20 - Akademia Morska – Wydział Mechaniczny
Transkrypt
20 - Akademia Morska – Wydział Mechaniczny
AKADEMIA MORSKA w GDYNI WYDZIAŁ MECHANICZNY PROGRAM NAUCZANIA Studia niestacjonarne stopnia pierwszego Kierunek: Specjalność: Mechanika i budowa maszyn EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH GDYNIA 2008 Programy zatwierdzone Uchwałą Rady Wydziału Mechanicznego z dnia 21. 06. 2007 r. Program spełnia wymagania odnośnie standardów kształcenia dla kierunku „Mechanika i budowa maszyn” zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 roku w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia. Program spełnia wymagania (dział maszynowy w specjalności mechanicznej na poziomie operacyjnym) zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 13 lipca 2005 roku w sprawie programów szkoleń i wymagań egzaminacyjnych w zakresie kwalifikacji zawodowych marynarzy (Dz. U. Nr 173, poz. 1445) Program (dla specjalności ESO) spełnia wymagania Konwencji STCW’78/95 Międzynarodowej Organizacji Morskiej [International Maritime Organization] Programy autorskie opracowane przez nauczycieli akademickich Akademii Morskiej w Gdyni prowadzących przedmioty zostały wydrukowane na prawach rękopisu. Zebrał i opracował: dr inż. Jerzy Herdzik prof. nadzw. AM 2 Spis przedmiotów Strona L.p. Nazwa przedmiotu 4 1 Język angielski * 8 2 Podstawy informatyki 10 3 Bezpieczeństwo pracy i ergonomia 12 4 Matematyka I, II, III 15 5 Fizyka I, II, III 18 6 Mechanika techniczna * I, II 21 7 Wytrzymałość materiałów I, II 24 8 Mechanika płynów* 26 9 Grafika inżynierska * I,II,III 29 10 Podstawy eksploatacji maszyn 32 11 Podst. konstrukcji maszyn + CAD I,II,III 37 12 Nauka o materiałach * I,II,III 41 13 Podst. inżynierii wytwarzania I,II,III 44 14 Termodynamika techniczna* I,II 47 15 Elektrotechnika i elektronika * I,II 50 16 Automatyka i robotyka* 52 17 Metrologia i systemy pomiarowe 54 18 Ochrona środowiska* 56 19 Technologia remontów* 59 20 Budowa i teoria okrętu* 61 21 Siłownie okrętowe* I, II,III 64 22 Zarządzanie bezp. eksploatacją statku* 66 23 Okrętowe silniki tłokowe* I,II,III 69 24 Kotły okrętowe* I,II 72 25 Turbiny okrętowe* 74 26 Masz. i urządzenia okrętowe* I,II,III 78 27 Chłodnictwo i klimatyzacja* I,II 82 28 Elektrotechnika i elektronika okrętowa* I,II 85 29 Automatyka okrętowa* 87 30 Chemia wody, paliw i smarów* 89 31 Symulator siłowni okrętowej* 91 32 Eksploatacja siłowni z silnikami tłokowymi** 93 Eksploatacja siłowni turbinowych** 95 33 Praktyki morskie lub równoważne I,II,III 97 34 Seminarium dyplomowe 98 35 Praca dyplomowa 99 36 Sylwetka absolwenta * - przedmioty konwencyjne wg STCW 78/95 ** - przedmioty do wyboru - treści kształcenia zgodne z konwencją STCW zaznaczono w programach czcionką – kursywą 3 1 Przedmiot: JĘZYK ANGIELSKI Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr II III IV V VI VII Liczba godzin w semestrze 20 20 20 20 20 20 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 20 20 20 20 20 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Przedmiot bazuje na wiedzy przekazywanej w ramach przedmiotów zawodowych, umożliwia komunikację ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ słownictwo zawodowe w zakresie nazw narzędzi, urządzeń, części maszyn, awarii systemów okrętowych siłowni i niesprawności, komend i poleceń, rozkładów alarmowych, instrukcji obsługi sprzętu awaryjnego, dokumentacji technicznej; wykazać bierną znajomość języka angielskiego (tłumaczenie na język polski wszystkich tekstów, w tym technicznych omawianych w trakcie zajęć) UMIEĆ rozumieć polecenia i komendy wydawane ustnie oraz instrukcje związane z utrzymaniem, przeglądem i naprawą urządzeń, z bezpieczeństwem załogi i statku, prowadzić dialog i wypełniać typowe formularze aplikacyjne, formularze zamówień i specyfikacji remontowych, arkuszy pomiarowych i weryfikacji części. Wykazać czynną znajomość języka angielskiego (tłumaczenia na język angielski poprawnie gramatycznie), umiejętność wypowiedzi na ogólne tematy w zakresie języka technicznego i sytuacji dnia codziennego. Napisać list motywacyjny oraz CV. Zaliczyć test Marlins’a. LITERATURA 1. Buczkowska W., “English across Marine Engineering “, Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk 2003; 2. Blakey T.N., “English for Maritime Studies”, Prentice Hall, 1997; 3. P. van Kluiyven International Maritime Language Program, podręcznik + CD, Alkmar 2005; 4. White L., “Engineering workshop”, Oxford, 2003; 5. Puchalski J., ”Ilustrowany angielsko – polski słownik marynarza”, Trademar 2003 6. Glendinning E i N “Electrical and Mechanical Engineering”, Oxford, 2004; 7. M.Gunia M., K.Mastalerz K., “Workshop on English for Mechanical Engineering Students”, AM Szczecin 2004; 8. program komputerowy MarEng. Learning Tool, projekt unijny 2007; 9. Safety Digest – wybrane artykuły; 10. Murphy R., “English Grammar in Use”, Cambridge University Press, 2004; 11. Engine Room Simulator – silniki, Unitest, Gdańsk; 12. Lutzer J., Spincic A. “English in Marine Engineering Communication”, Rijeka 2001. 4 JĘZYK ANGIELSKI Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR II 1. 2. 3. 