docLiceum Ogólnokształcące w Siedliszczu (1948-2010)
download 
Reklamacja Transkrypt
Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu (1948-2010)
Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu (1948-2010) PROŚBA Ty biały ptaku, co skrzydłami swymi otwierasz zamknięte dla innych przestrzenie czując się wolny, w wolności szczęśliwym, nie skrępowanym przez zakazów cienieTy, który żeglujesz wśród chmur niebieskich i ludzkie prawo masz właściwie za nic, bo możesz wieźd bagaż jakikolwiek zechcesz i nie mied paszportu na styku granicTy, co odważnie wchodzisz jak Tezeusz w gąszcz labiryntu siwego przestworza i nigdy nie błądzisz, i nie obca ci klęska na szlakach wiodących od morza do morzaPrzenieś mnie kiedyś w uczniowskie lata, bogate mądrością odkrytą przed wiekiem. Chcę podziękowad NAUCZYCIELOM za to, że jestem Człowiekiem. Grażyna Strąkowska, absolwentka 1969 r. 2 Sławomir Braniewski LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W SIEDLISZCZU ( 1948-2010) SIEDLISZCZE 2010 3 Liceum Ogólnokształcące im. Romualda Traugutta w Siedliszczu Ul. Szkolna 34 www.siedliszcze.lublin.pl [email protected] Copyright © by Sławomir Braniewski Siedliszcze 2010 Opracowanie: Sławomir Braniewski Fotografie: Feliks Braniewski, Sławomir Braniewski, Irena Hempel, Mirosław Kasperek, Zbigniew Gajewski Serdecznie dziękuję Feliksowi Braniewskiemu i Wiesławowi Prażnowskiemu za udostępnienie materiałów dotyczących Liceum Ogólnokształcącego im. Romualda Traugutta w Siedliszczu oraz archiwalnych fotografii Serdecznie dziękuję pani dyrektor Irenie Surdyk, panu dyrektorowi Władysławowi Haścowi, paniom profesor Władysławie Jachowskiej, Irenie Hempel i Teresie Błaszczuk, paniom Grażynie Strąkowskiej, Antoninie Wicioskiej-Czuż i Jadwidze Buras (Murat), ks. Henrykowi Krukowskiemu, kolegom Zbyszkowi Gajewskiemu i Jerzemu Wojtanowi za udostępnienie wspomnieo Dziękuję sponsorom panu Edwardowi Hołubowi i paostwu Urszuli i Krzysztofowi Gomółkom za finansowe wsparcie Layout & DTP Sławomir Braniewski 4 PRZEDMOWA Szanowne koleżanki i koledzy! Drodzy czytelnicy! W 2010 roku obchodzimy jubileusz 60-lecia nieprzerwanej działalności Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu. Dla całej społeczności szkoły, społeczności lokalnej, absolwentów z różnych części Polski i świata jest to szczególnie ważna rocznica, ponieważ przywołuje postacie i wydarzenia z minionego okresu, a kto z nas nie sięga pamięcią do lat spędzonych w szkole. Ale nie byłoby Jubileuszu gdyby nie to, że w Siedliszczu, przed 60. laty była grupa ludzi, której szczególnie bliskie było kształcenie młodzieży. Wypada wspomnied chociażby te osoby, których zaangażowanie przyczyniło się do utworzenia Szkoły. Byli to: pierwszy dyrektor Liceum Kazimierz Strąkowski, przewodniczący komitetu rodzicielskiego Józef Skrzycki i wójt gminy Siedliszcze Wojciech Nieradko. Niniejsza publikacja ukazuje się w bardzo znamiennym momencie, bowiem 26 czerwca 2010 r. w szkole odbędzie się Zjazd Absolwentów. Ukazuje się dzięki wysiłkowi wielu osób, a każda z nich dołożyła własną cegiełkę. Szczególne podziękowania należą się dla mojego taty Feliksa Braniewskiego, który udostępnił gromadzone przez ponad 50 lat materiały o szkole. Wśród nich były teksty (zapisane z iście kronikarką dokładnością) i kilkadziesiąt starych fotografii. Dziękuję też panu Wiesławowi Prażnowskiemu wieloletniemu dyrektorowi Liceum za wszelką pomoc i udostępnienie materiałów archiwalnych. Panu prof. Stanisławowi Błaszczukowi dziękuję za wsparcie merytoryczne. Dziękuję tym wszystkim, którzy w jakikolwiek chociażby sposób, osobiście czy przez Internet przyczynili się do powstania publikacji. Wiele opisów faktograficznych zaczerpnięto z Historii Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu autorstwa Feliksa Braniewskiego, wieloletniego nauczyciela Liceum. Publikacja ta ukazała się również w ważnym momencie, bowiem w 1999 r. w Siedliszczu odbył się I Zjazd Absolwentów. W prezentowanej pracy odniosę się jedynie do wybranych problemów ukazujących specyfikę siedliskiego Liceum, poświęcając najwięcej miejsca pionierskim zmaganiom ludzi minionego okresu o polską wiejską szkołę. Wychodzę z założenia, że początki każdego działania są zwykle najtrudniejsze i często mają decydujący wpływ na to zdarzy się w kolejnych latach. Tak było w każdej szkole i tak jest w przypadku Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu. Niniejsza publikacja, nie jest historyczną pracą naukową. Jej celem jej przybliżenie niektórych fragmentów tej szkolnej rzeczywistości, która pozostała nie tylko na kartach historii, ale i w naszej w pamięci. Z tą z upływem lat jest jednak coraz gorzej. Publikacja ma pokazad jak na przestrzeni lat zmieniał się charakter Szkoły i panująca wewnątrz atmosfera. Trzeba przy tym pamiętad, że Szkoła powstała w odmiennych niż obecne warunkach politycznych i społecznych. Przez cały okres swojej działalności dobrze służyła społeczeostwu. 5 Stała na straży tych wartości, które w minionych okresach czasu uznawane były za podstawowe. Szkoła nie tylko uczyła, ale przede wszystkim starała się wychowywad. Kilkakrotnie w swej historii podejmowano próby zlikwidowania Szkoły, ale dzięki rodzicom i wspaniałej kadrze pedagogicznej Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu w dalszym ciągi istnieje. W dalszym ciągu kształci i wychowuje polską młodzież. Ów charakter Szkoły mają przybliżad fakty zapisane w różnych źródłach historycznych kronikach, protokołach rad pedagogicznych, wspomnieniach nauczycieli i absolwentów. Praca podzielona jest na 9 rozdziałów. Pierwszy rozdział poświęcony został historii Szkoły. Nie jest oceną zachodzących w tamtym czasie procesów, lecz przybliża te fakty i daty, które dla szkoły były najlepsze, najważniejsze, najbardziej warte przypomnienia. Składa się z 6 podrozdziałów, a każdy z nich z krótkiego wprowadzenia historycznego, chronologicznie przedstawionych najważniejszych wydarzeo oraz krótkiej charakterystyki pracy szkoły. Po każdym z podrozdziałów zamieszczono kilka fotografii „Z kroniki szkolnej”. Rozdział drugi zatytułowany „Kadra pedagogiczna szkoły” zawiera wykaz 202 nauczycieli i dyrektorów. Spośród nich ponad 40 profesorów ma osobne biogramy. Na osobnej liście wyodrębnieni zostali pracownicy niepedagogiczni – służba zdrowia i personel administracyjno-obsługowy. Rozdział trzeci przedstawia krótki opis działalności organizacji szkolnych i młodzieżowych wraz z nazwiskami ich opiekunów i uczniów pełniących funkcje w tych organizacjach. Rozdział czwarty stanowi zestawienie osiągnięd i sukcesów dydaktycznowychowawczych Liceum. Przedstawione znaczące sukcesy i osiągnięcia uczniów w różnych dyscyplinach pochodzą z ksiąg protokołów Rad Pedagogicznych z lat 1966-2010. Rozdział piąty poświęcony został tradycjom i symbolom Szkoły. Do najważniejszych „świętych znaków” należą: sztandar i patron, budynek Szkoły i tablica pamiątkowa, a w przeszłości również hymn Szkoły. W rozdziale szóstym pt. „Działalnośd kulturalno-oświatowa” przedstawiona została działalnośd m.in. biblioteki szkolnej, internatu, wiejskiej izby pamięci, chóru i zespołów muzycznych. Znalazły się też informacje o szkolnych seansach filmowych, zabawach tanecznych („choinkach” i studniówkach), antologii poezji szkolnej i gazetce „Sfinks”. W rozdziale siódmym zatytułowanym „Podstawy materialne działalności dydaktycznowychowawczej” przedstawione są informacje na temat szkolnych budynków - „starej” i „nowej” Szkoły, „starego” i „nowego” internatu, sali gimnastycznej oraz wyposażenia szkoły w środki dydaktyczne. Publikacja zakooczona jest krótkim podsumowaniem działalności Szkoły, wspomnieniami oraz aneksami – wykazem absolwentów, nauczycieli oraz użytych skrótów. Analizując bogatą dokumentację szkoły, poznając coraz nowe fakty i zdarzenia doszedłem do wniosku, że niniejsze opracowanie jest zaledwie namiastką monografii, na którą Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu na pewno zasłużyło. Myślę, że w przyszłości taka praca powstanie. 6 1. H ISTORIA S ZKOŁY P O CZ Ą TK I SZKOŁY . L A T A 1948-1959 Historia Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu liczy już ponad 60 lat. Chcąc ją poznad bliżej musimy cofnąd się do 1948 r., kiedy wśród rodziców i kierownika szkoły podstawowej powstał pomysł utworzenia 11-letniej szkoły ogólnokształcącej. Możliwośd taką stworzyła wprowadzona w 1948 r. reforma szkolnictwa. Formalną podstawą do tworzenia tego typu szkół była „Instrukcja Ministerstwa Oświaty z 4 maja 1948 r.” w sprawie organizacji roku szkolnego 1948/49 w szkolnictwie ogólnokształcącym. W tym czasie w Siedliszczu istniała 7-klasowa szkoła podstawowa, jedyna tego typu w gminie Siedliszcze. Kierownikiem szkoły był Kazimierz Strąkowski sprawujący tę funkcję jeszcze przed wojną w latach 1931-39. W szkole działał komitet rodzicielski w 5-osobowym składzie, a funkcję przewodniczącego pełnił Józef Skrzycki. To właśnie podczas jednego ze spotkao organizacyjnych zrodził się pomysł utworzenia 11-letniej szkoły ogólnokształcącej. Z pomysłem tym zwrócono się kolejno - do władz oświatowych w Chełmie, Kuratorium Oświaty w Lublinie i do Ministerstwa Oświaty w Warszawie, skąd otrzymano pozytywną decyzję. W tym czasie nie było jeszcze odpowiednich aktów prawnych normujących tego typu sytuacje, decyzja miała charakter nieformalnej umowy. W rozmowach z władzami oświatowymi komitet reprezentowali - Wojciech Nieradko (wójt gminy Siedliszcze), Kazimierz Strąkowski i Józef Skrzycki. Ostatnie miesiące poprzedzające rok szkolny 1948/49 zeszły na działaniach organizacyjnych. W budynku szkolnym po dawnym dworze rodziny Węgleoskich mieściło się 7 klas szkolnych i pokój nauczycielski. W obawie, że może on nie pomieścid większej liczby uczniów dla celów dydaktycznych wynajęto mieszkania prywatne. Wyposażenie szkoły było skromne. Brakowało podstawowych mebli i pomocy dydaktycznych. Na szczęście ocalał księgozbiór z okresu przedwojennego, który liczył 1800 pozycji. W dniu 1 września 1948 r. odbyło się uroczyste otwarcie nowego roku szkolnego, pierwszego w historii Liceum. Klasa ósma (pierwsze licealna) liczyła 45 uczniów, najstarszy uczeo miał 16, a najmłodszy 13 lat. Nie może dziwid tak duża rozpiętośd wieku ówczesnych uczniów, bowiem wojenna zawierucha uniemożliwiła młodym ludziom naukę w normalnym trybie. Lekcje odbywały się w systemie dwuzmianowym, gdyż budynek szkolny nie był stanie pomieścid wszystkich uczniów. Grono pedagogiczne 11-letniej szkoły stanowiło 18 nauczycieli: Czesława Chwedoruk, Marcin Chwedoruk, Karolina Franecka, Piotr Fraś, Janina Góralska, Maria Kalecioska, Zofia Kociubioska, Zbigniew Kral, Genowefa Lewczuk, Janina Pawlus, Michalina Pawlus, Helena Roszkowska, Maria Strąkowska, Jerzy Owadowicz, Helena Porębska, Halina Wójcik, Mieczysława Zen i ks. Michał Wąsik. Nauczyciele ci w większości posiadali wykształcenie średnie pedagogiczne koocząc przed wojną licea pedagogiczne.1 1 Wkrótce po rozpoczęciu roku szkolnego z nieznanych przyczyn z pracy odeszła Zofia Kociubioska. 7 W roku szkolnym 1949/50 pracę podjęli Jan Młynarczyk (przysposobienie obronne, przysposobienie wojskowe, wychowanie fizyczne), Władysława Jachowska (jęz. polski, historia, logika), Aleksander Jędruszak (matematyka, fizyka), Jerzy Owadowicz (matematyka), Aniela Soja (nauka o Polsce i świecie współczesnym), Aleksander Zdzisław Targosioski (jęz. polski, łacina) oraz Julian Wicioski (język rosyjski). Z pracy odeszli Jerzy Owadowicz i Kazimierz Strąkowski (26 sierpnia 1950 r.), a Zofia Kalecioska została aresztowana, czego powodem jak podano była „nienawiśd i wrogośd” do Związku Radzieckiego. W dniu 31 sierpnia 1950 r. nastąpiło formalne powołanie Liceum.2 Dyrektorem szkoły został mianowany Aleksander Targosioski. Na apelu szkolnym W roku szkolnym 1950/51 - nastąpiły zmiany w programach nauczania. Do klasy X wprowadzono nowy przedmiot naukę o społeczeostwie. Do klas VIII, IX i X wprowadzono egzamin promocyjny. Składał się z części ustnej i pisemnej. Egzamin pisemny opracowywało Ministerstwo Oświaty w Warszawie, cześd ustną nauczyciele uczący w szkole. Od 1950 r. działalnośd rozpoczęły komisje przedmiotowe, które wydatnie przyczyniły się do realizacji planu dydaktyczno-wychowawczego szkoły. Działały komisje przedmiotowe: matematyczna, przyrodnicza, historyczna, języka polskiego, rosyjskiego i łacioskiego. Powstało też szkolne koło sportowe, które przygotowywało uczniów do udziału w różnych dyscyplinach sportowych. Dużą popularnością cieszył się w tym czasie „szczypiorniak” (piłka ręczna). Systematycznie powiększała się liczba uczniów. W tym czasie w Liceum kształciło się 103 osoby. W szkole panowała ciasnota, co w znacznym stopniu utrudniało pracę dydaktyczną. Brakowało nie tylko klas, ale też miejsca gdzie można by prowadzid zajęcia wychowania 2 Zarządzenie Ministra Oświaty z dna 31 sierpnia 1959 r. Nr 12 Sr 5785/50 o utworzeniu paostwowej Szkoły Ogólnokształcącej stopnia podstawowego i licealnego w Siedliszczu. Na podst. art. 1 ustawy z dnia 4 czerwca 1929 r. o tymczasowym ustroju władz szkolnych – Dz. U. R. P. Nr 50 poz. 304. 8 fizycznego. Prowadzono je głównie na świeżym powietrzu, a w przypadku złej pogody na korytarzu głównym szkoły. W celu poprawy bazy lokalowej szkoły dyrektor Aleksander Targosioski postanowił wybudowad tymczasową salę gimnastyczną - drewniany barak z przeznaczeniem na zajęcia w-f. Niestety pomysł upadł, ponieważ za działalnośd w strukturach AK dotychczasowy dyrektor został odsunięty od pracy pedagogicznej. W lutym 1951 r. nastąpiła zmiana na stanowisku kierowniczym, powołanie dostała Aniela Soja. Aleksander Targosioski opuścił Siedliszcze. Z pracy zrezygnowała Irena Skorupa. Do ważniejszych uroczystości szkolnych i wydarzeo tamtego okresu zaliczyd można: Rozpoczęcie roku szkolnego – 1 września Wybory do szkolnego Zarządu ZMP – 15 września Święto Wojska Polskiego – akademia w dniu 12 października Kongres pokoju – 14 października Urodziny Stalina – 21 grudnia Choinka – 12 stycznia Apel z okazji rocznicy śmierci gen. Świerczewskiego – 27 marca Poranek z okazji urodzin prezydenta Bieruta – 18 kwietnia Święto klasy robotniczej – 1 maja W roku szkolnym 1951/1952 Aniela Soja podjęła się budowy nowej sali gimnastycznej. W 1953 r. po prawie dwu latach od rozpoczęcia inwestycji sala gimnastyczno-widowiskowa została oddana do użytku. W tym czasie pracę podjęli: Aleksander Bałasz (higiena), Krystyna Bartyś (przysposobienie obronne, wychowanie fizyczne), Irena Skorupa (astronomia, biologia, chemia, geologia), Edmund Ryl, Jadwiga Skowrooska (geografia), Jan Strąkowski (matematyka, łacina, technika, język niemiecki) i Maria Walczak. Aktywnością w działaniu wykazały się sekcje naukowo-wychowawcze. W swoich strukturach skupiały one zarówno nauczycieli jak i członków Komitetu Rodzicielskiego oraz aktyw ZMP i samorząd szkolny. Na terenie każdej klasy utworzono sekcje klasowe. Na comiesięcznych zebraniach otrzymywały one wytyczne opracowywane przez Prezydium Komitetu Rodzicielskiego i dyrektora szkoły. Wiodącą organizacją w szkole było ZMP, do którego należeli wszyscy uczniowie. Swoją działalnośd zaznaczył też samorząd szkolny i Powszechna Organizacja „Służba Polsce”. W tym czasie utworzono Szkolne Koło Przyjaciół Związku Radzieckiego, późniejsze TPPR. W 1952 r. odbył się pierwszy egzamin maturalny.3 W dniach 23 i 24 maja 1952 r. przeprowadzono pisemne egzaminy z matematyki i języka polskiego, a w dniach 4-7 czerwca egzaminy ustne. Do egzaminu przystąpiło 15 uczniów i jak zapisała w księdze protokołów dyrektor szkoły Aniela Soja egzamin ten „złożyli wszyscy uczniowie”. Było to zaledwie 33% uczniów klasy VIII z 1948 r. W gronie maturzystów znaleźli się następujący uczniowie: Maria Andruszak, Krystyna Błonka, Edward Dudek, Gabriela Gajko, Stanisława Lackowska, Helena Łukaszuk, Janina Malec, Marian Małecki, Lidia Orłowska, Kazimierz Pikuła, Danuta Przebierowska, Julia Puzio, Bronisław Stasiak, Halina Wójcik i Daniela Wróblewska. Wychowawczynią klasy była Władysława Jachowska. W roku szkolnym 1952/53 do budynku „starej szkoły” dobudowano nowe skrzydło murowane o powierzchni użytkowej ok. 120 m2. Mieściły się tu cztery sale lekcyjne, klatka schodowa i pomieszczenie gospodarcze. Większośd prac budowlanych i wykooczeniowych wykonano w czynie społecznym. 3 W latach 1952-2004 egzamin dojrzałości 9 W latach 1953-59 pracę w Szkole podjęli: Marian Abramek (fizyka), Feliks Braniewski (historia), Danuta Tyburek-Kicioska (biologia), Jan Laskowski (matematyka), Wincenty Łaźniczka (fizyka, historia), Stanisław Łopuszyoski (wychowanie fizyczne), Janina Ożóg, Michał Szpila, Józef Piędzia, Stanisław Tarasiuk (biologia), Helena Turosioska, Jerzy Turosioski. Pod koniec lat 50. odeszli Władysława Jachowska i Stanisław Tarasiuk. W dalszym ciągu religii uczył ksiądz Michał Wąsik proboszcz parafii w Siedliszczu. W 1957 r. oddano do użytku 2-piętrowy internat. Budynek ten wybudowano przy ulicy Szkolnej, ok. 800 m od szkoły. Warto w tym miejscu zaznaczyd, że w latach pięddziesiątych Siedliszcze przeżywało prawdziwy rozkwit. Za sprawą lekarza Aleksandra Bałasza wybudowano szpital, izbę porodową, dom sportowca i basen. Zmienił się wystrój osady. Założono park, a na ulicach pojawiły się nowe chodniki. Lata 50. chod były trudne dla szkoły, nie pogrążyły jej jednak w marazmie i zastoju. Szkoła dobrze funkcjonowała głównie dzięki pomocy i ofiarności rodziców. Dobrze układała się współpraca komitetu rodzicielskiego z dyrektor Anielą Soją. Dzięki temu zrealizowano wiele inwestycji – powstała wielofunkcyjna sala gimnastyczna, internat ze stołówką, a budynek szkolny został rozbudowany. W procesie dydaktycznym znaczną rolę odgrywały szkolenia ideologiczne w ramach których wprowadzono przedmiot „Zagadnienia życia współczesnego”. Po 1957 r. z programów nauczania stopniowo zaczęto eliminowad treści ideologiczne i polityczne. Ważną rolę w wychowaniu młodzieży odgrywały szkolne organizacje. Aktywnością wyróżniał się Samorząd Szkolny (opiekunowie: Helena Roszkowska, Aniela Soja, Jan Strąkowski), Polski Czerwony Krzyż (Maria Matulewicz, Janina Pawlus, Wincenty Łaźniczka, Danuta Kicioska), Związek Młodzieży Polskiej (Władysława Jachowska), Związek Harcerstwa Polskiego - (Helena Roszkowska, Stanisław Tarasiuk), Szkolna Kasa Oszczędności (Janina Pawlus, Jan Strąkowski, Danuta Tyburek) i Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (Aniela Soja, Piotr Fraś, Julian Wicioski). Ważnym elementem pracy pedagogicznej było kształcenie dorosłych. Karolina Franecka, Janina Pawlus i Jan Strąkowski prowadzili kursy dla analfabetów, które w koocowym efekcie dawały możliwośd ukooczenia szkoły podstawowej. W trakcie kilkumiesięcznych zajęd realizowano program nauczania klasy VII. Polonistki Władysława Jachowska i Janina Ożóg prowadziły kółko teatralne, które znacznie ożywiło życie kulturalne szkoły oraz miejscowości. Duży wkład w rozwój fizyczny młodzieży wnieśli Jan Młynarczyk i Stanisław Łopuszyoski, prowadząc zajęcia w nowych obiektach sportowych – sali gimnastycznej, boisku piłki nożnej i basenie pływackim. Systematycznie zwiększała się liczba uczniów. W 1948 r. do szkoły uczęszczało zaledwie 45 uczniów, natomiast w roku szkolnym 1959/60 było ich już 149. Liczba uczniów zwiększyła się prawie 3-krotnie. Niewielki spadek liczby uczniów możemy zanotowad jedynie w roku szkolnym 1956/57, 106 uczniów. Szkoła była sfeminizowana, dziewczęta stanowiły 75% całej społeczności szkolnej. W latach 50. szkołę ukooczyło 141 uczniów (92 dziewcząt i 41 chłopców). 10 Z KRONIKI SZKOLNEJ Zarządzeniem Ministra Oświaty o utworzeniu Paostwowej Szkoły Ogólnokształcącej stopnia podstawowego i licealnego w Siedliszczu, powiat Chełm Dziennik z 1952 r. lekcyjny klasy maturalnej Wiele pamiątkowych fotografii powstało na schodach przed wejściem do budynku szkoły 11 L A T A 1960-69 Lata sześddziesiąte przyniosły kolejne istotne zmiany w polskiej oświacie. Sejm PRL zdecydował o przedłużeniu obowiązku nauczania o jeden rok, podejmując 15 lipca 1961 roku uchwałę „O rozwoju systemu oświaty i wychowania”. W 1964 r. uległ zmianie system nauczania. Chociaż akcję „1000 szkół na Tysiąclecie Paostwa Polskiego” ogłoszono w 1958 r. jej efekty widoczne były w latach 60. W gminie Siedliszcze tysiąclatka powstała w Mogielnicy. Lata 1960-62 były ostatnimi w kadencji dyrektor Anieli Soi. Dnia 1 września 1962 r. funkcję dyrektora szkoły powierzono Edwardowi Kowalskiemu. W 1963 r. Liceum zostało włączone do szkół eksperymentalnych w zakresie: Aktywizacji procesu nauczania wszystkich klas Metody prowadzenia lekcji wychowawczych Zadaniem priorytetowym szkoły było prowadzenie zajęd lekcyjnych wszystkich przedmiotów w klasopracowniach oraz likwidacja nauczania popołudniowego. W roku szkolnym 1964/65 po raz pierwszy w historii szkoły utworzono dwie równoległe klasy. Powstały też klasopracownie - geograficzna, fizyczna, biologiczna (w głównym budynku szkoły) oraz historyczna i zajęd praktyczno-technicznych (przy sali gimnastycznej). W latach 1960-64 dodatkową formą zajęd dydaktycznych były wieczorowe kursy dla młodzieży dorosłej z programem pełnej klasy VII. Kierownikiem tej formy kształcenia był Feliks Braniewski, a zajęcia dydaktyczne prowadzili Stanisław Łopuszyoski i Jan Strąkowski. W dniach 25-27 września 1964 r. odbyły się I Dni Siedliszcza. W tym lokalnym festynie wielu nauczycieli wyróżniło się aktywnością. Franciszka Młynarczyk przygotowała tzw. żakinadę, Józef Wawrzyszko dekorację szkoły, Maria Wawrzyszko dwie sztuki teatralne Zemstę Aleksandra Fredry i Grube ryby Michała Bałuckiego. Stanisław Łopuszyoski kierował pracami porządkowymi na cmentarzu. Feliks Braniewski wygłosił referat o historii Siedliszcza. Genowefa Kowalska przygotowała pokazy gimnastyczne. Nad organizacją festynu czuwał Edward Kowalski. Na uroczystośd zaproszono wielu gości spoza Siedliszcza m.in. M. Moskaluka - przew. Rady Powiatu Chełmskiego, prof. Wincentego Okonia, dr Aleksandra Bałasza i Kazimierza Strąkowskiego. 12 W 1964 r. młodzież szkolna aktywnie uczestniczyła w wielu czynach społecznych. Priorytetem władz gminnych była przebudowa Siedliszcza. Akcję tą podjęto z okazji 20-lecia PRL i 540-lecie Siedliszcza. Efektem podjętych działao było wyburzenie kilku starych domów oraz położenie na ulicach nowych asfaltowych nawierzchni. Zmieniono też lokalizację kilkusetletniego targowiska, które przeniesiono z rynku na plac poza centrum osady. Zadbano też o estetykę Siedliszcza, ułożono nowe chodniki, posadzono drzewa i krzewy, założono klomby kwiatowe i zainstalowano wiele ławek. Jak podaje kronika szkolna ogółem posadzono ponad 13 tys. drzew i krzewów. W lipcu 1964 r. do Ministerstwa Edukacji w Warszawie udała się delegacja przedstawicieli władz samorządowych i oświatowych Siedliszcza w składzie: Edward Kowalski (dyrektor szkoły), Stanisław Prucnal (przewodniczący Prezydium GRN w Siedliszczu), Augustyn Mikuła (przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego), Feliks Braniewski i Józef Szyszkowski. Celem wyjazdu były rozmowy i prośby o dalsze utrzymanie 11-latki. Rok szkolny 1965/66 był rokiem 1000-lecia Paostwa Polskiego. Przez cały rok odbywały się akademie, wystawy, prelekcje, na które często zapraszano gości spoza Siedliszcza. Od 1 września 1966 r. funkcję dyrektora szkoły powierzono dotychczasowemu nauczycielowi matematyki Józefowi Wawrzyszce. Podczas posiedzenia RP w dniu 19 października 1965 r. szczególną uwagę zwrócono na strój szkolny młodzieży. Do dodatkowych obowiązków grona pedagogicznego należało dopilnowanie noszenia tarcz szkolnych, mundurków i odpowiedniej długości włosów u chłopców. „Ze względu na złą dyscyplinę młodzieży nauczyciele przy współudziale trójek rodzicielskich i funkcjonariuszy MO winni kontrolowad zachowania się i przebywania uczniów wieczorem a zwłaszcza po godz. 20”.4 W dniu 19 listopada 1965 r. wprowadzono kolejne działania wychowawcze. Należało „wprowadzid zeszyty spostrzeżeo o uczniach i przedłożyd je do podpisu dyrektorowi; wzywad pismem urzędowym rodziców uczniów z ocenami niedostatecznymi; otaczad opieką stancje, specjalnie wpadad często na niektóre wracając wieczorem ze szkoły.”5 Podczas posiedzenia RP w dniu 15 grudnia 1965 r. dokonano podsumowania pracy szkoły w zakresie prowadzonego eksperymentu oświatowego. Analizie poddano nauczanie historii i matematyki. Ze sprawozdao złożonych przez nauczycieli wynika, że na lekcjach historii stosowano głównie dwie metody nauczania tzw. pracę w zespołach i pracę audiowizualną w ramach, której korzystano z radioodbiornika, dwóch diaskopów i zestawu przeźroczy. Innowacją lekcji matematyki było prowadzenie zajęd metodą problemową. Nauczyciele uczestniczący we zdrożeniu eksperymentu otrzymali wyróżnienia – Feliks Braniewski otrzymał pochwałę z OOM w Lublinie, a Józef Wawrzyszko dyplom Ministra Oświaty. W dniu 12 lutego 1966 r. podczas akademii szkolnej odbyła się uroczysta inauguracja obchodów 1000-lecia Paostwa Polskiego. W ramach podjętych zobowiązao przeprowadzono: akademię z okazji dla szkoły i dla środowiska, apele z okazji wyzwolenia Warszawy, Dnia Kobiet, poświęcony Orędziu Biskupów Polskich z dnia 21 XII 1965 r., 4 5 Wypis z protokołu RP z dnia 19 października 1965 r. Wypis z księgi protokołów RP z dnia 19 listopada 1965 r. 13 spotkanie z prelegentem Towarzystwa Literackiego w Lublinie w ramach, którego młodzież zapoznano z osiągnięciami Teatru Polskiego na przestrzeni 200 lat, odczyt o przeszłości Ziemi Chełmskiej przeprowadzony przez p. Skibioską na temat „Tedy przeszła historia”, występ zespołu artystycznego z Piask - wystawienie sztuki Aleksandra Fredry „Dyliżans”, wystawę książek o tematyce historycznej, wieczorki mundurowe połączone z wieczornicami tanecznymi, ułożono chodniki przy boisku szkolnym, wykonano ogrodzenie szkoły oraz remont budynku szkolnego. W dniu 24 kwietnia 1966 r. w sali gimnastycznej odbyło się spotkanie młodzieży z przedstawicielami wojska polskiego, którego tematem była współpraca ze szkołą w ramach pozyskiwania kandydatów do zawodowej służby wojskowej. Grono Pedagogiczne w roku szkolnym 1966/67 - Wiesława Mulart, Weronika Zygan, Alina Domaoska, Anna Socha, Anna Szyndlar, Jolanta Kropp, Aleksandra Kasperek (rząd u góry) – Barbara Wojewódzka, Irena Hempel, Franciszka Młynarczyk, Henryka Małecka, Eugeniusz Rymut, Irena Surdyk, Feliks Braniewski (rząd u dołu) W dniu 3 maja 1966 r. otwarto lokalne muzeum historyczne – Wiejską Izbę Pamięci Narodowej. Była to pierwsza tego typu placówka w powiecie chełmskim. Jej celem było gromadzenie pamiątek historycznych dotyczących Siedliszcza i okolic. Izba powstała z inicjatywy Feliksa Braniewskiego, a pierwsze eksponaty-pamiątki z przeszłości przynosła młodzież szkolna. W dniach 10-12 czerwca 1966 r. odbyły się kolejne - II Dni Siedliszcza. Tak jak w poprzednim festynie na uwagę zasługuje masowy udział młodzieży szkolnej i zaangażowanie nauczycieli. W programie ponownie znalazła się żakinada oraz zabawa młodzieży w sali gimnastycznej. 14 W roku szkolnym 1966/67 Szkoła zgodnie z reformą oświaty podjętą w 1962 r. w zakresie wprowadzenia 8-letniej szkoły podstawowej, rozpoczęła realizację nowych programów i planów nauczania. Nowym dyrektorem szkoły został Eugeniusz Rymut. Na podkreślenie zasługuje aktywnośd dyrektora w zakresie sprawowania nadzoru kierowniczego, czego przykładem może byd przeprowadzenie w pierwszym roku pracy 235 hospitacji i wizytacji z różnych dziedzin życia szkoły. Ponadto odbyło się 10 posiedzeo Rady Pedagogicznej, na których zrealizowano wiele tematów z zakresu doskonalenia zawodowego nauczycieli. Omawiano między innymi takie zagadnienia jak osobowośd nauczyciela, proces dydaktyczny i niepowodzenia szkolne. Rok szkolny 1968/1969 był rokiem wielu rocznic – 25-lecia PRL, 25-lecia LWP, 50-lecia odzyskania niepodległości, 20-lecia zjednoczenia polskiego ruchu robotniczego. W związku z tym odbyło się wiele uroczystości, m.in. sesja naukowa „25-lecie PRL”, akademia „Piękna nasza Polska cała” konkurs „Lenin w moim życiu”, w ramach którego młodzież zdobyła dwie nagrody – wycieczkę do Puław i do ZSRR. W ramach pracy społecznej powstało boisko do koszykówki, zasadzono 1000 szt. krzewów i 50 drzew. W tym roku doszło też do podziału jednolitej szkoły ogólnokształcącej na szkołę podstawową i liceum. Szkoła otrzymała 1 mln zł. z przeznaczeniem na poprawę bazy lokalowej. W ramach prac przygotowawczych wykonano dokumentację obiektu i zgromadzono materiały budowlane. Było to 50 tys. szt. cegły czerwonej, 5 tys. białej, 1000 szt. pustaków, 7 ton wapna i 1, 5 tony stali zbrojeniowej. Wiele prac wykonano społecznie m.in. przy rozładunku cegły pracowali uczniowie i nauczyciele. Wycieczka Grona Pedagogicznego do Malborka Lekcja jęz. łacioskiego z panią profesor Jolantą Kropp Lata 60. podobnie jak 50. były dla Szkoły okresem wyjątkowo trudnym - przede wszystkim była to walka o przetrwanie. Pomimo trudności szukano nowych form kształcenia, podejmowano eksperymenty, wdrażano skuteczne metody nauczania. Szkoła uzyskała status eksperymentującej. Utworzono klasy sprofilowane z rozszerzonym programem z matematyki i historii. Duży nacisk wywierano na pracę organizacji młodzieżowych. W tym czasie istniało Szkolne Koło Odbudowy Stolicy, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Szkolna Kasa Oszczędności, Szkolne Koło Sportowe i Związek Młodzieży Socjalistycznej. W roku szkolnym 1966/67 do ZMS należało 50 uczniów, ZHP – 143. Istniało 6 kół przedmiotowych – recytatorskie, polonistyczne, historyczne, fizyczne, matematyczne i SKS. 15 Okres ten cechuje wielki zapał do pracy społecznej. Czas czynów społecznych na lata zmienił wygląd szkoły i osady. Każdego roku szkolnego przeprowadzano wiele zbiórek surowców wtórnych. W 1966 r. młodzież uzbierała i przekazała w formie pomocy dla Wietnamu 1000 zł.6 W ramach integracji ze środowiskiem odbyło się wiele imprez kulturalnych. Wielką popularnością cieszyły się Dni Siedliszcza. W apelach i akademiach licznie uczestniczyli rodzice i przedstawiciele władz gminnych i oświatowych. Zapraszano też gości spoza Siedliszcza. Oprócz znanych Polaków w szkole przebywali Bułgarzy i Grecy. Organizowano wiele wycieczek turystyczno-krajoznawczych i przedmiotowych. Od września do grudnia 1966 r. zorganizowano dwie wycieczki do Chełma (do cementowni i na seans filmowy), dwie do Lublina, do Krakowa i Zakopanego oraz do Warszawy na wystawę filatelistyczną. Od początku lat 60. zwiększał się nabór do Liceum. Najwięcej młodzieży kształciło się w roku szkolnym 1965/66 - 294 uczniów (78% stanowiły dziewczęta). Pod koniec dekady napływ młodzieży został nieco zahamowany i utrzymywał się na stałym poziomie około 220 uczniów rocznie. Świadectwo maturalne otrzymało 407 uczniów (77% dziewcząt). Wzrosła liczba nauczycieli. W tym czasie pracę podjęło 18 nowych nauczycieli. Byli to: Ryszard Dziewulski (wychowanie fizyczne), Irena Hempel (język rosyjski), Jan Janczarek (zajęcia praktyczne i plastyka), Jolanta Kropp (łacina), Helena Kruszyoska (matematyka), Maria Magdziarz (język polski), Henryka Małecka (geografia), Franciszka Młynarczyk (fizyka), Stanisława Ożga (chemia), Jan Rudzki (wychowanie fizyczne), Irena Surdyk (język polski), Krystyna Szymaoska (fizyka), Stefania Szymaoska (wychowanie fizyczne), Anna Szyndlar, Barbara Wojewódzka (wychowanie muzyczne) i Danuta Zaoko. Nauczyciele - Karolina Franecka i Julian Wicioski odeszli na emeryturę. Genowefa Kowalska przeniosła się do Białegostoku, Anna Szyndlar-Gołębiowska i Tadeusz Gołębiowski do Ostrowa Lubelskiego, a Maria i Józef Wawrzyszkowie do Michowa. Pod koniec lat 60. sześciu nauczycieli legitymowało się wykształceniem wyższym magisterskim, bez tytułu magistra było dwie osoby, a po SN pracowało 8 nauczycieli. Kilku z nich 6 W latach 1966-73 kraje socjalistyczne wspierały Wietnam Północny w wojnie domowej z Wietnamem Południowym przekazując znaczne kwoty na pomoc gospodarczą i wojskową dla sojusznika. 16 podjęło dokształcanie na studiach wyższych. W 1966 r. pracowało 3 nauczycieli ze stażem powyżej 20 lat. 17 Z KRONIKI SZKOLNEJ 1 2 1. W pochodzie 1-majowym 2. W stroju gimnastycznym Na wycieczce szkolnej do stolicy Rok szkolny 1966/67. Klasa maturalna z Gronem Pedagogicznym 18 LATA 1970-79 Początek lat siedemdziesiątych to lata tzw. „odnowy” w strukturach paostwa i partii, a hasłem przewodnim było zbudowanie „drugiej Polski”. W 1971 r. rozpoczęto prace nad nowym modelem systemu edukacyjnego, który miał zagwarantowad m.in. powszechne wykształcenie średnie. W „okresie gierkowskim” coraz więcej uwagi poświęcano różnym formom dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli. Na uczelniach wyższych utworzono studia podyplomowe. Nauczyciele mogli kształcid się za pomocą radia i telewizji. W 1974 r. rozpoczął działalnośd Nauczycielski Uniwersytet Radiowo-Telewizyjny (NURT). Na wycieczce szkolnej do Wieliczki W 1975 r. szkoły mogły kierowad (typowad) uczniów na studia wyższe bez egzaminu wstępnego.7 Z możliwości tej mogło skorzystad trzech uczniów.8 Elementem działao mających na celu ograniczanie w tzw. „nierówności w dostępie do wykształcenia w Polsce” były punkty za pochodzenie społeczne. Otrzymywała je młodzież z rodzin robotniczych i chłopskich. Punkty znacznie zwiększały szansę na przyjęcie na uczelnie wyższe. 7 Zarządzenie nr 7/75 Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w sprawie szczegółowych warunków i trybu kwalifikowania kandydatów na pierwszy rok studiów dziennych w szkołach wyższych podległych MNSWiT. 8 Uczeo z najlepszymi osiągnięciami miał prawo wyboru uczelni i kierunku studiów. Pozostali dwaj uczniowie mogli studiowad na kierunkach pedagogicznych i tzw. deficytowych. W latach 70. deficytowym kierunkiem była m.in. farmacja. W wyjątkowych przypadkach można było studiowad za granicą np. w Moskwie lub w Berlinie, ale trzeba się było wykazad bardzo dobrą znajomością języka obcego. 19 Coraz więcej uwagi zwracano na bezpieczeostwo i higienę pracy w szkole. Pojawiły się kontrole stanu sanitarno-technicznego budynków. Baczniej przyglądano się planom nauczania i sprzętowi, który musiał byd dostosowany do warunków rozwojowych uczniów. Wewnątrz budynków szkolnych pojawiły się toalety, natryski i szatnie. W programach nauczania pojawiły się treści profilaktyczne - o szkodliwości nałogów, ochronie środowiska i z higieny żywienia. Wprowadzono obowiązkowe przerwy śródlekcyjne (dwiczenia ruchowe). W roku szkolnym 1970/1971 utworzono klasy o profilu plastycznym i muzycznym. Opracowano szkolny program preorientacji zawodowej. Znalazły się w nim takie zagadnienia jak: współpraca z poradnią wychowawczo-zawodową, projekcje filmów tzw. zawodoznawczych, wycieczki do zakładów pracy, szkolny kącik preorientacji zawodowej. Osobą odpowiedzialną za realizację tej problematyki była Franciszka Młynarczyk. Po wielu latach oczekiwao, internat dziewcząt został wreszcie przeniesiony do nowego 2-piętrowego budynku przy szkole. Młodzież zastała w nim 4-osobowe pokoje, dużą i jasną świetlicę, stołówkę, doskonałe warunki higieniczno-sanitarne oraz pełne zaplecze gospodarcze: kuchnię, magazyn artykułów spożywczych i kotłownię. Kilka pomieszczeo wygospodarowano na mieszkania dla nauczycieli. Po wielu latach zmagao z ciasnotą, brakiem wody, złym stanem wyposażenia szkoły młodzież wreszcie doczekała się właściwych warunków do nauki. W roku szkolnym 1971/72 wprowadzono podział roku szkolnego na trzy okresy nauczania. Okres pierwszy rozpoczął się 2 września i zakooczył 30 listopada, drugi trwał od 1 grudnia do 10 marca. Trzeci zakooczył się 26 czerwca. 14 października 1972 r., po raz pierwszy uroczyście obchodzono Dzieo Nauczyciela. Święto to powiązano z rocznicą powołania Komisji Edukacji Narodowej, by podkreślid znaczenie nauki i role pracy nauczycieli. Kolejny rok ogłoszono Międzynarodowym Rokiem Kopernikowskim. W ramach inauguracji tego wydarzenia w dniu 18 października 1972 r. odbyła się wieczornica, na którą zaproszono majora, ułana Rzeczypospolitej „Wowkę” Włodzimierza Brodeckiego. 9 W dniu 17 lutego 1973 r. szkolna drużyna ZHP przygotowała Sesję Kopernikowską, na którą przybyło wielu nauczycieli powiatu chełmskiego oraz instruktorów ZHP. Na spotkaniu wygłoszono kilka referatów okolicznościowych, wysłuchano montażu słowno-muzycznego oraz oglądano wystawę plakatów i gazetek ściennych o tematyce kopernikowskiej. W maju 1973 r. powołano Gromadzki Komitet Obchodów „Dni Oświaty Książki i Prasy” w składzie: Józef Krzysiak (naczelnik gminy Siedliszcze), Jadwiga Pękała (sekretarz GRN), Jan Strąkowski (kierownik szkoły podstawowej), Władysław Rodzeo (kierownik Biblioteki Gromadzkiej w Siedliszczu), Zdzisław Borys (sekretarz PZPR), Eugeniusz Rymut (dyrektor LO), Stanisław Błaszczuk (bibliotekarz), Tadeusz Mazurek (naczelnik poczty), Jan Lipczak (kierownik Klubu Rolnika w Kuliku) i Teresa Klin (kierownik Domu Książki w Siedliszczu). W ramach obchodów w dniach 6-21 maja przez siedliski radiowęzeł odbyły się pogadanki10. Zorganizowano dwa kiermasze i loterie książkowe, zgaduj-zgadulę, wieczór postaci literac9 Włodzimierz „Wowka” Brodecki, kawalerzysta i człowiek teatru, w sposób niezwykle interesujący opowiadał o swoich pasjach jakimi są: koo, historia i teatr. Zorganizował rajdy konne m.in. do Berlina, szlakiem gen. Stanisława Maczka nad Kanał La Manche i na Monte Cassino. 10 Na rynku na słupach elektrycznych zainstalowano głośniki połączone z centralką w Urzędzie Pocztowym. W ten sposób można było przeprowadzad rozmowy, słuchad muzyki i transmisji z Wyścigu Pokoju. 20 kich połączony z wieczorkiem tanecznym w Kuliku, przegląd książek w Bibliotece Gromadzkiej w Siedliszczu. Ponadto nauczyciele przeprowadzili pogadanki na godzinach wychowawczych. W miesiącach od stycznia do czerwca członkowie ZMW prowadzili zajęcia z zakresu wychowania obywatelskiego, których cykl szkoleniowy składał się z 4 etapów: „Świat się zmienia”, „Kraj się zmienia”, „Wieś się zmienia” i „Zmieniamy siebie”. W roku szkolnym 1973/74 wprowadzono „Program działao na lata 1973-75 Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego” oparty na założeniach programowych znanego pedagoga Heliodora Muszyoskiego. W związku z tym na posiedzeniu RP w dniu 27 maja podjęto szereg działao mających na celu uaktywnienie pracy z uczniem zdolnym oraz zwrócenie uwagi na wyposażenie szkoły w sprzęt i w pomoce dydaktyczne. W trakcie spotkania dyrektor szkoły poinformował Radę o wprowadzanym od przyszłego roku szkolnego nowym przedmiocie nauczania Przygotowaniu do życia w rodzinie socjalistycznej. Przytoczył też kilka postanowieo z uchwalonej w 1972 r. „Karty praw i obowiązków nauczycieli”, m.in. przypomniał o obowiązku podejmowania różnych form dokształcania i doskonalenia zawodowego. Przestrzegał też, że po 1985 r. nie będzie się zatrudniad nauczycieli bez wyższego wykształcenia. W dniu 3 września 1973 r. podczas inauguracji roku szkolnego 1973/74 otwarto nowy budynek szkoły. W uroczystości przecięcia wstęgi uczestniczyli zaproszeni goście - Ryszard Szczygieł (gminny dyrektor szkół), Eugeniusz Miszczuk (prezes GS w Siedliszczu) oraz Tadeusz Cios (przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego). We wrześniu 1973 r. odbyły się III Dni Siedliszcza. Festyn rozpoczęła „żakinada”. Barwny korowód młodzieży wyruszył spod szkoły i udał się do centrum osady. Uczestnicy przemarszu przebrali się w różnobarwne stroje wypożyczone z Powiatowego Domu Kultury w Chełmie. Na czele orszaku konnego na siedliski rynek wjechał przyodziany w strój turecki Zbigniew Gajewski. Tu z rąk włodarzy „miasta” młodzież otrzymała symboliczne „klucze do bram Siedliszcza”. W dniu 8 października 1973 r. obyła się uroczystośd XXX-lecia powstania Ludowego Wojska Polskiego, na którą zaproszono żołnierzy - majora J. Paciorka i plutonowego M. Kluczyoskiego z jednostki wojskowej w Chełmie. Duży wkład w przygotowanie akademii włożyła polonistka Irena Surdyk. Pod batutą Czesława Gromka dał koncert szkolny chór i zespół muzyczny. W dniu 14 października w sali gimnastycznej odbyła się akademia z okazji 200rocznicy powołania Komisji Edukacji Narodowej. Częśd artystyczną, na którą złożyły się recytacje wierszy przygotowała polonistka Teresa Błaszczuk. Uroczystośd była również okazją do złożenia ślubowania uczniów klas pierwszych. W roku szkolnym 1974/75 powołano kilka komisji i zespołów. Ich działalnośd miała na celu podniesienie poziomu pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Wśród nich wymienid można: 1. Komisję nowatorstwa pedagogicznego - Stanisław Błaszczuk, Jan Łuczyoski, Jan Strąkowski i Irena Surdyk. Zadaniem komisji było kontrolowanie realizacji wniosków rad pedagogicznych, praca z uczniem zdolnym oraz informowanie Grona Pedagogicznego o nowościach wydawniczych z zakresu literatury pedagogicznej. 2. Komisję ds. wzmożenia kontroli wewnętrznej - Władysław Hasiec (dyrektor szkoły), Krzysztof Młynarczyk (księgowy), Stanisława Puch (intendentka), Marian Hołub 21 (dozorca) oraz uczniowie Ewa Osypiuk i Zbigniew Mazurek. Celem działalności było „podnoszenie stanu mienia społecznego i zapobieganie niegospodarności”. 3. Zespół wychowawczy - Irenie Surdyk (kierownik), Celem zespołu było przeprowadzanie analizy zachowania uczniów, poznawanie warunków bytowych, doradztwo w zakresie przyznawania zapomóg i stypendiów. Do zadao zespołu należało też koordynowanie pracy organizacji szkolnych, kontrola prac społecznych, przygotowanie uczniów do olimpiady „Wiedza o Polsce i świecie współczesnym”. 4. Zespół ds. zdrowotności - Danuta Kicioska, Tadeusz Kluczyk, Henryka Małecka i Jan Bardak. Celem zespołu była troska o zdrowie i rozwój młodzieży szkolnej oraz składanie sprawozdao z wykonanych zadao na plenarnych posiedzeniach rad pedagogicznych. Podczas posiedzenia podano wytyczne do opracowania „Perspektywicznego planu pracy szkoły na lata 1975-80”. Dyrektor Władysław Hasiec polecił by od nowego roku szkolnego każda forma pracy z młodzieżą była w odpowiedni sposób udokumentowana. W tym celu wprowadzono dzienniki zajęd pozalekcyjnych, dzienniczki prac społecznych, dzienniczki olimpiad i uroczystości szkolnych. W ramach pracy wychowawczej wprowadzono zeszyty spostrzeżeo uczniów. Dyrektor zwrócił uwagę na obowiązek systematycznego czytania przez nauczycieli prasy, w tym wydawnictw partyjnych i traktowanie tego obowiązku, jako „chleb codzienny”.11 W tym roku szkolnym wszedł w życie „Kodeks Ucznia”. We wrześniu 1974 r. nawiązano współpracę z kilkoma instytucjami społecznymi i zakładami pracy - Urzędem Gminy w Siedliszczu, Jednostką Wojskową w Chełmie, Kopalnią Węgla Kamiennego w Bogdance, Przedsiębiorstwem Robót Górniczo-Wiertniczych w Cycowie oraz Wojewódzką Komendą Straży Pożarnej w Chełmie. Funkcję pełnomocnika ds. ochrony przeciwpożarowej powierzono Janowi Strąkowskiemu i Janowi Janczarkowi. W dniach 22-23 września 1974 r. odbyły się IV Dni Siedliszcza. Tym razem festyn ten połączono z gminnym świętem plonów. Główna uroczystośd „Dni …” odbyła się na boisku sportowym na „basenie” przy ulicy Szpitalnej12. Oprócz tradycyjnej „żakinady” rozegrano mecz piłki nożnej. W tym czasie spora grupa uczniów Liceum trenowała piłkę nożną w LZS Siedliszcze. Wśród uzdolnionej piłkarsko młodzieży wymienid można Wiesława Chachaja, Józefa Dziewulskiego, Piotra Gargola, Witolda Miszczuka i Ireneusza Wołka. W grudniu 1974 r. przy szkole otwarto szkolny gabinet lekarski, który 3 razy w tygodniu służył opieką medyczną. Gabinet otwarty był w godz. 12-15. Praca lekarza szkolnego polegała głównie na monitorowaniu i korygowaniu stanu zdrowia uczniów. Obowiązki lekarza szkolnego w latach 1974-78 pełnił fel. med. Jan Bardak, a po nim w 1979 r. lek. med. J. Kot. W okresie zimowym wprowadzono obowiązek tzw. drugiego śniadania. W styczniu 1975 r. podczas szkolnej zabawy choinkowej wystąpił szkolny zespół wokalno-muzyczny. Zespół zabawiał uczestników do późnych godzin wieczornych. Takie piosenki jak „Wspomnienie”, „Biały miś” i „Córka grabarza” były tak popularne, że powtarzano je wielokrotnie. Zespół bardzo podobał się przybyłej na zabawę młodzieży z LO w Rejowcu i z Technikum Mechanicznego w Chełmie. Powodzeniem cieszył się gośd specjalny z Afryki, 11 12 Księga protokołów RP z dnia 31 sierpnia 1974 r. Potocznie nazywany kompleks obiektów sportowych 22 Gwinejczyk studiujący w Polsce Diallo Djibrill13. Zrobiono z nim wiele pamiątkowych fotografii. W dniu 6 maja 1975 r. w sali gimnastycznej odbył się koncert znanych śpiewaków operowych - Leokadii Rymkiewicz-Ładysz, Bernarda Ładysza i prof. Jerzego Gaczka, nauczyciela Wiesława Ochmana. W repertuarze śpiewaków znalazły się pieśni Stanisława Moniuszki i Karola Szymanowskiego. Warto zaznaczyd, że w tym czasie raz w miesiącu (w poniedziałek) koncertowali muzycy Filharmonii w Lublinie. Gośdmi „szkolnej estrady” były też czołowe zespoły młodzieżowe lat 70. – „Czerwone Gitary”, „Partita” i „Wiatraki”. W roku szkolnym 1975/76 wprowadzono nowy przedmiot Przysposobienie do życia w rodzinie oraz zajęcia fakultatywne w klasach trzecich i w czwartych. Zorganizowano wieczornice poświęcone - Rocznicy LWP, 111 rocznicy urodzin Stefana Żeromskiego, poezji Władysława Broniewskiego oraz konkursy - z okazji 53-rocznicy powstania ZSRR i 32rocznicy wyzwolenia Warszawy. Sobota stała się „dniem bezmundurowym” w efekcie czego młodzież mogła ubierad się w miarę swobodnie. W pozostałe dni nadal obowiązywał strój uczniowski – szkolny mundurek koloru granatowego oraz biała bluzka lub koszula. We wrześniu i październiku Kuratorium Oświaty w Chełmie przeprowadziło wizytację szkoły, pierwszą od 1969 r. Uczestniczyło w niej 15 wizytatorów-metodyków, a przedmiotem kontroli była dokumentacja szkolna oraz realizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego. Podsumowując kontrolę wizytator Maria Turkiewicz wysoko oceniła pracę szkoły. W II semestrze roku szkolnego 1975/76 zorganizowano 7 rajdów rowerowych i pieszych. Podczas jednego z nich wykonywano prace przy budowie huty Katowice (ok. 360 godz.). Młodzież szkolna przepracowała też w PGR-ach w Bezku i w Mogielnicy (3930 godz.). W ramach akcji zbiórki surowców wtórnych zebrano 832 kg złomu. Uzyskany dochód przekazano na budowę Centrum Zdrowia Dziecka. Zmieniło się otoczenie szkoły. Powstały ogródki i klomby kwiatowe, posadzono wiele drzew i krzewów, zainstalowano ławki. Otoczenie szkoły stało się miejscem chętnie odwiedzanym przez uczniów. Wśród prac społecznych na rzecz środowiska wymienid można zasypywaniu wykopów.14 Do wiejskiej sieci wodociągowej podłączono szkołę i internat. W dniu 7 grudnia 1977 r. oddano do użytku nowy internat dla chłopców. Ten dwupiętrowy budynek mieścił 8 sal sypialnych, mieszkania dla nauczycieli, gabinet lekarski i pracownię geologiczną. Przy internacie powstała „zielona sala” wyposażona w urządzenia do dwiczeo siłowo-gimnastycznych. W dniu 16 marca 1978 r. gmina Siedliszcze była gospodarzem Przeglądu Dorobku Kulturalnego Gmin województwa chełmskiego. Młodzież Liceum godnie reprezentowała gminę w wielu dyscyplinach sportowych, a występy artystyczne uświetnił szkolny zespół instrumentalny i wokalny „Babetki”. W dniu 9 czerwca 1978 r. w Zespole Szkół Skórzanych w Chełmie odbyła się uroczystośd wręczenia nagród - „Złotej tarczy z laurem”15. Otrzymali je - Eugeniusz Doleba, Jerzy Sawicki i Elżbieta Wójciszyn. W czerwcu za kwotę 30 tys. zł zakupiono sztandar szkolny. W roku szkolnym 1978/79 dyrektorem szkoły została Irena Surdyk, absolwentka Liceum. Jednym z pierwszych przedsięwzięd nowego dyrektora było przygotowanie szkoły do nada13 Dr Djibrill Diallo obecnie pełni funkcję dyrektora United Nations New York Office of Sport for Development and Peace w Nowym Jorku 14 W 1975 r. w Siedliszczu wybudowano sied wodociągową. 