Historia - Citroen Klub Poznań

Citroën
Krzysztof Wisłocki
Krótka historia modeli
od 1919 do 2000 roku
Poznań, 2001, 2007
Marka Citroën
Q
francuska fabryka samochodów, założona w Paryżu w 1913 przez
André G. Citroëna jako La Societé Citroën;
Q
początkowo produkcja kół zębatych, następnie amunicji;
Q
po I wojnie światowej produkcja samochodów – od 1919 r.;
Q
po śmierci André Citroëna w wyniku kryzysu finansowego w 1934 r.
zakłady dostały się pod zarząd firmy Michelin (60%);
Q
w 1965 r. przejęcie firmy Panhard (1967 likwidacja marki);
Q
współpraca z Fiatem i przygotowanie fuzji w 1968 r. – nie
zrealizowana z powodu sprzeciwu francuskich akcjonariuszy;
Q
w 1968 r. przejęcie firmy Berliet, a w 1974 r. przejęcie firmy Ligier;
Q
w 1969 r. przejęcie udziałów Maserati;
Q
od 1976/77 r. tworzy z Peugeotem i Talbotem koncern PSA;
Q
w 1978 r. – w ramach PSA przejęcie europejskiej filii Chryslera;
Osiągnięcia:
Q
Mistrzostwo Europy w rajdach w 1959, kolejne po 2000 r.; wiele
zwycięstw w rajdach, m.in. Monte Carlo, Acropolis, Rajd Marokko;
Q
trzykrotne zwycięstwo w konkursie „Samochód Roku"
– modele GS (1974), CX (1975) i XM (1991);
André Gustave Citroën
urodzony 5 II 1878 r. w Paryżu, zmarł 3 VII 1935 r.;
w 1898 r. ukończył Politechnikę Paryską;
5-ty syn kupca holenderskiego, matka Amelia Kleinman
pochodzenia polskiego; ślub w 1880 r. w Warszawie;
Q ożenił się z Giorginą Bingen w 1914 r. w Paryżu
Q
Q
Q
(inne źrodł
rodła: w Warszawie z panną
panną Goldfeder,
Goldfeder, có
córką
rką przemysł
przemysłowca zamieszkałą
zamieszkałą przy ul. Zielnej);
Zielnej);
Q w Warszawie poznał wynalazcę, od którego odkupił patent na
stożkowe koła zębate o uzębieniu daszkowym; przy finansowym
wsparciu Jacquesa Hinstina uruchomił ich produkcję w Paryżu na
Qui de Javel, w 1890 r.;
Q za namową bankiera został dyrektorem fabryki samochodów Mors i
istotnie je unowocześnił;
Q w okresie I wojny światowej uruchomił produkcję amunicji, jako
pierwszy w Europie stosując zasady produkcji taśmowej
(dzienna produkcja 55.000 granatów i pocisków);
Q w 1917 r. powstała fabryka samochodów Citroën.
André G. Citroën
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Podczas wizyty w Łodzi u rodziny swej matki, polsko-rosyjskiej Żydówki zauważył w
tartaku drewniane koło zębate o podwójnym uzębieniu ukośnym, ułożonym "w
jodełkę". W trzy tygodnie później (1904 r.) został oficjalnym właścicielem patentu na
dwuukośnie koło zębate, które stały się jego znakiem firmowym.
W czasie pobytu w USA spotkał się z Henrym Fordem, od którego przejął ideę
produkcji masowej; zastosował ją najpierw w produkcji wojskowej (amunicji), a
następnie wykorzystał przy tworzeniu fabryki samochodów.
Wykorzystując swoją wiedzę inżynierską dotyczącą produkcji samochodów
(wcześniej w fabryce Mors) opracował pierwszy pojazd – prosty w konstrukcji, tani w
produkcji i niezawodny w eksploatacji; doskonale wyczuł zainteresowania i potrzeby
klientów, i w krótkim czasie przekroczył wielkość produkcji zakładów Forda.
Citroën znany był z niekonwencjonalnych pomysłów marketingowych: głośny był
neon z nazwą marki zrobiony ze 250 tys. żarówek i umieszczony w Paryżu na wieży
Eiffela (promocja modelu A, 1919 r.); był też pomysłodawcą pierwszego w dziejach
świata sloganu reklamowego „rysowanego” na niebie przez lecący samolot; był
czasami nazywany ojcem marketingu;
Dzięki swojemu wyczuciu i odwadze inwestorskiej A. Citroën był fenomenem
szybkiego zarabiania pieniędzy, które jednak potrafił bardzo szybko wydawać; stał
się także hazardzistą;
Przedwczesna śmierć w 1935 r. wiązała się pośrednio z bankructwem firmy.
hala produkcji podzespołów
Hale produkcyjne w fabryce Citroën w Paryżu na Qui de Javel, ok. 1920 r.
Na skutek wizyty A. Citroë
Citroëna w
Warszawie w 1928 r. powstał
powstała polska
montownia zajmują
zajmująca powierzchnię
powierzchnię
7 tys. m2, któ
ó
ra
rozpoczęł
a produkcję
kt
rozpoczęła
produkcję
w 1930 r. Wyprodukowano ok. 2000
samochodó
samochodów C 4 i C 6 z zamknię
zamkniętymi
nadwoziami; w 1934 r. montownię
montownię
zlikwidowano.
hala montażowa modelu A
hala na Qui de Javel, 1952 r.
hala na Qui de Javel, ok. 1970 r.
Produkcja Citroëna:
Q 1919 – 24 tys.
Q 1921 – 11 tys.
Q 1930 – 78 tys.
Q 1935 – 31 tys.
Q 1938 – 70 tys.
hala na Qui de Javel, 1955 r.
Q 1944 – 2,3 tys.
Q 1951 – 101 tys.
Q 1960 – 337 tys.
w 1973 r. produkcja przeniesiona do
Aulnay-Sur-Bois,
Q 1973 – 751tys.
na północy Paryża
Q 1984 – 473 tys.
Q 1986 – 500 tys.
Q 1994 – 698 tys.
Q 1995 – 637 tys. – 38% prod. koncernu PSA
Q 1999 – 542 tys. – ok. 36% PSA
Q 2000 – 504 tys. – ok. 32% PSA
1919-1920
model A
(określany także jako 10 CV)
Q
opracowany wspólnie z inż. Jules’em Salomon’em; pierwszych kilkanaście prototypów powstało już w
1917 r.; początek produkcji seryjnej w maju 1919 r.;
Q
pierwszy seryjnie i masowo produkowany samochód w Europie – 100 sztuk dziennie; początek stosowania
linii produkcyjnej w Europie (po Fordzie w USA);
Q
w okresie VI 1919-XII 1920 wyprodukowano 24.093, w tym 18.291 sztuk wersji torpedo z otwieranym dachem
i 1.938 szt. w wersji conduite interieure;
Q
duża nowość: stalowe nadwozie z tłoczonych blach (od 1924 r.), wymienne tarczowe koła stalowe i opony
pneumatyczne, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; nowością było także przewożenie kompletnego koła
zapasowego w miejsce zestawu do naprawy w podróży i składany dach;
Q
zawieszenie na ćwierćeliptycznych resorach piórowych, duży komfort resorowania – cecha charakterystyczna wszystkich samochodów tej marki;
1919-1920
Q
pierwszy egzemplarz
sprzedano 4 czerwca 1919 r.
za 7.950 franków;
Q
wytwarzano także
czteromiejscowy saloon
Q
oraz wersję A sport
– silnik o mocy zwiększonej
do 22 KM; osiągał prędkość
90 km/h; zużycie paliwa ok.
8,7 dm3/100 km;
model A (10 CV)
Q
silnik 4-cylindrowy, monoblok: blok
silnika połączony z przekładnią i
sprzęgłem, odejmowana głowica,
D/S=65/100 mm;
Q
silnik 1327 cm3, moc 10 KM, później
1452 cm3 18 KM / 2100 obr/min;
Q
prędkość maksymalna 65 km/h;
Q
zużycie paliwa 7,5 dm3/100 km, zużycie
oleju 0,25 dm3/100 km;
Q
3-biegowa skrzynia przekładniowa z
biegiem wstecznym, sprzęgło suche,
jednotarczowe ze sprężyną stożkową.
1921-1926
model B2
(10 CV)
„ w kwietniu-czerwcu 1921 r.
uruchomiono produkcję
modelu B2;
„ był to 3-miejscowy saloon ze
składanym siedzeniem obok
kierowcy, masa 850 kg;
„ występował w kilkunastu
różnych odmianach;
produkowany równolegle z
modelem A;
„ po przejęciu firmy ClementBayard zwiększono produkcję
do 3000 tys. egzemplarzy;
Q pojazdy te były wytwarzane
taśmowo tworząc przełom w
systemie produkcji
samochodów w Europie;
„ w 1921 r. osiągnięto produkcję
20 tys. sztuk rocznie;
Q wyposażony w silnik 20 KM / 2100 obr/min (4 cyl., 1452 cm3, S/D=100/68);
Q silnik chłodzony wentylatorem i pompą wodną – nowość w stosunku do
stosowanego wówczas chłodzenia termosyfonowego;
Q 3-stopniowa skrzynia biegów, sztywny tylny most, prędkość 70 km/h;
1921-1926
model B2
B2 Caddy, 1922 r.