4. Powtórzenie podstaw z gramatyki j. angielskiego : czasownik to be, have wyrażenie ‘there is’ , liczebniki główne i porządkowe, zaimki osobowe, przymiotniki, zaimki dzierżawcze, rzeczowniki – liczba mnoga, tworzenie i użycie czasów Present Simple, Present Continuous, Present Perfect, Future Simple, Past Simple. Części statku. Dane statku : wymiary kadłuba, tonaż, linie ładunkowe, właściwości morskie statku, rozplanowanie statku, zaświadczenia statku np. klasyfikacyjne, typy statków, załoga statku. Porozumiewanie się w prostych sytuacjach życia codziennego, np. - udzielanie informacji o sobie, - przedstawianie się i rozmowa towarzyska, - pytanie o drogę i udzielanie wskazówek, - rozmowy telefoniczne, - opis zainteresowań, - opis czynności codziennych, przeszłych, przyszłych, - umiejętność podawania godzin, dat, liczb, wymiarów, ułamków, procentów, cen, numerów telefonów., adresów mailowych. Podstawy fonetyki angielskiej RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie 8 8 6 6 4 4 2 20 2 20 Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR III 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Materiały techniczne, własności materiałów, testowanie materiałów. Obróbka metali, odlewania, kucie, spawanie, toczenie, frezowanie, szlifowanie, obróbka cieplna. Narzędzia ich zastosowanie. Skale temperatury i angielskie jednostki. Tworzenie i użycie czasów przeszłych, przyszłych i teraźniejszych. Tworzenie i użycie czasów przeszłych i przyszłych i teraźniejszych oraz wprowadzenie strony biernej w oparciu o słownictwo techniczne. Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem angielskim w mowie w zakresie technicznej problematyki: - z czego to jest zrobione - czytanie instrukcji - wielkie konstrukcje świata - piękno mikrotechnologii - robotyka 3 3 3 3 4 1 3 4 1 3 3 3 5 5 5 - „inteligentne” materiały. RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie 20 Liczba godzin 20 A w tym: C L P/S SEMESTR IV 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Parametry silnika. Rodzaje głównych jednostek napędowych. Silnik i jego praca, zasada działania silnika dwusuwowego i czterosuwowego. Budowa silników spalinowych : części stacjonarne, części ruchome: tłoki i pierścienie tłokowe, korbowody, wały korbowe, wałki krzywkowe, łożyska. Opis działania poszczególnych maszyn w siłowni i systemów oraz ich nazewnictwo. Rozwijanie umiejętności posługiwania się jęz. angielskim w mowie i piśmie w ramach eksploatacji siłowni okrętowej: - opis wadliwego funkcjonowania urządzeń, - przekazywanie informacji dotyczących awarii i napraw w siłowni, - zasięganie informacji na temat remontu , terminu , wizyty rzeczoznawcy, wymiany części, odbioru prac, - specyfikacje remontowe, raporty . Rozwijanie umiejętności posługiwania się konstrukcjami w stronie biernej w piśmie w oparciu o komputerowe ćwiczenia gramatyczne oraz autentyczne instrukcje obsługi. Wprowadzenie i tworzenie zdań warunkowych typu I w oparciu o słownictwo techniczne. Ćwiczenia rozwijające umiejętności komunikacyjne – w tym tworzenie pytań ogólnych, szczegółowych oraz pytań o podmiot. 2 1 2 2 1 2 5 5 3 3 3 3 2 2 2 2 RAZEM: 20 20 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR V 20. 21. 22. 23. 24. 25. Zawory, rurociągi i pompy – nazewnictwo, typy. Mechanizmy pomocnicze, system paliwowy, specyfikacja paliwa, olejów, zamówienia paliw. Dziennik maszynowy – przykładowe wpisy, raporty uszkodzeń i raporty eksploatacyjne maszyn. Instrukcja obsługi symulatora systemów siłowni okrętowej: urządzenie do obróbki ścieków, odolejacz, wirówka paliwa, maszyna sterowa, śruba nastawna. Ćwiczenia konwersacyjne w oparciu o przeczytane raporty, wypisy z dziennika maszynowego, opisy błędów w pracy maszyn, teksty z periodyków z dziedziny bezpieczeństwa na morzu. Utrwalanie umiejętności stosowania poznanych konstrukcji gramatycznych. 3 3 3 3 1 1 6 6 4 4 3 3 RAZEM: 20 20 6 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VI 26. 27. 28. 29. 30. Kotły, w oparciu o instrukcje symulatora systemów siłowni okrętowej: czytanie instrukcji ze zrozumieniem, wyjaśnianie zasad obsługi. SMCP – standardowe zwroty w komunikacji morskiej w oparciu o materiały IMO: - międzynarodowy alfabet morski, - komunikacja w niebezpieczeństwie ( pożar, wybuch, opuszczanie statku), - przekazywanie obowiązków wachtowych, - operacje w siłowni, 2 2 6 6 Ćwiczenia utrwalające umiejętności komunikacyjne potrzebne w przyszłej pracy na statku. Ćwiczenia przypominające i utrwalające zasady gramatyczne języka angielskiego potrzebne w nabyciu umiejętności pisania tekstów formalnych na statku. Powtórzenie i utrwalenie poznanych konstrukcji gramatycznych ze szczególnym uwzględnieniem strony biernej. RAZEM: 4 4 4 4 4 4 20 20 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VII 31. 32. 33. 34. 35. Wprowadzenie do korespondencji statkowej: - zwroty oficjalne, - list oficjalny np. do agenta; - zamówienie części zapasowych, paliw i smarów oraz zaopatrzenie; z producentem na temat - korespondencja eksploatacji silnika; - czytanie raportu inspektora; - podanie o pracę; - życiorys, cv. Ćwiczenia konwersacyjne mające na celu przygotowanie do: - rozmowy kwalifikacyjnej w instytucji "crewing’owej", - rozmowy z urzędnikami i przedstawicielami instytucji morskich, - zapytania do armatora, - omawiane warunków zatrudnienia. Konserwacja urządzeń i systemów statkowych; (przeglądy, błędy w pracy maszyn - przyczyny, symptomy, lokalizacja, metody zaradcze). Testy Marlins’a - sprawdzające wiedzę morską, gramatyczną, słownictwo, itp. Bezpieczeństwo na statku i na morzu. RAZEM: 4 4 6 6 4 4 2 2 4 20 4 20 7 2 Przedmiot: PODSTAWY INFORMATYKI Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr II Liczba godzin w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 10 20 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Automatyka, Matematyka, Fizyka, Grafika inżynierska ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Zasady działania komputera osobistego oraz systemu operacyjnego, a także możliwości edytora tekstu i arkusza kalkulacyjnego. Oprócz tego student powinien znać sposób pisania programów w językach wysokiego poziomu. 1. Budowa komputera, rodzaje systemów operacyjnych, 2. Programy użytkowe, bazy danych, przesyłanie informacji. 3. Zasady funkcjonowania internetu, sieci komputerowych, poczty elektronicznej, tworzenia stron www. UMIEĆ 1. Edytować teksty w edytorze Microsoft Word z uwzględnieniem zaawansowanego formatowania tekstu, tworzenia przypisów i automatycznego tworzenia spisu treści. 