15 Odznaka przyznawana przez Kuratora Oświaty i Wychowania 23 nia imienia i wręczenia sztandaru. Uroczystośd odbyła się 1 października 1978 r. Patronem szkoły został „marszałek dwóch narodów” Konstanty Rokossowski16. Uroczystośd zaszczycił obecnością płk Franciszek Fiutek, szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Lublinie. W dniu 21 maja 1979 r. na zaproszenie młodzieży do Siedliszcza przyjechała Janina Jaworska, kresowiaczka, świadek zbrodni UPA na Wołyniu i uczestniczka powstania warszawskiego 1944 r. W roku szkolnym 1978/79 powołano Zasadnicze Liceum Rolnicze. Pierwsza klasa ZLR liczyła 35 uczniów. W programie nauczania pojawiły się przedmioty zawodowe – produkcja roślinna, produkcja zwierzęca, ekonomika i organizacja gospodarstw domowych, technologia produkcji specjalizującej i mechanizacja rolnictwa. W dniu 14 grudnia 1979 r. odbył się „3. Sejmik Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych”. Program spotkania zawierał: referat „Rozwój ruchu turystycznego i krajoznawczego”, sprawozdanie z „Ogólnopolskiego Zlotu Młodzieży PTSM w Bielsku-Białej”, sprawozdanie z udziału w „Ogólnopolskim Rajdzie Grunwaldzkim” oraz zwiedzanie szkolnej izby pamięci i sali geologii i krajoznawstwa. Na dziedziocu Zamku Królewskiego na Wawelu (1976) W dekadzie lat 70. w Liceum podjęto starania o odpowiednio wysoki poziom nauczania, zapewniający skuteczną rekrutację do klas pierwszych. Do programu nauczania wprowadzono zajęcia fakultatywne (pierwszy raz w 1971 r.) prowadzone metodami zbliżonymi do uniwersyteckich. Uwaga szkoły w dużej mierze skierowana została również na kształcenie politechniczne i preorientację zawodową. Niezwykle ważną rolę w tym czasie odgrywało 16 Pomysł Władysława Haśca, by patronem została „2 Armia Wojska Polskiego” upadł ze względów politycznych 24 wychowanie przez pracę. Podobnie jak w latach 60. powszechnym obowiązkiem uczniów i nauczycieli był udział w pracach społecznych. Osobą odpowiedzialną za tę sferę życia szkoły był specjalnie powoływany nauczyciel – pełnomocnik. W latach 1972-78 funkcję tą pełnił Jan Strąkowski. Osobliwością dekady był udział młodzieży w tzw. niedzielach czynu młodzieżowego. Te przymusowe prace organizowane były przez władze, najczęściej w niedziele i święta. Z reguły polegały na sprzątaniu terenu przed budynkami publicznymi, grabieniu śmieci, sadzeniu drzewek itp. Efektem tego typu akcji w Siedliszczu była strzelnica, przebudowa ulic, zalesianie terenów zielonych. Tradycyjnie angażowano młodzież do prac społecznych w PGR-ach. W 4-dniowych akcjach „wykopkach” sprzątano płody rolne – ziemniaki i kukurydzę. Aktywnie rozwijała się współpraca z wojskiem. Corocznie młodzież uczestniczyła w wakacyjnych obozach wojskowych w Tomaszowie Lubelskim i w Dubience. Żołnierze z jednostek wojskowych z Chełma i z Lublina byli częstymi gośdmi na uroczystościach szkolnych. Absolwenci Liceum często kontynuowali naukę na wyższych i podoficerskich szkołach wojskowych. Wielu z nich szkoły takie ukooczyło i kontynuowało bądź kontynuuje karierę w strukturach polskiej armii. Współpraca z Kopalnią Węgla Kamiennego w Bogdance zaowocowała wsparciem finansowym dla szkoły. W 1975 r. utworzoną w szkole „Izbę geologiczną”, a delegacje górników zapraszano na uroczystości szkolne. Bardzo dobrze układała się współpraca ze strukturami straży pożarnej w Siedliszczu i w Chełmie. Powstały młodzieżowe drużyny pożarnicze, które reprezentowały szkołę w wielu konkursach i zawodach. Podjęto wiele przedsięwzięd mających na celu poprawę stanu bazy materialnej szkoły. Oddano do użytku nowy budynek szkoły i dwa budynki internatu. Unowocześniono wyposażenie klasopracowni, urządzono „zieloną salę”, zakupiono wiele pomocy dydaktycznych i sprzętu. Ogrodzono, uporządkowano i ozdobiono zielenią i kwiatami otoczenie szkoły. Ważną elementem życia szkoły były rajdy i obozy, wycieczki krajoznawcze, wycieczki do zakładów pracy. Dysponując własnym sprzętem turystycznym młodzież zwiedzała Lubelszczyznę i inne regiony kraju. Popularne były wycieczki rowerowe „na Bogdankę” i na Roztocze. W latach 70. liczba uczniów w szkole nadal utrzymywała się na wysokim poziomie. W roku szkolnym 1973/74 uczęszczało 287 uczniów. Nieznaczny spadek nastąpił po 1977 r. Prezentowany okres funkcjonowania szkoły cechowała duża stabilizacja kadry pedagogicznej. W latach 70. pracę podjęli następujący nauczyciele: Stanisław Błaszczuk (historia), Teresa Błaszczuk (jęz. polski), Tadeusz Demianiuk (matematyka), Zofia Dwornicka (jęz. rosyjski), Czesław Gromek (muzyka), Janina Hasiec (jęz. polski), Władysław Hasiec (geografia), Teresa Kijko (fizyka), Tadeusz Kluczyk (wychowanie fizyczne), Elżbieta Kocot (matematyka), Danuta Łuczyoska (chemia), Jan Łuczyoski (matematyka), Marek Mazur (matematyka), Eulalia Misiura (jęz. polski), Marek Mojski (historia), Katarzyna Niechaj (wychowanie fizyczne), Stanisława Ożga (chemia), Zbigniew Sopotnicki (jęz. niemiecki) i Zdzisław Wytrzyszczewski (wychowanie fizyczne) i wychowawcy internatu: Teresa Kluczyk i Ryszard Poliszuk. Za swą pracę często byli nagradzani. Wielu z ich otrzymało Złote Krzyże Zasługi i nagrody Ministra Oświaty i Wychowania. 25 Z KRONIKI SZKOLNEJ W latach 70. popularne były rajdy wędrowne i rowerowe z panem profesorem Janem Janczarkiem Tekst ślubowania z 1973 r. Ślubujemy rozpoczynać każdy rok szkolny z mocnym postanowieniem systematycznej i pilnej pracy przez codzienny wysiłek dla osiągnięcia jak najlepszych wyników w nauce. Ślubujemy kochać własną szkołę, dbać o jej dobre imię, przestrzegać regulaminu uczniowskiego. Ślubujemy z honorem wypełniać nasze patriotyczne obowiązki z Myślą o naszym przyszłym życiu i zasiedleniu szeregów „budowniczych nowej Polski”. 26 Czesław Gromek ze swoją klasą Pamiątkowe zdjęcie z wychowawcą - panem profesorem i panem profesorem Tadeuszem Demianiukiem (u dołu) 27 Czesławem Gromkiem (u góry) L A T A 1980-89 Dekada lat 80. to okres kolejnych zmian struktury programowej szkolnictwa średniego. Ich wyznacznikami były daty następnych reform systemu oświatowego. Już na początki dekady Sejm podjął uchwałę wstrzymującą reformę strukturalną systemu edukacji z 1973 r., uzasadniając to brakiem odpowiednich warunków do jej wprowadzenia. Od 1 września 1981 roku wprowadzono do szkół pięciodniowy tydzieo nauki szkolnej z wolną sobotą oraz porozumienia władz oświatowych z nauczycielskimi związkami zawodowymi. W 1983 r. po raz ostatni przeprowadzony obowiązkowy egzamin maturalny z matematyki. W dniu 10 października 1984 roku Sejm PRL przyjął ustawę o zmianie ustawy „O rozwoju systemu oświaty i wychowania”, a MOiW program o nazwie „Główne kierunki i zadania w pracy wychowawczej szkół”. Był to okres nieustannych dyskusji oraz konsultacji środowiskowych, a także kolejnego nanoszenia zmian, poprawek i uzupełnieo. W latach 1987/88 MEN wprowadziło doraźne zmiany w programach nauczania. Pozwoliło to nauczycielom szerzej niż dotychczas wykorzystywad możliwośd indywidualnego doboru treści kształcenia i eliminowad zbędną wiedzę faktograficzną oraz hasła programowe o charakterze uzupełniającym i pomocniczym. W ramach modernizacji kształcenia wprowadzono się nowe uzupełniające przedmioty nauczania. O ich realizacji decydowała Rada Pedagogiczna, a uczniom pozostawiono możliwośd ich wyboru. W klasach IV były to religioznawstwo i etyka, a w klasach II i III: praktyki uczniowskie, elementy informatyki, wybrane zagadnienia z pedagogiki i psychologii, ochrona i kształtowanie środowiska, wiedza o prawie oraz informacja naukowa z elementami naukoznawstwa. Po 1989 r. zmniejszeniu uległa ilośd godzin nauczania. Zlikwidowany został podział klas na grupy podczas zajęd z biologii, fizyki, chemii oraz języków obcych. Częściowej likwidacji uległy także niektóre zajęcia pozalekcyjne tzw. koła zainteresowao. Ograniczone zostało finansowanie remontów i świadczeo rzeczowych (w tym pomocy naukowych). Dekada lat 80. w szkole zaznaczyła się wprowadzeniem równolegle do klas ogólnokształcących programu liceum zawodowego o profilu rolniczym. Powstało Liceum Zawodowe Ministerstwa Rolnictwa w Siedliszczu. Wykorzystując zgromadzony sprzęt rolniczy i zatrudniając kadrę wykształconą w akademiach rolniczych szkoła prowadziła w PGR w Bezku i w Mogielnicy „poligonową” naukę zawodu. W listopadzie 1980 r. odbyła się sesja popularno-naukową z okazji 150 rocznicy powstania listopadowego, na której młodzież wygłosiła okolicznościowe referaty. W dniach 8-18 grudnia 1980 r. Kuratorium Oświaty w Chełmie przeprowadziło wizytację szkoły. W dniu 14 grudnia 1980 r. odbył się „Wojewódzki Sejmik Turystyczny”. Spotkanie poświęcono tematyce ochrony przyrody i relacjom pomiędzy turystyką a środowiskiem przyrodniczym. W styczniu 1981 r. przeprowadzono „Konkurs wiedzy o życiu i twórczości Jana Kochanowskiego”. W dniu 17 lutego 1981 r. delegacja szkolna udała się na uroczystości pogrzebowe pierwszego dyrektora Liceum Kazimierza Strąkowskiego. Zmarłego pochowano na cmentarzu w Chełmie przy ul. Lwowskiej. W dniach 24-26 maja 1981 r. Marzena Domaoska uczestniczyła w „Konkursie Piosenki Radzieckiej”. Były to eliminacje na szczeblu centralnym.17 17 Finał konkursu – Festiwal Piosenki Radzieckiej odbywał się w Zielonej Górze od 1965 r. do kooca lat 80. 28 W dniu 21 grudnia 1981 r. po ogłoszeniu stanu wojennego odbyło się specjalne posiedzenie RP, na którym wprowadzono następujące zarządzenia: dyrektor ma prawo wprowadzenia dodatkowych godzin pracy, na każdej lekcji (w miarę możliwości) należy eksponowad treści patriotyczne, zawieszone zostają wszelkie imprezy rozrywkowe i konkursy, istnieje zakaz plakatowania, wstrzymane są wszelkie urlopu okolicznościowe z wyjątkiem ślubów itp., młodzież może wyjeżdżad z internatu jedynie wtedy, gdy przyjadą po nią rodzice, młodzież starsza może przebywad poza terenem szkoły do godz. 21, spotkania organizacji młodzieżowych mogą odbywad się jedynie w obecności nauczyciela opiekuna. W maju 1981 r. szkołę „odwiedziła” Najwyższa Izba Kontroli. Przedmiotem wizyty było „sprawdzenie stanu utrzymania obiektów oraz przestrzegania bezpieczeostwa i higieny pracy”. W listopadzie 1982 r. szkoła otrzymała wsparcie w postaci odżywek.18 Od 1984 r. opiekę nad młodzieżą przejęła szkolna służba zdrowia – lek. med. Halina Kaplar, fel. med. Antoni Garbacz i pielęgniarka B. Humieniuk. W roku szkolnym 1985/86 zorganizowano kilka wycieczek turystyczno-krajoznawczych i przedmiotowych. Były to - trzydniowa wycieczka do Wieliczki i w Pieniny, jednodniowa do Lublina, jednodniowa do Kazimierza, pięciodniowy biwak na Roztocze oraz wycieczki przedmiotowe do Cukrowni Krasnystaw, Zakładów Przemysłu Owocowo-Warzywnego w Chełmie, Huty Szkła w Chełmie. Poprzez aktywne uczestnictwo w spektaklach teatralnych i seansach filmowych wyrabiała się wrażliwośd intelektualna i estetyczna młodzieży szkolnej. W Teatrze im. J. Osterwy w Lublinie obejrzano „Zemstę”, „Tango”, Świętoszka” i „Wesele”. Za aktywną pracę w organizacji ZSMP kilku uczniów wyjechało na obóz do NRD. Byli to Małgorzata Jędrzejewska, Joanna Kaniowska, Agata Manaj, Alina Ożóg i Iwona Szczygieł. Organizacje młodzieżowe skupiały w swych szeregach wielu uczniów – ZSMP (100 uczniów), LOK (172 uczniów), TPPR (11 osób), ZHP (40 uczniów). W dniach 27-29 września 1985 r. nad jeziorem Rotcze w Grabniaku odbyło się spotkanie drużyn pożarniczych województwa chełmskiego. Podczas uroczystości 6. uczniów Liceum otrzymało złote odznaki za działalnośd w strukturach OSP. W dniach od 1 do 7 października 1985 r. w ramach akcji „Tydzieo Turystyki Młodzieży” zorganizowano kilka spotkao i wycieczek. Miały one na celu zainteresowanie młodzieży historią i przyrodą Lubelszczyzny. W ramach „Tygodnia” w dniu 2 października odbył się wieczór poezji turystycznej, 3 października przeprowadzono konkurs „Co wiesz o województwie i swojej miejscowości?”, a w dniach od 4-6 października młodzież wzięła udział w III „Turystycznym Zlocie Młodzieży <<Olszanka 85>>”. W dniach 20-24 listopada 1985 r. odbył się rajd w Góry Stołowe. W dniu 24 marca 1986 r. na posiedzeniu RP w ramach kursów przygotowawczych na wyższe uczel18 W 1982 roku na kartki było mięso, masło, cukier, kasze, słodycze, proszek do prania, buty, obrączki ślubne. Pieluchy (z tetry, o pampersach nikt nie słyszał) i śpioszki dla dzieci przez całe lata 80. sprzedawano za okazaniem karty ciąży. Reglamentacja objęła także wódkę (z możliwością zamiany na kawę) i papierosy: zamiast trzech paczek można było dostad 10 dag cukierków. W szczególnej cenie były kartki na benzynę. 29 nie wytypowano następujących uczniów: Danutę Ludyan, Krzysztofa Lewczuka, Annę Małecką i Barbarę Woźniak na UMCS, Dariusza Orłowskiego, Artura Plewko i Waldemara Madeja na Politechnikę Lubelską, a Wiesława Jędruszaka na Uniwersytet Warszawski. W dniach 16-20 kwietnia 1986 r. uczniowie klasy pierwszej wzięli udział w rajdzie w Beskidzie Śląskim. Kolejna grupa uczniów, tym razem z klasy drugiej udała się w ten sam region Polski w dniach 18-22 czerwca. Rok szkolny 1986/87 był rokiem „uczestnictwa w kulturze”. Priorytetowym zadaniem było upowszechnianie wśród nauczycieli i młodzieży różnych form spędzania czasu wolnego. Wznowiono wtedy popularne w latach 70. występy Filharmonii Lubelskiej. Oglądano takie ekranizacje kinowe jak „Cudzoziemka”, „Nad Niemnem”, „Noce i dnie”, „Potop” i „Granica”. Po raz pierwszy w historii szkoły powołano Rzecznika Praw Ucznia. Aktywnością wykazały się ZSMP, które skupiło wokół siebie 68 uczniów, ZHP – 94, ZMW – 25, TPPR – 62, LOK – 182, LOP – 188, PCK – 188, SKKT/PTSM – 26/21. W dniu 10 września 1987 r. na wzór „zachodni” odbyły się wyboru do Samorządu Szkolnego. Akcję poprzedzała „szeroka kampania propagandowa” oraz apel szkolny. W dniu 25 września 1987 r. podczas posiedzenia RP powołano zespół do spraw aktywizacji kulturalnej dzieci i młodzieży. Tworzyli go następujący nauczyciele: Irena Surdyk, Eulalia Misiura, Beata Sienicka, Teresa Kluczyk i Bogumiła Urban. W dniu 11 listopada 1987 r. zorganizowano apel z okazji 68-rocznicy Odzyskania przez Polskę Niepodległości. Od tego czasu Święto Niepodległości na stałe weszło do kalendarza uroczystości szkolnych. W dniu 12 listopada 1987 r. podczas posiedzenia RP dokonano analizy i oceny „dostania się” na studia wyższe absolwentów rocznika 1987. Okazało się, że na uczelnie wyższe dostało się jedynie 7 uczniów. Zdecydowana większośd (31 uczniów) podjęła naukę w szkołach pomaturalnych. Pięciu uczniów postanowiło zająd się pracą zawodową. W dniu 22 grudnia 1987 r. zorganizowano apel z okazji 90-rocznicy urodzin Patrona Szkoły Konstantego Rokossowskiego. Jak się okazało była to ostatnia uroczystośd poświęcona pierwszemu patronowi Liceum. Od tego czasu marszałek Konstanty Ksawerowicz na zawsze opuścił Polskę. W dniu 30 maja 1988 r. na apelu podsumowano wyniki „Konkursu czystości”. Trwał on od października i do kooca maja. W ramach konkursu powołano komisję, która cztery razy w miesiącu sprawdzała w klasach czystośd. Osiągnięcia klas wyeksponowano na tablicy Samorządu Uczniowskiego. W roku szkolnym 1987/88 do programów nauczania wprowadzono nowy przedmiot religioznawstwo. Utworzono pracownię komputerową, którą wyposażono w 7 „maszyn” typu Timex.19 Naukę informatyki prowadzono na zajęciach koła komputerowego. Był to pierwszy kontakt młodzieży licealnej z komputerem. Zajęcia, według opracowanego przez siebie programu prowadził Tadeusz Demianiuk. Ponadto w trakcie całego roku szkolnego realizowano „Program edukacji morskiej dzieci i młodzieży”. Na spotkania zapraszano miejscowych działaczy społecznych, m.in. Józefa Skrzyckiego, Mieczysława Dyszewskiego, Jarosława Kocota, Piotra Miszczuka – absolwenta, redaktora naczelnego Tygodnika Chełmskiego oraz ppłk wojska polskiego Tadeusza Serwackiego z Chełma. W dniu 14 października 1987 r. za wybitne zasługi w popularyzacji tradycji Wojska Polskiego oraz aktywny udział w działalności związkowej szkolne koło LOK zostało uhonoro19 Komputery Timex (prod. W Portugalii) wyposażone były w procesor taktowany zegarem 3,5 Hz, posiadały 48 KB pamięci RAM, a rolę dysku twardego pełniła kaseta magnetofonowa. Komputer pozwalał wyświetlad tekst w rozdzielczości 32x24 oraz obraz 512x192 pikseli. 30 wane medalem przyznanym przez Zarząd Główny LOK. W dniu 22 maja 1988 r. odbył się „Przegląd dorobku kulturalnego gminy Siedliszcze”. Młodzież szkolna przygotowała wystawę historyczną oraz występy artystyczne. Na szlaku w Bieszczadach. Pamiątkowe zdjęcie przy kamieniu upamiętniającym śmierd gen. Karola Świerczewskiego W roku szkolnym 1988/1989 nastąpiły istotne zmiany w systemie płac dla nauczycieli. Wprowadzono tzw. system widełkowy. Od tego roku szkolnego zaczął obowiązywad nowy regulamin prac Rady Pedagogicznej. W dniu 10 listopada 1988 r. z okazji 70-lecia Odzyskania przez Polskę Niepodległości przygotowano częśd artystyczną. Z historią tamtych wydarzeo zapoznał zebranych Feliks Braniewski. W latach 1986-88 przy szkole istniał nauczycielski zespół wokalno-muzyczny „Belferek”. W repertuarze posiadał piosenki harcerskie, turystyczne i szanty. Koncertował podczas wielu uroczystości szkolnych i gminnych. Uczestniczył w festynach nauczycielskich nad Jeziorem Białym, w Kumowej Dolinie i w Tuligłowach. W pracę zespołu zaangażowały się następujące osoby: Małgorzata Farian, Bożena Skorniewska, Sławomir Braniewski, Henryk Chlebiuk, Leszek Krawczak, Jarosław Matysiak, Sławomir Matysiak, Piotr Mazurek, Andrzej Stopa i ks. Konrad Sawicki. W roku szkolnym 1989/90 w regulaminie szkoły wprowadzono „ulgową innowację” polegającą na niewystawianiu ocen niedostatecznych trzynastego dnia każdego miesiąca. W dniu 12 listopada 1989 r. w centrum Siedliszcza odbyła się uroczystośd odsłonięcia pomnika ku czci poległych i pomordowanych w okresie wojny i okupacji mieszkaoców. Pomnik wykonano wg projektu Ireneusza Boguszewskiego, nauczyciela plastyki. Poświęcenia dokonał proboszcz miejscowej parafii ks. Janusz Krzak, a okolicznościowy referat wygłosił Feliks 31 Braniewski. W dniu 2 kwietnia 1990 r. na „Prima Aprilis” uczniowie mogli wykazad się umiejętnością z zakresu dydaktyki, prowadząc samodzielnie lekcje. Grono Pedagogiczne – Marek Mojski, Jerzy Krasnodębski, Danuta Lechowska, Małgorzata Martynek, Marek Mazur, Jan Janczarek (u góry), Danuta Kicioska, Eulalia Misiura, Irena Surdyk, Feliks Braniewski, Irena Hempel, Danuta Łuczyoska (u dołu) Mimo, że lata 80. nie były łatwe dla oświaty w Liceum działały różne organizacje i koła zainteresowao. Były to takie organizacje jak Samorząd Szkolny (Eulalia Misiura), ZSMP (Tadeusz Demianiuk), ZHP (Jan Janczarek, Małgorzata Farian), TPPR (Irena Hempel), LOK (Feliks Braniewski), PCK i LOP (Danuta Kicioska), OHP (Danuta Łuczyoska), SKKT i PTSM (Małgorzata Farian i Bogumiła Urban) i SKS (Urszula Gracz) oraz Koło Żywego Słowa (Eulalia Misiura). Niektóre z nich (ZHP i TPPR) z koocem lat 80. zakooczyły swoją działalnośd. W prezentowanym okresie czasu grono pedagogiczne w każdym roku szkolnym liczyło ok. 13-15 nauczycieli. Były to osoby z przygotowaniem pedagogicznym, posiadające wykształcenie wyższe magisterskie i inżynierskie (nauczyciele LZ). W dekadzie lat 80. pracę podjęli m.in. Witold Bąk (jęz. niemiecki), Ireneusz Boguszewski (plastyka), Małgorzata Farian (geografia), Krzysztof Gomółka (wych. fizyczne), Urszula Gracz (wych. fizyczne), Elżbieta Kardela (jęz. niemiecki), Kazimierz Korszeo (chemia), Małgorzata Martynek (jęz. niemiecki), Aldona Młynarczyk (filozofia), Beata Sienicka (jęz. niemiecki), a w LZ Jerzy Krasnodębski, Barbara Iwan, Edmund Stachurski i Hieronim Zonik. Po wieloletniej pracy w szkole na emeryturę odeszli Henryka Małecka i Jan Strąkowski. 32 Z KRONIKI SZKOLNEJ Pierwszy patron Liceum Marszałek Rokossowski Poczet sztandarowy w składzie: Anna Braniewska, Grzegorz Warchuł i Joanna Duda W pracowni geograficznej. Pamiątkowe zdjęcie z panią profesor Danutą Łuczyoską i panem profesorem Feliksem Braniewskim 33 Wycieczka do Wieliczki (1984). Grono Pedagogiczne: Franciszka Młynarczyk, Danuta Łuczyoska, Beata Sienicka, Irena Hempel, Danuta Kicioska, Tadeusz Demianiuk, Teresa Kluczyk, Małgorzata Farian, Marek Mazur, Renata Boguszewska, Irena Surdyk, Feliks Braniewski i Eulalia Misiura. 34 L A T A 1990-99 Przeobrażenia polityczne i gospodarcze, jakie się dokonały w Polsce po 1989 r. spowodowały zmiany w oświacie. Dotyczyły one przede wszystkim struktury programowej szkolnictwa. Nauczyciele uzyskali możliwośd kształtowania programów nauczania, zgodnie z posiadaną wiedzą i środkami dydaktycznymi. Początek lat dziewięddziesiątych to okres stopniowego, ale systematycznego wzrostu liczby młodzieży podejmującej naukę w liceach ogólnokształcących, głównie ze względu na załamanie się gospodarki. Młodzież koocząca szkoły zawodowe nagle zetknęła się z problemem bezrobocia. Spadła liczba urodzeo co w konsekwencji oznaczało spadek liczby uczącej się młodzieży i zamykania wielu wiejskich szkół podstawowych. W 1990 r., po blisko 40 latach, do szkoły powróciła religia. Pierwszym nauczycielem religii był ks. Henryk Borzęcki.20 W roku szkolnym 1991/92 dramatycznie spadły nakłady na oświatę co z oczywistych względów rodziło wiele problemów i prowadziło do napięd społecznych. Likwidacji uległy zajęcia szkolnych kół przedmiotowych, koła zainteresowao, płatne zastępstwa za nieobecnych w pracy nauczycieli. W 1991 r. Sejm RP przyjął ustawę „O systemie oświaty”, która całościowo zaczęła regulowad sprawy oświaty. W dniu 4 listopada 1991 r. przygotowano montaż muzyczno-poetycki ku czci Krzysztofa Kamila Baczyoskiego pt. „Byłem jak lipy szelest na imię mi było Krzysztof”. W dniu 26 października 1992 r. do Krakowa udała się delegacja nauczycieli, która wzięła udział w uroczystości pogrzebowej śp. dra Aleksandra Bałasza. Doktor Bałasz został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Popularnym miejscem pamiątkowych zdjęd były ławki przed szkołą 20 Ks. Henryk Borzęcki jest proboszczem Parafii pw M.B. Częstochowskiej w Białopolu 35 W listopadzie 1993 r. zorganizowano wieczór poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. W dniu 7 grudnia 1993 r. w świetlicy szkolnej odbyło spotkanie młodzieży z przedstawicielami Gminnej Komisji ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi w Siedliszczu reprezentowanej przez Antoniego Garbacza, Władysława Rodzenia i Tomasza Marciniaka. W programie spotkania był wykład, konkurs wiedzy i projekcja dwóch filmów dydaktycznych. W dniu 17 kwietnia 1993 r. delegacja młodzieży i nauczycieli wzięła udział w uroczystości pogrzebowej śp. Tadeusza Demianiuka, który został pochowany w rodzinnej miejscowości Konstantynowie. W roku szkolnym 1993/94 szkoła otrzymała pracownię komputerową wyposażoną w nowoczesny sprzęt komputerowy firmy Apple – 8 stacji roboczych, serwer oraz 3 drukarki atramentowe. Aktywnie działało kółko informatycznie pod kierunkiem Jerzego Cichowicza. W tym czasie systematycznie wydawano gazetką szkolną „Sfinks”, którą współredagowali uczniowie i nauczyciele. W dniu 2 stycznia 1994 r. w Liceum „zagrała” Orkiestra Świątecznej Pomocy. Uczniowie zbierali pieniądze na chore dzieci (ponad 4 mln. „starych” złotych). W dniu 7 kwietnia 1994 r. zorganizowano „Dni Otwarte Szkoły”. Na imprezę zaproszono uczniów klas ósmych Szkoły Podstawowej w Siedliszczu. W programie były pokazy komputerowe, zwiedzanie szkoły i częśd artystyczna. Rok 1995 przyniósł zapowiedź kolejnych zmian legislacyjnych w oświacie, obligując tzw. duże miasta do przejęcia i prowadzenia - jako zadania własne - szkół ponadpodstawowych i innych placówek. Z możliwości tej skorzystały też i niektóre gminy, m.in. w Rejowcu Osadzie liceum ogólnokształcące przejął lokalny samorząd. W dniu 1 lipca 1995 r. odbył się zjazd absolwentów roczników 1977-80. W imprezie uczestniczyło ponad 120 absolwentów i kilkunastu nauczycieli, m.in. Teresa Błaszczuk, Stanisław Błaszczuk, Feliks Braniewski, Czesław Gromek, Janina Hasiec, Władysław Hasiec, Tadeusz Kluczyk, Teresa Kluczyk, Franciszka Młynarczyk, Eulalia Misiura i Jan Strąkowski. Uroczystośd poprzedziła Msza św. w kościele parafialnym. „Słowo Boże” wygłosił ks. proboszcz Janusz Krzak. Po mszy złożono kwiaty i zapalono znicze na grobach nauczycieli. W ceremonii otwarcia zjazdu głos zabrali nauczyciele - Irena Surdyk (dyrektor szkoły), Feliks Braniewski oraz absolwenci Irena Domaoska i Józef Majewski. Spotkanie zakooczyło się zabawą taneczną z udziałem zespołu muzycznego Braci Romanowskich z Cycowa. Spotkanie było okazją wydania specjalnego numeru gazetki szkolnej Sfinks. W roku szkolnym 1997/98 dyrektorem zostaje dotychczasowy nauczyciel historii Wiesław Prażnowski. Jednym z pierwszych działao dyrektora było przeprowadzenie remontu sali gimnastycznej, przy której utworzono siłownię. Miejsce do dwiczeo wyposażono w nowoczesny sprzęt sportowy. W dniu 25 lipca 1998 r. na mocy uchwały o zmianie ustawy o systemie oświaty, zadecydowano o trójstopniowym ustroju szkolnym. Powstała 6-letnia szkoła podstawowa, 3letnie gimnazjum oraz 3-letnie liceum ogólnokształcące. Dla liceum oznaczało to zmniejszenie liczby klas i co się z tym wiąże zmniejszenie liczby uczącej się młodzieży. W dniach 11-12 października 1998 r. odbyła się autokarowa pielgrzymka maturzystów na Jasną Górę. W dniu 21 stycznia 1999 r. dokonano zmian w Statucie Szkoły. Dla uczniów osiągających bardzo dobre wyniki w nauce i w zachowaniu przewidziano możliwośd przyznania nagrody 36 pieniężnej.21 W dniach 25-26 marca 1999 r. odbyły się „Dni Otwarte Szkoły”, na które zaproszono młodzież klas ósmych okolicznych szkół podstawowych. W roku szkolnym 1998/99 zwiększono nabór do szkoły i po raz pierwszy utworzono trzy równoległe klasy – informatyczną, humanistyczną i biologiczną. W klasach tych wprowadzono innowacyjne programy nauczania. Nauczyciele – Janina Chrzaniuk, Bogusława Kozina i Sławomir Braniewski opracowali programy autorskie. Dnia 1 września 1998 r. rozpoczął działalnośd „Komitet Obchodów 50-lecia szkoły” w składzie: Wiesław Prażnowski, Piotr Miszczuk, Zbigniew Gajewski, Edward Hołub, Feliks Braniewski, Sławomir Braniewski, Irena Surdyk, Marek Mazur, Ryszard Dziewulski, Józef Krzysiak i Władysław Rodzeo oraz ks. dziekan Janusz Krzak. Z dniem 1 stycznia 1999 r. Liceum został przejęte przez samorząd terytorialny - Starostwo Powiatowe w Chełmie. W dniu 26 czerwca 1999 r. odbył się zjazd absolwentów wszystkich roczników. W spotkaniu udział wzięło około 430 absolwentów szkoły i ok. 70 zaproszonych gości, głównie nauczycieli. Przed częścią oficjalną w kościele parafialnym odprawiona została Msza św. W koncelebrze udział wzięli księża absolwenci Liceum w Siedliszczu. Homilię wygłosił ks. kan. Henryk Krukowski, proboszcz parafii w Horodle. Kolejnym punktem programu było złożenie kwiatów na grobach nauczycieli. W ceremonii otwarcia głos zabrali: Wiesław Prażnowski, Władysław Hasiec, Irena Surdyk i Sławomir Braniewski. W trakcie uroczystego „apelu” sprawdzono listę obecności. Ostatnim punktem programu był bal absolwentów i ognisko. Specjalnie na tą okazję przygotowano kilka publikacji: „Historię szkoły w Siedliszczu” autorstwa Feliksa Braniewskiego, „Wspomnienia o doktorze Bałaszu” Sławomira Braniewskiego i numer specjalny gazetki szkolnej „Sfinks”. Uczestnikom spotkania wręczono gadżety w postaci znaczków okolicznościowych, identyfikatorów, koszulek i długopisów. Dzieo Chłopaka w internacie 21 Protokół posiedzenia RP z dnia 21 stycznia 1998 r. 37 W dniu 17 września 1999 r. na posiedzeniu RP w drodze głosowania wybrano kandydata na patrona szkoły. Został nim wielki patriota, dyktator powstania styczniowego Romuald Traugutt. W trakcie głosowania brano pod uwagę kandydatury Aleksandra Bałasza, Kazimierza Andrzeja Jaworskiego i Bolesława Prusa. W dniu 17 grudnia 1999 r. odbył się konkurs wiedzy z zakresy znajomości problematyki antyalkoholowej. Konkurs zorganizowano przy współudziale Gminnej Komisji ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi w Siedliszczu. Wzięło w nim udział 26 uczniów. W dniu 16 marca 2000 r. odbyło się „I Forum Młodzieży Katolickiej”. Było to spotkanie młodzieży szkolnej pochodzącej ze szkół podstawowych okolicznych gmin. Spotkanie rozpoczęło się Mszą św. odprawioną przez ks. Janusza Krzaka. Słowo Boże wygłosił duszpasterz młodzieży archidiecezji lubelskiej ks. Mieczysław Puzewicz. W roku szkolnym 1999/2000 utworzono nową pracownię komputerową, którą wyposażono w cztery nowe komputery typu IBM PC. Przy urządzeniu wystroju pracowni aktywnie pracowało kilkunastu uczniów. W ramach prac samodzielnie ułożono panele ścienne i kasetony. W dniach 27-28 stycznia 2000 r. odbyły się „przenosiny” biblioteki szkolnej z II piętra do pomieszczenia na parterze. Do biblioteki zakupiono wiele pozycji książkowych, sprzęt audiowizualny oraz regały na książki. W dniu 17 lutego 2000 r. „wszedł w życie” Wewnątrzszkolny System Oceniania (WSO). Powołanie go poprzedziły szkoleniowe rady pedagogiczne, uczestnictwo w kursach, a także konsultacje z uczniami i rodzicami. WSO naszej szkoły daje uczniom i rodzicom dokładny obraz systemu oceniania. Zawiera jasno określone kryteria przedmiotowe, sprecyzowane zasady i formy sprawdzania wiedzy, uwzględnia zaistnienie sytuacji odwoławczych, a także dokładnie precyzuje obowiązki nauczycieli dotyczące przeprowadzania kartkówek, sprawdzianów i prac klasowych. Podsumowując dekadę lat 90. należy stwierdzid, że szkoła przebrnęła „bezboleśnie” przez przemiany ustrojowe. Podobnie jak w latach ubiegłych starannie przygotowywano młodzież do egzaminu dojrzałości, do studiów wyższych, intensywnie kształtowano zainteresowania uczniów poprzez uczestnictwo w olimpiadach i konkursach przedmiotowych. Znacznej poprawie uległa baza lokalowa szkoły, wyposażona w nowoczesny sprzęt dydaktyczny. Z inicjatywy dyrekcji, psychologa i nauczycieli stosowano różne środki zapobiegające drugoroczności, m.in. zajęcia wyrównawcze, praca w kołach zainteresowao, częsty udział w imprezach kulturalnych, spektaklach teatralnych, konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Znaczącym wydarzeniem były sesje popularno-naukowe poświęcone rocznicy powstania styczniowego, podczas których uczniowie mogli wykazad się wiedzą historyczną dotyczącą tej problematyki. Ponadto uczniowie wykazywali się wiedzą przyrodniczą, historyczną, geograficzną, o Unii Europerskiej, o Polsce i świecie współczesnym. Wykonywali też prace plastyczne, brali udział w wielu plenerach malarskich. Uczestniczyli w konkursach literackich, olimpiadach zdrowego żywienia, konkursach o problematyce antyalkoholowej i antynikotynowej. Uczniowie wykazywali się nie tylko swą wiedzą, ale także umiejętnościami sportowymi. Brali czynny udział w organizowanych w Chełmie „Biegach Niepodległości”. Odnosili sukcesy w zawodach sportowych na szczeblu powiatu. W koocu lat 90. Liceum zyskuje na znaczeniu, świadczy o tym duża ilośd sukcesów i wysoki poziom nauczania. Ma to przełożenie na ilośd kandydatów, którzy chcą uczęszczad do Liceum w Siedliszczu. W 1998 r. po raz pierwszy w historii Szkoły utworzono trzy klasy 38 pierwsze o profilach – informatycznym, dziennikarskim i biologicznym. Nową jakością dydaktyczną w życiu szkoły był wielki wzrost popularności zachodnioeuropejskich języków obcych, oprócz języka rosyjskiego i języka niemieckiego wprowadzono język angielski. W początkowym okresie zatrudniano anglistów z zewnątrz, z Ukrainy. Pod koniec dekady w Szkole rozpoczęli pracę „świeżo upieczeni” absolwenci chełmskiego „College”. Ogromną popularnością cieszyła się informatyka. Chod pierwszy kontakt z tym przedmiotem młodzież miała we wrześniu 1987 r. to jednak wyposażenie Szkoły w nowoczesne komputery (pracownia Macintoshy) gwarantowało wysoki poziom nauczania. W ramach kółka informatycznego po raz pierwszy w Szkole ukazała się szkolna gazetka Sfinks. Od 1998 r. Liceum oferuje uczniom udział w zajęciach klasy autorskiej o rozszerzonym programie nauczania „Elementów informatyki”. Swoistym signum temporis stało się przywrócenie w szkole w 1990 r. nauki religii. Podobnie jak w 1948 r. nastąpiło to z pomocą dydaktyczną i duszpasterską księży miejscowej parafii rzymsko-katolickiej. Tradycje turystyczne szkoły zostały wzbogacone o coroczne pielgrzymki maturzystów do Częstochowy. Od 1992 r. działa Samorząd Uczniowski, którego członkowie wspólnie z przedstawicielami rodziców i grona pedagogicznego uczestniczą w pracach nad „Statutem Szkoły”. Demokratyzuje się działalnośd SU. W 1994 r. po raz pierwszy przewodniczący Samorządu Uczniowskiego jest wybierany w bezpośrednim, powszechnym i tajnym głosowaniu. Wybory poprzedzone są kampanią wyborczą prowadzoną przez kandydatów i ich „sztaby wyborcze”. W latach 90. pracę w LO w Siedliszczu podjęli: Renata Boguszewska (plastyka), Sławomir Braniewski (informatyka), Leonid Buczacki (jęz. niemiecki), Janina Chrzaniuk (biologia), Jerzy Cichowicz (informatyka), Maria Drozd (matematyka), Ilona Dudek (jęz. niemiecki), Lucjan Dworucha (matematyka), Grzegorz Hopaluk (informatyka), Wojciech Iwaniuk (historia), Stefania Jastrzębska (chemia), Bogusława Kozina (jęz. polski), Tomasz Malczewski (geografia), Janina Parulska (chemia), Barbara Perzyoska (chemia), Anna Piasecka (jęz. niemiecki), Wiesława Plewko (jęz. rosyjski), Wiesław Prażnowski (historia, wos), Małgorzata StarkoGolonka (biblioteka, wos), Maria Stopa (matematyka), Alina Szczepanek (jęz. niemiecki), Teresa Świś (chemia), Maria Tłustniak (jęz. angielski), Maria Wierzchoś (chemia) i Mirosław Wójtowicz (geografia). 39 Z KRONIKI SZKOLNEJ Zjazd absolwentów 1995 r. Pani dyrektor Irena Surdyk w taocu „chodzonym” z panem profesorem Janem Strąkowskim Zjazd absolwentów 1999 r. Przemówienie pana dyrektora Władysława Haśca Zjazd absolwentów 1995 r. Na spotkanie oficjalne przybyło ponad 500 osób 40 LATA 2000 -2009 W nowe tysiąclecie polskie szkoły wprowadził rząd AWS Jerzego Buzka kolejnymi reformami systemu edukacji. Z początkiem roku szkolnego 2002/2003 utworzono 3-letnie licea ogólnokształcące i profilowane, 4-letnie technika oraz 2 i 3-letnie zasadnicze szkoły zawodowe. Z początkiem roku szkolnego 2002/2003 zbiegły się w Liceum wydarzenia otwierające nowy jego etap działalności. Po raz pierwszy progi szkoły przystąpili absolwenci trzyletnich gimnazjów. Rozpoczęła się działalnośd trzyletniego Liceum, pracującego w oparciu o nową podstawę programową. Jednocześnie w klasach trzecich i czwartych naukę kontynuowali uczniowie liceum czteroletniego. Istotną zmianą było także wprowadzenie zewnętrznego mierzenia jakości pracy szkół. Ostatecznym sprawdzianem miały byd egzaminy zewnętrzne, jednolite, obiektywne i porównywalne w całym kraju. W szkole podstawowej reforma zapowiadała sprawdzian dla szóstoklasistów, w gimnazjum - egzamin gimnazjalny, a w Liceum - egzamin maturalny. W dniu 13 listopada 2000 r. na posiedzeniu RP przyjęto „Plan Rozwoju Szkoły na lata 2000-2003”. W dniu 13 października 2001 r. z okazji „Dnia Nauczyciela” delegacja pedagogów uczestniczyła w spotkaniu z ks. arcybiskupem Józefem Życioskim. Spotkanie poprzedziła uroczysta Msza św. w Katedrze Lubelskiej. W dniach 20-26 marca 2001 r. Kuratorium Oświaty w Lublinie przeprowadziło mierzenie jakości pracy LO w Siedliszczu. W roku szkolnym 2001/2002 szkoła otrzymała nowoczesną pracownię komputerową wyposażono w 20 komputerów i drukarki. W dniu 10 października 2001 r. odbyła się „Parafiada Młodzieży”, w której udział wzięły licea z Dubienki, z Siedliszcza oraz Zespół Szkół Rolniczych w Okszowie. Uroczystośd poprzedziła Msza św. odprawiona w kościele parafialnym przez z ks. Janusza Krzaka. Następnie rozegrano zawody sportowe w piłce nożnej, siatkowej i w koszykówce. W dniu 16 października 2001 r. z okazji Dnia Papieskiego zorganizowano wystawę znaczków Poczty Polskiej. Prywatne zbiory udostępnił zwiedzającym Krzysztof Gomółka. W styczniu 2002 r. uczniowie: Robert Braniewski, Marcin Czarnecki, Kamil Krupka, Kamil Lekan, Marcin Grzesiuk, Andrzej Grzywna – zdobyli certyfikat „Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych” (ECDL). Przy zdobyciu tego ważnego dla informatyków dokumentu trzeba było wykazad się wiedzą z siedmiu działów informatyki. W styczniu 2002 r. wykonano projekt szkolnej witryny internetowej. Znalazły się na niej najważniejsze informacje o Liceum – krótka historia, kalendarium wydarzeo, sylwetki nauczycieli. Witrynę opublikowano na serwerze Miejskiej Sieci Komputerowej w Lublinie (Lubman) pod adresem http://www.siedliszcze.lublin.pl. W kwietniu 2002 r. wydano „Informator o szkole”. Była to publikacja skierowana do uczniów szkół gimnazjalnych. Zaprezentowano w niej ofertę edukacyjną szkoły na nowy rok szkolny oraz główne osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Skład publikacji przeprowadzono na zajęciach koła komputerowego. W dniu 7 września 2002 r. odbyła się piesza pielgrzymka do Chełma. Ze względu na remont trasy Chełm-Lublin pielgrzymka udała się inną niż tradycyjnie drogą - przez Mogielnicę, Bezek, Julianów i Nowosiółki. Pielgrzymom przewodniczył ks. Witold Gąciarz. W dniach 28-29 września 2002 r. odbyła się autokarowa pielgrzymka maturzystów do Krakowa, Oświęcimia i Częstochowy. Młodzież uczestniczyła w Drodze Krzyżowej Wałami Jasnogórskimi. 41 W dniu 8 października 2002 r. odbyła się koleżeoska lekcja katechezy, którą poprowadził ks. Witold Gąciarz. Uczestniczyli w niej wszyscy księża i katecheci Dekanatu Siedliszcze. W dniu 20 października 2002 r. w Izbie Pamięci Narodowej „gościł” znany polski biolog i genetyk, rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr hab. Piotr Węgleoski. „Szukając swoich korzeni” rektor zapoznał się z „siedliską historią rodu” oraz zobaczył zgromadzone w izbie eksponaty. Następnie w towarzystwie ks. Janusza Krzaka, Hieronima Zonika, Wiesława Prażowskiego oraz Sławomira Braniewskiego udał się na cmentarz parafialny do Pawłowa gdzie znajduje się grobowiec rodzinny Węgleoskich. W dniu 17 stycznia 2003 r. w szkole przeprowadzono konkurs plastyczny na temat „Portret przyrody”. Tematem prac były pejzaże najbliższej okolicy. W lutym 2003 r. certyfikat ECDL zdobyli uczniowie - Monika Derecka, Adam Palestrant, Grzegorz Słaby, Marcin Kościarz, Artur Rabiak, Michał Szulc, Andrzej Hołub, Konrad Tomaszewski i Grzegorz Czmuda. W roku szkolnym 2003/2004 utworzono Zespół Szkół w Siedliszczu, do którego weszło liceum ogólnokształcące oraz policealne studium zawodowe. Do klasy pierwszej Policealnego Studium Zawodowego w Siedliszczu o specjalności technik informatyk przyjęto 23 słuchaczy. W programie studium znalazły się takie przedmioty jak projektowanie grafiki komputerowej, zarządzanie bazami danych, obsługa systemów operacyjnych oraz aplikacje biurowymi (na poziomie zaawansowanym). Forum Młodzieży Katolickiej zgromadziło ponad 200 uczniów z okolicznych szkół gimnazjalnych Zorganizowano też akcje charytatywne –„Góra grosza”, „Pomóż i Ty”, „Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy” oraz konkursy - „Szkoła z klasą”, „Szkoła Sukcesu”, „Konkurs na scenariusz w giełdzie papierów wartościowych”. W październiku 2003 r. Liceum podjęło decyzję o przystąpieniu do wspólnej akcji „Gazety Wyborczej” i Centrum Edukacji Obywatelskiej „Szkoła z klasą”. Aby uzyskad certyfikat 42 Szkoła musiała pozytywnie zaliczyd sześd zadao. Do realizacji każdego z nich powołano trzyosobowy zespół nauczycieli. Koordynatorem projektu został Sławomir Braniewski. W dniach 17-18 października 2003 r. odbyła się uroczystośd nadania szkole imienia Romualda Traugutta. Program uroczystości przedstawiał się następująco: Dzieo pierwszy - wystąpienie dyrektora szkoły Wiesława Prażnowskiego, cześd artystyczna, referaty – „Powstanie styczniowe w Siedliszczu i okolicach” oraz „Biografia Romualda Traugutta”, quiz historyczno-literacki, wystawy – „Powstanie styczniowe w Siedliszczu i okolicach” oraz „Powstanie styczniowe w malarstwie”. Dzieo drugi – uroczysta Msza św. w kościele parafialnym w Siedliszczu koncelebrowana przez księży Dekanatu Siedliszcze z udziałem m.in. kompanii honorowej 3. Brygady Zmechanizowanej Legionów im. R. Traugutta w Lublinie i pocztów sztandarowych, odsłonięcie pomnika na Kurhanie Powstaoców Styczniowych, apel poległych oraz wystąpienia Wiesława Prażnowskiego, Hieronima Zonika i Kazimierza Stockiego. Nadanie imienia im. R. Traugutta w sali gimnastycznej Liceum. W dniu 15 grudnia 2003 r. na posiedzeniu RP uchwalono program profilaktyki na lata 2002-2005. W dniu 25 stycznia 2004 r. odbył się „I Powiatowy Przegląd Literacko-plastyczny <<Gloria Victis>>” poświęcony tradycji powstania styczniowego. Wyróżnienia otrzymali Dominika Grudzioska w konkursie plastycznym oraz Andrzej Chojecki, Anna Sowa i Irena Żukowska w recytatorskim. W dniu 31 marca 2004 r. odbyło się „II Forum Młodzieży Katolickiej”, w którym uczestniczyło ok. 400 młodzieży z okolicznych szkół gimnazjalnych oraz zaproszonych gości. Spotkanie poświecono Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. We słowie wstępnym ks. Mieczysław Puzewicz wyjaśnił idee forum w Archidiecezji Lubelskiej. Kolejnym punktem programu było spotkanie z zaproszonymi gośdmi Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży w osobach Magdy Lenart, Anny Bab, Anny Piech i Piotra Szlęzaka. Spotkanie zakooczył występ aktorów Teatru Form Literacko-Muzycznych z Lublina z „Tryptykiem Rzymskim” Jana Pawła II. W czerwcu 2004 r. opracowano III edycję Antologii Poezji Szkolnej „Ogrody samotności” z mini tomikiem poświęconym papieżowi Janowi Pawłowi II – „Zacisze Pielgrzyma”. W maju 2004 r. zorganizowano wycieczki do Łukówka oraz Roztoczaoskiego Parku Narodowego. Ponadto tradycyjnie już młodzież siedliska wzięła udział w uroczystości patriotycznej pod kopcem Kościuszki w Uhaoce. W roku szkolnym 2004/2005 w budynku szkolnym wymieniono okna i położono nową elewację zewnętrzną. Na boisku do koszykówki położono kostkę brukową. W ramach projektu MEN szkoła otrzymała kolejną pracownię komputerową – 20 komputerów pracujących w sieci opartej na systemie Novell Netware. W marcu 2005 r. młodzież Liceum zwiedzała kościół parafialny w Kumowie oraz cmentarz, gdzie pochowany jest były właściciel Siedliszcza hetman wielki koronny Wacław Rzewuski.22 W niezwykle ciekawy sposób o historii parafii opowiadał ks. Stanisław Malikowski. Pomino podeszłego wieku (ponad 90 lat), ksiądz zaskakiwał fachowością przekazu informacji, znakomitą pamięcią, a nade wszystko znajomością kilku języków obcych. 22 Od kooca XVII wieku Siedliszcze było w rękach magnackiej rodziny Rzewuskich, którzy utrzymywali tu chorągiew husarską. W roku 1758 sprzedali oni Siedliszcze pułkownikowi husarii Wojciechowi Węglioskiemu. Wacław Rzewuski znany jest także jako poeta i dramatopisarz. 43 W dniu 18 października 2005 r. odbył się „Dzieo Patrona Szkoły”. Po uroczystej Mszy św. odprawionej w kościele parafialnym w Siedliszczu, odbył się przemarsz młodzieży na Kurhan Powstaoców, gdzie zaciągnięto wartę honorową. Kolejnym punktem programu była akademia i ognisko. W dniach 23-29 listopada 2005 r. wizytator Kuratorium Oświaty w Chełmie Arkadiusz Kwiecioski przeprowadził zewnętrzne mierzenie jakości szkoły. Przedmiotem kontroli była „Koncepcja pracy szkoły” w zakresie zarządzania strategicznego, wewnątrzszkolnego systemu zapewnienia jakości oraz promocji szkoły. W roku szkolnym 2005/2006 w ramach istniejącego Zespołu Szkół w Siedliszczu powstało technikum informatyczne. Był to kolejny krok dyrektora Wiesława Prażnowskiego w kierunku rozszerzenia oferty edukacyjnej dla młodzieży wiejskiej. Szkoła przystąpiła do projektu „Szkoła Marzeo”, programu zwiększania szans edukacyjnych uczniów gmin wiejskich, którego organizatorem było Centrum Edukacji Obywatelskiej, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej oraz Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży. W dniu 26 stycznia 2006 r. w budynku internatu utworzony zostaje Dom Dziecka w Siedliszczu. Ta wielofunkcyjna placówka wychowawcza powstała by swoim działaniem pomagad dzieciom i rodzinom powiatu chełmskiego. Jej podstawowym zadaniem jest zapewnienie dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodzicielskiej całodobowej opieki i wychowanie. Dyrektorem Domu Dziecka został dotychczasowy nauczyciel Liceum Paweł Janiak. Po przeprowadzeniu generalnego remontu budynku „starej szkoły” internat przeniesiono do dobudowanego skrzydła. Jedno z pomieszczeo przeznaczono na świetlicę pełniącą funkcję centrum multimedialnego. Wyposażono ją w sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu. Opracowano też dokumentację generalnego remontu sali gimnastycznej. W dniu 21 marca 2006 r. odbyła się uroczystośd pod nazwą „Szkolny Dzieo Samorządności”, w której udział wzięła młodzież z terenu gminy Siedliszcze, Cyców i Wierzbica. W programie spotkania była częśd artystyczna w sali gimnastycznej a w pracowniach szkolnych przeprowadzono pokazy naukowe. W maju 2006 r. uczniowie po raz pierwszy w historii szkoły przystąpili do „nowej matury”. W grudniu 2006 r. przeprowadzono akcję charytatywną „Mikołaje są wśród nas” w ramach której zebrano prezenty dla dzieci z Domu Dziecka. W dniu 2 grudnia 2006 r. młodzież aktywnie uczestniczyła w uroczystości pogrzebowej poety Wacława Iwaniuka23. Podczas uroczystej Mszy św. w kościele parafialnym w Siedliszczu, młodzież wystąpiła z montażem słowno-muzycznym. Uczniów przygotował Daniel Piotr Śliwioski, nauczyciel języka polskiego. Wydarzenie stało się okazją do zaprezentowania twórczości poety w postaci okolicznościowego tomiku poezji Wacława Iwaniuka. W roku szkolnym 2007/2008 Szkoła otrzymała kolejną pracownię komputerową (20 komputerów z systemem operacyjnych Linux, laptop i rzutnik multimedialny). W budynku szkolnym założono monitoring i zakupiono nowy sprzęt audiowizualny - telewizory, kino domowe i filmotekę. W grudniu 2007 r. przeprowadzono akcję „Mikołaj w świetlicy” w ramach, której przygotowano paczki mikołajkowe i świąteczne. Szkolne koło PCK w ramach doposażenia świetlicy 23 Wacław Iwaniuk (ur. 17 grudnia 1912 w Chojnie Starym gm. Siedliszcze, zm. 5 stycznia 2001 w Toronto) – polski poeta, tłumacz, krytyk literacki, eseista. 44 zakupiło gitarę, odtwarzacz DVD, playstation, mikrofony do karaoke, matę do taoca i podręczniki i książki do języka angielskiego. W kwietniu 2008 r. w ramach projektu „Okno na świat” realizowanego przez PCK przy współpracy z duoskim Czerwonym Krzyżem zaczęła funkcjonowad świetlica środowiskowa. Celem świetlicy jest zapewnienie opieki dla młodzieży po zajęciach szkolnych, a przede wszystkim lepsze przygotowanie do egzaminu maturalnego i życia w społeczeostwie. Zajęcia odbywają się systematycznie w godzinach od 13:30 do 16:00. W ramach świetlicy PCK w czerwcu odbyła się wycieczka do Janowca i Kazimierza. W programie znalazły się takie atrakcje jak: rejs statkiem po Wiśle, „spacerek” do Janowca oraz „wspinaczka” do ruin zamku Kazimierza Wielkiego. W dniach 14-16 listopada 2009 r. młodzież licealna uczestniczyła w szkoleniu wolontariatu w Mszanie Dolnej. W dniu 18 listopada 2009 r. odbyło się spotkanie Komitetu Organizacyjnego Zjazdu Absolwentów Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu. W jego skład weszły następujące osoby: Mirosław Kasperek – przewodniczący, Sławomir Braniewski, Paweł Janiak, Dorota Orysz, Bernarda Prażnowska, Tomasz Szczepaniak. Termin Zjazdu Absolwentów ustalono na 26 czerwca 2010 r. W dniu 11 grudnia 2009 r. odbyła się wycieczka do Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie. W dniu 17 grudnia 2009 r. wolontariusze Liceum zorganizowali dla najmłodszych przedstawienie pt.: „Gwiazdki czar”. Dużą atrakcją było przyjście Świętego Mikołaja, który zasypał dzieci słodkimi upominkami oraz wspólne śpiewania kolęd. Tego samego dnia w odnowionej i zmodernizowanej po 55 latach sali gimnastycznej odbyło się tradycyjne spotkanie opłatkowe z udziałem młodzieży Liceum, wychowanków Domu Dziecka w Siedliszczu oraz zaproszonych gości - ks. dr Jacka Brogowskiego, proboszcza parafii Siedliszcze, Kazimierza Stockiego, starosty powiatu chełmskiego, Adama Rychliczka, pełniącego funkcję wicestarosty, Józefa Lekana, radnego powiatowego, Alicji Nawrockiej, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Chełmie, Joanny Wąsowicz, rzecznika prasowy Starostwa Powiatowego w Chełmie, Wiesława Kiermacza - prezesa firmy „Fortex”, głównego wykonawcy remontu sali gimnastycznej oraz Marcina Łopackiego, przewodniczący Forum Młodych Ludowców. Uczniowie Liceum pod kierunkiem ks. Pawła Wierzchonia przygotowali „Jasełka”. Podsumowując ostatni okres działalności Szkoły należy podkreślid, że w trosce o wszechstronny rozwój uczniów prowadzi klasy z rozszerzonym programem nauczania takich przedmiotów jak: informatyka, matematyka, geografia, język polski, historia, język angielski, wychowanie fizyczne, biologia, przysposobienie obronne. Dobrze układa się współpraca z rodzicami oraz środowiskiem lokalnym. Ważną rolę w procesie dydaktyczno-wychowawczym spełniają zajęcia pozalekcyjne (koła przedmiotowe i zainteresowao), gdzie młodzież ma możliwośd rozwijania swoich zainteresowao i uzdolnieo. Obecnie funkcjonują takie koła jak: polonistyczne, języka angielskiego, historyczne, biologiczne, plastyczne, informatyczne i matematyczne. Efektem pracy z uczniem zdolnym są sukcesy w konkursach, olimpiadach, osiągnięcia artystyczne i sportowe na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. W szkole funkcjonuje kilka organizacji młodzieżowych - Samorząd Uczniowski, Szkolny Klub Sportowy, wolontariat. W najbliższym czasie planowane jest reaktywowanie ZHP. Należy podkreślid, że zajęcia w wymienionych formach, prowadzą nauczyciele społecznie. Powodem do optymizmu jest również rozwój bazy materialnej szkoły. W latach 20002002 w oparciu o nowoczesne technologie grzewcze przeprowadzono remont kotłowni c.o. 45 W kolejnych latach (2001, 2005, 2008) udało się pozyskad trzy, nowe w pełni wyposażone pracownie informatyczne oraz dwa nowe centra multimedialne, które są do dyspozycji uczniów i nauczycieli przez cały czas pracy szkoły. Sale lekcyjne wyposażono w nowe meble. Od roku szkolnego 2000/2001 w wyniku porozumienia pomiędzy Dyrekcją Liceum a Poradnią Pedagogiczno-Psychologiczną w Rejowcu Fabrycznym młodzież objęta została opieką psychologiczną. Raz w tygodniu odbywają się dyżury psychologa szkolnego, który udziela indywidualnych porad psychologicznych dla młodzieży, prowadzi doradztwo zawodowe oraz konsultacje z dyrektorem szkoły i nauczycielami. Od 2000 r. wielu uczniów korzysta ze wsparcia materialnego kilku instytucji społecznych m.in. Caritasu, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Siedliszczu i Agencji Rynku Rolnego. W ramach pomocy uczniowie korzystają z dożywiania oraz dojazdów do szkoły. Wielu uczniów otrzymuje stypendia pieniężne. W ramach rekrutacji uczniów do klas pierwszych organizowane są spotkania z młodzieżą gimnazjalną. Na terenie szkoły corocznie organizowane są „Dni otwarte szkoły”. Delegacje młodzieży licealnej uczestniczą w spotkaniach wyjazdowych w okolicznych gimnazjach – w Siedliszczu, Cycowie, Rejowcu Fabrycznym i Wierzbicy. W ramach współpracy z parafią dwukrotnie zorganizowano Forum Młodzieży Katolickiej. Bardzo dużą popularnością cieszył się konkurs wiedzy regionalnej „Moja mała ojczyzna”, podczas którego urządzono dwie wystawy prac plastycznych – malarstwa Piotra Tymochowicza i rzeźby ludowej Tadeusza Szulca. Od kilku lat delegacja licealistów uczestniczy w „Giełdzie Szkół”, której organizatorem jest Biblioteka Pedagogiczna w Chełmie. Na potrzeby rekrutacji przygotowywane są wydawnictwa okolicznościowe, foldery i ulotki, prezentacje komputerowe i filmy promujące osiągnięcia szkoły. W ostatnich latach wielu nauczycieli ukooczyło liczne studia podyplomowe i szereg kursów doskonalenia zawodowego i metodycznego. Aktualnie kadrę pedagogiczną stanowi 17. nauczycieli z przygotowaniem pedagogicznym magisterskim, większośd legitymuje się studiami podyplomowymi, jeden posiada stopieo naukowy doktora, 11. status zawodowy nauczyciela dyplomowanego, pięciu posiada status zawodowy nauczyciela mianowanego. Skład obecnego Grona Nauczycielskiego stanowią: Renata Boguszewska (WOK), Janina Chrzaniuk – biologia, Ilona Dudek (j. niemiecki), Agnieszka Grzesiuk (j. angielski), Bogusława Kozina (j. polski), Małgorzata Starko-Golonka – (bibliotekarz, WOS, PDŻ), Maria Stopa (matematyka), Jolanta Ślepaczuk (j. rosyjski, j. polski), Sławomir Braniewski (technologia informacyjna), Krzysztof Gomółka (wych. fizyczne), Sławomir Grylak (fizyka), Wojciech Iwaniuk (historia, WOS) Jacek Pawlak (wych. fizyczne, przysposobienie obronne), Maciej Podgórski (chemia), ks. Paweł Wierzchoo (religia), Mirosław Wójtowicz (matematyka, geografia). Dyrektorem szkoły jest Wiesław Prażnowski (historia). 