Współrzędne geograficzne /pobierz

Określanie współrzędnych geograficznych – pomoc dla uczniów klas
pierwszych gimnazjum.
Szerokość geograficzna – jest to kąt pomiędzy płaszczyzną równika, a półprostą wychodzącą ze
środka Ziemi i przechodzącą przez dowolny punkt na jej powierzchni. Wyróżniamy szerokość
północną od 00 do 900 i południową (też od 00 do 900) Najmniejszą szerokość ma równik (00)
największą bieguny (900)
Długość geograficzna jest to kąt zawarty między półpłaszczyzną południka 00 (południka
przechodzącego przez Greenwich), a półpłaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt na
powierzchni Ziemi. Wyróżniamy długość wschodnią i zachodnią od 00 do 1800.
Określanie współrzędnych geograficznych:
Określanie współrzędnych geograficznych to działanie na zwykłym układzie współrzędnych znanym
z zapisu szachowego czy choćby z gry w statki. Zamiast literek mamy długość geograficzną w
stopniach, a zamiast liczb – szerokość!
Aby poprawnie określić współrzędne geograficzne danego punktu należy podać jego szerokość oraz
długość, a także półkulę! Nie wystarczy podać, że miasto leży na 300 szerokości bez określenia czy
jest to półkula północna (N) czy południowa (S). Podobnie w przypadku długości należy określić czy
chodzi o półkulę wschodnią czy zachodnią.
Stopnie szerokości opisane są zwykle po bokach mapy lub na jej środku (od góry do dołu), zaś
stopnie długości opisane są zazwyczaj na równiku, albo na górze lub dole mapy od lewej do prawej.
Przykład opisania stopni szerokości:
Stopnie długości:
Razem, inny sposób:
Uwaga!!!
Szerokość jest zawsze północna lub południowa, nigdy wschodnia czy zachodnia!
Długość z kolei jest zawsze wschodnia lub zachodnia nigdy północna czy południowa!
Zazwyczaj nie mamy do dyspozycji całej mapy świata, nie widzimy na mapie równika ani południka
zerowego. Musimy więc sami „wydedukować” z jakimi półkulami mamy do czynienia. Nie jest to
trudne.
Przykład:
Równika (00) nie widać (jest gdzieś niżej), ale zauważmy, że stopnie szerokości rosną „do góry” czyli
w kierunku północy, tak więc jest to półkula północna.
Południka zerowego też nie widać, jest on gdzieś daleko z lewej strony. Stopnie długości rosną „w
prawo” co oznacza, ze jest to półkula wschodnia.
Pora na ćwiczenie:
Określ współrzędne geograficzne punktów A i B.
Punkt A leży dokładnie na 3 stopniu szerokości południowej (bo poniżej równika czyli 00.)
oraz na 8 stopniu długości zachodniej (południka 00 nie widać, ale wartości długości geograficznej
rosną w lewo czyli na zachód)
Reasumując punkt A ma współrzędne:
szerokość 30 południowej (S); długość: 80 zachodniej (W).
Nieco trudniej jest z punktem B.
Zauważmy, że leży on pomiędzy 3 a 6 stopniem szerokości, ale bliżej 6. Możemy przyjąć, że jest to 50
szerokości północnej, ponieważ punkt B leży ponad równikiem!
Długość geograficzna to około 15 stopni zachodniej!
Podsumowując: Punkt B: szerokość: 50N, długość: 150W
Ćwiczenia sprawdzające:
Określ samodzielnie współrzędne geograficzne punktów: C i D oraz E i F
Rozwiązanie znajdziesz na ostatniej stronie dokumentu.
Współrzędne na mapie:
Określanie współrzędnych na „prawdziwej” mapie świata czy kontynentu niczym nie różni się od
wcześniej omówionych przykładów. Pamiętajmy jednak, że na mapie południki czy równoleżniki
mogą nie być liniami prostymi, lecz łukami! Należy więc nawiązać do ich kształtu, odczytując
stopnie!
Przykład:
Załóżmy, że statek znajduje się w punkcie X. Określ jego położenie geograficzne (szerokość i długość)
Z szerokością nie ma problemu, bo równoleżniki na tego typu mapie są liniami prostymi, ale południki
są łukami. Określając długość należy więc też „przesuwać się” łukiem, by odczytać stopnie, w żadnym
wypadku nie wolno przecinać południków (linia czerwona)!
Poprawne współrzędne to: szerokość około 550S; długość: 1350W.
Ćwiczenie:
Określ samodzielnie pozycję statku Y.
Rozwiązania:
Punkt C szerokość: 580N; długość: 250E
Punkt D szerokość: 680N; długość: 420E
Punkt E szerokość: 380S; długość: 750E
Punkt F szerokość: 250S; długość: 980E
Pozycja statku Y: 350S; długość: 1600E (w przybliżeniu)
Mam nadzieję, że nieco pomogłem w trudnym żywocie gimnazjalisty. ☺
K. Myszak