Poczucie sensu

Prezentacja na konwersatorium
prof. Andrzeja Jacka
Bliklego
TROP
Trening Rozwoju Organizacji
Przyszłości
4.Przyszłość
5. Organizacja
6. Rozwój
7. Trening
Przyszłość, która jest już
teraz
W Afryce mawiają, że są dwa
głody, większy i mniejszy.
Mniejszy to głód tego, co
potrzebne wszystkim do życia:
towarów, usług oraz pieniędzy na
ich opłacenie. Większy zaś to
głód odpowiedzi na pytanie „po
co?”, głód zrozumienia, po co się
żyje.
Charles Handy
W społeczeństwach
kapitalistycznych natomiast
przyjmujemy jak dotąd
wygodne założenie, że najlepiej
zadowolić ten większy głód
zaspakajając ten mniejszy.
Charles Handy
Jesteśmy ostatnią generacją
starej cywilizacji, a zarazem
pierwszym pokoleniem nowej.
Dlatego wiele naszych osobistych
lęków, niejasności i uczuć
zagubienia rodzi się z konfliktu,
który rozgrywa się w nas samych i
w instytucjach naszego życia.
Alvin i Heidi Tofflerowie
Jest to konflikt pomiędzy
umierającą cywilizacją
drugiej fali a wynurzającą się
cywilizacją, która domaga się
dla siebie miejsca.
Alvin i Heidi Tofflerowie
Jeżeli raz to zrozumiemy,
wtedy wiele bezsensownych
na pierwszy rzut oka
wydarzeń ukaże swą głęboką
treść. Zaczną się odsłaniać
zarysy wielkiego wzorca
przemian.
Alvin i Heidi Tofflerowie
Trzydzieści lat temu ludziom
wydawało się, że zmiana
oznacza mniej więcej to samo,
tylko lepiej. Zmiany miały
zachodzić stopniowo i jako
takie były mile widziane.
Charles Handy
Obecnie zmiany mają bardziej
przypadkowy charakter, a co za
tym idzie, są o wiele bardziej
ekscytujące, pod warunkiem, że
tak do nich podejdziemy.
Charles Handy
Każdy z nas w ciągu miesiąca
spotyka tyle nowych osób, ile nasi
przodkowie spotykali w czasie całego
życia.
W jednym miesięczniku dowolnego
czasopisma naukowego mieści się
tyle informacji, ile w średniowieczu
trzeba było opanować przez całe
życie
Wiele lat temu w ”Szoku
przyszłości” Alvin Toffler pisał,
że większość ludzi potrzebuje
pomocy, by się adaptować do
coraz szybciej przeobrażającego
się świata.
Przepowiadał, że jeżeli nie
zostanie stworzony specjalny
system wsparcia, coraz więcej
będzie osób zdezorientowanych,
sfrustrowanych, bezradnych,
podejmujących pod wpływem
stresu przyszłości nieracjonalne
decyzje życiowe, inwestycyjne, a
także polityczne.
Życie w zmianie jest
podstawowym wyzwaniem dla
każdego człowieka. Nie jesteśmy
do niego przygotowani
• fizjologicznie,
• emocjonalnie,
• intelektualnie,
• kulturowo.
Jedyną sensowną odpowiedzią
człowieka na zmianę jest
„dostrojenie” się do niej poprzez
stałe uczenie się i rozwój. Jest to
jedno ze źródeł cywilizacji wiedzy.
…głównym środkiem
produkcji nie jest kapitał,
zasoby naturalne czy siła
robocza, ale wiedza, którą
każdy wykształcony człowiek
nabywa w czasie życia.
Józef Kozielecki
W ostatnich dekadach lawinowo
wzrosła rzesza ludzi profesjonalnie
zajmujących się tworzeniem,
organizowaniem, przechowywaniem,
uczeniem się i praktycznym
wykorzystywaniem wiedzy oraz
informacji, a także – co jest
szczególnie istotne – nadawaniem jej:
znaczenia, wartości i sensu.
