WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

Wyniki doświadczeń PDO w województwie zachodniopomorskim w latach 2008-2009
Zachodniopomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
Wyniki
POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH
w województwie zachodniopomorskim
w roku 2009



Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich:
Europa inwestująca w obszary wiejskie
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Białogard, grudzień 2009
Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Białogardzie
grudzień 2009 rok
Przewodniczący Zachodniopomorskiego Zespołu Porejestrowego
Doświadczalnictwa Odmianowego
mgr Jan Krawczuk
p.o Dyrektor SDOO Białogard
mgr inż. Anna Werelich
Stacja Koordynująca PDO w woj. zachodniopomorskim
78-200 Białogard, ul. Kisielice Duże 28
tel. 094 312 32 45
e-mail: [email protected]
www.zielonepola.pl
Opracowali:
Małgorzata Rdzanek, mgr inż. Anna Werelich
– SDOO Białogard
inż. Monika Jacewicz, inż. Przemysław Godzieba
– SDOO Białogard Punkt Doświadczalny Rarwino
dr inż. Tomasz Lenartowicz
– COBORU Słupia Wielka
mgr inż. Józef Mak, mgr Maciej Jaworski
– SDOO Karżniczka
mgr inż. Grażyna Karpowicz-Sędlak, mgr inż. Józefa Pieracka
mgr inż. Mariusz Żebiełowicz
- SDOO Szczecin-Dąbie
Redakcja merytoryczna
mgr inż. Józef Mak
Publikacja chroniona prawem wydawcy;
każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy
Wydawca:
SDOO Białogard
Druk: ZODR Barzkowice, zam. nr 115/2009, nakł. 700 egz.
grudzień 2009 rok
Spis treści
Strona
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Rozdział 1. Rzepak ozimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Rozdział 2. Pszenica ozima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Rozdział 3. Żyto ozime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Rozdział 4. Pszenżyto ozime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Rozdział 5. Jęczmień ozimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Rozdział 6. Pszenica jara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Rozdział 7. Jęczmień jary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Rozdział 8. Owies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Rozdział 9. Pszenżyto jare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Rozdział 10. Rzepak jary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Rozdział 11. Groch siewny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Rozdział 12. Łubin wąskolistny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Rozdział 13. Łubin żółty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Rozdział 14. Ziemniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Rozdział 15. Kapusta głowiasta biała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Rozdział 16. Marchew jadalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
grudzień 2009 rok
Wstęp
Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe (PDO) jest regionalnym (wojewódzkim) systemem badań
odmianowo-agrotechnicznych mającym na celu dostarczenie rolnikom możliwie pełnej informacji o przydatności zarejestrowanych odmian do uprawy w ich rejonie. Tak samo jak w latach poprzednich w sezonie
2008/2009 w Województwie Zachodniopomorskim prowadzone były badania odmianowe z wykorzystaniem
istniejącej polowej bazy doświadczalnej, na którą składają się stacje doświadczalne oceny odmian (należące
do COBORU) oraz Gospodarstwo Rolne Danuty i Teofila Bus.
W systemie PDO większość decyzji dotyczących doświadczeń prowadzonych w poszczególnych województwach podejmowana jest regionalnie przez zespoły wojewódzkie PDO.
W roku 2007 powołano nowy, 27 osobowy, skład Wojewódzkiego Zespołu PDO. Przewodniczącym
Zespołu wybrano Wicemarszałka Województwa Zachodniopomorskiego mgr Jana Krawczuka. Zastępcami
Przewodniczącego zostali Zygmunt Adaszewski z Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej oraz Inspektor Oceny
Odmian mgr inż. Józef Mak.
Zgodnie z ustaleniami Krajowego Zespołu Koordynacyjnego PDO w 2004 roku rozpoczęto tworzenie List
zalecanych do uprawy odmian na obszarze województwa (LZO). Podstawą typowania i włączania odmian
do LZO są wyniki wieloletnich doświadczeń PDO przeprowadzonych w województwie. Obecnie na terenie
Województwa Zachodniopomorskiego utworzono LZO z odmianami pszenicy ozimej i jarej, jęczmienia
ozimego i jarego, owsa, pszenżyta ozimego i jarego, żyta, rzepaku ozimego oraz z odmianami jadalnymi
ziemniaka.
Postęp hodowlany w większości gatunków jest stały i znaczący, przy czym jego wykorzystanie przez
praktykę rolniczą jest nadal niedostateczne. Przejawem tego jest zarówno zmniejszony od szeregu lat popyt
na kwalifikowany materiał siewny, jak i często nienajlepiej dobrane odmiany do kierunku użytkowania, czy
też do uprawy w konkretnych warunkach środowiskowych. Coroczna wymiana materiału siewnego oraz
trafny dobór odmian i odpowiednia agrotechnika mogą przynieść nieraz wzrost wydajności ziarna sięgający
w przypadku zbóż nawet kilkadziesiąt dt z ha. O tym jak dużo pozostało do zrobienia w poprawie efektywności uprawy, w tym również poprzez właściwy dobór odmian, świadczy chociażby różnica w plonowaniu
zbóż w doświadczeniach PDO i w produkcji.
Sezon doświadczalny 2008/2009 był dziesiątym, w którym na terenie Województwa Zachodniopomorskiego prowadzono doświadczenia w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO).
Przeprowadzono 60 doświadczenia z zarejestrowanymi odmianami zbóż ozimych i jarych, rzepaku, ziemniaków, kukurydzy, roślin strączkowych. Po raz pierwszy w naszym województwie założono doświadczenia
z roślinami warzywnymi – kapustą głowiastą biała i marchwią jadalną oraz owocami miękkimi – truskawką
/odmiany deserowe i przeznaczone do przetwórstwa/ i maliną tradycyjnie owocującą.
W niniejszej publikacji zamieszczono wyniki doświadczeń z odmianami zbóż ozimych i jarych, rzepaku
ozimego i jarego, roślin strączkowych, ziemniaków oraz roślin warzywnych.
grudzień 2009 rok
Malina
Truskawka
Warzywa
Rośliny
strączkowe
Ziemniak
Kukurydza
Razem
○ ☻ ○ ☻ ○ ∆ ○ ○ ☻ ○ ☻☻☻☻ ○ ∆ ☻
Suma
Sposób finansowania
doświadczeń
Rzepak
Zboża
Punkt
dośw.
Takson/grupa
taksonów
Burak past.
DOŚWIADCZENIA PDO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
W LATACH 2005 – 2009
2005/2006
3201 SDOO Białogard
4
5
1
1
3211 SDOO Rarwino
3
4
1
1
4
3251 PHR SHR Krzemlin
1
1
4
1
10
2
1
1
7
1
2
3252 PMHZ Strzekęcin
2
3281 GR D. Bus, Prusim
Razem doświadczeń
2
7
14
1
2
3
1
1
1
4
4
2
2
4
2
-
-
-
7
18
5
12
6
6
2
2
3
3
17
1
23
41
11
1
7
19
6
14
6
6
2
2
5
5
5
5
2006/2007
4
4
1
1
3211 SDOO Rarwino
3
5
1
1
1
1
1
4
1
4
1
2
1
4
5
3253 IHAR Radzików
Razem doświadczeń
8
7
17
2
3
1
1
1
4
9
4
2
1
3
1
-
-
-
19
1
31
51
9
1
7
17
5
18
2
2
5
5
9
9
1
2
2007/2008
4
4
1
1
3211 SDOO Rarwino
4
4
1
1
1
1
1
4
13
2
5
1
7
1
3202 SDOO Szczecin Dąbie
Razem doświadczeń
3
8
17
2
3
1
1
1
1
1
1
5
7
6
2
5
3
1
-
-
-
23
1
29
53
11
1
11
23
10
3
5
18
5
9
10
10
31
60
2008/2009
4
4
1
1
3211 SDOO Rarwino
4
4
1
1
3
1
3
4
4
3202 SDOO Szczecin Dąbie
Razem doświadczeń
RAZEM 2006-2009
○
∆
☻
1
1
8
8
2
2
1
4
1
16
2
3
3
4
-
8
5
4
1
2
3
1
25
4
30 64
8
12
6
7
3
21 25 16
7
2
3
1
84
7 114 205
doświadczenia finansowane z budżetu
doświadczenia finansowane w ramach umów COBORU
doświadczenia finansowane lokalnie
grudzień 2009 rok
Wyniki doświadczeń w pozostałych gatunkach, ze względu na mniejszą ich liczebność na naszym terenie, zebrane zostaną w publikacjach centralnych COBORU obejmujących rezultaty badań prowadzonych
na terenie całego kraju.
Niniejsza publikacja jest kontynuacją podobnych opracowań z lat poprzednich, zawiera szczegółowe
wyniki wszystkich doświadczeń prowadzonych w ramach programu PDO w ostatnim sezonie (2008/2009),
na tle trzyletnich (2007-2009). Porażenie odmian przez ważniejsze choroby podano tylko na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1), na którym nie stosowano fungicydów, gdyż tylko wyniki z tego poziomu pokazują
naturalną odporność odmian na patogeny.
Dyrektor Stacji Koordynującej PDO oraz Wojewódzki Zespół ds. PDO
dziękują wszystkim jednostkom oraz osobom, które przyczyniły się do rozwoju
Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
na obszarze Województwa Zachodniopomorskiego
wpływając tym samym na obecny jego kształt i znaczenie dla produkcji roślinnej.
Instytucje wspomagające program
Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
ADOB Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Consultingowe
ARYSTA LifeScience Polska Sp. z o.o.
„Karpol” Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe w Karlinie
Pomorsko – Mazowiecka Hodowla Ziemniaka Sp. z o.o. w Strzekęcinie
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. Oddział w Krzemlinie
Przedsiębiorstwo Handlowe „Rolmech” w Białogardzie
Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe „Chemirol” Sp. z o.o. Mogilno
Oddział Białogard
Syngenta Crop Protection
Urząd Marszałkowski w Szczecinie
YARA Poland Sp. z o.o.
Zachodniopomorska Izba Rolnicza w Szczecinie
Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Producentów
Ziemniaków Skrobiowych „Plantator” w Łobzie
grudzień 2009 rok
Ważniejsze dane meteorologiczne w okresie prowadzenia doświadczeń
Szczecin
Dąbie
3
Rarwino
2
Białogard
1
Szczecin
Dąbie
Miesiąc
Średnia temperatura dobowa
miesiąca (oC)
Rarwino
Lp.
Białogard
Miesięczne sumy opadów
(mm)
4
5
6
7
8
2008
1
sierpień
131,9
64,7
21,1
17,1
18,7
18,1
2
wrzesień
40,7
56,5
34,2
12,8
12,4
12,7
3
październik
59,1
51,0
79,5
8,8
8,6
9,0
4
listopad
112,8
58,3
41,3
5,0
4,6
5,3
5
grudzień
36,7
33,1
40,5
1,6
1,3
1,7
2009
6
styczeń
24,2
7,5
16,5
-1,5
-1,8
-2,1
7
luty
47,1
44,1
42,2
-0,6
-0,2
0,0
8
marzec
73,5
51,0
48,5
3,2
3,3
4,0
9
kwiecień
12,2
19,2
15,4
9,9
10,1
11,6
10
maj
115,1
54,0
62,7
12,3
11,1
13,2
11
czerwiec
128,5
70,8
65,5
14,6
12,8
15,1
12
lipiec
105,2
65,3
49,9
18,7
17,8
19,1
13
sierpień
77,2
46,9
67,1
18,0
18,1
18,6
grudzień 2009 rok
Rozdział 1
RZEPAK OZIMY
I. Wiadomości ogólne
Rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce uprawianą na powierzchni ponad 800 tys. ha.
W najbliższych latach oczekiwane jest dalsze zwiększanie areału uprawy. Rzepak ozimy uprawiany w płodozmianach zbożowych zmniejsza ryzyko masowego występowania chorób zbożowych. Jest też cenną rośliną
miododajną. Rzepak ozimy z racji sierpniowych terminów siewu powinien być uprawiany po najwcześniejszych
poplonach, takich jak groch na nasiona, wczesne ziemniaki, jęczmień ozimy, a także roślinach pastewnych na
zielonkę lub na przyoranie. Wymaga gleb o wysokiej kulturze. Uprawa rzepaku ozimego po innych zbożach
bywa utrudniona w przypadku opóźnienia się żniw lub długotrwałych susz letnich uniemożliwiających dobre przygotowanie roli pod zasiew oraz uzyskania szybkich i równomiernych wschodów. Późniejszy termin
siewu, a tym samym wschodów, wpływa niekorzystnie na rozwój roślin przed zimą i pogarsza zimotrwałość
rzepaku.
Surowiec rzepakowy używany jest przede wszystkim do produkcji oleju jadalnego do bezpośredniego
spożycia w gospodarstwach domowych jak i do produkcji margaryny. Olej rzepakowy może być wykorzystany także do produkcji estrów metylowych kwasów tłuszczowych. Estry te jako czyste paliwo ekologiczne mogą być zastosowane do napędu jednostek napędzanych silnikami Diesla. Kilkuprocentowy dodatek
bioestrów do oleju napędowego zmniejsza toksyczność spalin i zastępuje kosztowne dodatki przywracające
właściwości smarne odsiarczonych olejów napędowych. Olej rzepakowy może być ponadto stosowany jako
wysokoenergetyczny dodatek paszowy dla drobiu, jako olej do spalania w piecach lub jako surowiec do produkcji środków piorących, kosmetyków, w przemyśle gumowym oraz jako biodegradowalny wspomagacz
dla środków ochrony roślin. Natomiast śruta poekstrakcyjna lub makuch rzepakowy uzyskiwane jako odpad
przy produkcji oleju są cennymi koncentratami wysokobiałkowymi wykorzystywanymi do produkcji pasz
treściwych w karmieniu bydła, trzody chlewnej oraz drobiu.
Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 75 odmian, 47 odmian populacyjnych i 28 odmian mieszańcowych.
znaczenie gatunku dla województwa
W roku 2009 w województwie zachodniopomorskim uprawiano 102 006 ha rzepaku i rzepiku ozimego
uzyskując plon 32,0 q/ha (wg WUS Szczecin, Szacunek II - przedwynikowy).
Na terenie województwa zachodniopomorskiego w roku 2009 prowadzono w systemie PDO trzy doświadczenia z rzepakiem ozimym zlokalizowane w SDOO Białogard, SDOO PD Rarwino oraz w Gospodarstwie
Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu.
uwagi metodyczne
Omawiane doświadczenia prowadzone były wg metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej.
Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian
do uprawy w województwie zachodniopomorskim.
II. Omówienie doświadczeń
Wschody dobre i wyrównane. Stan roślin przed zimą dobry, rośliny niezbyt wysokie, stożek wzrostu nisko
przy powierzchni ziemi. Rozety o 7-8 liściach. Zima łagodna, brak uszkodzeń roślin, przezimowanie rzepaku
dobre. Wiosną początkowo wzrost roślin bardzo dobry. Brak opadów w kwietniu i dość znaczne przygruntowe przymrozki osłabiły tempo wzrostu roślin. Od połowy maja do zbioru znaczne opady deszczu, ciepło
– intensywny wzrost roślin, wydłużenie okresu dojrzewania.
grudzień 2009 rok
W roku 2009 plonowanie odmian rzepaku było dość dobre. Wysokość plonów w SDOO Białogard i w Prusimiu była podobna, zdecydowanie niższe plony uzyskano w PD Rarwino.
W SDOO Białogard z odmian mieszańcowych najlepiej plonowały odmiany Exotic, Extend, Rohan,
ES Betty, NK Octans, a z odmian populacyjnych Adriana, Dante i Californium.
W PD Rarwino najwyższe plony osiągnęły odmiany mieszańcowe Visby, Toccata i Herkules, natomiast
wśród odmian populacyjnych wyróżniły się odmiany Californium i Bellevue.
W Prusimiu do najlepiej plonujących odmian mieszańcowych należą Rohan, Visby i Taurus a z odmian
populacyjnych Dante, Bogart i Californium.
W roku bieżącym porażenie roślin przez choroby było mniejsze w porównaniu z wieloleciem. Przebieg
pogody w okresie wegetacji wpłynął na wydłużenie okresu dojrzewania.
W omawianym wieloleciu do najlepiej plonujących odmian mieszańcowych należą Extend, Herkules
i ES Betty, a z odmian populacyjnych zdecydowanie wyróżnia się Californium.
odmiany wzorcowe w latach zbioru 2007, 2008, 2009
Rok zbioru 2007 - CALIFORNIUM, CASTILLE, WINNER
Rok zbioru 2008 - CALIFORNIUM, CASTILLE, CASOAR
Rok zbioru 2009 - CALIFORNIUM, CASTILLE, CASOAR
Ważniejsze wyniki zamieszczono w tabelach 1.3 – 1.7
grudzień 2009 rok
Tabela 1.1. Rzepak ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
Hodowca
do Rejestru (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą, dla odmian zagranicznych
Odmian
również krajowy przedstawiciel)
1
2
3
1
CALIFORNIUM
2002
Monsanto SAS Immeuble el Ysees la Defense, 7 Place du Dome,
92056 Paris la Defense, Monsanto Polska Sp. z o.o., 02-672 Warszawa,
ul. Domaniewska 41
4
2
CASTILLE
2005
Monsanto Technology LLC, 800 N Lidbergh Boulevard US-St. Louis, MO
63167; Monsanto Polska Sp. z o.o., 02-672 Warszawa, ul. Domaniewska 41
3
CASOAR
2007
4
KRONOS
2001
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, 24363 Holtsee,
Hohenlieth, Saaten-Union Polska Sp. z o.o., 62-100 Wągrowiec,
ul. Gnieźnieńska 47
5
EXTREM
2003
6
DANTE
2004
RAPS GbR saatzucht Lundsgaard, Lundsgaard DE-24977 Grundhof; Saaten
Union Polska sp. z o.o. 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70
7
LIVIUS
2004
Deutsche Saatveredelung GmbH, 59557 Lippstadt, Weissenburger
Str. 5, DSV Polska, 62-100 Wągrowiec, ul. Gnieźnieńska 47
8
ES SAPHIR
2005
Euralis Semences, Avenue Gaston Phoebus FR-64231 Lescar
Rolagra Błażej Sprinter, 63-100 Śrem, ul. Chłapowskiego 22/14
9
HERKULES
2005
10 VECTRA
2005
11 ES BETTY
2006
Euralis Semences, Avenue Gaston Phoebus FR-64231 Lescar
Rolagra Błażej Sprinter, 63-100 Śrem, ul. Chłapowskiego 22/14
12 EXTEND
2006
13 NELSON
2006
Syngenta Seeds AG, Schwarzwaldallee 215 CH-4058 Basel;
Syngenta Seeds sp. z o.o. 02-500 Piaseczno ul. Elizy Orzeszkowej 15/1
14 TAURUS
2006
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, 24363 Holtsee,
Hohenlieth, Saaten-Union Polska Sp. z o.o., 62-100 Wągrowiec,
ul. Gnieźnieńska 47
15 HYCOLOR
2007
Saatzucht Dieckmann GmbH& Co.KG Kirchhorster Str.16
DE-31688 Nienstadt
16 NK FUNDUS
2007
Syngenta Seeds AG, Schwarzwaldallee 215 CH-4058 Basel; Syngenta Seeds
sp. z o.o. 02-500 Piaseczno ul. Elizy Orzeszkowej 15/1
17 TOCCATA
2007
18 ADRIANA
2008
Nickerson International Research SNC BP 1 FR-63720 Chappes
19 BELLEVUE
2008
RAPS GbRSaatyucht Lundsgaard Lundsgaard DE-24977 Grundhof
20 BOGART
2008
Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.Główna 99-307 Strzelce
21 EXOTIC
2008
Monsanto Technology LLC 800 N Lindbergh Boulezard US*St. Louis,
MO 63167
22 MONOLIT
2008
Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.Główna 99-307 Strzelce
23 NK BOLD
2008
grudzień 2009 rok
Tabela 1.1. Rzepak ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009 - cd.
1
2
3
4
24 NK PEGAZ
2008
25 NK OCTANS
2008
26 NK PETROL
2008
27 ROHAN
2008
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Hohenlieth DE-24363
Holtsee
28 VISBY
2008
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Hohenlieth DE-24363
Holtsee
29 PR 46 W 10
CCA
30 NK FORMULA
CCA
Pioneer Hi- Bred Northern Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce,
62-080 Tarnowo Podgórne, Swadzim, ul. Poznańska 16
Tabela 1.2. Rzepak ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Białogard
Rarwino
Prusim
Powiat
Białogard
Kamień Pomorski
Resko
2
3
4
żytni dobry
żytni dobry
żytni dobry
Klasa bonitacyjna gleby
IV b
IV a
IVa
Zasobność gleby w P2O5 (mg/100g)
15,9
19,3
15,9
Zasobność gleby w K2O (mg/100g)
15,0
14,5
10,2
Zasobność gleby w MgO (mg/100g)
4,3
2,6
11,0
Ph gleby (w KCL)
6,1
6,9
5,9
groch siewny
groch siewny
Jęczmień jary
60
50-60
60
1
Kompleks rolniczej przydatności
gleby
Przedplon
Obsada nasion (szt./m2)
Nawożenie mineralne
N (kg/ha)
180
180
190
P2O5 (kg/ha)
80
96
40
K2O (kg/ha)
120
144
120
Środki ochrony roślin (nazwa, dawka na ha)
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Butisan Star 416 SC 3 l Butisan Star 416 SC 3 l Butisan Star 416 SC2,1l
Insektycyd
Nurelle D 550 EC 0,6 l; Karate Zeon050 0,15 l
Mospilan 20 SP 0,12kg Nurelle D550EC 0,6l
Fastac 100EC 0,12l
Sherpa 100EC 0,3l
Decis 2,5EC 0,2l
Decis 2,5 EC 0,2 l
Karate025 EC0,3l
Sherpa 100EC 0,3l
Karate025 EC 0,3l
Karate Zeon050 0,15
NurelleD550EC 0,6l
Proteus 0,5l
grudzień 2009 rok
10
Tabela 1.3. Rzepak ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
L.p.
Wyszczególnienie
Białogard
Rarwino
Prusim
1
2
3
4
5
26.08
100
8,4
142
100
13,07
07,08
0
9,0
7,3
47,6
27.08
100
8,0
149
94
12,07
07,08
2,3
9,0
7,7
44,0
30,08
99,6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Siew
Przezimowanie roślin
Ocena uszkodzenia rozet
Wysokość roślin
Ugięcie łanu
Dojrzałość techniczna
Zbiór
Zgnilizna twardzikowa
Sucha zgnilizna kapustnych
Czerń krzyżowych
Plon nasion
(data)
(%)
(skala 90)
(cm)
(%)
(data)
(data)
(%)
(%)
(skala 90)
(dt/ha)
131
100
10,07
01,08
0
9,0
9,0
48,6
Tabela 1.4. Rzepak ozimy. Plon nasion odmian (% wzorca). Rok zbioru: 2009
L.p.
Odmiana
Białogard
Rarwino
Prusim
1
2
3
4
5
41,5
106
90
104
106
109
116
107
120
123
125
127
130
109
103
112
108
119
117
107
104
131
107
109
114
126
125
128
118
113
108
42,6
114
98
88
84
86
105
117
98
115
115
102
107
101
122
98
115
100
89
99
97
95
91
116
105
127
107
100
43,5
108
100
93
120
101
118
99
112
118
120
108
115
121
122
112
91
107
104
99
111
107
120
91
109
118
122
130
128
106
113
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Wzorzec dt/ha
Californium
Castille
Casoar
Kronos
Extrem
Dante
Livius
ES Saphir
Herkules
Vektra
ES Betty
Extend
Nelson
Taurus
Hycolor
NK Fundus
Toccata
Adriana
Bellevue
Bogart
Exotic
Monolit
NK Bold
NK Pegaz
NK Octans
NK Patrol
Rohan
Visby
PR 46W 10
NK Formula
grudzień 2009 rok
Tabela 1.5. Rzepak ozimy. Plon nasion odmian /% wzorca/. Lata zbioru 2007–2009
L.p
Odmiana
2009
2008
2007
2008-2009
2007-2009
1
2
3
4
5
6
42,5
46,0
39,8
44,3
42,8
Wzorzec w dt/ha
1
Californium
109
103
102
106
105
2
Castille
96
103
98
100
99
3
Casoar
95
94
-
95
-
4
Kronos
103
107
112
105
107
5
Extrem
-
-
-
-
-
6
Dante
-
97
102
-
-
7
Livius
97
92
107
95
99
8
ES Saphir
112
95
114
104
107
9
Herkules
119
108
118
114
115
10
Vektra
114
103
114
109
110
11
ES Betty
117
99
121
108
112
12
Extend
120
113
133
117
122
13
Nelson
111
107
113
109
110
14
Taurus
-
89
102
-
-
15
Hycolor
110
95
-
103
-
16
NK Fundus
100
92
-
96
-
17
Toccata
116
104
-
110
-
18
Adriana
106
-
-
-
-
19
Bellevue
107
-
-
-
-
20
Bogart
105
-
-
-
-
21
Exotic
109
-
-
-
-
22
Monolit
109
-
-
-
-
23
NK Bold
99
-
-
-
-
24
NK Pegaz
106
-
-
-
-
25
NK Octans
112
-
-
-
-
26
NK Patrol
121
-
-
-
-
27
Rohan
121
-
-
-
-
28
Visby
124
-
-
-
-
29
PR 46W 10
109
103
-
106
-
30
NK Formula
107
-
-
-
-
3
3
3
6
9
Liczba doświadczeń
grudzień 2009 rok
12
Tabela 1.6. Rzepak ozimy. Porażenie przez ważniejsze choroby /odchylenia od wzorca/.
Lata zbioru 2007-2009
L.p.
Odmiana
/% roślin porażonych/
Czerń krzyżowych
/skala 90/
Sucha zgnilizna
kapustnych
/% roślin porażonych/
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
Wzorzec
0,3
1,9
7,9
5,4
9,0
5,8
1
Californium
0,7
0,3
-0,5
-0,1
0,0
0,0
2
Castille
-0,3
-0,4
0,8
0,3
0,0
0,4
3
Casoar
-0,3
-
-0,2
-
0,0
-
4
Kronos
0,7
0,2
0,0
-0,1
0,0
1,2
5
Extrem
-
-
-
-
-
-
6
Dante
-
-
-
-
-
-
7
Livius
0,7
-1,0
0,0
-0,2
0,0
-0,4
8
ES Saphir
3,3
1,0
0,3
-0,1
0,0
1,6
9
Herkules
2,3
1,0
0,1
0,0
0,0
2,0
10
Vektra
1,3
0,0
0,3
-0,1
0,0
0,5
11
ES Betty
-0,3
-1,2
0,3
-0,1
0,0
2,1
12
Extend
1,3
-0,8
0,0
0,0
0,0
-1,1
13
Nelson
-0,3
0,0
-0,5
-0,1
0,0
3,1
14
Taurus
-
-
-
-
-
-
15
Hycolor
3,7
-
0,3
-
0,0
-
16
NK Fundus
-0,3
-
-0,4
-
0,0
-
17
Toccata
1,3
-
0,3
-
0,0
-
18
Adriana
-0,3
-
0,5
-
0,0
-
19
Bellevue
-0,3
-
0,6
-
0,0
-
20
Bogart
-0,3
-
0,1
-
0,0
-
21
Exotic
1,3
-
0,1
-
0,0
-
22
Monolit
-0,3
-
0,3
-
0,0
-
23
NK Bold
-0,3
-
0,0
-
0,0
-
24
NK Pegaz
-0,3
-
0,6
-
0,0
-
25
NK Octans
-0,3
-
0,3
-
0,0
-
26
NK Patrol
-0,3
-
0,0
-
0,0
-
27
Rohan
-0,3
-
-0,2
-
0,0
-
28
Visby
-0,3
-
0,3
-
0,0
-
29
PR 46W 10
-0,3
-
-0,2
-
0,0
-
30
NK Formula
0,7
-
0,3
-
0,0
-
3
9
3
9
3
9
1
grudzień 2009 rok
Tabela 1.7. Rzepak ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe /odchylenia od wzorca/.
L.p.
Odmiana
Wysokość roślin /cm/
Ugięcie łanu /%/
/kolejny dzień roku/
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
Wzorzec
133
137
98
97
193
189
1
Californium
5
2
1
0
-2
-1
2
Castille
-4
-3
-1
1
2
1
3
Casoar
-1
-
0
-
0
-
4
Kronos
14
15
-1
-4
-1
0
5
Extrem
-
-
-
-
-
-
6
Dante
-
-
-
-
-
-
7
Livius
6
7
1
0
-1
1
8
ES Saphir
4
8
0
-3
0
0
9
Herkules
11
13
-1
-4
-1
-1
10
Vektra
12
13
0
0
1
0
11
ES Betty
11
12
1
0
0
1
12
Extend
17
21
0
-3
-1
1
13
Nelson
14
13
1
-3
1
0
14
Taurus
-
-
-
-
-
-
15
Hycolor
10
-
0
-
-1
-
16
NK Fundus
13
-
1
-
1
-
17
Toccata
14
-
-1
-
0
-
18
Adriana
10
-
-1
-
0
-
19
Bellevue
6
-
0
-
1
-
20
Bogart
12
-
-2
-
3
-
21
Exotic
8
-
-2
-
1
-
22
Monolit
12
-
-1
-
1
-
23
NK Bold
6
-
-2
-
0
-
24
NK Pegaz
18
-
1
-
1
-
25
NK Octans
14
-
-1
-
0
-
26
NK Patrol
14
-
0
-
-1
-
27
Rohan
3
-
0
-
-1
-
28
Visby
12
-
1
-
0
-
29
PR 46W 10
11
-
0
-
1
-
30
NK Formula
19
-
0
-
-1
-
3
9
3
9
3
9
1
grudzień 2009 rok
14
Charakterystyka odmian wpisanych do rejestru w roku 2009.
Catana (d. MLCH141)
Odmiana populacyjna. Plon nasion dość duży; oceny plonowania korzystniejsze w rejonie Lubelskim, Śląskim
i Podkarpackim, gorsze w rejonie Mazurskim i Wielkopolskim.
Zawartość glukozynolanów w nasionach średnia do dość dużej, tłuszczu bardzo duża. Zawartość białka
i włókna w suchej masie beztłuszczowej średnia. Liczba nasion w łuszczynie dość duża, masa 1000 nasion
nieco mniejsza od średniej.
Ocena rozet po zimie średnia, przezimowanie roślin zbliżone do średniej. Termin początku kwitnienia nieco
późniejszy od średniej, dojrzewania zbliżony do średniej. Rośliny dość wysokie o dość dużej odporności na
wyleganie. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych oraz zamieranie korzeni nieco
lepsza od średniej, na czerń krzyżowych średnia. Wymagania: gleby bardzo dobre i dobre; wyraźnie reagowała
pogorszeniem plonowania na upały i suszę w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
NK Music (d. RNX 1632)
Odmiana populacyjna. Plon nasion dość duży; oceny plonowania korzystniejsze na Śląsku i na Podkarpaciu,
gorsze w rejonie Mazurskim i Wielkopolskim.
Zawartość glukozynolanów w nasionach średnia, tłuszczu duża. Zawartość białka i włókna w suchej masie
beztłuszczowej średnia. Liczba nasion w łuszczynie duża, masa 1000 nasion nieco mniejsza od średniej.
Ocena rozet po zimie nieco lepsza od średniej, przezimowanie roślin zbliżone do średniej. Termin początku
kwitnienia nieco późniejszy od średniej, dojrzewania zbliżony do średniej. Rośliny dość wysokie o dość dużej
odporności na wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową i zamieranie korzeni dość duża, na suchą zgniliznę kapustnych średnia,
na czerń krzyżowych nieco poniżej średniej.
Wymagania: gleby bardzo dobre i dobre; słabo reagowała pogorszeniem plonowania na upały i suszę w okresie
pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
Chagall (d. SW 05023A)
Odmiana populacyjna. Plon nasion duży; oceny plonowania duże w całym kraju, zwłaszcza w rejonach Lubelskim, Śląskim i Podkarpackim.
Zawartość glukozynolanów w nasionach średnia, tłuszczu dość duża. Zawartość białka i włókna w suchej
masie beztłuszczowej zbliżona do średniej. Liczba nasion w łuszczynie oraz masa 1000 nasion średnia.
Ocena rozet po zimie powyżej średniej, przezimowanie roślin średnie. Termin początku kwitnienia i dojrzewania średni. Rośliny dość wysokie o średniej odporności na wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową, zamieranie korzeni i czerń krzyżowych średnia, na suchą zgniliznę
kapustnych gorsza od średniej.
Wymagania: gleby bardzo dobre i dobre, a nawet słabsze; bardzo wyraźnie reagowała pogorszeniem plonowania na upały i suszę w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
Finesse (d. RG 203/02)
Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego; korzystniejsze oceny w rejonach Pomorskim,
Lubelskim i Śląskim, gorsze w rejonach Mazurskim i Podkarpackim.
Zawartość glukozynolanów w nasionach średnia do dość dużej, tłuszczu dość duża. Zawartość białka w suchej
masie beztłuszczowej większa od średniej, włókna średnia. Liczba nasion w łuszczynie i masa 1000 nasion
średnia.
Ocena rozet po zimie średnia, przezimowanie roślin małe do średniego. Termin początku kwitnienia nieco
późniejszy od średniej, dojrzewania średni. Rośliny wysokie o małej do średniej odporności na wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę oraz zamieranie korzeni dość duża, na czerń krzyżowych średnia.
Wymagania: gleby dobre, a nawet słabsze; słabo reagowała pogorszeniem plonowania na upały i suszę
w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
grudzień 2009 rok
Poznaniak (d. BOH 3706)
Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Oceny korzystniejsze na Lubelszczyźnie i na
Śląsku, mniej korzystne na Mazurach i Podkarpaciu.
Zawartość glukozynolanów w nasionach mała do średniej, tłuszczu nieco powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mała, włókna nieco powyżej średniej. Liczba nasion w łuszczynie nieco
większa od średniej, masa 1000 nasion mniejsza od średniej.
Oceny rozet po zimie i przezimowanie roślin średnie. Termin początku kwitnienia wyraźnie późniejszy od średniej, dojrzewania średni. Rośliny dość wysokie o małej do średniej odporności na wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych oraz zamieranie korzeni nieco gorsza
od średniej, czerń krzyżowych średnia.
Wymagania: jakość gleb miała mniejsze znaczenie; dość wyraźnie reagowała pogorszeniem plonowania na
upały i suszę w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
ES Mercure (d. EGC POL3)
Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży: oceny plonowania mniej korzystne w rejonie Mazurskim
i Wielkopolskim.
Zawartość glukozynolanów w nasionach średnia do dość dużej, tłuszczu średnia. Zawartość białka w suchej
masie beztłuszczowej dość duża, włókna średnia. Liczba nasion w łuszczynie nieco mniejsza od średniej,
masa 1000 nasion średnia.
Ocena rozet po zimie i przezimowanie roślin nieco większe od średniej. Termin początku kwitnienia i dojrzewania późniejszy od średniej. Rośliny wysokie o dużej odporności na wyleganie. Odporność na zgniliznę
Twardzikowi, suchą zgniliznę kapustnych oraz zamieranie korzeni większa od średniej.
Wymagania: jakość gleb miała mniejsze znaczenie; dość wyraźnie reagowała pogorszeniem plonowania na
upały i suszę w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
NK Technic (d. RNX 3504)
Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży, zwłaszcza na Lubelszczyźnie i na Śląsku.
Zawartość glukozynolanów średnia, tłuszczu w nasionach dość duża. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej, włókna średnia. Liczba nasion w łuszczynie i masa 1000 nasion średnia.
Ocena rozet po zimie większa od średniej, przezimowanie roślin średnie. Termin początku kwitnienia i dojrzewania średni. Rośliny wysokie o małej do średniej odporności na wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową, zamieranie korzeni średnia i czerń krzyżowych średnia, na suchą zgniliznę kapustnych mniejsza od średniej.
Wymagania: plonowała dobrze na glebach słabszych kompleksu IV, a nawet V; wyraźnie reagowała pogorszeniem plonowania na upały i suszę w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
Abakus (d. SLM 0503)
Odmiana badana dwa sezony wegetacyjne. Plon nasion bardzo duży, dość stabilny we wszystkich rejonach
kraju. Dość duża zawartość tłuszczu, dobra zimotrwałość oraz dość duża odporność na wyleganie.
Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży, zwłaszcza na Lubelszczyźnie i na Śląsku.
Zawartość glukozynolanów średnia, tłuszczu w nasionach dość duża. Zawartość białka i włókna w suchej
masie beztłuszczowej średnia. Liczba nasion w łuszczynie nieco większa od średniej, masa 1000 nasion nieco
mniejsza od średniej.
Oceny rozet po zimie i przezimowanie roślin nieco większe od średniej. Termin początku kwitnienia i dojrzewania średni. Rośliny średnio wysokie o dość dużej odporności na wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na zamieranie
korzeni mała do średniej.
Wymagania: gleby bardzo dobre i dobre, a nawet słabsze; dość wyraźnie reagowała pogorszeniem plonowania
na upały i suszę w okresie pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
grudzień 2009 rok
16
Adam (d. WRH 316)
Dość duża zawartość tłuszczu, a także dość duża odporność na wyleganie oraz zgniliznę twardzikową i czerń
krzyżowych.
Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego, zwłaszcza na Śląsku i Podkarpaciu; oceny plonowania mniej korzystne na Mazurach i w Wielkopolsce.
Zawartość glukozynolanów średnia, tłuszczu w nasionach duża. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej
nieco poniżej średniej, włókna średnia. Liczba nasion w łuszczynie większa od średniej, masa 1000 nasion
mniejsza od średniej.
Ocena rozet po zimie nieco większa od średniej, przezimowanie roślin średnie. Termin początku kwitnienia
nieco późniejszy od średniej, dojrzewania zbliżony do średniej. Rośliny wysokie o dość dużej odporności na
wyleganie.
Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych dość duża, na zamieranie korzeni średnia,
na czerń krzyżowych duża.
Wymagania: gleby bardzo dobre i dobre; silnie reagowała pogorszeniem plonowania na upały i suszę w okresie
pełni kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
grudzień 2009 rok
Tabela 1.8. Rzepak ozimy. Plon nasion odmian (w % wzorca). Lata zbioru 2009, 2008, 2007
Lp.
Plon nasion
przy 9% wilgotności
Odmiany
2009
1
2008
2007
2009
2
Wzorzec, dt z ha
44
43
2008
2007
3
38
48,0
46,4
42,4
populacyjne
1
Adriana
2
Bakara
3
Baros
4
FR
41
(15)
(15)
105
104
116
29
34
(15)
96
87
99
26
28
37
101
92
100
Batory
22
19
81
94
5
Bazyl
22
25
84
97
6
Bellevue
39
(15)
(15)
104
102
112
7
Bogart
33
(15)
(15)
105
96
110
8
Bojan
27
30
37
103
91
108
9
Brise
DE
27
38
37
100
101
101
10
Cabriolet
FR
32
37
35
101
103
106
11
Cadeli
FR
37
39
(15)
104
101
112
12
Californium
FR
44
43
38
99
97
104
13
Carousel
FR
24
24
21
99
97
103
14
Casoar
FR
44
43
(15)
102
101
109
15
Castille
US
44
43
38
99
102
97
16
Catana (d. MLCH141)
US
(14)
(15)
(15)
103
101
110
17
Chagall (d. SW 05023A) DE
(14)
(15)
(15)
108
106
114
18
Dante
DE
6
29
29
96
97
19
Digger
DE
26
26
21
96
104
20
ES Astrid
FR
4
33
32
91
98
21
Libomir
DE
28
29
23
97
103
22
Liclassic
DE
23
18
97
103
23
Lisek
DE
23
25
24
99
92
100
24
Livius
DE
22
22
23
99
98
100
25
Monolit
37
(15)
(15)
105
101
105
26
NK Bold
CH
36
(15)
(15)
101
98
112
27
NK Fundus
CH
37
38
(15)
100
98
107
28
NK Music (d. RNX1632)
CH
(14)
(15)
(15)
101
101
110
29
NK Pegaz
CH
44
(15)
(15)
105
99
117
30
Olpop
FR
22
19
96
94
31
Remy
DE
27
34
32
103
99
106
32
Viking
DE
21
22
21
100
100
101
33
Wallery
DE
30
33
(15)
101
97
103
34
Winner
DE
30
43
38
99
96
99
35
Forza (CCA)
FR
4
6
4
DE
DE
100
101
grudzień 2009 rok
18
Tabela 1.8. Rzepak ozimy. Plon nasion odmian (w % wzorca). Lata zbioru 2009, 2008, 2007 - cd.
Lp.
Plon nasion
Odmiany
2009
1
2008
2007
2009
2
Wzorzec, dt z ha
44
43
2008
2007
3
38
48,0
46,4
42,4
mieszańcowe
36
Abakus (d. SLM 0503)
DE
(14)
(15)
(15)
116
120
113
37
Adam (d. WRH 316)
DE
(14)
(15)
(15)
117
113
116
38
Baldur
DE
29
32
31
105
109
102
39
Elektra DE
3
31
32
110
99
40
ES Betty
FR
33
43
37
111
105
108
41
ES Mercure (d.EGC POL3) FR
(14)
(15)
(15)
112
112
124
42
ES Saphir
FR
32
34
35
110
109
111
43
Exgold
FR
107
108
44
Exotic
US
34
45
Extend
US
40
46
Extrem
FR
2
47
Finesse (d. RG 203/02)
DE
48
Herkules
DE
36
49
Hycolor
DE
41
50
Kaszub*
51
Kronos
52
27
42
25
(15)
111
37
111
118
114
29
114
112
(15)
(15)
32
29
114
(15)
110
109
119
113
112
111
24
26
27
100
99
105
DE
34
37
37
108
106
105
Nelson
CH
42
41
35
114
114
117
53
NK Octans
CH
41
(15)
(15)
114
112
122
54
NK Petrol
CH
42
(15)
(15)
114
111
119
55
NK Technic (d. RNX3504) CH
(14)
(15)
(15)
118
116
119
56
Pomorzanin*
3
33
35
94
99
57
Poznaniak (d. BOH 3706)
(14)
(15)
(15)
110
111
115
58
Rohan
DE
37
(15)
(15)
114
115
114
59
Taurus
DE
9
40
37
99
100
60
Titan
DE
29
33
29
105
108
106
61
Toccata
CH
40
42
(15)
110
112
62
Vectra
DE
40
39
35
114
109
113
63
Visby
DE
44
(15)
(15)
117
119
118
64
NK Formula (CCA)
DE
13
8
6
65
PR 46 W09 (CCA)
AT
13
12
8
66
PR 46 W10 (CCA)
AT
13
13
6
67
PR 46 W31 (CCA)
AT
10
10
7
Odmiany nie badane w trzech ostatnich latach: Bristol, Capio, Contact, Kana, Marita, Spencer, Wotan
Kol. 1: wzorzec: 2009, 2008 – Californium, Castille, Casoar; 2007 – Californium, Castille, Winner;
* - odmiana mieszańcowa złożona
Lp. 58-61: odmiany nie wpisane do krajowego rejestru, wpisane do Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin
Rolniczych (CCA), włączone do doświadczeń PDO na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych
Kol. 2: w nawiasie – doświadczenia rejestrowe
grudzień 2009 rok
Rozdział 2
PSZENICA OZIMA
Ozima forma pszenicy uprawiana jest w Polsce na powierzchni około 1 930 tys. ha. Jest podstawowym
zbożem chlebowym.
Wartość gospodarcza odmian pszenicy ozimej wyznaczana jest przez wiele cech i właściwości. W zakresie
cech rolniczych jedną z ważniejszych jest mrozoodporność, która zależnie od oceny powinna kształtować
geograficzny zasięg uprawy.
Istotnym kryterium wyboru odmiany do uprawy jest też przeznaczenie produkowanego ziarna, jeśli na cele
młynarsko – piekarskie - to powinno cechować się odpowiednimi właściwościami przerobowymi i technologicznymi ziarna, mąki, ciasta i pieczywa; jeśli na cele paszowe – to oczekiwana będzie przede wszystkim
wysoka plenność oraz korzystne inne cechy rolnicze i niektóre użytkowe.
Odmiany o dobrej wartości technologicznej plonują na ogół gorzej od pastewnych.
Trzeba podkreślić, że wskaźniki wartości technologicznej odmian charakteryzują się naturalną, dość
znaczną zmiennością, wywoływaną przez środowisko przyrodniczo – rolnicze. Należy je więc rozumieć jako
informację o potencjale jakości, a nie jako bezwarunkową gwarancję. Jakość ta ujawniać się może w pełni
dopiero przy poprawnej agrotechnice, zwłaszcza przy odpowiednim poziomie nawożenia azotowego; znaczny
jest też wpływ przebiegu pogody.
Miarą postępu hodowlanego jest m.in. liczba odmian wpisywana do Krajowego Rejestru. Każdą nowo
zarejestrowaną odmianę musi cechować większa wartość rolnicza i/lub użytkowa niż już zarejestrowanych
odmian określonego typu.
