the pdf file - Mirage Hobby

HALBERSTADT CL.IV Kurz Rumpf (H.F.W.)
Early production batches / Short fuselage
Wczesne serie produkcyjne / Krótki kadłub
© Oskar Gawłowski
1/48
nr kat. 481402, seria 14
Rys historyczny
Samolot Halberstadt CL.IV zaprojektowany został przez inż. Karla Theisa
(głównego projektanta w Halberstädter Flugzeugwerke GmbH). Nowa
konstrukcja powstała przy uwzględnieniu uwag pilotów frontowych (zbieranych
osobiście przez konstruktora) na bazie wcześniejszej, doskonale sprawującej
się w warunkach bojowych wersji CL II. Zimą 1917/1918 przystąpiono do
prac projektowych. Konstruktor zmienił kształt kadłuba, który został skrócony
i wzmocniony, czyniąc go bardziej obszernym i opływowym. Przekonstruował
też statecznik pionowy i poziomy, dzięki czemu samolot stał się bardziej
zwrotny. Skrzydła pozostały bez zmian, uproszczono jedynie konstrukcję
centropłatu oraz zmniejszono jego masę. Mniejszy ciężar własny oraz zmiany
konstrukcyjne pozwoliły na pozostawienie tego samego silnika, a zarazem
zwiększenie prędkości przelotowej płatowca. Można też było załadować
więcej uzbrojenia, bez wpływu na własności lotne. Na samolotach z pierwszej
serii produkcyjnej (H.F.W. Halb. CL.IV C.4600/18 - C.4749/18 oraz C.5770/18
- C.5919/18) początkowo montowano dwa karabiny. Od egzemplarza
C.4675/18 powrócono do jednego karabinu maszynowego, który najczęściej
instalowano po prawej stronie kabiny pilota. Pozostawiono jednak możliwość
zamontowania dwóch KM we wszystkich seriach produkcyjnych. Zmany
dotyczyły także półkolistego uchwytu w tyle kadłuba. Początkowo umieszczane
na boku kadłuba (podobnike jak w CL.II) ostatecznie, zapewne na żądanie
pilotów (wibracje i osłabienie kadłuba) przeniesione zostały na jego spodnią
część.
Pod koniec wojny na Halberstadtach CL.IV zaczęto montować spadochrony
systemu Heinecke. Nie było to standardowe działanie, lecz pierwsze bojowe
testy. Dla pilota przewidziano spadochron siedzeniowy. Czasza spadochronu
strzelca schowana była w dolnej części kadłuba, za ľkabiną. Lotnik przypięty
był do niego linką wyciągową, co dawało mu pełną swobodę ruchów.
Całość doświadczeń przy konstrukcji samolotów Halb. CL.II i CL.IV posłużyła
do zaprojektowania jeszcze bardziej zwartego samolotu szturmowego
Halberstadt CLS I (1797/18 i 1799/18 serii „0” badawczo-prototypowej), który
w niedalekiej przyszłości miał całkowicie zastąpić lekkie konstrukcje typu
„CL”. Zachowany kadłub Halberstadta CLS.I możemy obecnie podziwiać
w Deutsches Technikmuseum w Berlinie.
Halberstadty CL.IV trafiły na front na początku lata w 1918 roku. Do końca
wojny zdołano całkowicie lub częściowo wyposażyć w nie prawdopodobnie
aż 18 z 38 eskadr szturmowych, Schlachtstaffeln. Schlasty łączono
w większe grupy zwane Schlachtgruppe, które przydzielano do dyspozycji
poszczególnych armii. Trzy wersje malowania (dostępne w tym modelu)
pochodzą z ostatnich dwóch miesięcy wojny, kiedy to niemiecke armie 5. i 17.,
walczyły przeciwko armii Generała Johna J. Pershinga koło Meuse-Argonne
i Saint-Mihiel.
Z zamówionych ok. 1300 samolotów, w macierzystych zakładach Halberstadta
wyprodukowano ok. 840 płatowców w siedmiu seriach produkcyjnych oraz
w fabryce LFG Roland w dwu seriach licencyjnie budowanych (ok. 250
samolotów).
Lekkie samoloty Halberstadt CL.II i CL.IV oraz ich użycie w jednostkach
Schlachtstaffeln, stały się wzorcem dla lotnictwa szturmowego używanego na
polu bitwy po dzień dzisiejszy.
