Lista kontrolna dla małych firm - opis

Transkrypt

1
CEL OCENY RYZYKA
Celem oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik (czynniki) chemiczny jest dobranie i podjęcie odpowiednich do ryzyka działań i
środków: ochronnych, zapobiegawczych i monitorujących.
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy
czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r Nr 203, poz.1275) ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny
zdefiniowane zostało jako prawdopodobieństwo (możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika
chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy.
W ocenie ryzyka zawodowego należy uwzględnić:
• niebezpieczne właściwości poszczególnych czynników chemicznych,
• otrzymane od dostawców informacje dotyczące zagrożenia poszczególnymi czynnikami chemicznymi oraz zaleceniami ich bezpiecznego
stosowania, w szczególności zawarte w kartach charakterystyki substancji chemicznych niebezpiecznych,
• rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,
• wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy,
• efekty działań zapobiegawczych,
• warunki pracy przy procesach produkcyjnych z zastosowaniem substancji chemicznych.
Oceniając ryzyko zawodowe związane z narażeniem na niebezpieczne czynniki chemiczne należy wziąć również pod uwagę czynniki wpływające na
prawdopodobieństwo doznania szkody przez pracowników:
• ilość stosowanej substancji,
• sposób stosowania substancji wpływający na skalę jej uwalniania,
• ekspozycję pracowników na zagrożenie, możliwość minimalizowania obecności pracowników w strefie narażenia,
• skuteczność środków ochrony zbiorowej,
• skuteczność środków ochrony indywidualnej,
• możliwość ograniczenia skutków narażenia poprzez sprawny system udzielania pierwszej pomocy,
Do oceny ryzyka zawodowego należy wykorzystać informacje dotyczące:
• lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na nim zadań,
• osób, pracujących na stanowisku, ze szczególnym uwzględnieniem tych osób, dla których przyjmuje się inne szczególne kryteria, takich jak
np. kobiety w ciąży – w zakładzie nie zatrudnia się w chwili obecnej pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych,
• stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych operacji technologicznych,
• wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania przez pracujące na stanowisku osoby.
2
UPROSZCZONE METODY OCENY ZAGROŻENIA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM NA DZIAŁANIE NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH
Metodologia została opracowana w Health & Safety Executive (Organ Wykonawczy ds. BHP) w celu oceny zagrożenia związanego z narażeniem na
działanie niebezpiecznych środków chemicznych; nosi nazwę podstaw kontroli substancji niebezpiecznych dla zdrowia (COSSH Essentials).
Pełny opis metody (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003) dostępny jest pod adresem http://www.coshh-essentials.org.uk
Metody uproszczone mogą być stosowane przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach, do przeprowadzania wstępnej oceny zagrożenia i
określania potrzeby wprowadzenia środków i działań korygujących.
I
OCENA RYZYKA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM INHALACYJNYM (PRZEZ DROGI ODDECHOWE).
Metodę stosuje się do określania środków i działań korygujących odpowiednio do czynności podlegających ocenie, a nie do szczegółowego
wyznaczania istniejącego poziomu zagrożenia.
Metoda nie jest wskazana do oceny ryzyka dla procesów technologicznych, w których w sposób stały i potwierdzony badaniami oraz
pomiarami, wydzielają się do środowiska pracy substancje niebezpieczne, dla których ustalone są wartości NDS i NDN.
W metodzie przyjęto 4 poziomy zagrożenia, które są zdefiniowane w tabeli nr I-A-7 a w tabelach od I-A-8 do I-A-12 znajdują się sposoby ustalania
poziomu ryzyka dla poszczególnych klas niebezpieczeństwa od A do E.
Zmienne zazwyczaj brane pod uwagę w stosowanych metodach to:
• Nieodłączne niebezpieczeństwo stwarzane przez środek chemiczny
• Częstość i długość narażenia
• Ilość stosowanego lub występującego środka chemicznego
• Lotność środka chemicznego lub wytwarzanie jego pyłów
• Sposób wykorzystywania substancji/preparatu
• Rodzaj środków zmniejszających zagrożenie.
Przypisując niektórym zmiennym półilościowe wskaźniki wyznacza się klasę zagrożenia.
Informacje z przeglądu wstępnego stanowisk i miejsc wykonywania pracy, dokumentacji, sposoby i metod wykonywania czynności, własności, ilości
stosowanego preparatu zostały przedstawione w tabelach nr I-A-1 i nr I-A-2.
3
Tabela nr I-A-1
OPIS STANOWISKA PRACY
LOKALIZACJA STANOWISKA PRACY
Stanowisko:
Zakład pracy:
Wydział:
Pomieszczenie:
Lokalizacja:
Zakres czynności:
Technologia:
Materiały, surowce
Wyposażenie stanowiska:
Podstawowe Zagrożenia:
Opis Pracy – Czynności:
Pracownik gospodarczy
Supermarket
Administracyjno- gospodarczy
Pomieszczenia: magazynowe, hala sklepowa, wydzielone stoisko piekarnicze, grill, wędliniarskie, biurowe, higienicznosanitarne, zaplecze gospodarcze.
W magazynie i pomieszczeniach higieniczno- sanitarnych wentylacja grawitacyjna.
W hali sklepowej i na stoiskach wydzielonych wentylacja mechaniczna wywiewna i nawiewna ogólna uruchamiana
centralnie.
Szczecin
CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA
Prace porządkowe: mycie i dezynfekcja posadzek, ścian, mebli, urządzeń produkcyjnych i sanitarnych.
Mycie ręczne i obsługa maszyny myjąco-czyszczącej (do posadzek) oraz natryskowe mycie i dezynfekcja z użyciem
pojemników pod ciśnieniem (spryskiwaczy) wytwarzających pianę lub areozol.
Środki chemii gospodarczej myjąco- dezynfekcyjne do profesjonalnego stosowania, w opakowaniach handlowych o
pojemności 3litry, 5 litrów i 10 litrów oraz ogólnodostępne środki chemii gospodarczej w opakowaniach o pojemności do 2
litrów.
ECO S14, ECO S17, TESOL, CLEAN WC, MYDŁO W PŁYNIE.
MASZYNA MYJĄCO – CZYSZCZĄCA HACOMATIC, WIADRO, MOP, ŚCIERKI, SZCZOTKA, ZMIOTKA, SZUFELKA, zbieracz
kropel, pojemniki do dozowania preparatów pod ciśnieniem, brak instrukcji bhp, brak środków do usuwania rozlewów
cieczy z uszkodzonych opakowań, brak rozdzielności składowania preparatów ze sobą reagujących.
Oblanie się koncentratem środka dezynfekująco – myjącego na ręce, przedramiona, zachlapanie oczu, odzieży, nóg,
wskutek:
→
ochlapania się koncentratem podczas jego dozowania do wiadra lub maszyny myjącej,
→
pęknięcia uszkodzonego opakowania ze środkiem podczas manipulacji – upadek, przenoszenia, otwierania.
Kontakt dłoni ze środkami myjącymi dezynfekującymi (zanurzanie w roztworach myjących i wyciskanie ścierek, mopów
,itp.)
Narażenie inhalacyjne na opary, areozole, gazy wydzielające się podczas dozowania i stosowania roztworów myjącodezynfekcyjnych.
wyciek środka z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów ze sobą reagujących podczas składowania,
celowe zmieszanie chemikaliów, które ze sobą reagują z wydzieleniem gazów toksycznych (np. chloru),
Przypadkowe spożycie.