Obecnie w krajowym rejestrze znajdują się 64 odmian w 4 grupach jakościowych; A (jakościowa) – 30 odmian, B (chlebowa) – 23 odmian, C (pozostała) – 9 odmian i K (ciastkowa) – 2 odmiany. Brak odmian w grupie
E (elitarnej). Odmiany z grup E, A i B są przydatne na cele młynarsko – piekarskie.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 141 460 ha pszenicy ozimej i osiągnięto
plony w wysokości 51,4 q/ha /wg WUS Szczecin , Szacunek II – przedwynikowy/.
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzono w systemie PDO trzy doświadczenia z pszenicą ozimą, które zlokalizowano w SDOO Białogard, SDOO PD Rarwino oraz w Gospodarstwie
Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu. Celem badań było określenie wpływu intensywnego poziomu
agrotechniki na zdrowotność roślin i wysokość plonów.
uwagi metodyczne
Omawiane doświadczenia prowadzone były wg metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność
odmian do uprawy w województwie zachodniopomorskim. Doświadczenia założono na dwóch poziomach
agrotechniki: a1 – przeciętnym oraz a2 – intensywnym. W porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono wysokość nawożenia azotowego o 40 kg/ha oraz dodatkowo zastosowano ochronę przed chorobami
grzybowymi (I – w fazie pierwszego kolanka i II – kłoszenia) oraz przed wyleganiem (regulator wzrostu).
Zastosowano również nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi.
II. Omówienie wyników doświadczeń
Pogoda jesienią sprzyjała wzrostowi i rozwojowi roślin. Wschody bardzo dobre, wyrównane. Stan roślin
przed zimą bardzo dobry. Zahamowanie wegetacji nastąpiło pod koniec listopada. Zima łagodna, przezimowanie roślin dobre. Wiosną początkowo dobry wzrost roślin, jednak brak opadów w kwietniu oraz przygruntowe
przymrozki wpłynęły niekorzystnie na wzrost i rozwój roślin. W III dekadzie kwietnia obserwowano więdStacja Doświadczalna Oceny Odmian w Białogardzie
grudzień 2009 rok
20
nięcie roślin, zasychanie liści. Szczególnie silna reakcja odmian pszenicy na niekorzystne warunki wystąpiła
w SDOO Białogard, wpłynęło to na obniżenie wysokości plonów. Od II dekady maja do zbioru przebieg
pogody (rozkład opadów i temperatura powietrza) sprzyjał dobrej wegetacji roślin.
Plony uzyskane w roku 2009 były niższe w porównaniu z rokiem ubiegłym. Najwyższe plony uzyskano
w Prusimiu, tu też przyrost plonu na poziomie a2 w porównaniu z poziomem a1 był największy.
W Prusimiu do najlepiej plonujących odmian na poziomie a1 należą Bogatka, Jenga i Türkis, na poziomie
a2 Jenga, Muszelka, Türkis i Mulan.
W SDOO Białogard na obu poziomach agrotechniki najwyższe plony uzyskała odmiana Jenga. Na poziomie a1 dobrze plonowała też odmiana Mateja i Akteur, natomiast na poziomie a2 Trend i Mulan.
W PD Rarwino na poziomie a1 najlepiej plonowały odmiany Kohelia, Figura i Muszelka, na poziomie a2
Bogatka, Kohelia, Meteor i Dorota.
Porażenie roślin przez choroby w roku 2009 było nieco większe w porównaniu z wieloleciem, rośliny
były wyższe, natomiast masa 1000 ziaren niższa.
W omawianym wieloleciu do najlepiej plonujących odmian należy zaliczyć odmiany Flair, Trend, Alcazar
i Boomer. Dobrze zapowiada się odmiana Jenga.
Zastosowanie intensywnego poziomu agrotechniki poprzez wyższe nawożenie azotowe i poprawienie
zdrowotności roślin przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu i poprawy jego jakości.
odmiany wzorcowe w latach zbioru 2007, 2008 i 2009
rok zbioru 2007 – Tonacja, Finezja, Bogatka, Türkis
rok zbioru 2008 – Tonacja, Finezja, Bogatka, Figura
rok zbioru 2009 – Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka
Ważniejsze wyniki zamieszczono w tabelach 2.1 – 2.9.
grudzień 2009 rok
21
Tabela 2.1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
(jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą, dla odmian
zagranicznych również krajowy przedstawiciel)
1
2
3
1
Tonacja
2001
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., 99-307 Strzelce, ul. Główna 20
tel. 024 3566900
2
Bogatka
2004
DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., Choryń 27, 63-820 Piaski
3
Figura
2007
4
Muszelka
2008
5
Zyta
1999
tel. 024 3566900
6
Sukces
2001
tel. 024 3566900
7
Finezja
2002
8
Flair
2002
HR Szelejewo Sp. z o.o., 63-820 Piaski
9
Trend
2003
Lochow-Petkus Polska Sp. z o.o. w Kondratowicach, ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
10
Dorota
2004
RAGT Semences Polska Sp. z o.o., 87-148 Łysomice, ul.Sadowa 10A
11
Alcazar
2006
Soufflet Polska Sp. z o.o., ul. Szwajcarska 13, 61-285 Poznań
12
Boomer
2006
RAGT Semences Polska Sp.z o.o., 87-148 Łysomice, ul. Sadowa 10A
13
Türkis
2006
SW Seed Sp. z o.o., ul. Terenowa 6g, 52-231 Wrocław
14
Akteur
2007
Lochow-Petkus Polska Sp. z o.o. w Kondratowicach, ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
15
Garantus
2007
RAGT Semences Polska Sp.z o.o., 87-148 Łysomice, ul.Sadowa 10A
16
Markiza
2007
tel. 024 3566900
17
Meteor
2007
18
Nateja
2007
HR Szelejewo sp. z o.o., 63-820 Piaski
19
Jenga
2008
Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Staszewska 70, 62-100 Wągrowiec
20
Kohelia
2008
Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc, ul. Sportowa 21
55-040 Kobierzyce
21
Mulan
2008
Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Staszewska70 62-100 Wągrowiec
22
Ostroga
2008
23
Attlass
grudzień 2009 rok
22
Tabela 2.2. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogard
Rarwino
Kamień Pomorski
2
3
1
Prusim
Resko
4
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Ph gleby (w KCL)
Przedplon
4
4
IVa
IVa
28,6
15,2
13,0
10,4
3,2
1,5
6,5
6,0
groch siewny
groch siewny
450-500
500-550
Nawożenie mineralne ( kg/ha)
N (kg/ha)
140
120
P2O5 (kg/ha)
60
64
K2O (kg/ha)
120
96
Środki ochrony roślin ( nazwa, dawka na ha)
Zaprawa nasienna
Funaben T, 200 g
Funaben T, 200 g
Cougar 600SC,1,25kg Cougar 600SC,1,25kg
Herbicyd
Chisel 75WG, 60 g
Chisel 75WG, 60 g
Insektycyd
Danadim400EC 0,5l
Dodatkowe zabiegi wykonywane na poziomie a2
Nawożenie N (kg/ha)
40
40
Adob 3kg
Adob 4l
Nawożenie dolistne (nazwa, dawka na ha)
Adob 3kg
Adob 2l
Fungicyd
Escudo forte 375CS
- pierwszy zabieg (faza rozwojowa roślin)
Alert 375 Sc 1l
0,8l
- drugi zabieg (faza rozwojowa roślin)
Falkon460EC 0,6l
Cerelux Plus535 EC
Regulator wzrostu (faza rozwojowa roślin)
TerpalC 2,5l
Cerone 480SL 1.5l
5
IVa
15,9
10,2
7,9
5,8
rzepak ozimy
50-550
115
40
75
Cougar 600SC
1,25kg
Nurelle
40
Insol3 1l
Carben500SC+Impuls
500F 0,5;1l
Fandango 200EC 1l
Moddus 250EC 0,3
Tabela 2.3. Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
a1
Wyszczególnienie
L.p.
Białogard Rarwino
1
a2
Prusim
Białogard Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
26.09
29,09
04.10
26 .09
29,09
04.10
1
Siew
data
2
Stan roślin przed zimą
9°
9,0
8,6
7,9
9,0
8,8
7,3
3
Stan roślin po zimie
9°
9,0
8,0
8,3
9,0
8,8
8,5
4
Martwe rośliny
%
0
0
0
0
0
0
5
Termin kłoszenia
data
28.05
30,05
20. 5-28.5
27.05
1,06
21.5-28.5
6
Termin dojrzałości woskowej
data
24.07
20,07
23.7-26.7
25.07
22,07
23.7-26.7
7
Zbiór
data
01.08
21,08
28.07
01.08
21,08
28.07
8
Wysokość roślin
cm
86
91
91
73
90
94
9
Wyleganie roślin w fazie dojrz.
mlecznej
9°
9,0
9,0
7,1
9,0
9,0
7,6
10
Wyleganie roślin przed zbiorem
9°
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
11
MTZ
g
49,0
42,3
42,9
50,3
42,7
44,6
12
Wilgotność ziarna podczas zbioru %
11,3
11,3
13,4
12,1
12,5
13,6
13
Plon ziarna przy 15% wilgot.
67,6
64,6
75,1
74,7
71,4
90,1
dt/ha
grudzień 2009 rok
23
Tabela 2.4. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Rok zbioru: 2009
Odmiana
L.p
1
Wzorzec dt/ha
a1
a2
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
67,0
74,6
76,9
74,3
81,3
91,7
1
Tonacja
87
97
95
88
96
99
2
Bogatka
103
100
108
103
110
100
3
Figura
109
102
94
107
97
95
4
Muszelka
101
101
103
102
97
107
5
Zyta
98
90
91
95
91
92
6
Sukces
101
93
96
100
87
97
7
Finezja
89
81
91
87
88
92
8
Flair
109
84
103
103
84
104
9
Trend
108
78
92
110
77
96
10
Dorota
93
95
88
97
100
102
11
Alcazar
94
98
96
93
98
96
12
Boomer
92
88
93
92
89
97
13
Türkis
101
89
105
99
90
105
14
Akteur
109
84
102
106
82
99
15
Garantus
101
90
101
101
90
102
16
Markiza
89
88
98
90
96
96
17
Meteor
111
92
90
106
100
95
18
Nateja
109
84
104
107
80
102
19
Jenga
123
97
108
122
94
107
20
Kohelia
99
104
98
105
107
95
21
Mulan
102
93
98
108
90
105
22
Ostroga
104
87
96
102
86
101
23
Attlass
91
87
96
89
88
92
grudzień 2009 rok
24
Tabela 2.5. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Lata zbioru: 2007-2009
L.p
Odmiana
Wartość
technolo2009
giczna
1
2
Wzorzec w dt/ha
a1
a2
2008
2007
20082009
20072009
2009
2008
2007
2008- 20072009 2009
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
72,8
80,2
62,4
76,5
85,6
82,4
87,9
68,8
85,2
79,7
1
Tonacja
A
93
102
103
98
100
94
100
102
97
99
2
Bogatka
B
104
98
100
101
102
104
99
96
102
100
3
Figura
A
102
107
-
-
-
100
104
-
-
-
4
Muszelka
B
102
-
-
-
-
102
-
-
-
-
5
Zyta
A
93
93
103
93
97
93
94
101
93
96
6
Sukces
A
97
92
104
94
94
95
97
103
96
98
7
Finezja
A
87
94
93
91
98
89
97
98
93
95
8
Flair
B
99
111
107
105
102
97
110
110
104
106
9
Trend
A
93
100
103
96
96
94
98
100
96
97
10
Dorota
B
92
89
102
91
99
100
101
103
100
101
11
Alcazar
A
96
107
108
102
102
96
106
104
101
102
12
Boomer
A
91
104
103
98
101
93
107
110
100
103
13
Türkis
A
98
102
105
100
101
98
93
105
96
99
14
Akteur
A
98
102
-
-
-
96
103
-
-
-
15
Garantus
B
97
87
-
-
-
98
89
-
-
-
16
Markiza
A
92
104
-
-
-
94
103
-
-
-
17
Meteor
B
98
102
-
-
-
100
104
-
-
-
18
Nateja
B
99
101
-
-
-
96
96
-
-
-
19
Jenga
B
109
-
-
-
-
108
-
-
-
-
20
Kohelia
A
100
-
-
-
-
102
-
-
-
-
21
Mulan
B
98
-
-
-
-
101
-
-
-
-
22
Ostroga
A
96
-
-
-
-
96
-
-
-
-
23
Attlass
A
91
90
103
91
95
90
90
102
90
94
3
4
2
7
9
3
4
2
7
9
grudzień 2009 rok
25
Tabela 2.6. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
agrotechnicznym – a1. Lata zbioru 2007-2009 /odchylenia od wzorca/
Odmiana
L.p.
1
Wzorzec
Mączniak prawdziwy
Rdza brunatna
Septorioza liści
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
7,3
7,9
8,1
7,9
6,5
7,0
1
Tonacja
-0,9
-0,4
0,1
0,0
0,7
0,2
2
Bogatka
0,2
0,1
0,1
0,3
0,2
0,1
3
Figura
0,4
-
-0,6
-0,5
4
Muszelka
0,2
-
0,4
-0,5
5
Zyta
-1,3
-0,3
0,1
0,1
0,2
0,0
6
Sukces
-0,8
-0,2
0,6
0,5
0,5
0,0
7
Finezja
-0,9
-0,6
0,1
0,1
-1,0
-0,5
8
Flair
-0,3
0,1
0,1
0,3
-0,2
0,3
9
Trend
-0,4
-0,4
-0,1
0,0
-0,5
-0,8
10
Dorota
-1,1
-0,7
-0,3
0,0
-0,5
-0,2
11
Alcazar
0,2
0,1
0,6
0,3
-0,5
-0,3
12
Boomer
-0,9
0,1
0,4
0,3
0,5
0,4
13
Türkis
0,6
0,5
0,6
0,2
-0,5
0,0
14
Akteur
-0,9
-
0,6
-
-0,5
-
15
Garantus
-0,3
-
0,1
-
0,0
-
16
Markiza
-0,4
-
0,2
-
-0,7
-
17
Meteor
0,1
-
0,4
-
0,2
-
18
Nateja
0,1
-
0,2
-
-0,2
-
19
Jenga
-0,8
-
0,1
-
0,5
-
20
Kohelia
-0,3
-
0,1
-
-0,2
-
21
Mulan
-0,1
-
0,1
-
0,5
-
22
Ostroga
-1,6
-
0,1
-
0,7
-
23
Attlass
0,4
0,1
0,2
0,1
-1,3
-0,7
3
9
3
9
3
9
grudzień 2009 rok
26
Tabela 2.7. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
L.p.
Odmiana
Septorioza kłosów
Choroby podstawy źdźbła
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
Wzorzec
8,3
8,7
9,0
9,0
1
Tonacja
0,4
0,1
0,0
0,0
2
Bogatka
0,2
0,1
0,0
0,0
3
Figura
-0,5
-
0,0
-
4
Muszelka
-0,1
-
0,0
-
5
Zyta
-0,5
-0,2
0,0
0,0
6
Sukces
-0,3
-0,1
0,0
0,0
7
Finezja
0,0
-0,1
0,0
0,0
8
Flair
0,4
0,1
0,0
0,0
9
Trend
0,2
-0,1
0,0
0,0
10
Dorota
0,0
-0,1
0,0
0,0
11
Alcazar
-0,1
-0,1
0,0
0,0
12
Boomer
0,0
0,0
0,0
-0,2
13
Türkis
0,2
0,1
0,0
0,0
14
Akteur
0,4
-
0,0
-
15
Garantus
0,0
-
0,0
-
16
Markiza
0,0
-
0,0
-
17
Meteor
-0,1
-
0,0
-
18
Nateja
-0,1
-
0,0
-
19
Jenga
0,5
-
0,0
-
20
Kohelia
0,4
-
0,0
-
21
Mulan
0,0
-
0,0
-
22
Ostroga
0,5
-
0,0
-
23
Attlass
-0,3
-0,3
0,0
0,0
3
9
3
9
1
grudzień 2009 rok
27
Tabela 2.8. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
/odchylenia od wzorca/
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości
mlecznej
L.p.
a1
Odmiana
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
9,0
9,0
9,0
9,0
8,3
8,7
9,0
8,6
1
Tonacja
0,0
0,0
0,0
0,0
0,3
0,2
0,8
0,4
2
Bogatka
0,0
0,0
0,0
0,0
-0,2
-0,1
-0,5
-0,4
3
Figura
0,0
-
0,0
-
-0,7
-
-0,4
-
4
Muszelka
0,0
-
0,0
-
0,5
-
0,1
-
5
Zyta
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-0,2
0,8
0,4
6
Sukces
0,0
0,0
0,0
0,0
0,3
0,1
0,8
0,4
7
Finezja
0,0
0,0
0,0
0,0
0,2
0,0
0,8
0,4
8
Flair
0,0
0,0
0,0
0,0
0,7
-0,1
0,8
0,3
9
Trend
0,0
0,0
0,0
0,0
0,7
-0,1
0,5
-0,1
10
Dorota
0,0
0,0
0,0
0,0
0,7
0,1
0,5
0,1
11
Alcazar
0,0
0,0
0,0
0,0
0,7
-0,4
0,6
-0,3
12
Boomer
0,0
-0,2
0,0
-0,2
0,7
0,2
0,8
0,4
13
Türkis
0,0
0,0
0,0
0,0
0,5
0,1
0,6
0,3
14
Akteur
0,0
-
0,0
-
0,3
-
0,8
-
15
Garantus
0,0
-
0,0
-
0,2
-
0,5
-
16
Markiza
0,0
-
0,0
-
0,5
-
0,8
-
17
Meteor
0,0
-
0,0
-
-1,0
-
-0,4
-
18
Nateja
0,0
-
0,0
-
-0,5
-
0,0
-
19
Jenga
0,0
-
0,0
-
0,2
-
0,1
-
20
Kohelia
0,0
-
0,0
-
-0,8
-
-0,7
-
21
Mulan
0,0
-
0,0
-
-1,3
-
0,0
-
22
Ostroga
0,0
-
0,0
-
0,2
-
0,8
-
23
Attlass
0,0
0,0
0,0
0,0
-1,2
-0,6
-0,4
-0,2
3
9
3
9
3
9
3
9
1
grudzień 2009 rok
28
Tabela 2.9. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
Wysokość roślin (cm)
L.p.
a1
Odmiana
Masa 1000 ziaren (g)
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
93
88
88
81
46,7
48,2
49,6
49,8
1
Tonacja
4,7
1,9
6,7
4,6
-2,8
-0,4
-3,0
-0,2
2
Bogatka
1,7
0,6
2,3
2,4
4,8
4,5
5,7
4,7
3
Figura
5,7
-
5,7
-
0,6
-
-0,5
-
4
Muszelka
-13,7
-
-15,0
-
-2,5
-
-2,3
-
5
Zyta
9,3
8,8
9,7
12,2
-1,4
0,4
-4,0
-0,8
6
Sukces
3,0
-1,0
2,7
1,9
1,3
0,7
0,3
-0,4
7
Finezja
1,0
-0,7
1,3
0,4
-2,1
-3,2
-4,1
-4,6
8
Flair
0,7
0,2
2,7
2,9
-5,3
-4,6
-4,6
-5,1
9
Trend
-6,7
-7,6
-5,3
-3,8
0,1
-1,0
-1,0
-1,2
10
Dorota
-12,3
-8,1
-6,3
-3,8
-6,2
-5,2
-5,5
-5,9
11
Alcazar
-14,7
-12,9
-12,0
-8,7
-1,9
-3,2
-3,5
-4,6
12
Boomer
-12,0
-5,3
-9,0
-6,7
-5,0
-3,8
-5,5
-4,2
13
Türkis
-7,7
-7,9
-4,3
-4,8
-3,0
-2,2
-4,7
-3,6
14
Akteur
6,3
-
6,0
-
-2,4
-
-3,7
-
15
Garantus
-4,7
-
-4,7
-
-6,8
-
-7,6
-
16
Markiza
-1,3
-
3,3
-
-4,8
-
-5,3
-
17
Meteor
-7,3
-
-5,3
-
-4,4
-
-6,0
-
18
Nateja
9,7
-
11,3
-
0,0
-
-1,6
-
19
Jenga
-7,3
-
-6,0
-
-1,3
-
-4,0
-
20
Kohelia
4,3
-
8,0
-
3,7
-
-0,5
-
21
Mulan
-1,3
-
0,0
-
-5,1
-
-6,4
-
22
Ostroga
-4,7
-
-1,3
-
4,4
-
2,3
-
23
Attlass
-2,0
-4,7
-1,7
-2,6
-4,9
-4,4
-5,9
-5,7
3
9
3
9
3
9
3
9
1
grudzień 2009 rok
29
Charakterystyka odmian zarejestrowanych w roku 2009
Askalon (d. NORD 99055/28)
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra. Mrozoodporność mała.
Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę liści – dość duża, na septoriozę plew, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła – średnia, na brunatną plamistość liści – dość mała. Rośliny niskie,
o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała,
wyrównanie słabe, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba
opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość mała. Wskaźnik sedymentacyjny
SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia.
Pełnomocnik hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o.
Baletka (d. BR 03/008)
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dość dobra. Mrozoodporność mała do średniej.
Odporność na rdzę brunatną – dość duża, na mączniaka prawdziwego i fuzariozę kłosów – średnia, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści i plew oraz choroby podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny dość niskie,
o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny do bardzo wczesnego, dojrzewania dość
wczesny. Masa 1000 ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia.
Odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania dość duże. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość
mała. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość dobra.
Pełnomocnik hodowcy: RAGT Semences Polska sp. z o.o.
Bamberka (d. STH 3406)
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność nieco powyżej średniej. Mrozoodporność mała do średniej.
Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozę liści i plew oraz
choroby podstawy źdźbła – średnia, na fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej
odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie dość
dobre, gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża
duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża, ilość glutenu dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży
do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość słaba.
Hodowca: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR
Kranich (d. Hadm 02721)
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra do bardzo dobrej. Mrozoodporność mała.
Odporność na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew – duża, na rdzę brunatną, septoriozę liści, fuzariozę
kłosów i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na brunatną plamistość liści – średnia. Rośliny niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie
dość słabe, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania
bardzo duża. Zawartość białka i ilość glutenu dość duże. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność
ogólna mąki dobra.
Pełnomocnik hodowcy: SW Seed sp. z o.o.
Natula (d. KBP 3106)
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra. Mrozoodporność średnia.
Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę plew – dość duża, na brunatną plamistość
liści i choroby podstawy źdźbła – średnia, na septoriozę liści i fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny dość
wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa
1000 ziaren duża, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie
w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka dość duża, ilość glutenu średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.
Hodowca: Hodowla Roślin Rolniczych - Nasiona Kobierzyc sp. z o.o.
grudzień 2009 rok
30
Skagen
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra. Mrozoodporność prawie średnia.
Odporność na septoriozę liści i plew – duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, brunatną plamistość
liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na choroby podstawy źdźbła – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej
odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie
dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania
duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża, ilość glutenu dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży
do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia.
Bystra (d. PBIS 03/1066)
Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność dobra do bardzo dobrej. Mrozoodporność mała.
Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na brunatną
plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – średnia, na septoriozę liści – dość mała. Rośliny bardzo
niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała,
wyrównanie średnie, gęstość w stanie zsypnym mała. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba
opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka dość mała, ilość glutenu mała. Wskaźnik sedymentacyjny
SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość słaba.
Look (d. CE 6367/6.96)
Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność dość dobra. Mrozoodporność mała.
Odporność na rdzę brunatną i brunatną plamistość liści – dość duża, na septoriozę liści i plew oraz choroby
podstawy źdźbła – średnia, na mączniaka prawdziwego i fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny średniej
wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa
1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie
w kłosie dość duża, liczba opadania przeciętna. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość mała. Wskaźnik
sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość słaba.
Pełnomocnik hodowcy: Jacek Kubicki
Smaragd (d. HADM 40286)
Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność dobra do bardzo dobrej. Mrozoodporność mała do bardzo małej.
Odporność na rdzę brunatną – duża, na choroby podstawy źdźbła – dość duża, na mączniaka prawdziwego,
septoriozę liści i plew oraz fuzariozę kłosów – średnia, na brunatną plamistość liści – dość mała. Rośliny dość
niskie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała,
wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba
opadania duża do bardzo dużego. Zawartość białka dość mała, ilość glutenu mała. Wskaźnik sedymentacyjny
SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość słaba.
Pełnomocnik hodowcy: SW Seed sp. z o.o.
Bagou (d. SUR.98504/20)
Odmiana na ciastka (grupa K). Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność mała.
Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną – duża, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści
i plew oraz choroby podstawy źdźbła – średnia, na fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny bardzo niskie,
o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren
bardzo mała, gęstość w stanie zsypnym mała do bardzo małej, wyrównanie bardzo słabe. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania dość duża. Zawartość białka średnia (w uprawie z przeznaczeniem
na ciastka stosować umiarkowane nawożenie azotowe). Wodochłonność mąki mała.
grudzień 2009 rok
Belenus (d. PBIS 10427)
Odmiana pastewna (grupa C). Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność mała do średniej.
Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na septoriozę liści – średnia, na brunatną plamistość liści,
septoriozę plew, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła – dość mała, na rdzę brunatną – bardzo mała.
Rośliny niskie, o małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000
ziaren mała, wyrównanie słabe, gęstość w stanie zsypnym mała do bardzo małej. Odporność na porastanie
w kłosie dość duża, liczba opadania duża. Zawartość białka i ilość glutenu dość małe. Wskaźnik sedymentacyjny SDS średni. Wydajność ogólna mąki dość słaba.
Kampana (d. DED 668/02)
Odmiana pastewna (grupa C). Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność mała.
Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła – średnia,
na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny bardzo
niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała,
wyrównanie słabe do bardzo słabego, gęstość w stanie zsypnym mała. Odporność na porastanie w kłosie
średnia, liczba opadania dość duża. Zawartość białka mała, ilość glutenu średnia. Wskaźnik sedymentacyjny
SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia.
Hodowca: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.
Komnata (d. SMH 103)
Pierwsza odmiana pszenicy twardej („durum”) w krajowym rejestrze, przeznaczona do produkcji makaronu
i innych przetworów zbożowych. Plenność, w przeciętnych warunkach klimatyczno-glebowych, na poziomie
70% wzorcowych odmian pszenicy zwyczajnej, bez względu na intensywność uprawy. Mrozoodporność mała,
ale pozwalająca na dość szeroki zasięg uprawy; znaczne straty zimowe odnotowane w sezonie 2005/2006
w niektórych doświadczeniach były skutkiem większej podatności na pleśń śniegową. Odporność na mączniaka
prawdziwego – dość duża, na brunatną plamistość liści – średnia, na rdzę brunatną, septoriozę liści i plew oraz
choroby podstawy źdźbła – dość mała, na fuzariozę kłosów – mała. Rośliny niskie, o dość małej odporności na
wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie
dobre do bardzo dobrego, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie dość duża,
ale liczba opadania, w niesprzyjających warunkach, często poniżej 150 s (zbiór ziarna konieczny niezwłocznie
po osiągnięciu dojrzałości żniwnej). Zawartość białka i ilość glutenu duże. Tolerancja na zakwaszenie gleby
przeciętna (jak pszenicy zwyczajnej). Według oświadczenia hodowcy odmiana wymaga wcześniejszego
terminu siewu niż ozime odmiany pszenicy zwyczajnej (o około 10 dni).
Hodowca: “Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR”.
grudzień 2009 rok
32
Tabela 2.10. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Lp.
Odmiana
1
Plon ziarna (% wzorca)
MrozoWarLiczba
odportość
doświadczeń
poziom a1
poziom a2
ność
technoloskala
giczna 2009 2008 2007 2009 2008 2007 2009 2008 2007
9°
2
Wzorzec, dt z ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
Akteur
DE
Alcazar
FR
Askalon
DE
(d. NORD 99055/28)
Baletka (d. BR 03/008) FR
Bamberka (d. STH 3406)
Boomer
UK
Figura
Finezja
Fregata
Kohelia
Kranich
DE
(d. Hadm 02721)
Legenda
Ludwig
AT
Muza
Naridana
Natula (d. KBP 3106)
Olivin
FR
Ostka Strzelecka o/
Ostroga o/
Rywalka
Skagen
DE
Smuga
Sukces
Tonacja
Trend
DE
Türkis
DE
Turnia
Wydma
Zawisza
Zyta
Anthus
DE
Batuta
Bogatka
Bystra
FR
(d. PBIS 03/1066)
Dorota
UK
Flair
DE
Garantus
FR
Jenga DE
Kobiera
Kobra Plus
Kris
UK
3
74
61
50
(18)
74
74
6
65
(18)
56
44
A
57
(18)
18
67
30
(18)
51
29
74
35
48
35
56
4
37
58
56
74
(18)
B
33
24
57
65
34
31
74
61
60
(18)
(18)
(18)
70
74
74
25
4
69
59
(17)
80,9
104
93
89,1
101
107
111
74,3
105
103
105
100
98
92
104
104
104
102
100
98
102
109
(18)
(17)
(17)
65
(17)
69
33
(17)
(17)
61
61
27
65
(18)
6
57
(18)
31
(18)
44
35
74
37
74
36
57
37
44
74
64
74
(18)
69
57
40
65
(17)
41
55
(17)
41
(17)
47
44
69
39
69
48
65
41
51
69
60
69
(17)
103
102
96
98
98
101
101
94
99
96
107
96
95
100
105
103
95
102
98
93
104
103
102
110
29
28
58
(18)
35
8
35
40
26
(17)
(17)
38
38
35
90
99
100
104
93
99
105
102
112
97
94
104
97
102
97
100
104
98
100
95
101
91
103
98
96
95
99
97
96
97
5
106
96
102
93
102
106
101
105
92,4
101
91
100
102
97
100
103
99,7
101
104
109
85,8
99
104
3,5
2,5
3
103
104
104
102
97
92
103
102
104
103
100
97
101
106
3,5
3,5
3
4,5
5
2,5
5
2,5
100
96
94
101
104
95
91
102
94
103
100
96
100
102
99
97
99
96
94
99
100
102
102
6
4
5
4,5
4,5
4
4,5
5
5
4
5,5
2,5
5,5
1
4,5
4,5
4,5
4
2,5
4
5,5
5
2,5
100
101
104
109
98
96
104
4
1,5
3
3
6
5,5
2,5
104
98
97
94
101
107
97
91
104
96
104
102
99
100
102
96
94
98
95
93
98
100
104
105
104
102
94
97
97
101
99
95
99
96
103
98
94
99
104
101
98
102
98
94
104
102
102
108
96
101
104
110
97
96
102
96
96
101
102
96
102
103
101
109
99
96
104
97
97
97
98
90
101
98
94
95
98
97
99
95
6
98
102
93
102
104
grudzień 2009 rok
Tabela 2.10. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007 - cd.
MrozoWarPlon ziarna (% wzorca)
Liczba
odportość
doświadczeń
poziom a1
poziom a2
ność
technoloskala
2009 2008 2007 2009 2008 2007 2009 2008 2007
giczna
9°
Odmiana
Lp.
1
2
101
107
(17)
98
113
(18)
(17)
104
(18)
(18)
(17)
62
62
(17)
3
4
4
34
37
35
100
109
107
99
108
107
2
58 Satyna
53
49
44
95
102
101
97
103
101
5,5
59 Symfonia
3
5
27
92
5,5
3
2
53
54
55 Markiza
C
56 Mikula
57 Rapsodia K
UK
69
(17)
(17)
41
(17)
(17)
38
(18)
(18)
(18)
(18)
67
39
74
74
42
60
45
60 Attlass (CCA)
SE
(A)
3
61 Barroko (CCA)
DE
(A)
9
62 Buteo (CCA)
DE
(B)
5
63 Brilliant (CCA)
DE
(A)
28
11
64 Cubus (CCA)
DE
(A)
34
24
65 Opus (CCA)
DE
(C)
4
66 Toras (CCA)
SE
(A)
14
44
28
(17)
80,9
74,3
105
104
98
110
108
100
92,4
99
99
101
101
103
100
97
99,7
106
101
95
108
109
103
99
102
101
110
111
97
98
6
103
96
109
B
74
(18)
67
45
(18)
(18)
44
66
46
1
(18)
5
100
100
104
102
101
101
98
52
74
4
89,1
106
103
95
109
112
103
99
104
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
Wzorzec, dt z ha
Look (d. CE 6367/6.96) DE
Meteor
DE
Mewa o/
Mulan DE
Muszelka
Nadobna
Nateja
Nutka
Sława
Smaragd
DE
(d. Hadm 40286)
Bagou FR
(d. SUR.98504/20)
Belenus FR
(d. PBIS 10427)
Kampana (d. DED 668/02)
3
85,8
105
103
97
108
108
102
107
102
95
107
3
4
6
3
3
2,5
5
3
6
2
97
111
111
1,5
110
106
110
111
3
111
107
97
108
105
2,5
105
103
99
104
102
4,5
5
92
3,5
3,5
2
99
33
101
98
109
105
101
4
107
107
2,5
3,5
6
9
99
98
5
Odmiany z krajowego rejestru nie badane w trzech ostatnich latach: Clever (B), Tortija (B), Slade (K), Almari (C), Izyda (C)
Wyniki odmian Fregata, Zawisza, Mikula, Symfonia oraz odmian ze Wspólnotowego Katalogu (CCA) Attlass, Barroko,
Buteo, Opus badanych w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach wybranych województw przedstawiono
wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 2)
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka; 2008 – Tonacja, Finezja, Bogatka, Figura; 2007 – Tonacja,
Finezja, Bogatka, Türkis; o/ – ostka; CCA – odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych,
włączona do doświadczeń PDO na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego
rejestru
Kol. 2: A – pszenica jakościowa, B – pszenica chlebowa, C – pszenica pozostała (w tym paszowa), K – pszenica na ciastka;
w nawiasie ocena na podstawie trzech parametrów (liczba opadania, zawartość białka, SDS), analizy wykonano w
Laboratorium Chemiczno-Technologicznym w Słupi Wielkiej
Kol. 4,5: a1 – przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne
preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)
Kol. 6: skala 9°; 9 – mrozoodporność bardzo duża, 5 – średnia, 1 – bardzo mała
grudzień 2009 rok
34
Rozdział 3
ŻYTO OZIME
W roku 2009 powierzchnia uprawy żyta ozimego wynosiła 1,4 mln ha. Ziarno żytnie wykorzystywane
jest głównie na paszę, na cele konsumpcyjne zużywana jest piąta część zbiorów.
Warunkiem powodzenia uprawy jest wybór odpowiedniej uprawy, a zwłaszcza jej plenność. Zróżnicowanie plenności odmian populacyjnych jest prawie trzykrotnie mniejsze niż odmian mieszańcowych. Wszystkie
zarejestrowane odmiany charakteryzują się dobrą zimotrwałością i mogą być uprawiane w całym kraju.
Przy uprawie żyta na cele piekarskie ważną cechą odmiany jest liczba opadania. Pod tym względem jak
i pod względem innych cech technologicznych korzystnie wyróżniają się odmiany populacyjne Amilo i Dańkowskie Diament oraz heterozyjne Bellami, Placido i Gonello.
Odmiany różnią się wyraźnie także odpornością na wyleganie, zdrowotnością i wielkością ziarna. W porównaniu do odmian populacyjnych większość mieszańców cechuje mniejsza odporność na wyleganie i większa
podatność na rdzę brunatną; niektóre charakteryzują się drobniejszym ziarnem o mniejszej zawartości białka.
Obecnie w krajowym rejestrze jest 35 odmian przeznaczonych do uprawy na ziarno, w tym 19 odmian
populacyjnych, 2 syntetyczne oraz 14 mieszańcowych.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 95 947 ha żyta ozimego i osiągnięto plony
w wysokości 34,8 q/ha /wg WUS Szczecin, Szacunek II – przedwynikowy/.
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzono w systemie PDO trzy doświadczenia z żytem ozimym, które zlokalizowano w SDOO Białogard, PD Karwino oraz w gospodarstwie
Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu.
Celem badań było określenie wpływu intensywnego poziomu agrotechniki na zdrowotność roślin i wysokość plonów.
uwagi metodyczne
Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian
Doświadczenia założono na dwóch poziomach agrotechniki; a1 – przeciętnym oraz a2 – intensywnym.
W porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono wysokość nawożenia azotowego o 40 kg/ha oraz dodatkowo zastosowano ochronę przed chorobami grzybowymi (I – w fazie pierwszego kolanka i II – w fazie
koniec strzelania w źdźbło do początku kłoszenia) oraz przed wyleganiem (regulator wzrostu). Zastosowano
również nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi.
przymrozki wpłynęły niekorzystnie na wzrost i rozwój roślin. W III dekadzie kwietnia obserwowano więdnięcie roślin, zasychanie liści. Od II dekady maja do zbioru przebieg pogody (rozkład opadów i temperatura
powietrza) sprzyjał dobrej wegetacji roślin.
W roku 2009 plony uzyskane w doświadczeniach były nieco niże od plonów z roku ubiegłego. Najwyższe
plony osiągnęły odmiany żyta w SDOO Białogard, największy przyrost plonu na poziomie a2 w porównaniu
do poziomu a1 uzyskano w PD Rarwino.
W SDOO Białogard na obu poziomach agrotechniki najlepiej plonowała odmiana Placido. Na poziomie a1
do dobrze plonujących odmian należą również Visello, Picasso i Minello a na poziomie a2 odmiany Minello,
Visello oraz Picasso. Z odmian populacyjnych dość wysokie plony uzyskały odmiany Stanko i Słowiańskie.
grudzień 2009 rok
W PD Rarwino na poziomie a1 dobrze plonowały takie odmiany jak Minello, Picasso i Visello a na poziomie a2 Visello, Balistic i Minello. Z odmian populacyjnych wyróżniała się odmiana Stanko.
W Prusimiu na obu poziomach agrotechniki najlepiej plonowały odmiany Placido i Minello. Na poziomie a1 do dobrze plonujących odmian należą Picasso, Bellami, Balistic a na poziomie a2 Visello, Picasso
i Bellami.
W roku 2009 porażenie roślin przez choroby było nieco mniejsze niż w ostatnich latach, rośliny były
wyższe, również masa 1000 ziaren była wyższa.
W omawianym wieloleciu do najlepiej plonujących odmian możemy zaliczyć odmiany Picasso, Dańkowskie Diament, Agrikolo, interesująco zapowiadają się odmiany Mirello, Placido i Visello.
odmiany wzorcowe w latach zbioru 2007, 2008 i 2009
rok zbioru 2007 – Bosmo, Dańkowskie D., Fernando. Picasso
rok zbioru 2008 – Bosmo, Dańkowskie D., Fernando, Balistic
rok zbioru 2009 – Bosmo, Dańkowskie D., Balistic, Minello
Tabela 3.1. Żyto ozime. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009.
Lp.
Odmiana
1
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
2
3
1
Bosmo
2001
2
2005
3
Dańkowskie
Diament
Balistic
4
Minello
5
Picasso
2002
6
Agrikolo
2003
Lochow-Petkus GmbH Postfach 1197 29296 Bergen, Lochow-Petkus
Polska Sp. z o.o. w Kondratowicach, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy
Hodowla Roślin Smolice sp.z o.o., Smolice 146, 63-740 Kobylin
7
Caroass
2003
Marek Juś, ul. Słowackiego 3/1, PL-99-400 Gorzów Wlkp.
8
Słowiańskie
2004
9
Daran
2005
Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o., Smolice 146, 63-740 Kobylin,
tel. 065 5482420
Stanisław Ramenda, 64 -100 Leszno, Antoniny 3/6
10
Herakles
2007
11
Placido
2007
12
Stanko
2007
13
Visello
2007
14
Bellami
2008
15
Domir
2008
2007
Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o., Smolice 146, 63-740 Kobylin,
tel. 065 5482420
DANKO Hodowla Roślin, ZHR Oddział Choryń, 64-005 Racot
Strube-Dieckmann Polska Sp. z o.o., ul. Ostrowskiego 13,
PL 53-238 Wrocław
grudzień 2009 rok
36
Tabela 3.2. Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogard
1
Rarwino
Kamień Pomorski
2
Prusim
Resko
3
4
Ph gleby (w KCL)
Przedplon
żytni bardzo dobry
żytni dobry
żytni dobry
IVa
IVb
IVa
16,7
15,2
15,9
14,0
10,4
10,2
3,4
1,5
7,9
6,3
6,0
5,8
groch siewny
groch siewny
rzepak oz
250-300
300-350
300-350
Nawożenie mineralne (kg/ha)
N (kg/ha)
100
100
100
P2O5 (kg/ha)
60
64
40
K2O (kg/ha)
120
96
75
Zaprawa nasienna
Funaben T
Funaben T
Raxil
Herbicyd
Coguar 600 SC 1.25 l Coguar 600 SC 1.25 l
Coguar 600 SC 1.25 l
Chisel 75WG 60 g
Chisel 75WG 60 g
Insektycyd
Danadim 400 05l
Nurelle D550 06l
40
40
40
Adob 2 l
Plonvitx2 2l
Basfoliar36Extra 8x2
Adob 2 l
Ekolist Z 2l
Fungicyd
Alert 375 SC 1l
Escudo Forte 375CS Impuls500EC++Carmen
- pierwszy zabieg
08l
500SC 0,5l
- drugi zabieg
Falcon 0,6 l
Cerelux Plus 535EC 08
Regulator wzrostu
Moddus 250 EC 0,3 l
Cerone 480SL
Moddus 250 EC 0,3 l
Tabela 3.3. Żyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
19
Siew
Martwe rośliny
Termin kłoszenia
Zbiór
Wysokość roślin
Wyleganie roślin w fazie dojrz. mlecznej
MTZ
Wilgotność ziarna podczas zbioru
Plon ziarna przy 15% wilgotności
data
9°
9°
%
data
data
data
cm
9°
9°
g
%
dt/ha
Prusi,m
Rarwino
Białogard
a2
Prusim
Wyszczególnienie
Rarwino
L.p.
