorowych liĞci i hasáo „Otwiera siĊ nam wielka, ciekawa ksiĊga Ğwiata”. Na proscenium stoją pierwszoklasiĞci.) Prowadząca: DzieĔ dobry. Witam wszystkich zebranych na uroczystym pasowaniu pierwszoklasistów na uczniów Szkoáy Podstawowej. ProszĊ o powstanie. BacznoĞü! Poczet sztandarowy, sztandar szkoáy wprowadziü! Wprowadzenie sztandaru szkoáy Prowadząca: Do hymnu paĔstwowego! Wszyscy Ğpiewają hymn paĔstwowy Prowadząca: Po hymnie! Gáos zabierze teraz Dyrektor Szkoáy - pani Barbara Brudniak. Wystąpienie Pani Dyrektor Prowadząca: Za chwilĊ nastąpi najwaĪniejszy moment dzisiejszej uroczystoĞci. PierwszoklasiĞci w obecnoĞci zaproszonych goĞci, rodziców i spoáecznoĞci szkolnej záoĪą przyrzeczenie. BacznoĞü! Poczet sztandarowy wystąp! 145 Kazimiera Pazdro – scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów Do przyrzeczenia! Do sztandaru podchodzi po 2 osoby z I klasy, przewodnicząca szkoáy czyta tekst przyrzeczenia: „BĊdziemy starali siĊ dobrze uczyü, uczciwie i rzetelnie pracowaü. BĊdziemy zgodnymi kolegami i dobrymi Polakami. BĊdziemy dbaü o dobre imiĊ szkoáy i godnie ją reprezentowaü na zewnątrz”. Uczniowie klas I odpowiadają – Przyrzekamy. Prowadząca Po przyrzeczeniu. Poczet sztandarowy wstąp. Poczet wstĊpuje Spocznij! Prosimy teraz Panią Dyrektor o dokonanie ceremonii pasowania pierwszoklasistów na uczniów SP nr 13 im. Jana Bytnara „Rudego” w Mielcu, a wychowawców klas o wrĊczenie „Aktów Pasowania” i pamiątkowych ksiąĪek. Pani dyrektor przy pomocy oáówka dokonuje aktu pasowania, wychowawczynie wrĊczają „Akty Pasowania” i pamiątkowe ksiąĪki Prowadząca Czy ktoĞ z goĞci zechce zabraü gáos? Przemówienie goĞci Prowadząca ProszĊ o powstanie. Poczet sztandarowy, sztandar szkoáy wyprowadziü! Wyprowadzenie sztandaru szkoáy Prowadząca Dla ĞwieĪo pasowanych uczniów wystąpią nieco starsi koledzy. A w dalszej czĊĞci przed paĔstwem zaprezentują siĊ pierwszoklasiĞci. Starsza uczennica „ChodĨcie Ğmiaáo...” - wiersz 146 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 ChodĨcie Ğmiaáo do szkoáy pierwszacy Do zabawy wspólnej, do pracy. Szkoáa drzwi swe otwiera goĞcinnie Szkoáa dzisiaj serdecznie Was przyjmie. TaĔce szkolnego zespoáu tanecznego Starszy uczeĔ „Powitanie pierwszej klasy” – wiersz Wszystkim pierwszakom na początek ĩyczymy w szkole duĪo piątek. wiele sáoĔca na podwórzu, maáo áez, humoru duĪo, zdrowia, szczĊĞcia i tak co rok, by udany byá ten pierwszy krok. Taniec „Krakowiak” – kl. I Podkáad muz. „Nasza szkoáa” – slajdy z Īycia klasy Pierwszoklasista „KsiĊga” – wiersz W szkole na nas czeka rzecz nowa – obowiązek. i coraz mniej zabawek, i coraz wiĊcej ksiąĪek. I choü moĪe trudniejsze bĊdą nastĊpne nasze lata, otworzy siĊ nam wielka, ciekawa ksiĊga Ğwiata. PierwszoklasiĞci „Jestem uczniem” – piosenka Ukáad taneczny IdĊ do szkoáy a ze mną przyjaciele ĝpiewa wesoáo, bo przygód czeka wiele Kim ja jestem wie kaĪdy z was Do pierwszej klasy idĊ pierwszy raz NiosĊ w tornistrze i ksiąĪki i zeszyty W nowym piórniku mam kredki, dáugopisy 147 Kazimiera Pazdro – scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów Kim ja jestem, wie kaĪdy z was Do pierwszej klasy idĊ pierwszy raz PierwszoklasiĞci „Biegnie kreda” – piosenka Cztery dziewczynki prezentują ukáad taneczny ze styropianowymi kredami Biegnie kreda po tablicy hop, hop, hop Kóáka i krzyĪyki üwiczy hop, hop, hop Wtem literki hop i zwinnie uciekają poza linie. Równaj szereg prostuj grzbiet Rząd literek naprzód bieg. Skacze kreda po tablicy szur, szur, szur Kóáka i krzyĪyki üwiczy szur, szur, szur. Wtem cyferki hyc ukradkiem wyskakują poza kratkĊ. Równaj szereg ,Równaj krok Rząd cyferek naprzód skok Dziecko I „Literki” – wiersz Raz literki w abecadle Chciaáy siĊ zabawiü I káóciáy siĊ zajadle Jak by siĊ zabawiü. A krzyczaáo chcĊ byü pierwsze! Ale B nie chciaáo. C i D zgubiáy wiersze E pod stóá zleciaáo. O toczyáo siĊ toczyáo AĪ w kaáamarz wpadáo Tak o miejsce siĊ káóciáo Caáe abecadáo. Nagle sáychaü gáosik Anki „Cicho mi w tej chwili, Marsz literki do czytanki Jak was ustawili. PierwszoklasiĞci „W Literkowie” – piosenka Dzieci podnoszą ogromne styropianowe literki 148 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Na spotkanie w Literkowie jedzie liter caáe mrowie. Ciągnie ciuchcia wagoniki, pĊdzi pociąg w takt muzyki. Stuku, puku, stuku, puku, stuku, puku KaĪda wielka zaĞ litera sama w podróĪ siĊ wybiera Be- balonem, Wu- na wrotkach, w Literkowie chce siĊ spotkaü. Kiedy koniec lata bliski w Literkowie jest spotkanie. KaĪda z liter w Literkowie o przygodach swych opowie. Tralalala, tralalala, tralalala, tralalala, tralalala, tralalala Dziecko II „DyĪurny PtyĞ” – wiersz Czy wiecie dzieci, kto to PtyĞ, To PtyĞ dyĪury ma od dziĞ. Kto odpowiada dziĞ za klasĊ? Alojzy PtyĞ. Kto zajĊü ma dziĞ caáą masĊ? Alojzy PtyĞ. Kto ma uwaĪaü, oczywista, Īeby tablica byáa czysta, Īeby przewietrzyü klasĊ szkolną, nie robiü tego co nie wolno, nie haáasowaü, nie táuc szyb, z akwarium nie wyjmowaü ryb... Kto na to ma uwaĪaü dziĞ? Alojzy PtyĞ PierwszoklasiĞci „RoĞlinki w klasie” – piosenka RoĞlinki w klasie mam i bardzo o nie dbam Co lubi kaĪda z nich, wie Ola, Kuba, Zbych. Paprotka okiem zerka na Jarka i Roberta Zielone listki maáe dziĊkują za zraszanie. Dziecko III „UczeĔ” – wiersz Tornister ma postrzĊpiony, W Ğrodku zeszyt – zatáuszczony. Wszystkie kredki poáamane. Wszystkie ksiąĪki –zabazgrane. Palce caáe w atramencie, Dziura w spodniach i na piĊcie. 149 Kazimiera Pazdro – scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów Czy to uczeĔ z pierwszej „b”? Nie, to niechluj z pierwszej „fe” „Ojciec Wirgiliusz” – piosenka Scenka – „Jacek, Wacek.” Wacek JesieĔ... Jacek JesieĔ, szkoáa... Wacek Czyli przyszáoĞ niewesoáa! Coraz cháodniej, coraz nudniej!!!... no i maáo Ğwiąt przed grudniem. Jacek Deszcze leją coraz czĊĞciej... Czekaj moĪe bĊdzie grypa Jacek Trzy dni w áóĪku. Grypa – lipa! To juĪ lepiej szkarlatyna. Wacek U mnie juĪ siĊ coĞ zaczyna. Drapie w gardle, káuje w boku... Jacek Eeee, udajesz. DaábyĞ spokój! Wacek Kiedy ja juĪ nie wytrzymam! ĩeby chociaĪ byáa zima Jacek Czáowiek uĪyáby na nartach!!! Ech, ta jesieĔ diabáa warta. Jacek Pewnie. JesieĔ jest do chrzanu! Wacek Popatrz ile tu kasztanów! Jacek Prawda. O jak kocham babciĊ! ChodĨ wyrzuümy z worków kapcie. 150 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 JesieĔ O nic z tego mój kochany! Zaraz oddaj te kasztany! Jacek ZwariowaáaĞ? Czy to kpiny? Wacek Eee, nie gadaj do dziewczyny! Oddaj! Sáyszysz? Bo to nasze JesieĔ Nie strasz, bo siĊ nie przestraszĊ! MyĞlisz Īe siĊ ciebie bojĊ? Oddaj jabáko bo to moje! Jacek Czekaj! Dam ci jak ciĊ záapiĊ! Wacek Jacek ratuj! ona drapie! JesieĔ PuĞücie, bo narobiĊ krzyku PrĊdzej paĨdzierniku, listopadzie No nareszcie! Caáe szczĊĞcie Īe jesteĞcie! PaĨdziernik Chcecie zrobiü awanturĊ? Chcecie dostaü od nas w skórĊ? Jacek Ona pierwsza nas napadáa! Wacek Ona moje jabáko skradáa! Jacek I zabraáa nam kasztany! Wacek Jestem caáy podrapany! Jacek To kocica z pazurami. 151 Kazimiera Pazdro – scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów JesieĔ Bo jesteĞcie winni sami? Jacek Co, my winni? CoĞ takiego! JesieĔ WiĊc przypomnĊ ci kolego ĪeĞ rozpuszczaá razem z Jackiem plotki brzydkie i prostackie. Wacek Plotki? Jakie? JesieĔ O jesieni PaĨdziernik WiĊc jesteĞmy obraĪeni! JesieĔ jestem taka, jaka jestem! gdy siĊ komuĞ nie podoba mój charakter i osoba, kto o wadach moich gada niech mi jabáek nie podjada, niech nie rusza mi kasztanów! Miesiące Zrozumiano proszĊ panów? JesieĔ WiĊc plotkujcie, bardzo proszĊ, a ja z koszem siĊ wynoszĊ Jacek Sáuchaj Wacek, ja nie mogĊ... Wacek Nie wytrzymam juĪ o rety! taki straszny mam apetyt. Jacek AĪ mnie z gáodu Ğciska w doáku! 