docNasze dziecko Rozwój pielęgnowanie i wychowanie / Roma
download 
Reklamacja Transkrypt
Nasze dziecko Rozwój pielęgnowanie i wychowanie / Roma
SPIS TREŚCI Rozwój ................................................................................................................... NOWORODEK .............................................................................................................. Macierzyństwo .......................................................................................................... Planowanie ciąży – co to oznacza? .................................................................... Prawidłowy rozwój płodu – jak to ocenić? ...................................................... Płód słyszy i czuje, i co z tego wynika? ............................................................ Utrata środowiska wewnątrzmacicznego i początki samodzielnego życia noworodka ...................................................................................................... Pierwszy oddech ..................................................................................................... Krążenie krwi .......................................................................................................... Przewód pokarmowy ............................................................................................. Czynność nerek ...................................................................................................... Termoregulacja ....................................................................................................... Mózg i ośrodkowy układ nerwowy ..................................................................... Poród rodzinny ........................................................................................................ Szpital przyjazny matce i dziecku ...................................................................... Pierwsze zabiegi pielęgnacyjne ........................................................................... Pielęgnowanie skóry .............................................................................................. Co to jest kangurowanie? ..................................................................................... Karmienie piersią ................................................................................................... Jak przechowywać pokarm? .................................................................................. Przeciwwskazania do karmienia piersią .............................................................. Dieta kobiety ciężarnej i karmiącej ................................................................... Dieta kobiety ciężarnej ......................................................................................... Dieta kobiety karmiącej ........................................................................................ Badania przesiewowe i pierwsze szczepienia ................................................. Żółtaczka noworodka ............................................................................................. Bliźniaki, trojaczki, czworaczki .......................................................................... Zwalnianie noworodka do domu i opieka lekarza rodzinnego ................ Ubranka i pieluszki ................................................................................................ Spis treści 7 19 21 21 21 24 30 32 33 35 36 37 38 39 41 43 44 49 50 52 56 56 61 61 65 67 72 75 77 78 Bezpieczne łóżeczka, wózki i nosidła ............................................................... Dlaczego urodziłam wcześniaka? ....................................................................... Najczęstsze schorzenia noworodka przedwcześnie urodzonego .............. Oddział intensywnej terapii noworodka – bezpieczeństwo czy strach .. Rola fizjoterapeuty w opiece nad noworodkiem przedwcześnie urodzonym ................................................................................................................ Pomoc psychologa .................................................................................................. Czy moje dziecko będzie się prawidłowo rozwijać? ..................................... Dalsza opieka nad dzieckiem .............................................................................. PIERWSZY, DRUGI I TRZECI ROK ŻYCIA ......................................................... O czym należy pamiętać ....................................................................................... Karmienie pokarmem matki – złotym standardem żywienia noworodków i niemowląt ............................................................................................................. Jak wykorzystać i wzmocnić możliwości rozwojowe dzieci? .......................... Ochrona przed zagrożeniami chorobowymi i urazami przez szeroko rozumianą profilaktykę ......................................................................................... Pierwszy rok życia – okres niemowlęcy .......................................................... Pierwszy kwartał ..................................................................................................... Drugi kwartał .......................................................................................................... Trzeci kwartał ......................................................................................................... Czwarty kwartał ...................................................................................................... Sztuczne żywienie .................................................................................................. Uwagi końcowe dotyczące pierwszego roku życia ........................................... Drugi rok życia ........................................................................................................ Rozwój somatyczny ............................................................................................... Rozwój psychoruchowy ......................................................................................... Żywienie .................................................................................................................. Trzeci rok życia ....................................................................................................... Rozwój somatyczny ............................................................................................... Rozwój psychoruchowy ......................................................................................... Żywienie .................................................................................................................. Zaburzenia snu ....................................................................................................... Zaburzenia postawy ............................................................................................... ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY – SPOJRZENIE NEUROLOGA ........................ Co warunkuje narodziny zdrowego i mądrego dziecka? ............................ Co to jest rozwój psychoruchowy? ..................................................................... Podstawowe okresy rozwoju dziecka ................................................................ Od noworodka do dziecka rocznego ................................................................. Rozwój motoryczny i emocjonalny .................................................................... 8 Spis treści 79 81 82 84 85 87 88 90 94 94 94 99 102 104 105 112 124 132 136 141 141 143 143 149 156 156 156 159 160 161 164 164 165 166 166 174 Okres wczesnego dzieciństwa ............................................................................. Dziecko przedwcześnie urodzone ...................................................................... Rozwój psychoruchowy ......................................................................................... ROZWÓJ SOMATYCZNY DZIECKA DO TRZECIEGO ROKU ŻYCIA ............ Czynniki warunkujące prawidłowy przebieg rozwoju dziecka .................. Okresy rozwojowe ................................................................................................... Rozwój dzieci urodzonych przedwcześnie ...................................................... Ocena rozwoju somatycznego ............................................................................. Jak należy posługiwać się normami, czyli biologicznymi układami odniesienia? .............................................................................................................. Jak posługiwać się siatką centylową? ................................................................ Dzienniczek matki .................................................................................................. 178 183 184 186 187 188 191 192 194 203 227 Wychowanie .................................................................................................. 229 URZĄDZANIE MIESZKANIA .................................................................................... Okres wczesnoniemowlęcy ................................................................................... Urządzenie pokoju dla dziecka do trzeciego roku życia .................................... WPROWADZANIE ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA ................................................. Jak budować kontakty społeczne dziecka? ..................................................... Rola dziadków .......................................................................................................... Opieka nad dzieckiem ........................................................................................... Opieka dziadków ................................................................................................... Opiekunka ............................................................................................................... Żłobek ...................................................................................................................... Ubieranie dziecka – dostosowanie do pory roku ......................................... Świat dziecka w zabawie ....................................................................................... Rodzaje zabawek .................................................................................................... Spacery ..................................................................................................................... Kontakty z przyrodą .............................................................................................. Rysowanie ................................................................................................................ Kontakt z książką .................................................................................................. Oglądanie telewizji ................................................................................................. Kontakt ze zwierzętami ......................................................................................... Podróże ...................................................................................................................... Spis treści 9 231 231 233 234 234 236 238 238 239 241 243 246 247 251 251 252 253 254 255 256 Podróż samochodem ............................................................................................. Podróż samolotem ................................................................................................. JAK WYCHOWYWAĆ DZIECKO – UWAGI PSYCHOLOGA .............................. Rola rodziców we wczesnym kształtowaniu cech osobowych dziecka ... Kim jest nasze dziecko? ........................................................................................ Jak przezwyciężać trudności? ............................................................................... Rozwój podstawowej relacji społecznej dziecka ............................................ Komunikacja niewerbalna ..................................................................................... Dostrajanie się matki do rytmu czynności dziecka ......................................... Wzajemność w kontakcie z dzieckiem ............................................................... Ufne przywiązanie .................................................................................................. Rozwój poczucia siebie ......................................................................................... Rodzice źródłem informacji dla dziecka o nim samym ................................. Aktywność dziecka a jego wiara w siebie .......................................................... Zabawa i poznawanie świata przez dziecko .................................................... Dziecko spontanicznym odkrywcą ...................................................................... Dziecko a zabawa .................................................................................................. Zabawy i zabawki w okresie niemowlęcym ....................................................... Zabawy i zabawki w okresie poniemowlęcym ................................................... Potrzeby społeczne małych dzieci ..................................................................... Dziecko – istota społeczna od urodzenia .......................................................... Umiejętności społeczne małego dziecka ............................................................ Zaspokajanie potrzeby kontaktu z rówieśnikami ............................................. Jak rodzice pomagają dziecku rozwijać mowę? ............................................. Gaworzenie – wstęp do mowy właściwej ........................................................... Mowa jako środek i efekt komunikowania się ................................................. Uczenie reguł, wyznaczanie granic ................................................................... Pierwsze ograniczenia i wymagania, jakie świat stawia dziecku ..................... Wprowadzanie zasad ............................................................................................. Skąd biorą się zasady wychowawcze? ................................................................. Wprowadzanie reguł, wyznaczanie granic w drugim i trzecim roku życia .. Jak dziecko spostrzega wprowadzanie reguł? ..................................................... Co ułatwia osiąganie zamierzeń wychowawczych? ........................................... Czego rodzice powinni się wystrzegać? .............................................................. Przekorne i uparte dwulatki ............................................................................... Jak postępować? Jaką przyjąć postawę? .............................................................. Napady nasilonej złości ........................................................................................ Zasypianie i sen dziecka ....................................................................................... Co ułatwia dzieciom zasypianie? ......................................................................... Dlaczego dzieci budzą się w nocy? .................................................................... 