WIELKI POST I TRIDUUM PASCHALNE

Archidiecezjalny Program Duszpasterski
WIELKI POST
I TRIDUUM PASCHALNE
ROK C
Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
i obrzędów Triduum Paschalnego
Poznań 2006/2007
WIELKI POST
I Niedziela Wielkiego Postu - 25 lutego 2007
Pwt 26,4–10
Ps 91
Rz 10,8–13
Łk 4,1–13
Czytania I Niedzieli Wielkiego Postu kierują nasze myśli ku zbawieniu. Fragment Księgi
Powtórzonego Prawa przypomina wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej. Psalmista
obrazowo opisuje troskę Boga o tych, którzy się Jemu powierzają. Św. Paweł w Liście do
Rzymian mówi, Ŝe wiara przyjęta sercem prowadzi do zbawienia. W Ewangelii widzimy
Jezusa poszczącego przez 40 dni na pustyni i odrzucającego pokusy szatana. W ten sposób
rozpoczynał swoją misję – zbawienie świata.
II Niedziela Wielkiego Postu - 4 marca 2007
Rdz 15,5–12. 17–18
Ps 27
Flp 3,17–4, 1
Łk 9,28b–36
W czytaniu z Księgi Rodzaju widzimy Boga zawierającego przymierze z Abrahamem. Psalm
jest modlitwą człowieka, który w pełni zaufał Bogu. Św. Paweł w Liście do Filipian
przypomina, Ŝe nasza ojczyzna jest w niebie i do niej mamy dąŜyć. Ewangelia opisuje
przemienienie Jezusa na górze Tabor w obecności Piotra, Jakuba i Jana. Apostołowie
usłyszeli głos Boga wzywający do posłuszeństwa Jego Synowi.
III Niedziela Wielkiego Postu - 11 marca 2007
Wj 3,1–8a. 13–15
Ps 103
1 Kor 10,1–6. 10–12
Łk 13,1–9
Fragment z Księgi Wyjścia to rozmowa MojŜesza z Bogiem, który ukazał się w krzaku
ognistym. Bóg obiecuje wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej i objawia MojŜeszowi swoje
imię. W psalmie 103. wychwalamy BoŜą dobroć i łaskawość. Św. Paweł w Liście do
Koryntian mówi, Ŝe powinniśmy wyciągnąć wnioski z tego, co spotykało Izraelitów
wędrujących przez pustynię, gdy nie byli posłuszni Bogu. W Ewangelii Jezus wzywa nas do
nawrócenia, inaczej grozi nam zagłada.
IV Niedziela Wielkiego Postu - 18 marca 2007
Joz 5,9a. 10–12
Ps 34
2 Kor 5,17–21
Łk 15,1–3. 11–32
Dzisiejsze czytania ukazują nam miłosierdzie BoŜe. We fragmencie z Księgi Jozuego
widzimy naród wybrany świętujący pierwszą Paschę w ziemi Kanaan. Święto to upamiętniało
wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej. Psalm chwali Boga uwalniającego od wszelkiej
trwogi. Św. Paweł w Liście do Koryntian w imię Chrystusa wzywa nas do pojednania z
Bogiem. Ewangelia przytacza przypowieść o synu marnotrawnym. Jego powrót do domu był
wielką radością dla Ojca.
V Niedziela Wielkiego Postu - 25 marca 2007
Iz 43,16–21
Ps 126
Flp 3,8–14
J 8,1–11
W proroctwie Izajasza, które za chwilę usłyszymy, Bóg obiecuje zatroszczyć się o swój lud.
Psalm responsoryjny jest modlitwą o odmianę losu i dziękczynieniem za to, co Bóg czyni w
Ŝyciu człowieka. Fragment z Listu do Filipian, to przejmujące świadectwo św. Pawła. Apostoł
mówi, Ŝe najwyŜszą wartością dla niego jest poznanie Chrystusa. W Ewangelii widzimy
spotkanie Jezusa z cudzołoŜnicą. Jezus nie potępia jej, ale prosi, by więcej nie grzeszyła.
Niedziela Palmowa - 1 kwietnia 2007
Iz 50,4–7
Ps 22
Flp 2,6–11
Łk 22,14–23, 56
Liturgia Słowa Niedzieli Palmowej wprowadza nas w przeŜywanie Wielkiego Tygodnia.
Czytany dziś fragment z Księgi Izajasza, to trzecia pieśń Sługi Jahwe. Przejmujące proroctwo
o Mesjaszu-Odkupicielu sprzed 2,5 tysiąca lat wypełniło się w Jezusie. Psalm 22 jest tym
samym psalmem, którym modlił się Jezus na krzyŜu. Drugie czytanie, to zapisana w Liście
św. Pawła do Filipian pieśń o Chrystusie Słudze – tym, który uniŜył samego siebie, stawszy
się posłusznym aŜ do śmierci i to śmierci krzyŜowej. W Niedzielę Palmową zawsze jest
czytany uroczyście opis Męki Pańskiej – w tym roku według św. Łukasza.