Białogard
a1
2
3
4
5
6
7
26,09
9,0
9,0
0
08.05
15.07
30,07
151
9,0
9,0
42,2
13,0
90,5
25.09
8,7
9,0
0
08.05
20.07
20.08
155
9,0
8,2
37,4
13,8
76,7
26,09
8,9
8,6
0
8,05
25,07
03,08
143
9,0
7,5
36,5
16,6
82,4
26,09
9,0
9,0
0
09.05
16.07
30,07
143
9,0
9,0
44,4
14,8
100,0
25.09
9,0
8,3
0
09.05
21.07
20.08
152
9,0
8,9
38,5
14,0
90,0
26,09
8,6
8,5
0
9,05
25-27,07
03,08
134
9,0
8,0
37,1
16,6
89,9
grudzień 2009 rok
Tabela 3.4. Żyto ozime. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Rok zbioru: 2009
L.p.
a1
Odmiana
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
90,7
92
79,5
87
82,9
92
101,0
93
91,6
94
90,1
95
94
92
92
91
89
91
105
108
111
90
87
99
92
91
113
101
111
107
95
106
115
108
82
75
90
87
103
104
98
107
102
92
106
110
109
93
86
91
92
101
114
97
105
107
95
105
112
107
91
84
95
91
96
115
99
111
101
95
109
108
107
90
82
88
99
96
106
100
109
104
94
102
112
109
94
85
92
92
101
113
99
110
106
97
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
a2
Wzorzec dt/ha
Bosmo
Dańkowskie
Diament
Balistic
Minello
Picasso
Agrikolo
Caroass
Słowiańskie
Daran
Herakles
Placido
Stanko
Visello
Bellami
Domir
Tabela 3.5. Żyto ozime. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Lata zbioru 2007-2009
L.p
Odmiana
1
Wzorzec w dt/ha
a1
a2
2009
2008
2007
20082009
20072009
2009
2008
2007
20082009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
84,4
91,4
60,9
87,9
78,9
94,2
99,9
70,8
97,1
88,3
1
Bosmo
90
90
100
90
93
94
90
99
92
94
2
Dańkowskie
Diament
93
96
93
94
94
90
95
91
93
92
3
Balistic
106
105
-
105
-
105
108
-
107
-
4
Minello
111
-
-
-
-
111
-
-
-
-
5
Picasso
109
106
106
108
107
108
106
109
107
108
6
Agrikolo
88
94
99
91
94
92
93
100
92
95
7
Caroass
83
94
93
88
90
84
94
97
89
92
8
Słowiańskie
93
90
91
92
91
92
90
91
91
91
9
Daran
90
93
93
92
92
94
92
92
93
93
10
Herakles
98
99
-
99
-
98
96
-
97
-
11
Placido
110
106
-
108
-
111
103
-
107
-
12
Stanko
99
90
-
94
-
99
95
-
97
-
13
Visello
108
106
-
107
-
110
105
-
108
-
14
Bellami
105
-
-
-
-
104
-
-
-
-
15
Domir
94
-
-
-
-
95
-
-
-
-
3
3
3
6
9
3
3
3
6
9
grudzień 2009 rok
38
Tabela 3.6. Żyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
Rdza brunatna
L.p
Odmiana
20072009
2009
1
Mączniak
Rdza źdźbłowa
20072009
2009
20072009
2009
Rynchosporioza
20072009
2009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
Bosmo
Dańkowskie
Diament
Balistic
Minello
Picasso
Agrikolo
Caroass
Słowiańskie
Daran
Herakles
Placido
Stanko
Visello
Bellami
Domir
8,2
0,1
0,0
7,5
0,5
0,3
8,0
0,0
-0,2
8,0
0,0
0,0
8,0
0,6
0,1
8,7
0,2
0,0
7,8
0,0
0,2
7,5
0,0
0,1
0,0
0,0
0,0
0,5
0,0
0,0
0,0
-0,5
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
-0,5
0,5
-0,3
0,1
0,3
-
-0,2
0,3
-0,3
0,5
0,0
0,2
0,3
0,2
0,0
0,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,4
0,1
0,0
0,1
-
-0,7
0,0
-0,5
0,5
-0,2
0,3
0,5
0,0
-0,2
0,0
-0,4
-0,4
0,3
-0,2
0,2
-0,1
0,1
0,2
-
-0,3
0,0
0,4
-0,1
0,2
0,2
0,2
0,4
0,4
0,5
0,2
-0,1
-0,1
0,2
-0,2
-0,1
0,2
0,1
-
3
9
3
9
3
9
3
9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tabela 3.7. Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
mlecznej
L.p.
a1
Odmiana
2009
1
Wzorzec
1
Bosmo
2
Dańkowskie
Diament
3
Balistic
4
Minello
5
Picasso
6
Agrikolo
7
Caroass
8
Słowiańskie
9
Daran
10 Herakles
11 Placido
12 Stanko
13 Visello
14 Bellami
15 Domir
2
a2
2007-2009
3
2009
4
a1
2007-2009
5
2009
6
a2
20072009
7
2009
8
20072009
9
9,0
0,0
0,0
8,2
-0,1
0,2
9,0
0,0
0,0
8,5
-0,2
0,0
8,3
-0,6
0,1
6,9
-0,1
-0,1
8,6
-0,1
-0,1
6,8
0,1
-0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
3
-0,1
-0,5
-0,4
-0,6
-0,1
9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
3
-0,1
-0,4
-0,5
-0,6
-0,1
9
0,1
0,4
0,2
-0,4
-0,3
-0,3
0,2
0,1
0,1
-0,4
-0,1
0,1
0,2
3
0,1
0,2
-0,2
-0,1
0,3
9
-0,1
0,4
0,2
-0,1
-0,3
0,0
0,2
0,0
0,0
-0,3
0,2
0,0
-0,1
3
0,1
0,2
-0,1
0,0
0,2
9
grudzień 2009 rok
Tabela 3.8. Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
/odchylenia od wzorca/.
L.p.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
a1
Odmiana
Wzorzec
Bosmo
Dańkowskie
Diament
Balistic
Minello
Picasso
Agrikolo
Caroass
Słowiańskie
Daran
Herakles
Placido
Stanko
Visello
Bellami
Domir
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
149
14
2,
146
13
2
142
11
2
140
12
1
38,7
0,4
0,0
35,0
0,3
-1,0
40,2
0,8
0,1
36,1
0,7
-1,1
-11
-6
-4
14
0
10
3
2
-7
4
-4
-9
3
-5
9
3
9
3
-
-12
-3
-5
13
5
10
7
2
-8
1
-6
-7
4
-6
10
3
9
5
-
3,6
-4,0
1,6
0,5
-3,4
-0,3
0,3
-2,5
1,0
0,3
1,5
1,2
0,5
0,9
0,4
-3,3
-1,5
0,9
-
3,5
-4,4
1,4
0,7
-4,0
-0,3
-0,2
-4,0
-0,3
0,8
1,1
0,9
0,6
0,0
0,5
-3,1
-0,7
0,4
-
3
9
3
9
3
9
3
9
Charakterystyka odmian zarejestrowanych w 2009 roku
Brasetto (d. LPH 84)
Odmiana mieszańcowa trójliniowa.
Odporność na rdzę źdźbłową, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na mączniaka, rdzę
brunatną i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin
kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie przeciętne, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania przeciętne. Zawartość białka mała.
Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania wysoka do bardzo
wysokiej. Plenność bardzo dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
Przedstawiciel hodowcy: KWS Lochow Polska, Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy
Gonello (d. LPH 87)
Odporność na mączniaka, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na rdzę brunatną i rynchosporiozę – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała. Rośliny niskie, o średniej odporności na wyleganie. Termin
kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym
dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie przeciętna, liczba opadania duża. Zawartość białka mała
do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania
bardzo wysoka. Plenność bardzo dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
Przedstawiciel hodowcy: KWS Lochow Polska Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy
grudzień 2009 rok
40
Palazzo (d. LPH 88)
Odporność na septoriozę liści – dość duża, na mączniaka, rdzę brunatną, rynchosporiozę i choroby podstawy
źdźbła – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin
kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie i gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność
na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania przeciętne. Zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość
maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania wysoka. Plenność bardzo
dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
Przedstawiciel hodowcy: KWS Lochow Polska Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy
grudzień 2009 rok
Tabela 3.9. Żyto ozime. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Odmiany
Lp.
2009
1
Agrikolo
Amilo
Bosmo
Dańkowskie Diament
Dańkowskie Złote
Daran
Domir
Kier
MatadorDE
Rostockie
Słowiańskie
Stanko
Walet
Warko
Włodko
16
17
Caroass Herakles
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Balistic Bellami
Brasetto (d. LPH 84)
Fernando
Gonello (d. LPH 87)
Gradan Lp/
Konto
Minello
Palazzo (d. LPH 88) Picasso Placido
Stach
Visello 2008
2007
2009
2
Wzorzec, dt z ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
poziom a1
poziom a2
45
23
3
45
45
19
32
40
22
46
23
21
46
46
20
36
28
20
38
26
20
3
26
18
35
24
40
28
19
1
DE
DE
25
40
28
42
DE
DE
DE
DE
DE
45
45
(16)
46
(16)
(16)
46
(16)
4
27
(16)
(16)
41
46
26
46
DE
DE
DE
DE
DE
(16)
2
26
45
(16)
41
45
5
45
2008
2007
2009
3
43
populacyjne
23
21
43
43
21
39
(16)
32
19
31
36
2008
2007
4
77,2
79,3
61,0
89,5
90,8
72,8
93
85
91
88
95
94
90
93
90
93
95
89
93
93
90
87
94
92
93
88
92
88
95
92
92
92
90
91
94
90
90
91
92
98
93
94
94
93
88
89
94
93
93
88
87
90
91
94
93
93
93
93
96
93
92
93
99
94
94
30
20
22
syntetyczne
30
80
(16)
95
mieszańcowe
(16)
106
(16)
108
(16)
115
43
(16)
112
20
33
104
(16)
109
(16)
113
43
106
(16)
111
31
(16)
109
93
91
89
87
94
92
93
92
87
85
93
93
93
93
96
92
91
96
91
94
81
95
93
96
109
109
111
108
113
121
117
121
105
121
98
103
119
118
107
120
98
115
104
106
109
100
108
113
108
103
100
108
90
87
86
108
107
103
110
100
100
103
107
109
108
105
101
108
107
108
100
Odmiany z krajowego rejestru nie badane w trzech ostatnich latach: Arant, Dańkowskie Nowe, Hegro, Wibro, Nawid F1
Wyniki odmian Amilo, Stach, Włodko, Gradan badanych w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach wybranych
województw przedstawiono wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 8)
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Bosmo, Dańkowskie Diament, Balistic, Minello; 2008 – Bosmo, Dańkowskie Diament, Balistic,
Fernando; 2007 – Bosmo, Dańkowskie Diament, Fernando, Picasso; Lp/ – mieszaniec liniowo-populacyjny
Kol. 2: w nawiasie – doświadczenia rejestrowe (tylko poziom a1)
Kol. 3,4:a1 – przeciętny poziom agrotechniki
a2 – wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe,
ochrona przed wyleganiem i chorobami)
grudzień 2009 rok
42
Rozdział 4
PSZENŻYTO OZIME
Pszenżyto ozime jest zbożem przede wszystkim pastewnym – obecnie zarejestrowane i uprawiane odmiany
są mało przydatne do wypieku chleba.
Powierzchnia uprawy w ostatnich kilku latach wykazywała stałą tendencję wzrostową i w roku 2009
wynosiła 1 350 tys. ha.
Większość odmian ma charakter uniwersalny i może być uprawiana w całym kraju. Odmiany nie różnią
się też wyraźnie pod względem wymagań glebowych, wykazują natomiast znaczne zróżnicowanie reakcji na
kwaśny odczyn gleby.
Przyjmuje się, że formy krótkosłome nie powinny być uprawiane na glebach najsłabszych przeznaczonych
pod pszenżyto.
Z biegiem lat zwiększa się stopniowo nasilenie niektórych chorób na pszenżycie. Spośród ważniejszych
chorób zbóż, gatunek ten zachował zwłaszcza znaczną odporność na mączniaka ale jest dość powszechnie
porażony przez rdzę brunatną, septoriozę liści i plew.
Krajowy rejestr liczy obecnie 31 odmian, w tym 9 krótkosłomych.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 44 200 ha pszenżyta ozimego i osiągnięto
plony w wysokości 41,8 q/ha /wg WUS Szczecin, Szacunek II – przedwynikowy/.
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzono w systemie PDO trzy doświadczenia z pszenżytem ozimym, które zlokalizowano w SDOO Białogard, SDOO PD Rarwino oraz w Gospodarstwie Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu.
uwagi metodyczne
Doświadczenia prowadzone były wg metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru
odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian do
uprawy w województwie zachodniopomorskim.
Doświadczenia założono na dwóch poziomach agrotechniki; a1 - przeciętnym oraz a2 - intensywnym.
W porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono wysokość nawożenia azotowego o 40kg/ha oraz dodatkowo zastosowano ochronę przed chorobami grzybowymi (I - w fazie pierwszego kolanka i II - w fazie
kłoszenia) oraz przed wyleganiem (regulator wzrostu). Zastosowano również nawożenie dolistne preparatami
wieloskładnikowymi.
przymrozki wpłynęły niekorzystnie na wzrost i rozwój roślin. W III dekadzie kwietnia obserwowano więdnięcie roślin, zasychanie liści. Od II dekady maja do zbioru przebieg pogody (rozkład opadów i temperatura
powietrza) sprzyjał dobrej wegetacji roślin.
Plony uzyskane w roku 2009 były nieco niższe od plonów z roku ubiegłego. Wysokość plonów ziarna
w SDOO Białogard i w Prusimiu była podobna, plony w PD Rarwino były zdecydowanie niższe.
W SDOO Białogard na obu poziomach agrotechniki dobrze plonowały dwie odmiany – Algoso i Pizzaro.
Na poziomie a1 dobre plony uzyskały też odmiany Trigold i Moderato a na poziomie a2 Trismart i Moderato.
W PD Rarwino na poziomie a1 dobrze plonowały odmiany Moderato, Grenado i Leontino, natomiast na
poziomie a2 Leontino, Baltiko i Grenado.
grudzień 2009 rok
W Prusimiu do odmian plonujących najlepiej na poziomie a1 należą odmiany Pizzaro, Moderato i Algoso
a na poziomie a2 Algoso, Pizzaro i Grenado.
Porażenie roślin przez choroby w roku 2009 było podobne do lat ubiegłych, nieco większe przez mączniaka
i septoriozę liści, rośliny były niższe, masa 1000 ziaren wyższa.
W omawianym wieloleciu do odmian osiągających najwyższe plony można zaliczyć odmianę Algoso,
Moderato i Grenado. Na tym tle dobrze zapowiadającą się odmianą jest Pizzaro.
odmiany wzorcowe :
rok zbioru 2007 – Kazo,Woltario, Sorento, Moderato
rok zbioru 2008 – Sorento, Moderato,Grenado,Algoso
rok zbioru 2009 – Moderato, Algoso, Grenado, Borwo
Tabela 4.1. Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
1
2
3
1
Moderato
2004
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan
2
Algoso
2007
Hodowla Roślin Szelejewo sp.z o.o., 63-820 Piaski,
3
Grenado
2007
4
Borwo
2008
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
5
Magnat
2000
6
Baltiko
2006
7
Gniewko
2006
8
Trismart
2007
9
Alekto
2008
10
Leontino
2008
11
Pigmej
2008
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
12
Pizzaro
2008
13
Trigold
2008
KWS Lochow Polska sp.zo.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
grudzień 2009 rok
44
Tabela 4.2. Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok: zbioru 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogard
1
Rarwino
Kamień Pomorski
2
Prusim
Resko
3
4
Ph gleby (w KCL)
Przedplon
4
4
IVa
IVa
16,7
15,2
14,0
10,4
3,4
1,5
6,3
6,0
groch siewny
groch siewny
400
450
N (kg/ha)
110
120
P2O5 (kg/ha)
60
64
K2O (kg/ha)
120
96
Zaprawa nasienna
Funaben T, 200 g
Funaben T, 200 g
Cougar 600SC,1,25kg Cougar 600SC,1,25kg
Herbicyd
Chisel 75WG, 60 g
Chisel 75WG, 60 g
Insektycyd
Danadim400EC 0,5l
40
40
Adob 3kg
Adob 4l
Adob 3kg
Adob 2l
Fungicyd
Escudo Forte 375CS
Alert 375 Sc 1l
0,8l
Falkon 460EC 0,6l
Cerelux Plus535 EC
Cerone 480 SL, 1 l
Cerone 480SL 1.5l
5
IVa
15,9
10,2
7,9
5,8
rzepak ozimy
450
115
40
75
Cougar 600SC,1,25kg
Nurelle
40
Insol3 1l
Carben500SC+Impuls
500F 0,5;1l
Fandango 200EC 1l
Moddus 250EC 0,3
Tabela 4.3. Pszenżyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
1
Rarwino
Wyszczególnienie
L.p.
a2
Białogard
a1
2
3
4
5
6
7
25,09
29,09
26,09
25,09
29,09
26,09
1
Siew
data
2
9°
9,0
8,6
8,7
9,0
8,8
8,7
3
9°
9,0
8,7
8,8
9,0
8,9
8,8
4
Martwe rośliny
%
0
0
0
0
0
0
5
Termin kłoszenia
data
21.05
22,05
23,05
23.05
23,05
23,05
6
data
22.07
21,07
24,07
23.07
22,07
25,07
7
Zbiór
data
01.08
21,08
06,08
01.08
21,08
06,08
8
Wysokość roślin
cm
105
109
102
100
102
98
9
Wyleganie roślin w fazie dojrz. mlecznej 9°
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
5,6
10
9°
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
11
MTZ
g
48,2
41,4
38,6
51,3
42,2
45,7
12
%
11,7
12,9
15,4
12,8
13,1
15,8
13
dt/ha
79,7
68,0
76,0
89,8
78,9
92,28
grudzień 2009 rok
Tabela 4.4. Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Rok zbioru: 2009
a1
L.p
Odmiana
a2
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
Wzorzec dt/ha
81,1
69,7
80,7
94,0
78,5
97,1
1
Moderato
107
106
108
104
106
102
2
Algoso
116
100
104
116
98
106
3
Grenado
91
104
101
99
108
103
4
Borwo
86
91
87
81
89
89
5
Magnat
84
82
92
83
91
94
6
Baltiko
98
100
93
100
111
94
7
Gniewko
82
88
73
79
89
80
8
Trismart
106
91
73
106
96
97
9
Alekto
92
97
81
83
96
84
10
Leontino
105
104
96
98
113
95
11
Pigmej
88
96
92
88
94
92
12
Pizzaro
114
111
109
107
116
104
13
Trigold
110
100
97
99
100
97
1
Tabela 4.5. Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Lata zbioru 2007-2009
Odmiana
a1
a2
2009
2008
2007
20082009
20072009
2009
2008
2007
20082009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Wzorzec w dt/ha
77,2
83,4
54,7
80,3
71,8
89,9
93,3
68,3
91,6
83,8
1
Moderato
107
100
125
104
111
104
99
121
102
108
2
Algoso
107
101
-
104
-
107
102
-
104
-
3
Grenado
99
105
-
102
-
103
103
-
103
-
4
Borwo
88
-
-
-
-
86
-
-
-
-
5
Magnat
86
103
103
95
97
89
101
115
95
102
6
Baltiko
97
95
96
96
96
102
94
103
98
100
7
Gniewko
81
100
108
91
96
83
98
107
90
96
8
Trismart
90
103
-
97
-
100
103
-
101
-
9
Alekto
90
-
-
-
-
88
-
-
-
-
10
Leontino
102
-
-
-
-
102
-
-
-
-
11
Pigmej
92,
-
-
-
-
91
-
-
-
-
12
Pizzaro
111
-
-
-
-
109
-
-
-
-
13
Trigold
102
-
-
-
-
99
-
-
-
-
3
3
3
6
9
3
3
3
6
9
L.p
1
grudzień 2009 rok
46
Tabela 4.6. Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
Rdza brunatna
Odmiana
Septorioza liści
Mączniak
Rynchosporioza
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
8,8
8,3
6,5
6,9
6,5
7,4
8,8
8,9
1
Moderato
0,2
0,1
0,6
0,6
-0,5
-0,1
0,2
0,0
2
Algoso
-0,4
-
-1,0
-
-0,6
-
-0,3
-
3
Grenado
0,1
-
0,0
-
1,4
-
0,2
-
4
Borwo
0,1
-
0,2
-
-0,3
-
0,0
-
5
Magnat
-0,6
-1,0
-0,6
-0,7
0,2
0,1
-0,2
0,0
6
Baltiko
-0,6
-0,6
-0,3
-0,3
-0,8
-0,7
0,0
0,1
7
Gniewko
-0,3
0,1
-0,6
-0,4
-0,8
-0,1
0,2
0,1
8
Trismart
-0,3
-
-0,6
-
-0,3
-
-0,2
-
9
Alekto
-0,6
-
-0,5
-
-0,6
-
0,2
-
10
Leontino
0,1
-
0,4
-
1,4
-
-0,3
-
11
Pigmej
-0,3
-
0,4
-
0,2
-
0,2
-
12
Pizzaro
0,1
-
0,9
-
1,5
-
-0,2
-
13
Trigold
-0,1
-
0,2
-
-0,6
-
0,2
-
3
9
3
9
3
9
3
9
L.p
1
Tabela 4.7. Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
/odchyleniach od wzorca/
mlecznej
L.p.
Odmiana
a1
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
9,0
8,6
6,0
7,8
8,1
7,5
9,0
8,3
1
Moderato
0,0
-0,3
0,0
-0,4
0,2
-0,2
0,0
-0,4
2
Algoso
0,0
-
0,0
-
-0,4
-
0,0
-
3
Grenado
0,0
-
0,0
-
0,1
-
0,0
-
4
Borwo
0,0
-
0,0
-
0,1
-
0,0
-
5
Magnat
0,0
0,4
0,0
0,2
-0,3
0,3
0,0
0,5
6
Baltiko
0,0
0,4
0,0
0,2
-0,1
0,4
0,0
0,5
7
Gniewko
0,0
0,0
0,0
0,2
-0,3
0,6
0,0
0,3
8
Trismart
0,0
-
0,0
-
-0,4
-
0,0
-
9
Alekto
0,0
-
0,0
-
-0,3
-
0,0
-
10
Leontino
0,0
-
0,0
-
0,1
-
0,0
-
11
Pigmej
0,0
-
0,0
-
-0,1
-
0,0
-
12
Pizzaro
0,0
-
0,0
-
0,2
-
-0,5
-
13
Trigold
0,0
-
0,0
-
-0,1
-
-0,3
-
3
9
3
9
3
9
3
9
1
grudzień 2009 rok
Tabela 4.8. Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
/odchyleniach od wzorca/
L.p.
a1
Odmiana
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
115
110
102
101
42,3
42,6
44,1
44,9
1
Moderato
9
7
14
9
-2,8
-1,6
-4,4
-3,0
2
Algoso
2
-
9
-
5,4
-
7,1
-
3
Grenado
-22
-
-13
-
-4,1
-
-3,9
-
4
Borwo
-18
-
-11
-
1,5
-
1,2
-
5
Magnat
-11
-4
-5
-2
7,7
5,6
8,6
6,2
6
Baltiko
-25
-13
-18
-14
4,7
0,5
5,5
2,4
7
Gniewko
-22
-14
-16
-12
-1,8
-0,4
-2,4
0,1
8
Trismart
2
-
10
-
7,4
-
8,5
-
9
Alekto
-20
-
-12
-
-2,0
-
-1,9
-
10
Leontino
1
-
7
-
4,9
-
3,5
-
11
Pigmej
-20
-
-14
-
-2,1
-
-2,8
-
12
Pizzaro
9
-
15
-
3,4
-
5,0
-
13
Trigold
-9
-
-2
-
5,8
-
6,0
-
3
9
3
9
3
9
3
9
1
Atletico (d. DED 6232/01)
Odmiana krótkosłoma o średniej mrozoodporności. Plenność dobra.
Odporność na rdzę brunatną – duża do bardzo dużej, na mączniaka i septoriozę liści – dość duża, na rynchosporiozę, choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów – średnia, a na septoriozę plew – mała. Rośliny niskie
do bardzo niskich, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000
ziaren dość duża, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość duża.
Liczba opadania duża. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała.
Hodowca: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.
Tulus (d. NORD 00824/01)
Odmiana o prawie średniej mrozoodporności. Plenność bardzo dobra.
Odporność na rdzę brunatną – duża do bardzo dużej, na mączniaka, fuzariozę kłosów, septoriozę liści i plew
– dość duża, a na rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła – przeciętna. Rośliny o dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, zaś dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren
duża, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie mała. Liczba opadania
i zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
grudzień 2009 rok
48
Tabela 4.9. Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Odmiany
Lp.
2009
2008
1
Wzorzec, dt z ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
19
Algoso
Aliko
Hortenso
Janko
Kazo
Kitaro
Leontino
Marko
Moderato
Pawo
Pizarro
Sekundo
Sorento
Todan
Tornado
Trigold
DE
Trismart
Tulus DE
(d. NORD 00824/01)
Witon
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Alekto
Atletico (d. DED 6232/01)
Baltiko
Borwo
Fidelio
Gniewko
Grenado
Magnat
Pigmej
Woltario
Trimester (CCA) DE
18
2007
poziom a1
2009
2
59
56
59
37
42
2
51
2
59
45
57
56
48
46
4
39
2
2
56
46
(16)
37
42
2
52
52
56
48
3
(15)
(16)
48
52
59
57
59
57
59
32
59
34
7
51
(16)
56
19
56
56
34
(16)
51
6
2008
poziom a2
2007
2009
3
50
79,6
tradycyjne
(16)
108
48
100
49
96
25
50
2
(16)
104
2
50
101
43
98
(16)
102
2
50
103
33
100
19
(16)
103
97
(16)
103
48
95
krótkosłome
(16)
99
(16)
50
98
(16)
96
21
50
94
(16)
95
33
92
(16)
95
50
96
4
2008
2007
Mrozoodporność
skala 90
4
5
85,1
67,9
90,9
95,4
80,2
106
97
96
108
100
99
89
94
109
100
99
106
97
96
109
100
100
92
96
102
104
98
98
97
115
104
109
100
98
100
97
97
96
110
102
103
96
96
100
100
97
107
103
99
97
96
100
102
100
100
100
94
102
106
109
104
104
106
4,5
99
97
99
100
105
5,5
110
109
98
111
93
103
103
99
110
91
98
101
94
107
104
108
104
94
103
100
105
106
95
4,5
5,0
4
5,5
5,5
4
6
3
5
5
2
96
100
100
103
89
97
100
97
101
97
94
98
96
91
95
97
104
98
103
89
96
100
98
98
98
5
5,5
5,5
6,5
5,5
4
4
3,5
5
6
5
5
4
5
5,5
3
6
Odmiany z krajowego rejestru nie badane w trzech ostatnich latach: Presto, Modus
Wyniki odmian Kitaro, Marko, Tornado oraz Trimester ze Wspólnotowego Katalogu (CCA) badanych w roku 2009
tylko w nielicznych doświadczeniach wybranych województw przedstawiono wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 6)
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Moderato, Algoso, Grenado, Borwo; 2008 – Sorento, Moderato, Algoso, Grenado;
2007 – Kazo, Woltario, Sorento, Moderato;
CCA – odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDO na podstawie
wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru
Kol. 2:
w nawiasie – doświadczenia rejestrowe
Kol. 3, 4: a1 – przeciętny poziom agrotechniki
Kol. 5:
skala 90; 9 – mrozoodporność bardzo duża, 5 – średnia, 1 – bardzo mała
grudzień 2009 rok
Rozdział 5
JĘCZMIEŃ OZIMY
Jęczmień ozimy jest w Polsce uprawiany głównie na cele pastewne, w niewielkiej ilości jako surowiec
dla przemysłu browarnego. Powierzchnia uprawy w roku 2009 wynosiła 227 tys. ha (wg GUS), co oznacza
stały, niewielki wzrost areału w ostatnich latach.
Omawiany gatunek charakteryzuje się wyraźnie gorszą niż u innych zbóż ozimych mrozoodpornością
i z tego względu jego uprawa koncentruje się przede wszystkim w łagodniejszych klimatem regionach
zachodnich i południowo-zachodnich. Z powodzeniem można jednak uprawiać w innych częściach Polski,
jeżeli regułą jest występowanie tam śnieżnych zim.
Jęczmień ozimy cechuje się znaczną plennością, która w optymalnych warunkach siedliskowych
i agrotechnicznych dorównuje pszenicy. Ważną jego zaletą jest wczesność dojrzewania, co umożliwia lepsze
rozłożenie prac żniwnych. Ta sama cecha powoduje, że uważany jest za jeden z najlepszych przedplonów
dla rzepaku ozimego.
Przy wyborze odmiany do uprawy na cele pastewne należy kierować się przede wszystkim plennością,
natomiast na cele browarne – oceną wartości technologicznej ziarna. Ważnym uzupełniającym kryterium
wyboru odmiany jest ponadto odporność na choroby (największe różnice zaznaczają się w odporności na
mączniaka, i rdzę jęczmienia), termin dojrzewania oraz dorodność ziaren (masa 1000 ziaren i wyrównanie).
Relatywnie mniejsze znaczenie ma mrozoodporność, gdyż różnice odmianowe tej cechy są stosunkowo
niewielkie. Jęczmień w uprawie na cele browarne wymaga lepszych gleb; dla zapewnienia dobrych parametrów technologicznych ziarna konieczne jest przestrzeganie odpowiedniej agrotechniki (mniejsze nawożenie
azotowe, ochrona przed chorobami).
Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 20 odmian, w tym 17 odmian wielorzędowych pastewnych
oraz 3 odmiany dwurzędowe browarne.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 24 299 ha jęczmienia ozimego i uzyskano
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzono w systemie PDO trzy
doświadczenia z jęczmieniem ozimym, które zlokalizowano w SDOO Białogard, SODO PD Rarwino oraz
Gospodarstwie Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu.
Celem badań było określenie wpływu intensywnego poziomu agrotechniki na zdrowotność roślin
i wysokość plonów.
uwagi metodyczne
Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian
Doświadczenia założono na dwóch poziomach agrotechniki; a1 – przeciętnym oraz a2 – intensywnym.
W porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono wysokość nawożenia azotowego o 40 kg/ha oraz dodatkowo zastosowano ochronę przed chorobami grzybowymi (I – w fazie pierwszego kolanka i II – w fazie
koniec strzelania w źdźbło do początku kłoszenia) oraz przed wyleganiem (regulator wzrostu). Zastosowano
również nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi.
Pogoda jesienią sprzyjała wzrostowi i rozwojowi roślin. Wschody bardzo dobre, wyrównane. Stan
roślin przed zimą bardzo dobry. Zahamowanie wegetacji nastąpiło pod koniec listopada. Zima łagodna,
przezimowanie roślin dobre. Wiosną początkowo dobry wzrost roślin, jednak brak opadów w kwietniu oraz
grudzień 2009 rok
50
przygruntowe przymrozki wpłynęły niekorzystnie na wzrost i rozwój roślin. W III dekadzie kwietnia obserwowano więdnięcie roślin, zasychanie liści. Od II dekady maja do zbioru przebieg pogody (rozkład opadów
i temperatura powietrza) sprzyjał dobrej wegetacji roślin.
Plony uzyskane w roku 2009 były niższe w porównaniu z rokiem ubiegłym, kształtowały się na poziomie
roku 2007.
Najwyższe plony uzyskano w SDOO Białogard, tam też był najwyższy przyrost plonu na poziomie a2
w porównaniu z poziomem a1.
W SDOO Białogard na poziomie a1 najlepiej plonowały odmiany Merlot, Karakan, Nickela i Epoque
a na poziomie a2 Rosita, Maybrit i Epoque.
W PD Rarwino na obu poziomach agrotechniki plonowała odmiana Merlot. Na poziomie a1 wysokie plony
uzyskały też odmiany Scarpia, Amarena i Wintmalt a na poziomie a2 Scarpia, Lomerit i Amarena.
W Prusimiu na poziomie a1 najwyższe plony uzyskała również odmiana Merlot, dobrze plonowały też
odmiany Lomerit, Rosita, Karakan i Sczepia. Natomiast na poziomie a2 najlepiej plonowały odmiany Maybrit, Epoque, Merlot i Amarena.
Porażenie roślin przez choroby w roku 2009 było podobne do lat ubiegłych, tylko nieco większe przez
mączniaka, rośliny były niższe, masa 1000 ziaren wyższa.
W przedstawionym wieloleciu do najlepiej plonujących odmian można zaliczyć odmiany Lomerit, Merlot,
Rosita i Scarpia.
odmiany wzorcowe w latach zbioru 2007, 2008, 2009
rok zbioru 2007: CAROLA , ROSITA, NICKELA
rok zbioru 2008: ROSITA, MAYBRIT. NICKELA
rok zbioru 2009: ROSITA, MAYBRIT. NICKELA, LOMERIT
Tabela 5.1. Jęczmień ozimy. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
1
2
3
1
Rosita
2005
Saaten Union Polska sp. z o.o., 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70
2
Maybrit
2006
3
Nickela
2006
WS Seed sp. z o.o., ul. Terenowa 6g, 52-231 Wrocław
4
Lomerit
2002
Lochow-Petkus Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5
57-150 PRUSY
5
Merlot
2003
6
Epoque
2007
DSV Polska sp. z o.o., 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70
7
Fridericus
2007
57-150 PRUSY
8
Karakan
2007
Hodowla Roślin Szelejewo Sp. z o.o., 63-820 Piaski
9
Scarpia
2007
10
Amarena
2008
11
Wintmalt
2008
57-150 PRUSY
grudzień 2009 rok
51
Tabela 5.2. Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogard
Rarwino
Kamień Pomorski
Prusim
Resko
2
3
4
1
Ph gleby (w KCL)
Przedplon
4
4
4
IVa
IVa
IVa
21,2
15,2
15,9
15,0
10,4
10,2
3,4
1,5
7,9
6,3
6,0
5,9
groch siewny
groch siewny
rzepak oz.
400
400
450
N (kg/ha)
100
100
115
P2O5 (kg/ha)
60
64
40
K2O (kg/ha)
120
96
75
Zaprawa nasienna
Funaben T, 200 g
Funaben T, 200 g
Cougar 600SC,1,25kg Cougar 600SC,1,25kg Cougar 600SC,1,25kg
Herbicyd
Chisel 75WG, 60 g
Chisel 75WG, 60 g
Insektycyd
Danadim 400 EC
Nurelle D 550 EC
40
40
40
Adob 3kg, Adob 3kg
Adob 4l, Adob 2l
Ekolis Z 1l x2
Fungicyd
Carabent 500 SC +
Alert 375SC 1l
Escudo Forte 0,8l
Impuls 500 EC
Falkon 460EC 0,6l
Cerelux P535EC 0,8
Fandango 200 EC
Moddus 250EC 0,6l
Cerone 480SL 1,5
Moddus 0,6
Tabela 5. 3. .Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
1
Rarwino
Wyszczególnienie
L.p.
a2
Białogard
a1
2
3
4
5
6
7
26.09
18.09
17.09
26.09
18.09
17.09
1
Siew
data
2
9°
9,0
8,9
9,0
9,0
8,6
9,0
3
9°
9,0
8,9
9,0
9,0
8,7
9,0
4
Martwe rośliny
%
0
0
0
0
0
0
5
Termin kłoszenia
data
10,05
13.05
08-14.05
12,05
15.05
08-16.05
6
data
12,07
25.06
04-10.07
14,07
26.06
07-11.07
7
Zbiór
data
24,07
17.07
17.07
24,07
17..07
17..07
8
Wysokość roślin
cm
89
88
83
83
83
81
9
9°
9,0
8,1
9,0
9,0
9,0
9,0
10
9°
9,0
7,2
9,0
9,0
9,0
9,0
11
MTZ
g
53,6
43,4
51,7
53,6
47,2
54,3
12
%
11,1
12,7
14,6
12,4
13,2
14,7
13
Plon ziarna przy 15% wilgotności
dt/ha
76,2
76,2
71,6
93,5
86,7
85,3
grudzień 2009 rok
52
Tabela 5.4. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian /% wzorca /. Rok zbioru: 2009
a1
L.p.
Odmiana
a2
Bałogard
Rarwino
Prusim
Bałogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
76,2
67,0
70,0
95,0
80,6
83,8
1
Wzorzec dt/ha
1
Rosita
97
106
104
106
108
103
2
Maybrit
100
95
99
104
97
105
3
Nickela
103
98
97
90
95
92
4
Lomerit
101
115
109
98
114
103
5
Merlot
108
128
112
98
126
104
6
Epoque
103
106
96
104
98
105
7
Fridericus
93
111
102
94
103
102
8
Karakan
107
119
104
103
103
103
9
Scarpia
93
125
104
102
119
102
10
Amarena
98
126
103
91
112
104
11
Wintmalt
98
121
94
93
109
98
Tabela 5.5. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian /% wzorca /. Lata zbioru 2007-2009
a1
L.p.
Odmiana
1
Wzorzec dt/ha
a2
2009
2008
2007
20082009
20072009
2009
2008
2007
20082009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
71,0
78,6
71,2
74,8
73,6
86,5
94,4
80,6
90,4
87,2
1
Rosita
102
102
106
102
103
106
109
105
107
107
2
Maybrit
98
97
104
97
100
102
95
103
99
100
3
Nickela
99
101
93
100
98
92
96
96
94
95
4
Lomerit
108
113
88
111
103
105
111
88
108
101
5
Merlot
116
104
106
110
109
109
100
104
105
104
6
Epoque
102
100
-
101
-
102
99
-
101
-
7
Fridericus
102
93
-
98
-
100
97
-
98
-
8
Karakan
110
90
-
100
-
103
91
-
97
-
9
Scarpia
107
105
-
106
-
108
102
-
105
-
10
Amarena
109
-
-
-
-
102
-
-
-
-
11
Wintmalt
104
-
-
-
-
100
-
-
-
-
3
3
2
6
8
3
3
2
6
8
grudzień 2009 rok
53
Tabela 5.6. Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
agrotechnicznym – a1 /odchylenia od wzorca/. Lata zbioru 2007-2009
Mączniak
L.p.
Odmiana
Rdza jęczmienia
Rynchosporioza
Plamistość
siatkowa
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
6,1
7,8
8,0
7,7
7,2
7,5
7,8
8,5
1
Rosita
1,6
0,5
0,1
-0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
2
Maybrit
1,4
0,7
0,1
0,2
-0,4
-0,2
-0,1
-0,1
3
Nickela
0,9
0,2
-0,1
0,1
0,5
0,2
0,0
0,1
4
Lomerit
0,7
0,2
-0,6
-0,2
0,0
0,1
-0,5
-0,1
5
Merlot
0,9
0,2
-0,1
0,0
0,5
0,2
-0,5
-0,1
6
Epoque
0,4
-
-0,1
-
-0,5
-
0,0
-
7
Fridericus
0,7
-
-0,3
-
0,1
-
0,0
-
8
Karakan
1,1
-
-0,1
-
0,3
-
-0,1
-
9
Scarpia
0,6
-
-0,4
-
0,6
-
-0,3
-
10
Amarena
1,1
-
0,1
-
-0,7
-
0,0
-
11
Wintmalt
0,9
-
-0,1
-
0,6
-
-0,3
-
3
8
3
8
3
8
3
8
1
Tabela 5.7. Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe /odchylenia od wzorca/.
mlecznej
L.p.
Odmiana
a1
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
8,8
8,8
9,0
8,9
8,6
8,6
9,0
8,8
1
Rosita
0,0
0,0
0,0
0,1
-0,3
-0,1
0,0
0,1
2
Maybrit
0,0
-0,1
0,0
-0,1
0,1
-0,1
0,0
-0,3
3
Nickela
0,0
0,1
0,0
0,1
0,2
0,2
0,0
0,2
4
Lomerit
-0,3
0,0
0,0
0,0
-0,6
-0,3
0,0
0,0
5
Merlot
0,0
0,0
0,0
0,0
-0,3
0,0
0,0
0,0
6
Epoque
-0,3
-
0,0
-
-0,4
-
0,0
-
7
Fridericus
0,0
-
0,0
-
0,2
-
0,0
-
8
Karakan
-0,3
-
0,0
-
-0,8
-
0,0
-
9
Scarpia
-0,2
-
0,0
-
-0,1
-
0,0
-
10
Amarena
0,0
-
0,0
-
0,1
-
0,0
-
11
Wintmalt
-0,2
-
0,0
-
-0,3
-
0,0
-
3
8
3
8
3
8
3
8
1
grudzień 2009 rok
54
Tabela 5.8. Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe /odchylenia od wzorca/.
a1
Odmiana
L.p.
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
83
89
79
83
51,4
45,6
51,8
47,7
1
Rosita
9
9
9
8
0,0
-0,9
0,5
-0,9
2
Maybrit
5
4
2
5
-2,7
-2,7
-2,7
-2,7
3
Nickela
-13
-12
-11
-12
3,7
4,8
2,2
3,4
4
Lomerit
7
7
6
8
5,7
4,8
4,3
4,4
5
Merlot
11
13
10
10
0,4
-0,2
-1,4
-1,7
6
Epoque
5
-
6
-
-0,3
-
-2,0
-
7
Fridericus
4
-
4
-
0,8
-
2,5
-
8
Karakan
2
-
2
-
-3,4
-
-3,6
-
9
Scarpia
7
-
8
-
0,1
-
0,8
-
10
Amarena 7
-
5
-
4,1
-
1,9
-
11
Wintmalt
-9
-
-7
-
4,5
-
3,5
-
3
8
3
8
3
8
3
8
1
Charakterystyka odmian zarejestrowanych w 2009 roku
Laverda
Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Mrozoodporność średnia.
Odporność na mączniaka – duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i czarną plamistość – dość duża, na
plamistość siatkową – średnia.
Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania średni.
Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Zawartość
białka w ziarnie dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Plenność dobra do bardzo dobrej.
Przedstawiciel hodowcy: Saaten Union Polska, ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec.
Merle (d. NORD 02611/1)
Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Mrozoodporność dość duża.
Odporność na mączniaka duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i czarną plamistość – dość duża, a na
plamistość siatkową – średnia.
Rośliny o przeciętnej wysokości i dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania wczesny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Zawartość
białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Plenność bardzo dobra.
Przedstawiciel hodowcy: Saaten Union Polska, ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec.
grudzień 2009 rok
55
Tabela 5.9. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Lp.
Odmiany
poziom a1
2009 2008 2007 2009
1
2008
2
Wzorzec, dt z ha
42
37
Mrozo- Wartość
odpor- browarpoziom a2
ność
na
2009 2008 2007
skala 9o
Liczba
doświadczeń
2007
3
37
79,1
84,6
4
78,0
5
91,0
95,9
86,6
6
wielorzędowe pastewne
1
Amarena
2
FR
42
(14)
95
103
96
105
5
Bartosz
29
32
32
99
93
89
99
96
93
5
3
Bażant
27
36
37
95
91
85
96
94
92
6
4
Bursztyn
93
5
5
Epoque
DE
40
37
(14)
101
96
103
102
98
103
5
6
Fridericus DE
42
37
(14)
102
103
103
100
103
105
5
7
Karakan
41
36
101
98
101
98
8
Laverda
FR
9
Lomerit
DE
10
Maybrit
DE
11
Merle
DE
(d. NORD 02611/1)
12
Merlot
13
16
(13)
(14)
42
36
37
42
37
(14)
DE
Rosita
14
15
90
101
100
103
99
97
37
102
99
(13)
(14)
105
35
33
32
DE
42
37
Scarpia
DE
39
Traminer
DE
35
5,5
103
100
5
101
102
102
5,5
101
103
99
103
5
105
102
105
103
104
5
105
100
101
103
103
102
5
37
99
99
103
99
101
103
5,5
35
(14)
103
103
102
104
103
106
5
31
24
99
96
97
98
98
99
5
dwurzędowe browarne
16
Nickela
SE
42
37
37
99
102
96
98
100
96
4,5
3,75
17
Wintmalt
DE
32
(13)
(14)
93
91
90
94
95
94
4
4,10
Odmiany nie badane w trzech ostatnich latach: wielorzędowe – Gil, Horus; dwrzędowe – Tiffany (wartość
browarna – 3,80o)
Kol. 1: wzorzec – Rosita, Maybrit, Nickela (w roku 2007 – Carola, Rosita, Nickela)
Kol. 2: w nawiasie doświadczenia rejestrowe
Kol. 3: a1 – przeciętny poziom agrotechniki
Kol. 4: a2 – wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe,
Kol. 5: skala 9o; 9 – mrozoodporność bardzo duża, 5 – średnia, 1 – bardzo mała; oceny nieporównywalne z odmianami
pszenicy i pszenżyta
Kol. 6: wartość browarna: 3,00-4,24 – średnia
4,25-5,49 – średnia do dobrej
5,50-6,74 – dobra
6,75-7,99 – dobra do bardzo dobrej
8,00-9,00 – bardzo dobra
grudzień 2009 rok
56
PSZENICA JARA
Rozdział 6
I. Wiadomości ogólne.
Pszenica jara uprawiana jest głównie na ziarno przeznaczane na cele młynarsko-piekarskie. Zarejestrowane
odmiany cechują się ogólnie lepszą w porównaniu z odmianami ozimymi wartością wypiekową. Obecnie
w krajowym rejestrze jest 28 odmian pszenicy jarej, z której większość pochodzi z krajowej hodowli, natomiast
formy zagraniczne (niemieckie, szwedzkie, holenderskie) stanowią 25% wszystkich zarejestrowanych.
Odmiany różnią się wyraźnie wieloma cechami rolniczymi, m.in.: wysokością roślin, terminem dojrzewania,
stopniem odporności na wyleganie i choroby, co może być szczególnie ważne przy uprawie bez stosowania
chemicznej ochrony. Istnieje również duże zróżnicowanie międzyodmianowe cech ziarna, takich jak: MTZ,
wyrównanie, szklistość, zawartość białka i glutenu.
Odmiany pszenicy podzielono na cztery grupy technologiczne: E – elitarne (3 odmiany), A – jakościowe
(19 odmian), B – chlebowe (5 odmian), a w grupie pszenic pozostałych (C) jest tylko jedna odmiana – Pasteur;
brak odmian ciastkowych (K). W 2009 zarejestrowano jedną nową odmianę pszenicy jarej – ŁAGWA
(grupa A).
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 40 068 ha pszenicy jarej i uzyskano
plony w wysokości 36,7 q/ha /wg WUS Szczecin, Szacunek II – przedwynikowy/
W roku 2009 w ramach PDO w rejonie województwa zachodniopomorskiego założono trzy doświadczenia
z pszenicą jarą w następujących punktach: SDOO Białogard, SDOO – PD Rarwino i Gospodarstwie Rolnym
Prusim.
uwagi metodyczne
W roku 2009 w ramach PDO w rejonie województwa zachodniopomorskiego założono trzy doświadczenia z pszenicą jarą w następujących punktach: SDOO Białogard, SDOO – PD Rarwino i Gospodarstwie
Rolnym Prusim. Omawiane doświadczenia były prowadzone jako dwuczynnikowe w dwóch powtórzeniach.
Doświadczenia przeprowadzono w różnych warunkach glebowo – klimatycznych. Celem badań było określenie wpływu zwiększonego nawożenia azotowego oraz pełnej ochrony przeciwko chorobom grzybowym
na zdrowotność roślin i wysokość plonu ziarna odmian pszenicy jarej.
Doświadczenia założono według metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian
do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian pszenicy jarej
Zabiegi różnicujące poziomy agrotechniki.
Poziom agrotechniki
Lp.
