eS w dokumentach strategicznych na przykładzie Miasta Dąbrowa

© Arkadiusz Biały
eS w dokumentach strategicznych
na przykładzie Miasta Dąbrowa Górnicza
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej – projekt1
Zgodnie z założeniami projektu dokumentu pt.: Krajowy Program Rozwoju Ekonomii
Społecznej (KPRES), do 2020 roku ekonomia społeczna ma stać się ważnym czynnikiem
wzrostu zatrudnienia, spójności społecznej oraz rozwoju kapitału społecznego zarówno
w wymiarze lokalnym, jak i regionalnym. Ekonomia społeczna w nowej perspektywie
programowej uznawana jest za jeden z istotnych elementów działań w zakresie walki z
ubóstwem i marginalizacją społeczną.
SEKTOR EKONOMII SPOŁECZNEJ (KPRES, S. 13)
I. PODMIOTY O CHARAKTERZE INTEGRACYJNYM:
- zakłady aktywności zawodowej (ZAZ)
- warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)
- centra integracji społecznej (CIS)
- klub integracji społecznej (KIS)
II. PODMIOTY O CHARAKTERZE POŻYTKU PUBLICZNEGO:
- NGO prowadzące odpłatną działalność pożytku publicznego
- NGO prowadzące nieodpłatną działalność pożytku publicznego
III. PODMIOTY O CHARAKTERZE RYNKOWYM – TRZY GRUPY:
1) podmioty pożytku publicznego prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski
wspierają realizację celów statutowych
2) spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie
3) pozostałe spółdzielnie o charakterze konsumenckim i wzajemnościowym
Część z tych podmiotów, należąca do dwóch pierwszych podgrup, będzie mogła
uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego
Przykładowo w KPRES jest wzmianka-założenie, że do 2020 roku w każdej gminie ma
funkcjonować klub integracji społecznej (KIS): planowane są m.in. „zmiany w przepisach
dotyczących zatrudnienia socjalnego, umożliwiające: finansowanie działań klubów
integracji społecznej tak, aby funkcjonowały one w każdej gminie” (s. 49-50). Przy czym
zgodnie projektem Programu KIS-y zaliczane są do sektora eS, nie mniej jednak są to tzw.
„podmioty o charakterze integracyjnym”. Ich zadaniem jest umożliwienie reintegracji
społecznej i zawodowej osób zagrożonych marginalizacją społeczną. Nie są to więc
przedsiębiorstwa społeczne w rozumieniu Programu, ale mogą przygotowywać swoich
podopiecznych do prowadzenia lub pracy w przedsiębiorstwie społecznym (zob. powyższy
schemat).
Wpisując eS do dokumentów planistycznych warto więc zwrócić uwagę na definicję
 ekonomii społecznej,
1
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej. Projekt, Warszawa, czerwiec 2012.
1|Strona
© Arkadiusz Biały
 przedsiębiorstwa społecznego, czy
 przedsiębiorczości społecznej
są to terminy, które nie powinny być ze sobą utożsamiane. Pojęcie ekonomii społecznej jest
szersze zakresowo aniżeli takie terminy, jak przedsiębiorstwo społeczne, czy
przedsiębiorczość społeczna. Przykładowo podmioty gospodarcze realizujące tzw. społeczną
odpowiedzialność biznesu (CSR), czy organizacje pozarządowe realizujące działania, w
których pojawiają się drobne elementy przedsiębiorczości, jak i NGO, które prowadzą
działalność nieodpłatną pożytku publicznego zaliczają się do podmiotów ekonomii społecznej
(zob. poniższy schemat oraz KSRES, s. 10-13).
Wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi sektorami
w obrębie świadczonych usług
Autorstwo: S. Kelly, A. Juros
A zatem bezpieczniejszą formułą zapisu w dokumentach planistycznych będzie np.:
 „wspieranie (rozwoju) ekonomii społecznej”
 „upowszechnianie idei ekonomii społecznej jako jednego z instrumentów rozwoju
i rozwiązywania problemów społecznych w gminie/mieście”
Należy jednak podkreślić, iż ogólne zapisy dotyczące wsparcia eS są niewystarczające.
Pojawia się bowiem pytanie, w jaki sposób zmierzyć owo „wsparcie”. Potrzebne są konkretne
wskaźniki-mierniki, za pomocą których można ocenić postępy realizacji zadania związanego
ze wsparciem eS na lokalnym terenie.
Lubelski Pakt na Rzecz Ekonomii Społecznej
Warto też w jakimś stopniu odnieść się do Porozumienia Inicjującego Lubelski Pakt na Rzecz
Ekonomii Społecznej, wówczas będzie można wpisać w dokumencie strategicznym, że
2|Strona
© Arkadiusz Biały
przyjęte założenia mające na celu upowszechnianie eS i wspieranie lokalnych PES są zgodne
z celami Paktu, który zakłada m.in.:
 „Promowanie idei ekonomii społecznej wśród mieszkańców i mieszkanek
Lubelszczyzny, w tym przedstawicieli i przedstawicielek instytucji publicznych,
sektora prywatnego, organizacji pozarządowych oraz podmiotów ekonomii społecznej
 Podjęcie działań na rzecz poprawy przepływu informacji oraz współpracy
zainteresowanych podmiotów i instytucji w obszarze ekonomii społecznej
 Wypracowywanie
ram
instytucjonalnych
i
prawnych
umożliwiających
funkcjonowanie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej, w tym promocja tzw.