152 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 JesieĔ Dokąd Īe to mój anioáku? Czemu depczesz mi po piĊtach? Jacek Nie bądĨ taka juĪ zawziĊta. Wacek Teraz nam jest strasznie gáupio. PaĨdziernik Niech siĊ w twoje áaski wkupią! Listopad Niech siĊ wkupią obietnicą, Īe pomogą swym rodzicom. Jacek, Wacek PomoĪemy! JesieĔ Doskonale! Listopad BĊdą uczyü siĊ wzorowo. Jacek, Wacek Trudno, zgoda. JesieĔ Sáowo? Jacek, Wacek Sáowo! „Familijny blues” – piosenka Prowadząca Wszystkim pierwszoklasistom Īyczymy, by uczyli siĊ wzorowo tak jak obiecali to cháopcy z inscenizacji. Na tym zakoĔczyliĞmy dzisiejszą uroczystoĞü. Wszystkim dziĊkujemy za przybycie. Pierwszoklasistów, ich rodziców i goĞci zapraszamy na jadalniĊ na herbatkĊ. W scenariuszu wykorzystano utwory: „DyĪurny PtyĞ” – K. Szpalski, M. Zaáucki 153 Kazimiera Pazdro – scenariusz uroczystoĞci pasowania pierwszoklasistów „KsiĊga” – W. Faber „Literki” – Wá. Broniewski „UczeĔ” – A. KamieĔska „ Powitanie pierwszej klasy” – Cz. Janczarski „Jacek, Wacek i JesieĔ – W. Chotomska „Jestem uczniem” – S Karaszewski „RoĞlinki w klasie” – S. àukasik „W Literkowie” – S. Karaszewski „Biegnie kreda po tablicy” – S. Karaszewski „Familijny blues” – A. Biernat 154 Nauczanie zintegrowane – scenariusze Za co kochamy nasze mamy? Scenariusz uroczystoĞci dla klas I – III z okazji Dnia Matki Alina KamiĔska Szkoáa Podstawowa nr 3 w Mielcu Cele uroczystoĞci: 1. ukazanie roli i znaczenia matki w Īyciu kaĪdego dziecka, 2. budzenie uczuü szacunku i miáoĞci do matki, 3. ksztaátowanie umiejĊtnoĞci w zakresie prawidáowego przekazu treĞci poetyckich i piosenek, 4. záoĪenie ĪyczeĔ, wrĊczenie kwiatów i upominków samodzielnie wykonanych przez uczniów. Sala odĞwiĊtnie przystrojona portretami mam wykonanymi przez uczniów. Na tablicy wyciĊty z kartonu lub wykonany kolorową kredą napis: „DZIĉKUJEMY CI, MAMO”. Obok bukiet wyciĊtych z kartonu duĪych kwiatów. Przebieg uroczystoĞci: Narrator: Serdecznie witamy nasze kochane Mamy. 26 maja jest Wasze ĝwiĊto, a czy wiecie, od kiedy obchodzony jest MiĊdzynarodowy DzieĔ Matki? Posáuchajcie: DzieĔ Matki zaczĊto obchodziü w Stanach Zjednoczonych w roku 1910. W Europie dzieĔ poĞwiĊcony matce pierwsza wprowadziáa u siebie Austria. W jej Ğlady poszáy wkrótce kraje skandynawskie, a potem inne. W Polsce po raz pierwszy obchodzono DzieĔ Matki w roku 1923 w Krakowie. DzieĔ ten ustalono po to, aby przynajmniej raz w roku ludzie uprzytomnili sobie, a matki odczuáy, jak waĪna jest ich rola w spoáeczeĔstwie. 155 Alina KamiĔska – scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Matki Dla mam wielu piosenkarzy Ğpiewa pieĞni. Posáuchajcie piosenki „PieĞĔ o matce” w wykonaniu Mieczysáawa Fogga. (wáączenie fragmentu pieĞni) Posáuchajcie teraz kochane mamusie wierszy i piosenek w wykonaniu swoich pociech. Recytacja wierszy: A. ĝwirszczyĔskiej „DzieĔ Matki” Cz. Janczarskiego „Nasza mama” T. Kubiaka „Kocham ciĊ, mamo” W. ĝcisáowskiego „Bukiecik dla mamy” J. Ratajczaka „Mama” Lewandowskiej „Caáa áąka dla mamy” Narrator: Posáuchajcie, co obiecują dzieci swoim kochanym mamom, gdy dorosną w piosence „Kochana mamo” – Ğpiew zespoáowy. Recytacja wierszy: H. Bechlerowej „Bajka dla mamy” J. Kulmowej „Mamy mamĊ” D. Wawiáow „Mama ma zmartwienie” J. PapuziĔskiej „Czekam na mamĊ” T. Chudego „CóĪ to za dama” W. GrodzieĔskiej „Do matki” Piosenka „Piosenka o zwykáej mamie” – Ğpiew zespoáowy Narrator: A teraz naradĊ otwieramy, za co kochamy nasze mamy? Dziewczynka I: Najbardziej kocham moją mamĊ za to, Īe jest bardzo pracowita i dba o mnie. Nie skarĪy siĊ na swój los i nie narzeka. Dziewczynka II: Kocham swoją mamĊ najbardziej za to, Īe jest áagodna i elegancka, ma áadne oczy i áadne wáosy, jest wesoáa i czĊsto siĊ Ğmieje. 156 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Dziewczynka III: Najbardziej kocham moją mamĊ za to, Īe mi kupuje áadne ubrania, Īe mi nie Īaáuje na gumĊ do Īucia i czekoladĊ, chociaĪ nawet ma maáo pieniĊdzy. Cháopiec I: Najbardziej kocham moją mamĊ za to, Īe mnie rozumie, Īe jest sprawiedliwa. Nigdy nie gniewa siĊ o takie rzeczy, które zdarzają siĊ przypadkiem, kiedy niechcący coĞ stáukĊ czy zniszczĊ. Raz nawet, kiedy zgubiáem sporo pieniĊdzy i wróciáem do domu z páaczem, powiedziaáa: „Trudno synku, nie páacz juĪ. Na drugi raz staraj siĊ bardziej uwaĪaü.” LubiĊ ją dlatego, Īe nie káóci siĊ z tatą. Nawet o to, Īe on za maáo zarabia. Cháopiec II: Najbardziej kocham moją mamĊ za to, Īe jest dobra dla wszystkich. Mama uĞmiecha siĊ do innych ludzi i pomaga jak moĪe. Nie przechodzi obojĊtnie obok gáodnych, bezdomnych psów i kotów, pomaga im, daje poĪywienie i schronienie. Narrator: W tym szczególnym dniu skáadamy wszystkim mamom najserdeczniejsze Īyczenia wszystkie dzieci razem „ZDROWIA, SZCZĉĝCIA, POMYĝLNOĝCI” OdĞpiewanie „Sto lat” Dzieci podchodzą do swoich mam i skáadają im Īyczenia, wrĊczają kwiaty i wáasnorĊcznie zrobione upominki. Wspólny poczĊstunek. PoĪegnanie. Literatura: 1. K. Lenkiewicz „Wybór wierszy okolicznoĞciowych dla klas I - III” 2. E. GaáczyĔska, Z. Garczyk „Uczcijmy wierszem i piosenką” 3. Red. A. Poniecka - Piekuáowska „Pegazem przez rok szkolny” 157 158 Nauczanie zintegrowane – scenariusze Scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka BoĪena Rokosz Szkoáa Podstawowa nr 1 w Mielcu Przebieg uroczystoĞci: Scena I Dziewczynka I: Witam wszystkich na tej sali, dziĞ wnukowie bĊdą grali. Byü aktorem trudna sprawa, nie kaĪdemu biją brawa. Dzisiaj obca jest nam trema! Babcia z nami - nerwów nie ma! Dziewczynka II: Kalendarz ma kartek wiele czarne na co dzieĔ, czerwone w niedzielĊ. Zrywam dzisiaj kartkĊ, znowu zwykáa strona! Lepsza na DzieĔ Babci byáaby – zielona, albo Īóáta sáoneczna jak róĪa. ZrobiĊ ci kalendarz, Babciu kiedy bĊdĊ duĪa (wskazuje dwie kartki z kalendarza 21 I DzieĔ Babci, 22 I DzieĔ Dziadka) Dziewczynka I: ĩeby byáo jeszcze jaĞniej, przygotowaáam takie hasáo: Niech od Baátyku aĪ do stóp Tatr, Īyją nam Babcie, Dziadkowie 100 lat! (wskazuje napis znajdujący siĊ miĊdzy dwiema datami, które wskazaáa dziewczynka II) 159 BoĪena Rokosz – scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka Dziewczynka II: Czy wiecie, za co kochamy babciĊ? Dziewczynka III: Kiedy tylko masz ochotĊ, ma dla ciebie serce záote! Dziewczynka II: Bo czĊsto przyjeĪdĪa do nas, bo przynosi nam pestki z dyni i winogrona. Bo bierze nas na kolana. Dziewczynka I: I nigdy nie drĊczy nas pytaniami: dlaczego bazgrzemy w zeszycie, dlaczego drzemy spodnie, czemu jesteĞmy tacy nieznoĞni albo zanadto spokojni, dlaczego gubimy guziki, piórniki oraz czapki, dlaczego nie jemy szpinaku, dlaczego psujemy zabawki? Dziewczynka III: Babcia nie pyta nas o to. I za to, Īe taka jest wáaĞnie, uĞmiechamy siĊ do niej najweselej, najjaĞniej. Dziewczynka IV: „Babcia kucharka” Moja babcia ukochana bardzo pyszne robi dania. ZupkĊ z cienkim makaronem i racuszki usmaĪone. Lody, frytki i pączusie Niechaj najedzą siĊ wnuczusie. Ja gdy kiedyĞ bĊdĊ babcią TeĪ nauczĊ siĊ gotowaü I co tylko wnuki zechcą Zawsze bĊdĊ im szykowaü. 