Józef Kozielecki
Prawdziwą rewolucją społeczną,
którą nadal przeżywamy, jest
przejście od życia organizowanego
przez kogoś innego (…) do świata,
w którym wszyscy będziemy
musieli sami zająć się własnym
losem.
Charles Handy
Powstawanie porządku społecznego
nie w wyniku działania hierarchicznej,
a zarazem ustanawiającej hierarchię
władzy politycznej lub religijnej, lecz w
rezultacie samoorganizacji
zdecentralizowanych jednostek, jest
jednym z najbardziej interesujących i
najważniejszych odkryć
intelektualnych naszych czasów.
Francis Fukuyama
Sukces ekonomiczny w gospodarce
dostępu zależy w mniejszym stopniu
od poszczególnych rynków wymiany
dóbr, natomiast ważniejsze jest
ustanowienie długofalowych relacji.
Jeremy Rifkin
Budowa świata wokół relacji dostępu
może wymagać całkiem innego rodzaju
zachowań ludzkich. (…) Jesteśmy w
trakcie długofalowego przejścia od
produkcji przemysłowej do produkcji
dóbr kultury.
Jeremy Rifkin
Przechodzimy
do
gospodarki
doświadczeń.
Jeremy Rifkin
Komunikacja – do której koniec
końców sprowadza się
technologia cyfrowa i media – to
nie tylko sektor gospodarki.
Komunikacja to cała
gospodarka.
Kevin Kelly
Nowa gospodarka to pod każdym względem
kwesta komunikacji. (…) Komunikacja, wraz
ze swoimi sojusznikami, czyli komputerami,
odgrywa szczególną rolę w historii
gospodarczej. Nie dlatego, że jest obecnie
modnym i wiodącym sektorem gospodarki,
ale dlatego, że jej kulturowe, technologiczne
i konceptualne wpływy sięgają samych
podstaw naszego życia.
Kevin Kelly
Organizacja
przyszłości
David Packard (założyciel HP) pod
koniec swojego życia mówił:
Po co tu jesteśmy? Myślę, że wielu
ludzi błędnie sądzi, iż spółka istnieje
tylko po to, żeby zarobić pieniądze.
Pieniądze to ważna część istnienia
spółki (…). Ale rezultat to nie powód.
Musimy sięgnąć głębiej i odszukać
prawdziwy powód naszego istnienia.
Charles Handy
Po zastanowieniu musimy dojść do
wniosku, że grupa ludzi się zbiera i
tworzy instytucję zwaną spółką po
to, by móc wspólnie zrobić coś,
czego nie mógłby zrobić każdy z
osobna – wnieść swój wkład do
społeczeństwa, co brzmi banalnie,
ale jest podstawą.
Charles Handy
Podobnie zdefiniować możemy
organizację pozarządową,
szkołę, szpital, uczelnię.
Grupy osób tworzą byty
społeczne dla realizacji ważnych
celów, zaspakajania ważnych
potrzeb.
Znaleźliśmy się w epoce dostępu.
Już nie chodzi o to, żeby coś
sprzedać, tylko stale sprzedawać –
czyli pozyskać klienta na długo.
A to oznacza budowanie sieci
partnerskich relacji, opartych na
zaufaniu i wzajemnych korzyściach.
Jeremy Rifkin
Jednocześnie firmy przekształcają
się w sieci oparte na współpracy
coraz bardziej niezależnych
formalnie i opartych na relacjach
właśnie podmiotach.
Jeremy Rifkin
Rynek z natury jest antagonistyczny.
(…)
Sieci składają się z autonomicznych
firm, które rezygnują z części swej
suwerenności w zamian za korzyści
płynące ze wspólnego korzystania z
zasobów i dzielenia się ryzykiem na
szerokim polu działania. (…)
Jeremy Rifkin
Kluczem do powodzenia w
sieci jest
wzajemność i zaufanie.
Jeremy Rifkin
Głównym imperatywem
ekonomicznym gospodarki
sieciowej jest wzmocnienie relacji.
Sieć jest strukturą mającą
generować relacje.