2. Wykonywać obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel z uwzględnieniem formatowania komórek, wstawiania wykresów, aproksymacji linią trendu i operacji warunkowych. LITERATURA 1. Stephen Morris, „Delphi to proste”, Wyd. RM, ISBN 83-7243-193-0, www.rm.com.pl. 2. Dowolny podręcznik do programu Microsoft Word; 3. Dowolny podręcznik do programu Microsoft Excel. 8 PODSTAWY INFORMATYKI Nr tematu A w tym: C L 1. 2. 1 2 - 2 - - 2 1 - - 4 1 - 2 - 4 1 - - 1 1 1 1 - - 2 - 2 - 2 10 20 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR II Wstęp – historia rozwoju komputeryzacji. 1 Podstawy budowy i działania komputerów (płyty 2 główne, procesory, chipsety, pamięci, urządzenia peryferyjne) Podstawy systemów operacyjnych (podstawy budowy 2 systemów unix i windows, podstawy użytkowania) Konta użytkowników (logowanie do systemu, 2 uprawnienia, hasła, bezpieczeństwo) Programy użytkowe (programy biurowe, programy 1 graficzne, programy obliczeniowe, programy inżynierskie, CAD, symulatory) Podstawy użytkowania programów biurowych (edytor 4 tekstu, arkusz kalkulacyjny) Bazy danych (budowa, użytkowanie, oprogramowanie) 1 Podstawy użytkowania relacyjnych baz danych 2 (budowa, indeksowanie, zapytania) Przesyłanie danych pomiędzy programami biurowymi 4 (edycja tabel i wykresów, korespondencja seryjna, wstawianie i edycja grafiki) Sztuczna inteligencja (robotyzacja, systemy 1 ekspertowe, budowa systemów ekspertowych, oprogramowanie) Sieci komputerowe (topologia, budowa, podłączenie 1 komputera) Internet (poczta elektroniczna, banki, handel) 2 Tendencje rozwoju komputeryzacji (rozwój sprzętu 1 procesory, pamięci, pamięci masowe, rozwój systemów operacyjnych – systemy sieciowe, rozwój oprogramowania – łatwość obsługi. Zagrożenia sieciowe i obrona przed nimi (wirusy, 2 robaki, trojany, rootkity, spam itp.). Poczta elektroniczna (konfiguracja konta pocztowego, 2 programy pocztowe). Strony WWW (tworzenie stron internetowych, 2 podstawy HTML) RAZEM: 30 P/S 9 3 Przedmiot: BEZPIECZEŃSTWO PRACY I ERGONOMIA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VII Liczba godzin w semestrze 20 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Podstawy eksploatacji maszyn. Ochrona środowiska. Eksploatacja siłowni okrętowych. Podstawy inżynierii wytwarzania. Technologia remontów. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • Podstawowe pojęcia dotyczące ergonomii w tym: bezpieczeństwa, ochrony pracy, zarządzania bezpieczeństwem, zasady humanizacji pracy i projektowania antropocentrycznego, przyczyn i skutków wypadków przy pracy. • Podstawy prawne ochrony pracy w Polsce. Źródła obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czynniki fizjologiczne. Koszt fizjologiczny i energetyczny pracy fizycznej dynamicznej i statycznej. Termoregulacja. Rytmy biologiczne. Czynniki psychologiczne i społeczne. Społeczne środowisko pracy. Stres psychospołeczny w pracy. Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący strukturę przestrzenną obiektu technicznego i przestrzeni pracy. Środowisko pracy i podstawowe zagrożenia w nim występujące i środki ich zapobiegania. • • • • UMIEĆ • • Ocenić ergonomiczność obiektów technicznych Dostrzec zagrożenia występujące w środowisku pracy i odpowiednio je odparować. LITERATURA 1. Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Koradecka D., wyd. CIOP Warszawa 2000r. 2. Ocena ryzyka zawodowego. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Zawieska W.M., wyd. CIOP Warszawa 2001r. 3. Hempel L., Człowiek i maszyna. Model techniczny współdziałania. WKiŁ Warszawa 1984. 10 BEZPIECZEŃSTWO PRACY I ERGONOMIA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR I 1. Podstawy prawne ochrony pracy w Polsce. Pojęcia 2 podstawowe, źródła obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. 2. Ergonomia – pojęcia podstawowe. Humanizacja pracy. 2 3. Czynniki fizjologiczne. Koszt fizjologiczny i 2 energetyczny pracy fizycznej dynamicznej i statycznej. Termoregulacja. Rytmy biologiczne. 4. Czynniki psychologiczne i społeczne. Społeczne 2 środowisko pracy. Stres psychospołeczny w pracy. 5. Elementy środowiska pracy. 1 6. Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący 2 strukturę przestrzenną obiektu technicznego i przestrzeni pracy. 7. Czynniki mechaniczne. Rodzaje czynników. 2 Zagrożenia. Środki zapobiegania 8. Hałas i drgania mechaniczne 2 9. Pyły. Zagrożenia. Środki zapobiegania 1 10. Szkodliwe substancje chemiczne. Zagrożenia. Środki 2 zapobiegania. 11. Elektryczność statyczna i energia elektryczna. Środki 2 ochrony przed elektrycznością. RAZEM: 20 A w tym: C L P/S 2 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 20 11 4 Przedmiot: MATEMATYKA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr I II III Liczba godzin w semestrze 40 40 40 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 20 20 20 20 20 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Fizyka, Podstawy informatyka, Automatyka i robotyka, Przedmioty zawodowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ 1. 2. 3. Własności funkcji liniowej, kwadratowej, wielomianów, funkcji wykładniczej, logarytmicznej. Własności funkcji trygonometrycznej, wzory redukcyjne. Definicje i twierdzenia dotyczące liczb zespolonych i działań na liczbach zespolonych. Działania na wektorach na płaszczyźnie i w przestrzeni. Równanie prostej na płaszczyźnie, równanie prostej i płaszczyzny w przestrzeni. Definicje i twierdzenie dotyczące badania przebiegu zmienności funkcji jednej zmiennej wraz z punktami przegięcia i wypukłością. Definicje i twierdzenie dotyczące macierzy, wyznaczników i rozwiązywania układów równań liniowych. Podstawowe twierdzenie dotyczące rachunku różniczkowego funkcji wielu zmiennych. Podstawy rachunku całkowego funkcji jednej zmiennej i funkcji wielu zmiennych (całka pojedyncza, całka nieoznaczona, całka oznaczona, całka niewłaściwa, całka wielokrotna). Podstawowe twierdzenia dotyczące obliczania całek krzywoliniowych nieskierowanych i skierowanych oraz całek powierzchniowych niezorientowanych i zorientowanych. Podstawowe metody rozwiązywania niektórych typów równań różniczkowych zwyczajnych i cząstkowych. Kryteria zbieżności szeregów liczbowych i funkcyjnych, szereg Fouriera. Podstawowe własności przekształcenia prostego i odwrotnego Laplace’a. UMIEĆ 1. 