klauzul społecznych w zamówieniach publicznych
 Budowanie klimatu współpracy różnorodnych partnerów publicznych, prywatnych i
społecznych na rzecz zawiązywania partnerstw i koalicji, których celem będzie
tworzenie innowacyjnych rozwiązań dostosowanych do realnych potrzeb lokalnych
społeczności”
Strategia Rozwoju Miasta Dąbrowa Górnicza 2020
Cytaty:
1.2. WIZJA PRZYSZŁOŚCI MIASTA
[…]
PRIORYTET II:
Bazując na tradycyjnej wartości jaką jest wrażliwość społeczna mieszkańców miasta
oraz dążąc do osiągnięcia stanu spójności społecznej oraz trwałości rozwoju miasta,
zwracać będziemy szczególną uwagę na:
 wspieranie wszelkich form przedsiębiorczości społecznej oraz
 tworzenie społeczeństwa obywatelskiego,
realizując misję przekształcenia Dąbrowy Górniczej w miasto, w którym egzystują
współpracujące ze sobą wspólnoty lokalne, wykazujące wysoki poziom spójności
społecznej, ekonomicznej i terytorialnej.
[s. 8-9]
INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH
Podstawą społecznego rozwoju Dąbrowy Górniczej będzie wrażliwość społeczna
ukształtowana na obszarze miasta w długim okresie czasu. Dualizm postaw społecznych
wynikający z podziału miasta na dzielnice miejskie i dzielnice zielone będzie podstawowym
wyzwaniem strategicznym dla aktywności podmiotów władzy publicznej podejmowanej
celem zachowania unitarności miasta. Dla utrwalenia spójności społecznej dzielnic
zurbanizowanych zajmujących 23% powierzchni miasta i koncentrujących 77% jego
ludności, władza publiczna, obok polityki socjalnej, podejmie wysiłek na rzecz rozwoju
instytucji demokracji lokalnej sprzyjających społecznej asymilacji ludności osiadłej w mieście
w industrialnym okresie jego rozwoju. Instytucje demokracji oraz organizacje pozarządowe
działające w dzielnicach zielonych otrzymywać będą wsparcie finansowe, w tym
inwestycyjne, dla utrzymania i rozbudowy infrastruktury społecznej służącej integracji
wspólnot lokalnych.
3|Strona
© Arkadiusz Biały
Forum Organizacji Pozarządowych będzie trwałą instytucją obywatelską
współpracującą z instytucjami sektora publicznego i sektora biznesowego na rzecz
kształtowania partnerstw rozwoju lokalnego. Lokalne inicjatywy rozwojowe będą w dalszym
ciągu szeroko konsultowane ze wspólnotami lokalnymi i ich instytucjami. Zakres działalności
będących podstawą aktywności organizacji pozarządowych zostanie rozszerzony w wyniku
kampanii promujących aktywność obywatelską. Kampanie te będą skierowane zwłaszcza do
ludzi młodych. Instytucje sektora publicznego będą promowały rozwój społeczeństwa
informacyjnego traktowany jako czynnik sprzyjający wzrostowi mobilności mieszkańców
miasta. Stworzone zostaną dogodne warunki dla inwestycji w dziedzinie szerokopasmowego
przekazu informacji.
Proces wykluczenia społecznego zostanie zahamowany dzięki rozwijaniu
instrumentów polityki społecznej, w tym instrumentów przeciwdziałania przestrzennej
koncentracji mieszkań socjalnych i powstawaniu dzielnic biedy. Aktywność samorządu
terytorialnego, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, zostanie skupiona na
wspieraniu procesu zawiązywania spółdzielni socjalnych traktowanych jako forma
aktywizacji zawodowej ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Władze samorządowe uruchomią kampanie promocyjne ukazujące dobre praktyki
krajów Unii Europejskiej w dziedzinie rozwijania różnych form przedsiębiorczości
społecznej.