46 Z KRONIKI SZKOLNEJ Uroczystośd nadania imienia Romualda Traugutta szkole odbyła się w dniach 17-18 października 2003 r. 47 Zdobycie pierwszego miejsca w „Konkursie Kolęd i Pastorałek” może byd powodem do dumy Tradycją Liceum są Powiatowe Konkursy o tematyce powstaoczej „Gloria Victis” 48 2. K ADRA P EDAGOGIC ZNA D Y RE K TO RZ Y W zorganizowanym szkolnictwie, zarówno w prywatnym jak i paostwowym szkołą kieruje dyrektor. Ma on za zadanie koordynowad proces nauczania i wychowania. Kompetencje dyrektora od 1945 r. do chwili obecnej nie ulegały większym zmianom. Stanowisko to mogło byd zajmowane przez nauczyciela posiadającego kwalifikacje pedagogiczne, co najmniej pięd lat pracy pedagogicznej w pełnym wymiarze godzin. W 1991 r. wzmocniono pozycję dyrektora szkoły, wybieranego w drodze konkursu na pięd lat, czyniąc go m.in. pracodawcą i zlecając mu częśd zadao nadzoru pedagogicznego. W swojej ponad 60-letniej historii Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu miało 9. dyrektorów spośród których najdłużej, bo przez 19 lat kierowała szkołą Irena Surdyk. Najkrócej funkcję dyrektora pełnił Aleksander Zdzisław Targosioski. Kazimierz Strąkowski, był dyrektorem w latach 1948-51. Przed II wojną światową w latach 1929-31 pełnił funkcję kierownika szkoły w Cycowie, a potem w latach 1931-1939 w szkole w Siedliszczu. W listopadzie 1939 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu na zamku w Lublinie. Po warunkowym zwolnieniu w lutym 1940 r. udał się do rodziny w Hrubieszowie. Przez kolejne lata ukrywał się. Wstąpił w szeregi Batalionów Chłopskich. Uczestniczył w bitwie pod Osuchami, największej partyzanckiej bitwie podczas II wojny światowej. Po wojnie ponownie został kierownikiem szkoły w Siedliszczu, a w 1948 r. powierzono mu funkcję dyrektora Liceum. Pełnił ją do 1940 r., a następnie przeniósł się do Marynina Rejowieckiego. Był nauczycielem wielu przedmiotów, m.in. matematyki, fizyki i chemii. Jego brat Henryk Strąkowski był wykładowcą Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz biskupem sufraganem lubelskim. Kazimierz Strąkowski pochowany został w Chełmie na cmentarzu przy ul. Lwowskiej. Aleksander Zdzisław Targosioski, funkcję dyrektora pełnił przez 6 miesięcy na przełomie 1950 r. i 1951 r. W okresie II wojny światowej działał w strukturach Armii Krajowej, co było powodem zwolnienia z pracy w szkole. Aniela Soja, funkcję dyrektora pełniła w latach 1951-61. Była wieloletnią działaczką PZPR, ukierunkowała szkołę na działalnośd społeczną. Z jej inicjatywy powstała sala sportowowidowiskowa, nowe skrzydło szkoły. Dużo uwagi przykładała walce z analfabetyzmem organizując przez wiele lat kursy dokształcające dla mieszkaoców gminy Siedliszcze. Edward Kowalski, urodził się 24 lutego 1908 r. Był absolwentem Uniwersytetu Jagiellooskiego w Krakowie, ukooczył historię. W latach 1961-65 pełnił funkcję dyrektora Liceum. Za jego kadencji wprowadzono innowacyjne metody nauczania oparte na wykorzystaniu środ49 ków dydaktycznych podczas lekcji, utworzono też pracownie przedmiotowych. Przez lata pobytu w Siedliszczu był opiekunem Związku Młodzieży Socjalistycznej. Zmarł 11 listopada 1966 r. Józef Wawrzyszko, funkcję dyrektora pełnił w latach 1965-66. Za jego kadencji w 1966 r. otwarto pierwszą w powiecie chełmskim Izbę Pamięci Narodowej. Eugeniusz Rymut, funkcję dyrektora Liceum pełnił w latach 1966-72. Z jego inicjatywy wybudowano nowy budynek internatu oraz rozpoczęto budowę nowego budynku szkoły oraz utworzono klasy o profilu plastycznym i muzycznym. W 1972 r. wyjechał do Ropczyc, woj. podkarpacki. Pracował w szkole w Ropczycach i w Dębicy. Władysław Hasiec, urodził się 11 sierpnia 1934 r. w Szczebrzeszynie. Po ukooczeniu Liceum Pedagogicznego w Szczebrzeszynie podjął pracę w Szkole Podstawowej w Chojnie Nowym, gdzie pełnił obowiązki kierownika szkoły. Po odbyciu służby wojskowej w latach 1954-1956 został kierownikiem Szkoły Podstawowej w Depułtyczach Królewskich, a potem pełnił funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej w Maryninie Rejowieckim. W latach 1972-1978 był dyrektorem LO w Siedliszczu, skąd przeniósł się do Lublina do Zespołu Szkół Budowlanych gdzie pełnił funkcję z-cy dyrektora szkoły. Potem W. Hasiec pracował w Bursie Szkolnictwa Zawodowego nr 3 w Lublinie oraz w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci i Młodzieży Niedowidzącej w Lublinie. W 1957r. ukooczył Studium Nauczycielskim w Lublinie – kierunek geografia. Po rocznej przerwie rozpoczął studia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS - kierunek geografia. Pracę magisterską na temat „Wpływ cementowni w Rejowcu na chemiczne właściwości gleb” napisał pod kierunkiem prof. dr hab. Stanisława Uziaka. W 1975 r. otrzymał nagrodę Kuratora Oświaty. W 1991 r. odszedł na emeryturę, lecz jeszcze przez 4 lata pracował jako nauczyciel w XX Liceum Ogólnokształcącym w Lublinie. Podczas pobytu w Siedliszczu przeprowadził kilka ważnych dla siedliskiej oświaty inwestycji budowę budynków szkoły i internatu dla chłopców. Za kadencji Władysława Haśca szkołę wyposażono w wiele pomocy dydaktycznych i środków technicznych. Irena Surdyk, urodziła się 20 października 1943 r. w Krasnem w gminie Rejowiec Fabryczny. W 1966 r. ukooczyła studia wyższe na UMCS w Lublinie na filologii polskiej. Obroniła pracę magisterską na temat „Bohaterki powieści Stefana Żeromskiego”. Promotorem pracy była prof. dr Maria Grzędzielska. Pracę w Liceum podjęła w 1966 r. W latach 1976-78 pełniła funkcję wicedyrektora szkoły, a w latach 1978-1997 pełniła funkcję dyrektora szkoły. Z jej inicjatywy w roku 1978 r. powstało Liceum Zawodowe. Przez 7 lat kształciła się tu młodzież w zawodzie rolnika. W 1978 r. szkoła otrzymała imię Konstantego Rokossowskiego. W 1987 r. Irena Surdyk założyła szkolną pracownię komputerową. Była to jedna z pierwszych tego typu pracowni w Polsce24. Z inicjatywy Ireny Surdyk Liceum otrzymało w 1993 r. nowoczesne komputery typy Macintosh. Umożliwiło to wydawanie gazetki szkolnej „Sfinks”. Za kadencji dyrektor Ireny Surdyk prężnie działały organizacje szkolne, koła przedmiotowe i zainteresowao. Wiele uwagi poświęcała aktywizacji kulturalnej dzieci i młodzieży. Młodzież 24 Informatyka jako przedmiot nauczania w szkołach średnich została wprowadzona w Polsce w 1986 r., z kilkuletnim opóźniem do krajów Europy Zachodniej. 50 systematycznie uczestniczyła w spektaklach teatralnych, seansach kinowych i innych ważnych wydarzeniach kulturalnych. Za swą pracę była wielokrotnie nagradzana, m.in. w 1988 r. otrzymała brązowy medal Za Zasługi dla LOK. Wiesław Prażnowski, urodził się 8 grudnia 1957 r. w Olecku. W 1977 r. ukooczył Technikum Leśne w Białowieży. Jest absolwentem historii UMCS w Lublinie (1980). Pracę magisterską na temat „Puszcza Białowieska w latach wojny i okupacji hitlerowskiej” napisał pod kier. prof. dra hab. Zygmunta Maokowskiego. Po odbyciu rocznego przeszkolenia wojskowego SPR rozpoczął pracę w 1982 r. w Gminnym Zespole Szkół w Siedliszczu jako nauczyciel. Od 1985 r. pełnił funkcję Inspektora Oświaty i Wychowania w Siedliszczu. W 1991 r. rozpoczął pracę w Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu jako nauczyciel, a od 1997 r. jako dyrektor. W 1996 r. ukooczył studia podyplomowe z konstytucjonalizmu na UMCS w Lublinie. W 2003 r. otrzymał stopieo nauczyciela dyplomowanego. Pracę na stanowisku kierowniczym rozpoczął od poprawy bazy materialnej szkoły. Przeprowadził kapitalny remont budynku szkolnego, sali gimnastycznej, budynku internatu, rozbudował i unowocześnił bazę dydaktyczną szkoły. Szkoła pozyskała 3 pracownie informatyczne, 2 centra multimedialne, nowocześnie wyposażoną siłownię. Z jego inicjatywy w 2003 r. szkoła otrzymała imię Romualda Traugutta. Nieprzerwanie od 1990 r. jest radnym, a od 1994 r. pełni funkcję przewodniczącego Rady Gminy Siedliszcze. Był inicjatorem i redaktorem lokalnej gazety „Głosu Siedliszcza”. Z jego inicjatywy powstał Zespół Szkół w Siedliszczu (liceum ogólnokształcące, policealne studium zawodowe i technikum informatyczne). Za swą pracę był wielokrotnie nagradzany, m.in. otrzymał nagrody Kuratora Oświaty w Lublinie i nagrody Starosty Powiatu Chełmskiego. Nauczycielami najdłużej pełniącymi funkcję dyrektora są Pani Irena Surdyk - 19 lat i Pan Wiesław Prażnowski – 13 lat 51 B I O G R AM Y N A U CZ Y CI E L I Na ponad 60-letną historii szkoły składają się nie tylko wspominane wydarzenia, ale w równym stopniu ludzie, którzy w nich uczestniczyli. Nie sposób wymienid wszystkich profesorów Liceum. Wszak każdy uczeo i absolwent mógłby przywoład swoich własnych ulubieoców. W tym miejscu wspomnijmy niezwykłe i barwne osobowości pedagogów, których sylwetki najczęściej powracają w wielu rozmowach. Większośd z nich poświęciła naszej szkole niemal całe zawodowe życie, bowiem pracowali w Liceum dwadzieścia, trzydzieści, a nawet czterdzieści lat. Ogółem w szkole pracowało 202 nauczycieli, 8 pracowników administracji, księgowych i sekretarzy szkoły, 11 pracowników kuchni i stołówki. Opiekę lekarską stanowiło pięciu lekarzy medycyny, dwóch felczerów med., cztery pielęgniarki i dwóch psychologów. Najdłużej w szkole pracowali: Danuta Kicioska – 41 lat, Irena Hempel – 39 lat, Franciszka Młynarczyk – 38 lat, Irena Surdyk – 36 lat, Jan Strąkowski – 35 lat i Feliks Braniewski – 34 lata. Boguszewska Renata, urodziła się w 1962 r. w Szczecinie. Jest absolwentką malarstwa Instytutu Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie /1980-85/. Dyplom z wyróżnieniem uzyskała w pracowni prof. Ryszarda Lisa. Ukooczyła studia podyplomowe „Psychopedagogika twórczości” na Wydziale Psychologii i Pedagogiki UMCS w Lublinie. Jest członkiem Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Plastycznej. Współpracuje z wydawnictwem PWN. Związana jest z chełmską grupą artystyczną „Pasja”. Jest nauczycielką plastyki i wiedzy o kulturze. Od kliku lat organizuje plenery dla dorosłych i młodzieży uzdolnionej artystycznie. Projektuje wnętrza. Swoje prace prezentowała na wielu wystawach (Galeria Kont/Lublin/1984, Wieża Bab/ Galeria Biała Lublin/1985, Galeria Miejsce Zda(e)rzeo Chełm/1990; Twórcy powiatu chełmskiego/MOK Rejowiec Fabr./2001; Chełm i Chełmianie/Galeria Pasja Chełm/2008; Boguszewska, Boguszewski, Tymochowicz/ Galeria CK w Łęcznej/ 2009; Boguszewska/ galeria ChDK Chełm/2009; Siedliszcze twórczo/ Galeria Pasja, Chełm/2010 oraz na licznych wystawach poplenerowych w kraju i zagranicą/1995-2009/). Uprawia malarstwo olejne i akrylowe. Boguszewski Ireneusz, urodził się w 1962 r. w Lublinie. Jest absolwentem grafiki Instytutu Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie /1981-86/. Dyplom z wyróżnieniem z litografii uzyskał w pracowni prof. Danuty Kołwzan-Nowickiej. Ukooczył studia podyplomowe „Zastosowanie i nauczanie informatyki w szkole” na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS w Lublinie oraz „Nauczanie techniki z informatyką” na Politechnice Radomskiej im. K. Pułaskiego w Radomiu. Jest członkiem Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Plastycznej. Od 1991 r. jest redaktorem naczelnym gazety lokalnej „Głosu Siedliszcza”. Jako nauczyciel plastyki, uczestniczył w wielu licznych ogólnopolskich plenerach malarskich, organizował i współorganizował plenery dla dorosłych i młodzieży uzdolnionej artystycznie. Swoją działalnośd artystyczną zaprezentował m.in. na wystawach: „Galerii ABC Lublin/1982”, „Galerii Miejsce Zda(e)rzeo Chełm/1990”, „Twórcy powiatu chełmskiego/MOK, Rejowiec Fabr./2001”; w „Biblioteka Pedagogiczna Chełm/2008”; „Chełm i Chełmianie/Galeria Pasja, Chełm/2008”; „Gdzieś pod wodą, gdzieś pod ziemią.../Galeria 31”, MBP Lublin/2009”; „Gdzieś pod wodą, gdzieś pod ziemią … i na powierzchni /ChDK, Chełm/2009”, „boguszewskiboguszewskatymochowicz/Centrum Kultury, Łęczna/2009 oraz 52 na licznych wystawach poplenerowych /1995-2009/. Uprawia rysunek, malarstwo i grafikę komputerową. Błaszczuk Teresa, urodziła się w Grabowcu w 1947 r. Ukooczyła UMCS w Lublinie pisząc pracę pod kierunkiem prof. dr hab. Reginy Gerleckiej pod tytułem „Teatr ogródkowy w Komediantce Wł. Reymonta” uzyskując tytuł mgr filologii polskiej. Pierwszą pracę pedagogiczną podjęła w Siedliszczu. Tu pracowała przez 7 lat. Oprócz zajęd lekcyjnych z młodzieżą prowadziła także kółka teatralne, radiowęzeł szkolny, kabaret, przewodniczyła Komisji Przedmiotów Humanistycznych, organizowała wyjazdy do teatrów i na ciekawe seanse filmowe do Lublina i Warszawy. Organizowała także części artystyczne na gminne dożynki. Potrafiła rozbudzid w młodzieży umiłowanie języka i literatury polskiej, gdyż wielu uczniów wybrało studia polonistyczne. Swoją wiedzą dzieliła się także ze studentami wielu uniwersytetów przebywających na praktyce pedagogicznej w LO w Siedliszczu. Nawiązała także współpracę z prof. Uniwersytetu Warszawskiego-Stanisławem Makowskim, a uczniowie klasy czwartej w 1977r. recenzowali podręcznik omawiający romantyzm, napisany przez Profesora. Za pracę w LO w Siedliszczu została uhonorowana nagrodą Ministra Oświaty i Wychowania. Od września 1977r. pracowała w ZSZ nr 4 i V LO w Chełmie, ucząc języka polskiego. W 2001 r. uzyskała stopieo nauczyciela dyplomowanego. Jednak najbardziej ceni sobie dyplom nadany jej przez uczniów –„Dyplom na najbardziej lubianego profesora w szkole”. Była nie tylko nauczycielem, ale i wychowawcą wielu (12) klas. Wychowała wielu nauczycieli polonistów, którzy podjęli trud pracy w szkole. Błaszczuk Stanisław, urodził się 8 maja 1945 r. w Sawinie. Po ukooczeniu tutejszej szkoły podstawowej naukę kontynuował w II LO w Chełmie. Studia historyczne ukooczył na KUL-u, pisząc pracę magisterską pod kierunkiem prof. dr Jerzego Kłoczowskiego pod tytułem „Klęski żywiołowe w Polsce średniowiecznej”. Pierwszą pracę pedagogiczną podjął w LO w Siedliszczu. Od 1975 r. pracował jako wizytator w Kuratorium Oświaty i Wychowania w Chełmie. Od 1981r. pełnił funkcję doradcy metodycznego z historii w Wojewódzkim Ośrodku Metodycznym w Lublinie, następnie zaś w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Chełmie. Przez wiele lat uczył historii w kilku szkołach średnich. Stale podnosił swoje kwalifikacje pedagogiczne. Uzyskał między innymi stopieo nauczyciela dyplomowanego. Był współzałożycielem i redaktorem wydawanego od 1995r. „Rocznika Chełmskiego”- 13 tomów, oraz redaktorem czasopisma pedagogicznego ODN w Chełmie „Inspiracje i Doświadczenia”. Jest też autorem wielu artykułów o treści regionalnej. Ponadto jest autorem monografii pt. „Z dziejów oświaty w Sawinie”. Uhonorowany licznymi nagrodami i odznaczeniami m.in. nagrodą Ministra Oświaty (2-krotnie), Kuratora Oświaty (3-krotnie), Srebrnym Krzyżem Zasługi. Braniewski Feliks, urodził się 11 września 1930 r. w Ochoży. W 1957 r. ukooczył historię na Uniwersytecie Jagiellooskim w Krakowie. W latach 1951-52 pełnił funkcję inspektora kulturalno-oświatowego w Chełmie, a następnie w Tomaszowie Lubelskim. W Liceum pracował w latach 1957-91. Uczył historii i przysposobienia obronnego. W latach 1961-86 pełnił funkcję prezesa ZNP w Siedliszczu. W latach 60. był członkiem zarządu ZNP w Chełmie. Przez wiele lat opiekował się szkolnym kołem LOK. Przez 31 lat pełnił funkcję kuratora sądowego. Był inicjatorem festynów gminnych „Dni Siedliszcza”, które odbyły się w 1964 53 i w 1966 r. Z zamiłowania jest regionalistą. W 1966 r. założył Wielską Izbę Pamięci Narodowej, pierwszą w powiecie chełmskim. Jest autorem foldera turystycznego „Siedliszcze i okolice”. Opracował 37 legend o Siedliszczu i „Historię szkoły w Siedliszczu” (1999). W latach 1991-1999 na łamach „Głosu Siedliszcza” opublikował cykl artykułów poświęconych historii Siedliszcza. W latach 1999-2007 współpracował z gazetą parafialną „Echo Częstochowskiej Pani” gdzie zamieścił artykuły o historii Parafii MB Częstochowskiej w Siedliszczu. Od ponad 30 lat zbierał informacje o rodzinnej wsi Ochoża. Opracował monografię tej miejscowości, w której znajdują się rozdziały poświęcone historii, prezentacji mieszkaoców, mniejszościom narodowym, lokalnej przestępczości, rzemiosłu, oświacie i religii. Przez wiele lat opiekował się grobami żołnierskimi na cmentarzu w Siedliszczu oraz Kurhanem Powstaoców Styczniowych. Wiele udzielał się społecznie, m.in. uczestniczył w projekcie przebudowy Siedliszcza (1964-66) i budowie strzelnicy (1975). Za swą pracę na rzecz szkoły i środowiska otrzymał wiele nagród i wyróżnieo, m.in. w 1988 r. otrzymał Złoty Medal za zasługi dla LOK. Braniewski Sławomir, urodził się 12 maja 1959 r. w Siedliszczu. W 1983 r. ukooczył Studium Nauczycielskie w Lublinie - kierunek Wychowanie plastyczne. W 1990 r. ukooczył studia wyższe magisterskie na UMCS w Lublinie na kierunku Pedagogika w zakresie pracy kulturalno-oświatowej o specjalności Reżyseria małych form teatralnych. Napisał pracę magisterską pod kierunkiem dr E. Adamczuk na temat „Zachowania kulturalne dzieci z rodzin samotnych matek”. W 1997 r. ukooczył Wychowanie techniczne na Politechnice Lubelskiej (specjalnośd Zastosowanie komputerów w szkole), w 1998 r. studia podyplomowe – Nauczanie elementów informatyki, a w 2002 r. studia podyplomowe Projektowanie i eksploatacja systemów informatycznych. W 1999 r. zdobył I stopieo specjalizacji zawodowej z przedmiotu informatyka, a w 2002 r. stopieo nauczyciela dyplomowanego. Był współautorem książki „Pożegnanie Poety. Ostatnia droga Wacława Iwaniuka”, która została wydana przez Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie w 2009 r. W latach 1999-2008 pełnił funkcje redaktora naczelnego w „Echu Częstochowskiej Pani”. Chrzaniuk Janina, urodziła się 17 marca 1962 r. w Chełmie. W 1989 r. ukooczyła biologię na UMCS w Lublinie na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi. Obroniła pracę magisterską na temat „Grzyby wielkoowocnikowe Sobiborskiego Parku Krajobrazowego” pod kierunkiem prof. dra hab. B. Sałaty. W 1983 r. ukooczyła Studium Pedagogiczne w ODN w Lublinie oraz Studia Podyplomowe w zakresie ekologii i ochrony środowiska na Akademii rolniczej w Lublinie w 2000 r. W 2003 r. otrzymała stopieo nauczyciela dyplomowanego. Demianiuk Tadeusz, urodził się 2 lutego w Zakalinkach k/ Konstantynowa. Ukooczył matematykę na UMCS w Lublinie na Wydziale Matematyczno-Chemiczno-Fizycznym. W Liceum pracował w latach 1976-1993. W 1989 r. ukooczył Studium Specjalne Informatyki przy UMCS w Lublinie. Był pierwszym nauczycielem informatyki w historii szkoły. Był pasjonatem tego przedmiotu, a w szczególności zajmował się programowaniem w językach Basic i Pascal. Na potrzeby Liceum napisał wiele programów komputerowych. Znalazły one zastosowanie w księgowości, sekretariacie szkoły oraz służyły jako pomoc przy klasyfikacji uczniów. Interesował się filozofią, polityką i sztuką. Wśród licznych umiejętności, które posiadał wymienid można haftowanie artystyczne i tworzenie kompozycji kwiatowych. Był 54 bardzo lubiany przez młodzież. Corocznie uczestniczył w wycieczkach i rajdach szkolnych. Zmarł 9 kwietnia 1993 r., pochowany został na cmentarzu w Konstancinie. Franecka Karolina, urodziła się 4 listopada 1894 r. Ukooczyła Seminarium Nauczycielskie. W szkole pracowała od 1925 r., w Siedliszczu od 1933 r. Uczyła języka niemieckiego. Mąż Adam Franecki był nauczycielem Szkoły Podstawowej w Siedliszczu. W dniu 11 listopada 1939 r. został aresztowany przez Niemców i rozstrzelany na Zamku w Lublinie. Zmarła 30 kwietnia 1972 r. Gołębiowska Anna, mgr filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellooskiego w Krakowie. W Liceum pracowała w latach 1965-68. Gołębiowski Tadeusz, urodził się w 1931 r. Ukooczył AWF w Warszawie. W Liceum pracował w latach 1965-68. Gomółka Krzysztof, urodził się 31 lipca 1955 r. w Poznaniu. W 1981 r. ukooczył studia wyższe na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie – filia w Białej Podlaskiej. Obronił pracę magisterską na temat „Klub sportowy Spółdzielca Lublin na tle przemian społeczno-gospodarczych miasta”. Promotorem pracy był mgr Krajewski. W roku szkolnym 1984/85 zajął trzeci miejsce w rankingu nauczycieli w-f miasta Lublina. W 1999 r. uzyskał I stopieo specjalizacji zawodowej, a w 2000 r. II stopieo. W 2000 r. ukooczył studia podyplomowe na KUL w Lublinie o kierunku Wychowanie w zreformowanej szkole. W 2004 r. otrzymał stopieo nauczyciela dyplomowanego. W latach 2004-2007 pełnił funkcję Prezesa Zarządu Akcji Katolickiej Archidiecezji Lubelskiej. Gromek Czesław, mgr wychowania muzycznego. W Liceum pracował w latach 1972-79. Prowadził chór i zespół instrumentalny. Na prowadzone przez niego koło muzyczne corocznie uczęszczał po kilkadziesiąt osób. Wielu z nich do chwili obecnej posiada umiejętnośd gry na instrumentach muzycznych. Do pracy w Siedliszczu dojeżdżał z Rejowca Fabrycznego, ale w razie potrzeby (liczne imprezy kulturalne – szkolne i gminne) nocował w Siedliszczu. Wtedy do późnych godzin wieczornych służył swoją pomocą. Udzielał wskazówek merytorycznym licznym w tamtym czasie młodzieżowym zespołom wokalno-instrumentalnym. Podczas szkolnych studniówek grał na akordeonie lub organach elektronicznych „Pożegnanie Ojczyzny” poloneza Michała Kleofasa Ogioskiego. Dodatkowo pracował jako organista kościelny w Parafii pw. Chrystusa Pana Zbawiciela w Podgórzu. Podczas zjazdu absolwentów w 1995 r. przygotował piękną oprawę muzyczną Mszy św. W 1979 r. wyjechał do Janowa Lubelskiego gdzie pracował jako organista w Parafii p.w. św. Jana Chrzciciela. Grylak Sławomir, urodził się 18 maja 1976 r. w Urszulinie. Jest absolwentem KUL w Lublinie, kierunek Filozofia przyrody nieożywionej. Obronił pracę magisterską na temat „Kosmologiczne konsekwencje badao satelity Cobe. Wielkoskalowe konstrukcje wszechświata”. Promotorem pracy był ks. prof. Józef Turek. Ponadto ukooczył Matematykę z informatyką na podyplomowych studiach przy UMCS w Lublinie. W Liceum pracuje od 2002 r. 55 Grzesiuk Agnieszka, urodziła się 1 listopada 1981 r. w Siedliszczu. W 2003 r. ukooczyła Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Chełmie. W 2006 r. ukooczyła studia na Uniwersytecie Warszawskim i otrzymała tytuł mgr filologii angielskiej. Napisał pracę magisterską na temat: Language of Last Wills and Testaments as an example of Legal Language for Special Purpose. W 2009 r. ukooczyła Podyplomowe Europejskie Studia Samorządowe na KUL w Lublinie. Od 2006 r. pełni funkcję samorządu uczniowskiego. W Liceum wdrożyła następujące projekty europejskie: „Talk to me” i „Express Your know knowledge”. Hasiec Janina, urodziła się 4 maja 1938r w Sielcu pow. chełmski. W 1957 r. ukooczyła LO im. S. Czarnieckiego w Chełmie. Dalszą naukę kontynuowała w Studium Nauczycielskim w Lublinie na kierunku filologia polska. Ukooczyła studia pedagogiczne na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS w Lublinie – kierunek pedagogika opiekuoczo-wychowawcza. Pracę magisterską napisała pod kierunkiem dr J. Olszaoskiego. Temat pracy: „Przyczyny niezadowolenia z pracy nauczycieli wiejskich”. Jako nauczyciel pracowała w Szkole Podstawowej w Chojnie Nowym, Maryninie Rejowieckim, Siedliszczu (szkoła podstawowa i Liceum), a następnie w Bursie Szkolnictwa Zawodowego nr 2 w Lublinie, gdzie do czasu przejścia na emeryturę, tj. do 1991 r. opiekowała się dziewczętami niedowidzącymi. Hempel Irena urodziła się 7 kwietnia 1946 r. w Rejowcu. W 1966 roku ukooczyła Studium Nauczycielskie w Lublinie w 1966 r. W 1977 r. ukooczyła filologię rosyjską na UMCS w Lublinie. Tematem jej pracy magisterskiej była „Poetyzacja wsi rosyjskiej we wczesnej prozie Iwana Bunina”, którą napisała pod kierunkiem doc. dr hab. Jana Orłowskiego. W ramach dokształcania zawodowego ukooczyła kursy języka rosyjskiego w Lublinie (1966) i w Warszawie (1967), w Moskwie w 1970 i 1978 r. oraz dla egzaminatorów maturalnych w 2001 r. W 2004 r. otrzymała stopieo nauczyciela dyplomowanego. Iwaniuk Wojciech, urodził się 26 marca 1966 r. w Chełmie. W 1994 r. ukooczył historię na UMCS w Lublinie. Pracę magisterską na temat „Warunki materialne życia Wielkiej Emigracji na podstawie pamiętników i korespondencji” napisała pod kier. dr hab. Bronisława Mikulca. W 1994 r. rozpoczął pracę w LO w Siedliszczu. W 1998 r. ukooczył studia podyplomowe z Wiedzy o społeczeostwie na UMCS w Lublinie, a 2008 r. wychowanie fizyczne na AWF w Katowicach. Po pracy zawodowej zajmuje się krzewieniem kultury fizycznej i sportu. Od 1990 r. pracuje jako instruktor piłki nożnej w „Gwardii” Chełm, „Widok” Lublin, BKS Lublin i „Spółdzielca” Siedliszcze. Janczarek Jan, urodził się 1927 r. w Zaklikowie, mgr geografii Uniwersytetu Wrocławskiego. W Liceum pracował w latach 1969-85. Uczył geografii, zajęd praktycznotechnicznych i plastyki. W wolnych chwilach zajmował się malarstwem, płaskorzeźbą i rękodzielnictwem. Prowadził koła zainteresowao – plastyczne i fotograficzne. Pod jego opieką młodzież poznawała tajniki fotografowania. Był wieloletnim opiekunem ZHP. Wiele udzielał się społecznie. Zaprojektował i przygotował wystrój szkolnych klasopracowni oraz otoczenia szkoły i osady. Projektował dekoracje na szkolne studniówki. Pod jego kierunkiem młodzież zasadziła wiele drzew i krzewów ozdobnych. Był organizatorem rajdów wędrownych i rowerowych, dzięki którym młodzież miała okazję poznad piękno naszego kraju. Tradycją szkolną stały się rajdy w Tatry i w Bieszczady. Za pracę dydaktyczną i społeczną otrzymał 56 liczna nagrody i wyróżnienia, m.in. w 1973 r. otrzymał Nagrodę Ministra Oświaty, w 1975 r. Nagrodę Ministra Edukacji, w 1976 r. Medal Komisji Edukacji Narodowej, a w 1977 r. Złoty Krzyż Zasługi. Zmarł 21 lutego 1985 r., pochowany został na cmentarzu w Zaklikowie. Kalecioska Zofia, urodziła się 16 lutego 1904 r. w Będzinie. Była absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1936 r. pracowała w Gimnazjum Żeoskim w Mysłowicach. W latach 1948-49 pracowała w Siedliszczu. W dniu 26 lutego 1949 r. została aresztowana przez UB. Otrzymała wyrok 4 lat pozbawienia wolności za to, że „od października 1948 r. do 26 lutego 1949 r. w Siedliszczu pow. Chełm, jako nauczycielka w Szkole Rozwojowej publicznie nawoływała do czynów skierowanych przeciwko jedności sojuszniczej Paostwa Polskiego z paostwem przymierzonym ZSRR”. Faktycznie nigdy nie mogła pogodzid się z zakłamywaniem historii przez PRL. Uczyła o zbrodni katyoskiej, agresji ZSRR na Polskę i o „nożu w plecach”. Kasperek Aleksandra, urodziła się 17 kwietnia 1913 r. W zawodzie nauczyciela pracowała od 1938 r. W latach 1964-70 była wychowawcą w internacie przy Liceum. Kicioska Danuta, urodziła się 10 września 1930 r. Ukooczyła biologię na Uniwersytecie Warszawskim. W Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu pracowała w latach 1953-91. Przez cały okres pracy w szkole opiekowała się kołem PCK. Była zwolenniczką zasady poglądowości Komeoskiego i praktycznej nauki biologii. Dbała o pracownię biologiczną, którą wyposażyła w wiele pomocy dydaktycznych. To dzięki jej inicjatywie powstały pierwsze szkolne akwaria, a na lekcjach biologii często korzystano mikroskopów. Corocznie pod jej kierunkiem młodzież sadziła i pielęgnowała różne gatunki kwiatów i warzyw. Przez wiele lat grządki kwiatowe i warzywne zajmowały całą południową częśd szkolnej działki. Za swą pracę w 1976 r. otrzymała Złoty Krzyż Zasługi. Zmarła 27 lipca 2005 r., pochowana została na cmentarzu w Siedliszczu. Kowalska Genowefa, urodziła się 11 listopada 1925 r. Posiadała wykształcenie wyższe pedagogiczne. W Liceum pracowała w latach 1961-66. Uczyła wychowania fizycznego. Kozina Bogusława, urodziła się 1 lutego 1954 r. w Tytusinie. W 1977 r. ukooczyła studia na UMCS w Lublinie na kierunku filologia polska. Złożyła i obroniła pracę magisterską na temat „Koncepcje mesjanizmu w polskiej literaturze romantycznej” pod kierunkiem A. Kowalczykowej. W 2004 r. otrzymała stopieo nauczyciela dyplomowanego. W Liceum pracuje od 1991 r. Kropp Jolanta – w Liceum pracowała w latach 1965-69. Od 1971 r. podjęła pracę w LO im. S. Czarnieckiego w Chełmie. Wychowawczyni wielu laureatów olimpiad oraz reprezentantów kraju na międzynarodowych konkursach języka łacioskiego. Miała 84 olimpijczyków. Małecka Henryka (18.12.1931-27.11.1991). Ukooczyła geografię na Uniwersytecie Łódzkim. Pracowała w latach 1963-1991. Przez kilka lat pełniła funkcję przewodniczącego Szkolnego Koła Kobiet. W 1977 r. otrzymała Złoty Krzyż Zasługi. 57 Mazur Marek, urodził się 27 maja 1947 r. w Dobromyśli. W 1976 r. otrzymał absolutorium na UMCS w Lublinie na kierunku fizyka. Pracę w Liceum rozpoczął w 1976 r., a w latach 1979-2005 pełnił funkcję kierownika internatu. Młynarczyk Franciszka, urodziła się 4 października 1941 r. w Bytyniu, gm. Wola Uhruska. W 1960 r. ukooczyła Liceum Pedagogiczne w Chełmie. Po maturze podjęła dalsze kształcenie w Studium Nauczycielskim w Lublinie (kier. fizyka), które ukooczyła w 1962 r. W 1971 r. ukooczyła fizykę na UMCS w Lublinie na Wydziale Matematyczno-FizycznoChemicznym. Napisała pracę magisterską z dydaktyki fizyki na temat „Zagadnienia z nauki promieniotwórczości w programie szkoły średniej” pod kierunkiem doc. dr Danuty Stachurskiej, którą obroniła 25 lutego 1972 r. W 1976 r. ukooczyła też Studia Podyplomowe z fizyki na UMCS. Przez wiele lat opiekowała się organizacjami szkolnymi – ZHP i Samorządem Szkolnym. Od 1987 r. do czerwca 2001 r. pełniła funkcję społecznego dyrektora szkoły. W 2001 r. przeszła na emeryturę. Otrzymała nagrody - Ministra Oświaty i Wychowania III stopnia (1975), Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania II stopnia (1980), nagroda Kuratora Oświaty i Wychowania (1984). Starko-Golonka Małgorzata, urodziła się 7 lutego 1967 r. w Rejowcu Fabrycznym. Ukooczyła studia na UMCS w Lublinie na kierunku nauki polityczne. Napisała pracę magisterską na temat „Przebudowa na Litwie” pod kierunkiem prof. Edwarda Olszewskiego, którą obroniła w 1990 r. W 1992 r. ukooczyła studia podyplomowe na kierunku bibliotekarstwo, a w 1997 r. kurs kwalifikacyjny – Wychowanie seksualne. W 2002 r. otrzymała stopieo nauczyciela dyplomowanego. W Liceum pracuje od 1990 r. Od 2006 r. pełni funkcję wicedyrektora szkoły (społecznie). Od 2008 r. w ramach projektu „Okno na świat” prowadzi świetlicę środowiskową PCK. Stopa Maria, urodziła się 1 lutego 1963 r. w Siedliszczu. W 1997 r. ukooczyła studia wyższe na UMCS w Lublinie na kierunku matematyka. Napisała pracę magisterską na temat „Twierdzenie Maokowskiego o wielościanach” pod kierunkiem dr hab. Adama Stachury. W 2005 r. otrzymała stopieo nauczyciela dyplomowanego. Strąkowski Jan, urodził się 1 listopada 1920 r. w Putnowicach w powiecie hrubieszowskim. Przed II wojną światową ukooczył 4-letnie Gimnazjum w Radecznicy a potem Seminarium Nauczycielskie w Lublinie. W czasie wojny brał czynny udział w walkach partyzanckich na Zamojszczyźnie, m.in. w bitwie pod Osuchami nad Tanwią. Należał do oddziału, którego przywódcą był Stanisław Basaj „Ryś”. W jednej z bitew zginął brat Jana Strąkowskiego Roman. W zawodzie nauczyciela pracował w latach 1946-85 r. Uczył języka niemieckiego, łaciny, matematyki, fizyki, chemii i zajęd praktycznych. Prowadził wiele kół zainteresowao, m.in. jęz. niemieckiego i zajęd praktycznych. Często zostawał po lekcjach poświęcając swój czas uczniom z brakami dydaktycznymi. Był zwolennikiem szeroko pojętej korelacji pomiędzy przedmiotami. Uczył języka niemieckiego w oparciu o podstawy z łaciny i gramatyki języka polskiego. Przede wszystkim uczył logicznego myślenia, pokazywał różne metody rozwiązywania problemów. Przez wiele lat opiekował się samorządem uczniowskim. Aktywnie udzielał się społecznie. Pod jego kierunkiem postępowała budowa sali gimnastycznej. Brał czynny udział przy budowie dachu, szkleniu okien, pracach wykooczeniowych. 58 W 1975 r. otrzymał Nagrodę Ministra Edukacji. Zmarł 29 listopada 1984 r. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Siedliszczu. Śliwioski Daniel, urodził się 19 października 1976 r. w Rejowcu Fabrycznym. W 2000 r. ukooczył studia na UMCS w Lublinie na Wydziale Humanistycznym na kierunku filologia polska. Tematem jego pracy magisterskiej była recepcja literatury II wojny światowej wśród maturzystów. Promotorem pracy był prof. dr hab. B. Myrdzik. W LO w Siedliszczu pracuje od września 2000 r. jako nauczyciel języka polskiego. Zainteresowania - literatura i film (szczególnie kino azjatyckie). Stąd takie projekty edukacyjne jak szkolna antologia poezji (3 edycje - w latach 2000-2003) i zajęcia kółka filmowego, a w roku szkolnym 2007/2008 projekt „Cinema <<Paradiso>>” współfinansowany ze środków EFS-u, w ramach którego uczniowie Liceum zdobywali wiedzę z zakresu sztuki filmowej. Wawrzyszko Maria, urodziła się 2 lutego 1938 r. Ukooczyła filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W Liceum pracowała w latach 1962-66. Wicioski Julian, urodził się 15 lipca 1895 r. Pochodził z jednej z najstarszych rodzin siedliskich, której korzenie sięgają jeszcze XVIII w. Ukooczył średnią szkołę rosyjską i Wyższy Kurs Handlowy. W Liceum pracował w latach 1948-69, uczył języka rosyjskiego. W 1967 r. pełnił funkcję wicedyrektora szkoły. W latach okupacji ukrył księgozbiór szkolny w ilości 1500 pozycji książkowych i podręczników. Przez wiele lat opiekował się szkolnym kołem TPPR. Zmarł w 1972 r., pochowany został na cmentarzu w Siedliszczu. Wójtowicz Mirosław, urodził się 5 kwietnia 1963 r. w Krasnymstawie. Ukooczył studia wyższe na UMCS w Lublinie na kierunku geografia-kartografia. Obronił pracę magisterską nt. Mapy nauki, kultury i oświaty w województwie Lubelskim pod kierunkiem dr Gurba. W 2002 r. ukooczył studia podyplomowe – Matematyka z elementami informatyki. W 2005 r. otrzymał stopieo nauczyciel dyplomowanego. P E RS O N E L AD M I N I S T R A CY J N O - O BS Ł U GO W Y Pracownicy administracji: Aleksandra Górska, Andrzej Grzywna, Małgorzata Jarzębska, Danuta Lechowska, Krzysztof Młynarczyk (zm. 15.10.1990 r.), Aleksander Poliszuk, Teodora Wójcik, Grażyna Szczepaniak Pracownicy kuchni: Helena Błaszczuk, Jadwiga Baokowska, Małgorzata Bedlioska, Alina Chachaj, Ewa Domaoska, Maria Grzesiuk, Teresa Iwaniuk, Irena Korniejuk, Stanisława Puch, Zofia Szajc, Maria Watrak Pracownicy obsługi: Tadeusz Bocheoski, Stanisława Duda, Jadwiga Dyszewska, Antoni Dziechciarz, Kazimierz Dziechciarz, Stanisław Dziechciarz, Barbara Głuszak, Krystyna Goś, Mikołaj Hołub, Jadwiga Jędruszak, Leokadia Jędruszak, Wioletta Jędruszak, Jan Jóźwiak, Adam Kultys, Kunegunda Pyciak, Krzysztof Sawicki, Stanisław Sawicki, Jakub Surdyk, Franciszek Watrak, Marian Watrak, Anna Wójcik P E RS O N E L M E D Y CZ N Y I O PI E K A PS Y C HO L O GI CZ N A Opieka lekarska: Urszula Gomółka, Ewa Mostowska-Kielech, Halina Kaplar, Antoni Garbacz, Danuta Podkowa, Jan Bardak, J. Kot Pielęgniarki: Marta Demidiuk, B. Humieniuk, Renata Gałka, Joanna Kałkucka Agata Graniczka- psycholog 59 3. O RGANIZAC JE SZKOLNE Istotną rolę w realizacji programu wychowania i nauczania odgrywają organizacje szkolne. Przynajmniej kilka z nich na trwale zapisało się w historii szkoły. Najdłużej, bo przez wszystkie lata od początku szkoły istnieje Samorząd Uczniowski. Niektóre z nich takie jak ZMW, ZSMP, ZHP i TPPR spełniały głównie rolę ideowo-polityczną. W latach 50. i 60. wiodącą była ZMW, w 70. ZHP. Zmiany organizacyjne, jakie nastąpiły po 1989 r. wpłynęły na działalnośd organizacji szkolnych. Częśd istniejących dotychczas zaprzestała swej działalności, jak ZSMP, ZMW, TPPR i ZHP, niektóre na fali demokratycznych przemian lat 90. ożywiły swą aktywnośd, np. Samorząd Uczniowski. S AM O RZ ĄD SZKOLNY – S AM O RZ ĄD U CZ N I O W S K I W szkole funkcjonowały (funkcjonują) samorząd szkolny i samorząd uczniowski. Nie tylko różniły się nazwą, lecz głównie wyróżniała je struktura organizacyjna. Samorząd szkolny funkcjonował w latach 1948-78 i skupiał nie tylko uczniów, ale również nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi. Dyrektor szkoły powoływał nauczyciela opiekuna tej organizacji na dany rok szkolny. Samorząd uczniowski tworzą wszyscy uczniowie szkoły. W jego skład wchodzą samorządy klasowe. Wszyscy uczniowie szkoły mają prawo wyborcze. Poprzez wybory, które odbywają się na początku roku szkolnego konstytuuje się zarząd i wybierany jest opiekun. W Liceum pierwszy samorząd szkolny powstał w 1948 r. i był naczelną organizacją szkoły. Miał na celu troskę o sprawy porządku, czystości, pomocy naukowych i urządzania imprez kulturalnych. We współpracy z innymi organizacjami samorząd szkolny organizuje imprezy szkolne, m.in. Święto Pracy, Święto Ludowe, Święto Lasu, Dni Oświaty, Książki i Prasy, dekoruje szkołę, dba o porządek pomieszczeo szkolnych i otoczenie szkoły, pielęgnuje kwiaty i pomaga komitetowi rodzicielskiemu w organizowaniu dożywiania uczniów. W latach 50. pod prężnym kierownictwem opiekunów Heleny Roszkowskiej, Anieli Soi i Jana Strąkowskiego samorząd szkolny stał się wiodącą organizacją w szkole - kontrolował wyniki nauczania, frekwencję i czytelnictwo uczniów, organizował współzawodnictwo klas w nauce, tworzył pogotowie techniczne, którego zadaniem jest naprawa sprzętu szkolnego. W latach 60. w ZHP istniały cztery sekcje – naukowa, kulturalno-rozrywkowa, gospodarcza i sportowa. Do głównych zadao należało uczczenie 50. rocznicy rewolucji październikowej. Ponadto harcerzy angażowano do wielu zadao porządkowych, m.in. sprawdzania stroju uczniowskiego oraz tarcz szkolnych. W latach 70. ponownie wzrosło znaczenie samorządu szkolnego. Organizacja ta w swych szeregach skupiała członków samorządów klasowych. Samorząd brał niezwykle czynny udział w życiu szkoły. Organizował cotygodniowe dyżury, apele, nadzorował zbiórkę surowców wtórnych, prowadził dokumentację prac społeczno-użytecznych. Organizował pomoc koleżeoską. Uzyskiwany dochód przeznaczano na organizowanie życia kulturalnego – akademie, dyskoteki i wycieczki. Jedną z akcji zbierania surowców przeprowadzono jesienią 60 1974 r., podczas której zebrano 370 kg makulatury i 103 butelki. Uzyskane pieniądze przekazano na „Dom spokojnej starości”. Samorząd posiadał też specjalnego łącznika do kontaktów ze szkołą podstawową. Podczas spotkao z młodzieżą klas VIII łącznik informował o osiągnięciach szkolnych młodzieży licealnej. W 1981 r. w szkole opracowano nową ordynację wyborczą w wyniku, której zarząd wybierany był spośród uczniów LO i LZ. Samorząd aktywnie uczestniczył w działaniach mających na celu poprawę wyników nauczania i polepszenie frekwencji. We wszystkich klasach działały zespoły „samopomocy koleżeoskiej”, prowadzono kontrolę czytelnictwa. Na gazetce samorządu umieszczano zdjęcia „przodowników nauki”. Nadal jego zadaniem były różnego rodzaju zbiórki surowców wtórnych. W roku szkolnym 1986/87 przewodniczącą samorządu szkolnego była Beata Zaborek. Nowy samorząd działalnośd rozpoczął dyskoteką. Następnie z okazji Dnia Chłopaka zorganizowano „Wieczorek dla mało-starszych panów”. W Dniu Nauczyciela samorząd przygotował występ kabaretu, a na Andrzejki huczną zabawę połączona z wróżbami i grami towarzyskimi. Podczas zebrania rodziców w dniu 30 listopada wystawił współczesną wersje „Powrotu do Edenu”. Ponadto przeprowadzono dwie ankiety „Czy Kodeks Ucznia się sprawdził” oraz „Mój zimowy wypoczynek”. W roku szkolnym 1998/99 w ramach SU powołano sekcje: sportową (Adam Kłos), turystyczno-ekologiczną (Ewelina Żelechowska) i kulturalną (Katarzyna Koped). Samorząd przygotował następujące imprezy szkolne: Dzieo Nauczyciela, Walentynki, dyskoteki. Porządkowano mogiły uczestników walk w okolicach Siedliszcza. Przeprowadzono rozgrywki sportowe: piłki nożnej chłopców i dziewcząt. W roku szkolnym 1999/2000 opiekunami samorządu wybrano trzech nauczycieli: Wojciecha Iwaniuka, Jacka Pawlaka i Daniela Śliwioskiego. W ramach SU dział Dyskusyjny Klub Filmowy. Na spotkaniach prezentowano twórczośd m.in. Kieślowskiego, Dejczera i innych polskich reżyserów. Opiekunowie Samorządu Szkolnego i Uczniowskiego: 1948-1959 Helena Roszkowska, Aniela Soja, Jan Strąkowski 1964-1969 Jan Strąkowski 1974/1975 Franciszka Młynarczyk 1975-1978 Jan Strąkowski 1986/1987 Eulalia Misiura 1993-1997 Wiesław Prażnowski 1997-2001 Wojciech Iwaniuk 2001/2002 Daniel Śliwioski 2002/2003 Wojciech Iwaniuk, Jacek Pawlak i Daniel Śliwioski 2003-2006 Daniel Śliwioski 2006-2010 Agnieszka Grzesiuk 61 Członkowie Samorządu Uczniowskiego 1971/1972 1975/1976 1976/1977 1986/1987 1993/1994 1995/1996 1997/1998 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2002/2003 2003/2004 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 Piotr Miszczuk - przewodniczący Tadeusz Karabowicz - przewodniczący Barbara Mazur – przewodnicząca, Małgorzata Woźna, Anna Jaworska, Krystyna Gajewska, Eugeniusz Doleba Beata Zaborek – przewodnicząca, Beata Wicioska, Robert Bilkiewicz Ewa Duda – przewodnicząca, Ewa Kawalec, Wojciech Oleszczuk Magdalena Bożek - RPU Ewa Łubkowska – przewodnicząca, Konrad Wójcik – zastępca, Paweł Woźniak i Grzegorz Wnętrzak – członkowie, Ewelina Żelechowska – RPU Ewa Langiewicz – przewodnicząca, Rafał Wach – zastępca, Renata Tarnowska, Artur Czapski, Ewa Kijas – członkowie, Katarzyna Koped – RPU. Marta Kocot – przewodnicząca, Barbara Wdowiak – zastępca, Agnieszka Gołębiowska i Anna Żuk – członkowie, Beata Żelechowska – RPU. Barbara Lechowska – przewodnicząca, Monika Mazur – zastępca, członkowie: Iwona Mołdoch, Ewelina Grzeszczuk, Artur Czapski, Kamil Lekan i Robert Braniewski, Jacek Nadolski – RPU. Joanna Kocot – przewodnicząca, Łukasz Lechowski, Andrzej Chojecki, Agnieszka Wnuk, Kamil Wawruszak – RPU Magdalena Szadura – przewodnicząca, Agnieszka Wnuk, Hubert Jasielski - RPU Grzegorz Kocot – przewodniczący, Zuzanna tatarska, Natalia Poliszuk, Natalia Rodzeo, Marta Sowa, Katarzyna Taczała, Kamil Koc, Małgorzata Gruszka, Jakub Karpiuk – RPU Grzegorz Kocot – przewodniczący, Jakub Gruszka, Sylwia Maik, Magdalena Wójtowicz, Małgorzata Taczała, Dorota Mgłowska, Katarzyna Koc, Katarzyna Suska - RPU Małgorzata Taczała – przewodnicząca, Katarzyna Suska, Sławomir Karpiuk, Katarzyna Rodzeo - RPU Karolina Lechowska – przewodnicząca, M. Ryd, D. Stepczuk, Adam Kasprzak - RPU Karolina Stepczuk – przewodnicząca, Marcin Jędruszak, Mateusz Latawiec, Adam Kasprzak - RPU 62 Z W I Ą Z E K H A R CE RS T W A P O L S K I E GO ZHP to jedna z najprężniej działających w szkole organizacji. W pierwszych latach istnienia szkoły harcerstwo zostało naznaczone bardzo wyraźnym piętnem „wychowania politycznego”. W 1950 r. ZHP włączono jako Organizację Harcerską (OH) do Związku Młodzieży Polskiej (ZMP). W roku szkolnym 1965/66 w szkole działalnośd prowadził Szczep Szarych Szeregów, który liczył 147 harcerzy (w tym 25 zuchów). W ramach szczepu działała Drużyna harcerska im. Hanki Sawickiej. W latach 1966-69 funkcję opiekuna organizacji pełniła Franciszka Młynarczyk. W tym czasie popularne było zdobywanie sprawności zespołowych - Uśmiech dziecka, Szkolna fabryka, Olimpiada podwórkowa i inne. Zdobywano też wiele sprawności indywidualnych. W 1966 r. w ramach akcji „Aurora” na korytarzu urządzono kącik, w którym zgromadzono materiały dotyczące rewolucji październikowej. W dniu 12 października odbyła się akademia „Harcerski pokłon rewolucji”, w której uczestniczyli żołnierze jednostki wojskowej z Chełma. W dniach 17-22 października przeprowadzono operację „Harcerski pokłon rewolucji”. W roku szkolnym 1972/73 przy ZHP aktywnie działa Młodzieżowy Krąg Instruktorski. Już we wrześniu przeprowadzono akcję „Start-72”, której celem było pozyskanie nowych członków do organizacji. W listopadzie harcerze uczestniczyli w akcji „Wykopki”, a dochód (30 tys. zł.) przeznaczyli na wyposażenie nowego internatu. Od 1973 r. dla szkolnej drużyny harcerskiej wprowadzono program Harcerskiej Służby Polsce Socjalistycznej (HSPS). Opierał się on na koncepcji klasodrużyn, w których cała klasa szkolna była uznawana za drużynę harcerską. Drużyny HSPS nie nosiły tradycyjnych szarych i zielonych mundurów harcerskich, używały beżowych (piaskowych) koszul, czerwonych krajek i bordowych beretów. W szkole w tym czasie istniał Szczep im. Obrooców Westerplatte. Jego opiekunem był Jan Janczarek – Harcmistrz Polski Ludowej. Funkcję szczepowego powierzano młodzieży. Młodzież aktywnie brała udział we wszelkiego rodzaju akcjach organizowanych przez szczep. Były to prace społeczne na rzecz szkoły i środowiska, imprezy o charakterze kulturalnym (konkursy i wieczornice) i turystycznym (rajdy rowerowe i wycieczki). Opiekowano się grobami żołnierskimi. Na stałe do kalendarza ZHP weszły takie imprezy jak Rajd po Ziemi Chełmskiej, Rajd Świętokrzyski i Rajd po Roztoczu. W ramach ZHP działały dwie drużyny pożarnicze – męska i żeoska. W 1975 r. wzięły one udział w Centralnych Manewrach Techniczno-Obronnych ZHP oraz w Salucie Zwycięstwa. Do dyspozycji organizacji była sala przy internacie zwana „harcówką”. Organizacja skupiała prawie wszystkich uczniów. W roku szkolnym 1978/79 do harcerstwa należało 184 uczniów. W 1981 r. do harcerstwa należało 80% uczniów. Szczep liczył osiem drużyn, pięd z LO i trzy z LZ i brał udział we wszystkich akcjach organizowanych przez Komendę Hufca ZHP w Siedliszczu, Komendę Chorągwi w Chełmie oraz Główną Kwaterę ZHP w Warszawie. Podczas wakacji harcerze uczestniczyli w rajdzie Grunwald 80 i obozach organizowanych przez Szczecioski Resort Rolnictwa oraz Warszawski Resort Budownictwa.25 W latach 1985-89 w szkole istniała Drużyna harcerska im. K.K. Baczyoskiego. W pracach drużyny największą popularnością cieszyły się zajęcia sportowe i rajdy turystyczne. Wielu uczniów wyróżniało się aktywnością w tej organizacji. Wśród pełniących ważne funkcje wymienid można: Alicję Bielecką, Jolantę Gajewską, Krystynę Gajewską, Marię Gierczak, Zofię Kania, Urszulę Kociu25 Księga protokołów RP z dnia 21 stycznia 1981 r. 63 ba, Henrykę Kowalską, Alfredę Mazur, Małgorzatę Mostowską, Krystynę Ostasz, Wiolettę Przewłoka, Jolantę Puch, Dorotę Rodzeo, Stanisławę Ryd, Urszulę Talma, Dorotę Stasioską, Zbigniewa Gajewskiego, Edwarda Hołuba, Mirosława Kasperka, Piotra Miszczuka i Janusza Urbana. ZWIĄZEK MŁODZIEŻY POLSKIEJ Związek Młodzieży Polskiej rozpoczął swą działalnośd w 1948 r. Zadaniem organizacji było wychowanie społeczno-polityczne młodzieży oraz czuwanie nad rozwojem życia ideologicznego w szkole. W latach 50. w pracy ideowo-wychowawczej ZMP dominowały zagadnienia światopoglądu i moralności socjalistycznej, przyjaźni polsko-radzieckiej, tradycji polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, internacjonalizmu, przebudowy rolnictwa i gospodarki planowej. W tym czasie organizacja w swych szeregach skupiła wszystkich uczniów szkoły. W 1952 r. działalnośd ZMP została wpisana w do wielu zadao wychowawczych szkoły m.in. „walki o postępy i dyscyplinę, kształcenie kolektywu klasowego, upolitycznienie klasy, higienę i estetykę i współpracę z rodzicami”. ZMP organizowała pomoc dla uczniów zaniedbanych, tygodniowe prasówki i uroczystości szkolne i paostwowe wynikające z kalendarza imprez szkolnych. 26 W latach 50. opiekunem ZMP była Władysława Jachowska. L I G A O B R O N Y K R AJ U Celem tej organizacji było umacnianie obronności PRL oraz skupianie ludzi gotowych do jej obrony i rekrutowania młodzieży do szkół wojskowych. W 1976 r. trzy uczennice brały udział w obozie przysposobienia obronnego „Wisłostrada” w Warszawie, a w Dubience 13 osób. W 1979 r. przewodniczącym szkolnego zarządu LOK był uczeo Krzysztof Orzeł, a zastępcą Zbigniew Pyda. Funkcję sekretarza pełniła Elżbieta Leszczyoska. Do działao LOK zaliczyd można organizowanie m.in. zawodów strzeleckich, konkursów marynistycznych, „Sprawni jak żołnierze” itp. W 1981 r. działały dwie sekcje – przyszłych oficerów i chorążych oraz sekcja zbierająca informacje o absolwentach Liceum związanych zawodowo ze służbą wojskową. Prowadzono też nabór na „Centralny Obóz Spadochronowy w Katowicach” oraz obóz instruktorski do Dubienki. W 1988 r. członkowie organizacji brali udział w zawodach: „O Puchar Kuratora”, „O srebrny muszkiet”, „Sprawni jak żołnierze”, teleturnieju marynistycznym na szczeblu wojewódzkim. 42 uczniów otrzymało Odznaki Sprawności Obronnej. Przez wiele lat organizacja opiekowała się grobami żołnierskimi znajdującymi się na cmentarzu w Siedliszczu oraz Kurhanem Powstaoców Styczniowych. Wieloletnim opiekunem LOK był Feliks Braniewski. SZKOLNE KOŁO PCK Jedną z najstarszych organizacji szkolnych jest szkolne koło PCK. W latach 50. organizacja ta dbała o porządek w szkole i estetykę pomieszczeo szkolnych, organizowała konkursy zdrowia, przygotowywała dla młodzieży paczki ze słodyczami, organizowała imprezy dochodowe, z których częśd funduszy przeznaczano na potrzeby uboższych kolegów. W latach 1953-91 funkcję opiekuna PCK została Danuta Kicioska. 26 Dziennik lekcyjny klasy XI z roku szkolnego 1951/52. 