TRIDUUM PASCHALNE
CHRYSTUS UKRZYśOWANY
MSZA WIECZERZY PAŃSKIEJ
Przed rozpoczęciem liturgii
Wspominamy dziś ustanowienie Sakramentu kapłaństwa i Eucharystii. Chrystus wiedząc, Ŝe
zbliŜa się Jego męka, nakazał uczniom przygotować wieczerzę paschalną. Dziś my
uczestniczymy w tych samych wydarzeniach. W chwili ciszy przygotujmy więc nasze serca
na Świętą Wieczerzę.
W czasie hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, będą biły wszystkie dzwony, aby później
umilknąć aŜ do Wigilii Paschalnej. Niech nasz radosny śpiew współbrzmi z dźwiękiem
dzwonów.
Przed pierwszym czytaniem
Księga Wyjścia opisuje ustanowienie Paschy. Szczegółowe przepisy podkreślają znaczenie
święta. Wsłuchajmy się w opis obrzędu, który stanie się wzorem dla Eucharystii.
Przed drugim czytaniem
Eucharystia jest nowym przymierzem. Nie przekreśla jednak Starego Testamentu, ale go
uzupełnia. Obrzęd ustanowiony w Wielki Czwartek znajdzie swoje wypełnienie dopiero w
Śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa, które staną się treścią kaŜdej Eucharystii.
Przed Ewangelią (do odczytania przed aklamacją)
Eucharystia jest przede wszystkim sakramentem miłości. Taki jej sens ukazuje Chrystus,
obmywając nogi swoim uczniom. Pan wszechświata czyni to, co niewolnik. Niespodziewany
gest znajduje swój początek w nieskończonej miłości, a dopełnienie – w dobrowolnej męce
i śmierci na krzyŜu.
Przed obrzędem umycia nóg
W swojej Ewangelii św. Jan, zamiast ustanowienia Eucharystii, przedstawia opis umycia nóg
uczniom przez Chrystusa, aby podkreślić sens Jego misji w świecie. Eucharystia i całe
chrześcijaństwo, to przede wszystkim miłość gotowa na wszystko, nawet największe
uniŜenie. Dlatego dziś kapłan powtórzy ten gest, umywając nogi dwunastu męŜczyznom. W
tym czasie zachowajmy skupienie i włączmy się w śpiew pieśni.
Przed rozpoczęciem prefacji
Dziś urzeczywistniają się wydarzenia sprzed dwóch tysięcy lat. To samo wino i ten sam chleb
– ten sam Chrystus przemienia się dla nas właśnie dzisiaj. Choć wydaje się to niemoŜliwe,
BoŜa rzeczywistość nie podlega upływowi czasu. Dziś i kaŜdego dnia, gdy sprawowana jest
Eucharystia, moŜemy być w tę rzeczywistość zanurzeni.
Po modlitwie po Komunii
W Wielki Piątek Kościół nie sprawuje Eucharystii, dlatego dziś konsekrowane hostie zostaną
uŜyte podczas jutrzejszej Liturgii. Za chwilę puszka z Komunią świętą zostanie przeniesiona
do Ciemnicy, przypominającej więzienie, w którym Chrystus spędził ostatnią noc przed
Męką. Na ile to moŜliwe, włączmy się w czuwanie przy Chrystusie pojmanym i
osamotnionym.
LITURGIA MĘKI PAŃSKIEJ
Przed rozpoczęciem liturgii
Zgodnie ze staroŜytną tradycją w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę Kościół nie sprawuje
Eucharystii. Dzisiejsza Liturgia jest pamiątką Męki i Śmierci Chrystusa. Za chwilę
rozpocznie się procesja wejścia, która dziś wyjątkowo odbędzie się w milczeniu. Kiedy
kapłan padnie na twarz przed ołtarzem, wszyscy uklękniemy, aby w cichości naszych serc
oddać pokłon Bogu, który oddaje za nas swe Ŝycie. Pozostańmy w modlitewnej ciszy i
rozwaŜając znak pustego tabernakulum i obnaŜonego ołtarza – na którym dziś wyjątkowo nie
będzie sprawowana Msza święta – przygotujmy się na rozpoczęcie liturgii.
Przed czytaniami
Tylko BoŜa mądrość moŜe tak dalece zaprzeczyć wszystkim schematom naszego myślenia.
Tylko ekonomia zbawienia potrafi tak wielce zmienić nasz sposób myślenia. Oto Izajasz –
KsiąŜę Proroków i ewangelista Jan, najbliŜszy uczeń Jezusa i towarzysz Jego Męki, stawiają
przed nami obraz największego Króla. Choć padną słowa o chłoście i poniŜeniu, będzie to
wyjątkowy opis chwały i wywyŜszenia. Bo Pan z drzewa królował.