Udział w przyjmowaniu dostaw środków chemicznych do podręcznego magazynu,
prowadzenie magazynu środków chemii gospodarczej,
przygotowanie roztworów myjących i dezynfekcyjnych:
4
- transport ręczny,
- przelewanie koncentratów do wiadra,
- przelewanie do mniejszych opakowań technologicznych (pojemników ciśnieniowych),
- mieszanie koncentratów z wodą,
Mycie ręczne posadzek, ścian, powierzchni mebli, urządzeń sanitarnych z użyciem szczotki, mopa, ścierki, zbieracza kropel,
mycie i dezynfekcja powierzchni blatów roboczych, urządzeń technologicznych (grill, piekarnik) metodą natryskową,
mycie posadzek z użyciem maszyny myjąco-czyszczącej – ręczne dozowanie koncentratu do zasobnika bezpośrednio z
opakowań handlowych, opróżnianie zasobnika po myciu i płukanie wodą zasobnika maszyny po zakończeniu pracy przy
użyciu przewodu giętkiego.
Sposób Wykonywania
Pracy:
Czas pracy z podziałem na
czynności, zmianowość:
Odzież - fartuch roboczy bawełniany, obuwie własne pracownika.
Zatrudnienie - 2 kobiety zatrudnione w wymiarze pełnego etatu, praca na dwie zmiany.
Nie są zatrudniane osoby młodociane i niepełnosprawne.
Tabela nr I-A-2
Lp.
Nazwa preparatu/charakterystyka
SUROWCE
1
TESOL
Alkaliczny preparat myjącodezynfekcyjny zawierający aktywny
chlor.
Preparat do ręcznego mycia posadzek,
ścian.
2
ECO S-17
zawierający wodorotlenek sodu do 15%
Preparat do maszynowego mycia podłóg
3
4
ECO S-14
Kwaśny preparat do mycia urządzeń
zawierający kwas fosforowy 75% (do
15%) i kwas azotowy do 15%,
w postaci piany.
WC – CLEAN
Zużycie na zmianę roboczą
iloś
Częstotliwość
j.m.
ć
stosowania
Zagrożenia chemiczne
Stan skupienia/
temperatura wrzenia
1
Często
(2-4 godzin na
zmianę)
Litr
ŻRĄCY (C)
R 35 – powoduje poważne oparzenia
R 31 - w kontakcie z kwasami
uwalnia toksyczne gazy
pH 12
CIECZ
jasnożółta
temperatura
wrzenia - nie
określono
5
Okresowo
(raz na zmianę
roboczą)
Litr
DRAŻNIACY (Xi)
R 36/38 działa drażniąco na oczy i
skórę
pH 11
1
Okresowo –
wielokrotnie (3
razy na zmianę
roboczą)
Litr
ŻRĄCY (C) – R 34 – powoduje
oparzenia
pH 1
2
Okresowo -
Litr
DRAŻNIACY (Xi)
CIECZ
zabarwiona na
kolor jasnożółty
temperatura
wrzenia – 1050C
CIECZ
zabarwiona na
kolor czerwony
temperatura
wrzenia – 1000C
CIECZ
5
Lp.
Nazwa preparatu/charakterystyka
Zawierający kwas fosforowy do 15%
Preparat do mycia urządzeń sanitarnych
SUBSTANCJE WYDZIELAJĄCE SIĘ
1
CHLOR
Zużycie na zmianę roboczą
iloś
Częstotliwość
j.m.
ć
stosowania
Wielokrotnie (do
2 godzin na
zmianę roboczą)
-
Rzadko możliwość
awaryjnego
wydzielenia się
-
Zagrożenia chemiczne
Stan skupienia/
temperatura wrzenia
R 36/38 działa drażniąco na oczy i
o barwie zielonej
skórę
temperatura
pH 2
wrzenia – powyżej
1000C
TOKSYCZNY (T)
GAZ o barwie
R 23-36/37/38-50 działa bardzo
żółtozielonej o
toksycznie przez drogi oddechowe, charakterystyczny
w kontakcie ze skórą, powoduje m zapachu
poważne oparzenia
powoduje
blokowanie
receptorów węchu.
Prężność gazu w
temp. 200C – 0,68
MPa.
I – 1 Opis metody oceny ryzyka
Przy ustalaniu nieodłącznego niebezpieczeństwa związanego z substancją zastosowano pięć kategorii A, B, C, D i E (patrz tabela nr I-A-3) w
zależności od zwrotów R występujących na etykiecie produktu i w dołączonej do niego karcie charakterystyki.
KATEGORIE ZAGROŻENIA – podział
KATEGORIA A
R36
R36/38
R38
R65
R67
Wszystkie substancje,
którym nie przypisano
zwrotów R
odpowiadających
grupom B-E.
KATEGORIA B
R20 R20/21
R20/21/22
R20/22
R21 R21/22
R22
Tabela I-A-3
KATEGORIA C
R23 R23/24
R23/24/25 R23/25
R24 R24/25
R25
R34
R35
R36/37 R36/37/38
R37 R37/38
R41
R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22
KATEGORIA D
R26 R26/27 R26/27/28
R26/28
R27 R27/28
R28
Klasa 3 rakotwórczy, R40
R48/23 R48/23/24
R48/23/24/25 R48/23/25
R48/24 R48/24/25 R48/25
R60 R61 R62 R63 R64
KATEGORIA E
Klasa 3 mutagenny, R40
R42 R42/43
R45
R46
R49
6
Poziom zagrożenia wzrasta od kategorii zagrożenia A do E.
Dla wyznaczenia „lotności” ustalono 3 poziomy (niski, średni i wysoki) z zastosowaniem tabeli nr I-A-4 i wykresu I-A-5.
Tabela nr I-A-4
Poziom skłonności ciał stałych do
wytwarzania pyłu/poziom lotności cieczy
Niska
1
Średnia
2
Wysoka
3
Ciało stałe
Ciecz
Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie rozpadają.
Przy stosowaniu nie obserwuje się tworzenia pyłu.
Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.
Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy
stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko się
osadza i jest widoczny na otaczających powierzchniach.
Przykład: detergent w proszku
Proszki: silnie rozdrobnione
o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie
obłoków pyłu, które utrzymują się
w powietrzu przez kilka minut.
Przykłady: cement, sadza, kreda itd.
Temp. wrzenia powyżej
1500C
Temp. wrzenia pomiędzy
500C a 1500C
Temp. wrzenia poniżej 500C
350
300
trudnolotne
średniolotne
250
ºC
Temperatura wrzenia,
wykres nr I-A-5
200
150
100
łatw olotne
50
0
20
50
80
110
Temperatura robocza, ºC
140
7
Skłonność do przedostawania się do środowiska klasyfikuje się jako wysoką, średnią i niską mierzy natomiast, podobnie jak w przypadku cieczy, za
pomocą lotności i temperatury pracy, które określają szybkość parowania środka, w odniesieniu do ciał stałych − za pomocą skłonności do wytwarzania pyłu.
Dla wyznaczenia wskaźnika „ilości” ustalono 3 poziomy (mały, średni i duży) z zastosowaniem tabeli nr I-A-6.