64 W latach 1965-69 do PCK należeli wszyscy uczniowie. Celem tej organizacji było wspomaganie działao dyrektora szkoły w zakresie poprawy warunków higieniczno-zdrowotnych, organizowanie apeli szkolnych, zakup przyborów toaletowych, ręczników i mydła. W 1981 r. do PCK należało 220 uczniów. Myślą przewodnią działalności organizacji było hasło „Niosąc pomoc dajesz radośd”. „Duży nacisk położyliśmy na działalnośd opiekuoczą. Wyszukujemy ludzi samotnych, chorych i otaczamy ich opieką. Pomagamy w robieniu zakupów, sprzątaniu mieszkao, przynoszeniu węgla i wody. Z okazji Dnia Seniora zrobiliśmy upominki i wręczyliśmy naszym podopiecznym. Nawiązaliśmy kontakt z dziedmi ze szkoły podstawowej i przedszkola. Pomagamy nauczycielom w organizowaniu przerw międzylekcyjnych. Dla klas młodszych zorganizowaliśmy konkursy w ramach Klubu Wiewiórka. Przeprowadziliśmy zbiórkę zabawek i zrobiliśmy paczki dla biednych dzieci. Wręczyliśmy je w ramach akcji Gwiazdka dla każdego dziecka. Pod hasłem Groźny i niepożądany omówiliśmy zagadnienia związane ze szkodliwością palenia papierosów i picia alkoholu. Na godzinach wychowawczych przeprowadziliśmy pogadanki propagujące honorowe krwiodawstwo. Zorganizowaliśmy konkurs na najładniejszą klasę i szkolenie nowych członków PCK. Systematycznie uzupełniamy leki szkolnej apteczki i udzielamy pomocy poszkodowanym.”27 Od 1991 r. funkcję opiekuna szkolnego koła PCK pełni Janina Chrzaniuk. Uroczystośd nadania imienia szkole w 1978 r. 27 Księga protokołów RP z dnia 21 stycznia 1981 r. 65 T O W A RZ Y S TW A P RZ Y J AŹ N I P O L S K O -R AD Z I E CK I E J (TPPR) Celem działalności było umacnianie przyjaźni i wzajemnej współpracy pomiędzy narodami Polski i ZSRR. Na spotkaniach towarzystwa poszerzano wiedzę o historii wschodniego sąsiada Polski, zaznajamiano z tradycjami poszczególnych republik. W 1966 r. do organizacji należało ok. 300 uczniów 11-letniej szkoły. Hasłem przewodnim w 1974 r. było „Poznajemy poszczególne republiki Kraju Rad”. Organizowano też apele z okazji „wybuchu rewolucji październikowej”, przygotowywano młodzież do olimpiad i konkursów przedmiotowych z języka rosyjskiego. Młodzież czytała prasę radziecką (Konsomolska Prawda, Krestianka, Kraj Rad i wiele innych) i korespondowała z rówieśnikami z ZSRR. Śpiewała piosenki rosyjskie – „W zaszczitu mira”, „My za mir”, „Tiecziot wołga”. W latach 1951-71 opiekunem organizacji był Julian Wicioski, a następnie w latach 1972-78 Irena Hempel. W roku szkolnym 1978/79 organizacją opiekowała się Urszula Bałanda. Organizacja zaprzestała swej działalności z koocem lat 80. S Z K O L N E K O Ł O PTTK Działało w latach 1972-78. Głównym polem działalności koła była turystyka piesza i rowerowa. Uczestnicy koła byli współorganizatorami wielu rajdów i innych imprez turystycznych. W 1977 r. uczestniczono m.in. w rajdzie „Szlakiem Wału Pomorskiego, „Szlakiem Powstaoców Śląskich” i „Rajdzie Zwycięstwa”, po Roztoczu i w Górach Świętokrzyskich. W okresie wakacyjnym zorganizowano obóz wędrowny „Azymut – Huta Katowice”. Opiekunem koła był Jan Janczarek. P O L S K I E T O W A RZ Y S T W O S CH R O N I S K M Ł O D Z I E Ż O W Y C H (PTSM) Powstało w 1978 r. Towarzystwo liczyło 24 członków, głównie z klas pierwszych. Na zebraniach omawiano sprawy związane z rozwojem turystyki w Polsce. Celem Towarzystwa było uczestnictwo w rajdach i wycieczkach. SZKOLNE KOŁO SPORTOWE W ramach Szkolnego Koła Sportowego (SKS) przygotowywano młodzież do różnego rodzaju zawodów sportowych. Stawiano głównie na tenis stołowy, gdzie można było poszczycid się sukcesami. W 1974 r. w zawodach powiatowych organizowanych w Siedliszczu czołowe miejsca zajęli uczniowie – Piotr Gargol i Andrzej Misztal. W tenisie stołowym specjalizował się Tadeusz Kluczyk. Wielu uczniów Liceum uprawiało piłkę nożną w LZS Siedliszcze. Nie było to mile widziane przez radę pedagogiczną, która nielicznym „wydawała pozwolenie” na udział w treningach. Od wielu lat opiekunami SKS są nauczyciele wychowania fizycznego Krzysztof Gomółka i Jacek Pawlak. Koło jest sekcją ogólnorozwojową skupiającą uczniów w celu poprawy ich sprawności fizycznej i umiejętności ruchowych oraz w celu przygotowania ich do zawodów międzyszkolnych w piłce nożnej, siatkowej, ręcznej, koszykowej, lekkiej atletyce, tenisie stołowym. W roku szkolnym 2000/2001 do sekcji zapisanych było 36 uczniów. Byli to uczniowie od klasy I do klasy IV. SKS cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony uczniów i rodziców, którzy chętnie włączają się w pracę tej organizacji. Owocem tej działalności są liczne sukcesy na szczeblu powiatowym. W ostatnich latach nauczyciele wychowania fizycznego byli organizatorami wielu imprez sportowych, m.in. „Parafiady Szkół Ponadpodstawowych pow. 66 Chełmskiego” (2001-2002), „Turnieju Tenisa Stołowego Nauczycieli Szkół Średnich” (20002001 i 2001-2002), „Powiatowego Turnieju Tenisa Stołowego Oldbojów” (2000-2001 i 2001-2002). Pasmo sukcesów sportowych uczniów jest zasługą nauczycieli wychowania fizycznego, ich zaangażowania a także dobrze zaopatrzonej w sprzęt sportowy sali gimnastycznej. S Z K O L N E K O Ł O O D B U D O W Y S TO L I CY (SFOS) Działało w latach 1960-69. Opiekunem był Feliks Braniewski. Do koła należeli wszyscy uczniowie szkoły. Zbierano składki członkowskie. W 1965 r. do Zarządu Wojewódzkiego SFOZ przekazano 1200 zł. Na spotkaniach czytano „Życie Warszawy” i „Stolicę”. W ramach działalności przeprowadzano pogadanki, wykonywano gazetki ścienne. Wiele radości sprawiła młodzieży wycieczka do Warszawy w 1965 r. Uczniowie, którzy wzięli w niej udział „opowiadali z przejęciem o stolicy wzbudzając zachwyt i zainteresowanie”.28 K O M I TE T R O D Z I CI E L S K I , R AD A R O D Z I CÓ W Od początku istnienia szkoły działalnośd jej jest wspomagana przez rodziców - Komitet Rodzicielski, a od 1994 roku Radę Rodziców. Rodzice służą radą, współpracują w realizacji zadao wychowawczych. Na przestrzeni lat dzięki inicjatywom i zaangażowaniu rodziców wykonano szereg prac w zagospodarowaniu siedziby szkoły, wyposażeniu klas, w remontach. W pierwszych latach istnienia szkoły trzon komitetu stanowiło pięciu rodziców, a funkcję przewodniczącego pełnił Józef Skrzycki. To z inicjatywy rodziców Liceum powstało. Ważnym elementem działalności Komitetu było wsparcie szkoły w akcjach dożywiania uczniów. Komitet przeprowadzał tzw. zsypki zboża, które potem mielono i wypiekano chleb. Później były to akcje „szklanki gorącego mleka” i „paczki na choinkę”. W 1951 r. z dobrowolnych składek Komitet zakupił materiał na budowę sali gimnastycznej. Rodzice aktywnie udzielali się przy kolejnych inwestycjach - budowie skrzydła „starej” szkoły oraz 28 Wypis z księgi protokołów RP z dnia 25 czerwca 1965 r. 67 dwupiętrowego internatu przy ulicy Szkolnej. Komitet wspierał szkołę w organizowaniu życia kulturalnego szkoły – akademii, wycieczek, zabaw choinkowych i studniówek. Dla pozyskania funduszy organizował wspaniałe bale choinkowe i zabawy sylwestrowe. Za środki finansowe kupowano nagrody dla uczniów, pomoce naukowe i książki do biblioteki. W latach 60. wraz z dyrektorem szkoły Eugeniuszem Rymutem rodzice rozpoczęli starania o budowę nowej szkoły i internatu, a później wspierali inwestycje finansowo. Dzięki Komitetowi dokonano wielu remontów i bieżących napraw. W dalszym ciągu Komitet Rodzicielski organizował zabawy dochodowe. Zdobyte fundusze przeznaczał na stypendia i zapomogi, dożywianie, nagrody, na wyposażenie pracowni przedmiotowych i wsparcie finansowe wycieczek klasowych i obozów harcerskich, na dofinansowanie wieczorków klasowych, zabaw choinkowych i studniówek. Rodzice niejednokrotnie włączali się w realizację procesu wychowawczego szkoły – wspomagali nauczycieli podczas kontroli zachowania się uczniów w miejscach publicznych i na stancjach. W latach 70. z funduszy Komitetu opłacano występy artystów z Lublina i Warszawy. Ukoronowaniem ofiarności rodziców było ufundowanie w 1978 r. szkole sztandaru. Obecnie działalnośd Rady Rodziców koncentruje się głównie na dwóch dziedzinach - materialnej i kulturalnej. W dalszym ciągu wspiera działalnośd wychowawczą i opiekuoczą szkoły. Częstą formą współpracy są m.in. dyżury pełnione przez rodziców w czasie zabaw tanecznych, choinek, dyskotek. Prezydium Komitetu Rodzicielskiego/Rady Rodziców w historii szkoły 1948-1952 1978-1982 1982-1986 1986-1988 1988-1992 1992-1997 1997-2000 2000-2003 2003-2006 2006-2008 2008-2010 Stefania Orłowska- przewodnicząca, Jan Wójcik i Juliusz Hempel. Władysław Rodzeo – przewodniczący, Eugeniusz Krysa, Maria Iwaniuk, Stanisław Mazurek, Józefa Marciniak Władysław Rodzeo – przewodniczący, Jadwiga Grosiak, Waleria Szadura, Czesław Plewko, Teodor Zielioski, Stefan Sawosz, Sabina Brzozowiec Władysław Rodzeo – przewodniczący, Danuta Braniewska, Teresa Gałka, Tadeusz Warchuł, Pelagia Przebierowska, Grażyna Dyszewska, Ryszard Dziewulski, Alicja Lekan, Janina Pągowska Leszek Kałkucki -przewodniczący, Danuta Braniewska – sekretarz, Teresa Gałka – skarbnik, Marek Mazur Kazimierz Gołębiowski –przewodniczący, Grażyna Baokowska – sekretarz, Stefania Lekan – skarbnik Wiesława Koped – przewodnicząca, Ewa Domaoska – zastępca, Zofia Kłos – sekretarz, Halina Tryksza – skarbnik Ryszard Kocot – przewodniczący, Zbigniew Rodzeo – zastępca Barbara Tomczak, Halina Podkaoska, Wiesława Grzeszkiewicz Joanna Sowa, Wiesław Wójcik, Zofia Droo, Marek Szajc, Ryszard Kocot, Elżbieta Pogrebniak Joanna Sowa, Jolanta Okoo, Justyna Watrak, Andrzej Gruszka, Małgorzata Bedlioska, Elżbieta Mazurek Przerwa Ryszard – przewodniczący, Elżbieta Kozłowska, Maria Muszyoska, Zbigniew Droo, Danuta Karpiuk, Joanna Wnuk, Krzysztof Ryd, Dariusz Dudek, Czesław Suski 68 4. O SIĄGNIĘCIA I SUKCESY DYDAKTYCZNO - WYCHOWAWCZE Szkoła nasza od początku istnienia tj. od 1948 r. wiele uwagi poświęca dobrze zorganizowanej pracy z uczniem zdolnym. Potwierdza to udział wielu naszych uczniów w licznych konkursach, olimpiadach przedmiotowych i zawodach sportowych. Osiągają oni wyniki, z których zadowoleni są nie tylko sami startujący, ale przede wszystkim rodzice i nauczyciele. Nie sposób wymienid wszystkich osiągnięd na przestrzeni ostatnich lat, a warto wspomnied o tych uczniach, którzy w godnie reprezentowali naszą szkołę w powiecie, województwie, kraju. 1974/1975 Zbigniew Gajewski został laureatem Konkursu Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym (etap wojewódzki) reprezentacja szkoły (Sławomir Braniewski, Jerzy Gregier, Zbigniew Mazurek i Zbigniew Rodzeo) - udział w konkursie marynistycznym w Janowie Lubelskim (etap międzywojewódzki) Sławomir Braniewski – udział w olimpiadzie przedmiotowej z geografii (etap wojewódzki w Lublinie) Do etapu rejonowego olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym zakwalifikowali się uczniowie kl. IVa Jerzy Gregier i Waldemar Kołtunicki i Zbigniew Rodzeo. 1975/1976 Irena Domaoska, Jolanta Okoo i Ewa Skórzewska - II miejsce w konkursie z okazji „Dni Filmu Radzieckiego” (etap rejonowy) 1977/1978 Olimpiady przedmiotowe (etap okręgowy w Lublinie) Barbara Mazur, Elżbieta Wójciszyn i U. Szulc - jęz. polski Ewa Kosacka, Maria Jacyna, Sławomir Braniewski, Eugeniusz Doleba i Jerzy Sawicki - jęz. niemiecki Sławomir Braniewski, Eugeniusz Doleba, Elżbieta Wójciszyn, Zofia Rzucidło, Jerzy Sawicki i Krzysztof Ożóg -propedeutyka nauk o społeczeostwie Iwona Dziubek i Małgorzata Wasilewska - biologia Eugeniusz Doleba i Elżbieta Wójciszyn - historia Elżbieta Herda, Monika Sikorska, Irena Domaoska, W. Karpiuk i U. Szulc wychowanie muzyczne Anna Drobek, Wioletta Przewłoka, Maria Jacyna, Alicja Kopciuch i Alina Powroźnik - jęz. rosyjski 1978/1979 Danuta Piech - I miejsce w „Konkursie wiedzy filozoficznej” (etap wojewódzki, udział w finale na szczeblu centralnym) Krzysztof Ożóg był laureatem konkursu „Wkład młodzieży w rozwój sportu”. 1979/1980 Jolanta Goś, Elżbieta Konecka i Radomir Braniewski. Aneta Kluczyk - I miej69 sce w Turnieju Wiedzy Filozoficznej w etapie wojewódzkim 1980/1981 Krystyna Korniak, Ewa Mrugała i Piotr Waręciak – udział w olimpiadzie historycznej na szczeblu wojewódzkim Piotr Waręciak - II miejsce w Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym na szczeblu wojewódzkim Jan Dziewulski, Bogdan Mikuła i Grzegorz Krysa - czołowe miejsce w konkursie marynistycznym w Chełmie „Polska leży nad Bałtykiem” 1981/1982 Krystyna Korniak i Grzegorz Krysa - etap rejonowy olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym. Małgorzata Gumieniuk, Jarosław Hołub i Roman Michalski - I miejsce w wojewódzkim konkursie marynistycznym. 1982/1983 reprezentacja szkoły - V miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Piosenki Harcerskiej w Koszalinie reprezentacja szkoły I miejsce w Wojewódzkich Zawodach Ppoż. i Obronnych w Grabniaku Andrzej Sułek - konkurs recytatorski poświęcony poezji C. K. Norwida – wyróżnienie 1983/1984 Iwona Gargol i Danuta Konefał otrzymały wyróżnienie w Ogólnopolskim Turnieju Recytatorskim im. J. Iwaszkiewicza w Sandomierzu 1984/1985 Wojciech Iwaniuk - III miejsce w Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym na etapie wojewódzkim i zakwalifikował się do etapu centralnego. Iwona Gargol była laureatką konkursu recytatorskiego poezji polskiej i radzieckiej. Alicja Kozłowska zajęła III miejsce w olimpiadzie z jęz. rosyjskiego na szczeblu wojewódzkim. Jarosław Buczek zajął III miejsce w konkursie „Wiedza umacnia przyjaźo” na szczeblu wojewódzkim. 1985/1986 I miejsce w rejonowych zawodach pożarniczych (reprezentacja szkoły). 1987/1988 Anna Braniewska, Józef Grzesiuk i Renata Rodzeo brali udział w olimpiadzie filozoficznej na szczeblu wojewódzkim. Szkolne Koło LOK zostało uhonorowane dyplomem za zajęcie I miejsca w wojewódzkim współzawodnictwie o miano przodującego koła LOK. 1989/1990 II miejsce w Miejskich Halowych Mistrzostwach Szkół Średnich w piłce nożnej chłopców w Chełmie 1990/1991 Olimpiady przedmiotowe: Krystyna Litwioska - II miejsce w olimpiadzie z jęz. rosyjskiego (etap wojewódzki) Mariusz Łuczkiewicz- filozofia (etap wojewódzki) Anna Szajc - wychowanie plastyczne (etap wojewódzki) 1992/1993 Reprezentacja szkoły - III miejsce w Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świecie 70 Współczesnym ( etap wojewódzki) 1995/1996 Ewa Łubkowska - III m. w VI Biegu Niepodległości Mieczysława Podkaoska – wyróżnienie w olimpiadzie z jęz. rosyjskiego (etap okręgowy w Lublinie) 1996/1997 Marta Jaworska - wyróżnienie na Konkursie recytatorskim im. Jana Szczawieja Ewa Łubkowska - VII miejsce w VI Biegu Niepodległości 1997/1998 Krystyna Libicka została laureatem Ogólnopolskiego Konkursu nt. zdrowego żywienia Olimpiady przedmiotowe: Julita Nowakowska, Kamila Prażnowska – jęz. polski (zawody II stopnia) Agnieszka Barcikowska – jęz. rosyjski (eliminacje okręgowe) Zawody sportowe: Marcin Kurdziel - IV m. w VII Biegu Niepodległości Anna Danieluk, Monika Kijas, Agnieszka Koped - olimpiada jęz. rosyjskiego (etap okręgowy w Lublinie) Zawody sportowe: Dorota Bocheoska, Maja Bocheoska, Diana Borys - II, IV i V m. w Międzypowiatowych Biegach Przełajowych w Urszulinie Reprezentacja dziewcząt – II miejsce Reprezentacja chłopców – III miejsce 1999/2000 Grzegorz Gołębiowski został laureatem Zachodniopomorskiej Olimpiady o Unii Europejskiej Magdalena Lechowska – udział w olimpiadzie historycznej (etap wojewódzki) 2000/2001 Agnieszka Pszczoła – udział w ogólnopolskim konkursie recytatorskim, Jacek Nadolski – wyróżnienie Nina Kargol - I miejsce w konkursie ortograficznym (etap rejonowy) Edyta Dul, Kamila Rutkowska – wyróżnienie w konkursie „Język rosyjski i ekologia” w Radomiu Zawody sportowe: Mariola Jędruszak, Łukasz Lechowski, Arkadiusz Praniuk – czołowe miejsca w powiatowych biegach przełajowych w Chełmie Adam Palestrant – I miejsce w „Konkursie na exlibris Biblioteki Pedagogicznej w Chełmie”. 2001/2002 Wioletta Archimowicz – olimpiada z jęz. rosyjski (etap okręgowy w Lublinie) Dominika Grudzioska – I miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Szopek Bożonarodzeniowych w Lublinie Reprezentacja szkoły – I miejsce w parafiadzie szkół ponadpodstawowych w piłce nożnej, II miejsce w sztafetowych biegach przełajowych w Chełmie 2002/2003 Paweł Lipczak – II miejsce w tenisie stołowym na szczeblu powiatu 71 Reprezentacja szkoły – II miejsce w powiecie w piłce siatkowej Reprezentacja szkoły – I miejsce w powiecie w lekkoatletyce Anna Chojecka – wyróżnienie w konkursie poetyckim „Turnieju jednego wiersza” w Strachosławiu 2003/2004 Edyta Woźniak i Marek Pitucha zakwalifikowali się do etapu okręgowego XIX Olimpiady Wiedzy Ekologicznej Reprezentacja szkoły - II miejsce w rejonowej Licealiadzie w piłce ręcznej, II miejsce w Turnieju o Puchar Starosty Chełmskiego 2004/2005 Liceum zdobyło certyfikat „Szkoła z klasą” Dariusz Bedlioski – I miejsce w województwie w biegach przełajowych oraz I miejsce w Biegu Niepodległości Malwina Watrak – III miejsce w województwie w biegach przełajowych oraz I miejsce w Biegu Niepodległości Paweł Chachaj – III miejsce w tenisie stołowym na szczeblu powiatowym Reprezentacja - I miejsce w piłce nożnej w II Turnieju Szkół Ponadgimnazjalnych w Okszowie 2005/2006 Dariusz Bedlioski – I miejsce, Malwina Watrak – II i III miejsce w Wojewódzkich Biegach Przełajowych w Włodawie i w Woskrzenicach Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce siatkowej (dziewczęta) w Okszowie Reprezentacja – I miejsce w Młodzieżowym Turnieju w piłce siatkowej w Rejowcu Reprezentacja – I miejsce w Turnieju o Puchar Starosty Chełmskiego w piłce ręcznej Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce siatkowej dziewcząt w Okszowie 2006/2007 Dariusz Bedlioski – II miejsce w Wojewódzkich Biegach Przełajowych w Włodawie Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce nożnej i w piłce ręcznej chłopców w Okszowie 2007/2008 Reprezentacja dziewcząt i chłopców – I miejsce w Rejonowej Licealiadzie w piłce siatkowej i w piłce nożnej Reprezentacja – II miejsce w powiecie chełmskim w tenisie stołowym dziewcząt Dariusz Bedlioski – II miejsce w Wojewódzkich Biegach Przełajowych w Włodawie 2008/2009 Magda Gołębiowska – III miejsce w powiatowym konkursie plastycznoliterackim „Święci i błogosławieni”. Marta Pastuszak – I miejsce w skoku w dal, Basia Szpakowska – I miejsce w biegu na 400m w Rejonowej Lidze LA w Włodawie Karolina Major – I miejsce w tenisie stołowym w Powiatowej Licealiadzie Reprezentacja – I miejsce w powiecie chełmskim w tenisie stołowym 72 dziewcząt Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce ręcznej dziewcząt i chłopców Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce nożnej halowej dziewcząt 2009/2010 Jagoda Gołębiowska – udział w 34. Olimpiadzie Artystycznej (etap wojewódzki) Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce siatkowej dziewcząt Reprezentacja – I miejsce w Powiatowej Licealiadzie w piłce nożnej i w piłce ręcznej chłopców „T Y P O W AN I E ” NA STUDIA WYŻSZE W 1975 r. Ministerstwo Edukacji każdej szkole średniej w Polsce dało możliwośd tzw. typowania 3 uczniów do szkół wyższych bez egzaminów i jednej osoby na studia zagraniczne. 1974/1975 1975/1976 1976/1977 1977/1978 1978/1979 1979/1980 Z Ł O TE Krystyna Grzywna (filologia rosyjska, studia w ZSRR), Jolanta Puch (filologia polska), Zbigniew Gajewski (nauki polityczne) i Lidia Kononiuk (farmacja). Urszula Mazur (germanistyka), Bogumiła Szczygieł i Ewa Szponar (farmacja) Krystyna Cor (prawo karne), Elżbieta Pondel i Stanisława Ryd Eugeniusz Doleba (ekonomia), Jerzy Sawicki (górnictwo, AGH w Krakowie), Elżbieta Wójciszyn (historia) Jolanta Okoo (filologia polska) i Henryk Pełczyoski (prawo UMCS) Dorota Stasioska, Zofia Świeca, Zenon Trzcioski T A R CZ E I Ś W I A D E C TW A Z W Y R Ó Ż N I E N I E M „Złote i Srebrne Tarcze” to wyróżnienie ustanowione w 1978 r. Było wyjątkową nagrodą dla uczniów za całokształt pracy w szkole. Przyznawano ją za dobre wyniki w nauce (średnia ocen co najmniej 4,8). Nagrodę fundowały szkoły z własnych środków finansowych. Złote Tarcze otrzymali: 1977/1978 Eugeniusz Doleba, Jerzy Sawicki i Elżbieta Wójciszyn 1979/1980 Dorota Stasioska, Zofia Świeca, Zenon Trzcioski 1979/1980 Maria Małecka, Aldona Młynarczyk, Krystyna Korniak, Jolanta Nowacka i Magdalena Puch 1980/1981 Danuta Konefał, Małgorzata Sawa, Maria Małecka, Aldona Młynarczyk, Krystyna Korniak, Dorota Rodzeo, Magdalena Puch 1981/1982 Danuta Konefał, Małgorzata Sawa, Maria Małecka, Aldona Młynarczyk, Alicja Kozłowska 1982/1983 Alicja Kozłowska, Anna Małecka, Jarosław Buczek, Grzegorz Brzuszek 1983/1984 Anna Małecka, Jarosław Buczek, Julia Ryszkiewicz 1984/1985 Anna Malecka, Monika Surdyk, Stanisław Wierzbicki i Teresa Woźniak 1985/1986 Monika Chodoo, Agata Rzucidło 1986/1987 Monika Chodoo, Mariusz Hempel, Jacek Maokowski, Danuta Powroźnik 1987/1988 Monika Chodoo, Mariusz Hempel, Jacek Maokowski 73 1988/1989 1989/1990 1990/1991 Monika Chodoo Krystyna Litwioska Krystyna Litwioska Ś W I AD E C TW O Z W Y RÓ Ż N I E N I E M Świadectwo z wyróżnieniem otrzymuje uczeo, który w wyniku klasyfikacji koocoworocznej uzyskał z obowiązkowych zajęd edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej dobrą ocenę zachowania. Świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem otrzymuje absolwent Liceum, który ukooczył szkołę i uzyskał z obowiązkowych zajęd edukacyjnych średnia ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej dobrą ocenę zachowania i ponadto z egzaminu dojrzałości uzyskał średnia ocen co najmniej 4,60. 1989/1990 Mariusz Hempel 1990/1991 Małgorzata Brzozowiec, Izabela Grzywna, Agata Kędziora, Agnieszka Mazurek, Marta Oziomek, Anna Słaby, Agnieszka Radko 1991/1992 Małgorzata Brzozowiec, Agnieszka Kopniak, Marta Oziomek, Anna Słaby, Anna Walczak, Beata Wdowiak, 1992/1993 Katarzyna Józefowicz, Agnieszka Kopniak, Marta Oziomek, Mieczysława Podkaoska, Anna Słaby, Beata Wdowiak, Grażyna Wosk 1993/1994 Joanna Lipczak, Mieczysława Podkaoska, Renata Skrajnowska, Beata Wdowiak 1994/1995 Joanna Lipczak, Mieczysława Podkaoska, Kamila Prażnowska, 1995/1996 Urszula Bedlioska, Michał Gregier, Joanna Lipczak, Agnieszka Nitendel, Kamila Prażnowska 1996/1997 Urszula Bedlioska, Agnieszka Nitendel, Kamila Prażnowska, 1997/1998 Urszula Bydlioska, Sylwia Delekta, Agnieszka Gołębiowska, Krystyna Libicka, Anna Lipczak, Magda Jędruszak, Agnieszka Nitendel, Aneta Nowosad, Katarzyna Omielaoczuk, Kamila Prażnowska, Agnieszka Wabik, Anna Wójcik, Konrad Wójcik 1998/1999 Wioletta Archimowicz, Urszula Bedlioska, Anna Danieluk, Sylwia Delekta, Edyta Dul, Sylwia Golik, Agnieszka Gołębiowska, Magda Jędruszak, Nina Kargol, Arletta Kuras, Krystyna Libicka, Anna Lipczak, Ewa Łubkowska, Grzegorz Podsiadły, Kamila Rutkowska, Monika Szelest, Anna Wójcik, Konrad Wójcik, Beata Żelechowska 1999/2000 Anna Barcikowska, Aneta Dul, Edyta Dul, Sylwia Golik, Agnieszka Gołębiowska, Sabina Gołębiowska, Dominika Grudzioska, Magdalena Jędruszak, Nina Kargol, Arletta Kuras, Krystyna Libicka, Anna Lipczak, Paweł Lipczak, Monika Mazur, Magdalena Rodzeo, Monika Szelest, Renata Tarnowska, Anna Wójcik, Beata Żelechowska 74 2000/2001 Wioletta Archimowicz, Aneta Dul, Edyta Dul, Sylwia Golik, Agnieszka Gołębiowska, Dominika Grudzioska, Nina Kargol, Joanna Kocot, Marta Kocot, Arletta Kuras, Barbara Lechowska, Anna Lipczak, Beata Łukaszuk, Monika Mazur, Iwona Mołdoch, Adam Palestrant, Magdalena Rodzeo, Kamila Rutkowska, Joanna Stopa, Katarzyna Szczepaniak, Monika Szelest, Joanna Tarnowska, Beata Żelechowska 2001/2002 Wioletta Archimowicz, Justyna Czmuda, Aneta Dul, Sabina Gołębiowska, Dominika Grudzioska, Joanna Kocot, Arleta Kuras, Barbara Lechowska, Monika Mazur, Iwona Mołdoch, Adam Palestrant, Grzegorz Podsiadły, Magdalena Rodzeo, Joanna Stopa, Katarzyna Szczepaniak, Joanna Tarnowska 2002/2003 Dominika Grudzioska, Aneta Dul, Barbara Lechowska, Monika Mazur, Paweł Lipczak, Magdalena Rodzeo, Iwona Mołdoch, Tomasz Lipczak, Sebastian Kita, Agnieszka Łukaszuk, Paweł Krzysiak, Anna Sowa, Edyta Woźniak, Katarzyna Grudzioska, Monika Pilszak, Katarzyn a Zalewska, Grzegorz Słaby, Joanna Stopa, Joanna Tarnowska, Joanna Kocot, 2003/2004 Joanna Stopa, Joanna Tarnowska, Beata Łukaszuk, Joanna Kocot, Edyta Grzesiuk, Marta Sowa, Eunika Gęba, Agata Szajc, Anna Chojecka, Marek Pitucha, Monika Banaszek, Justyna Gregier, Natalia Gruszka, Monika Buza, Monika Dworak, Katarzyna Pel, Tomasz Lipczak, Agnieszka Łukaszuk, Sebastian Kita, Edyta Woźniak, Anna Sowa, Katarzyna Grudzioska, Sylwia Wójcik, Katarzyna Filipczuk, Estera Wawruszak, Katarzyna Zalewska, Agnieszka Wysoczyoska, Grzegorz Słaby, Monika Pilszak 2004/2005 Tomasz Lipczak, Sebastian Kita, Agnieszka Łukaszuk, Anna Sowa, Edyta Woźniak, Paweł Krzysiak, Małgorzata Duda, Sylwia Wójcik, Katarzyna Grudzioska, Estera Wawruszak, Magdalena Szadura, Katarzyna Filipczuk, Monika Wójcik, Anna Wawruszak, Monika Szajc, Natalia Poliszuk, Ewelina Drozd, Agnieszka Niemczuk, Alicja Lipczak, Ewelina Maksymiuk, Natalia Rodzeo, Małgorzata Stefaoczuk, Justyna Wolak, Iwona Woźniak, Ewelina Rudzik, Marta Sowa, Eunika Gęba, Joanna Woźniak, Monika Banaszek, Anna Chojecka, Agata Szajc, Justyna Gregier, Marek Pitucha, Paweł Kurzelowski, Ilona Pogrebniak, Beata Pyda, Natalia Gruszka, Monika Buza, Mariola Dworak, Katarzyna Pel 2005/2006 Marta Sowa, Eunika Gęba, Monika Banaszek, Agata Szajc, Justyna Gregier, Anna Chojecka, Paweł Kurzelowski, Marek Pitucha, Beata Pyda, Natalia Gruszka, Monika Buza, Mariola Dworak, Katarzyna Pel, Karolina Krukowska, Ewelina Kister, Sylwia Kowalczyk, Anna Zioła, Monika Dul, Sylwia Maik, Magdalena Sowa, Natalia Pędzisz, Anna Wawruszak, Monika Szajc, Ewelina Drozd, Natalia Poliszuk, Natalia Rodzeo, Małgorzata Stefaoczuk, Justyna Socha, 2006/2007 Anna Wawruszak, Monika Szajc, Natalia Poliszuk, Małgorzata Stefaoczuk, Ewelina Drozd, Patryk Zając, Bartłomiej Lipczak, Klaudia Łykawka, Karolina Bargiel, Magdalena Wójtowicz, Agnieszka Stefaoczuk, Karolina Krukowska, Sylwia Kowalczyk, Ewelina Kister, Monika Dul, Sylwia Maik 75 2007/2008 Natalia Pędzisz, Karolina Krukowska, Katarzyna Humieniuk, Ewelina Kister, Sylwia Maik, Mariola Kłak, Urszula Grądkowska, Katarzyna Kociuba, Bartłomiej Lipczak, Patryk Zając, Karolina Bargiel, Magdalena Wójtowicz, Agnieszka Stefaoczuk 2008/2009 Bartłomiej Lipczak, Konrad Pawlak, Edyta Jaworska, Patryk Zając, Karolina Bargiel, Magdalena Wójtowicz, Magdalena Gołębiowska, Jagoda Gołębiowska, Monika Miszczuk, Emilia Wójcik, Łukasz Pitucha, Joanna Szczepaoska, Urszula Grądkowska, Katarzyna Kociuba, Aneta Machaj S TY PE N D I UM P RE Z E S A R AD Y M I N I S T RÓ W Stypendium Prezesa Rady Ministrów przyznawane jest od roku szkolnego 1997/1998 uczniom szkół, których ukooczenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości. Otrzymują je uczniowie, którzy dostali promocję z wyróżnieniem, uzyskując przy tym najwyższą w danej szkole średnią ocen lub wykazują szczególne uzdolnienia w co najmniej jednej dziedzinie wiedzy. Stypendium przyznaje się jednemu uczniowi danej szkoły na okres od września do czerwca w danym roku szkolnym. W Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu stypendium otrzymali następujący uczniowie: 1997/1998 – Agnieszka Nitendel 2000/2001 – Beata Żelechowska 2001/2002 – Adam Palestrant 2002/2003 - Joanna Kocot 2003/2004 – Grzegorz Słaby 2004/2005 – Tomasz Lipczak 2005/2006 – Natalia Gruszka 2006/2007 – Anna Wawruszak 2007/2008 – Karolina Krukowska 2008/2009 – Patryk Zając 2009/2010 - Urszula Grądkowska 76 5. T RADYCJE I SYMBOL E Przez 60 lat funkcjonowania w Liceum ukształtowało się wiele tradycji, które szkoła kultywuje i stara się, aby przechodziły z pokolenia na pokolenie. Do najważniejszych z nich należy ślubowanie pierwszoklasistów. Uroczystośd ta zapoczątkowana została jeszcze w latach 70. Jedną z najstarszych szkolnych tradycji jest prowadzenie kroniki szkoły, która prowadzona jest (z małymi przerwami) od lat 60. Do tradycji należą ponadto: wręczanie listów pochwalnych, studniówki, obchody Dni Patrona Szkoły oraz pielgrzymki maturzystów do Częstochowy i do Chełma. Patron Patronem szkoły jest dowódca powstania styczniowego Romuald Traugutt. Uroczystośd nadania imienia szkole odbyła się w dniach 17-18 października 2003 r. Na witrynie internetowej szkoły znajduje się tekst o patronie, opracowany przez nauczyciela historii Wojciecha Iwaniuka. Julia Boguszewska, Romuald Traugutt Warta honorowa na Kurhanie Powstaoców Styczniowych 77 Romuald Traugutt (1826-1864) Losy Polski sprzyjały wielu obywatelom zapisywaniu się w historii paostwa i narodu jako męczennicy, ofiary tzw. słusznej sprawy. W cenie były, więc patriotyzm, poświęcenie, bezgraniczne oddanie sprawom Ojczyzny. Hasło umieszczane na sztandarach Bóg, Honor, Ojczyzna stawało się dla wielu dewizą życiową. Jednak w panteonie polskich bohaterów narodowych znaleźd można także tych, którzy do Boga, Honoru i Ojczyzny dodawali wartośd nie mniejszą, chod często niedocenianą - rodzinę. Przykładem może byd Romuald Traugutt znany przede wszystkim jako ostatni dyktator powstania styczniowego. Nieznany szerzej jako prawy człowiek, mąż, ojciec, katolik. Postad, która również w naszych czasach powinna byd wzorem sumienności, oddania ojczyźnie, wierze i rodzinie. Pewnie również i te cechy zadecydowały o tym, że przywódca powstania styczniowego- tak blisko związanego z naszym regionem zostanie w październiku patronem Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu. Jakim człowiekiem był, zatem Romuald Traugutt? Urodził się 16 stycznia 1826 roku w Szostakowie w Brzeskiem. W dwa lata później umiera mu matka. Ojciec ożenił się dośd szybko powtórnie. Jednak ani ojciec pochłonięty prowadzeniem gospodarstwa ani macocha obojętna na los Romualda nie poświęcają mu zbyt wiele czasu. Faktycznie największy wpływ na wychowanie dziecka wywrze babka Justyna. Jej to będzie zawdzięczał system wartości, którym kierował się również w swoim dorosłym życiu. W 1836 roku Romuald rozpoczął naukę w Gimnazjum w Świsłoczy. Również tutaj nie miał zbyt lekkiego życia. Dążenie do osiągania najwyższych celów sprawiało, że nie cieszył się zrazu sympatią zbyt wielu kolegów. Z czasem dopiero zdobył ich szacunek. W 1842 r. Traugutt kooczy gimnazjum ze z najważniejszym wyróżnieniem - złotym medalem. Kolejne dwa lata zajmie mu przygotowywanie się do egzaminów do Akademii Wojsk Inżynieryjnych. Wysiłki jego okazały się jednak daremne. Chod odznaczał się olbrzymią wiedzą to progu Akademii nie dane było mu przestąpid. Traugutt przyjął ten życiowy zawód ze spokojem. Mimo niepowodzeo nie zmienił planów na przyszłośd. W 1844 roku znalazł się w armii rosyjskiej jako zwykły junkier. W okresie tym dał się poznad jako rzetelny i sumienny żołnierz, który nie tylko wzorowo wypełnia swoje obowiązki, ale również znajduje czas na naukę. Efektem tego będzie złożenie celująco egzaminów oficerskich i otrzymanie w 1848 roku stopnia chorążego. Droga do kolejnych awansów stawała otworem. Również w życiu prywatnym Traugutta układało się coraz lepiej. Jesienią 1849 poznaje Annę Pikiel, którą w dwa lata później poślubił. Żona wniosła w życie dotychczasowego odludka wiele spokoju i radości. Nie dziwi wiec fakt, że Romuald żywi do niej głębokie uczucie. O ówczesnym stanie ducha najlepiej zdają się świadczyd malowane przezeo obrazy olejne oraz rysunki i akwarele. Z olbrzymiej duchowości Traugutta wynikała również jego głęboka religijnośd, która nie kłóciła się jednak z najbardziej ludzkimi uczuciami. Mimo, że przyszła żona była protestantką a on katolikiem zdecydował się na małżeostwo. Gdy dowiedział się, że bez żadnej z jego strony namowy postanowiła przejśd na katolicyzm, przeżył chwile radosnego wzruszenia. Prawy charakter Traugutta sprawił, że Anna nigdy nie żałowała, że została jego żoną. Miłośd do dzieci, które przyszły wkrótce na świat, złączyła ich jeszcze bardziej. Wydarzenia wojny krymskiej zakłóciły spokój w domu Trauguttów. Romuald już od trzech lat podporucznik musiał udad się na plac boju. Wojna, mimo, iż przegrana stała się miejscem kolejnych sukcesów i awansów Traugutta. Jednak od chwili powrotu z wojny i zamieszkania w Petersburgu szczęście osobiste zaczęło odwracad się od niego. W lecie 78 1859 śmierd nawiedziła jego dom, kolejno umierały dwójka dzieci, babka oraz w grudniu żona. Nikt jednak nie usłyszał z jego ust skargi. Tragiczne przeżycia nie załamały go. Pracował nadal sumiennie, wytrwale uzupełniając swą wiedzę. Mimo, że nie był absolwentem Akademii dostąpił awansu do korpusu inżynierów armii. Kolejne intratne posady w armii carskiej okazały się niczym wobec wydarzeo, które na początku lat sześddziesiątych zaczęły mied miejsce na ziemiach Królestwa. Po krwawo stłumionych przez kozaków manifestacjach w Warszawie Traugutt poprosił o udzielenie mu długoterminowego urlopu. Czas ten wykorzystał na zabezpieczenie przyszłości swoim córkom. Urządził nowy dom w Ostrowiu pod Kobryniem a pragnąc zapewnid dzieciom troskliwą opiekę ożenił się po raz drugi z Anną Kościuszkówną. Zdając sobie sprawę z nadciągającego powstania składa ostateczną dymisję z armii carskiej. Nie angażuje się początkowo w działalnośd żadnego z obozów politycznych twierdząc, że jako żołnierz powinien interesowad się kwestiami militarnymi nie polityką. Wybuch powstania zastaje Traugutta w Kobryniu. Tam też otrzymuje bilet mobilizacyjny do oddziałów powstaoczych. Po upadku powstania na Białorusi przyjeżdża do Warszawy, gdzie podejmuje pracę w Rządzie Narodowym. Wkrótce zostaje mianowany generałem, zlecono mu również misję zagraniczną-kontroli przepływu broni i zbadania możliwości interwencji z zewnątrz. Misję swą Traugutt spełnił zyskując jeszcze większe zaufanie władz centralnych. Zatem gdy brak było sukcesów naturalnym wydał się fakt powierzenia władzy dyktatora człowiekowi dużej wiedzy, samodyscypliny i doskonałemu organizatorowi, jakim był Traugutt. Działalnośd nowego dyktatora poszła w trzech kierunkach; ujednolicenia armii powstaoczej, wprowadzenia w życie dekretu uwłaszczeniowego w celu pozyskania do walki chłopów oraz nawiązania współpracy z rewolucjonistami węgierskimi i włoskimi. Reformy te, chod słuszne okazały się byd przynajmniej o pół roku spóźnione. Nie pomogły utrzymad powstania. Traugutt jak i pozostali członkowie rządu został aresztowany. O roli jego świadczy fakt, że w tydzieo od osadzenia go w Cytadeli powstanie upada na ostatnim walczącym terenie. 5 sierpnia 1865 r. Traugutt wraz z czwórką pozostałych członków Rządu Narodowego zostaje zamordowany na oczach mieszkaoców Warszawy. Egzekucja, która miała byd manifestacją siły caratu stała się aktem solidarności z człowiekiem, który przez pół roku robił wszystko, co było w jego mocy, by uratowad powstanie i wrócid wolnośd Ojczyźnie. 79 Sztandar szkoły Szkoła posiada własny sztandar, który został jej nadany w 2003 r. podczas uroczystości nadania imienia Romualda Traugutta. Sztandar uświetnia ceremoniał szkoły i reprezentuje szkołę na zewnątrz podczas uroczystości rozpoczęcia i zakooczenia roku szkolnego, ceremonii ślubowania klas pierwszych, uroczystości ku czci Patrona, Święto Odzyskania Niepodległości, rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 Maja oraz w mszach z okazji uroczystości rocznicowych. Sztandar został zaprojektowany i wykonany przez Dorotę Cieślik. Na awersie sztandaru na niebieskim tle umieszczony jest kaganek oświaty w kolorze złotym i srebrnym a pod nim otwarta księga i liśd laurowy. U góry znajduje się nazwa szkoły z imieniem patrona. Rewers przedstawia godło paostwowe na biało-czerwonym tle. Sztandar przechowywany jest w gablocie okolicznościowej w gabinecie dyrektora szkoły. Sztandarowi towarzyszy poczet sztandarowy składający się z trzech uczniów ubranych w strój wizytowy i biało-czerwona szarfę. Kandydatów do pocztu wybiera Rada Pedagogiczna. Są to byd uczniowie klas najstarszych, cieszący się nienaganną opinią i osiągający bardzo dobre wyniki w nauce. 80 TABLICA PAMIĄTKOWA Tablica znajduje się na korytarzu na parterze szkoły. Na marmurowej płycie znajduje się godło polskie z okresu powstania styczniowego a pod nim napis „Romuald Traugutt – Patron Szkoły 17-18.X.2003”. Po prawej stronie tablicy (u góry) jest napis GLORIA VICTIS. Obok tablicy znajduje się obraz olejny przedstawiający Romualda Traugutta namalowany przez Piotra Tymochowicza. Tablice wykonano wg projektu Renaty Boguszewskiej. Hymn szko lny Obecnie hymnem szkoły jest hymn narodowy, którym rozpoczynają się i kooczą ważniejsze uroczystości szkolne. W latach 70. i 80. hymnem szkolnym był śpiewany na motywie pieśni „Na barykady” hymn ZHP. Od pierwowzoru hymn Liceum różnił się nieco słowami, zamiast „pójdzie rad harcerzy polskich ród” śpiewano „pójdziem wraz młodzieży polskiej ród”. Wszystko, co nasze Polsce oddamy W niej tylko życie, więc idziem żyd! Świty się bielą, otwórzmy bramy, Hasło wydane: wstao, w słooce idź. Ramię pręż, Słabośd krusz, Ducha tęż! Ojczyźnie miłej służ! Na jej zew, w bój czy trud Pójdziem wraz młodzieży polskiej ród! 81 N A U CZ AN I E RE L I G I I Nauczanie religii w szkole stało się przed ważnym wyzwaniem dla współczesnej oświaty. Religia jako przedmiot nadobowiązkowy istniała w szkole już od 1945 r. W 1948 r. zaczęto tworzyd równolegle szkoły bez obowiązku nauczania religii. Oddawano je pod zarząd powstałego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Coraz częściej też, wbrew woli rodziców, dokonywano rekrutacji do szkół TPD. W Liceum religia była przedmiotem obowiązkowym od powstania szkoły, tj. od roku 1948. Przez 13 lat nauczycielem katechezy był ówczesny ksiądz proboszcz parafii Siedliszcze Michał Wąsik. Był to trudny okres dla parafii. Kościół i zabudowania parafialne zostały częściowo zniszczone w okresie wojny i okupacji. Ówczesne władze były wrogo nastawione do Kościoła i nauczania religii w szkole. Głównym zadaniem działalności duszpasterskiej proboszcza była więc odbudowa parafii nie tylko ze zniszczeo wojennych ale też odbudowa życia duchowego parafian. Ks. Wąsik starał się przyciągnąd młodzież na różne sposoby. Założył organizacje parafialne – Caritas, Apostolstwo Modlitwy, Trzeci Zakon i Koło Żywego Różaoca. Organizował pielgrzymki do Chełma. W latach 50. z Siedliszcza wyruszyła pierwsza pielgrzymka „kolejowa” do Częstochowy. Uczestniczył w niej późniejszy biskup pomocniczy Archidiecezji Lubelskiej ks. Ryszard Karpioski. W pielgrzymce aktywnie uczestniczyła młodzież Liceum. Pamiątkowe tablo z ks. Stanisławem Opielą Po całkowitym usunięciu nauki religii ze szkół w roku szkolnym 1961/62 ks. proboszcz Henryk Kurzępa rozpoczął organizację katechizacji przy kościele, dostosowując pomieszczenie w tzw. organistówce. W latach 1961-1990 religii uczyli następujący księża wikariusze: ks. Stanisław Jargiło, ks. Jan Słoma, ks. Bolesław Sędziak, ks. Stanisław Dziwulski, ks. Stanisław Opiela, ks. Eugeniusz Kiełbasa, ks. Krzysztof Góźdź, ks. Stanisław Furlepa i ks. Konrad 82 Sawicki. Pracujący w tym czasie księża mieli po 30 godz. religii tygodniowo. Pomimo różnorakich trudności lekcje katechezy odbywały się systematycznie. Uczestniczyła w nich prawie cała społecznośd Liceum. Podczas lekcji duszpasterze nie tylko przypominali Boże przykazania i zachęcali do życia w zgodzie z dekalogiem, ale były to lekcje na których śpiewano wiele pieśni religijnych, oglądano przeźrocza ukazujące piękno Sanktuariów Maryjnych i innych ważnych miejsc religijnych. Księża dzielili się swoimi wrażeniami z pobytu na pielgrzymkach krajowych i zagranicznych. Po zajęciach dydaktycznych był czas na rozrywkę. W sali katechetycznej stał bilard, do dyspozycji były piłki i rakietki do badmintona. W 1990 r. katecheza wróciła do szkoły. Przyczyniła się do tego dokonująca się po przełomie 1989 roku transformacja ustrojowa a wraz z nią normalizacja życia społecznopolitycznego w Polsce. Wyrazem przemian było między innymi docenienie roli chrześcijaoskich wartości etycznych w procesie wychowania i potwierdzenie prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi. W Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu religia pełni swoje ważne, wyznaniowe zadania. Znalazła swoje miejsce w świadomości uczniów, księży-katechetów i nauczycieli. Od momentu „wejścia” w 1990 r. do obecnej chwili katechezę prowadziło 12 księży. Byli to (kolejnośd chronologiczna): ks. Henryk Borzęcki, ks. Mirosław Łysko, ks. Piotr Tylus, ks. Stanisław Szozda, ks. Grzegorz Kolasa, ks. Krzysztof Szcześniak, ks. Jacek Bartecki, ks. Witold Gąciarz, ks. Marek Kwiatosz, ks. Andrzej Winiarski, ks. Cezary Kowalski i ks. Paweł Wierzchoo. W szkole panuje zdrowa atmosfera wokół nauczania tego przedmiotu. Duża w tym zasługa ks. dziekana Janusza Krzaka, dyrektorów – Ireny Surdyk i Wiesława Prażnowskiego, księży katechetów i nauczycieli. Przez ostatnie 20 lat w czasie zajęd dodatkowych w szkole i w kościele wypracowano takie formy pracy, które uznad można za tradycję szkoły i parafii. Są to spotkania opłatkowe, które zawsze przebiegają w miłej i rodzinnej atmosferze, przy modlitwie i opłatku, życzeniach oraz wspólnym odśpiewaniu kolęd. Stanowią one doskonałą okazję do zaprezentowania przez uczniów swoich umiejętności wokalnoteatralnych. Corocznie przed świętami Bożego Narodzenia oraz Wielkanocy społecznośd szkolna bierze czynny udział w rekolekcjach oraz w misjach świętych. Na stałe do kalendarza szkoły i parafii weszły takie uroczystości jak tradycyjne wrześniowe pielgrzymki młodzieży klas maturalnych do Częstochowy i do Chełma. Poza religijnym wymiarem są one znakomitą okazją do poznania naszego kraju. Zwiedzanie Krakowa, Oświęcimia i Częstochowy na stałe weszło do programów tych pielgrzymek. Bardzo dobra organizacja, oszczędne gospodarowanie finansami umożliwiają prawie stuprocentowe uczestnictwo młodzieży. Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu może się poszczycid absolwentami, którzy swoje życie związali z Jezusem Chrystusem i są kapłanami. Pracują w różnych miejscach naszego kraju. Ks. Waldemar Ożóg był proboszczem m.in. Parafii Św. Anny w Gródku. Zmarł w 1987 r. i spoczął na cmentarzu w Siedliszczu. Ks. Henryk Krukowski jest proboszczem Parafii w Horodle (Diecezja Zamojsko-Lubaczowska). W wolnych chwilach poświęca się działalności publicystycznej. Jest redaktorem czasopisma Niedziela. Ks. płk Adam Prus jest Proboszczem Garnizonowym Parafii p.w. Matki Bożej Królowej Polski w Kielcach. Ks. Janusz Raczyoski jest proboszczem Parafii p.w. Świętego Jana Boboli w Kosobudach (Diecezja Zamojsko-Lubaczowska). Przez kilka lat pełnił funkcję Notariusza Kurii Diecezjalnej w Zamościu. W latach 90. pracował jako wikariusz na parafii we Włoszech. Ks. Grzegorz Warchuł jest dyrektorem „Domu spotkania” - Ośrodka Rekolekcyjnego i Wypoczynkowego dla nie83 pełnosprawnych w Dąbrowicy. Absolwent Liceum Paweł Okoo jest obecnie klerykiem Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie. Do grona osób konsekrowanych, które ukooczyły Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu należy również Marianna Szadura. Po ukooczeniu studiów wyższych na UMCS w Lublinie (filologia polska) wstąpiła do bezhabitowego Zgromadzenia Sióstr Najśw. Imienia Jezus. Po odbyciu nowicjatu w Warszawie pracowała jako zakrystianka i katechetka przy kościele ojców dominikanów w Sandomierzu, a następnie uczyła jez. polskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Błoniu. Zmarła nagle 14 września 1986 r., dwa miesiące po złożeniu ślubów wieczystych. Uroczysta Msza św. z okazji Zjazdu Absolwentów – 26 czerwca 1999 r. W pamięci wielu absolwentów i nauczycieli na trwale zapisał się ks. proboszcz Janusz Krzak. Ten wspaniały duszpasterz, wrażliwy na potrzeby duchowe każdego człowieka był częstym gościem w uroczystych momentach życia szkolnego. Zawsze gotowy nieśd pomoc i wsparcie zarówno dziecku jak i dorosłemu. Szczególną troską otaczał młodzież szkolną, starając się wskazywad drogi do doskonałości. 84 6. D ZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO - OŚWIATOWA Równolegle z realizacją procesu dydaktycznego, jednak stanowiąc jego istotne uzupełnienie, w Liceum rozwija się działalnośd kulturalna, której uczestnikami i współtwórcami są uczniowie i nauczyciele. W trosce o wychowanie patriotyczne przygotowywane były obchody świąt paostwowych i rocznic narodowych, wzbogacane przez organizowanie wystaw - początkowo w Izbie Pamięci Narodowej a obecnie na gazetkach szkolnych. Niektóre uroczystości na stałe weszły do kalendarza szkoły. Dawniej uroczyście obchodzono rocznice powstania Wojska Polskiego i Święta Pracy, w ostatnim czasie uroczyście obchodzone są rocznice Odzyskania Niepodległości i powstania styczniowego. Od 2003 r. uroczyście obchodzony jest też Dzieo Patrona. Młodzież licealna ma możliwośd spotkania się z przedstawicielami władz samorządowych - corocznie odbywają się spotkania Starosty Chełmskiego Kazimierza Stockiego oraz radnych Gminy Siedliszcze z uczniami LO. Kilkakrotnie gościł w naszej Szkole poseł i senator na Sejm RP Piotr Miszczuk, absolwent Liceum w Siedliszczu. Tradycje przygotowania przez licealistów programów poetycko -muzycznych i prezentowania ich środowisku sięgają lat 50. Do najważniejszych dokonao w tym zakresie należy niewątpliwie przygotowanie Dni Siedliszcza, uroczystości nadania szkole imienia Romualda Traugutta, montaży poetycko-muzycznego z okazji pogrzebu poety Wacława Iwaniuka. Przez prawie 60 lat ośrodka kulturalnego w Liceum pełni sala gimnastyczna. Tu najczęściej rozpoczynał się i kooczył każdy rok szkolny. Tu przemawiał dyrektor i nauczyciele, tu odbywały się uroczystości szkolne, zabawy a czasami nawet spotkania partyjne. Na scenie wystawiano nie tylko inscenizacje, ale też sztuki teatralne. Kilkakrotnie do tego celu wypożyczano stroje i rekwizyty z Teatru im. J. Osterwy w Lublinie i Domu Kultury w Chełmie. Scenę wyposażono w ozdobne tło i kulisy, a kurtyna miała specjalny mechanizm do jej przesuwania. W pobliżu sceny na ścianach wisiały dwa potężne głośniki by wzmocnid głos występujących tam aktorów. B I BL I O TE K A SZKOLNA Biblioteka działa od momentu powstania szkoły. Służy wszystkim uczniom, nauczycielom i pracownikom szkoły, rozwijając potrzeby czytelnicze i informacyjne związane z nauką szkolną i indywidualnymi zainteresowaniami. Stwarza warunki do samodzielnego zdobywania wiedzy, jej poszerzania i pogłębiania, przygotowuje do korzystania z innych bibliotek i do samokształcenia. Zbiory biblioteki składają się z 14 740 książek, bogatej wideoteki (150 kaset wideo) i 1600 broszur i tytułów czasopism. Prenumerowane dzienniki, tygodniki, czasopisma metodyczne oraz młodzieżowe, m.in. Życie Szkoły, Nowa Szkoła, Problemy OpiekuoczoWychowawcze, Biologia w Szkole, Chemia w Szkole, Głos Nauczycielski, Matematyka w Szkole, Fizyka w Szkole, Geografia w Szkole, Mówią Wieki, Świat Nauki, Aura, Biblioteka w Szkole, Wiedza i Życie, Języki Obce w Szkole, Polityka, PC World Computer, Rzeczpospolita i Dziennik Polski. 85 W czytelni z wolnym dostępem do półek zgromadzony jest zarówno księgozbiór podręczny (encyklopedie, słowniki, historia, lektury, historia i teoria literatury), z którego korzysta się na miejscu, jak i literatura wypożyczana poza bibliotekę (geografia, astronomia, chemia, fizyka, biologia, matematyka, nauki społeczne, filozofia, teatr, kino, lektury historyczne oraz beletrystyka). Biblioteka szkolna jest ośrodkiem informacji dla uczniów i wszystkich pracowników szkoły. Pełnienie tego zadania umożliwia dobrze zorganizowany warsztat działalności informacyjnej, umożliwiający sprawną, rzetelną i adekwatną do potrzeb użytkowników informację. Aparat informacyjny naszej biblioteki tworzą katalogi będące narzędziem informacyjnym o zbiorach znajdujących się w bibliotece i innych pracowniach szkolnych: katalog alfabetyczny, katalog rzeczowy, katalog kaset wideo, kartoteka osobowa, kartoteka przedmiotowa oraz kartoteka zawartości czasopism. Z tradycyjnego modelu biblioteka przekształciła się w pracownię interdyscyplinarną. Powstało tzw. Centrum Multimedialne, które obecnie jest wielofunkcyjnym kompleksem dydaktycznym, wyposażonym w sprzęt, stanowiącym nowoczesny warsztat pracy uczniów i nauczycieli. W tym celu systematycznie powiększany jest księgozbiór zgodnie z profilem szkoły, modyfikowany jest warsztat informacyjny poprzez opracowywanie i aktualizowanie źródeł wiedzy na różnych nośnikach. Są to dokumenty tradycyjne i elektroniczne, tekstowe, audiowizualne oraz multimedialne. Biblioteka została wyposażona w sprzęt komputerowy stopniowo. Do 2005 roku posiadała jedno stanowisko komputerowe. W 2005 r. szkoła wygrała konkurs organizowany przez MENiS na „Projekt organizacyjny: merytorycznych przedsięwzięd dotyczących „edukacji informatycznej”, w opracowaniu którego udział wzięła Małgorzata Starko-Golonka – nauczyciel bibliotekarz. Dzięki temu biblioteka otrzymała 4 stanowiska komputerowe, multimedialne ze stałym łączem internetowym, działające w ogólnoszkolnej sieci komputerowej. W 2007 r. biblioteka otrzymała kolejne cztery komputery z systemem operacyjnym Linuks. Ze środków własnych zakupiono telewizor, drukarkę laserową, cyfrowy aparat fotograficzny, kamerę i kserokopiarkę. W bibliotece odbywają się różnego rodzaju konkursy czytelnicze, literackie oraz olimpiady przedmiotowe na szczeblu szkolnym. Bibliotekarka systematycznie uzupełnia księgozbiór oraz gromadzi materiały dotyczące preorientacji zawodowej. W bibliotece prowadzone są zajęcia w ramach programów profilaktycznych np. „Różowa wstążeczka”, „Profilaktyka raka piersi”, „Stres pod kontrolą”. Biblioteka jest miejscem spotkao i imprez szkolnych. To odbywają się wybory do Samorządu Szkolnego, spotkania rekrutacyjne, akcje wolontariuszy. W bibliotece szkolnej prowadzone są szkolenia z zakresu przysposobienia bibliotecznego i informacyjnego oraz instruktaż dla uczniów pierwszych klas. Od 2009 r. bibliotekarka sprawuje opiekę nad wolontariatem szkolnym, w którym aktywnie uczestniczy 50 uczniów. Biblioteka od kilku lat współpracuje z Biblioteką Pedagogiczną w Chełmie. Każdy wyjazd z takiej niewielkiej miejscowości jak Siedliszcze do Chełma jest dla uczniów sporym przeżyciem. Dzięki lekcjom przysposobienia informacyjno – czytelniczego poznają oni różne źródła poszukiwania informacji. A ta umiejętnośd jest szczególnie potrzebna uczniom, którzy wybierają się na wyższe uczelnie. W roku szkolnym 1948/49 biblioteka liczyła ok. 1800 woluminów. Stanowiły go książki przechowane w czasie II wojny światowej w Majdanie Zahorodyoskim. Julian Wicioski ukrył w stodole u rolnika Nieworaja 1500 książek. Kazimierz Strąkowski przechował ok. 300 książek. Były jeszcze w niezłym stanie, ale ze względu na cenzurę częśd z nich wycofano 86 z użytku. Począwszy od wakacji 1949 r. „oczyszczano” bibliotekę z tzw. książek zakazanych. W latach 1950-51 czystki selekcyjne usunęły książki związane z tradycjami harcerskimi. W 1952 r. wycofano wszystkie przedwojenne wydania książkowe dla dzieci i młodzieży. Były to książki o charakterze religijnym, harcerskim, przygodowym a także klasykę obcej literatury dla dzieci. W latach 1952-1953 restrykcje dotknęły głównie książki historyczne. Proceder ten trwał z dużym nasileniem aż do 1957 r. W 1951 r. książki szkolnej biblioteki mieściły się w trzech szafach. W pomieszczeniu bibliotecznym odbywało się zbiorowe czytanie książek. Od roku szkolnego 1964/65 opiekę nad biblioteką sprawowała Maria Wawrzyszko. Największą poczytnością cieszyły się książki historyczne i literatura piękna. Pierwsze miejsce w czytelnictwie miał klasy X i IX a. Najwięcej książek w I semestrze przeczytała Krystyna Zawrotniak – 24 i Zofia Lackowska – 19 książek. Średnia czytelnictwa w całym roku szkolnym wyniosła ok. 15 książek. W celu podniesienia poziomu czytelnictwa organizowano apele, Dni Oświaty Książki i Prasy oraz pogadanki. W pracy bibliotekarce pomagał aktyw biblioteczny organizując wystawy książek na korytarzu głównym. Ciągle zabiegano o zakup nowych książek. „Bardzo wiele zdziałał w tym kierunku kol. inż. Tadeusz Górnikiewicz, który przy okazji swych licznych wyjazdów sprowadzał książki z całej niemal Polski, za co należą mu się podziękowania i wyrazy uznania dla jego społecznej postawy”.29 W 1966 r. zorganizowano akcję „Tysiąc książek na 1000-lecie Paostwa Polskiego”. Biblioteka liczyła 4855 tomów. W 1967 r. zakupiono 320 książek. Średnia czytelnictwa wyniosła 25 książek na jednego ucznia. W 1975 r. księgozbiór szkolnej biblioteki liczył 7349 egzemplarzy. Książki kupowano w Domu Książki w Siedliszczu, w księgarniach w Chełmie i w Lublinie. Wiele pozycji książkowych zamawiano w ramach księgarni wysyłkowej. Organizowano konkursy z zakresu wiedzy polityczno-społecznej, historyczne, znajomości literatury oraz wiedzy o sporcie. Średnia czytelnictwa w I semestrze 1974/75 roku wyniosła 12 książek na ucznia. Biblioteka była też miejscem wielu spotkao z ciekawymi ludźmi. Tu odbyło się spotkanie z spotkanie z Czesławem Twardzikiem, znanym chełmskim poetą oraz Markiem Andrzejem Jaworskim (urodzonym w Siedliszczu), redaktorem naczelnym tygodnika Kamena. W latach 70. w bibliotece pracowali: Weronika Zygan, Stanisław Błaszczuk, Teresa Błaszczuk i Eulalia Misiura. W roku szkolnym 1989/90 - opiekunem biblioteki została Małgorzata Starko-Golonka. W tym czasie powstała szkolna czytelnia, gdzie na miejscu można było skorzystad z leksykonów, encyklopedii i słowników. Książki i czasopisma kupowano głównie ze środków rady rodziców. W 1995 r. w bibliotece znajdowało się 12 222 pozycji stanowiących wartośd 1187,58 zł. W latach 1990-2002 bibliotece przybyło wiele woluminów zaś ubyło w wyniku zniszczenia lub wycofania 599 woluminów. Zainteresowanie czytelnictwem systematycznie rośnie dzięki organizowanym przez bibliotekarkę konkursom (literackim o Stanisławie Wyspiaoskim, Krasickim oraz propagującym poezję), a także dzięki zestawieniom stanu czytelnictwa w poszczególnych klasach eksponowanych na gazetce znajdującej się w bibliotece szkolnej. 