[s. 19]
III. REKOMENDACJE STRATEGICZNE
3.1. CELE STRATEGICZNE
[…]
PRIORYTET 2:
„INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH”
MISJA
PRZEKSZTAŁCENIE DĄBROWY GÓRNICZEJ W MIASTO
WSPÓŁPRACUJĄCYH ZE SOBĄ WSPÓLNOT LOKALNYCH,
WYKAZUJĄCE SIĘ WYSOKIM POZIOMEM SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ,
EKONOMICZNEJ I TERYTORIALNEJ
CELE STRATEGICZNE
DĄBROWA GÓRNICZA
CEL21
MIASTEM WSPIERAJĄCYM SAMOORGANIZOWANIE SIĘ
MIESZKAŃCÓW NA RZECZ WSPÓŁRZĄDZENIA
DĄBROWA GÓRNICZA
MIASTEM SILNIE ROZBUDOWANEJ INFRASTRUKTURY
CEL22
INFORMATYCZNEJ STWARZAJĄCEJ MIESZKAŃCOM WARUNKI
UCZESTNICTWA W GLOBALNYM SPOŁECZEŃSTWIE
INFORMACYJNYM
[s. 73-74, 76]
4|Strona
© Arkadiusz Biały
3.2. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA
PRIORYTET 2:
„INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH”
CEL STRATEGICZNY 2.1:
DĄBROWA GÓRNICZA
MIASTEM WSPIERAJĄCYM SAMOORGANIZOWANIE SIĘ MIESZKAŃCÓW NA RZECZ WSPÓŁRZĄDZENIA
KIERUNKI W OPCJI REAKTYWNEJ
K2.1.1 Promowanie wiedzy o społeczeństwie obywatelskim, ekonomii społecznej oraz znaczeniu i funkcjonowaniu trzeciego sektora
K2.1.2 Wspieranie aktywności obywatelskiej na rzecz profesjonalizacji działań trzeciego sektora
K2.1.3 Umacnianie organizacji pozarządowych w roli pracodawcy i kreatora podmiotów działających w sektorze ekonomii społecznej
KIERUNKI W OPCJI PROAKTYWNEJ
K2.1.4 Tworzenie warunków dla rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
K2.1.5 Animacja partnerstwa międzysektorowego (sektor: publiczny, biznesowy i obywatelski)
K2.1.6 Wpisanie miasta w międzynarodową sieć współpracy organizacji pozarządowych
[s. 85]
5|Strona
© Arkadiusz Biały
PRZEDSIĘWZIĘCIA STRATEGICZNE
W DZIEDZINIE PRIORYTETOWEJ:
„INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH”
CEL
2.1
CEL
2.2
Organizacja Dąbrowskiego Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu
(Centrum Społeczeństwa Obywatelskiego)
Utworzenie Dąbrowskiego Forum Organizacji Pozarządowych
Stworzenie Inkubatora NGO, Centrum Wolontariatu i Centrum Szkoleniowego
NGO w ramach Dąbrowskiego Centrum Organizacji Pozarządowych i
Wolontariatu
Powołanie spółdzielni socjalnych
Organizacja szkoleń dla NGO w zakresie generowania miejsc pracy w trzecim
sektorze i jego profesjonalizacji
Wypracowanie mechanizmów wspierania pracodawców tworzących miejsca pracy
dla niepełnosprawnych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym
Włączenie organizacji pozarządowych w rozwój świetlic środowiskowych i
klubów osiedlowych
Rozbudowa instytucji i procedur konsultacji społecznych wokół przedsięwzięć
rozwojowych
Nawiązanie ścisłej współpracy z NGO w krajach Unii Europejskiej, a w
szczególności ze stowarzyszeniami polskimi
Budowa bezprzewodowej miejskiej sieci komputerowej
Budowa publicznych punktów dostępu do Internetu
Organizacja lokalnego ośrodka szkoleń informatycznych oraz utworzenie biura
koordynującego rozwój społeczeństwa informacyjnego w Dąbrowie Górniczej
Projekt „Miasto na platformie e-learningowej”
Rozbudowa Internetowego portalu miejskiego www.dabrowa-gornicza.pl jako
centrum informacji miejskiej oraz e-usług
Wdrożenie karty e-usług publicznych
Projekt „e-demokracja”
Budowa telecentrum biznesowego
[s. 101
6|Strona
© Arkadiusz Biały
WSKAŹNIKI EWALUACJI W DZIEDZINIE PRIORYTETOWEJ:
„INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH”
TYP WSKAŹNIKA
REALIZACJI CELÓW
CELE
STRATEGICZNE
DĄBROWA GÓRNICZA
MIASTEM WSPIERAJĄCYM
SAMOORGANIZOWANIE SIĘ
MIESZKAŃCÓW NA RZECZ
WSPÓŁRZĄDZENIA
-
DĄBROWA GÓRNICZA
MIASTEM SILNIE
ROZBUDOWANEJ
INFRASTRUKTURY
INFORMATYCZNEJ
STWARZAJĄCEJ
MIESZKAŃCOM WARUNKI
UCZESTNICTWA W
GLOBALNYM
SPOŁECZEŃSTWIE
INFORMACYJNYM
-
Liczba organizacji pozarządowych w mieście wg
REGON, wpisanych do BAZY NGO
Liczba organizacji zrzeszonych w Dąbrowskim
Forum Organizacji Pozarządowych
Ilość projektów realizowanych przez organizacje
pozarządowe
Ilość partnerstw: Urząd Miejski – NGO.
Ilość miejsc pracy w spółdzielniach społecznych
Ilość gospodarstw domowych użytkujących
Internet
Ilość zatrudnionych z wykształceniem
informatycznym
Ilość miejsc dostępu do Internetu w obiektach i
przestrzeniach publicznych
[s. 110]
7|Strona
© Arkadiusz Biały
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych
Dąbrowy Górniczej na lata 2011-2015
1.2. Strategiczne kierunki rozwoju Dąbrowy Górniczej
Niniejszy dokument jest kompatybilny z dokumentami strategicznymi różnych
poziomów, zarówno kompleksową Strategią Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020,
dokumentami wojewódzkimi, narodowymi oraz europejskimi.
Strategia Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020 w swoich zapisach wyodrębnia
najważniejsze kierunki rozwoju, zebrane w pięć podstawowych priorytetów:
I. Przebudowa bazy ekonomicznej z dominacją sektora wysokiej techniki i usług.
II. Tworzenie spójności przestrzeni miejskiej, w której to egzystują współpracujące ze
sobą wspólnoty lokalne, wykazujące wysoki poziom spójności społecznej,
ekonomicznej i terytorialnej.