Ilość stosowanej substancji (rząd wielkości)
Tabela nr I-A-6
Ilość substancji
Mała
Średnia
Duża
1
2
3
Ciało stałe
Waga
Typowe
opakowanie
Pudełko, słoik
Worek, bęben
Big-Bag, silosy
Gramy
Kilogramy
Tony
Ciecz
Objętość
Typowe
opakowanie
Mililitry
Butelki
Litry
Bębny
Metry sześcienne Zbiorniki
Klasę niebezpieczeństwa odczytujemy z odpowiedniej tabeli (ABCD) na przecięciu wyznaczonych poziomów lotności i ilości
Tabela I-A-8
Klasa niebezpieczeństwa A
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość
Średnia lotność
Średni zdolność
tworzenia pyłu
Duża lotność lub wysoka
zdolność tworzenia pyłu
mała
Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu
1
1
1
1
średnia
1
1
1
2
duża
1
1
2
2
8
Tabela I-A-9
Klasa niebezpieczeństwa B
Stosowana ilość
Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu
Średnia lotność
Średni zdolność
tworzenia pyłu
mała
1
1
1
1
średnia
1
2
2
2
duża
1
2
3
3
Tabela I-A-10
Klasa niebezpieczeństwa C
Stosowana ilość
Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu
Średnia lotność
Średni zdolność
tworzenia pyłu
mała
1
2
1
2
średnia
2
3
3
3
duża
2
4
4
4
9
Tabela I-A-11
Klasa niebezpieczeństwa D
Stosowana ilość
Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu
Średnia lotność
Średni zdolność
tworzenia pyłu
mała
2
3
2
3
średnia
3
4
4
4
duża
3
4
4
4
Tabela I-A-12
Klasa niebezpieczeństwa E
Brak tabeli klasyfikacyjnej
Dla wszystkich substancji i mieszanin niezależnie od stosowanej ilości oraz niezależnie od lotności przyjmuje się
„poziom zagrożenia - 4”
10
Znaczenie poziomu ryzyka odczytujemy z tabeli nr I-A-7
Tabela nr I-A-7
Poziom ryzyka
Znaczenie
1
Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
2
W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
3
W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
4
Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Po dokonanej ocenie przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka a po ich wdrożeniu dokonujemy ponownie oceny ryzyka tzw.
resztkowego wg powyższych schematów postępowania
I-2
Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych z nanoszeniem metodą natryskiwania (z pojemnika ciśnieniowego) koncentratu
preparatu ECO S-14 na wewnętrzne powierzchnie urządzeń technologicznych – zanieczyszczone tłuszczem.
Podczas tych czynności wytwarza się aerozol i piana na powierzchni urządzenia.
Preparat ECO S-14 zawiera kwas fosforowy 75% (od 15% - 35% stężenia objętościowego) i kwas siarkowy (od 5% - 15% stężenia objętościowego) R 34 (C - żrący ).
Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja ogólna mechaniczna uruchamiana
centralnie, brak instrukcji postępowania z preparatem.
11
Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli I-A-3
KATEGORIA A
R36
R36/38
R38
R65
R67
Wszystkie
substancje, którym
nie przypisano
zwrotów R
odpowiadających
grupom B-E.
KATEGORIA B
R20 R20/21
R20/21/22
R20/22
R21 R21/22
R22
Kategoria
KATEGORIA C
nieodłącznego niebezpieczeństwa – „C”
KATEGORIA D
KATEGORIA E
R23 R23/24
R26 R26/27 R26/27/28
R23/24/25 R23/25
R26/28
R24 R24/25
R27 R27/28
R25
R28
R34
R35
R48/23 R48/23/24
R36/37 R36/37/38
R48/23/24/25 R48/23/25
R37 R37/38
R48/24 R48/24/25 R48/25
R41
R60 R61 R62 R63 R64
R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22
R42 R42/43
R45
R46
R49
Ustalamy poziom lotności wg tabeli nr I-A-4 Poziom lotność cieczy – „średnia”
Jednakże ze względu na stosowanie preparatu poprzez natryskiwanie, co powoduje wytworzenie aerozolu do oceny przyjęto o poziom wyższy
wskaźnik lotności – „wysoki"
Poziom skłonności ciał stałych do
wytwarzania pyłu / poziom lotności cieczy
Niska
1
Średnia
2
Wysoka
3
Ciało stałe
Ciecz
Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie
rozpadają. Przy stosowaniu nie obserwuje się
tworzenia pyłu.
Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.
Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy
stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko
się osadza i jest widoczny na otaczających
powierzchniach. Przykład: detergent w proszku
Proszki: silnie rozdrobnione
o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się
tworzenie obłoków pyłu, które utrzymują się
w powietrzu przez kilka minut.
Przykłady: cement, sadza, kreda itd.
Temp. wrzenia powyżej 1500C
Temp. wrzenia pomiędzy 500C a
1500C
Temp. wrzenia poniżej 500C
12
Ustalamy poziom ilości wg tabeli nr I-A-6 - Ilość – „średnia”
Ilość substancji
Mała
Średnia
Duża
1
2
3
Ciało stałe
Waga
Typowe
opakowanie
Pudełko, słoik
Worek, bęben
Big-Bag, silosy
Gramy
Kilogramy
Tony
Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10.
Ciecz
Objętość
Typowe
opakowanie
Mililitry
Butelki
Litry
Bębny
Metry sześcienne Zbiorniki
Szacujemy ryzyko na poziomie 4
Stosowana ilość
Średnia lotność
Średni zdolność
tworzenia pyłu
Mała
Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu
1
2
1
2
Średnia
2
3
3
3
duża
2
4
4
4
Zagrożenie jest duże, W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka
Podjąć działania zapobiegawcze:
• wyposażyć pracownika w ochronę dróg oddechowych chroniącą przed aerozolami i mgłami (np. jednorazowego użytku),
• okresowo sprawdzać sprawność urządzeń wentylacyjnych,
• zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej i
udokumentować ten fakt,
• wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu,
• przechowywać z dala od źródeł ciepła i bezpośredniego działania promieni słonecznych.
13
Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych wg poprzedniego schematu.
Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa – „C”
Poziom lotności cieczy – po zastosowaniu środków ochrony dróg oddechowych przyjmujemy znacznie niższy poziom lotności -„mały” , ze
względu na brak narażenia inhalacyjnego
Ilość – „średnia”
Wg tabeli nr I-A-10 dla klasy niebezpieczeństwa C - ryzyko „resztkowe” szacujemy na poziomie 2 - w wyznaczonym terminie określić i
wprowadzić środki zmniejszające ryzyko
Np:
• zmienić sposób nanoszenia preparatu na powierzchnię (bez wytwarzania areozolu),
• zastosować inny mniej szkodliwy środek myjący.
I-3
Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych ze zmieszaniem preparatów.
Przyjęto 2 sytuacje:
wyciek środka (WC CLEAN) z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów reagujących ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych
(chloru), podczas składowania (z TESOL - em),
celowe zmieszanie preparatów (TESOL i WC CLEAN), które reagują ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych (chloru) w czasie mycia urządzeń
sanitarnych – zabrakło preparatu WC CLEAN i pracownik dolał do muszli klozetowej TESOL.
Oba te zagrożenia rozpatrujemy łącznie, gdyż skutki są podobne: zagrożenie zatrucia wydzielającym się chlorem – substancją toksyczną R2336/37/38-50. (prężność gazu dla 200C – 0,68 MPa).
Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja grawitacyjna, brak instrukcji
postępowania z preparatem.
Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli nr I-A-3.
14
KATEGORIA A
R36
R36/38
R38
R65
R67
Wszystkie
substancje, którym
nie przypisano
zwrotów R
odpowiadających
grupom B-E.
KATEGORIA B
R20 R20/21
R20/21/22
R20/22
R21 R21/22
R22
KATEGORIA C
KATEGORIA D
R23 R23/24
R26 R26/27 R26/27/28
R23/24/25 R23/25
R26/28
R24 R24/25
R27 R27/28
R25
R28
R34
R35
R48/23 R48/23/24
R36/37
R48/23/24/25 R48/23/25
R36/37/38
R48/24 R48/24/25 R48/25
R37 R37/38
R60 R61 R62 R63 R64
R41
R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22
Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa – „C”
Ustalamy poziom lotności dla gazu – „duży”
Ustalamy poziom ilości dla wydzielającego się gazu podczas reakcji na poziomie – „małym”
Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10.