(10 CV)
Q Model B2 występował także w
wersji sportowej zwanej Caddy –
4 cyl., 1452 cm3, 22 KM / 2100
obr/min; silnik bocznozaworowy,
zwiększony stopień sprężania w
stosunku do wersji 20 KM;
B2, kareta 1922
1921-1926
model B2
(10 CV)
Model B2 – różne wersje nadwoziowe:
Q w 1921 r. inż. Adolphe Kégresse
(emigrant z Rosji, wcześniej szef
garaży carskich) opracował pojazd
z napędem półgąsienicowym;
Q gąsienice gumowe zawieszone na
resorowanych rolkach, z kołem
napędowym i napinającym;
Q wytrzymałość gąsienic - ok. 2800 km.
B2 Kegresse 1921
B2 Normande 1924
Q w latach 1923-24 kilka pojazdów
B2 Kegresse przejechało Saharę, a
w 1924-25 – Afrykę;
Q 108 sztuk było na wyposażeniu
polskiej 30 armii;
Q w 1928 r. taki napęd zastosowano
na podwoziach modeli C4 i C6.
1922-1926
model C 2
(5 CV)
Q
wiosną 1922 r. uruchomiono produkcję małego, dwuosobowego samochodu typu
C2 (5 CV) z nadwoziem torpedo, będącego pomniejszoną wersją modelu 10 CV;
Q
4-ro cylindrowy silnik z rozrządem dolnozaworowym o pojemności 750 cm3;
później 856 cm3 (D/S=55/90 mm), moc 11 KM, prędkość 60 km/h;
Q
hamulec nożny (nowość) działający na wał napędowy, ręczny – na koła tylne;
Q
3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym;
Q
w układzie elektrycznym wykorzystano akumulator i dynamo;
Q
łatwa obsługa;
Q
lakierowany zwykle na kolor żółty;
ulubiony przez kobiety, zwany Małą
cytrynką;
Q
łączna produkcja 88 000 egz.
1924
model C 3 (5 CV)
C3 Cloveleaf, 1922 r.
Q
w 1924 r. w modelu 5 CV zastosowano trzecie siedzenie
umieszczone z tyłu w tzw. układzie trefl – model zwany także C3.
Stał się on pierwowzorem innych konstrukcji; np. Opel 5 PS
Laubfrosch (licencja Citroëna), Peugeot i Renault;
Q
w 1924 r. Citroën osiągnął produkcję 250 egz. dziennie;
Q
powstały filie firmy w Belgii, Włoszech, Holandii, Szwajcarii,
Danii i Wielkiej Brytanii, w której w 1930 r. otwarto nowy zakład
w Slough, gdzie produkowano samochody do 1965 r.
Q
większość tych samochodów nie miała mechanizmów
różnicowych, a koła osadzone były na niedzielonej osi.
C3 Torpedo, 1926 r.
1925
Q
w 1925 r. model B2 został zastąpiony modelem B10
z całkowicie stalowym nadwoziem (licencja, patent
amerykański Edwarda Gowena Budda);
Q
zastosowanie stalowego nadwozia na podwoziu B2
nie powiodło się ze względu na zbyt słabą
konstrukcję podwozia; w konsekwencji inż. A.
Kégresse opracował model B10/12; kształt i
wymiary nadwozia pozostały prawie niezmienione;
Q
silnik S/D=100/68 mm, Vs=1452 cm3, 20 KM / 2100
obr/min, elektryczny rozrusznik i oświetlenie;
Q
prędkość 70 km/h.
model B10
1926
modele B12
Q
w 1926 r. inż. A. Kégresse
opracował model B12;
Q
pierwszy Citroën z hamulcami
na przednie koła;
Q
B12 był wyposażony w silnik
1452 cm3, 20 KM przy 2100
obr/min, znany z modelu B2;
Q
rozwinięciem modelu B12 był
model B14.
B12 Torpedo, 1925 r.
1926-1928
Q
Q
Q
model B14 był wyposażony w „piękną” tablicę rozdzielczą i regulowane
siedzenia;
produkowany prawie wyłącznie jako torpedo, którego wyprodukowano
119 tys. egz.;
wszystkich wersji wyprodukowano 139 tys. sztuk.
B14 Torpedo, 1926 r.
Q
Q
Q
Q
Q
Q
model B14
B14 z nadwoziem taxi-landaulet, 1926 r.
B 14 – silnik 1539 cm3, S/D=100/70 mm, moc 22 KM, prędkość maksymalna 80 km/h;
silnik czterocylindrowy, wał korbowy podparty na 2 łożyskach;
trzybiegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym;
przekładnia główna ze stożkowymi kołami zębatymi i uzębieniem śrubowym;
hamulec nożny na 4 koła ze wspomaganiem podciśnieniowym systemu Westinghouse;
trapezoidalne podwozie z podłużnicami;
1928-1934
Q
silniki Floating Power na licencji
Chryslera;
Q
model C4 posiadał 4-cyl. silnik 1628
cm3 o mocy 30 KM / 3000 obr/min;
Q
silnik: D/S=72/100 mm, wał korbowy
podparty na 3 łożyskach;
Q
synchronizowana skrzynia biegów,
jednotarczowe sprzęgło;
Q
Modele te produkowane głównie z
nadwoziami zamkniętymi;
wytwarzane także w małych seriach
w wersjach torpedo i cabriolet.
modele C4, C6
Q
w 1928 r. przedstawiono
modele André Citroën 4 (AC4)
i André Citroën 6 (AC6) znane
później jako C4 i C6;
Q
wersje C4-E i C6-E
produkowane były w dużych
seriach z blach stalowych
wytłaczanych na prasach
hydraulicznych.
C4 z nadwoziem torpedo, 1928-33 r.
1928-1933
model C4
C4, 1929 r.
Q w 1928 r. samochody C4
reklamowano hasłem:
Idealny samochód dla pań,
premjowany w roku bieżącym na
konkursach piękności i elegancji
w Paryżu, Rzymie, Medjolanie i
Berlinie.
(Polska, czasopismo „Auto”);
Q w 1930 r.
uruchomiono
produkcję silników
wysokoprężnych;
stosowano je w
samochodach
ciężarowych;
Q model wytwarzano
także z podwoziem
półgąsienicowym w
wersji C4 P17.
C4 G Roadster, 1932
1929-1934
Q
model C6 określany był także jako
15 CV – jeden z pierwszych
samochodów osobowych z
silnikiem 6-cio cylindrowym;
Q
model C6 był konstrukcyjnie
podobny do modelu C4, lecz od
niego dłuższy; wyprodukowano
przeszło 300 tys. egz.;
Q
silnik D/S=72/100 mm, 2442 cm3,
moc 42 KM, prędkość 105 km/h,
później stosowano silnik 2600 cm3;
Q
model wytwarzano także z
podwoziem półgąsienicowym w
wersji C6 P14 i P 19.
model C6
(15 CV)
C6-E z nadwoziem conduite interier, 1929 r.
1929-1933
model C6
C6 G 1931
Q w Polsce samochody C6 reklamowano hasłem:
Niema złych dróg w Polsce dla osób podróżujących samochodem Citroën;
dzięki doskonałemu resorowaniu płynie on wprost, bez skoków i wstrząsów,
po każdej drodze, co pozwala z łatwością i bez zmęczenia osiągać średnie
szybkości ponad 50 km na godzinę. Komfortowe urządzenie wnętrza
podnosi do maximum wygodę podróży.
(reklama Tow. Samochodów Citroën w Warszawie).
1932
model 8 CV
Q
8CV 1932
Q
w 1932 r. opracowano model 8 CV z
silnikiem 1,5 dm3, zwany też Rosalie;
model produkowano głównie jako
limuzynę;
Q
zdjęcia reklamowe zgodne z hasłem:
Idealny samochód dla pań;
Q
model 1933 r. różnił się m.in.
ozdobami na otworach
wentylacyjnych komory silnika.
La Petite Rosalie
w 1933 r. model 8 CV w wersji La Petite Rosalie
bezawaryjnie przejechał w ciągłej próbie (133 dni)
dystans 300 tys. km ze średnią prędkością 93
km/h, ustanawiając 106 rekordów światowych i
191 międzynarodowych.
8CV 1933
Rekord ten pobiła dopiero w 1953 r. Simca
Aronde, poprawiony przez Polskiego Fiata.