2. 3. Rozwiązywać równania i układy równań algebraicznych, niewymiernych, wykładniczych i logarytmicznych. Rozwiązywać równania trygonometryczne. Wykonywać działania na liczbach zespolonych. Wyznaczać równanie prostej na płaszczyźnie, równanie prostej i płaszczyzny w przestrzeni, wykorzystując rachunek wektorowy. Badać przebieg zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej wraz z punktami przegięcia i wypukłością. Rozwiązywać równania macierzowe i układy równań liniowych. Stosować rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych. Obliczać całki nieoznaczone, całki oznaczone, całki niewłaściwe, całki wielokrotne oraz stosować je w zagadnieniach geometrycznych i fizycznych (objętość, pole powierzchni bocznej bryły obrotowej, długość łuku krzywej, momenty statyczne, środek ciężkości). Wykorzystywać całkę krzywoliniową do obliczania pola obszaru, masy łuku. Wykorzystywać całkę powierzchniową niezorientowaną i zorientowaną do obliczeń pola powierzchni. Zastosować podstawowe metody rozwiązywania niektórych typów równań różniczkowych zwyczajnych i cząstkowych. Badać zbieżność szeregów liczbowych i funkcyjnych. Zastosować przekształcenia Laplace’a do rozwiązywania równań i układów równań różniczkowych. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kołowrocki Krzysztof, Matematyka, Wykład dla studentów, część 1, Fundacja Rozwoju AM, 2002; Mc Quarrie Donald A., Matematyka dla przyrodników i inżynierów, część 1,2 3, PWN, Warszawa, 2006 Stankiewicz W., Wojtowicz J., Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych, Warszawa 1995. Żakowski Wojciech, Matematyka, część 1, WN-T, Warszawa 1977. Trajdos Tadeusz, Matematyka, część 3, WN-T, Warszawa 1977. Cichocki A., Kołowrotki K., Krawczyk B., Krawczyk Cz., Kurowicka D., Kwiatuszewska- Sarnecka B., Letkiewicz A., Mieczkowski E., Milczek B., Piskorz K., Smolarek L., Wilkanowska E., Matematyka I-X, Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej, 1995. 12 MATEMATYKA Nr tematu A w tym: C L 1. 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 20 20 Nr tematu A w tym: C L 6. 4 4 6 6 2 2 2 2 2. 3. 4. 5. 7. 8. 9. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR I Powtórzenie wiadomości ze szkoły średniej 8 Funkcja liniowa, kwadratowa, wykładnicza, logarytmiczna, trygonometryczna, granica i ciągłość funkcji, funkcja odwrotna, elementy rachunku różniczkowego. Liczby zespolone. 8 Definicja liczby zespolonej. Interpretacja geometryczna. Postać algebraiczna, trygonometryczna i wykładnicza. Elementy algebry 8 Wyznaczniki: obliczanie i własności. Macierze. Działania na macierzach. Własności działań na macierzach. Wyznacznik macierzy, minor macierzy. Macierz nieosobliwa, macierz transponowana, macierz odwrotna. Wartości własne macierzy. Układy równań liniowych jednorodnych i niejednorodnych. Wzory Cramera. Zastosowanie rachunku macierzowego do rozwiązywania układów równań liniowych. Rachunek wektorowy 8 Wektor w przestrzeni trójwymiarowej, współrzędne wektora, długość wektora. Kąt między wektorami. Iloczyny wektorów: skalarny, wektorowy i mieszany. Funkcja wektorowa i jej pochodna. Geometria analityczna w przestrzeni 8 Równania płaszczyzny i prostej, ich wzajemne położenia. Powierzchnie drugiego stopnia. RAZEM: 40 Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR II Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej. 8 Granica i ciągłość funkcji, pochodna funkcji, różniczka, interpretacje, zastosowania. Pochodne i różniczki wyższych rzędów. Twierdzenia Rolle’a, Lagrange’a, Taylora i Maclaurina. Ekstrema lokalne i absolutne. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej. 12 Całka nieoznaczona, całki funkcji elementarnych, podstawowe własności, metody całkowania: przez podstawienie i przez części. Całkowanie wybranych typów funkcji: wymiernych, trygonometrycznych. Całka oznaczona, definicja, interpretacja, własności. 4 Twierdzenie Leibnitza-Newtona. Zastosowania całki oznaczonej. Przykłady zastosowań w mechanice. Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych. 4 Definicja funkcji wielu zmiennych. Dziedzina funkcji wielu zmiennych i jej interpretacja geometryczna. Pochodna cząstkowa, różniczka zupełna. Interpretacje i P/S P/S 13 zastosowania. Pochodne cząstkowe i różniczki wyższych rzędów. Twierdzenie Schwarza. Ekstrema funkcji wielu zmiennych – absolutne i warunkowe. Metoda najmniejszych kwadratów. 10. Rachunek całkowy funkcji wielu zmiennych. Całka podwójna w prostokącie i obszarze normalnym. Całka podwójna we współrzędnych biegunowych. Całka potrójna w prostopadłościanie i obszarze normalnym. Całka potrójna we współrzędnych walcowych i sferycznych. 11. Całka krzywoliniowa. Całka krzywoliniowa nieskierowana i skierowana, twierdzenie Greena. RAZEM: Nr tematu 8 4 4 4 2 2 40 20 20 A w tym: C L 6 6 8 8 6 6 20 20 Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III 12. Równania różniczkowe. 12 Definicja równania różniczkowego i zagadnień brzegowych. Metody rozwiązywania równań różniczkowych pierwszego i drugiego rzędu. Równania różniczkowe o stałych współczynnikach. 13. Szeregi liczbowe i funkcyjne. 16 Definicja szeregu liczbowego jego zbiorowości i sumy. Kryteria zbieżności szeregu liczbowego. Ciągi i szeregi funkcyjne i ich zbieżność. Szeregi: potęgowy, Taylora i Fouriera. 14. Przekształcenia całkowe. 