Szacujemy ryzyko na poziomie 2
KATEGORIA E
R42 R42/43
R45
R46
R49
15
Stosowana ilość
Średnia lotność
Średni zdolność
tworzenia pyłu
Mała
Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu
1
2
1
2
Średnia
2
3
3
3
duża
2
4
4
4
Zagrożenie jest akceptowalne – W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
Podjąć działania zapobiegawcze :
•
•
•
•
•
•
wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu WC-CLEAN z zakazem
mieszania go z innymi preparatami myjąco – dezynfekcyjnymi i instrukcję postępowania pracowników w sytuacjach awaryjnego
niekontrolowanego wycieku preparatów z opakowania,
zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,
zorganizować składowanie opakowań ze środkami myjąco – dezynfekcyjnymi z zachowaniem rozdzielności składowania preparatów ze sobą
reagujących i opisać pola składowe,
pracownikom usuwającym rozlewy TESOL-u, który wszedł w reakcję z kwasami, zapewnić półmaski z wkładem ABE1 (informacja z karty
charakterystyki),
zapewnić w magazynie sorbent do absorbowania rozlanych cieczy, tj. piasek lub ziemię okrzemkową lub trociny, oraz pojemnik na odpady
przeznaczone do utylizacji,
zapewnić zapasowe pojemniki – kanistry polietylenowe atestowane dla grupy pakowania Y (II) z zamknięciami z odpowietrznikiem w celu
przelania do nich zawartości z uszkodzonych opakowań.
16
II UPROSZCZONA OCENA ZAGROŻENIA WYPADKOWEGO ZWIĄZANEGO Z OBECNOŚCIĄ NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH.
Ocenę należy przeprowadzić, jeżeli substancje i preparaty chemiczne magazynowane, stosowane lub powstające w procesie technologicznym
stwarzają zagrożenia:
• poparzenia, podrażnienia lub powstania odczynów alergicznych w kontakcie ze skórą lub oczami,
• poparzenia, podrażnienia śluzówek układu pokarmowego po przypadkowym spożyciu,
• powstania pożaru lub / i wybuchu.
Substancje / preparaty niebezpieczne, stwarzające zagrożenie wybuchem oznakowane są znakiem graficznym (piktogramem) oraz literą F, F+, O w
karcie charakterystyki oraz na etykiecie opakowania.
Dla substancji / preparatów niebezpiecznych o własnościach wybuchowych należy przeprowadzić odrębną ocenę ryzyka, zgodnie z § 4
rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. Nr 107,
poz. 1004 ze zmianami z 2006 r. Nr 121, poz. 836).
Do oceny ryzyka wypadkowego, przyjęto uproszczona metodę opracowaną przez COSHH Essentials. Health and Safety Executive 2003, w
polskiej wersji językowej.
Substancje i preparaty chemiczne niebezpieczne w kontakcie ze skórą i oczami oraz niebezpieczne po spożyciu oznakowane są w karcie
charakterystyki następującymi zwrotami zagrożenia R:
R21
R20/21
R20/21/22
R21/22
R24
R23/24
R23/24/25
R24/25
R27
R27/28
R26/27/28
R26/27
R34
R35
R36
R36/37
R36/38, R36/3738
R38
R37/38
R41
R43
R42/43
R48/21
R48/20/21
R48/20/21/22
R48/21/22
R48/24
R48/23/24
R48/23/24/25
R48/24/25
R66
Dla w/w substancji i preparatów należy przeprowadzić ocenę ryzyka wypadkowego.
Przed przystąpieniem do szacowania poziomu ryzyka należy:
• dokonać opisu czynności i warunków pracy, jak w punkcie I dla oceny ryzyka narażenia inhalacyjnego (tabela I-A-1, I-A-2),
• zapoznać się z kartami charakterystyki substancji i preparatów magazynowanych i stosowanych oraz wydzielających się substancji
niebezpiecznych,
• wypełnić przedstawioną poniżej listę kontrolną nr II-1
17
II-1 LISTA KONTROLNA
Przeczytaj pytania.
Zaznacz odpowiedzi w odpowiednich rubrykach.
Zapis „Ozt” oznacza odczytaj wskaźnik z tabeli nr II-1-A
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Pytanie / problem
Czy przechowujesz, stosujesz, produkujesz itd. niebezpieczne środki chemiczne w
postaci surowców, produktów pośrednich, produktów ubocznych, produktów
gotowych, odpadów, środków czystości itd.
Identyfikacja środków chemicznych
Czy niebezpieczne środki chemiczne występujące podczas pracy stale lub okresowo
zostały zidentyfikowane i zinwentaryzowane.
Czy oryginalne opakowania niebezpiecznych środków chemicznych zostały właściwie
oznakowane.
Czy powyższe oznakowanie zachowuje się po przeniesieniu niebezpiecznego środka
chemicznego do innego opakowania lub pojemnika.
Czy etykiety opisujące produkt oraz kierunek przepływu cieczy zostały naklejone,
dołączone lub namalowane na rurach do przesyłu niebezpiecznych środków
chemicznych.
Czy wzdłuż rur rozmieszczono wystarczającą liczbę etykiet, w szczególności w
obszarach szczególnego ryzyka (zawory, złącza itd.).
Czy dostępne są karty charakterystyki dla wszystkich niebezpiecznych środków
chemicznych, które mogą znajdować się na stanowisku pracy, a jeśli to konieczne, czy
dostępne są wystarczające i odpowiednie informacje dotyczące niebezpiecznych środków
chemicznych nieposiadających kart (odpady, produkty pośrednie itd.).
Przechowywanie i pakowanie środków chemicznych
Czy niebezpieczne środki chemiczne przechowuje się w specjalnych pomieszczeniach
zamkniętych, zależnie od klasy ryzyka i odpowiednio oddzielone (odległość lub
odpowiednia przegroda) od środków, których z nimi przechowywać nie wolno lub
mogących powodować niebezpieczne reakcje.
Czy przestrzeń magazynowa jest odpowiednio wentylowana grawitacyjnie lub
mechanicznie.
Jeśli wymaga się tego w związku z ilością produktu lub stwarzanym przezeń
niebezpieczeństwem, czy w obszarach przechowywania, stosowania i / lub produkcji
możliwe jest gromadzenie i usuwanie wycieków lub rozlanych niebezpiecznych
środków chemicznych do bezpiecznych pojemników.
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Wskaźnik dla
odpowiedzi „Nie”
Gdy odpowiedź
negatywna – odstąp od
dalszej oceny
Wysoce
niewystarczający
Wysoce
niewystarczający
Wysoce
niewystarczający
Ozt
Do poprawy
Ozt
Ozt
Niewystarczający
Niewystarczający
18
Lp.
Pytanie / problem
11
Czy zakazana jest obecność lub stosowanie „niekontrolowanych" źródeł zapłonu w
miejscach przechowywania łatwopalnych niebezpiecznych środków chemicznych, a
przestrzeganie zakazu odpowiednio się kontroluje i gwarantuje.
Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne mają wystarczającą
odporność fizyczną oraz chemiczną i czy nie są na nich widoczne żadne ślady uderzeń,
rozcięć lub odkształceń.
Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne są całkowicie bezpieczne
(zamknięcie automatyczne, zamknięcie bezpieczeństwa z blokadą, podwójne
opakowanie, pokrycie materiałem tłumiącym wstrząsy itd.).
Czy opakowania transportuje się (ręcznie lub mechanicznie) stosując wyposażenie lub
sprzęt gwarantujący odpowiednią stabilność i zamocowanie.
Stosowanie i obróbka środków chemicznych
Czy w miejscu pracy znajduje się ilość niebezpiecznego środka chemicznego niezbędnie
potrzebna do wykonywania pracy (nigdy zaś ilości większe niż stosowane w ciągu zmiany
lub dnia roboczego).
Czy w miejscu pracy znajduje się tylko taka ilość niebezpiecznych środków chemicznych,
jaka jest wykorzystywana w ciągu zmiany lub dnia roboczego oraz czy środki chemiczne
w danej chwili niewykorzystywane przechowuje się w odpowiednich pojemnikach,
zabezpieczonych szafach lub specjalnie do tego przeznaczonych zamkniętych miejscach.