III. Przekształcanie Dąbrowy Górniczej w miasto oferujące wysoką jakość życia w
środowisku zamieszkania.
IV. Dążenie do stworzenia w Dąbrowie Górniczej dogodnych warunków do korzystania z
różnorodnych form spędzania czasu wolnego.
V. Rozwój wielopłaszczyznowej komunikacji z obszarami sąsiadującymi z Dąbrową
Górniczą oraz przestrzeni regionalnej, krajowej i międzynarodowej.
W wyżej wymienionych priorytetach zasygnalizowane zostały przestrzenie, które
wymagają pogłębienia niniejszym dokumentem strategicznym. Należą do nich między innymi
wymienione, jako części składowe poszczególnych elementów priorytetowych:
· społeczeństwo obywatelskie;
· przedsiębiorczość społeczna;
· mieszkalnictwo;
· bezpieczeństwo;
· zdrowie i opieka społeczna.
Strategia Miasta zakłada, iż proces wykluczenia społecznego zostanie zahamowany dzięki
rozwijaniu instrumentów polityki społecznej, w tym instrumentów przeciwdziałania
przestrzennej koncentracji mieszkań socjalnych i powstawaniu dzielnic biedy. Aktywność
samorządu terytorialnego, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, zostanie skupiona
na wspieraniu procesu zawiązywania spółdzielni socjalnych, traktowanych, jako forma
aktywizacji zawodowej ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym.
[…]
1.3. Zgodność Strategii z innymi dokumentami strategicznymi wyższego rzędu
[…]
1.3.4. Zgodność ze Strategią Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 20062020
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Dąbrowy Górniczej na lata 2011-2015 jest
zgodna z zapisami Strategii Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 2006-2020.
Priorytety niniejszej Strategii są spójne z priorytetami Strategii Wojewódzkiej:
· wspieranie rodzin;
· rozwój ekonomii społecznej;
· tworzenie warunków dla aktywizacji osób starszych;
· wspieranie działań na rzecz integracji systemu pomocy społecznej.
Efektywne wdrażanie działań zaplanowanych w niniejszej Strategii przyczyni się również do
skutecznego wypełniania celów ww. Strategii Wojewódzkiej.
8|Strona
© Arkadiusz Biały
[s. 5-7]
2. Charakterystyka Dąbrowy Górniczej
[…]
2.2. Charakterystyka demograficzna i społeczności lokalne
[…]
2.2.1. Funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej
[…]
To, co wyróżnia Dąbrowę Górniczą na tle innych jednostek samorządu terytorialnego to
wypracowane, funkcjonujące od trzech lat narzędzia wsparcia rozwoju sektora
obywatelskiego i przedsiębiorczości społecznej. W tym pierwszym przypadku opierają się
one o funkcjonujące w ramach Urzędu Miejskiego – Biuro Organizacji Pozarządowych, które
na podstawie „Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej w
latach 2008-2013. Partnerstwo: Wspólnie dla Miasta” realizuje politykę budowania dialogu
społecznego oraz kreowania rozwoju trzeciego sektora. W mieście funkcjonuje Rada
Działalności Pożytku Publicznego Miasta Dąbrowa Górnicza, która monitoruje realizację
wspomnianego Programu Wieloletniego, Rocznych Programów Współpracy oraz system
dotacyjny. Na terenie miasta działa również Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości,
którego zadaniem jest wspieranie merytoryczne i infrastrukturalne zarówno podmiotów
powstających, jak i działających oraz propagowanie i kreowanie nowych rozwiązań
dotyczących podmiotów przedsiębiorczości społecznej. Na wyróżnienie zasługuje również
Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych (DFOP), zrzeszające 49 podmiotów i
odgrywające rolę projektodawcy funkcjonującego obecnie systemu współpracy. Prowadzone
w ramach DFOP działania świadczą o budowie nowej jakości kapitału społecznego opartego
o współpracujące z sobą organizacje pozarządowe i podmioty ekonomii społecznej.
[s. 12]
2.4. Trendy gospodarczo – społeczne
[W tabeli przedstawiającej analizę SWOT społeczno-gospodarczej sytuacji w Dąbrowie
Górniczej wskazano jako jedno z:]
Mocnych stron:
· rozwinięta współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz funkcjonujące narzędzia
wspierania rozwoju przedsiębiorczości społecznej.
Słabych stron:
· słaby potencjał NGO działających w obszarze problemów społecznych.
· trudności w identyfikowaniu osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i związane
z tym problemy w kreowaniu podmiotów ekonomii społecznej odpowiadających
potrzebom osób wykluczonych społecznie.
Szanse:
· przyjęcie długofalowej polityki w obszarze rozwoju sektora obywatelskiego oraz
przedsiębiorczości społecznej.
[s. 13-14]
9|Strona
© Arkadiusz Biały
3.2.6. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
[…]
W ramach pomocy osobom niepełnosprawnym Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i
Powiatowy Urząd Pracy realizuje zadania wynikające w głównej mierze z ustawy o
rehabilitacji zawodowej i społecznej i integracji osób niepełnosprawnych. Zadania te
finansowane są ze środków PFRON.