Kevin Kelly
Sieci przenoszą relacje, tak jak
kiedyś rzeki przenosiły barki z
ładunkiem. Gdy wszystko jest
połączone ze wszystkim, relacji
jest coraz więcej – rodzą się one z
każdego typu połączenia w sieci.
(…) Złożoność i subtelność relacji
powstających w nowej
gospodarce jest nieskończona.
Kevin Kelly
Sposób myślenia typowy dla
epoki przemysłowej, który nadal
dominuje we współczesnych
firmach, po prostu nie będzie
skuteczny w epoce pracownika
opierającego się na wiedzy i w
nowej gospodarce.
Stephen Covey
Autorytet hierarchiczny,
wykorzystywany tradycyjnie w
zachodnim modelu zarządzania,
sprzyja kształtowaniu się postawy
ugody, a nie zaangażowania.
Peter Senge
Żyjemy w epoce pracownika
opierającego się na wiedzy, ale
kierujemy naszymi organizacjami
według modelu autorytarnego z
epoki przemysłowej, który całkowicie
uniemożliwia uwolnienie ludzkiego
potencjału.
Stephen Covey
Im silniejsza jest władza hierarchiczna,
tym głębsza postawa posłuszeństwa.
Tymczasem nic nie jest w stanie zastąpić
zaangażowania w procesie
wprowadzania zmian. Nikogo nie można
zmusić do zdobywania wiedzy, jeśli
proces ten wymaga głębokich zmian
wartości i postaw oraz całkowicie
nowego sposobu myślenia. (…)
Peter Senge
W końcu wartość jest tylko
wtedy wartością, jeśli wybierze
się ją dobrowolnie. Jeszcze nie
wynaleziono takiego systemu
nagradzania, aby ludzie w
organizacji nie nauczyli się, jak
go przechytrzyć.
Peter Senge
Firmy nie rozumieją, że przedsiębiorstwo
to nie zbiór pozycji majątku, maszyn i
urządzeń. Przedsiębiorstwo to żyjąca
społeczność ludzka. Wdrożenie
zaawansowanych technologii lub
efektywniejszych systemów działania to
nie wszystko. Baczną uwagę zwracać
należy na osobiste, emocjonalne i
społeczne samopoczucie pracowników, jak
również na kulturę organizacyjną.
Douglas Fraser
Sukces firmy zależy od uwolnionych
ukrytych osobistych zdolności każdego
pracownika. System wartości i etos firmy
to nie jedynie przedmiot nadplanowych
humanistycznych dociekań, ale żywotne
elementy majątku firmy.
Douglas Fraser
Coraz wyraźniej dostrzec możemy fakt, że
instytucje minionej doby stają się
przestarzałe i że należy nauczyć się
nowych form rządzenia i kierowania. Co
więcej, wraz ze wzrostem tempa przemian
zdolność uczenia się nie będzie polegała
na jednorazowym poznaniu działania
nowego systemu. W przyszłości jedyną
stałą wartością będzie proces
nieustannego uczenia się i zmian.
Edgar H. Schein
Nie jest przypadkiem, że większość
organizacji kiepsko się uczy. Metody,
jakimi są one tworzone i zarządzane,
sposób, w jaki jest definiowana ludzka
praca oraz, co najważniejsze, sposób,
w jaki uczy się nas myślenia i
współpracy (nie tylko w organizacjach,
ale w ogóle), są źródłami głębokiego
upośledzenia w uczeniu się.
Peter Senge
…szeroko rozpowszechniona niechęć do
przejawiania inicjatywy, do niezależnego
działania, jedynie utwierdza formalnych
przywódców w przekonaniu, że muszą
kierować czy zarządzać podwładnymi. Są
przeświadczeni, że właśnie to muszą robić,
żeby skłonić ich do działania. I cykl ten
szybko przeradza się we współuzależnienie.
Stephen R. Covey
Słabość każdej ze stron wzmacnia
i usprawiedliwia postępowanie
drugiej strony. Im większa
kontrola menedżera, tym bardziej
wywołuje on zachowania, które z
kolei wymuszają większą kontrolę
lub ściślejsze zarządzanie.