(PM)
History
The Halberstadt CL.IV two-seater was designed by Ing. Karl Theis (chief
designer at Halberstädter Flugzeugwerke GmbH). The design was planned to
replace the earlier Halberstadt CL.II met very favourably in combat conditions.
Theis had personally collected observations from front-line Halb. CL.II pilots,
and took these into consideration during the redesign of the aircraft. During
winter of 1917-1918 he started the design work. The designer has changed
the shape of the fuselage, shortening and strengthening it, making it more
spacious and streamlined. He has also redesigned the fin and the tailplane,
making the aeroplane more manoeuvrable. The wings were left unchanged, but
the centre section was simplified and its weight reduced. Lower empty weight
and the design alterations allowed to retain the same engine while increasing
the cruising speed. It was also possible to load more ordnance without affecting
the flying characteristics. Aircraft of the first production batch (H.F.W. Halb. CL.IV
C.4600/18 to C.4749/18 and C.5770/18 to C.5919/18), were initially fitted with
two machine guns. From aircraft C.4675/18 on a single machine gun was
reinstated, usually fitted on the starboard side of the cockpit. However, the
possibility of fitting two machine guns was retained in all production series.
Similarly, the rear fuselage mount was changed: it was initially discarded (the
semi-circular opening in the fuselage was used in all Halberstadt CL.II series),
to bring it back in the mid-production run of the first series. However, probably at
the request of pilots (vibrations and weakened fuselage) these were relocated
to the bottom of the fuselage. At the end of the war Halberstadt CL.IVs started
to be fitted with Heinecke system parachutes. This was not done as standard,
but as initial combat tests. A seat-type parachute was planned for the pilot. The
gunner’s parachute canopy was stored in the lower fuselage aft of the cockpit.
The airman was strapped to it with the rip cord, giving him complete freedom
of movement.
The experience with the design of the Halb. CL.II and CL.IV was used to design
an even more compact close support aircraft, the Halberstadt CLS I (1797/17
and 1799/18 of the ‘0’ test/prototype batch), scheduled to completely replace
the ‘CL’ lightweight aircraft types in the near future. The preserved fuselage of
the Halberstadt CLS.I can be seen today at the Deutsches Technikmuseum in
Berlin.
Halberstadt CL.IVs reached the front line in early summer of 1918. By the end
of the war about 18 attack squadrons from all 38 (Schlachtstaffel) completely
or partly re-equipped with the type. ”Schlastas” were combined into larger
groups called ”Schlachtgruppe”, assigned to the possession of an army. Three
painting versions (in box model decals) are from last two month of the war, when
German 5th and 17th army fought against the U. S. General John J. Pershing
army near Meuse-Argonne and Saint-Mihiel. At this time Halberstadts CL.IV and
other aircraft from Schlasta were combined in „Schlachtgruppe” and strongly
cooperated with ground armies. Out of the 1,300 aircraft on order, about 840
aircraft had been built by the end of the war: seven series production batches
at the parent Halberstadt factory and two batches under licence by LFG Roland
(about 250 aircraft).
Light Halberstadt CL.II and CL.IV aircraft used by the Schlachtstaffel units
became the pattern for attack aircraft used over the battlefields until present day.
(PM)
Dane techniczne:
Załoga:
2
Długość:
6,54 m (HFW)- 6,89 m (Rol)
Rozpiętość skrzydeł:
10,73 m
Wysokość:
2,67 m
Powierzchnia skrzydeł:
28,96 m²
Masa własna:
728 kg
Masa całkowita:
1068 kg
Napęd:
6-cylindrowy silnik rzędowy, Mercedes D.III 160 KM
Prędkość maksymalna:
186 km/h
Czas lotu:
3,25 godziny
Uzbrojenie:
1 lub 2 zsynchronizowane karabiny maszynowe
7,92 mm LMG 15/08 „Spandau”
1 ruchomy karabin maszynowy 7,92 mm Parabellum
MG14 na obrotniku obserwatora
Granaty:
max 2 x 6 Würfgranate 15 lub Stielhandgranate M1917
Specification
Crew:
2
Length:
6.54 m (21 ft 5.5 in) (HFW)
Wingspan:
10.73 m (35 ft 2.75 in)
Height:
2.67 m (8 ft 9 in)
Wing area:
28.96 m² (311.7 ft²)
Empty weight:
728 kg (1,605 lb)
Loaded weight: 1,068 kg (2,354 lb)
Powerplant: 1 × Mercedes D.III 6-cylinder inline engine, 117.67 kW (160 hp)
Maximum speed: 186 km/h (104 mph)
Endurance:
3.25 hours
Armament: 1 × 7.92 mm (.312 in) LMG 08/15 „Spandau” machine gun,
synchronized 1 or 2 × 7.92 mm (.312 in),
1 Parabellum MG14 machine gun on gun ring mount for observer
Grenades: max. 2 x 6 Würfgranate 15 or Stielhandgranate M1917
Mirage Hobby, Adam Zieliƒski
ul. Tyniecka 36
02-621 Warszawa, Polska
tel./fax: +48 22 856 86 55
e-mail: [email protected]
Znajdê nas na Facebook-u:
http://www.facebook.com/MirageHobbyOfficial
I
I
ZGIÑå
BEND
NIE MALOWAå
862
DON’T PAINT
Części przekreślone „X” - nie do użycia w tej wersji modelu.