Rodzaj zabiegu
przeciętny
a1
intensywny
a2
*
a1+40
1
Nawożenie azotowe (kg N/ha)
2
Opryskiwanie fungicydem w fazie:
a) pełnia krzewienia
b) początek kłoszenia
+
+
3
Opryskiwanie regulatorem wzrostu
+
4
Nawożenie dolistne preparatem
wieloskładnikowym
+
Zgodnie z „Metodyką...” z 1998 roku.
grudzień 2009 rok
57
II. Omówienie wyników doświadczeń.
Doświadczenia założono w terminie agrotechnicznym. Miesiąc kwiecień charakteryzował się znacznym
deficytem wody, którego wpływ na początkowy rozwój roślin był różny w poszczególnych miejscowościach.
Od maja do końca wegetacji roślin przebieg pogody (rozkład opadów i temperatura powietrza) był bardzo
korzystny do uzyskania wysokich plonów ziarna. Presja chorób grzybowych i szkodników w tym okresie
była większa niż w latach ubiegłych.
Plony ziarna w roku 2009 były zdecydowanie wyższe niż w roku ubiegłym i najwyższe w badanym trzyleciu.
Dobre plony uzyskano w PD Rarwino, gdzie na poziomie a1 i a2 najlepiej plonowały odmiany – badana drugi
rok KATODA oraz odmiana MONSUN. W SDOO Białogard najwyższy plon uzyskały: na poziomie a1 i a2
– odmiana chlebowa TRAPPE oraz odmiana z grupy jakościowej – TYBALT. Najlepsze plony w GR Prusim
uzyskała odmiana HEWILLA i jakościowa odmiana KATODA.
W większości odmian zastosowanie wyższego poziomu agrotechniki przyczyniło się do uzyskania wyższych i lepszych jakościowo plonów.
odmiany wzorcowe w latach:
2007: NAWRA, TYBALT, HEWILLA, PARABOLA
2008: TYBALT, HEWILLA, PARABOLA, TRAPPE
2009: TYBALT, HEWILLA, PARABOLA, TRAPPE
Tabela 6.1. Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
1
Rok wpisania
Hodowca
do Rejestru (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą, dla odmian zagranicznych
Odmian
2
3
1
Tybalt
2005
B.V. Landbouwbureau Wiersum; Oosterhavenkade 19; NL-9672 AA
Winschoten
2
Hewilla
2006
HRR „Nasiona Kobierzyc” Kobierzyce Sp. z o.o., ul. Sportowa 21
PL-55-040 Kobierzyce, tel. (0...71) 311 11 00
3
Parabola
2006
HRR „Nasiona Kobierzyc”, Kobierzyce Sp. z o.o., ul. Sportowa 21
4
Trappe
2008
KWS Lochow Petkus Polska Sp. z o.o. Kondratowice 5, ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy, tel. (0...71) 392 73 10
5
Nawra
1999
HR Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
6
Bryza
2003
KWS Lochow-Petkus Polska Sp. z o.o. Kondratowice 5, ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy, tel. (0...71) 392 73 10
7
Monsun
2004
KWS Lochow Petkus Polska Sp. z o.o. Kondratowice 5, ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy, tel. (0...71) 392 73 10
8
Bombona
2005
DANKO HR Sp. z o.o.; Choryń 27, PL-64-005 Racot
9
Radunia
2005
55-040 Kobierzyce, tel. (0...71) 311 11 00
10
Raweta
2005
HR Smolice Sp. z o.o.; Smolice 146, PL-63-740 Kobylin
11
Zadra
2005
HR Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
12
Katoda
2008
DANKO HR Sp. z o.o.; Choryń 27, PL-64-000 Kościan
13
Waluta
2008
DANKO HR Sp. z o.o.; Choryń 27, PL-64-000 Kościan
14
Łagwa
2009
grudzień 2009 rok
58
Tabela 6.2. Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Kompleks rolniczej przydatności
gleby
Zasobność gleby w P2O5
(mg/100g)
Zasobność gleby w K2O (mg/
100g)
Zasobność gleby w MgO
(mg/100g)
pH gleby (w KCL)
Przedplon
N (kg/ha) a1/a2
P2O5 (kg/ha)
K2O (kg/ha)
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
Nawożenie dolistne
Fungicyd
- pierwszy zabieg
- drugi zabieg
Regulator wzrostu
Białogard
Białogardzki
Rarwino
Kamieński
Prusim
Łobeski
4
4
5
IV a
IV a
IV a
22,8
16,3
17,7
14,0
13,2
8,7
3,6
2,1
7,9
6,1
6,7
ziemniak
ziemniak
500
500
100
140
110
150
64
60
96
120
Funaben T
Funaben T
Granstar 75 WG
Granstar 75 WG
+ Trend 90 EC
+ Trend 90 EC
Dicoherb 750 SL
Danadim 400 EC
Sherpa 100 EC
Zboża Total Extra ADOB Zboża Total Extra ADOB
Zboża Total Extra ADOB Zboża Total Extra ADOB
Amistar 250 SC
Alert 375 SC
Terpal 480 SL
Duett Ultra 497 SC
Cerelux Plus 535 EC
Cerone 480 SL
5,7
ziemniak
550
90
130
40
100
Lamardor 400 FS
Chwastox Trio 540 SL
Chisel 75 WG
+ Trend 90 EC
Nurelle D 550 EC
Ekosol
Alert 375 SC
Fandango 200 EC
Moddus 250 EC
Tabela 6.3. Pszenica jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
a1
Wyszczególnienie
Lp.
Białogard Rarwino
1
a2
Prusim
Białogard Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
1
Siew
data
31.03
04.04
01.04
31.03
04.04
01.04
2
Termin kłoszenia
data
18.06
08.06
12.06
19.06
10.06
13.06
3
data
28.07
26.07
03.08
29.07
27.07
04.08
4
Zbiór
data
16.08
23.08
14.08
16.08
23.08
14.08
5
Wysokość roślin
98
99
94
82
93
79
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
8,3
9,0
9,0
8,6
6,5
7,0
8,3
7,8
9,0
8,4
7,6
8,6
9,0
8,4
8,6
9,0
6,6
6,7
6,5
7,5
8,5
7,2
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9
cm
Wyleganie roślin w fazie dojrz. 9o
mlecznej
Wyleganie roślin przed
9o
zbiorem
Mączniak prawdziwy
9o
Rdza brunatna
9o
10
Septorioza liści
11
Septorioza plew
9o
9o
13
MTZ
g
45,6
47,2
44,4
46,7
48,5
44,6
14
dt/ha
65,0
70,3
66,6
79,7
77,8
85,5
6
7
8
- oceny w skali 9o (1o – ocena najsłabsza; 9o – ocena najlepsza)
grudzień 2009 rok
59
Tabela 6.4. Pszenica jara. Plon odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Lp.
a1
Odmiana
1
wzorzec (dt/ha)
a2
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
67,5
69,5
68,9
82,6
77,4
86,0
1
Tybalt
103
101
103
96
104
103
2
Hewilla
97
100
105
97
102
108
3
Parabola
91
100
89
99
95
89
4
Trappe
109
99
102
108
99
100
5
Nawra
95
107
93
97
104
97
6
Bryza
88
97
89
91
101
97
7
Monsun
92
108
90
98
106
102
8
Bombona
96
94
90
98
92
96
9
Radunia
90
105
100
94
103
101
10
Raweta
93
97
98
90
98
98
11
Zadra
101
96
96
97
95
98
12
Katoda
101
114
101
93
113
103
13
Waluta
93
98
99
92
91
101
14
Łagwa
98
100
97
101
104
97
Tabela 6.5. Pszenica jara. Plon ziarna w % wzorca. Lata zbioru 2007-2009
Lp.
Odmiana
a1
Wartość
technologiczna 2009
1
2
Wzorzec w dt/ha
3
a2
2008
2007
20082009
20072009
2009
2008
2007
20082009
20072009
4
5
6
7
8
9
10
11
12
58,6
57,6
68,1
68,6
48,5
55,6
82,0
54,2
64,6
66,9
1
Tybalt
A
102
104
113
103
106
101
105
109
103
105
2
Hewilla
A
101
91
96
96
96
103
97
98
100
99
3
Parabola
A
93
96
96
95
95
94
94
100
94
96
4
Trappe
B
103
110
-
107
-
102
104
-
103
-
5
Nawra
A
99
84
95
92
93
99
91
93
95
94
6
Bryza
A
92
91
107
92
97
96
91
105
94
97
7
Monsun
A
97
93
99
95
96
102
100
91
101
98
8
Bombona
E
93
90
108
92
97
96
89
105
93
97
9
Radunia
A
99
87
106
93
97
99
91
101
95
97
10
Raweta
A
96
90
105
93
97
96
88
105
92
96
11
Zadra
B
98
94
98
96
97
97
92
99
95
96
12
Katoda
A
105
95
-
100
-
103
103
-
103
-
13
Waluta
A
97
84
-
91
-
95
87
-
91
-
14
Łagwa
A
98
-
-
98
-
101
-
-
101
-
3
3
2
6
8
3
3
2
6
8
grudzień 2009 rok
60
Tabela 6.6. Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
agrotechnicznym – a1. Lata zbioru 2007-2009 (odchylenie od wzorca)
Mączniak prawdziwy
Lp.
Odmiana
1
Wzorzec
1
Tybalt
2
Hewilla
3
Parabola
4
Trappe
5
Nawra
6
Bryza
7
Monsun
8
Bombona
9
Radunia
10 Raweta
11 Zadra
12 Katoda
13 Waluta
14 Łagwa
Rdza brunatna
Septorioza liści
Septorioza plew
2009
2007-2009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
7,5
0,3
-0,5
-0,2
0,3
-0,2
-0,3
-1,2
-0,3
0,2
-0,3
-1,0
0,2
-0,3
-0,2
3
7,6
0,5
-0,4
-0,3
0,0
-0,3
-0,4
-0,1
0,0
0,0
-0,5
9
8,3
0,2
-0,1
-0,1
-0,1
-0,1
-0,1
-0,1
-0,1
-0,3
-0,6
-0,6
-0,3
-0,3
-0,8
2
7,4
0,6
-0,3
-0,3
-0,4
-0,6
-0,2
-0,4
-0,6
-0,4
-0,5
8
6,8
0,4
-0,3
-0,3
0,1
-0,4
-0,4
0,4
0,3
-1,1
0,3
-0,6
0,1
-0,3
-0,6
3
6,7
0,3
0,0
-0,5
-0,7
-0,3
0,4
0,5
-0,6
-0,1
-0,3
9
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
8,3
0,1
-0,2
0,1
0,0
0,4
0,3
0,4
0,3
0,5
0,5
3
Tabela 6.7. Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
(odchylenie od wzorca)
Lp.
a1
Odmiana
2009
1
Wzorzec
1
Tybalt
2
Hewilla
3
Parabola
4
Trappe
5
Nawra
6
Bryza
7
Monsun
8
Bombona
9
Radunia
10 Raweta
11 Zadra
12 Katoda
13 Waluta
14 Łagwa
a2
2007-2009
2009
a1
2007-2009
2009
a2
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
8
9
95
-7
7
-1
0
-6
-1
-4
9
-1
7
6
8
7
6
3
80
-6
4
1
-6
-4
-3
5
-3
4
1
9
82
-8
7
1
0
1
1
0
13
1
5
5
9
8
5
3
73
-5
5
2
-3
-2
0
5
-2
5
2
9
47,1
-1,2
-0,6
7,5
-5,7
0,7
-4,0
3,1
-1,2
-6,7
-5,7
-6,8
0,6
0,9
0,4
3
45,9
-1,6
-4,0
6,1
0,0
-3,5
2,7
-2,1
-5,2
-4,5
-4,3
9
47,8
-1,3
-0,4
8,8
-7,2
0,8
-2,6
4,0
-0,5
-5,8
-5,6
-8,5
0,3
1,3
0,2
3
46,8
-0,7
-0,8
5,8
-0,8
-3,8
2,4
-2,9
-4,8
-4,1
-4,9
9
grudzień 2009 rok
Tabela 6.7. Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
(odchylenie od wzorca) - cd.
Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej
1
Wzorzec
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
a1
Odmiana
Lp.
Tybalt
Hewilla
Parabola
Trappe
Nawra
Bryza
Monsun
Bombona
Radunia
Raweta
Zadra
Katoda
Waluta
Łagwa
Wyleganie przed zbiorem
a2
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
9,0
9,0
9,0
9,0
8,5
8,0
8,9
8,7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-
0,5
-0,5
0,5
-0,5
0,0
0,5
0,5
-0,5
-0,5
-0,5
-0,5
0,0
-1,0
-0,5
0,3
-0,2
0,3
-0,3
0,0
0,2
0,0
-0,2
-0,2
-0,5
-
0,1
-0,4
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
-0,9
-0,4
-0,4
0,1
-0,4
-1,4
-0,4
0,1
-0,2
0,1
-0,1
0,1
0,1
-0,2
-0,4
-0,2
0,1
-
3
9
3
9
1
5
1
5
Charakterystyka odmian wpisanych do krajowego rejestru w roku 2009
ŁAGWA
Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie
agrotechniki średnia. Odporność na mączniaka – dość duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści,
septoriozę liści, septoriozę plew, fuzariozę kłosów oraz choroby podstawy źdźbła – średnia. Rośliny średniej
wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren
dość duża, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna
dość duża, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża, ilość glutenu bardzo duża. Wskaźnik
sedymentacji SDS duży do bardzo dużego. Ogólna wydajność mąki dość mała. Tolerancja na zakwaszenie
gleby dość mała.
grudzień 2009 rok
62
Tabela 6.8. Pszenica jara. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Odmiana
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Wzorzec, dt z ha
Bombona
Torka
Zebra
SE
o
Bryza / DE
Griwa
Hewilla
Jasna
Katoda
Koksa
Korynta
Łagwa (d. KBP 047)
Monsun
DE
Nawra
Parabola
Partyzan
SE
Radunia
Raweta
Tybalt NL
Waluta
Żura
Cytra
Helia
Trappe
DE
o
Zadra /
Pasteur
NL
Wartość Liczba doświadczeń
technologiczna
2009 2008 2007
2
E
A
B
C
poziom a1
2009
3
57
51
3
55
55
2
43
3
57
44
25
55
57
2
49
55
38
57
29
28
28
57
48
27
2
55
2
22
(16)
53
46
55
34
30
27
55
54
35
23
57
36
3
55
40
3
2008
poziom a2
2007
2009
4
56
56
3
23
52
32
56
31
(16)
24
27
(16)
56
56
56
40
46
38
56
(16)
43
28
3
(16)
47
4
61,9
96
64,3
92
2007
5
58,7
99
100
96
93
97
101
98
100
97
96
98
92
100
99
100
98
102
93
98
99
95
98
92
95
94
102
91
93
94
89
97
97
97
98
107
93
95
101
100
91
101
98
98
99
110
101
98
99
102
96
103
96
113
101
96
2008
74,0
97
71,8
93
69,4
99
101
99
94
100
99
98
97
99
95
98
91
98
98
97
98
100
95
97
99
96
97
93
97
93
101
94
93
94
95
104
99
100
96
104
91
96
99
99
92
100
98
97
99
108
99
97
99
104
95
102
96
111
100
102
Odmiany z krajowego rejestru nie badane w trzech ostatnich latach: Hezja (A), Histra (A), Banti (B)
Wyniki odmian Torka, Griwa, Koksa, Cytra, Pasteur badanych w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach
wybranych województw przedstawiono wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 6)
Kol. 1: wzorzec: 2009, 2008 – Hewilla, Parabola, Tybalt, Trappe; 2007 – Hewilla, Nawra, Parabola, Tybalt;
o/ – odmiana oścista
Kol. 2: E – pszenica elitarna, A – pszenica jakościowa, B – pszenica chlebowa, C – pszenica pozostała (w tym
paszowa)
grudzień 2009 rok
Rozdział 7
JĘCZMIEŃ JARY
Jęczmień jary jest uprawiany głównie na cele pastewne i browarne. Jest podstawowym składnikiem mieszanek zbożowych. Podstawą wyboru odmiany powinien być kierunek użytkowania. Na cele browarne należy
uprawiać tylko odmiany typu browarnego, natomiast na cele paszowe można uprawiać wszystkie odmiany
jęczmienia jarego w tym i browarne, a głównym kryterium wyboru jest plenność ziarna.
W COBORU przyjęto 5 kategorii i odpowiadające im zakresy syntetycznej oceny wartości browarnej:
3.00-4.24 – średnia
4.25-5.49 – średnia do dobrej
5.50-6.74 – dobra
6.75-7.99 – dobra do bardzo dobrej
8.00-9.00 – bardzo dobra
W roku 2009 zarejestrowano sześć nowych odmian – w tym trzy typu browarnego CONCHITA, KORMORAN i VICTORIANA oraz trzy pastewne - ATICO, RUFUS i SKALD. Obecnie zarejestrowanych jest
53 odmiany, w tym 31 typu browarnego i 22 typu pastewnego, przy czym odmiana RASTIK jest formą
nieoplewioną. W ostatnich kilku latach na zbliżonym poziomie utrzymuje się udział odmian zagranicznych
w krajowym rejestrze – obecnie jest ich 26, co stanowi 49% całości.
Obecnie postęp hodowli odmian browarnych jest bardzo widoczny, a rejestrowane odmiany wykazują
wyższą plenność niż starsze odmiany pastewne. Odmiany browarne zarejestrowane w 2009 roku wnoszą
duży postęp w zakresie plenności.
W grupie odmian pastewnych przed rokiem 2004 nie było tak widocznego postępu hodowlanego jak
wśród odmian browarnych. W dalszym ciągu dużą część odmian z tej grupy stanowią odmiany wpisane do
krajowego rejestru przed rokiem 1999. Nowo rejestrowane odmiany pastewne wnoszą istotny postęp w tej
grupie odmian, którego do roku 2004 brakowało. W latach 2005-2009 zarejestrowano aż dziesięć odmian
pastewnych.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 60 991 ha jęczmienia jarego i uzyskano
z jęczmieniem jarym w następujących punktach: SDOO Białogard, SDOO – PD Rarwino i Gospodarstwie
Rolnym Prusim.
uwagi metodyczne
Omawiane doświadczenia prowadzone były jako dwuczynnikowe w dwóch powtórzeniach. Doświadczenia przeprowadzono w różnych warunkach glebowo – klimatycznych. Celem badań było określenie wpływu
zwiększonego nawożenia azotowego oraz pełnej ochrony przeciwko chorobom grzybowym na zdrowotność
roślin i wysokość plonu ziarna odmian jęczmienia jarego.
Doświadczenia założono według metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian jęczmienia
jarego do uprawy w województwie zachodniopomorskim.
grudzień 2009 rok
64
Zabiegi różnicujące poziomy agrotechniki.
Poziom agrotechniki
Lp.
Rodzaj zabiegu
przeciętny
a1
intensywny
a2
*
a1+40
1
Nawożenie azotowe (kg N/ha)
2
Opryskiwanie fungicydem w fazie:
a) pełnia krzewienia
b) początek kłoszenia
+
+
3
Opryskiwanie regulatorem wzrostu
+
4
Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym
+
Zgodnie z „Metodyką...” z 1998 roku.
II. Omówienie wyników doświadczeń.
Plony w roku 2009 były zdecydowanie wyższe niż w roku ubiegłym i najwyższe w badanym trzyleciu.
Najwyższe plony uzyskano w GR Prusim – średnio 93,7 dt/ha na przeciętnym poziomie agrotechniki. Najlepiej
plonowały tam na poziomie a1 i a2 – MERCADA i TOCADA. W SDOO Białogard również najlepiej plonotwórczą okazała się pastewna odmiana – MERCADA. W PD Rarwino dobre plony uzyskały – na poziomie
a1 i a2 pastewna TOCADA oraz odmiana browarna – TOUCAN.
Na uwagę zasługują badane pierwszy rok – VICTORIANA (browarna) oraz pastewne odmiany RUFUS
i SKAL, które wykazały się wysokimi plonami ziarna.
U większości odmian zastosowanie wyższego poziomu agrotechniki przyczyniło się do uzyskania wyższych i lepszych jakościowo plonów.
2007 - STRATUS, BLASK, SEBASTIAN, FRONTIER
2008 - STRATUS, BLASK, SEBASTIAN, FRONTIER
2009 - STRATUS, BLASK, CONCHITA, FRONTIER
grudzień 2009 rok
Tabela 7.1. Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009.
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
1
Stratus
1999
HR Strzelce Sp. z o.o., Grupa IHAR
ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
2
Blask
2001
„Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR”
Smolice 146, PL-63-740 Kobylin
3
Conchita
2009
KWS Lochow-Petkus Polska sp. z o.o.
Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy
4
Frontier
2006
HaGe Polska sp.z o.o, ul. Dr a. Schmidta 1 Żołędowo
PL 86-031 Osielsko k. Bydgoszczy
5
Mauritia
2006
6
Nagradowicki
2006
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o.
ul. Kasztanowa 5, PL-63-004 Tulce
7
Tocada
2006
Kondratowice ul. Słowiańska 5 PL-57-150 Prusy
8
Toucan
2006
RAGT Semences Polska sp.z o.o
ul. Sadowa 10A PL 87-148 Łysomice
9
Beatrix
2007
Saaten-Union Polska sp. z o.o.
ul. Strzaszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec
10
Mercada
2007
11
Nuevo
2007
RAGT Semences Polska sp. z o.o.
ul. Sadowa 10A PL-87-148 Łysomice
12
Rubinek
2007
13
Marthe
2008
Saaten-Union Polska sp. z o.o.
ul. Strzaszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec
14
Signora
2008
RAGT Semences Polska sp. z o.o.
ul. Sadowa 10A, PL-87-148 Łysomice
15
Skarb
2008
16
Victoriana
2009
Kondratowice, ul. Słowiańska 5 PL-57-150 Prusy
17
Kormoran
2009
HR Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR
18
Atico
2009
Małopolska Hodowla Roślin HBP sp.z o.o
ul. Zbożowa 4 PL 30-002 Kraków
19
Rufus
2009
20
Skald
2009
grudzień 2009 rok
66
Tabela 7.2. Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogardzki
Kamieński
Łobeski
4
5
5
IV a
IV a
IV a
22,8
19,6
17,7
14,0
13,7
8,7
3,6
2,0
7,9
pH gleby (w KCL)
6,4
6,7
5,7
ziemniak
ziemniak
ziemniak
300
350
350
Powiat
Przedplon
N (kg/ha) a1/a2
100
140
90
130
90
130
P2O5 (kg/ha)
64
60
40
K2O (kg/ha)
96
120
100
Funaben T
Funaben T
Lamardor 400 SF
Granstar 75 WG
+ Trend 90 EC
Granstar 75 WG
+ Trend 90 EC
Dicoherb 750 SL
Chisel 75 WG
-
Danadim 400 EC
Sherpa 100 EC
Nurelle D 550 EC
Zboża Total Extra
ADOB
Zboża Total Extra
ADOB
Zboża Total Extra
ADOB
Zboża Total Extra
ADOB
Ekosol
Amistar 250 SC
Duett Ultra 497 SC
Alert 375 SC
- drugi zabieg
Alert 375 SC
Cerelux Plus 535 EC
Fantango 200 EC
Regulator wzrostu
Terpal 480 SL
Cerone 480 SL
Moddus 250 EC
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
Nawożenie dolistne
Fungicyd
- pierwszy zabieg
Tabela 7.3. Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009.
Lp.
a1
Wyszczególnienie
Białogard Rarwino
a2
Prusim
1
Siew
data
31.03
04.04
01.04
2
Termin kłoszenia
data
10.06
13.06
3
data
28.07
16.07
4
Zbiór
data
09.08
5
Wysokość roślin
6
Wyleganie roślin w fazie dojrz.
mlecznej
cm
9o
7
8
Mączniak prawdziwy
9
Rdza jęczmienia
10
Rynchosporioza
11
Plamistość siatkowa
9o
13
MTZ
14
Białogard Rarwino
Prusim
31.03
04.04
01.04
07.06
11.06
14.06
08.06
21.07
29.07
17.07
23.07
23.08
15.08
09.08
23.08
15.08
78
70
78
70
65
74
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
8,8
5,8
9,0
9,0
5,8
7,0
8,0
8,4
8,2
9,0
9,0
7,4
9,0
9,0
8,4
9,0
9,0
6,4
8,0
9,0
7,7
9,0
9,0
9,0
7,9
9,0
9,0
8,8
9,0
g
49,6
52,3
52,3
51,5
52,1
52,4
dt/ha
77,6
70,6
93,7
96,0
79,2
105,9
9o
9o
9o
9o
grudzień 2009 rok
Tabela 7.4. Jęczmień jary. Plon odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
a1
Odmiana
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Wzorzec dt/ha
Stratus
Blask
Conchita
Frontier
Mauritia
Nagradowicki
Tocada
Toucan
Beatrix
Mercada
Nuevo
Rubinek
Marthe
Signora
Skarb
Victoriana
Kormoran
Atico
Rufus
Skald
a2
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
77,9
104
91
107
99
102
103
101
92
95
102
93
97
99
106
96
108
104
99
95
102
70,7
101
94
104
102
103
95
111
108
97
97
81
99
95
103
100
111
88
97
105
106
91,8
99
95
104
103
100
102
104
104
100
109
103
100
104
96
100
105
100
102
106
103
96,0
100
93
101
106
95
100
104
93
99
108
96
102
95
102
97
99
102
101
98
106
81,0
104
94
100
101
99
91
105
108
91
101
86
99
88
98
103
104
88
91
103
100
104,9
105
89
106
100
98
98
109
101
99
107
99
102
104
94
98
99
97
109
102
102
Tabela 7.5. Jęczmień jary. Plon ziarna w % wzorca. Lata zbioru 2007-2009
Lp.
Odmiana
Wskaźnik jakości
browarnej
2009
[90]
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Wzorzec w dt/ha
Stratus
Blask
Conchita
Frontier
Mauritia
Nagradowicki
Tocada
Toucan
Beatrix
Mercada
Nuevo
Rubinek
Marthe
Signora
Skarb
Victoriana
Kormoran
Atico
Rufus
Skald
a1
2008
2007
2008
2009
2007
2009
a2
2009
2008
2007
2008
2009
2007
2009
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
4,15
5,55
6,70
P
7,00
P
P
6,60
5,10
P
6,30
P
6,75
6,95
P
6,20
5,90
P
P
P
80,1
101
93
105
101
101
100
105
101
98
103
94
99
100
101
99
108
98
99
102
103
37,4
109
99
98
106
108
105
100
96
114
115
95
101
106
114
-
56,0
108
95
107
116
102
100
109
100
114
103
102
-
58,8
105
96
100
104
104
105
101
97
109
105
97
101
104
107
-
57,8
106
96
102
108
103
103
103
98
110
104
99
-
94,0
103
92
102
102
97
97
106
101
97
106
94
101
96
98
99
100
96
101
101
102
44,9
107
95
101
101
108
109
104
105
112
109
90
101
102
105
-
66,5
109
101
102
105
103
108
99
102
118
104
103
-
69,5
105
94
102
99
103
108
103
101
109
102
96
99
100
102
-
68,5
106
96
102
101
103
108
101
101
112
102
98
-
3
3
2
6
8
3
3
2
6
8
„P” – odmiana pastewna
grudzień 2009 rok
68
Tabela 7.6. Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
agrotechnicznym – a1. Lata zbioru 2007-2009 (w odchyleniach od wzorca)
Lp.
Odmiana
Mączniak prawdziwy
2009
2007-2009
2
3
1
Rdza jęczmienia
20072009
2009
4
Wzorzec
7,5
7,5
7,5
1
Stratus
-0,3
-0,1
-0,5
2
Blask
0,2
0,1
0,5
3
Conchita
0,5
0,5
4
Frontier
-0,3
0,1
-0,5
5
Mauritia
0,7
0,6
-0,5
6
Nagradowicki
0,7
0,8
0
7
Tocada
-0,3
-0,2
-0,5
8
Toucan
0,5
0,8
0,5
9
Beatrix
-0,3
0,3
-0,5
10 Mercada
-0,3
0,4
0
11 Nuevo
0,8
0,4
0
12 Rubinek
0,2
0,3
-0,5
13 Marthe
1,0
-0,5
14 Signora
0,7
0,5
15 Skarb
0
0
16 Victoriana
0,8
0,5
17 Kormoran
0,8
-0,5
18 Atico
0
0
19 Rufus
0
-0,5
20 Skald
0,3
-0,5
3
7
1
o
o
o
- oceny w skali 9 (1 – ocena najsłabsza; 9 – ocena najlepsza)
5
6,8
-0,3
-0,3
0,3
0
0
-0,3
0,1
0
0,5
0,3
-0,4
4
Ryncho-sporioza
20072009
2009
6
7,1
-0,6
0,4
0,2
-0,1
-0,3
0,2
0,4
-0,3
0,7
0,4
-0,1
-0,1
0,2
0,4
-0,3
0,2
0,7
0,4
-0,1
0,2
2
7
7,5
-0,4
0,1
0,1
0,1
0,3
0,3
0,3
0,1
0,3
-0,1
-0,2
6
Plamistość siatkowa
20072009
2009
8
7,6
-1,1
-1,6
1,4
1,4
1,4
1,4
0,4
-1,1
-1,1
1,4
-0,1
-0,6
1,4
0,4
0,4
1,4
-0,1
-0,1
-0,1
-0,1
1
9
7,8
-0,3
-1,0
0,9
0,2
1,2
0
-1,2
-0,3
0,3
-0,8
-0,1
4
Tabela 7.7. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
(odchylenie od wzorca)
L.p.
Odmiana
1
Wzorzec
1
Stratus
2
Blask
3
Conchita
4
Frontier
5
Mauritia
6
Nagradowicki
7
Tocada
8
Toucan
9
Beatrix
10 Mercada
11 Nuevo
12 Rubinek
13 Marthe
14 Signora
15 Skarb
16 Victoriana
17 Kormoran
18 Atico
19 Rufus
20 Skald
2009
2
72
5
3
-1
-7
2
3
6
3
0
3
-2
17
-1
-1
7
3
3
9
14
2
3
a1
a2
2007-2009
2009
2007-2009
3
61
4
2
-5
5
4
5
3
2
1
3
9
9
4
67
7
2
-2
-6
3
3
5
4
1
-1
-3
9
-2
-2
5
1
6
5
11
4
3
5
59
4
5
-4
4
4
3
4
3
-1
2
7
9
2009
6
51,5
2,0
-2,8
3,1
-2,3
-0,6
-4,0
0,9
-1,2
2,0
2,1
-0,1
0,1
-4,0
1,0
1,6
2,1
0,7
4,0
-6,4
-0,3
3
Masa 1000 ziarn (g)
a1
a2
2007-2009
2009
2007-2009
7
49,8
2,6
-2,4
-0,7
0,5
-3,8
2,3
-0,4
2,3
3,2
0,5
2,6
9
8
52,9
0,5
0,3
0,5
-1,3
-2,0
-5,2
1,2
-2,5
0,1
2,8
-3,2
0,3
-4,5
0,6
-0,8
0,5
-1,7
1,9
-4,4
-1,2
3
9
51,7
1,8
-1,0
-0,2
-0,5
-4,8
2,1
-1,6
0,4
3,6
-0,9
2,7
9
grudzień 2009 rok
Tabela 7.7. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
(odchylenie od wzorca) - cd.
L.p.
Odmiana
1
Wzorzec
1
Stratus
2
Blask
3
Conchita
4
Frontier
5
Mauritia
6
Nagradowicki
7
Tocada
8
Toucan
9
Beatrix
10 Mercada
11 Nuevo
12 Rubinek
13 Marthe
14 Signora
15 Skarb
16 Victoriana
17 Kormoran
18 Atico
19 Rufus
20 Skald
Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej
a1
a2
200720072009
2009
2009
2009
2
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
3
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9
4
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
5
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9
a1
a2
200720072009
2009
2009
2009
6
7,3
-0,1
-0,3
0,4
-0,1
0,2
-0,6
0,4
0,2
-0,3
0,4
-0,3
-0,3
0,2
-0,3
-1,1
1,2
-0,3
0,4
-0,8
-0,3
2
7
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
7
8
7,8
0,0
-0,5
0,8
-0,3
-1,0
-1,0
0,5
-0,5
-1,5
-0,5
-0,3
0,0
-1,3
-1,0
-0,5
0,3
-1,3
0,3
-0,3
0,5
2
9
9,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
7
ATICO
Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki
przeciętny. Odporność na rynchosporiozę – dość duża, na mączniaka, czarną plamistość i plamistość siatkową
– średnia, na rdzę jęczmienia – dość mała. Rośliny wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin
kłoszenia i dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie
zsypnym przeciętna. Zawartości białka w ziarnie mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
CONCHITA
Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości technologicznej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost
plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia – dość
duża, na mączniaka, rynchosporiozę, plamistość siatkową i czarną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie,
o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren
duża, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Zawartość białka w ziarnie mała. Tolerancja
na zakwaszenie gleby średnia.
grudzień 2009 rok
70
KORMORAN
Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości technologicznej. Plenność dość dobra. Przyrost plony przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mączniaka i czarną plamistość – dość duża,
na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średni. Rośliny średniej wysokości, o dość małej
odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren przeciętna, wyrównanie
ziarna dość słabe, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka w ziarnie mała. Tolerancja
na zakwaszenie gleby średnia.
RUFUS
Odmian typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność n czarną plamistość i rdzę jęczmienia – dość duża, na mączniak
plamistość siatkową i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość wysokie, o małej odporności na wyleganie.
Termin kłoszenia i dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna dość słabe,
gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie
gleby średnia.
SKALD
Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki
przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i czarną plamistość – średnia, na mączniak i plamistość siatkową – dość mała. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia
i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętne.
Zawartość białka w ziarnie mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
VICTORIANA
Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości technologicznej. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie
na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na czarną plamistość – dość duża, na mączniaka,
plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna
i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Zawartość białka w ziarnie przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie
gleby dość mała.
grudzień 2009 rok
Tabela 7.8. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Lp.
Liczba
doświadczeń
Odmiany
2009 2008
1
2007
poziom a1
poziom a2
2009
2008
2007
2009
2008
2007
2
64
Wzorzec, dt z ha
3
65
63
65,9
60,0
4
59,1
75,3
66,1
Wskaźnik
jakości
browarnej
5
66,5
typ browarny
1
Annabell DE
28
99
99
3,70
2
Barke DE
22
91
89
5,90
3
Basza
5
25
29
96
92
6,45
4
Beatrix DE
30
48
48
5
Blask
63
65
63
6
Class FR
7
8
Conchita
DE
(d. LP 1159.3.03)
Granal
9
Jersey NL
94
93
93
97
100
96
100
102
5,10
96
99
96
96
100
98
5,55
18
10 Kormoran (d. STH 6506)
11 Marthe DE
64
(15)
96
(16)
103
107
95
102
101
106
6,60
102
6,70
21
95
95
6,05
28
89
92
5,35
46
(15)
(16)
101
99
101
99
99
100
5,90
52
50
(16)
96
100
100
97
101
99
6,75
34
38
45
98
100
101
97
100
99
7,00
24
34
38
97
98
98
99
99
99
5,00
46
55
61
95
99
102
97
102
104
6,30
15 Poldek
22
26
24
99
98
101
101
99
98
3,60
16 PrestigeFR
18
20
96
97
96
97
12 Mauritia DE
13 Nadek
14 Nuevo Ser
FR
17 Ryton
18 Sebastian
18
DK
92
5,90
96
5,90
30
65
63
98
97
95
99
98
95
6,85
19 SignoraFR
52
54
(16)
100
102
99
100
102
99
6,95
20 Stratus
64
65
63
101
101
104
102
100
102
4,15
21 Toucan FR
23
25
30
90
100
95
93
101
95
6,60
22 Victoriana
DE
(d. LP 1457.2.03)
23 XanaduDE
48
(15)
(16)
102
104
102
101
104
99
6,20
27
49
57
96
96
97
97
98
99
6,70
24 Żeglarz FR
28
33
48
98
98
95
94
99
95
7,05
Lp. 14: dawna nazwa – Nuevo
Kol. 5: skala 9o – wartość browarna: 3,00-4,24 – średnia
4,25-5,49 – średnia do dobrej
5,50-6,74 – dobra
6,75-7,99 – dobra do bardzo dobrej
8,00-9,00 – bardzo dobra
grudzień 2009 rok
72
Tabela 7.8. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007 - cd.
Lp.
Odmiany
2009
1
2008
2007
poziom a1
2009
2008
2007
poziom a2
2009
2008
2007
3
4
2
Wzorzec, dt z ha
64
65
63
65,9
60,0
typ pastewny (oplewione)
38
39
90
98
59,1
75,3
66,1
66,5
96
92
99
97
25
Antek AT
34
26
64
(15)
(16)
100
105
100
102
102
104
27
Atico
(d. POB 2367/02)
Bryl
21
26
25
97
102
96
98
98
97
28
FrontierDK
64
65
63
100
102
106
101
103
105
29
Justina DE
37
52
51
96
96
97
96
99
98
30
Kirsty DE
23
22
16
87
101
98
89
103
103
31
Mercada
58
60
59
100
105
100
103
106
101
32
Nagradowicki
29
44
57
102
99
98
101
100
99
33
OrthegaDE
34
Rubinek
50
56
57
106
100
98
105
102
101
35
64
(15)
(16)
93
103
104
95
103
104
53
(15)
(16)
103
103
100
102
101
99
37
Rufus
(d. RAH 730/03)
Skald
(d. STH 6606)
Skarb
57
60
(16)
101
98
106
101
99
104
38
Tocada DE
62
63
61
100
101
102
102
103
104
85
80
36
DE
38
102
101
typ pastewny (nieoplewione)
39
Rastik
(16)
(15)
81
78
Odmiany nie badane w trzech ostatnich latach:
typ browarny – Binal (4,50o), Brenda (5,20o), Gwarek (4,85o), Johan (4,80o), Scarlett (5,55o), Sezam (6,45o);
typ pastewny (oplewione) – Bies, Boss, Rabel, Rataj, Refren, Rodos, Start
Wyniki odmiany Basza badanej w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach wybranych województw przedstawiono
wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 2)
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Stratus, Blask, Conchita, Frontier; 2008 – Stratus, Blask, Sebastian, Frontier
Kol. 3, 4: a1 – przeciętny poziom agrotechniki;
a2 – wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe
grudzień 2009 rok
Rozdział 8
OWIES
Owies jest rośliną znaną i cenioną z wielu względów. Uprawia się go zarówno w siewie czystym jak
i w mieszankach. Uprawia się go nie tylko na paszę, ale ze względu na wysokie wartości odżywcze i dietetyczne
znajduje zastosowanie w żywieniu ludzi. Spełnia rolę fitosanitarną w płodozmianach z dużym udziałem zbóż.
Dobrze znosi uprawę po zbożach, a sam jest dość dobrym przedplonem dla innych roślin zbożowych.
W roku 2009 zarejestrowano tylko krajową odmianę żółtoziarnistą przeznaczoną do uprawy na nizinach
– BINGO. Obecnie krajowy rejestr liczy 31 odmian, w tym cztery zagraniczne. Dwadzieścia cztery z nich
przydatnych jest do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich (nizinne oplewione) i dwie nieoplewione odmiany: Cacko i Polar, natomiast pięć odmian przeznaczona jest do uprawy na
wyżej położonych terenach górskich (górskie oplewione), o wcześniejszym terminie dojrzewania.
Tylko odmiana FLAMINGSPROFI i KWANT cechują się białym zabarwieniem plewki. Jest to efekt wyraźnej preferencji odmian żółtoziarnistych w produkcji. Natomiast odmiana GNIADY jako jedna wyróżnia
się brązowym zabarwieniem ziarna.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 uprawiano 46 920 ha owsa i uzyskano plony w wysokości 32,4 q/ha /wg WUS Szczecin, Szacunek II – przedwynikowy/.
z owsem w następujących punktach: SDOO Białogard, SDOO – PD Rarwino i Gospodarstwie Rolnym Prusim.
uwagi metodyczne
Założone doświadczenia przeprowadzono według metodyki COBORU. Były to doświadczenia jednoczynnikowe, prowadzone w czterech powtórzeniach, na poletkach wielkości 15,0 m2 do zbioru. Doboru
odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian owsa
do uprawy w województwie zachodniopomorskim. Wszystkie doświadczenia uznano za udane a ich wyniki
wykorzystano w niniejszym opracowaniu.
W roku 2009 uzyskane plony były zdecydowanie wyższe niż latach ubiegłych. W SDOO Białogard i PD
Rarwino najlepiej plonowała odmiana POGON. Dość dobre wyniki uzyskały odmiany FURMAN i badany
drugi rok SCORPION. Najwyższe plony uzyskano w GR Prusimiu - średni plon badanych odmian wyniósł
96,6 dt/ha. Najlepiej plonującą odmianą okazał się również POGON, tuż za nim uplasował się zółtoziarnisty
DERESZ.
Na uwagę zasługuje nowa odmiana BINGO, która wykazała się dobrym plonowaniem.
We wszystkich trzech placówkach najniżej plonowała odmiana nieoplewiona POLAR. Nie budzi to wątpliwości, gdyż odmiany tradycyjne wyżej plonują od nieoplewionych.
2007: DERESZ, KREZUS, BRETON
2008: DERESZ, KREZUS, ZUCH
2009: KREZUS, ZUCH, BINGO
grudzień 2009 rok
74
Tabela 8.1. Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
(jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą, dla odmian zagranicznych
1
2
3
1
Krezus
2005
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce (0...24)
356 69 00
2
Zuch
2008
DANKO HR Sp. z o.o. ZHR o/Choryń 27, 64-000 Kościan, (0...65) 513 48 88
3
Bingo
2009
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce (0...24)
356 69 00
4
Deresz
2000
5
Cwał
2001
6
Bohun
2002
7
Flämingsprofi
2003
Lochow – Petkus Polska Sp.z o.o., ul. Piłsudskiego 1a, 57-100 Strzelin
(0...71) 392 73 10
8
Arab
2004
9
Furman
2006
10
Breton
2007
11
Pogon
2007
Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Strzaszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec
12
Koneser
2007
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce, (0...24)
356 69 00
13
Berdysz
2008
14
Scorpion
2008
Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 13, 62-100 Wągrowiec
15
Polar
2002
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce, (0...24)
356 69 00
Tabela 8.2. Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogardzki
1
2
Rarwino
Kamieński
3
Prusim
Łobeski
4
pH gleby (w KCL)
Przedplon
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
K2O (kg/ha)
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
4
4
5
IV a
IV a
IV a
19,3
16,3
17,7
11,0
13,2
8,7
3,6
2,1
7,9
6,4
6,7
5,7
ziemniak
ziemniak
ziemniak
500
550
550
100
100
90
64
60
40
96
120
100
Funaben T
Funaben T
Lamardor 400 FS
Granstar 75 WG Granstar 75 WG + Trend 90 EC
+ Trend 90 EC
Chwastox Extra 300 SL
Danadim 400 EC
Nurelle D 550 EC
Sherpa 100 EC
grudzień 2009 rok
Tabela 8.3. Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Lp.
Wyszczególnienie
Białogard
Rarwino
Prusim
1
2
3
4
1
Siew
data
31.03
03.04
01.04
2
Termin wiechowania
data
15.06
15.06
12.06
3
data
27.07
21.07
26.07
4
Zbiór
data
16.08
22.08
14.08
5
Wysokość roślin
cm
104
102
117
6
9o
9,0
9,0
9,0
7
9o
9,0
7,8
4,9
8
Mączniak prawdziwy
9o
7,6
7,3
9,0
9
Rdza wieńcowa
9o
6,9
9,0
9,0
10
Rdza źdźbłowa
9o
9,0
9,0
9,0
11
Helmintosporioza
9o
9,0
7,9
9,0
12
Septorioza liści
9o
6,5
7,7
7,8
13
MTZ
g
41,1
37,8
38,7
14
dt/ha
72,2
76,2
96,6
Tabela 8.4. Owies. Plon nasion odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Białogard
Rarwino
Prusim
1
2
3
4
76,7
78,7
98,0
Wzorzec dt/ha
1
Krezus
98
103
97
2
Zuch
90
96
99
3
Bingo
111
101
104
4
Deresz
94
101
104
5
Cwał
92
101
101
6
Bohun
95
93
103
7
Flämingsprofi
99
90
101
8
Arab
101
100
100
9
Furman
95
105
100
10
Breton
98
101
99
11
Pogon
105
106
106
12
Koneser
89
95
101
13
Berdysz
97
94
97
14
Scorpion
91
104
101
15
Polar
56
63
65
grudzień 2009 rok
76
Tabela 8.5. Owies. Plon ziarna w % wzorca. Lata zbioru 2007-2009
Lp.