Stephen R. Covey
Rozwijająca się kultura współuzależnienia w
końcu ulega instytucjonalizacji w takiej mierze,
że nikt już nie przyjmuje odpowiedzialności. Z
czasem zarówno przywódcy, jak i szeregowi
członkowie organizacji potwierdzają swoje role
w nie uświadamianym pakcie. (…)
Ten sam cykl zachodzi w rodzinach pomiędzy
rodzicami i dziećmi.
Stephen R. Covey
Jednym z błędów popełnianych powszechnie
przez organizacje jest staranie się wpojenia
umiejętności emocjonalnych, takich jak
nastawienie usługowe czy przewodzenie, za
pomocą tych samych metod, dzięki którym
uczy się skutecznego sporządzania
biznesplanu. To nie wystarczy; zmiana
nawyku wymaga przyjęcia zupełnie nowej
strategii uczenia.
Daniel Goleman
Rozwój
W obecnych, a także nadchodzących
czasach nieodłączną częścią naszego
życia staje się nieustanne poszukiwanie,
podmiotowy stosunek do świata, rozwój.
Postawa aktywna jest zdolnością do
adekwatnego reagowania na
rzeczywistość, harmonijnym łączeniem
sztuki „życia w miłości” z umiejętnością
skutecznego działania.
Aktywność oznacza
• podmiotowość,
• dokonywanie wyborów,
• przyjemność istnienia,
smakowania i
doświadczania życia.
Benedykt Spinoza
Oddając się aktywności doświadczam
siebie jako podmiotu tejże
aktywności. Jest ona bowiem
procesem powoływania do bytu,
tworzenia, zawiera ponadto relacje do
wytworzonego przedmiotu.
Aktywność moja jest manifestacją
własnych zdolności, gdy stanowię z
nią jedność.
Erich Fromm
Zła nie można popełnić całą duszą,
całą duszą można czynić tylko dobro.
Dobro czyni się wtedy, gdy poryw
duszy, wychodzący od jej
najwyższych sił, obejmuje wszystkie
siły i wrzuca je w oczyszczający i
przemieniający ogień: potęgę decyzji.
Martin Buber „Wybór pism filozoficznych”
Zło jest brakiem kierunku i – wynikającym
stąd – chwytaniem, łapaniem,
uwodzeniem, zmuszaniem,
wykorzystywaniem, naginaniem,
dręczeniem, niszczeniem tego, co się
nadarza.
Martin Buber
Dobro jest kierunkiem i tym, co się w
tym kierunku czyni; to zaś, co się czyni,
czyni się całą duszą, tak iż do czynu
włącza się wszelka siła i namiętność, z
którą można by czynić zło.
Martin Buber
Pierwszym „obowiązkiem”
organizmu jest zachować życie.
Określenie „zachować życie” nie
jest pojęciem statycznym, ale
dynamicznym. Egzystencja oraz
rozwijanie specyficznych mocy
organizmu są jednym i tym samym.
Erich Fromm
… dobrem w humanistycznej
etyce jest afirmacja życia,
rozwijanie mocy człowieka;
cnotą odpowiedzialność za
swą własną egzystencję. Zło
jest sparaliżowaniem mocy
człowieka; występek to brak
odpowiedzialności za siebie.
Erich Fromm
Moglibyśmy słusznie zapytać, dlaczego w
naszych czasach zagubiono pojęcie „życia
jako sztuki”. (…)
Po prostu dlatego, że każdy człowiek „jakoś
tam żyje”, życie uważa się za dziedzinę, w
której każdy czuje się ekspertem. Jeżeli
jednak człowiek zatracił poczucie, iż życie
jest trudną sztuką, to bynajmniej nie z
powodu swego niezwykłego mistrzostwa w
tej dziedzinie.
Erich Fromm
Wydarzenia satysfakcjonujące to takie,
w których nie tylko realizujemy
oczekiwania i potrzeby, ale dzięki
którym wykraczamy poza to, co
zaplanowane i osiągamy coś, czego
nie spodziewaliśmy się wcześniej.
