sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej

Warszawa, 02 czerwca 2015 r.
DZSE-WSPE.054.17.2015.JK
Radosław Sikorski
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
odpowiadając na interpelację1 Pani Iwony Kozłowskiej, Posłanki na Sejm
Rzeczypospolitej Polskiej, w sprawie naboru do ośrodków rewalidacyjnowychowawczych
wychowanków
z
niepełnosprawnością
sprzężoną,
przedstawiam poniższe wyjaśnienia.
Ad. 1
Dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim obowiązek
rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny i obowiązek nauki
spełniają poprzez udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych,
organizowanych na podstawie orzeczeń o potrzebie zajęć rewalidacyjnowychowawczych
indywidualnych
lub
zespołowych
w
publicznych
i niepublicznych przedszkolach, szkołach oraz w ośrodkach umożliwiających
dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim,
a
także
dzieciom
i
młodzieży
z
upośledzeniem
umysłowym
z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku odbycia rocznego
przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki2.
Kształcenie specjalne dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi,
gdy jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe, organizowane
jest w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach oraz
w ww. ośrodkach na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego,
wydanego z uwagi na ww. niepełnosprawności sprzężone, w trybie zajęć
organizowanych na podstawie przepisów ustawy3.
Zatem w publicznych i niepublicznych ośrodkach, o których mowa powyżej,
organizowane są:
Nr K7INT32707.
Art. 2 pkt 5 w związku z art. 16 ust. 7 oraz art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).
3 Art. 16 ust. 8 ustawy o systemie oświaty.
1
2
1) zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze4 - dla dzieci i młodzieży
z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim;
2) kształcenie specjalne5 - dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami
sprzężonymi, gdy jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie
umysłowe.
Diagnozy
potrzeb
rozwojowych
i
edukacyjnych
oraz
możliwości
psychofizycznych ucznia niepełnosprawnego dokonują specjaliści w publicznej
poradni
psychologiczno-pedagogicznej,
w
tym
publicznej
poradni
specjalistycznej, którzy wskazując w orzeczeniu o potrzebie zajęć
rewalidacyjno-wychowawczych zalecane warunki prowadzenia zajęć lub
w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego zalecane formy kształcenia,
wspierają rodziców w wyborze ośrodka/szkoły najbardziej odpowiedniej dla ich
dziecka. Natomiast decyzję o wyborze formy i miejsca realizacji zajęć
rewalidacyjno-wychowawczych lub kształcenia specjalnego, podejmują rodzice
dziecka, którzy zgodnie z art. 48 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej mają
wyłączne prawo do decydowania o swoim dziecku, o ile prawo to nie zostanie
im ograniczone lub nie zostaną go pozbawieni.
Kształcenie specjalne zapewnia6 właściwa – w zależności od rodzaju
przedszkola lub placówki lub rodzaju i typu szkoły – jednostka samorządu
terytorialnego. Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze organizuje7 – w zależności
od miejsca ich realizacji i na wniosek kierowników podmiotów innych niż
jednostki systemu oświaty oraz rodziców (prawnych opiekunów) – jednostka
samorządu terytorialnego. Natomiast w przypadku jednostek systemu oświaty,
zajęcia te organizuje dyrektor jednostki systemu oświaty, w której zajęcia te są
prowadzone. Rodzic dziecka niepełnosprawnego może również ubiegać się
o przyjęcie dziecka do placówki niepublicznej.
Kwestie naboru do publicznych i niepublicznych ośrodków rewalidacyjnowychowawczych powinny być uregulowane w statutach ww. placówek8.
4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków
i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży
z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (Dz. U. poz. 529).
5 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz
ośrodkach (Dz. U. z 2014 r. poz. 392); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia
12 maja 2011 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych,
warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności
wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 109, poz. 631).
6 Art. 71b ust. 5 i 5b ustawy o systemie oświaty.
7 Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjnowychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim.
8 Statut placówki niepublicznej powinien być zgodny z przepisami art. 84 ust. 1 i 2 ustawy
o systemie
oświaty,
natomiast
w
przypadku
placówek
publicznych,
zgodnie
z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r.
w sprawie ramowych statutów placówek publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 52 poz. 466).
2
Od 1 września 2015 r.9, placówki niepubliczne będą funkcjonować zgodnie
z przepisami określającymi działanie placówek publicznych.
W roku szkolnym 2013-2014 liczba wychowanków z niepełnosprawnościami
sprzężonymi objętych edukacją w publicznych i niepublicznych ośrodkach
rewalidacyjno-wychowawczych była nieznacznie wyższa od liczby dzieci
i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim.
Tabela 1. Liczba ośrodków rewalidacyjno-wychowawcze wg SIO, stan na 30.09.2014 r.
rodzaj ośrodka
liczba placówek
liczba wychowanków z
niepełnosprawnościami
sprzężonymi
liczba dzieci i młodzieży z
upośledzeniem umysłowym w
stopniu głębokim
publiczne
niepubliczne
razem
27
139
166
214
2 400
2 614
386
2 311
2 697
Ad. 2
Do Ministerstwa Edukacji Narodowej nie wpływały informacje dotyczące
problemów z naborem wychowanków, związane z koniecznością uzyskania
orzeczenia wydanego z uwagi na niepełnosprawności sprzężone.
