Obowiązki spadkobiercy po śmierci właściciela firmy

Obowiązki spadkobiercy po śmierci właściciela firmy
Wielu przedsiębiorców decyduje się prowadzić firmę w postaci jednoosobowej
działalności. Co jednak w przypadku śmierci takiego przedsiębiorcy? Podpowiadamy,
jakie obowiązki ciążą na osobie z rodziny, która odziedziczyła nagle po zmarłym firmę.
Jednoosobowa działalność gospodarcza nie
jest skomplikowaną formą, dlatego też stała
się tak popularna. Oczywiście z czasem
najczęściej rozrasta się zatrudniając
pracowników. Wielu zadaje sobie wówczas
pytanie czy w związku ze śmiercią
właściciela firmy wymagana jest od nich
jakakolwiek aktywność wobec urzędów,
pracowników, banków i kontrahentów. Na te
i inne pytania odpowiada Benedykt
Fiutowski, radca prawny z Kancelarii Budzowska Fiatowski i Partnerzy.
Spadkobiercy najbardziej obawiają się wizyty w Urzędzie Skarbowym. Czy sprawy
podatkowe w takim przypadku są skomplikowane?
Wbrew obawom postępowanie w sprawach podatkowych nie jest skomplikowane. Otóż
właściwy urząd skarbowy zostaje powiadomiony o śmierci podatnika prowadzącego
indywidualną działalność gospodarczą przez organy prowadzące ewidencję ludności. Nie jest
właściwe – co często jednak występuje w praktyce – składania za zmarłego jakiejkolwiek
deklaracji podatkowej (PIT, VAT). Jest to bowiem obowiązek podatnika i w wypadku jego
śmierci obowiązek ten ustaje.
A co, gdy członek rodziny posiada pełnomocnictwo? Czy ono także wygasa?
Tak, pełnomocnictwo co do zasady wygasa z chwila śmierci. Następcy prawni mają jedynie
obowiązek - jeżeli zmarły był podatnikiem podatku VAT - dokonać zawiadomienia
naczelnika urząd skarbowego o śmierci poprzez złożenie deklaracji VAT-Z, co skutkuje
wykreśleniem zmarłego z rejestru VAT.
Czy spadkobiercy powinni sporządzić remanent likwidacyjny?
Nie jest to wymagane przez prawo. Wynika to z fakty, że jest to zobowiązanie, które powstaje
po śmierci podatnika, a spadkobiercy mogą ponosić odpowiedzialności co najwyżej za
zobowiązania powstałe przed śmiercią.
Jakie kroki podejmuje w przypadku śmierci przedsiębiorcy Urząd Skarbowy?
Zadaniem urzędu skarbowego jest ustalenie we własnym zakresie wysokości zobowiązania
podatkowego powstałego do dnia śmierci lub ewentualnej nadpłaty. Urząd dokonuje ustalenia
w oparciu o dostępne informacje, i w tym zakresie może być pomocna współpraca pomiędzy
urzędem a spadkobiercami, choćby poprzez udostępnienie dokumentów z ostatniego okresu
rozliczeniowego, dla którego nie została już złożona deklaracja przez podatnika.
Załóżmy, że przedsiębiorcy posiadał zaległości podatkowe, czy obciążą one
spadkobierców?
Jeżeli spadkobierca posiadał zaległości podatkowe to właściwy urząd skarbowy wyda
nową decyzję obciążającą poszczególnych spadkobierców. W myśl przepisów ordynacji
podatkowej spadkobiercy nie muszą posiadać wiedzy na temat sytuacji podatkowej
spadkodawcy, w tym o prowadzonych postępowaniach, kontrolach, czy wydanych
decyzjach. To na urzędzie spoczywa obowiązek powiadomienia spadkobierców o sprawach
dotyczących podatnika.
Dodajmy, że jeżeli w chwili śmierci biegły terminy np. do złożenia odwołania od decyzji lub
skargi do sądu administracyjnego, to rozpoczynają one swój bieg od nowa z chwilą
powiadomienia spadkobierców ( art. 103 § 2 ordynacji podatkowej).
Jakie z kolei obowiązki wobec pracowników ma taki spadkobierca?
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy, z dniem śmierci pracodawcy wygasają umowy o pracę.
Z tego tytułu pojawiają się roszczenia byłych pracowników o zapłatę wynagrodzenia i innych
świadczeń należnych pracownikom, w tym odszkodowania z tytułu wygaśnięcia umowy o
pracę . Powyższe zobowiązania należą do długu spadkowego, a zatem spadkobiercy muszą
się liczyć z obowiązkiem ich uregulowania.
A co w przypadku, gdy spadkobierca postanowi dalej prowadzić firmę?
Oczywiście jest taka możliwość. Wówczas nie dochodzi do wygaśnięcia umów o pracę, zaś
pracownicy kontynuują pracę na dotychczasowych warunkach u nowego pracodawcy, a w
konsekwencji nie pojawia się żadne roszczenie wobec spadkobierców. Przejęcie zakładu
pracy obywa się na zasadzie określonej w art. 23 (1) K.p., czyli z zachowaniem pełnej
sukcesji praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy.
Przedsiębiorcy często posiadają umowy kredytowe, co się z nimi dzieje po śmierci
kredytobiorcy?
Śmierć przedsiębiorcy skutkuje przerwaniem realizacji umów kredytowych zawartych z
bankami, a co za tym idzie banki mają prawo żądać zwrotu środków pobranych w ramach
umów kredytowych. Wierzytelności banków wchodzą do długu spadkowego na tej samej
zasadzie co inne zobowiązania (np. wobec kontrahentów). W praktyce sytuacja banków jest
jednak lepsza, bo zwykle posiadają one zabezpieczenia udzielonych kredytów i to najczęściej
w formie hipotek. Tak więc bank, który uzyskał wpis hipoteki z tytułu udzielonego kredytu,
może wszcząć procedurę zmierzające do zaspokojenia się z nieruchomości i to bez względu
na to czyja stała się własnością po śmierci przedsiębiorcy.
Dziękuję za rozmowę.
Barbara Sielicka Bankier.pl
Źródło n a dzień 23.08.2011.
http://www.bankier.pl/wiadomosc/Obowiazki-spadkobiercy-po-smierci-wlasciciela-firmy2374354.html