1932
model 10 CV
Q model 10 CV wyposażony był w 4-ro
cylindrowy silnik, S/D = 100/75 mm,
1767 cm3, 36 KM / 3200 obr/min;
Q zawieszenie z amortyzatorami
hydraulicznymi, prędkość
maksymalna 100 km/h;
Q zewnętrznie od modelu 8 CV
odróżniało go koło zapasowe przy
burcie nadwozia;
10CV 1932
Ewolucja układów napędowych
samochodów Citroën: model A, modele
typu B i C, modele typu Traction Avant (7,
BL 11, BL 15 i późniejsze DS, GS itd.)
Q ostatnie modele 10 CV miały
niezależne zawieszenie przednie
z drążkami skrętnymi; rozwiązanie
zastosowane później w modelach
7 i BL 11;
Q produkowany od 1934 roku model
15 L coach został gruntownie
przekonstruowany, wyposażony w
silnik 2,7 l o mocy 56 KM, osiągał
prędkość 120 km/h.
1934
Q
Q
Q
Q
seria Traction Avant, model 7
pokazany po raz pierwszy w kwietniu 1934 r. Citroën 7 (wersja A) był wyposażony
początkowo w czterocylindrowy silnik o pojemności 1298 cm3 (32 KM) z mokrymi
tulejami cylindrowymi i zaworami w głowicy (OHV);
rewelacją było zastosowanie przedniego napędu i nadwozia samonośnego;
pierwszy samochód o całkowicie metalowym nadwoziu montowanym na stałe na
ramie płytowej; zespół napędowy montowany do ramy w całości;
nadwozie aerodynamiczne, bez stopni pod
drzwiami (nowość), nisko położony środek
ciężkości zapewniał stabilność jazdy;
resorowanie za pomocą drążków skrętnych (wg
patentu F. Porsche); niezależne zawieszenie
wszystkich kół;
7 CV Tourer, 1937 r.
7 CV, 1949 r.
7 CV, 1936 r.
1934
seria Traction Avant, model 7 i BL 11
Q model 7 w wersji A już po 2
miesiącach został zastąpiony
wersją B z większym silnikiem 1529
cm3, 35 KM;
Q w 1935 r. wprowadzono wersję 7C
z silnikiem 1628 cm3 o mocy 36 KM;
Q model 7 poddano próbie
trwałościowej na trasie 400 000 km
odbytej w ciągu 28 miesięcy na
torze Monthléry i zakończonej
sukcesem;
Q doświadczenie to pozwoliło na
stworzenie wersji ulepszonej modelu BL 11; pierwsza wersja 11
AL powstała już w 1934 r. z silnikiem 1911 cm3;
Q seria Traction
Avant
produkowana była
do 1957 r. –
wytworzono 750
tys. egzemplarzy.
BL 11
1935
Q
Q
Q
model BL 11
model BL 11 powstał przez poszerzenie modelu 7 o 12 cm;
BL 11 został zaprezentowany w 1935 r. i był produkowany przez kolejne 22 lata do 1957 r.;
stał się prekursorem Citroëna DS;
pierwsza seria wyposażona była w silnik 1298 cm3 (32 KM), szybko zastąpiony przez silnik
1911 cm3, 46 KM, z mokrymi tulejami cylindrowymi i zaworami w głowicy (OHV); silnik ten
prawie bez zmian wytwarzany był do 1965 r., a po modyfikacjach do końca lat 70-tych;
BL 11
silnik 1911 cm3
Q masa samochodu 1000 kg, prędkość maks. 106 km/h; zużycie paliwa ok. 10 dm3/100 km;
Q przedni napęd, niezależne zawieszenie kół przednich; koła tylne na stalowej osi,
elementem resorującym były drążki skrętne zajmujące dużo mniej miejsca niż stosowane
wcześniej resory piórowe lub resory sprężynowe;
Q w 1936 r. powstała wersja BL 11 UD z silnikiem wysokoprężnym 1767 cm3 i mocy 40 KM
(produkowana przez 3 lata);
1938-1957
BL 11 B, 1939
modele BL
BL 11 Saloon, 1938 r., produkcja:
Slough, Wlk. Brytania
Traction Avant – wersje wojenne z zasilaniem gazowym, 1941 r.
1938-1957
Q
Q
Q
w 1934 r. opracowana została wersja
z silnikiem 8-io cylindrowym o poj.
3822 cm3 i mocy 80 KM określana
jako model 22;
ponieważ nadwozie nie było
dostosowane do przeniesienia takiej
mocy, silnik zmniejszono do
jednostki 6-cio cylindrowej o
pojemności 2867 cm3, 77 KM (wersja
15Six G);
model ten ukazał się dopiero w roku
1938 r. jako wersja BL 15 i był
wytwarzany do 1957 r.
model BL 15
Cechy charakterystyczne modelu BL 15
BL 11
BL 15
1938-1957
modele BL
Q w modelu BL 15 zastosowano
po raz pierwszy elementy
zawieszenia hydraulicznego
przy tylnych kołach – rozwiązanie zostało rozwinięte na całe
zawieszenie w modelu DS.
BL 15/6 H, 1954
Prototyp wersji
Traction Avant
22 CV, 1938 r.
1939, 1948–1990
Q prace nad prototypem od 1936 r. , do 1938 r. zbudowano 250
egz.; premiera modelu 2 CV w 1939 r. na Salonie paryskim nie
mogła się odbyć ze względu na wybuch wojny, przechowano
tylko 1 egz., resztę zniszczono;
Q charakterystyczne nadwozie z jednym reflektorem z przodu;
Q zblokowany układ napędowy przed przednią osią; napęd na
koła przednie;
Q chłodzony wodą silnik z tłokami przeciwsobnymi (boxer)
o poj. 375 cm3 (S/D=62/62 mm) i mocy 8 KM; rozruch za
pomocą korby; chłodnica umieszczona za silnikiem;
Q od 1948 r. silnik chłodzony powietrzem; moc silnika
zwiększona do 9 KM;
Q szybkość 55 km/h, później 65 km/h; zużycie paliwa ok.
5 dm3/100 km;
Q 4-biegowa niesynchronizowana skrzynia biegów,
dźwignia zmiany biegów w desce rozdzielczej;
Q niezależne zawieszenie wszystkich kół na
podłużnych wahaczach z amortyzatorami
ciernymi;
Q nadwozie wykonane z płaskich blach ze stopu
lekkiego, pokrywa silnika usztywniona
rowkowymi przetłoczniami;
Q boczne okna częściowo podnoszone; dach
zwijany wykonany z płótna.
model 2 CV
1948–1990
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
model 2 CV
w 1948 r. odbyła się premiera zmodyfikowanego modelu z dwoma reflektorami; początek
produkcji;
podwójne wycieraczki przedniej szyby; dwa reflektory przednie;
skrzynia przekładniowa z 4 biegami do jazdy w przód, z synchronizacją;
hydrauliczny układ hamulcowy na 4 koła;
oryginalne zawieszenie sprzężone na wahaczach wzdłużnych; poziome sprężyny wzdłużne
sprzężone parami przód-tył – ograniczenie przechyłów wzdłużnych; amortyzatory
bezwładnościowe;
siedzenia z rurek metalowych z nasuniętymi pasami parcianymi (koncepcja wykorzystana
później przez Boeninga); błotniki przykręcane do szkieletu śrubami;
od 1954 r. wyposażony w silnik 425 cm3 (S/D=62/66 mm) o mocy 12 KM / 5000 obr/min,
synchronizowane 3 z 4 biegów; 75 km/h; masa pojazdu 510 kg;
od 1957 r. zmieniony kształt pokrywy silnika;
Q od 1963 r. moc silnika 16 KM (18 KM SAE),
szybkość 95 km/h, zużycie paliwa 5 dm3/100 km;
Q od 1965 r. przeguby krzyżakowe zastąpiono
przegubami homokinetycznymi;
Q od 1967 r. wprowadzono nowy silnik 602 cm3
(S/D=74/74 mm), 29 KM / 5750 obr/min, stopień
sprężania 8,5; prędkość maks. 115 km/h;
Q do 1970 r. model 2 CV miał instalację elektr. 6 V;
Q po 1973 roku reflektory przednie prostokątne;
Q ostatnia wersja Charleston z 1983 r. wyposażona
była w silnik 602 cm3, 29 KM;
2CV, 1959 r.
1948–1990
model 2 CV
2CV 1969 r.
2CV Charleston,
1980 r.
Q wersja Citroneta z dodatkowym tylnym bagażnikiem, sztywnym
dachem i zmienioną maską silnika wytwarzana była w Chile przez
Industrias Citroën Chilenas; produkcja 2 tys. sztuk rocznie.
Q Produkowane wersje: Sahara (1958 r.), Spot
(1976), Charleston (1980), James Bond (1981),
France 3 (1983-4),Dolly (1985-6), Cocorico (1986).
1960-1966
model 2 CV Sahara
2CV Sahara 1961 r.