Przed montażem prosimy ostrożnie umyć ramki w detergencie.
38
18
G
19
Parts marked “X” are not for this version of the model.
Before assembly wash the sprues.
8
49
20
6
50
11
7
15
2
NUMER
KALKOMANII
DECAL
NUMBER
16
17
3
54
53
52
51
12
25
4
31
9
26
14
1
5
30
21
27
10
24
8
RAMKA / SPRUE “G”
20
14
10
10
16
11
F
4
12
5
6
43
42
13
17
7
8
E
9
45
44
2
46
Halberstadt Cl.4
1
RAMKA / SPRUE “F”
A
25
UWAGA!
Przed naklejeniem kalkomanii
prosimy zapoznaç si´
z instrukcjà monta˝u i malowania.
Wybrany element kalkomanii
wyciàç, nast´pnie od tylnej
strony posmarowaç p´dzlem
zanurzonym uprzednio w wodzie
destylowanej. Nast´pnie prosimy
poczekaç (ok. 20-30 sekund),
a˝ element kalkomanii odmi´knie.
Dalej post´powaç jak przy normalnym naklejaniu kalkomanii.
W przypadku nierównomiernej
powierzchni polecamy stosowaç
p∏yny zmi´kczajàce do kalkomanii „SET i SOL”.
NOTE!
Please, consult the assembly and
painting instruction prior to application of decals. Cut off selected
decal element, then wet the rear
side of the decal with
a brush immersed in water. Then
wait (ca. 20-30 secs), until the
decal element becomes soft and
can be moved around the base
sheet. Subsequently act like with
application of any other decals.
On uneven surfaces, we suggest
to use ‘Set and Sol’ liquids.
9
15
3
UWAGA. DELIKATNE DETALE,
OBRABIAå I KLEIå Z OSTRO˚NOÂCIÑ
ATTENTION, FINE DETAILS.
WORK WITH CARE.
0
RAMKA / SPRUE “E”
D
78
26
RAMKA / SPRUE “P”
KLISZA/FILM
22
79
RAMKA / SPRUE “D”
29
7
C
3
4
1
2
17
14
15
10
16
31
32
20
24
27
KALKOMANIE LOZENGE DECALS
11
18
23
12
21
30
RAMKA / SPRUE “A”
RAMKA / SPRUE “K”
RAMKA / SPRUE “C”
13
19
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
997
+ 854/855
3
4
073
P16
5
4
6
5
7
922
8
9
C18
P31
884
7
920
920
P45
C11
P46
920
998
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
P63
G1
G1
Tylko dla wersji z radio.
'Radio' version only.
Na tym etapie prac u˝yç po∏ówek kad∏uba
do utrzymania pozycji klejonych elementów.
At this stage use fuselage halves only to maintain parts position.
P29 920
G11
P12
P20
998
P11
P30
8
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
10
C16
822
P60
Zmniejszyć szerokość magazynka
Reduce the magazine width
Apteczka
otwarta
12
P59
11
C14
994
884
The first
aid kit
open
997
P37
997
P36
G15
G16
11
P37
K24
P64
9
950
820
PE8
940
908
lub / or
10
PE 6/7
PE28 PE27
13
G12, G20, G21, P9
Tylko dla wersji z radio.
'Radio' version only.
