doc7-8-latki
download 
Reklamacja Transkrypt
7-8-latki
Mysliciele ’ Darwina 7-8 lat -1Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Drodzy Myśliciele Darwina! Jak się macie? Ja jestem w fantastycznej okolicy, Namaqualand w Afryce Południowej, w otoczeniu mnóstwa niesamowitych roślin. Wiosną można tu zobaczyć zachwycający dywan kolorów, kiedy otwierają się na raz wszystkie stokrotki i inne przepiękne kwiaty – to niesamowity widok, który naprawdę poprawia samopoczucie! Podczas pobytu tutaj widziałam też inne miejscowe rośliny, takie jak aloes kokerboom, z którego Buszmeni wykonują specjalne kołczany na strzały. Aż trudno uwierzyć, ile ciężkiej pracy wymaga taka wyprawa badawcza, ale dzięki pięknym krajobrazom czuję, że było warto. Właśnie zbieram nasiona rośliny używanej w tych okolicach jako lek. Dowiedziałam się o niej od jednego z moich południowoafrykańskich współpracowników. Myślę, że naprawdę ekscytująco byłoby wyhodować ją po powrocie do Wielkiej Brytanii, gdzie naukowcy z Kew mogliby ją zbadać i przekonać się, czy da się ją wykorzystać do stworzenia nowego leku. Muszę pamiętać, żeby zanotować informacje o tym, w jaki sposób roślina ta żyje w naturalnym środowisku, tak by naukowcy i ogrodnicy nie mieli problemu z jej wyhodowaniem w Kew. Naprawdę pomogłoby mi, gdybyście wzięli pod lupę wszystkie warunki, o których trzeba pamiętać, kiedy hoduje się rośliny. Im więcej głów do pracy, tym więcej dobrych pomysłów. Wielkie dzięki! Carly jestem tutaj! -2Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Odniesienia do programu nauczania Odniesienia do programu nauczania • Ludzie wykorzystują rośliny, np. jako żywność lub leki • Gromadzenie danych w różnych kontekstach, by przetestować hipotezę lub prognozę postawioną na podstawie wiedzy naukowej • Dział: Interakcje istot żywych z ich środowiskiem (rozpoznaj i nazwij rośliny często spotykane w miejscowym środowisku) Umiejętności myślenia i kompetencje osobiste: • Zarządzanie informacjami (Wszystkie zadania) • Myślenie, rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji (Wszystkie zadania) Szkoła podstawowa – Świat wokół nas: • Dział 1: Współzależności: Zależności między istotami żywymi w przyrodzie (Wszystkie zadania) • Dział 1: Współzależność ludzi i środowiska (Ćwiczenie 1.) • Dział 1: Współzależności: Zależności między ludźmi, roślinami, zwierzętami i miejscami (Wszystkie zadania) • Dział 3: Miejsce: Wpływ miejsca na życie roślinne i zwierzęce (Wszystkie zadania) • Dział 3: Miejsce: W jaki sposób organizmy żywe zależne są od swojego środowiska i przystosowują się do niego (Ćwiczenie 2.) • Dział 3: Miejsce: Cechy środowiska naturalnego i porównanie różnych miejsc (Ćwiczenie 3.) • Dział 3: Miejsce: Pozytywne i negatywne efekty działań ludzi na różne miejsca (Ćwiczenie 1.) Istoty żywe i procesy życiowe: Poziom B • Dział: Różnorodność i cechy charakterystyczne (przyporządkuj istoty żywe do ogólnych grup na podstawie łatwo dostrzegalnych cech) • Dział: Procesy życiowe (rozpoznaj poszczególne fazy cyklu życiowego znanych roślin, zidentyfikuj główne części roślin kwitnących, wymień najważniejsze potrzeby roślin istotne dla ich zdrowia) Umiejętności naukowe – Prowadzenie badań: Poziom B • Dział: Przygotowanie do zadań (zrozumienie, planowanie, projektowanie badań i prognozowanie) • Dział: Wykonywanie zadań (prowadzenie obserwacji i pomiarów oraz notowanie wyników) • Dział: Przegląd i podsumowanie zadań (prezentacja, ocena i zrozumienie znaczenia wniosków) Dociekania naukowe: Faza kluczowa 1 • Dział: Istota nauki (korzystanie z informacji pozyskanych z własnej pracy i z innych prostych źródeł) • Dział: Komunikacja w nauce (prezentowanie