29 Wypis z księgi protokołów RP z dnia 25 czerwca 1965 r. 87 I N TE RN A T Istotna rolę w systemie opieki nad dziedmi i młodzieżą pełni internat. Przez zapewnienie swoim wychowankom stałej pomocy oraz fachowej opieki internat wspiera szkołę w pracy dydaktyczno-wychowawczej. Równocześnie poprzez stwarzanie i kształtowanie motywacji do najbardziej pożądanych społecznie form spędzania czasu wolnego wpływa pośrednio na kształtowanie postaw i systemu wartości młodzieży. W Siedliszczu internat szkolny powstał 1957 r., kiedy dyrektorem szkoły była Aniela Soja. Powstał dla zapewnienia uczniom pochodzącym spoza Siedliszcza opieki podczas roku szkolnego. „Stary internat” jak go często określano mieścił się w kompleksie trzech budynków, 2-piętrowego i parterowego internatu dla dziewcząt oraz stołówki. Miał 12 sal sypialnych, uczelnię oraz kuchnię ze stołówką. W 1965 r. w internacie mieszkało 108 uczennic, a ze stołówki korzystało 130 osób. Dobrze układała się działalnośd gospodarcza internatu. Prowadzona była hodowla trzody chlewnej (12 sztuk), a mięso uzyskane z uboju przekazano do kuchni. Internat posiadał własną działkę, która corocznie na swoje potrzeby dostarczała ziemniaki i inne warzywa. W tym czasie w internacie przeprowadzono remont wodociągów i kanalizacji.30 W pierwszych latach działalności rozkład zajęd w internacie odbywał się według następującego schematu: godz. 16 – nauka własna, godz. 21 – przygotowanie do snu, godz. 22 – cisza nocna. Po śniadaniu o godz. 7: 30 grupowe przejście do szkoły. W soboty zamiast nauki własnej było sprzątanie, przygotowanie własnej garderoby, pranie, mycie itp. Wieczorem odbywały się wieczorki taneczne. Niedziele przeznaczano na naukę własną (przed południem) i zajęcia świetlicowe (po południu). Internat w tym czasie ze względu na złe usytuowanie nie spełniał jednak oczekiwao wychowanków i nauczycieli. Kierownikiem internatu była Danuta Kicioska a po niej Józef Wawrzyszko. W 1968 r. dyrektor Eugeniusz Rymut podjął starania o budowę nowego internatu o znacznie lepszej lokalizacji. W 1970 r. po wielu latach oczekiwao internat został przeniesiony do nowego 2pietrowego budynku przy Liceum. Młodzież otrzymała tu bardzo dobre warunki bytowe. Skooczyły się codzienne „wędrówki” na lekcje i na popołudniową uczelnię do oddalonej o 800 m. szkoły. Internat zaczyna nowe życie. Rozwija w pełni swoją działalnośd rada internatu, corocznie wybierana przez mieszkaoców. Tak jak w poprzednich latach rada internatu pracuje w sekcjach: naukowej, kulturalno-oświatowej, porządkowej i sportowej. Sekcja naukowa z pomocą wychowawców organizuje pomoc koleżeoską dla uczniów mających trudności w nauce oraz współzawodnictwo między pokojami o jak najlepsze wyniki nauczania. Ważnym elementem rozwijającym zainteresowania wychowanków są konkursy wiedzy z rożnych dziedzin nauki oraz konkursy ortograficzne. Na spotkaniach z kadrą pedagogiczną internatu omawiane są wyniki nauczania i zachowania. Sekcja kulturalno-oświatowa organizuje życia kulturalne i towarzyskie - konkursy savoirvivre, wieczory literackie, wieczorki taneczne, andrzejki, świętego Mikołaja, topienie Marzanny w pierwszy dzieo wiosny i ogniska. Organizowane są też uroczystości związane z obchodami rocznic paostwowych i narodowych, m.in. Dzieo Wojska Polskiego, Święto Niepodległości, rocznica wyzwolenia Warszawy i Święto Pracy. 30 Wypis z księgi protokołów RP z dnia 25 czerwca 1965 r. 88 Sekcja porządkowa dba o czystośd i estetykę pomieszczeo internatu, a więc raz w tygodniu odbywa się generalne sprzątanie. Sekcja organizuje konkursy na najczystszą i najładniejszą salę, dba o ład i porządek wokół budynku internatu. Propaguje higienę osobistą, organizuje pogadanki o zdrowiu. Sekcja sportowa organizuje mistrzostwa internatu w różnych dyscyplinach sportowych, tenisie stołowym, piłce siatkowej i ręcznej, turnieje szachowe, rajdy i wycieczki „na Bogdankę”, święto pieczonego ziemniaka. Ważną rolę w pracy wychowawczej spełniały wykłady i odczyty w ramach TKKŚ. Dużym zainteresowaniem młodzieży cieszyły się pogadanki na tematy religijne. Raz w miesiącu odbywały się zebrania wszystkich mieszkaoców internatu. Bardzo ożywioną działalnośd prowadziła drużyna harcerska, organizowała zbiórkę surowców wtórnych, zbierała fundusze na rzecz Centrum Zdrowia Dziecka, pracowała społecznie przy budowie szkolnej strzelnicy i urządzaniu „zielonej sali”. Corocznie uczestniczyła w rajdzie „Szlakiem Zwycięstwa”. W roku szkolnym 1974/75 r. w internacie mieszkało 132 uczniów, w tym 12 chłopców. Internat mógł się poszczycid osiągnięciami w województwie lubelskim. W „konkursie międzyinternatowym” w kategorii liceów ogólnokształcących Internat w Siedliszczu zajął II miejsce. W tym czasie dosyd często zmieniały się osoby na stanowisku kierownika internatu. Funkcję tą pełnili kolejno Janina Hasiec, Teresa Kluczyk, Ryszard Poliszuk, Irena Surdyk i Irena Hempel. W latach 1980-2005 pracą internatu kierowała Marek Mazur, a po nim krótko Paweł Janiak. W roku szkolnym 2009/2010 w internacie mieszkało 21 uczniów. W ramach pracy opiekuoczo-wychowawczej zrealizowano wiele zajęd m.in. Wieczór poezji Wacława Iwaniuka, Dzieo Papieski – „Oratorium Tu Es Petrus”, „Pejzaż bez Ciebie” – koncert poświęcony Czesławowi Niemenowi, dyskusję nt. „Młodzież ofiarami ZOMO”. W ostatnich latach do podstawowych form zajęd w internacie należą konkursy mające na celu promowad dbałośd o czystośd i estetykę sal sypialnych i korytarzy oraz otoczenia internatu. W ramach programu „Promocja zdrowia – psychologia i higiena” organizowano pogadanki i konkursy dotyczące problemów alkoholizmu, palenia tytoniu, narkomanii. W spotkaniach z pielęgniarką szkolną, psychologiem szkolnym, funkcjonariuszami policji poruszane są problemy współczesnej młodzieży. Promowana jest kultura współżycia w rodzinie i społeczeostwie. W I E J S K A I Z B A P AM I Ę C I Każda nawet najmniejsza miejscowośd ma swoją interesującą przeszłośd, nawet jeśli nie była ona miejscem ważnych wydarzeo dziejowych. Chod w Siedliszczu nie było wydarzeo opisywanych w książkach i w podręcznikach szkolnych, to jednak może się ono poszczycid swoją ciekawą historię. W XVIII w. stacjonował tu pułk husarii Wojciecha Węgleoskiego. W 1863 r. ze swym oddziałem powstaoczym przebywał ks. Stanisław Brzózka. W 1915 r. przez Siedliszcze przechodził front rosyjsko-austriacki, a w 1939 r. była jedna z potyczek kampanii wrześniowej. O historii Siedliszcza i okolic świadczą też zabytkowe obiekty i cmentarze. Do najciekawszych zaliczyd można dawny XVIII-wieczny modrzewiowy dwór Węgleoskich w Siedliszczu, zespoły parkowo-pałacowe w Chojnie Nowym, Chojeocu, Kuliku i Mogielnicy. Zabytkowe mogiły znajdują się na cmentarzu rzymskokatolickim w Siedliszczu oraz prawosławnych w Kuliku i w Mogielnicy. Dzieje Siedliszcza zasługują więc na pamięd i udokumentowanie. W 1966 r. historia lokalna Siedliszcza i okolic znalazła swe odzwiercie89 dlenie w Wiejskiej Izbie Pamięci Narodowej. Powstała z inicjatywy nauczyciela historii Feliksa Braniewskiego. Przez lata stanowiła historyczną bazę dydaktyczną dla lekcji historii, wychowania obywatelskiego i godzin wychowawczych. W ramach wychowania patriotycznego w Liceum odbywały się ważne uroczystości szkolne poświęcone rocznicom historycznym powiązane ze złożeniem wiązanek kwiatów na mogiłach poległych powstaoców styczniowych, żołnierzy września 1939 r. i pomniku ku czci pomordowanych mieszkaoców Siedliszcza podczas II wojny światowej. Dużym wysiłkiem nauczyciela i młodzieży szkolnej zgromadzono dokumenty o ludziach, eksponaty, pamiątki, które tworzyły historię tej ziemi. Były to kamienne narzędzia, broo i ceramika, stare fotografie, fotokopie dokumentów, wspomnienia mieszkaoców i militaria znalezione na pobliskich polach walk. Najciekawszym eksponatem był krzyż Virtutti Militarni z 1792 r. oraz rycina przedstawiająca widok siedliskiego dworu z 1847 r. Izba znajdowała się w specjalnie udostępnionej do tego celu klasie przy sali gimnastycznej. Różnorodne eksponaty zgromadzone w gablotach zostały posegregowane na działy rodzajowe i chronologiczne, m.in. „Znaleziska prehistoryczne z okolic Siedliszcza”, „Siedliszcze 1421-1939” – fotografie, odbitki dokumentów, broo oraz „Okupacja hitlerowska 1939-1945”. Duży wkład w urządzeniu Wiejskiej Izby Pamięci włożyli pracownicy Wojewódzkiego Domu Kultury w Lublinie, Muzeum Lubelskiego, Powiatowego Domu Kultury w Chełmie. Częśd eksponatów przekazała dr Jadwiga Zanowa oraz Aleksander Poliszuk. Wśród uczniów wyróżnili się: Jadwiga Białasz, Maria Blomka, Grażyna Bocheoska, Maria Chachaj, Grażyna Chlebiuk, Teresa Chmielewska, Stanisława Drobek, Elżbieta Frydrych, Zofia Gołębiowska, Anna Grzesiuk, Jadwiga Grzesiuk, Joanna Hempel, Krystyna Hołub, Anna Jaworska, Wanda Juda, Anna Koped, Anna Kruk, Władysława Krukowska, Halina Kwiatkowska, Irena Marcyniuk, Teresa Osoba, Elżbieta Ożóg, Celina Suszek, Izabela Tupaj, Teresa Żukowska, Jerzy Andruszak, Tadeusz Apostel, Stanisław Duda, Feliks Gajewski, Adam Gamla, Piotr Głąb, Mieczysław Gołębiowski, Stanisław Gorczycki, Jerzy Grzesiuk, Szczepan Gołębiowski, Henryk Humieniuk, Wiesław Jedynak, Mirosław Kasperek, Marian Konik, Andrzej Mączka, Henryk Młynarczyk, Mariusz Iwanicki, Mieczysław Mazur, Władysław Miszczuk, Henryk Nowak, Eugeniusz Olekszyk, Tadeusz Pel, Marian Pliszka, Adam Politewicz, Wiesław Praniuk, Mariusz Rodzeo, Józef Ryczko, Adam Sokoluk, Henryk Staioski, Piotr Strąkowski, Henryk Tanano, Marian Tywoniuk, Roman Wojtan, Mieczysław Zadrzyoski i Maciej Zduoczuk. CHÓR S Z K O L N Y I Z E S P Ó Ł M UZ Y CZ N Y W latach 1966-68 w Liceum działy chór i zespół muzyczny, który składał się z dwu grup muzycznych – akordeonistów i mandolinistów. Zajęcia prowadził Jan Teter, organista parafialny. Repertuar stanowiły głównie pieśni patriotyczne i ludowe. W latach 1968-72 chórem opiekowała się Barbara Wojewódzka. W 1972 r. po 4-letniej przerwie reaktywowano zespół muzyczny. Naborem młodzieży i pracą zespołów kierował Czesław Gromek, nauczyciel wychowania muzycznego. O przyjęciu do klasy muzycznej (były to klasy oznaczone literą „b”) decydował dobry słuch muzyczny, wyczucie rytmu, odpowiednia dykcja. Do dyspozycji „muzyków” była doskonale wyposażona w instrumenty muzyczne pracowania szkolna. Dla chóru zakupiono białe bluzki i długie granatowe spódnice. W programie nauczania pojawiły się treści z zakresu wychowania muzycznego. Czesław Gromek na posiedzeniach RP składał sprawozdania z działalności obu zespołów. W księdze protokołów z dnia 6 lutego 1975 r. czytamy - „zespół instrumentalny oraz chór działają zgodnie z planem pracy ustalonym 90 z dyrekcją Liceum. Zarówno zespół jak i chór osiągają coraz lepsze wyniki, widad większą dyscyplinę i obowiązkowośd. W I okresie zespół dał 3 koncerty dla szkoły i środowiska”. Muzycy prezentowali się głównie na forum szkoły (liczne akademie) jak i w środowisku (1maja, festyny ludowe). Wielokrotnie koncertowali w Domu Kultury w Chełmie. W roku szkolnym 1977/78 ogółem dano 13 koncertów. W latach 1975-79 chór i zespół stanowiła grupa od 60 do 90 uczniów. W repertuarze były m.in. takie pieśni jak: Malowani szli na wojenkę, Bo dziewczęta kochają, Nie bądź kiep, Myśmy są wojsko, Czeremcha, Walc harcerski; w 1978/79: Biały okręt, Hej ziemio, Hej trąbko, Radosna pieśo, Pieśo robotników, Walc pożegnalny. Oba zespoły zaprzestały swojej działalności w 1979 r. wraz z odejściem z pracy w Liceum Czesława Gromka. W 2001 r. po wielu latach zaprzestania działalności reaktywowano zespół wokalno-muzyczny. Praca w zespole polega głównie nad przygotowaniem oprawy muzycznej na uroczystości związane z rocznicami historycznymi i wydarzeniami szkolnymi. Zespołem opiekuje się nauczyciel muzyki Jolanta Jędruszak. MŁODZIEŻOWE Z E S PO Ł Y I N S T R UM E N T AL N O - W O K AL N E W historii szkoły było kilka zespołów instrumentalno-wokalnych, w których młodzież mogła wykazad się swoimi umiejętnościami muzycznymi. Tworzyli je głównie uczniowie, którzy samodzielnie poznawali tajniki gry na instrumentach. Największą popularnością cieszyła się gitara i perkusja. Młodzi muzycy uświetniali szkolne akademie i apele, przygrywali młodzieży na dyskotekach i studniówkach. W latach 70. wspomagali miejscowego organistę parafialnego w oprawie muzycznej niedzielnych Mszy św. Pierwszy zespół wokalnomuzyczny powstał w koocu lat 60., kiedy do Siedliszcza dotarła moda na Beatlesów. Tworzyli go uczniowie Marian Konik, Stefan Pągowski i Stanisław Rzepecki. Kolejny zespół działał w latach 1971-75. Tworzyli go Elżbieta Kaszczuk (wokal), Janusz Nowakiewicz (perkusja), Adam Stopa (gitara solowa), Andrzej Stopa (bas), Cezary Stopa (gitara) oraz Grzegorz Średnicki (gitara rytmiczna). Po nim zaznaczył się swoją działalnością kwartet w składzie: Sławomir Braniewski, Sławomir Matysiak, Marek Mikuła i Stefan Pągowski. Na przełomie lat 70. i 80. istniała schola parafialna składająca się z uczennic Liceum. Grupę tworzyły: Marta Deminiuk, Marzena Domaoska, Ewa Dyszewska, Joanna Lendzion i Magdalena Puch. W latach 80. w zespole grali i śpiewali – Jolanta Jastrzębska, Dariusz i Jerzy Stopowie, Jarosław Buczek. W 2009 r. powstał szkolny zespół „Septyma”, który działa w składzie: Żaneta Pełczyoska (wokal), Monika Miszczuk, Monika Olko (gitara basowa), Jagoda Gołębiowska (gitara elektryczna), Magdalena Gołębiowska (keyboard), Michał Okoo (perkusja). Zespół uświetnia szkolne uroczystości i imprezy takie jak: Walentynki, „Dni otwarte Szkoły”, zakooczenie roku szkolnego, „Dzieo papieski” i inne. S E AN S E FILMOWE Oznaką lat sześddziesiątych były seanse filmowe. W latach 60. powstały takie produkcja jak „Krzyżacy” i „Pan Wołodyjowski”. W Siedliszczu było kino „Wenus”, młodzież chętnie uczestniczyła w filmowych projekcjach. Zdarzało się, że niektóre seanse były tak przepełnione, że zajmowano każde wolne miejsce np. na schodkach prowadzących na scenę, posadzce, kaflowych piecach grzewczych. Projekcje filmów odbywały się również w szkole w klasach, na korytarzu głównych i w sali gimnastycznej. Wyświetlano głównie filmy popularno-naukowe np. o życiu roślin, zwierząt. Przed pokazem okna zasłaniano ciemnymi kotarami. Rozstawiono krzesła i ławki, zawieszano ekran. W seansach uczestniczyła cała spo91 łecznośd szkoły, chod uczestnictwo w nich było obowiązkowe, uczniowie chętnie w nich uczestniczyli. Najczęściej odbywały się one podczas zajęd lekcyjnych. Dzięki terkoczącej maszynerii, jaką był 16 milimetrowy projektor „Elew" projekcje filmowe miały specyficzny klimat. Już samą nazwą projektor wzbudzał respekt wśród młodzieży. Był trudny w obsłudze i tylko nielicznym udawało się opanowad skomplikowane czynności przygotowania projekcji filmu. Wyświetlane na nim filmy na 16 mm taśmach pochodziły z wypożyczalni kina Zorza w Chełmie. SZKOLNE Z AB A W Y T AN E CZ N E Do lat 70. główną szkolną imprezą rozrywkową była zabawa choinkowa. Przez wiele lat wszystkie klasy, zarówno Liceum jak i szkoły podstawowej prezentowały własny program artystyczny. Były to głównie inscenizacje świąteczne i noworoczne. Po części artystycznej Święty Mikołaj rozdawał prezenty. Po kilku godzinach wspólnej zabawy salę opuszczała młodzież podstawówki. Liceum bawiło się najczęściej do godziny 21. Najdłużej w choince uczestniczyli rodzice i nauczyciele. Na miejscu działał bufet, a dochód przeznaczano na fundusz komitetu rodzicielskiego. Zawsze na zabawy zapraszano orkiestrę, dawniej były to zespoły ludowe, czasami profesjonalne orkiestry, a później szkolne zespoły wokalnoinstrumentalne. Choinki poprzedzał kilkudniowy okres przygotowao. Własnoręcznie wykonywano stroje do inscenizacji oraz dekoracje sali. Do lat 60. na zabawę trzeba było przyjśd w skromnym stroju. Dziewczyny zakładały białe bluzki, spódnice za kolana, ewentualnie suknie do kostek z białymi kołnierzykami. Chłopcy szyli garnitury, zakładali muszki. W latach 70. przyszedł trend na zachodnią modę i młodzież mogła czud się nieco swobodniej i przychodzid nawet w dżinsach. S TU D N I Ó W K I Pierwsza studniówka w Liceum odbyła się jeszcze w latach 50. W kronice szkolnej nie ma zapisów ani fotografii. Kilka szczegółów można dowiedzied się od pierwszych absolwentów. Zdobycie, uszycie, zakup garnituru były wydatkiem ogromnym. Dziewczęta przerabiały, więc ciuchy po mamie lub starszym rodzeostwie. Ważniejszy od studniówki był bal maturalny. Podawano kanapki i herbatę. Do taoca przygrywał akordeonista. W latach 60. bal odbywał się już w sali gimnastycznej. Dziewczyny nosiły szerokie spódnice na halkach. Bawiono się przy orkiestrze, czasami przy adapterze i płytach, a bale trwały nawet do rana. W latach 70. tradycja nakazywała, by nauczyciele wychowania fizycznego godzinami dwiczyli poloneza i walca. Dziewczęta były w białych bluzkach lub ciemnych sukienkach, chłopcy w garniturach szytych u miejscowych krawców, białych koszulach ozdobionych muszką i spinkami. Sprawą równie ważną jak strój był wystrój sali. Najczęściej był to las lub jaskinia. W menu pojawił się schabowy. Do taoca przygrywał zespół młodzieżowy. W latach 80. nadal obowiązywały białe bluzeczki i czarne, ewentualnie granatowe spódniczki. Czasami można było sobie pozwoli na czerwoną bieliznę, która miała przynieśd szczęście na maturze. W pamięci absolwentów pozostała studniówka w 1982 r. kiedy to ze względu na rygory stanu wojennego oficjalna zabawa zakooczyła się o godz. 21. W latach 90. na studniówkach królowała czero, a na stołach cytrusy. Salę zdobiły wielobarwne baloniki. Do taoca przygrywał zespół młodzieżowy, z którym wcześniej uzgadniało się repertuar. Obecnie korowód rusza w takt poloneza z „Pana Tadeusza” a miejscem zabawy jest zajazd „Drob” w Urszulinie. 92 A N TO L O G I A POEZJI SZKOLNEJ Kolejne edycje Antologii poezji szkolnej ukazywały się w latach 2000-2003. Pierwsza z nich nosiła tytuł „Światłocienie” i zawierała wiersze takich uczniów Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu jak: Anna Żuk, Adam Palestrant, Barbara Wdowiak, Artur Kupracz, Emilia Ziemba, Piotr Linder, Urszula Pękała i Justyna Czmuda. Ilustracje do tego tomiku przygotowali Emilia Ziemba, Magdalena Kwacz i Adam Grzywna. Druga edycja nosiła tytuł „Ciszogranie”. Autorami zawartych w niej utworów byli debiutujący: Urszula Kata, Irena Żukowska, Aneta Dul, Grzegorz Słaby i Andrzej Chojecki oraz osoby znane z poprzednich „Światłocieni”: Anna Żuk, Justyna Czmuda, Barbara Wdowiak i Adam Palestrant. Częśd ilustracji zawartych w tym tomiku stworzyli Magdalena Kwacz i Adam Palestrant. Trzecia edycja antologii ukazała się w 2003 roku. Zawierała po raz kolejny utwory poetyckie: Ireny Żukowskiej, Andrzeja Chojeckiego Adama Palestranta i Grzegorza Słabego oraz debiutującej w tym tomiku - Marty Kosiby. „Ogrody samotności” ozdobiły piękne ilustracje Andrzeja Chojeckiego i Adama Palestranta. Niektórzy z autorów publikujących swoje teksty w tych trzech tomikach odnosiły sukcesy poetyckie w konkursach poetyckich organizowanym na przykład przez Chełmski Dom Kultury – należeli do nich chociażby Barbara Wdowiak i Marta Kosiba. Wybrane z utworów: Irena Żukowska - Rozczochrane myśli Jak włosy potargane Przez wiatr letnim popołudniem Tak moje myśli ulatują i zachodzą Niepostrzeżenie Z każdą sekundą w głowie co innego Igraszka Szczęście Zmartwienie… Irena Żukowska - Człowiek z pierwszej połowy XXI wieku Człowiek z pierwszej połowy XXI wieku Jest jak głos rozbity na drobny piasek Przez cały czas szukający nowych wrażeo Skutecznie ukrywający uczucia On już nie płacze Nie umie płakad Boi się śmieszności przed samym sobą Dopiero gdy kres przychodzi Uroni łezkę jedną Ale tak po kryjomu By śmierd nie dostrzegła 93 Marta Kosiba - Koocząc modlitwę Zrobiłam pośpiesznie niedbały znak krzyża… Spojrzałam w popękane od Kłamstw lustro Zastanawiając się nad sensem tej pustej melancholii Założyłam dla ludzkich oczu Kilka kolorowych szmat Wyszłam z niedokooczonych czterech ścian… I nikt mnie więcej nie widział! Barbara Wdowiak - *** Ofiary braku poczucia bezpieczeostwa skaczą z piętnastego piętra pospolitego budynku Ofiary braku zaufania wbiegają pod koła rozpędzonego pojazdu Ofiary olbrzymich wyrzutów sumienia toną w morzach łez Ofiary młodzieoczych rozterek nie wytrzymują napięcia Tak kooczy się historia ofiar ludzkich problemów ............................................ Pierwsze piętro – zapomniane dzieciostwo zimny pokój brudne korytarze opuszczone pierwsze urodziny Drugie piętro – pierwsza zapomniana wywiadówka pierwsza nieobecnośd w szkole zagubione radości z wizyty w kościele Trzecie piętro – nieznacząca miłośd nieznaczące przeszkody pierwsza dyskoteka Czwarte piętro – pierwsza strzykawka pierwsza ucieczka w bezkres zapomnienia puste puste całe życie Piąte piętro – powolna śmierd powolne omijanie wszystkich niezbędnych pomocy tylko głucha niechęd Szóste piętro – ostatnie piętro stoję na krawędzi 94 nic mi nie zostało skaczę widząc wszystkie piętra niczego nie żałuję Justyna Czmuda - Apokalipsa Naznaczona życiem jak stygmatem Żyję nie dając świadectwa umarłym w wierze Jestem twoim snem bez kooca i początku Wszystko co mnie otacza jest mi tak bliskie Otocz mnie swoją dłonią G AZ E TK A SZKOLNA SFINKS Ważną funkcję informacyjną w Liceum pełni gazetka szkolna „Sfinks”. Wydawana jest od 1993 r., kiedy to szkoła wyposażona została w nowoczesny sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem umożliwiających przeprowadzenie składu publikacji. W gazetce uczniowie pod okiem nauczycieli zamieszczają informacje „bliskie uczniom” ciekawostki, wywiady, sondaże, jak również własną twórczośd czy dokonania i osiągnięcia. Skład pierwszego zespołu redaktorskiego tworzyli uczniowie Ewa Duda, Grzegorz Haratym, Mirosław Janiuk, Grzegorz Langiewicz, Arkadiusz Oleszczuk oraz nauczyciele Bogusława Kozina i Jerzy Cichowicz. Jeden z pierwszych numerów Sfinksa Publikacja okolicznościowa poezji Wacława Iwaniuka 95 7. P ODSTAWY MATERIALNE DZIAŁALNOŚCI DYDAKTY CZNO WYCHOWAWCZEJ W A R UN K I L O K AL O W E Baza materialna i lokalowa w dużej mierze decyduje o realizacji zadao dydaktycznowychowawczych szkoły. Obecnie w skład bazy materialnej wchodzą: budynek szkolny, budynek internatu, sala gimnastyczna, urządzenia sportowe, pomoce naukowe, a także przeprowadzane remonty i budżet. „S T A R A SZKOŁA” W latach 1948-1973 zajęcia lekcyjne odbywały się w starym ponad dwustuletnim budynku – dworze po rodzinie Węgleoskich dawnych właścicielach Siedliszcza. Tu w latach 1922-97 mieściła się szkoła podstawowa. W 1948 r. było tu 7 klas szkolnych i pokój nauczycielski. Do ogrzania pomieszczeo służyły kominki a potem piece kaflowe. Tuż za wejściem do szkoły znajdował się duży korytarz. Po jego prawej stronie do pomieszczeo znajdujących się na piętrze budynku prowadziły zabytkowe schody. Korytarz główny szkoły pełnił też rolę szatni. Po jego lewej i po prawej stronie były klasy. Za korytarzem była duża klas przechodnia, co utrudniało prowadzenie lekcji. Przez nią przechodziło się do dwu kolejnych mniejszych izb lekcyjnych. Tuż za wejściem do szkoły był duży, przestronny korytarz, skąd prowadziły schody do pomieszczeo na piętrze. Na korytarzu odbywały się apele i inne uroczystości szkolne. Służył też jako szatnia, na specjalnych wieszakach wieszano worki na obuwie i wierzchnią odzież. W rogu znajdowała się szafka z miednicą i wiadrem na wodę. Można tu było umyd i miejsce Pełnił też rolę szatni. Po jego lewej i po prawej stronie były klasy. Za korytarzem była duża klas przechodnia, co utrudniało prowadzenie lekcji. Przez nią przechodziło się do dwu kolejnych mniejszych izb lekcyjnych. Na piętrze były dwie klasy, „mała” od strony północnej i „duża” od południowej. Tu też było wejście na strych, gdzie znajdowało się szkolne archiwum. Pokój nauczycielski i kancelaria znajdowała się po prawej stronie budynku, a w zasadzie w murowanej dobudówce powstałej w połowie lat 50. Z lewej strony szkoły prowadziło osobne wejście do klasy znajdującej się w danej rodzinnej kaplicy Węgleoskich. NOWY B UD Y N E K S Z K O Ł Y W 1973 r. oddano do użytku nowy budynek szkolny. Budowa trwała 4 lata a częśd prac wykonano w czynie społecznym. Pracę rodziców i młodzieży oszacowano wtedy na kwotę 32 tys. zł. Budynek szkoły jest murowany, dwupiętrowy. Działka, na której stoi budynek szkolny jest własnością szkoły. Znajduje się na niej boisko szkolne o nawierzchni betonowej a także zielona sala gimnastyczna. Przed szkołą rosną drzewa i krzewy. Działka jest ogrodzona. W budynku szkoły jest bieżąca woda, kanalizacja, sanitariaty oraz hydranty przeciwpożarowe, zgodnie z instrukcją bhp. Do realizacji zadao szkoły przeznaczone są sale lekcyjne znajdujące się na niskim i wysokim parterze, pierwszym i drugim piętrze. Na niskim parterze znajdują się: pracownia chemiczno-fizyczna, informatyczna, szatnia, pomieszczenie 96 socjalne pracowników obsługi oraz szatnia. Na wysokim parterze – biblioteka wraz z czytelnią, klasa polonistyczna, historyczna oraz pokój nauczycielski. Na pierwszym piętrze znajdują się 3 sale lekcyjne są to: 2 pracownie komputerowe, w których realizowana jest nauka języków obcych, sala matematyczna, sekretariat oraz gabinet dyrektora. Na drugim piętrze znajdują się 4 sale lekcyjnych takie jak: pracownia biologiczna, języka niemieckiego, rosyjskiego i geograficzna. Na każdej kondygnacji znajdują się sanitariaty oraz hall. Ponadto w budynku szkoły znajdują się dwie klatki schodowe łączące parter z II piętrem. S AL A GI M N AS TY CZ N A W 1952 r. do użytku została oddana sala gimnastyczna. Służy młodzieży szkolnej do chwili obecnej. Zajęcia wychowania fizycznego realizowane są w sali gimnastycznej a przy sprzyjających warunkach na boisku szkolnym. Budynek powstał w miejscu dawnej XVIII-wiecznej stajni dworskiej. Za kwotę 13 tys. zł. zakupiono potrzebne materiały – cegłę i drewno. Cegła pochodziła z rozbiórki z dawnych zabudowao dworskich w Kuliku, wsi położonej o 7 km na północ od Siedliszcza. Drewno zakupiono nadleśnictwie w Chełmie. Częśd funduszy pochodziła ze składek rodziców. Salę wybudowano tzw. czynem społecznych, w którym uczestniczyli rodzice, nauczyciele i uczniowie. Przez pierwsze 2 tyg. trwała praca przy rozbiórce zabudowao dworskich. Rodzice wyburzali ściany, nauczyciele i uczniowie oczyszczali i sortowali materiał budowlany i przewozili furmankami do Siedliszcza. Posiadający umiejętności budowlane rodzice wznosili ściany. Dach skonstruował Jan Strąkowski. Całośd prac ukooczono w 1952 r. i salę można było oddad do użytku. Budynek jak na tamte czasy prezentował się okazale. Spełniał przynajmniej dwie funkcje, jako miejsce do dwiczeo sportowych i arena dla występów artystycznych. Sala mieściła się na prawie 200 m2. Na ścianach po obu stronach miała zainstalowane drabinki gimnastyczne. Duży komfort prowadzenia lekcji a przede wszystkim wysoki poziom bezpieczeostwa zapewnił położony na podłodze parkiet. Było też zaplecze gospodarcze, niewielki magazynek na sprzęt sportowy, szatnia i pokój dla nauczyciela. Scena z garderobą znajdowała się po przeciwnej stronie od wejścia głównego. Od 1998 r. budynek sali gimnastycznej przeszedł kilka modernizacji, z których najpoważniejszą był remont przeprowadzony w 2009 roku. Dokonano wówczas gruntownej przebudowy całego budynku, poprzez wyburzenie sceny i zwiększenia wysokości ścian powiększono powierzchnię użytkową sali. Wymieniono parkiet, centralne ogrzewanie, założono system wentylacji. Dzięki nowej inwestycji znacznej poprawie uległy warunki do uprawiania sportu przez młodzież szkolną. Koszt inwestycji wyniósł 900 tys. zł. a środki na jego realizację przeznaczyło Starostwo Powiatowe w Chełmie. Obecnie sala gimnastyczna ma wymiary 9x24m i 6 m wysokości użytkowej. Oprócz podstawowego boiska do siatkówki i koszykówki posiada doskonałe zaplecze do dwiczeo gimnastycznych oraz 2 szatnie, natryski, sanitariaty, pokój nauczyciela w-f, magazynek sprzętu sportowego oraz taras widokowy. 97 NOWY B UD Y N E K I N T E RN A T U Oddany do użytku w 1972 r. nowy budynek internatu posiadał 20 sal sypialnych (2, 3 i 4ro osobowych), świetlicę i stołówkę na 60 osób. W 2000 r. wyposażono 5 sal w nowe meble. Od 2005 r. internat mieści się w skrzydle „starej” szkoły. Do dyspozycji młodzieży udostępniono 7 sal sypialnych, 2 łazienki, 2 aneksy kuchenne i świetlicę wyposażoną w sprzęt komputerowy. Internat spełnia wszelkie wymogi sanitarno-higieniczne. S T ARY B UD Y N E K I N TE RN A T U Internat znajdował się przy ulicy Szkolnej, w odległości ok. 800 m od szkoły. „Był to jedyny dwupiętrowy budynek w miejscowości z łazienkami, ubikacjami i bieżącą wodą, z 46 31 miejscami dla licealistów”. S PRZ Ę T I PO M O CE D Y D AK TY CZ N E W celu usprawnienia procesu nauczania i uczenia się a także uzyskania optymalnych osiągnięd szkolnych, kolejni dyrektorzy Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu starali się wyposażyd klasopracownie w odpowiedni sprzęt i środki dydaktyczne. W latach 1972-73 zakupiono mapy, globusy, plansze dydaktyczne oraz wiele książek. Wśród pomocy naukowych pojawiły się epidiaskopy, rzutniki, mikroskopy, sprzęt fotograficzny, tokarki do drewna, przybory i materiały artystyczne (farby, pędzle, sztalugi, dłuta). Do dyspozycji młodzieży był sprzęt turystyczny - 30 rowerów, namioty, materace i śpiwory. 31 F. Braniewski: Historia szkoły w Siedliszczu, 1999, s. 32. 98 Kupiono pianina, akordeony, flety, mandoliny, kontrabas, bandżo, gitary klasyczne i elektryczne, organy muzyczne, perkusję, mikrofony i sprzęt wzmacniający. W kolejnych latach w miarę posiadanych środków pomieszczenia szkolne wyposażano w potrzebny sprzęt i pomoce dydaktyczne. W pierwszej kolejności zakupiono meble, a następnie środki audiowizualne i pomoce dydaktyczne. Jednocześnie uzupełniono bazę sportową zakupując nowy sprzęt sportowy. Obecnie pracownia posiada 7 pracowni przedmiotowych a zgromadzone pomoce dydaktyczne mają wartośd 556 tys. zł. Pracownia biologiczna Znajdują się w niej regały, gabloty ze szkłem, modele, plansze, szkielety, mikroskopy oraz akwarium. Pracowania posiada też wiele środków dydaktycznych w postaci kaset video, plansz i modeli. Opiekunem jest Janina Chrzaniuk. Pracownia historyczna i geograficzna Posiadają potrzebny sprzęt i pomoce naukowe. Są to mapy, przeźrocza, plansze, globusy, kompasy, folie, przyrządy do badania przyrody, rzutniki, projektoskopy. Salą geograficzną opiekuje się Mirosław Wójtowicz a historyczną Wojciech Iwaniuk. Pracownia chemiczno-fizyczna Posiada rzutnik, przyrządy do pomiaru prądu (amperomierze, elektrometry, opornice i prądnice), dynamometry, plansze, odczynniki chemiczne i naczynia laboratoryjne. Pracownią opiekuje się Sławomir Grylak. Pracownie informatyczne i do nauki języków obcych Znajduje się tu 30 komputerów połączonych w sied komputerową z dostępem do Internetu. Do dyspozycji są też 2 projektory multimedialne i elektroniczny sprzęt do przetwarzania obrazu (aparaty fotograficzne, kamery, skanery i drukarki). Pracowniami opiekuje się Agnieszka Grzesiuk, Jolanta Ślepaczuk i Sławomir Braniewski. Sala gimnastyczna Znajdują się drabinki gimnastyczne, materace, skrzynia, kozioł, ławeczki, dwie bramki i dwa kosze. Są też stoły do tenisa, stopery, koszulki, spodenki dla drużyny piłkarskiej, wiele piłek do siatkówki, koszykówki, ręcznych i nożnych, sprzęt do mini-hokeja, laski gimnastyczne i maczugi. Salą gimnastyczną opiekuje się Krzysztof Gomółka i Jacek Pawlak. W pomoce naukowe wyposażone są także sale do nauczania pozostałych przedmiotów. Wszystkie wymienione pracownie wyposażone są w nowe szafy, regały, stoliki i krzesła. Duże znaczenie w procesie nauczania i wychowania ma zastosowanie technicznych środków nauczania. Szkoła posiada 52 komputery, 4 telewizory, 2 odtwarzacze DVD, 2 kamery cyfrowe, 3 magnetowidy, 3 magnetofony oraz 2 projektory multimedialne. 99 8. PODSUMOWANIE 60 - lecie szkoły jest doskonalą okazją do wspominania i podsumowao. W ciągu 60 lat istnienia Liceum szkołę ukooczyło 2559 absolwentów. Wielu z nich podjęło naukę na uczelniach wyższych. Kilkunastu absolwentów uzyskało tytuły naukowe i pracuje na wyższych uczelniach (Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Politechniki Gdaoskiej). Kilkudziesięciu poświęciło się służbie wojskowej, prawu, medycynie. Duża grupa absolwentów pracuje w Siedliszczu, w województwie lubelskim jako nauczyciele, pracownicy administracji paostwowej, prawnicy i lekarze. W ciągu 60. lat w Liceum pracowało 202 nauczycieli, z których każdy zapisał się na trwałe w jego historii. Byli znakomitymi, doskonałymi znawcami młodzieży, wspaniałymi pedagogami, mistrzami słowa i czynu. Wspominamy ich wszystkich z wielkim szacunkiem, a tym którzy odeszli na zawsze, składamy hołd. Imponujące dane liczbowe przynosi zestawienie wszystkich absolwentów Liceum z pomyślnie zdanym egzaminem dojrzałości. Do roku szkolnego 2008/2009 szkołę ukooczyło 2559 absolwentów. ZESTAWIENIE ILOŚCIOWE ABSOLWENTÓW Lata 1952-59 Lata 1960-60 Lata 1970-79 Lata 1980-89 Lata 1990-99 Lata 2000-09 rok - ilość 1952 - 15 1953 - 14 1954 - 17 1955 – 21 1956 - 22 1957 - 15 1958 - 21 1959 - 16 141 Razem rok - ilość 1960 - 20 1961 - 26 1962 - 36 1963 - 38 1964 - 34 1965 - 42 1966 - 39 1967 - 53 1968 - 52 1969 - 67 407 rok - ilość 1971 - 28 1972 - 36 1973 - 56 1974 - 35 1975 - 64 1976 - 61 1977 - 65 1978 - 75 1979 - 57 477 rok - ilość 1980 - 57 1981 - 50 1982 - 58 1983 - 53 1984 - 57 1985 - 44 1986 - 40 1987 - 50 1988 - 37 1999 - 28 474 2559 rok - ilość 1990 - 47 1991 - 44 1992 - 43 1993 - 38 1994 - 36 1995 - 53 1996 - 34 1997 - 38 1998 - 39 1999 - 60 432 rok - ilość 2000 - 43 2001 - 53 2002 - 70 2003 - 81 2004 - 77 2005 - 58 2006 - 72 2007 - 52 2008 - 72 2009 - 51 628 Statystyka ilościowa wyraźnie wskazuje na tzw. lata „tłuste” i „chude” w szkolnych dziejach rekrutacji i klasyfikacji uczniów, ale przecież nie sama ilośd decyduje o statusie szkoły. Ważniejsza, lecz jednocześnie trudniejsza do uchwycenia byłaby „statystyka” dalszych losów naszych absolwentów. Niestety, w tym zakresie szkoła nie dysponuje pełnymi danymi ze względu na znaczne rozproszenie abiturientów po kraju i świecie. Wiemy jednakże, iż spośród dawnych uczniów naszego Liceum wywodzi się spora kadra nauczycieli, oficerów i inżynierów. Są lekarze, prawnicy, pracownicy administracji, biznesmeni oraz artyści. Wielu z nich na stałe wrosło w środowisko gminy Siedliszcze. Dodad należy, że tylko nieliczni absolwenci poprzestali na wykształceniu licealnym. 100 Losy Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu nierozerwalnie związanie są z trendami w polityce edukacyjnej paostwa polskiego oraz lokalną demografią. Znaczny przyrost ilości uczniów w szkole spowodowany był tym, że szkoła zawsze była otwartą dla młodzieży wiejskiej. Tu kształciła się i nadal kształci młodzież powiatu chełmskiego, krasnostawskiego, łęczyoskiego, włodawskiego i innych. Trzykrotnie w dziejach szkoły pojawiły się okresy łączenia w jednym budynku dwu szkół szkoły średniej i podstawowej w latach 1952 -73, liceum ogólnokształcącego i zawodowego w latach 1980-1988 i liceum ogólnokształcącego oraz policealnego studium zawodowego w latach 2003-2008. W szkole funkcjonowało też zaoczne liceum dla pracujących i zasadnicza szkoła rolnicza. W czasie 60-letniej historii wybudowano nowy budynek szkoły, 3 budynki internatu, salę gimnastyczną i budynki gospodarcze. Wnętrza szkoły były wielokrotnie modernizowane, co na ogół sprowadzało się do pozyskiwania kolejnych pomieszczeo jako sal lekcyjnych. W ostatnich latach przeprowadzono kapitalny remont sali gimnastycznej. Nie byłoby to możliwe bez pomocy sponsorów, a do tych należą głównie: Starostwo Powiatowe w Chełmie i Urząd Gminy w Siedliszczu. Poczynania szkoły heroicznie wspierał także Komitet Rodzicielski, który z własnych składek wyposażał szkołę w niezbędny sprzęt i pomoce dydaktyczne. Trudno również wyliczyd indywidualne inicjatywy rodziców udzielających pomocy finansowej i materialnej, własnego czasu spędzonego na prace społeczne w szkole. Przez kilkadziesiąt lat funkcjonowania, szkoła dzięki osiągnięciom swych uczniów i absolwentów, wypracowała sobie mocną pozycję w środowisku. Teraźniejszośd Liceum jest więc kontynuacją tego, co rozpoczęto w okresie wcześniejszym. Praca nauczycieli i uczniów ukierunkowana jest przede wszystkim na podnoszenie poziomu wykształcenia i wychowania młodzieży. Osiągnięcia, które odnoszą obecnie uczniowie szkoły stawiają wysoko siedliskie Liceum w czołówce szkół średnich powiatu chełmskiego. Liceum dynamicznie rozwija się również dzisiaj. Obecny dyrektor Liceum Ogólnokształcącego, Wiesław Prażnowski, dba o dostosowanie szkoły do nowoczesności i współczesności. Liceum dzisiaj potrafi – jak dawniej – przyciągnąd młodzież. Szkoła jest w pełni skomputeryzowana, posiada nowoczesny sprzęt audiowizualny. Posiada własną witrynę internetową. W szkole prowadzone są zajęcia z języków angielskiego, niemieckiego i rosyjskiego na wszystkich poziomach dostosowując je do ucznia. Aktywnie działa wolontariat. Szkoła nasza nie tylko naucza i wychowuje, w niej także dokonuje się wyboru dalszej drogi życiowej. Nasi absolwentów to cenieni przedstawiciele różnych zawodów. Są oni z pewnością chlubą i dumą naszej szkoły. 101 SZKOŁO, SZKOŁO, GDY CIĘ WSPOMINAM , TĘSKNOTA W SERCE SIĘ WGRYZA, OCZY MAM PEŁNE ŁEZ. JULIAN TUWIM 102 103 dr Władysława Jachowska-Muzyka, nauczycielka historii, w latach 1950-58 „SZANOWNE KOLEŻANKI I KOLEDZY, MOI DRODZY WYCHOWANKOWIE I UCZNIOWIE !” Jestem z Wami sercem i myślą. Nie mogę byd osobiście, gdyż jestem dziś starszą, schorowaną, ale Waszą byłą profesorką. Kiedy w myślach przywołuje obraz mojego pobytu wśród Was w Siedliszczu, czuję się młodo i chciałabym byd z Wami, aby tym wszystkim, których uczyłam powiedzied to co jestem zmuszona przekazad na piśmie. Pierwsze dwa lata mojego pobytu i nauczania Szkole Podstawowej i Średniej w Siedliszczu wspominam z łezką w oku. Ileż było we mnie i w Was energii i zapału w przekazywaniu Wam wiedzy i metod wychowawczych – tych ostatnich chyba zbyt surowych. Zdaję sobie dzisiaj sprawę, że wielu moich wychowanków i uczniów wspomina mnie z pewnym wewnętrznym ładunkiem pretensji i urazy. Dzisiaj z perspektywy czasu i moich własnych przemyśleo i doświadczeo uważam, że maja słusznośd. Dlatego proszę wszystkich zranionych w sercu o przebaczenie. Wiele przeszłam w życiu i dlatego ich rozumiem. Jest taka krótka, piękna modlitwa, którą zacytuję: „Przepraszam Cię Boże, skrzywdzony człowieku, przepraszam dziś Wszystkich Was. Żałuję za wszystko to moja wina jest”. Odnosi się to do nas wszystkich. Ale odrzudmy ten smutek, te wewnętrzne refleksje i cieszmy się dniem dzisiejszym – Waszym Dniem, w którym nie mogę uczestniczyd osobiście z powodu przewlekłej choroby, ale jestem z Wami duchem i sercem. Najlepiej pamiętam moją pierwszą klasę, której byłam wychowawczynią i pierwszą ich maturę. Wiele nazwisk mogę wymienid, ale aby nie sprawid przykrości tym, których nazwisk nie pamiętam, nie wymienię ich. Nie gniewajcie się proszę! Przypominam sobie także pozostałe roczniki maturzystów. Wiele nazwisk tkwi w mojej pamięci, ale nie wszystkie. Pragnę zapewnid, że wszyscy moi wychowankowie i uczniowie pozostali w moim sercu. Kiedy przeglądam fotografie z tamtych, jakże odległych lat, wspomnienia odzywają, a z nimi moja i Wasza młodośd. Przesuwają się w pamięci obrazy – wy104 stawiane sztuki teatralne, wyjazdy z nimi do Pawłowa i na festiwal do Lublina. Liczne prace społeczne i sadzenie lasu, wykopki ziemniaków, budowa sali gimnastycznej. Pamiętam postad niestrudzonego Pana Wójcika, ojca Haliny Wójcik, mojej uczennicy, a potem koleżanki, nauczycielki naszej szkoły. Nie sposób wspomnied dyrektorki szkoły Anieli Soi – wymagającej, ale wierzcie mi o złotym sercu, oddanej młodzieży i szkole. Im głębiej sięgam pamięcią, tym więcej faktów i wspomnieo staje mi przed oczami, w tym także Wasze psikusy, należne młodym. Moi kochani, z okazji 50 lat Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu życzę Wam miłej, pysznej zabawy, pełnej przeróżnych wspomnieo. Obdarzajcie siebie nawzajem przyjaźnią. Niech dzieo ten będzie przepełniony radością zabarwiona lekką melancholią powrotu do młodzieoczych lat. Życzę wszystkim uczestnikom Zjazdu, moim Koleżankom i Kolegom, Wychowankom, Uczniom i wszystkim najbliższym pogody ducha, samych słonecznych dni w waszym życiu i wszystkiego najlepszego. Przepraszam, że tak późno odpisuje, ale nadal czuję się źle. Mam do Ciebie Danusiu wielką prośbę. Załączam pieniądze, za które proszę Cię kup kwiaty i złóż je w moim imieniu na grobie śp. dyrektorki szkoły Anieli Soi. Bardzo proszę, napisz mi o przebiegu Zjazdu. Kto był z moich koleżanek i kolegów, a zwłaszcza z moich wychowanków i uczniów. Załączam list do uczestników Zjazdu, moich uczniów i wychowanków, proszę o jego przekazanie. (fragment list napisanego w dniu 22 czerwca 1999 r. do uczennicy Danuty Tracichleb) 105 Feliks Braniewski, nauczyciel w latach 1957-1991 NA WIECZNĄ PAMIĄTKĘ! W Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu pracowałem w latach 1957-1991. W tym czasie byłem wychowawcą 9. klas i nauczycielem ponad 2000 uczniów. To dzięki inicjatywie organizatorów w dniu 26 czerwca 1999 r. obył się Zjazd Absolwentów. Na spotkanie po latach przybyło wówczas ponad 430 uczniów, większośd moich uczniów. Miałem więc możliwośd spotkania się z nimi. Jakież to było miłe i wzruszające, że trudno było się powstrzymad od łez. Mogliśmy się „na siebie napatrzed” i powspominad minione lata. Co najmniej połowy z nich nie rozpoznałem, pytałem o nazwiska, o imiona, wpatrywałem się w szczegóły zamieszczone na przypiętych do ubrao identyfikatorach. Mam ogromną satysfakcję, że przez 34 lata pracowałem w Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu i chod trochę przyczyniłem się do wychowania i wykształcenia tak dużej liczby młodzieży, wiejskiej młodzieży, spośród której i ja sam wyrosłem. Przez wszystkie lata byłem nauczycielem historii i przysposobienia obronnego. Byłem nauczycielem nie tylko ponad 2 tys. absolwentów, ale byłem też nauczycielem mojej żony Danusi Tracichleb, synów Sławka i Radka oraz córki Ani. Moi uczniowie często zwracali się do mnie słowami „Panie Profesorze”, co podkreślam z najwyższą dumą i wyrazem szczęścia. Z prawdziwą satysfakcją piszę, że przed Zjazdem 1999 r. udało mi się opracowad „Historię Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu”. Ponad 20 lat zbierałem różne materiały – wypowiedzi uczniów i nauczycieli, wykazy absolwentów, dane ze szkolnej dokumentacji. Szkoda, że publikacja ta ukazała się jedynie w pięciu egzemplarzach. Mam nadzieję, że w przyszłości będzie pomocna w opracowaniu kolejnych publikacji o siedliskim Liceum. Niestety podczas Zjazdu były też chwile smutne. Z wielkim żalem piszę, że wśród uczestników Zjazdu zabrakło kolegi Jana Strąkowskiego, który ze względu na swój wiek i stan zdrowia nie mógł w spotkaniu uczestniczyd. Kolega Jan Strąkowski w sposób nadzwyczajny zasłużył się naszej szkole. W Liceum pracował ponad 40 lat. Pod każdym względem był dla nas wzorem i autorytetem, zarówno dla uczniów jak i dla nas nauczycieli. Był przede wszystkim dobrym, uczynnym człowiekiem. Jako nauczyciel był bardzo zdolny i wszechstronny. Uczył prawie wszystkich przedmiotów i robił rzeczywiście fachowo. Posiadał do106 skonałe wyczucie i takt pedagogiczny. W wykonywaniu obowiązków był niewiarygodnie sumienny. Przez wszystkie lata pracy w Liceum udzielał się społecznie, pełnił różne funkcje, w tym zastępcy dyrektora szkoły. Jego uczniowie odnosili sukcesy na wielu olimpiadach przedmiotowych, jego powiedzonka funkcjonują wśród młodzieży do dnia dzisiejszego. Wspominam Zjazd Absolwentów z 1995 r., kiedy to Jan Strąkowski w nim uczestniczył. Można powiedzied, że był jego ozdobą, był rozchwytany. Każdy z uczestników tamtego pamiętnego spotkania chciał z Nim chociaż kilka słów zamienid. Z żalem wspominam moje koleżanki i kolegów, którzy niestety od nas odeszli. Jednak w naszej pamięci pozostaną na zawsze. Są to – Henryka Małecka, Julian Wicioski, Jan Janczarek, Czesław Gromek, Tadeusz Kluczyk, Tadeusz Demianiuk, Krzysztof Młynarczyk. Z prawdziwym żalem wspominam też mojego wychowanka księdza Waldemara Ożoga. Przez 6 lat był w mojej klasie. Był serdecznym przyjacielem naszego księdza Dziekana Janusza Krzaka. Niestety ks. Waldek odszedł od nas w 1987 r. i spoczywa na cmentarzu w Siedliszczu. Muszę powiedzied, że Zjazd Absolwentów 1999 r. był bardzo udany i zapewne na długo zapadnie w pamięci jego uczestnikom. Był przede wszystkim znakomitą okazją do spotkania się wszystkich roczników absolwentów Liceum. Był okazją do spotkao, refleksji i wspomnieo, podsumowania minionego czasu. Tak jak wspomniałem na Zjazd Absolwentów przybyło ponad 430 naszych absolwentów. Przybyli z różnych stron Polski, z Pomorza, ze Śląska, z Warszawy i z Białegostoku. Przybyli absolwenci spoza granic kraju, z Niemiec i kontynentu amerykaoskiego. Przybyli, chod kosztowało to ich sporo wyrzeczeo, ponieśli nie tylko wydatki wynikające ze składki zjazdowej, ale przede wszystkim przezwyciężyli trudy podróżowania i na czas dotarli do Siedliszcza. Dotarli do swojego Liceum. Dotarli by spotkad się ze swoimi profesorami i kolegami. Jakie to jest wspaniałe! A ja od dziewiętnastu lat już jestem na emeryturze i dobiegam do 80 roku życia. Liczę się z tym, że następnego Zjazdu mogę nie doczekad. Dlatego z tym większą satysfakcją i rozrzewnieniem piszę o moich zjazdowych przeżyciach i refleksjach. Moją wdzięcznośd kieruję w stronę organizatorów Zjazdu. Dziękuję Wam bardzo. Siedliszcze, czerwiec 2009 r. 107 Władysław Hasiec, dyrektor szkoły w latach 1972-78 KILKA FAKTÓW Z MOJEGO POBYTU W SIEDLISZCZU W ciągu swojej pracy zawodowej zatrudniony byłem w kilku placówkach oświatowych, m.in. w Chojnie Nowym, Depułtyczach Królewskich, Maryninie Rejowieckim, w Siedliszczu i w Lublinie. Ze wszystkimi związany byłem emocjonalnie i starałem się poprawiad ich bazę materialną. Po przyjściu do Siedliszcza czekało mnie dużo pracy. Tu wznoszone były dwa nowe budynki – nowy gmach szkolny dla Liceum i internat dla dziewcząt. Przed oddaniem internatu do użytkowania (w marcu 1973 r.) okazało się, że zwykła wiejska studnia nie może zapewnid dostatecznej ilości wody. Należało, więc wykonad głębinowe ujęcie wody. Wykonawca posiadał swoje biuro projektowe, ale na projekt trzeba było czekad około 5 miesięcy. Szczęście uśmiechnęło się, że projekty wykonuje kolega, z którym wspólnie odbywaliśmy w Kazimierzu praktykę topograficzną i meteorologiczną, który zgodził się wykonad dokumentację w pierwszej kolejności. Przy rozwiązaniu jednego problemu, chcąc przyjąd do użytkowania nowe obiekty pojawiły się nowe trudności. Zaplanowane z kręgów studziennych szambo miałoby zdecydowanie za małą objętośd. I tutaj pomógł mi mąż koleżanki nauczycielki z Rejowca prowadzący firmę w Chełmie, która w stosunkowo krótkim czasie wykonała pokaźne objętościowo szambo betonowe. Dzięki temu nowe budynki szkoły i internatu udało się stosunkowo szybko oddad do użytkowania. Mając nowy duży internat dla dziewcząt podjęliśmy z Radą Pedagogiczną decyzję o budowie chlewni wykorzystując odpady ze stołówki do hodowli trzody. Wtedy to wszyscy nauczyciele wykonali społecznie wykop pod fundamenty nowej inwestycji. Przy poparciu rodziców wpłacających dobrowolne składki oraz Urzędu Gminy w Siedliszczu rozpoczęliśmy również budowę internatu dla chłopców. Do budowy wykorzystano dokumentację bliźniaka jednopiętrowego podwyższając go o następną kondygnację. Po wzniesieniu tego budynku warunki lokalowe stały się dobre. Oprócz chłopców w budynku zamieszkały dwie rodziny nauczycielskie. W jednej sali zostało urządzone muzeum geologiczne, w którym umieszczono eksponaty pochodzące z odwiertów węglowych na Lubelszczyźnie. 