G12
862
P49
G21
12
K2
P58
985
C2
886
lub / or PE33
P44
P67
G20
P68
884
884
997
K1
997
Aby otworzyć
boczne otwory
uchwytów, ściąć
zaznaczone „X”
elementy
To open
side openings,
cut off
the elements
indicated „X”
K1+K2
6
14
884
P22
15
P21
884
H74
H75
994
13
16
998
P38
PE14
PE13
922 F17
073
Dodać metalową rurkę
Add metal
etal tube
865
G2 + G3
17
P13
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
18
P14
865
P42
886
997
P43
G30
CL07
16
P54
997
Obciąć koniec
Cut end
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
Wyciąć jedną z wersji otworów. Użyć maski z części fototrawionych.
Cut one of openings version. Use mask mask from PE parts.
20
19
17
”Ghost Rider”
P3
”Toni”
”Brunhilde”
P4
P4
P3
21
P4
P3
19
997
P7
P5
Montować 2 KM dla „Brunhilde” i „Ghost Rider ”,
lub 1 po prawej dla „Toni”, patrz „50“ krok montażu.
Mount two MG’s for ”Brunhilde” and ”Ghost Rider”
or one RH for ”Toni”, see “50” montage step.
22
P4
21
P8
884
P18
P6
23
P3
P33
PE4+PE4A
G8
P19
E8
Zewn´trzny pierÊcieƒ obrotnika cz. G7
w czasie monta˝u i waloryzacji,
zalecamy pozostawiç na ramce,
która uchroni go przed p´kni´ciem.
Dopiero po zmontowaniu ca∏oÊci
odcinamy jà z ramki.
PE10
884
072
P32
072
PE9
25
24
884
884
K10
It is suggested to leave
the outer ring of the gun mount,
part G7, in the sprue during
assembly and detailing,
to protect it from cracking.
It should be cut off the sprue
only when complete.
884
G27
G7
PE15+16+17+22+23
23
24
G6
18
073
G9
K10
PE24+25+21+22+23
G25
846
073
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
22
G15
G24
920
26
Dodać trzy cienkie druciki.
Add three thin wires.
0
Zamontowanie
wysokościomierza.
Mounting altimeter.
073
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
27
28
25
072
884
884
P47
862
P39
27
29
P55
30
28
P62
Nawiercić otwory dla linek.
Drill openings for rigging.
Tu wyciąć otwory dla części P15
Cut openings here for P15 parts
P17
P61
32
31
P62
Sposób ułożenia „Lozengi” na stateczniku poziomym
Method of the Lozenge application on tailplane
P66
30
P55
P66
29
P17
P15
34
33
884
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
32
P15
33
31
P61
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
35
H39
865
998
36
884
37
C30
PE2
884
PE3
PE5
C29
884
D79
884
PE1
PE1
985
884
929
© Reinhard Zankl Collection
Na tym etapie zalecamy nakleić
kalkomanią Lozenge
w dwu miejscach od góry
wg instrukcji malowania
PE3
Namalować
jasno brązowy
prostokąt.
Paint light brown
rectangle.
35
At this stage apply ‘Lozenge’
decals in two places at the top,
according to paint instruction
and cover with satin clear varnish.
884
884
37
Od dołu nakleić
kalkomanię Lozenge
jasnye odcienie
w trzech miejscach.
884
884
P34
Bottom, apply ‘Lozenge’
light pattern decals
in three places,
cover with satin clear varnish.
P23
P35
39
P39
P23
38
991
P
PE37
38
P39
884
P39
991
PE37
37
42
40
985
41
39
P56
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
40
P57
985
P51+P50
P51
P51+P50
P50
Tylko dla wersji z radio.
'Radio' version only.
P48
884
G1
Tylko dla wersji z radio.
'Radio' version only.
G1
33
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
884
43
PE11
PE36
PE35
884
884
A24
Na koniec tego etapu prac,
884
zalecamy położyć kalkomanię
„Lozenge”wg instrukcji malowania
PE32
i polakierować satynowym
lakierem przezroczystym.
At the end of this stage apply ‘Lozenge’
decals according to paint instruction
and cover with satin clear varnish.
Okucia skrzydeł pomalować kolorem 886
po naklejeniu kalkomanii „Lozenge”.
Paint wing attachments with
886 colour after applying
‘Lozenge’ decals.
895
CL08
Dopasować
do kształtu skrzydła
Fit to wing shape
A25
PE35
884 PE32
Widok od dołu.
Bottom view.