12 Przekształcenie proste i odwrotne Laplace’a oraz ich własności. Zastosowanie przekształcenia Laplace’a do rozwiązywania równań różniczkowych. Przekształcenie Fouriera. RAZEM: 40 P/S 14 5 FIZYKA Przedmiot: Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr I II III Liczba godzin w semestrze 15 15 15 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 15 10 15 5 10 10 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Mechanika techniczna, Mechanika płynów, Nauka o materiałach,. Termodynamika techniczna. Elektrotechnika i elektronika, Chemia wody, paliw i smarów, Ochrona środowiska. Matematyka. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • • • • • • • • • • Definicje i jednostki podstawowych wielkości fizycznych oraz związki między nimi. Podstawowe prawa zachowania (masy, pędu, momentu pędu, energii i ładunku) dla rożnych układów mechanicznych (punkt materialny, zbiór punktów, bryła, płyn), termodynamicznych (gaz doskonały i gazy rzeczywiste, układy wielofazowe i mieszaniny, maszyny cieplne) i elektrycznych (pola elektryczne, obwody elektryczne, proste maszyny elektryczne) Zasady dynamiki i termodynamiki. Oddziaływania między obiektami fizycznymi (grawitacyjne, elektryczne i magnetyczne) oraz zależności je opisujące, także w ujęciu polowym w tym fale elektromagnetyczne. Definicje wielkości fizycznych oraz metody ich pomiaru wraz oceną dokładności. Metody pomiarów bezpośrednich i pośrednich wielkości fizycznych i ważnych stałych fizycznych oraz metody statystycznej obróbki wyników pomiarów.. Właściwości przestrzeni fizycznej (względność długości i czasu, równoważność grawitacji i bezwładności). Modele budowy atomu i jądra atomowego, cząsteczek i ciała stałego. Właściwości promieniowania elektromagnetycznego – fal elektromagnetycznych i światła. Prawa rządzące przemianami energii w ujęciu kwantowym, struktury poziomów i pasm energetycznych w atomach, cząsteczkach i ciele stałym. Prawa rządzące oddziaływaniem promieniowania z atomami, cząsteczkami i ciałem stałym. Przemiany jądrowe i procesy energetyczne im towarzyszące. Właściwości światła i zjawisk zachodzących w prostych przyrządach optycznych. Prawa rządzące procesami oddziaływania światła i materii oraz wielkości opisujące jej właściwości optyczne. Właściwości elektryczne i magnetyczne materii oraz pole magnetyczne Ziemi. UMIEĆ • Definiować wielkości fizyczne i ich jednostki (długości, czasu, prędkości i przyspieszenia liniowych i kątowych, siły, momentu siły, pracy, mocy, ciśnienia, lepkości, temperatury, pojemności cieplnej, natężenia prądu, ładunku elektrycznego, natężenia pola elektrycznego, pola indukcji elektrycznej, potencjału elektrycznego, pojemności elektrycznej, oporu elektrycznego, natężenia pola magnetycznego i indukcji magnetycznej oraz indukcyjności) 15 • • • • • • • • • • • • • Opisać związki między podstawowymi wielkościami fizycznymi i podstawowe prawa zachowania. Opisać i zinterpretować ważne zjawiska takie jak: ruch postępowy i obrotowy ciał, zderzenia sprężyste i plastyczne, swobodny spadek ciał, rzuty oraz zsuwanie i staczanie się ciał na równi pochyłej, oddziaływania grawitacyjne, zagadnienie dwu ciał, ruchy planet i prędkości kosmiczne, ciśnienie hydrostatyczne i dynamiczne, ściśliwość gazów, rozszerzalność termiczną ciał stałych ciekłych i gazowych, wymianę energii w przemianach gazowych i przemianach fazowych, ograniczenia zamiany ciepła na pracę wynikające z II zasady termodynamiki, oddziaływania elektryczne i magnetyczne na ładunki elektryczne, parametry pola elektrycznego, prawa rządzące przepływem prądów elektrycznych w obwodach (prawa Ohma i Kirchoffa), skutki magnetyczne prądu elektrycznego i zjawisko indukcji elektromagnetycznej, w tym samoindukcji. Opisać fizyczne właściwości ciał takie jak, masa, gęstość, sprężystość, moment bezwładności, lepkość, ściśliwość, rozszerzalność termiczna, pojemność cieplna, opór elektryczny, pojemność elektryczna, indukcyjność. Opisać zjawiska zachodzące w modelowych układach fizycznych takich jak: ciało w polu grawitacyjnym Ziemi, równia pochyła, oscylator harmoniczny, gaz doskonały, silnik Carnota, ładunek w polu elektromagnetycznym, obwód elektryczny i układy obwodów. Zastosować podstawowe prawa fizyczne w praktyce na zajęciach laboratoryjnych. Wykonać pomiary bezpośrednie i pośrednie wielkości fizycznych w praktyce oraz ocenić je krytycznie. Opisać i zinterpretować wykonywane pomiary i eksperymenty laboratoryjne. Opisać względność długości i czasu oraz jej wpływ na względności prędkości i równoczesność zdarzeń, a także zinterpretować, równoważność grawitacji i bezwładności. Opisać właściwości promieniowania elektromagnetycznego – związki między polami i energię; Opisać modele budowy atomu i jądra atomowego, cząsteczek i ciała stałego wraz z ich energią. Opisać właściwości światła jako fali, i strumienia fotonów oraz właściwości promieniowania laserowego. Opisać prawa rządzące oddziaływaniem promieniowania z atomami, cząsteczkami i ciałem stałym. Opisać przemiany jądrowe i procesy energetyczne im towarzyszące. LITERATURA 1. Oread J. Fizyka. Tom 1. WN-T. Warszawa 2. Halliday D., Resnick R., Walker J. Podstawy fizyki. Tom 1, 2, 3, 4,5. PWN. Warszawa; 3. Masalski J. Masalska M. Fizyka dla inżynierów T. 1 i T. 2 Fizyka klasyczna. WN-T, Warszawa. 4. Otremba Z. Wybrane zagadnienia fizyki klasycznej. Akademia Morska w Gdyni. 5. Otremba Z. Fizyka współczesna. Akademia Morska w Gdyni. 6. Kaniewski E., Białkiewicz A. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. I Pracownia. Fundacja Rozwoju WSM; 7. Augustyniak L. Pracownia fizyczna. Akademia Morska w Gdyni. 16 FIZYKA Nr tematu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Liczba godzin A w tym: C L Wielkości fizyczne. Układ SI. Siła i moment siły. Siła ciężkości, sprężystości i tarcia. Siła grawitacji. Kinematyka i dynamika punktu, układu punktów i bryły sztywnej. Ciśnienie, prawo Archimedesa. Równania ciągłości i Bernouli’ego. Lepkość. Ruch falowy. Dźwięk jako fala. Hydroakustyka. Właściwości gazów. Równanie stanu. Zasada ekwipartycji energii. Temperatura. Zasady termodynamiki. Energia wewnętrzna. Entropia. Przemiany fazowe. Pole elektrostatyczne. Pojemność elektryczna. Prąd elektryczny. Obwody. Pole magnetyczne. Prawo Biotta-Savarta. Indukcja elektromagnetyczna. 