Q w 1954 r. inż. Ch. Bonnafous zainstalował w
bagażniku swojego samochodu 2CV drugi
silnik umieszczony w osi tylnej zmieniając
kierunek jego obrotów;
Q powstał pojazd napędzany 2 silnikami 375
cm3 z napędem na 4 koła;
Q prototyp przejechał 100 tys. km;
Q Citroën podął tę koncepcję i uruchomił w
1960 r. produkcję w fabryce po przejętej
firmie Panhard;
Q w wersji seryjnej zastosowano 2 silniki 425
cm3, 12 KM;
Q zastosowano całkowicie synchronizowaną
4-ro biegową skrzynię przekładniową i
odśrodkowe sprzęgło jednotarczowe;
Q w podłodze umieszczono tunel, w którym
umieszczono cięgna mechaniczne służące
do synchronizacji pracy silników i ich
sterowania;
Q wzmocniona została rama pojazdu,
zawieszenie, wahacze i amortyzatory;
Q w samochodzie umieszczono 2 zbiorniki
paliwa po 15 dm3;
Q ze względu na duży koszt produkcji i
ograniczone zapotrzebowanie do 1966 r.
wyprodukowano tylko 694 egzemplarzy;
1955–1970
model DS 19
Q pokazany po raz pierwszy na Salonie paryskim w październiku 1955 r.;
pierwszego dnia zebrano 12 tys. zamówień; początek sprzedaży w 1956 r.;
zastąpiony modelem CX w 1974 r.
Q model DS zwany był przez
Francuzów Déesse - boginii
Q do 1970 r. wyprodukowano
łącznie ponad 1.450.000 egz.
wszystkich modeli i wersji
nadwoziowych.
Paryż, premiera DS 19, 1955 r.
1955–1970
model DS 19
Cechy charakterystyczne
modelu 1955 r:
¨ wloty powietrza na
błotnikach; od 1963 r. pod
reflektorami;
¨ podwójny zderzak przedni;
¨ kształt kołpaków kół;
¨ kierownica obciągnięta jasną
taśmą z elastycznego
tworzywa, później czarną;
Nowatorskie rozwią
rozwiązania modelu DS 19:
·
przedni napę
napęd;
·
zawieszenie pneumatyczne z amortyzacją
amortyzacją hydrauliczną
hydrauliczną;
·
stał
stały prześ
prześwit (sensacja
(sensacja !! );
·
pierwsze na świecie hamulce tarczowe ze wspomaganiem;
·
wspomaganie mechanizmu kierowniczego;
·
automatyczne sprzę
sprzęgło (jednotarczowe suche) sterowane hydraulicznie
i automatyczna zmiana biegó
biegów;
·
niezależ
niezależne sterowanie ogrzewania i nawiewu z prawej i lewej strony;
·
bardzo duż
duży rozstaw osi (3125 mm);
·
rozstaw kó
kół z przodu wię
większy od rozstawu z tył
tyłu (1550/1300);
·
blachy nadwozia przykrę
przykręcane (bł
(błotniki: 1 lub 2 śruby).
Paryż
Paryż 1965, premiera
modelu Pallas
1955
Q
Q
Q
Q
Q
model DS 19
Silnik z modelu BL 11: 4-ro cylindrowy, rzędowy, pionowy, z zapłonem iskrowym,
gaźnikowy, chłodzony cieczą, mokre tuleje cylindrowe;
umieszczony z przodu, napędzający koła przednie (skrzynia biegów przed osią);
głowica ze stopu lekkiego, zawory rozchylone pod kątem 60o, rozrząd popychaczowy,
napęd łańcuchem;
pompa paliwa mechaniczna, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/30, przewód dolotowy
podgrzewany cieczą z układu chłodzenia;
D=78 mm, S=100 mm, Vss=1911 cm3, stopień sprężania 7,5; moc 70,5 KM przy 4500
obr/min, maks. moment obrotowy 14 kGm (140 Nm) przy 3000 obr/min.
1955
model DS 19
Q
Zawieszenie: 4 koła zawieszone niezależnie: przód na wahaczach poprzecznych, tył na
wahaczach wleczonych; zbiorniki wysokiego ciśnienia jako element resorujący,
samoczynna regulacja prześwitu, koła przykręcane na 1 śrubie; dwa niezależne układy
hamulcowe (przód/tył), przód tarczowe, tył bębnowe;
Q
Nadwozie: długość 4800-4820 mm, Break 4970 mm, szerokość 1790 mm, wysokość 1470
mm (poz. do jazdy), dach winylowy, później także wersje stalowe;
Q
Instalacja elektryczna 6V (do 1961 r.), akumulator 6V/45 Ah, prądnica 210 W, dwie cewki
zapłonowe i dwa niezależne przerywacze, każdy na 2 cylindry;
Q
Prędkość maksymalna: 140 km/h, zużycie paliwa 10 dm3/100 km, pojemnościowy
wskaźnik mocy 38,2 KM/dm3, masa jednostkowa 14,8 kg/KM;
Q
Cena w Anglii 1726 funtów (1960 r.).
1957, 1959
Q
ID 19 – premiera 1957 r.:
konwencjonalna skrzynia
biegów 4-ro przekładniowa,
hamulce hydrauliczne bez
dodatkowego wspomagania,
konwencjonalny zębatkowy
mechanizm kierowniczy bez
wspomagania;
Q
1959 r. – model Safari, później
zwany także Break, Familiale,
Commercialle, Ambulance;
Q
ogromna przestrzeń
ładunkowa za przednimi
siedzeniami: dł. 2110 x szer.
1220/970 mm.
model ID 19 / Safari
1961–1966
modele DS / ID 19
Q
od końca 1961 instalacja elektryczna 12 V (wcześniej 6 V), prądnica 300 W;
Q
DS 19: S/D=78/100; Vss= 1911 cm3, ε=8,5; moc= 83 KM SAE/4500; Mo=145
Q
Nm/3000 obr/min, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32; masa = 1130 kg;
Vmax=150 km/h, w 1965 r. 160 km/h;
ID 19: S/D=78/100; Vss= 1911 cm3, ε =7,5; moc= 69 KM SAE/4500; Mo=135
Nm/2500 obr/min, gaźnik Solex PBIC; masa = 1095 (Break 1245) kg;
Vmax=145 km/h;
Q
w 1963 r. wloty powietrza usunięte z błotników nad kołem, umieszczone
pod reflektorami;
Q
od 1965 r.
Q
ID 19: S/D=86/85,5; Vss= 1985 cm3, ε =8,0; moc= 84 KM SAE/5250 obr/min
Q
Q
(78 KM DIN); Mo=147 Nm SAE/3000, gaźnik SOLEX pojedynczy; masa =
1245 kg; Vmax=160 km/h;
DS 19: Vss= 1985 cm3, ε =8,75; moc= 90 KM SAE/5250 obr/min (84 KM DIN);
Mo=152 Nm SAE/3000, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32 DDC; masa =
1275 kg (Pallas 1290 kg); Vmax=165 km/h; cena 2 524 $, Pallas 2 820 $;
DS 21: S/D=90/85,5 mm, Vss= 2175 cm3, ε =8,75; moc= 109 KM SAE/5250
obr/min (100 KM DIN); Mo=177 Nm SAE/3000-3500, gaźnik dwugardzielowy
Weber 24/32 DDC; masa = 1280 kg (Pallas 1295 kg); Vmax=175 km/h; cena
2 698 $, Pallas 2 993 $.
1955-1960
modele DS / ID 19
Q deska rozdzielcza
modelu DS 19 z 1955 r.
Q deska rozdzielcza modelu DS 19 z 1959 r.
Q deska rozdzielcza modelu ID 19, 1956-60 r.
1960-1972
Q
modele DS / ID 19
Q
DS 19 w 1964-70 r.
Q
ID 19 w 1964-70 r.
wnętrze DS 19 w 1960 r.,
wersja angielska
1966
modele DS / ID 19
modele:
Q Cabriolet
Q Pallas
wersja
luksusowa (srebrne
wykończenia, skórzane siedzenia, seryjne
reflektory przeciwmgielne, później
światła jodowe);
„ Prestige wersja opracowana jako
samochód prezydencki dla generała
Charlesa De Gaulla; produkowana
później jako samochód dyrektorski
i ministerialny
1967
modele DS / ID
Q
Wprowadzono 4
reflektory za szybą;
Q
w wersjach droższych:
wewnętrzne skręcane,
zewnętrzne poziomujące
się w zależności od
wysokości nadwozia.