10 Spis treści 256 258 261 261 261 264 265 265 266 267 267 268 269 270 271 271 272 272 273 277 277 278 278 280 280 280 283 283 285 286 287 289 290 292 294 295 297 300 301 303 Kiedy przenieść łóżeczko do dziecięcego pokoju? ........................................... Trening czystości .................................................................................................... Etapy rozwoju kontroli nad wydalaniem ........................................................... Dziecko i jego rodzeństwo ................................................................................... W oczekiwaniu na braciszka lub siostrzyczkę .................................................. Noworodek – przyjaciel czy rywal? ..................................................................... Czy rodzice jednakowo kochają swe dzieci? ..................................................... A jak się czuje dziecko urodzone jako drugie? ................................................ Rodzina, jako miejsce nabywania kompetencji społecznych .......................... Czy dobrze być jedynakiem? ............................................................................... Potrzeby dziecka a potrzeby dorosłych ............................................................. Rozwój społeczny jedynaków ............................................................................... Samotni jedynacy ................................................................................................... Rozwój umiejętności społecznych ....................................................................... Dziecko adoptowane .............................................................................................. Decyzja małżonków o adopcji dziecka .............................................................. Aktywne przygotowywanie się do adopcji ......................................................... Poznanie dziecka i podjęcie decyzji o przyjęciu go do rodziny ................... Adaptacja dziecka i rodziców do nowej sytuacji ............................................. Gdy adoptowanym dzieckiem jest niemowlę .................................................... Gdy adoptowane dziecko ma więcej niż rok .................................................... Społeczny odbiór zachowania dziecka w odczuciu rodziców adopcyjnych . Budowanie więzi .................................................................................................... Wyrównywanie opóźnień ...................................................................................... Problemy wychowawcze ........................................................................................ Jawność w adopcji ................................................................................................. Rodzice i stres .......................................................................................................... Czas dla siebie i dziecka ...................................................................................... Wiedza i kompetencje wychowawcze ................................................................. Wgląd we własne emocje ...................................................................................... Lepsze poznanie swego dziecka ........................................................................... Świadoma praca nad polepszeniem relacji z dzieckiem .................................. Realna ocena siebie jako rodzica ........................................................................ Oczekiwania wobec dziecka ................................................................................. TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZE – UWAGI PSYCHIATRY ................................ Sen ............................................................................................................................... Problemy związane z jedzeniem ........................................................................ Dziecko otyłe .......................................................................................................... Czynności nawykowe ............................................................................................. Dziecko lękowe ........................................................................................................ Spis treści 11 304 306 306 309 309 310 311 312 313 313 314 315 316 316 318 318 318 319 319 320 321 322 322 323 324 325 327 327 328 329 330 330 330 332 333 333 336 337 338 339 Jak postępować w przypadku lęku separacyjnego? ........................................... Jak zapobiegać występowaniu zaburzeń lękowych u dzieci? .......................... Dziecko opóźnione w rozwoju psychoruchowym ......................................... Jak postępować, gdy podejrzewa się, że rozwój psychoruchowy dziecka jest opóźniony? ...................................................................................................... Autyzm dziecięcy .................................................................................................... Jak należy postępować, by pomóc dziecku z autyzmem? .............................. Dziecko nadpobudliwe .......................................................................................... Jak można pomóc dziecku nadpobudliwemu? ................................................. Agresja u dzieci ....................................................................................................... Jak pomóc agresywnemu dziecku? ...................................................................... Reakcja dziecka na rozłąkę z matką (opiekunką) ........................................ 341 342 342 344 346 349 350 351 352 353 355 Co rodzice powinni wiedzieć ................................................ 357 NAJCZĘSTSZE CHOROBY I DOLEGLIWOŚCI .................................................... Choroby oczu ........................................................................................................... Zapalenie spojówek ............................................................................................... Jęczmień .................................................................................................................. Zez ............................................................................................................................ Oczopląs .................................................................................................................. Choroby i dolegliwości w obrębie uszu ........................................................... Ropne zapalenie ucha środkowego ..................................................................... Nawracające zapalenia uszu ................................................................................. Woskowina .............................................................................................................. Ciało obce w przewodzie słuchowym i zapalenie ucha zewnętrznego ......... Niedosłuch .............................................................................................................. Choroby błony śluzowej nosa .............................................................................. Katar ........................................................................................................................ Krwawienie z nosa ................................................................................................. Choroby i dolegliwości w obrębie jamy ustnej .................................................... Ząbkowanie ............................................................................................................. Ból zęba .................................................................................................................. Pleśniawki ................................................................................................................ Owrzodzenia ........................................................................................................... Krwawienia z jamy ustnej ..................................................................................... Ostre zapalenie gardła ........................................................................................... Angina ..................................................................................................................... 