108 Okazało się, że kierowanie próśb do różnych instytucji oraz mobilizowanie rodziców i nauczycieli przynosiło dobre skutki w postaci poprawy warunków lokalowych dla naszej młodzieży. Nie mając zapewnionych na to środków finansowych udało nam się również pokryd asfaltem drogi i alejki na posesji szkolnej. Chcąc podnieśd poziom wychowania muzycznego zachęciłem i zatrudniłem nauczyciela z mojej poprzedniej placówki, Czesława Gromka. Przyznane przez kuratorium środki pozwoliły zakupid instrumenty muzyczne (w tym dwa pianina) do nauki gry, prowadzenia zespołów i trzygłosowego chóru. Młodzież nasza występowała na uroczystościach lokalnych, w Chełmie i województwie lubelskim. Poziom nauczania w naszym Liceum zaczął podnosid się. Świadczą o tym wyniki w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Coraz więcej naszych absolwentów kontynuowało naukę na studniach wyższych. Szkoła otrzymała Puchar za najwyższy procentowy udział młodzieży męskiej w szkolnictwie wojskowym. Najwyższe osiągnięcia nasi licealiści uzyskali w zakresie propedeutyki, nauki o społeczeostwie, geografii i muzyki. Podsumowując okres swojego pobytu w Siedliszczu muszę przyznad, że pracy miałem tu bardzo dużo. Poza realizacją zadao dydaktyczno – wychowawczych z młodzieżą wiele czasu pochłaniały mi prace budowlane. Widoczne osiągnięcia dydaktyczne i te świadczące o wzbogacania bazy materialnej szkoły mobilizowały mnie do dalszych działao i jednocześnie przynosiły wiele satysfakcji. Niewątpliwie pobyt i praca w Siedliszczu jest dla mnie również źródłem wielu miłych wspomnieo. Moje wydawnictwa: Prof. Dr hab. Stanisław Uziak w wydawnictwie UMCS wydał drukiem podstawowy rozdział mojej pracy magisterskiej noszący tytuł „Wpływ Cementowni w Rejowcu na chemizm gleb” i obaj jesteśmy podani jak autorzy. Na zlecenie Ministerstwa Oświaty opracowałem uwagi o nauczaniu geografii w poszczególnych klasach, które zostały wydane jako Instrukcja Ministerstwa Oświaty. Skondensowaną w uwagach treśd szerzej omawiałem na konferencji w Ministerstwie Oświaty. W miesięczniku „Przysposobienie obronne z roku 1992 ukazał się mój dłuższy artykuł pt. „Izba pamięci narodowej szkołą wychowania patriotycznego”. Wymieniona publikacja to opracowany temat główny na egzamin z zakresu zdobytej specjalizacji II stopnia w zakresie przysposobienia obronnego. Artykuł w „Czacie” pt. „Rozwój strzelectwa sportowego wśród młodzieży szkół zawodowych” Była to publikacja tematu dodatkowego z mojego egzaminu na otrzymanie specjalizacji II stopnia. Opisałem tu stosowane metody dwiczeo, które pozwoliły mi wyszkolid mistrza i wicemistrza okręgu w strzelaniu z pistoletu sportowego. Kilka krótszych artykułów w prasie lubelskiej i „Czacie”. Lublin maj 2010 r. 109 Irena Surdyk, absolwentka 1961 r. nauczycielka w latach 1966-2002 dyrektor w latach 1978-97 MOJE REFLEKSJE ZWIĄZANE Z LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM W SIEDLISZCZU Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu od początków swojego istnienia wpisywało w całokształt systemu szkolnictwa w Polsce na kolejnych szczeblach: najbliższego środowiska, powiatu, województwa i centralnym. W miarę zdobywania kadry pedagogicznej, polepszania bazy, unowocześnienia wyposażenia w pomoce naukowe kadra pedagogiczne oraz uczniowie zaznaczyli swoją obecnośd udziałem nie tylko w codziennej pracy dydaktycznowychowawczej ale i podejmowaniem zadao wynikających z konkursów, olimpiad przedmiotowych, zawodów sportowych i działalności organizacji młodzieżowych. Na początek konstatacja: jestem (jak dotąd) jedyną osobą, która była uczennicą i absolwentką liceum oraz po ukooczeniu studiów (UMCS w Lublinie) kolejno: nauczycielką j. polskiego, kierownikiem internatu i dyrektorem tej szkoły, a w ostatnich latach mojej pracy zawodowej znowu nauczycielką liceum. Okres nauki w szkole (1957-1961) to etap, w którym nie tylko zdobywałam wykształcenie średnie, ale również doświadczenie życiowe płynące z oddziaływania nauczycieli i wychowawców oraz koleżanek i kolegów, z którymi w tej szkole się zetknęłam. Grono pedagogiczne stanowili wtedy nauczyciele specjaliści poszczególnych przedmiotów nauczania, spośród których szczególnie zapamiętałam: panią Janinę Ożóg – polonistkę pasjonatkę przedmiotu, znawczynię kultury klasycznej o bardzo życzliwym stosunku do młodzieży, pana Mariana Abramka nauczyciela fizyki, człowieka o rozległej wiedzy w swojej dziedzinie, Jana Lackowskiego nauczyciela matematyki, Władysławę Jachowską nauczycielką historii, Danutę Kicioską nauczycielkę biologii i wychowawczynię mojej klasy, panią Anielę Soję ówczesną dyrektor szkoły (1951-1961), Jadwigę Skowrooską – nauczycielkę geografii, Czesławę Malec – kierownika internatu. Był to zespół nauczycieli, który starał się wyposażyd powierzonych im uczniów najlepszą wiedzę i umiejętności, także wprowadzając ich w określony kontekst społecznych mechanizmów egzystencji, właściwego stosunku do koleżanek i kole110 gów, nauczycieli i rodziców. Jednym słowem starali się kształtowad odpowiednio nasze postawy wobec życia i świata, modele zachowao moralno-etycznych. Warunki życia i pracy były bardzo skromne chod dyrekcja szkoły, kierownictwo internatu oraz nauczyciele wspomagani przez rodziców dokładali wszelkich starao, by je poprawid. Młodzież liceum rekrutowała się z Siedliszcza i najbliższej okolicy, głównie były to dzieci rolników jak też pracowników istniejących w osadzie instytucji. Mimo przedstawionych uwarunkowao absolwenci liceum kontynuowali dalszą naukę w systemie istniejących szkół pomaturalnych oraz wyższych uczelni. Jak już wspomniałam pracę w liceum rozpoczęłam 15 sierpnia 1966 r. na stanowisku nauczycielki jęz. polskiego. Dyrektorem szkoły był pan Eugeniusz Rymut (matematyk, 196672), który zainicjował i rozpoczął budowę nowych budynków szkoły i internatu. Zostały one oddane do użytku w latach późniejszych. Należy docenid talent organizacyjny tego dyrektora, jednak wydaje się, że nie potrafił stworzyd odpowiedniej atmosfery pracy w szkole, gdyż był człowiekiem apodyktycznym nie dopuszczającym możliwości dyskusji na temat swoich metod. Jednakże toczył się w szkole tzw. nurt koleżeoski – spontaniczne kontakty i współpraca nauczycieli zmierzająca do realizacji indywidualnych zamierzeo i pomysłów. Tak więc młodzież mogła korzystad z wielostronnej pomocy nauczycieli i wychowawców w realizacji swoich ambicji i aspiracji. Grono nauczycielskie było znacznie odmłodzone (w stosunku do okresu poprzedniego) dośd dobrze przygotowane merytorycznie i nie zawsze akceptowało stosowane przez dyrektora formy pracy. W latach 1972-78 stanowisko dyrektora w liceum objął pan Władysław Hasiec, wtedy też atmosfera pracy i stosunków międzyludzkich uległy radykalnej zmianie (na lepsze). W 1973 r. zostały oddane do użytku nowe budynki szkoły i internatu co wyraźnie poprawiło warunki pracy. W okresie dyrekcji pana Władysława Haśca zapoczątkowano edukacje muzyczną młodzieży w czym duże zasługi miał pan Czesław Gromek. Pan Feliks wraz z młodzieżą założył pierwszą w powiecie Wiejską Izbę Pamiątek. Na uwagę zasługuje działalnośd nau111 czyciela plastyki pana Jana Janczarka, który poza dydaktyką był organizatorem szkolnej turystyki, opiekunem ZHP, założycielem małego muzeum geologicznego w szkole. Na uwagę zasługuje ponadto praca pani Eulalii Misiury propagująca edukację teatralną i filmową oraz pana Tadeusza Demianiuka propagująca wiedzę informatyczną wśród młodzieży. Również na podkreślenie zasługuje praca pani Ireny Hempel oraz pana Stanisława Błaszczuka i ich zaangażowanie w propagowaniu olimpiad przedmiotowych na szczeblu wojewódzkim i centralnym (j. rosyjski, Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym). Po objęciu przeze mnie dyrekcji szkoły zostało otwarte Liceum Zawodowe Ministerstwa Rolnictwa, w którym edukacja kooczyła się egzaminem dojrzałości. Szkoła ta w okresie swojego 5-letniego istnienia wykształciła znaczną liczbę absolwentów dając wystarczające kwalifikacje młodzieży do prowadzenia własnych gospodarstw rolnych a także podejmowania studiów w tym kierunku. Nauczycielami przedmiotów zawodowych w tej szkole byli: pani Barbara Iwan, pan Edmund Stachurski i pan Jerzy Krasnodębski, a w niepełnym wymiarze pp. Jadwiga i Hieronim Zonikowie. Zajęcia praktyczne organizowano uczniom LZ w gospodarstwach rolnych z terenu gminy: PGR Mogielnica i RZD Bezek. Absolwenci liceum zasilali często kadry administracji paostwowej na szczeblu gminnym i powiatowym. Wielu z nich równocześnie pracując podejmowało studia zaoczne po których rozpoczynali pracę szkolnictwie, służbie zdrowia, redakcjach czasopism, wymiarze sprawiedliwości, służbach mundurowych, policji, wojsku, straży pożarnej i granicznej. Nauczyciele a także absolwenci brali czynny udział w pracach organów samorządowych gminy, powiatu i województwa: dyrektor Wiesław Prażnowski, nauczyciele: Sławomir Braniewski, Jerzy Gregier, Krzysztof Gomółka. Osiągnięcia młodzieży są tym większe, że borykała się ona często z trudnymi warunkami materialnymi, mniejszym dostępem do placówek kultury (teatr, kino). Mimo tych utrudnieo młodzież naszego liceum z powodzeniem zdaje egzaminy wstępne na wyższe uczelnie. Ostatni okres funkcjonowania liceum mogą wszyscy ocenid przypatrując się pracy obecnie urzędującego dyrektora i Rady Pedagogicznej. Siedliszcze, 9 czerwca 2010 r. 112 Irena Hempel, nauczyciel w latach 1966-2005 40 LAT MINĘŁO – JAK JEDEN DZIEO W 1966 r. ukooczyłam Studium Nauczycielskie w Lublinie na kierunku filologia rosyjska i otrzymałam skierowanie do pracy w Siedliszczu. Nie była to moja wymarzona miejscowośd dlatego postanowiłam, że przepracuje tu tylko jeden rok i postaram się o przeniesienie. Rozpoczęłam pracę w szkole podstawowej i liceum (były one wtedy pod jedną dyrekcją). Początkowo uczyłam jęz. rosyjskiego i jęz. polskiego, później tylko rosyjskiego. Warunki lokalowe w szkole i mieszkaniowe szczególnie młodych nauczycieli były bardzo trudne ale z upływem czasu ulegały poprawie. A w pracy – duża ilośd godzin lekcyjnych, wiele zajęd pozalekcyjnych a także popołudniowe dyżury w internacie. Wymagania władz oświatowych w stosunku do nauczycieli były bardzo duże i ciągle weryfikowane – liczne hospitacje zajęd, wizytacje metodyków przedmiotowych, pracowników inspektoratu i kuratorium. Ogromnym wsparciem w tych czasach nie tylko dla mnie ale innych młodych nauczycieli, było grono pedagogiczne. Koleżanki i koledzy starali się służyd radą i pomocą. Szczególnie ceniłam sobie wskazówki starszych, doświadczonych nauczycieli, niektóre z nich były mi pomocne do kooca pracy zawodowej. Również mieszkaocy Siedliszcza z wielką życzliwością odnosili się do nas, młodych nauczycieli i w miarę swoich możliwości starali się pomagad. To wpłynęło na szybką adaptację w tym środowisku. Przez cały okres mojej pracy starałam się dokształcad. Ukooczyłam studia na UMCS w Lublinie, brałam udział w konferencjach przedmiotowych, szkoleniach, kursach językowych w kraju i za granicą, aby poszerzoną wiedzę przekazywad potem uczniom. Oceniając z perspektywy czasu, pracę z młodzieżą chcę stwierdzid, że przynosiła mi wiele satysfakcji. Ze szczególnym sentymentem wspominam tych, którzy brali udział w olimpiadach przedmiotowych z jęz. rosyjskiego, konkursach recytatorskich i innych. Cieszyły mnie ich najdrobniejsze sukcesy i nagrody, chociaż przygotowania do konkursów wymagały z mojej strony wielu godzin pracy społecznej. Zawsze znalazła się grupa uczniów chętnych do brania udziału w różnych imprezach szkolnych i gminnych. Mile wspominam przygotowania do tych uroczystości, bardzo je lubiłam. Szkoła była w tym czasie centrum kulturalnym Siedliszcza i integrowała nie tylko uczniów ale rodziców i wszystkich mieszkaoców. 113 Wiele czasu poświeciłam też przygotowaniom uczniów do matury i egzaminów na wyższe uczelnie. Nasza młodzież, która ukooczyła studia na tych kierunkach, to obecnie wspaniali nauczyciele i inni pracownicy oświaty. Zawsze podkreślałam, że uczniowie z naszej małej miejscowości to w ogromnej większości osoby bardzo pracowite, ambitne, wytrwale zdążające do celu. Miłe są spotkania z byłymi uczniami i wychowankami. Chociaż pamięd już zawodzi i wielu z nich nie rozpoznaję, to po przypomnieniu nazwisk, chętnie wspominamy szkolne czasy. Czasami otrzymuję od byłych uczniów listy, kartki z życzeniami, podziękowania. Jest to bardzo budujące i sprawia, że czujemy się potrzebni. Czas szybko biegnie. Byłam w Siedliszczu nie rok (jak wspominałam na początku) a ponad 40 lat (w tym 39 lat pracy). Dlaczego tak się stało? Chyba sprawili to mieszkaocy Siedliszcza i wartościowa, dobrze wychowana młodzież. Cieszę się, że jest w tym cząstka mojej pracy. Trudno zliczyd uczniów, których uczyłam i byłam wychowawczynią. Obecnie jestem na emeryturze. Z satysfakcją mogę stwierdzid, że czuję się spełniona jeżeli chodzi o ten etap mojego życia – etap pracy w Liceum w Siedliszczu. Siedliszcze, 10 czerwca 2010 r. Zabawa studniówkowa: Halina Rodzeo, Irena Hempel, Eulalia Misiura i Franciszka Młynarczyk 114 Teresa Błaszczuk, nauczyciel w latach 1971-1977 MOJA PIERWSZA PRACA Mimo tylu lat, które minęły, te pierwsze spotkania z uczniami zza nauczycielskiego stolika, ale i te późniejsze, wryły się głęboko w moją pamięd. Może dlatego, że po ukooczeniu studiów, z głową pełną ideałów przyszłam do szkoły, by nie tylko uczyd, ale i realizowad swoje marzenia. Wszak wykonywałam zawód, o którym marzyłam od dawna. Miałam 22 lata, głowę pełną planów i zamierzeo. Pierwszy kubeł zimnej wody wylał na mnie dyrektor Liceum Eugeniusz Rymut. Zimny, oschły, nieprzyjemny, szybko sprowadził mnie na ziemię. Mimo że obiecywał, nie było dla mnie etatu w Liceum. Uzupełniałam go w podstawówce, tylko dzięki uprzejmości pana Jana Strąkowskiego. I myślę, że to wyszło mi na dobre. Bowiem wcześniej poznałam uczniów, których później uczyłam w Liceum, przyzwyczaiłam ich do swojego sposobu pracy. Drugi kubeł zimnej wody przeznaczył mi los, gdy otrzymaliśmy z mężem mieszkanie w Rynku, w drewnianym budynku, na pięterku. Mieszkało się tam dobrze tylko na wiosnę i wczesną jesienią. W lecie panował upał nie do wytrzymania, zaś w zimie woda zamarzała w wiadrze stojącym w kuchni. Trzeba było palid w piecu na okrągło. Mąż wstawał o 3 godz. w nocy, by znowu rozpalad. Jakoś przetrwaliśmy te spartaoskie warunki. Później wynajęliśmy pokój u paostwa Mazurów i tu spotkaliśmy prawdziwych przyjaciół. Zawsze służyli nam pomocą. Praca z młodzieżą to była prawdziwa przyjemnośd. Sercem przylgnęłam do klasy pierwszej Liceum. Z nią jeździłam na wycieczki, do teatrów w Lublinie, Warszawie, do kina w Chełmie. Z jaką ogromną przyjemnością czytałam wypracowania uczniowskie, klasówki, czy sprawdziany ortograficzne. Po pewnym czasie umiałam już odróżnid charakter pisma moich uczniów, obserwowad tok ich myślenia, wartościowania. Praca pozalekcyjna- kółko polonistyczne, przygotowanie akademii, konkursy literackie, szkolny radiowęzeł- oto arena działao moja i młodzieży. Pamiętam do dziś jak bardzo zaangażowali się w przygotowanie akademii poświęconej Kopernikowi. Przygotowaliśmy wspólnie spektakl teatralny dotyczący życia i działalności wybitnego astronoma. Inscenizacja znalazła uznanie w oczach widzów, a młodzi aktorzy z dumą wyszli w finale na scenę. Dużo się mówiło o tym spektaklu. 115 Razem z każdą klasą przeżywałam jej sukcesy i porażki. Najcięższe były dla mnie oczywiście matury. Bałam się czy udźwigną proponowane tematy, czy popiszą się swoimi wiadomościami. I ta ogromna satysfakcja, kiedy wszyscy zdawali, a niektórzy nawet wybierali język polski jako kierunek studiów. Zżywanie się z klasą, rozumienie jej problemów i rozterek ułatwia fakt bycia wychowawcą. Tego zaszczytu dostąpiłam i dostałam klasę może nie tyle zdolną, co pracowitą. Najzdolniejszy był Jurek Wojtan. W lot chwytał wiedzę, zawzięcie dyskutował, aż miło było prowadzid lekcje. Taką właśnie żywą lekcję pamiętam do dzisiaj. Zajęcia z „Konrada” Juliusza Słowackiego hospitował metodyk pan Wł. Pluta i dyr. Wł. Hasiec. Przygotowałam duży materiał, także poglądowy i spokojna poszłam na lekcję. Ale już po kilku minutach okazało się, że błyskotliwy Jurek Wojtan tak popisywał się swoją wiedzą, że nie tylko zdominował całą klasę pozbawiając ją szansy zabrania głosu, ale i mnie usunął w cieo wyciągając przed siebie rękę i twierdząc, że nie skooczył jeszcze mówid a ja odbieram mu głos. Z przerażeniem zrozumiałam, że zaplanowany godzinny materiał on zanalizuje w ciągu trzydziestu minut, a klasa nie udźwignie takiego tempa. W podsumowaniu tej lekcji wizytator zaproponował, by Jurka uczynid klasowym ekspertem, może w ten sposób pozwoli on wypowiadad się także innym uczniom. Ta sugestia okazała się ciekawa, ale i trudna w wykonaniu. Jeszcze jedna lekcja, hospitowana przez pana Jana Strąkowskiego, jak w zwolnionym filmie, staje mi przed oczyma. Była to klasa, do której uczęszczał Andrzej Rabuszak, Witek Miszczuk i Zbyszek Gajewski. Nie pamiętam już jaką lekturę skooczyłam omawiad, kiedy wypłynął problem czy warto dla miłości, dla kobiety poświęcid wszystko. Moi uczniowie zgodnie twierdzili, że warto i oni bez zmrużenia oka wybraliby uczucie do kobiety. W pewnej chwili nie wytrzymał pan Strąkowski i cytując słowa „la donna e mobile” starał się przekonad dyskutujących, że nie warto wszystkiego poświęcad miłości. Bardzo zażartą dyskusję przerwał dopiero dzwonek. Kilkakrotnie na spotkania z młodzieżą zapraszałam profesora Stanisława Makowskiego, wykładowcę Uniwersytetu Warszawskiego. Rodem ze wsi spod Siedliszcza chętnie korzystał z zaproszeo, bo mógł wtedy pobyd w stronach, gdzie się urodził. Moja klasa na lekcji polskiego nawet recenzowała Jego podręcznik do drugiej klasy Liceum. Oczywiście najbardziej błyskotliwe sądy wygłaszał Jurek Wojtan i jego wypowiedzi bardzo podobały się panu profesorowi. Gdy byłam wychowawczynią trzeciej już klasy, a na rok przed maturą moich podopiecznych, dostaliśmy mieszkanie w Chełmie. Znowu swoją błyskotliwością zaskoczył mnie Jurek Wojtan. Na lekcji języka polskiego wizytowanej przez pana Wł. Plutę, już po podsumowaniu wiadomości, Jurek zadał metodykowi pytanie „czy matka może zostawid swoje dzieci w trudnej chwili”? Zdezorientowany pan Pluta stwierdził, że nie wyobraża sobie takiego postępowania. Tę wypowiedź skwitował rezolutny Jurek „a nasza sorka chce nas zostawid przed maturą”. W tej sytuacji cóż było robid. Jeszcze rok dojeżdżałam z Chełma do Liceum do Siedliszcza. Z ogromną satysfakcją wspominam tych uczniów, którym wpoiłam zamiłowanie do mowy ojczystej. Poszerzali później swoją wiedzę na studiach i zostawali nauczycielami języka polskiego. Wymienię tylko tych, o których mam wiedzę pewną. Są to Jola Puch, Bernadetta Kania Jurek, Wojtan, Krystyna Łaźniczka, z którą pracowałam w ZSZ nr 4 i V Liceum Ogólnokształcącym w Chełmie. Jakże jestem dumną z moich następców. 116 Za swoją pracę w siedliskim Liceum zostałam uhonorowana nagrodą Ministra Oświaty i Wychowania w Warszawie. Ciągle wspominam swoich uczniów. Zastanawiam się gdzież są, jak im się ułożyło w życiu, czy kształcili się dalej? Najbardziej ciekawi mnie ilu polonistów wykształciłam? Czy pytania te pozostaną bez odpowiedzi? Może na nie wszystkie odpowiedzą mi oni sami w czasie Zjazdu Absolwentów? Do zobaczenia! Uczniowie pani profesor Teresy Błaszczuk 117 Stanisław Błaszczuk, nauczyciel w latach 1971-75 MIJAJĄ LATA POZOSTAJĄ WSPOMNIENIA W swojej 36-letniej pracy pedagogicznej, najmilej wspominam tę pierwszą w Liceum Ogólnokształcącym w Siedliszczu. Po ukooczeniu studiów wraz z żoną Teresą - polonistką poszukiwaliśmy pracy na terenie woj. lubelskiego. Jednak mieliśmy niewielkie szanse na jej znalezienie. Byłem bowiem absolwentem KUL-u, uczelni, wtedy, omal zakazanej. Wreszcie po wielu wizytach w Kuratorium Oświaty w Lublinie dostaliśmy skierowanie do Siedliszcza. Funkcjonowały tutaj dwie szkoły; podstawowa i liceum. Zatrudniony zostałem w tej drugiej, chociaż etat uzupełniałem w podstawówce. W podobnej sytuacji znajdowało się kilku innych nauczycieli. Obie szkoły mieściły się w starym budynku, dawnym pałacu Węgleoskich. Warunki lokalowe były bardzo trudne. Sytuacja miała ulec zmianie, ponieważ obok postępowała budowa nowego obiektu Liceum. Do pracy przyjmował mnie dyrektor Eugeniusz Rymut. Już od samego początku zauważyłem, że atmosfera w gronie nauczycielskim, którą powinien tworzyd dyrektor -była, delikatnie mówiąc, nieciekawa. Bowiem naczelny sprawował swoją funkcję w sposób autorytarny, nie dopuszczał żadnej dyskusji. Na swoim stanowisku czuł się bardzo pewnie, ponieważ pełnił równocześnie funkcję sekretarza Gromadzkiego Komitetu PZPR. Wszyscy wiedzieli też, że ma duże oparcie w lubelskim kuratorium. Dlatego pan Rymut pozwalał sobie na traktowanie niektórych osób z grona w sposób okrutny. Nie sposób jednak nie widzied jego zdolności organizatorskich, mających na celu stworzenie lepszych warunków lokalowych. Jego „oczkiem w głowie” była budowa nowego obiektu szkolnego. Wiele prac wykonała młodzież, nauczyciele i rodzice w czynie społecznym. Dyrektor bardzo rygorystycznie przestrzegał przepisów i dyrektyw władz oświatowych i politycznych. Ponieważ uczył matematyki, przedmiotu trudnego, stał się szybko postrachem młodzieży. Jednak prawie wszyscy uczniowie zdawali egzamin dojrzałości. Funkcję dyrektora pan E. Rymut pełnił do czerwca 1972 r. Jego następcą został Władysław Hasiec i wtedy wszystko w szkole uległo radykalnej zmianie. Skooczyła się atmosfera 118 nagonki, wzajemnego szczucia i podejrzliwości. Wysoka kultura osobista nowego dyrektora, pogoda ducha, sumiennośd, tolerancja i obiektywizm w ocenianiu pracy nauczycieli i osiągnięd uczniów szybko przyniosła efekty. Nauczyciele zaczęli czud się pewniej, chętniej udzielali się społecznie, młodzież także poczuła się bezpieczniej, Nowy dyrektor włożył wiele wysiłku w rozbudowę szkoły i internatu. Poświęcił wiele swojego czasu na „załatwianie” planów budowy, na pozyskanie materiałów budowlanych, co w tamtym okresie nie było łatwe. Często „inwestował” w te przedsięwzięcia nie tylko swój czas, ale i własne pieniądze. Potrafił skutecznie mobilizowad zarówno nauczycieli, jak i uczniów do prac społecznych na rzecz szkoły i środowiska. Dyrektor Władysław Hasiec doskonale rozumiał młodzież. Umiejętnie nadzorował i kierował pracą dydaktyczną, wychowawczą i opiekuoczą szkoły. Tworzył właściwe warunki do prowadzenia zajęd pozalekcyjnych, działao innowacyjnych i nowatorskich. Każdego wysłuchał, każdemu starał się pomóc. Młodzież i jej problemy były dla niego najważniejsze. Zabawa studniówkowa: (od lewej) Ryszard Szczygieł, Teresa Błaszczuk, Stanisław Błaszczuk, Janina Hasiec, Irena Surdyk i Anna Dziewulska Bardzo miło wspominam i darzę szacunkiem kadrę nauczycielską, z którą pracowałem. Pozwolę sobie na krótkie charakterystyki tych pedagogów. Będzie ona może subiektywna, niepełna, ale myślę, że byłe koleżanki i koledzy z grona wybaczą mi to. Najstarszą, pracującą w Liceum nauczycielką, która uczyła także przed wojną, była pani Karolina Franecka. Uczyła języka niemieckiego. Cieszyła się ogromnym autorytetem nie tylko wśród młodzieży, ale i w środowisku. Jej mąż zginął we wrześniu 1939 r., jako jeden z ośmiu zakładników z Siedliszcza. Chyba najpopularniejszym człowiekiem w Siedliszczu był pan Jan Strąkowski, który uczył w tej miejscowości od 1946 r. Przez wiele lat był kierownikiem szkoły podstawowej, a póź119 niej uczył języka niemieckiego w Liceum, często już kolejne pokolenie swoich byłych wychowanków. Był pedagogiem z powołania, o wszechstronnych zainteresowaniach. Energiczny, uczynny, zadziwiał pamięcią o najdrobniejszych wydarzeniach. Do dzisiaj pamiętam z jakim podziwem mówił o ludziach, których znał jeszcze sprzed wojny. Doskonale znał historię swojej miejscowości, często opowiadał nam o wojennych losach mieszkaoców Siedliszcza. Był człowiekiem skromnym, bardzo pracowitym, oddanym młodzieży, wzorem kultury osobistej i życzliwości Nauczycielem historii i przysposobienia obronnego był pan Feliks Braniewski. Otworzył w Liceum szkolną Izbę Pamięci Narodowej, jedną z pierwszych w powiecie. Opisywał także historię Siedliszcza i okolic. Wielu jego wychowanków zostało nauczycielami, a dwaj jego synowie, zdobyli ten trudny zawód. Szczególnie zapisał się w mojej pamięci pan Jan Janczarek, nauczyciel zajęd praktycznotechnicznych i wychowania plastycznego. On jeden nie dał się zamknąd w żadne Schematy. Uczynny, energiczny, bardzo koleżeoski, służył pomocą, przy opracowaniu gazetki szkolnej, przygotowywaniu sal na uczniowskie studniówki, czy dekorowaniu klasopracowni. Werwa, z jaką to czynił, smak, jakim kierował się przy obmyślaniu dekoracji, ciągle wprawiały mnie w zachwyt. Był odpowiedzialny za oprawę plastyczną wszystkich uroczystości szkolnych i gminnych. Jego dekoracje jeszcze do dziś można zobaczyd w szkole czy w internacie. Zawsze otoczony uczniami, umiał włączyd ich do pracy w harcerstwie, które prowadził, czy do szkolnego koła Ochotniczej Straży Pożarnej. Wieloletnim nauczycielem biologii była pani Danuta Kicioska, osoba życzliwa, skromna, umiała szukad dobrych rzeczy w złych historiach. Wiele lat przepracowała w Liceum pani Henryka Małecka, nauczycielka geografii. Swoją pracę traktowała w sposób odpowiedzialny. Potrafiła upomnied ucznia ale tylko w cztery oczy. Krytyczna i wymagająca wobec siebie, zawsze wyżej stawiała potrzeby innych. Popularnie nazywana przez uczniów „Franią”, była pani Franciszka Młynarczyk. Często za Jej plecami nucili oni modną wówczas piosenkę „Ach Franka, Franka, powiedzże Frania, co z nami będzie z tego kochania”. Zawsze uśmiechnięta, pogodnie usposobiona do świata i ludzi, była troskliwą opiekunką młodzieży. Nie szczędziła jej ostrych słów, ale swych wychowanków ratowała z każdej opresji. Miała szczególny dar - umiała doskonale przelewad swoje myśli na papier. Jej wypowiedzi pisemne były perfekcyjne. Mile wspominam kontakty z panem Czesławem Gromkiem. W szkole uczył on wychowania muzycznego i prowadził chór szkolny, który odnosił sukcesy nie tylko w Siedliszczu, ale i w województwie. Występy chóru uświetniały wszystkie uroczystości szkolne i gminne. Nie tylko w mojej pamięci popularny „Czesio” pozostał jako troskliwy opiekun młodzieży, koleżeoski i wszystkim życzliwy. Języka rosyjskiego uczyła pani Irena Hempel, osoba nadzwyczaj obowiązkowa, dokładna, a zarazem dyskretna. Wiele wymagała od uczniów, ale i od siebie. Mile wspominam współpracę z Janem i Danutą Łuczyoskimi. Dla Janka była to pierwsza praca nauczycielska - ukooczył matematykę na UMCS-ie w Lublinie i w Liceum stawiał pierwsze kroki jako pedagog. Przyszedł jako kawaler i wkrótce znalazł żonę Danutę. Nie należał do osób wylewnych. Ale szybko przywiązywał się do ludzi, a jego podejście do młodzieży sprawiało, że nawet oceny niedostateczne nie wydawały się takie straszne, bo u „sora” zawsze można było je poprawid. Gorzej było z chemią, którą prowadziła, jego żona. Uchodziła za osobę bardzo wymagającą i konsekwentną w egzekwowaniu wiedzy. W czasie 120 pracy w Liceum ukooczyła studia wyższe, magisterskie. Zawsze była otwarta na problemy swoich wychowanków. Optymizmem i pogodą duch imponowała była absolwentka tego Liceum, a później jego nauczycielka języka polskiego, pani Irena Surdyk. Elokwentna, koleżeoska potrafiła wznieśd się ponad osobiste interesy, stawiając zawsze na pierwszym miejscu sprawy uczniów. Umiała nawiązywad z nimi więzi, rozumiała ich problemy i rozterki i zawsze znalazła wyjście z trudnych sytuacji. Na pewno była osobą cenioną w środowisku, skoro przez 19 lat pełniła funkcję dyrektora Liceum. Nauczycielką w Liceum była także moja żona Teresa. Poza etatem języka polskiego prowadziła kółko polonistyczne, radiowęzeł szkolny, a gdy ja odszedłem z Liceum, pracowała także w bibliotece szkolnej. Stworzyła klasopracownię języka polskiego, wychowała wielu zdolnych i mądrych ludzi. Zawsze otwarta na problemy uczniów, inspirowała ich do wielu działao. Przy szkole istniał internat i on właśnie był ośrodkiem życia, zabaw i pracy młodzieży. Wychowawcą w internacie była pani Danuta Rymut. W młodości brała udział w pracy konspiracyjnej, za co została skazana na 10 lat więzienia. Zapamiętałem Ją jako osobę skrytą, zamkniętą w sobie. Wychowawcą była także pani Teresa Kluczyk. Pracowała w trudnych warunkach lokalowych, bowiem internat mieścił się w starym budynku przy ulicy Szkolnej. Na pewno do grona szczególnie lubianych wychowawców w internacie należała pani Janina Hasiec. Była osobą niezwykle sumienną i pełną serdeczności, co miało odzwierciedlenie w kontaktach z wychowankami. Potrafiła dowartościowywad swoich podopiecznych, służyła pomocą w rozwiązywaniu trudnych problemów życiowych. Często pomagała swoim wychowankom także finansowo. Skromna, wyrozumiała, widziała w nich zawsze najlepsze cechy starała się wpoid im optymistyczną postawę wobec życia. Wyciągała dłoo do wszystkich, bez złośliwości czy zawiści. Właśnie taką ją zapamiętałem. Kiedy pracowałem w Liceum nauczycielem wychowania fizycznego był pan Tadeusz Kluczyk. Miał dobry kontakt z młodzieżą, włączał ją do prac społecznych na rzecz szkoły i środowiska. Nie sposób nie wspomnied o księdzu Janie Słomie, który uczył religii, nie na terenie szkoły, lecz na plebanii. Ksiądz Jan urzekał swoją osobowością, bezpośredniością oraz naturalnością Był świetnym nauczycielem, a frekwencja na lekcjach religii była omal 100 procentowa. Dzielił się z młodzieżą i parafianami zasobami swojej biblioteki. Jako kaznodzieja potrafił porywad tłumy. Mówił dobitnie, z zaangażowaniem. W szkole działało wiele kół zainteresowao pod opieką nauczycieli. Praca pozalekcyjna z młodzieżą poszerzała jej wiedzę, ale także rozwijała umysłowo, a SKS-y fizycznie. Wycieczki szkolne, rowerowe, wspólne wyjazdy do teatru czy na premiery filmowe przyjmowane były bardzo radośnie. Integrowały one młodzież, poszerzały wiedzę, uczyły właściwego zachowania. Zajęcia szkolne odbywały się od poniedziałku do soboty. Około 30-40% uczniów pochodziło z Siedliszcza, pozostali głównie z powiatu chełmskiego i to oni mieszkali w internacie, którego warunki lokalowe pozostawały wiele do życzenia. Trzy sale po 15 osób, brak bieżącej wody, ubikacje na zewnątrz – to proponowano młodzieży w internacie. Po kilku latach oddano do użytku nowy budynek i wtedy warunki egzystencji zdecydowanie poprawiły się. 121 Były to czasy, kiedy obowiązywał strój uczniowski i noszenie tarczy, ubiór skromny, ale wszyscy czuli się równi, związani ze sobą. Już w pierwszym roku pracy nauczycielskiej uczyłem w klasie maturalnej. Zdawałem sobie sprawę, że muszę uczniów dobrze przygotowad do matury. Dlatego też na kilka miesięcy przed egzaminem dojrzałości, podobnie jak pozostali koledzy, społecznie spotykałem się z uczniami po lekcjach na tzw. powtórkach maturalnych. Efekty tych działao były nadspodziewanie dobre. Włożyłem w swoją pracę tyle serca, że nawet po 40 latach pamiętam nazwiska tych, którzy otrzymali najlepsze oceny. Do nich należeli: Edek Hołub- obecnie radca prawny prowadzący własną kancelarię, Grażyna Gajewska - od wielu lat jest „szefem” chełmskiego Sanepidu, Bogusia Kowalczuk obecnie lekarz, Tadek Iwaniuk - ekonomita, Heoka Kowalska- mgr matematyki zamieszkała w Niemczech. W Katyniu z Adamem Lackowskim (z lewej) i Władysławem Haścem Z sentymentem wspominam klasę, w której po raz pierwszy byłem wychowawcą. Jeszcze dzisiaj wymieniłbym z pamięci prawie wszystkie imiona i nazwiska moich podopiecznych. Połowa z nich pochodziła z Siedliszcza, pozostali z terenu powiatu chełmskiego. Najwięcej z Sawina- Zosia Prokopiuk, Tadek Kiszowara, Grzesiek Średnicki, Karolina Gaj, Elka Brzyska, Jurek Farbicki. Moja klasa była bardzo zgranym zespołem. Było to dużą zasługą jej gospodarza - Urszuli Mazur. Oprócz niej w klasie prym wiodły Grażyna Kowalczyk, Krysia Łaźniczka i Janka Wachowicz. Jak silne więzy łączyły mnie z tą klasą niech świadczy fakt, że do dziś utrzymuję z nimi kontakt. Te więzi zacieśniały się nie tylko na lekcjach, ale i w czasie wolnym, poświęconym wykopkom w RZD Bezek, sadzeniu lasu, porządkowaniu centrum osady. Były też i śmieszne sytuacje. Gdy do Chełma miał przyjechad I sekretarz PZPR Edward Gierek, na polecenie władz powiatowych uczniowie z Siedliszcza mieli wyrywad kwitnące chwasty na trasie przejazdu gościa - od Chojna do Bezku, do 50 m od szosy. Gdy trzy lata 122 później byłem z młodzieżą w okolicach Magdeburga (NRD), sytuacja się powtórzyła - wyrywaliśmy z młodzieżą chwasty na odległośd 100 m od szosy głównej. Gdy pracowałem w Liceum zawsze miałem grupę uczniów o szerokich zainteresowaniach historycznych oraz politycznych. Z nią też odnosiłem sukcesy w olimpiadach i konkursach nie tylko na szczeblu powiatowym czy wojewódzkim, ale także centralnym. Do tych najzdolniejszych należeli Piotr Miszczuk, Jurek Gregier, Zbyszek Gajewski, Marek Wojtan. Na pewno wiedza zdobyta w szkole przydała się im w dalszej karierze zawodowej. Oni także chętnie współpracowali ze mną przy tworzeniu w szkole pracowni historycznej. Nie zawsze jednak nauczyciel, tym bardziej młody, właściwie ocenia możliwości swoich uczniów. Takim przykładem było niedocenienie talentu Tadzia Korabowicza. Ten skromny, taktowny, uczeo jest dzisiaj doktorem ukrainistyki na UMCS-ie w Lublinie oraz uznanym poetą. Szkoła to nie tylko mury i klasy, gdzie zdobywa się wiedzę. Dla każdego ma ona inny wymiar. Dla jednych to także miejsce gdzie zawierało się pierwsze przyjaźnie, rozwijało życiowe pasje, przeżywało pierwsze wzruszenia, sukcesy, ale i porażki. Pamięd ludzka ma tę właściwośd, że o tych ostatnich stara się zwykle zapomnied. Chętniej sięga do skarbca osiągnięd własnych, czy zbiorowych i na tym, między innymi, polega urok przeszłości. Z perspektywy lat mogę stwierdzid, że tamta młodzież była inna niż obecna, chociaż wtedy mieliśmy do niej wiele uwag krytycznych. Nie było takiej plagi chuligaostwa, chamstwa jak obecnie. Nauczyciel i ksiądz to były wtedy naprawdę autorytety i w szkole, i w środowisku. Mogę też z całą odpowiedzialnością powiedzied, że nasza praca wychowawcza nie poszła na marne. Wyuczyliśmy wielu uczniów na sumiennych i wartościowych ludzi. Obecnie zajmują oni nawet bardzo wysokie stanowiska w urzędach paostwowych, są cenionymi nauczycielami lub wybrali inne, nie mniej odpowiedzialne, zawody. Gdy po latach spotykałem się z moimi wychowankami z dumą wspominali oni siedliskie Liceum i tam pracujących nauczycieli. Te spotkania, rozmowy aż po świt, to najlepsza ocena naszej pracy, to najcelniejsza laurka, podziękowanie za trud włożony w wychowanie i nauczanie W lipcu 1975 r. otrzymałem propozycję pracy w charakterze inspektora kadr Kuratorium Oświaty i Wychowania w Chełmie. Długo się nad nią zastanawiałem. Ponieważ nie traciłem uprawnieo nauczycielskich, (mogłem uczyd kilka godzin w szkole), przyjąłem tę posadę. Później byłem ciekaw, co zadecydowało, że właśnie mnie złożono taką propozycję? To sukcesy moich uczniów w finale olimpiady centralnej sprawiły, że doceniono moje umiejętności i wiedzę. Nigdy nie zapomniałem o moim Liceum. Zawsze dobrze układała mi się współpraca z jego dyrektorami - Władysławem Haścem, Ireną Surdyk i Wiesławem Prażnowskim. Nawet prowadziłem szkolenia rad pedagogicznych. Dziś Liceum szczyci się ponad 60-letnią historią, uznanym dorobkiem oraz utrwaloną tradycją. Szkoła buduje swój wizerunek, swoją tożsamośd, tworzy elementy, które wyróżniają ją spośród innych tego typu placówek oświatowych i to właśnie należy przede wszystkim docenid. Chełm, czerwiec 2010 r. 123 Stanisław Błaszczuk, nauczyciel w latach 1971-75 ABSOLWENT LICEUM W SIEDLISZCZU – SENATOREM I POSŁEM RP Do grona przyjaciół, a zarazem jedną z najciekawszych osób, które spotkałem w swoim życiu należy na pewno zmarły w 2006 roku, w wieku zaledwie 53 lat Piotr Miszczuk. Był moim uczniem w Liceum, późniejszym kolegą. W szkole należał do grona moich „pupilków” z racji swoich zdolności ale też i pracowitości. Z rodzinnej wsi wyniósł etos pracy i uczynił z niego swoją życiową dewizę. Patrząc dzisiaj na jego świadectwo dojrzałości z 1972 roku widzę, że miał aż trzy oceny bardzo dobre z przedmiotów, których wtedy uczyłem: historii, wiedzy o Polsce i świecie współczesnym oraz propedeutyki nauki o społeczeostwie. Już wtedy wróżyłem mu wielką karierę życiową. I nie pomyliłem się. W tej pewności utrzymywałem też jego matkę, która zawsze interesowała się losem syna. Zresztą kontakt z nią utrzymuję do dnia dzisiejszego. Mogę też z pełną odpowiedzialnością stwierdzid, że swoją wielką pracowitośd i społecznikostwo Piotr odziedziczył po niej. Chociaż rodzice Piotra mieszkali w Chojeocu (5 km od Siedliszcza) to Pani Miszczukowa przez wiele kadencji była radną Siedliszcza, działaczką Koła Gospodyo Wiejskich, Kółek Rolniczych i Spółdzielczości Mleczarskiej. Na ojcu Piotra spoczywała troska o prowadzenie gospodarstwa rolnego. Sytuacja materialna rodziny była nadzwyczaj skromna. Wychowaniem i kształceniem syna i córki Elżbiety zajmowała się głównie matka. W okresie szkolnym oraz późniejszym zarówno Pani Miszczukowa jak i Piotr byli częstymi gośdmi w naszym domu. Piotr korzystał z bogatego księgozbioru, głównie z zakresu historii i języka polskiego. Matka nie uzewnętrzniała swoich uczud wobec syna, była wobec niego osobą krytyczną nie ukrywającą jego wad. Nigdy nie prosiła, aby ulgowo traktowad jej syna, zawsze chciała, żeby osiągał oceny najwyższe. Pamiętam jak na posiedzeniach rad pedagogicznych moi koledzy nauczyciele w samych superlatywach wyrażali swoje opinie o wzorowym zachowaniu i postępach w nauce Piotra. Ja natomiast z matką ustaliliśmy taktykę jak skooczyd z jego „zamiłowaniem” do papierosów. 124 W okresie swego pobytu w szkole Piotr pełnił odpowiedzialne funkcje społeczne. Przez okres trzech lat był Przewodniczącym Samorządu Szkolnego. Udzielał się w działalności szkolnego szczepu ZHP, drużyny pożarniczej, współpracował z harcerskim dodatkiem „Na tropie” Kuriera Lubelskiego. Pod kierunkiem nauczycieli przygotowywał prawie wszystkie uroczystości szkolne. Potrafił zmobilizowad koleżanki i kolegów do prac społecznych na rzecz szkoły i środowiska. To głównie młodzież z Liceum błyszczała w organizowanych „Dniach Siedliszcza”. Doskonale układała mu się współpraca z nauczycielem wychowania plastycznego, także wielkim społecznikiem – Janem Janczarkiem. Do dzisiaj też pamiętam pierwszą hospitowaną przez dyrektora szkoły lekcję historii w klasie III, na temat historycznego znaczenia postaci Napoleona. Piotr nie należał do „orłów” z przedmiotów ścisłych, był urodzonym humanistą, ale wtedy na lekcji błysnął taką klasą, że dyrektor -nauczyciel matematyki, był zszokowany poziomem wiedzy ucznia o czym poinformował mnie podczas omawiania lekcji. To właśnie Piotr zmobilizował wtedy klasę do uczestnictwa w zapoczątkowanej przeze mnie dyskusji na temat znaczenia roli jednostki w historii, a także merytorycznego starcia ze mną na ten temat. Jestem pewien, że w szkole Piotr był bardzo lubiany, nie tylko przez kolegów, a może przede wszystkim przez koleżanki. Miałem do niego pełne zaufanie ale nigdy nie próbowałem wypytywad go o jakieś niestosowne zachowanie swoich przyjaciół, bo wiedziałem, że i tak otrzymałbym odpowiedź wymijającą, bądź żadną. W wielu sprawach, z racji pełnionych funkcji, zwracał się z prośbą do wychowawców klas o darowanie przewinieo swoich kolegów, obiecywał w ich imieniu, że się nie powtórzą. W tamtym okresie wszyscy uczniowie uczęszczali na lekcje religii, które odbywały się na terenie plebanii, odległej od szkoły ok. 1 km. Od mojego przyjaciela, ówczesnego proboszcza ks. Jana Słomy wiem, że bardzo dobrze układała się współpraca z ówczesnym Przewodniczącym Samorządu Uczniowskiego – Piotrem. To on w imieniu młodzieży, na zakooczenie 125 edukacji szkolnej składał w kościele podziękowania katechecie za jego wkład w 4–letnie wychowanie. Po ukooczeniu Liceum zdał bez większych problemów egzamin na filologię polską na UMCS w Lublinie. W trakcie studiów działał w ZSP, współpracował z Radiem Akademickim oraz teatrem „Prowizorium”. Często też był naszym gościem w Siedliszczu, gdzie mógł korzystad z księgozbioru, a także porozmawiad na tematy polityczne jako, że już w Liceum czytał nie tylko prasę codzienną ale też prenumerował kilka tygodników o treści społeczno politycznej. Spotkanie z cesarzem Japonii Akihito W Liceum w Siedliszczu, u mojej żony odbywał praktykę studencką, starał się wyręczad ją w organizacji uroczystości szkolnych. Miał doskonały kontakt nie tylko ze swoimi byłymi nauczycielami ale też z uczniami. Po ukooczeniu Szkoły Oficerów Rezerwy wrócił na stałe w swoje rodzinne strony, do Chełma. Od lipca 1978 roku do czerwca 1983 roku pracował w Komitecie Wojewódzkim PZPR w Chełmie. W latach 1983-1988 był redaktorem naczelnym „ Tygodnika Chełmskiego”. W tamtym też okresie był członkiem jego Rady Programowej. W jej skład wchodziły osoby reprezentujące rożne środowiska zawodowe i społeczne. To Piotr namówił mnie wtedy, żebym próbował, jako historyk publikowad artykuły na tematy regionalne, kulturalne i oświatowe. Po 1989 roku, jako członek założyciel Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, zaczął organizowad jej struktury w województwie chełmskim. Pełnił kolejno funkcje sekretarza WKW, wiceprzewodniczącego Rady Wojewódzkiej, a od 1995 roku Przewodniczącego Rady Wojewódzkiej SDRP w Chełmie. Był też członkiem Rady Naczelnej SDRP. Od wyborów uzupełniających w czerwcu 1994 roku, jako senator RP pełnił funkcję sekretarza Senatu. Był członkiem Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą, Komisji Nadzwyczajnej do spraw inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany przepisów o obywatelstwie polskim. Mimo krótszego o rok stażu parla126 mentarnego był sprawozdawcą ponad 80. Ustaw, co czyniło go najaktywniejszym w klubie SLD i stawiało na drugim miejscu wśród wszystkich senatorów tej kadencji. Nie opuścił żadnego posiedzenia Senatu, zdarzyło się, że tylko raz nie głosował. W wyborach parlamentarnych 1997 roku zostaje posłem na Sejm RP. Był członkiem Komisji Łączności z Polakami za Granicą, Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, członkiem Polsko-Ukraioskiego Zespołu Parlamentarnego oraz Polsko - Czeskiej Grupy Parlamentarnej. Ponadto był Prezesem Chełmskiego Oddziału „Wspólnota Polska”. Wielokrotnie wyjeżdżał z pomocą dla rodzin polskich mieszkających na Ukrainie, Białorusi i Litwie. Opowiadał o swoich wrażeniach ze spotkania z prezydentami: Ukrainy – Kuczmą oraz Białorusi - Łukaszenką. Wizyta w Miosku nie wywarła na nim dobrego wrażenia. Z 6 kwietnia 1998 roku zorganizowałem spotkanie w Zespole Szkół Technicznych w Chełmie, gdzie naprzeciwko siebie stanęli senator RP Jerzy Masłowski reprezentujący Akcję Wyborczą „Solidarnośd” oraz poseł RP Piotr Miszczuk z SLD. Uczestniczyło w nim około 450 uczniów i 50 nauczycieli głównie historii. Wydaje się, że cel osiągnąłem jako, że obaj wykazali się wysokimi kompetencjami w udzielanych na moje i uczniów pytania. Był to swoisty sprawdzian założenia, że kultura polityczna jest miarą dokonujących się przemian. Od 1997 roku był członkiem Rady Programowej TV Polonia oraz Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. W ramach 60 rocznicy zbrodni katyoskiej w maju 2000 roku byłem organizatorem wyjazdu delegacji władz Chełma oraz 30 nauczycieli historii na groby polskich oficerów. W imieniu społeczności chełmskiej w Katyniu między innymi wieniec złożył Piotr Miszczuk – poseł na Sejm RP i prezes Chełmskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Gdy pytałem Piotra, która pełniona przez niego funkcja senatora czy posła była trudniejsza, odpowiadał, że ta druga. Senator, bowiem pracuje nad gotowym już materiałem np. ustawą, a w Sejmie prawo tworzy się od podstaw. 127 Miał satysfakcję, że wiele zrobił dla swego regionu np.: rozbudowa przejścia granicznego w Dorohusku, obwodnica w Okopach, wpisanie budowy szpitala chełmskiego oraz miejskiej oczyszczalni ścieków na listę inwestycji centralnych. W okresie swojej bytności w parlamencie dbał o odpowiednie potraktowanie wycieczek szkolnych ze swoich stron rodzinnych: Siedliszcza, Chełma, Włodawy czy Krasnegostawu. Wprawdzie przewodnikami byli zwykle pracownicy biura parlamentu, on jednak najczęściej robił to osobiście. Zarówno nauczyciele jak i uczniowie byli z takiej wizyty bardzo zadowoleni. Piotr nigdy nie zapominał o swoim Liceum. Pełniąc wysokie funkcje paostwowe był częstym jego gościem. Wielokrotnie spotykał się z młodzieżą, wspierał też szkołę pomocą materialną. W okresie od 21 stycznia 2002 roku do 15 września 2006 roku ( tj. do śmierci) był Dyrektorem Biura Prac Senackich Kancelarii Senatu. We wspomnieniu pośmiertnym zamieszczonym w „Gazecie Wyborczej” pracownicy Biura napisali między innymi „…wszyscy pamiętają Piotra jako dobrego, prawdziwie skromnego i po prostu sympatycznego, pogodnego człowieka, który kochał i szanował ludzi… Zawsze miał na względzie dobro swych pracowników, ich rozwój intelektualny i zawodowy. Nie zadbał jednak o swoje zdrowie, ciągle mu brakowało czasu na wizyty u lekarza, a my nie wiedzieliśmy, że odczuwa bóle. Gdybyśmy wiedzieli”. Piotr pracował w Warszawie, ale wraz z rodziną mieszkał w Chełmie. Wprawdzie przeszedł operację usunięcia nowotworu, wydawało się że udaną, ale wdarła się sepsa. Pogrzeb Piotra Miszczuka odbył się 20 września na Cmentarzu Komunalnym w Chełmie. Uczestniczyli w nim nie tylko mieszkaocy Chełma ale także liczni parlamentarzyści z różnych partii politycznych oraz członkowie władz wojewódzkich, powiatowych i miejskich. Osierocił żonę Alinę i trójkę dzieci: Agnieszkę, Martę i Jakuba. Był człowiekiem kompromisu, wyznający zasadę, że nawet najtrudniejszy dialog jest skuteczniejszy niż argumenty siły. Zawsze pragnął tak żyd, by móc zostawid „swój ślad na drogach”. Miał na swym koncie wiele publikacji, związanych przede wszystkim z Ziemią Chełmską. One także świadczą o jego wyjątkowości. Ci, którzy się z nim w życiu zetknęli mogli podziwiad jego skromnośd, koleżeostwo, pracowitośd i życzliwośd. Był człowiekiem oddanym bez reszty autentycznemu działaniu dla dobra publicznego. Edek Hołub, jego najbliższy Kolega, towarzyszący od lat szkolnych aż do ostatnich dni życia tak wspomina Piotra „To był człowiek, który nigdy o nikim źle nie powiedział. Mógł kogoś skrytykowad za słowa, za złe działanie, ale osobiście nigdy o nim źle się nie wyraził. Zawsze szukał zrozumienia, to był człowiek dialogu. Był szalenie pracowity i słowny, nie kłamał, wywiązywał się ze swoich obowiązków do kooca”. Chełm, czerwiec 2010 r. 128 Ks. Henryk Krukowski, absolwent 1965 r. FILOMACI Z SIEDLISZCZA Filomaci, czyli tajna organizacja założona w 1817 roku przez studentów Uniwersytetu Wileoskiego, m. in.: A. Mickiewicza, T. Zana, J. Jeżowskiego, O. Pietraszkiewicza była początkowo tajnym elitarnym związkiem młodzieżowym i stanowiła rodzaj koła samokształceniowego, a następnie przekształciła się w organizację społeczno-moralną i patriotyczną. Ukształtowała się i działała w czasie, gdy naród pozbawiono własnej paostwowości, stąd też jej członkowie kładli nacisk na rozbudzenie patriotyzmu i zdobywaniu wiedzy, szczególnie dotyczącej historii Polski. (filomathes – przyjaciel nauki).Idee Filomatów odżywały niejeden raz w przyszłości, gdy obcy lub swoi stosując przemoc próbowali decydowad o wszystkich przejawach życia, jak to miało miejsce w okresie powojennym. Nie wszyscy ludzie przyjęli wobec tej przemocy postawę bierną, przykładem są sławne protesty robotników z Wybrzeża, studentów i „Solidarności”. To wszystko można by dziś nazwad wielką historią powszechnie znaną, ale można też znaleźd przykłady mniej znane a miały one miejsce przed laty w małych miasteczkach. Taką miejscowością położoną przy trasie Chełm - Lublin jest niewielkie Siedliszcze nad Wieprzem, dziś gmina i parafia, a ściślej Liceum Ogólnokształcące, założone w 1948 r. i do dnia dzisiejszego nieprzerwanie pełniące swoją zaszczytną misję. Kształciła się tu młodzież miejscowa, ale także z okolic nieraz bardzo odległych jak Dubienka, Świerże, Dorohusk czy Chełm. W 1963 roku pracę nauczyciela języka polskiego w siedliskim Liceum rozpoczęła młoda nauczycielka Aniela Kowalczuk. Młodzież przyjęła ją bardzo życzliwie, rozpoznając w niej dobrego fachowca i prawdziwego patriotę. Wiadomo, że w tych czasach program szkolny miał charakter ideologiczny, uczono tylko tego, co było ideologicznie poprawne i zgodne z linią partii. Manipulowano doborem lektur szkolnych. Młodzież nie miała okazji do zapoznania się z wieloma dziełami i autorami. Wykłady pani Profesor dawały poczucie niedosytu i zachęcały do poszukiwao. W tym klimacie założono tajne koło wzorowane na Filomatach, którego celem było poszukiwanie niezakłamanej wiedzy. Postawa i wykłady młodej polonistki były inspiracją do działania młodych konspiratorów, ale nie była ona tego świadoma. Koło przyjęło nazwę „Związek Młodzieży Wolnej Polski - Bałczar”. Opracowano tymczasowy 129 statut, wydano pierwsze legitymacje zrobione domowym sposobem przez utalentowanego Jana Długosza ucznia dziesiątej klasy (przedostatniej) Liceum. Nie dysponowano wtedy żadnymi materiałami poligraficznymi, komputerami, nie było nawet maszyny do pisania. Ktoś zdobył gumowe prymitywne czcionki, którymi drukowano wewnętrzną stronę legitymacji. Na pierwszej stronie legitymacji widniał herb z łagodnie błękitnym tłem, na którym umieszczono szablę i różę. Herb został otoczony barwami narodowymi i dużymi złotymi literami „ZMWP”. Ciekawa była symbolika herbu, którą wyjaśniał statut: „Szabla oznacza walkę. Róża oznacza prawdę i wolnośd, kolory narodowe przypominają, że walczymy o Polskę w granicach jagiellooskich, oraz o prawdę i wolnośd. Róża wyklucza walkę zbrojną”. Druga strona legitymacji rozpoczynała się napisem „Sursum Corda”. Było to odniesienie do sławnej figury P. Jezusa z warszawskiego Kościoła św. Krzyża. Podczas wojny została ona powalona na gruzy miasta, lecz Chrystus ciągle wskazywał ręką w górę. Widziano w tym podobieostwo do sytuacji, w jakiej znalazła się Polska pod rządami tzw. „władzy ludowej”. „Sursum Corda –W Górę Serca”, nie tradmy nadziei, od nas zależy przyszłośd Ojczyzny. Do legitymacji nie wpisywano nazwiska i imienia, lecz tylko pseudonim, pełnioną funkcję oraz datę przysięgi. Wszyscy członkowie używali pseudonimów, trudno dziś po latach skojarzyd pseudonimy z nazwiskami, ale warto wymienid te, które zachowały się w szczątkach dokumentów i pamięci: „Ancheli”, „Bill”, „Cezar”, „Cyrano”, „Kmicic”, „Long”, „Nadir”, „Rylej”, „Sokół”, ”Tytus”, „Zagłoba”. Nazwiska, które zapamiętałem to: Baoko Krzysztof, Guz Marian, Górnikiewicz Mieczysław, Dyszewska Wanda, Długosz Jan, Krukowski Henryk, Łaźniczka Leszek, Kasperek Wiesława, Kozioł Adam, Kwiatkowski Adam, Ożóg Jerzy, Sosnowski Wiesław i inni. Na potrzeby Związku opracowano specjalny szyfr. Po prostu litery polskie zastąpiono specjalnie wymyślonymi znakami znanymi tylko młodym konspiratorom. Ten prosty a nawet prymitywny szyfr zdawał egzamin w tamtej rzeczywistości. Częśd dokumentów Koła pisano szyfrem, co niejednokrotnie pozwoliło zachowad tajemnicę przed osobami niepowołanymi. Czasem podczas lekcji trzeba było zwoład jakieś pilne zebranie lub przekazad jakąś wiadomośd. Wtedy kartkę z zaszyfrowanym tekstem, coś w rodzaju liściku do dziewczyny podawało się koleżance itd. Nawet jeśli taką kartkę przechwycił nauczyciel, to cała sprawa skooczyła się wpisaniem do dziennika uwagi i poleceniem, aby listów miłosnych nie pisad na lekcjach. Pierwszy artykuł tymczasowego statutu wytyczał drogę działania: „Każdy członek związku stara się zdobywad prawdziwe wiadomości o Polsce i świecie”. Nie było to łatwe, ponieważ brakowało dostępu do obiektywnych źródeł. Każdy z nas miał wyznaczone zadanie prowadzenia nasłuchu zagranicznych rozgłośni polskich i robienie notatek spraw dotyczących sytuacji Polski w świecie, światopoglądowych i z historii. W tym celu najbardziej przydatne okazały się odbiorniki lampowe typu „Pionier” lub „Juhas”, na których słuchaliśmy Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, Londynu, Watykanu i Głosu Ameryki z Waszyngtonu. Korzystaliśmy także z książek wydanych prze wojną lub na KUL-u. 22 grudnia 1964 r. pierwsza grupa, kilkunastoosobowa złożyła przysięgę na Krzyż św. i Ewangelię. Następna przysięga miała miejsce 3 czerwca 1965 roku. Wybrano pierwszego przewodniczącego pseudonim „Long” – Henryka Krukowskiego i zastępcę pseudonim „Kmicic – Mariana Guza. Tylko od 11 grudnia 1964 r. do 31 marca 1965 r. odbyło się 10 spotkao podczas których omawiano tematy z historii Polski, historii literatury i sytuację polityczną. 