Finansowanie to obejmuje poniższe zadania:
· finansowanie wydatków na instrumenty lub usługi rynku określone w ustawie o
promocji w odniesieniu do osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako
poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu (dot. Powiatowego Urzędu Pracy).
· przyznawanie osobom niepełnosprawnym środków na rozpoczęcie działalności
gospodarczej, rolniczej albo wniesienia wkładu do spółdzielni socjalnej (zadanie
realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy).
· dokonanie zwrotów kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej
(zadanie realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy).
· dokonanie zwrotu kosztu wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej oraz składek na
ubezpieczenie społeczne od tego wynagrodzenia (realizowane przez Powiatowy Urząd
Pracy).
· finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób
niepełnosprawnych (zadanie realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy).
· dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach
rehabilitacyjnych.
· dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych.
· dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i
środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych
przepisów. dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu
się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych.
· dofinansowania kosztów tworzenia i działania Warsztatu Terapii Zajęciowej.
[s. 54-55]
6. ANEKS – PROJEKTY DO STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH DĄBROWY GÓRNICZEJ na lata 2011-2015
W zakres niniejszego aneksu wchodzi zbiór priorytetowych działań, będących
wynikiem diagnozy systemu pomocy społecznej. Stanowią one uzupełnienie funkcjonujących
już elementów polityki społecznej Dąbrowy Górniczej.
Należy zwrócić uwagę, że zadania obecnie prowadzone przez jednostki organizacyjne
Dąbrowy Górniczej są zgodne z kierunkiem rozwoju miasta i kontynuacja ich jest zasadna.
Zaliczyć należy do nich wszelkie programy finansowane ze środków Unii Europejskiej i
innych, realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.
Należą do nich:
· […]
· Sieć Inkubatorów Społecznej Przedsiębiorczości – Inkubator Społecznej
Przedsiębiorczości w Dąbrowie Górniczej. Projekt finansowany i realizowany ze
środków Unii Europejskiej w ramach partnerskiego projektu Urzędów Miejskich w
Dąbrowie Górniczej, Gliwicach, Tychach, Jastrzębiu Zdroju, Katowicach i Żorach.
Pozwala organizacjom na korzystanie z bezpłatnej pomocy doradców ds. ekonomii
10 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
społecznej, księgowości, prawa, marketingu czy pozyskiwania funduszy na bieżącą
działalność. W każdym z 6 Inkubatorów prowadzone są także działania promujące
aktywność w sektorze przedsiębiorczości społecznej.
[s. 70]
5. REKOMENDACJE STRATEGICZNE
Cel generalny:
Tworzenie instytucjonalnych i organizacyjnych warunków sprzyjających rozwojowi kapitału
ludzkiego oraz ograniczeniu wykluczenia społecznego.
Cele strategiczne wynikające z powyższego założenia prezentowanej Strategii, zawierają się
w czterech zasadniczych punktach:
CS1. Zintegrowanie systemu polityki społecznej.
CS2. Stworzenie warunków mieszkaniowo - bytowych zaspokajających aktualne
deficyty.
CS3. Tworzenie warunków do promowania aktywności społecznej.
CS4. Promowanie zatrudnienia i przedsiębiorczości.
Z prezentowanych powyżej celów strategicznych wynikają przyporządkowane im cele
szczegółowe:
CS1. Zintegrowanie systemu polityki społecznej.
CS.1.1 Bieżące monitorowanie potrzeb w zakresie zasobów pomocy społecznej w mieście,
CS.1.2 Tworzenie korzystnych warunków do rozwoju sieci placówek opieki nad małym
dzieckiem,
CS.1.3 Spójny system opieki instytucjonalnej i quasi - instytucjonalnej nad małym
dzieckiem,
CS.1.4 Likwidacja barier architektonicznych i komunikacyjnych, skierowana na wsparcie
starzejącej się populacji miejskiej,
CS.1.5 Wzbogacenie oferty ułatwiającej funkcjonowanie społeczne dla ludzi starszych, w
szczególności kluby seniora,
CS.1.6 Stały monitoring aktualnej sytuacji uzależnienia w mieście, poprzez zbieranie
informacji od współpracujących instytucji,
CS.1.7 Monitoring efektywności prowadzonych w mieście działań na rzecz osób
uzależnionych,
CS.1.8 Kreowanie planów rozwojowych i potrzeb na rzecz osób uzależnionych w
Dąbrowie Górniczej,
CS.1.9 Organizowanie programów i akcji profilaktycznych,
CS.1.10 Organizacja działalności streetworkerów w zakresie profilaktyki uzależnień,
szczególnie narkomanii oraz problematyki prostytucji,
CS.1.11 Stałe zwiększanie efektywności systemu wykrywania oraz kompleksowych
działań terapeutycznych w materii przemocy domowej,
CS.1.12 Stworzenie całodobowej informacji o istniejących możliwościach pomocy
osobom w sytuacji kryzysowej – uruchomienie Miejskiego Telefonu Zaufania,
CS.1.13 Opracowanie programu wychodzenia z bezdomności, działań prewencyjnych na
rzecz osób zagrożonych bezdomnością, szczególnie w grupie osób młodych i kobiet oraz
wieloletnich programów skierowanych dla organizacji pozarządowych i innych