12 Spis treści 359 359 359 361 361 362 362 362 362 363 363 363 364 364 365 365 365 366 366 366 367 367 367 Bóle brzucha, różne przyczyny i objawy chorób przewodu pokarmowego ........................................................................................................... Wymioty .................................................................................................................. Zapalenie wyrostka robaczkowego ...................................................................... Wgłobienie jelita .................................................................................................... Biegunka .................................................................................................................. Zaparcia ................................................................................................................... Wzdęcia ................................................................................................................... Krew w stolcu ......................................................................................................... Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego ............................... Choroby układu moczowo-płciowego ................................................................ Zakażenie układu moczowego ............................................................................. Nawracające zakażenia układu moczowego ....................................................... Bezmocz i skąpomocz, nietrzymanie moczu .................................................... Stany zapalne pęcherza i cewki moczowej ........................................................ Krew w moczu (krwiomocz) ................................................................................ Zapalenie napletka ................................................................................................. Stulejka .................................................................................................................... Niezstąpienie jądra ................................................................................................ Skręt jądra ............................................................................................................... Upławy ..................................................................................................................... Zapalenie sromu i pochwy ................................................................................... Choroby skóry .......................................................................................................... Żółtaczka ................................................................................................................. Wykwity i wysypki ................................................................................................. Liszajec .................................................................................................................... Wyprysk dziecięcy .................................................................................................. Zapalenie skóry ...................................................................................................... Oparzenie słoneczne .............................................................................................. Potówki .................................................................................................................... Brodawki młodocianych (kurzajki) ..................................................................... Naczyniaki ............................................................................................................... Alergia i atopia ........................................................................................................ Alergie pokarmowe i nietolerancje ..................................................................... Drgawki gorączkowe .............................................................................................. Co to są drgawki gorączkowe? ............................................................................ Jak się objawiają drgawki gorączkowe? .............................................................. Jak należy postępować z dzieckiem? .................................................................. Niedokrwistość z niedoboru żelaza u dzieci .................................................. Co to jest niedokrwistość? ................................................................................... Rola żelaza w organizmie ..................................................................................... Spis treści 13 368 368 368 369 369 370 371 372 372 373 373 373 374 374 375 375 375 375 376 376 376 377 377 378 379 379 379 380 380 380 380 381 383 387 387 387 388 390 390 391 Kiedy możemy podejrzewać niedobór żelaza? .................................................. Rola diety w leczeniu niedokrwistości ............................................................... Kiedy rozpoznajemy niedokrwistość? ................................................................. Dlaczego niedokrwistość z niedoboru żelaza jest niebezpieczna dla dzieci? Kiedy podejrzewać, że dziecko ma niedokrwistość? Jakie są jej objawy? ..... Profilaktyka ............................................................................................................. Leczenie ................................................................................................................... Zaburzenia układu krążenia ................................................................................ Odrębności układu krążenia ................................................................................ Najczęstsze przyczyny zgłaszania się z dzieckiem do kardiologa .................. Profilaktyka chorób układu krążenia .................................................................. Profilaktyka chorób zakaźnych 392 392 393 393 393 395 396 398 398 402 404 ........................................ 407 OCHRONNE ...................................................................................... Odporność bierna i czynna małego dziecka ................................................... Co to są szczepienia obowiązkowe? .................................................................. Co to są szczepienia zalecane? ........................................................................... Szczepionki skojarzone i ich zastosowanie u dzieci .................................... Szczepienia osób dorosłych – opiekunów małego dziecka ........................ Szczegółowy program szczepień obowiązkowych ......................................... Szczepienia przeciwko gruźlicy ............................................................................ Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B ..................... Szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi ...................................... Szczepienia przeciwko poliomyelitis ................................................................... Szczepienie przeciwko Haemophilus influenzae typu b ................................. Szczepienia przeciwko odrze, nagminnemu zapaleniu przyusznic (śwince) i różyczce ................................................................................................................ Szczegółowy program szczepień zalecanych .................................................. Szczepienie przeciwko Streptococcus pneumoniae .......................................... Szczepienie przeciwko Neisseria meningitidis ................................................... Szczepienie przeciwko zakażeniom rotawirusami ............................................. Szczepienie przeciwko ospie wietrznej ............................................................... Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A .................... Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu ................................. Przygotowanie dziecka do szczepienia ............................................................. Objawy uboczne po szczepieniu ............................................................................. Przeciwwskazania do szczepień ......................................................................... 409 409 412 413 414 414 414 417 418 418 420 421 SZCZEPIENIA 14 Spis treści 421 422 422 426 426 427 428 428 429 430 430 Choroby zakaźne wieku dziecięcego CHOROBY BAKTERYJNE ....................... 431 ......................................................................................... 433 433 435 437 438 439 Borelioza .................................................................................................................... Krztusiec .................................................................................................................... Angina ........................................................................................................................ Płonica (szkarlatyna) .............................................................................................. Róża ............................................................................................................................ CHOROBY PASOŻYTNICZE ..................................................................................... Owsica ......................................................................................................................... Toksokaroza .............................................................................................................. Glistnica ..................................................................................................................... Tasiemczyce .............................................................................................................. Toksoplazmoza ........................................................................................................ Giardiaza (lamblioza) ............................................................................................. CHOROBY WIRUSOWE ............................................................................................. Ospa wietrzna ........................................................................................................... Półpasiec .................................................................................................................... Mononukleoza zakaźna ......................................................................................... Odra ............................................................................................................................ Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) ....................................................... Różyczka .................................................................................................................... Rumień zakaźny ...................................................................................................... Gorączka trzydniowa .............................................................................................. Zakażenie wywołane wirusem opryszczki ....................................................... Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł .................................................. Wyprysk opryszczkowy ......................................................................................... Kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (KZM) ...... Wirusowe zapalenia wątroby ............................................................................... Wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV, wzw A) ....................................... Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV, wzw B) ....................................... Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV, wzw C) ...................................... Biegunki bakteryjne i wirusowe ......................................................................... Spis treści 15 440 440 441 442 443 443 444 446 446 447 448 450 451 452 453 453 454 454 455 455 456 456 457 457 458 Grypa ....................................................................................................................... 461 Jak dochodzi do zakażenia wirusem grypy? ................................................... Przebieg kliniczny .................................................................................................. Diagnostyka .............................................................................................................. Objawy i przebieg choroby .................................................................................. Powikłania pogrypowe ........................................................................................... Profilaktyka przez szczepienie ........................................................................... Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) ................................................. Leki przeciw grypie ................................................................................................ 463 463 464 465 466 467 469 471 471 472 Dawkowanie i warunki stosowania leków antygrypowych nowej generacji ... Na co należy zwrócić uwagę w profilaktyce przeciwgrypowej? ................ Życie dziecka z chorobą przewlekłą ......................... 475 .................................................................................................................... Objawy ........................................................................................................................ Hipoglikemia ............................................................................................................ Leczenie ..................................................................................................................... Dieta ............................................................................................................................ Aktywność fizyczna ................................................................................................ 477 478 479 481 481 482 CUKRZYCA MUKOWISCYDOZA ..................................................................................................... Przyczyny ................................................................................................................... Objawy w okresie noworodkowym ......................................................................... Objawy w okresie niemowlęcym .............................................................................. Objawy w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym ........................................... Leczenie ....................................................................................................................... TRZEWNA) ....................................................................... Objawy ..................................................................................................................... Dieta ........................................................................................................................ 483 483 484 485 485 486 CELIAKIA (CHOROBA 488 489 490 ASTMA 492 492 494 496 OSKRZELOWA .............................................................................................. Objawy ........................................................................................................................ Napady duszności – przyczyny ........................................................................... Leczenie ..................................................................................................................... 