Program politologii organizacji2013-2014[...]

Dr Bohdan Kaczmarek
Docent w Zakładzie Filozofii i Teorii Polityki INP UW
mail [email protected], [email protected], www.kaczmarek.edu.pl,
www.bohdankaczmarek.com.pl
dyżur w środy w godz. 15.30 – 16.30, p. 208 INP
Politologia organizacji. Władza i polityka w świecie organizacji
Program i literatura konwersatorium monograficznego
Rok akad. 2013/2014, semestr zimowy
1. Zajęcia wprowadzające. Po co „politologia organizacji” lub „organizatologia” polityki?
*Politologia organizacji a dotychczasowe badania władzy i polityki w organizacjach
*Interferencje nauk o polityce i nauk o organizacji *Organizacyjny aspekt polityki i polityczny
wymiar organizacji *Polityka jako proces organizacji życia społecznego *Organizowanie i
zarządzanie organizacją jako proces polityczny *Ideologiczne i polityczne funkcje doktryn
zarządzania *Polityka, która „ucieka” politologom *Gdzie „chowa się” polityka współcześnie
*Państwo a korporacje *Polityczne znaczenie managementu *Organizacyjna luka w
politologii wg J. LaPalombary *Hipoteza superklasy *Polityczne znaczenie korporacji i zjawisk
politycznych występujących w świecie korporacji *Propozycje zakresu przedmiotowego i
problemów badawczych politologii organizacji *Związki wzajemne nauk o polityce i nauk o
organizacji
Literatura:
1. B. Kaczmarek „Politologia organizacji”? „Organizatologia polityki”? Zjawiska polityczne w
świecie organizacji a ich badanie, Studia Politologiczne, vol. 17, Warszawa 2010, s. 89 – 97
lub
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5787849960/Politologia+organizacji%
2C+organizatologia+polityki1.pdf podtytuły 1 - 3
2. J. LaPalombara „The Organization „Gap” In
Political Science”, w: Gary King,
Sidney Verba, Kay Lehman Schlozman, Norman H. Nie /ed./ “The future of political science:
100
perspectives”,
Taylor
&
Francis,
2009,
dostęp:
http://books.google.pl/books?id=GWnfB3zBQWIC&pg=PA221&source=gbs_toc_r&cad=4#v=
onepage&q&f=false
3. J. LaPalombara “Power and Politics and Organizations: Public and Private Sector
Comparisons”, dostęp: http://www.yale.edu/ccr/scholar_meetings/lapalombara.doc
4. J. LaPalombara “The Underestimated Contributions of Political Science to Organizational
Learning” oraz “Power and Politics in Organizations: Public and Private Sector Comparisons”,
w: M Dierkes, A.B. Antal, J. Child, I. Nonaka /ed./ “Organizational Learning and Knowledge”,
Oxford University Press 2007
2. Szerokie ujęcia polityki a identyfikowanie zjawisk i procesów politycznych w organizacjach
1
*Metafory polityki, koncepcje i definicje polityki *Szerokie rozumienia polityki – propozycja
K. Opałka, polityka jako homeostat, jako proces organizacji życia społecznego, jako
mechanizm dystrybucji i redystrybucji deficytowych zasobów, jako artykulacja interesów
*Metafory i ujęcia polityki a polityka w świecie organizacji *Władza jako istota polityki
*Władza jako środek polityki
Literatura:
1. O. Cetwiński, M. Karwat „Polityka jako homeostat”, w: B. Kaczmarek /red./ „Metafory
polityki”, Warszawa w2001
2. M. Karwat „O statusie poznawczym i zaletach metafor”, w: B. Kaczmarek /red./ „Metafory
polityki 2”, Warszawa 2003
3. B. Kaczmarek „Polityka jako proces organizacji życia społecznego”, w: B. Kaczmarek /red./
„Metafory polityki 2”, Warszawa 2003
4. B. Kaczmarek „Polityka a władza Kryzys paradygmatu”, w: T. Klementewicz /red./
