docProgram Samorządowy - Prawo i Sprawiedliwość
download 
Reklamacja Transkrypt
Program Samorządowy - Prawo i Sprawiedliwość
Program Samorządowy WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE Październik 2006 Szanowni Państwo, rok temu, dzięki głosom Wyborców, wzięliśmy na siebie odpowiedzialność za kraj i za Polaków. Podjęliśmy się trudnego zadania naprawy państwa i stworzenia IV Rzeczypospolitej na fundamentach prawa i sprawiedliwości. Mieliśmy pomysł na nową Polskę i stworzyliśmy Program Polski Solidarnej. Dziś, przed wyborami samorządowymi, mamy konkretne propozycje i rozwiązania. Chcemy być bliżej ludzi. Chcemy nadal brać odpowiedzialność za całą Polskę, każde województwo, każdy powiat, każdą gminę. Jesteśmy dobrze przygotowani do tego zadania. Aby w pełni wykorzystać szanse rozwoju, jakich Polska do tej pory nie miała, przygotowaliśmy Samorządowe Programy Wojewódzkie, które zamierzamy zrealizować. Prezes partii Prawo i Sprawiedliwość Spis treści Charakterystyka województwa wielkopolskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Polityka regionalna i fundusze unijne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Transport kolejowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Transport drogowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Ochrona zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja lokalnego rynku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Gospodarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Rozwój obszarów wiejskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Kultura i edukacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Edukacja i rozwój społeczeństwa informacyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Bezpieczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Ochrona Środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Gospodarka wodna i ochrona przeciwpowodziowa . . . . . . . . . . . . . . 26 Polityka prorodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Pomoc społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Kultura fizyczna i turystyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Ochrona praw konsumentów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Przyjazna obywatelom administracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Wykaz najważniejszych przedsięwzięć realizowanych w Wielkopolsce przy wsparciu ze strony administracji rządowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 4 Charakterystyka województwa wielkopolskiego W ielkopolska należy do ścisłej czołówki polskich regionów, jest znakomicie usytuowana na skrzyżowaniu ważnych europejskich szlaków komunikacyjnych, wiodących z Berlina przez Poznań, Konin i Warszawę do Moskwy oraz z Pragi przez Wrocław, Leszno, Poznań na wybrzeże Bałtyku. Pod względem powierzchni (29,8 tys. km2) ustępuje tylko województwu mazowieckiemu, a pod względem liczby ludności (3,35 mln) – jedynie śląskiemu. Pomimo że w skali kraju odnotowuje się od kilku lat ujemny przyrost naturalny, Wielkopolska jest jednym z trzech województw z przyrostem dodatnim. Podział administracyjny województwa to 35 powiatów, w tym 4 grodzkie i 31 ziemskich oraz 226 gmin. Rolę naturalnych stolic, oprócz Poznania, pełnią w podregionach Kalisz, Konin, Piła i Leszno. Dochody budżetu województwa w 2005 roku wyniosły 553,7 mln zł, natomiast na rok 2006 zaplanowano dochody na poziomie 564 mln. Wynik ten plasuje Wielkopolskę w krajowej czołówce za województwami: mazowieckim, dolnośląskim i śląskim. Województwo wielkopolskie zakończyło 2005 rok dodatnim wynikiem finansowym. W Wielkopolsce odnotowuje się systematyczny spadek poziomu bezrobocia. W całym regionie wynosi ono 12,9%. Widoczne jest jednak zróżnicowanie pod tym względem terenu całego województwa. Najniższe bezrobocie (na poziomie 5,5%) notowane jest w Poznaniu, w porównaniu z 23,2% w powiecie konińskim czy ponad 21% w powiatach słupeckim, pleszewskim, jarocińskim, kolskim i wągrowieckim. Wyraźne dysproporcje rozwojowe widać, porównując poziom bezrobocia we wszystkich wielkopolskich podregionach. Najniższy wskaźnik osób pozostających bez pracy notowany jest w podregionie poznańskim – 9,4%, leszczyńskim – 11,7% i kaliskim – 14,9%. Najtrudniejsza sytuacja jest w podregionach pilskim – 18,3% i konińskim – 20,1%. Optymistycznym sygnałem jest spadek bezrobocia we wszystkich podregionach. Produkt Krajowy Brutto na jednego mieszkańca Wielkopolski jest wyższy od przeciętnego w kraju i wyniósł na koniec 2005 roku 104,2% średniej krajowej. 5 Program Samorządowy Jednym z głównych problemów dla większości samorządów województw jest bardzo wysokie zadłużenie jednostek służby zdrowia. Dzięki podejmowanym działaniom restrukturyzacyjnym w wielkopolskich placówkach, nasze województwo ma jeden z najniższych wskaźników zadłużenia tych jednostek w całej Polsce. Perspektywy dalszego rozwoju Wielkopolski są obiecujące. Korzystne położenie geograficzne, przebiegający przez województwo korytarz tranzytowy wschód–zachód, zlokalizowanie tu głównego odcinka autostrady A-2 to atuty regionu. Rozwinięta infrastruktura techniczna, rozbudowujący się port lotniczy Ławica oraz znaczna ilość dobrych uczelni wyższych to także mocne strony Wielkopolski. Poznań dzięki Międzynarodowym Targom jest liczącym się ośrodkiem wystawienniczym. Województwo wielkopolskie jest atrakcyjnym partnerem dla regionów Europy Zachodniej, dobrze rozwija się współpraca z regionami partnerskimi Unii Europejskiej, takimi jak Hesja, Brandenburgia, Emilia Romagna, szwedzkie Hrabstwo Västernorrland czy francuski Region Bretania. Regionem partnerskim Wielkopolski jest także Obwód Samarski (Rosja). Istotną przeszkodą w rozwoju województwa jest zły stan infrastruktury kolejowej i drogowej. Ze względu na brak obwodnic ruch drogowy odbywa się przez centra wielu miast. Komunikacja kolejowa i autobusowa nie są ze sobą zsynchronizowane. Wyraźna jest dysproporcja rozwojowa poszczególnych podregionów Wielkopolski, a także znaczne różnice w dochodach samorządów gminnych i powiatowych. Obok silnej aglomeracji poznańskiej występują liczne biedne i zacofane obszary. Niespójność w rozwoju województwa powoduje, iż Wielkopolskę zaliczyć należy do regionów średnio rozwiniętych, wymagających wsparcia. Odczuwalny jest brak planów zagospodarowania przestrzennego oraz dobrze przygotowanych terenów inwestycyjnych. Problemem dla Wielkopolski jest brak wystarczających zasobów wodnych i zły stan infrastruktury zabezpieczającej środowisko naturalne. Wedle Strategii Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku, Wielkopolska