informacji naukowych na różne sposoby, za pomocą diagramów, rysunków, tabel i wykresów) • Dział: Umiejętności badawcze (zadawanie pytań o swoje przemyślenia naukowe; przedstawianie ich w formie, która pozwala na ich zbadanie; podejmowanie decyzji, co zaobserwować lub zmierzyć) Procesy życiowe i istoty żywe: Faza kluczowa 1 • Dział: Rośliny zielone jako organizmy (rośliny potrzebują światła i wody, by rosnąć; rozpoznaj i nazwij liść, kwiat, łodygę i korzeń rośliny kwitnącej) • Dział: Istoty żywe w swoim środowisku (pozyskiwanie informacji o różnych gatunkach roślin w miejscowym środowisku) -3Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Witajcie w Wielkim Tropieniu Roślin Oczekiwane efekty nauczania • Rozumie znaczenie roślin w życiu codziennym. • Potrafi rozpoznać rzetelne badanie. • Rośliny potrzebują wody, substancji odżywczych, przestrzeni i ciepła, żeby rosnąć. • Rozumie, że rośliny mogą przystosowywać się do swojego środowiska. Treści Rośliny to nadzwyczajne zasoby naturalne i wpływają na nasze życie na wiele sposobów. Wykorzystujemy je jako leki, pożywienie, schronienie, kosmetyki, opał i przyprawy. Czasem nawet inspirują nas do tworzenia dzieł sztuki i komponowania muzyki. Mają też wpływ na nasze samopoczucie. Przy zaspokajaniu naszych codziennych potrzeb jesteśmy w dużym stopniu zależni od roślin, musimy więc dbać o nie jak najlepiej. Darwin spędzał większość swojego czasu na rozważaniu problemów, stawianiu pytań, rozmyślaniu o tym, co zaobserwował w naturze oraz na wymianie myśli z innymi naukowcami. Wszystkie te czynności oferują dzieciom szereg możliwości do posłużenia się zdolnością krytycznego myślenia. „Myśliciele“ mogą dzielić się pomysłami i rozważać swoje odkrycia. Działania te pozwolą dzieciom dotrzeć do odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób wykorzystujemy rośliny w życiu codziennym, a także zbadać, co pozwala im dobrze rosnąć. -4Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Poznajcie tropicieli roślin • Przeczytajcie na głos Rozdział 4 pt. „Darwin Myśliciel“ z książki „Podążając śladami Darwina“, by przedstawić sposób pracy Darwina i stworzyć kontekst dla pracy dzieci. • Przedstaw Carly Poszukiwaczkę Roślin, odczytując pocztówkę od niej i oglądając jej klip wideo pobrany ze strony Wielkiego Tropienia Roślin pod adresem www.greatplanthunt.org (TYLKO W JĘZYKU ANGIELSKIM). • Zobaczcie, jak Carly, prawdziwa Poszukiwaczka Roślin, pracuje w terenie, obserwując i notując w ten sam sposób, którego użyją dzieci. • Materiały te można wykorzystać podczas apelu dotyczącego projektu lub do zaprezentowania projektu na zajęciach w klasie. -5Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Ćwiczenie 1.: Spacer pełen przemyśleń Ćwiczenie 1. powinno być rozłożone na dwie lekcje. 1) Załóżcie Szkicownik Darwina • Znajdźcie w segregatorze kartę ze Szkicownika Darwina. • Posłuży ona Myślicielom jako notatnik projektowy. 2) Spacer Przemyśleń • Wybierzcie się na Spacer Przemyśleń trwający ok. 30 minut, by przemyśleć, w jaki sposób rośliny poprawiają nam samopoczucie. Możecie spacerować po terenie szkoły, pobliskim parku, cmentarzu lub innym niedalekim miejscu. Może to być zarówno zadbany ogród, jak i miejsce, gdzie można znaleźć lokalne rośliny dziko rosnące (chwasty). Ogród botaniczny byłby szczególnie odpowiedni, ponieważ oferuje on zarówno rośliny ozdobne, jak i gatunki wykorzystywane jako pożywienie, meble, ubrania i do wielu innych celów. Podczas spaceru Zachęć dzieci do: • Myślenia: Poproś, by zastanowiły się, dlaczego spacer sprawia im przyjemność. Czy rośliny odgrywają rolę w ich dobrym samopoczuciu, tak jak w przypadku Carly Poszukiwaczki Roślin? • Notowania: Znajdź teren, gdzie klasa może dokonać szczegółowych obserwacji. Dzieci mogą fotografować, utrwalać swoje myśli za pomocą dyktafonu albo po prostu zapamiętać swoje doświadczenia. Wspomnienia i przemyślenia można też zanotować w Szkicowniku Darwina i uporządkować po powrocie do szkoły. Zadawania pytań: • Spytaj dzieci, co takiego jest w roślinach, co poprawia im samopoczucie • Zachęć je do rozważenia, jak wyglądałby wasz spacer, gdybyście nie napotkali żadnych roślin. • Weźcie pod uwagę kolory, kształty, formy, faktury i zapachy. • Po powrocie do szkoły sporządźcie wspólną listę sposobów, w jakie rośliny wpływają na nasze życie. Zachowajcie ją do ponownego wykorzystania w -6Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. ćwiczeniu 3. i jako materiał do zaprezentowania w większej grupie. Materiały Co jeszcze można znaleźć w segregatorze? - Szkicownik Darwina - Informacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa - Zdjęcia roślin poprawiających samopoczucie można znaleźć na stronie internetowej pod adresem www.greatplanthunt.org (TYLKO W JĘZYKU ANGIELSKIM). Co trzeba przygotować? - Szkicowniki Darwina - Aparat fotograficzny - Dyktafon (opcjonalnie) -7Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Arkusz Pracy Myśliciela Pomyśl o tym, co mówią Lily, Ash i Joseph. A więc - czy rośliny są przydatne? Jak sądzisz? Spróbuj wymyślić jak najwięcej korzyści, które czerpiemy z roślin. Kiedy skończysz, możesz pokolorować Lily, Asha and Josepha! Uwielbiam chodzić na spacery i patrzeć na wszystkie piękne rośliny. Wiecie, że rośliny są bardzo pożyteczne? To prawda, używamy ich na wiele sposobów. Moja koszulka jest z bawełny, a papier w moim Szkicowniku Darwina zrobiony jest z drewna. Na przekąskę też zjemy rośliny. Ja najbardziej lubię sałatę. -8Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Ćwiczenie 2.: Dobre życie Ćwiczenie 2. należy zrealizować podczas dwóch lekcji. 1) Dyskusja na temat zdrowia roślin Naukowcy i ogrodnicy pracujący w Kew nie mogą zapominać, w jaki sposób należy opiekować się roślinami przywiezionymi z wypraw badawczych. Podyskutujcie o czynnikach niezbędnych roślinom do wzrostu i stwórzcie ich listę. Spytaj dzieci, w jaki sposób można zbadać, czy dany czynnik jest rzeczywiście potrzebą. 2) Obserwacja zdrowia roślin Do tego zadania nauczyciel potrzebuje ośmiu egzemplarzy tego samego gatunku rośliny – na przykład pomidorów, rzodkiewek lub fasoli. Niezbędne są co najmniej dwie rośliny na każdy z poniższych warunków. Przygotowanie: Nie zapomnij podpisać roślin, by oznaczyć, w jakich warunkach przebywała każda z nich! • Rośliny 1a/1b: Rośliny kontrolne trzymane w słonecznym i ciepłym miejscu, dobrze podlewane. • Rośliny 2a/2b: Jak rośliny 1a/b, ale bez wody. • Rośliny 3a/3b: Jak rośliny 1a/b, ale trzymane w ciemnym miejscu. • Rośliny 4a/4b: Jak rośliny 1a/b, ale w dużym zatłoczeniu (patrz pomocne wskazówki). • Dyskusja: Poproś dzieci, by w parach przedyskutowały, jak mogą wyglądać rośliny trzymane w wymienionych powyżej warunkach. • Obserwacja: Zaprezentuj wszystkie doniczki z roślinami trzymanymi w różnych warunkach. Poproś dzieci, by przyjrzały się roślinom i przyporządkowały każdą z nich do odpowiedniej komórki w tabeli oznaczonej „warunki“. • Analiza: Niech dzieci sprawdzą przez obserwację, czy dowody odpowiadają ich oryginalnym przypuszczeniom i niech podzielą się wnioskami • Notatki: Dzieci powinny zanotować wyniki swoich badań w notatnikach projektowych. -9Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 3) Uczenie się z obserwacji Bazując na poprzednim zadaniu, poproś dzieci, by poprawiły listę czynników, których potrzebują rośliny, aby zdrowo rosnąć. • Stawianie hipotezy: Jeżeli wszystkie rośliny potrzebują wody, przestrzeni i światła, zachęć dzieci, by spróbowały wyjaśnić, w jaki sposób rośliny przystosowują się do życia: i) na pustyniach i w miejscach bardzo suchych oraz ii) w cieniu pod wysokimi drzewami w lasach deszczowych. • Notatki: Omówcie wnioski dzieci na forum klasy. Poproś dzieci, by w swoich Szkicownikach Darwina zanotowały spostrzeżenia na temat sposobów, w jakie rośliny przystosowują się do środowiska. 