Odmiana
2009
2008
2007
2008-2009
2007-2009
1
2
3
4
5
6
84,5
45,2
59,2
64,9
63,0
Wzorzec dt/ha
1
Krezus
99
101
99
100
100
2
Zuch
95
102
-
99
-
3
Bingo
105
-
-
-
-
4
Deresz
100
98
102
99
100
5
Cwał
98
95
103
97
99
6
Bohun
97
99
101
98
99
7
Flämingsprofi
97
102
105
100
101
8
Arab
100
103
99
102
101
9
Furman
100
103
100
102
101
10
Breton
99
101
99
100
100
11
Pogon
106
96
111
101
104
12
Koneser
95
109
100
102
101
13
Berdysz
96
100
-
98
-
14
Scorpion
99
97
-
98
-
15
Polar
61
74
62
68
66
3
3
3
6
9
Tabela 8.6. Owies. Porażenie przez ważniejsze choroby w skali 9o. Lata zbioru 2007-2009 (odchylenie
od wzorca)
Lp.
Odmiana
1
Wzorzec
Mączniak
Rdza wieńcowa
Helmintosporioza
Septorioza liści
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
4
5
6
7
8
9
10
11
7,4
7,4
7,2
7,0
8,0
8,2
7,4
8,1
1
Krezus
0,3
0,1
-0,2
0
-0,2
0,1
-0,1
-0,1
2
Zuch
-0,2
-
0,3
-
-0,2
-
0,3
-
3
Bingo
-0,1
-
-0,2
-
0,3
-
-0,2
-
4
Deresz
-0,2
0,1
-0,4
-0,2
0,3
0
-0,2
-0,2
5
Cwał
0,3
0,3
-0,7
-0,4
-0,5
-0,4
-0,3
-0,1
6
Bohun
0,4
0,2
-0,2
0,1
-0,2
0
-0,2
-0,1
7
Flämingsprofi
0
0,4
-0,4
-0,2
0,5
0
0,4
0,1
8
Arab
-0,5
-0,2
0,3
-0,3
0
0,2
0,1
0
9
Furman
0,1
0
-0,9
-0,4
-0,2
-0,3
0
0
10
Breton
0,6
0,5
-0,2
-0,1
0,5
0,5
0,3
0,3
11
Pogon
0,1
0,3
0,3
-0,2
-0,5
-0,4
-0,5
-0,1
12
Koneser
-0,3
0,5
-0,2
-0,1
0,5
0,6
0,1
0,2
13
Berdysz
0,1
-
-0,7
-
-0,5
-
-0,1
-
14
Scorpion
-0,3
-
-0,2
-
-0,7
-
-0,2
-
15
Polar
0,3
0,3
-0,9
-0,6
-1,2
-0,6
-0,3
-0,2
2
7
1
5
1
5
3
8
grudzień 2009 rok
Tabela 8.7. Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru 2007-2009
Odmiana
Lp.
Wyleganie
w fazie
dojrzałości
mlecznej
2009
1
Wzorzec
20072009
Wyleganie
przed zbiorem
2009
20072009
Wysokość
roślin (cm)
2009
20072009
Masa 1000
ziaren (g)
2009
Udział łuski
(%)
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
9,0
7,9
6,6
7,2
110
89
42,0
39,2
-
-
1
Krezus
0
1,1
0,3
0,6
-5
-5
-5,3
-2,3
30,7
28,1
2
Zuch
0
-
-0,5
-
0
-
-2,8
-
28,1
-
3
Bingo
0
-
0,2
-
5
-
8,1
-
25,8
-
4
Deresz
0
-1,9
-1,1
-1,2
-3
0
-4,4
-2,3
28,4
26,8
5
Cwał
0
0,6
0
0
-12
-1
-4,8
-2,3
29,1
27,3
6
Bohun
0
0,9
0,2
0,5
-5
-1
-6,0
-4,6
28,0
27,4
7
Flämingsprofi
0
0,6
-0,6
-0,5
-5
1
1,3
3,7
26,0
24,8
8
Arab
0
-0,1
-0,5
-0,3
-4
-1
-1,1
-0,2
29,1
27,5
9
Furman
0
1,1
0
0,4
-3
1
-1,5
-1,6
31,0
29,3
10
Breton
0
0,9
-0,6
0,4
1
2
-3,7
-0,5
26,7
26,2
11
Pogon
0
1,1
-0,7
0
4
0
0,1
2,8
26,9
25,4
12
Koneser
0
0,9
-0,2
0,5
-2
1
-8,0
-5,6
24,3
24,0
13
Berdysz
0
-
-0,2
-
-1
-
-4,6
-
28,5
-
14
Scorpion
0
-
0
-
-3
-
4,8
-
27,4
-
15
Polar
0
0,9
-0,1
0,6
-3
2
-14,0
-11,3
1,8
2,2
3
3
2
8
3
9
3
9
3
9
* udział łuski – podano wartości faktyczne, bez wyliczania odchyleń od wzorca
Charakterystyka odmiany wpisanej do krajowego rejestru w roku 2009
BINGO
Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów
górskich. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo duży. Odporność na mączniaka i rdzę wieńcową – dość
duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej
odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział łuski bardzo mały,
masa 1000 ziaren bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość
białka przeciętna, tłuszczu duża. Tolerancja na zakwaszenia gleby średnia.
grudzień 2009 rok
78
Tabela 8.8. Owies. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Odmiany
Lp.
2009
1
Arab
Berdysz
Bingo (d. STH 7706)
Bohun
Breton
Chwat
Cwał
Deresz
Flämingsprofi b/ Furman
Gniady br/
Kasztan
Koneser
Krezus
Pogon
Rajtar
Sam
Scorpion Sławko
Szakal
Zuch
22
Polar
23
24
Celer
Sprinter
2007
2009
2
Wzorzec, dt z ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
2008
42
DE
DE
DE
39
nizinne oplewione
30
28
40
37
42
(13)
17
22
34
36
14
25
31
29
39
29
28
34
30
28
28
17
16
37
34
42
39
28
37
37
35
3
3
40
37
2
16
17
18
42
39
nizinne nieoplewione
35
32
górskie oplewione
2
3
3
2
2008
2007
3
46
72,5
57,5
59,8
41
(15)
(15)
28
46
19
39
46
33
43
17
20
43
46
44
46
20
(15)
19
21
(15)
96
98
105
98
99
101
99
100
98
101
95
96
99
100
102
94
96
102
101
94
100
90
98
99
98
95
100
96
100
110
97
98
100
99
99
99
98
95
103
97
103
101
102
99
100
96
97
102
38
62
66
61
95
97
97
97
93
97
97
97
100
96
97
3
3
Odmiany nie badane w trzech ostatnich latach: nizinne oplewione – Borowiak, Flämingsstern, Kwant b/
nizinne nieoplewione – Cacko
górskie oplewione – Cekin, Grajcar, Stoper
Wyniki odmian Sam, Sławko, Celer, Sprinter badanych w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach wybranych
województw przedstawiono wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 4)
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Krezus, Zuch, Bingo; 2008 – Deresz, Krezus, Zuch; 2007 – Deresz, Krezus, Breton;
b/ – odmiana białoziarnista, br/ – odmiana o brązowej łusce
grudzień 2009 rok
Rozdział 9
PSZENŻYTO JARE
Ziarno pszenżyta jarego, podobnie jak formy ozimej, przeznaczone jest głównie na paszę dla zwierząt.
W 2009 areał uprawy tego gatunku wynosił 115 tys. ha /wg GUS/. Stosunkowo większe znaczenie pszenżyto jare ma w województwach mazowieckim, pomorskim i zachodniopomorskim.
Odmiany pszenżyta jarego różnią się dość znacznie plennością, a także niektórymi cechami rolniczoużytkowymi. Stosunkowo większe różnice zaznaczają się w odporności na wyleganie oraz odporności na
mączniaka i rdzę brunatną.
W porównaniu do innych gatunków pszenżyto jare dojrzewa najpóźniej, wszystkie odmiany wykazują
znaczną skłonność do porastania ziarna w kłosie, należy je zbierać bezpośrednio po osiągnięciu pełnej dojrzałości.
W roku 2009 do krajowego rejestru wpisano kolejną odmianę polskiej hodowli Andrus wyróżniającą się
dobrą zdrowotnością i dużą masą 1000 ziaren.
Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 12 odmian pszenżyta jarego.
W województwie zachodniopomorskim w roku 2009 zasiano 13 463 ha pszenżyta jarego i uzyskano plony
w wysokości 32,3 q/ha /wg WUS Szczecin, Szacunek II - przedwynikowy/.
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzono w systemie PDO trzy doświadczenia z pszenżytem jarym, które zlokalizowano w SDOO Białogard, SDOO PD Rarwino oraz w Gospodarstwie Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu.
Celem badań było określenie wpływu intensywnego poziomu agrotechniki na zdrowotność roślin i wysokość plonów.
uwagi metodyczne
Doświadczenie prowadzone było wg metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Założono
je na dwóch poziomach agrotechniki; a1 - przeciętnym oraz a2 - intensywnym. W porównaniu z poziomem
przeciętnym na poziomie a2 zastosowano ochronę przed chorobami grzybowymi (I - w fazie pierwszego kolanka i II - w fazie kłoszenia). Zastosowano również nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi.
Od maja do końca wegetacji roślin przebieg pogody (rozkład opadów i temperatury powietrza) był bardzo
korzystny do uzyskania wysokich plonów ziarna.
Plony uzyskane w roku 2009 były zdecydowanie wyższe niż w roku ubiegłym I najwyższe w badanym
trzyleciu.
Najwyższe plony ziarna na obu poziomach agrotechniki uzyskano w Prusimiu, gdzie najlepiej plonującymi
odmianami były Dublet, Andrus i Matejko.
Plony na poziomie a2 w SDOO Białogard i w PD Rarwino były na podobnym poziomie. W SDOO Białogard na obu poziomach agrotechniki najwyższe plony uzyskały odmiany Dublet, Kargo i Andrus, a w PD
Rarwino odmiany Andrus, Milewo i Mieszko.
W ostatnich trzech latach do najlepiej plonujących odmian należy zaliczyć Dublet, Milkaro i Matejko.
Na tym tle bardzo dobrze zapowiada się zarejestrowana w roku 2009 odmiana Andrus.
Największy przyrost plonu na poziomie a2 w stosunku do poziomu a1 zanotowano w SDOO Białogard.
Porażenie roślin przez choroby w roku 2009 było nieco mniejsze w porównaniu z wieloleciem, rośliny
były wyższe.
grudzień 2009 rok
80
Zastosowanie wyższego poziomu agrotechniki przyczyniło się do uzyskania wyższych i jakościowo
lepszych plonów.
Odmiany wzorcowe w roku 2007 - Migo, Wanad, Dublet, Milkaro,
Odmiany wzorcowe w roku 2008 - Dublet, Milkaro, Nagano
Odmiany wzorcowe w roku 2009 - Dublet, Milkaro, Nagano, Milewo
Tabela 9.1. Pszenżyto jare. Odmiany badane. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
Hodowca
1
2
3
1
Dublet
2006
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., 64-000 Kościan, Choryń 27
2
Milkaro
2007
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, 99-307 Strzelce,
ul. Główna 20
3
Nagano
2008
ul. Główna 20
4
Milewo
2008
ul. Główna 20
5
Migo
1994
ul. Główna 20
6
Kargo
1998
ul. Główna 20
7
Mieszko
1999
ul. Główna 20
8
Matejko
2004
ul. Główna 20
9
Andrus
2008
ul. Główna 20
grudzień 2009 rok
81
Tabela 9.2. Pszenżyto jare. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogard
Rarwino
Kamień Pomorski
2
3
1
Prusim
Łobez
4
4
5
IVa
IV b
19,3
19,6
11,0
13,7
3,6
2,0
Ph gleby (w KCL)
6,4
6,9
Przedplon
ziemniak
ziemniaki
400, 500
400, 500
N (kg/ha)
100
110
P2O5 (kg/ha)
64
60
K2O (kg/ha)
96
20
Zaprawa nasienna
Funaben T, 200 g
Funaben T, 200 g
Granstar 75 WG+Trend
Herbicyd
Granstar 75 WG, 15 g
Dicoherb 750SL 0,75l
Danadim400EC 0,5l
Insektycyd
Sherpa100EC 0,25l
Nawożenie dolistne (nazwa, dawka
Adob 2l
Adob 2kg
na ha)
Adob 2l
Adob 2kg
Fungicyd
- pierwszy zabieg (faza rozwojowa
Amistar 1l
Duett Ultra 4+7SC 0,6l
roślin)
Alert 1 l
Cerelux Plus 535 0,8l
Regulator wzrostu (faza rozwojowa
roślin)
5
IV a
17,7
8,7
7,9
5,7
ziemniaki
550
90
40
100
Raxil 02 WS, 150 g
Chwastox Trio 540 1,5l
Chisel75DF+Trend
NurelleD550EC 0,6l
40
Alert 1 l
Fandango 200 EC
-
Tabela 9.3. Pszenżyto jare. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
a1
Wyszczególnienie
L.p.
1
a2
Białogard
Rarwino
Prusim
Białogard
Rarwino
Prusim
2
3
4
5
6
7
1
Siew
data
31.03
4.04
1.04
31.03
4.04
1.04
2
3
Termin kłoszenia
Termin dojrzałości
woskowej
Zbiór
Wysokość roślin
Wyleganie roślin w fazie
dojrz. mlecznej
Wyleganie roślin przed
zbiorem
MTZ
Wilgotność ziarna podczas
zbioru
Plon ziarna przy 15%
wilgot.
data
data
14.06
24.07
6.06
29.07
2-6.06
27-29.07
15.06
25.07
6.06
30.07
2-6.06
28.07
data
cm
9°
16.08
109
9,0
24.08
124
9,0
14.08
118
9,0
16.08
104
9,0
24.08
126
9,0
14.08
117
8,9
9°
9,0
9,0
7,7
9,0
9,0
6,8
g
%
40,2
11,1
46,5
14,7
45,3
16,6
49,8
13,1
47,8
15,0
43,8
16,8
dt/ha
66,2
78,4
80,5
82,3
84,5
92,2
4
5
6
7
8
9
10
grudzień 2009 rok
82
Tabela 9.4. Pszenżyto jare. Plon nasion odmian (% wzorca). Rok zbioru: 2009
L.p.
Odmiana
1
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Białogard
a1
Rarwino
Prusim
3
4
5
66,3
106
102
104
89
98
105
103
95
107
77,4
95
101
95
110
99
95
104
102
112
81,8
108
99
97
96
90
97
99
103
108
Wzorzec dt/ha
Dublet
Milkaro
Nagano
Milewo
Migo
Kargo
Mieszko
Matejko
Andrus
Białogard
a2
Rarwino
Prusim
6
7
8
83,2
105
95
98
102
103
106
101
90
103
84,9
95
97
99
110
97
94
100
97
107
92,9
101
100
100
100
98
96
99
102
104
Tabela 9.5. Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian /% wzorca/. Lata zbioru 2007- 2009
Odmiana
L.p
1
Wzorzec w dt/ha
1
Dublet
2
Milkaro
3
Nagano
4
Milewo
5
Migo
6
Kargo
7
Mieszko
8
Matejko
9
Andrus
2009
a1
2008-2009
2007-2009
2
3
4
75,2
103
101
99
98
96
99
102
100
109
3
63,0
100
105
96
91
97
99
98
6
60,6
103
104
94
97
99
100
9
2009
a2
2008-2009
2007-2009
5
6
7
87,0
100
97
99
104
99
99
100
96
105
3
69,5
99
102
97
98
101
98
101
6
66,8
101
102
98
101
101
103
9
Tabela 9. 6. Pszenżyto jare. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie
agrotechnicznym – a1. Lata zbioru 2007-2009 (odchylenia od wzorca)
L.p
Odmiana
1
Mączniak
20072009
2009
Rdza brunatna
20072009
2009
Septorioza liści
20072009
2009
Septorioza plew
20072009
2009
2
3
4
5
6
7
8
9
Wzorzec
8,3
8,0
8,6
7,9
7,1
7,1
9,0
9,0
Dublet
Milkaro
Nagano
Milewo
Migo
Kargo
Mieszko
Matejko
Andrus
-0,1
0,2
-0,3
0,1
-0,8
-0,1
-0,4
-0,6
-0,6
-0,4
0,3
0,0
0,1
-0,3
-0,7
-
-0,1
0,0
0,0
0,0
-0,3
0,0
-0,1
-0,3
-0,1
0,2
0,3
0,1
-0,5
-0,4
0,1
-
0,4
-0,3
-0,1
-0,1
0,2
-0,6
-0,4
-0,1
-0,3
0,3
0,0
0,1
-0,2
-0,3
0,3
-
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-0,1
0,0
0,0
-0,2
-0,1
-0,1
-
3
9
3
9
3
9
3
9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
grudzień 2009 rok
83
Tabela 9. 7. Pszenżyto jare. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Rok zbioru 2007- 2009
(odchylenia od wzorca)
L.p.
Odmiana
1
Wzorzec
1
Dublet
2
Milkaro
3
Nagano
4
Milewo
5
Migo
6
Kargo
7
Mieszko
8
Matejko
9
Andrus
mlecznej
a2
a1
200720072009
2009
2009
2009
a1
a2
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
9,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
3
8,8
0,1
-0,1
0,1
-0,1
0,1
0,2
9
8,9
-0,3
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
3
8,8
0,0
-0,1
0,1
0,2
0,2
0,2
9
8,6
-0,3
-0,1
0,4
-0,1
-0,3
0,2
-0,1
0,2
-0,3
3
8,3
-0,2
-0,1
-0,1
0,3
0,1
0,2
9
8,3
-0,1
-0,1
0,2
0,0
0,0
0,0
-0,1
0,2
-0,3
3
8,3
0,0
0,0
-0,1
0,1
0,1
0,4
9
Tabela 9. 7. Pszenżyto jare. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Rok zbioru 2007-2009
(odchylenia od wzorca) - cd.
L.p.
a1
a2
Odmiana
1
Wzorzec
1
Dublet
2
Milkaro
3
Nagano
4
Milewo
5
Migo
6
Kargo
7
Mieszko
8
Matejko
9
Andrus
a1
a2
200720072009
2009
2009
2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
8
9
115
-1
5
-6
3
-3
4
9
-3
5
3
98
-1
4
-1
1
7
-2
9
114
-1
6
-5
1
0
4
10
-3
4
3
97
-3
3
-1
1
6
-5
9
43,2
3,1
0,3
0,2
-3,6
5,6
0,1
-1,1
-0,8
3,9
3
43,2
0,9
-0,7
2,9
-2,0
-0,5
-2,8
9
44,7
3,5
0,4
-0,7
-3,9
5,8
-1,5
-1,2
-2,5
2,4
3
44,1
1,1
-0,1
2,6
-2,2
-0,3
-3,0
9
ANDRUS
Odmiana pastewna. Plenność przy przeciętnym poziomie agrotechniki dobra. Przyrost plonu przy wysokim
poziomie agrotechniki nieco powyżej średniej.
Wyróżnia się najlepszą zdrowotnością, spośród wszystkich odmian zarejestrowanych (odporność na septoriozę liści - duża do bardzo dużej, na rdzę brunatną, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - duża na mączniaka
i choroby podstawy źdźbła - dość duża). Rośliny średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie.
Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni.
Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie i gęstość w stanie zsypnym przeciętne. Odporność na porastanie w kłosie
średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka mała.
Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
grudzień 2009 rok
84
Tabela 9.8. Pszenżyto jare. Żyto jare. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007
Odmiana
Lp.
2009
1
Wzorzec, dt z ha
Liczba
doświadczeń
2008
poziom a1
2007
2009
2
31
2008
poziom a2
2007
2009
3
26
34
(12)
(14)
2008
2007
4
57,5
58,7
52,8
66,8
65,6
64,9
1
Andrus (d. MAH 3506)
31
(12)
(14)
100
101
108
98
100
103
2
Dublet
31
26
34
103
100
108
102
99
101
3
Gabo
4
Kargo
21
20
17
94
96
95
97
98
103
5
Matejko
25
20
18
92
98
108
89
98
103
6
Mieszko
28
23
20
96
97
96
97
99
104
7
Migo
20
23
34
94
97
97
95
97
99
8
Milewo
31
(12)
(14)
97
101
115
103
99
110
9
Milkaro
31
26
34
98
102
107
95
104
101
10
Nagano
31
26
(14)
102
98
108
101
97
107
11
Wanad
17
34
93
88
94
98
12
Bojko – żyto
2
6
5
8
Odmiana z krajowego rejestru nie badana w trzech ostatnich latach – Legalo
Odmiana żyta Bojko w roku 2009 badana tylko w województwach zachodniopomorskim, podlaskim i łódzkim (wyniki
– tab. 8)
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Dublet, Milkaro, Nagano, Milewo; 2008 – Dublet, Milkaro, Nagano; 2007 – Dublet, Migo,
Milkaro, Wanad
Kol. 2: w nawiasie wspólne doświadczenia porejestrowe i rejestrowe; w roku 2007 doświadczenia rejestrowe
a2 – wysoki poziom agrotechniki (ochrona przed chorobami oraz dolistne preparaty wieloskładnikowe;
do roku 2008 również zwiększone nawożenie azotowe i ochrona przed wyleganiem)
grudzień 2009 rok
Rozdział 10
85
RZEPAK JARY
Rzepak jary ma mniejsze znaczenie gospodarcze niż rzepak ozimy, ale jego ranga w związku z programem
produkcji biopaliw wzrasta zarówno w kraju jak i na Pomorzu Zachodnim. Forma jara rzepaku daje nieco
niższe plony, lecz koszty jego uprawy są również niższe i w warunkach produkcji ekstensywnej jest chętniej
uprawiany aniżeli forma ozima. W województwie zachodniopomorskim, gdzie uprawia się bardzo dużo zbóż,
uprawa rzepaku jarego jest wskazana ze względu na płodozmian oraz odpowiednie gleby i sprzyjające warunki
klimatyczne. Nasiona rzepaku jarego nie zawierają praktycznie kwasu erukowego, a zawartość tioglikozydów
jest minimalna w związku, z czym olej oraz śruta nadają się do szerokiego zastosowania.
Nowoczesne odmiany rzepaku jarego powinny charakteryzować się dobrym plonem oraz odpowiednimi
cechami jakościowymi surowca (duża zawartość tłuszczu i białka ogólnego, mała zawartość glukozynolanów
i włókna).
W roku 2009 do krajowego rejestru wpisano nową zagraniczną odmianę mieszańcową – KALIBER.
Obecnie w rejestrze znajduje się 17 odmian populacyjnych, jedna odmiana mieszańcowa zrestorowana oraz
dwie odmiany stanowiące składniki mieszańca złożonego Jura.
uwagi metodyczne
W 2009 roku założono dwa doświadczenia z rzepakiem jarym w następujących punktach: SDOO Białogard i SDOO – PD Rarwino. Omawiane doświadczenia były prowadzone jako jednoczynnikowe w czterech
powtórzeniach. Doświadczenia przeprowadzono w różnych warunkach glebowo – klimatycznych. Celem badań
było określenie wielkości i jakości plonu odmian rzepaku jarego. Doświadczenia założono według metodyki
opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół
ds. PDO biorąc pod uwagę przydatność odmian do uprawy w województwie zachodniopomorskim.
W SDOO Białogard i SDOO Rarwino rzepak zbierano 1-etapowo.
Doświadczenia wysiano w pierwszej dekadzie kwietnia. Deficyt opadów w miesiącu kwietniu wpłyną
niekorzystnie (zwłaszcza w SDOO Białogard) na równomierność wschodów i tempo początkowego rozwoju
roślin. Stan roślin poprawił się po opadach deszczu w maju i czerwcu. Do końca wegetacji roślin warunki
pogodowe korzystnie wpłynęły na uzyskane wyniki plonowania odmian. Presja chorób grzybowych i nasilenie
szkodników były nieco większe niż w latach ubiegłych.
W SDOO Białogard najlepsze plony uzyskały populacyjne odmiany – MOZART i HUZAR. W PD Rarwino najlepiej plonowały: CAMPINO, SW SAVANN oraz mieszańcowa odmiana JURA.
Na uwagę zasługuje nowo zarejestrowana mieszańcowa odmiana - KALIBER, która w obu stacjach
uzyskała plon powyżej wzorca.
2007 - Hunter, Campino, Clipper
2008 - Campino, Clipper, SW Svinto
2009 - Clipper, SW Svinto, Larissa
grudzień 2009 rok
86
Tabela 10.1. Rzepak jary. Odmiany badane w roku 2009
Lp.
Odmiana
Rok
wpisania
do rejestru
Nazwa hodowli
1
2
3
1
Clipper
2007
DSV Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec
tel. (67) 262 64 05
2
SW Svinto
2007
SW Seed sp. z o.o., ul. Terenowa 6g, PL-84-300 Wrocław
3
Larissa
2008
4
Licosmos
1999
DSV Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec
tel. (67) 262 64 05
5
Heros
2001
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec
6
Jura
2001
ROLAGRA Błażej Springer, ul. Chłapowskiego 22/14, PL-63-100 Śrem
7
Mozart
2002
8
Hunter
2003
9
Huzar
2004
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR
ul. Główna 20, PL 99-307 Strzelce
10
Trend
2004
Saaten Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec
11
SW
Landmark
2004
12
Bios
2005
13
Markiz
2005
14
Campino
2006
15
Feliks
2007
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
16
SW Savann
2007
17
Rollo
2008
18
Kaliber
2009
grudzień 2009 rok
87
Tabela 10.2. Rzepak jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Białogard
Białogardzki
1
2
3
pH gleby (w KCL)
Przedplon
5
IV b
16,9
8,0
5,2
6,6
jęczmień jary
120
110
60
120
30
Chinook 200 FS
Butisan Star 416 SC
-
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
K2O (kg/ha)
S (kg/ha)
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Fungicyd
Rarwino
Kamieński
5
IV a
19,6
13,7
2,0
6,9
ziemniaki
140
125
60
120
16
Chinook 200 FS
Butisan Star 416 SC
Danadim 400 EC, Mospilan 20
Decis 2,5 EC, Decis 2,5 EC, WP, Fastac 100 EC, Fastac 100
Fastac 100 EC, Nurelle D
EC, Decis 2,5 EC, Fastac 100
550 EC, Decis 2,5EC
EC, Karate Zeon 050 CS, Sherpa
100 EC, Sherpa 100 EC
Rzepak Extra ADOB
Rzepak Extra ADOB
Insektycyd
Nawożenie dolistne
Tabela 10.3. Rzepak jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009.
Lp.
Wyszczególnienie
Białogard
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Siew
Liczba roślin po wschodach
Pąkowanie
Początek kwitnienia
Koniec kwitnienia
Zbiór
Wysokość roślin
Wysokość łanu
Czerń krzyżowych
Mączniak rzekomy
MTN
Plon nasion
data
szt/m2
data
data
data
data
data
cm
cm
%
9o
9o
g
dt/ha
Rarwino
2
3
03.04
120
20.05
08.06
27.06
03.08
24.08
142
142
0
8,0
8,0
5,2
21,0
07.04
132
30.05
15.06
04.07
03.08
25.08
139
133
0
7,9
9,0
34,4
grudzień 2009 rok
88
Tabela 10.4. Rzepak jary. Plon nasion odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Białogard
Rarwino
1
2
3
20,9
34,2
100
97
102
95
105
94
110
99
106
89
100
103
98
95
103
100
100
112
102
93
105
105
106
118
100
111
87
89
107
93
70
120
90
111
96
108
Wzorzec dt/ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Clipper
SW Svinto
Larissa
Licosmos
Heros
Jura
Mozart
Hunter
Huzar
Trend
SW Landmark
Bios
Markiz
Campino
Feliks
SW Savann
Rollo
Kaliber
Tabela 10.5. Rzepak jary. Plon ziarna w % wzorca. Lata zbioru 2007-2009
Lp.
Odmiana
2009
2008
2007
2008-2009
2007-2009
1
2
3
4
5
6
27,6
29,7
18,6
28,7
25,3
102
95
104
101
105
109
104
107
94
89
104
97
81
111
95
107
98
109
105
105
106
95
96
93
103
98
95
89
99
98
97
90
94
105
107
-
105
99
85
105
105
98
87
88
92
112
96
96
108
101
106
-
104
100
105
98
101
101
104
103
95
89
102
98
89
101
95
106
103
-
104
100
94
102
102
102
97
92
90
105
97
91
103
97
106
-
2
2
2
4
6
Wzorzec dt/ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Clipper
SW Svinto
Larissa
Licosmos
Heros
Jura
Mozart
Hunter
Huzar
Trend
SW Landmark
Bios
Markiz
Campino
Feliks
SW Savann
Rollo
Kaliber
grudzień 2009 rok
89
Tabela 10.6. Rzepak jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Zbiór 2007-2009 (w odchyleniach
od wzorca)
Odmiana
Lp.
1
Wzorzec
Wysokość roślin
(cm)
Ugięcie łanu
(%)
Dojrzałość
techniczna
(liczba dni od
1.01)
MTN
(g)
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2009
20072009
2
3
4
5
6
7
8
9
142
124
96
87
5,9
5,4
214
215
1
Clipper
8
7
-4
-4
-0,1
0,0
2
2
2
SW Svinto
-6
-3
3
4
0,2
0,2
0
-1
3
Larissa
-3
-
1
-
-0,1
-
-1
-
4
Licosmos
12
12
-6
-1
0
-0,4
3
3
5
Heros
2
3
2
3
-0,9
-0,2
0
1
6
Jura
-2
0
3
-1
-1,7
-0,9
0
0
7
Mozart
-2
-2
-2
4
-1,8
-1,0
2
2
8
Hunter
0
-1
-21
-10
-1,7
-0,7
0
0
9
Huzar
-2
-3
1
0
-0,4
-0,6
0
0
10
Trend
-7
-7
2
5
-2,0
-0,9
2
2
11
SW Landmark
-4
-6
0
7
-1,1
-0,3
0
1
12
Bios
-3
-1
-1
1
0,3
0,1
0
0
13
Markiz
-9
-7
-3
-5
0
-0,1
0
0
14
Campino
-13
-10
3
2
0
-0,2
0
-1
15
Feliks
0
1
-1
1
-1,5
-0,7
0
-1
16
SW Savann
3
1
2
2
-0,5
-0,3
0
1
17
Rollo
1
-
-2
-
-0,7
-
1
-
18
Kaliber
-4
-
1
-
-1,3
-
0
-
2
6
1
4
1
5
2
6
grudzień 2009 rok
90
Tabela 10.7. Rzepak jary. Porażenie odmian przez choroby. Zbiór 2007-2009 (w odchyleniach
od wzorca)
Mączniak rzekomy
Czerń krzyżowych
Odmiana
Lp.
1
Wzorzec
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
9,0
7,1
8,2
7,6
1
Clipper
0
-0,3
0,8
0,4
2
SW Svinto
0
0,2
-0,2
-0,1
3
Larissa
0
-
-0,7
-
4
Licosmos
0
0,4
-0,2
-0,4
5
Heros
0
-0,3
0,8
0,6
6
Jura
0
0,4
-0,7
-0,4
7
Mozart
0
0,2
-0,7
-0,9
8
Hunter
0
-0,1
-0,2
-0,4
9
Huzar
0
0,4
0,8
0,8
10
Trend
0
0,2
0,3
0,2
11
SW Landmark
0
0,2
-0,2
-0,3
12
Bios
0
-0,1
-0,2
0,2
13
Markiz
0
0,2
-1,2
-0,5
14
Campino
0
0,4
-1,7
-0,9
15
Feliks
0
-0,3
-1,2
-0,7
16
SW Savann
0
0,9
-0,7
-0,6
17
Rollo
0
-
-0,2
-
18
Kaliber
0
-
-0,7
-
2
2
2
4
KALIBER
Odmian mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach prawie średnia, glukozynolanów średnia. Zawartość białka ogólnego w suchej masie beztłuszczowej średnia, masa 1000 nasion średnia. Rośliny średniowysokie, dość odporne na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzewania średni.
Odporność na czerń krzyżowych przeciętna.
grudzień 2009 rok
91
Tabela 10.8. Rzepak jary. Plon nasion odmian. Lata zbioru 2009, 2008, 2007
Odmiany
Lp.
Plon nasion
(w % wzorca)
2009
1
2008
2007
2009
2
Wzorzec, dt z ha
12
12
2008
2007
3
12
25,1
26,4
23,6
populacyjne
1
Bios
9
7
9
89
98
99
2
Campino
DE
10
12
12
99
94
99
3
Clipper
DE
12
12
12
102
106
104
4
Feliks
12
12
9
92
95
103
5
Heros
DE
12
12
9
101
102
103
6
Hunter
DE
10
10
12
96
98
96
7
Huzar
7
7
9
92
92
95
8
Larissa
DE
12
9
(8)
100
103
105
9
Licosmos
DE
7
7
9
95
93
95
10
Markiz
7
9
9
85
97
97
11
Mozart
DE
7
7
9
99
97
98
12
Rollo
SE
12
9
(8)
93
101
104
13
Sponsor SE
-
-
9
-
-
98
14
SW Landmark
SE
12
12
12
97
98
106
15
SW Savann
SE
12
12
9
98
102
105
16
SW Svinto
SE
12
12
9
98
100
106
17
Trend
DE
7
7
9
84
92
94
mieszańcowe
18
Jura F1z
FR
7
9
9
105
96
105
19
Kaliber (d. NPZ SR 0807) DE
9
(8)
(8)
106
111
111
Kol. 1: wzorzec: 2009 – Clipper, SW Svinto, Larissa;
2008 – Campino, Clipper, SW Svinto;
2007 – Campino, Clipper, Hunter,
F1z – odmiana mieszańcowa złożona
Kol. 2: w nawiasie – liczba doświadczeń rejestrowych, „-” odmiana nie badana w danym roku
grudzień 2009 rok
92
Rozdział 11
GROCH SIEWNY
Groch siewny jest szczególnie cennym elementem zmianowania, ponieważ jest dobrym przedplonem dla
gatunków ozimych, podnosi trwałą żyzność gleby i poprawia jej stosunki fizyczne.
Odmiany pastewne obejmują formy o kwiatach białych i barwnych. Wyróżnia się wśród nich odmiany
przeznaczone do uprawy wyłącznie na nasiona oraz odmiany nasienno – zielonkowe. Te ostatnie charakteryzują
się wysokimi roślinami. Odmiany pastewne nasienne na ogół plonują lepiej od form nasienno – zielonkowych,
jednak każda z grup ma określone wymagania glebowe. Dla form nasiennych najodpowiedniejsze są gleby
kompleksu żytniego bardzo dobrego, a form nasienno – zielonkowych kompleksu żytniego dobrego.
Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 36 odmian: 24 – o większych wymaganiach glebowych i 12
odmian grochu siewnego pastewnego o mniejszych wymaganiach glebowych. W porównaniu z rokiem 2008
liczba odmian w krajowym rejestrze zwiększyła się o jedną odmianę. Skreślono odmianę Kuroch, a zarejestrowano dwie odmiany wąsolistne: średniowysoką o większych wymaganiach glebowych (BATUTA) i wysoką
o mniejszych wymaganiach glebowych (MUZA).
uwagi metodyczne
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego założono w systemie PDO dwa doświadczenia z grochem siewnym. Doświadczenia były zlokalizowane w SDOO Białogard. Doświadczenia zostały
założone zgodnie z metodyką opracowaną przez COBORU w Słupi Wielkiej.
wpływ pogody na wegetację
Od maja do końca wegetacji roślin przebieg pogody (rozkład opadów i temperatura powietrza) był korzystny
do uzyskania dobrych plonów nasion. Presja chorób grzybowych i szkodników w tym okresie była większa
niż w latach ubiegłych.
wnioski
W SDOO Białogard z odmian jadalnych, ogólnoużytkowych i pastewnych (o większych wymaganiach glebowych) najwyższy plon uzyskała odmiana MEDAL i badana drugi rok odmiana LASSO, natomiast z odmian
pastewnych (o mniejszych wymaganiach glebowych) dobrze plonowały odmiany: EUREKA oraz HUBAL.
Na uwagę zasługuje nowa odmian MUZA, która wyróżniła się dużą plennością wśród odmian pastewnych.
Wybierając odmianę należy określić cel uprawy, kierunek wykorzystania plonu i technologię zbioru.
odmiany wzorcowe w roku 2009:
Odmiany jadalne, ogólnoużytkowe i pastewne (o większych wymaganiach glebowych)
Ezop, Tarchalska, Santana, Terno
Odmiany pastewne o mniejszych wymaganiach glebowych
grupa I: Roch, Muza
grupa II: Wiato, Sokolik, Hubal
grudzień 2009 rok
93
Tabela 11.1.1. Groch siewny. Odmiany jadalne, ogólnoużytkowe i pastewne (o większych wymaganiach
glebowych) badane w roku 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do rejestru
Nazwa hodowli
1
2
3
1
Ramrod
1995
Hodowla Roślin Szelejewo sp. z o.o., Szelejewo PL-63-820 Piaski
2
Set
2000
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o.; SHR Wiatrowo
62-100 Wągrowiec (0...61) 872 79 50
3
Merlin
2001
HR Smolice Sp.z o.o. oddz. Przebędowo 62-095 Murowana Goślina;
tel. (0...65) 548 24 20
4
Turkus
2001
5
Brylant
2002
6
Wenus
2003
7
Ezop
2004
8
Tarchalska
2004
9
Bohun
2005
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o.; SHR Wiatrowo
62-100 Wągrowiec (0...61) 872 79 50
10
Santana
2005
Lochow-Petkus Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5
PL-57-150 Prusy
11
Zekon
2005
Oseva Polska sp. z o.o. ul Kopanina 77, PL-60-105 Poznań
12
Terno
2006
13
Goplik
2007
14
Kavalir
2007
15
Medal
2007
HR Smolice Sp.z o.o. oddz. Przebędowo 62-095 Murowana Goślina
tel. (0...65) 548 24 20
16
Cysterski
2008
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o.; ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce
17
Lasso
2008
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR; ul. Główna 20
99-307 Strzelce
grudzień 2009 rok
94
Tabela 11.1.2. Groch siewny. Odmiany pastewne (o mniejszych wymaganiach glebowych) badane
w roku 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do rejestru
Nazwa hodowli
1
2
3
1
Fidelia
1980
2
Roch
2000
3
Marych
2003
4
Muza
2009
5
Wiato
1998
6
Pomorska
2000
7
Sokolik
2001
8
Eureka
2003
9
Gwarek
2004
10
11
Hubal
Milwa
2005
2005
12
Klif
2008
wysokie
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o.;
SHR Wiatrowo 62-100 Wągrowiec (0...61) 872 79 50
tel. (0...65) 548 24 20
tel. (0...65) 548 24 20
średniowysokie
tel. (0...65) 548 24 20
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o.; ul. Kasztanowa 5 63-004 Tulce
Tabela 11.2. Groch siewny. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Odmiany jadalne,
ogólnoużytkowe i pastewne
(o większych wymaganiach
glebowych)
Miejscowość
Odmiany pastewne (o
mniejszych wymaganiach
glebowych)
BIAŁOGARD
Powiat
Białogard
1
pH gleby
Przedplon
Data siewu
Data zbioru
N
P2O5
K2O
Zaprawa nasienna
2
3
4
4
IVa
6,5
Pszenica jara
02.04
27.07
20
70
140
Środki Ochrony Roślin
Funaben T
+ Nitragina
Herbicydy
Insektycydy
IVb
6,3
Pszenica jara
02.04
06.08-09.08
20
70
140
Funaben T
+ Nitragina
Afalon Dysp.450 SC
Afalon Dysp.450 SC
Fastac 100 EC
Sumithion 500 EC
Fastac 100 EC
Sumithion 500 EC
grudzień 2009 rok
95
Tabela11.3.1. Groch siewny. Odmiany jadalne, ogólnoużytkowe i pastewne (o większych
wymaganiach glebowych). Plon nasion odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Białogard
1
2
wzorzec (dt/ha)
29,0
1
Ramrod
89
2
Set
82
3
Merlin
88
4
Turkus
114
5
Brylant
93
6
Wenus
103
7
Ezop
82
8
Tarchalska
112
9
Bohun
84
10
Santana
105
11
Zekon
111
12
Terno
102
13
Goplik
112
14
Kavalir
107
15
Medal
118
16
Cysterski
110
17
Lasso
114
Tabela 11.3.2. Groch siewny. Odmiany pastewne (o mniejszych wymaganiach glebowych).
Plon nasion odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Odmiana
Lp.
1
wzorzec (dt/ha) –grupa I
Białogard
2
23,9
1
Fidelia
85
2
Roch
80
3
Marych
87
4
Muza
120
wzorzec (dt/ha) – grupa II
25,3
5
Wiato
96
6
Pomorska
81
7
Sokolik
88
8
Eureka
126
9
Gwarek
110
10
Hubal
116
11
Milwa
100
12
Klif
94
grudzień 2009 rok
96
Tabela 11.3.3. Groch siewny. Odmiany jadalne, ogólnoużytkowe i pastewne (o większych
wymaganiach glebowych). Plon nasion odmian w % wzorca. Lata zbioru 2007-2009
Odmiana
2009
2008
2007
2008-2009
2007-2009
1
2
3
4
5
6
wzorzec (dt/ha)
Ramrod
Set
Merlin
Turkus
Brylant
Wenus
Ezop
Tarchalska
Bohun
Santana
Zekon
Terno
Goplik
Kavalir
Medal
Cysterski
Lasso
29,0
89
82
88
114
93
103
82
112
84
105
111
102
112
107
118
110
114
31,2
101
94
82
95
111
102
92
110
94
95
106
108
118
121
102
102
115
31,9
87
88
66
95
91
99
101
109
89
96
84
100
96
100
86
-
30,1
95
88
85
105
102
103
87
111
89
100
109
105
115
114
110
106
115
30,7
92
88
79
101
98
101
92
110
89
99
100
103
109
109
102
-
1
2
2
3
5
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Tabela 11.3.4. Groch siewny. Odmiany pastewne (o mniejszych wymaganiach glebowych).
Plon nasion odmian w % wzorca. Lata zbioru 2007-2009
Lp.
Odmiana
2009
2008
2007
2008-2009
2007-2009
1
2
3
4
5
6
23,9
37,1
39,7
30,5
33,6
wzorzec (dt/ha) –grupa I
1
Fidelia
85
80
79
83
81
2
Roch
80
102
93
91
92
3
Marych
87
98
107
93
97
4
Muza
120
-
-
25,3
40,7
52,3
33,0
39,4
5
Wiato
96
97
100
97
98
6
Pomorska
81
89
101
85
90
7
Sokolik
88
95
103
92
95
8
Eureka
126
88
105
107
106
9
Gwarek
110
112
85
111
102
10
Hubal
116
107
96
112
106
11
Milwa
100
91
92
96
94
12
Klif
94
91
-
93
-
1
2
2
3
5
grudzień 2009 rok
97
Tabela 11.4.5. Groch siewny. Odmiany jadalne, ogólnoużytkowe i pastewne (o większych wymaganiach
glebowych). Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2007-2009
Odmiana
Lp.
1
Wzorzec
1
Ramrod
2
Set
3
Merlin
4
Turkus
5
Brylant
6
Wenus
7
Ezop
8
Tarchalska
9
Bohun
10
Santana
11
Zekon
12
Terno
13
Goplik
14
Kavalir
15
Medal
16
Cysterski
17
Lasso
(9o)
Wysokość roślin
(cm)
Masa 1000 nasion
(g)
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
8,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
5,5
0,1
-0,2
-0,2
-0,1
-0,1
0,2
-0,1
0,2
-0,1
0,1
-0,3
-0,3
0,1
0,1
-0,2
5
78
-4
-3
-1
2
-8
-1
0
-1
-5
-9
-5
11
4
0
2
-7
10
1
74
-4
-5
-6
1
-7
-1
2
-2
-6
-7
-4
8
6
-3
-2
5
237
17
-20
-51
-1
37
-21
2
-10
-67
26
-35
-18
32
6
-18
-62
-25
1
255
16
-10
-25
0
32
-25
0
-14
-57
12
-32
1
17
2
-16
5
Tabela 11.4.6. Groch siewny. Odmiany pastewne (o mniejszych wymaganiach glebowych). Ważniejsze
właściwości rolniczo-użytkowe (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2007-2009
Odmiana
Lp.
(9o)
2009
1
Wzorzec grupa I
2007-2009
Wysokość roślin
(cm)
2009
2007-2009
Masa 1000 nasion
(g)
2009
2007-2009
2
3
4
5
6
7
2,9
3,0
112
109
162
153
-11
-11
1
Fidelia
-1,6
-0,8
-5
-6
2
Roch
-1,4
-0,8
17
9
-2
-1
3
Marych
-0,4
-0,1
-5
0
17
14
4
Muza
3,1
-
-13
-
14
-
3,9
3,9
90
79
182
175
5
Wiato
0,6
0,3
-4
2
-21
-23
6
Pomorska
-2,6
-1,1
5
4
0
7
7
Sokolik
-1,1
-0,3
7
0
9
4
8
Eureka
-0,9
-0,3
6
4
13
25
9
Gwarek
0,1
-0,1
10
12
6
12
10
Hubal
0,6
0,1
-4
-3
12
19
11
Milwa
-1,1
-0,3
-7
-9
18
18
12
Klif
-2,6
-
-9
-
-11
-
1
5
1
5
1
5
grudzień 2009 rok
98
Tabela 11.5. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe (o większych wymaganiach glebowych)
Lp.