1967
modele DS / ID
prototyp rajdowej wersji modelu DS Coupe z
rozstawem osi zmniejszonym o 50,5 cm, Rajd
Marokko 1969 r. – potrójne zwycięstwo
ID 19, Monte Carlo 1959
DS 21, 1969 r., rajd Marokko, załoga:
R. Neyret, J. Terramorsi
1968
DS Présidentielle Spéciale
Q
ten model powstał w 1968 roku w pracowni Henri’ego
Chapron’a jako samochód prezydencki; w latach następnych
był wykorzystywany przez Charlesa de Gaulle’a i Geogesa
Pompidou;
Q
samochód miał długość 6530 mm, szerokość 2130 mm,
rozstaw osi 3780 mm;
Q
masa własna 2260 kg, pojazd obciążony 2660 kg;
Q
silnik i zawieszenie hydropneumatyczne pochodziły z
seryjnego modelu DS 21 (2175 cm3, 115 KM SAE);
Q
pojazd przeznaczony do celów reprezentacyjnych;
umożliwiono długotrwałą jazdę z prędkością minimalną 6-7
km/h, prędkość maksymalna wynosiła poniżej 140 km/h;
Q
pojazd był wyposażony w system klimatyzacji i wymiany
powietrza we wnętrzu, kabina podzielona pancerną szybą na
dwa przedziały;
1969-1972
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
modele DS, DSpecial, DSuper
w 1969 wprowadzone modele DS 20, ID 20;
od 1970 r. model ID zastąpiony modelem DSpecial;
DSpecial: Vss= 1985 cm3, 81 KM DIN (91 SAE)/5500 obr/min; Vmax= 160 km/h;
DSuper, DS 20: Vss= 1985 cm3, 91 KM DIN (103 SAE)/5900 obr/min; Vmax= 165 km/h;
DS 21: Vss= 2175 cm3, 106 KM DIN/5500 obr/min; Vmax= 178 km/h;
DS 21 z wtryskiem paliwa
Bosch: Vss= 2175 cm3,
125 KM DIN/5250 obr/min;
Vmax= 188 km/h;
masa 1260 kg;
w zestawie zegarów
obrotomierz;
zmiana deski rozdzielczej
na zegary okrągłe od 1970
w 1972 r. poprawiona
kolorystyka, 5 biegowa
całkowicie zsynchronizowana skrzynia biegów z
modelu SM;
zmiana klamek drzwiowych na wpuszczane.
1961-1971
model Ami 6
Q
od 1961 do 1971 r. produkowany był model Ami 6 z chłodzonym powietrzem silnikiem typu
boxer (S/D = 70/74 mm) o pojemności 602 cm3 i mocy 22 KM (28 wg SAE) przy 5400 obr/min,
stopień sprężania 7,75; maks. moment obr. 40 Nm/3000 obr/min;
Q
w roku 1968 zmodyfikowano konstrukcję silnika zachowując jego pojemność 602 cm3;
Q
miał charakterystycznie podciętą szybą tylną (podobnie jak Ford Anglia) i owalne reflektory;
Q
w 85% sprzedawano wersję kombi, limuzynę jedynie w 15%.
1961-1968
model Ami 6
Q skrzynia przekładniowa całkowicie synchronizowana, przeguby homokinetyczne;
Q zawieszenie na wahaczach wzdłużnych
sprzężonych parami ze sobą poprzez sprężyny
śrubowe znajdujące się we wspólnych
ruchomych obudowach; przy każdym kole
umieszczone bezwładnościowe tłumiki drgań;
Q hamulce hydrauliczne bębnowe, z przodu
umieszczone przy skrzyni biegów;
Q nadwozie złożone z elementów łatwo
wymiennych, mocowanych śrubami do
szkieletu;
Q silnik wyposażony w chłodnicę oleju;
Q układ elektryczny z alternatorem 12 V, 210 W;
Ami 6 Break, 1966 r.
Q masa pojazdu 670 kg, masa dopuszczalna
1060 kg;
Q maksymalna szybkość 110 km/h;
przyśpieszenie 0-80 km/h - 20,5 s.
Q zużycie paliwa 6,5 dm3/100 km;
Q cena 6960 franków (1969 r.).
1967-1984
Q
w 1967 r. pokazano unowocześnioną nadwoziowo wersję
modelu 2 CV – Dyane 4; początkowo zastosowano w nim
silnik z modelu 2 CV o pojemności 425 cm3 (S/D=62/66 mm)
o mocy 12 KM / 5000 obr/min;
Q
po 5 miesiącach od premiery wymieniono na silnik nowej
konstrukcji o pojemności 435 cm3, S/D = 62/66 mm, stopień
sprężania 7,9; moc 18,5 KM / 4750 obr/min, moment
maksymalny 29 Nm / 3500 obr/min;
Q
hamulce bębnowe, hydrauliczne, przednie, umieszczone przy
skrzyni biegów;
Q
prędkość maksymalna 95 km/h; przyspieszenie 0-80 km/h –
46,5 s; masa pojazdu 570 kg;
Q
cena wersji Dyane 4 – 5875 franków (1969 r.);
Q
zawieszenie przednie
i tylne sprzężone;
Q
wahacze wzdłużne,
sprężyny śrubowe
umieszczone
poziomo między
osiami pojazdu;
Q
4 amortyzatory
bezwładnościowe,
amortyzatory
hydrauliczne przy
kołach tylnych.
modele Dyane 4 i 6
1967-1984
Q
w 1968 r. ukazał się model Dyane 6 z silnikiem z
modelu Ami 6 o pojemności 602 cm3, 28 KM
SAE/5400 obr/min, S/D = 70/74 mm, stopień
sprężania 7,75;
Q
prędkość maks. 110 km/h; masa 585 kg,
0-80 km/h – 25 s;
Q
w 1977 r. samochód został wyposażony w
hamulce tarczowe z przodu;
Q
specjalną wersją był Citroën Mehari (1968 r.) –
pseudoterenowa wersja modelu Dyane 6 z
otwartym 4-osobowym nadwoziem wykonanym
z termplastycznego tworzywa sztucznego ABS;
Q
nadwozie na metalowej ramie;
Q
pierwsze na świecie nadwozie z tworzywa ABS.
modele Dyane 6, Mehari
1969-1978
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
model Ami 8
w 1969 r. w Paryżu zaprezentowano następcę Ami 6 – model Ami 8;
konstrukcja jak modelu Ami 6, nowe nadwozie, pierwszy od 1939 r. Citroën z blaszanym dachem;
klosze kierunkowskazów z elastycznego tworzywa odporne na małe kolizje;
Ami 8, 1969 r.
elementy nadwozia mocowane do szkieletu za pomocą śrub; pokrywa
silnika wyłożona materiałem dźwiękochłonnym;
zastosowano amortyzatory hydrauliczne dla 4 kół; z przodu hamulce
tarczowe;
wprowadzono stabilizator przechyłu przy wahaczach przednich;
silnik 598 cm3 (S/D = 70/74 mm), stopień sprężania 9, moc 32 KM przy
5750 obr/min, maks. moment obrotowy 42 Nm przy 4750 obr/min;
prędkość maks. 118 km/h, 0-80 km/h – 18 s.;
model Ami 8 produkowano do 1971 r.
Ami 8 Break, 1969 r.
Ami 8,
1973 r.
1969-1978
model Ami 8
Q
od 1973 r. model Ami 8 Super z silnikiem 1015 cm3 i mocy 54 KM (z modelu GS);
Q
wprowadzono zmiany modernizacyjne nadwozia pojazdu i zawieszeniu;
wprowadzono hamulce tarczowe z przodu;
Q
w przednich drzwiach wprowadzono opuszczane szyby, w tylnych pozostały
przesuwane;
ciekawostką silnika modelu Ami 8 było wykorzystanie wentylatora jako urządzenia
sprężającego świeży ładunek do uzyskania niewielkiego doładowania silnika i
zwiększenia mocy w stosunku do silnika 602 cm3 z modelu Ami 6
1969
M 35, GS Birotor
Q
w 1969 r. premiera modelu M 35 opracowanego jako modyfikacja Ami 8;
Q
jednowirnikowy silnik Wankla (KKM 500), Vss=497,5 cm3, 49 KM DIN / 5500 obr/min,
Mo=70 Nm/2745 obr/min; prędkość maks. 145 km/h, zużycie paliwa 9,6 dm3/100 km;
Q w 1973-75 r. wyprodukowano 847
sztuk modelu GS Birotor z
dwuwirnikowym silnikiem Wankla
o mocy 107 KM przy 6500 obr/min
(KKM 624, 990 cm3); zużycie paliwa
ok. 12,8 dm3/100 km;
1970
Q
w 1970 r. premiera modelu GS, nadwozie projektu
Bertone; w 1970 r. wersja kombi;
Q
najmniejszy samochód z zawieszeniem
hydropneumatycznym;
Q
4-ro cylindrowy boxer chłodzony powietrzem,
OHC; uznawany za najcichszy chłodzony
powietrzem silnik świata; wał pompy oleju
napędzany paskiem zębatym;
Q
poj. silnika 1020 cm3, S/D=59/74 mm, 55,5 KM
DIN/6500 obr/min, Mo=72 Nm/3500 obr/min;
prędkość maks. 145 km/h;
model GS
Premiera, Paryż, 1970 r.