„współczesne teorie polityki – od logiki do retoryki”, Studia Politologiczne, vol. 8, Warszawa
2004
http://www.oapuw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=220%3Abohdankaczmarek-qpolityka-a-wadza-kryzys-paradygmatuq-studia-politologiczne-vol-8&catid=157%3Apozycje-ogolne&Itemid=62&lang=pl
5. G. Morgan „Obrazy organizacji” Warszawa 1997, r. 6 i 11
6. M. Jo Hatch „Teoria organizacji”, Warszawa 2002, r. 9.3, 10, 11
3. Koncepcja polityki jako procesu artykulacji interesów a model elektoratu organizacji
*Pojęcie interesu *Interesy a potrzeby *Interes obiektywny i subiektywny *Sprzeczność i
konflikt interesów *Interesy całości a interesy części *Artykulacja interesów *Anatomia
procesu artykulacji interesów, artykulacja w szerokim i wąskim sensie *Agregacja,
dezagregacja, selekcja segregacja i koordynacja interesów *Polityka jako społeczna
przestrzeń artykulacji interesów *System polityczny jako system artykulacji interesów
*Szerokie i ścisłe rozumienie polityki *Polityka na poziomie mega, makro, mezo i
mikrostrukturalnym *Model elektoratu organizacji *Interesariusz – aktor – podmiot
*Agregaty, kompleksy, multipleksy i amalgamaty interesów *Sieci interesów *Interesy bez
podmiotów *Wymiary polityki w świecie organizacji *Polityka organizacji a równowaga
dynamiczna
Literatura:
1. B. Kaczmarek „Polityka jako proces artykulacji interesów”, w: B. Kaczmarek /red./
„Metafory polityki”, Warszawa 2001 lub
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5787849816/Polityka+jako+artykulacj
a+interes%C3%B3w.pdf
2. B. Kaczmarek „Organizacje Polityka, władza struktury”, Warszawa 2001. R. II.4
3. J. G. March, J. P. Olsen „Instytucje Organizacyjne podstawy polityki”, Warszawa 2005, r. 7,
8, 9
4. W. Piotrowski „Gry i interesy w teorii organizacji i zarządzania”, Warszawa 1990, r. II i III
4. Ewolucja modeli polityki w organizacjach
*Polityka jako organizacyjna patologia *Polityka w organizacjach jako gra *Polityka w
organizacjach jako walka o władzę *Polityka w organizacjach jako ustanawianie i
2
rozwiązywanie konfliktów *Polityka w organizacjach jako neutralizowanie przymusu i
odpieranie wpływu *Polityka w organizacjach jako zarządzanie symbolami *Proces
strategiczny jako organizacyjna polityka: model Katza i Kahna, modele iteracyjne w tym
Ghertmana, modele inkrementalne – inkrementalizm rozłączny C. Lindbloma,
inkrementalizm logiczny J. Quinna, inkrementalizm poznawczy G. Johnsona *Model alokacji
zasobów J. Bowera *Kompleksowy model polityki organizacji Strategora *Organizacje jako
systemy polityczne
Literatura:
1. Strategor „Zarządzanie firmą Strategie Struktury Decyzje Tożsamość”, Warszawa 1999, r.
17 i 18
2. 1. B. Kaczmarek „Politologia organizacji”? „Organizatologia polityki”? Zjawiska polityczne w
świecie organizacji a ich badanie, Studia Politologiczne, vol. 17, Warszawa 2010, s. 97 - 128
lub
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5787849960/Politologia+organizacji%
2C+organizatologia+polityki1.pdf, s. 8 – 36
3. W. Piotrowski „Gry i interesy w teorii organizacji i zarządzania”, Warszawa 1990, r. I
4. A. Jay „Machiavelli i zarządzanie”, Warszawa 1996, r. 1 – 6
5. J. W. Gilley „Menedżer jako polityk”, Warszawa 2010, r. 1 i 2
5.
Władza w organizacji
*Organizacja jako system społeczny *Czy władza jest cechą konstytutywną organizacji?