130 Osobno przygotowywano się do dyskusji w ramach lekcji wychowania obywatelskiego. Dośd bezpiecznym miejscem spotkao była szkoła, nikogo wówczas nie dziwiła grupa uczniów wspólnie „uczących się” po zajęciach lekcyjnych. Spotykano się też w sali katechetycznej tzw. Organistówce, czasem na „Zamczysku” wzgórzu położonym malowniczo pośród łąk a oddalonym od Siedliszcza około 2 km, a nawet w mieszkaniu ks. katechety Stanisława Jargiło, który niczego początkowo nie był świadomy, z czasem stał się jakby ojcem duchowym Związku. To on dostarczał potrzebną literaturę, najczęściej z zakresu filozofii i służył fachową pomocą szczególnie potrzebną na lekcje tzw. „wychowania obywatelskiego” gdzie światopogląd marksistowski ścierał się z „idealistycznym”. Lekcje te prowadził pan Feliks Braniewski dzieląc klasę na zespoły, jeden zespół reprezentował „marksistów” drugi „idealistów”, rola tego drugiego jakoś zawsze przypadała młodym konspiratorom a dyskusja kooczyła się zazwyczaj porażką „marksistów” i dobrymi ocenami zwycięzców. Pan Feliks nie wiedział o istnieniu naszej szkolnej organizacji. Niektórzy członkowie chcieli doprowadzid do utworzenia organizacji w formie bojówki, nawet gromadzono militaria i kiedyś na budynku szkoły napisano „precz z komunizmem”, rozsypano po klasach jakiś proszek łzawiący. Milicja i SB przeszukiwały teren szkoły i przeprowadzono śledztwo, ale na szczęście nic się nie wydało. To zdarzenie stało się powodem odejścia z Koła grupy „wojowników”. Ostatecznie Związek przestał istnied na początku 1966 r., zabrakło ideowych nauczycieli, a może też zapału. Trzeba sobie uświadomid, że w przypadku wykrycia podobnej organizacji konsekwencje w tym czasie byłyby poważne. Taką działalnośd traktowano jako najcięższe przestępstwo przeciw socjalizmowi i Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Groziła za to kara długiego więzienia i represje. Oskarżeni za podobną działalnośd nie mieli spokoju do kooca panowania socjalizmu. Mijały kolejne lata, założyciele i uczestnicy Związku rozproszyli się po całej Polsce i może zapomnieli o młodzieoczych ideałach, ale o sprawie nie zapomniała Służba Bezpieczeostwa. Dziwne i do kooca niewyjaśnione jest to, że dopiero po siedmiu latach zaczęło się przesłuchiwanie byłych konspiratorów i oskarżenie o „wrogą działalnośd, której celem jest walka z socjalistyczną Ojczyzną”. Wiosną roku 1972 pracowałem w Suścu jako wikariusz. Pewnego letniego dnia prowadziłem katechizację w sali katechetycznej, którą było małe prywatne mieszkanie w wiosce Paary. Do sali weszli funkcjonariusze SB, nakazali dzieci odesład do domu, a ja musiałem udad się wraz z nimi do pobliskiej szkoły. Przesłuchiwało mnie tam przez kilka godzin pięciu esbeków w sprawie z przed lat, zarzucając chęd obalenia ustroju PRL. Zorientowałem się, że sprawę znali dośd pobieżnie. Na szczęście nie dysponowali żadnymi dokumentami, nie mieli nawet naszej legitymacji. Nie przyznałem się do żadnej działalności politycznej tłumacząc, że nasza grupa to raczej zespół, który chciał mied dobre stopnie u pana profesora Braniewskiego i dlatego tak gorliwie studiowaliśmy filozofię i nauki społeczne, a za to otrzymywaliśmy dobre oceny, co zresztą było zgodne z prawdą. Ktoś musiał zadenuncjowad, nie wiadomo tylko z jakiego powodu. Przesłuchiwano w tej sprawie także Ks. Stanisława Jargiło, pana Feliksa Braniewskiego oraz kilku byłych członków. Nie wiedziałem wówczas, że częśd dokumentów i moją legitymację pieczołowicie przechowała moja śp. Matka Ksawera Krukowska. Gdyby zrobiono rewizję w moim domu rodzinnym nasz los zapewne byłby mniej ciekawy. Historia młodych Filomatów z Siedliszcza jest chlubną kartą tej szkoły, która dziś nosi imię wielkiego Polaka Romualda Traugutta. Należy mied nadzieję, że nie wrócą czasy ponurego komunizmu, ale zawsze trzeba walczyd o prawdę, wolnośd, własną kulturę i o to, aby polskośd nie rozpłynęła się w morzu obcości. 131 Jerzy Wojtan, absolwent 1977 r. TADZIO! Nazywaliśmy go tak, chociaż był naszym nauczycielem matematyki. Byliśmy w czwartej klasie Liceum, gdy przyszedł. Młody nauczyciel, w dodatku nowy, zawsze jest poddawany próbie. Uczniowie starają się zdobyd jak najwięcej "pola" w odwiecznym pojedynku ze swoimi pedagogami. Wszedł do naszej klasy, niewysoki, trochę pochylony, zażenowany i onieśmielony. Unikał kontaktu wzrokowego, nie podnosił głosu. Chciał traktowad nas jak młodszych kolegów. Nie dorośliśmy do tego. Miewał przez nas kłopoty. Na lekcjach było głośno, za głośno. Biedny "Tadzio" miotał się między nami a gronem, które przejęło go nieufnie. Inni nauczyciele pokpiwali dobrodusznie z młodego nauczyciela, któremu marzyły się partnerskie stosunki z wychowankami, który łatwo przechodził "na ty" ze starszymi uczniami. Nie byłem przyjacielem, ani kolegą Tadeusza Demianiuka. Znałem go jednak dobrze, bo bywał u mnie w domu. Przyjaźnił się z moim najlepszym kolegą. Trochę mu zazdrościłem, bo „Tadzio” mi imponował. Niezwykle błyskotliwy, trochę sarkastyczny często prześmiewany i ironiczny. Z podziwem patrzyłem na stosy książek, które namiętnie czytał. Grywał z nami w brydża, czasami zapalił papierosa (był namiętnym palaczem - palił dużo i to bardzo mocnych papierosów, bez filtra). Na pewno nie byliśmy stadem aniołów, wręcz przeciwnie. „Tadzio” nie potępiał, nie ganił. Gdy Go odwiedzaliśmy częstował czekoladą, czasami wypiliśmy jakieś piwo. Byliśmy przecież dorośli… Tak nam się wtedy wydawało. My szliśmy do domów, a on był sam. Samotny, odrzucony przez środowisko. Był oryginałem. Niezależnie od pogody chodził w płaszczu i w rękawiczkach. Samotnie odbywał długie spacery. Budził sensację. Bywał zaczepiany. Ignorował zaczepki i dobre rady. Bolał go brak tolerancji, ale się nie skarżył. Na naszej studniówce siedział razem z nami. Unikał innych nauczycieli. Robił na drutach - z dużą wprawą. Gdy pożyczałem od niego książki, ze zdumieniem zauważyłem, że na marginesie małymi literkami komentował treśd! Wychwytywał niekonsekwencję, błędy logiczne, stylistyczne i wtedy pisał ołówkiem: „nonsens!!!”, „bzdura!!!”. Znam wielu zagorzałych czytelników, ale tylko dwóch miało taki zwyczaj i umiejętnośd krytycznego czytania. Cierpiał katusze, gdy wyplataliśmy bzdury, popełniali proste błędy rachunkowe na lekcjach matematyki. Starał się nas 132 porwad i zarazid miłością do „królowej nauk”. Niestety! Smutna prawda wyglądała tak, że w całej klasie trzech kolegów było dobrych, trzech średnich a reszta (do której należałem) określę to eufeministycznie, nie należała do miłośników matematyki. Dzisiaj, gdy sam od wielu lat jestem nauczycielem rozumiem „Tadzia” (sam podpisywał się niegramatycznie, ale konsekwentnie małymi literami). Ale nie ma już Tadzia. Nie ma już kilku kolegów z klasy. I tych co byli jego przyjaciółmi, i tych którzy rozrabiali na lekcjach… Minęło prawie 20 lat od śmierci Tadeusza Demianiuka. To, co napisałem to są moje wspomnienia. I taki był „mój Tadzio”. Ilu nas – jego uczniów – tyle opinii i wspomnieo. Cześd Jego Pamięci! Uroczystośd zakooczenia roku szkolnego w świetlicy szkolnej 133 Zbigniew Gajewski, absolwent 1975 r. CO MI DAŁO SIEDLISKIE HARCERSTWO? Wychowało, zahartowało, rozwinęło zdolności, ukierunkowało. Nauczyło mnie nonkonformizmu i zdrowego dystansu do polityki. Pomogło stworzyd zbiór wartości, którymi warto się kierowad. Pokazało, jak mocna jest siła przyjaźni i że to przyjaźni ludzie wkoło nas są w życiu najważniejsi. Do harcerstwa wstąpiłem w Siedliszczu, w drugiej klasie szkoły podstawowej. Zapisałem się do drużyny zuchowej. Zbiórki były rzadkie, zbierano nas głównie do udziału w apelach i innych uroczystościach, a mimo to złapałem bakcyla. Nieuleczalnego, bo trwającego z górą trzydzieści lat, a właściwie nigdy niewyleczonego. W starszych klasach podstawówki działała drużyna harcerska, którą prowadził licealista Edek Hołub. Tu działo się już więcej. Były biwaki, alerty i wreszcie Przyrzeczenie. W piątej klasie byłem zastępowym, w siódmej lub ósmej zostałem przybocznym. W 1971 r., po zdaniu egzaminu do Liceum, opiekun licealnego harcerstwa Jan Janczarek zaproponował mnie i kilkorgu moich koleżanek i kolegów wyjazd na obóz wędrowny razem z grupą nieco starszych licealistów z działającego w LO szczepu starszoharcerskiego. To była niezapomniana wędrówka. Druh Janczarek znał Tatry jak mało kto. Spaliśmy na sianie w góralskiej zagrodzie Skupieniów w Białym Dunajcu. Wstawaliśmy bladym świtem, podjeżdżaliśmy pociągiem do Zakopanego, i W góry. Lekko nie było, bo nasz opiekun i przewodnik nie uznawał innego środka transportu niż własne nogi. Sam skakał po skałach jak kozica i nigdy nie był zmęczony. Złaziliśmy wtedy całe Tatry, przedeptaliśmy najwyższe i najtrudniejsze szlaki, zżyliśmy się z sobą i byliśmy gotowi działad w licealnym szczepie ZHP. POCZĄTKI W LICEUM W I klasie LO zostałem drużynowym drużyny ze specjalnością pożarniczą. Współpracowaliśmy z miejscową OSP, dwiczyliśmy z prawdziwym sprzętem i szybko staliśmy się jedną z ciekawszych drużyn w hufcu Chełm, skoro przy okazji corocznego Alertu Naczelnika ZHP 134 to do nas przysłano red. Ewę Kłosiewicz ze „Świata Młodych”, która zrobiła duży fotoreportaż pokazała naszą drużynę całej Polsce. Podczas ferii zimowych pojechałem na hufcowe zimowisko instruktorskie w Zębie k. Zakopanego. To była pierwsza prawdziwa konfrontacja z rówieśnikami spoza mojej miejscowości. Uczyłem się szybko, jak nie byd outsiderem w grupie, jak bronid swojego zdania i swojej pozycji oraz o co chodzi w harcerstwie. Tam też złożyłem Zobowiązanie Instruktorskie. Było to nocą, po biegu na orientację, na leśnej polanie przy trzaskającym na mrozie ognisku. To mocny akcent w dzisiejszym zbiorze życiowych wspomnieo. Pod koniec roku szkolnego zostałem Przewodniczącym Młodzieżowego Kręgu Instruktorskiego (MKI). Pewnego majowego dnia trafił do mnie list wysłany z Głównej Kwatery ZHP do szefa Kręgu Instruktorskiego w Siedliszczu, z zaproszeniem do przyjazdu do Warszawy. Nikt w szkole nie znał innego kręgu instruktorskiego, więc pismo trafiło do mnie. Pierwszy raz jechałem sam do stolicy. Ubrany w zielony mundur, uzbrojony wyłącznie w adres, bez mapy miasta, bo nikt takowej w Siedliszczu nie posiadał, dojechałem autobusem do Lublina, a stamtąd pociągiem do Warszawy Głównej. Szczęśliwie Centralna Szkoła Instruktorska ZHP mieściła się niedaleko, przy ulicy Niemcewicza, na ostatnim piętrze hotelu Druh. Spotkanie prowadził harcmistrz Olgierd Fietkiewicz, komendant CSI, wspaniały instruktor i ciepły człowiek, z którym w późniejszych latach miałem okazję blisko współpracowad. Tamtego dnia odczuwałem jednak tylko wielką tremę, zwłaszcza kiedy okazało się, że to nie ja powinienem tam przyjechad. Było to bowiem podsumowanie ogólnopolskiego konkursu kręgów środowiskowych działających przy gminnych zespołach szkół. Wypytywany o moje doświadczenia musiałem przyznad, że znalazłem się w tym miejscu przez przypadek. Nie wyrzucono mnie jednak i mogłem uczestniczyd w arcyciekawej dyskusji, która zaprogramowała moją instruktorską drogę w ZHP. Na koniec dostałem kilka bezcennych książek, poradników harcerskich (m.in. Adama Kiewicza, który kilkanaście lat później był moim podwładnym) i ebonitowych płyt zespołu Gawęda”. Prawdziwa skarbnica wiedzy i tradycji, przez następne lata niezwykle inspirująca mnie i moich przyjaciół w szczepie. W drodze powrotnej spóźniłem się w Lublinie na ostatni autobus do Siedliszcza, złapałem okazję, ale po drodze kierowca zmienił pierwotną trasę i zostawił mnie 16 km od domu. Była ciemna i chłodna noc, ale maszerowałem pod tak ogromnym wrażeniem odbytego spotkania, że tego nie zauważałem. NAJMŁODSZY KOMENDANT Przed zakooczeniem roku szkolnego odbyło się posiedzenie Rady Szczepu, na którym dh Janczarek zaproponował moją kandydaturę na komendanta szczepu. Ryło to przełamanie tradycji, według której powierzano tę funkcję komuś z klasy trzeciej. Zostałem wiec najmłodszym szczepowym w historii szczepu, a chyba i hufca. Funkcję Przewodniczącego MKI przekazałem zaś Uli Talmie. Niedługo potem zaczęły się wakacje i pojechałem na hufcowy obóz wędrowny po Beskidzie Żywieckim. Poznałem tam młodych instruktorów ze szczepów działających przy chełmskich szkołach średnich, co pozwoliło mi później włączyd nasz siedliski szczep do życia całego hufca. 135 Kiedy zaczął się kolejny rok szkolny, jako nowy szef miałem ambicję uczynienia z naszego szczepu najprężniejszego środowiska harcerskiego w hufcu (teren hufca pokrywał się wtedy z obszarem powiatu chełmskiego). Zabrałem się do tego energicznie, ale bez wystarczającego doświadczenia. Już przy pierwszym biegu terenowym okazało się, że moi drużynowi nie widzą powodu, żeby angażowad się aż tak bardzo, jak tego oczekiwałem. Spróbowałem wtedy smaku pierwszej porażki w roli lidera. Działalnośd szczepu rozumiałem, na pewno idealistycznie, jako służbę swojej społeczności. Dla szkoły organizowaliśmy imprezy kulturalne, przedstawienia kabaretowe, a także oczekiwane dyskoteki. Chętnie podejmowaliśmy najróżniejsze inicjatywy społeczne. Najważniejsza chyba była jednak turystyka: dziesiątki niezapomnianych rajdów, obozów i biwaków. Dzięki przychylności ówczesnej dyrekcji udało się zakupid dla szczepu 30 rowerów, toteż rowerowych wypraw organizowaliśmy co roku co najmniej kilka. Częśd z nas prowadziła dodatkowo drużyny w szkole podstawowej. Ja sam pod wpływem przywiezionego z Warszawy znakomitego podręcznika Marka Wardęckiego, na kilka miesięcy zostałem drużynowym zuchów. Uczestniczyliśmy też w życiu organizacji, przykładnie realizując takie zadania jak Alerty i akcje społeczne. DNI SIEDLISZCZA Mieliśmy jednak większe ambicje. W mojej pamięci utkwiły, bowiem hucznie obchodzone Dni Siedliszcza, w których uczestniczyłem w 1964 r. jako uczeo II klasy podstawówki. Zapamiętałem je jako wyjątkowe wydarzenie nie bardzo rozumiałem, dlaczego nie jest to impreza coroczna. Namówiłem Radę Szczepu do zaktywizowania naszej lokalnej społeczności i przywrócenia Dni Siedliszcza. Mało kto wierzył, że tak duży projekt się powiedzie. Przeprowadziliśmy go jednak dwa razy na pewno w 1973 r. i jeszcze jeden raz, chod nie pamiętam dokładnej daty. Najbardziej spektakularnym punktem obchodów była parada przebieraoców. Mobilizowaliśmy całe Liceum, ale i podstawówkę, żeby przebraniom nie brakowało fantazji. I rzeczywiście wychodziło to chyba nieźle. Kolorowy pochód zbierał się przy szkole, a następnie wesoło hałasując wędrował ulicą Szkolną dochodził w pierwszym roku na stadion przy basenie, a w kolejnym do rynku. Tam na przystrojonej trybunie władze Siedliszcza przekazywały żakom, których miałem przyjemnośd reprezentowad, symboliczny klucz do osady, po czym zaczynały się liczne zawody sportowe, występy artystyczne i dyskoteka. Na stronie internetowej Liceum autorzy historii szkoły piszą, że w latach siedemdziesiątych Dni Siedliszcza odbyły się tylko raz, w 1973 r. Ja jestem pewien, że podczas mojej bytności w Liceum zorganizowaliśmy je dwa razy, chod niestety nie pamiętam drugiej daty. Pamiętam za to, że jeden raz prowadziłem pochód jadąc na koniu w zbroi wykonanej samodzielnie z tektury, a za drugim razem byłem hinduskim maharadżą jadącym przygotowaną przez siebie „karetą” z baldachimem. Wyjazdy na odprawy do Komendy Hufca ZHP w Chełmie, udział w hufcowych obozach i zimowiskach powodowały, że miałem coraz więcej harcerskich znajomych, a nawet przyjaciół w chełmskich liceach. Komenda Hufca zaproponowała mi też członkostwo Referatu Starszoharcerskiego, co w praktyce oznaczało awans na społecznego instruktora KH. Czułem się w tej atmosferze coraz lepiej, a nasz szczep, wcześniej nieco osamotniony, stał się znany w hufcu. Jego pozycję potwierdziło przyjęcie przez wielu instruktorów z Chełma 136 i Rejowca zaproszenia na imprezę karnawałową, którą zorganizowaliśmy w naszej sali gimnastycznej. Przyjechali głównie chłopcy, co spodobało się zdominowanej przez dziewczyny społeczności naszego Liceum. TRUTNIE PRACUSIE Latem 1973 r. Komenda Hufca skierowała mnie i jeszcze kilkoro drużynowych ze szczepu na instruktorski obóz szkoleniowy Chorągwi Lubelskiej w Sosnowicy na Pojezierzu Łęczyosko-Włodawskim. Nad Jeziorem bodajże Czarnym, wśród chmary wielkich, kąśliwych komarów, na dużej polanie postawiliśmy 10-osobowe namioty. Ja wylądowałem w zastępie składającym się młodych instruktorów z wielu hufców Chorągwi Lubelskiej. Spojrzeliśmy na swoje stopnie instruktorskie: większośd miała co najmniej organizatora ja i jeszcze dwóch innych — przewodnika. Byliśmy — w stosunku do reszty obozu — doświadczonymi instruktorami pełniącymi odpowiedzialne funkcje. Niespecjalnie wierzyliśmy, że możemy się jeszcze czegoś nauczyd. Toteż wymyśliliśmy sobie prowokacyjną nazwę — „Trutnie Pracusie”. Jednego dnia dostawaliśmy w rozkazie dziennym naganę za lenistwo, następnego — pochwałę. I tak w kółko. Z młodzieoczą fanfaronadą płataliśmy figle — najczęściej zabawne, niekiedy głupie. Uczestnicy obozu traktowali nas jak maskotki, kadra — jak utrapienie. Podobno legenda tego zastępu jeszcze wiele lat hulała w Sosnowicy. W połowie obozu z jakiejś ważnej narady w Warszawie wróciła jego komendantka z oficjelami z lubelskiej Komendy Chorągwi. Oznajmili nam, że odtąd będziemy Harcerską Służbą Polsce Socjalistycznej. Miała ona działad we wszystkich w szkołach ponadpodstawowych w całej Polsce. Kompletnie nie rozumieliśmy politycznego zamysłu autorów tego projektu. W późniejszych latach stało się jasne, że miała to byd forma ideologicznej indoktrynacji pokolenia, ale wtedy w praktyce naszego szczepu niewiele się zmieniło. Owszem, zielone i szare bluzy mundurowe zamieniliśmy na piaskowe koszule z barwnymi krajkami pod szyją ale nie pamiętam, by w naszych działaniach pojawiło się cokolwiek nowego. Po dwóch latach kierowania szczepem na koniec trzeciej klasy złożyłem funkcję szczepowego i wybraliśmy moją następczynię. W czwartej klasie trzeba się było skoncentrowad na maturze. PÓŹNIEJSZA DROGA I w podstawówce, i w Liceum interesował mnie świat współczesny. Wspierany i inspirowany przez prof. Stanisława Błaszczuka startowałem z niezłymi efektami — w olimpiadach wiedzy o Polsce i świecie współczesnym oraz w historycznej. Toteż po maturze zostałem studentem Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Kiedy pierwszy raz przyjechałem na uczelnię, nie byłem już nieśmiałym chłopakiem z prowincji. Miałem za sobą działalnośd harcerską, która nauczyła mnie kontaktów z ludźmi, publicznego zabierania głosu i umocniła w przekonaniu, że warto wyrastad ponad brednią. Na studiach szybko odnalazłem innych instruktorów harcerskich i ożywiliśmy Studencki Krąg Instruktorski Omega (SKI), którego szefem zostałem już po pierwszym roku. Działało w nim wielu wybitnych ludzi; niektórzy zostali później ministrami posłami i uczonymi. Działając w ogólnopolskim ruchu SKI współpracowałem m.in. ze śp. Leszkiem Pagą późniejszym współtwórcą warszawskiej giełdy i prezesem polskiej filii wielkiej światowej firmy doradczej Deloitte. Rozpocząłem też społeczną służbę w Komendzie Chorągwi Warszawskiej, gdzie po dwóch latach uzyskałem stopieo harcmistrza oraz w Głównej Kwaterze ZHP, 137 gdzie wraz z Leszkiem Pagą i kilkoma innymi instruktorami (m.in. z Bogusławem Śliwerskim, obecnym profesorem UŁ) opracowaliśmy aktywizujące metody kształcenia kadry instruktorskiej. Leszek był wtedy studentem KUL I miał kontakty z naukowcami tej uczelni wyjeżdżającymi na zagraniczne stypendia naukowe. To dzięki temu mogliśmy zaadoptowad w Polsce nowoczesne, amerykaoskie metody szkoleo, które do dziś są wykorzystywane na komercyjnym rynku szkoleniowym. Studia skooczyłem w 1979 r. zostałem asystentem na swojej uczelni. Jednocześnie pracowałem społecznie w ZHP, W latach 1980-61 zaangażowałem się w ruch odnowy harcerstwa. Wraz z wieloma wybitnymi instruktorami, w tym ze wspomnianym już hm Olgierdem Fietkiewiczem, stworzyliśmy wewnątrz ZHP Ruch Przyszłośd Harcerstwa”, który dążył do odrodzenia tradycyjnych wartości harcerstwa i wpisania ich w aktualne potrzeby młodych ludzi. Był to okres gorących sporów o nowy kształt organizacji. Zostałem wybrany przewodniczącym Rady Ruchu „Przyszłośd Harcerstwa” poświęcałem mu wiele czasu i serca. Stan wojenny ostudził emocje i zahamował nasze aspiracje, jednak w nowej rzeczywistości przebiła się idea ruchu starszoharcerskiego jako mającego wewnętrzną autonomię pionu ZHP, skupiającego młodzież licealną i studencką. Byłem jednym z promotorów tej idei, toteż w 1983 r. zaproponowano mi objęcie funkcji komendanta nowo powołanej Szkoły Harcerstwa Starszego „Perkoz” na Warmii, koło Olsztynka. Ciekawe wyzwanie i moja sytuacja życiowa (w Warszawie nie mogłem doczekad się mieszkania, a założyłem rodzinę) skłoniły mnie do przyjęcia propozycji. Byłem tam prawie trzy lata. Rocznie przyjmowaliśmy 3,5 tys. młodych ludzi, którym zaszczepialiśmy ideę harcerstwa łączącego tradycję potrzeby przyszłości. „Szkoła” szybko stała się miejscem, w którym młodzi mogli swobodnie dyskutowad o wszystkich ważnych dla nich sprawach, bez cenzury i ograniczeo. Jednocześnie stworzyłem tam pierwszą w ZHP (a może w Polsce) pracownię komputerową, rozwijaliśmy harcerski ruch naukowy i kulturalny, uczyliśmy „w nowoczesny sposób, jak byd liderem w swoim środowisku, organizowaliśmy Harcerską Szkołę pod Żaglami, warsztaty gitarowe, a nawet wielotysięczne Polowe Zbiorki Harcerstwa Starszego. Ludzi, którzy wtedy przyjeżdżali do Perkoza, spotykałem później nieraz w ich dorosłym życiu. To oni po 1989 r. stworzyli w Polsce nową rzeczywistośd. Chod oczekiwano, że zostanę w Perkozie dłużej, po trzech latach musiałem wracad do Warszawy (dostaliśmy upragnione mieszkanie, a córkę trzeba było posład do szkoły). Prezydium Rady Naczelnej ZHP powierzyło mi wtedy funkcję kierownika Wydziału Instruktorskiego Głównej Kwatery ZHP. Kierowałem pracą z instruktorami całej organizacji. Było ich wtedy ok. 100 tysięcy. Stworzyłem nowy program szkoleo na stopnie instruktorskie, podlegały mi trzy centralne szkoły kształcenia instruktorów (jedną z nich kierował hm Adam Kiewicz, autor fascynującego podręcznika, który otrzymałem podczas pierwszego pobytu w Warszawie). Byłem też przewodniczącym centralnej komisji stopni instruktorskich. Z HSI D O G A Z E T Y Praca w centrali okazała się jednak nazbyt upolityczniona i biurokratyczna, abym czuł się w niej dobrze. Zrezygnowałem po 8 miesiącach i wybrałem zawód dziennikarza. Nie był to przypadek, bo miałem już za sobą doświadczenia dziennikarskie zdobyte… oczywiście w harcerstwie. Mój pierwszy artykuł opublikował „Kurier Lubelski”, kiedy byłem w ósmej 138 klasie. Było to sprawozdanie z jakiegoś harcerskiego przedsięwzięcia. Później, w Liceum, w ramach działalności Harcerskiej Służby Informacyjnej dośd często wysyłałem korespondencje do „Kuriera”, który prowadził wówczas cotygodniową rubrykę harcerską „Na Tropie”. Znowu więc harcerstwo dało mi posag, który przydał się w dorosłym życiu. Jesienią 1986 r. rozpocząłem pracę w „Sztandarze Młodych”, nie porzuciłem jednak harcerstwa i w 1989 r. zostałem jednym z animatorów procesu demokratyzacji ZHP. Dlatego na Zjeździe organizacji w marcu 1989 r. zgłoszono moją kandydaturę na Naczelnika Związku. Nie wygrałem - siły odnowy nie były jeszcze dośd silne, ale oddałem swoje głosy z pierwszej tury wyborów drugiemu z najsilniejszych kandydatów i pokrzyżowałem w ten sposób plany opcji biurokratycznej, która nie dostrzegała nadchodzącego w Polsce przełomu. Po 1989 r. wycofałem się z aktywnej roli w ZHP, jednak często wpierałem nowych liderów organizacji radą i pomysłami. Do dziś utrzymuję przyjacielskie kontakty z kadrą instruktorską pierwszych trzech lat „Perkoza” i okres ten uważam za najciekawszy i najbardziej kreatywny w moich życiu. Z niektórymi z tamtych przyjaciół żegluję po morzach i oceanach, co stało się moim ulubionym sposobem spędzania wakacji. To wszystko było i jest możliwe dlatego, że w siedliskim Liceum działało harcerstwo, które dało mi szansę nauczenia się, jak byd liderem. Dyrekcja i nauczyciele patrzyli na nasze ówczesne poczynania z ogromną życzliwością, pozwalając podejmowad niebanalne przedsięwzięcia, a to nauczyło nas kreatywności i odpowiedzialności. Wszystkie te wartości, zapoczątkowane w Siedliszczu, towarzyszą odtąd nieustannie moje) drodze zawodowej. Po „Sztandarze” byłem zastępcą redaktora naczelnego „Razem”, redaktorem naczelnym „Na przełaj”, zastępcą redaktora naczelnego „Nowej Europy” (którym był wówczas Krzysztof Teodor Toeplitz) i wicenaczelnym „Businessman Magazine”, wydawcą pism kobiecych (m.in. „Pani” i Urody”). Od dekady prowadzę własną firmę Public Relations. Obecnie pracuję dla Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, gdzie zajmuję się wizerunkiem polskich przedsiębiorców. Na każdym z tych etapów pomagało mi doświadczenie wyniesione z siedliskiego harcerstwa. W każdym z tych miejsc należałem do innowatorów, nonkonformistów i liderów zmian. Niedawno uświadomiłem sobie, że już od drugiej klasy szkoły podstawowej, tj. od kiedy zostałem szóstkowym w drużynie zuchowej, nieustannie kieruję jakimś zespołem ludzi. Ci, którzy znali moich rodziców wiedzą, że bez tych fantastycznych możliwości, jakie stworzyło mi siedliskie harcerstwo, moje życie mogłoby się potoczyd zupełnie inaczej. Dziękuję wszystkim, którzy mi na tej drodze pomagali. Siedliszcze — Warszawa, maj 2010 r. 139 Antonina Wicioska-Czuż, absolwentka 1953 r. Przed bramą i starymi murami szkoły czas zatrzymał się na chwilę, chod niestety od mojego egzaminu dojrzałości minęło 46 lat. Szmat czasu. Urodziłam się i uczęszczałam do Szkoły Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącego w Siedliszczu (11 lat). Spędziłam tu całe dzieciostwo i młodośd i przyznam, że były to najbardziej sielskie lata mojego życia. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości dostałam się na Akademię Medyczną w Szczecinie i muszę koniecznie wyrazid słowa uznania swoim wychowawcom i nauczycielom gdyż wiedza, jaką wyniosłam ze szkoły procentowała mi przez całe studia. Poziom wiedzy nie odbiegał od przygotowania uczniów z renomowanych szkół kraju. Z duma odpowiadałam, że ukooczyłam Liceum Ogólnokształcące w Siedliszczu. Podobnie wyrażały się moje siostry Jadwiga Wicioska-Jerczyoska (absolwentka Liceum w 1956 r., mgr farmacji, mieszka i pracuje w Białymstoku) i Maria Wicioska-Długosz (absolwentka Liceum w 1962 r., lekarz stomatolog, od lat mieszka w Kanadzie i ta drogą przekazuje swoim nauczycielom i wychowawcom serdeczne pozdrowienia – płacząc w słuchawkę telefoniczną, że nie może uczestniczyd w Zjeździe osobiście). Ja po studiach wróciłam do Chełma i od 1960 r. pracuję jako lekarz spec. laryngolog. Siedliszcze, czerwiec 1999 r. 140 Jadwiga Buras (Murat), Frändefors/Szwecja. ŚWIATŁO UJRZAŁAM W SIEDLISZCZU Z Siedliszczem los związał mnie od pierwszych dni mojego życia, o czym nie wiedziałam mustrując jako uczeo LO w 1972 roku. Mustrując, bo obowiązkowy mundurek (żakiet i spódnica) w kolorze granatowym (uszyty na miarę przez ciocię) przypominał bardziej mundur niż ubranie nastolatki. Ze szkoły podstawowej w Święcicy wyniosłam bardzo dobre podstawy wiedzy i dużą ciekawośd świata wyrażającą się fascynacją językami obcymi i geografią. Z perspektywy czasu mogę rzeczywiście potwierdzid, że to przede wszystkim szkoła wzbogaciła mnie o wiedzę. Korzystałam oczywiście z dostępnych mi bibliotek w Święcicy, Olchowcu i Wierzbicy i nie czytałam, ale połykam książki - przy świetle lampy naftowej. Mało kto wie, że elektryfikacji kilku odległych domów w Kolonii Olchowiec (w tym mojego rodzinnego) dokonano po mojej przeprowadzce do internatu, dopiero jesienią 1972 r. Koszt elektryfikacji to usunięcie pięknej jabłoni, którą sadził jeszcze mój pradziadek przywożąc sadzonki z Zakładu Doświadczalnego z Kooskowoli. Tak dużych jabłek nigdy więcej nie widziałam. A dom? Drewniany przykryty strzechą, 1 pokój z kuchnią dla 11 osób; bo oprócz rodziców, i nas siedmiorga rodzeostwa, mieszkali z nami także rodzice taty, bez łazienki prawdziwa „chata za wsią”. Nic dziwnego, że internat w Siedliszczu (nawet ten stary), gdzie pokoje były wielo-wielo-wielo-osobowe wydawał mi się luksusem. Na początku moja znajomośd języków obcych wyrażała się bardzo dobrą oceną z j. rosyjskiego i dobrą z j. polskiego na świadectwie ósmej klasy. Do tego czasu nie spotkałam też żadnej osoby posługującej się językiem obcym, a telewizję oglądałam bardzo rzadko, bo dzieci rolnika nie miały na to czasu. Jedyną podróż w okresie szkoły podstawowej odbyłam w okolice Olsztyna, w rodzinne strony mojej mamy. Kilka razy byłam z babcią w Chełmie, aby sprzedad w Herbapol-u uzbierane suszone zioła. Ta „tylko” dobra ocena z języka ojczystego sprawiła, że zamiast do wybranego Liceum w wielkim mieście Chełmie trafiłam LO w Siedliszczu. Ze Święcicy do Chełma jechałam bezpośrednio, natomiast do Siedliszcza z przesiadką w Bezku przy drodze lubelskiej. Autobusy jeździły rzadko i były często przepełnione lub nie przyjeżdżały w ogóle. Kilka razy w porze letniej drogę ze szkoły do domu pokonywałam pieszo, ostatecznie było to tylko 12 km. Zafascynowana nowym językiem lub 141 przestraszona surowym, wymagającym nauczycielem panem Strąkowskim, przy pierwszym wyjeździe do domu, zabrałam ze sobą nie tylko podręcznik do nauki j. niemieckiego, ale także i słownik. Pamiętam czerwony kolor okładki i format A5. Skąd ta fascynacja niemieckim? Może dlatego, że był to jedyny nowy przedmiot? Początek wielkiej przygody? Obcy język, nieznane słowa, dźwięki, tajemniczy jak szyfr? Język niemiecki wydawał mi się też bardzo logicznie zbudowany, lubiłam ten porządek. Kiedy po dwóch latach nauki języka niemieckiego doszła do mnie wiadomośd o odejściu lubianego przeze mnie pedagoga na emeryturę (takie chodziły pogłoski) zdecydowałam się na odejście z LO w Siedliszczu. W pogoni za językiem niemieckim odebrałam swoje dokumenty z kancelarii szkolnej i na własną rękę zaczęłam szukad w dużym mieście szkoły w Lublinie. Interesowało mnie Liceum, w którym mogłabym kontynuowad naukę języka niemieckiego pod opieką dobrych wielkomiejskich pedagogów. I o mały włos pozostałabym „na lodzie”, bo wakacje mijały, a ja nie miałam szkoły. Ze względu na dużą ilośd uczniów w klasach z j. niemieckim nie chciano przyjęd mnie do żadnego Liceum. Powrotu do Siedliszcza nie brałam pod uwagę, tak bardzo byłam zdeterminowana do zmiany miejsca nauki. Ostatecznie trafiłam do Nałęczowa. Bardzo dobrze opanowane podstawy języka niemieckiego - wyniesione z Siedliszcza - sprawiły, że nawet znaczna fluktuacja kadry pedagogicznej w pierwszym roku nauki w nowym Liceum nie wpłynęła negatywnie na moją znajomośd języka. W maturalnej klasie uśmiechnęło się do mnie szczęście i pani Sztrauch, świeżo po germanistyce – ukoronowała lekcje j. niemieckiego. Na tym poprzestałam na razie, ponieważ słaba ocena (znów) z j. polskiego na egzaminie wstępnym na germanistykę na UMCS w Lublinie przeszkodziła mi dalszych studiach nad j. niemieckim w Polsce. Jednak z uparciem szukając innych dróg do j. niemieckiego otrzymałam ofertę wyjazdu z Ochotniczym Hufcem Pracy. Po pomyślnie zdanym egzaminie z j. niemieckiego w „Domu Chłopa” w Warszawie, w wieku 20 lat objęłam funkcję tłumacza (!) i zastępcy komendanta 30-osobowej grupy młodzieży wyjeżdżającej do pracy do NRD. I tu zaczęła się na poważnie moja wielka niemiecka przygoda. W Schwedt nad Odrą, 3 km od granicy z Polską, poznałam mojego przyszłego męża i rok później wyjechałam na stałe do NRD. Dobra znajomośd języka spowodowała, że otrzymałam od razu pracę w dziale socjalno-ekonomicznym w zakładzie budowy instalacji przemysłu chemicznego. Firma ta była generalnym wykonawcą na terenie kombinatu petrochemicznego przerabiającego ropę naftową z rurociągu „Przyjaźo” na nawozy sztuczne, benzynę lotniczą, pastę do butów, proszki do prania. Uczestniczyłam w przemianach politycznych w NRD, a potem zjednoczonych Niemiec. Mam za sobą więc cały pakiet szkoleo zakładowych z marksizmu i leninizmu, obowiązkową przynależnośd do związków zawodowych i stowarzyszeo „Przyjaźni niemiecko-radzieckiej” i „Solidarności z narodami świata” (nie z polską „Solidarnością”, do której nastawienie w NRD było raczej wrogie). Pracowałam zawodowo dokształcając się wieczorami i delektowałam się językiem niemieckim. Towarzyszył mi na codzieo, na kursach pisania na maszynie i stenografii, studiach ekonomicznych i humanistycznych. Jest to język ojczysty moich dzieci, mojej wnuczki i moich niemieckojęzycznych przyjaciół. Kiedy po 20 lat pobytu w Niemczech ze względów rodzinnych wyjechałam do Szwecji otrzymałam szansę poznania języków spokrewnionych z j. niemieckim: szwedzkiego, norweskiego i duoskiego. Dziś prowadzę działalnośd gospodarczą w branży techniki dla ochrony środowiska kojarząc firmy skandynawskie z polskimi i niemieckimi. Działalnośd tę cechuje znajomośd języków obcych, zwyczajów kulturowych i zachowao spo- 142 łecznych, zasad ekonomii a przede wszystkim zaangażowanie w sprawy zrównoważonego rozwoju. A co szczególnie pamiętam? Niestety niewiele... Z natłoku wrażeo pozostały występy chóru i gra na mandolinie pod kierunkiem pana Gromka, lekcje historii pana Błaszczyka wołającego przy błędnej odpowiedzi - „Do narożnika!” Inni pedagodzy to wychowawczyni pani Franciszka Młynarczyk (fizyka), pan Braniewski Feliks – PO… Z perspektywy czasu takie uciążliwości jak przymusowe oglądanie dziennika telewizyjnego w internacie, wspólne odrabianie lekcji w soboty przed południem pod nadzorem wychowawcy pilnującego, aby nie czytad jakiejś nieodpowiedniej lektury, czy też obowiązek noszenia tarczy z nazwą szkoły na rękawie okrycia zewnętrznego lub koniecznośd wpisywania czasu każdego wyjścia do miasta do „Książki wyjśd” nie pozostawiły po sobie traumatycznych przeżyd i opowiadam o nich w formie anegdot. Światło dzienne ujrzałam w Siedliszczu jesienią 1957. Nie znam dokładnej daty moich urodzin. Rodzice zgłosili mnie do USC dopiero pół roku później zatajając prawdziwą datę i miejsce urodzenia w obawie przed karą za niepunktualną rejestrację przyjścia na świat swojej córki. Mój głód wiedzy a niedobór lat, aby rozpocząd naukę w szkole podstawowej, spowodował, że rodzice 6 lat później zmuszeni zostali do zweryfikowania mojej daty urodzenia ustalając sądownie datę wcześniejszą o pół roku od tej, którą miałam w metryce. Jednak datę przypadkową, ale to już inna historia… Dziękuję za Siedliszcze! Autorka wspomnieo (z mandoliną) 143 ANEKSY 144 145 ANEKS NR 1. W Y K AZ A BS O L W E N TÓ W 1952 Wychowawca: Władysława Jachowska Andruszak Maria, Błonka Krystyna, Dudek Edward, Gajko Gabriela, Lackowska Stanisława, Łukaszuk Helena, Malec Janina, Małecki Marian, Orłowska Lidia, Pikuła Kazimierz, Przebierowska Danuta, Puzio Julia, Stasiak Bronisław, Wójcik Halina, Wróblewska Daniela 1953 Wychowawca: Władysława Jachowska Charanicz Wiesława, Drobek Teresa, Grzesiuk Maria, Hotloś Zbigniew, Jarząbek Kazimierz, Lackowski Jerzy, Lechowski Marian, Nakielska Mieczysława, Nieworaj Barbara, Omielaoczuk Krystyna, Ślepecka Leokadia, Wicioska Antonina, Żołnacz Maria, Żukowska Danuta 1954 Wychowawca: Genowefa Lewczuk-Dudkowa Andruszak Danuta, Bąk Janusz, Brzozowiec Hieronim, Drobek Teodora, Dudzicz Władysława, Dziechciarz Maria, Dzięcioł Eugeniusz, Hnat Aleksandra, Klimowicz Alina, Olbryk Stanisław, Omielanczuk Stanisław, Rodzeo Władysław, Sawicka Maria, Sawicki Edward, Usidus Czesław, Wach Anna, Żukowska Maria 1955 Arachimowicz Halina, Chachaj Jadwiga, Darnia Izabela, Grabowska Aleksandra, Jankowska Honorata, Kalita Marian, Kania Józef, Karwat Krystyna, Lewczuk Tadeusz, Młynarczyk Janusz, Piasecka Jadwiga, Podkowa Janina, Sabat Kazimiera, Sobolewska Jadwiga, Sosnowska Bronisława, Szulc Teresa, Ślepaczuk Zuzanna, Usidus Jadwiga, Wójcik Henryk, Wronka Izydora, Zaleski Władysław 1956 Charanicz Wiesława, Choma Irena Longina, Czerniak Wanda, Dobosz Kazimiera, Fornal Irena, Jachowska Jadwiga, Klin Janina, Krzysiak Józef, Łagoda Jan, Łubiarz Kazimierz, Łukaszuk Stanisława, Nowakiewicz Krystyna, Orysz Gustawa, Pękała Stanisława, Powroźnik Alfreda, Różycki Roman, Sobczak Edmund, Story Marianna, Szwajewski Jerzy, Tylman Kazimierz, Wicioska Jadwiga, Wrona Izydora 146 1957 Dudek Alfred, Fila Henryk, Kociuba Gabriela, Kozioł Krystyna, Lekan Gabriela, Malec Irena, Mazurek Ireneusz, Monach Eugenia, Orłowski Wiesław, Rybczyoski Wiesław, Sadczuk Danuta, Skrajnowska Cecylia, Stróżak Zofia, Usidus Wiesława, Wojtan Stanisław 1958 Wychowawca: Władysława Jachowska Adach Teresa, Dyszewski Leszek, Gruszka Lidia, Hempel Jakub, Iwanicka Halina, Janusz Henryk, Kister Zbigniew, Krukowska Teresa, Kuźmiczuk Paulina, Marcyniuk Alicja, Mazurek Ireneusz, Puzio Ryszard, Radko Regina, Seremak Zdzisław, Smagieł Lucyna, Sobczak Władysława, Telman Stanisław, Tracichleb Danuta, Wojtan Bronisława, Wojtan Maria, Wróbel Henryk 1959 Dragan Stanisław, Dworak Klementyna, Gołębiowska Władysława, Kita Wiesława, Kozioł Henryka, Lipko Halina, Łukaszuk Stefania, Marciniak Ryszard, Nieradko Józef, Ogorzałek Edward, Rataj Lucyna, Rybczyoska Gabriela, Sawicka Teresa, Skomro Urszula, Smolej Stanisława, Śliwczyoski Lech 1960 Wychowawca: Janina Ożóg Bartnik Maria, Borowiec Teresa, Chwedziak Mieczysław, Dawidziuk Urszula, Dworak Klementyna, Grzesiuk Leszek, Hempel Maria, Magier Teresa, Olko Janina, Ośko Ryszard, Partyka Krystyna, Potocka Jadwiga, Przychodzki Andrzej, Radzicka Jadwiga, Sakowski Jerzy, Szokaluk Henryka, Usidus Jerzy, Wdowiak Wiesław, Wojtaś Jan, Żybura Janina 1961 Wychowawca: Danuta Kicioska Brzuszek Zofia, Duda Stanisław, Dudzisz Anna, Grzesiuk Zbigniew, Kaproo Lucyna, Karwat Stanisław, Komszczyoska Maria, Kozłowska Irena, Kwiatkowski Feliks, Matuła Emilia, Misztal Gizela, Ożóg Janusz, Pała Florentyna, Pełka Zofia, Powroźnik Stefania, Prokopiuk Danuta, Rzepecka Irena, Sawicka Krystyna, Sucharska Anna, Wojtan Janina, Wójcik Helena, Zaborek Maria, Zalewska Barbara, Zduoczuk Kazimiera, Zimoląg Elżbieta, Piasecki Marian 1962 Wychowawca: Stanisław Łopuszyoski Bednarek Władysław, Brykalska Irena, Brzozowiec Waldemar, Chodarzowska Helena, Chwalik Krystyna, Cywko Jan, Duda Gustawa, Franczak Alicja, Galczak Nikodema, Grądkowska Halina, Hapon Halina, Hryd Lucyna, Iwaoczuk Stanisława, Jarosiewicz Stanisława, Kita Halina, Krasnowska Halina, Kruk Jadwiga, Kruk Teodozja, Kurcewicz Aleksander, Leśkiewicz 147 Ezachela, Matulewicz Andrzej, Matulewicz Witold, Nowosad Bożena, Okoo Krystyna, Przebierowski Tadeusz, Puch Jerzy, Radelczuk Edwarda, Sadło Ryszarda, Sakowski Józef, Stadnik Irena, Taczała Stanisław, Wdowiak Tadeusz, Wicioska Maria, Witkowska Anna, Zaoko Danuta, Żelechowska Janina 1963 Wychowawca: Feliks Braniewski Bednaruk Danuta, Brzuszek Teresa, Dwikła Witold, Drobek Stanisława, Dyszewska Marianna, Gruszczyoska Marianna, Grzesiuk Krystyna, Grzesiuk Maria, Grzesiuk Władysław, Hermanowicz Regina, Kiszowara Janina, Kondziela Barbara, Kosz Stefania, Krasowska Mieczysława, Kucharuk Teodozja, Kurda Zofia, Lis Krystyna, Marcyniuk Irena, Matwiejuk Krystyna, Miszczak Sabina, Oleszczuk Czesława, Omelaoczuk Janina, Owsiak Anna, Ożóg Waldemar, Pietrzak Wiesława, Rora Henryk, Sitarz Czesław, Suszek Celina, Szczotka Anna, Tanano Barbara, Truskawska Maria, Tupaj Krystyna, Wiśniowska Czesława, Wojtan Teresa, Wójcik Alina, Zalewski Stanisław, Zdunek Bogusław, Dyczkowska Alina 1964 Wychowawca: Feliks Braniewski Dąbrowska Krystyna, Dejnek Krystyna, Deptała Teodozja, Dumin Jadwiga, Foryś Józef, Gajewski Bogdan, Hołub Marian, Jakubowicz Witold, Karasek Zofia, Karcewicz Krystyna, Kasperek Maria, Kowalczuk Wiesława, Krzyżanowski Stanisław, Kubacka Zofia, Łobacz Zofia, Łukasik Helena, Łukaszuk Halina, Matuła Krystyna, Miazgowska Janina, Nazaruk Wojciech, Pągowska Maria, Pękala Maria, Piechowska Zdzisława, Podlipna Jadwiga, Prokop Marta, Przędziuk Janina, Rodzeo Marian, Serej Maria, Sienkiel Stanisław, Tomaszewska Lucyna, Wdowiak Alfred, Wójtowiak Maria, Zając Danuta, Włodarczyk Jadwiga 1965 Wychowawca: Stanisław Łopuszyoski Baoko Krzysztof, Bekiesza Irena, Długosz Jan, Dyszewska Wanda, Dyszewski Mieczysław, Dziewulski Ryszard, Fila Elżbieta, Forysiuk Leokadia, Giec Władysława, Gołębiowski Marian Tolek, Górecka Barbara, Grzesiuk Grażyna, Guz Marian, Hempel Grzegorz, Iwaniuk Zbigniew, Jaworowski Karol, Jędruszak Jadwiga, Kasperek Wiesława, Kaszczuk Maria, Kononiuk Henryka, Koszuk Halina, Kowaluk Kazimierz, Kozioł Adam, Krukowski Henryk, Krzywiecka Halina, Kubacki Mirosław, Kwiatkowski Adam, Lekan Krystyna, Łaźniczka Lesław, Mazur Marek, Michalak Irena, Mikuła Janusz, Oleszczuk Leszek, Oziemczuk Wiesława, Ożóg Jerzy Andrzej, Perek Danuta, Posturzyoska Henryka, Serej Józefa, Taczała Antoni, Tomaszuk Janina, Wojtan Teresa, Wójcik Alicja 148 1966 Wychowawca: Edward Kowalski Adamek Bożena, Charczuk Emilia, Charuk Elżbieta, Chlebnik Grażyna, Galczak Janina, Gołębiowska Halina, Iwaniuk Zenon, Kępioska Teresa, Kiszowara Teresa, Kłos Stefan, Koped Ewa, Koped Danuta, Krasnodębska Halina, Kruk Maria, Kubacka Henryka, Kwiecieo Zofia, Łuczkiewicz Halina, Mikuła Barbara, Okoo Barbara, Oleszczuk Józefa, Oworus Krystyna, Pasieczna Lucyna, Pasternak Władysława, Pastuszak Tadeusz, Paw Teresa, Pawełczuk Irena, Pęczyoska Celina, Pieniążek Teresa, Piłat Zofia, Powroźnik Zofia, Praoczuk Irena, Radomska Teresa, Rozwoda Jan, Strąkowski Piotr, Szczepaniak Aleksander, Wilkas Jadwiga, Wybacz Barbara, Żybura Mieczysława, Nowak Zuzanna 1967 Wychowawca: Henryka Małecka, Anna Szyndlar Bartniczak Wiesława, Bartnik Wiesława, Bartoszewski Bronisław, Bąk Marianna, Błaszczuk Zofia, Bocheoska Grażyna, Bugaj Halina, Chmielewska Teresa, Cisz Czesława, Dudek Halina, Gajewska Honorata, Gołębiowska Zofia, Grotnik Zenobia, Grudzioska Barbara, Herda Romualda, Kister Stanisław, Kozak Regina, Krukowska Władysława, Krzysztofik Helena, Kubicz Jadwiga, Kupracz Stanisława, Kwiatkowska Halina, Laskowska Zofia, Marciniak Alina, Marcyniuk Krystyna, Mazurek Marianna, Mularczuk Marianna, Nakielska Danuta, Pajączkowska Kazimiera, Pasieczna Janina, Pągowska Barbara, Pliszka Marian, Poliszuk Krystyna, Postawska Wanda, Puch Lucyna, Rzepecki Stanisław, Sidorowska Teresa, Socha Marianna, Sochaczewska Lucyna, Staioski Henryk, Szewczyoska Jadwiga, Szymaoska Krystyna, Szyszka Henryka, Szyszkowska Maria, Wach Teresa, Wdowiak Wiesława, Werenkowicz Teresa, Winiarska Halina, Wojtan Roman, Wójcik Krystyna, Zawrotniak Krystyna, Zduoczuk Maria, Zduoczuk Stanisława, Ziemian Danuta 1968 Wychowawcy: klasa a - Feliks Braniewski, klasa b - Danuta Kicioska Aftyka Halina, Apostel Tadeusz, Baraoska Maria, Bartoszek Alina, Białasz Jadwiga, Bochniak Janina, Charuk Teresa, Chlebio Danuta, Czajka Halina, Danielczuk Teresa, Domaoska Teresa, Dyjadz Jadwiga, Dyszewska Bożena, Grzesiuk Anna, Iwaniuk Zofia, Kaczyk Henryka, Kałużna Maria, Kasperek Ewa, Kliszowska Danuta, Koped Anna, Kostecka Regina, Kościuszko Henryka, Łobacz Stanisław, Łolik Andrzej, Malinowska Krystyna, Michalak Jolanta, Niewiadomski Tadeusz, Nowak Henryk, Okoo Stanisława, Olekszyk Anna, Omielaoczuk Jan, Ożóg Elżbieta, Pastuszak Ryszard, Piechowska Alfreda, Pryszcz Józef, Przybylska Maria, Rozwoda Halina, Ryczko Zofia, Saneluta Jerzy, Sądej Janina, Sidorowska Albina, Skiba Teresa, Stasiak Wiesława, Sted Barbara, Stopyra Maria, Szczecina Bożena, Tanano Henryk, Walachniewicz Helena, Wasikowska Barbara, Wilgocki Marian, Wołoszun Wanda, Żelechowska Irena 149 1969 Wychowawca: Feliks Braniewski Brzezioska Krystyna, Czmuda Anna, Czubacka Barbara, Domaoski Zbigniew, Drzewioska Danuta, Dudek Paweł, Dziewulska Halina, Faszkowska Krystyna, Frankowska Władysława, Gmitruk Wanda, Gołębiowski Mieczysław, Gorazda Teresa, Górecka Urszula, Grynkiewicz Zofia, Hasiak Longina, Hołub Zofia, Juda Wanda, Kalita Antonina, Kasperek Mirosław, Kądziela Maria, Kister Teresa, Klepka Janina, Kloc Kazimiera, Kolanowska Maria, Konik Marian, Kononiuk Halina, Kosmowska Jadwiga, Kowalczyk Janina, Kozak Krystyna, Kozdrój Kazimiera, Król Wanda, Kruczyoska Janina, Kruk Anna, Kruk Marianna, Kucharzak-Zdunek Grażyna, Kudzik Gabriela, Lazurek Elżbieta, Łabuś Katarzyna, Maciejewska Sabina, Matyjaszczuk Irena, Mazur Elżbieta, Monach Irena, Nowakiewicz Celina, Nowakowska Helena, Oleszczuk Stanisław, Osoba Teresa, Ożóg Gabriela, Ożóg Krystyna, Piasecka Teresa, Prokopiuk Arleta, Rodzeo Jadwiga, Rzepkowska Halina, Słomianowska Alicja, Sosnowska Halina, Sosnowski Longin, Strąkowska Grażyna, Szurek Teresa, Tkaczuk Halina, Truchlewska Maria, Tupaj Izabela, Tywoniuk Marian, Usidus Barbara, Wachowicz Krystyna, Wanarska Irena, Wdowiak Adam, Wdowiak Jerzy, Wołezko Maria 1970 Matura nie odbyła się 1971 Wychowawca: Stanisława Ożga Boczkowska Elżbieta, Cieśla Klementyna, Gajewska Teodozja, Gołębiowski Szczepan, Grzeszkiewicz Jadwiga, Hołub Edward, Iwanicka Wanda, Iwaniuk Tadeusz, Kita Jadwiga, Kowalczuk Bogusława, Kowalska Henryka, Lewandowska Grażyna, Łubaczuk Danuta, Łuciuk Alicja, Mazur Alfreda, Olko Stanisław, Ożóg Zofia, Pietrucha Jadwiga, Pikuła Anna, Pukaluk Barbara, Romaoczuk Henryka, Suchoo Andrzej, Szulakowska Bernarda, Usidus Eugeniusz, Wdowicz Wanda, Wierzchoś Irena, Wołoszyn Krystyna, Woś Krystyna 1972 Wychowawca: Henryka Małecka Bejda Anna, Charuk Halina, Czarnecka Maria, Franecka Maria, Głąb Stanisław, Hargot Henryk, Juziuk Leonard, Kania Zofia, Karasek Józef, Kłębokowska Grażyna, Kociałkiewicz Józefa, Kowalski Zbigniew, Król Stanisława, Krzysiak Elżbieta, Latkowska Teresa, Łokioska Maria, Mazonik Danuta, Michalak Teresa, Mikuła Anna, Miszczuk Piotr, Mostowska Małgorzata, Mozoła Krystyna, Niewiadomska Zofia, Nowakiewicz Elżbieta, Oleksiuk Henryk, Pągowska Anna, Pękała Regina, Pikuła Zofia, Podleśny Marek, Pradun Teresa, Sztejn Barbara, Szuryga Urszula, Twardowska Halina, Usidus Teodozja, Waszek Jan, Zemrzycka Alina 150 1973 Wychowawca: Irena Surdyk, Jan Janczarek, Jan Łuczyoski Adamczuk Stanisława, Blomka Maria, Dmuch Maria, Gierczak Maria, Golec Danuta, Gołębiowska Anna, Gołębiowska Ewa, Gorczyca Teresa, Grel Wiesława, Hempel Joanna, Iwaniuk Maria, Jaszczuk Krystyna, Juścioska Grażyna, Kałużna Alina, Karczewska Anna, Klin Ewa, Kokoszka Grażyna, Kowalik