Satysfakcję charakteryzuje ruch
naprzód: poczucie nowości,
osiągnięcia.
Mihaly Csikszentmihalyi
Empatia opierająca się na
własnej samoświadomości
uczuciowej jest fundamentalną
umiejętnością obcowania z
ludźmi.
Daniel Goleman
W dzisiejszym świecie wysoka
skuteczność - na poziomie jednostki i
organizacji - nie jest już kwestią
wyboru, to cena wejścia do gry. Ale
przetrwanie, prosperowanie,
wprowadzanie innowacji, doskonalenie
i przewodzenie w tej nowej
rzeczywistości będą wymagały od nas,
byśmy budowali dalej j wykroczyli poza
skuteczność.
Stephen Covey
Wezwaniem i potrzebą nowej
epoki jest wielkość - spełnienie,
pełna pasji optymalizacja i
znaczący wkład.
Stephen Covey
Warunkiem sprawnego działania,
dobrego samopoczucia,
rozumienia sensu swojej roli (w
życiu, organizacji, rodzinie) jest
sprawowanie psychologicznej
kontroli nad światem. Jest to
„... poczucie lub przekonanie, że
rozumie się świat, swoją w nim
rolę i że wiadomo, co (z)robić, aby
życie było znośne.”
Richard Nawrat
Utrata owej kontroli (lub przekonania o
jej posiadaniu) wywołuje niepewność
i lęk, prowadzi do chaotycznych, nie
przemyślanych zachowań.
Richard Nawrat
W gospodarce opartej na wiedzy
sukces przypada w udziale tym,
którzy dobrze znają samych
siebie, swoje mocne strony,
system wartości oraz metody i
styl pracy.
Peter Drucker
Ludziom zwykle wydaje się, że wiedzą, w
czym są dobrzy. Niestety zazwyczaj się
mylą. Znacznie częściej potrafimy
prawidłowo oceniać własne niedostatki,
choć i w tym przypadku mylne diagnozy
zdarzają się częściej niż trafne.
Peter Drucker
… człowiek może efektywnie działać
tylko w oparciu o swe mocne
strony. Wyników nie osiąga w
obszarach swoich słabości, a tym
bardziej nie można ich oczekiwać
na polu, na którym jesteśmy
zupełnie niekompetentni.
Peter Drucker
Trening
Ostatnie dwie dekady zaowocowały
nowymi teoriami na temat procesu
ludzkiego uczenia się i tego, w jaki
sposób możemy stwarzać warunki
przyspieszające naturalne poznawanie
świata.
Stephenie Pace Marshall
Przełom XX wieku przyniósł odejście od
liniowej i mechanistycznej koncepcji
świata, lansując koncepcję ekologicznego
holistycznego, dynamicznego i
nierozerwalnie połączonego systemu, w
którym wszystkie elementy są powiązane i
wywierają na siebie wpływ.
Stephanie Pace Marshall
Życie jest kompozycją zdarzeń i stanów
umysłu.(...) To nie tyle zbiór ludzi czy
miejsc, lecz kontinuum stale
zmieniających się uczuć wzbudzanych
przez ludzi i przez miejsca. (...) Nawet
nasza przeszłość żyje własnym życiem.
Stephen Levine
Naturalnym stanem umysłu jest
zmiana. Każda myśl, każde uczucie,
każde wrażenie nie trwa dłużej niż
chwilę, by zaraz ulec transformacji
w kolejny stan, następna myśl,
następne doznanie.
Stephen Levine
Ważne jest nie to, czego dotknąłeś,
lecz to, co czułeś, dotykając. Być
świadomym swojego życia oznacza
wiedzieć, co czujesz w danej chwili.
Lub, inaczej mówiąc, zdawać sobie
sprawę ze wszystkiego, co pojawia się
w umyśle.
Stephen Levine
Zauważanie stanów umysłu
pozwala być świadomym
każdego momentu i przeżywać
życie na bieżąco, a nie po fakcie,
w formie spóźnionej refleksji.