*Teorie i koncepcje władzy organizacyjnej *Główne osie sporów wokół rozumienia władzy
*Władza w organizacjach jako systemach społecznych *Władza a autorytet *Funkcje władzy
*Paradygmaty władzy *Anatomia władzy *Asymetria i kontrasymetria stosunku władzy
*Zakres, zasięg, siła i moc oraz formy władzy *Środki sprawowania władzy *Koszty władzy,
miary jej efektywności i skuteczności *Bariery i ograniczenia władzy *Władza realna i
potencjalna, urealnianie i ufaktycznianie władzy *Patologie władzy organizacyjnej *Fluktuacja
i alternacja władzy *Podmioty władzy, władza a panowanie, model plenipotenta w
interpretowaniu władzy *Postaci władzy *Władza a wpływ *Władza a władza formalna
*Władza a zależność *Władza a kontrola *Władza a wiedza *Koncepcje władzy M. Foucaulta
a władza w organizacjach *Zastosowanie krytycznej teorii władzy Stevena Lukesa do analizy
władzy w świecie organizacji *Wielkość i pomiar władzy *Władza strukturalna
*Performatywne definicje władzy *Władza a zarządzanie *Władza symboliczna *Ideologiczne
konsekwencje sposobów interpretowania władzy w organizacjach *Władza a interesy w
organizacjach *Teorie grup interesów *Mechanizmy krystalizacji grup interesów w
organizacjach
Literatura:
1. B. Kaczmarek „Organizacje Polityka, władza, struktury”, Warszawa 2001, r. IV.1, IV.8, IV.9
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5790055391/Organizacje+r.4.pdf
2. J. Miroński „Zarys teorii przedsiębiorstwa opartej na władzy”, Warszawa 2004, r. 2
3. J. Miroński „Władza i polityka w przedsiębiorstwie Zarządzanie przez wpływ”, Warszawa
2000, r. 1 - 3
4. B. Kożusznik „Wpływ społeczny w organizacji”, Warszawa 2005, r. 1
5. S. Lukes „Władza w ujęciu radykalnym”, w: A. Jasińska – Kania, J. Szacki, M. Ziółkowski
/wybór i opracowanie/ „Współczesne teorie socjologiczne”, Warszawa 2006
3
6. M. Foucault „Trzy typy władzy”, „Wiedza i władza”, w: „Współczesne teorie
socjologiczne”, j.w.
7. G. Morgan „Obrazy organizacji”, Warszawa 1997, r. 7 i 9
8. B. Czarniawska „Trochę inna teoria organizacji”, Warszawa 2010, r. 3
6. Podstawy władzy w organizacjach jako systemach społecznych
a/ Przesłanki władzy organizacyjnej
*Przesłanki władzy a porządek jawny, ukryty i głęboko ukryty *Przesłanki strukturalnofunkcjonalne a kulturowe *Władza a przetrwanie i rozwój organizacji *Historyczny charakter
systemów i postaci władzy *Ewolucja systemów zarządzania organizacjami jako ewolucja
systemów władzy *Fordyzm i postfordyzm *Współzależność, ograniczenie zasobów,
sprzeczności i konflikty jako przesłanki władzy
b/ Własność w sensie socjoekonomicznym jako przesłanka władzy. Władza ekonomiczna
*Władza a własność *Własność w sensie prawnym a socjoekonomicznym *Własność jako
dysponowanie a jako całokształt stosunków ekonomicznych *Interpretacje własności w
sensie socjoekonomicznym *Kreacja władzy przez własność a kreacja własności przez władzę,
*Warstwa zarządzająca *Oligarchizacja władzy a własność, *Władza ekonomiczna a władza
organizacyjna
c/ Władza organizacyjna a własność w teoriach przedsiębiorstwa i modelach nadzoru
korporacyjnego
*teoria neoklasyczna, teoria zasobowa, teoria interesariuszy, teoria behawioralna, teorie
menedżerskie, teoria stewarda, teoria hegemonii menedżerskiej, teoria kontraktualna, teoria
instytucjonalna, teoria agencji, teoria kosztów transakcyjnych *modele nadzoru
korporacyjnego: system anglosaski, germański, łaciński i japoński; model kontynentalny a
angloamerykański *akcjonariusze, rada a zarząd w korporacjach jako odzwierciedlenie relacji
własności i władzy w organizacjach
Literatura:
1. Bohdan Kaczmarek „Organizacje Polityka, władza struktury”, Warszawa 2001, r. IV.6
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5790055391/Organizacje+r.4.pdf
lub B. Kaczmarek „Polityka – problem władzy czy problem własności. Własność jako
przesłanka władzy”, w: B. Kaczmarek /red./ „Metafory polityki 2”, Warszawa 2003
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5787849910/Polityka++problem+w%C5%82adzy+czy+problem+w%C5%82asno%C5%9Bci.pdf