Danuta, Kruk Halina, Kulisz Danuta, Łubaczuk Wiesława, Magryta Anna, Masiakiewicz Sabina, Mazur Henryka, Mielniczuk Stanisława, Miszczuk Teresa, Misztal Andrzej, Olekszyk Grzegorz, Ostasz Krystyna, Pacuła Zofia, Pawluk Teodozja, Petrykowska Bożena, Pietrak Elżbieta, Pietrzak Bogusława, Porębska Ewa, Raczyoska Maria, Rak Teresa, Rokosz Maria, Rozembaum Jolanta, Sadowska Alina, Siwczyoska Anna, Skurak Marek, Słatwioska Teresa, Sochaj Halina, Stasioska Henryka, Szkałuba Irena, Szulakowska Elżbieta, Szulc Małgorzata, Tatysiak Leokadia, Tkaczuk Maria, Tołyż Zofia, Tymochowicz Jadwiga, Walkowski Michał, Zdolska Janina, Zuzaniuk Marianna, Żelechowska Anna 1974 Wychowawca: Danuta Kicioska, Feliks Braniewski Aftyka Stanisława, Bednarska Wiesława, Brzozowska Alina, Ciołek Anna, Czajkowska Iren, Dyszewska Grażyna, Filipczak Maria, Gargol Piotr, Jasielska Danuta, Kargol Alicja, Kaszczuk Elżbieta, Kaszczuk Lucyna, Kaźmierak Stanisława, Kicioska Elżbieta, Kocot Zbigniew, Konik Krystyna, Kowalski Ryszard, Legied Dorota, Nowosad Anna, Okoo Elżbieta, Oleszczuk Marianna, Pastuszak Barbara, Ryd Zofia, Skórak Piotr, Staioska Teresa, Stefaoczyk Henryka, Stopa Andrzej, Strąkowska Barbara, Suchoo Andrzej, Szadura Marianna, Szkałuba Lidia, Wasilczuk Eugenia, Woch Wanda, Wójciszyn Barbara, Zemrzycka Bogusława 1975 Wychowawca: Danuta Kicioska, Jan Łuczyoski Adamiec Teresa, Andruszak Bogumiła, Bielecka Barbara, Błaszczuk Anna, Boczek Teresa, Borowiec Bożena, Brzuchala Teresa, Czajka Grażyna, Czeryna Maria, Czuluk Jadwiga, Dąbrowska Alicja, Dyszewska Jadwiga, Dziaduszyoska Barbara, Foltyn Danuta, Gajewski Zbigniew, Gąsior Alina, Górka Grażyna, Górka Halina, Grzeluk Mirosława, Grzywna Krystyna, Iwaniuk Wiesława, Jasioska Mieczysława, Jaskowiec Wiesława, Juziuk Eligia, Kloc Lucyna, Kociuba Joanna, Kononiuk Lidia, Lackowski Andrzej, Lutkowska Maria, Łopuszyoska Honorata, Maleszyk Irena, Marciniak Alina, Masiakiewicz Leokadia, Matysiak Bernadetta, Mazurek Maria, Miszczuk Elżbieta, Miszczuk Witold, Mroczek Krystyna, Nakielski Lech, Okoo Kazimiera, Onyszko Grażyna, Paczyoska Jadwiga, Pawełko Anna, Pełczyoska Krystyna, Pękała Jadwiga, Pietrak Urszula, Poźniak Elżbieta, Puch Jolanta, Rabuszak Andrzej, Renda Hanna, Rudczuk Grażyna, Ryszkiewicz Eugenia, Sawa Ireneusz, Siczek Alicja, Siemczuk Barbara, Smyl Maria, Symczuk Barbara, Szacoo Maria, Szady Jadwiga, Talma Urszula, Usidus Marian, Wawryniuk Ewa, Wierzbicka Alina, Wojtan Marek 151 1976 Wychowawca: Franciszka Młynarczyk, Danuta Kicioska, Stanisław Błaszczuk Brzyska Elżbieta, Chachaj Wiesław Dąbrowska Barbara Teresa, Dębicka Bernadetta, Domaoski Janusz, Dopieralska Anna Jadwiga, Drzazga Małgorzata, Dubaj Anna Barbara, Gadzicka Bożena Maria, Gaj Karolina, Gregier Jerzy, Grudzioska Wiesława, Hempel Halina, Hempel Roman, Itrowski Mirosław, Josicz Grażyna, Kania Bernarda, Karabowicz Maria, Kaznowska Danuta Krystyna, Kiszowara Tadeusz, Kołb-Sielecka Jadwiga Małgorzata, Kołtuniecki Waldemar, Koper Stefan Marek, Kosacka Wiesława, Kotowicz Anna Krystyna, Kowalczuk Eugenia, Kowalczyk Grażyna, Krzeszowiec Urszula, Kusz Mieczysława, Kuśmierowicz Bożena Elżbieta, Lewczuk Bożena, Lorenc Jolanta, Łaźniczka Krystyna, Mazur Marek, Mazur Urszula, Mazurek Zbigniew, Nowakiewicz Janusz, Ochęduszko Irena, Oleszczuk Zuzanna, Pliszka Krystyna, Prokopiuk Zofia, Przyczyna Maria, Puzio Barbara, Pyda Halina Maria, Rodzeo Zbigniew, Rutkowska Bożena Józef, Sabat Joanna Elżbieta, Saganek Ewa Teresa, Sawicka Wiesława, Stopa Adam, Szadura Halina, Szaruga Elżbieta Maria, Szaruga Henryka Danuta, Szczygieł Bogumiła, Szponar Ewa, Średnicki Grzegorz, Tracichleb Marek, Wachowicz Janina, Woźniak Teresa, Wójcik Henryk, Żołnacz Maria 1977 Wychowawcy: Błaszczuk Teresa, Danuta Kicioska Albiniak Wiesława, Birus Artur, Burszczan Teresa, Chojnacka Teresa, Cor Krystyna, Czerwonka Maria, Doleba Ryszard, Duleba Bożena, Dziadosz Urszula, Dziewulski Józef, Gajus Krystyna, Gargol Joanna, Gołębiowski Krzysztof, Górka Wiesław, Grądkowska Marta, Hawrył Barbara, Humieniuk Henryk, Jędruszak Aleksander, Jędruszak Bogdan, Kamola Justyna, Kądzierska Bożena, Kicioska Justyna, Kierepka Ewa, Kloc Zofia, Kondracka Małgorzata, Kubów Izabela, Kurzepa Bogumiła, Kuźma Krzysztof, Łukasik Barbara, Majewska Maria, Maliszewska Maria, Mazurek Teresa, Michalak Leszek, Mróz Bożena, Nakonieczny Adam, Nitendel Mirosław, Okoo Marek, Omelaoczuk Wiktoria, Osypiuk Ewa, Paczyoska Janina, Pajer Anna, Pluta Barbara, Pondel Elżbieta, Radko Anna, Rudczuk Małgorzata, Rutkowska Wiesława, Rutkowski Benedykt, Ryd Stanisława, Sadczuk Elżbieta, Selwa Ewa, Siemczuk Janusz, Słomianowska Anna, Słomioski Zbigniew, Sochaj Elżbieta, Szyper Bożena, Tymochowicz Małgorzata, Walkowska Urszula, Wasilak Anna, Ważna Danuta, Werenkowicz Jerzy, Wiech Mirosław, Wojtan Jerzy, Wowczuk Anna, Żelechowska Elżbieta, Żołnacz Danuta 1978 Wychowawcy: Danuta Łuczyoska, Feliks Braniewski Braniewski Sławomir, Chlebio Anna, Chwedziak Alicja Halina, Ciedka Bogusława, Cios Iwona, Czajka Anna, Doleba Eugeniusz, Domaoska Irena, Drobek Anna, Dziubek Iwona Dorota, Głąb Lidia, Greo Jadwiga Grażyna, Gryka Jolanta, Grzesiuk Krystyna, Hanc Jolanta, Herda Elżbieta Teresa, Hołub Barbara, Iwaniuk Krystyna, Iwko Halina, Jacyna Maria, Jagnicka Bożena, Jarząbkiewicz Waldemar, Jaworska Cecylia, Józefowicz Agnieszka, Karabowicz Tadeusz, Karpiuk Waleria, Kister Halina, Kopciuch Alicja Barbara, Kosacka Ewa Maria, Kozicka Teresa, Kraska Bogumiła, Kulbicka Maria, Leszczyoska Bogumiła, Lipioska Ewa Alicja, Łokioska Ewa, Łuczka Mieczysława, Magryta Jadwiga Stanisława, Marcyniuk Bożena, Ma152 ziarz Jolanta, Mazur Barbara, Mazurek Henryka, Mazurek Wiesława, Mendel Anna, Miłosz Bożena, Niewiadomski Henryk, Olszewska Katarzyna, Palonka Regina, Pasternak Jerzy, Piech Stanisława, Piziurna Władysława, Popek Barbara, Powroźnik Elżbieta, Przewłoka Wioletta, Raczyoski Stanisław, Radoo Bożena, Ryczko Barbara, Ryszkiewicz Irena, Rzucidło Zofia, Sawicka Zofia, Sawicki Jerzy, Sidorowski Janusz, Sikorska Maria Joanna, Skórzewska Ewa, Skurak Anna Małgorzata, Słonina Krystyna, Szponar Piotr, Talma Anna, Tkaczyk Grażyna, Tryniecka Stanisława, Urban Barbara, Wasilewska Małgorzata, Watrak Małgorzata, Wójciszyn Danuta, Wójciszyn Elżbieta, Żukowska Leonarda 1979 Wychowawcy: Katarzyna Niechaj Tadeusz Demianiuk Adamiec Elżbieta, Bardak Grażyna, Cejman Alicja, Chachaj Krzysztof, Ciechan Bożena, Cios Katarzyna, Dwiklioska Anna, Dziechciarz Henryka, Dziewulska Anna, Gajewska Krystyna, Góra Mirosława, Hawrył Urszula, Iwaniuk Ewa, Jaworska Izabela, Jędruszak Alicja, Jóźwiak Barbara, Karpowicz Urszula, Knot Anna, Korneluk Bożena, Kruk Bożena, Krzyżanowska Jolanta, Kusz Teresa, Kwacz Jacek, Makowska Bogumiła, Mazurek Anna, Miszczuk Henryka, Mostowski Adam, Nadolska Jadwiga, Napadiuk Elżbieta, Okoo Jolanta, Olekszyk Marta, Oraczewska Urszula, Ożóg Krzysztof, Parasiuk Anna, Pastuszak Beata, Pełczyoski Henryk, Połajdowicz Celina, Probola Maria, Przystupa Anna, Pyda Zbigniew, Radomski Mirosław, Rodzeo Barbara, Sierpieo Krystyna, Słowik Grażyna, Sochaczewska Małgorzata, Stasioska Jadwiga, Szulc Urszula, Szumiło Anna, Taczała Krystyna, Terlecka Maria, Wnuk Andrzej, Wojtkiewicz Teresa, Wołek Daniela, Woźna Małgorzata, Wójciszyn Maria, Wróblewska Krystyna, Znamirowska Krystyna 1980 Wychowawcy: Franciszka Młynarczyk, Danuta Kicioska, Czesław Gromek Aksamirski Kazimierz, Brzozowiec Alicja, Chachaj Lucyna, Drzazga Halina, Dyszewska Stanisława, Dziewa Artur, Dziewulska Krystyna, Furtak Elżbieta, Grzesiuk Ewa, Gwóźdź Małgorzata, Haratym Krystyna, Hawryluk Grażyna, Hylo Kazimiera, Jędruszak Wiesława, Kałużna Maria, Kapeluszna Elżbieta, Kicioski Jerzy, Kociuba Urszula, Kocot Jolanta, Koper Elżbieta, Korzeniowski Marek, Kowalska Krystyna, Krysa Marzenna, Krzysiak Anna, Kubacka Krystyna, Kupracz Ewa, Leszczyoska Elżbieta, Leszczyoska Małgorzata, Majewski Józef, Marszaluk Ewa, Matysiak Sławomir, Miącz Anna, Nowakowska Teresa, Okoo Gabriela, Orzeł Krzysztof, Pachla Anna, Piasecka Jadwiga, Piech Danuta, Pradun Barbara, Przystupa Maria, Puchalski Henryk, Rusiniuk Ewa, Seroka Urszula, Skorupa Grażyna, Słomioski Marek, Stangryciuk Mirosława, Stasioska Dorota, Szczygieł Jarosław, Świeca Zofia, Tołysz Alina, Tomczuk Anna, Trzcioski Zenon, Wojcieszyn Bożena, Wójcik Lila, Wypychowska Barbara, Zuzaniuk Jolanta, Żelechowski Zbigniew 153 1981 Wychowawcy: Marek Mojski, Feliks Braniewski Blacha Jolanta, Boniecka Mariola, Borowik Krzysztof, Braniewski Radomir, Burszczan Małgorzata, Busiuk Wiesława, Ciechomska Barbara, Dąbrowska Liliana, Domaoska Marzena, Forysiuk Antoni, Gnatiuk Danuta, Goś Jolanta, Jatczak Bożena, Kamola Elżbieta, Kania Grażyna, Kanoniuk Teresa, Kaznowska Urszula, Kędzierawska Jadwiga, Kluczyk Aneta, Kołodziej Krystyna, Konecka Elżbieta, Kozaczuk Maria, Kozieł Mariola, Kruk Janina, Kurek Elżbieta, Kwiecioska Alina, Lendzion Joanna, Malarz Aldona, Marciniak Piotr, Maziarz Krystyna, Mrugała Ewa, Orlon Bożena, Pacuła Ewa, Pietrucha Anna, Powroźnik Alina, Pukas Janina, Radko Ewa, Rodzeo Joanna, Sabaraoska Grażyna, Sikora Leszek, Sitarska Anna, Struszewska Alicja, Szpeflik Anna, Świetlicka Wiesława, Tabiszewski Wiesław, Waręciak Piotr, Wójciszyn Wiesława, Wójcik Sławomir, Wróbel Ewa, Żybura Danuta 1982 Wychowawcy: Danuta Łuczyoska, Jerzy Krasnodębski Bondaruk Bożena, Ciedka Irena, Ciepłowska Maria, Ciołek Wioletta, Dwiklioska Zdzisława, Demidiuk Marta, Derlicka Dorota, Dorosz Celina, Dziewulski Jan, Fedoniuk Jolanta, Folusz Jolanta, Gondek Joanna, Grontkowska Teresa, Gruszka Anna, Haratym Ewa, Iwaniuk Mariusz, Janiuk Ewa, Jurkiewicz Małgorzata, Kalita Grzegorz, Karabowicz Kazimierz, Kawalec Jerzy, Kłokosioska Marzena, Kocot Małgorzata, Kondracka Barbara, Korniak Krystyna, Korniak Maria, Krysa Grzegorz, Majewska Elżbieta, Marcinek Zofia, Mazur Hanna, Mazur Lucyna, Mazurek Marzanna, Mikuła Bogdan, Nowacka Jolanta, Oleksiejuk Jadwiga, Oleszczuk Bogdan, Puch Magdalena, Rodzeo Dorota, Sadowska Gabriela, Sawicka Elżbieta, Siemczuk Alicja, Siemczuk Teresa, Sobiłło Elwira, Stacharska Urszula, Stasiak Zofia, Steciuk Barbara, Stepczuk Henryka, Styś Anna, Styś Małgorzata, Szabała Leszek, Wawrynowicz Anna, Wiechnik Urszula, Woźniak Halina, Woźniak Krystyna, Zduoczuk Alicja, Żak Krystyna, Żak Urszula, Żelaznowski Marek 1983 Wychowawcy: Edmund Stachurski, Tadeusz Demianiuk Andrzejewska Małgorzata, Bastrzyk Teresa, Brzozowiec Krystyna, Ciepłowska Bożena, Dwirzeo Anna, Doleba Piotr, Drobek Jolanta, Dziewulska Ewa, Dziewulska Małgorzata, Dzwonnik Urszula, Gogułka Tadeusz, Gołębiowska Lidia, Goncerz Barbara, Gregier Danuta, Gruszka Stanisław, Gumieniuk Małgorzata, Haba Ewa, Małgorzata Hawryluk, Elżbieta Hołub, Jarosław Piotr Hołub, Małgorzata Jabłooska Zofia, Karczmarczyk Bożena, Karpiuk Sławomir, Kicioski Gracjan, Kluczyk Zygmunt Stanisław, Lackowska Janina, Leszczyoski Artur, Magdziarz Jolanta, Małecka Maria Wiesława, Małocha Dorota, Marciniak Tomasz Szymon, Masiakiewicz Jan, Mazurek Wiesława, Michalski Roman, Młynarczyk Aldona Beata, Olko Teresa, Ożóg Urszula, Piech Ryszard, Pogrebniak Iwona Lila, Pokrzywiec Jadwiga, Pooczocha Dorota, Porębski Andrzej, Prokopiuk Anna, Prooczuk Krystyna, Przybył Elżbieta, Raczyoski Janusz, Rutkowska Bogumiła, Rydz Marzena, Suchodolska Marzena, Szarzyoska Ewa, Szczepaniak Teresa, Szponar Ewa, Weremczuk Małgorzata 154 1984 Wychowawcy: Irena Hempel, Jerzy Krasnodębski Asman Joanna, Bastrzyk Alicja, Budynkiewicz Mirosław, Charanicz Bożena, Ciepłowska Anna, Czmuda Sławomir, Dziewulska Barbara, Grela Janina, Gruszka Barbara, Hacia Tomasz, Honory Bożena, Iwaniuk Teresa, Janiuk Andrzej, Jarzębska Teresa, Jaworska Małgorzata, Jędruszak Andrzej, Kaplar Remigiusz, Karwat Mieczysław, Kita Jolanta, Klejna Alicja, Kocot Jarosław, Konefał Danuta, Korniak Małgorzata, Kowalczyk Jan, Krzysiak Jolanta, Kuras Radosław, Lis Barbara, Majdaoska Elżbieta, Majewska Barbara, Marciniak Jadwiga, Mazurek Zofia, Nowakiewicz Joanna, Okoo Anna, Oleksiejuk Małgorzata, Oziemczuk Zbigniew, Pakuła Mirosław, Petruk Krystyna, Pękała Mirosław, Piróg Jarosław, Prokopiuk Marzena, Prooczuk Barbara, Sawa Małgorzata, Sochowski Krzysztof, Stopa Jerzy, Sułek Andrzej, Ślepaczuk Andrzej, Toporowska Małgorzata, Tymoszczuk Alicja, Walczuk Renata, Weremczuk Grzegorz, Weremczuk Marianna, Wnuk Dariusz, Wojcieszyn Kazimiera, Wójcicka Urszula, Zakaszewska Ewa, Żak Grzegorz, Żelechowska Beata 1985 Wychowawcy: Eulalia Misiura, Jerzy Krasnodębski Barej Jolanta Małgorzata, Błaszczuk Piotr, Błądek Joanna Maria, Brzuszek Grzegorz Buczek Jarosław, Chociewicz Renata Ewa, Cor Janusz, Dziedzic Urszula, Gajewska Jolanta Anna, Gajewski Jacek Andrzej, Gaładyk Cezary Marian, Gargol Iwona Dorota, Grudzioska Małgorzata, Grzesiuk Zbigniew, Iwaniuk Wojciech Krzysztof, Jadwiżuk Anna, Jarzębska Anna Maria, Jędruszak Jolanta Helena, Kister Bożena, Knot Teresa, Komorowska Grażyna, Koszowska Henryka, Kozłowska Alicja Danuta, Kozłowska Urszula, Kusz Elżbieta Zofia, Lis Małgorzata, Marciniak Wojciech, Maziarz Janusz Adam, Mondoronin Ferdynand, Olejnik Małgorzata, Oleszczuk Halina, Oziemczuk Jolanta Teresa, Pigiel Iwona, Radziszewska Renata Aldona, Ryszkiewicz Julia, Siemiątkowska Małgorzata, Stopa Marzena, Stopa Renata Krystyna, Szelest Barbara, Tarczyluk Krzysztof, Walczuk Anna Teresa, Winiarska Dorota Celina, Woźniak Barbara, Zając Anna Barbara 1986 Wychowawcy: Danuta Kicioska, Feliks Braniewski Bałamut Jolanta, Bartoszewska Wioletta, Blicharz Teodozja, Bronecka Anna, Brzozowiec Mariola, Cabała Dorota, Franecka Elżbieta, Garbuś Małgorzata, Gradus Renata, Jędruszak Wiesław, Koszowska Jadwiga, Kotarska Dorota, Koziak Robert, Kret Andrzej, Lewczuk Krzysztof, Ludyan Danuta, Lutrowicz Katarzyna, Madej Waldemar, Małecka Anna, Mazur Małgorzata, Olko Anna, Olszewska Anna, Orłowski Dariusz, Pakuła Anna, Panasiuk Anna, Pastuszak Jolanta, Pieczykolan Maria, Plewko Artur, Pooczocha Joanna, Powroźnik Zbigniew, Rudnicki Jerzy, Sawa Agata, Sawosz Ewa, Siemiątkowska Ewa, Stasiak Bogdan, Stopa Dariusz, Szadura Bernadetta, Tyczyoska Urszula, Wasyoczuk Alicja, Woźnica Barbara 155 1987 Wychowawcy: Danuta Łuczyoska, Franciszka Młynarczyk Adamczuk Ewa Małgorzata, Brzuszek Marzena, Dedera Ewa, Regina Gargol Aneta, Grzesiuk Antoni, Hołub Jolanta, Jarosioska Ewa, Jastrzębska Jolanta, Jędruszak Grzegorz, Kargol Jolanta, Kasperek Anna Wiesława, Kloc Dorota Ewa, Knot Irena, Kozaczuk Beata Bożen, Kozak Anna Maria, Kozłowska Małgorzata, Kucharzyk Ewa, Kuźmiczuk Jolanta, Łabędź Barbara, Maik Mariola, Makowska Małgorzata, Marciniak Jacek, Mazurek Beata Iwona, Mazurek Marzena, Mazurek Wiesława, Mieoczyk Marzena Jolanta, Młynarczyk Grzegorz, Nakielska Elżbieta, Ożóg Alina, Piech Halina Jola, Podsiadła Ewa Małgorzata, Poliszuk Jacek, Prost Edyta, Radko Artur, Rodzeo Katarzyna, Rzucidło Agata, Słonina Barbara Urszula, Soborska Elżbieta, Surdyk Monika, Tyczyoska Jolanta, Tyczyoska Sabina Marta, Tymochowicz Piotr, Ulewicz Grażyna, Wdowiak Artur, Wierzbicki Stanisław, Wołczko Joanna Małgorzata, Wołośnik Dorota, Woźniak Teresa, Wójciszyn Ewa, Zima Jarosław 1988 Wychowawcy: Tadeusz Demianiuk, Irena Hempel Banachiewicz Elżbieta, Białasz Iwona, Bielecka Beata, Chmielewska Marzena, Daniluk Iwona, Gałka Monika, Grabioska Marzena, Grzesiuk Dorota, Hacia Agnieszka, Hołub Marzena, Hyjek Anna, Jabłooska Wiesława, Jasiocha Grzegorz, Jędrzejewska Małgorzata, Karpiuk Marek, Kazalski Grzegorz, Krzysiak Beata, Lekan Małgorzata, Lipczak Jolanta, Lipska Beata, Młynarczyk Beata, Mrozik Aneta, Mróz Sławomir, Piędzia Alicja, Posturzyoski Sławomir, Prokopiuk Krzysztof, Prus Adam, Pułka Alicja, Rodzeo Renata, Rokita Małgorzata, Semeniuk Monika, Siwek Jolanta, Szczygieł Iwona, Szysz Beata, Ślusarz Małgorzata, Wróbel Edyta, Zaborek Beata 1989 Wychowawca: Eulalia Misiura Baranowska Barbara, Bejda Renata, Chodoo Monika, Daniel Andrzej, Dołęgowska Mariola, Gałka Beata, Grzesiuk Józef, Jędruszak Dorota, Kaźmierczyk Beata, Kliszczewicz Elżbieta, Kopniak Beata, Kubów Małgorzata, Kwaśnik Beata, Lemioska Monika, Makowska Anna, Okoo Edyta, Oziomek Mariusz, Pągowska Elżbieta, Piskorska Marzena, Poliszuk Renata, Stefaoska Marta, Szubert Emilia, Szwedzioski Andrzej, Wicioska Beata, Winter Małgorzata, Zając Ewa, Zakaszewska Aurelia, Znamirowska Bożena 1990 Wychowawcy: Małgorzata Farian, Danuta Kicioska Białasz Małgorzata, Bilkiewicz Robert, Braniewska Anna, Buc Edyta, Czesnowicz Beata, Dąbrowska Monika, Dębicka Elżbieta, Duda Joanna, Dziurawiec Elżbieta, Gadzicki Marek, Gargol Mirosława, Grzesiuk Beata, Hempel Mariusz, Jakoniuk Ewa, Kamioska Beata, Kawalec Wioletta, Kita Barbara, Kloc Alicja, Kłos Jacek, Konieczny Mariusz, Korniak Henryka, Lewandowska Jolanta, Lipczak Ewa, Lis Anna, Maokowski Jacek, Marcyniuk Barbara, Marcyniuk Ewa, Mazurek Bożena, Młynarczyk Anna, Możejko Anna, Piętka Wioletta, Posturzyoska 156 Ewa, Powroźnik Danuta, Rubaj Roman, Rudnik Agata, Rzęźniczuk Marzena, Sułek Agnieszka, Szuran Jolanta, Szurek Beata, Ślusarczyk Elżbieta, Talma Agnieszka, Tatałaj Mariola, Walczuk Agata, Warchuł Grzegorz, Wołoszyn Agata, Woszkowska Małgorzata, Żukowska Beata 1991 Wychowawcy: Franciszka Młynarczyk, Krzysztof Gomółka Baran Justyna, Borys Urszula, Chaciewicz Beata, Czerniakiew Katarzyna, Dyszewski Tomasz, Dziewulski Sławomir, Gierczyoska Barbara, Grzesiuk Joanna, Janiak Renata, Kałkucki Tomasz Kaszczuk Agnieszka, Kawalec Małgorzata, Kita Józefa, Koniczuk Violetta, Koszeluk Iwona, Krzemioska Joanna, Krzyżak Marzena, Litwioska Krystyna, Łuczkiewicz Mariusz, Łuczyoski Artur, Maokowska Beata, Masiakiewicz Bożena, Nestorowicz Violetta, Okoo Elżbieta, Oraczewska Elżbieta, Pękała Dariusz, Pietrykowska Iwona, Piróg Józef, Przebierowski Piotr, Rac Joanna, Romaoczuk Małgorzata, Romaszko Anna, Staniak Elżbieta, Szajc Anna, Szewczuk Dorota, Szumska Joanna, Szymaniak Edyta, Tomaszewska Izabela, Walczak Artur, Warchuł Małgorzata, Wasilewska Marzena, Wenecka Agnieszka, Zając Elżbieta, Zalewska Agnieszka 1992 Wychowawcy: Tadeusz Demianiuk, Irena Hempel Białasz Irena, Bożek Barbara, Brodaczewski Sylwester, Charanicz Ewa, Cisz Małgorzata, Czyszewicz Danuta, Dziubioska Małgorzata, Gałka Renata, Golan Bożena, Goś Anna, Grabowiecki Mariusz, Grzywna Izabella, Iwaniuk Agnieszka, Kalisz Joanna, Karczmarczuk Ewa Karpioska Bogumiła, Kędzierawska Krystyna, Kędziora Monika, Kozłowska Bożena, Kruk Katarzyna, Kuczyoska Joanna, Macioszek Renata, Major Agnieszka, Marcyniuk Sławomir, Mazur Beata, Mazurek Agnieszka, Mazurek Joanna, Nitendel Alicja, Nowak Edyta, Paterek Barbara, Przeor Małgorzata, Radko Agnieszka, Słonina Małgorzata, Stangryciuk Magdalena, Stanikowska Sabina, Studzioska Barbara, Surdyk Adam, Szajc Urszula, Tomaszewska Ewa, Wilczewska Magdalena, Zawiślak Arletta, Zwolak Wioletta, Żołnacz Aneta 1993 Wychowawcy: Alina Szczepanek, Małgorzata Starko, Bosława Kozina Brzozowiec Małgorzata, Czerniak Anna, Domaoska Urszula, Dworak Halina, Dyszewska Aneta, Fraoczak Beata, Góralczyk Alicja, Horoszkiewicz Aneta, Janiuk Piotr, Jarkowska Aneta, Jarosiewicz Katarzyna, Jaszczuk Agnieszka, Kapłan Edyta, Kata Ewa, Korzeniowska Marzena, Kozłowski Tomasz, Król Krystyna, Litwioska Ewa, Łabędź Małgorzata, Macioszek Edyta, Matusiak Danuta, Nadolska Ilona, Nakielska Anna, Nowacki Grzegorz, Omelko Tomasz, Piróg Agnieszka, Poliszuk Anna, Siczek Renata, Spodar Aldona, Sułek Elżbieta, Szmigielska Wioletta, Szponar Urszula, Śliwioski Janusz, Ślusarczyk Andrzej, Weremczuk Bartłomiej, Zalichta Beata, Zawadzka Małgorzata, Zygmuntowicz Renata 157 1994 Wychowawcy: Krzysztof Gomółka, Janina Chrzaniuk Czeryna Ryszard, Dwikła Joanna, Dragan Elżbieta, Drewienkowska Renata, Dziechciarz Danuta, Furtak Marzena, Gołębiowska Katarzyna, Górnik Artur, Iwaniuk Anna, Janiak Paweł, Jóźwiak Marta, Jurczyk Sylwia, Kopniak Agnieszka, Marcyniuk Teresa, Oziomek Marta, Podkaoski Robert, Rokicka Bożena, Romaszko Agnieszka, Sadowski Robert, Serej Monika, Sitarska Iwona, Słaby Anna, Sławioska Anna, Stopa Barbara, Stopyra Małgorzata, Swatowska Agnieszka, Szewczyk Renata, Szpakowska Janina, Szpetmaoska Aneta, Szulc Aneta, Ślepaczuk Krzysztof, Wosk Grażyna, Wójcik Małgorzata, Zioła Edyta, Zlot Marlena, Żuk Marek 1995 Wychowawcy: Wiesław Prażnowski, Ireneusz Boguszewski Bancarz Agnieszka, Baokowska Agnieszka, Bejda Wojciech, Borysiuk Anna, Brodaczewska Anna, Buchalski Rafał, Chlebiuk Jarosław, Ciepłowski Adam, Duda Ewa, Dudkiewicz Izabella, Dziechciarz Krystyna, Gołębiowska Magdalena, Grzeszkiewicz Krzysztof, Humienuk Katarzyna, Imbirowicz Dorota, Jaworska Justyna, Józefowicz Katarzyna, Kantypowicz Anna, Kawalec Ewa, Kawalec Irena, Kita Anna, Kołodyoska Wioletta, Kuśmierowicz Eliza, Langiewicz Grzegorz, Lekan Dorota, Łukaszuk Agnieszka, Malinowski Mieczysław, Mazur Tomasz, Mazurek Elżbieta, Mazurek Robert, Michalski Rafał, Nakielska Katarzyna, Okapioska Katarzyna, Okoo Joanna, Oziomek Monika, Pakuła Jarosław, Pałka Katarzyna, Pasieczna Anna, Pełczyoska Agnieszka, Pękała Katarzyna, Słaby Sławomir, Stangryciuk Agnieszka, Stepczuk Wioletta, Tymochowicz Urszula, Wachowicz Agnieszka, Wawruszak Joanna, Wdowiak Beata, Wojtan Teresa, Wołosiuk Agata, Wosk Aneta, Wójcik Małgorzata, Zając Aneta, Żybura Anna, 1996 Wychowawcy: Irena Hempel, Franciszka Młynarczyk Bożek Magdalena, Czyżewski Radomir, Gałka Jolanta, Getler Gabriel, Goś Renata Krystyna, Goździuk Bernardetta, Grabowiecka Katarzyna, Horoszkiewi Dorota, Humieniuk Dorota, Hurko Magdalena, Kloc Justyna, Kociuba Małgorzata, Koperska Ewelina, Kral Agnieszka, Kraska Agnieszka, Kuczyoska Justyna, Lewtak Jolanta, Lipczak Agnieszka, Łukaszuk Mariola, Martyniuk Anna, Matusiak Renata, Mikuła Dorota, Oleszczuk Wojciech, Pawlak Agnieszka, Piechowska Aneta, Podkaoska Mieczysława, Sawicka Agnieszka, Skrajanowska Renata, Słaby Marek, Szelest Elżbieta, Wlaź Marta, Woźniak Łukasz, Wójcik Edyta, Wrona Maciej 158 1997 Wychowawcy: Bogusława Kozina, Janina Chrzaniuk Bedlioski Krystian, Bożek Agnieszka, Dragan Anna, Dziewulska Agnieszka, Gała Barbara, Gołębiowski Paweł, Grzywna Anna, Haratym Grzegorz, Janiuk Mirosław, Kalisio Joanna, Kowalczyk Dorota, Kowalczyk Jolanta, Kruk Ewa, Lekan Renata, Lipczak Joanna, Lubera Agnieszka, Marciniak Agata, Misterek Agnieszka, Młynarczyk Leszek, Nowakiewicz Magdalena, Oleszczuk Arkadiusz, Oleszczuk Ewa, Pasternak Agnieszka, Pomianowska Joanna, Przyczyna Marcin, Rajca Joanna, Rutkowska Iwona, Silka Iwona, Skoczylas Przemysław, Stanikowska Renata, Szulc Anna, Szymaoska Agnieszka, Tomczak Marzena, Urbaniak Agnieszka, Wdowiak Katarzyna, Wdowicz Jolanta, Zwolak Monika, Żołnacz Sylwia 1998 Wychowawcy: Krzysztof Gomółka, Maria Stopa Barcikowska Agnieszka, Czaplarski Piotr, Czapska Beata, Domaoska Agnieszka, Drzazga Arkadiusz, Gaładyk Urszula, Gruszka Robert, Iwaniuk Agnieszka, Jakubczak Magdalena, Janiec Tomasz, Jaworska Marta, Karmaciuk Marcin, Koperska Kamila, Maik Wioletta, Matysiak Iwona, Mazur Urszula, Mazurek Przemysław, Misiewicz Magdalena, Nitendel Agnieszka, Nowakowska Julita, Nowosad Amelia, Oleszczuk Krystyna, Omielaoczuk Katarzyna, Poliszuk Edyta, Prażnowska Kamila, Sawicka Anna, Socha Anna, Stacharski Daniel, Stopa Katarzyna, Szelest Anna, Taczała Agnieszka, Tywoniuk Kamil, Urban Marcin, Wabik Agnieszka, Wdowiak Amelia, Weber Dorota, Woźna Katarzyna, Woźniak Katarzyna, Zagraba Joanna 1999 Wychowawcy: Wojciech Iwaniuk, Bogusława Kozina Adamiak Ewa, Bedlioska Ewelina, Białasz Marcin, Bocheoska Dorota, Bochyoska Beata, Brodowska Agnieszka, Brzozowiec Aldona, Bydlioska Urszula, Ciężka Jolanta, Danieluk Anna, Delekta Sylwia, Domaoski Wojciech, Dragan Helena, Dudzisz Dorota, Dziadek Magdalena, Figura Magdalena, Fornal Agnieszka, Fornal Andrzej, Gałka Marta, Głażewska Katarzyna, Głąb Justyna, Głuchowska Jolanta, Góral Kamil, Grzesiuk Agnieszka, Grzesiuk Katarzyna, Hylo Beata, Jarzębska Małgorzata, Jaszuk Monika, Kanoniuk Marzena, Karwat Sławomir, Kijas Monika, Koped Agnieszka, Kruk Beata, Kurda Anna, Łubkowska Ewa, Łukaszuk Edyta, Maciążek Agnieszka, Macioszek Robert, Marciniak Sylwia, Matysiak Anna, Młynarczyk Magdalena, Okooska Agata, Oleszczuk Rafał, Olko Dorota, Parysz Monika, Patyra Małgorzata, Sawicka Małgorzata, Sawka Joanna, Siczek Karol, Siwioska Agnieszka, Sowioska Wioletta, Szczepaniak Tomasz, Szulc Marek, Śledź Edyta, Wałecki Artur, Wojtan Tadeusz, Wójcik Konrad, Zielioska Bernarda, Żelechowska Ewelina, Żukowski Paweł 159 2000 Wychowawcy: Franciszka Młynarczyk, Irena Hempel Abramek Anna, Barcikowska Beata, Denisiuk Ewa, Derecka Natalia, Dragan Agnieszka, Dudek Monika, Gęba Amelia, Gołębiowski Grzegorz, Jasik Iwona, Jędruszak Magdalena, Karmaciuk Joanna, Kłos Adam, Kondracka Wioletta, Konud Marta, Koped Katarzyna, Kowalczyk Katarzyna, Kral Marcin, Kurdziel Marcin, Langiewicz Marta, Libicka Krystyna, Łukaszuk Iwona, Matysiak Iwona, Niczyporuk Katarzyna, Nowakiewicz Marta, Olko Robert, Osypowicz Krystian, Paluch Dorota, Rutkowska Katarzyna, Serwin Monika, Siemczuk Iwona, Skoczylas Jarosław, Szewczyk Anna, Szuryga Magdalena, Szysz Ewelina, Śledź Katarzyna, Ślepaczuk Monika, Tarnowska Renata, Tryksza Małgorzata, Uniowska Joanna, Wach Rafał, Witkowska Renata, Wójcik Anna, Wójcik Renata 2001 Wychowawcy: Maria Stopa, Krzysztof Gomółka Barcikowska Joanna, Bastrzyk Urszula, Czmuda Izabela, Denysiuk Joanna, Dobrowolska Katarzyna, Droo Tomasz, Dul Edyta, Dyszewska Aneta, Dyszewska Sylwia, Dziaczkowska Anna, Dziubek Agnieszka, Gajewska Małgorzata, Gęba Przemysław, Gogułka Arkadiusz, Golik Sylwia, Gołębiowska Agnieszka, Grzeszczuk Adrian, Jaroszewski Kamil, Kargol Nina, Kijas Ewa, Kocot Marta, Langiewicz Ewa, Lechowska Magdalena, Lipczak Anna, Lipczak Michał, Łukowska Monika, Maciążek Marta, Młynarczyk Wojciech, Moniakowski Łukasz, Mroczek Iwona, Poliszuk Renata, Pomian Sławomir, Pyda Marek, Rutkowska Kamila, Sobieraj Dominika, Stopa Karol, Suszko Sylwia, Szelest Monika, Szymaoska Jolanta, Śledź Agnieszka, Ślepaczuk Magdalena, Taczała Marta, Tur Anna, Ulman Sylwia, Wałecki Bogdan, Warzechowski Piotr, Wnuk Izabella, Wójcik Edyta, Wójcik Monika, Wójcik Krzysztof, Ziemba Emilia, Żelechowska Beata, Żukowski Maciej 2002 Wychowawcy: Sławomir Braniewski, Bogusława Kozina, Janina Chrzaniuk Adamiec Anna, Arasimowicz Michał, Archimowicz Wioletta, Bancarz Ewa, Barbuzinska Katarzyna, Bedlinski Marcin, Bocheoska maja, Bochyoski Mariusz, Borek Monika, Borys Diana, Braniewski Robert, Cywko Dorota, Czapski Artur, Czmuda Justyna, Darnia Justyna, Drozd Karol, Duda Ewa, Dudek Jolanta, Dziadek Jowita, Gajewski Adam, Gałka Krzysztof, Gołębiowski Łukasz, Grzesiuk Marcin, Grzeszkiewicz Małgorzata, Grzywna Andrzej, Hołub Andrzej, Hołub Piotr, Iwaniuk Stefan, Jędruszak Agnieszka, Jedruszak Andrzej, Jop Grzegorz, Kozdra Magdalena, Kupracz Artur, Kurant Agnieszka, Kuras Arletta, Kwacz Magdalena, Langiewicz Ewelina, Langiewicz Paweł, Lekan Kamil, Leszczyoska Lidia, Łaska Grzegorz, Marcinek Aneta, Mazurek Barbara, Mroczek Roman, Mularczyk Dorota, Nadolski Jacek, Okoo Monika, Oleszczuk Michał, Pękała Krzysztof, Podsiadły Grzegorz, Pogrebniak Paweł, Przybylski Rafał, Pszczoła Agnieszka, Rajca Magdalena, Sapuła Bogumił, Serwin Dorota, Skoczylas Łukasz, Sławioska Małgorzata, Szczepaniak Katarzyna, Śledź Tomasz, Tomczak Jolanta, 160 Warchalewska Katarzyna, Wdowiak Barbara, Wojtal Anna, Wrona Zofia, Zagrodnik Aneta, Zygmuntowicz Sylwia, Żelechowska Wioleta, Żuk Anna, Zonik Jowita 2003 Wychowawcy: Maria Stopa, Wojciech Iwaniuk, Krzysztof Gomółka Baokowski Leszek, Barcikowska Anna, Bodzak Aneta, Borowiec Monika, Budner Marta, Charanicz Marta, Czarnecka Monika, Czarnecki Marcin, Czerniak Agnieszka, Dul Aneta, Dziewulski Maciej, Filipczuk Arleta, Głażewski Paweł, Gołębiowska Sabina, Gołębiowski Kamil, Górska Teresa, Grudzioska Dominika, Gruszka Katarzyna, Iwaniuk Mariusz, Kania Anna, Kargol Hubert, Kasprzak Magdalena, Kata Urszula, Knot Magdalena, Kociuba Grzegorz, Kocot Marcin, Koperska Małgorzata, Kościarz Marcin, Kowalczyk Kamil, Kowalska Magdalena, Krupka Kamil, Krystjaoczuk Katarzyna, Kuśmierowicz Piotr, Lechowska Barbara, Lekan Joanna, Lekan Marzena, Lipczak Paweł, Łukaszuk Tomasz, Maksymiuk Rafał, Manaj Izabela, Matwiej Paweł, Mazur Monika, Mazurkiewicz Łukasz, Modrzyoski Radosław, Mołdoch Iwona, Mróz Marta, Muzyka Kinga, Niewęgłowski Grzegorz, Niewęgłowski Marcin, Niewiadomska Aneta, Patyra Barbara, Pawłowski Kamil, Pągowska Magdalena, Pękała Urszula, Piela Urszula, Podkaoska Marta, Praniuk Arkadiusz, Praniuk Marlena, Rajca Marzena, Rodzeo Magdalena, Rutkowska Eliza, Sawicka Anna, Skoczylas Szymon, Sliwka Agnieszka, Słaby Wojciech, Spadło Maciej, Szelest Magdalena, Szulc Wioletta, Szysz Karol, Śmigielska Ewa, Świeca Anna, Wawer Mariusz, Wolak Aleksandra, Zagrodnik Monika, Zaprzaluk Agnieszka, Zawiślak Diana, Zawiślak Grzegorz, Ziemba Arleta, Zybura Joanna, Żmuda Anna, Żuk Aneta 2004 Wychowawcy: Jacek Pawlak, Irena Hempel, Teresa Świś Andruszak Joanna, Andruszak Marcin, Bancarz Beata, Barbuzioska Magdalena, Bedlioski Łukasz, Bochyoska Monika, Budner Marlena, Buza Marta, Chojecki Andrzej, Czarnecka Joanna, Czmuda Grzegorz, Danieluk Julia, Danieluk Monika, Denis Małgorzata, Derecka Monika, Gil Monika, Gileta Przemysław, Gorazda Magdalena, Gregier Joanna, Grzesiuk Edyta, Grzeszczuk Ewelina, Hołub Andrzej, Jaworska Katarzyna, Jędruszak Mariola, Jop Jan, Jóźwiak Edyta, Kaproo Monika, Karwat Grzegorz, Kocot Joanna, Kolasa Anna, Kondraciuk Łukasz, Kosiba Marta, Krukowska Karolina, Kuczyoska Magdalena, Kurda Katarzyna, Lechowski Łukasz, Łukaszuk Beata, Łukaszuk Katarzyna, Madejek Krystyna, Małysz Katarzyna, Marciniak Jadwiga, Marcyniuk Andrzej, Niewiadomska Ewelina, Nitendel Dorota, Okoo Łukasz, Oleszczuk Kamila, Palestrant Adam, Pilszak Monika, Prus Magdalena, Przerwa Magdalena, Radko Iwona, Rycak Magdalena, Słaby Grzegorz, Sowioska Magdalena, Stachurski Kamil, Stepczuk Monika, Stopa Joanna, Struszewski Robert, Suszek Monika, Szczepaoska Mariola, Szulc Michał, Śledź Radosław, Śliwioska Ewelina, Tarnowska Joanna, Tomaszewski Konrad, Tomczak Aneta, Wałecka Iwona, Wawruszak Kamil, Wiśniewska Monika, Wojtan Hubert, Wolaoska Małgorzata, Wójcik Daniel, Wójcik Łukasz, Wysoczyoska Agnieszka, Zalewska Katarzyna, Ziemba Łukasz, Żukowska Irena 161 2005 Wychowawcy: Sławomir Braniewski, Bogusława Kozina Adamiec Monika, Barbuzioska Kamila, Bartoszewska Monika, Bedlioski Grzegorz, Borys Karolina, Brzezioski Łukasz, Cyfra Sylwia, Domaoski Michał, Duda Małgorzata, Dudek Tomasz, Dudzicz Monika, Filipczuk Katarzyna, Flora Katarzyna, Grudzioska Katarzyna, Hunek Emilia, Karpiuk Rafał, Kister Andrzej, Kita Agnieszka, Kita Sebastian, Kotlarz Emilia, Kozłowska Sylwia, Krasoo Agnieszka, Kurzelowski Marek, Krzysiak Paweł, Kupracz Anna, Kurdziel Sylwia, Langiewicz Łukasz, Lipczak Tomasz, Łukaszuk Agnieszka, Łukaszuk Jarosław, Matusiak Izabela, Mielniczuk Piotr, Mikuła Damian, Mroczek Grzegorz, Muszyoska Magdalena, Osoba Przemysłąw, Poliszuk Łukasz, Praniuk Marta, Przybylska Ewelina, Rabiak Artur, Rokita Łukasz, Rudzik Michał, Słaby Katarzyna, Sowa Anna, Staszczak Wanda, Szadura Magdalena, Śliwka Sabina, Tomaszewska Ewelina, Usidus Krzysztof, Wawruszak Estera, Wdowicz Kamil, Wiczuk Zbigniew, Wnuk Agnieszka, Woźniak Edyta, Wójcik Jan, Wójcik Monika, Wójcik Sylwia, Żukowski Stanisław 2006 Wychowawcy: Mirosław Wojtowicz, Wojciech Iwaniuk, Krzysztof Gomółka Banaszek Monika, Bartoszewski Przemysłąw, Borys Sylwia, Brodowska Renata, Bronecka Sylwia, Bronisz Konrad, Buza Monika, Chachaj Paweł, Chojecka Anna, Chojecka Monika, Cyfra Paweł, Czmuda Elwira, Derecki Dariusz, Droo Rafał, Duda Maria, Dworak Mariola, Dworak Paweł, Dyczko Sławomir, Gęba Eunika, Grądkowska Weronika, Gregier Justyna, Gruszka Natalia, Jarzębska Beata, Jasielski Hubert, Kaliszewska Aneta, Karwat Klaudia, Karwat Łukasz, Kiełbasa Agnieszka, Komorowska Karolina, Kozioł Agnieszka, Krukowska Kamila, Kurzelowski Paweł, Krzysiak Rafał, Łabędź Aneta, Markowski Kamil, Matwiejewska Ewa, Mazurek Artur, Miszczuk Malwina, Młynarczyk Dagmara, Młynarczyk Inez, Molenda Radosław, Nowakowski Robert, Partyka Wioletta, Pasieczna Agnieszka, Pasieczny Krzysztof, Pel Katarzyna, Pędzisz Daniel, Pitucha Marek, Pogrebniak Ilona, Pyda Beata, Roczon Anna, Rudzik Sebastian, Sadowski Kamil, Selwa Katarzyna, Skoczylas Maryla, Socha Kamila, Sowa Marta, Stepczuk Joanna, Stepczuk Michał, Stępniak Kamil, Stopa Jacek, Styś Anna, Szajc Agata, Szponar Łukasz, Taczała Elżbieta, Wielgus Kamila, Wojtal Grzegorz, Wolak Barbara, Woźniak Joanna, Zawrotniak Rafał, Żelizko Grzegorz, Żybura Rafał 2007 Wychowawcy: Jacek Pawlak, Daniel Śliwioski Bancarz Agata, Bargiel Kamil, Bedlinski Dariusz, Białasz Magdalena, Czarnecka Ewelina, Czmuda Przemysław, Denis Marek, Denisiuk Tomasz, Drozd Ewelina, Dziechciarz Wojciech, Dziewulska Katarzyna, Gęba Estera, Gil Arkadiusz, Gruszka Małgorzata, Grzesiuk Łukasz, Jasielska Daria, Karpiuk Jakub, Karwat Karol, Komorowski Janusz, Lipczak Alicja, Łukaszuk Marlena, Maik Krzysztof, Maksymiuk Ewelina, Małyska Mateusz, Marciniak Agnieszka, Marczuk Agata, Michalak Kamil, Muszyoski Piotr, Niemczuk Agnieszka, Oraczewska Jolanta, 162 Pawłowski Konrad, Pietrzyk Rafał, Poliszuk Natalia, Rodzeo Natalia, Rudzik Ewelina, Rudzik Rafał, Siemczuk Justyna, Siemczuk Rafał, Siwioska Małgorzata, Socha Justyna, Stefaoczyk Małgorzata, Szajc Monika, Szulc Andrzej, Szulc Katarzyna, Tatarska Zuzanna, Taczała Katarzyna, Watrak Malwina, Wawruszak Anna, Wolak Justyna, Woźniak Iwona, Woźnica Justyna, Wójcik Ewelina 2008 Wychowawcy: Maria Stopa, Bogusława Kozina, Jolanta Ślepaczuk Banach Klaudia, Barbuzioska Małgorzata, Braniewski Łukasz, Chmiel Dariusz, Cywko Dorota, Czuprynki Tomasz, Daniel Izabela, Danieluk Adam, Dudek Kamil, Dul Monika, Gil Anna, Gregier Grzegorz, Gruszka Jakub, Gruszka Michał, Grzesiuk Kamila, Humieniuk Katarzyna, Jakubczak Michał, Jóźwiak Sylwia, Karpiuk Sławomir, Karwat Karol, Kister Ewelina, Kłak Mariola, Koc Katarzyna, Kocot Grzegorz, Kolęda Anna, Kopiuk Patrycja, Kowalczyk Sylwia, Kozdroo Karolina, Kozłowski Damian, Krukowska Karolina, Langiewicz Magdalena, Langiewicz Patryk, Maik Sylwia, Major Karolina, Marciniak Anna, Mazurek Emilia, Mgłowska Dorota, Mielniczuk Arletta, Muszyoska Anna, Nowak Agnieszka, Osoba Damian, Oziemczuk Beata, Pastuszak Piotr, Pędzisz Natalia, Pleskot Michał, Przerwa Katarzyna, Przybylska Agata, Przychodzka Wioleta, Rębisz Arkadiusz, Sadowska Sylwia, Sawicka Monika, Skoczylas Agnieszka, Sławioska Natalia, Sowa Magdalena, Stacharska Adrianna, Styś Katarzyna, Szawrooski Łukasz, Szelest Wojciech, Szpakowska Barbara, Świeca Łukasz, Troczyoska Angelika, Wdowicz Paweł, Wierzbicka Aneta, Wilgocki Damian, Wojtal Elżbieta, Wójcik Malwina, Wójcik Szczepan, Wrona Jolanta, Zioła Anna, Żak Adam, Żelechowski Konrad, Żelizko Paweł 2009 Wychowawcy: Agnieszka Grzesiuk, Wojciech Iwaniuk Bargiel Karolina, Braniewski Damian, Bargiel Artur, Czarnecki Andrzej, Dobrowolski Maciej, Duda Mateusz, Dworak Katarzyna, Dziechciarz Agnieszka, Gołębiowska Magdalena, Gołębiowska Marta, Goś Katarzyna, Grądkowska Edyta, Hołub Beata, Kotowicz Natalia, Kurzelowska Barbara, Lesioski Adrian, Lipczak Bartłomiej, Łykawka Karolina, Misztal Joanna, Misztal Kamil, Okoo Magdalena, Okoo Michał, Okoo Paweł, Osypowicz Wioletta, Pasztelan Jakub, Patrzałek Anna, Pawlak Konrad, Pel Joanna, Piróg Mateusz, Porębska Mariola, Pszczoła Sylwia, Pyda Krzysztof, Rodzeo Katarzyna, Romanowski Emil, Rzucidło Marcin, Stefaoczuk Agnieszka, Stepczuk Elwira, Stepczuk Rafał, Storc Krzysztof, Syroka Sylwia, Szawrooski Mateusz, Świeca Magdalena, Taczała Małgorzata, Watrak Marlena, Wnuk Mateusz, Wolak Krzysztof, Wójtowicz Magdalena, Zając Patryk, Żuk Karolina, Żybura Katarzyna 163 ANEKS NR 2. W Y K AZ N A U CZ Y CI E L I ABCD Abramek Marian (1955-1960), Banaszuk Monika, Bałanda Urszula (1978-1979), Bałasz Aleksander (1951-1953), Bartosz Tadeusz (1968-1969), Bartyś Krystyna (1951-1952), Bąk Witold (1988-1990), Bielecka Urszula (1991-1992), Błaszczuk Stanisław (1970-1975), Błaszczuk Teresa (1970-1977), Boguszewska Renata (1997-2010), Boguszewski Ireneusz (19872009), Braniewski Feliks (1957-1993), Braniewski Sławomir (1995-2010), Branewski Piotr (2006-2007), Buczacki Leonid (1993-2002), Cebrzyoski Jan, Chrzaniuk Janina (1991-2010), Chwedoruk Czesława (1948-1949), Chwedoruk Marcin (1948-1949), Cichowicz Jerzy (19941996), Czarnecki Mariusz (1999-2005), Demianiuk Tadeusz (1976-1993), Dereszewska Wiesława (1969-1971), Drozd Maria (1986-87; 1990-1991), Dudek Ilona (1997-2010), Dwornicka Zofia (1971-1972), Dworucha Lucjan(1995-1998), Dziewulska Anna (1996-1997), Dziewulski Ryszard (1968-1970; 1981-1982), FGHIJ Farian Małgorzata(1985-1991), Franecka Karolina (1948-1973), Fraś Piotr (1948-1949), Gołębiowska Anna (1998-1999), Gołębiowski Tadeusz (1957-1969), Gomółka Krzysztof (1988-2010), Goźdź Joanna (2000-2001), Góralska Janina (1948-1954), Górnikiewicz Tadeusz (1963-1965), Gracz Urszula (1982-1986), Gromek Czesław (1972-1979), Grójecka Mieczysława (1993-1994), Grylak Sławomir (2002-2010), Grzesiuk Agnieszka (2002-2010), Grzybowska Renata (1997-1998), Hasiec Janina (1972-1978), Hasiec Władysław (19721978), Hempel Irena (1968-2005), Herbut Gerda (1999-2001), Hopaluk Grzegorz (19961997), Iwan Barbara (1981-1984), Iwanicki Jan (1968-1971), Iwaniuk Wojciech (1994-1995; 1997-2010), Jachowska-Muzyka Władysława (1950-1958), Janczarek Jan (1969-1985), Janiak Paweł (1998-2005), Jastrzębska Stefania (1993-1994), Jędruszak Aleksander (19491950), Jędruszak Jolanta (2001-2010) K Kalecioska Maria (1948-1949), Kardela Elżbieta, Karwacki Michał, Kasperek Aleksandra (1962-1970), Kicioska Danuta(Tyburek) (1952-1993), Kijko Teresa (1971-1972), Kluczyk Tadeusz (1971-1976), Kluczyk Teresa (1971-1992), Kociubioska Zofia (1948-1949), Kołodziej Teresa (1962-1963), Konopko Teresa, Korszeo Kazimiera (1989-1990), Kowalczuk Aniela (1963-1964), Kowalska Genowefa (1961-1966), Kowalski Edward (1961-1966), Kozak Bronisław, Kozina Bogusława (1991-2010), Kral Zbigniew (1948-1949), Krasnodębski Jerzy (1978-1985), Kropp Jolanta (1965-1969), Krupka Halina (1998-2001), Kruszyoska Helena (1967-1968), Kurda Maciej, Kusiak Danuta (1958-1959) 164 LMN Laskowski Jan (1952-1959), Lewczuk Genowefa (1948-1954), Łaźniczka Wincenty (19521959), Łopuszyoski Stanisław (1955-1962), Łuczyoska Danuta (1974-1990), Łuczyoski Jan (1971-1975), Łusiak Helena, Magdziarz Maria (1968-1969), Malczewski Tomasz (19921996), Małecka Henryka (Bartoszek) (1963-1985), Markowicz Apolonia (1952-1954), Martynek Małgorzata (1980-1981), Mazur Marek (1976-2005), Mikołajewicz Anna (1998-2001), Misiura Eulalia (1977-1991), Miterka Elżbieta (2006-2009), Młynarczyk Franciszka (19642002), Młynarczyk Jan (1949-1954), Młynarczyk-Łuczkiewicz Aldona (1989-1997), Mojski Marek (1977-1985), Nadolny Franciszek (1968-1969), Niechaj Katarzyna (1975-1980), Niedźwiedź Katarzyna (2001-2006) OPR Oleszczuk Arkadiusz (2004-2006), Owadowicz Jerzy (1949-1950), Ożga Stanisława (19681973), Ożóg Janina (1965-1959), Pankowska Anna (1955-1957), Parulska Janina (19891991), Pawlus Janina (1948-1950), Pawlus Michalina (1948-1949), Pawlak Jacek (19982010), Perzyoska Barbara (1995-1997), Piasecka Anna (1994-1995), Piędzia Józef, Pikuła, Plewko Wiesława, Podgórska Jolanta (2007-2009), Podgórski Maciej (2009-2010), Podlipna Maria, Poliszuk Ryszard (1974-1978), Porębska Helena (1948-1949), Prażnowska Kamila (2003-2006), Prażnowski Wiesław (1991-2010), Rogala Zuzanna (1952-1954), Roszkowska Helena (1948-1949), Rudzki Jan (1967-1969), Rura Elżbieta (2003-2005), Ryl Edmund (19501951), Rymut Danuta (1966-1973), Rymut Eugeniusz (1966-1972) SŚ Sienicka Beata (1986-1988), Skiba Elżbieta (1963-1964), Skorupa Irena (1950-1951), Skowrooska Jadwiga (1950-1959), Smyk Edward (1964-1965), Socha Anna (internat), Socha Anna (1965-1967), Soja Aniela (1949-1962), Sopotnicki Zbigniew, Stachurski Edmund (19811984), Starko-Golonka Małgorzata (1990-2010), Stopa Maria (1995-2010), Strąkowska Maria (1948-1949), Strąkowski Jan (1950-1985), Strąkowski Kazimierz (1948-1949), Surdyk Irena (1966-2002), Szczepanek Alina (1990-1994), Szczepaoska Marta (2008-2009), Szpila Michał (1951-1957), Szymaoska Krystyna (1969-1970), Szymaoska Stefania (1969-1970), Szyndlar Anna (1965-1969), Świś Teresa (1998-2007), Ślepaczuk Jolanta (2005-2010), Śliwioski Daniel (2000-2010) TUWZ Tarasiuk Stanisław (1954-1955), Targosioski Zdzisław Aleksander (1949-1950), Tłustiak Maria (1993-1994), Toborowicz Beata (1993-1994), Turosioska Helena (1953-1954), Turosioski Jerzy (1953-1954), Urban Bogumiła (1981-1989), Usiak Helena, Walczak Maria (1950-1954), Wawryniuk Irena (2000-2002), Wawrzyszko Józef (1963-1966), Wawrzyszko Maria (19631966), Wicioski Julian (1949-1972), Wierzchoś Maria (1991-1992), Wiśniewski Marian (1959-1964), Włodarczyk-Grosiak Jadwiga (1965-1969), Wojczuk Alina (1955-1966), Wojewódzka-Rogowska Barbara (1968-1970), Wojtiuk Edward (1968-1970), Wójcik Halina (1948165 1949), Wójcik Marian, Wójtowicz Mirosław (1998-2010), Wróblewski Dariusz (2007-2008), Wytrzyszczewski Zdzisław (1975-1981), Zaoko Danuta (1948-1949), Zawiślak Czesława, Zen Mieczysława (1948-1949), Zygan Weronika- biblioteka, (1965-1970), Zymant Eugeniusz KSIĘŻA Ks. Bartecki Jacek (1999-2002), Ks. Borzęcki Henryk (1990-1991), ks. Gąciarz Witold (20022003), ks. Kolasa Grzegorz (1995-1997), Ks. Kowalski Cezary (2007-2009), Ks. Kwiatosz Marek (2003-2005), ks. Łysko Mirosław (1991-1994), ks. Szcześniak Krzysztof (1997-1999), ks. Szozda Stanisław (1994-1995), ks. Tylus Piotr (1993-1995), ks. Wąsik Michał (1948-1962), ks. Wierzchoo Paweł (2009-2010), ks. Winiarski Andrzej (2005-2007) 166 W Y K AZ S K RÓ T Ó W AK – Armia Krajowa AWS – Akcja Wyborcza „Solidarnośd” GS – Gminna Spółdzielnia ECDL – Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych Fel.-med. – felczer medycyny LOK – Liga Obrony Kraju LZS – Ludowy Zespół Sportowy MNSWiT - Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki MO – milicja obywatelska NRD – Niemiecka Republika Demokratyczna Lek.-med. – lekarz medycyny LO – Liceum Ogólnokształcące LZ – Liceum Zawodowe MOiW – Ministerstwo Oświaty i Wychowania ODN – Oddział Doskonalenia Nauczycieli OSP – Ochotnicza Straż Pożarna RP – rada pedagogiczna RPU - rzecznik praw ucznia SN – Studium Nauczycielskie TPD - Towarzystwo Przyjaciół Dzieci UWP – Uniwersytet Wiedzy Powszechnej WSO – Wewnątrz Szkolny System Oceniania ZHP – Związek Harcerstwa Polskiego ZMW – Związek Młodzieży Wiejskiej ZSR - Zasadnicze Liceum Rolnicze 167 Spis treści PRZEDMOWA................................................................................................................5 1. Historia Szkoły ....................................................................................................7 Początki szkoły. Lata1948-1959 ............................................................................................ 7 Lata 1960-69 ....................................................................................................................... 12 LATA 1970-79 ...................................................................................................................... 19 Lata 1980-89 ....................................................................................................................... 28 Lata 1990-99 ....................................................................................................................... 35 LATA 2000 -2009 ................................................................................................................. 41 2. Kadra Pedagogiczna .........................................................................................49 Dyrektorzy ........................................................................................................................... 49 Biogramy nauczycieli ........................................................................................................... 52 Personel administracyjno-obsługowy.................................................................................. 59 Personel medyczny i Opieka psychologiczna ....................................................................... 59 3. Organizacje szkolne ..........................................................................................60 Samorząd szkolny – samorząd uczniowski .......................................................................... 60 Związek Harcerstwa Polskiego ............................................................................................ 63 Związek Młodzieży Polskiej ................................................................................................. 64 Liga Obrony Kraju ................................................................................................................ 64 Szkolne koło PCK.................................................................................................................. 64 Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (TPPR) .............................................................. 66 Szkolne Koło PTTK................................................................................................................ 66 Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych (PTSM) ..................................................... 66 Szkolne Koło Sportowe ........................................................................................................ 66 Szkolne Koło Odbudowy Stolicy (SFOS) ............................................................................... 67 Komitet Rodzicielski, Rada Rodziców .................................................................................. 67 4. Osiągnięcia i sukcesy dydaktyczno-wychowawcze ..........................................69 „Typowanie” na studia wyższe ............................................................................................ 73 Złote tarcze i świadectwa z wyróżnieniem .......................................................................... 73 Świadectwo z wyróżnieniem ............................................................................................... 74 Stypendium Prezesa Rady Ministrów .................................................................................. 76 5. Tradycje i symbole ............................................................................................77 Patron.................................................................................................................................. 77 168 Sztandar szkoły .................................................................................................................... 80 Tablica pamiątkowa ............................................................................................................ 81 Hymn szkolny ...................................................................................................................... 81 Nauczanie religii .................................................................................................................. 82 6. Działalnośd kulturalno-oświatowa ................................................................... 85 Biblioteka szkolna................................................................................................................ 85 Internat ............................................................................................................................... 88 Wiejska Izba Pamięci ........................................................................................................... 89 Chór szkolny i zespół muzyczny ........................................................................................... 90 Młodzieżowe zespoły instrumentalno-wokalne .................................................................. 91 Seanse filmowe ................................................................................................................... 91 Szkolne zabawy taneczne .................................................................................................... 92 Studniówki ........................................................................................................................... 92 Antologia poezji szkolnej ..................................................................................................... 93 Gazetka szkolna Sfinks ........................................................................................................ 95 7. Podstawy materialne działalności dydaktyczno-wychowawczej ..................... 96 Warunki lokalowe ............................................................................................................... 96 „Stara szkoła” ...................................................................................................................... 96 Nowy budynek szkoły .......................................................................................................... 96 Sala gimnastyczna ............................................................................................................... 97 Nowy budynek internatu ..................................................................................................... 98 Stary budynek internatu ...................................................................................................... 98 Sprzęt i pomoce dydaktyczne .............................................................................................. 98 8. PODSUMOWANIE........................................................................................... 100 Aneks nr 1. Wykaz absolwentów ....................................................................................... 146 Aneks nr 2. Wykaz Nauczycieli .......................................................................................... 164 Wykaz skrótów .................................................................................................................. 167 169