160 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 (Caáa klasa Ğpiewa piosenkĊ „U Babci jest sáodko” sáowa W. Chotomska) „U Babci jest sáodko” Kiedy tata basem huknie, kiedy mama ciĊ ofuknie, kiedy patrzą na czáowieka okiem záym to do kogo czáowiek stuka, gdzie azylu sobie szuka, to do kogo, to do kogo tak jak w dym? U Babci jest sáodko, Ğwiat pachnie szarlotką. - No, proszĊ, zjedz jeszcze Ĩdziebeáko i gáowa do góry! OdpĊdzĊ te chmury i niebo odkurzĊ mioteáką. Nie ma jak babcia, jak babciĊ kocham bez babci byáby kiepski los. Jak macie babciĊ to siĊ nie trapcie, bo wam nie spadnie z gáowy wáos! U Babci jest sáodko, Ğwiat pachnie szarlotką. A moĪe chcesz placka spróbowaü? Popijesz herbatĊ i sáoĔce nad Ğwiatem juĪ Ğwieci jak záoty samowar. Wszystkie wnuki, nawet duĪe, nawet takie po maturze, nawet takie z dáugą brodą aĪ po pas, niech do babci lecą z kwiatkiem i zaniosą na dokáadkĊ tĊ piosenkĊ, którą Ğpiewa kaĪdy z nas. Scena II Cháopiec I: A za co kochamy Dziadka? Cháopiec II: Kto Ci opowie o dawnych latach? 161 BoĪena Rokosz – scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka Cháopiec III: Opowie Ci Twój Dziadek? Tych lat naoczny Ğwiadek Cháopiec IV: Otworzy serce, kieszeĔ otworzy, podsunie czekoladĊ. Dziewczynka I: Z twoich sukcesów zawsze siĊ cieszy. Dziewczynka II: Kto? Dziewczynka I: No, wiadomo dziadek! Dziewczynka III: A jak coĞ spsocisz, jak coĞ naknocisz, jak trzeba spytaü o radĊ to kto za uszy wyciągnie z biedy? Cháopiec V: WiĊc na czeĞü Babci i na czeĞü Dziadka wszyscy Ğpiewamy tak: (Wszystkie dzieci Ğpiewają piosenkĊ na melodiĊ „Száa dzieweczka do laseczka”) Niech nam Īyją wszystkie babcie i dziadkowie teĪ, i dziadkowie teĪ i dziadkowie teĪ, bo bez nich jest Ğwiat markotny, o czym dobrze wiesz, o czym dobrze wiesz, o czym dobrze wiesz, Niech teĪ wiedzą, Īe wnuczĊta bardzo wdziĊczne są, bardzo wdziĊczne są, bardzo wdziĊczne są, i w podziĊce tĊ piosenkĊ babciom, dziadkom Ğlą, 162 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 babciom, dziadkom Ğlą, babciom, dziadkom Ğlą Scena III Cháopiec I: (podbiega do wchodzącej babci - przebranej dziewczynki - i bierze od niej torbĊ z zakupami. Babcia siada przy stoliku) Oto moja Babcia. Z uĞmiechem na twarzy. Z torbą peáną jabáek i jarzyn. No i zaraz wszystko siĊ odmienia. W domu robi siĊ jaĞniej, weselej, jakby Babcia przyniosáa niedzielĊ z odrobiną BoĪego Narodzenia. Dziewczynka: W kuchni pachnie wesoáo rosoáem, a my zaraz siądziemy za stoáem i bĊdziemy jeĞü rosóá i Ğmiaü siĊ. Wszystko milsze jest lepsze ciekawsze, kiedy w domu ma siĊ na zawsze Razem: Taką dobrą, najukochaĔszą BabciĊ. Dziewczynka: (podchodzi do siedzącej babci) Babciu czy Ci juĪ mówiáam, Īe masz záote serce? Cháopiec I: Babciu, a czy Ci juĪ mówiáem, Īe masz záote rĊce? Dziewczynka: A ja, czy mówiáam, Īe Ğwietnie gotujesz i zawsze tak cierpliwie mych zmartwieĔ wysáuchujesz? Gdy mama ani tata nie mają czasu dla mnie, ty zawsze go posiadasz, wiĊc kocham ciĊ ogromnie! (Obydwoje przytulają siĊ do babci. Sáychaü dzwonek) (Wchodzi dziadek , cháopiec prowadzi go do siedzącej przy stole babci) Dziewczynka: (podchodzi do nich) A czy ci dziadku, mówiáam, Īe Ğwietnie mnie rozumiesz 163 BoĪena Rokosz – scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka i tak szczerze z dobrych stopni ze mną siĊ radujesz? Razem: Gdy mama ani tata nie mają czasu dla mnie, ty zawsze go posiadasz, wiĊc kocham ciĊ ogromnie. Scena IV (Babcia i dziadzio siedzą przy stole) Dziewczynka I: Moja babcia jest niezwykáa, poáączenie babci z wróĪką, zawsze w najtrudniejszych chwilach wspomaga mnie swoją róĪdĪką. Babciu moja ukochana, ty pomimo, Īe zmĊczona zawsze wspierasz mnie w trudnoĞciach, cierpliwa i zadowolona! Cháopiec I: „Dziadek Józek” Mój dziadek Józek Ğpi ode mnie dáuĪej Bo jest juĪ dawno na emeryturze. Lecz gdy siĊ zbudzi wcale siĊ nie nudzi Tak jak nudzĊ siĊ czĊsto ja. Mój dziadek Józek ma zdolnoĞci duĪe I ciągle mu brakuje dnia. W piecu napali, fiata nam naprawia Potem o zdrowiu z babcią porozmawia O coĞ zapyta, gazetĊ poczyta Bo umie czytaü lepiej niĪ ja. Dziewczynka II i Dziewczynka III: Kochany Dziadku! Jak dobrze Īe jesteĞ. ĝwiat bez ciebie nie byáby tym samym ĝwiatem! To ty sprawiasz, Īe chwile wspólnie z Tobą spĊdzone są takie niezwykáe i niezapomniane, 164 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 a kaĪdy otrzymany od ciebie cukierek smakuje jak miód. JesteĞ kochany! (Caáa klasa Ğpiewa piosenkĊ „Menuet dla dziadka” sáowa i muzyka M. Szreder) Krynolinka, biaáa peruczka, popatrz dziadku, to twoja wnuczka, która Ğlicznie taĔczy menueta i etykietĊ wybornie zna. W moim maáym pokoiku są lustrzane Ğciany, Pieski z porcelany strzegą go. Gdy wybieram siĊ na spacerek, biegnie za mną piastunek szereg, A ja coraz szybciej mknĊ po schodach i do ogrodu uciekam im! JeĞli wnuczka Twa jest królewną, to Ty królem jesteĞ na pewno, WiĊc Dziaduniu, proszĊ, siądĨ na tronie w záotej koronie jak król. Bo za chwilĊ wybiegnie tutaj królewiczów tysiąc, KaĪdy miáoĞü przysiąc zechce mi ... Lecz Dziaduniu, cóĪ to siĊ dzieje, tam za oknem juĪ chyba dnieje, A tu coraz ciszej gra muzyka i wszystko znika w krainie snu ... Scena V Dziewczynka: Z okazji ĝwiĊta Babci ja dzisiaj BabciĊ nauczĊ jaka powinna byü wnuczka i jaki powinien byü wnuczek. Cháopiec: Po pierwsze, proszĊ Babci ja juĪ od dawna uwaĪam, Īe nic tak wnucząt nie zdobi, jak ... piĊkny uĞmiech na twarzach. (wnuczĊta uĞmiechają siĊ najáadniej jak potrafią) Dziewczynka: UĞmiech jest dobry na co dzieĔ, a nie wyáącznie od ĞwiĊta, wiĊc wnuczek ma siĊ uĞmiechaü, a wnuczka ma byü uĞmiechniĊta. (Wnuczek bierze czajnik, udaje Īe parzy herbatĊ) 165 BoĪena Rokosz – scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka Cháopiec: Po drugie - z czajnikiem w rĊku równieĪ jest wnukom do twarzy. KaĪdy doroĞlej wygląda kiedy herbatĊ parzy. (Wnuczek pokazuje, Īe potrafi wycieraü szklanki. Szklanki oczywiĞcie nie táucze) Dziewczynka: Po trzecie - chociaĪ wnuczek czasami szklankĊ stáucze, przy myciu naczyĔ takĪe Ğlicznie wygląda wnuczek. (WnuczĊta biorą miskĊ i chusteczki, bawią siĊ w pranie) Cháopiec: Po czwarte, proszĊ Babci, po piąte i po szóste niech Babcia nigdy wiĊcej nie pierze wnuczkom chusteczek. WnuczĊta chcą siĊ bawiü, a moim skromnym zdaniemzabawką jest i fraszką dla wnuków pranie. Dziewczynka: Po siódme, proszĊ Babci wnuki powinny gderaü! Cháopiec: Dlaczego nasza Babcia nie chodzi do fryzjera? WáóĪ Babciu nową sukniĊ! Niech ciĊ uczesze fryzjer! Posáuchaj Babciu radia! Obejrzyj telewizjĊ! Dziewczynka: JuĪ nie myĞl, Babciu, o nas! O sobie Babciu pomyĞl. Czy Babcia nie uwaĪa, Īe to jest Ğwietny pomysá! 