WĘGRY - LUTECJA
Transkrypt
WĘGRY - LUTECJA
WĘGRY Węgry, Magyarország, Republika Węgierska, Magyar Köztársaság Stolica: Budapeszt (Budapest) Powierzchnia: 93 030 tys. km2 Ludność: 10 044 tys. (2003) Gęstość zaludnienia: 108 osób/km2 Ustrój: republika Bezrobocie: % Długość autostrad: km Podział administracyjny: 19 komitatów i 1 miasto wydzielone Język urzędowy: węgierski Jednostka monetarna: 1 forint = 100 fillerów Grupy etniczno - rasowe: Węgrzy (91%), Romowie (4%), Niemcy (3%), pozostali (2% gł. Chorwaci, Rumuni) Religie: katolicy (68%), kalwiniści (20%), luteranie (5%), protestanci (1%), pozostali (6%) Przyrost naturalny: -0,3%o Przeciętna dł. Ŝycia: męŜczyźni 67 lat, kobiety 76 lat (2002) Gł. miasta (liczba mieszk. w tys.): Budapeszt (1 861), Debreczyn (207), Miszkolc (176), Segedyn (161), Pecz (160) Ludność miejska: 65,6% Struktura uŜytkowania ziemi: grunty orne 51%, plantacje 3%, uŜytki zielone 13%, lasy 19%, pozostałe 14% Struktura zatrudnienia: rolnictwo 7%, przemysł 33%, usługi 60% PNB na 1 mieszk.: 4 510 USD ZadłuŜenie: 24 373 mln USD -------------------------------------------------------------------------------Węgry przez znaczną część swej historii były silnym i rozległym państwem, skupiającym pod swoją władzą inne narody (Słowaków, Rumunów, Chorwatów). Później kraj legł pod naporem Imperium Osmańskiego i zniknął z mapy Europy, by z czasem odrodzić się jako część monarchii Habsburgów. Podobnie jak Polska, współczesne Węgry próbują, po doświadczeniach epoki komunizmu, odnaleźć swoje miejsce w rodzinie krajów Zachodu. Kolejne rządy podtrzymują kurs na gospodarkę rynkową, stosunki w państwie są demokratyzowane (kraj ten ma najbardziej liberalną w Europie ustawę o mniejszościach narodowych), a same Węgry są najchętniej widzianym przez państwa Unii Europejskiej przyszłym członkiem tej organizacji. -------------------------------------------------------------------------------TURYSTYKA Węgry od wielu lat naleŜą do chętniej odwiedzanych państw Europy środkowej. Węgry odwiedza obecnie około 25 milionów turystów, najwięcej z Niemiec, Austrii, Czech, Słowacji, Rosji, Polski, Włoch, Rumunii. Budapeszt, do którego przybywa ponad połowa turystów cieszy się sławą miasta porównywanego do Wiednia, gdzie mimo niezbyt wielu zabytków zachowała się atmosfera spokojnej stabilizacji czasów Franciszka Józefa. Około jednej trzeciej turystów zagranicznych wybiera urlop nad "węgierskim morzem" - jeziorem Balaton, gdzie jest, poza stolicą, najlepiej rozwinięta i najnowocześniejsza baza turystyczna. Turyści odwiedzają równieŜ malownicze zakole Dunaju (na północ od Budapesztu) w którym leŜą m.in. Esztergom z największym w kraju kościołem i Viségrad z ruinami zamku - siedziby królów Węgier w średniowieczu, historyczne ośrodki (Pecz, Debreczyn, Gyır, Szeged, Miszkolc, Eger, Kecskemet) oraz uzdrowiska (np. Hajdúszoboszlo). -------------------------------------------------------------------------------- KUCHNIA Kuchnia węgierska naleŜy do bardziej znanych i charakterystycznych w Europie. SpoŜywa się w niej duŜo pomidorów i papryki. Popularnym daniem jest gulasz (gylyásleves) - bulion wołowy zaprawiony papryką. Borjúpaprikás to danie z cielęciny z papryką, do którego podaje się najczęściej drobne kluski ziemniaczane. Pörkölt jest potrawą z duszonej wieprzowiny lub wołowiny z dodatkiem papryki. Töltött káposzta to odpowiednik polskich gołąbków. Ránojt sajt to zasmaŜany ser. Popularnym deserem jest somlói galuska ciastko biszkoptowe z czekoladą i orzechami. Węgrzy piją duŜo kawy (z ekspresu i "po turecku"), herbata spoŜywana jest tam mniej chętnie i zwykle nie najsmaczniejsza. Węgrzy piją duŜo wina - najsłynniejsze z lokalnych gatunków to białe tokaje oraz bycza krew z Eger (Egri Bikavér). Popularną wódką jest owocowa pálinka (najczęściej brzoskwiniowa lub śliwkowa). Najpopularniejszym piwem węgierskim jest dreher. -------------------------------------------------------------------------------NIEZBĘDNE INFORMACJE Ambasada Republiki Węgierskiej, 00-559 Warszawa, ul. Fryderyka Chopina 2, tel.: 628-44-51 do 55, faks: 621-85-61, e-mail: [email protected] Ambasada Polska na Węgrzech: Budapeszt, Városligeti fasor 16. Do Budapesztu dotrzeć moŜna samolotem, pociągiem (z Warszawy i Krakowa) i autobusem (najłatwiej równieŜ z tych dwóch miast). Na Węgrzech najlepiej jest korzystać z komunikacji kolejowej i autobusowej. Pociągi węgierskie są zwykle bardzo powolne (naleŜy więc wybierać wyłącznie pośpieszne - gyorsvonat). Istnieje przy tym moŜliwość korzystania z licznych zniŜek. Komunikacja autobusowa jest dobrze rozwinięta (do wielu miast nie moŜna dojechać pociągiem), lecz autobusy są często zatłoczone. Sklepy na Węgrzech pracują od 9.00 do 17.00 (spoŜywcze 7.00 do 19.00), banki obsługują klientów najczęściej od 8.00 do 15.00. Rozmowy międzynarodowe najlepiej jest prowadzić z czerwonych lub niebieskich z wyświetlaczem aparatów telefonicznych. Większość aparatów działa juŜ na karty telefoniczne. Numer kierunkowy kraju: 36. Język węgierski naleŜy (podobnie jak m.in. fiński i estoński) do grupy języków ugro-fińskich. -------------------------------------------------------------------------------PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA WĘGIERSKIEGO Dzień dobry - Jó napot kívánok (jo: nápot ki:wa:nok) Do widzenia - Viszontlátásra (wisontla:ta:szra) Proszę - Kérem (kyjrem) Dziękuję - Kösönöm (kösönöm) Przepraszam - Bocsánat (bocza:nat) Ile to kosztuje? - Mennyibe kerül? (meńńibe kerül) Gdzie jest...? - Hol van...? (hol wan) Tak - Igen (igen) Nie - Nem (nem) Nie rozumiem - Nem értem nem yjrtem)