do tego czasu powinna być regionem: • zintegrowanym, • konkurencyjnym. Misją województwa musi być skupienie się wszystkich podmiotów publicznych na poprawie warunków życia mieszkańców, wzrostu konkurencyjności regionu oraz wyeliminowaniu dysproporcji rozwojowych wojewódz6 WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE twa. Aby osiągnąć te cele, w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, będącego podstawą do wykorzystania środków unijnych na rozwój regionalny w latach 2007–2013, kwota 1,127 mld euro rozdzielana będzie przez samorząd województwa według pięciu priorytetów: • potencjał gospodarczy regionu, • infrastruktura o podstawowym znaczeniu dla rozwoju, • środowisko, • restrukturyzacja i wzmocnienie potencjałów rozwojowych, • infrastruktura dla kapitału ludzkiego. W zgodnej opinii polityków, samorządowców i komentatorów Polska stoi przed olbrzymią szansą wykorzystania w celach inwestycyjnych funduszy, jakich do tej pory nie miała. Przed identycznym wyzwaniem stoi Wielkopolska, która musi mu sprostać w najbliższych latach. Ze względu na olbrzymie szanse rozwojowe wybory samorządowe w 2006 roku mają kapitalne znaczenie także dla Wielkopolski. 7 8 Polityka regionalna i fundusze unijne P erspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2007–2013 daje Polsce, a tym samym Wielkopolsce, szanse rozwojowe, jakich do tej pory nie mieliśmy. Nasze województwo uzyska dostęp do miliardów z unijnych funduszy, które mają umożliwić nadrobienie cywilizacyjnych zapaści, dać nowe impulsy rozwojowe. Przez samorząd województwa w ciągu najbliższych 7 lat rozdysponowanych zostanie ponad 11 mld zł, co oznacza, że w połączeniu ze wsparciem z funduszy krajowych przez budżet województwa rocznie przepłynie średnio kwota ponad 2 mld zł. Dla porównania, plan wydatków budżetu województwa w 2006 roku ustalony został na poziomie 879 mln zł. Z samego regionalnego programu operacyjnego trafi do Wielkopolski 1,127 mld euro, ponadto na wsparcie wsi ponad 1 mld euro oraz na inwestycje w kapitał ludzki ponad 400 mln euro. Dlatego też sprawą absolutnie priorytetową jest właściwe przygotowanie się do rozdziału i wydatkowania środków pomocowych. Samorząd województwa w kolejnej kadencji musi zwrócić szczególną uwagę na: • przejrzystość procedur rozdziału środków, • zagwarantowanie rozwoju nie tylko Poznania i byłych miast wojewódzkich, ale wszystkich gmin i powiatów zgodnie z zasadą spójności, • wybór najlepiej przygotowanych projektów inwestycyjnych, • zapewnienie jak największej efektywności wydatkowania środków. Ze względu na wysokość środków finansowych, przeznaczonych także na inwestycje realizowane przez jednostki podległe samorządowi województwa, niezbędne będzie wypracowanie specjalnego modelu nadzoru na każdym etapie inwestycyjnym. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że brak właściwego nadzoru wpływa negatywnie na realizację inwestycji, przez co pojawia się zagrożenie niewykorzystania środków pomocowych. Do priorytetów, na które skierowane zostaną największe środki pieniężne, samorząd województwa zalicza: • zwiększenie potencjału gospodarczego regionu, a szczególnie konkurencyjności i innowacyjności, • rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, 9 Program Samorządowy • • • • infrastrukturę transportową, zarówno koleje, jak i transport drogowy, inwestycje w środowisko naturalne, zmniejszanie wewnątrzregionalnych różnic rozwojowych, inwestycje w kapitał ludzki. Aby zachęcić do większej aktywności w ubieganiu się o pieniądze unijne, należy uruchomić mechanizmy pozwalające wynagradzać odbiorców pomocy za osiągane wyniki. Na samorządzie województwa spoczywa zaś odpowiedzialność za realizację inwestycji na szczeblu krajowym, jak budowa drogi życia czyli S-11, szybkiej kolei i innych. Oczekiwać należy, że właściwe wykorzystanie środków unijnych umożliwi rozwój wielkopolskim firmom i stworzy nowe miejsca pracy, a dla całego województwa będzie nowym impulsem rozwojowym. 10 Transport O rganizacja i finansowanie regionalnych przewozów pasażerskich jest podstawowym obowiązkiem samorządu województwa. Wydatki na transport wynoszą prawie 130 mln zł i stanowią niemal 15% całego budżetu województwa. Kolejowe przewozy regionalne, na które przeznacza się rocznie ponad 86 mln zł, odgrywają bardzo istotną funkcję społeczną, gdyż stanowią często jedyny środek transportu dla tysięcy Wielkopolan. Dlatego też dalsza aktywna działalność zarówno w obszarze transportu kolejowego, jak i drogowego, na który rocznie przeznacza się ponad 40 mln zł, będzie priorytetem w kadencji 2006–2010. Transport kolejowy Tworzona spółka Koleje Wielkopolskie, druga w Polsce samorządowa spółka odpowiedzialna za regionalne przewozy kolejowe, jest niezbędnym instrumentem do poprawy jakości usług transportowych. Podstawowym celem samorządu województwa w najbliższej kadencji musi być uczynienie z kolei podstawowego i chętnie wykorzystywanego przez Wielkopolan środka lokomocji. Transport drogowy powinien pełnić rolę uzupełniającą i wspierającą połączenia kolejowe. W tym celu już obecnie podejmowane są działania podnoszące atrakcyjność kolei. Do końca 2007 roku zakończona zostanie wymiana taboru lekkiego (szynobusy). Zakup 21 nowoczesnych szynobusów podnosi komfort jazdy i umożliwia obsługiwanie niezelektryfikowanych linii kolejowych w Wielkopolsce. Trwa także modernizacja przestarzałego taboru ciężkiego, dostosowana do potrzeb pasażera. Kluczowe będzie skierowanie środków inwestycyjnych na wyeksploatowane torowiska, które uniemożliwiają pociągom rozwinięcie odpowiednich prędkości. Skrócenie czasu dojazdu jest niezbędne, by zachęcić większą grupę pasażerów do korzystania z usług kolei. Dlatego też, w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2007–2013, modernizacja linii kolejowych będzie w Wielkopolsce kolejnym priorytetem. Wykorzystanie pieniędzy unijnych, przy wsparciu środków własnych, umożliwi radykalną poprawę infrastruktury kolejowej. 11 Program Samorządowy Rozwój transportu kolejowego umożliwi także włączenie samorządów gminnych do inwestowania w połączenia kolejowe i infrastrukturę, jak na przykład dworce. Już dziś samorządy wyrażają zainteresowanie takimi rozwiązaniami. Transport drogowy Transport drogowy w województwie powinien pełnić funkcję uzupełniającą przewozy kolejowe, niezbędne jest lepsze skoordynowanie połączeń kolejowych z połączeniami autobusowymi. Należy wyeliminować sytuacje, gdy dublują się połączenia na tych samych liniach, a jednocześnie należy dostosować ofertę przewozową do rzeczywistego zainteresowania pasażerów. Umożliwi to nie tylko zracjonalizowanie wydatków, ale i zwiększy ofertę przewozową dla pasażerów. Należy zwrócić uwagę na konieczność inwestycji drogowych, które podobnie jak na kolei umożliwią zapewnienie znacznie szybszych połączeń autobusowych. Samorząd województwa w zbliżającej się kadencji musi wzmocnić swoją rolę w organizowaniu komunikacji autobusowej. 