Przed modlitwą powszechną
Dzisiejsza modlitwa wiernych ma szczególnie uroczysty charakter. Chcemy w niej ogarnąć
wszystkich, tak jak owoce Męki Chrystusa dotyczą całego świata. Po podaniu przez
diakona/kapłana* intencji, módlmy się w milczeniu.
Przed adoracją krzyŜa
Od dwóch tygodni krzyŜe w kościołach i domach były zasłonięte. Za chwilę krzyŜ zostanie
uroczyście odsłonięty, abyśmy mogli na nowo zobaczyć ukrzyŜowanego Chrystusa.
Przed procesją do grobu
Chrystus, który jest zmartwychwstaniem i Ŝyciem, po swojej śmierci zostaje złoŜony w
grobie. Na pamiątkę tego wydarzenia przenosimy Najświętszy Sakrament do symbolicznego
grobu. Trwajmy przy nim, rozwaŜając Mękę i Śmierć Chrystusa, a jednocześnie spodziewając
się Jego zmartwychwstania.
CHRYSTUS POGRZEBANY
W tym dniu nie celebruje się Eucharystii ani Ŝadnych naboŜeństw. Kościół „oczekuje
powrotu Oblubieńca” modląc się liturgią godzin.
CHRYSTUS ZMARTWYCHWSTAŁY
WIGILIA PASCHALNA
Po poświęceniu ognia
Paschał – woskowa świeca – jest znakiem Zmartwychwstałego Chrystusa – On jest
Światłością świata. Kapłan wykona na nowym paschale znak krzyŜa na znak Męki Chrystusa,
greckie litery alfa i omega oraz cyfry bieŜącego roku, który tak, jak cała wieczność, naleŜy do
Niego.
Przed pierwszym czytaniem
Począwszy od dzieła stworzenia, Bóg nieustannie obejmował swoją troską człowieka. Jego
miłość i cuda, które sprawiał, zawsze przewyŜszały oczekiwania Izraelitów – od
bezgranicznie ufającego Mu Abrahama, po pełnych obaw niewolników w Egipcie. Dziś
wspominamy wszystkie te chwile, w których Bóg okazywał łaskę swojemu ludowi. Weźmy
udział w wydarzeniach, o których usłyszymy.
Przed Epistołą
Chrystus zmartwychwstając, całkowicie zmienił losy świata. Śmierć cofnęła się przed Jego
mocą, która w chrzcie św. przynosi nam nowe Ŝycie. Odrzućmy to, co stare i grzeszne, aby
przyjąć Ŝycie w Chrystusie. Stańmy zdumieni, jak niewiasty u grobu, słuchając radosnej
nowiny. Odnówmy wiarę i obudźmy nadzieję, z uwagą słuchając słowa BoŜego – obietnicy
nowego Przymierza.
Przed błogosławieństwem wody chrzcielnej
Chrzest jest narodzeniem do nowego Ŝycia w Chrystusie. Dlatego zgodnie z tradycją, w noc
paschalną błogosławi się wodę, która będzie uŜywana podczas chrztów w nadchodzącym
roku.
Przed procesją rezurekcyjną
Nie moŜemy nie głosić innym prawdy, która przemienia całe nasze Ŝycie, pozwala nam
narodzić się na nowo i Ŝyć z nadzieją zmartwychwstania. Dlatego w procesji rezurekcyjnej
okaŜmy całemu światu radość ze zmartwychwstania Chrystusa.
MSZA W DZIEŃ
Przed rozpoczęciem liturgii
Dziś wszystko jest nowe. Choć dwa dni temu Bóg umarł – cały świat zamarł i stracił sens –
dziś Chrystus powstał z martwych. Nasz Brat Jezus Chrystus jako jedyny przekroczył granicę
między piekłem i niebem. Dzięki Niemu i my moŜemy tego dokonać. WaŜne jest jednak,
abyśmy nie stali w miejscu, ale na wzór niewiast z dzisiejszej Ewangelii biegli za Chrystusem
– bo On jest naszym przejściem ze śmierci do Ŝycia.
Przed czytaniami
Zmartwychwstanie Chrystusa przemieniło nasze Ŝycie i dało nam nadzieję odkupienia. Czy
jednak potrafimy, jak św. Piotr, dać świadectwo tej przemianie w naszych środowiskach? Czy
za wezwaniem św. Pawła potrafimy zwaŜać na to, co w górze, a nie tylko na sprawy
codzienności.
Przed sekwencją
Zgodnie ze starodawną tradycją, Kościół wyraŜa swoją radość ze Zmartwychwstania,
śpiewając Sekwencję. Ta piękna pieśń doskonale ukazuje zdumienie, jakie towarzyszy
człowiekowi, który staje wobec tak wielkiej tajemnicy.
(oprac.) Michał Wsiołkowski