Plon nasion (% wzorca)
Odmiana
2009
1
Wzorzec, dt z ha
1
Bohun*
2
Brylant*
3
Cysterski*
4
Ezop*
5
Goplik*
6
Kavalir* 7
Lasso* 8
Medal*
9
Merlin*
10
Ramrod*
11
Santana* 12
Set
13
Tarchalska*
14
Terno* 15
Turkus*
16
Wenus*
17
Zekon* Liczba doświadczeń
Wartość NRI (α = 0,05)
2008
2007
2
CZ
BE
DE
CZ
CZ
%
49,2
88
87
91
95
87
93
96
96
84
88
98
89
101
106
89
96
88
15
5,4
49,5
99
99
99
101
106
104
105
98
94
95
100
97
101
105
93
101
98
14
5,4
45,5
99
91
100
97
99
92
92
93
98
94
104
103
95
96
95
13
4,6
Wzorzec w roku: 2009 – Ezop, Santana, Tarchalska, Terno; 2008, 2007 – Ezop, Santana, Tarchalska, Terno, Turkus
Kol.1: * – odmiana wąsolistna
Tabela 11.6. Odmiany pastewne (o mniejszych wymaganiach glebowych)
Lp.
Odmiany
2009
1
Wzorzec, dt z ha
1
2
3
4
Fidelia
Marych*
Muza* (d. PRH 437/06)
Roch
5
Eureka
6
Gwarek
7
Hubal
8
Klif
9
Milwa*
10 Pomorska*
11
Sokolik*
12 Wiato
2008
2007
2
40,1
wysokie
65
73
90
79
średniowysokie
103
97
105
97
85
86
96
99
11
9,7
%
42,6
39,8
79
80
69
78
89
80
90
100
104
93
93
92
97
99
12
8,1
94
100
101
96
95
101
98
13
8,1
Wzorzec: Hubal, Sokolik, Wiato
Kol.1: * – odmiana wąsolistna
grudzień 2009 rok
Rozdział 12
99
ŁUBIN WĄSKOLISTNY
Łubin wąskolistny jest szczególnie cennym elementem zmianowania, ponieważ jest dobrym przedplonem
dla gatunków ozimych, podnosi trwałą żyzność gleby i poprawia jej stosunki fizyczne.
Wartość gospodarcza łubinu wąskolistnego jest mniejsza niż pozostałych gatunków łubinu (białego i żółtego),
bo zawiera on mniej białka, a składniki pokarmowe nasion są gorzej trawione. Zaletą tego gatunku jest średnio
o 10-12 dni krótszy okres wegetacji, w porównaniu z łubinem żółtym, dzięki czemu może on być uprawiany
na północy kraju.
Aktualny stan Krajowego Rejestru odmian różniących się pod względem wielu cech morfologicznych (typ
wzrostu, barwa kwiatów, liści i nasion itp.), a także użytkowych (np. zawartość alkaloidów). W porównaniu
do roku 2008 stan ten nieznacznie uległ zmianie, gdyż nie skreślono żadnej odmiany, a zarejestrowano dwie
nowe o niskiej zawartości alkaloidów – niesamokończącą formę NEPTUN i samokończącą REGENT.
Większość odmian należy do grupy o niesamokończącym trybie wzrostu i niskiej zawartości alkaloidów.
Trzy spośród zarejestrowanych to formy samokończącą, a dwie inne cechują się wysoką zawartością alkaloidów w nasionach.
uwagi metodyczne
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego założono w systemie PDO dwa doświadczenia z łubinem wąskolistnym. Doświadczenia były zlokalizowane w SDOO Białogard i PD Rarwino.
Doświadczenia zostały założone zgodnie z metodyką opracowaną przez COBORU w Słupi Wielkiej.
Od maja do końca wegetacji roślin przebieg pogody (rozkład opadów i temperatura powietrza) był korzystny
do uzyskania dobrych plonów nasion.
wnioski
Analizując wyniki plonowania odmian niesamokończących (tradycyjnych) najwyższym plonowaniem
(SDOO Białogard) wyróżniła się odmiana ZEUS, tuż za nią uplasowała się odmiana MIRELA, która w obu
miejscowościach plonowała powyżej wzorca.
Najwyżej plonującą formą samokończącą była nowa odmiana REGENT.
Odmiany niesamokończące (tradycyjne) – GRAF, KALIF
Odmiany samokończącą – BORUTA, REGENT
grudzień 2009 rok
100
Tabela 12.1. Łubin wąskolistny. Odmiany badane w roku 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do krajowego
rejestru
Nazwa hodowli
1
2
3
1
Mirela
1981
2
Karo
2001
3
Baron
2002
4
Zeus
2002
5
Cezar
2003
6
Graf
2004
7
Kalif
2006
8
Bojar
2007
9
Neptun
2009
10
Sonet
1999
11
Boruta
2002
12
Regent
2009
Odmiany niesamokończące (tradycyjne)
Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR
Smolice 146 PL 63-740 Kobylin
Ul. Kasztanowa 5 63-004 Tulce
Odmiany samokończące
Tabela 12.2. Łubin wąskolistny. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
1
N
P2O5
K2O
Zaprawa nasienna
Herbicydy
RARWINO
Kamieński
4
4
2
pH gleby
Przedplon
Data siewu
Data zbioru
BIAŁOGARD
Białogardzki
IVa
6,3
Pszenica jara
02.04
14.08; 19.08
70
140
Funaben T
+ Nitragina
Afalon Dysp.450 SC
Sumithion 500 EC
Fungicydy
Insektycydy
3
IVa
6,0
Pszenica jara
01.04
19.08
15
45
90
Oxafun T + Sarfun T 65 DS
+ Nitragina
Afalon Dysp.450 SC
-
Gwarant 500 SC
Bravo 500 SC
Fastac 100 EC
-
grudzień 2009 rok
Tabela 12.3. Łubin wąskolistny. Plon nasion odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
BIAŁOGARD
RARWINO
1
2
3
41,8
36,3
wzorzec (dt/ha)
1
Mirela
123
117
2
Karo
115
100
3
Baron
109
95
4
Zeus
127
97
5
Cezar
118
105
6
Graf
97
88
7
Kalif
103
112
8
Bojar
112
101
9
Neptun
105
109
44,2
39,9
wzorzec (dt/ha)
10
Sonet
102
96
11
Boruta
90
87
12
Regent
110
113
Tabela 12.4. Łubin wąskolistny. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe (odchylenia
od wzorca). Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Wyleganie przed
zbiorem (9o)
Wzorzec
Mirela
Karo
Baron
Zeus
Cezar
Graf
Kalif
Bojar
Neptun
Wzorzec
10
11
12
Masa 1000 nasion
(g)
2009
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Wysokość roślin
(cm)
Sonet
Boruta
Regent
2
3
4
8,8
84
137
-0,1
0,1
0,1
0,3
-1,5
-0,1
0,1
0,3
-0,8
-3
6
-5
5
4
1
-1
-3
-4
0
60
-15
-4
-13
2
-2
29
11
8,9
76,5
133
-0,9
0,1
-0,1
0
5
-5
26
9
-9
1
2
2
grudzień 2009 rok
102
NEPTUN
Odmiana niesamokończąca (tradycyjna), przydatna do uprawy na nasiona paszowe, o małej zawartości
alkaloidów. Plon nasion duży do dość dużego, białka ogólnego bardzo duży do dużego. Termin kwitnienia
i dojrzewania dość wczesny, długość kwitnienia średnia. Wysokość roślin nieco niższa od średniej. Wyleganie
w okresie kwitnienia małe do średniego, przed zbiorem średnie. Podatność na porażenie grzybami z rodzaju
Fusarium nieco większa od średniej, na opadzinę liści mała. Równomierność dojrzewania dobra. Skłonność do
pękania strąków i osypywania nasion mała. Nasiona wielobarwne ciemne, masa 1000 nasion mała. Zawartość
białka ogólnego w nasionach dość duża, tłuszczu surowego średnia, włókna względnie mała. Odpowiednia
do uprawy na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin około 100 szt./m2.
REGENT
Odmiana samokończącą, przydatna do uprawy na nasiona paszowe, o małej zawartości alkaloidów. Plon nasion
duży, białka ogólnego dość duży. Termin kwitnienia i dojrzewania dość wczesny, długość okresu kwitnienia
krótka. Wysokość roślin nieco niższa od średniej. Wyleganie w fazie początku kwitnienia nie występuje, w końcu
kwitnienia bardzo małe, przed zbiorem małe. Podatność na porażenie grzybami z rodzaju Fusarium i opadzinę
liści mała. Równomierność dojrzewania dobra. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała.
Nasiona wielobarwne ciemne, masa 1000 nasion mała do bardzo małej. Zawartość białka ogólnego w nasionach
średnia, tłuszczu surowego dość duża, włókna względnie mała. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksu
żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin około 120 szt./m2.
Tabela 12.5. Łubin wąskolistny
Odmiany
Lp.
2009
1
2008
2007
2
Wzorzec, dt z ha
30,6
32,2
28,7
niesamokończące
1
Baron
100
92
102
2
Bojar
104
104
110
3
Cezar
103
104
100
4
Graf
100
102
113
5
Kalif
99
107
115
6
Karo**
99
107
100
7
Mirela**
97
83
90
8
Neptun (d. PRH 202/05)
100
9
Zeus
113
96
96
101
97
samokończące
10
Boruta
DE
11
Regent (d. PRH 841/06)
107
12
Sonet
87
90
75
12
12
6
8,3
9,0
22,8
Wartość NRI (á = 0,05)
%
94
Wzorzec w roku: 2009 – Boruta, Graf, Kalif, Regent; 2008, 2007 - Boruta, Graf, Kalif, Sonet
Kol.1: ** – odmiana o dużej zawartości alkaloidów (gorzka)
grudzień 2009 rok
Rozdział 13
ŁUBIN ŻÓŁTY
Łubin żółty jest szczególnie cennym elementem zmianowania, ponieważ jest dobrym przedplonem dla
gatunków ozimych, podnosi trwałą żyzność gleby i poprawia jej stosunki fizyczne. W zmianowaniu odgrywa ważną role rośliny przerywającej częste zmianowanie zbóż po sobie, wzbogacając glebę w substancje
organiczna i azot.
Wysoka wartość gospodarcza łubinu żółtego wynika z wyjątkowo dużej zawartości białka o dobrej wartości
biologicznej i małej zawartości substancji nieżywieniowych w nasionach form pastewnych, a także z przydatności do uprawy na glebach lekkich. Plony nasion tego gatunku są na ogół małe, ale ze wszystkich roślin
strączkowych uprawianych w kraju to właśnie łubin wytwarza nasiona o największej zawartości białka.
W gatunku tym zarejestrowanych jest osiem odmian – sześć o niesamokończącym i dwie o samokończącym
trybie wzrostu. Odmiany zarejestrowane w ostatnich latach należą do nasiennych. Formy o typie nasiennozielonkowym stanowią obecnie margines.
uwagi metodyczne
W roku 2009 na terenie województwa zachodniopomorskiego założono w systemie PDO jedno doświadczenie
z łubinem żółtym - zlokalizowane w SDOO Białogard. Doświadczenie zostało założone zgodnie z metodyką
opracowaną przez COBORU w Słupi Wielkiej.
deficytem wody, który hamował początkowy wzrost i rozwój roślin. Od maja do końca wegetacji roślin przebieg
pogody (rozkład opadów i temperatura powietrza) był korzystny do uzyskania dobrych plonów nasion.
wnioski
Spośród badanych odmian najlepsze plony uzyskały tradycyjne odmiany – MISTER i TALAR.
Odmiany niesamokończące (tradycyjne) – MISTER, TALAR
Odmiany samokończącą – PERKOZ
grudzień 2009 rok
104
Tabela 13.1. Łubin żółty. Odmiany badane w roku 2009
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do krajowego
rejestru
Nazwa hodowli
1
2
3
Odmiany niesamokończące (tradycyjne)
1
Parys
1988
2
Juno
1989
3
Mister
2003
4
Dukat
2006
5
Lord
2006
6
Talar
2008
Odmiany samokończące
7
Taper
2002
8
Perkoz
2008
Tabela 13.2. Łubin żółty. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
BIAŁOGARD
Powiat
Białogardzki
1
2
4
IVb
pH gleby
6,2
Przedplon
Pszenica jara
Data siewu
02.04
Data zbioru
24.08
N
-
P2O5
70
K2O
140
Zaprawa nasienna
Funaben T + Nitragina
Herbicydy
Afalon Dysp.450 SC
Fungicydy
-
Insektycydy
Fastac 100 EC
grudzień 2009 rok
Tabela 13.3. Łubin żółty. Plon nasion odmian w % wzorca. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
BIAŁOGARD
1
2
wzorzec (dt/ha)
38,7
1
Parys
92
2
Juno
88
3
Mister
110
4
Dukat
100
5
Lord
99
6
Talar
105
7
Taper
82
8
Perkoz
84
Tabela 13.4. Łubin żółty. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe (odchylenia od wzorca).
Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Wyleganie przed
zbiorem (9o)
Wysokość roślin
(cm)
Masa 1000 nasion
(g)
1
2
3
4
9,0
97
122
2009
Wzorzec
1
Parys
-7,0
18
11
2
Juno
-6,0
5
-12
3
Mister
0
6
-7
4
Dukat
0
6
-14
5
Lord
0
3
-19
6
Talar
0
1
-12
7
Taper
0
-2
16
8
Perkoz
0
-6
18
1
1
1
Tabela 13.5. Łubin żółty
Odmiany
Lp.
1
Wzorzec, dt z ha
1
2
3
4
5
6
Dukat
Juno
Lord
Mister
Parys
Talar
7
Perkoz
8
Taper
2009
25,6
niesamokończące
101
89
96
103
72
97
samokończące
80
80
11
%
7,6
2008
2
2007
18,4
18,1
100
95
101
100
91
104
94
86
106
106
85
92
77
12
8,8
90
10
9,8
Wzorzec w roku: 2009 – Mister, Talar; 2008, 2007 – Dukat, Mister
grudzień 2009 rok
106
Rozdział 14
ZIEMNIAK
I. Wstęp
Powierzchnia uprawy ziemniaków w 2009 roku wyniosła 489,0 tys. ha i była mniejsza od ubiegłorocznej
o 60 tys. ha co stanowi spadek uprawy o 11% (wg wstępnych danych szacunkowych GUS). Natomiast ogólnokrajowe plony ziemniaków były na poziomie ubiegłorocznych i wyniosły 189 dt/ha.
W roku 2009 wg Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa powierzchnia plantacji nasiennych
zakwalifikowanych polowo wyniosła 4 910,5 ha, i była mniejsza o 494,5 ha w porównaniu do 2008 roku.
Bardzo mały udział plantacji nasiennych w ogólnej powierzchni uprawy, wynoszący około 1%, wyklucza możliwość wymiany sadzeniaków przynajmniej co 4 lata, co jest podstawowym warunkiem zwiększenia plonów
w produkcji ziemniaka w skali kraju. Brak właściwego poziomu produkcji nasiennej skutkuje równocześnie
tym, że postęp hodowlany w plenności reprezentowany przez nowe odmiany jest praktycznie niewykorzystany.
W efekcie plony w produkcji są o ponad połowę niższe niż uzyskiwane w doświadczeniach odmianowych
COBORU, co potwierdzają poniższe prezentowane wyniki.
Niniejsze opracowanie zawiera wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO) z odmianami ziemniaka
przeprowadzonych w roku 2009, na tle wyników roku 2008. Celem tych badań jest sprawdzenie aktualnej
wartości gospodarczej odmian, zwłaszcza starszych, znajdujących się w obrocie nasiennym i równocześnie
porównanie ich z odmianami najnowszymi wchodzącymi dopiero do uprawy.
W roku 2009 w województwach zachodniopomorskim, pomorskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim
i lubuskim w ramach PDO założono 37 doświadczeń z odmianami ziemniaka. W tym 28 w Ocenie Odmian
(SDOO i PD) oraz 9 w innych ośrodkach: GR Zamarte, PODR Gdańsk (ODR Lubań), które również finansowały te doświadczenia. Rozmieszczenie doświadczeń przedstawia rys. 1.
Doświadczenia prowadzono w czterech oddzielnych grupach wczesności bardzo wczesne, wczesne, średniowczesne oraz średniopóźne i późne. Podstawowy dobór odmian badanych w doświadczeniach obejmował
52 odmiany. Były to przede wszystkim odmiany zarejestrowane w latach 1999-2008. Pominięto odmiany
przeznaczone tylko do produkcji frytek i chipsów. Materiał sadzeniakowy badanych odmian był dostarczony
bezpośrednio z poszczególnych hodowli.
W ramach PDO z odmianami ziemniaka wyodrębniono trzy serie doświadczeń: z odmianami jadalnymi
(stołowymi) w uprawie standardowej i w warunkach nawadniania z podwyższonym poziomem nawożenia
oraz skrobiowymi (przemysłowymi). Wyniki dla odmian jadalnych (uprawa standardowa), opracowano na
podstawie wyników pochodzących z dziesięciu miejscowości. Wyniki plonowania odmian uprawianych
w warunkach nawadniania opracowano na podstawie czterech doświadczeń na terenie całego kraju, w skład
których wchodzą wyniki z województwa zachodniopomorskiego (Szczecin Dąbie). Natomiast odmiany przemysłowe (skrobiowe), testowano w ośmiu punktach doświadczalnych.
Wszystkie doświadczenia prowadzono zgodnie z metodyką stosowaną w badaniach rejestrowych. zakładano je w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach (w pojedynczych przypadkach stosowano
trzy powtórzenia). Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła 15 m2 (60 roślin na poletku), natomiast w grupie odmian bardzo wczesnych dla wcześniejszego terminu zbioru - 7 m2 (28 roślin). W trakcie
wegetacji, doświadczenia były objęte pełną ochroną przed porażeniem zarazą ziemniaka.
W opracowaniu wykorzystano wyniki z wszystkich doświadczeń przeprowadzonych w omawianym
rejonie.
II. Nowe odmiany ziemniaka
Podobnie jak w latach poprzednich w ostatnim okresie do Krajowego Rejestru wpisane zostały nowe odmian
ziemniaka. W roku 2009 wpisano do Krajowego Rejestru 9 odmian, co zwiększyło liczbę zarejestrowanych
w Polsce odmian ziemniaka o 9 nowych kreacji. W roku 2009 skreślonych zostało 14 odmian (Arkadia, Aster,
Cykada, Czapla, Dorota, Felka Bona, Fregata Pomorska, Gabi, Lawina, Perkoz, Salto, Timate, Wist, Wolfram).
W tej sytuacji, według stanu na dzień 1 marca 2009 Krajowy Rejestr liczy 133 odmiany ziemniaka. Zgodnie z zakwalifikowaniem każdej z odmian, znajdującej się na liście w Krajowym Rejestrze aktualnie mamy
82 odmiany jadalne, do przetwórstwa 23 oraz 28 odmian skrobiowych. Natomiast zależnie od długości okresu
wegetacji odmian oraz pochodzenia stan ten przedstawia się następująco:
grudzień 2009 rok
Typ
użytkowy
Wczesność
Liczba w KR
bardzo
wczesne
wczesne
średniowczesne
średniopóźne
późne
krajowe
zagraniczne
jadalne
19
20
32
7
4
46
36
przetwórstwo*
2
6
13
2
–
–
23
skrobiowe
–
2
8
4
14
24
4
liczba
21
28
53
13
18
70
63
%
16
21
40
10
13
53
47
razem
Poniższe opisy zostały opracowane na podstawie kilkunastu doświadczeń rejestrowych prowadzonych
w zróżnicowanych warunkach środowiskowych na terenie całego kraju przez COBORU.
INGRID – bardzo wczesna odmiana holenderska, której pełnomocnikiem hodowcy jest HZPC Polska. Jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym, o dobrym smaku. Cechuje się dużymi, bardzo kształtnymi
bulwami. Są okrągłoowalne o bardzo płytkich oczkach, żółtej skórce i żółtej barwie miąższu. Bulwy surowe
i po ugotowaniu nie ciemnieją. Na podstawie kilkuletnich badań, w różnych częściach kraju, można powiedzieć, że jest to kreacja o bardzo szybkim tempie gromadzenia plonu. Dlatego też, jest polecana szczególnie
do uprawy na bardzo wczesny zbiór, natomiast po zakończeniu wegetacji plon dość duży. Odporna na mątwika
ziemniaczanego. Podatna na wirus Y oraz średnio odporna na wirus liściozwoju. Bardzo podatna na porażenie
zarazą ziemniaka. W rejonach dużego zagrożenia wirusami wymaga częstej wymiany sadzeniaków.
ALTESSE – odmiana wczesna, wyhodowana we Francji, której pełnomocnikiem jest PMHZ Strzekęcin.
Jadalna, w typie konsumpcyjnym sałatkowym o dobrym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, bardzo kształtne, owalne o bardzo płytkich oczkach, jasnobeżowej skórce i żółtej barwie miąższu. Odmiana plenna, o dużym
udziale w plonie frakcji handlowej. Bulwy surowe oraz po ugotowaniu, nawet po 24 godzinach praktycznie
nie ciemnieją. Jest odporna na mątwika ziemniaczanego, natomiast jest podatna na wirus Y oraz liściozwoju,
co sprawia, że w rejonach uprawy o dużym zagrożeniu wirusami, będzie wymagać częstej wymiany sadzeniaków. Podatna na porażenie zarazą ziemniaka. Jest to jedyna francuska kreacja wpisana do KR
ETOLA – wczesna odmiana krajowa wyhodowana w HZ Zamarte. Jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego o dobrym smaku. Odmiana spełnia wymagane parametry do przetwórstwa
na chipsy. Charakteryzuje się okrągłymi, bardzo dużymi bulwami o regularnym kształcie i dość płytkich
oczkach. Skórka oraz miąższ koloru żółtego. Bulwy, zarówno surowe jak i gotowane nie wykazują zdolności
do ciemnienia. Plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie. Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego. Kreacja średnio odporna na wirus Y i liściozwoju, dość podatna na porażenie zarazą ziemniaka. Jest
przydatna do uprawy na terenie całego kraju.
ANTOINET – pochodząca z Niederlandów średniowczesna odmiana, której pełnomocnikiem jest HZPC
Polska. Kreacja w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym. Cechuje się najwyższą oceną smakowitości
wśród nowo zarejestrowanych. Bulwy bardzo duże, okrągłoowalne o bardzo regularnym kształcie i płytkich
oczkach. Kreacja o żółtej skórce oraz żółtym miąższu. Bardzo plenna, o dużym udziale w plonie frakcji handlowej. Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego. Podatna na wirus Y oraz liściozwoju, co sprawia, że
w rejonach uprawy o dużym zagrożeniu wirusami, będzie wymagać częstej wymiany sadzeniaków. Podatna
na porażenie zarazą ziemniaka.
AMETYST – odmiana średniowczesna wyhodowana w Pomorsko-Mazowieckiej Hodowli Ziemniaka
w Strzekęcinie. Jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego o przeciętnym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, o dość regularnym kształcie, przeciętnej głębokości oczek, jasnobeżowej
skórce i kremowej barwie miąższu. Potencjał plonotwórczy bardzo duży. Potwierdza to średni plon, ponad
64 t z ha. Jest to najplenniejsza nowo zarejestrowana odmiana, o dużym udziale w plonie frakcji handlowej.
Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego. Cechuje się wysoką odpornością na wirus Y oraz średnią na
wirus liściozwoju. Dość odporna na porażenie zarazą ziemniaka (najwyższa wśród nowości). Przydatna do
uprawy na terenie całego kraju.
grudzień 2009 rok
108
JUTRZENKA – krajowa odmiana średniowczesna z hodowli w Strzekęcinie. Jest w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego o dość dobrym smaku. Charakteryzują ją bulwy bardzo duże,
o dość regularnym kształcie, dość płytkich oczkach, jasnobeżowej skórce i jasnożółtej barwie miąższu. Bulwy
surowe jak i po ugotowaniu nie wykazują zdolności do ciemnienia miąższu. Bardzo plenna, o dużym udziale
w plonie frakcji handlowej. Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego. Cechuje się wysoką odpornością
na wirus Y oraz średnią na wirus liściozwoju, podatna na porażenie zarazą ziemniaka. Przydatna do uprawy
ORCHESTRA – odmiana, która pochodzi z holenderskiej hodowli C. Meijer. Średniowczesna, w typie
konsumpcyjnym sałatkowym o dość dobrym smaku. Charakteryzują ją bulwy bardzo duże, o regularnym
kształcie, płytkich oczkach, żółtej skórce i żółtym miąższu. Odmiana bardzo plenna, o dużym udziale
w plonie frakcji handlowej. W tej grupie wczesności, cechuje się dość niską skrobiowością (około 11%).
Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego. Kreację cechuje wysoka odporność na wirus Y. Natomiast
jest podatna na wirus liściozwoju oraz bardzo podatna na porażenie zarazą ziemniaka. Przydatna do uprawy
SAGITTA – odmiana średniowczesna z Holandii, której pełnomocnikiem jest HZPC Polska. Kreacja w
typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym o dość dobrym smaku. Bulwy bardzo duże, owalne o regularnym
kształcie i płytkich oczkach. Miąższ ma barwę jasnożółtą natomiast skórka jest żółta. Odmiana plenna, o dużym
udziale w plonie frakcji handlowej. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Wysoko odporna na wirus Y oraz
natomiast podatna na wirus liściozwoju. Dość podatna na porażenie zarazą ziemniaka.
DANUTA – średniopóźna niemiecka odmiana skrobiowa, której hodowcą jest Böhm -Nordkartoffel
Agrarproduktion OHG. Jej skrobiowość wynosi średnio 18,5%. Jest bardzo plenna, o dużych okrągłoowalnych
bulwach. Skórka i miąższ koloru żółtego. Kreacja cechuje się wysoką odpornością na wirus Y, średnio odporna
na wirus liściozwoju, jak również na porażenie zarazą ziemniaka. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju,
a zwłaszcza w rejonach o dużym zagrożeniu wirusami. Powyższe cechy odmiany Danuta przyczyniły się do
tego, że znajduje się wśród trzydziestu odmian skrobiowych w KR.
Informacji na temat wszystkich odmian zarejestrowanych w Polsce można znaleźć w corocznie aktualizowanej Liście Opisowej Odmian COBORU (www.coboru.pl/pdo), w opracowaniach wyników doświadczeń
PDO województwa zachodniopomorskiego.
Tabela 14.1. Plon bulw, zawartość skrobi i plon skrobi (doświadczenia rejestrowe COBORU, 2007-2008)
Grupa
wczesności
bardzo
wczesna
wczesne
Plon
bulw
ogólny
Zawartość
skrobi
Plon
skrobi
%
wzorca
%
%
wzorca
%
wzorca
% plonu
ogólnego
skala 9o
443
12,7
428
jadalna
93
12,5
91
97
7
Wzorzec dt/ha; %
449
12,4
55
438
Odmiana
Użytkowanie
Wzorzec dt/ha; %
INGRID
średniopóźna
Wielkość
bulw
ALTESSE
jadalna
100
12,8
105
98
95
8
ETOLA
jadalna, chipsy
98
14,9
118
98
97
9
441
14,1
63
426
Wzorzec dt/ha; %
średniowczesne
Plon bulw
handlowy
ANTOINET
jadalna
118
13,0
107
119
98
9
AMETYST
jadalna
146
14,4
146
145
97
8
JUTRZENKA
jadalna
115
13,4
109
116
98
9
ORCHESTRA
jadalna
114
11,2
88
115
98
9
SAGITTA
jadalna
103
14,1
101
103
98
9
Wzorzec dt/ha; %
504
16,4
82
485
100
18,5
114
99
96
8
DANUTA
skrobiowa
grudzień 2009 rok
ż
jbż
jbż
ż
ż
ANTOINET
AMETYST
JUTRZENKA
ORCHESTRA
SAGITTA
ż
ż
ETOLA
DANUTA
jbż
ALTESSE
ż
jż
jż
jż
kr
ż
ż
ż
jż
4
Barwa
miąższu
oow
ow
oow
oow
oow
oow
o
ow
oow
5
Kształt
bulw
7,3
7,1
7,2
6,8
6,6
7,5
6,8
7,7
7,6
6
7,6
7,3
7,3
6,8
7,0
7,2
6,3
7,5
7,7
7
skala 9o
Głębokość
oczek
Objaśnienia: kol. 3: ż – żółta, jbż – jasnobeżowa; kol. 4: jż – jasnożółta, ż – żółta, kr – kremowa;
kol. 5; o – okrągły, ow – owalny, oow – okrągło-owalny
kol. 6 - 8, 11 - 13: skala 9o: 9o – stan najlepszy, 1o – stan najgorszy
średniopóźna
średniowczesne
wczesne
ż
3
Barwa
skórki
INGRID
2
1
bardzo
wczesna Odmiana
Grupa
wczesności
Zarys
kształtu
6,5
6,7
6,5
6,8
6,2
7,3
6,9
7,1
7,1
8
Smak
Tabela 14.2. Ocena cech konsumpcyjnych i odpornościowych (doświadczenia COBORU, 2007-2008)
C
B
AB
BC
BC
B
B-BC
AB
B
9
Typ
konsumpcyjny
Ro1
Ro1
Ro1
Ro1
Ro1
Ro1
Ro1
Ro1
Ro1
10
mątwik
ziemniaczany
8
8
8
8
8
3-4
5-6
3-4
3-4
11
Y
5-6
3-4
3-4
5-6
5-6
3-4
5-6
3-4
5-6
12
skala 9o
liściozwój
wirusy
Odporność
5
4
2
2
6
3
4
3
2
13
zaraza
ziemniaka
liście
grudzień 2009 rok
110
Ryc. 1. Lokalizacja doświadczeń PDO z ziemniakiem w województwach: zachodniopomorskim,
pomorskim, lubuskim, wielkopolskim i kujawsko-pomorskim w latach 2008-2009
grudzień 2009 rok
Tabela 14.3. Ziemniak. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiany
Rok
zarejestrowania
Hodowca
Stopień
kwalifikacji
sadzeniaków
1
2
3
4
bardzo wczesne jadalne
1
Ruta
1985
HZ Zamarte
PB II
2
Bard
1999
HZ Zamarte
PB II
3
Denar
1999
HZ Zamarte
PB II
4
Lord
1999
HZ Zamarte
PB II
5
Justa
2006
HZ Zamarte
PB II
6
Miłek
2006
HZ Zamarte
PB II
7
Flaming
2007
HZ Zamarte
PB II
wczesne jadalne
1
Vineta
1998
Europlant DE
PB II
2
Korona
2002
HZ Zamarte
PB II
3
Bellarosa
2006
Europlant DE
PB II
4
Eugenia
2006
HZ Zamarte
PB II
5
Ewelina
2006
Europlant DE
B II
6
Owacja
2006
PMHZ Strzekęcin
PB II
7
Cyprian
2007
HR Szyldak
PB II
8
Altesse
2009
GROCEP FR
CA
średniowczesne jadalne
1
Satina
2000
Saka-Ragis DE
PB II
2
Zebra
2000
HR Szyldak
PB II
3
Bartek
2003
HZ Zamarte
PB II
4
Cekin
2004
HR Szyldak
PB II
5
Tajfun
2004
PMHZ Strzekęcin
PB II
6
Elanda
2005
HZ Zamarte
PB II
7
Roxana
2005
Europlant DE
PB II
8
Benek
2006
HZ Zamarte
PB II
9
Finezja
2007
HZ Zamarte
PB II
10
Promyk
2008
PMHZ Strzekęcin
PB II
11
Wiarus
2008
PMHZ Strzekęcin
PB II
średniopóźne i późne jadalne
1
Zeus
2000
HR Szyldak
PB II
2
Syrena
2002
PMHZ Strzekęcin
PB II
3
Ursus
2004
PMHZ Strzekęcin
CA
4
Jelly
2005
Europlant DE
PB II
5
Medea
2005
HZ Zamarte
PB II
6
Niagara
2005
HZ Zamarte
PB II
7
Roko
2005
Agrico B.A. NL
CA
8
Soplica
2008
PMHZ Strzekęcin
PB II
grudzień 2009 rok
112
Tabela 14.3. Ziemniak. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru: 2009 - cd.
Lp.
Odmiany
Rok
zarejestrowania
Hodowca
Stopień
kwalifikacji
sadzeniaków
1
2
3
4
średniowczesne skrobiowe
1
Glada
1994
PMHZ Strzekęcin
PB II
2
Kuba
1999
HZ Zamarte
PB II
3
Rumpel
2000
PMHZ Strzekęcin
PB II
4
Pasat
2002
PMHZ Strzekęcin
B II
5
Adam
2005
HR Szyldak
PB II
6
Zuzanna
2007
Europlant DE
BI
średniopóźne i późne skrobiowe
1
Hinga
1996
PMHZ Strzekęcin
CA
2
Jasia
1999
HR Szyldak
3
Pasja
2000
PMHZ Strzekęcin
CA
4
Skawa
2000
HR Szyldak
CA
5
Rudawa
2002
HR Szyldak
PB II
6
Sonda
2002
PMHZ Strzekęcin
7
Ślęza
2003
HR Szyldak
PB II
8
Inwestor
2005
PMHZ Strzekęcin
PB II
9
Pokusa
2006
PMHZ Strzekęcin
CA
10
Sekwana
2006
HZ Zamarte
11
Kuras
2007
Agrico B.A. NL
12
Bosman
2008
PMHZ Strzekęcin
PB II
CA
PB II
CA
PB II
Kol.1-3: nazwy badanych odmian i ich hodowców podano zgodnie ze stanem w roku 2009
Kol.3: HZ Zamarte – Hodowla Ziemniaka Zamarte, PMHZ – Pomorsko-Mazowiecka Hodowla
Ziemniaka Strzekęcin, HR Szyldak – Hodowla Roślin Szyldak
Kol. 4: PB II – sadzeniaki w stopniu przedbazowym; B I, B II – sadzeniaki w stopniu bazowym
klasy I i II; CA, CB – sadzeniaki kwalifikowane w klasie A i B
grudzień 2009 rok
SDOO Chrząstowo
SDOO Karżniczka
SDOO Rarwino
SDOO Szczecin
SDOO Świebodzin
PD Bobrowniki
PD Głodowo
PD Kościelec
GR Zamarte
PODR Lubań
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
9
6
4
4
4
2
9
4
2
1
5
2
5,4
5,6
5,8
6,5
6,2
7,2
7,8
6,9
5,9
7,0
6,7
3
pszenżyto oz.
m.motylk-zboż.
pszenica oz.
pszenżyto oz.
pszenżyto oz.
jęczmień jary
kapusta głow.
pszenica jara
pszenica oz.
jęczmień oz.
groch siewny
4
Przedplon
30
30
-
-
40
-
35
2,5
-
30
30
5
obornik
t/ha
organiczne
67
92
120
100
100
100
80
140
128
100
125
N
42
80
120
100
100
84
64
75
120
90
100
6
P2O5
90
175
180
150
150
144
120
150
180
140
150
K2O
mineralne kg/ha
Zbiór
20.04
20.04
16.04
16.04
-
22.04
28.04
22.04
18.04
-
20.04
7
20.04
20.04
20.04
16.04
14.04
23.04
-
22.04
22.04
16.04
21.04
24.08
12.08
21.08
19.08
-
3.09
18.08
4.09
10.08
-
28.08
24.08
24.08
10.09
26.08
-
10.09
1.09
15.09
19.08
-
28.08
8
9.09
3.09
19.09
10.09
-
-
-
19.10
18.09
-
10.10
28.09
17.09
29.10
28.09
5.10
9.10
-
20.10
7.10
6.10
23.10
bardzo średniośreniowczesne wczesne bardzo
średniowczesne
późne
i
do
wczesne
wczesne
i późne
wczesne późne
Sadzenie
Kol. 2: kompl. glebowy: 1 – pszenny bardzo dobry, 2 – pszenny dobry, 4 – żytni bardzo dobry, 5 – żytni dobry, 6 – żytni słaby, 9 – zbożowo-pastewny słaby
SDOO Białogard
1
Punkt
doświadczalny
1
Lp.
Odczyn
Kompleks gleby
glebowy
pH
w KCl
Nawożenie
Tabela 14.4. Ziemniak. Warunki prowadzenia doświadczeń; termin sadzenia i zbiorów 2009
grudzień 2009 rok
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień
5
6
7
8
9
15,4
67,1
104,3 21,3
77,2
105,2 49,9
128,5 65,5
115,1 62,7
12,2
48,5
96,0
68,6
1,3
24,6
23,4
SDOO Karżniczka
67,4
72,0
4,9
38,0
33,1
26,0
PD Bobrowniki
60,8
5,7
43,2
17,3
10,3
56,1
0,0
44,4
31,1
16,4
77,7
0,9
43,0
27,4
14,5
77,6
46,9
72,9
26,4
76,9
55,8
72,3
1,2
52,3
21,3
13,2
93,9
7,5
53,3
37,2
27,7
34,2
19,5
46,2
48,5
48,9
5,3
29,7
17,0
16,8
40,2
93,4
40,3
30,3
54,8
74,7 102,7 70,6 106,8 136,4 75,9
96,3
6,9
50,9
25,0
21,3
PD Kościelec
65,3 113,0 124,8 100,7 78,3 121,6 96,8
70,8
54,0
19,2
51,0
44,1
PODR o/Lubań
22,1
HZ Zamarte
415,2 203,8 260,6 308,3 324,9 228,9 275,7 302,5 250,3 286,8 201,3
Kwiecień
4
73,5
42,2
PD Rarwino
7,5
SDOO Chrząstowo
∑ VI-IX
Marzec
3
47,1
SDOO Szczecin D.
16,5
PD Głodowo
438,2 260,6 183,0 305,3 324,9 297,9 296,0 253,6 299,2 345,5 262,4
Luty
2
SDOO Białogard
24,2
SDOO Świebodzin
∑ IV-VIII
Styczeń
Miesiąc
1
Lp.
SDOO Białogard
-
-
13,5
18,0
18,7
14,6
12,3
9,9
3,2
-0,6
-1,5
SDOO Szczecin D.
-
-
13,9
18,6
19,1
15,1
13,2
11,6
4,0
0,0
-2,1
PD Rarwino
-
-
12,3
18,1
17,8
12,8
11,1
10,1
3,3
-0,2
-1,8
PODR o/Lubań
-
-
14,3
18,2
18,5
14,5
12,6
10,7
2,8
-0,2
-0,9
-
-
13,6
17,7
18,4
14,0
11,7
9,5
2,6
-1,0
-1,6
SDOO Karżniczka
Temperatura [˚C]
-
-
13,7
18,6
18,9
15,1
12,5
10,1
3,1
-0,9
-3,6
PD Bobrowniki
Opady [mm]
-
-
15,4
19,2
19,6
15,7
13,4
10,5
3,0
-0,6
-2,6
PD Kościelec
Tabela 14.5. Warunki meteorologiczne prowadzenia doświadczeń 2009
HZ Zamarte
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
SDOO Chrząstowo
-
-
14,3
18,7
18,8
14,9
12,5
10,6
2,7
-1,2
-3,4
PD Głodowo
-
-
14,4
18,1
19,2
15,6
12,9
10,2
2,4
-1,1
-3,6
SDOO Świebodzin
-
-
14,8
18,9
19,1
15,5
13,6
11,3
4,3
-0,4
-3,2
114
grudzień 2009 rok
Denar
Flaming
Justa
Lord
Miłek
Ruta
2
3
4
5
6
7
87
86
128
121
70
92
107
92
230
4
2009
104
95
90
-
-
114
111
102
5
2008
108
124
101
92
88
109
81
180
6
2009
103
117
83
-
-
108
108
207
7
2008
SDOO
Karżniczka
117
126
101
65
88
117
83
228
8
2009
104
80
99
-
-
111
93
108
9
2008
PD
Kościelec
111
134
115
78
79
114
66
256
10
2009
97
97
99
-
-
116
99
203
11
2008
GR/HZ
Zamarte
102
138
111
81
71
121
72
254
12
2009
112
96
100
-
-
115
115
208
13
2008
PD
Głodowo
105
118
104
81
85
106
98
210
14
2009
86
104
89
-
-
104
108
103
15
2008
SDOO
Świebodzin
SDOO
Białogard
112
136
102
73
81
105
88
225
16
2009
101
105
105
-
-
109
104
171
18
2008
PMHZ
Strzekęcin
Denar
Flaming
Justa
Lord
Miłek
Ruta
2
3
4
5
6
7
84
119
76
-
-
129
81
90
2008
84
133
127
68
81
111
91
197
88
102
89
-
-
111
110
76
2008
PODR
O/Lubań
2009
bulwy o średnicy powyżej 30 mm
94
123
84
87
102
110
96
Bard
1
2009
209
1
Odmiana
Wzorzec dt/ha
Lp
PD
Rarwino
109
126
102
91
83
112
80
169
2009
102
118
84
-
-
110
107
201
2008
SDOO
Karżniczka
122
134
105
58
78
121
79
179
2009
114
79
109
-
-
110
83
71
2008
PD
Kościelec
114
140
120
73
68
118
63
232
2
2009
96
99
99
-
-
117
102
194
2008
GR
Zamarte
102
145
117
79
57
126
70
237
2009
112
96
101
-
-
114
115
199
2008
PD
Głodowo
106
123
107
79
75
109
98
197
2009
86
106
91
-
-
105
106
98
2008
SDOO
Świebodzin
SDOO
Białogard
116
140
111
76
92
116
76
175
2009
102
108
107
-
-
108
105
153
2008
PMHZ
Strzekęcin
92
84
105
-
-
125
79
95
19
2008
Tabela 14.7. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon handlowy bulw – zbiór 40 dni od wschodów w % wzorca w latach 2009-2008
94
105
83
-
-
125
88
122
3
2008
PODR
O/Lubań
94
83
105
-
-
125
80
94
2008
LODR
Kalsk
119
82
83
116
108
95
Bard
1
2
2009
234
1
Odmiana
Wzorzec dt/ha
Lp.
PD
Rarwino
LODR
Kalsk
21
146
100
114
95
98
98
20
227
82
112
87
75
104
128
105
105
133
109
76
79
115
81
199
2009
3
97
101
96
-
-
114
99
131
2008
Średni plon
ogólny
2008
2009
Średni plon
ogólny
Tabela 14.6. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon ogólny bulw – zbiór po 40 dniach od wschodów w % wzorca w latach 2009-2008
grudzień 2009 rok
78
Bard
Denar
Flaming
Justa
Lord
Miłek
Ruta
1
2
3
4
5
6
7
101
105
93
-
-
101
89
158
2008
92
103
115
81
99
113
93
487
2009
100
96
104
-
-
124
104
341
2008
PODR
O/Lubań
90
96
103
74
90
106
79
596
2009
88
93
105
-
-
123
103
455
2008
SDOO
Karżniczka
100
96
96
100
100
116
88
485
2009
98
94
107
-
-
116
110
170
2008
PD
Kościelec
89
104
106
86
105
119
87
381
2
2009
91
95
113
-
-
128
93
460
2008
GR/HZ
Zamarte
86
91
108
77
79
109
82
654
2009
106
89
104
-
-
118
110
355
2008
PD
Głodowo
79
92
107
70
77
108
86
416
2009
86
110
102
-
-
106
103
319
2008
SDOO
Świebodzin
88
109
116
82
87
113
102
647
2009
SDOO
Białogard
Denar
Flaming
Justa
Lord
Miłek
Ruta
2
3
4
5
6
7
100
114
84
-
-
101
86
130
2008
89
100
99
78
60
86
73
Bard
1
2009
431
1
Odmiana
Wzorzec dt/ha
Lp.
PD
Rarwino
91
102
118
79
97
115
95
438
2009
97
97
108
-
-
126
102
305
2008
PODR
O/Lubań
90
95
104
74
83
109
78
572
2009
88
92
108
-
-
127
102
425
2008
SDOO
Karżniczka
100
98
97
100
96
118
87
474
2009
92
94
112
-
-
121
106
153
2008
PD
Kościelec
88
111
110
83
94
128
84
341
2
2009
91
96
113
-
-
128
94
447
2008
GR/HZ
Zamarte
85
91
108
77
77
109
80
648
2009
107
90
105
-
-
118
109
337
2008
PD
Głodowo
77
92
107
68
72
107
84
410
2009
86
111
102
-
-
106
102
309
2008
SDOO
Świebodzin
73
110
121
85
87
118
102
613
2009
SDOO
Białogard
118
99
108
-
-
100
98
330
2008
90
115
109
-
-
115
107
379
2008
330
102
114
105
99
97
86
109
88
81
106
99
89
118
100
109
-
-
99
99
322
2008
91
113
107
-
-
115
109
363
2008
3
2008
515
2009
Średni plon
ogólny
866
99
108
80
83
111
107
490
2009
3
97
101
105
-
-
115
101
310
2008
Średni plon
ogólny
Tabela 14.9. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon handlowy bulw, zbiór po zakończeniu wegetacji w % wzorca w latach 2009 i 2008
90
102
97
79
68
89
461
1
2009
PD
Rarwino
Wzorzec dt/ha
Lp.