166 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Razem: WiĊc przyrzekamy wszyscy, Īe w dni zwykáe i ĞwiĊta, kaĪdy z nas o tym wszystkim zawsze bĊdzie pamiĊtaá. Scena VI (wszystkie dzieci Ğpiewają piosenkĊ) „Kwiatki dla Babci” muzyka i sáowa Maria Szreder) Jakie, Babciu lubisz kwiatki, RóĪe, maki, czy báawatki? Choü w ogródku peáno Ğniegu, To dla wnuka nic trudnego. WezmĊ kredki kolorowe I juĪ kwiatki są gotowe. Bo to dzisiaj Babci ĞwiĊto, WiĊc dla Babci bukiet mam /2x Mam dla Babci teĪ Īyczenia: Niech siĊ speánią Jej marzenia, ĩeby zawsze zdrowa byáa, Ze wszystkiego siĊ cieszyáa, Niech Ci, Babciu, Ğwieci sáoĔce, DuĪe, jasne i gorące, Niech Ci zawsze sáowik Ğpiewa, Niech Ci miáo páynie czas. /2x Dziewczynka: A my takĪe oprócz kwiatów, nasze serca mamy przecieĪ, serca - klejnot to najdroĪszy i najwiĊkszy skarb na Ğwiecie! MoĪe czasem aĪ za duĪo róĪnych figlów ci páatamy ale wiedz, Īe w kaĪdej chwili bardzo mocno ciĊ kochamy! Cháopiec: Jestem jeszcze maáy tylko w klasie drugiej ĪyczĊ Tobie ma Babuniu i mój drogi Dziadziu 167 BoĪena Rokosz – scenariusz uroczystoĞci z okazji Dnia Babci i Dziadka ile gwiazdek báyszczy w Ğniegu tyle szczĊĞcia dnia kaĪdego od wnuka swojego. Na zakoĔczenie wszystkie dzieci Ğpiewają zaproszonym goĞciom „Sto lat”. I wrĊczają Babciom i Dziadkom wáasnorĊcznie wykonane prezenty - kwiaty z kartonu, bibuáy i laurki z Īyczeniami. Literatura 1. Lenkiewicz Krystyna „Wybór wierszy okolicznoĞciowych dla klas I-III” 2. Frątczakowie Emilia i Jan - „Wiersze i piosenki na uroczystoĞci rodzinne”, wyd. Arkanus, Bydgoszcz 1995 3. „Nauczanie Początkowe” wydawnictwo pedagogiczne w Kielcach Nr 6, Kielce 1990, praca zbiorowa pod red. I. SáuĪewskiej i I. Szypuáowej 4. Tomaszewska Maria, Muzyka kl. II.(kaseta z piosenkami), GdaĔsk 1996 5. PodrĊcznik do ksztaácenia zintegrowanego - Maágorzata Ewa Piotrowska, Maria Alicja SzymaĔska „JuĪ w szkole”- kl.2, wyd. Nowa Era , 6. Szreder Maria, Marzec Krzysztof - kaseta muzyczna do podrĊcznika „JuĪ w szkole” – kl.2. 168 Nauczanie zintegrowane – scenariusze „Spotkanie z bajką”. Scenariusz uroczystoĞci pasowania na czytelnika biblioteki Kazimiera Pazdro Spotkanie prowadzą uczniowie klasy III, honorowymi uczestnikami są pierwszoklasiĞci Baj (cháopiec ubrany w pelerynĊ i kapelusz, z wielką ksiĊgą i gĊsim piórem) Jestem sobie baj, tysiąc bajek znam Otoczcie mnie koáem coĞ wam o nich opowiem. Dawniej kiedy byáem maáy, Przedziwne siĊ rzeczy dziaáy. W górach Īyli czarodzieje, SáoĔ byá w taĔcu wodzirejem, Ryba taĔcowaáa z rakiem, W kątach kaĪdej wiejskiej chaty Īyáy maciupeĔkie skrzaty, Wróble uprawiaáy pole, NiedĨwiedĨ uczyá w wiejskiej szkole, Wilki pilnowaáy owiec, Kuto kozy w Pacanowie, ĩóáw miaá zaprzĊg z czterech Ğledzi, RyĞ szyá futro dla niedĨwiedzi Psy siĊ przyjaĨniáy z kotem, Pcháa lataáa samolotem, Kury niosáy záote jajka... - Gdzie to wszystko byáo? - W bajkach! W tym dziwnym Ğwiecie kĊdyĞ daleko Za siódmą górą, za siódmą rzeką, JaĞniej siĊ iskrzą sáoĔca promienie, Gadają ptaki, Īyją kamienie W gáos ludzką mowa ropucha skrzeczy, 169 Kazimiera Pazdro – Pasowanie na czytelnika Biblioteki „Spotkanie z bajką” ZwierzĊta maja rozum czáowieczy, Bo teĪ i nieraz w zwierzĊcym ciele ZaklĊty czáowiek lat Īyje wiele. Cudna kraina! W niej wam o dzieci jak mgnienie oka wieczór przeleci, MyĞl poszybuje jakby skowronek, Biü bĊdzie serce jak srebrny dzwonek, Czasem wam w oku áezka zabáyĞnie, Czasem na ustach uĞmiech zawiĞnie, I w maáej gáówce zrobi siĊ jaĞniej Po tej wĊdrówce w krainie baĞni... Zaprezentowanie inscenizacji pt. „Calineczka”, przez klasĊ III Prowadzący PrzedstawiliĞmy Wam jedną z wielu baĞni. Teraz mamy zagadki o bajkach Smaczna chatka w lesie staáa Zagubionych zapraszaáa. O Babie Jadze nie wiedzieli I domek z piernika jeĞü chcieli. (JaĞ i Maágosia) Kto odwaĪnym, sprytnym czynem Rzuciá siarĊ pod jaskinie? Siarka w owcy jest ukryta, Smok wybucha no i kwita. (Szewczyk Dratewka) Nos mu urósá bez miary, Gdy káamliwe miaá zamiary. Czy znacie cháopca z drewna? Byá taki – to rzecz pewna. (Pinokio) W bajce w butach chodziáem I wcale siĊ nie nudziáem. Szybko mnie rozpoznacie, JeĞli bajeczkĊ znacie. (Kot w butach) Ona rodzinie w domu sprzątaáa, Choü tak jak siostry na bal iĞü chciaáa. I gdy ją wróĪka na bal wyprawiáa, Na schodach paáacu bucik zgubiáa. (Kopciuszek) W jakiej bajce trzy Īyczenia DolĊ ludzi miaáy zmieniaü? Jest tam rybak, stara chatka, Wiesz juĪ o czym ta zagadka? 170 (O rybaku i záotej rybce) CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Ta dziewczynka maáa Do chorej babci zmierzaáa. Niosáa smakoáyków kilka Spotkaáa w lesie wilka. (Czerwony Kapturek) Jak siĊ nazywa dziewczynka miáa, Która w bajeczce gąski zgubiáa. (Sierotka Marysia) Prowadzący Do nastĊpnego zadania prosimy 5 osób. Prezentujemy wam ilustracje i tytuáy znanych baĞni i bajek. Waszym zadaniem jest dobraü odpowiednie tytuáy do ilustracji. Prowadzący NastĊpne 5 osób bĊdzie mogáo wykazaü siĊ znajomoĞcią bajek. KaĪdy wybierze z worka jeden przedmiot i powie do jakiej bajki on pasuje Prowadzący Prosimy teraz 2 osoby z kaĪdej klasy. Waszym zadaniem jest uáoĪenie bajkowych puzzli. Uwaga: Dzieci za wszystkie poprawnie wykonane zadania otrzymują nagrody bajeczki do kolorowania Prowadzący WykazaliĞcie siĊ Ğwietną znajomoĞcią bajek. MyĞlimy, Īe bĊdziecie wspaniaáymi czytelnikami bo: „KsiąĪka nas uczy, ksiąĪka cieszy czasem zadziwi nas niemaáo, albo po prostu tak rozĞmieszy, jakby siĊ dobry Īart sáyszaáo.” Teraz najwaĪniejsza osoba w bibliotece, czyli pani bibliotekarka dokona aktu pasowania na czytelnika. (Pani bibliotekarka grubą ksiĊga dotyka kaĪdego ucznia) JesteĞcie peánoprawnymi czytelnikami tej bibliotek. ĩyczymy Wam wielu radosnych chwil spĊdzonych z ksiąĪkowymi bohaterami. Potrzebne rekwizyty: duĪe puzzle znanych bajek, zagadki, ilustracje bajek, karty z tytuáami baĞni i bajek, przedmioty z bajek: groch, korona, wrzeciono, orzech, kot, nagrody: kolorowani. Wykorzystano: 1. „Piosenka o ksiąĪce” – K. I. GaáczyĔski 2. „Dawniej” – J. Jesionowski 3. „Calineczka” – E. GaáczyĔska, Z. Garczyk 171 172 Nauczanie zintegrowane – scenariusze Jak zorganizowaáyĞmy MiĊdzyszkolną OlimpiadkĊ Sportową dla klas trzecich Halina Grzyb, Joanna Koáek Koncepcja wychowania w zreformowanej szkole zakáada, Īe” uczeĔ powinien mieü w szkole moĪliwoĞü integralnego rozwoju wszystkich sfer swojej osobowoĞci: rozwijaü siĊ fizycznie, ksztaáciü zmysáy, uczyü siĊ kierowaü emocjami, nabywaü sprawnoĞci intelektualne, rozwijaü moralnie, üwiczyü wolĊ i rozwijaü duchowo.”1 Na poziomie nauczania zintegrowanego zdecydowanie najwaĪniejsze jest oddziaáywanie, które wpáywa na cechy fizyczne, uzdolnienia, zainteresowania, postawy czy dyspozycje motywacyjne dziecka Rolą wiĊc szkoáy jest stwarzanie jak najbardziej róĪnorodnych i ciekawych sytuacji dydaktycznych sáuĪących rozwojowi indywidualnemu, interpersonalnemu oraz zapoznawanie z wzorami spĊdzania czasu. Uczniowie powinni mieü zapewnione odpowiednie warunki do harmonijnego rozwoju fizycznego i psychicznego oraz zachowaĔ prozdrowotnych. Powinni mieü zagwarantowaną niezbĊdną dawkĊ ruchu zaspokajającą ich biologiczną potrzebĊ aktywnoĞci fizycznej i gwarantującą prawidáowy rozwój psychofizyczny. Ruch to rozwójrozwój to ruch. Jak waĪny i potrzebny jest ruch, zabawa dzieciom w máodszym wieku szkolnym, wie to kaĪdy nauczyciel uczący w tych klasach. WystĊpując temu naprzeciw, zorganizowaáyĞmy olimpiadkĊ sportową dla uczniów klas trzecich z mieleckich szkóá. Do wszystkich szkóá podstawowych rozesáane zostaáy regulaminy wraz z kartami zgáoszeĔ. W olimpiadce wziĊáo udziaá szeĞü szkóá reprezentowanych przez oĞmioosobowe druĪyny, które wyáoniono spoĞród uczniów klas trzecich. DruĪyny zmagaáy siĊ dzielnie w 11 konkurencjach. Nad przebiegiem olimpiadki czuwaáo jury, w skáad, którego weszli: nauczyciel wychowania fizycznego, trzech nauczycieli nauczania zintegrowanego. Podczas sportowych rozgrywek wszystkie 1 Podstawa programowa ksztaácenia ogólnego dla szeĞcioletnich szkóá i gimnazjów 173 Halina Grzyb, Joanna Koáek – MiĊdzyszkolna Olimpiadka Sportowa dla kl. III druĪyny otrzymywaáy punkty. Liczba punktów decydowaáa o zajĊtym miejscu. O oprawĊ artystyczną imprezy zadbaá zespóá taneczny „Promyczek” oraz