Stephen Levine
Umożliwia przyglądanie się wirom
„mieszanych uczuć” z łagodnością,
wręcz z uśmiechem, i przyjmowanie
ich nie jako czegoś, co wymaga
osądu, lecz jako części trwającej
pracy nad sobą.
Stephen Levine
Kryzys w szkolnictwie jest w
przeważającej części wynikiem
kryzysu uczenia się.
Stephanie Pace Marshall
…odejście od postrzegania mózgu
ludzkiego jako możliwej do
zaprogramowania maszyny, a uczenia się
jako liniowego procesu gromadzenia
informacji, na rzecz traktowania mózgu
jako dynamicznego i uporządkowanego
systemu nerwowego, a procesu uczenia
się jako naturalnego i aktywnego procesu
tworzenia schematów i pojmowanych
znaczeń.
Stephanie Pace Marshall
Całe nauczanie szkolne (w większości
wyższych uczelni także) oparte jest
na naiwnej, prostej i nieefektywnej
„procedurze uczenia”. Szkoła usiłuje
uczyć przez przekazywanie informacji
i doprowadzanie do tego, by uczeń te
informacje pamiętał.
Nie jest ważne jakimi osiągnie to
metodami. Można zmusić,
przekonać, przekupić,
przebłagać, wmanipulować.
Ważny jest efekt – uczeń w
określonym czasie musi
odtworzyć zapamiętane treści.
Wokół tego założenia zbudowany
jest cały system „oświatowy”.
Nauczyciele przygotowywani są nie
do uczenia, nawiązywania kontaktu,
rozumienia ucznia etc., tylko
wyposażani są w informacje, które
mają przekazać uczniom.
Jest on zanurzony w przeszłości,
przygotowuje do świata
stabilności, skończonej ilości
wiedzy, dyscypliny polegającej na
posłuszeństwie.
Wiele szkoleń zbudowanych jest
właśnie na tym samym modelu.
Potrzebna jest zasadnicza zmiana
paradygmatu edukacyjnego.
Warunkiem rozwoju cywilizacji
wiedzy jest uruchomienie
procesów nieustannego uczenia
(LLL) się.
Konieczne jest rozwijanie ruchu
edukacji otwartej opartej na
metodologii „uczenia się przez
doświadczenie”, pozwalającej
poszerzać wiedzę jako rozumienie
świata, trenować umiejętności i
rozwijać postawy jako sztukę
działania w oparciu o wartości.
Doświadczenia kształtują (wedle
niektórych tworzą) osobowość. W
oparciu o świadomy proces
doświadczania i wewnętrznego
opracowywania doświadczeń
powstaje światopogląd, wiedza,
tworzy się hierarchia wartości.
Jeżeli proces ten przebiega
prawidłowo, wyzwala naturalne
moce życia, o których pisał
Fromm, daje podstawę do
trenowania konstruktywnych
nawyków o których pisał Covey,
pozwala na świadome
uruchamianie życia w zmianie.
Jeżeli sfera emocjonalna
zostaje zaburzona, cała
inteligencja człowieka
używana jest jako mechanizm
zabezpieczania się przed
skutkami zmiany.
Część sposobów radzenia sobie ze
zmianą opiera się o mechanizmy
zaradcze, inne zaś bazują na
wykorzystywaniu mechanizmów
obronnych. Te pierwsze są zdrowymi
reakcjami człowieka. Jeśli jednak
opór się nasila i człowiek nie potrafi
dać sobie z nim rady, dochodzi do
uruchomienia mechanizmów
obronnych.
Człowiek kostnieje, buduje
system iluzji i zaprzeczeń,
ulega nieświadomym
mechanizmom obronnym,
zamyka się w świecie
ksenofobii.
sytuacja edukacyjna to
tworzenie przestrzeni
do samodzielnego
uczenia się, a nie bycia
nauczanym
Warunki sytuacji edukacyjnej
• Poczucie bezpieczeństwa
• Poczucie sensu
• Aktywność
• Wspólnota
Aktywizacja pomaga w
• rozszerzeniu poczucia
wolności osobistej,
• rozwinięciu sztuki
dokonywania wyborów,
• ugruntowaniu wiary we
własne siły,
• przezwyciężeniu niechęci do
ponoszenia ryzyka,
• pokonaniu własnych lęków.