12 Ochrona zdrowia O chrona zdrowia pozostaje priorytetem nie tylko w skali całego kraju, ale także w skali województwa. Pomimo że sytuacja wielkopolskich szpitali jest jedną z najlepszych w kraju, najbliższa kadencja samorządu w sposób szczególny musi być nakierowana na poprawę kondycji finansowej szpitali oraz optymalną jakość usług medycznych, aby jednostki służby zdrowia wyszły z długów. Należy zatem konsekwentnie kontynuować zapoczątkowane restrukturyzacje szpitali. Samo połączenie dwóch kaliskich szpitali w jedną placówkę daje rocznie ponad milion złotych oszczędności, taka sama sytuacja ma miejsce w Poznaniu. Zadaniem stojącym przed samorządem jest zbudowanie sieci wielospecjalistycznych szpitali wojewódzkich w Poznaniu, Kaliszu, Lesznie i Koninie. Modernizacji wymagają szpitale psychiatryczne w Sokołówce, Gnieźnie, Kościanie. Olbrzymim wyzwaniem jest dostosowanie szpitali do wymogów unijnych. Z myślą o bezpieczeństwie i poprawie komfortu pacjenta inwestycje w placówki służby zdrowia wyniosą ponad 110 mln zł. Niezbędne jest wypracowanie z władzami powiatowymi w Wielkopolsce wspólnej polityki zdrowotnej. Eliminować należy niepotrzebną konkurencję pomiędzy placówkami o pieniądze na te same świadczenia. Wyjściem z tej sytuacji jest porozumienie pomiędzy szpitalami powiatowymi i podzielenie się świadczeniami zdrowotnymi. Rolą województwa jest wspieranie takich działań w powiatach i wypracowanie modelu, w którym duży szpital wojewódzki będzie swego rodzaju patronem nad samodzielnymi szpitalami powiatowymi. Należy korzystać z doświadczeń innych województw, tworzących sieci szpitali, które jako silny partner wspólnie negocjują z Narodowym Funduszem Zdrowia jak najlepsze dla pacjenta kontrakty na usługi medyczne. Inwestycje w szpitale, szczególnie pod kątem remontów i renowacji, zajmują wysokie miejsce wśród priorytetów podziału środków unijnych w perspektywie finansowej na lata 2007–2013. 13 Przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja lokalnego rynku pracy P roblem bezrobocia jest w Wielkopolsce znaczący. Stosunkowo wysoki poziom bezrobocia na obszarze województwa wyraźnie kontrastuje z niskim wskaźnikiem bezrobotnych w aglomeracji poznańskiej. Wysokość stopy bezrobocia łączy się także z poziomem wykształcenia. Wśród osób z wykształceniem wyższym poziom bezrobocia wynosi 6%, u osób z wykształceniem gimnazjalnym lub niższym – 28%, natomiast wśród osób z wykształceniem zawodowym – 23%. Co czwarty bezrobotny nie ukończył 25 roku życia. 60% bezrobotnych to kobiety, zaś 63% ogółu bezrobotnych to osoby długotrwale bezrobotne. W związku z otwieraniem się unijnych rynków pracy nasila się zjawisko emigracji zarobkowej. Samorząd lokalny, przede wszystkim na szczeblu województwa i powiatów, ma duże możliwości kształtowania rynku pracy. Narzędziem przeciwdziałania bezrobociu są Wojewódzkie Urzędy Pracy podległe samorządowi województwa oraz Powiatowe Urzędy Pracy nadzorowane przez starostów. Najważniejsze grupy społeczne, które najbardziej dotyka problem bezrobocia, to: • mieszkańcy obszarów wiejskich, • ludzie młodzi – do 25 roku życia, • kobiety, • osoby powyżej 50 roku życia, • niepełnosprawni, • osoby długotrwale bezrobotne. Aktywna polityka państwa powinna być „bliżej ludzi”, zwłaszcza tych, którym jest najtrudniej. Dla bezrobotnych mieszkańców obszarów wiejskich konieczna jest reorientacja zawodowa, a także zwiększenie ich mobilności. Wielu młodych ludzi mieszkających na wsi ma wykształcenie zawodowe, niezbędne jest zatem umożliwienie im podniesienia kwalifikacji. Młodzież do 25 roku życia jest w trudnej sytuacji na rynku pracy, szczególnie w dostępie do pierwszego zatrudnienia. Dlatego też niezbędne jest uruchamianie programów wspierających te osoby poprzez subsydiowane zatrudnienie, staże, podniesienie kwalifikacji lub ich zmianę, doradztwo, szkolenia, przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności. Istotne jest, aby młodzi ludzie wchodzili na rynek pracy i nabywali doświad14 WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE czenie zawodowe. Aktywne działania na tym polu są absolutnie niezbędne, zwłaszcza w aspekcie masowej emigracji zarobkowej do innych państw Unii Europejskiej. Konieczne jest prowadzenie aktywnej promocji kobiet na rynku pracy, propagowanie pracy na zastępstwo, a także zachęty do podjęcia własnej działalności gospodarczej. Istotną rolę w wychodzeniu kobiet z bezrobocia powinny odegrać też organizacje pozarządowe zajmujące się tą problematyką. Znaczna część osób powyżej 50. roku życia uciekła z bezrobocia w bierność zawodową, renty, wcześniejsze emerytury, zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Dla tych osób niezbędne są raczej atrakcyjne programy socjalne, gdyż pracodawcy bardzo często nie chcą się wiązać stosunkiem pracy z seniorami, zwłaszcza w perspektywie odpraw emerytalnych, które niwelują korzyści z dotacji. Pomoc w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych powinna skupić się przede wszystkim na zapewnieniu skutecznego egzekwowania możliwości zagwarantowanych przez odpowiednie ustawy, jak choćby poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji. Szczególną uwagę należy poświęcić problemowi długotrwałego bezrobocia. Należy prowadzić takie działania, aby osoby długotrwale bezrobotne podejmowały oferowaną im pracę, nie blokując możliwości pomocy osobom rzeczywiście potrzebującym. W tym celu należy uruchomić system robót publicznych, które z jednej strony zapewnią wykonywanie zadań nałożonych na samorząd województwa, z drugiej zaś będą skutecznym instrumentem włączenia bezrobotnych do rynku pracy i zweryfikowania rzeczywistych przyczyn bezrobocia. W powiatach kościańskim i złotowskim prowadzony jest pilotażowy program aktywnych form zwalczania bezrobocia, na który przeznaczono ponad 2 mln zł. Przy podziale środków unijnych przez samorządy województw w programach dla małych i średnich przedsiębiorstw premiować należy te projekty, które bezpośrednio i pośrednio będą wspomagać przedsiębiorstwa przy tworzeniu nowych miejsc pracy. Priorytetem powinno być tworzenie najkorzystniejszych warunków dla długofalowego rozwoju przedsiębiorstw i długotrwałego zatrudnienia pracowników. Województwo wielkopolskie zamierza przeznaczyć aż 33% środków z programu operacyjnego „Rozwój regionalny” na wspieranie przedsiębiorczości. Jest to trzecie miejsce w kraju. Wielkopolska będzie dysponować ponadto kwotą 400 mln euro z funduszy unijnych na rozwój zasobów ludzkich. Środki te zostaną przeznaczone na programy mające na celu przeciwdziałanie 15 Program Samorządowy bezrobociu i aktywizację zawodową. Wśród priorytetów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich należą: • tworzenie rynku pracy otwartego dla wszystkich, • promocja programów integracji społecznej, • aktywizacja obszarów wiejskich, • tworzenie kadry niezbędnej do rozwoju gospodarczego regionu. 