Pamiętaj! Zawsze ryzykujesz wchodząc na lód!!!

„NIEBEZPIECZNY LÓD- BEZPIECZNE LODOWISKA”
WODNE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE
W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
Przeczytaj i ......
Pamiętaj! Zawsze ryzykujesz wchodząc na lód!!!
Wstęp
Zbiorniki wodne, rzeki, stawy i jeziora pokryte zimą lodem należą do miejsc bardzo
niebezpiecznych i absolutnie nie można rozpatrywać ich w kontekście lodowisk, czy miejsc do
zabawy dzieci i młodzieży. W dobie postępu i rozwoju sportu, turystyki i rekreacji jedynym
rozsądnym rozwiązaniem jest korzystanie z tzw. bezpiecznych sztucznych lodowisk
usytuowanych poza zbiornikami wodnymi. Często można zaobserwować na naszych
zbiornikach wodnych osoby spacerujące z dziećmi po tafli lodowej, nie zdające sobie sprawy
z niebezpieczeństwa na jakie narażają siebie oraz własne dzieci i rodziny. Wejście na lód
zamarzniętego jeziora jest dużym ryzykiem nie tylko z powodu realnej możliwości załamania się
lodu, ale także z ryzykiem związanym z wpadnięciem do nie zabezpieczonej przerębli czy
szczeliny lodowej. Aby zrozumieć grożące niebezpieczeństwo związane z brakiem tzw.
„lodowej wyobraźni” i nabrać pokory do żywiołu, jakim jest woda w postaci płynnej i stałej,
należy poznać mechanizm i symptomy zamarzania jezior oraz pewne zasady na nich panujące.
1. Jeziora zamarzają i odmarzają od brzegów.
2. Mniejsze jeziora często zamarzają od razu na całej powierzchni.
3. Większe jeziora przeważnie zamarzają najpierw przy brzegu - przez kilka dni wiatr gromadzi
kry, które potem przymarzają do siebie tworząc jednolitą chropowatą taflę.
4. Na środku jeziora woda zamarza później przez co lód w tym miejscu jest cieńszy niż przy
brzegu.
5. Cieńszy lód będzie także zawsze w pobliżu ujść wszelkiego rodzaju kanałów, oczyszczalni
ścieków i innych dopływów, w pobliżu źródeł (także podwodnych), pod mostami oraz
w miejscach porośniętych roślinnością podwodną oraz trzciną (butwiejące na dnie szczątki
roślin wytwarzają gazy, które wynoszą cieplejszą wodę ku górze).
6. Pokrywa lodowa, w zależności od warunków atmosferycznych - słońca, opadów śniegu,
deszczu, różnicy temperatur ulega najróżniejszym przemianom. Dodatkowym niebezpiecznym
jest śnieg zalegający na pokrywie lodowej, który przykrywa wszystkie nieoznaczone przeręble,
nawet te powstałe kilka godzin wcześniej.
7. Zaleganie mokrego śniegu znacznie obciąża taflę lodową, tym bardziej, że jego opady są na
ogół obfitsze i występują przy wyższych temperaturach powietrza. Jeśli jest go dużo, przez
szczeliny i pęknięcia wydostaje się na lód woda, która stopniowo przesyca śnieg.
8. Warstwa przesyconego wodą śniegu zawiera dużo powietrza i dlatego zamarza źle. Tak
powstaje nowa warstwa nośna lodu, zwana szarym lodem lub śniegolodem. Barwa śniegolodu
zależy od stopnia przesycenia śniegu wodą i może być od jasno szarej do niemal czarnej.
9. Znaczny wpływ na zalegający na lodzie śnieg, ma także wilgotność powietrza. Podczas dużej
wilgotności śnieg ulega przemoczeniu i bardzo szybko osiada. Spływająca woda przyspiesza
przemoczenie jego dolnych warstw. Deszcz oczywiście przyspiesza znacznie ten proces.
I w tym przypadku, w czasie ochłodzenia, powstaje nośny śniegolód.
10. Lód szary lub sniegolód może mieć niższą wytrzymałość nawet o 50% w stosunku do lodu
czarnego. Lód czarny na wodach, gdzie występuje prąd może mieć mniejszą wytrzymałość
nawet o 20%.
11. Zaspy osłabiają narastanie lodu w miejscach ich występowania, wiosną zapoczątkowują
powstawanie niebezpiecznych miejsc tzw. oparzelisk.