Czy unika się ręcznego przelewania środków chemicznych z otwartych
pojemników (tzn. bez stosowania dozowników i pomp).
Czy tworzenie lub gromadzenie ładunku elektrostatycznego podczas przenoszenia
cieczy łatwopalnych jest ściśle kontrolowane.
Czy instalacje elektryczne w obszarach, w których istnieje zagrożenie atmosferą
wybuchową, są wykonane przeciwwybuchowo, zaś wszelkie źródła zapłonu są
kontrolowane.
Czy instalacje elektryczne i wyposażenie urządzeń, pomieszczeń i magazynów, w
których występują substancje żrące, są wykonane w sposób właściwy (odporne
na ich właściwości żrące).
Czy materiały, wyposażenie i urządzenia zostały dostosowane do właściwości
wykorzystywanych niebezpiecznych środków chemicznych.
Czy przed podjęciem pracy sprawdza się, czy nie pojawiły się wycieki i dokonuje
ogólnej kontroli instalacji lub wyposażenia.
Czy urządzenia lub procesy, które tego wymagają, są wyposażone w układy pozwalające
wykrywać warunki niebezpieczne (np. dolna granica zapłonu w tunelu suszarniczym,
temperatura oraz ciśnienie reaktora, poziom wypełnienia zbiornika itd.) połączone z
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Wskaźnik dla
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Do poprawy
Do poprawy
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
19
Lp.
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
Pytanie / problem
systemami alarmowymi.
Czy istniejące układy detekcyjne mogą wyłączyć proces technologiczny w sytuacjach
skrajnych, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Czy ujścia i otwory wylotowe urządzeń bezpieczeństwa obsługujących produkty
łatwopalne oraz wybuchowe są skierowane w miejsce bezpieczne i wyposażone są
w sygnalizację świetlną, jeśli to konieczne.
Czy dostępne są urządzenia pozwalające na bezpieczne oczyszczenie, absorpcję,
zniszczenie lub zebranie produktów, które wyciekły z urządzeń bezpieczeństwa i
otworów wylotowych.
Czy czynności, które mogą grozić uwolnieniem gazu, par, pyłów itd. niebezpiecznych
środków chemicznych, są wykonywane w układzie zamkniętym albo co najmniej w
obszarach dobrze wentylowanych lub w instalacjach wyposażonych w wyciąg
miejscowy.
Czy wprowadzono środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się czynników
chemicznych niebezpiecznych na inne stanowiska pracy lub do innych pomieszczeń
pracy.
Organizacja czynności zapobiegawczych przy stosowaniu środków chemicznych
Czy dokonywane jest sprawdzanie czystości zbiorników i pojemników po środkach
chemicznych, przed ich powtórnym napełnieniem innym preparatem.
Czy została zagwarantowana kontrola dostępu pracowników nieuprawnionych i
osób z zewnątrz do obszarów przechowywania, załadunku, rozładunku i obróbki
niebezpiecznych środków chemicznych.
Czy pracownicy zostali we właściwy sposób poinformowani o ryzyku związanym z
niebezpiecznymi środkami chemicznymi i przeszli odpowiednie szkolenie w zakresie
stosowanych środków zapobiegawczych i ochronnych.
Czy pracownicy mają dostęp do kart charakterystyki, przekazanych przez dostawcę
preparatów.
Czy istnieją pisemne instrukcje stanowiskowe, dotyczące wykonywania
czynności z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.
Czy ustalono program przeglądów i konserwacji wyposażenia technicznego i
instalacji technologicznych, których poprawne funkcjonowanie jest niezbędne dla
bezpieczeństwa.
Czy miejsca i stanowiska pracy są utrzymywane w czystości (czy zastosowano
odpowiedni program i kontroluje się jego stosowanie).
Czy istnieją specjalne środki do neutralizacji i usuwania rozlanych substancji lub
usuwania wycieków; czy istnieją odpowiednie instrukcje.
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Wskaźnik dla
Niewystar-czający
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Ozt
Do poprawy
Ozt
Niewystarczający
Do poprawy
Niewystarczający
20
Lp.
37
38
39
40
41
42
43
44
Pytanie / problem
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Czy istnieje odpowiedni plan gospodarki odpadami i kontroluje się jego stosowanie.
Czy wprowadzono odpowiednie zasady higieny osobistej (mycie rąk, zmiana odzieży,
zakaz jedzenia, picia i palenia na stanowiskach pracy itd.), a ich stosowanie jest
kontrolowane.
Czy istnieje plan awaryjny wykorzystywany w sytuacjach zagrożenia związanych z
niebezpiecznymi środkami chemicznymi (wyciek, rozlanie, pożar, wybuch itd.).
Czy wprowadzono ogólne zasady organizacyjne wymagane do oddzielenia
niebezpiecznych środków chemicznych lub zmniejszenia narażenia / kontaktu
pracowników z chemikaliami.
Stosowanie środków ochrony osobistej i instalacji awaryjnych
Czy dostępne są niezbędne środki ochrony indywidualnej i czy jest kontrolowane ich
odpowiednie stosowanie w przypadku czynności związanych z ryzykiem narażenia
lub kontaktu z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.
Czy prysznice do odkażania oraz stanowiska do płukania oczu są dostępne w pobliżu
miejsc, w których może nastąpić rozpryskanie niebezpiecznego środka chemicznego.
Czy ustalono zasady gospodarowania środkami ochrony indywidualnej i odzieżą
roboczą.
Czy stwierdzono jakiekolwiek inne braki lub niedociągnięcia w środkach ochrony
ogólnej i organizacyjnych oraz przy stosowaniu środków ochrony osobistej: opisać i
dokonać oceny.
Wskaźnik dla
Niewystar-czający
Do poprawy
Wysoce Niewystarczający
Ozt
Ozt
Ozt
Niewystar-czający
II-1-A TABELA
Z tabeli odczytujemy poziom wskaźnika, w zależności od zagrożenia opisanego symbolem R w karcie charakterystyki preparatu.
Wynik wstawiamy do odpowiedniej rubryki w liście kontrolnej.
Numer
pytania
5, 7
8
11
12, 13, 14
Wysoce niewystarczający
Niewystarczający
Do poprawy
R1 - R6, R7, R12, R14, R15,
R16, R17, R19, R27, R28, R35,
R39,
R1 –R6, R7, R12, R14, R15, R16,
R17, R19,
R1 –R6, R7, R12, R17, R19, R27,
R35, R39,
R8, R9, R11, R18, R24, R25
R30, R34, R37, R41, R44,
R10, R21, R22, R36, R38,
R10, R21, R22, R36, R38,
R8, R9, R11, R18, R30, R44,
R10,
R8, R11, R24, R34, R37, R44,
R10, R11,R21,R36, R38,
21
17
18
19
20
21, 22, 23
R7, R12, R17, R35, R39,
R7, R12,
R1- R6, R12, R15
R35
R1 – R6, R7, R12, R14, R15, R16,
R17, R19, R27, R35, R39,
24
25
26
27
28
29
30, 31
33
40
41, 42
R2, R3, R5, R6, R7, R12, R14, R15,
R16, R17, R19,
R27, R35, R39,
R7, R12, R27, R35, R39,
R1 – R6, R7, R12, R14, R15,
R16, R17, R19, R27, R28, R35,
R39,
R1 – R6, R7, R12, R14, R15,
R16, R17, R19, R27, R28, R35,
R39,
R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30,
R34, R37, R41, R44,
R27, R35, R39,
R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41,
R11, R18, R30,
R8, R11, R18, R30,
R34
R8, R9, R11, R18, R24, R30, R37,
R41, R44,
R1 – R6, R7, R12, R14, R15, R16,
R17, R19, R27, R35, R39,
R10, R21, R36
R10
R10, R21, R36, R38,
R8, R9, R11, R18, R30, R44,
R8, R9, R10, R11, R18, R21,
R24, R30, R34, R37, R38,
R41, R44,
R10,
R24, R34, R37, R41,
R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41,
R8, R9, R11, R18, R24, R25,
R30, R34, R37, R41, R44,
R21, R36, R38
R10, R21, R36,
R10, R21, R22, R36, R38,
R10
R8, R9, R11, R18, R24, R25,
R30, R34, R37, R41, R44,
R10, R21, R22, R36, R38,
R10
R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30,
R34, R37, R41, R44,
R24, R34, R39, R41,
R10, R21, R22, R36, R38,
R21, R36
II-2 OPIS METODY
Wybrana metoda pozwala określić poziom ryzyka wypadkowego na podstawie trzech zmiennych:
• obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa
• poziomu narażenia
• poziomu skutków
II-2-a Ustalenie poziomu obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa
Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa zależy od liczby odpowiedzi „wysoce niewystarczający”, „wystarczający” i „do poprawy” w liście
kontrolnej.
Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa określa się jako:
• 10 - „wysoce niewystarczający" – jeżeli odpowiedź na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „wysoce niewystarczający" lub jeśli ponad
połowa uwzględnianych pytań dała wskaźnik „niewystarczający",
22
6 - „niewystarczający" - jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaźnikiem „wysoce niewystarczający", jednak odpowiedź na co
najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „niewystarczający" lub jeśli ponad połowa uwzględnianych pytań dała wskaźnik „do poprawy",
• 2 - „do poprawy" – jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaźnikiem „wysoce niewystarczający" lub „niewystarczający",
jednakże odpowiedź, na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „do poprawy",
• 0 - „dopuszczalny” - w pozostałych przypadkach.
•
W przypadku uzyskania wskaźnika „0”, należy odstąpić od dalszej oceny i zastosować środki przewidziane w tabeli II -2 –E dla poziomu ryzyka „1”.
II-2-b Ustalenie poziomu narażenia.
Poziom narażenia określa częstość występowania narażenia na ryzyko.
Poziom narażenia należy odczytać z tabeli II-2-B, uwzględniając czas wykonywania czynności.
II-2-B TABELA
Poziom
narażenia
1
2
3
4
Znaczenie
Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
II-2-c Ustalenie poziomu skutków.
Poziom skutków, określa spodziewane szkody dla zdrowia.
Poziom skutków należy odczytać z tabeli II-2-C
II-2-C TABELA
Poziom
skutków
10
25
60
100
Znaczenie
Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )
Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)
Śmierć
23
II-2-d Wyznaczenie poziomu ryzyka.
Obliczamy iloczyn obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa i poziomu narażenia.
Odczytujemy z tabeli II-1-3-D poziom ryzyka dla obliczonego iloczynu oraz poziomu skutków.
Poziom
Skutków
II-2-D TABELA
Wartość iloczynu
(obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa x poziom narażenia)
2-4
6-8
10 - 20
24 - 40
10
20-40
60-80
100-200
240-400
25
50-100
150-200
250-500
600-1000
60
120-240
360-480
600-1200
1440-2400
100
200-400
600-800
1000-2000
2400-4000
Znaczenie poszczególnych poziomów ryzyka odczytujemy z tabeli II-2-E
II-2-E TABELA
Poziom
ryzyka
20 – 40
50 – 120
Znaczenie
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności
zastosowanych środków.
W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko
150 – 500
600 - 4000
Przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka, a po ich wdrożeniu określamy ryzyko resztkowe, według poprzedniego schematu postępowania
od II-2-a do II-2-e.
24
II-2 OCENA RYZYKA WYPADKOWEGO
II-2-1 Zagrożenia związane ze stosowaniem „TESOLU”
Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj:
• ręcznego przelewania stężonego preparatu z opakowań do pojemników
• moczenia i wyciskania mopów, ścierek w roztworze rozcieńczonym
Zagrożenia występują także w sytuacjach awaryjnych podczas kontaktu ze stężonym preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania. W
przypadku zmieszania z kwasami wydziela się gazowy chlor, który jest gazem toksycznym o działaniu żrącym.
Z uwagi na to, że preparat Tesol ma silne działanie żrące, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, a w kontakcie ze skórą głębokie rany.
Wyznaczenie obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa.
Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa należy określić na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej.
a) kontakt z rozcieńczonym preparatem
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 33,41 „wysoce niewystarczający”
Wynik: wysoce niewystarczający – obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 10
Ustalenie poziomu narażenia
Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli
Poziom
narażenia
1
2
3
4
Znaczenie
narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 3
Ustalenie poziomu skutków
25
Poziom skutków odczytujemy z tabeli
Poziom skutków
10
25
60
100
Znaczenie
Śmierć
skutki: maceracja skóry, zaczerwienienie skóry, stany alergiczne, przemycie oczu, po spożyciu porada lekarska = poziom skutków 10 )
Określenie poziomu ryzyka
1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (3).
Wartość iloczynu 10 x 3 = 30
Poziom
Skutków
2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka
10
25
60
100
2-4
20-40
50-100
120-240
200-400
Wartość iloczynu
6–8
10 - 20
60-80
100-200
150-200
250-500
360-480
600-1200
600-800
1000-2000
24 - 40
240-400
600-1000
1440-2400
2400-4000
Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (10) z wyznaczoną wartością iloczynu (30)
Wyznaczony poziom ryzyka od 240 - 400.
Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.
Poziom
ryzyka
20 – 40
50 – 120
150 – 500
600 – 4000
Znaczenie
26
Zagrożenie jest duże należy niezwłocznie podjąć działania ograniczające poziom ryzyka. Zaplanowane działania opisano łącznie dla preparatu
stężonego i rozcieńczonego.
b) kontakt z preparatem stężonym
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,,33,41,42 „wysoce niewystarczający”
Wynik: wysoce niewystarczający – obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 10
Poziom
narażenia
1
2
3
4
Znaczenie
narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 2
Poziom skutków wyznaczamy z tabeli
Poziom skutków
10
25
60
100
Znaczenie
Śmierć
(skutki: możliwe zachlapanie oczu stężonym preparatem lub spożycie preparatu –poważne szkody = poziom skutków 60 )
Określamy poziom ryzyka
27
Poziom
Skutków
10
25
60
100
2-4
20-40
50-100
120-240
200-400
Wartość iloczynu
6–8
10 - 20
60-80
100-200
150-200
250-500
360-480
600-1200
600-800
1000-2000
24 - 40
240-400
600-1000
1440-2400
2400-4000
Wyznaczony poziom ryzyka od 600 -1200.
Poziom
ryzyka
20 – 40
50 – 120
150 – 500
600 – 4000
Znaczenie
Zagrożenie jest zbyt duże, należy przerwać pracę wykonywaną w opisanych warunkach.
Podjąć działania zapobiegawcze.
Proponowane dla podpunktu a (rozcieńczony) i b (stężony)działania zapobiegawcze:
• zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym informującym o zagrożeniu i nazwą
preparatu,
• zapewnić dozownik lub pompkę do przelewania stężonego preparatu,
• opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,
• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,
• zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw. „oczomyjkę”),
• pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać:
a)
do pracy z roztworem myjącym: rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego lub nitrylowego,
b)
do pracy ze stężonym preparatem: gogle ochronne, fartuch przedni gumowy, rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego
lub nitrylowego
Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.
28
- obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa
dla ręcznego przelewania preparatu stężonego - 0
dla mycia i wykręcania mopa –0
Dla obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa „0” odczytujemy z tabeli poziom ryzyka 1. Ryzyko akceptowalne.