Aktywizacja to „budzenie do życia”,
uruchamianie wewnętrznego,
naturalnego procesu rozwoju.
Rogers nazywał to „stawaniem się
osobą”,
Maslow „samorealizacją”,
Drucker „zarządzaniem sobą”.
Aktywizacja jest zewnętrznym
działaniem adresowanym do
osoby, zespołu lub społeczności.
Jest uruchomieniem procesu,
który doprowadza do podjęcia
działania wypływającego z
wewnętrznej motywacji.
Ma budować postawy podejmowania
odpowiedzialności na siebie,
tworzenia czegoś, co jest autorskie,
twórcze.
Aktywizacja jest rodzajem wpływu na
innych, który ma pomóc w
rozszerzeniu poczucia wolności
osobistej, zwiększeniu umiejętności
dokonywania wyborów.
Filozofia wiąże się z prawdą i
konsekwencjami, mądrość zaś
dotyczy przenoszenia istot
ludzkich z jednego stanu do
drugiego.
Luke Rhinehart
Prawda może być dobrą zabawą, ale
często nie ma nic wspólnego z
mądrością.
Kiedy mistrz zen wali lachą ucznia
po głowie, to czyni tak nie dlatego,
że walenie ma cokolwiek wspólnego
z prawdą, tylko dlatego, że pragnie
go jedynie obudzić.
Luke Rhinehart
Warunkiem uczenia się jest
zakorzenienie we wspólnocie.
Bycie z innymi, zdolność do
budowania osobowych relacji.
Nawet nasz mózg jest tak
zbudowany, że aktywizuje go
kontakt.
Spotkać to przede wszystkim spotkać
innego człowieka. Mówimy wprawdzie
także o spotkaniu z Bogiem, czy z
dziełem sztuki, ale raczej w sensie
metaforycznym niż dosłownym.
Doświadczenie spotkania, ściślej –
przeżycie spotkania, wprowadza tego,
kto spotyka, w jakąś jedyną w swoim
rodzaju, osobistą prawdę spotkanego
człowieka.
Józef Tichner
Siła perswazji, jaką niesie ze sobą to
przeżycie, nie da się porównać z siłą
perswazji żadnego innego doświadczenia.
(…)
Przeżycie spotkania jest nie tylko
szczytowym rodzajem doświadczenia
innego człowieka, ale również szczytem
doświadczeń w ogóle.
Józef Tichner
Bycie częścią grupy ludzi, czyli
umiejętność budowania rodziny,
zdolność do zanurzenia się we
wspólny proces działania w zespole
jest bazą rozwoju indywidualnego i
rdzeniem rozwoju społecznego
Poczucie wspólnoty nie wynika ze
wspólnych działań ani z przystawania
na pewne kierunki preferowane przez
grupę. Wręcz przeciwnie. Każda
jednostka wykazuje skłonność
do wykorzystywania okazji stawania
się wszystkim, czym potrafi być.
Carl Rogers
Doświadcza odrębności i
odmienności –
niepowtarzalności bycia
sobą. Właśnie odrębność
świadomości zdaje się
podnosić grupę na poziom
jedności świadomości.
Carl Rogers
Budowanie dobrych relacji
wymaga nie tylko
charakterologicznej postawy,
czyli wewnętrznego poczucia
bezpieczeństwa, mentalności
dostatku i osobistego autorytetu
moralnego (...),
Stephen Covey
ale obejmuje też trud rozwinięcia
nowych, niezbędnych
UMIEJĘTNOŚCI interpersonalnych,
które pozwolą nam stawić czoło
wyzwaniom, jakie postawią nam
inni ludzie.
Brak zaufania to istota złych
stosunków międzyludzkich.
Stephen Covey
Uczenie się w systemach społecznych
zachodzi poprzez jednoczesne i
systemowo powiązane zmiany na
czterech poziomach: indywidualnym,
zespołowym, organizacyjnym oraz
społecznościowym.