16 Gospodarka N ajwiększy wpływ na rozwój gospodarczy kraju mają rząd i poszczególni ministrowie. To działania na szczeblu krajowym muszą zapewnić klimat dla nowych inwestycji i rozwój polskiej gospodarki. W Wielkopolsce zlokalizowanych jest ponad 20 tys. spółek handlowych i prawie 25 tys. spółek cywilnych. Także ponad 270 tys. osób fizycznych prowadzi działalność gospodarczą. Finanse samorządu województwa są ściśle związane z kondycją gospodarki, a zwłaszcza spółek kapitałowych. Dlatego samorząd, nie mając wpływu na rozwiązania makroekonomiczne, musi tworzyć ułatwienia dla inwestycji. Rozwój gospodarczy kraju ma bezpośredni wpływ na poszczególne województwa, bowiem podstawowym źródłem dochodu samorządu jest wpływ z podatków od osób fizycznych i prawnych. Dochody z podatków pokrywają ponad 40% całego budżetu. Należy zatem, oprócz działań podejmowanych przez rząd, tworzyć na szczeblu samorządowym system wspierający działalność gospodarczą w Wielkopolsce. Skutecznym sposobem na rozwój gospodarczy jest powstawanie i rozwój małych oraz średnich przedsiębiorstw. Ten sektor tworzy najwięcej nowych miejsc pracy. W Wielkopolsce tego rodzaju przedsiębiorstwa zatrudniają powyżej 70% osób. Barierą dla nich jest jednak brak kapitału i trudny dostęp do źródeł finansowania. Wyjściu z tej sytuacji ma służyć jeden z najwyższych w Polsce poziom alokacji środków z regionalnego programu operacyjnego na rozwój przedsiębiorczości. W naszym regionie planuje się przeznaczyć na ten cel 33% wszystkich środków na rozwój regionalny. Daje to Wielkopolsce trzecie miejsce w Polsce, tuż po województwach podkarpackim i opolskim. By ułatwić działanie potencjalnym inwestorom, należy zminimalizować obciążenie biurokratyczne. W każdym samorządzie powinien zostać wskazany pracownik bądź pracownicy, którzy zapewnią przedsiębiorcy pomoc w wypełnieniu niezbędnych formalności. Niezwykle istotnym elementem wpływającym na rozwój potencjału gospodarczego regionu jest budowa społeczeństwa informacyjnego. W budowaniu „e-Wielkopolski” zadaniem priorytetowym, oprócz wspierania funkcjonujących już parków naukowo-technicznych i badawczych, jest zrealizowanie 17 Program Samorządowy projektu Budowy Wielkopolskiego Centrum Zawansowanych Technologii Informacyjnych. Zapewni ono regionowi renomę doskonałego miejsca do inwestycji w nowoczesne technologie. 18 Rozwój obszarów wiejskich R olnictwo i obszary wiejskie to dla Wielkopolski wielki skarb, ale także obszar, w którym niezbędne jest podjęcie zdecydowanych działań naprawczych. Ludność rolnicza stanowi bowiem prawie 43% mieszkańców Wielkopolski. Celem polityki rolnej, popieranej przez Prawo i Sprawiedliwość, musi być poprawa poziomu życia rodzin rolniczych oraz innych mieszkańców obszarów wiejskich, z wykorzystaniem społecznego, środowiskowego i ekonomicznego potencjału Wielkopolski. Musi to doprowadzić do wyrównania wskaźników cywilizacyjnych w mieście i na wsi oraz do maksymalnego zbliżenia sytuacji społeczno-gospodarczej polskiego rolnictwa do rolnictwa krajów wysokorozwiniętych. Służyć temu będą zarówno środki krajowe, jak i instrumenty wspólnej polityki rolnej. Krajowy Program Rozwoju Wsi 2007–2015 (KPRW) będzie podstawowym dokumentem strategicznym opisującym politykę państwa wobec obszarów wiejskich i ich mieszkańców. Dokument ten wskaże drogę do wyrównywania poziomu i jakości życia mieszkańców miast i wsi. Prowadzona od lat polityka wobec wsi, nie tylko nie doprowadziła do zmniejszenia tej różnicy, lecz przeciwnie, w ostatnich latach przepaść cywilizacyjna pomiędzy miastem a wsią pogłębiła się. Aby ten proces zatrzymać i istotnie zmienić sytuację polskiej wsi, potrzebne jest konsekwentne, skoordynowane działanie rządu i administracji publicznej. Podstawowym instrumentem finansowym w latach 2007–2013, pozwalającym realizować właściwą strategię wobec obszarów wiejskich, będzie Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej. W ramach pomocy wspólnotowej na rozwiązywanie problemów rolnictwa do Wielkopolski wpłynie ponad 1 mld euro. Gdy doliczymy wkład własny na ten cel, do dyspozycji otrzymamy najwyższe jak dotąd środki finansowe. Działaniom w ramach Wspólnej Polityki Rolnej muszą towarzyszyć skorelowane z nimi instrumenty polityki spójności, obejmujące swoim zasięgiem obszary wiejskie i ich mieszkańców. Chcemy, aby obszary wiejskie w Polsce były przyjaznym miejscem życia i pracy, umożliwiającym mieszkańcom osiąganie wysokiego poziomu jakość życia. Główne działania nakierowane muszą być na: • sferę produkcyjną, • rozwój infrastruktury, 19 Program Samorządowy • tworzenie miejsc pracy na terenach wiejskich, • wyrównywanie dysproporcji w dostępie do edukacji. W sferze produkcyjnej niezbędna jest pomoc w tworzeniu grup marketingowo-producenckich, szukanie rynków zbytu, promocja produktów w kraju i zagranicą. Wymagane jest prowadzenie doradztwa i przekazywanie informacji rynkowych, pozwalające rolnikom określić kierunki produkcji zgodne z potrzebami rynku krajowego oraz eksportu. Dla poprawnego funkcjonowania, z jednej strony rolnictwa, a z drugiej przemysłu i handlu rolnego, niezwykle istotne znaczenie ma produkcja dobrej jakości surowców rolniczych i ich wstępne przetwórstwo. Stąd też konieczne jest wspieranie zarówno modernizacji produkcji rolnej, jak i organizacji zbytu oraz przetwórstwa produktów rolnych. Olbrzymią szansą dla rolnictwa jest wykorzystanie energii odnawialnej (biopaliwa, biomasa). Wielkopolska ze swoim potencjałem gospodarczym i rolniczym może stać się najodpowiedniejszym producentem energii odnawialnej w Polsce. Poprawa jakości produktów rolnych wymaga inwestowania w infrastrukturę. Dlatego też środki unijne dostępne w ramach Wspólnej Polityki Rolnej muszą być skierowane na unowocześnianie gospodarstw. Dotyczy to przede wszystkim modernizacji budynków inwentarskich, zakupów i instalacji wyposażenia technologicznego (dojarki, urządzenia do schładzania mleka