4) Adaptacja Daj dzieciom mieszankę ziół takich jak szałwia, tymianek i mięta lub przynieś na zajęcia kolekcję różnych typów roślin wykazujących przystosowania (patrz karta „Przystosowania roślin”). • Wyzwanie: Poproś dzieci, by zasugerowały odpowiednie dla nich warunki do życia. • Notatki: Poproś dzieci, by zanotowały wyniki swoich przemyśleń i przedyskutowały je w parach. Pomocne wskazówki • Na dwa tygodnie przed lekcją umieść dwie grupy sadzonek w warunkach podanych powyżej. W przypadku roślin 4a/b, w każdej doniczce posadź trzy sadzonki, by zasymulować duże zagęszczenie. Sugerowane rośliny do tego zadania to pomidory lub fasolka. Zamiast ustawiać doniczki z wyprzedzeniem, możesz ułatwić sobie zadanie i kupić sadzonki, które są duże/małe/wyrośnięte. • Wszystkie rośliny potrzebują wody, ciepła i przestrzeni, by dobrze rosnąć – jednak wiele z nich rozwinęło pomysłowe strategie umożliwiające im życie w różnych siedliskach, a nawet w ekstremalnych warunkach klimatycznych. Rośliny wodne mają elementy wspomagające utrzymywanie się na wodzie, rośliny rosnące w ubogich glebach potrafią chwytać owady (rośliny - 10 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. mięsożerne), a rośliny alpejskie są spłaszczone i niskie, aby oprzeć się ekstremalnie niskim temperaturom i silnym wiatrom. Rośliny rosnące na cienistym dnie lasów deszczowych mają następujące przystosowania: a) wspinają się po pniach wysokich drzew, by dotrzeć do światła, b) rozwijają się wysoko w koronach drzew jak niektóre storczyki, paprocie i echmea wstęgowata, c) ustawiają liście w kształt spirali, aby wychwytywać nieliczne promienie słońca przedzierające się przez gęste korony drzew, d) wykształciły duże liście, by wychwycić tyle światła, ile się da! Dzieci mogą zaproponować jedno lub więcej z tych rozwiązań. • Wiele ziół takich jak tymianek, mięta, szałwia i laur (wawrzyn) rośnie w suchym, słonecznym klimacie śródziemnomorskim. Ich liście są małe, aby powstrzymać utratę wody. Z tego samego powodu bywają też twarde i skórzaste. Niektóre mają szarawe lub białawe włoski, które odbijają światło słoneczne i pomagają spowolnić utratę wody przez liście. • Zastosowania ziół to doskonałe wprowadzenie do następnego zadania Materiały Co jeszcze można znaleźć w tej broszurze? - Przystosowania roślin Co trzeba przygotować? - Doniczki z roślinami wyhodowanymi zgodnie z instrukcjami powyżej - Arkusze papieru, na których ustawione zostaną rośliny, podpisane jako „duże zagęszczenie“, „bez wody“, „w ciemności“ i „próbka kontrolna“. Co jeszcze można znaleźć w segregatorze? - Strona ze Szkicownika Darwina Gry i zabawy Zajrzyjcie na stronę internetową Wielkiego Tropienia Roślin pod adresem www.greatplanthunt.org (TYLKO W JĘZYKU ANGIELSKIM), gdzie znajdziecie filmy, grafiki i gry dotyczące zdrowia roślin i lokalnych warunków oraz interaktywne gry. - 11 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Ćwiczenie 3.: Czynnik dobrego samopoczucia Ćwiczenie 3. należy zrealizować podczas dwóch lekcji. 1) Tworzenie listy produktów roślinnych Zachęć dzieci do dyskusji na temat zastosowań roślin i stwórzcie ich listę. Przy tworzeniu listy dzieci mogą korzystać z internetu lub innych źródeł. Wśród materiałów mogą znaleźć się opakowania po produktach żywnościowych, kosmetykach, lekarstwach i ubraniach. 