podmiotów, zajmujących się problemami osób bezdomnych,
CS.1.14 Rozbudowa bazy noclegowej dla osób bezdomnych,
11 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
CS.1.15 Tworzenie sieci monitorującej środowisko osób niepełnosprawnych pod kątem
ilości i jakości tej grupy osób,
CS.1.16 Tworzenie spójnej bazy obsługi osób niepełnosprawnych, przystosowanej do ich
potrzeb oraz efektywnej logistycznie,
CS.1.17 Utrzymanie i rozwój sieci placówek opieki pół - instytucjonalnej (Dzienne Domy
Pomocy),
CS.1.18 Promowanie rodzicielstwa zastępczego, w tym rozwój rodzin zastępczych
zawodowych,
CS.1.19 Promowanie rodzin wielodzietnych w przestrzeni kulturalno-sportowej,
CS.1.20 Promowanie trwałości więzi rodzinnych, pokoleniowości i szacunku dla osób
starszych, w szczególności długoletniego pożycia małżeńskiego i 100-ych urodzin, jako
podkreślenie znaczenia opiekuńczej i wychowawczej funkcji rodziny,
CS.1.21 Zwiększenie liczby miejsc w żłobkach jak i placówkach przedszkolnych,
CS.1.22 Tworzenie w mieście systemu mieszkań chronionych dla osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym,
CS.1.23 Prowadzenie świetlic z programem profilaktycznym dla dzieci i młodzieży,
CS.1.24 Podejmowanie działań na rzecz dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie
między innymi poprzez uruchomienie świetlicy z programem socjoterapeutycznym,
CS.1.25 Wspieranie rozwoju usług aktywnej integracji poprzez ekonomię społeczną,
CS.1.26 Wspieranie rozwoju usług użyteczności publicznej poprzez ekonomię społeczną.
CS 2. Stworzenie warunków mieszkaniowo - bytowych zaspokajających aktualne
deficyty.
CS.2.1 Tworzenie odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym mieszkań socjalnych,
komunalnych rozproszonych w różnych dzielnicach,
CS.2.2 Stały monitoring sytuacji osób z zadłużeniem grożącym eksmisją i realizacje
programów zapobiegawczych w tym zakresie.
CS 3. Tworzenie warunków do promowania aktywności społecznej.
CS.3.1 Rozwój środowisk lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego poprzez analizy
kapitałów oraz kreowanie i wspieranie liderów,
CS.3.2 Tworzenie instytucji wsparcia działań samopomocowych społeczności lokalnych,
CS.3.3 Wspieranie lokalnej samoorganizacji i aktywności obywatelskiej,
CS.3.4 Wspieranie partycypacyjnych modeli badania potrzeb społecznych i planowania
lokalnego,
CS.3.5 Konstruowanie procedur służących podpisywaniu umów wieloletnich na realizacje
zadań przez organizacje pozarządowe i inne,
CS.3.6 Tworzenie kompleksowych programów rozwoju poszczególnych dzielnic (PAL).
CS 4. Promowanie zatrudnienia i przedsiębiorczości.
CS.4.1 Prowadzenie bieżącej oraz stałej analizy rynku pracy i bezrobocia,
CS.4.2 Tworzenie programów reintegracji osób pozostających na długotrwałym
bezrobociu,
CS.4.3 Tworzenie programów doskonalenia kwalifikacji pracowniczych i dostosowania
ich do wymogów rynku pracy,
CS.4.4 Tworzenie programów zapobiegania zagrożeniom wykluczenia z rynku pracy osób
o niskich kwalifikacjach,
CS.4.5 Promowanie pracodawców tworzących miejsca pracy dla osób bezrobotnych
będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy,
CS.4.6 Tworzenie programów wspierania samozatrudnienia kobiet oraz osób 50+,
12 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
CS.4.7 Promowanie podmiotów ekonomii społecznej jako alternatywnych w stosunku
do tradycyjnych miejsc pracy,
CS.4.8 Tworzenie programów wspierających zatrudnienie w PES,
CS.4.9 Promowanie ekonomii społecznej jako elementu strategii lokalnych dotyczących
zatrudnienia, integracji społecznej, kapitału społecznego.”
[s. 67-69 uzupełnione na podstawie aktualizacji strategii]
Program Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego
w Dąbrowie Górniczej 2008–2013
W Programie Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej 2008–2013 nie
ma bezpośrednich zapisów dotyczących ekonomii społecznej poza tym, że w analizie SWOT
dostrzega się szansę m.in. w:
„Pojawieniu się środków zewnętrznych unijnych i krajowych na realizację programów i
projektów, których celem jest: rozwój społeczeństwa obywatelskiego i ekonomii społecznej”.
[s. 24]
O eS pośrednio wspominają następujące zapisy:
V. ZASADY WSPÓŁPRACY ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ W DĄBROWIE
GÓRNICZEJ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI DZIAŁAJĄCYMI NA
TERENIE MIASTA
4.1 PRIORYTETY WSPÓŁPRACY
Na podstawie diagnozy aktualnej sytuacji w zakresie współpracy administracji samorządowej
w Dąbrowie Górniczej z organizacjami pozarządowymi i szeroko rozumianym sektorem
obywatelskim (III sektorem), w odniesieniu do obowiązków ustawowych, priorytetów, celów
strategicznych i kierunków działań zawartych w „Strategii Rozwoju Miasta: Dąbrowa
Górnicza 2020”, dokumentach UE, krajowych i regionalnych oraz informacji uzyskanych na
warsztatach konsultacyjnych w ramach Partnerstwa: „Wspólnie dla Miasta” przyjmuje się
następujące priorytety:
Priorytet 1
Wspieranie działań na rzecz rozwoju aktywności obywatelskiej i samoorganizacji
społeczności w mieście.