dzieciĊcy chórek szkolny. Trzy zwyciĊskie druĪyny otrzymaáy dyplomy oraz nagrody rzeczowe w postaci piáek, rakietek. Pozostaáe druĪyny równieĪ otrzymaáy pamiątkowe dyplomy oraz skakanki. Wszyscy uczestnicy dostali ponadto soczki i batoniki. Regulamin Organizator: SP 6 w Mielcu Termin: 23 maja 2003 r., godz. 900 Miejsce: Hala sportowa MOSiR Mielec Cele: propagowanie sportu wĞród dzieci, popularyzacja aktywnego trybu Īycia, wdraĪanie do zasad fair play, konfrontacja wáasnych umiejĊtnoĞci z umiejĊtnoĞciami rówieĞników z innych szkóá. Uczestnictwo: W zawodach uczestniczą uczniowie kl. trzecich. NaleĪy podaü datĊ urodzenia. SzkoáĊ reprezentuje jedna druĪyna, skáadająca siĊ z 4 cháopców i 4 dziewczynek, pod opieką jednego nauczyciela. Mile widziani kibice z kl. trzecich wraz z nauczycielami. Komisja: Komisja w trzyosobowym skáadzie ocenia poprawnoĞü oraz szybkoĞü wykonania üwiczeĔ. Program zawodów: SzybkoĞciowe konkurencje zespoáowe-bieg z kozáowaniem piáki, czworakowanie, wyĞcigi w workach, bieg dwójkami z szarfą, skakanie na kangurkach, bieg caáych druĪyn slalomem, toczenie piáki lekarskiej slalomem, toczenie obrĊczy, konkurencje na celnoĞü, strzelanie goli nogą do bramki. Zgáoszenie: Szkoáy przesyáają kartĊ zgáoszeĔ uczestników olimpiadki na póá miesiąca przed olimpiadą do sekretariatu SP nr 6. 174 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Punktacja: W zaleĪnoĞci od iloĞci zgáoszonych druĪyn- pierwsza uzyskuje maksymalną iloĞü punktów, kolejna o jeden punkt mniej (przykáad: przy 6 startujących druĪynach: I miejsce- 6 punktów, II miejsce- 5 pkt. itd., ostatnia druĪyna zdobywa 1 pkt.). Przy jednakowej iloĞci punktów o kolejnoĞci zespoáów decyduje wiĊksza iloĞü wyĪszych miejsc. Nagrody: Dla najlepszych druĪyn przewidziane są dyplomy i nagrody rzeczowe. Dla wszystkich uczestników przewidziano sáodycze oraz soczki. Konkurencje I MiĊdzyszkolnej Olimpiadki Sportowej Klas III w dn. 23.05.2003 r.: 1. Bieg po prostej z kozáowaniem piáki w obie strony. 2. Czworakowanie do przodu tyáem, z powrotem przodem. 3. Strzelanie gola do bramki (3 osoby z druĪyny). 4. WyĞcigi w workach w obie strony, obiegając pachoáek. 5. Toczenie piáki lekarskiej do pachoáka, powrót z piáką pod pachą. 6. Bieg dwójkami z szarfą na dwóch Ğrodkowych nogach, obiegniĊcie pachoáka, tym samym sposobem powrót. 7. Skakanie na kangurkach do pachoáka i powrót w taki sam sposób. 8. Bieg caáych druĪyn slalomem miĊdzy pachoákami, trzymając rozciągniĊtą skakankĊ, powrót na swoje miejsce. 9. Toczenie piáki lekarskiej slalomem miĊdzy pachoákami, w obie strony. 10. Bieg caáych druĪyn- przenoszenie piáki nad gáowami, ostatnia osoba przebiega do przodu, wszyscy przebiegają aĪ caáa druĪyna bĊdzie po drugiej stronie. 11. Bieg z toczeniem obrĊczy slalomem w obie strony. Przebieg imprezy: I. II. Zaproszenie druĪyn ze szkóá na boisko MOSiR-u Powitanie goĞci, druĪyn ze szkóá mieleckich, nauczycieli i kibiców. III. Przemówienie dyrektora szkoáy oraz przedstawiciela Wydziaáu OĞwiaty w Mielcu. IV. WystĊp szkolnego chórku klas máodszych oraz zespoáu taĔca nowoczesnego „Promyczek”. 175 Halina Grzyb, Joanna Koáek – MiĊdzyszkolna Olimpiadka Sportowa dla kl. III V. VI. VII. VIII. IX. X. Zaproszenie druĪyn do sportowej rywalizacji, a kibiców do gorącego kibicowania. Zawody. WystĊp chórku i zespoáu. Liczenie punktów. Ogáoszenie wyników, wrĊczenie nagród. PodziĊkowanie sponsorom. 176 Nauczanie zintegrowane – scenariusze Festyn „DZIECI – DZIECIOM” Mariola Drewniak, ElĪbieta CiĊĪadáo Opracowaáy i przeprowadziáy w dniu 11.02.2004 r. MARIOLA DREWNIAK, ELĩBIETA CIĉĩADàO Do wspólnej zabawy zostali zaproszeni: p. Joanna Szadkowska – dyr. OREW w Mielcu, p. Arkadiusz Gaákowski – dyr. Ds. Edukacji, p. Daria Warzecha – metodyk, p. Wiesáaw Tomecki – Przew. Komitetu Rodzicielskiego SP 6, p. Lech Stacho – dyr. SP 6, p. Marzena Siembab – higienistka, p. Zofia Mroczek – bibliotekarka. CELE: Pozyskanie Ğrodków na zakup owoców i sáodyczy dla OĞrodka Rehabilitacyjno - Edukacyjno - Wychowawczego w Mielcu. UwraĪliwienie dzieci na potrzeby innych. Ukazanie radoĞci páynącej ze wspólnej zabawy. WdraĪanie do uczciwej rywalizacji. SCENARIUSZ DLA KLAS II Przebieg: Przywitanie dzieci z OĞrodka Rehabilitacyjno – Edukacyjno - Wychowawczego. 1. Powitanie klas – kl. II a, b, oraz kl. I „P” – „Prymusi” (zaproszeni na festyn doroĞli) „Prymusi” przejdą egzamin na ucznia. 2. KoĔczenie wiersza: (koĔczą dzieci lub „Prymusi”) W Pacanowie kozy ... WáaĞnie nową zacząá ... WiĊc Kozioáek mądra ... By ją skoĔczyü w ... Báąka siĊ po caáym ... A co przeĪyá i co ... 177 Mariola Drewniak, ElĪbieta CiĊĪadáo – Festyn „Dzieci – Dzieciom” 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Aby dojĞü do ... Bajka wszystko Wam ... Rozpoznaj z jakiej bajki odwiedzili nas bohaterowie. Na Ğrodek wychodzą dzieci przebrane za Kopciuszka, Królewicza, 12 Braci, Koguta, itp. „Prymusi” piszą odpowiedzi na kartkach. Malowanie na duĪym formacie papieru, (praca indywidualna) zaáoĪenie fartuszków. „P” losują tematy pracy (przebijają baloniki): muchomorek, autko, laleczka, misiaczek, pszczóáka, grzybek, kwiatuszek, motylek itp. (prezentacja). Przedstawiciele klas losują tematy – nazwiska goĞci na portret (tajemnica) czas 5 min. Ci co nie pracują losują losy na loterii. Prezentacja prac dzieci – odgadywanie, kogo portretowaáy. Gotowanie (praca grupowa) KaĪdy z „P” otrzymuje kartkĊ z kartonem wazy i nazwą potrawy np. (bigos, pierogi ruskie, grochówka, saáatka warzywna, rosóá, naleĞniki). NaleĪy wpisaü jakie produkty są potrzebne do wykonania tych potraw. Dzieci w klasach na kartkach ukáadają przepis na zdrową surówkĊ. Odczytanie prac. Popis taneczny klasa VI (opiekun p. Dorota Wieczorek). Lekcja rytmiki. „P” i panie taĔczą do piosenki „Asereje” (prowadzą dziewczynki). Do taĔca wáączają siĊ wszyscy. Czesanie kaĪdy uczeĔ z klasy „P” czesze dziewczynkĊ uczniowie w klasach równieĪ (muzyka, loteria) Rymowanki (praca zespoáowa) – dopisanie brakującego początku, np. ....................................................... narty, ....................................................... karty. ....................................................... krok, ....................................................... mrok. ....................................................... Ğnieg, ....................................................... bieg. Taniec uczennic klasy VI. 178 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 11. Pasowanie „Prymusów” na „Honorowego Ucznia” oáówkiem pana dyrektora. Otrzymują czapkĊ i lizaka. 12. ZakoĔczenie – loteria. JeĪeli zabraknie czasu moĪna zrezygnowaü z punktu 9, 10. SCENARIUSZ DLA KLAS I Do udziaáu w zabawie zostali zaproszeni: p. Anna àuczak – bibliotekarka, p. Danuta StyczeĔ zastĊpca dyr., rodzice uczniów klas I. Przebieg: 1. Powitanie klas I oraz kl. I „P” – „Prymusi” (klasĊ tworzą zaproszeni goĞcie). „Prymusi” przechodzą pasowanie. 2. Malowanie na duĪym formacie – przedstawiciele klas ciągną losy. Tematy: baáwanek smutny, wesoáy, záy, páaczący, topniejący, po zastrzyku, ziewający. Tematy dla „Prymusów”: laleczka, motylek, buciki, autko, pszczóáka, kwiatuszek itp. (prezentacja prac) 3. Taniec w wykonaniu uczennic klasy VI. 4. Lekcja rytmiki – wychowawczynie klas oraz „Prymusi” wychodzą na Ğrodek. Taniec do piosenki „Asereje” – wáączają siĊ wszyscy. 5. Czesanie – kaĪdy z „Prymusów” czesze jedno dziecko, np. zrób kucyki, zapleü warkoczyk. (pokaz fryzur). 