895
A25
PE30
PE38
45
42
884
44
z góry
top
z dołu
bottom
z dołu
bottom
PE18
2. Zgiąć
2. Bend
884
862
PE38
PE38
z góry
top
43
862
1. uwypuklić.
1. press discs
to obtain
spherical
shape.
CLX
K23
G31
47
43
A26
PE34
36
46
A22
CL4
46
CL5
PE34
P24
884
A27
P26
P25
48
44
884
P25
P23
A23
P27
884
47
41
49
48
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
Mocowanie owiewki
Windscreen mounting
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
50
WERSJE DODATKOWEGO UZBROJENIA / VERSIONS OF ADDITIONAL ARMAMENT
Uzbrojenie
dla wersji malowania
Halb. CL.IV “TONI”
Schlachtstaffel 26 b
Armament for
Halb. CL.IV “TONI”
Schlachtstaffel 26 b
painting version
G5
Uciąć sześć rakiet
sygnalizacyjnych.
Cut six flars.
G26
PE 21
PE 29
SCHEMAT
PE 29
U1 x 3
ROZMIESZCZENIA
LINEK / RIGGING
DIAGRAM
G5
U2 x 8
G26
Dodać dwa druciki ~ ø 0,3 mm
imitujące rurki ze zbiornika opadowego.
Add two wires ~ ø 0.3 mm
imitating the header tank tubes.
C3
Uzbrojenie dla wersji malowania
Halb. CL.IV “BRUNHILDE”, Schlachtstaffel 27 b
Armament for
Halb. CL.IV “BRUNHILDE”, Schlachtstaffel 27 b
painting version
RESEARCH & PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
Aby wzbogacić
wygląd modelu,
polecamy dodatkowy
zestaw:
„LEKKIE BOMBY
NIEMIECKIE I POLSKIE
1914-1918/1918-1939”
SERIA 2, 1/48, # 248001
To improve model we suggest
additional set ‘German WW1 & Polish WW2 Light bombs’.
Series 2, 1/48, # 248001
MODEL WYKONANO NA PODSTAWIE PLANÓW
OPRACOWANYCH PRZEZ WITOLDA SZEWCZYKA.
OPRACOWANIE HISTORYCZNE I MERYTORYCZNE
PIOTR MROZOWSKI
THE MODEL WAS PREPARED & BASED ON SCALE
DRAWINGS RESEARCHED AND TRACED
BY WITOLD SZEWCZYK
RESEARCH AND PROJECT CARE PIOTR MROZOWSKI
PODZI¢KOWANIA / ACKOWLEDGEMENTS
The Aerodrome Forum,
Krzysztof Radwan-Dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego,
Achim Sven Engels,Thomas Gent, Jan Hoffmann, Tomasz J. Kopaƒski,
Wojciech Łuczak, Hans Trauner, Walter Werner, Krzysztof Wielgus,
Gregory H. VanWyngarden, Reinhard Zankl
èRÓD¸A / SUGGESTED READING:
1. Halberstadt CL.IV, Windsock Datafile 43.
P M Grosz - Historia, fotografie, malowania / Narrative, photos, camouflage and
markings,
2. Halberstadt CL.IV- In Detail. The „Ex-Strähle“ converted CL.IV and EX-Strähle fin.
Achim Sven Engels, Fokker-Team-Schorndorf, 2000 - Fotografie z rekonstrukcji
Halberstadta CL.IV „Ex-Strähle“ / Photos taken during Halberstadt CL.IV „Ex-Strähle“
reconstruction.
3. Die Halberstadt CL.IV D-IBAO, Zeugen der Luftfahrtgesichte, Band 2.
Marian Krzy˝an, Holger Steinle, Verlag E S Mittler & Sohn GmbH, Herford Bonn 1992
- Historia, fotografie / Narrative, photos.
4. Schlachtflieger!
Rick Duiven & Dan-San Abbott, Schiffer Publishing, 2007 - Historia, fotografie,
malowania - Pierwsza wi´ksza praca obejmujàca temat niemieckich jednostek
szturmowych w Kajzerowskim lotnictwie / Narrative, photos - the first major work on
German attack units in Kaiser’s air force.
5. Circus Colors No.10, Schlachtstaffel Markings, CCI (USA) vol. 25, no. 3.
Greg VanWyngarden - Historia, opis malowaƒ / Narrative, camouflage and markings.