itp.), zakupu maszyn oraz urządzeń do zbioru, konserwacji i przechowywania pasz, zakupu urządzeń służących do przygotowania produktów rolnych do sprzedaży. Tworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich jest elementem całościowej polityki aktywnego przeciwdziałania bezrobociu. W celu likwidowania bezrobocia na wsi niezbędne są przemiany struktury w rolnictwie, którym muszą towarzyszyć zmiany w otoczeniu rolnictwa, przede wszystkim rozwój pozarolniczej działalności gospodarczej. Wyrwanie z zaklętego kręgu „dziedziczenia” biedy i bezrobocia jest celem podstawowym. Wyrównywanie szans w dostępie do edukacji to przede wszystkim dalszy rozwój systemów stypendialnych na poziomie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, rozwijanie uczelni wyższych poza tradycyjnymi miastami akademickimi, docieranie z ofertą edukacyjną na obszary wiejskie. Temu celowi służyć ma choćby wspieranie przez samorząd województwa Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych w Wielkopolsce. Dostęp do internetu jest dla rozwoju intelektualnego niezbędny, a obecny postęp technologiczny pozwala realnie myśleć o internecie w każdym domu. 20 Kultura i edukacja Kultura W ydatki na kulturę stanowią znaczny procent całego budżetu województwa. Muzea, teatry, centra kultury i sztuki oraz inne wojewódzkie instytucje kultury muszą wzmacniać swoją rolę animatora życia kulturalnego. Należy w sposób szczególny zwiększyć kulturotwórczą rolę tych instytucji w mniejszych ośrodkach województwa. Jako priorytet należy przyjąć zwiększenie dostępu do imprez na wysokim poziomie w każdej gminie i powiecie. Codzienny kontakt z kulturą w metropoliach, takich jak Poznań, należy zaszczepić w pozostałych częściach województwa. Należy wykształcić nawyk korzystania z oferty kulturalnej od najmłodszych lat. Służyć temu może wprowadzenie tzw. pakietu kulturalnego, nakierowanego na młodzież z mniejszych miejscowości. Zgodnie z tą propozycją w ramach jednego pakietu młodzież mogłaby jednego dnia obejrzeć przedstawienie w teatrze, wystawę w muzeum, udać się do kina. Podobną rolę odgrywać powinno wprowadzenie tzw. biletu rodzinnego, dzięki czemu na preferencyjnych warunkach rozszerzy się dostęp do dóbr kultury przede wszystkim dla mniej zamożnych rodzin wielodzietnych. Ze swoją ofertą kulturalną wojewódzkie instytucje kultury muszą same docierać do gminnych domów kultury czy sal parafialnych. Niezbędne jest w tym celu współdziałanie samorządu województwa z gminami i powiatami. Edukacja i rozwój społeczeństwa informacyjnego Samorząd województwa, tak jak dotychczas, musi wspierać działania proedukacyjne, w tym w sposób szczególny uczelnie wyższe o profilu zawodowym, takie jak Państwowe Wyższe Szkoły Zawodowe w Kaliszu, Koninie, Pile i Lesznie. Wspierać należy również rozwój silnego poznańskiego ośrodka akademickiego. Uczelnie mogą liczyć na pomoc finansową ze strony samorządu w przypadku takich kierunków studiów, które są odpowiedzią na zapotrzebowania rynku pracy. Należy zapewnić młodzieży z mniejszych ośrodków zdobycie 21 Program Samorządowy wiedzy możliwie najbliżej miejsca zamieszkania, a jednocześnie pozyskanie takiego zawodu, na który pracodawcy czekają. Zgodnie z przyjętą strategią rozwoju województwa wielkopolskiego należy dążyć do wzrostu udziału nauki i badań w rozwoju regionu oraz skutecznie wspierać procesy informatyzacji. Poznańskie środowisko naukowe posiada niekwestionowany autorytet w kraju i zagranicą w dziedzinie informatyki zarówno w zakresie badań naukowych, kształcenia, jak i wdrożeń nowoczesnych technologii informatycznych. Zadaniem władz województwa będzie wspieranie środowisk akademickich w dziedzinie rozwoju nowych inwestycji. Utrzymanie wysokiego poziomu rozwoju w zakresie technologii informacyjnych w stolicy regionu pozwoli na wsparcie subregionalnych ośrodków kształcenia na poziomie wyższym (Gniezno, Leszno, Piła, Kalisz). Wojewódzka rada oświatowa powinna zostać zaangażowana do stworzenia całościowej wizji kształcenia w regionie, z uwzględnieniem jego specyfiki i różnorodności. Do najistotniejszych zadań władz samorządowych województwa w zakresie rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy należy zatem zaliczyć: • pełniejsze wykorzystanie potencjału naukowo-badawczego poznańskiego środowiska naukowego, • wsparcie wiodących ośrodków kształcenia w zakresie nowych technologii, • wspieranie i racjonalizację kształcenia w obszarze technologii informacyjnych w stolicy regionu, • wsparcie ośrodków subregionalnych w podwyższaniu jakości kształcenia, szczególnie w dziedzinie technologii informatycznych, • wspieranie rozwoju różnych form kształcenia na odległość, w oparciu o najlepsze materiały przygotowane przez wiodące ośrodki w regionie. Informatyczna Dolina Warty to program, w wyniku którego dostępem do szerokopasmowego internetu zostaną objęte wszystkie placówki edukacyjne. Powszechność edukacji w zakresie technologii informatycznych pozwoli na szerokie wprowadzanie usług informatycznych w życiu publicznym, przede wszystkim w administracji i wszechstronnej obsłudze podmiotów gospodarczych. 22 Bezpieczeństwo B ezpieczeństwo publiczne należy do najważniejszych zadań i wymaga wzmożonej aktywności samorządów. Dotychczasowe doświadczenia z klęskami żywiołowymi takimi jak susze, powodzie, wichury itp., ukazały konieczność wzmocnienia całego systemu reagowania kryzysowego. Niezbędne jest zatem harmonijne współdziałanie władz powiatowych i gminnych z wojewodami i ich służbami. Niezbędne jest podjęcie faktycznych działań zapewniających prawidłowe funkcjonowanie i koordynację prac Centrów Zarządzania Kryzysowego i Powiatowych Zespołów Reagowania Kryzysowego. Aby zapewnić sprawne działanie systemu ochrony ludności, a także stworzyć organom administracji odpowiedzialnym za bezpieczeństwo możliwość koordynowania sytuacji kryzysowych, stosownym byłoby wydanie jednego aktu prawnego, regulującego dziedziny obronności, zarządzania kryzysowego i spraw obrony cywilnej oraz stworzenie jednego zespołu doradczego starosty, stworzonego z ekspertów różnych dziedzin. Niezbędne jest także zwiększenie przejrzystości wydatkowania publicznych pieniędzy przeznaczonych na bezpieczeństwo, a zwłaszcza zwiększenie społecznej kontroli nad ich wydatkowaniem. Rolą samorządów będzie proponowanie konkretnych rozwiązań prawnych zmierzających do poprawy bezpieczeństwa publicznego. Samorząd województwa skoncentrować się może na poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego w Wielkopolsce. Cel ten realizować należy poprzez Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego w Poznaniu, Kaliszu, Pile, Lesznie i Koninie. Ośrodki te, za sprawą Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, powinny skupić się na bezpośrednim docieraniu do szkół w miastach i miasteczkach z programami propagującymi bezpieczeństwo na drogach oraz wychowanie komunikacyjne dzieci i młodzieży. Niezbędne jest opracowanie spójnego programu promocji bezpieczeństwa ruchu drogowego. Skupić się należy także na zwiększaniu kwot przeznaczanych na zakup sprzętu ratowniczego dla wielu wielkopolskich instytucji. Niemniej ważnym elementem szeroko rozumianego bezpieczeństwa ruchu drogowego jest podnoszenie umiejętności kierowców w zakresie bezpiecznej jazdy. Wielkopolska niestety przoduje w liczbie wypadków w stosunku do innych województw. W roku 2005 zanotowano 4 268 wypadków, w których 23 Program Samorządowy śmierć poniosły 503 osoby, a 5 567 zostało rannych. Także wskaźnik nietrzeźwych kierowców w Wielkopolsce jest niepokojący. W minionym roku spowodowali oni 434 wypadki w których zginęły 43 osoby, a 300 zostało rannych. Widać zatem, że należy wzmocnić działania zmierzające do ustawicznego zmniejszania ilości wypadków i podnoszenia bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. 24 Ochrona Środowiska O chrona środowiska musi być ważnym elementem polityki samorządu województwa w latach 2006–2010, zwłaszcza pod kątem licznych inwestycji z udziałem środków unijnych. We wszelkich działaniach w obszarze środowiska naturalnego należy uwzględnić specyfikę naszego regionu. Wielkopolska należy do najuboższych w zasoby wodne regionów Polski. Pojęcie stepowienia (wysuszania) w Polsce najsilniejsze jest właśnie na ternie naszego województwa. Dlatego też najważniejsze będzie: • zatrzymanie stepowienia Wielkopolski poprzez zintegrowane zarządzanie obszarami wodnymi, • egzekwowanie od istniejących obiektów gospodarczych zasad ochrony zasobów wodnych, • przywrócenie do rangi priorytetu rządowego budowy zbiornika retencyjnego Wielowieś Klasztorna, • realizacja programów ochrony Warty i przywracania jej do lokalnych programów rozwoju. Niezwykle ważne jest prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami. Dlatego też należy przede wszystkim zwrócić uwagę na pilną nowelizację Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami i określenie nowych subregionów odpadowych, wspomaganie budowy spalarni odpadów, zwiększenie poziomu recyklingu, a także uporządkowanie wojewódzkiego systemu informacji o odpadach. Ochrona przyrody skutkuje zachowaniem obszarów będących rezerwuarem rekreacyjno-turystycznym regionu. Dzięki nim możemy rozwijać turystykę i wszelkie jej formy (agroturystyka, turystyka przyrodnicza, turystyka wakacyjna itp.), co daje konkretny efekt finansowy i społeczny. Właśnie dlatego należy postawić na ochronę zasobów przyrodniczych i bioróżnorodność Wielkopolski. Należy także podjąć się realizacji programów „zielonych biur” we wszystkich agendach Urzędu Marszałkowskiego. 25 Gospodarka wodna i ochrona przeciwpowodziowa W ojewództwo wielkopolskie ze względu na warunki hydrologiczne, klimatyczne i glebowe należy do regionów o największym deficycie wodnym. Nasze województwo zaliczone zostało do I grupy województw o największych niedoborach wody. W związku z tym Wielkopolska jest obszarem, który najbardziej potrzebuje inwestycji w budowę urządzeń retencyjnych pozwalających na zwiększenie zasobów wód. Za priorytetowe w obszarze gospodarki wodnej należy uznać: • budowę zbiorników małej retencji, • dokończenie zbiornika Wielowieś Klasztorna w ramach tzw. wielkiej retencji, • podpiętrzanie jezior, • inne działania skierowanie na retencjonowanie wód. Samorząd województwa w zbliżającej się kadencji musi zapewnić konsekwentne realizowanie „Programu małej retencji wodnej na terenie województwa wielkopolskiego w latach 2005–2015”. W tym celu niezbędne jest zaangażowanie większych środków finansowych, ok. 90 mln zł rocznie, w tym z budżetu państwa, środków unijnych przede wszystkim z Regionalnego Programu Operacyjnego, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i środków własnych. Olbrzymim wyzwaniem stojącym przed samorządem województwa jest przeciwdziałanie procesowi wysychania jezior na terenie Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Ich obszar zmalał o ponad 10%. Tereny o wyjątkowych walorach przyrodniczych i turystycznych znajdują się na krawędzi katastrofy ekologicznej. Dlatego niezbędne jest zaangażowanie Sejmiku Województwa, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska oraz wszystkich podmiotów korzystających z powidzkich zbiorników wodnych. Priorytetową sprawą jest ustalenie rzeczywistych przyczyn wysychania jezior i podjęcie natychmiastowych działań minimalizujących degradację środowiska. 26 Polityka prorodzinna K onieczność prowadzenia polityki skutecznie wspierającej polskie rodziny nie może budzić wątpliwości. Niezbędne jest jednak promowanie rozwiązań, które w sposób efektywny zagwarantują większe bezpieczeństwo prawidłowego rozwoju rodziny. Szczególną uwagę należy poświęcić rodzinom wielodzietnym, które ponoszą znacznie większy trud wychowawczy. Model zdrowej rodziny opartej na związku kobiety z mężczyzną musi być w sposób szczególny promowany zarówno na szczeblu władz centralnych jak i przez samorządy. Znacznie częściej zjawiska patologiczne, jak przemoc w rodzinie, alkoholizm itp., pojawiają się w związkach nieformalnych niż w tradycyjnych rodzinach. Obowiązkiem władzy publicznej jest wsparcie i ochrona tradycyjnego modelu rodziny. Samorządy wszystkich szczebli posiadają szereg instrumentów, które umożliwiają im prowadzenie aktywnej polityki prorodzinnej. Niezbędne jest do tego prawidłowe wykorzystanie odpowiedzialnych za pomoc rodzinie instytucji, takich jak Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, miejskie ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie. Wymagane jest także zaangażowanie organizacji pozarządowych zajmujących się problematyką rodzin. Samorząd województwa musi konsekwentnie realizować założenie przyjęte w Programie Wsparcia Rodzin w Województwie Wielkopolskim „Łatwiej w rodzinie”. Należy wykorzystać środki unijne, w tym z priorytetu Infrastruktura dla Kapitału Ludzkiego na kontynuowanie programu stypendiów dla uczniów z najbiedniejszych rodzin. Należy zadbać o maksymalne uproszczenie formalności przy pobieraniu stypendiów, a przez to zwiększyć efektywność pomocy. Aktywność organizacji pozarządowych, zajmujących się tą problematyką, wspierana jest każdego roku przez samorząd województwa kwotą kilkuset tysięcy złotych. Należy zatem kontynuować