Priorytet 2
Zbliżenie do warunków w UE, w zakresie współpracy samorządu z III sektorem i warunków
działania organizacji poprzez korzystanie z przykładów dobrych praktyk dotyczących
procedur oraz prawa lokalnego stanowionego przez samorząd.
Priorytet 3
Stworzenie mechanizmów wpierających rozwój podmiotów trzeciego sektora oraz kreowanie
partnerstwa dla realizacji zadań własnych gminy, a w szczególności działań innowacyjnych.
13 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
4.2 CEL GŁÓWNY
Doprowadzenie do zaangażowania mieszkańców Dąbrowy Górniczej w rozwój swojej
wspólnoty lokalnej poprzez stworzenie odpowiedniego środowiska (otoczenia) dla
aktywności obywatelskiej i rozwoju III sektora (organizacji pozarządowych).
4.3 CELE STRATEGICZNE I DZIAŁANIA
Biorąc pod uwagę priorytety współpracy określone przez organizacje pozarządowe i
administrację samorządową w Dąbrowie Górniczej, za cele strategiczne przyjmuje się:
1. Włączenie mieszkańców poprzez organizacje pozarządowe do realizacji polityki
rozwoju miasta Dąbrowa Górnicza.
2. Podnoszenie standardów współpracy Urzędu Miejskiego i organizacji pozarządowych,
w aspekcie realizacji zasad: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa,
efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.
3. Rozwój potencjału organizacji pozarządowych w mieście
[s. 26]
Program współpracy Gminy Dąbrowa Górnicza z organizacjami
pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi
działalność pożytku publicznego na rok 2012
WSTĘP
„Program współpracy Gminy Dąbrowa Górnicza z organizacjami pozarządowymi oraz
innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2012” to
dokument, który ma służyć zwiększaniu kapitału społecznego naszej wspólnoty, rozwojowi
społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów ekonomii społecznej, a także co najistotniejsze
rozwojowi demokracji lokalnej poprzez pogłębianie zasady subsydiarności i partycypacji.
[…]
Odnosi się on do „Programu rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej
na lata 2008 – 2013, Partnerstwo: „WSPÓLNIE DLA MIASTA”, w którym określono
kierunki i zasady niefinansowych form współpracy.
[…]
„Program współpracy Gminy Dąbrowa Górnicza z organizacjami
pozarządowymi i podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok
2012” stanowi element polityki społeczno-finansowej miasta i realizuje zapisy:
 Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej w latach
2008 -2013, Partnerstwo: „WSPÓLNIE DLA MIASTA”,
 Strategii Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020,
[…]
I. Cel Główny
Jednym z pięciu głównych priorytetów Miasta zapisanych w Strategii Rozwoju Miasta
Dąbrowa Górnicza 2020 jest priorytet 2: Integracja Wspólnot Lokalnych. Cel strategiczny
14 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
tego priorytetu odnosi się do zbudowania w Dąbrowie Górniczej systemu wspierania
samoorganizacji się obywateli na rzecz współrządzenia m.in. poprzez:
 promowanie wiedzy o społeczeństwie obywatelskim, ekonomii społecznej oraz
znaczeniu i funkcjonowaniu trzeciego sektora (K2.1.1),
 wspieranie aktywności obywatelskiej na rzecz profesjonalizacji działań trzeciego
sektora (K2.1.2),
 umacnianie organizacji pozarządowych w roli pracodawcy i kreatora podmiotów
działających w sektorze ekonomii społecznej (K2.1.2),
 tworzenie warunków dla rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
(K2.1.4),
 animacja partnerstwa międzysektorowego /sektor: publiczny, biznesowy i
obywatelski/(K2.1.5),
 wpisanie miasta w międzynarodową sieć współpracy organizacji pozarządowych
(K2.1.6).
Dla realizacji tych celów Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych wspólnie z
przedstawicielami Prezydenta Miasta przygotowali: „Program Rozwoju Społeczeństwa
Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej w latach 2008-2013” opierający się o Partnerstwo
publiczno–społeczne: „WSPÓLNIE DLA MIASTA”. Cel główny tego wieloletniego
programu to: Doprowadzenie do zaangażowania mieszkańców Dąbrowy Górniczej w
rozwój swojej wspólnoty lokalnej poprzez stworzenie odpowiedniego środowiska
(otoczenia) dla aktywności obywatelskiej i rozwoju III sektora (organizacji
pozarządowych).
Na podstawie tych dwóch dokumentów uznano, iż CELEM GŁÓWNYM
niniejszego Programu współpracy, obejmującego swoim okresem obowiązywania 2012 rok,
jest:
Rozwój Społeczeństwa obywatelskiego poprzez wzmocnienie potencjału organizacji
pozarządowych, sektora ekonomii społecznej oraz społecznego zaangażowania
mieszkańców w rozwój wspólnoty lokalnej.