2) Zbieranie produktów roślinnych Zachęć dzieci do gromadzenia w domu przedmiotów, które zawierają elementy roślin i poproś, by przyniosły je na następną lekcję. Napisz liścik do rodziców z prośbą o nadzorowanie dzieci podczas zbierania materiałów, by nie przyniosły do szkoły szkodliwych substancji. Stwórzcie z zebranych przedmiotów plakaty lub kolaże obrazujące zastosowania roślin. 3) Zastosowania roślin Zorganizuj zajęcia „pokaż i opowiedz“, podczas których dzieci wyjaśnią powiązania między daną rośliną, produktem i jego zastosowaniem – oraz w jaki sposób poprawia nam on samopoczucie. Często spotykane zastosowania roślin obejmują kosmetyki do makijażu, bawełniane ubrania, drewniane zabawki, czekoladę i maść odkażającą. • Notatki: Dzieci mogą zapisać i zilustrować listy w swoich Szkicownikach Darwina. - 12 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Materiały Co jeszcze można znaleźć w tej broszurze? - Informacje na temat zastosowań roślin oraz ilustracje Co jeszcze można znaleźć w segregatorze? - Szkicownik Darwina - Informacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa Gry i zabawy Zajrzyjcie na stronę internetową Wielkiego Tropienia Roślin pod adresem www.greatplanthunt.org (TYLKO W JĘZYKU ANGIELSKIM), gdzie znajdziecie filmy, grafiki i gry dotyczące produktów roślinnych. - 13 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Zastosowania roślin Każdego dnia ludzie wykorzystują rośliny na wiele niezwykłych sposobów. Poza uwalnianiem do atmosfery tlenu, którym oddychamy, rośliny dostarczają nam pożywienia, ubrań, schronienia, ochrony, a także pozwalają wytwarzać dużą ilość przedmiotów uprzyjemniających nam czas wolny. Rośliny jako żywność i przyprawy Pamiętajmy, że spożywamy rośliny zarówno w sposób bezpośredni, jak i pośredni. Zwierzęta hodowane na mięso, takie jak drób i ryby, również jedzą rośliny w ramach swojego łańcucha pokarmowego. • Owoce, warzywa i liście, soki owocowe • Herbata, kawa, kakao, coca-cola, czekolada, piwo i wino • Płatki śniadaniowe, ryż, mąka i produkty mączne takie jak chleb i ciastka • Margaryna i oleje roślinne • Dżemy i sosy (np. sos pomidorowy) Rośliny jako źródło włókien i tkanin • Bawełna, len, ramia, wiskoza (wykonana z celulozy z eukaliptusa lub drzew iglastych) • Sizal (sznury), konopie, juta (worki), włókna kokosowe (maty) Rośliny do pracy i zabawy • Książki i papier, wyroby z drewna • Obrazy i inne dzieła sztuki, w tym ramki, papier, płótno i niektóre farby • Gry planszowe, puzzle i rzutki (tarcze do rzutek są zwykle wykonane z włókna sizalowego) • Makijaż i produkty kosmetyczne, perfumy, mydła, produkty do kąpieli • Barwniki dekoracyjne, takie jak urzet, marzanna i henna • Kwiaty w ogrodzie i w naturalnym środowisku cieszą oczy podczas spacerów Rośliny dla zdrowia Wiele roślin stosuje się z myślą o utrzymaniu zdrowia, a także w celach leczniczych. • Do roślin nadających smak pastom do zębów należą mięta i cynamon. - 14 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. • Syropy na kaszel często zawierają lukrecję. • Kojące żele mogą zawierać rośliny takie jak aloes i oczar wirginijski. • Produkty z kwasem salicylowym. Źródłem tej substancji jest wierzba biała (Salix alba) choć pierwotnie pozyskiwano ją z wiązówki błotnej (Filipendula ulmaria), gatunku z rodziny różowatych. Stosuje się ją do produkcji aspiryny. Nie należy zachęcać dzieci do przeglądania domowej apteczki, ale mogą wyszukać informacje na temat roślin leczniczych korzystając z innych źródeł. Rodzice powinni nadzorować dzieci podczas pracy badawczej. Ciekawe propozycje