6. KoĔczenie wiersza „Abecadáo” – wspólnie chórem. Abecadáo z pieca ... O ziemiĊ siĊ ... Rozsypaáo siĊ po ... Strasznie siĊ ... itd. 7. Taniec w wykonaniu uczennic klasy VI. 8. Unihokej trafianie do maáych bramek. Do konkursu przystĊpują wychowawczynie z trójką dzieci i wszyscy „Prymusi”. 9. Ukáadanie przepisu na zdrową surówkĊ. (zapisywanie na kartkach) 10. Pasowanie „Prymusów” na „Honorowych Uczniów SP 6”. 11. ZakoĔczenie – loteria. MoĪliwoĞü rezygnacji z punktu 7 i 9. 179 Mariola Drewniak, ElĪbieta CiĊĪadáo – Festyn „Dzieci – Dzieciom” SCENARIUSZ DLA KLAS III Do wspólnej zabawy zostali zaproszeni rodzice z III klas. Przebieg: 1. Powitanie klas III. Z rodziców utworzono klasĊ „P” – „Prymusi”(goĞcie). „Prymusi” przechodzą pasowanie. 2. Malowanie na duĪym formacie. Temat: „Namalujcie portret swojej Pani”. „Prymusi” losują osobne tematy: laleczka, buciki, samolocik, motylek, pszczóáka itp. (prezentacja prac) 3. Taniec w wykonaniu uczennic klasy VI. 4. Lekcja rytmiki – wychowawczynie klas oraz „Prymusi” wychodzą na Ğrodek. Taniec do piosenki „Asereje” – wáączają siĊ wszyscy. 5. Czesanie – jedno dziecko z klasy jest czesane przez „Prymusów” i wybranych uczniów, np. zrób kucyki, zapleü warkoczyk. (prezentacja fryzur) 6. Dopisanie wierszyka do rymów – „P” pracują dwójkami, uczniowie ze swoimi paniami w klasach. ....................................................... narty, ....................................................... karty. ....................................................... krok, ....................................................... mrok. ....................................................... Ğnieg, ....................................................... bieg. 7. Taniec w wykonaniu uczennic klasy VI. 8. Unihokej – trafianie do maáych bramek. Do konkursu przystĊpuje wychowawczyni z trójką dzieci i wszyscy „Prymusi”. 9. Ukáadanie przepisu na zdrową surówkĊ (zapisywanie na kartkach – odczytanie). 10. Pasowanie „Prymusów” na „Honorowych Uczniów SP 6”. 11. ZakoĔczenie – loteria. MoĪliwoĞü rezygnacji z punktu 6 i 7. Literatura: 1. Kornel MakuszyĔski „Przygody Kozioáka Matoáka” 2. Julian Tuwim „Abecadáo” 3. Wanda Hemmerling „Zabawy w nauczaniu początkowym”, WSiP, Warszawa 1990 180 Nauczanie zintegrowane – scenariusze „Idzie Mikoáaj”. Scenariusz przedstawienia Lidia Pieróg Szkoáa Podstawowa nr 11 w Mielcu Dziecko 1: DziĞ w ten dzieĔ grudniowy witamy tu zacnych goĞci i wszystkie kochane dzieci. BĊdziemy za chwilĊ Ğpiewaü i witaü dostojnego goĞcia, Mikoáaja ĝwiĊtego, który o was pamiĊta. Piosenka „DzyĔ, dzyĔ, dzyĔ, Mikoáaju ĝwiĊty” Dziecko 2: PrzyjedĨ do nas Mikoáaju, z workiem jak to niebo, przywieĨ radoĞü i zabawki dla nas, dla kaĪdego. PrzyjedĨ do nas Mikoáaju, na saniach srebrzystych, niech Ci gwiazdy drogĊ wskaĪą, gdzie czekamy wszyscy. Dziecko 3: Ja siĊ tak bardzo, bardzo postaram i zrobiĊ prezent dla Mikoáaja. ZrobiĊ mu szalik piĊkny i nowy, Īeby go nosiá w noce zimowe. Dziecko 4: I Īeby nie zmarzá w szyjĊ i w uszy gdy z burej chmury Ğnieg zacznie prószyü. Niech siĊ ucieszy Mikoáaj ĝwiĊty, tak rzadko ktoĞ mu daje prezenty. Dziecko 5: Dokąd biegniesz zimo biaáa? 181 Lidia Pieróg – scenariusz przedstawienia „Idzie Mikoáaj” Zima: Do kaĪdego Mikoáaja! Do tych zwykáych i tych ĞwiĊtych, wszystkim dzisiaj dam prezenty. Dziecko 5: A jakie? Zima: Lukrowaną laseczkĊ, czapkĊ ze szklanym dzwoneczkiem, jeden kolorowy kwiatek, brodĊ z lukrowanej waty. Dziecko 5: I co jeszcze? Zima: Pomponik niebieskie, kota, co cicho mruczy, trzy oswojone bajki! Dla wszystkich Mikoáajów w ĞnieĪne Mikoáajki! Dziecko 5: ĝwiĊty Mikoáaj to taki ĞwiĊty, który przynosi dzieciom prezenty. I choü to moĪe jedynie bajka, mieszka podobno gdzieĞ w Mikoáajkach. Dziecko 6: Ma tak jak mówią, domek z ogródkiem, gdzie spĊdza chwile wytchnienia krótkie, to choü to mĊczy go pewnie nieraz, Co dzieĔ prezenty dla dzieci zbiera. Dziecko 7: Wreszcie nadchodzi chwila wáaĞciwa, wiĊc renifery z Póánocy wzywa. A z nimi sanie, do których ĝwiĊty ostroĪnie wkáada wszystkie prezenty. 182 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Dziecko 8: Ruszają sanie, mkną ponad drzewa, ĝwiĊty Mikoáaj wesoáo Ğpiewa. A z saĔ ku ziemi w szalonym biegu prezenty lecą jak páatki Ğniegu. Dziecko 9: Nad ranek koniec podniebnej jazdy, na poĪegnanie mrugają gwiazdy. I choü to moĪe jedynie bajka, ĝwiĊty Mikoáaj Ğpi w Mikoáajkach. Piosenka pt. „Dziadunio Mikoáaj”. Dziecko 10: KaĪde maáe dziecko dzisiaj siĊ cieszy, bo ĝwiĊty Mikoáaj z podarkami Ğpieszy. Dziecko 11: KaĪde maáe dziecko ma minĊ uĞmiechniĊtą, bo to dla nas jest wielkie ĞwiĊto. Dziecko 12: Zima juĪ na Ğwiecie i Ğnieg juĪ przyprószyá, a ĝwiĊty Mikoáaj z darami wyruszyá. Ja pisaáam liĞcik, by mi przyniósá lalkĊ. UcieszĊ siĊ bardzo kiedy ją dostanĊ. Dziecko 13: Serduszko mi doĞü bije, bo tak siĊ radujĊ, za podarek otrzymany serdecznie podziĊkujĊ. Dziecko 14: Z anioákami, z podarkami ĝw. Mikoáaj zstĊpuje, pragnie wiedzieü, pragnie sáyszeü, jak siĊ dzieci sprawują. Gdy Mikoáaj idzie z nieba, ĞcieĪki przygotowaü trzeba, w Ğliczny puszek siĊ ukáada. ĝnieĪynka: Jestem ĞnieĪynka miáa, puszysta, korona moja záocista. Jestem zesáana z nieba na ziemiĊ, by rozsiaü záociste promienie. ChcĊ sypaü na Ğwiat caáy puszyste páatki i uĞcielaü nimi drogi kaĪdej chatki. 183 Lidia Pieróg – scenariusz przedstawienia „Idzie Mikoáaj” Wielkiemu GoĞciowi co z nieba spieszy. Czy znacie GoĞcia tego? Czy znacie imiĊ Jego? Dzieci: Tak, tak. Zwie siĊ ĝwiĊtym Mikoáajem, podarunki dzieciom daje. ĝnieĪynka: Co powiemy staruszkowi? Dziecko 15: Pochwalimy Pana Boga gdy tu stanie w naszych progach. Dziecko 16: A ja dygnĊ áadnie nóĪką i pokaĪĊ mu serduszko. Dziecko 17: Ja powitam go serdecznie, jak to robią dzieci grzeczne Dzieci: (razem) Aniele BoĪy stróĪu nasz przyprowadĨ Ğw. Mikoáaja tu do nas. On pewnie w tej ulicy zabáąkaá siĊ NieboĪĊ i do naszej szkoáy trafiü nie moĪe. Anioáowie: Nad ziemią cichy wieczór, na niebie gwiazdki lĞnią. Idziemy i szukamy gdzie grzeczne dzieci są. Idzie ĝw. Mikoáaj w grudniową cichą noc, niesie dla grzecznych dzieci podarków piĊknych moc. Wchodzi ĝw. Mikoáaj. Dzieci: (razem) O, Witaj nam ĝw. Mikoáaju, skąd do nas przybywasz? PiĊkne masz ubranie, kapelusz wysoki, pewnie Ci przeszkadzaá, gdyĪ szedá przez obáoki. 184 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Dziecko 5: MyĞmy siĊ martwili nasz ĝwiĊty kochany, czy CiĊ w lesie nie napadli chuligani. Dziecko 6: Starsi dawno, dawno o Tobie mówili i przypominali, byĞmy grzeczni byli. I byliĞmy grzeczni, sáuchaliĞmy mamy, moĪe zabaweczkĊ za to otrzymamy? ĝwiĊty Mikoáaj: Witajcie dzieci. Przybyáem do Was w odwiedziny i przywiozáem prezenty. Jednak muszĊ zapytaü: Czy byáyĞcie grzeczne? Dzieci: (razem) Tak, byáyĞmy grzeczne. ĝwiĊty Mikoáaj: Przyjmijcie wiĊc moje upominki (rozdaje sáodycze i kolorowanki) Czy znacie zagadki o zimie? Dzieci: Tak ĝwiĊty Mikoáaj: To posáuchajmy. Dziecko 1: Z dala, z wysoka, patrzy jedna, druga chociaĪ Īadna nie ma oka, a góry na nas mruga (gwiazdka) Dziecko 2: Mam igieá sto tysiĊcy, moĪe nawet wiĊcej. Gdy mnie stroiü mają, w pokoju stawiają. (choinka) Dziecko 3: Nie deszcz i nie grad spada z nieba, bieli Ğwiat. (Ğnieg) 185 Lidia Pieróg – scenariusz przedstawienia „Idzie Mikoáaj” Dziecko 4: Gruby, duĪy, biaáy caáy, w kij sĊkaty uzbrojony. Garczek stary ma na gáowie, sam ze Ğniegu utoczony. (baáwan) Dziecko 5: Wieje wiatr, szczypie mróz, biaáo dookoáa. Jedzie wóz, jedzie wóz bez Īadnego koáa. (sanki) Dziecko 6: Co to za siostrzyczki, kto odgadnąü zdoáa? Choü nie liczą, nie rachują to na lodzi wypisują ósemki i koáa? (áyĪwy) Dziecko 7: TeĪ dwie siostry ale inne! Równie szybki równie zwinne. Gdy Ğnieg gáadki niby stóá, pomkną szusem – z góry w dóá (narty) Dziecko 8: Jaki to domek, niepotrzebny latem, zimą co dzieĔ karmi zwierzĊta skrzydlate? (karmnik) ĝwiĊtu Mikoáaj: CieszĊ siĊ, Īe odgadliĞcie wszystkie zagadki. Ale muszĊ was juĪ opuĞciü bo czekają na mnie inne dzieci. Do widzenia dzieci! Do zobaczenia za rok! Literatura: 1. 