6. Samolot Halberstadt CL II, 15459/17 - Dokumentacja przedremontowa, Muzeum
Lotnictwa w Krakowie. Dział Gromadzenia Dokumentacji, Krakow 1994. - fotografie
dokumentujàce stan samolotu przed remontem / photos documenting pre-overhaul
condition of the aeroplane.
7. Report on the Halberstadt Fighter Type C.L. IV
Ministry of Munitions. Technical Department - Aircraft Production. - Raport pierwszego
zdobycznego Halberstadta CL.IV. Płatowiec niekompletny bez steru kierunku. - fotografie dokumentujàce stan samolotu po zdobyciu / photos documenting captured
time condition of the aeroplane (no rudder).
8. Markierungen deutscher Flieger Einheiten 1914 – 1920. BAND IX Schutz- undSchlachtstaffeln (SchuSta/SchlaSta) 1917 - 1918. Manuscript. Reinhard Zankl. Historia, zdj´cia oraz najnowsze odkrycia dotyczàce jednostek lotniczych Schusta/
Schlasta - Narrative, photos and new discoveries about Schusta/Schlasta ground
attack Air Units.
WARTO RÓWNIE˚ PRZECZYTAå / ADDITIONAL READING:
9. Das Propellerblatt-Exklusiv-Ausgabe, Nummer E3 / 2008.
Franz Xaver Brandl – Mein Flugbuch. Fliegerschütze der Bayerischen Schutz- und
Schlachtstaffel 24 - fotografie, wspomnienia, dokumenty, które zebra∏ i opracowa∏
pan Walter Werner / Narrative, photos etc., study by Walter Werner.
10. In der Luft unbesiegt.
Praca zbiorowa J. F. Lehmanns Verlag, München 1923,
• Der Infanterie und Schlachtflug von Gavrelle vor Arras - Wilfgang Zorer - Wspomnienia
d-cy Schutzstaffel 7
• Schlacht und Nachtflüge in Flandern 1917 - Friedrich Ritter von Kraußer - Wspomnienia d-cy Schusta/Schlasta 23b / Memories CO Schusta/Schlasta 23b.
• Mit der Schlachtstaffel von St. Quentin nach Amiens - Oscar Bechtle - Wspomnienia
d-cy Schlasta 2 / Memories CO Schlasta 2.
11. Images of War, The German Army on the Western Front 1917-1918
David Bilton, Pen & Sword Books Ltd, 2007 - Historia / Narrative.
12. Albatros D.Va German Fighter of World War 1
Robert C. Mikesh, Smithsonian Institution Press, Washington, D.C., 1980 - Historia,
fotografie / Narrative, photos.
13. Der Weltkrieg 1914 bis 1919,
Friedrich Immanuel, Berlin 1920 - Historia / Narrative.
14. Die deutschen Luftstreitkräfte im Weltkriege
Georg Paul Neumann, Berlin 1920 - Historia, zdj´cia / Narrative, photos.
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
922
908
12
884
27
29
30
23
8
951
7
PRAWA / STARBOARD
16
16
31
4
Halberstadt CL.IV (H.F.W.) „2” „TONI / SABINE”.
Grupa armii Gallwitz - 5 Armia / Schlachtgruppe „2” (Schlasta 3, 13, 19, 26b, 29b),
Schlschtstaffel 26b. Walki obronne w okolicach Mozeli, paêdziernik, 1918.
èród∏o patrz: #4 i #8
Halberstadt CL.IV (H.F.W.) „2” „TONI / SABINE”.
Herrsgruppe Gallwitz - 5 Army / Schlachtgruppe „2” (Schlasta 3, 13, 19, 26b, 29b),
Schlschtstaffel 26b. The defence struggles, Mosel area, October, 1918.
Source see: #4 and #8
D1
5
6
927 + D1 + 828
D0003
17
Do naszego modelu
użyliśmy farb:
884
23
We recommend
this paints
to our models
11
D0003
23
908
D0003
6
927 + D1 + 828
© Piotr Mrozowski
5
Fragment oryginalnego malowania kadłuba samolotu Halberstadt CL.II.
A fragment of the original painting at the Halberstadt CL.II fuselage.
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
922
7
998
13
34
8
7
951
32
3
15
884
15
4
2
24
1
927 + D1 + 828
951
Numery kolorów pokazane na rysunkach wg. wzornika Vallejo.
Jeśli na rysunku nie podano koloru znaczy to, że podano go wcześniej
w instrukcji lub należy wzorować się na kolorach z ilustracji.