EMOCJONALNE
UCZENIE SIĘ
Emocjonalne uczenie się wymaga
głębszej zmiany, na poziomie
neurologicznym – osłabienia
istniejącego nawyku i zastąpienia
go lepszym.
Daniel Goleman
EMOCJONALNE UCZENIE SIĘ
Jednym z błędów popełnianych powszechnie
przez organizacje jest staranie się wpojenia
umiejętności emocjonalnych, takich jak
nastawienie usługowe czy przewodzenie, za
pomocą tych samych metod, dzięki którym
uczy się skutecznego sporządzania
biznesplanu. To nie wystarczy; zmiana
nawyku wymaga przyjęcia zupełnie nowej
strategii uczenia.
Daniel Goleman
AKTYWNE SŁUCHANIE
Gdy proszę cię, żebyś mnie wysłuchał, a ty
zaczynasz udzielać mi rad, nie robisz tego, o
co cię poprosiłem. Gdy proszę cię, żebyś
mnie wysłuchał, a ty zaczynasz mi mówić,
dlaczego nie powinienem się tak czuć,
ranisz moje uczucia. Gdy proszę cię, żebyś
mnie wysłuchał, a ty odnosisz wrażenie, że
powinieneś coś zrobić, żeby rozwiązać mój
problem, zawiodłeś mnie, choć może brzmi
to dziwnie.
Ralf Roughton
KOMPETENCJE
Kompetencje traktować można
jako skoordynowane zespoły
nawyków, obejmujących to, co
myślimy, czujemy i robimy, aby
wykonać jakieś zadanie.
Daniel Goleman
Podporządkowanie emocji obranym celom
ma zasadnicze znaczenie dla koncentracji
uwagi, samomotywacji i opanowania oraz
twórczej pracy. Samokontrola emocjonalna odkładanie w czasie zaspokajania pragnień i
tłumienie popędliwości - leży u podstaw
wszelkich osiągnięć, a zdolność wprawiania
się w stan „uniesienia twórczego” umożliwia
wybitne osiągnięcia we wszystkich
dziedzinach.
Daniel Goleman
Pokaż mi dokładnie, jak mam coś zrobić, a
po kilku lekcjach będę robił to
automatycznie. Jestem sługą wszystkich
wybitnych ludzi; ale niestety i wszystkich
nieudaczników. Ci, którzy są
nieudacznikami, są tacy przeze mnie. Nie
jestem maszyną, chociaż pracuję z
dokładnością maszyny i inteligencją istoty
ludzkiej. Możesz dzięki mnie zyskać i
stracić – dla mnie to bez różnicy.
Stephen Covey
Jestem Twoim nieodłącznym towarzyszem.
Jestem twoim największym pomocnikiem,
albo najcięższym brzemieniem. Popycham
cię naprzód, albo ciągnę do porażki.
Jestem do twojej dyspozycji. Połowę
rzeczy, które robisz, mógłbyś równie
dobrze przekazać mnie, a ja będę w stanie
robić je szybko, właściwie.
Łatwo się mną kieruje – musisz być po
prostu niewzruszony.
Stephen Covey
Wyszkol mnie, bądź wobec mnie
stanowczy, a złożę świat u twoich
stóp.
Pobłażaj mi, a cię zniszczę.
Kim jestem?
Jestem nawykiem.
Stephen Covey
Najbardziej podstawowym
elementem postawy jest
autentyczność czy też szczerość.
Carl Rogers
... moment wejścia w tę podróż, w
ten właściwy czas, to jest zawsze
chwila obecna.
Laurence Freeman
Pamiętaj, aby każdy człowiek był
podmiotem w twoim sercu,
a nie przedmiotem w umyśle.
Stephen Levine
Spałem i śniłem, że życie jest
przyjemnością. Obudziłem się i
zobaczyłem, że jest obowiązkiem.
Kiedy zacząłem działać, dostrzegłem,
że obowiązek jest przyjemnością.
Rabindranath Tagore