Ad. 3
W roku szkolnym 2013-2014 liczba uczniów z orzeczeniami wydanymi z uwagi
na niepełnosprawności sprzężone, była wyższa niż liczba wychowanków
z orzeczeniami wydanymi z uwagi na niepełnosprawność intelektualną
w stopniu głębokim. Liczba orzeczeń wydanych przez zespoły orzekające
działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych z uwagi
na niepełnosprawności sprzężone (8.988) jest znacząco wyższa niż orzeczeń
o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (2623).
Tabela 2. Liczba orzeczeń wydanych przez zespoły orzekające działające w publicznych
poradniach psychologiczno-pedagogicznych wg SIO, stan na 30.09.2014 r.
Nazwa grupy osób
Rodzaj orzeczenia
dzieci
w wieku
przedszk.
uczniowie
szkół
podstaw.
z
niepełnosprawnościa
mi sprzężonymi
2575
o potrzebie zajęć
rewalidacyjnowychowawczych
523
Razem
uczniowie
gimnazjów
młodzież nie
ucząca się i nie
pracująca
uczniowie szkół
ponadgimnazjalnych
3945
1682
0
786
8988
993
478
0
629
2623
Art. 35 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. poz. 357).
9
3
niesłyszących
i słabosłyszących
1009
2179
1035
0
571
4794
niewidomych
i słabowidzących
664
1712
736
0
299
3411
z upośledzeniem
umysłowym w stopniu
lekkim
1690
9534
6189
0
1845
19258
z upośledzeniem
umysłowym w stopniu
umiarkowanym lub
znacznym
1222
3206
2023
0
652
7103
z niepełnosprawnością
ruchową, w tym
z afazją
2872
2508
846
0
394
6620
z autyzmem, w tym z
zespołem Aspergera
3563
3057
798
0
271
7689
zagrożonych
niedostosowaniem
społecznym
0
2012
3102
5
462
5581
niedostosowanych
społecznie
0
290
1600
52
649
2591
o potrzebie
indywidualnego
nauczania
0
15937
12910
0
8488
37335
14118
45373
31399
57
15046
105993
Razem
Ad. 4
Zgodnie z przepisami ustawy o systemie oświaty, każde dziecko
niepełnosprawne ma zagwarantowane miejsce realizacji obowiązkowego
rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku
nauki w publicznej jednostce systemu oświaty.
Jak wskazano powyżej, rodzice (opiekunowie prawni) dziecka decydują
odpowiednio o formie kształcenia specjalnego dziecka posiadającego
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Mogą również zdecydować
o uczęszczaniu dziecka do niepublicznej jednostki systemu oświaty.
Podobnie, w przypadku dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie zajęć
rewalidacyjno-wychowawczych,
rodzice
(opiekunowie
prawni)
mogą
zdecydować o realizacji ww. zajęć w niepublicznym ośrodku.
Ewentualne trudności z uzyskaniem przez rodziców (prawnych opiekunów)
stosownego orzeczenia, wydawanego ze względu na niepełnosprawności
sprzężone nie powinny być przyczyną wygaszania ośrodków rewalidacyjno4
wychowawczych. Dane statystyczne wskazują na brak przesłanek
wskazujących na ewentualne wygaszanie ośrodków, o których mowa powyżej
(Tabela nr 1).
Ad. 5
System oświaty zapewnia każdemu dziecku uczęszczającemu do przedszkola,
szkoły lub placówki wsparcie w rozwoju i pomoc psychologiczno-pedagogiczną
stosownie do jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Szczegółowe regulacje
w tym zakresie zostały określone w przepisach10.
Podstawą do uruchomienia tej pomocy jest nie tylko orzeczenie lub opinia
poradni psychologiczno-pedagogicznej, ale rozpoznanie potrzeb rozwojowych
i edukacyjnych dziecka. Dostrzeżenie zarówno trudności dziecka, jak i jego
szczególnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia należy do
podstawowych zadań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia
z uczniem, ale także do innych osób, które na co dzień stykają się z dzieckiem i
jego problemami – dyrektora, pomocy nauczyciela, asystenta edukacji romskiej,
pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej,
kuratora sądowego czy asystenta rodziny. takiej potrzeby u dziecka.
Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele,
wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści. Pomoc psychologicznopedagogiczna udzielana jest także rodzicom dzieci i młodzieży oraz
nauczycielom, w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń. Dyrektor
szkoły organizując pomoc psychologiczno-pedagogiczną, współpracuje w tym
zakresie z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami
specjalistycznymi, rodzicami uczniów, placówkami doskonalenia nauczycieli,
innymi przedszkolami, szkołami i placówkami, a także organizacjami
pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci
i młodzieży.
Z upoważnienia
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
Tadeusz Sławecki
Sekretarz Stanu
/ – podpisany cyfrowo/
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532).
10
5