1970
model GS
później także wersja 1222 cm3, S/D=65,6/77 mm, 64 KM / 5750
obr/min; prędkość maksymalna 156 km/h, przyspieszenie 0-100
km/h – 14,8 s, zużycie paliwa 8,5 dm3/100 km;
Q hydropneumatyczne zawieszenie z modelu DS/ID, podnoszenie
i samopoziomowanie;
Q masa własna 880 kg; zużycie paliwa 7-8 dm3/100 km;
przyspieszenie 0-100 km/h – 18,5 s.
Deska rozdzielcza modelu GS A
Q „cyfrowe” wyświetlacze na desce rozdzielczej;
wersja GSA miała silnik 1301 cm3, 64 KM i 5GS A, 1979 r.
biegową skrzynię biegów;
Q produkowany także w wersjach GSX, GS Club,
GS Pallas;
Q wyprodukowano 2,5 mln egz. różnych wersji.
Q
GS Break, 1971 r.
GSX, 1975 r.
1970–1975
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
model SM
premiera modelu SM (Série Maserati) – kwiecień 1970 r. na Salonie
genewskim;
projekt firma Frua, reflektory poziomowane hydraulicznie; światła mijania
skręcane;
silnik Maserati V6 (90o), całkowicie ze stopu lekkiego;
2 OHC, napęd łańcuchem pomiędzy cylindrami (!);
3 gaźniki dwuprzelotowe Weber, od 1973 r. z wtryskiem elektronicznym;
S/D=75/87, Vss= 2670 cm3, ε =9,0, moc 170 KM (DIN) / 5500 obr/min;
w wersji z automat. skrzynią biegów stosowano silnik 2974 cm3, 180 KM.
1970–1975
Q
Q
Q
Q
Q
projekt Henry’ego de Segur Lauve;
nadwozie długości 4910 mm;
współczynnik oporu aerodynamicznego Cx=0,27;
napęd przedni, hydropneumatyczne zawieszenie;
hamulce tarczowe na 4 koła;
model SM
SM, wersja rajdowa, 1971 r.
1970–1975
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
model SM
2 obroty kierownicy (przełożenie 9,4:1);
wspomaganie zależne od prędkości, kierownica owalna samopowracalna
na postoju, 7 ustawień prześwitu (3 do jazdy);
zbiornik paliwa
90 dm3;
masa 1450 kg;
Vmax=220 km/h;
0-100 km/h: 8,9 s;
produkowany
do 1975 r.
w zakładach po
przejętej firmie
Ligier;
wyprodukowano
12,920 egz.
1974–1991
Q
Q
Q
Q
Q
Q
premiera modelu CX w 1974 r., „Samochód Roku 1974”;
zastąpiony w 1989 r. modelem XM;
po raz pierwszy Citroën zastosował silnik umieszczony
poprzecznie;
deska rozdzielcza z wyświetlaczami cyfrowymi;
bardzo mały współczynnik oporów aerodynamicznych Cx=0,3
(stąd symbol modelu);
wersje: Break, Diesel, Pallas, Prestige;
w 1989 r. zakończenie produkcji wersji limuzyna (wyprod.
łącznie 1,041,560 egz.), a w 1991 r. produkcji wersji Break
(wyprod. łącznie 128,185 egz.);
seria
se X, model CX
1974–1991
seria X, model CX
Q
Od 1974 r. CX 2000, silnik z wcześniejszego modelu DS 20, 1985 cm3, 102 KM przy 5500,
4 biegi, 174 km/h; oraz z wcześniejszego modelu DS 24, 2347 cm3/115 KM
Q
od 1975 r. CX 2200, silnik 2175 cm3, 112 KM przy 5500, 179 km/h; od XII 1975 – CX 2200
D, silnik 2175 cm3, 66 KM przy 4500, 146 km/h, 6.3 dm3/100 km (w opcji 3-biegowa
półautomatyczna skrzynia biegów C-Matic);
Q
od 1976 r. wersje Break (CX 2000 i 2200D), wersja Prestige z nadwoziem przedłużonym
o 27 cm;
Q
od jesieni 1976 r. model CX 2200 zastąpiony modelem CX 2400, silnik nowej konstrukcji
2400 cm3, 115 KM przy 5500, 181 km/h, 8,3 dm3/100 km;
Q
od maja 1977 r. model CX 2400 GTI, silnik 2347 cm3, elektroniczny wielopunktowy wtrysk
paliwa, 128 KM przy 4800 obr/min, 202 Nm przy 3600 obr/min, skrzynie biegów 5-cio
przekładniowa, 189 km/h;
Q
od lutego 1978 r. model CX 2200 D zostaje zastąpiony przez CX 2500 D, silnik 2500 cm3,
75 KM przy 4250 obr/min, 156 km/h;
Q
od 1979 r. modele CX Reflex i CX Athena, nowy silnik ze stopów lekkich z wałkiem
rozrządu w głowicy (do 1985 r.), 1995 cm3, 106 KM przy 5500 obr/min;
Q
model opancerzony CX Prestige Protection produkowany od 1979 r. w Tajlandii;
Q
w 1980 r. wprowadzona zostaje opcja automatycznej skrzyni biegów w modelu CX 2400;
Q
w 1982 r. modele Reflex i Athena zostają zastąpione przez CX 20 i CX 20 TRE; model CX
25, silnik 2500 cm3, 138 KM i 168 KM w wersji turbodoładowanej;
Q
od 1983 r. model CX 25 RD TURBO i CX 25 TRD TURBO z nowym silnikiem
wysokoprężnym 2500 cm3, 95 KM przy 3700 obr/min (później zwiększona do 106 KM),
210 Nm przy 2000 obr/min, skrzynie 5-cio biegowa, 174 km/h;
1974–1991
seria X, model CX
Q
Od 1985 model CX GTI TURBO wyposażony w ABS, modyfikacje zawieszenie i wyposażenia,
zmiana deski rozdzielczej, nowy silnik w wersji CX 22 TRS, 2165 cm3;
Q
Od 1986 r. model CX GTI TURBO 2 z chłodnicą powietrza doładowanego, prędkość maks.
230 km/h;
Q
W 1987 r. w modelu CX 25 TRD TURBO 2 zostaje zastosowana chłodnica powietrza doładowanego, wzrost mocy do 120 KM przy 3900 obr/min i momentu obrotowego do 260 Nm przy
2000 obr/min;
Premiera w Paryżu, 1974 r.
1976–1986
Q
Q
Q
Q
Q
model LN
skrócona wersja Peugeota 104, jego
płyta podłogowa;
silnik ustawiony poprzecznie, napęd
przedni;
w 1976: silnik 652 cm3, moc 35 KM,
prędkość 125 km/h;
w 1978 r. oferowany w wersji LNA;
od 1983 r. z silnikiem 1,1 dm3.
LNA
1978–1988
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
rozwinięcie modelu LN; premiera w 1978 r.
duża liczba plastikowych elementów nadwozia;
oryginalna deska rozdzielcza z przełącznikami
umieszczonymi na bębnach pod kierownicą;
od 1981 r. wersja II; nadwozie zmodyfikowane w firmie
Heuliez, szczególnie przednia atrapa, zderzaki,
obramowanie przednich lamp oraz pokrywy silnika;
od 1983 r. nowe wersje z silnikami 1360 cm3: Chrono 90
KM, GT 78 KM; wprowadzono także wersję ze składanym
dachem (Plain Air) i Enterprise (tył pojazdu przekształcony w przestrzeń bagażową);
od 1985 r. zmiana deski rozdzielczej;
od 1983 r. także w wersji kabriolet;
model Visa
Visa, wersja I
1978–1988
model Visa
Q wersje silnikowe: Club, 10E, Super, Super E, 11 E, 11 RE;
Super X, 14 TRS, GT, GTi;
Q masa: 720-920 kg, przyspieszenie 0-100 km/h: 26,2 – 8,8 s.
Silniki benzynowe:
Q
początkowo: 2-cylindrowy silnik 652 cm3 z LN oraz silniki
4-cylindrowe 1129 i 1299 cm3 z modelu GS.
Q
602 cm3 (36 KM, 2-cyl. boxer), moment obr. 48 Nm/3500
obr/min;
Q
954 cm3 (45 KM, 4-cyl.rzęd.), moment obr. 65 Nm/2750
obr/min;
Q
1124 cm3 (50 KM), moment obr. 83 Nm / 2500 obr/min;
Q
1219 cm3 (64 KM), moment obr. 91 Nm / 3000 obr/min;
Q
1360 cm3 (60 KM), moment obr. 105 Nm / 3000 obr/min;
Q
1360 cm3 (80 KM), moment obr. 108 Nm / 3000 obr/min;
Q
1580 cm3 (105-115 KM), moment obr. 132 Nm/4000 obr/min;
Silniki wysokoprężne:
Q
1769 cm3 (60 KM), moment obr. 112 Nm/2000 obr/min; od
1984 r.
Axel, 1984 r.