roślin do zbadania to: • Digitalis (naparstnica) na dolegliwości sercowe • Catheranthus roseus (barwinek różowy) na białaczkę • Cinchona (chinowiec) na malarię - 15 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Przystosowania roślin Siedlisko Jak się przystosowały Las deszczowy: wysoka Niektóre przystosowania: wilgotność i temperatura, • Duże lub spiralnie ułożone liście do wychwytywania jak słaba gleba i naświetlenie. największej ilości światła. • Liście wielu roślin pokryte są woskową powłoką, a końcówki Rośliny: Monstera dziurawa, liści mają kształt ułatwiający spływanie nadmiaru wody. figowiec sprężysty, zanokcica • Rośliny pną się lub kiełkują w górnych gałęziach drzew, aby gniazdowa, storczyki. dosięgnąć jak najwięcej dostępnego światła. Mają też przystosowania do wychwytywania wody – liście w kształcie lejka lub korzenie powietrzne. Siedlisko Jak się przystosowały Pustynia: klimat gorący, Niektóre przystosowania: suchy lub półsuchy, • Redukcja liści do kolców lub kilku niewielkich listków. • Magazynowanie wody w grubych łodygach. • Otwieranie porów oddechowych (aparatów szparkowych) niewielka ilość dostępnej wody. jedynie w nocy. Rośliny: Kaktusy, agawa, • Maskowanie swojego wyglądu, by uniknąć zjedzenia – na jukka aloesolistna, litopsy. przykład upodabnianie się do kamieni. Siedlisko Jak się przystosowały Słabe gleby o niskiej wartości Niektóre przystosowania: odżywczej, na przykład • Chwytne lepy – owady lądujące na roślinie przyklejają się do torfowiska. lepkich włosków (rosiczka). • Dzbanki łowne – owady wpadają do głębokiego zbiornika Rośliny mięsożerne: (kapturnica, dzbaneczniki). Muchołówka, rosiczka, • Chwytanie owadów lub w nielicznych przypadkach kapturnica, dzbanecznik. większych zwierząt, takich jak żaby lub małe ssaki, za pomocą korzeni lub liści przystosowanych do pełnienia funkcji pułapki. • Pułapka zatrzaskowa, która przytrzymuje ofiarę (muchołówka). Siedlisko Jak się przystosowały Alpejskie: chłodne, krótkie Niektóre przystosowania: lato, narażenie na silne • Ciasno zwinięte lub małe liście. • Mięsiste, woskowate liście do magazynowania wody lub wiatry i intensywne światło, - 16 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. przesuszenie kiedy woda liście pokryte białymi bądź szarymi włoskami do odbijania zamarza, minimalna ilość światła. gleby. Rośliny: Skalnica, goryczka, • Niewielkie rozmiary lub płożenie się po ziemi. • Rozbudowany system korzeniowy, by dotrzeć do dostępnej rojnik. wody. Siedlisko Jak się przystosowały Śródziemnomorskie: Suche, Niektóre przystosowania: gorące lato. • Niewielkie skórzaste liście zawierające oleje powstrzymują utratę wody. Rośliny: Tymianek, • Rośliny są zwykle krzewiaste, stosunkowo niskie i zdolne do rozmaryn, oregano, szałwia, ponownego wzrostu po pożarach. lawenda. - 17 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Karta Pracy Odkrywcy Duże rośliny nie zawsze mają duże nasiona. Czy możesz pomóc Lily i Ashowi dopasować nasiona do właściwych roślin? - 18 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Przystosowania roślin Na stronie Wielkiego Tropienia Roślin (www.greatplanthunt.org) można znaleźć grafiki ukazujące przystosowania roślin i wiele więcej, w tym pełne informacje o ich przystosowaniach i środowiskach. - 19 Wielkie Tropienie Roślin zostało wydane przez Wellcome Trust’s Darwin 200 z myślą o dzieciach ze szkół podstawowych. Nad jego ideą pracowały Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew, a wykonanie projektu zostało zlecone i sfinansowane przez Wellcome Trust. Jego pierwowzór, „Podążając śladami Darwina” z 2009 r. jest własnością © Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.