1. M. Krzysztaáowska, Tradycje, obrzĊdy i zwyczaje mikoáajkowe – scenariusz uroczystoĞci kl. II, w: „ĩycie szkoáy” 10/2000. 2. 2. T. LeszczyĔska – Koziak, Zimo – ĝnieĪna Pani. Scenariusz spotkania dla klas III-IV szkoáy podstawowej, w: „Biblioteka w szkole” 10/2000. 186 Nauczanie zintegrowane – scenariusze Jaseáka BoĪena Harchut Szkoáa Podstawowa nr 9 w Mielcu (Podkáad muzyczny) I dziecko: Byáa noc dĪdĪysta ..., byáa noc gáucha ... W ciemnych uliczkach wiatr zimny dmuchaá, gdy ĞwiĊty Józef do drzwi gospody pukaá, o nocleg i kubek wody. Wieczór ten bowiem bardzo siĊ dáuĪyá po umĊczonej, przykrej podróĪy od Nazaretu, bo w Betlejemie miaá przyjĞü Zbawiciel Boski na ziemiĊ. Nie byáo miejsca w Īadnej gospodzie. Strudzona Maria drĪaáa na cháodzie Czekając zwykáej ludzkiej litoĞci, gdy Niebo na ziemi miaá zagoĞciü. 2 dziecko: Strudzony Józef dojrzaá stajenkĊ, tam siĊ narodziá Jezus maleĔki KolĊda: Nie byáo miejsca dla Ciebie. 3 dziecko: Na twardym sianku, chociaĪ zziĊbniĊta usnĊáa sáodko Dziecina ĞwiĊta. Nikt nie przygarnąá, nikt nie przytuliá w swoim mieszkaniu BoĪej Matuli. Tak CiĊ przyjĊli ludzie na Ğwiecie Boskie DzieciĊ? 187 BoĪena Harchut – Jaseáka 4 dziecko: Osioá rozpoznaá. Wóá parą ogrzewaá, a zimne Betlejem przespaáo noc najpiĊkniejszą, najĞwiĊtszą na ziemi, gdy niebo ZbawcĊ zesáaáo! Maryja: tuli zmarzniĊte DzieciĊ i mówi: Zimno w stajence ... Dziecina drĪy ... Páacze maleĔstwo, wylewa ázy... Nie páacz dziecino, nie páacz juĪ i zmruĪ oczĊta do snu – zmruĪ. KolĊda: LulajĪe Jezuniu. Józef: Spojrzyj Maryjo ..., spoĞród drzew sáychaü radosny, miáy Ğpiew. JuĪ są pasterze pod szopeczką!!! Oj ! Uradują Dzieciąteczko. KolĊda: PrzybieĪeli do Betlejem. Pasterze: Panienko ĞwiĊta i Józefie przyjmijcie nasze dary. My nie bogaci, bo pasterze, wiĊc skromne te ofiary. Ale co mamy, to dajemy, przyjm to prosimy Ciebie. BoĞcie biedniejsi dziĞ od pasterzy, boĞcie są dziĞ – w potrzebie. Józef: Bóg nam wielki to zapáaci! Wy – ludzie biedni, nie bogaci, Ale ostatni kĊsek chleba dzielicie z Panem! Stwórcą nieba! Maryja: Nie chodĨcie jeszcze pastuszkowie. Dzieciątko z wami chce siĊ bawiü. 188 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Wyciąga do Was maáe rączki jakby chciaáo wam báogosáawiü. Pasterz: No to zaĞpiewajmy jeszcze coĞ wesoáo! Uradujmy Dzieciąteczko ..., zróbmy áadne koáo! KolĊda: Jezusa narodzonego. 5 dziecko: Spoza siedmiu rzek i gór, jedzie, jedzie záoty dwór, trzej królowie jadą – záoto, mirrĊ káadą, pasterzy ich wita chór. KolĊda: PójdĨmy wszyscy do stajenki. Trzej Królowie: (chórem) MĊdrcy ze Wschodu – Królowie bogaci, idziemy do Ciebie Dziecino, boĞmy ujrzeli gwiazdĊ przeĞliczną nad naszą daleką krainą. Idziemy z darami – prosimy w pokorze, báogosáaw nam Boskie DzieciĊ, a my, wiadomoĞü o Twym narodzeniu po caáym ogáosimy Ğwiecie. (Skáadają dary) Kacper: PrzyszliĞmy Ci Panie pokáon oddaü, imiĊ Twoje Ğwiatu podaü, Wielki JesteĞ i nie lichy, i jako Baranek cichy. Melchior: SzukaliĞmy Ciebie w prastarej Ğwiątyni, a Ty wolaáeĞ siĊ rodziü pomiĊdzy grzesznymi. SzukaliĞmy Ciebie wĞród ludzi uczonych, a Ty wĞród pasterzy w Īáobie poáoĪony. Mój kraj jest peáen pachnącej Īywicy, oto mirra – skáadam ją u stóp Matki Dziewicy. Baltazar: Mój kraj o DzieciĊ jest bogaty, przeto przynoszĊ Ci dar záota. 189 BoĪena Harchut – Jaseáka Niechaj idzie miĊdzy chaty. MiáoĞü moją on oznacza co wszystkich kocha i wszystkim przebacza. Anioá I: Ten opáatek to oznacza Co zwyczajny chleb oracza, którym karmi siĊ rodzina. On – ich jednoĞü przypomina. Tym opáatkiem siĊ dzielicie- bo rodzinĊ stanowicie. Macie wspólnie siĊ miáowaü, Bogu wciąĪ za chleb dziĊkowaü. Dzieląc siĊ zaĞ tym opáatkiem, z bratem, siostrą, mamą, tatkiem, zwykle skáada siĊ Īyczenia – Dáugich lat i powodzenia! I niech kaĪdy mocno wierzy kto bliĨniemu Īyczy szczerze, to Bóg speáni te Īyczenia, w DzieĔ BoĪego Narodzenia. Anioá II: Pierwsi ludzie, Adam, Ewa, zjedli w raju owoc z drzewa! Zakaz BoĪy przekroczyli i raj przez to utracili. A te róĪne smakoáyki; jabáka, cukry i pierniki, co na drzewku siĊ zwisają áaski BoĪe oznaczają. To niebieskie, róĪne dary, które daje Bóg bez miary. O te dary siĊ starajcie, pod choinką siĊ jednajcie !!! Pastoraáka: Pastuszek bosy. 6 dziecko: Pomódlmy siĊ w Noc Betlejemską. W noc szczĊĞliwego rozwiązania, by wszystko nam siĊ rozplątaáo, wĊzáy, konflikty, powikáania. Oby siĊ wszystkie trudne sprawy, porozkrĊcaáy jak supeáki. Wáasne ambicje i urazy zaczĊáy Ğmieszyü jak kukieáki. 190 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 By Anioá podará kaĪdy dramat aĪ do rozdziaáu ostatniego, káadąc na serce pogmatwane jak na osioáka – kompres Ğniegu. Aby wątpiący siĊ rozpáakaá na cud czekając w swej kolejce, a Matka Boska – cichych, ufnych – wziĊáa na rĊce. Jak ciepáy chleb wziĊáa na rĊce. Wszyscy: Wesoáych ĝwiąt!!! 191 192 Nauczanie zintegrowane – scenariusze „Bezpieczna droga do szkoáy z odblaskami”. Scenariusz przedstawienia teatralnego Maágorzata Jata Publiczna Szkoáa Podstawowa w Padwi Narodowej (utrwalenie w ĞwiadomoĞci uczniów koniecznoĞci noszenia odblasków po zmroku i zasad bezpiecznego poruszania siĊ po drodze). Scenariusz Miejsce przedstawienia: sala gimnastyczna. Na podáodze rozáoĪone są dwa chodniki z przestrzenią miĊdzy nimi przedstawiającą jezdniĊ. Na jezdni wyznaczone są pasy uliczne. Na Ğcianie znajduje siĊ dekoracja symbolizująca otoczenie ulicy w postaci domów, drzew, zabudowaĔ wiejskich i miejskich itp. W przedstawieniu wystĊpują dzieci przebrane za: policjanta, starszą panią, pieszych, znaki drogowe, sygnalizator uliczny, dziecko w jaskrawym ubraniu z opaskami na ramionach, noc oraz pojazdy (dzieci trzymają w rĊkach obrĊcze – kierownice). STARSZA PANI Na Ğrodek wychodzi dziewczynka przebrana za starszą, elegancką panią i mówi: Kiedy rodzice byli mali CzĊsto przez okno wyglądali. Widzieli ludzi, co siĊ Ğpieszą: Jedni rowerem, inni pieszo, A kto siĊ Ğpieszyá bardziej troszkĊ PĊdziá na rynek po doroĪkĊ. 193 Maágorzata Jata – „Bezpieczna droga do szkoáy z odblaskiem” CHÓREK (Ğpiewa) PradziadziuĞ z babcią jedzie karetką w szóstkĊ koni, Pocztylion tuĪ na przedzie, trąbka echem dzwoni. Tra ta ta ta, tra ta ta ta, Tra ta ta ta, tra ta ta ta, DziadziuĞ z babcią pocztą jedzie, trąbka echem gra. A tatuĞ i mamusia, jak byli jeszcze mali, Po szynach, po Īelaznych koleją jechali. Pach pach pach pach, szu szu szu szu, Pach pach pach pach, szu szu szu szu. Sapie w gáos lokomotywa, pĊdzi co ma tchu. STARSZA PANI A teraz? Stop! Nie moĪecie, jak rodzice, Przebiec po prostu przez ulicĊ; O, tam na rogu – biaáe pasy! ĝwiatáo zapala siĊ czerwone... A teraz ... marsz na drugą stronĊ. Tak, tak – dziĞ mamy inne czasy. CHÓREK (Ğpiewa) W Warszawie na ulicy taksówki stoją rzĊdem, Gdy komu bardzo spieszno – wnet zawiozą pĊdem. Pan policjant rĊką macha, uciekajcie póki czas, Bo samochód prĊdko jedzie i przejedzie was. W tym czasie na ulicĊ wyjeĪdĪają pojazdy, a policjant stojący w pobliĪu pasów reguluje ruch tarczą policyjną POLICJANT Kto zamierza przejĞü ulicĊ, Musi poznaü tajemnicĊ. Na chodniku przystaĔ bokiem, Popatrz w lewo bystrym okiem, Skieruj w prawo wzrok sokoli, Znów na lewo spójrz powoli. Jezdnia wolna wiĊc swobodnie Mogą po niej przejĞü przechodnie. 