system konkursowy skierowany dla tych organizacji na konkretne przedsięwzięcia wspierające rodzinę, takie jak organizacja wypoczynku, pomoc w zajęciach szkolnych, organizacja zajęć pozaszkolnych. Rolą samorządu województwa będzie zachęcanie do aktywniejszego wspierania rodzin wielodzietnych przez samorządy gminne. Badania sytuacji finansowej rodzin wielodzietnych, w tym rodzin bardzo licznych wskazują, 27 Program Samorządowy iż pomimo otrzymywania pomocy w formie zasiłków, większość tych rodzin, aby przetrwać, bezwzględnie potrzebuje dodatkowego wsparcia materialnego. Rodziny wielodzietne wychowując, kształcąc i utrzymując dużo więcej dzieci nie otrzymują jednak w zamian praktycznie żadnego wsparcia, rekompensującego ten wysiłek, a dodatkowo obciążone są większymi podatkami. Tak więc przyczyn trudnej sytuacji tych rodzin należy szukać w nadmiernym ich obciążeniu, a nie w niezaradności. Stąd program wsparcia dla rodzin wielodzietnych powinien iść w kierunku zmniejszenia obciążeń finansowych rodziny wielodzietnej. Samorząd województwa zachęcać będzie do zwiększenia dodatku do zasiłku rodzinnego o określoną kwotę na trzecie i następne dziecko w rodzinie uprawnionej do zasiłku rodzinnego. Pomoc taka uwzględniać musi możliwości samorządu, jednak ze względu na stosunkowo niedużą liczbę rodzin wielodzietnych na terenie gminy każdy z samorządów jest w stanie uruchomić taki program. Elementem wspierania rodzin, szczególnie rodzin wielodzietnych, a jednocześnie doskonałym instrumentem promocji kultury powinno być zapewnienie przez samorządowe instytucje kulturalne tzw. biletu rodzinnego. Dzięki takiemu udogodnieniu całe rodziny na preferencyjnych zasadach mogłyby korzystać z oferty kulturalnej, do której dotychczas, choćby ze względów finansowych, nie miały dostępu. Wprowadzenie tańszego biletu rodzinnego jest również elementem promocji instytucji kulturalnych (teatry, muzea, galerie itp.). 28 Pomoc społeczna P odstawowym wyzwaniem stojącym przed wielkopolskimi samorządami oraz organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się pomocą społeczną, jest konieczność podejmowania właściwych działań w reakcji na zmiany demograficzne zachodzące w społeczeństwie. Zwiększanie się długości życia, mała liczba urodzeń, częste wyjazdy młodych osób za granicę oraz dziedziczenie biedy to podstawowe elementy determinujące zmiany. Poważnym problemem społecznym są ogniska biedy w miastach i wsiach, gdzie obserwujemy proces postępującego wykluczenia społecznego całych społeczności i dziedziczenia statusu bezrobotnego. Niezwykle istotnym zagadnieniem, którego od wielu lat nie mogą rozwiązać samorządy lokalne i organizacje zajmujące się pomocą społeczną, jest zjawisko dziedziczenia biedy i problemów rodzinnych. Rolą instytucji takich jak miejskie ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, czy Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, jest przeciwdziałanie tym zjawiskom. Instytucje te nie mogą być jedynie miejscem pobierania zasiłków, bądź innych form materialnego wsparcia osób potrzebujących. Rzeczywistą ich rolą musi być przeciwdziałanie nie skutkom, ale przyczynom problemów społecznych. Należy oczekiwać, że wzrastać będzie ilość osób starszych wymagających fachowej opieki. Dlatego rolą samorządu będzie wspieranie rozwoju, zwłaszcza na wyższych uczelniach zawodowych, kierunków studiów kształcących pracowników socjalnych. Niezbędne jest także wspieranie działalności organizacji pozarządowych i wolontariuszy zajmujących się pomocą społeczną. Najlepszą i efektywną pomoc świadczyć mogą osoby doskonale znające lokalne problemy społeczne. Oprócz zapewnienia specjalistycznej opieki nad osobami starszymi konieczne jest promowanie i wspieranie opieki nad tymi osobami przez rodziny. 29 Kultura fizyczna i turystyka Z adaniem samorządu województwa jest dofinansowanie i wspieranie rozwoju sportu dzieci i młodzieży. Celem tego dofinansowania jest objęcie zajęciami sportowymi jak najszerszej grupy dzieci i młodzieży. Samorząd województwa realizuje swoje zadania poprzez dofinansowanie stowarzyszeń klubów sportowych obejmujących kluby szkolne, akademickie, gminne, skupiające także sportowców niepełnosprawnych. Obok tego samorząd rozwija system stypendiów i nagród dla wyróżniających się młodych sportowców, by ułatwić im kontynuowanie kariery. Skonstruowano system zobiektywizowanych kryteriów udzielania pomocy, dający równe możliwości uzyskania wsparcia niezależnie od miejsca prowadzenia działalności sportowej. Obecnie warto zastanowić się nad modyfikacją istniejącego systemu, aby pomoc trafiała głównie do młodzieży uprawiającej sporty olimpijskie. W kadencji 2006–2010 warto kontynuować współorganizowanie przez władze wojewódzkie spartakiad i konkursów sportowych, również międzynarodowych. Wciąż istnieją poważne problemy w rozmieszeniu bazy sportowej, należy upowszechniać tanie technologie budowy i eksploatacji obiektów sportowych, żeby przy ograniczonych środkach uzyskiwać najszybszy efekt powiększenia bazy sportowej. Wielkopolska to atrakcyjny turystycznie obszar naszego kraju. Doskonałym miejscem do aktywnych form wypoczynku są jeziora w regionie konińskim i pilskim. W Wielkopolsce rozwija się stosunkowo nowa forma spędzania wolnego czasu jaką jest agroturystyka. Nasz region szczyci się wspaniałymi zabytkowymi kościołami, zespołami pałacowo-dworskimi i innymi obiektami, które znajdują się na mapie turystycznej Polski. Podstawowym zadaniem samorządów musi być wspieranie rozwoju bazy turystycznej i podnoszenie komfortu już istniejącej. Działania ta powiązane powinny być ze spójnym programem promocji Wielkopolski jako przyjaznego turystom regionu. Zdecydowanie bardziej wykorzystać należy geograficzne położenie Wielkopolski i skupić się na przyciąganiu turystów z Niemiec i innych państw regionu, co przełoży się na wzrost zamożności Wielkopolan. Samorząd województwa zamierza skierować znaczne środki finansowe z funduszy unijnych właśnie na rozwój turystyki. W najbliższych siedmiu latach będzie to kwota ponad 120 mln złotych. 