2. S. Kozyr – Kowalski „ Socjologia, społeczeństwo obywatelski i państwo”, Poznań 1999, r.
2,3,4
3. J. Tittenbrun „Gospodarka w społeczeństwie Zarys socjologii gospodarki i socjologii
ekonomicznej w ujęciu strukturalizmu socjoekonomicznego”, Poznań 2012, r. I.4,
4. J. Miroński „Zarys teorii przedsiębiorstwa opartej na władzy”, Warszawa 2004, r. 1
5. T. Gruszecki „Współczesne teorie przedsiębiorstwa”, Warszawa 2002, cz. III, IV, V, VI
6. B. Wawrzyniak „Nadzór korporacyjny – perspektywy badawcze”, w: W. Kieżun /red./
„Krytyczna teoria organizacji Wybór zagadnień”, Warszawa 2004
7. S. Rudolf, T. Janusz, D. Stos, P. Urbanek „Efektywny nadzór korporacyjny Teoria i
praktyka”, Warszawa 2002, r. 1
8. M. Jerzemowska „Nadzór korporacyjny”, Warszawa 2002, r. 1
d/ Źródła władzy w organizacjach
4
*Koncepcje źródeł władzy: J. Pfeffer i G. R. Salancik, M. Crozier i E. Friedberg, J. French i B.
Raven, koncepcja G. Morgana. Pozycyjne, osobowe i zasobowe źródła władzy. Koalicje,
kooptacje, delegowanie, patronat i klientyzm, reputacja i reprezentacja jako źródła władzy.
Przymus i przemoc jako źródła władzy. *Władza jako kapitał i środek wymiany społecznej,
*Władza jako sieć, władza sieci * Analizowanie źródeł władzy w organizacjach
Literatura:
1. G. Morgan „Obrazy organizacji”, Warszawa 1997, r. 6
2. B. Kaczmarek „Organizacje Polityka, władza, struktury”, Warszawa 2001, r. IV.7A
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5790055391/Organizacje+r.4.pdf
3. J. Miroński „Zarys teorii przedsiębiorstwa opartej na władzy”, Warszawa 2004, r. 3
4. J. Miroński „Władza i polityka w przedsiębiorstwie”, Warszawa 2000, r. 4 i 5
5. M. Crozier, E. Friedberg „Człowiek i system ograniczenia działania zespołowego”,
Warszawa 1982, r. II
6. M. Hirszowicz „Wstęp do socjologii organizacji”, Warszawa 1967, r. IX
e/ Legitymacja władzy w organizacjach
Rozumienie legitymacji, legitymizacji, prawomocności a prawowitości władzy *Legitymizacja
a autolegitymizacja władzy *Koncepcje i typologie legitymizacji, typologia weberowska i jej
krytycy *Koncepcja A. Podgóreckiego *Legitymacja a rozwój moralny *Legitymizacja a
przyzwolenie *Wymiary legitymizacji *Typowe argumenty i socjotechniki legitymizacyjne
*Legitymizacja a sprawność i skuteczność władzy *Delegitymizacja i kryzys legitymizacji
*Legitymizacja a przemoc *Procedura a wartości *Legitymizacja a koszty władzy
*Maskowanie władzy i mity legitymizacyjne *Legitymizacja władzy w organizacjach
biurokratycznych,
merytokratycznych,
technokratycznych,
socjokratycznych,
demokratycznych, autorytarnych oraz totalnych * Menedżerskie strategie i taktyki
legitymizacyjne
Literatura:
1. B. Kaczmarek „Organizacje Polityka, władza, struktury”, Warszawa 2001, r. IV.7B
2. J. Miroński „Władza i polityka w przedsiębiorstwie”, Warszawa 2000, r. 6 – 8, 13
3. J. W. Gilley „Menedżer jako polityk”, Warszawa 2010, r. IV, V, VI
4. E.S. Chen, T. R. Tyler „Maskowanie władzy Mity legitymizujące i psychologia
uprzywilejowanych”, w: A. Y. Lee-Chai, J.A. Bargh /red./ ”Władza Pokusy i zagrożenia”,
Gdańsk 2009, r. 13
7. Przywództwo organizacyjne jako postać władzy
*Poglądy nt. istoty przywództwa, koncepcje, teorie i modele przywództwa *Przywództwo
indywidualne i zbiorowe *Przywództwo jako postać a jako alternatywa władzy *Wymiary
przywództwa *Style przewodzenia i ich uwarunkowania *Przywództwo a zarządzanie,
kierowanie, administrowanie, dowodzenie *Typologie przywództwa i przywódców
*Motywacje przywódców a potrzeby zwolenników *Zapotrzebowanie na przywództwo,
alternatywy przywództwa *Przywództwo polityczne a przywództwo organizacyjne, *Władza
jako mechanizm uzależnienia *Psychopatologia władzy i przywództwa organizacyjnego
*Nadużywanie władzy
Literatura:
1. H. Mintzberg „Praca menedżera – fakty i mity”, w: Harvard Business Review Harvard
Business School Press “Przywództwo”, Gliwice 2005
2. J. Kotter “Co tak naprawde robią przywódcy?, w: j.w.
5
3. A. Zaleznik „Menedżerowie i liderzy Czym się różnią od siebie?”, w: j.w.
4. B. Kaczmarek „Organizacje…”, r. IV.2, IV.3, IV.4, IV.5 lub B. Kaczmarek „Przywództwo
polityczne a przywództwo organizacyjne”, w: T. Bodio /red./ „Przywództwo polityczne”,
Studia Politologiczne, vol. 5, Warszawa 2001
http://www.bohdankaczmarek.com.pl/app/download/5787849883/Przyw%C3%B3dztwowersja+poprawiona+2.pdf
5. Strategor „Zarządzanie firma Strategie Struktury Decyzje Tożsamość”, Warszawa 1999, r.
21
6. J. A. Bargh, J. Alvarez „Czym jest piekło wybrukowane? Dobre chęci a nieświadome
skłonności do nadużywania władzy” w: „A. Y. Lee-Chai, J.A. Bargh /red./ ”Władza Pokusy i
zagrożenia”, Gdańsk 2009, r. 3
7. V. Shackleton, P. Wale „Przywództwo a zarządzanie”, w: N. Chmiel /red./ „Psychologia
pracy i organizacji”, Gdańsk 2003, r. 12
8. I. H. Frieze, B. S. Boneva „Motywacja do sprawowania władzy a motywacja do pomagania
innym”, w: A. Y. Lee-Chai, J.A. Bargh /red./ ”Władza Pokusy i zagrożenia”, Gdańsk 2009, r. 5
9. B. Czarniawska „Trochę inna teoria organizacji”, Warszawa 2010, r. 5 i 6
10. F. Hesselbein, M. Goldsmith, R. Beckard „Lider przyszłości Nowe wizje, strategie i metody
działania na nadchodząca erę”, Warszawa 1997, cz. I
11. L. Kanarski „Przywództwo we współczesnych organizacjach”, Warszawa 2005
8. Polityczne znaczenie korporacji transnarodowych
*Ewolucja korporacji i ich ekonomicznej i politycznej roli *Wskaźniki znaczenia korporacji we
współczesnym świecie *Bezpośredni i pośredni wpływ korporacji na politykę w wymiarze
makro i megastrukturalnym *Usieciowienie i rozproszenie a koncentracja władzy w
warunkach globalizacji *Wewnętrzne powiazania korporacyjnej elity *Związki elit
politycznych, ekonomicznych, ideologicznych, religijnych, medialnych, wojskowych,
naukowych *Hipoteza superklasy i jej uzasadnienia *Siła oddziaływania korporacji w różnych
obszarach funkcjonowania systemu światowego*Zbieżności i rozbieżności interesów
wewnątrz superklasy *Korporacje a państwa narodowe *Władza i przeciwwładza w epoce
globalne*Strategie kapitału wobec państw narodowych *Strategie państw narodowych
wobec kapitału i korporacji *Neoliberalizm a interesy korporacji *Neoliberalizm jako
ideologia superklasy?