194 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 Starsza pani stojąca na chodniku pokazuje sposób zachowania siĊ podczas przechodzenia przez jezdniĊ i przechodzi na drugą stronĊ. Do ruchu wáączają siĊ piesi, którzy chodzą po chodniku. Samochody zjeĪdĪają na miejsce postoju, káadą kierownicĊ na podáodze i naĞladują wáączenie klaksonu samochodowego, który sáychaü z nagrania. CHÓREK (Ğpiewa) Zwrotka I Takty 1 – 4 Pod Warszawą piĊkna wieĞ. w tym czasie kierowcy naĞladują pompowanie opony Jak do máyna Īyto wieĨü? rytmiczny skáon w przód i wyprost Na pieczywo czeka sklep. JakĪe rozwieĨü ĞwieĪy chleb? Takty 5 – 12 Samochody, samochody, samochody wyjeĪdĪają na ulicĊ W kaĪdym jedzie szofer máody. Wiozą cegáy, wiozą zboĪe, Wiele innych rzeczy woĪą. Miasto, szosa, pole, las. /bis Trąbiąc juĪ minĊli nas. Zwrotka II Zjazd samochodów na miejsce postoju i ustawienie siĊ naprzeciwko dzieci, które naĞladują pracĊ przy áadowaniu towarów na samochody – rytmiczne pochylanie siĊ i prostowanie. Takty 1 – 4 Gdy przybĊdziesz z innych stron, Spójrz - za domem staje dom. Dáawiá páuca ostry kurz. Kto z Warszawy wywiózá gruz? Takty 5 –1 ponowny wyjazd samochodów na ulicĊ Samochody, samochody, W kaĪdym razie szofer máody. Wiozą cegáy, wiozą zboĪe, Wiele innych rzeczy woĪą. 195 Maágorzata Jata – „Bezpieczna droga do szkoáy z odblaskiem” Miasto, szosa, pole, las. /bis Trąbiąc juĪ minĊli nas. NARRATOR I Pan policjant to mi zuch, Reguluje w mieĞcie ruch. Podniósá rĊkĊ – auto staje, Policjant zatrzymuje ruch pojazdów Autobusy i tramwaje. Potem ledwie skinąá gáową, JuĪ pojazdy wszystkie gonią: Policjant daje znak odjazdu stojącym pojazdom Motocykle, samochody, Z tramwajami mkną w zawody. W takim ruchu rzecz nie prosta Przez ulicĊ siĊ przedostaü. WiĊc policjant starszej pani (policjant zatrzymuje ruch) Pomógá przejĞü przez skrzyĪowanie. (i przeprowadza starszą panią) Zawsze wszystkim pomóc gotów, Wie gdzie Wola, gdzie Mokotów. O ulicĊ spytaü mogĊ, A on mi pokaĪe drogĊ. Raz z przedszkola wszystkie dzieci, Száy na spacer kiedyĞ w lecie. Kiedy przejĞü przez jezdniĊ miaáy, (policjant zatrzymuje ruch pojazdów) Zaraz ruch zatrzymaá caáy. (i grupa dzieci przechodzi na drugą stronĊ) POLICJANT Jechaá pan nieprzepisowo. Jeden z pojazdów zjeĪdĪa na lewy pas jezdni. Policjant zatrzymuje go. 196 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 NARRATOR Pan policjant rzeká surowo. POLICJANT ProszĊ stanąü za tym starem (policjant odchodzi za odjeĪdĪającym pojazdem) Musi pan zapáaciü karĊ. NARRATOR I I ja chcĊ byü taki chwat Kiedy minie parĊ lat. KiedyĞ, kiedy bĊdĊ duĪy, To w policji bĊdĊ sáuĪyá. NARRATOR II KaĪdy uczeĔ, nawet maáy, Zna na pamiĊü uliczne sygnaáy, I odróĪnia na ulicach Wszystkie znaki na tablicach. SYGNALIZATOR ULICZNY Kiedy Ğwiatáo jest zielone, MoĪesz przejĞü na drugą stronĊ. A gdy Ğwieci siĊ czerwone, Przechodzenie zabronione. (pokazuje zielone, a nastĊpnie czerwone koáo) ZNAK NIEBEZPIECZNE ZAKRĉTY – PIERWSZY W LEWO ZakrĊt za zakrĊtem Przytrafi siĊ wszĊdzie. Pierwszy z tych zakrĊtów W lewą stronĊ bĊdzie. ZNAK PRZEJAZDU KOLEJOWEGO Z ZAPORAMI Wlazá kotek na páotek? O tym nie ma mowy! 197 Maágorzata Jata – „Bezpieczna droga do szkoáy z odblaskiem” To jest strzeĪony Przejazd kolejowy. ZNAK PRZEJAZDU KOLEJOWEGO BEZ ZAPÓR PĊdzi po szynach lokomotywa. Za tym znakiem NiestrzeĪony przejazd siĊ ukrywa. ZNAK SKRZYĩOWANIA DRÓG UwaĪaj pan, panie Janie Wkrótce bĊdzie skrzyĪowanie. ZNAK NIEBEZPIECZNEGO ZAKRĉTU W PRAWO Zaraz bĊdzie skrĊt w prawo. Wiesz? Wiem. (odpowiada chórek dzieci) Brawo! Brawo! ZNAK ZAKAZU RUCHU PIESZYCH Niech nikt z was siĊ nie spieszy. Tutaj nie moĪe chodziü pieszy. ZNAK MIEJSCA PRZEJĝCIA DLA PIESZYCH: Miejsce przejĞcia dla pieszych Nie ma siĊ co spieszyü. Patrz uwaĪnie! TĊdy przechodĨ! – to przejĞcie dla pieszych. CHÓREK (Ğpiewa) Wyszáa gapa na ulicĊ Taka gapa, Īe aĪ strach KtoĞ za koánierz gapĊ záapaá KtoĞ za gapa krzykną ach Ach ty gapo co ty robisz To jest jezdnia chyba wiesz Autobusy, samochody Motocykle pĊdzą teĪ 198 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 refren Uliczne sygnaáy Zna duĪy i maáy Uliczne sygnaáy trzeba Dobrze znaü Gdy Ğwiatáo zielone (sygnalizator pokazuje Ğwiatáa) Na drugą idĨ stronĊ Lecz kiedy jest czerwone Wtedy musisz staü Jezdnia nie jest do spacerów Do zabawy takĪe nie Autobusy, sto rowerów Motocykle pĊdzą teĪ Nie bądĨ gapą, nie bądĨ gapą Gapa moĪe skoĔczyü Ĩle Popatrz w lewo, popatrz w prawo Jezdnia wolna, wtedy przejdĨ NARRATOR III: Gdy widzimy, Īe kolega pĊdzi (dziecko wybiega na ulicĊ i bawi siĊ) I na jezdniĊ wybiega, to woáamy: CHÓREK DZIECI: Wracaj káusem, (przestraszone dziecko schodzi z jezdni) Bo nie jesteĞ autobusem! NARRATOR III: Tych, co siĊ czepiają wozów, W mig bierzemy pod swój dozór. Záapmy ich za mankiet spodni I krzyknijmy: CHÓREK DZIECI: Marsz na chodnik! NARRATOR III: Gdy na jezdni nam siĊ zdarzy Dwoje dzieci gra w piákĊ na jezdni 199 Maágorzata Jata – „Bezpieczna droga do szkoáy z odblaskiem” Ujrzeü piákĊ i piákarzy, To woáamy bez obawy: CHÓREK DZIECI: Jezdnia nie jest do zabawy! Dzieci przeraĪone schodzą z jezdni NARRATOR III: Gdy ujrzymy czytelnika, Dziecko z bajeczką wchodzi na jezdniĊ Co na jezdniĊ zszedá z chodnika, Zawoáamy doĔ z daleka: CHÓREK DZIECI Jezdnia to nie biblioteka! Dziecko schodzi z jezdni NARRATOR III: Do tramwaju nie skacz w biegu I powstrzymaj swych kolegów, JeĞli skoki chcą trenowaü, Na boisko ich zaprowadĨ! Dzwonek dzwoni, wiĊc do klasy Narrator sáyszy dzwonek i idzie do szkoáy Wskakujemy zgrabnym káusem I z chodzenia po ulicach Dostajemy piĊtkĊ z plusem! Ulica pustoszeje. Na sali Ğciemnia siĊ. Sygnalizator uliczny i Znaki drogowe gromadzą siĊ na pasach i rozmawiają szeptem. Dziewczynka przebrana za noc chodzi i Ğpiewa piosenkĊ pt. „Idzie niebo ciemną nocą” DZIECKO W JASKRAWYM UBRANIU: Cháopiec ma jasne ubranie z opaskami odblaskowymi na ramionach Kiedy nad miastem i nad wioską Zmrok zapada, To wĞród znaków, Ğwiateá i zebr Trwa narada. 200 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr3/2005 RozmyĞlają, debatują i nareszcie Mają pomysá jak poruszaü siĊ Bezpiecznie. ZNAKI DROGOWE OGàASZAJĄ LUB CZYTAJĄ SWÓJ WERDYKT JeĞli na drodze chcesz byü widoczny O wieczorowej porze, Musisz koniecznie zakáadaü ubranie W jaskrawym kolorze. KaĪdy kierowca bĊdzie widziaá ciĊ Z daleka po zmroku, Gdy zaáoĪysz opaski odblaskowe z boku. By twoje Īycie byáo bezpieczne, Zdrowe i kolorowe, NOĝ ĝWIATEàKA ODBLASKOWE!!! Cháopiec wrĊcza wszystkim wykonawcom Ğwiateáka odblaskowe. Dzieci zakáadają je na szyjĊ przy piosence Marka Grechuty pt. „PamiĊtajcie, pamiĊtajcie”. NastĊpnie káaniają siĊ i parami schodzą ze sceny po pasach. W przedstawieniu wykorzystano: wiersze: „Kiedy rodzice byli mali” M. Terlikowskiej „Gdy zamierzasz przejĞü przez ulicĊ” W. Chotomskiej piosenki: „PradziadziuĞ”, „Uliczne sygnaáy”, „Idzie niebo ciemną nocą”, „PamiĊtajcie, pamiĊtajcie” zabawĊ inscenizowaną z piosenką „Samochody” 201