16 Spis treści ZESPÓŁ DOWNA ........................................................................................................ Wady serca ................................................................................................................ Niedosłuch ................................................................................................................ Choroby tarczycy ..................................................................................................... Wady wzroku ............................................................................................................ Niestabilność stawów ............................................................................................. Choroby jamy ustnej i zębów .............................................................................. Choroby skóry .......................................................................................................... Niedobór wzrostu .................................................................................................... MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE ................................................................... Przyczyny ................................................................................................................... Objawy ........................................................................................................................ Leczenie ..................................................................................................................... Stany zagrożenia życia PIERWSZA 498 499 499 500 500 501 501 502 502 504 504 505 507 ................................................................. 509 POMOC I RESUSCYTACJA DZIECKA ............................................. 511 513 514 Resuscytacja .............................................................................................................. Zasady postępowania ......................................................................................... WYPADKI OKRESU WCZESNODZIECIĘCEGO ................................................... Drobne urazy ............................................................................................................ Otarcia naskórka .................................................................................................... Stłuczenia ................................................................................................................ Skręcenia, zwichnięcia i złamania ..................................................................... Skręcenia ................................................................................................................. Zwichnięcia i złamania ......................................................................................... Krwawienia i krwotoki .......................................................................................... Oparzenia termiczne, elektryczne i chemiczne ............................................ Klasyfikacja oparzeń .............................................................................................. Pierwsza pomoc w oparzeniach .......................................................................... Zapobieganie oparzeniom .................................................................................... Zachłyśnięcia i zadławienia ................................................................................. Zachłyśnięcie ........................................................................................................... Zadławienie ............................................................................................................. Zatrucia ...................................................................................................................... Zatrucia lekami ...................................................................................................... Zatrucia środkami chemicznymi ......................................................................... Spis treści 17 519 519 519 520 521 522 522 524 526 527 529 530 531 531 532 534 534 534 Zatrucia tlenkiem węgla (czadem) ....................................................................... Wypadki komunikacyjne ...................................................................................... Wypadnięcia z wózka, łóżeczka, okna .............................................................. Tonięcie i utonięcie ............................................................................................... GROŹNE SYTUACJE OKRESU WCZESNODZIECIĘCEGO ............................... Biegunki .................................................................................................................... Wysoka gorączka ..................................................................................................... Drgawki ...................................................................................................................... Zapalenie krtani i nagłośni .................................................................................. Zapalenie krtani ..................................................................................................... Zapalenie nagłośni ................................................................................................. Sepsa i wstrząs septyczny ..................................................................................... Wstrząs anafilaktyczny .......................................................................................... Alergia lateksowa ................................................................................................... GROŹNE DLA ŻYCIA CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA .................................. Zaburzenia rytmu ................................................................................................... Przedwczesne pobudzenia nadkomorowe .......................................................... Zatokowe zwolnienie czynności serca ................................................................ Napadowy częstoskurcz nadkomorowy ............................................................ Nieprawidłowe odejście lewej tętnicy wieńcowej od tętnicy płucnej ...... Zapalenie mięśnia sercowego .............................................................................. Kardiomiopatia rozstrzeniowa ............................................................................ Choroba Kawasaki .................................................................................................. Ważne informacje 535 536 537 538 540 540 542 543 544 544 545 546 546 548 550 550 550 550 551 552 552 553 554 ................................................................................ 557 APTECZKA DOMOWA ................................................................................................ Wyposażenie ............................................................................................................. Leki .......................................................................................................................... Środki antyseptyczne stosowane do przemywania ran, otarć naskórka ........ Materiały opatrunkowe i inne ............................................................................. 559 559 559 560 561 ADRESY 564 I TELEFONY ............................................................................................... SKOROWIDZ ................................................................................................................. 571