Odmiana
LODR
Kalsk
Tabela 14.8. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon ogólny bulw, zbiór po zakończeniu wegetacji w % wzorca w latach 2009 i 2008
PMHZ
Strzekęcin
PMHZ
Strzekęcin
LODR
Kalsk
116
grudzień 2009 rok
Bard
Denar
Flaming
Justa
Lord
Miłek
Ruta
1
2
3
4
5
6
7
12,5
13,4
11,1
12,4
13,4
11,2
10,6
2009
13,7
14,7
12,0
-
-
12,2
12,4
2008
7,3
4,2
3,1
5,9
10,1
3,3
6,4
do 35
mm
20,9
25,6
18,1
22,5
37,7
17,7
23,8
36-50
mm
29,4
32,9
26,4
30,3
32,8
29,2
34,6
2009
51-60
mm
42,4
37,3
52,4
41,4
19,5
49,8
35,0
pow. 60
mm
92,7
95,8
96,9
94,1
89,9
96,7
93,6
pow. 35
mm
7,3
5,5
6,1
94
Altesse
Bellarosa
Cyprian
Eugenia
Ewelina
Korona
Owacja
Vineta
1
2
3
4
5
6
7
8
95
90
104
82
92
94
101
491
1
2009
89
110
98
80
-
113
107
-
266
2008
PD
Rarwino
Wzorzec dt/ha
Lp.
Odmiana
106
101
107
89
90
105
110
89
510
2009
89
92
114
89
-
113
99
-
323
2008
PODR
O/Lubań
103
81
116
99
90
108
112
87
584
2009
89
95
107
86
-
109
115
-
540
2008
SDOO
Karżniczka
104
102
103
96
84
114
100
94
493
2009
77
87
103
92
-
150
101
-
276
2008
PD
Kościelec
109
90
120
90
95
91
98
104
375
2
2009
89
96
115
96
-
112
89
-
490
2008
GR/HZ
Zamarte
107
111
92
90
85
100
101
86
606
2009
100
80
101
80
-
134
102
-
417
2008
PD
Głodowo
-
-
5,3
7,2
29,8
30,5
23,9
-
-
25,3
31,7
36-50
mm
101
123
98
88
97
107
108
92
329
2009
94
99
106
93
-
121
85
-
432
2008
SDOO
Świebodzin
do 35
mm
Tabela 14.11. Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2009 i 2008
Odmiana
Lp.
33,3
36,2
32,0
110
108
105
87
100
101
93
92
676
2009
-
-
32,4
34,8
2008
51-60
mm
Udział bulw poszczególnych frakcji w plonie ogólnym (%)
SDOO
Białogard
Zawartość skrobi
%
96
86
107
97
-
107
105
-
443
2008
PMHZ
Strzekęcin
94,7
37,0
93,9
94,5
92,7
38,0
27,7
29,4
87
91
106
82
-
123
108
-
479
2008
104
100
105
90
91
102
102
92
508
2009
3
90
93
106
88
-
120
102
-
407
2008
Średni plon
ogólny
-
-
-
92,8
26,4
-
pow. 35
mm
pow. 60
mm
LODR
Kalsk
Tabela 14.10. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2009 i 2008
grudzień 2009 rok
1
452
97
106
94
89
78
104
89
95
2009
242
107
108
78
99
115
89
2008
PD
Rarwino
466
88
115
100
91
89
107
99
107
2009
293
105
105
91
116
90
90
2008
PODR
O/Lubań
565
84
115
110
90
99
115
79
105
2009
525
117
109
86
107
91
90
2008
SDOO
Karżniczka
481
90
101
112
82
97
105
102
105
2009
252
107
157
96
92
80
77
2008
PD
Kościelec
345
92
106
91
97
88
122
87
113
2
2009
483
89
111
97
114
96
90
2008
GR/HZ
Zamarte
602
85
102
100
85
90
92
109
107
2009
409
104
135
81
98
80
100
2008
PD
Głodowo
318
92
111
108
94
88
98
122
101
2009
Odmiana
Altesse
Bellarosa
Cyprian
Eugenia
Ewelina
Korona
Owacja
Vineta
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
12,9
13,1
11,0
12,9
12,1
14,2
12,8
12,3
2009
133,3
14,5
12,4
13,5
-
13,8
13,0
-
2008
Zawartość skrobi
%
3,2
5,6
3,5
4,7
4,3
4,7
1,6
7,0
do 35
mm
16,2
26,0
20,6
24,9
21,1
19,6
10,3
31,4
36-50
mm
2009
51-60
mm
32,6
33,5
32,4
38,1
29,9
30,8
25,6
40,7
656
87
94
101
102
87
107
107
111
2009
SDOO
Białogard
48,0
34,9
43,5
32,3
44,7
44,9
62,6
21,0
pow. 60
mm
96,8
94,4
96,5
95,3
95,7
95,3
98,4
93,0
pow. 35
mm
4,3
5,0
6,7
3,8
-
4,8
2,5
-
do 35
mm
20,0
27,5
25,6
18,0
-
19,1
12,6
-
36-50
mm
436
105
107
96
106
87
96
2008
PMHZ
Strzekęcin
31,6
35,6
32,8
33,2
-
27,3
21,4
-
2008
51-60
mm
416
85
121
93
105
99
93
2008
SDOO
Świebodzin
Tabela 14.13. Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2009 i 2008
Wzorzec dt/ha
1
Altesse
2
Bellarosa
3
Cyprian
4
Eugenia
5
Ewelina
6
Korona
7
Owacja
8
Vineta
Lp.
Odmiana
Tabela 14.12. Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne. Plon handlowy bulw w % wzorca w latach 2009 i 2008
LODR
Kalsk
44,0
31,9
34,9
45,1
-
48,8
63,6
-
pow. 60
mm
456
110
127
83
99
91
88
2008
3
390
103
120
89
104
92
90
2008
95,7
95,0
93,3
96,2
-
95,2
97,5
-
pow. 35
mm
485
89
106
102
91
89
106
99
105
2009
Średni plon
ogólny
118
grudzień 2009 rok
Benek
Cekin
Elanda
Finezja
Promyk
Roxana
Satina
Tajfun
Wiarus
Zebra
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
95
98
114
91
104
102
98
97
98
92
105
Bartek
1
2009
440
1
Odmiana
Wzorzec dt/ha
Lp.
89
-
109
95
90
-
-
101
93
-
99
332
2008
PD
Rarwino
93
101
118
97
100
96
107
97
101
76
109
438
2009
100
-
106
93
112
-
-
118
109
-
111
441
2008
PODR
O/Lubań
102
80
118
91
90
99
112
82
102
90
116
605
2009
107
-
104
91
91
-
-
116
97
-
105
684
2008
SDOO
Karżniczka
107
106
115
87
97
86
116
84
98
66
132
423
2009
2
95
-
110
99
109
-
-
115
101
-
130
442
2008
PD
Kościelec
Punkt doświadczalny
101
88
114
103
87
98
107
89
108
74
126
383
2009
116
-
104
90
93
-
-
117
83
-
126
511
2008
GR/HZ
Zamarte
121
110
115
91
95
88
107
94
90
61
122
502
2009
108
-
110
84
107
-
-
117
95
-
125
500
2008
PD
Głodowo
Tabela 14.14. Ziemniak. Odmiany średniowczesne jadalne. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2009 i 2008
SDOO
Białogard
91
98
118
103
97
90
107
93
102
82
115
549
2009
PMHZ
Strzekęcin
114
-
132
93
101
-
-
96
105
-
106
354
2008
101
97
116
94
95
94
107
90
99
77
117
477
2009
3
104
-
111
92
100
-
-
111
97
-
114
466
2008
Średni plon
ogólny
grudzień 2009 rok
Benek
Cekin
Elanda
Finezja
Promyk
Roxana
Satina
Tajfun
Wiarus
Zebra
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
81
-
116
95
97
-
-
104
85
-
96
292
2008
bulwy o średnicy powyżej 35mm
95
99
116
90
105
100
98
95
99
91
106
Bartek
1
2009
432
1
Odmiana
Wzorzec dt/ha
Lp.
PD
Rarwino
89
104
118
97
102
95
107
96
104
75
108
394
2009
85
-
113
92
113
-
-
119
119
-
112
393
2008
PODR
O/Lubań
98
81
120
93
93
95
116
84
106
92
121
566
2009
104
-
105
93
91
-
-
114
95
-
105
660
2008
SDOO
Karżniczka
106
11
120
88
96
71
119
82
101
67
134
393
2009
2
85
-
115
100
109
-
-
119
100
-
119
390
2008
PD
Kościelec
93
91
118
106
84
84
113
92
114
74
126
344
113
-
104
91
94
-
-
117
83
-
127
503
2008
GR/HZ
Zamarte
2009
120
110
116
91
96
86
108
94
89
61
123
493
2009
101
-
110
86
107
-
-
119
96
-
126
488
2008
PD
Głodowo
Tabela 14.15. Ziemniak. Odmiany średniowczesne jadalne. Plon handlowy bulw w % wzorca w latach 2009 i 2008
SDOO
Białogard
86
97
124
103
101
94
112
86
106
65
121
496
2009
PMHZ
Strzekęcin
107
-
134
95
103
-
-
96
104
-
108
344
2008
98
84
118
95
96
89
110
89
103
75
119
445
2009
3
96
-
114
93
102
-
-
112
97
-
113
438
2008
Średni plon
ogólny
120
grudzień 2009 rok
Odmiana
Bartek
Benek
Cekin
Elanda
Finezja
Promyk
Roxana
Satina
Tajfun
Wiarus
Zebra
Lp.
1
2
3
4
8
6
7
8
9
10
11
13,7
15,8
16,9
13,4
14,1
14,6
17,3
12,1
15,3
14,8
16,5
2009
14,0
-
15,6
14,5
12,3
-
-
12,4
14,2
-
14,1
2008
Zawartość skrobi
%
9,0
4,4
4,0
5,6
6,0
10,4
3,6
7,1
3,7
8,3
4,8
do 35
mm
36,7
25,3
22,6
23,7
28,0
50,9
21,3
40,0
21,8
34,4
27,3
36-50
mm
35,0
36,8
35,2
34,5
34,2
29,6
35,4
36,8
35,1
33,5
35,9
2009
51-60
mm
19,
33,6
38,2
36,2
32,7
9,1
39,7
16,1
39,4
23,8
32,1
pow. 60
mm
91,0
95,6
96,0
94,4
94,0
89,6
96,4
92,9
96,3
91,7
95,2
pow. 35
mm
13,1
-
3,4
5,1
4,6
-
-
5,2
5,9
-
5,2
do 35
mm
39,0
-
22,7
19,3
25,0
-
-
20,1
29,7
-
20,8
36-50
mm
32,3
-
36,1
26,5
37,4
-
-
31,8
39,0
-
31,1
2008
51-60
mm
Tabela 14.16. Ziemniak. Odmiany średniowczesne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2009 i 2008
15,6
-
37,8
49,1
33,0
-
-
43,0
25,4
-
42,9
pow. 60
mm
86,9
-
96,6
94,9
95,4
-
-
94,8
94,1
-
96,8
pow. 35
mm
grudzień 2009 rok
1
481
101
86
95
95
105
100
118
97
-
2009
338
89
90
104
104
101
110
2008
PD
Rarwino
419
103
95
95
94
107
98
104
101
-
2009
427
98
105
97
96
97
104
2008
PODR
O/Lubań
592
114
69
92
87
116
103
116
93
106
2009
754
101
108
93
105
87
102
2008
SDOO
Karżniczka
463
93
92
93
81
116
82
117
123
-
2009
495
89
110
91
99
107
101
2
2008
536
102
85
101
88
118
83
117
102
-
2009
576
96
97
101
97
106
101
2008
580
91
98
92
92
115
98
124
86
-
2009
558
98
117
89
97
97
100
2008
PD
Głodowo
1
Odmiana
Ursus
-
472
101
85
95
95
106
100
119
96
2
2009
113
294
91
91
99
110
94
3
2008
9
Wzorzec dt/ha
1 Jelly
2 Niagara
3 Medea
4 Roko
5 Soplica
6 Syrena
7 Zagłoba
8 Zeus
Lp.
PD
Rarwino
-
396
107
93
100
95
109
99
102
91
4
2009
102
394
101
104
99
98
92
5
2008
PODR
O/Lubań
107
570
111
66
91
87
117
105
116
95
6
2009
102
737
102
108
94
107
85
7
2008
SDOO
Karżniczka
-
445
94
91
90
81
116
84
119
122
8
2009
100
475
91
104
92
100
111
9
2008
-
515
101
81
102
87
120
85
118
101
10
2009
101
567
97
97
101
97
104
11
2008
PD
GR/HZ
Kościelec
Zamarte
-
570
92
96
91
92
117
98
124
85
12
2009
97
525
102
115
92
100
91
13
2008
PD
Głodowo
459
108
103
92
103
92
100
2008
-
552
93
89
93
89
105
88
131
107
14
2009
100
451
107
103
92
104
91
15
2008
SDOO
PMHZ
Białogard Strzekęcin
586
98
90
95
87
102
84
128
111
-
2009
SDOO
PMHZ
Białogard Strzekęcin
Tabela 14.18. Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Plon handlowy bulw w %wzorca w latach 2009 i 2008
Wzorzec dt/ha
1 Jelly
2 Niagara
3 Medea
4 Roko
5 Soplica
6 Syrena
7 Zagłoba
8 Zeus
9 Ursus
Lp.
Odmiana
PD
GR/HZ
Kościelec
Zamarte
Tabela 14.17. Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2009 i 2008
3
515
97
104
95
100
98
102
2008
107
503
99
85
94
89
113
94
118
99
16
2009
102
491
99
103
95
102
95
17
2008
Średni plon
ogólny
522
100
88
94
89
111
92
117
101
106
2009
Średni plon
ogólny
122
grudzień 2009 rok
Odmiana
Jelly
Niagara
Medea
Roko
Soplica
Syrena
Zagłoba
Zeus
Ursus
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
17,9
16,7
13,9
15,2
15,9
15,0
14,5
15,1
14,8
16,2
14,7
-
13,8
-
15,1
-
12,9
14,0
2008
Zawartość skrobi
%
2,6
6,5
4,5
3,7
3,6
4,1
4,9
6,8
3,7
do 35
mm
11,1
31,5
21,8
13,9
20,0
22,2
21,3
27,7
16,1
36-50
mm
19,6
38,6
34,1
27,6
33,7
36,4
36,4
33,5
34,3
2009
51-60
mm
66,7
23,2
40,2
55,4
42,9
37,3
37,4
31,9
45,8
pow. 60
mm
97,4
93,5
95,5
96,3
96,4
95,9
95,1
93,2
96,3
pow. 35
mm
4,6
6,7
-
2,9
-
4,4
-
5,1
3,1
do 35
mm
21,0
26,7
-
12,6
-
18,8
-
22,1
11,5
36-50
mm
34,1
39,1
-
29,4
-
33,8
-
31,8
27,8
2008
51-60
mm
Tabela 14.19. Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2009 i 2008
40,3
27,5
-
55,2
-
43,1
-
39,7
57,6
pow. 60
mm
95,4
93,3
-
97,1
-
95,6
-
94,9
96,9
pow. 35
mm
grudzień 2009 rok
124
Doświadczenia PDO z ziemniakiem prowadzone w warunkach
nawadniania i podwyższonego poziomu nawożenia
Doświadczenia prowadzone w warunkach nawadniania z podwyższonym poziomem nawożenia założono
w czterech województwach: łódzkim, małopolskim, mazowieckim oraz zachodniopomorskim. W załączonych
tabelach przedstawione są wyniki plonowania poszczególnych odmian w doświadczeniach nawadnianych
w odniesieniu plonów w doświadczeniach standardowych dla poszczególnych grup wczesności. Wyniki
plonowania poszczególnych odmian podano w odniesieniu do wzorca, który stanowi średnia ze wszystkich
badanych odmian badanych odmian w grupie wczesności. Powyższy typ doświadczalnictwa był prowadzony
dla odmian bardzo wczesnych drugi rok, natomiast dla odmian wczesnych jeden sezon wegetacyjny.
W doświadczeniach stosowane jest odpowiednie zmianowanie oraz prawidłowa jesienna i wiosenna uprawa
roli. Pozwala to na uzyskanie średnich plonów ponad 45 t/ha a w warunkach nawadniania w zależności od
ilości zabiegów nawadniania i wielkości dawek wody nawet o 30% wyższe.
W doświadczeniach standardowych zastosowano nawożenie mineralne na poziomie 350 kg (NPK)
w czystym składniku przy zachowaniu proporcji (1:1:1,5), natomiast w doświadczeniach prowadzonych
w warunkach nawadniania, nawożenie było zwiększone proporcjonalnie o 30%. Do nawadniania używano
deszczowni szpulowych, które były wyposażone w niskociśnieniową konsolę rozlewającą. Należy podkreślić, że doświadczenia są prowadzone w warunkach pełnej ochrony przed chwastami, stonką oraz zarazą
ziemniaka.
grudzień 2009 rok
1
Denar
Flaming
Impala
Justa
Lord
Miłek
Ruta
2
3
4
5
6
7
8
108
124
103
83
98
87
103
94
248
2009
106
104
98
-
-
-
103
102
225
2008
plon ogólny
4
109
128
104
81
99
81
105
93
230
2009
105
105
100
-
-
-
103
101
206
* – bulwy o średnicy powyżej 30 mm
108
122
106
83
93
91
107
91
282
2
109
107
99
-
-
-
108
102
298
2008
4
109
125
108
81
94
86
109
88
265
2009
110
108
100
-
- - 109
102
279
2008
plon handlowy*
Doświadczenia nawadniane
plon ogólny
2009
% wzorca
2008
plon handlowy*
Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w poszczególnych latach
Bard
1
Wzorzec, dt z ha, %
Lp.
Odmiana
Doświadczenia standardowe
13
12
17
13
7
19
17
9
-
2009
- %
37
36
34
-
-
-
39
31
-
2008
Przyrost plonu ogólnego
pod wpływem nawadniania
i podwyższ. nawożenia
Tabela 14.20. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne uprawiane w warunkach standardowych oraz nawadniania z podwyższonym nawożeniem.
Zbiór po 40 dniach od wschodów. Plon ogólny i handlowy. Lata zbioru 2009, 2008
grudzień 2009 rok
1
Odmiana
Denar
Flaming
Impala
Justa
Lord
Miłek
Ruta
2
3
4
5
6
7
8
92
100
113
80
112
94
120
89
566
2009
97
97
111
-
-
-
114
106
452
2008
plon ogólny
4
91
99
115
79
112
92
122
90
545
2009
96
91
113
-
-
-
117
107
425
* – bulwy o średnicy powyżej 35 mm
91
98
116
80
110
94
115
95
633
2
95
96
114
- - - 120
106
656
2008
4
89
97
118
79
111
94
117
95
614
2009
96
93
115
- -
- 122
106
624
2008
plon handlowy*
Doświadczenia nawadniane
plon ogólny
2009
% wzorca
2008
plon handlowy*
Bard
1
Wzorzec, dt z ha, %
Lp.
Doświadczenia standardowe
11
10
15
12
11
12
7
19
13
2009
-
%
42
44
49
-
-
-
53
45
47
2008
Przyrost plonu ogólnego
pod wpływem nawadniania
i podwyższ. nawożenia
Tabela 14.21. Odmiany bardzo wczesne jadalne uprawiane w warunkach standardowych oraz nawadniania z podwyższonym nawożeniem.
Zbiór po zakończeniu wegetacji. Plon ogólny i handlowy. Lata zbioru 2009, 2008
126
grudzień 2009 rok
Denar
Flaming
Impala
Justa
Lord
Miłek
Ruta
2
3
4
5
6
7
8
12,6
14,4
11,8
12,2
11,2
15,0
11,7
11,1
2009
10,5
12,3
14,2
11,5
12,0
14,8
11,3
10,7
dośw.
nawadniane
Kol. 2: bulwy o średnicy powyżej 35 mm
Bard
1
1
Lp.
dośw. stanOdmiana dardowe
2
12,4
13,8
11,4
-
-
-
11,6
11,7
2008
dośw. standardowe
Zawartość skrobi (%)
11,8
13,6
11,2
-
-
-
11,1
11,0
dośw.
nawadniane
2
3
1
3
1
3
2
3
do 35
mm
22
25
17
23
15
35
19
27
36-50
mm
34
41
31
33
28
40
33
38
3
2009
51-60
mm
42
31
51
41
56
22
46
32
pow.
60 mm
98
97
99
97
99
97
98
97
pow.
35 mm
3
4
2
-
-
-
2
4
do 35
mm
20
27
14
-
-
-
14
22
36-50
mm
doświadczenia nawadniane
33
33
30
-
-
-
25
31
4
2008
51-60
mm
44
36
54
-
-
-
59
43
pow.
60 mm
Udział bulw poszczególnych wielkości w plonie ogólnym (%)
97
96
98
-
-
-
98
96
pow.
35 mm
Tabela 14.22. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne uprawiane w warunkach nawadniania oraz podwyższonego nawożenia. Zawartość skrobi oraz
struktura plonu po zakończeniu wegetacji. Lata zbioru 2009, 2008
grudzień 2009 rok
128
Tabela 14.23. Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne uprawiane w warunkach standardowych oraz
nawadniania z podwyższonym nawożeniem. Plon ogólny i handlowy bulw. Rok zbioru: 2009
Plon ogólny
Lp.
Odmiana
doświadczenia
standardowe
1
Wzorzec, dt z ha
Przyrost plonu
ogólnego pod
wpływem
nawadniania
i podwyższonego
nawożenia (%)
Plon handlowy
doświadczenia
nawadniane
doświadczenia
standardowe
2
doświadczenia
nawadniane
3
4
605
656
587
635
1
Altesse
88
89
86
87
9
2
Bellarosa
103
103
105
105
9
3
Cyprian
106
105
107
106
7
4
Eugenia
92
92
88
89
9
5
Ewelina
92
87
92
87
2
6
Korona
108
108
109
108
9
7
Owacja
109
113
110
114
13
8
Vineta
103
104
104
105
10
4
Tabela 14.24. Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne uprawiane w warunkach nawadniania oraz
podwyższonego nawożenia. Plon i zawartość skrobi, struktura plonu. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Plon skrobi
% wzorca
Udział bulw poszczególnych
wielkości
w plonie ogólnym (%)
Zawartość skrobi
%
dośw.
dośw.
dośw.
dośw.
do 35 36-50 51-60 pow. pow.
standardowe nawadniane standardowe nawadniane mm
mm
mm 60 mm 35 mm
1
Wzorzec, dt z ha
2
3
76,3
82,7
12,7
12,6
1
Altesse
87
89
12,5
12,5
5
39
37
19
95
2
Bellarosa
103
104
12,8
12,7
1
9
28
62
99
3
Cyprian
115
115
13,7
13,8
2
19
29
50
98
4
Eugenia
85
86
11,8
11,8
3
24
34
39
97
5
Ewelina
90
85
12,5
12,3
2
20
41
37
98
6
Korona
97
95
11,4
11,0
3
16
33
48
97
7
Owacja
117
120
13,5
13,5
2
17
27
54
98
8
Vineta
106
106
13,1
12,8
1
16
36
47
99
4
grudzień 2009 rok
Glada
Kuba
Pasat
Rumpel
Zuzanna
Bosman ‫٭‬
Inwestor
Jasia
Kuras
Hinga
Pasja
Pokusa
Rudawa
Sekwana ‫٭‬
Skawa
Ślęza
Sonda
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
95
102
110
-
89
121
107
93
124
121
95
-
96
95
98
97
96
75
498
2008
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
2009
99
79
95
-
99
115
107
99
118
102
93
-
110
120
111
108
98
100
368
2008
PMHZ
Strzekęcin
114
97
118
138
70
102
119
98
113
100
101
90
79
100
98
66
100
94
579
2009
106
94
96
-
104
113
105
96
112
117
87
-
98
102
101
99
105
84
625
2008
SDOO
Karżniczka
‫ ٭‬odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2008
104
99
110
99
86
89
122
93
101
110
100
103
89
103
109
100
100
82
Adam
1
2009
524
1
Odmiana
Wzorzec dt /ha
Lp.
SDOO
Białogard
97
110
89
126
84
88
95
86
115
99
88
96
97
114
108
95
101
110
350
2009
106
93
93
82
125
105
111
108
102
90
-
101
104
102
106
87
81
411
2008
PODR
o/Lubań
2
110
118
109
126
88
90
86
87
114
95
105
102
93
101
102
88
108
79
429
2009
83
99
109
-
103
116
107
102
116
110
97
-
100
104
97
106
95
79
397
2008
SDOO
Kościelec
108
92
111
98
94
83
91
92
114
88
116
98
102
115
98
99
94
106
333
2009
97
92
110
-
107
115
110
105
117
127
102
-
86
88
103
87
90
82
250
2008
PD
Bobrowniki
111
102
96
115
92
101
94
104
108
99
98
96
95
102
96
91
103
95
528
2009
85
90
92
-
97
118
100
96
101
115
91
-
108
110
104
111
101
95
512
2008
SDOO
Chrząstowo
120
112
97
127
94
90
97
105
104
107
90
94
81
98
96
95
98
94
395
2009
99
97
107
-
101
114
107
99
111
104
84
-
103
104
97
97
98
95
461
2008
SDOO
Świebodzin
Tabela 14.25. Ziemniak. Odmiany średniowczesne, średniopóźne i późne skrobiowe. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2009 i 2008
109
104
104
118
87
92
101
95
110
100
100
97
91
105
101
91
100
94
448
2009
3
96
93
102
-
98
117
106
100
113
112
93
-
100
103
102
88
96
86
469
2008
Średni plon
ogólny
grudzień 2009 rok
Glada
Kuba
Pasat
Rumpel
Zuzanna
Bosman ‫٭‬
Inwestor
Jasia
Kuras
Hinga
Pasja
Pokusa
Rudawa
Sekwana ‫٭‬
Skawa
Ślęza
Sonda
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
86
101
112
-
88
126
108
91
126
120
92
-
98
91
102
101
96
76
469
2008
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
2009
93
78
96
-
98
114
110
99
116
105
90
-
112
119
114
111
101
98
356
2008
PMHZ
Strzekęcin
114
bulwy o średnicy powyżej 35mm
97
117
141
69
102
122
96
115
102
101
91
80
99
99
66
95
94
558
2009
108
93
98
-
105
116
107
95
114
121
86
-
84
100
103
100
106
85
595
2008
SDOO
Karżniczka
‫ ٭‬odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2008,
102
93
109
103
83
90
122
92
103
116
102
109
93
100
114
102
86
79
Adam
1
2009
477
1
Odmiana
Wzorzec dt /ha
Lp.
SDOO
Białogard
88
108
74
137
81
90
91
72
123
107
78
102
103
124
112
98
90
123
287
2009
90
76
93
-
78
141
110
112
120
114
84
-
109
90
102
113
94
76
329
2008
PODR
o/Lubań
2
109
119
108
128
87
91
86
86
115
96
104
101
92
101
102
89
107
78
417
2009
73
92
112
-
107
120
114
103
119
116
88
-
105
100
94
107
101
76
361
2008
SDOO
Kościelec
Punkt doświadczalny.
104
92
107
98
93
84
92
91
113
91
116
101
102
114
99
101
93
107
309
2009
93
87
113
-
109
118
115
102
121
136
96
-
89
75
97
87
95
83
225
2008
PD
Bobrowniki
Tabela 14.26. Ziemniak. Odmiany skrobiowe. Plon handlowy kłębów w % wzorca w latach 2009 i 2008
109
98
95
116
91
101
94
102
109
101
96
98
97
104
98
92
102
96
499
2009
75
87
94
-
98
121
101
97
101
117
88
-
111
109
104
111
104
97
482
2008
SDOO
Chrząstowo
116
108
94
130
92
92
98
104
105
109
85
96
84
99
100
95
99
94
372
2009
95
97
111
-
102
110
111
98
114
108
76
-
106
103
96
96
100
96
435
2008
SDOO
Świebodzin
106
102
101
122
85
93
101
92
112
103
97
100
93
106
103
92
96
96
417
2009
3
89
89
104
-
98
121
109
100
116
117
88
-
102
98
102
103
100
86
407
2008
Średni plon
handlowy
130
grudzień 2009 rok
Glada
Kuba
Pasat
Rumpel
Zuzanna
Bosman ‫٭‬
Inwestor
Jasia
Kuras
Hinga
Pasja
Pokusa
Rudawa
Sekwana ‫٭‬
Skawa
Ślęza
Sonda
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
21,9
23,2
23,6
19,1
23,4
18,2
21,3
23,9
20,6
19,8
22,4
19,8
19,0
19,8
21,6
19,9
21,2
19,7
2009
20,3
18,6
20,8
-
20,8
17,8
18,6
20,7
18,2
18,3
19,1
-
18,6
17,6
18,8
18,6
18,6
17,6
2008
9,7
9,8
10,4
5,2
8,7
6,7
7,1
10,3
6,3
4,5
9,6
5,3
5,5
6,8
5,3
6,4
11,3
6,4
do 35
mm
31,8
38,6
37,3
24,0
37,9
30,9
33,6
44,5
29,1
22,4
34,6
28,3
22,5
33,0
24,8
31,3
47,2
36,8
36-50
mm
‫ ٭‬odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2008,
Adam
Odmiany
1
Lp.
Zawartość skrobi
w%
30,2
31,9
37,2
33,2
33,3
32,6
32,1
33,0
28,7
30,3
32,6
32,9
31,0
34,6
33,7
35,1
30,9
35,4
2009
51-60
mm
28,2
19,7
15,2
37,7
20,1
29,8
27,2
12,3
35,8
42,8
23,2
33,4
41,0
25,6
36,2
27,3
10,5
21,4
pow. 60
mm
90,3
90,2
89,6
94,8
91,3
93,3
92,9
89,7
93,7
95,5
90,4
94,7
94,5
93,2
94,7
93,6
89,7
93,6
pow. 35
mm
15,4
12,6
6,6
-
8,1
4,8
5,8
8,4
6,0
4,6
13,0
-
4,8
13,4
8,3
6,5
5,2
8,6
do 35
mm
32,4
36,1
26,0
-
29,3
21,2
21,8
39,5
21,7
23,4
35,5
-
16,5
32,9
30,8
28,2
20,9
23,6
36-50
mm
29,0
29,4
34,0
-
37,0
39,7
38,6
36,1
30,4
38,3
32,2
-
32,8
31,9
27,2
34,2
32,1
33,5
2008
51-60
mm
Udział bulw poszczególnych wielkości w plonie ogólnym (%)
Tabela 14.27. Ziemniak. Odmiany skrobiowe. Zawartość skrobi, struktura plonu i wielkość bulw w latach 2009 i 2008
23,2
21,9
33,4
-
25,6
34,2
33,7
15,9
41,9
33,8
19,3
-
45,8
21,8
33,8
31,2
41,8
34,3
pow. 60
mm
87,4
87,4
93,4
-
91,9
95,2
94,2
91,6
94
95,4
87,0
-
95,2
86,6
91,7
93,5
94,8
91,4
pow. 35
mm
6
6
6
8
6
7
7
5
8
8
6
7
8
7
8
7
5
6
2009
7
7
8
-
8
8
9
7
9
8
7
-
9
7
8
8
9
8
2008
Wielkość bulw
(skala 90)
grudzień 2009 rok
132
Tabela 14.28. Ziemniak. Odporność na mątwika ziemniacznego i podstawowe choroby
Lp.
Odmiany
1
Mątwik
Rak
ziemnia- ziemniaczany
ka
2
Wirusy
Y
liściozwój
M
Zaraza
Czarna
ziemniaka
nóżka
(liście)
Parch
zwykły
skala 9-stopniowa
3
4
5
6
7
Bardzo wczesne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
jadalne
Arielle
Aster
Bard
Berber
Courlan
Denar
Drop
Felka
Flaming
Fresco
Gloria
Impala
Irys
Justa
Karatop
Krasa
Lord
Miłek
Molli
Orlik
Ruta
Velox
Ingrid
N
N
N
N
N, Pa
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
3-4
7,5
7,5
3-4
3-4
7
6,5
7
8
5
5,5
4
6
5-6
6
4
7
5-6
7
7.5
6
4
3-4
5-6
7,5
7
5-6
5-6
7
5
7,5
7
5
6
6
7
5-6
7
6
7
7
7
5
5
5.5
5-6
5
5
4,5
5
3
4
4,5
2
4,5
4,5
5
4
4
5
5
2
2
4
2
3
2
3
3
3
2
3
3
2
2
3
2
3,5
3
2
2
3
2
2
2
5
6
5
4,5
5
5
5
6
6
6
4
6
6
5
6
6
6
6
6
5
7
5
6
5
6
6
6
6,5
6,5
5,5
6,5
6
6
6
6
5
6
6,5
Wczesne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
jadalne
Amora
Annabelle
Aruba
Augusta
Bellarosa
Bila
Carrera
Cykada
Cyprian
Eugenia
Ewelina
Gracja
Innovator
Karlena
Korona
Kuklik
Lady Claire
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
Pa
N
N
N
N
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
4
3-4
3-4
5
5-6
7
3-4
6.5
5-6
8
3-4
7
4
6.5
8
6.5
4
6.5
5-6
5-6
8
7
6
3-4
5.5
5-6
5-6
7
6.5
5.5
7.5
6.5
6
4
3
3
4
4
3
3
4.5
7
6
2
3
2
4
3
2
3
3
3
5
3
3
3
3
3
3
4
2
5.5
6
5.5
6
6
5.5
6
5.5
6
5
5
5,5
6
6
6
7
6
5
6
6
7
6
6
6
7
7
6
grudzień 2009 rok
Tabela 14.28. Ziemniak. Odporność na mątwika ziemniacznego i podstawowe choroby - cd.
Lp.
Odmiany
1
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Lady Florina
Latona
Nora
Oman
Owacja
Rosalind
Veronie
Vineta
Vitara
Altesse
Etola
skrobiowe
Cedron
Dorota
Gabi
Tucan
Mątwik
Rak
ka
Wirusy
Y
liściozwój
M
Zaraza
Czarna
ziemniaka
nóżka
(liście)
Parch
zwykły
skala 9-stopniowa
2
3
4
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
4.5
5
5.5
5-6
8
5.5
3-4
7
7.5
3-4
5-6
6
6
5
5-6
7
6
5-6
8
6.5
3-4
5-6
N
N
N
+
+
+
+
6.5
8
9
5-6
6.5
6.5
6.5
7
3
4
3
3.5
4
2
3
3.5
4.5
5
6
7
4
3
4
3
4
2
3
2
3
3
4
5.5
6
6
4.5
5
5
5.5
6,5
5
6
6
6
3
3
3
3
5.5
6
6
5
6
5
6
6
5.5
5
Średniowczesne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
jadalne
Agnes
Andromeda
Asterix
Bartek
Benek
Bondeville
Cekin
Clarissa
Courage
Dali
Ditta
Elanda
Finezja
Folva
Fribona
Ibis
Irga
Kolia
Marlen
Maryna
Meridian
Oda
Pirol
Quincy
Raja
Ramos
Redstar
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
5-6
6.5
5
8
8
4.5
5
4.5
3-4
5-6
5.5
5-6
8
4.5
7
7.5
7
6
5-6
9
5-6
6
5
3-4
4.5
4
4
7
6
3.5
8
7
5
5.5
6
5-6
5-6
7
5-6
7
5.5
8
5
8
7
5-6
4.5
7
5.5
5
3-4
7
6
5
3.5
2.5
3
2
3
3
4
3
3.5
5
2
4
2.5
3.5
3
3
3
5
4
3.5
5
4
4
4
4
3
3
3
3
4,5
3.5
4
4
2
3
3
5
3
5.5
3
4
4
4
3
7
7
7.5
7
7
6
6
7
5.5
5.5
6
5
4
7
7
7
7
6
7
6.5
6
6
5
6.5
6
6,5
6,5
6.5
6.5
6,5
6.5
6
7
6
5
5
6
6
7
6
6
6.5
6.5
7
grudzień 2009 rok
134
Lp.
28
29
30
Odmiany
Mątwik
Rak
ka
1
2
3
Romula
Roxana
Sante
N
N
N
+
+
+
Wirusy
Y
liściozwój
M
Zaraza
Czarna
ziemniaka
nóżka
(liście)
Parch
zwykły
skala 9-stopniowa
4
8
7
9
7
5-6
6
4
3
5
6
7
4
4
4
4
6
6.5
6.5
5
3
5
4.5
4
3
3
4
3
3
3
5
5
3
6
2
2
4
6
7
5
6
6
5
6
7
6.5
6
5
6
6.5
5
5
6
6
5
7
5
6
7
6.5
6
5.5
6
6
6
6
6
5
5
5.5
6.5
Średniowczesne
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
jadalne
Satina
Tajfun
Tara
Triada
Victoria
Wiking
Zebra
Żagiel
Almera
Promyk
Tetyda
Wiarus
Antoinet
Ametyst
Jutrzenka
Orchestra
Sagitta
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
+
+
+
+B
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
5
7
7
7.5
4
7
5
6.5
3-4
8
8
8
3-4
8
8
8
8
7
7
5
5.5
5.5
6.5
5
8
3-4
5-6
5-6
5-6
3-4
5-6
5-6
3-4
3-4
4
2.5
4
7
4
4
4
3.5
Średniowczesne
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
skrobiowe
Adam
Albatros
Alicja
Glada
Harpun
Kuba
Monsun
Pasat
Rumpel
Zuzanna
N
N
N
N
N
N
N
N
+
+
+B
+
+B
+
+
+
+
+
3-4
8
9
7.5
7
9
7
9
9
8
5-6
7.5
4
5.5
7
6.5
6.5
5
6.5
5-6
3
4
3
5
5
4
4
3.5
3
4
4
5
4
5
5
5
5
3
Średniopóźne i późne
1
2
3
4
5
6
7
8
jadalne
Bryza
Cecylie
Czapla
Fianna
Jelly
Medea
Niagara
Roko
N
N
N
N
N
N
N
N
+
+
+
+
+
+
+
+
5
3-4
7
5
5
7
8
8
7
3-4
5
7
5
5-6
5-6
5-6
5
3
5
4
5
5.5
5
5
6.5
5
4
3
7
5
4
6.5
4
5
6.5
5.5
6.5
5.5
grudzień 2009 rok
Lp.
Odmiany
1
9
10
11
12
13
14
15
Salto
Syrena
Ursus
Wolfram
Zagłoba
Zeus
Soplica
Wirusy
Mątwik
Rak
ka
2
3
N
N
N
N
N
N
+
+
+
+
+
+
+
Y
liściozwój
M
Zaraza
Czarna
ziemniaka
nóżka
(liście)
Parch
zwykły
skala 9-stopniowa
4
5
8
8
7
5-6
7
8
7
5
5.5
7
5-6
5
7
3
3
3
4
3
5
6
7
5.5
5
6.5
5
5
6
6
6
5.5
7
5.5
5
5
6
6
6
5
8
5
6
7
5.5
7
7
8
7
7
5
4
6
7
6
7
8
6.5
6
7
4
2
6.5
5
5.5
6
Średniopóźne i późne
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
skrobiowe
Bzura
Fregata
Gandawa
Hinga
Ikar
Inwestor
Jasia
Kuras
Lawina
Neptun
Pasja
Pokusa
Rudawa
Sekwana
Skawa
Sonda
Ślęza
Umiak
Wist
Bosman
Danuta
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
+B
+
+
+
+B
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+B
+
+
+
+
+
9
9
8
9
7.5
7
9
8
6
8
8
7
9
8
9
9
9
9
8
7
8
5
6
6.5
5.5
5.5
5-6
7.5
3-4
7.5
8
7.5
5-6
6.5
7
7.5
4
5
7.5
5-6
7
5-6
3.5
3.5
3
2
3.5
4
3.5
4
2
3.5
3
2
4
5
Kol. 2:
N – odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego – patotyp Ro1
Pa – odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego – Pa 3 (agresywny)
Kol. 3:
+ – odmiana odporna na raka ziemniaka – patotyp 1
B – odmiana odporna na wirulentne patotypy raka ziemniaka
4
4.5
6
5
5.5
4
5.5
5.5
4.5
5
5
5
5.5
7
6
5
5
5
4.5
6
5
5
5
5.5
4.5
5.5
4.5
6
5
Kol. 4-7: odporność na choroby w skali 9o:
9 – bardzo odporna (skrajnie odporna)
1 – bardzo podatna
– brak danych
grudzień 2009 rok
136
Arielle
Aster
Bard
Berber
Courlan
Denar
Drop
Felka Bona
Flaming
Fresco
Gloria
Irys
Impala
Justa
Karatop
Krasa
Lord
Miłek
Molli
Orlik
Ruta
Velox
Ingrid
b
jczf+
b
czf
czf
b
b
b
b
b
b
b
b
b
b
czf+
b
b
b
b
b
czf
ow
oow
oow
oow
o
oow
oow
oow
ow
oow
ow
pow
ow
oow
oow
oow
oow
oow
oow
oow
oow
ow
oow
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Annabelle
Amora
Aruba
Augusta
Bellarosa
Bila
Carrera
Cykada
Cyprian
Eugenia
Ewelina
Gracja
Innovator
Karlena
Korona
Kuklik
Lady Claire
Lady Florina
Latona
Nora
Oman
b
b
b
czf
czf
czf+
czf
b
b
b
b
b
b
czf+
czf
czf
b
b
b
b
b
p
oow
ow
oow
oow
oow
oow
oow
oow
ow
oow
ow
pow
oow
oow
pow
ow
pow
ow
ow
ow
9
10
jż
jż
jż
jż
jż
jż
ż
jż
jż
jż
jż
b
jż
ż
jż
ż
jż
jż
jż
jż
jż
jż
jż
7,5
7
7
7,5
6.5
7
7
7
7
7
7
7
7
7
6.5
7
7
6,5
7
7
6.5
7.5
7,1
B
BC
AB
B
BC
AB
B
B
B
B
B
B
AB
B-BC
AB
B
AB
BC
B
B
B
B
B
ż
jż
kr
ż
ż
ż
jż
jż
jż
jż
ż
jż
kr
ż
jż
jż
jż
jż
ż
ż
jż
7.5
7
6.5
7
7
7
7
7
7
7
7
6.5
7
7
6.5
7
7
7
6.5
7
7.5
AB
B-BC
B
BC
B
B
B
AB
B
B
BC
BC
B
BC
AB
B
BC
B-BC
B
BC
B
8
Bardzo wczesne - jadalne
7,5
7
7
ż
7
7
7
ż
7
7
7
ż
7,5
7,5
7,5
ż
7.5
7
7
ż
7
7
7
ż
7.5
7.5
7.5
ż
7.5
7
7
ż
7.5
7.5
7.5
cz
7
7
7
ż
7.5
7.5
7.5
ż
7
6,5
6,5
ż
8
7.5
7.5
ż
7
7
7
ż
7
7
7
ż
7
7
7
ż
6.5
7
7
ż
7
6,5
6,5
ż
7.5
7
7
ż
7
7
7
ż
7
6.5
6.5
ż
8
8
8
ż
7,6
7,7
7,7
ż
Wczesne - jadalne
7
7.5
3
ż
7
7
8
ż
7.5
7.5
6
ż
7.5
7.5
8
ż
7,5
7
9
cz
7
7
9
ż
7.5
7.5
9
ż
7
6.5
8
ż
6.5
7
8
ż
7
7
8
ż
7
7,5
8
ż
7.5
7.5
7
ż
7.5
7.5
9
ż
7
7
7
ż
7.5
7.5
9
ż
7
7
7
ż
7.5
7.5
8
ż
7.5
7.5
8
ż
7.5
7.5
8
ż
7.5
7.5
9
ż
7
7.5
7
ż
Skala 9o
7
Smak
6
Typ konsumpcyjny
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
5
Skala 9o
Barwa miąższu
4
Barwa skórki
3
Wielkość bulw
2
Ocena głębokości
oczek
1
Ocena kształtu
Odmiany
Kształt bulw
Lp.