Visa GT
Q 1981-1990 wersja przeznaczona na rynki
wschodnie pod nazwą Axel produkowana w
zakładach Olcit w Rumunii; na rynkach
zachodnich dostępna w latach 1985-88;
1986–1998
seria X, model AX
Q debiut w 1986 r. jako następca modeli Visa i LN; początkowo tylko w wersji 3-drzwiowej;
Q od 1987 r. wersja 5-drzwiowa i wersja usportowiona GT;
Q od 1988 r. także w wersjach z silnikiem wysokoprężnym
– najoszczędniejszy samochód świata – 3,5 dm3/100 km;
Q w 1991 r. modernizacja: zmiana deski rozdzielczej,
przetłoczenia na zderzakach, zmieniony wlot powietrza,
dodatkowe kierunkowskazy na błotnikach i zmieniony
kolor kloszy głównych na biały; inne przetłoczenie na
pokrywie bagażnika (z tworzywa sztucznego);
przed 1991 r.
po 1991 r.
1986–1998
seria X, model AX
Q od 1991 r. w silnikach benzynowych 1,4 dm3 zastosowano wtrysk paliwa oraz katalizator;
wprowadzono model GTi, opcjonalnie wyposażany w system ABS;
Q od 1992 r. dodano wersję z silnikiem GTT o mocy 95 KM; wprowadzono także wariant z
napędem 4x4 napędzany silnikiem 1,4 dm3 o mocy 75 KM (najmniejszy samochód z
napędem na cztery koła);
Q wytwarzany jako samochód 3- i 5-drzwiowy; wiele wersji: sportowy AX GT, AX 4x4,
AX 1.4 Diesel;
Q wersje silnikowe benzynowe: AX 1,0i (954 cm3), AX 1,1 i (1124 cm3), AX 1,4i (1360 cm3),
wysokoprężne: AX 1,4D (1360 cm3), AX 1,5D (1527cm3); prędkości maks. 150-187 km/h;
Q był jedną z najlepiej sprzedających się konstrukcji w historii; wyprodukowano w sumie
ok. 180 tys. egz.
Q masa własna 700-800 kg;
AX, wersja przed 1991 r.
AX, wersja po 1991 r.
1982–1994
Q
nadwozie Bertone, dwie wersje
nadwoziowe: Berline i Break; 3 wersje
wyposażenia: Clasic (BX E), Tecnik
(BX RE i RS), GT (BX TRS);
Q
nowe technologie wytwarzania,
Q
duży udział elementów plastikowych,
Q
wiele wersji silnikowych: 1,1 – 1,9 dm3,
moce: 75 – 150 KM;
Q
automatyczna skrzynia biegów w
wersjach TZI, napęd 4x4 oznaczony
4WD (silniki o mocach 80-88 KM);
seria X, model BX
1982–1994
seria X, model BX
Q
Układ zawieszenia hydropneumatycznego zintegrowany
z układem hamulcowym, wspomaganiem kierownicy i
korektorem prześwitu pojazdu;
Q
zawieszenie hydropneumatyczne, niezależne, z przodu
kolumny McPherson; możliwość ustawiania prześwitu;
Q
nadwozie z blachy stalowej obustronnie ocynkowanej od
1986 r.; pokrywa silnika z tworzywa sztucznego do 1986 r.
Q
w 1986 r. modernizacja nadwozia; zmieniono deskę
rozdzielczą wprowadzając konwencjonalne przełączniki
i liczniki zegarowe w miejsce przełączników
klawiszowych i wyświetlacza prędkości;.
Q
wersja BX Digit: elektroniczny wyświetlacz, komputer
pokładowy wyświetlający czas, zużycie paliwa średnie
i chwilowe, średnią prędkość, dystans możliwy do
pokonania na pozostałym paliwie;
Wnętrze po
1986 r.
deska rozdzielcza przed 1986 r.
deska rozdzielcza wersji Digit
1989–2000
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
model XM
następca modelu CX;
w 1991 r. – Samochód Roku;
stylistyka Bertone;
uznany za jeden z najważniejszych
modeli firmy Citroen;
niski współczynnik oporu
aerodynamicznego Cx =0,28 do
0,31 (w zależności od wersji);
bardzo obszerne wnętrze nadwozia;
niezależne zawieszenie kół: z
przodu – jednoramienne, odkuwane
wahacze, hydropneumatyczne
elementy resorująco-tłumiące,
stabilizator skrętny;
z tyłu – wahacze wleczone,
poziome elementy tłumiącoresorujące, stabilizator skrętny;
układ kierowniczy ze
wspomaganiem progresywnym w
zależności od prędkości jazdy;
występował z silnikami 2000 i 3000
cm3, 12 zaworowym silnikiem
wysokoprężnym i turbodieslem;
silniki umieszczone poprzednie,
napęd na koła przednie;
XM 3.0 V6, 1990: silnik 2975 cm3,
moc 170 KM, prędkość 220 km/h.
Silnik V6
1989–2000
Q Klinowe, dwubrył
dwubryłowe nadwozie, zabezpieczone antykoantykorozyjnie przez fosforanowanie niskocynkowe,
niskocynkowe, malowamalowanie kataforetyczne,
,
pokrycie
szwó
ó
w
zgrzewczych
kataforetyczne
szw
pianką
pianką poliuretanową
poliuretanową oraz obustronne pokrycie wielu
elementó
elementów warstwą
warstwą cynku galwanicznego;
model XM
Q zawieszenie hydropneumatyczne w 3 wersjach,
takż
także z elektronicznym sterowaniem Hydroactive 2;
Q regulacja sztywnoś
sztywności i wysokoś
wysokości, automatyczne
poziomowanie;
1991–1997
Q
Q
Q
seria X, model ZX
stylistycznie nawiązywał do projektu N2 Bertone;
początkowo tylko jako pięciodrzwiowy hatchback,
później model trzydrzwiowy (1992) i kombi (1994);
wyprodukowano 1,5 mln egz. , także w wersji kombi;
Q znany w sporcie samochodowym,
osiągał znaczne sukcesy m.in. rajdy
Paryż-Dakar;
Q w modelu ZX zrezygnowano z
zawieszenia hydropneumatycznego
(z modeli GS, DS, CX, SM) i zastąpiono
je tradycyjnym mechanicznym;
Q w zawieszeniu przednim zastosowano
kolumny McPherson; w zawieszeniu
tylnym – oś sztywną podatną na
przemieszczenia skrętne;
Q w zależności od wersji stosowano
układ hamulcowy tarcze-bębny lub
tarcze-tarcze; opcjonalnie układ
przeciwblokujący ABS;
1991–1997
Silniki:
Q
Q
Q
1991 r. – 1360 cm3, 75 KM, 114 Nm (gaźnik, od 1996 r.
wtrysk paliwa); 1580 cm3, 89 KM; 1905 cm3, 122 KM;
1992 r. – silniki benz. z wtryskiem paliwa: 1124 cm3,
60 KM, 87,5 Nm; 1761 cm3, 96-103 KM, 142 Nm; 1998
cm3, 16V, 123-155 KM, 176 Nm; 1905 cm3, 122-130 KM;
od 1991 r. wysokoprężne: 1,9/69 KM; Turbodiesel:
1,9/90 KM;
Q 1995 r. – face lifting (wlot chłodnicy);
Q 1997 r. – zastąpiony modelem Xara.
Q produkowany także w Chinach na licencji;
Sztywna oś
oś tylna, podatna na skrę
skręcanie
seria X, model ZX
1993–2000
model Xantia
Q Debiut w Genewie, 1993 r., zastąpił model
BX; zmiana stylu oznaczania kolejnych
modeli;
Q projekt nadwozia Bertone;
Q samochód dostępny w wersjach X, SX, VSX;
od 1995 r. wersja Break;
Q zawieszenie hydropneumatyczne oraz
podatna skrętnie tylna oś (jak w ZX);
Q wprowadzono dodatkową wersję zawieszenia
aktywnego Hydroactive 2 z opcją Sport
usztywniającą zawieszenie;
Xantia wersja II, od 1997 r.
Q od 1993 r. dodatkowy akumulator ciśnienia
hydraulicznego w zawieszeniu kół tylnych;
Q od 1997 r. wersja II, trochę wydłużona, ze
zmienioną atrapą przednią, deską rozdzielczą
oraz innymi szczegółami stylizacyjnymi;
Xantia Break, wersja I
Q od 1995 r. wersja Activa z systemem SC.CAR sterują
sterującym
zawieszeniem; pierwszy na świecie seryjny samochó
samochód z aktywnym
zawieszeniem, kompensują
kompensującym przechył
przechyły boczne i wzdł
wzdłużne
nadwozia przez dynamiczną
dynamiczną regulację
regulację ciś
ciśnienia hydraulicznego w
sił
siłownikach poszczegó
poszczególnych kó
kół;
Q zastosowano 10 akumulatoró
akumulatorów ciś
ciśnienia hydraulicznego oraz dwa
sił
siłowniki: z przodu przy lewym kole oraz drugi przy prawym tylnym
kole.