12. Na jeziorach należy szczególnie uważać na pęknięcia ciśnieniowe (szczeliny), które powstają
na skutek skoków temperatury.
Andrzej Latosik
instruktor – wykładowca WOPR
Strona 1
„NIEBEZPIECZNY LÓD- BEZPIECZNE LODOWISKA”
WODNE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE
W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
Jeżeli już z jakiś powodów postanowiłeś wejść na lód to
PAMIĘTAJ, ŻE NARAŻASZ WŁASNE ŻYCIE I ZDROWIE!!!
Pamiętaj o najważniejszych zasadach!
1. Zostaw komuś informacje o miejscu, w które się udajesz oraz planowanym czasie powrotu.
2. Zabierz ze sobą telefon komórkowy w szczelnym wodoodpornym pokrowcu.
3. Pamiętaj, aby chodząc po lodzie nie trzymać rąk w kieszeniach, ponieważ w razie wpadnięcia
do wody trudniej będzie się z niej wydostać.
4. Jeśli usłyszysz trzeszczenie lodu, nie wykonuj gwałtownych ruchów, rozłóż swój własny ciężar
na jak największej powierzchni przyjmując pozycję niską leżącą i odczołgaj się od
niebezpiecznego miejsca lub przetaczaj się w stronę, z której przyszedłeś, nie zatrzymuj się.
Zwróć również uwagę pozostałym użytkownikom o potencjalnym niebezpieczeństwie.
5. Jeśli na lodzie zauważysz wystającą gałąź, krzaki UWAŻAJ! Może ktoś w ten sposób próbuje
Ciebie ostrzec o niebezpieczeństwie (np. o zrobionym przeręblu). Również jeśli Ty zauważysz
nieoznakowany przerębel lub inne potencjalne niebezpieczeństwo w miarę możliwości postaraj
się je oznakować np. kładąc w tym miejscu gałąź.
6. Wchodząc na lód warto mieć przy sobie gwizdek, którego ewentualnie możemy użyć
do wezwania pomocy. Warto mieć również przy sobie kolce (czekany) pomocne przy
ewentualnej sytuacji związanej z załamaniem się lodu. Kolce są niezwykle pomocne przy
wczołganiu się na lód, ponieważ wydostanie się na powierzchnię z przerębla jest bardzo
utrudnione. Kolce te można kupić w większości sklepów wędkarskich lub wykonać samemu.
7. Podczas wędrówki uderzaj co pewien czas, np. nogą lub kijem w lód; gdy pod wpływem
uderzenia pokrywa lodowa pęka lub trzeszczy - wycofaj się tą samą drogą.
8. Pod żądnym pozorem nie wjeżdżaj na lód pojazdami mechanicznymi możesz jeździć tylko po
specjalnie przygotowanych torach.
9. Wychodząc na lód zawsze zachowuj pokorę wobec żywiołu.
10. Aby wejść na lód, musi on mieć odpowiednią grubość. Korzystając z poniższego rysunku dla
własnego bezpieczeństwa zawsze zwiększaj margines grubości wymaganej pokrywy lodowej
i dodawaj kilka centymetrów tolerancji. Ilustracja jest tylko poglądowa i nawet grubość lodu
50 centymetrów stanowi zagrożenia dla każdego człowieka.!!
Andrzej Latosik
instruktor – wykładowca WOPR
Strona 2
„NIEBEZPIECZNY LÓD- BEZPIECZNE LODOWISKA”
WODNE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE
W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
Ryc. 1. Orientacyjna grubość i wytrzymałość pokrywy lodowej w zależności od siły nacisku
(źródło: "W akcji" 3/2012)
Tab. 1. Przyrost grubości pokrywy lodowej w zależności od temperatury powietrza
(źródło: "W akcji" 3/2012)
Temperatura
[Co]
-5
-10
-15
-20
-25
-30
10
5 dni
3 dni
1,5 dnia
1 dzień
18 godzin
12 godzin
Grubość lodu [cm]
15
20
30
8 dni
12 dni
20 dni
4 dni
6 dni
10 dni
3 dni
4 dni
7 dni
2 dni
3 dni
6 dni
1 dzień
2 dni
5 dni
18 godzin
1 dzień
2 dni
40
25 dni
18 dni
12 dni
9 dni
7 dni
5 dni
50
52 dni
26 dni
18 dni
13 dni
10 dni
7 dni
Przyczyny wypadków:
1. Zabawy na zamarzniętych sadzawkach, stawach i jeziorach.
2. Połów ryb na zamarzniętych zbiornikach wodnych.
3. Brak wyobrażani o istniejącym niebezpieczeństwie (załamanie się lodu).
Zachowanie w przypadku załamania się lodu (pod samym sobą):
1. Jeżeli lód załamał się pod tobą, natychmiast rozpocznij wzywanie pomocy.
2. Próbuj wydostać się na lód w kierunku, z którego przyszedłeś.
3. Staraj się zachować spokój i spróbuj głośno wzywać pomoc.
4. Nie wykonuj gwałtownych ruchów w wodzie. Najlepiej połóż się płasko na wodzie,
rozkładając szeroko ręce i starając się wpełznąć na lód.
5. Oszczędzaj siły na wydostanie się z wody, ponieważ wydostanie bez niczyjej pomocy się
o własnych siłach jest niezwykle trudne - ręce ślizgają się po mokrym lodzie - nie można znaleźć
chwytu.
6. Użyj do wydostania się na lód wszystkiego co masz pod ręką: kijki narciarskie, narty,
gałąź, itp
7. Jeżeli nie możesz wydostać się na lód, pozostań bez ruchu i wzywaj pomocy.
8. Jeżeli udało ci się wydostać na lód, poruszaj się w pozycji leżącej do brzegu.
Jak się zachować jeżeli jesteś świadkiem załamania się lodu pod kimś innym?.
1. Kiedy zauważysz osobę tonącą, w pierwszej kolejności postaraj się zaalarmować służby
ratunkowe tj. straż pożarną (tel. 998 lub 112) lub pogotowie ratunkowe (tel. 999 lub 112).
Pamiętaj! Najważniejsze jest bezpieczeństwo ratownika. Jeśli lód załamał się pod osobą
poszkodowaną, może załamać się również pod Tobą. Dlatego ważne jest wezwanie
pomocy profesjonalistów. Ratownik bez odpowiedniego zabezpieczenia w zimnej wodzie
może przebywać ok. 3 minut. Później z uwagi na wyziębienie organizmu może stać się
osobą poszkodowaną.
2. Udzielając pomocy, nie biegnij w kierunku osoby poszkodowanej, ponieważ zwiększasz
w ten sposób punktowy nacisk na lód, który może załamać się pod Tobą. Rozłóż swój
Andrzej Latosik
instruktor – wykładowca WOPR
Strona 3
„NIEBEZPIECZNY LÓD- BEZPIECZNE LODOWISKA”
WODNE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE
W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
własny ciężar na jak największej powierzchni przyjmując pozycje niska leżącą i odczołgaj
się od niebezpiecznego miejsca używając zabezpieczenia w postaci, deski , gałęzi, liny.
3. Wykorzystaj wszystko co masz pod ręką do dyspozycji długi szalik, grubą gałąź, sanki
spróbuj podczołgać się na odległość rzutu i podaj przedmiot poszkodowanemu.
4. Nigdy nie ratuj bez zabezpieczenia.
Postępowanie po wydobyciu ratowanego na brzeg:
1. Wezwij pomoc!
2. Zapewnij wyciągniętej osobie natychmiast ciepłe pomieszczenie np. samochód, ośrodek
przy wodzie.
3. Jeżeli jest to możliwe zmień uratowanemu odzież na suchą, ale tylko w pomieszczeniach
osłoniętych z dodatnią temperaturą.
4. Nie zdejmuj mokrych rzeczy na przestrzeniach otwartych.
5. W celu rozgrzania uratowanego okryj go kocami lub ubraniami.
6. Podaj osłodzony napój, herbatę lub wodę.
7. Jeżeli osoba jest nieprzytomna, należy ocenić jej stan i przystąpić do akcji resuscytacyjnej.
Przykłady postępowania w przypadku załamania się lodu:
Ratowanie przy użyciu drabiny:
Ratowanie z użyciem sanek
Andrzej Latosik
instruktor – wykładowca WOPR
Strona 4
„NIEBEZPIECZNY LÓD- BEZPIECZNE LODOWISKA”
WODNE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE
W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
Ratowanie z użyciem deski, ławki, stołu, itp.
1.
Ratowanie z użyciem odzieży i części garderoby
Ratowanie z użyciem łodzi
Andrzej Latosik
instruktor – wykładowca WOPR
Strona 5