II. Cele szczegółowe
Realizacja tak postawionego celu głównego Programu współpracy wymaga
dookreślenia poprzez cele szczegółowe, które w sposób naturalny będą się dzieliły na dwie
grupy:
C1. Rozwój systemu współpracy, opartego o Partnerstwo publiczno - społeczne „WSPÓLNIE
DLA MIASTA”, a w szczególności dalsze budowanie systemu wsparcia merytorycznego i
infrastrukturalnego dla rozwoju organizacji pozarządowych, ekonomii społecznej i
społeczeństwa obywatelskiego.
[…]
III. Zakres przedmiotowy
[…]
W ramach Celu C1 odrębną grupę stanowią działania wspierające merytorycznie i
infrastrukturalnie organizacje pozarządowe, podmioty ekonomii społecznej czy mieszkańców
Dąbrowy Górniczej zainteresowanych funkcjonowaniem w obszarze trzeciego sektora i
aktywności społecznej. Działania te są realizowane przez Inkubator Społecznej
Przedsiębiorczości prowadzony przez Biuro Organizacji Pozarządowych. To w tej grupie
znajdują się tak ważne inicjatywy, jak: szkolenia; doradztwo merytoryczne; użyczanie
15 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
pomieszczeń; promocja trzeciego sektora, wolontariatu i ekonomii społecznej; edukacja
obywatelska; współpraca przy realizacji wspólnych inicjatyw i animacja partnerstw
międzysektorowych. Obydwie grupy działań w ramach Celu C1 dzięki Partnerstwu:
„WSPÓLNIE DLA MIASTA” są i będą współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w
ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz w miarę możliwości z innych
pozagminnych środków.
[…]
VI. Formy współpracy.
1. Dla realizacji Celu C1 w roku 2012 będą obowiązywały następujące formy współpracy:
A. Współdziałanie w zakresie tworzenia strategii rozwoju, aktów prawa normatywnego i
innych programów dotyczących wspólnoty lokalnej mających na celu dążenie do
wypracowania wspólnych płaszczyzn aktywności oraz funkcjonowania podmiotów ekonomii
społecznej, a w szczególności konsultowanie ich z Radą Działalności Pożytku Publicznego
Miasta Dąbrowa Górnicza.
[…]
D. Propagowanie działalności trzeciego sektora, wolontariatu i ekonomii społecznej m.in.
poprzez:
 pomoc w zamieszczaniu informacji i ogłoszeń dot. ich bieżącej działalności w prasie
lokalnej, miesięczniku „Przegląd Dąbrowski” oraz stronie internetowej miasta
www.idabrowa.pl,
 prowadzenie Portalu Organizacji Pozarządowych www.ngo.dabrowa-gornicza.pl, a w
jego ramach Internetowej Bazy NGO, tzw. Mapy Aktywności Obywatelskiej,
 drukowanie materiałów informacyjnych dotyczących funkcjonowania dąbrowskiego
trzeciego sektora i ekonomii społecznej,
 współorganizacje Festiwalu Organizacji Pozarządowych.
[…]
L. Prowadzenie Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości, a w jego ramach świadczenie
następujących bezpłatnych usług:
 działalność szkoleniowo-warsztatowa oraz bieżące doradztwo na rzecz podniesienia
sprawności funkcjonowania sektora pozarządowego, podmiotów ekonomii społecznej,
wolontariatu i zwiększenia aktywności mieszkańców,
 specjalistyczne doradztwo w zakresie księgowości, prawa i marketingu,
 współpraca w pozyskiwaniu środków z poza budżetu miasta i kreowanie w tym celu
Partnerstw międzysektorowych oraz wdrażanie narzędzi ekonomii społecznej,
 udostępnianie literatury, komputera wraz z Internetem i innych urządzeń biurowych
niezbędnych dla funkcjonowania NGO, a będących w zasobach Inkubatora,
 udostępnianie miejsca (sal) i zaplecza biurowego potrzebnego do realizacji projektów
na rzecz społeczności miasta.
[…]
16 | S t r o n a
© Arkadiusz Biały
IX. Sposób realizacji Programu
Głównym realizatorem Programu w imieniu Prezydenta Miasta jest Biuro Organizacji
Pozarządowych Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej (BOP), które w naturalny sposób
pełni rolę biura pierwszego kontaktu dla przedstawicieli organizacji pozarządowych, ale także
zainteresowanych petentów i urzędników tematyką współpracy i funkcjonowania trzeciego
sektora oraz ekonomii społecznej. Specyfika form współpracy określonych w Programie
wymaga jednak dookreślenia kolejnych podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację:
[…]
X. Sposób oceny realizacji Programu
[…]
Dla czytelnej oceny realizacji poszczególnych celów szczegółowych przyjęto wskaźniki dla
każdej z poszczególnych form współpracy.
[…]
21. Ilość szkoleń, warsztatów, seminariów, konferencji /Cel 1.forma współpracy L/.
22. Ilość uczestników szkoleń, warsztatów, seminariów, konferencji /Cel 1.forma współpracy
L/.
23. Ilość osób, które skorzystały z doradztwa /Cel 1.forma współpracy L/.
24. Ilość osób, które skorzystały z jakiegokolwiek wsparcia Inkubatora Społecznej
Przedsiębiorczości /Cel 1.forma współpracy L/.
17 | S t r o n a