30 Ochrona praw konsumentów O d roku 1999 funkcjonuje instytucja rzecznika konsumentów, usytuowanego w strukturze każdego z powiatów oraz miast na prawach powiatów. Podstawową działalnością rzecznika jest obrona praw konsumentów, których pozycja wobec silnych i dobrze zorganizowanych sprzedawców jest zdecydowanie słabsza. Kilka lat praktyki wykazało, że jest to instytucja niezwykle pożyteczna i społecznie potrzebna. Dyscyplinuje zapędy podmiotów prawnych biorących udział w obrocie z konsumentami, a wykorzystujących pozycję siły i brak dostatecznej wiedzy drugiej strony. Na tle innych instytucji publicznych zajmujących się ochroną interesów konsumentów, rzecznik konsumentów jest instytucją samorządową o charakterze doradczym konsumenta. Nie mając uprawnień do wydawania nakazów, zakazów, nakładania kar i grzywien na przedsiębiorców, rzecznik może służyć konsumentowi przede wszystkim bezpłatną, fachową poradą prawną, a w celu wyegzekwowania należnych konsumentowi świadczeń wykorzystać uprawnienia procesowe. Pomimo kilkuletniej działalności rzeczników praw konsumentów, wiedza wśród obywateli o ich istnieniu i działalności jest bardzo mała. Dlatego też rolą samorządu musi być podjęcie intensywnych działań promujących w społeczeństwie działalność rzeczników. Należy zintensyfikować i urozmaicić przedsięwzięcia w zakresie edukacji konsumenckiej, zwłaszcza wśród młodzieży szkolnej. Konieczne jest wykształcenie powszechnego przekonania, że na runku konsumenckim obywatel ma wsparcie w osobie rzecznika. 31 32 Przyjazna obywatelom administracja B udowa silnego nowoczesnego państwa musi być oparta o sprawnie funkcjonujący aparat urzędniczy. Nie ma żadnego powodu, aby administracja samorządowa nie była tak sprawna jak dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwo. Instytucje i urzędy nie muszą kojarzyć się z niekompetencją i przewlekłością w działaniu. Administracja samorządowa winna działać jak dobrze zorganizowane przedsiębiorstwo usługowe zaspokajające potrzeby członków samorządu – klientów. Administracja musi być „bliżej ludzi” – jej pracownicy powinni zapomnieć o istnieniu słowa petent, a obywatele powinni być obsługiwani szybko kompetentnie i przyjaźnie. Należy dokonać przeglądu kadr administracyjnych, przeprowadzić konieczne zmiany i stworzyć system awansu zawodowego dla młodych ludzi, którzy mogą wnieść nowe zwyczaje do urzędów. Wprowadzić należy zatem mechanizmy nowoczesnego zarządzania administracją. Trzeba tępić wszelkie przejawy korupcji, czego najlepszym dowodem jest oczyszczenie środowiska egzaminatorów i instruktorów jazdy. Samorząd postawić musi na informatyzację i wprowadzenie e-administracji, na miarę nowoczesnego województwa wielkopolskiego. Wykaz najważniejszych przedsięwzięć realizowanych w Wielkopolsce przy wsparciu ze strony administracji rządowej: 1. 50% dofinansowanie (ok. 18 mln złotych) dla Urzędu Marszałkowskiego na budowę 8 szynobusów, które obsługiwać będą niezelektryfikowane linie w Wielkopolsce. 2. Wpisanie na listę projektów priorytetowych w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko do dofinansowania ze środków unijnych na lata 2007–2013 następujących inwestycji: • zakończenie budowy autostrady A2 na odcinku Świecko–Poznań– Łódź–Warszawa–Siedlce, • zakończenie modernizacji linii kolejowej E59 na odcinku Wrocław– Rawicz–Poznań–Krzyż–Szczecin, 33 Program Samorządowy • zakończenie prac odcinka Warszawa–Poznań na linii kolejowej E20/ CE20, • modernizacja odcinka linii kolejowej nr 14 Łódź– Zduńska Wola–Kalisz, • przygotowanie budowy linii dużych prędkości Warszawa–Łódź–Kalisz–Wrocław/Poznań, • modernizacja portu lotniczego Ławica, • modernizacja infrastruktury kolei aglomeracyjnych i linii tramwajowych (wraz z zakupem taboru) w miastach metropolitalnych, w tym w Poznaniu. 3. Dofinansowanie budowy Term Maltańskich – kwota 50 mln zł przekazywana będzie w ratach. 4. Akceptacja ze strony Ministerstwa Transportu dla planu utworzenia od 2007 roku samorządowo-kolejowej spółki Koleje Wielkopolskie, obsługującej przewozy regionalne. 5. Prawdopodobne jest także wsparcie przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ze środków unijnych kanalizacji obszaru Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka (inwestycja obejmuje obszar 5 gmin: Murowana Goślina, Czerwonak, Swarzędz, Pobiedziska i Skoki, całość kosztów to 53,4 mln euro). 1. 2. 3. 4. Do najważniejszych inwestycji w Wielkopolsce, które powinny zostać uznane za priorytetowe do dofinansowania ze środków unijnych na lata 2007–2013, należą: Budowa drogi ekspresowej S11. Budowa obwodnic Jarocina i Ostrowa Wielkopolskiego. Kontynuowanie budowy zbiornika retencyjnego w Wielowsi Klasztornej. Budowa Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii Informacyjnych (Konsorcjum Politechniki Poznańskiej z Instytutem Chemii Bioorganicznej PAN-PCSS). Do sukcesów, które Prawo i Sprawiedliwość osiągnęło wraz z całym samorządem województwa w latach 2005–2006, zaliczyć należy: 1. Przyjęcie stabilnego, zrównoważonego i proinwestycyjnego budżetu województwa. 2. Rozpoczęcie procesu restrukturyzacji szpitali podległych samorządowi województwa – połączenie Szpitala Matki i Dziecka w Kaliszu z Woje34 WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE 3. 4. 5. 6. 7. 8. wódzkim Szpitalem Zespolonym im. Ludwika Perzyny w Kaliszu w jedną placówkę, przyłączenie do Szpitala Rehabilitacyjnego Miłowody Szpitala Rehabilitacyjno-Kardiologicznego w Kowanówku, przyłączenie do Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu Szpitala Grunwaldzkiego oraz Wielkopolskiego Centrum Ortopedii i Chirurgii Urazowej. Przygotowania do utworzenia od 2007 roku samorządowo-kolejowej spółki Koleje Wielkopolskie obsługującej przewozy regionalne w Wielkopolsce. Przeprowadzenie pilotażowego programu w ramach aktywnych form zwalczania bezrobocia w powiecie kościańskim i złotowskim. Zwiększenie ilości połączeń na liniach regionalnych przez PKP Przewozy Regionalne. Przekazanie 5,5 mln zł dla Muzeum Okręgowego w Kaliszu na remont historycznego grodu na Zawodziu (zgodnie z zasadą równomiernego wspierania rozwoju województwa). Przekazanie kwoty 1,5 mln zł dla Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych w Wielkopolsce na wspieranie rozwoju kierunków technicznych w tychże uczelniach. Realizowanie inwestycji w placówkach służby zdrowia podległych samorządowi województwa (współfinansowanie ze środków unijnych rozbudowy Wielkopolskiego Centrum Onkologii). 35 Samorządowy Program PiS Rozwoju Województwa opracował Samorządowy Zespół Programowy, powołany przez Klub Parlamentarny „Prawo i Sprawiedliwość” i Zarząd Główny Partii „Prawo i Sprawiedliwość”, w skład którego weszli przedstawiciele parlamentu, administracji rządowej i samorządowej w województwach, a także przedstawiciele instytucji i organizacji społecznogospodarczych. Przy opracowaniu Programu wykorzystano materiały przygotowane przez Rząd RP, a także władze samorządowe poszczególnych województw. WYDAWCA: KOMITET WYBORCZY Prawo i Sprawiedliwość ul. Nowogrodzka 84/86, 02-018 Warszawa tel. (+48) 22 6215035, faks (+48) 22 6216767 www.pis.org.pl