2 2 1 1 1 1 4 2 2 3 2 1 2 3 1 2 1 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 RAZEM: 25 15 10 Liczba godzin A w tym: C L 3 3 2 2 1 1 - 3 5 2 4 1 1 - 3 2 2 2 1 - - 1 1 - - 2 2 - - 2 2 2 2 30 15 5 2 2 2 10 Liczba godzin A w tym: C L - - Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie SEMESTR I Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie SEMESTR II 10. Prawa Maxwella. Fale elektromagnetyczne. 11. Elementy teorii względności: Transformacje Galileusza i P/S P/S Lorentza. 12. Właściwości falowe i kwantowe światła. 13. Struktura materii. Model atomu Bohra i jego uzupełnienia. Liczby kwantowe. 14. Struktura jądra atomowego i przemiany jądrowe. 15. Fizyka ciała stałego. sieci krystaliczne. Właściwości ciał stałych. 16. Fizyka Środowiska. Planeta Ziemia. Jej bilans energetyczny. 17. 18. 19. 20. 21. Klimat i pogoda. Pomiary i ich dokładność. Opracowanie wyników pomiarów. Wyznaczanie właściwości mechanicznych, termicznych i optycznych ciał. Badanie zjawisk fizycznych. Badanie właściwości obiektów fizycznych. Badanie charakterystyk przyrządów pomiarowych. RAZEM: Nr tematu 22. 23. 24. 25. Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie SEMESTR III Statystyczne opracowanie wyników pomiaru. Badanie zjawisk oraz pól elektrycznych i magnetycznych. Badanie właściwości światła i zjawisk optycznych. Badanie właściwości elektronu. RAZEM: 2 4 2 2 10 P/S 2 4 2 2 10 17 6 Przedmiot: MECHANIKA TECHNICZNA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr II III Liczba godzin w semestrze 30 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 15 15 15 15 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Wytrzymałość materiałów, Podstawy konstrukcji maszyn, Okrętowe silniki tłokowe, Budowa i teoria okrętu, Fizyka ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Zasady korzystania z podstawowych praw mechaniki ogólnej, umiejętności ich prawidłowego stosowania, obliczeń i wnioskowania. • podstawy teoretyczne mechaniki klasycznej tzn. statyki, kinematyki i dynamiki układów mechanicznych traktowanych jako ciała doskonale sztywne; • podstawowe prawa mechaniki ogólnej; • podstawy teoretyczne dotyczące drgań; • podstawowe sposoby minimalizacji drgań i hałasu oraz ich skutków; • teoretyczne podstawy do dalszych specjalistycznych przedmiotów kierunkowych. UMIEĆ • • • • • • analizować układy sił działających na rzeczywiste układy mechaniczne znajdujące się w równowadze statycznej; analizować ruch rzeczywistych obiektów mechanicznych traktowanych jako ciała doskonale sztywne; rozwiązywać dowolne układy sił oraz obliczać reakcje zamocowania; rozwiązywać problemy z zakresu analizy ruchu punktu i układów punktów materialnych; formułować i rozwiązywać równania dynamiki dla układów punktów materialnych; opisywać parametry ruchu złożonego układów mechanicznych. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. Krasowski P., Powierża Z. – “Mechanika ogólna” cz. I. Statyka, Wyd. AM w Gdyni, Gdynia 2005. Misiak J., “Mechanika ogólna” t. I i II, WN-T Warszawa 1996; Leyko J., “Mechanika ogólna” t. I i II, PWN Warszawa 1997; Powierża Z., “Mechanika techniczna” Wydawnictwo WSM w Gdyni, Gdynia 1981; Beer F.P., Johnston F.R. “Mechanics for Engineers”, Mc Graw Hill Book Company, New York, London 1998. 18 MECHANIKA TECHNICZNA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR II 1. Wprowadzenie. Organizacja wykładów i ćwiczeń. 1 Określenie przedmiotu. Rys historyczny. Rachunek wektorowy na potrzeby mechaniki. Literatura przedmiotu. 2. Podstawowe pojęcia i zasady statyki. Pojęcie siły. 2 Rodzaje sił. Zasady statyki. Więzy i reakcje więzów. 3. Zbieżny układ sił. Płaski zbieżny układ sił. 4 Przestrzenny zbieżny układ sił. Warunki równowagi. Równania równowagi. 4. Para sił. Moment pary sił. Twierdzenie o parze sił. 3 Warunki równowagi układu par sił. 5. Dowolny układ sił. Płaski dowolny układ sił. 6 Przestrzenny dowolny układ sił. Główny wektor i główny moment układu sił. Warunki równowagi, równania równowagi. 6. Tarcie. Tarcie ślizgowe, toczenia i opasania (cięgien). 3 Układy mechaniczne z uwzględnieniem tarcia. 7. Środek ciężkości. Środek sił równoległych. Środek 3 masy. Środek ciężkości. Twierdzenie Guldina. 8. Funkcja wektorowa i jej pochodna. 2 Wektorowa funkcja skalarnego argumentu i jej pochodna. Reguły różniczkowania wektorów zmiennych w czasie. Pochodne wersorów. 9. Matematyczne sposoby opisu ruchu punktu. 2 Równania ruchu punktu. Równanie toru. Wektor wodzący punktu. Prędkość i przyspieszenie punktu jako pochodne wektora wodzącego. Przyspieszenie styczne i normalne. 10. Proste przypadki ruchu ciała sztywnego. 4 Ruch postępowy ciała. Ruch obrotowy ciała dookoła stałej osi. Prędkość i przyspieszenie kątowe. Prędkość obrotowa. Prędkość i przyspieszenie dowolnego punktu bryły w ruchu obrotowym. Kinematyka przekładni zębatych, pasowych i ciernych. RAZEM: 30 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III 12. Płaski ruch ciała. 4 Prędkość i przyspieszenie dowolnego punktu ciała w ruchu płaskim. Chwilowy środek prędkości. Centroidy: ruchoma i nieruchoma. Kinematyka przekładni planetarnych 13. Ruch złożony punktu. Ruch unoszenia, względny i 4 bezwzględny. Prędkość i przyspieszenie punktu w ruchu złożonym. Twierdzenie Coriolisa. A w tym: C L 1 - 2 - 2 2 1 2 2 4 1 2 1 2 2 - 1 1 2 2 15 15 A w tym: C L 2 2 2 2 - P/S P/S 19 14. Ruch kulisty. Opis ruchu kulistego. Prędkość i przyspieszenie dowolnego punktu ciała w ruchu kulistym. 15. Dynamika 16. Dynamika punktu materialnego. Prawa Newtona. Zasada d´Alamberta. Dwa zadania dynamiki. 