Literatura do referatów - recenzji:
1. S. Amin „Wirus neoliberalizmu”, Warszawa 2007
2. S. Amin „Zmurszały kapitalizm”, Warszawa 2001
3. J. Bakan „Korporacja. Patologiczna pogoń za zyskiem i władzą", Warszawa 2006
4. A. Bihr „Nowomowa neoliberalna”, Warszawa 2008
5. U. Beck „Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki światowej”,
Warszawa 2005
6. G. Carter /wybór/ „Opowiesci o kryzysie Prawdziwe historie z Wall Street z magazynu
Vanity Fair”, Warszawa 2011/2012
7. N. Chomsky „Zysk ponad ludzi Neoliberalizm a ład globalny”, Wrocław 2000
8. D. Harvey Neoliberalizm Historia katastrofy”, Warszawa 2008
9. N. Klein „Doktryna szoku. Jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i
kryzysy społeczne", Warszawa 2008
10. „Kryzys Przewodnik Krytyki Politycznej Przyczyny analizy prognozy”, Warszawa 2009
6
11. T. Nace „Gangi Ameryki Współczesne korporacje a demokracja”, Warszawa 2004
12. K. Piórko „Władza” korporacji transnarodowych w stosunkach międzynarodowych”,
Toruń 2008
13. D. Rothkopf „Superklasa. Kto rządzi światem”, Warszawa 2009
14. A. Saad-Filho, D. Johnston /red./ „Neoliberalizm przed trybunałem”, Warszawa 2009
Filmy:
http://www.youtube.com/watch?v=kSkWhzExGTM&feature=relmfu
„The Take” „Przejęcie” film Avi Lewisa i Naomi Klein
http://www.dailymotion.com/video/x10icah_przekret-w-enronie-1-2_lifestyle
"Przekręt w Enronie"
http://www.youtube.com/watch?v=EGkXMjCDCDM
„Korporacja” – na podstawie książki Bakana
http://www.youtube.com/playlist?list=PL9BE0AF2A9AA1C800
„Spowiedź agenta”
http://www.youtube.com/watch?v=Ue_lzEIVhnE
„Money as Dept”
http://www.iplex.pl/filmy/zarobmy-jeszcze-wiecej,537
“Zaróbmy jeszcze więcej”
http://www.youtube.com/watch?v=6pg34EdN9J4&feature=BFa&list=PLF234FFDD1014EEBD
"Wojownicy z Wall Street"
http://www.dailymotion.com/video/xnhmmu_szwindel-anatomia-kryzysu-inside-job_news
„Szwindel: anatomia kryzysu. Inside Job” – o przyczynach kryzysu
http://www.youtube.com/results?search_query=chmury+nad+bagdadem+lektor&search_filt
er=0
„Chmury nad Bagdadem”
http://www.youtube.com/watch?v=xSsOZz1np8s
„Doktryna szoku” wersja polska w całości
http://www.planeteplus.pl/dokument-krach-kulisy-globalnego-kryzysu_37807
"Krach. Kulisy globalnego kryzysu"
http://www.youtube.com/watch?v=WAtbpQow7m8
"Kanciarze z Wall Street 2010"
7
http://vimeo.com/43241983
"Spisek żarówkowy"
http://www.youtube.com/watch?v=1YQ_zeaGgig
"Zasoby ludzkie - Inżynieria społeczna XX wieku". cz. I
http://www.youtube.com/watch?v=uuoVVa0JvRQ
"Zasoby ludzkie - Inżynieria społeczna XX wieku". cz. II
http://www.youtube.com/watch?v=VkrB5C0xczw
"Tajemnice korporacji", cz. I "Toksyczne metki", obok filmu linki do kolejnych części
http://www.youtube.com/watch?v=KHP3RdWMcCM
"Tajemnice korporacji", cz. II "Neuromarketing", obok filmu linki do kolejnych części
http://www.youtube.com/watch?v=2OuSlgsyBJA
"Pułapki rozwoju"
http://www.youtube.com/watch?v=0QYRA49aucs
"Czterej Jeźdźcy Apokalipsy"
UWAGI
1. Przedmiot koczy się zaliczeniem na ocenę. Podstawą do wystawienia oceny będzie
obecność na zajęciach, aktywność w dyskusji oraz wygłoszony na zajęciach referat lub
przedstawiona prezentacja na wybrany, uzgodniony temat z programu zajęć, bądź recenzja
wybranej pozycji z literatury lub też wprowadzenie do dyskusji o filmie z zestawu zawartego
do p. 8 programu zajęć.
2. Program ma charakter zarysowy i otwarty, wszelkie propozycje i uwagi są mile widziane.
8