II-2-2 Zagrożenia związane ze stosowaniem „ WC-CLEAN”
Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::
• zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej – możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,
oczu i dłoni,
• ręcznego mycia umywalek, kabin natryskowych i muszli ustępowych, a preparat dozowany jest bezpośrednio z opakowań producenta.
• przypadkowego spożycia,
Zagrożenie występuje także w sytuacjach awaryjnych, tj. w przypadku zmieszania z TESOLEM wydziela się gazowy chlor (ocena ryzyka dla
przypadkowego zmieszania opisana w części dotyczącej oceny narażenia inhalacyjnego).
Preparat WC-CLEAN ma działanie drażniące na skórę i oczy, a także po spożyciu.
Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,27,41 „do poprawy”
obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 2
Poziom
narażenia
1
2
3
4
poziom narażenia 2
Znaczenie
29
Z tabeli wyznaczamy poziom skutków
Poziom skutków
10
25
60
100
Znaczenie
Śmierć
Skutki: podrażnienie skóry, podrażnienie gałki ocznej, po spożyciu konieczna pomoc lekarska = poziom skutków 25
Określamy poziomu ryzyka
Poziom
Skutków
10
25
60
100
2-4
20-40
50-100
120-240
200-400
Wartość iloczynu
6–8
10 - 20
60-80
100-200
150-200
250-500
360-480
600-1200
600-800
1000-2000
24 – 40
240-400
600-1000
1440-2400
2400-4000
Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.
Poziom
ryzyka
20 – 40
50 – 120
150 – 500
600 – 4000
Znaczenie
30
Zagrożenie jest średnie.
Podjąć działania ograniczające poziom ryzyka:
• oddzielić i opisać miejsce składowania preparatu,
• opracować instrukcję bezpiecznego postępowania z preparatem,
• czynności z preparatem wykonywać przy włączonej wentylacji mechanicznej,
• wydać pracownikom do prac z preparatem środki ochrony indywidualnej określone w karcie charakterystyki preparatu, tj: gogle ochronne,
rękawice gumowe lub z PCV.
Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.
• -obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2
(odpowiedź na pytanie 17 z listy kontrolnej „do poprawy”
• - poziom narażenia - 2
• poziom skutków – 10
Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „10”
Poziom ryzyka pierwszy (od 20-40). Ryzyko akceptowalne.
II-2-3 Zagrożenia związane ze stosowaniem „Eco-S-14”
oczu i dłoni,
• przelewania preparatu do pojemników roboczych, na czas wykonania pracy – natryskowego nanoszenia preparatu na urządzenia,
• Podczas sytuacji (awaryjnych)
• przypadkowego spożycia
• celowego lub przypadkowego zmieszania z preparatami zasadowymi np. Eco-S-17 lub silnymi utleniaczami – reakcja silnie egzotermiczna, może
prowadzić do wydzielenia się ciepła i dodatkowego oparzenia termicznego, podczas reakcji wydziela się wodór.
Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat „Eco-S-14” jest żrący, powoduje oparzenia, podrażnienia i zapalenia skóry, podrażnienia
i oparzenia oczu, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, po spożyciu może spowodować odwracalne zmiany w układzie pokarmowym.
31
Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8, 17, 26, 33, 36, 41, 42 „niewystarczający”
Poziom
narażenia
1
2
3
4
Znaczenie
poziom narażenia 3
Poziom skutków
10
25
60
100
Znaczenie
Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
Śmierć
Skutki trwałe, np. utrata wzroku, uraz organów wewnętrznych= poziom skutków 60
Poziom
Skutków
10
25
60
100
2-4
20-40
50-100
120-240
200-400
Wartość iloczynu
6–8
10 - 20
60-80
100-200
150-200
250-500
360-480
600-1200
600-800
1000-2000
24 – 40
240-400
600-1000
1440-2400
2400-4000
32
Poziom
ryzyka
20 – 40
50 – 120
150 – 500
600 – 4000
Znaczenie
Zagrożenie jest duże.
Podjąć natychmiast działania ograniczające poziom ryzyka:
• zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą preparatu,
• zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw. „oczomyjkę”),
• zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z
uszkodzonego opakowania
• pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać: gogle ochronne, rękawice kwasochronne kategorii III,
• zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej, skrócić czas
narażenia lub stosować preparat rozcieńczony.
- obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2
poziom narażenia – 2
poziom skutków – 25
Poziom ryzyka od 50-100.
Ryzyko akceptowalne ale zastanowić się nad możliwością zmiany preparatu na mniej szkodliwy.
33
II-2-4 Zagrożenia związane ze stosowaniem „Eco-S-17”
oczu i dłoni,
• ręcznego dozowania preparatu do zbiornika w maszynie.
Ponadto podczas sytuacji awaryjnych
• przypadkowego spożycia,
• omyłkowego lub celowego zmieszania z kwasem lub preparatem w własnościach kwasowych, np. Eco-S-4 z wydzieleniem dużej ilości ciepła.
• w kontakcie z materiałami palnymi stwarza zagrożenie wybuchowo-pożarowe.
Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat „Eco-S-17” działa silnie drażniąco na oczy i skórę, może powodować podrażnienie,
pieczenie i łzawienie oczu. Po spożyciu konieczna pomoc lekarska.
Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8,17,42 „do poprawy”
Poziom
narażenia
1
2
3
4
Znaczenie
Kontakt z preparatem podczas transportu z magazynu oraz podczas napełniania zbiornika w maszynie poziom narażenia 2
Poziom skutków Znaczenie
10
25
60
Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego,
układu pokarmowego)
100
Śmierć
34
poziom skutków 25
Poziom
Skutków
10
25
60
100
2-4
20-40
50-100
120-240
200-400
Wartość iloczynu
6–8
10 - 20
60-80
100-200
150-200
250-500
360-480
600-1200
600-800
1000-2000
24 – 40
240-400
600-1000
1440-2400
2400-4000
Poziom
ryzyka
20 – 40
50 – 120
150 – 500
600 – 4000
Znaczenie
Zagrożenie jest średnie.
Konieczne jest zaplanowanie działań dla ograniczenia ryzyka.
• zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu – z dala od materiałów palnych, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym
informującym o zagrożeniu,
• magazynować z dala od materiałów palnych,
• zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany ,
35
•
•
•
zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z
uszkodzonego opakowania
pracownikom na czas przelewania preparatu z opakowań producenta do maszyny myjącej wydać: gogle ochronne, rękawice chroniące przed
ługami,
zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej.
-obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2
(pozostaje ręczne przelewanie pkt 17)
- poziom narażenia – 2
- poziom skutków – 10
Poziom ryzyka od 20-40 (poziom pierwszy).
Ryzyko akceptowalne.
36
III.
INFORMACJA DLA PRACOWNIKÓW
Po przeprowadzeniu oceny ryzyka związanego z narażeniem/ kontaktem na działanie czynników chemicznych niebezpiecznych na stanowisku
pracownika gospodarczego przygotowujemy informację, z która zapoznamy pracowników.
Pracownikom nie przedkładamy do zapoznania się pełnej dokumentacji z oceny ryzyka, a jedynie wynik tej oceny.
Zgodnie z art. 226 pkt 2 Kodeksu pracy pracodawca „informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz
o zasadach ochrony przed zagrożeniami”.