17. Masowe momenty bezwładności. Określenie i rodzaje masowych momentów bezwładności. Twierdzenie Steinera. Momenty dewiacyjne. Główne i centralne osie bezwładności. 18. Zasada pędu. Zasada pędu punktu materialnego i ciała sztywnego. Twierdzenie o ruchu środka masy. 19. Zasada krętu. Zasada krętu punktu materialnego i ciała sztywnego. Dynamiczne równanie ruchu obrotowego. Zastosowania zasady krętu. 20. Zasada energii. Praca i moc siły. Energia kinetyczna punktu materialnego. Energia kinetyczna ciała w ruchu obrotowym. Energia kinetyczna ciała w ruchu płaskim. Zasada energii i pracy. Zasada zachowania energii. 21. Uderzenia. Siły chwilowe. Uderzenia proste, skośne i mimośrodowe. Współczynnik restytucji. Środek uderzeń. RAZEM: 2 1 1 3 2 1 4 2 2 2 1 1 3 1 2 5 2 3 3 2 1 30 15 15 - - 20 7 Przedmiot: WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr III IV Liczba godzin w semestrze 30 45 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 15 15 15 18 12 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Mechanika Ogólna, Podstawy Konstrukcji Maszyn. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Podstawowe określenia i definicje. Pojęcie modelu wytrzymałościowego pręta (wprowadzane uproszczenia). Prawo Hooke’a i zakres jego stosowalności. Warunki wytrzymałościowe: naprężeń i odkształceń. Sposoby wyznaczania naprężeń i odkształceń w trzech podstawowych przypadkach: rozciągania i ściskania, skręcania prętów o przekroju kołowym i zginania płaskiego, wraz z przypadkami szczególnymi (cięgna, sprężyny, belki wielopodporowe). Procedury obliczeniowe w wymienionych przypadkach mających zastosowanie zarówno do prętów statycznie wyznaczalnych jak i statycznie niewyznaczalnych. Pojęcia: stan naprężeń i stan odkształceń. Uogólnione prawo Hooke’a. Sposób wyznaczania energii sprężystej w dowolnie obciążonym pręcie. Twierdzenia energetyczne (A. Castigliano, L. Menabrea). Hipotezy wytrzymałościowe (Saint Venant, Tresca, Huber). Procedurę wyznaczania rozkładów naprężeń w przekrojach poprzecznych prętów silnie zakrzywionych i zbiorników grubościennych. Warunki stateczności prętów ściskanych zgodnie z koncepcjami: Eulera, Tetmajera-Jsińskiego i Johnsona-Ostenfelda.Podstawowe, zgodne z normami, procedury wyznaczania granic: plastyczności (Re) i wytrzymałości (Rm) oraz wartości: modułu Younga (E), liczby Poissona (ν) i modułu sprężystości postaciowej (G) materiałów konstrukcyjnych. Sposób pomiaru tensometrem Martensa. Metody pomiarowe techniką tensometrii oporowej. Procedurę wyznaczania atestu rozjemczego lin. UMIEĆ Ustalić, na podstawie obciążenia, do którego z trzech podstawowych przypadków zaliczyć stan pręta. Zastosować właściwe procedury obliczeniowe do wyznaczenia: wymiarów lub materiału lub obciążenia pręta, wykorzystując warunek naprężeń, warunek odkształceń lub oba, zarówno w przypadkach statycznie wyznaczalnych jak i niewyznaczalnych. Określić stan naprężeń i stan odkształceń w dowolnym przypadku obciążenia pręta. Wybrać i zastosować właściwe procedury obliczeń w przypadku wytrzymałości złożonej, w szczególności: ram, prętów silnie zakrzywionych i zbiorników grubościennych. Ustalić zakres stateczności prętów ściskanych przez wyznaczenie naprężeń krytycznych odpowiednią procedurą. Odczytywać z wykresów rozciągania i ściskania podstawowe parametry wytrzymałościowe materiałów konstrukcyjnych. Poprawnie interpretować wyniki pomiarów dokonywanych metodami tensometrii oporowej i tensometrem Martensa. Ocenić, decydujący o dopuszczalności dalszego jej użytkowania, stan liny. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. 6. R. Kurowski, M. E. Niezgodziński, „Wytrzymałość materiałów”, Wyd. IX, PWN, Warszawa 1970. A. Tarnowski, „Wytrzymałość materiałów – Wykład”, Wydawca: Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdynia 1999. A. Tarnowski, „Wytrzymałość materiałów – Przykłady i zadania”, cz. I, II, i III, Wydawca: Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdynia 1999. Z. Walczyk, „Wytrzymałość materiałów. Teoria i przykłady”, tom I i II, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1999. W. Orłowski, L. Słowański, „Wytrzymałość materiałów - przykłady obliczeń”, ARKADY, Warszawa 1978. P. Krasowski, W. Król, A. Tarnowski, „Wytrzymałość materiałów - Laboratorium”, Wydawca: Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdynia 1999. 21 WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW Nr tematu A w tym: C L 1. 1 - 1 4 1 - 1 4 2. 3. 4. 5. 6. 7. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III Definicja ciała stałego odkształcalnego. Mechanika 1 ciała stałego jako fragment mechaniki ośrodka ciągłego. Klasyfikacja materiałów. Wytrzymałość materiałów jako dyscyplina stosowana; jej cele, zakres i podstawowe założenia. Stan odkształceń i naprężeń. Materiały liniowo5 sprężyste: prawo Cauchy’ego-Hooke’a. Materiały anizotropowe a izotropowe. Przypadki szczególne stanów naprężeń i odkształceń: płaski, czyste ścinanie, proste ścinanie, ścinanie techniczne. Zarys teorii prętów, równania równowagi prętów 1 zakrzywionych w płaszczyźnie. Pręty proste jako przypadek szczególny. Pręty szczególne: słupy, cięgna, belki, wały. Ściskanie i rozciąganie prętów prostych. Klasyczne 5 prawo Hooke’a. Zagadnienia statycznie wyznaczalne i statycznie niewyznaczalne ściskania/rozciągania pojedynczego pręta. Pojęcie hiperstatycznej i wstęp do metody sił. Obliczanie cięgien. Zginanie belek prostych. Hipoteza płaskich przekrojów 1 Bernoulliego. Równanie konstytutywne zginania. Geometryczne charakterystyki przekroju pręta. 5 Wyznaczanie stanu sił wewnętrznych w belkach metodą 6 sił: przypadki statycznie wyznaczalne, przypadki statycznie niewyznaczalne. Belki wielopodporowe. Macierz podatności, równanie trzech momentów. Zastosowanie zasady superpozycji. RAZEM: 30 1 2 2 3 4 15 15 Nr tematu A w tym: C L 13. 