1993–2000
model Xantia
Silniki benzynowe:
Od 1993 r. :
Q 1,8i (8 zaworowy);
Q 2,0i (8 zaworowy);
Q 2,0i (16 zaworowy o mocy 155 KM);
Od 1994 r. :
Q 1,6i (88 KM, 8 zaworowy)
Od 1995 r. :
Q 1,8 16V o mocy 112 KM,
Q 2,0 16V o mocy 135 KM
Q 2,9 V6 24V o mocy 194 KM (od 1996 r.
w wersji Exclusive, ale tylko z
automatyczną skrzynią biegów).
Q 2,0 8V turbo, 150 KM (wersja TCT - Turbo Continuesly Torque)
zastąpiony przez silnik 2,0 16V o mocy 155 KM, maksymalny moment
obrotowy 235 Nm od 2500 obr/min.
Silniki wysokoprężne:
Q Od 1993 r. 1,9 diesel wolnossący (71 KM), z turbodoładowaniem (92 KM);
Q Od 1995 r. silnik 1,9 SD o mocy 75 KM, oraz 2,1 TD o mocy 109 KM;
Q Od 1988 r. silnik 1,9 TD 92 KM zastąpiony jednostką 2,0 HDi 90 KM;
a silnik 2,1 TD 12V 109 KM jednostką 2,0 HDi 110 KM (chłodzenie
powietrza doładowanego, także w wersji Activa);
1993–2000
model Xantia
Deska rozdzielcza modelu Xantia II, wyposaż
wyposażenie SX
Produkowane wersje:
1994 r.: Anniversaire,
Anniversaire, Prestige,
Prestige, Meribel,
Meribel,
1995 r.: Tentation,
Tentation, Exclusive,
Exclusive, Sensation,
Sensation, Onyx
1996 r.: Harmonie, Audace,
Audace, Allure
1997 r.: Tentation,
Tentation, Athena
1998 r.: Pallas, 75th Anniversary
1999 r.: Seduction,
Seduction, Millesime,
Millesime, Elegance
2000 r.: Plaisir
2001 r.: Tendance,
Tendance, Plus
Ocean, Monaco, Opera,
Collection,
Collection, Forte,
Top, Dimension
Nie zrealizowany
projekt modelu
Xantia Coupe
1996–2003
Q Premiera wiosną 1996 r.; zastąpił model
AX; projektowany pod kierunkiem
Donato Coco;
Q konstrukcyjnie spokrewniony z modelem
AX i Peugeotem 106;
Q wersje nadwoziowe 3- i 5-cio drzwiowe;
Q obszerne wnętrze, duży bagażnik 280
dm3 (po złożeniu siedzeń 950 dm3);
Q zawieszenie niezależne, z przodu
kolumny McPherson, dolne wahacze
trójkątne, sprężyny spiralne,
stabilizator; z tyłu wahacze wleczone,
drążki skrętne, poziome amortyzatory,
stabilizator;
Q hamulce tarczowo-bębnowe, w wersjach
z silnikiem 1,6i 16V – tarczowe;
Q masa samochodu: 800-935 kg;
Q wersje nadwoziowe: A, X, SX, VSX, VTL,
VTR, VTS;
Q serie limitowane: Audace, Athena,
Athena 2, Mischief, Bic, K.Way,
Nouvelles Frontičres, Série Clim,
Vélours, RendezVous;
model Saxo
Saxo, 1996 r.
1996–2003
wersje silnikowe:
Q 1.0i – 954 cm3, 8V OHC, SPI, 50 KM/6000
obr/min, maks. moment obrotowy 74 Nm/
3700 obr/min;
Q 1.1i – 1124 cm3, 8V OHC, SPI, 54-60 KM/6200
obr/min, maks. moment obr. 88 Nm /3700
obr/min;
Q 1.4i – 1361 cm3, 8V OHC, SPI, 75 KM/5500
obr/min, maks. moment obr. 111 Nm/3400
obr/min;
Q 1.6i – 1587 cm3, 8V OHC, MPI, 88 KM/5600
obr/min, maks. moment obr. 135 Nm/3000
obr/min;
Q 1.6i 16V – 1587 cm3, 16V OHC, sekwencyjny
MPI, 120 KM/6600 obr/min, maks. moment
obr. 145 Nm /5200 obr/min; 0- 100 km/h: 7.7 s,
prędkość maks. 205 km/h.
Q 1.5D – wolnossący silnik wysokoprężny,
1527 cm3, 8V OHC, komora spalania wirowa,
pompa wtryskowa rozdzielaczowa, 58
KM/5000 obr/min, maks. moment obr. 95 Nm
/2250 obr/min;
Q 1124 cm3 system Dual-Fuel silnik zasilany
gazem lub benzyną, moc 59 KM; prototyp;
model Saxo
Saxo, restyling, 1998 r.
Saxo, II restyling, 1999 r.
1997–2005
Q Premiera na salonie we Frankfurcie nad Menem we
wrześ
wrześniu 1997 r.; premiera w Polsce w listop.
listop. 1997 r.;
Q produkowana od lipca 1998 r. w trzech wersjach
nadwoziowych: Coupe, Berline,
Berline, Break;
Q projekt nadwozia opracowany pod kierownictwem
Donato Coco; wspó
współczynnik oporu powietrza dla Xsary
wynosi Cx=0,32;
Q opracowanie modelu trwał
trwało 4 lata, koszt 4,8 mld FRF,
w tym badania 2,2 mld FRF; łączny
łączny przebieg
prototypó
ó
w
5
mln
km;
prototyp
Q wersja Xara I wyposaż
wyposażana w silniki: 1.4, 1.6, 1.8 16V,
2.0 16V, 1.9 D, 1.9 TD;
Q płyta podł
podłogowa z modelu ZX ze zmianami;
Q hamulce tarczowotarczowo-bębnowe lub tarczowe w modelach
1.8 16V, 2.0 16V (przednie tarcze wentylowane);
Q zawieszenie niezależ
niezależne, przednie – kolumny
MacPherson,
yny
MacPherson, tró
trójką
jkątne wahacze dolne, spręż
sprężyny
spiralne, stabilizator; tylne – oś samoskrę
samoskrętna,
tna, wahacze
wleczone, poprzeczne drąż
ki skrę
drążki
skrętne, amortyzatory
hydrauliczne ustawione poziomo, stabilizator;
Q masa samochodu: 10201020-1220 kg;
Q wersje limitowane: Série Clim Xsara Intel Xsara Auto
PC Xsara Windows CE, Prestige Millesime Sport
Perfect Exclusive;
Exclusive;
model Xsara
1997–2005
Q face lifting w 2000 r.; Xara II,
II, zapowiedź
zapowiedź stylistyki
modelu C5 i nastę
następnych;
Q wzmocnione nadwozie przez zastosowanie nowej
struktury poprawiają
poprawiającej sztywność
sztywność;; zwię
zwiększone
bezpieczeń
bezpieczeństwo: 4 poduszki powietrzne,
zastosowanie ABS w prawie wszystkich wersjach;
Q zastosowano system ochrony bocznej SPL; po
raz pierwszy w tej klasie pojazdó
pojazdów umoż
umożliwienie
montaż
montażu poduszek kurtynowych ostatecznie nie
stosowany;
Q w ukł
układzie elektrycznym wprowadzono system
multipleksowania – wykorzystania jednego
przewodu elektrycznego;
model Xsara
Xara II
Xara Picasso
Q jednostki napędowe modelu Xsara II: 1.4,
1.6 16V, 2.0 16V, 1.9 D, 2.0 HDI;
Q rozwinięciem Xary był model Xara Picasso;
Bibliografia
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Citroën. Materiały prasowe, 1920-2000 r.
W. Rychter. Dzieje samochodu. WKiŁ, Warszawa, 1962.
D. Puiboube. Das grosse Citroën-DS-Buch. Heel Verlag GmbH, 2002.
M. Ruiz. Encyklopedia Samochody. Muza S.A., Warszawa 2001.
K. Vose. Samochody marzeń. Science Press, Warszawa 1992.
G. Lorieux, J. Wolgensinger. Citroën - Genealogie. Paris.
A. M. Rostocki. Historia starych samochodów. WKiŁ, Warszawa 1981.
Czasopisma motoryzacyjne: Motor, Auto Motor i Sport, Auto-Technika
Motoryzacyjna, Auto Świat, Automobilista.
Źródła internetowe:
Q www.citroen.com,
Q www.citroen.autko.pl (teksty: Piotr Biegała, Stefan Staszczak, Paweł
"Citro„, Andrzej Piłat, Przemysław Sosnowski, Ryszard Olszewski),
Q www.francuskie.pl,
Q www.citroenet.org.uk.
Citroën
Krzysztof Wisłocki
Krótka historia modeli
od 1919 do 2000 roku
KONIEC
Poznań, 2001, 2007