Nazwa
preparatu
TESOL –
preparat
stężony
Czynność
Zagrożenie
Skutki
Układanie
opakowań z
chemikaliami na
półkach regałów,
zdejmowanie
towarów z półek
Przelewanie
preparatu do
zbiornika w celu
przygotowania
roztworu
myjącego
oblanie skóry rak,
twarzy i oczu
preparatem
wyciekających z
uszkodzonego
opakowania
oblanie skóry rak,
twarzy i oczu
preparatem
Przypadkowe
spożycie
preparatu
Głębokie
oparzenia skóry,
utrata wzroku,
oparzenia i
uszkodzenia
układu
pokarmowego
Celowe lub
przypadkowe
zmieszanie z
innym
preparatem „WC-CLEAN”
Zatrucie
wydzielającym
się chlorem
podrażnienie
śluzówek oczu,
gardła i nosa,
zablokowanie
receptorów
węchowych
Poziom ryzyka
Poziom 4,
Ryzyko duże
nieakceptowalne
Środki profilaktyczne
- zachować odrębne miejsca składowania preparatu w
miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
zagrożeniu i nazwą,
- do przelewania stężonego preparatu stosować
dozownik lub pompkę,
- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i
jego magazynowania,
- w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane
miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”,
- przed rozpoczęciem pracy ze stężonym preparatem
założyć gogle ochronne, fartuch przedni gumowy,
rękawice ochronne z kauczuku butylowego lub
nitrylowego
- w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem
znajdującym się w oznakowanym pojemniku w
magazynie,
- w przypadku łącznego rozlania kilku środków, w tym
WC-CLEAN przed unieszkodliwianiem sorbentem
założyć półmaskę z wkładem ABE1
- bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą
różnych preparatów,
- nie przelewać preparatu do pojemników po innych
substancjach,
- nie usuwać etykiet z opakowań producenta i
oznakowania pojemników roboczych,
- przestrzegać instrukcji postępowania podczas
Poziom ryzyka
po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
Poziom 1
ryzyko
akceptowalne
37
Nazwa
preparatu
Czynność
Zagrożenie
Skutki
Poziom ryzyka
Poziom ryzyka
po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
awaryjnego wycieku preparatów
TESOL –
preparat
rozcieńczo
ny
WC-CLEAN
moczenia i
wyciskania
mopów, ścierek w
roztworze
rozcieńczonym
Kontakt
preparatu z
odsłoniętą skórą
rąk, nóg, oczami
zdejmowanie
opakowania z
preparatem z
półki
magazynowej,
ręczne mycie
umywalek, kabin
natryskowych i
muszli
ustępowych, a
preparat
dozowany jest
bezpośrednio z
opakowań
producenta.
oblanie skóry rąk,
nóg, twarzy i oczu
preparatem
wyciekającym z
uszkodzonego
opakowania,
przypadkowe
spożycie
zdejmowanie
opakowania z
preparatem z
półki
magazynowej,
ręczne
pokrywanie
mytych
nóg, twarzy i oczu
preparatem
wyciekającym z
uszkodzonego
opakowania,
przypadkowe
spożycie,
Maceracja skóry,
zaczerwienienie
skóry, stany
alergiczne,
podrażnienie
oczu,
Podrażnienie
skóry,
podrażnienie
gałki ocznej, po
spożyciu
podrażnienie
układu
pokarmowego
powoduje
oparzenia,
podrażnienia i
zapalenia skóry,
podrażnienia i
oparzenia oczu, w
kontakcie z
oczami może
Poziom 3
Ryzyko
nieakceptowalne
- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem,
- do pracy z roztworem myjącym stosować rękawice
ochronne z kauczuku butylowego lub nitrylowego
Poziom 1
ryzyko
akceptowalne
Poziom 3
Ryzyko
nieakceptowalne
jego magazynowania,
- czynności z preparatem wykonywać przy włączonej
wentylacji mechanicznej,
- przed rozpoczęciem pracy z preparatem założyć gogle
ochronne, rękawice ochronne gumowe lub z PCV
magazynie,
- bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą
różnych preparatów,
substancjach,
- przestrzegać instrukcji postępowania podczas
awaryjnego wycieku preparatów
- W magazynie nie składować preparatu przy źródłach
ciepła i w miejscach nasłonecznionych,
jego magazynowania,
Poziom 1
ryzyko
akceptowalne
38
Nazwa
preparatu
ECO S-14
Czynność
Zagrożenie
Skutki
powierzchni –
natryskiwanie
grilla, pieca
piekarniczego,
blatów stołów
roboczych, innych
urządzeń.
Celowe lub
przypadkowe
zmieszanie z
innym
preparatami
zasadowymi np.
ECO S – 17 lub
silnymi
utleniaczamireakcja – reakcja
silnie
egzotermiczna,
może prowadzić
do wydzielenia się
ciepła i
dodatkowego
oparzenia
termicznego,
podczas reakcji
wydziela się
wodór,
spowodować
utratę wzroku, po
spożyciu może
spowodować
odwracalne
zmiany w
układzie
pokarmowym,
Wdychanie
wydzielających się
oparów i aerozoli,
rozkład pod
wpływem
wysokiej
temperatury i
światła
słonecznego
Zapalenie
spojówek oka,
zapalenie
oskrzeli,
podrażnienie
skóry i odczyny
alergiczne,
Zatrucie gazami z
rozkładu
Natryskowe
nanoszenie
preparatu
stężonego na
czyszczone
powierzchnie,
Magazynowanie w
nieodpowiednich
warunkach
(wysoka
temperatura,
działanie
promieni
słonecznych)
Poziom ryzyka
Poziom 4,
- przed rozpoczęciem pracy preparatem założyć gogle
ochronne rękawice kwasoodporne,
magazynie,
substancjach,
- nie mieszać z preparatem ECO S – 17,
Ryzyko duże
nieakceptowalne
- stosować przydzielone ochrony dróg oddechowych
chroniącą przed areozolami i mgłami,
- okresowo sprawdzać sprawność urządzeń
wentylacyjnych,
- przestrzegać postanowień instrukcji stosowania
preparatu,
- przechowywać pojemniki robocze z dala od źródeł
ciepła, zabezpieczyć je prze bezpośrednim działaniem
światła słonecznego.
Poziom ryzyka
po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
Poziom 2
ryzyka
akceptowalne
39
Nazwa
preparatu
ECO S-17
Czynność
Zagrożenie
Skutki
Układanie
opakowań z
chemikaliami na
półkach regałów,
zdejmowanie
towarów z półek
przelewanie
preparatu z
opakowania
producenta
(handlowych) do
zbiornika
maszyny myjącej
HACOMATIC
nóg, twarzy i oczu
preparatem
wyciekającym z
uszkodzonego
opakowania oraz
podczas
dozowania do
maszyny myjącej,
przypadkowe
spożycie,
podczas pożaru
kontakt z
materiałami
palnymi stwarza
zagrożenie
wybuchowopożarowe.
Podrażnienie
skóry,
podrażnienie
gałki ocznej, po
spożyciu
podrażnienie
układu
pokarmowego
Poziom ryzyka
Poziom 2
Ryzyko średnie
akceptowalne
- zachować odrębne miejsca składowania preparatu zdala
od materiałów palnych w miejscach oznaczonych
znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą,
jego magazynowania oraz postępowania na wypadek
pożaru,
- na czas przelewania preparatu z opakowań producenta
do maszyny myjącej założyć gogle ochronne, rękawice
chroniące przed ługami.
Poziom ryzyka
po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
Poziom 1
ryzyko
akceptowalne
Przykładowa ocena ryzyka zawodowego opracowana przez Jolantę Adamczyk-Pyzel i Grażynę Pawlatę –Ich, Okręgowy Inspektorat Pracy w
Szczecinie 2009 r, na podstawie (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003).
Zawarte na stronie materiały mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał pomocniczy dla pracodawców i zespołów oceniających ryzyko
zawodowe, bez możliwości ich powielania i publikowania.

Lista kontrolna dla małych firm - opis

Transkrypt

Podobne dokumenty

Ryzyko narażenia na działanie czynników chemicznych

Papier dekoracyjny

karta charakterystyky Peril_pl

preparat czyszczący do zwulkanizowanej folii

Lakier do betonu

Nazwa handlowa: TECHNIFin