Colour numbers according to Vallejo chart. If a colour is not shown in the
diagram, this means it was quoted in the manual or colours in the diagram
should be followed.
Naklejaç kalkomanie w zaznaczonej kolejnoÊci, u˝yç p∏ynów zmi´kczajàcych.
Zalecamy, pysk potwora, namalowaç r´cznie.
Transfer decals at specified order, use decals softening liquids.
We recommend to hand paint the monster face.
5
6
927 + D1 + 828
17
Do naszego modelu
użyliśmy farb:
We recommend
this paints
to our models
884
34
11
34
D0003
5
6
927 + D1 + 828
Halberstadt CL.IV (H.F.W.), (kurzrumpf, z pierwszej serii produkcyjnej).
Pilot Lt d. Res. Ferdinand Schulz.
Grupa armii Rupprecht - 17 Armia / Schlachtgruppe „A” (Schlasta 1, 8,10,14),
Schlschtstaffel 10. Bitwa pod Saint-Mihiel, wrzesieƒ 1918.
Halberstadt CL.IV (H.F.W.), (kurzrumpf, first production batch).
Pilot Lt d.Res. Ferdinand Schulz.
Herrsgruppe Rupprecht - 17th Army / Schlachtgruppe „A” (Schlasta 1, 8,10,14),
Schlschtstaffel 10. The battle of Saint-Mihiel, September 1918.
D0003
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) s h o r t f u s e l a g e v e r s i o n - T w o - s e a t g r o u n d s u p p o r t a i r c r a f t - E a r l y p r o d u c t i o n b a t c h
H a l b e r s t a d t C L . I V ( H . F. W . ) k r ó t k i k a d ł u b - D w u m i e j s c o w y s a m o l o t s z t u r m o w y - W c z e s n e s e r i e p r o d u k c y j n e
922
22
998
7
15
884
927 + D1 + 828
951
1
12
15
13
19
25
4
18
7
951
8
Halberstadt CL.IV (H.F.W.), C.4637/18, „2” „BRÜNHILDE”. Pilot Gef. Karl Prim.
Grupa armii Rupprecht - 17 Armia / Schlachtgruppe „S” (Schlasta 9, 11, 27b),
Schlschtstaffel 27b. Walki obronne pod Cambrai, paêdziernik, 1918.
èród∏o patrz: #4 i #8
Halberstadt CL.IV (H.F.W.), C.4637/18, „2” „BRÜNHILDE”. Pilot Gef. Karl Prim.
Herrsgruppe Rupprecht - 17 Army / Schlachtgruppe „S” (Schlasta 9, 11, 27b),
Schlschtstaffel 27b. The battle of Cambrai, October, 1918.
Source see: #4 i #8
5
6
951
927 + D1 + 828
D0003
2
Do naszego modelu
użyliśmy farb:
884
3
2
25
We recommend
this paints
to our models
951
25
951
D0003
3
2
5
1
Malowanie dla wczesnych serii produkcyjnych H.F.W.:
Skrzydła, stery, stateczniki oraz tarcze kół, jedynie na górnych i bocznych
powierzchniach kryte pięciokolorowym płótnem „Lozenge”, wzór dzienny, odcień jasny. Na skrzydłach płótno nakładano pod kątem ok. 45° // I \\. Od góry
zastosowano deseń ciemny od dołu jasny. Płótno na żebrach wzmocniono taśmami z płótna drukowanego Lozenge. Części metalowe pomalowano jasno
szarozieloną farbą, odcień stosowany w firmie Halberstadt. Kadłub w całości
pokryty szelakowym (brązowo czerwonym) podkładem z kolorowymi plamkami. Części metalowe pokryte jasno szaro oliwkowozieloną farbą piecową
odcień H.F.W.
6
927 + D1 + 828
Painting for H.F.W. early production batches:
Top and sides of wings and tail surfaces, and wheel discs covered with five-tone Lozenge fabric, daylight pattern, pale hues. Fabric on wings diagonally, at
approx. 45° // I \\ to the centre line.The dark pattern was used on top and light
pattern on the bottom. Fabric reinforced on ribs with ribbons of Lozenge fabric.
Metal parts painted light grey green, Halberstadt hue. The hull entirely covered
with shellac (brownish red) primer with colored spots. Metal parts covered light
grayish olive green enamel paint, H.F.W. shade.