Barwa kwiatów
Tabela 14.29. Cechy morfologiczne i ocena właściwości konsumpcyjnych odmian
Przydatność do
przetwórstwa
frytki
chipsy
11
12
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
grudzień 2009 rok
oow
oow
ow
oow
ow
ow
o
29
30
31
32
Cedron
Dorota
Gabi
Tucan
b
czf+
b
b
ow
pow
o
oow
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
Agnes
Andromeda
Asterix
Bartek
Benek
Bondeville
Cekin
Clarissa
Courage
Dali
Ditta
Elanda
Finezja
Folva
Ibis
Irga
Kolia
Marlen
Maryna
Meridian
Oda
Pirol
Quincy
Raja
Ramos
Redstar
Romula
Roxana
Sante
Satina
Tajfun
Tara
Victoria
czf
b
czf+
b
b
b
b
czf+
czf
b
b
b
czf
czf+
jf
b
b
b
b
b
czf+
nf+
czf
czf
b
czf
czf
b
b
b
b
czf+
b
ow
oow
ow
ow
oow
ow
oow
ow
oow
ow
ow
ow
oow
oow
ow
oow
oow
ow
oow
oow
o
oow
pow
ow
pow
oow
oow
ow
oow
oow
ow
oow
ow
4
7
7.5
7.5
7
8
7,7
6,8
7
7
9
ż
7
8
cz
7.5
8
ż
7
8
ż
7.5
9
ż
7,5
8
Jbż
6,3
9
ż
Wczesne - skrobiowe
7
6.5
6
ż
6.5
6.5
7
ż
6.5
6.5
6
ż
7
7
7
ż
Średniowczesne - jadalne
7
7.5
7
ż
7
7.5
8
ż
7.5
7.5
7
cz
7
7
9
ż
7
7,5
7
ż
7
7
9
ż
7
7
8
ż
8
8
8
ż
6,5
6,5
7
cz
7,5
8
7
ż
8
8
7
ż
7
7
8
ż
7
7
8
ż
7.5
7.5
9
ż
7
7
7
ż
7
7
6
róż.
7
6.5
8
róż.
7
7
8
ż
7
7
9
ż
7,5
8
7
ż
6.5
6.5
8
ż
7.5
8
7
ż
7,5
7
8
ż
7
7
8
cz
7.5
7.5
9
ż
7.5
7.5
6
cz
7.5
7.5
8
ż
7.5
7.5
9
ż
7
7.5
8
ż
7.5
7.5
9
ż
7
7
9
ż
6.5
6.5
8
ż
7.5
8
8
ż
jż
ż
ż
ż
ż
Ż
ż
7
7
7
7
7
7,1
6,9
B-BC
B
BC
AB
B
AB
B-BC
ż
jż
jż
jż
6
6.5
6.5
6.5
BC
BC
BC
C
ż
jż
jż
jż
ż
ż
jż
ż
jż
jż
ż
jż
jż
ż
jż
kr
jż
jż
ż
ż
jż
ż
jż
ż
jż
ż
jż
ż
jż
ż
ż
jż
ż
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
6.5
6.5
7
6.5
6.5
7
7
6.5
7,5
6
7.5
7
7.5
7
7
6.5
6.5
7
7.5
7
6.5
7
BC
AB
B
B
BC
B
BC-C
AB
BC
AB-B
B
AB
BC
B
BC
B
B
BC
B
B
B
BC
BC
B
B
BC
C
B
B
B
B-BC
B
B
8
Smak
Skala 9o
Barwa miąższu
6
Barwa skórki
5
Skala 9o
Typ konsumpcyjny
3
b
.
b
b
czf+
Wielkość bulw
2
Owacja
Rosalind
Veronie
Vineta
Vitara
Altesse
Etola
Ocena głębokości
oczek
1
22
23
24
25
26
27
28
Ocena kształtu
Odmiany
Kształt bulw
Lp.
Barwa kwiatów
Tabela 14.29. Cechy morfologiczne i ocena właściwości konsumpcyjnych odmian - cd.
9
10
Przydatność do
przetwórstwa
frytki
chipsy
11
12
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
grudzień 2009 rok
138
oow
oow
oow
pow
oow
oow
o
oow
oow
oow
oow
ow
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
Adam
Albatros
Alicja
Glada
Harpun
Kuba
Monsun
Pasat
Rumpel
Zuzanna czf
b
b
czf+
b
b
b
b
b
b
oow
ow
oow
oow
oow
oow
ow
oow
oow
o
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Bryza
Celcie
Czapla
Fianna
Jelly
Medea
Niagara
Roko
Salto
Syrena
Ursus
Wolfram
Zagłoba
Zeus
Soplica
czf
czf
b
b
b
b
czf
czf
czf+
b
b
czf
b
czf+
o
pow
oow
ow
ow
ow
oow
ow
oow
ow
ow
oow
oow
oow
oow
16
17
18
19
20
Bzura
Fregata
Gandawa
Hinga
Ikar
b
jczf
b
czf+
czf+
oow
oow
ow
ow
oow
4
7
8
7
7
8
ż
jż
7
7
9
ż
jż
7.5
7.5
8
ż
ż
7,4
7,4
ż
jż
7,5
7,2
ż
ż
7,2
7,3
ż
jż
6,8
6,9
ż
jż
7,5
7,2
9
ż
ż
6,6
7
8
jbż
kr
6,8
6,8
9
jbż
jż
7,2
7,3
9
ż
jż
7,1
7,3
9
ż
jż
Średniowczesne - skrobiowe
6.5
6.5
7
ż
b
7.5
7
7
ż
jż
6
6
6
ż
kr
6.5
6
7
ż
jż
6
6
7
ż
kr
7
6.5
7
ż
ż
7
6.5
8
ż
jż
6.5
6.5
8
ż
kr
6.5
6
8
ż
b
7
6.5
7
ż
jż
Średniopóźne i późne - jadalne
6.5
6
8
ź
ź
6.5
7
3
ż
kr
7
7
8
ż
jż
8
7.5
8
ż
kr
8
7.5
9
ż
ż
7
7.5
7
ż
jż
7
7
8
ż
jż
7
7.5
8
cz
kr
7
7
7
ż
jż
7
7
9
ż
ż
7
6.5
8
ż
kr
7
7
8
ż
jż
7
6.5
9
ż
ż
7
7
7
ż
ż
6,8
6,8
ż
jż
Średniopóźne i póżne - skrobiowe
6.5
6
8
ż
jż
6.5
6.5
7
ż
jż
6.5
6.5
8
ż
kr
6
5.5
7
ż
jż
5.5
5.5
7
ż
kr
Skala 9o
6.5
7.5
7
7,1
7
7,4
6,5
7,3
6,2
6,8
6,5
6,7
B
B
B
AB
B-BC
B-BC
BC-C
B
BC
BC
AB
B
6
6
6.5
6
6
6.5
7
6.5
C
C
BC
C
C
C
BC
C
Smak
Barwa miąższu
6
Barwa skórki
5
Skala 9o
Typ konsumpcyjny
3
b
b
czf
Wielkość bulw
2
Wiking
Zebra
Żagiel
Almera
Promyk
Tetyda
Wiarus
Antoinet
Ametyst
Jutrzenka
Orchestra
Sagitta
Ocena głębokości
oczek
1
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Ocena kształtu
Odmiany
Kształt bulw
Lp.
Barwa kwiatów
9
10
Przydatność do
przetwórstwa
frytki
chipsy
11
12
+
+
+
CD
7.5
7
7
6.5
7.5
7
6.5
6.5
6.5
7
6.5
7
7
6.5
6,7
BC
AB
C
BC
B
B
B
B
BC
B
BC-C
B
B
BC
BC
6
6
BC
BC
+
+
+
grudzień 2009 rok
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
1
Inwestor
Jasia
Kuras
Lawina
Neptun
Pasja
Pokusa
Rudawa
Sekwana
Skawa
Sonda
Ślęza
Umiak
Wist
Bosman
Danuta
2
b
b
b
b
czf
b
czf
czf+
b
nf+
b
czf+
b
czf
3
oow
oow
o
oow
oow
oow
oow
oow
oow
o
oow
oow
o
ow
oow
oow
4
6.5
6,5
6.5
7
7
7
7
6.5
6,5
7
6.5
7
6.5
6.5
7,3
7,3
5
6.5
6
6
6.5
7
6.5
7
6.5
6,5
6.5
6.5
7
6
7.5
7,2
7,6
6
6
8
9
8
8
7
8
7
9
8
7
8
7
7
8
8
kr
jż
kr
jż
kr
ż
jż
kr
jż
jż
b
b
kr
kr
jż
ż
Skala 9o
9
6.5
6,5
Typ konsumpcyjny
Smak
Barwa skórki
7
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ż
jbż
ż
Barwa miąższu
Skala 9o
Wielkość bulw
Ocena głębokości
oczek
Ocena kształtu
Odmiany
Kształt bulw
Lp.
Barwa kwiatów
Przydatność do
przetwórstwa
frytki
chipsy
11
12
10
6
6
C
BC
C
BC
C
7
BC
6,5
BC
6
C
6.5
6,3
6,5
C
C-CD
C
+
+
+
+
Objaśnienia do tabeli 28 i 29
Kol. 2: Barwa kwiatów:
Kol. 3: Kształt bulw
b – biała
o – okrągły
czf – czerwonofioletowa
oow – okrągłoowalny
jczf – jasnoczerwono-fioletowa
ow – owalny
f – fioletowa
pow – podłużnoowalny
jf – jasnofioletowa
nf – niebieskofioletowa
+ – występowanie białych końców płatków
Kol. 4: Regularność kształtu (skala 9o)
Kol. 5: Głębokość oczek (skala 9o)
1 – wybitnie zdeformowany
1 – bardzo głębokie
9 – idealny 9 – bardzo płytkie
Kol. 6: Wielkość bulw (skala 9o)
Kol. 7: Barwa skórki
4 – 21-30% frakcji bulw powyżej 50 mm
ż – żółta
róż – różowa
cz – czerwona
9 – powyżej 70% frakcji bulw powyżej 50 mm
Kol. 8: Barwa miąższu
Kol. 9: Smak (skala 9o)
b – biały
1 – zły
kr – kremowy
9 – wybitnie dobry
jż – jasnożółty
Brak oceny smaku i typu konsumpcyjnego
ż – żółty
oznacza, że odmiana nie jest zalecana
do bezpośredniego spożycia
grudzień 2009 rok
140
KAPUSTA GŁOWIASTA BIAŁA
Rozdział 15
Kapusta jest jednym z najpowszechniej uprawianych warzyw w Polsce. Zajmuje ona około 30% powierzchni zajętej przez rośliny warzywne i daje ponad 40% masy produkowanych warzyw. Uprawiana jest
na świeży rynek, do przechowania i do przetwórstwa. W województwie zachodniopomorskim, ze względu
na korzystne warunki klimatyczne jest jednym z najpowszechniej uprawianych warzyw.
II. Uwagi metodyczne
W roku 2009 ramach PDO w rejonie województwa zachodniopomorskiego założono trzy doświadczenia
z kapustą głowiastą białą w SDOO Szczecin Dąbie;
- doświadczenie z kapustę średniowczesną (6 odmian),
- doświadczenie z kapustą średniopóźną (6 odmian),
- doświadczenie z kapustą późną (23 odmiany).
Omawiane doświadczenia prowadzone były jako jednoczynnikowe w czterech powtórzeniach. Celem
badań było określenie listy odmian rekomendowanych do uprawy w województwie zachodniopomorskim.
Doświadczenia założono według metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian
do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół ds. PDO.
III.Omówienie wyników doświadczeń
Doświadczenia założono w terminie agrotechnicznym. Tegoroczny sezon wegetacyjny charakteryzował się
korzystnymi warunkami pogodowymi (rozkład opadów i temperatura powietrza) dla rozwoju roślin kapustnych. Dość duża ilość opadów i duża wilgotność powietrza sprzyjały rozwojowi chorób, dlatego stosowano
ochronę roślin. Zabiegi ochrony były wykonywane zgodnie z zaleceniami IOR.
Plony w roku 2009 były wysokie, a kapusty cechowały się dobrą zdrowotnością i korzystną strukturą
plonu. Wśród odmian średniowczesnych najwyższe plony uzyskały odmiany Padoc i Almanach, z odmian
średniopóźnych najlepiej plonowały odmiany Quartz, Cabton i Avak, a wśród późnych Ambrosia, Discovery
i Brygadier.
Tabela 15.1. Kapusta głowiasta biała średniowczesna. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Hodowca
(jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą,
dla odmian zagranicznych również krajowy
przedstawiciel)
1
2
3
1
Almanac
NL Bejo Zaden
2
Beltis
US Seminis Vegetable Seeds
3
Bravo
FR Clause Tezier
4
Kasta
NL Kees Broersen Zaden
5
Padoc
NL Bejo Zaden
6
Rinda
grudzień 2009 rok
Tabela 15.2. Kapusta głowiasta biała średniowczesna. Warunki polowe doświadczeń.
Rok zboru: 2009
Miejscowość
Szczecin
Powiat
Szczecin
1
2
9
IV
Zasobność gleby w P (mg/l)
55
Zasobność gleby w K (mg/l)
184
Zasobność gleby w Mg (mg/l)
74
pH gleby (w H2O)
7,8
Przedplon
pszenica
Obsada roślin (szt./m2)
3,3
przedsiewnie
pogłównie
100
34
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
80
K2O (kg/ha)
150
Zaprawa nasienna
Funaben T
Insektycyd
Diazol 500EW
0,05%
Nurelle 515 EC
0,6 l/ha
Steward 30 WG
0,12 kg/ha
Nawożenie dolistne
Fungicyd
Agroleaf
1%
Agrapower
1%
Amistar 250 SC
0,8 l/ha
Tabela 15.3. Kapusta głowiasta biała średniowczesna. Wyniki ogólne doświadczeń.
Rok zbioru: 2009
Lp.
Wyszczególnienie
Szczecin
1
2
3
1
Siew do skrzynek
data
4.04
2
Pikowanie do multiplatów
data
14.04
3
Sadzenie w polu
data
15.05
4
Przykrycie włókniną
5
Zbiór
data
6
Stan w czasie wegetacji
9o
8,8
7
Porażenie przez szkodniki
9o
9
8
Porażenie przez choroby
9o
9
15.05
11-18.08
grudzień 2009 rok
142
Tabela 15.4. Kapusta głowiasta biała średniowczesna. Plon odmian w t/ha. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Plon ogólny
Plon handlowy
1
2
3
4
1
Almanac
136,5
127,4
2
Beltis
72,7
70,1
3
Bravo
106,7
100,5
4
Kasta
106,9
95,7
5
Padoc
142,9
139,9
6
Rinda
120,7
117,4
Tabela 15.5. Kapusta głowiasta biała średniowczesna. Struktura plonu /w % plonu ogólnego/.
Rok zbioru: 2009
Lp.
1
Odmiana
2
Udział
wagowy
główek
handlowych
Głowy
handlowe o
masie>1,2kg
Głowy
niehand. o
masie <1,2 kg
Głowy
niehandlowe
miękkie
Głowy
niehandlowe
spękane
Głowy
niehandlowe
chore
% wagowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
3
4
5
6
7
8
1
Almanac
93,3
88,5
2,6
0
4,2
4,7
2
Beltis
96,5
92,2
7,8
0
0
0
3
Bravo
94,2
93,2
2,1
0
0,5
4,2
4
Kasta
89,5
88,5
2,1
0
1
8,3
5
Padoc
97,9
96,9
0
0
0
3,1
6
Rinda
97,3
94,3
3,6
0
2,1
0
Tabela 15.6. Kapusta głowiasta biała średniowczesna. Cechy jakościowe. Rok zbioru: 2009
Wysokość głąba
wewnętrznego do
wysokości główki
w%
Trwałość główek
(skala od 1-9)
Lp.
Odmiana
Średnia masa
głowy handlowej
w kg
1
2
3
4
5
1
Almanac
4,32
48
8
2
Beltis
2,28
40
9
3
Bravo
3,23
39
8
4
Kasta
3,24
37
8
5
Padoc
4,33
49
9
6
Rinda
3,74
53
7
grudzień 2009 rok
Tabela 15.7. Kapusta głowiasta biała średniopóźna. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Hodowca
1
Avak
Moravoseed
2
Cabton
Bejo Zaden
3
Quartz
4
Tobia
5
Valita
Jp Takii & Company
6
Vestri
Tabela 15.8. Kapusta głowiasta biała późna. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Hodowca
Odmiana
1
Albatros
CZ Moravoseed
2
Ambrosia
3
Ammon
4
Aros
CZ Moravoseed
5
Arrivist
6
Brigadier
FR Clause Tezier
7
Discover
NL Bejo Zaden
8
Galaxy
9
Gilson
NL Nickerson Zwaan
10
Impala
NL Bejo Zaden
11
Kronos
12
Langed. Bew. Starski
Nl Kees Broersen Zaden
13
Langed. Bew. Storado
NL Bakker Brothers
14
Legion
FR Clause Tezier
15
Lion
NL Nickerson Zwaan
16
Marabou
FR Clause Tezier
17
Paradox
NL Bejo Zaden
18
Replika
PL PlantiCo Zielonki
19
Stentor
NL Bejo Zaden
20
Storka
Jp Takii & Company
21
Strukton
NL Nickerson Zwaan
22
Szarada Późna
23
Theras
grudzień 2009 rok
144
Tabela 15.9. Kapusta głowiasta biała średniopóźna i późna. Warunki polowe doświadczeń.
Rok zboru: 2009
Miejscowość
Powiat
Szczecin
Szczecin
1
2
pH gleby (w H2O)
Przedplon
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
K2O (kg/ha)
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
Nawożenie dolistne
Fungicyd
9
IV
55
184
74
7,8
pszenica
3,3
przedsiewnie
pogłównie
100
68
80
150
Funaben T
Butisan Star 416SC
3 l/ha
Diazol 500EW
0,05%
Karate
0,12 l/ha
Pirimor 500WG
0,45 kg/ha
Nurelle 515 EC
0,6 l/ha
Decis 2,5 EC
0,2 l/ha
Pyrinex 480EC
0,9 l/ha
Talstar 100 EC
0,2 l/ha
Agroleaf
1%
Agrapower
1%
Amistar 250 SC
0,8 l/ha
Rovral FLO
2 l/ha
Grevit 200SL
1,5 l/ha
Tabela 15.10. Kapusta głowiasta biała średniopóźna i późna. Wyniki ogólne doświadczeń.
Rok zbioru: 2009
Lp.
Wyszczególnienie
Szczecin
1
2
3
1
Siew na rozsadniku
data
21.04
2
Sadzenie w polu
data
29.05
3
Zbiór
data
14.10-03.11
4
9o
9
5
9o
9
6
9o
8,8
grudzień 2009 rok
Tabela 15.11. Kapusta głowiasta biała średniopóźna. Plon odmian w t/ha. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Plon ogólny
Plon handlowy
1
2
3
4
1
Avak
159,3
158,9
2
Cabton
165,4
161,4
3
Quartz
182,1
180,2
4
Tobia
148,2
147,1
5
Valita
98,5
98,2
6
Vestri
153,6
152,6
Tabela 15.12. Kapusta głowiasta biała późna . Plon odmian w t/ha. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Plon ogólny
Plon handlowy
1
2
3
4
1
Albatros
119,5
119,5
2
Ambrosia
181,5
181,5
3
Ammon
122,4
122,4
4
Aros
124,2
124,2
5
Arrivist
133,0
133,0
6
Brigadier
161,6
161,6
7
Discover
169,8
169,8
8
Galaxy
140,0
139,5
9
Gilson
113,0
112,6
10
Impala
113,8
113,2
11
Kronos
128,7
128,7
12
Langed. Bew. Starski
122,1
122,1
13
Langed. Bew. Storado
114,3
114,3
14
Legion
153,1
153,1
15
Lion
125,2
125,2
16
Marabou
123,0
123,0
17
Paradox
129,5
129,5
18
Replika
147,5
147,2
19
Stentor
101,1
101,1
20
Storka
124,9
124,9
21
Strukton
136,0
136,0
22
Szarada Późna
127,2
125,5
23
Theras
145,6
145,6
grudzień 2009 rok
146
Tabela 15.13. Kapusta głowiasta biała średniopóźna. Struktura plonu w % plonu ogólnego.
Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
1
2
Udział
Głowy
wagowy
handlowe o
główek
masie >2,5kg
handlowych
Głowy
handlowe
o masie
1,2-2,5 kg
Głowy
Głowy
niehandlowe
niehandlowe
o masie <1,2 kg
spękane
Głowy
niehandlowe
chore
% wagowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
3
4
5
6
7
8
1
Avak
99,8
95,8
3,6
0
0
0,5
2
Cabton
97,6
94,3
2,6
0
0
3,1
3
Quartz
99,0
99,0
0
0
0
1,0
4
Tobia
99,3
97,9
1,0
0
0
1,0
5
Valita
99,6
85,4
14,1
0
0
0,5
6
Vestri
99,4
96,9
2,1
0
0
1,0
Tabela 15.14. Kapusta głowiasta biała późna. Struktura plonu w % plonu ogólnego. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
1
2
Udział
Głowy
wagowy
handlowe o
główek
masie >2,5kg
handlowych
Głowy
handlowe
o masie
1,2-2,5 kg
Głowy
Głowy
Głowy
niehandlowe
niehandlowe niehandlowe
o masie <1,2 kg
spękane
chore
% wagowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
% liczbowy
3
4
5
6
7
8
1
Albatros
100
93,8
6,3
0
0
0
2
Ambrosia
100
97,4
2,6
0
0
0
3
Ammon
100
96,9
3,1
0
0
0
4
Aros
100
95,3
4,7
0
0
0
5
Arrivist
100
96,4
3,6
0
0
0
6
Brigadier
100
98,4
1,6
0
0
0
7
Discover
100
98,4
1,6
0
0
0
8
Galaxy
99,6
95,3
4,2
0
0
0,5
9
Gilson
99,7
93,2
6,3
0
0
0,5
10
Impala
99,5
91,7
7,3
0
0
1
11
Kronos
100
94,8
5,2
0
0
0
12
Starski
99,4
90,1
8,9
0
0
1
13
Storado
98,8
87,5
10,4
0
0
2,1
14
Legion
100
97,9
2,1
0
0
0
15
Lion
100
94,8
5,2
0
0
0
16
Marabou
100
96,9
3,1
0
0
0
17
Paradox
100
97,9
2,1
0
0
0
18
Replika
99,8
96,4
3,1
0
0
0
19
Stentor
100
88,5
11,5
0
0
0
20
Storka
100
92,2
7,8
0
0
0
21
Strukton
100
98,4
1,6
0
0
0
22
Szarada
Późna
Theras
98,6
93,2
4,2
0
0
2,6
100
93,2
6,8
0
0
0
23
grudzień 2009 rok
Rozdział 16
MARCHEW JADALNA
Marchew obok kapusty i cebuli jest jednym z najpowszechniej uprawianych warzyw w Polsce.
Wartość odżywcza marchwi jest bardzo duża dzięki występującym w niej związkom biologicznie czynnym.
Najcenniejszym składnikiem marchwi są ß i á-karoten,główne źródło witaminy A w organizmie. Marchew
zawiera również cukier i sole mineralne, zwłaszcza: wapń, fosfor, magnez i żelazo. Marchew jest uprawiana
w naszym kraju na obszarze około 30 tysięcy ha.
Warzywo to jest tanie, łatwo dostępne przez cały rok. W czerwcu zbieramy marchew w formie pęczkowej,
a kończymy na przechowaniu jej przez zimę i dostarczeniu jej do handlu w miesiącach wiosennych.
Spożywa się ją w stanie świeżym (wg statystyk około 10 kg. rocznie na osobę) oraz wykorzystuje się ją
w przemyśle przetwórczym do soków, krajanek i mrożonek.
II. Uwagi metodyczne
W roku 2009 w ramach PDO w województwie zachodniopomorskim założono cztery doświadczenia
z marchwią korzeniową w SDOO Szczecin-Dąbiu.
- marchew korzeniowa wczesna (9 odmian)
- marchew korzeniowa średniowczesna (11 odmian)
- marchew korzeniowa średniopóżna i póżna (19 odmian)
- marchew korzeniowa do przetwórstwa (14 odmian)
Omawiane doświadczenia prowadzone były jako jednoczynnikowe w czterech powtórzeniach. Celem
badań było określenie listy odmian rekomendowanych do uprawy w rejonie województwa zachodniopomorskiego.
Doświadczenie prowadzono zgodnie z metodyką opracowana przez COBORU w Słupi Wielkiej.
III.Omówienie wyników doświadczenia
Doświadczenie założono w terminie agrotechnicznym. Sezon wegetacyjny 2009 charakteryzował się
korzystnymi warunkami pogodowymi (zarówno pod względem opadów jak i temperatury powietrza) dla
rozwoju roślin korzeniowych.
Duża ilość opadów i duża wilgotność powietrza sprzyjały rozwojowi chorób - dlatego stosowano ochronę
roślin.
Zabiegi ochrony roślin były wykonywane zgodnie z zaleceniami IOR-u.
Plon w roku 2009 był wysoki, a marchew korzeniowa we wszystkich grupach wczesności charakteryzowała się dobrą zdrowotnością i bardzo korzystną strukturą plonu.
W grupie odmian wczesnych najwyższe plony uzyskały odmiany Bilbo, Invicta, Marion. Wśród odmian
średniowczesnych najlepiej plonowały odmiany Maestro i Nikim, natomiast z odmian średniopóźnych i późnych najwyższe plony osiągnęły odmiany Belgrado, Basta i Bangor. W grupie odmian przeznaczonych do
przetwórstw najlepiej plonowały odmiany Panama, Carbeta i Abledo.
grudzień 2009 rok
148
Tabela 16.1 Marchew korzeniowa wczesna. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Hodowca
1
2
1
Ambrosia
Hortag Seeds
3
2
Bilbo H
Seminis Vegetable Seeds
3
Floret H
PlantiCo Zielonki
4
Invicta H
Seminis Vegetable Seeds
5
Laguna H
Nunhemes
6
Marion H
Moravoseed
7
Namdal H
Bejo Żaden
8
Saturno H
Clause Tezier
9
Sirena H
Clause Tezier
Tabela 16.2. Marchew korzeniowa wczesna. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Miejscowość
Powiat
Szczecin
Szczecin
1
2
pH gleby (w H2O)
Przedplon
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
K2O (kg/ha)
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
6
IV b
84
250
99
7,8
kapustne
80
64
120
przedsiewnie
Funaben T
Linurex
Diazol 500EW
Nurelle 515 EC
Dursban
Pyrinex
1.5 l/ha
0,05%
0,6 l/ha
1,5 l/ha
0,9 l/ha
Amistar 250 SC
Bravo
Zato
0,8 l/ha
2 l/ha
0,25 kg/ha
Nawożenie dolistne
Fungicyd
Tabela 16.3. Marchew korzeniowa wczesna. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Lp.
Wyszczególnienie
Szczecin
1
2
3
1
2
3
4
5
Siew w polu
Zbiór
data
data
9o
9o
9o
22.04
05.08
9
9
9
grudzień 2009 rok
Tabela 16.4. Marchew korzeniowa wczesna. Plon odmian /t/ha/ oraz struktura plonu /%/.
Rok zbioru: 2009
Plon
Lp.
Odmiana
1
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Ambrosia
Bilbo
Floret
Invicta
Laguna
Marion
Namdal
Saturno
Sirena
Struktura plonu
korzenie
handlowe
śr. 1,5-3
cm
korzenie
niehandlowe
korzenie
rozwidlone
korzenie
niehandlowe
popękane
ogólny
handlowy
korzenie
handlowe
śr. >3 cm
3
4
5
6
7
8
9
49,4
70,2
41,2
63,7
58,4
62,1
59,6
54,1
67,5
44,6
64,8
36,6
59,1
52,7
58,7
56,9
49,9
62,9
60,7
78,3
69,7
85,1
79,1
81,5
83,9
78,1
87,2
29,5
14,0
19,3
7,8
11,2
13,0
11,6
14,1
6,0
5,4
3,2
2,8
1,2
1,0
1,1
1,3
1,8
0,5
1,4
2,3
7,3
3,5
6,0
2,6
1,4
3,0
1,9
2,9
2,2
1,0
2,5
2,8
1,9
1,9
3,0
4,4
Tabela 16.5. Marchew korzeniowa wczesna. Cechy jakościowe plonu. Rok zbioru: 2009
Lp
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Odmiana
2
Ambrosia
Bilbo
Floret
Invicta
Laguna
Marion
Namdal
Saturno
Sirena
Długość
korzenia
/cm/
Średnica
korzenia
/cm/
Średnica
rdzenia
/cm/
Udział
rdzenia w
średnicy
korzenia
/%/
Średnia
masa
korzenia
/kg/
Kolor
rdzenia
(skala
1-9)
Kolor
korzenia
(skala
1-9)
3
4
5
6
7
8
9
23,6
20,2
19,8
20,5
20,7
20,8
22,5
21,1
18,6
3,2
4,3
3,7
4,0
3,6
3,9
3,6
3,7
3,8
1,4
2,1
1,9
1,7
1,7
1,5
1,4
1,8
1,6
0,14
0,18
0,14
0,22
0,16
0,20
0,19
0,18
0,23
43,8
48,8
51,4
42,5
47,2
38,5
38,9
48,6
42,1
7,7
9,0
8,9
8,1
9,0
7,3
7,9
6,7
6,5
8,0
8,0
7,7
8,5
8,1
8,5
7,9
6,7
8,6
Tabela 16.6. Marchew korzeniowa średniowczesna. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Hodowca
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Afro H
Galicja H
Karotela
Maestro H
Nates 5 Fanta
Nates 5 Naba
Nebula H
Nirim H
Noveno H
Romance H
Rumba H
PL POLAN Kraków
CZ Moravoseed
FR Vilmorin
PL SPÓJNIA Nochowo
NL Bakker Brothers
US Seminis Vegatable Seeds
NL Bejo Zaden
NL Bejo Żaden
NL Nunhems
PL POLAN Kraków
grudzień 2009 rok
150
Tabela 16.7. Marchew korzeniowa średniowczesna , późna i przetwórstwo. Warunki polowe
doświadczeń. Rok zboru: 2009
Miejscowość
Szczecin
Powiat
Szczecin
1
2
6
IV b
84
250
99
pH gleby (w H2O)
7,8
Przedplon
kapustne
przedsiewnie
pogłównie
80
34
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
64
K2O (kg/ha)
120
Zaprawa nasienna
Funaben T
Herbicyd
Linurex
Insektycyd
Diazol 500EW
0,05%
Nurelle 515 EC
0,6 l/ha
Dursban
1,5 l/ha
Pyrinex
0,9 l/ha
Amistar 250 SC
0,8 l/ha
1.5 l/ha
Nawożenie dolistne
Fungicyd
Bravo
2 l/ha
Zato
0,25 kg/ha
Tabela 16.8. Marchew korzeniowa średniowczesna. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Lp.
Wyszczególnienie
Szczecin
1
2
3
1
Siew w polu
data
23.04
2
Zbiór
data
19.08
3
9o
9
4
9o
9
5
9o
8,9
grudzień 2009 rok
Tabela 16.9. Marchew korzeniowa średniowczesna. Plon odmian /t/ha/ oraz struktura plonu /%/.
Rok zbioru: 2009
Plon
Lp.
Odmiana
1
2
Struktura plonu
korzenie
handlowe
śr. 2-4 cm
korzenie
niehandlowe
korzenie
rozwidlone
korzenie
niehandlowe
popękane
ogólny
handlowy
korzenie
handlowe
śr. >4 cm
3
4
5
6
7
8
9
1
Afro
76,1
66,8
72,6
15,1
2,4
7,2
2,7
2
Galicja
87,8
78,4
82,2
7,1
0,8
5,5
4,4
3
Karotela
73,0
67,1
66,0
26,0
2,7
3,1
2,1
4
Maestro
96,6
88,3
71,4
20,0
1,2
5,1
2,2
5
Nantes 5 Fanta
93,1
84,4
76,1
14,6
1,2
6,2
1,7
6
Nantes 5 Naba
93,0
83,6
69,5
20,4
1,6
4,1
4,3
7
Nebula
93,8
85,8
77,1
14,3
1,3
5,3
2,0
8
Nirim
94,7
85,0
72,1
17,7
1,4
5,5
3,2
9
Noveno
84,1
77,9
79,7
12,9
0,6
4,6
2,2
10
Romance
81,4
76,2
82,8
10,8
0,5
3,8
2,1
11
Rumba
90,5
83,4
82,0
10,2
0,7
4,1
3,0
Tabela 16.10. Marchew korzeniowa średniowczesna. Cechy jakościowe plonu. Rok zbioru: 2009
Średnica
korzenia
/cm/
Średnica
rdzenia
/cm/
Średnia
masa
korzenia
/kg/
Udział
rdzenia w
Kolor
średnicy
rdzenia
korzenia (skala 1-9)
/%/
Kolor
korzenia
(skala
1-9)
L.p.
Odmiana
Długość
korzenia
/cm/
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
Afro
19,5
4,4
2,1
0,21
47,7
7,6
7,1
2
Galicja
19,4
4,3
2,0
0,23
46,5
7,8
7,4
3
Karotela
20,7
4,1
2,0
0,22
48,8
6,6
7,3
4
Maestro
20,2
4,3
1,9
0,22
44,2
5,6
6,3
5
Nantes 5 Fanta
20,9
4,6
2,6
0,27
56,5
6,6
6,6
6
Nantes 5 Naba
22,7
3,9
1,8
0,26
46,2
7,4
6,1
7
Nebula
21,3
4,8
2,8
0,28
58,3
8,1
7,3
8
Nirim
18,6
4,3
2,0
0,22
46,5
6,8
7,6
9
Noveno
21,1
4,2
2,4
0,24
57,1
8,3
6,9
10
Romance
22,1
4,3
2,3
0,3
53,5
8,1
7,4
11
Rumba
22,8
4,0
1,6
0,3
40,0
7,6
7,5
grudzień 2009 rok
152
Tabela 16.11. Marchew korzeniowa średniopóźna i późna. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Hodowca
1
2
3
1
Askona F1
PL Polan Kraków
2
Bangor F1
NL Bejo Zaden
3
Bestia F1
NL Bejo Zaden
4
Belgrado F1
NL Bejo Zaden
5
Bentley F1
DE agri Saaten
6
Berlikumer 2 Berba
NL Bakker Brothers
7
Berlikumer 2 Berło
PL Spójnia Nochowo
8
Broker F1
PL Zielonki
9
Darina
CZ Moravoseed
10
Finezja
PL Spójnia Nochowo
11
Grace F1
FR Clouse Tezier
12
Jitka F1
CZ Semo
13
Katrin
CZ Moravoseed
14
Kongo F1
PL Zielonki
15
Korund F1
PL Zielonki
16
Kreta F1
PL Spójnia Nochowo
17
Nerac F1
NL Bejo Zaden
18
Niland F1
NL Bejo Zaden
19
Senator F1
FR Clouse Tezier
Tabela 16.12. Marchew korzeniowa - przetwórstwo. Badane odmiany. Rok zbioru: 2009
Lp.
Odmiana
Hodowca
1
2
3
1
Abledo F1
2
Blanka
PL Zielonki
3
Carbeta F1
4
Cortina F1
CZ Moravoseed
5
Delta
PL Spójnia Nochowo
6
Fatima
PL Spójnia Nochowo
7
Flakkese 2 Fivak
NL Bakker Brothers
8
Flamanka
PL Spójnia Nochowo
9
Kabro
NL Kees Broersen Zaden
10
Kazan F1
NL Bejo Zaden
11
Komarno F1
NL Bejo Zaden
12
Panama F1
DE agri Saaten
13
Salsa F1
PL Polan Kraków
14
Samba F1
PL Polan Kraków
grudzień 2009 rok
Tabela 16.13. Marchew korzeniowa średniopóźna, późna i przetwórstwo.
Warunki polowe doświadczeń. Rok zboru: 2009
Miejscowość
Szczecin
Powiat
Szczecin
1
2
6
IV b
84
250
99
pH gleby (w H2O)
7,8
Przedplon
kapustne
120szt/m.kw
przedsiewnie
pogłównie
80
34
N (kg/ha)
P2O5 (kg/ha)
64
K2O (kg/ha)
120
Zaprawa nasienna
Funaben T
Herbicyd
Linurex
Insektycyd
Diazol 500EW
0,05%
Nurelle 515 EC
0,6 l/ha
Dursban
1,5 l/ha
Pyrinex
0,9 l/ha
1.5 l/ha
Nawożenie dolistne
Agroleaf
1%
Fungicyd
Amistar 250 SC
0,8 l/ha
Bravo
2 l/ha
Zato
0,25 kg/ha
Tabela 16.14. Marchew korzeniowa średniopóźna i późna oraz przetwórstwo.
Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2009
Lp.
Wyszczególnienie
Szczecin
1
2
3
1
Siew w polu
data
24.04
2
Siewe w polu
data
12.05
3
Zbiór
data
19-27.10
4
9o
8,5
5
9o
9
6
9o
8,9
grudzień 2009 rok
154
Tabela 16.15. Marchew korzeniowa - przetwórstwo. Plon odmian /t/ha/ oraz struktura plonu /%/.
Rok zbioru: 2009
Plon
Lp.
Odmiana
1
2
1
ogólny
Struktura plonu
korzenie korzenie
handlowy handlowe handlowe
śr. >4 cm śr. 2-4 cm
korzenie
niehandlowe
korzenie
rozwidlone
korzenie
niehandlowe
popękane
3
4
5
6
7
8
9
Abledo F1
102,4
94,4
82,6
9,6
1,1
3,6
3,0
2
Blanka
93,7
87
75,1
17,8
2,5
3,1
1,5
3
Carbeta F1
104,3
96,6
79,3
13,3
1,0
4,0
2,4
4
Cortina F1
91,7
85
74,4
18,4
3,2
2,9
1,2
5
Delta
94,6
88,3
79,9
13,4
1,3
3,1
2,3
6
Fatima
97,4
90,1
74,1
18,4
2,4
3,6
1,4
7
Flakkese 2 Fivak
98,1
91,7
73,3
20,1
2,5
3,8
0,2
8
Flamanka
101,6
92,9
77,2
14,3
2,4
2,7
2,9
9
Kabro
97,2
92
79,7
14,9
2,3
1,9
1,0
10
Kazan F1
106,9
100,6
78,8
15,3
1,7
3,0
1,2
11
Komarno F1
97,1
91,4
82,0
12,1
1,1
2,6
2,0
12
Panama F1
115,3
111,1
82,5
13,9
0,7
1,7
1,1
13
Salsa F1
98,4
93,2
83,5
11,3
1,4
3,4
0,5
14
Samba F1
97,8
90,7
81,4
11,4
1,5
4,4
1,3
Tabela 16.16. Marchew korzeniowa - przetwórstwo. Cechy jakościowe plonu. Rok zbioru: 2009
Średnica
korzenia
/cm/
Średnica
rdzenia
/cm/
Średnia
masa
korzenia
/kg/
Udział
Kolor
rdzenia w
Kolor
korzenia
średnicy
rdzenia
(skala
1-9)
/%/
Lp.
Odmiana
Długość
korzenia
/cm/
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
Abledo F1
21,5
4,4
1,9
0,22
43,2
9
9
2
Blanka
24
4,9
2,7
0,33
55,1
9
9
3
Carbeta F1
16,5
4,9
2,4
0,26
49
9
9
4
Cortina F1
19
4,3
2
0,17
46,5
7,8
9
5
Delta
19,2
5,3
3
0,32
56,6
9
9
6
Fatima
19,2
4,3
2,2
0,24
51,2
9
9
7
Flakkese 2 Fivak
21,6
4,9
2,1
0,26
42,9
9
9
8
Flamanka
21,4
5,2
2,9
0,33
55,8
9
9
9
Kabro
18,6
4,2
2,1
0,19
50
8,2
9
10
Kazan F1
18,2
4,2
1,7
0,2
40,5
7,8
7
11
Komarno F1
18,8
4,9
2,4
0,2
49
9
9
12
Panama F1
25
4,9
2,7
0,32
55,1
9
9
13
Salsa F1
17,2
5,2
2,4
0,25
46,2
9
9
14
Samba F1
19
4,9
2,6
0,28
53,1
7
7
grudzień 2009 rok
Tabela 16.17. Marchew korzeniowa średniopóźna i późna. Plon odmian /t/ha/ oraz struktura plonu /%/.
Rok zbioru: 2009
Plon
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Odmiana
2
Askona F1
Bangor F1
Bastia F1
Belgrado F1
Bentley F1
Berlikumer 2 Berba
Berlikumer 2 Berło
Broker F1
Darina
Finezja
Grace F1
Jitka F1
Katrin
Kongo F1
Korund F1
Kreta F1
NeracF1
Niland F1
Senator F1
ogólny
Struktura plonu
handlowy
korzenie
handlowe
śr. >4 cm
korzenie
handlowe
śr. 2-4 cm
korzenie
niehandlowe
korzenie
rozwidlone
korzenie
niehandlowe
popękane
3
4
5
6
7
8
9
124,6
134,2
135,2
144,4
132,3
106,7
123,7
99,9
117,8
108,7
127,8
117,9
108
98,9
102,3
107,9
108,9
109,8
114,8
114
126,8
127
134,2
125,6
96,9
116
91,3
111,3
100,3
121,9
108,6
100,6
91,5
88,4
98,5
102,1
103
108,9
80,1
85,3
84,5
81,9
86,7
64,8
79,6
70,7
84,6
78,9
83,5
75,8
86,9
75,8
70,3
74,8
79,8
77,4
82,5
11,2
9,2
9,5
11,1
8,2
26,0
14,2
20,7
9,8
13,3
11,8
16,3
6,4
16,7
16,1
16,6
13,9
16,3
12,5
1,1
0,6
0,8
1,1
0,9
1,9
1,5
2,5
0,7
1,5
0,4
1,4
0,7
1,5
2,3
2,6
0,9
0,6
0,6
3,3
2,2
2,8
2,4
1,3
3,8
2,9
2,7
2,0
3,1
2,7
3,3
1,6
2,6
5,9
3,0
4,1
3,1
2,1
3,8
2,3
1,6
2,7
2,4
2,9
1,7
3,2
2,7
3,0
1,5
3,0
3,9
3,1
5,3
3,0
1,3
2,4
2,1
Tabela 16.18. Marchew korzeniowa średniopóźna i późna. Cechy jakościowe plonu. Rok zbioru: 2009
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Odmiana
2
Askona F1
Bangor F1
Bastia F1
Belgrado F1
Bentley F1
Berlikumer 2 Berba
Berlikumer 2 Berło
Broker F1
Darina
Finezja
Grace F1
Jitka F1
Katrin
Kongo F1
Korund F1
Kreta F1
NeracF1
Niland F1
Senator F1
Długość
korzenia
/cm/
Średnica
korzenia
/cm/
Średnica
rdzenia
/cm/
Średnia
masa
korzenia
/kg/
Udział
rdzenia w
Kolor
średnicy
rdzenia
/%/
Kolor
korzenia
(skala
1-9)
3
4
5
6
7
8
9
18,5
21,5
22,5
20
23
22,5
18,5
19
20,5
20
21,5
19
15,5
19
20,5
16
20
19
20,5
4,7
4,8
4,6
4
4,2
4,7
4,1
4,4
5,4
4,7
4,1
4,3
5,9
4,9
4,5
4,3
3,9
4,1
4,6
2,3
2,7
2,1
1,9
1,8
1,8
2
2,1
2,9
2,4
1,8
1,9
3
2,2
2,2
2,1
1,9
1,8
2,1
0,21
0,36
0,3
0,21
0,25
0,3
0,21
0,2
0,32
0,25
0,24
0,2
0,24
0,26
0,26
0,19
0,22
0,23
0,25
48,9
56,3
45,7
47,5
42,9
38,3
48,8
47,7
53,7
51,1
43,9
44,2
50,8
44,9
48,9
48,8
48,7
43,9
45,7
7
9
9
7
7,4
9
9
7,8
9
7,8
8,2
9
8,2
9
7
8,6
9
9
7,8
7
9
9
7
9
8,6
9
7
9
7,8
7,8
8,6
8,6
7
7
7
9
9
7
grudzień 2009 rok
156
Bibliografia
1. Lista odmian roślin rolniczych 2009 – COBORU Słupia Wielka.
2. Lista opisowa odmian 2009 - COBORU Słupia Wielka.
3. Syntezy wyników doświadczeń 2008 - COBORU Słupia Wielka.
4. Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2009 - COBORU Słupia Wielka.
5. Metodyki badania wartości gospodarczej odmian WGO roślin uprawnych /zboża jara i ozime,
rzepak jary i ozimy, ziemniaki/.
grudzień 2009 rok
Adresy jednostek prowadzących doświadczenia
Stacja Doświadczalna Oceny Odmian
78-200 Białogard
ul. Kisielice Duże 28
tel. 94 312 32 45
www.zielonepola.pl
Punkt Doświadczalny Rarwino
72-400 Kamień Pomorski
tel. 91 382 27 41
Stacja Doświadczalna Oceny Odmian
70-847 Szczecin
ul. Goleniowska 56 A
tel. 91 460 06 69
www.sdooszczecin.pl
Gospodarstwo Rolne Danuta i Teofil Bus
Punkt Doświadczalny Prusim
72-315 Resko
ul. Sportowa 17
tel. 91 395 17 79
grudzień 2009 rok

WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zobacz wykład

ROŒLINY U¯YTKOWE

czytaj dalej

Zagroda 01_2016

XIV Mazowieckie Dni Rolnictwa

Strategia Rozwoju Miasta Białogard do roku 2030

Wrzesień - Nazwa.pl