2 2 - 2 1 1 2 2 2 1 4 2 3 3 2 1 1 - 2 - - - - 4 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV Stan naprężeń w belce zginanej. Wskaźnik 4 wytrzymałości na zginanie. Wyznaczanie osi ugięcia belki. 6 Skręcanie prętów kołowych i o dowolnym przekroju. 3 Rozwiązywanie kratownic i ram płaskich metodą sił. 4 Rozwiązywanie ramy metodą przemieszczeń. 5 Wytrzymałość złożona. 4 Hipotezy wytężeniowe. Naprężenia dopuszczalne. 3 Pojęcie stateczności stanu równowagi. Stateczność 2 prętów ściskanych. Zarys teorii płyt i powłok. Równania teorii 2 uproszczonych. Statyczna próba rozciągania i ściskania. 4 P/S - - P/S 22 23. Badanie lin. 24. Wyznaczanie stałych materiałowych. 25. Udarowe próba zginania. RAZEM: 3 4 1 45 15 18 3 4 1 12 - 23 8 Przedmiot: MECHANIKA PŁYNÓW Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr IV Liczba godzin w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 15 15 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Termodynamika techniczna, Podstawy eksploatacji maszyn, Automatyka i robotyka, Metrologia i systemy pomiarowe, Ochrona środowiska, Siłownie okrętowe, Okrętowe silniki tłokowe, Kotły okrętowe, Turbiny okrętowe, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Chłodnictwo i klimatyzacja, Automatyka okrętowa, Symulator siłowni okrętowej, Eksploatacja siłowni z silnikami tłokowymi, Eksploatacja siłowni turbinowych, Eksploatacja platform wiertniczych ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • Podstawowe prawa – zasady w mechanice płynów, znaczenie pojęć i wielkości oraz ich jednostki miary. Znajomość i rozumienie procesów przepływowych w różnych wytworach techniki, w szczególności w silnikach cieplnych i urządzeniach (m.in. w dyszach, dyfuzorach, zbiornikach osadowych, wirówkach, filtrach, rozpylaczach, instalacjach, wymiennikach ciepła, łożyskach) i procesów opływu różnych ciał, w tym w szczególności kadłubów okrętowych, profili różnych konstrukcji, a w szczególności pędników okrętowych, modeli tych procesów oraz ich opisów (równań, zależności – funkcji). Fundamentalne przykłady zastosowań równań i zależności, w tym empirycznych, w odniesieniu do zachowań płynów w statycznym, kinematycznym i dynamicznym ujęciu. UMIEĆ • • • • Całkować podstawowe równania różniczkowe określające zachowania płynów w różnych wytworach techniki. Rozwiązywać podstawowe zadania z zakresu mechaniki płynów, i jej zastosowań, a w szczególności w odniesieniu do techniki morskiej. Interpretować podstawowe zależności w mechanice płynów, wskazać możliwości ich użycia w praktyce inżynierskiej, w szczególności w odniesieniu do eksploatacji siłowni okrętowych i platform wiertniczych. Analizować pozyskiwane wyniki w zakresie teorii (wyprowadzeń), zadań i laboratorium, oraz wyciągać wnioski z tych wyników w sensie poznawczym i utylitarnym (na miarę percepcji studentów). LITERATURA 1. Prosnak W., Mechanika płynów, t. I.. PWN, Warszawa 1970. 2. Prosnak W., Mechanika płynów, t. II.. PWN, Warszawa 1971. 3. Gryboś R., Podstawy mechaniki płynów, cz. I. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998. 4. Gryboś R., Podstawy mechaniki płynów, cz. II. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998. 1. Puzyrewski R., Sawicki J., Podstawy mechaniki płynów i hydrauliki. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000. 2. Orzechowski Z., Prywer J., Zarzycki R., Mechanika płynów w inżynierii środowiska. WNT, Warszawa 1997. 24 MECHANIKA PŁYNÓW Nr tematu A 1. 1 1 1 1 1 - 1 2 1 1 1 1 1 - 1 2 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 15 1 15 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV Wiadomości wstępne. Podstawowe definicje i właściwości płynów: 2 lepkość, ściśliwość, gęstość, rozszerzalność. Podział płynów. Elementy teorii pola: pola skalarowe, wektorowe i tensorowe, gradient, dywergencja, rotacja. Współczynniki Lame’go. Podstawowe pojęcia kinematyki płynów: linie prądu, powierzchnie 2 prądu, tor elementu płynu, podział ruchu cieczy a cyrkulacja, przepływy niewirowe (potencjalne). Tensor prędkości deformacji: współrzędne tensora prędkości 1 deformacji, interpretacja geometryczno fizyczna współrzędnych tensora prędkości deformacji. Zasada zachowania masy. Równanie ciągłości strugi. Wyznaczanie 3 wydatków. Czas napełniania zbiorników. Zasada zachowania pędu i jej zastosowania. Reakcja dynamiczna 2 strugi. Zasada zachowania energii: Wyprowadzenie równania zachowania 2 energii, interpretacja równania zachowania energii. Rozkład temperatur w cienkiej warstwie filmu olejowego. Związki pomiędzy naprężeniami a współrzędnymi tensora prędkości 1 deformacji. Ogólna klasyfikacja związków i ich właściwości. Przykłady związków konstytutywnych dla wybranych modeli cieczy. Statyka płynów: wiadomości ogólne, definicja ciśnienia, rozkład 3 ciśnienia hydrostatycznego, parcie cieczy na ścianki ciał stałych. Siła naporu i środek naporu. Prawo Archimedesa, pływanie ciał. Zamknięty układ równań rządzący ruchem płynów: uwagi ogólne, 3 równania podstawowe, równania dodatkowe, warunki brzegowe i początkowe. Równania podstawowe dynamiki cieczy lepkiej: równanie NavieraStokesa, Prandtla, przepływy Poiseuille’a i Couette’a Przepływy ustalone i nieustalone, laminarne i turbulentne: podział 2 przepływów, przepływ krytyczny, wpływ lepkości, gęstości i średnicy rury na prędkość krytyczną, liczba Reynoldsa. Podobieństwo zjawisk przepływowych. Podobieństwo i analogia a 2 liczby kryterialne: liczby podobieństwa dynamicznego, cieplnego, elektro-magneto-dynamicznego. Ruch płynów nielepkich nieprzewodzących ciepła: równanie ruchu 3 płynów nielepkich, równanie Eulera, równanie Bernouliego: energia potencjalna, kinetyczna i ciśnienia. Zastosowanie równania Bernouliego do praktycznych pomiarów przepływu zwężką Venturiego. Opróżnianie zbiorników, równanie Torricellego, Przepływy w przewodach: prawo Hagena-Poiseuille’a, straty 2 ciśnienia i energii, promień hydrauliczny. Przepływ przez kanały otwarte i zamknięte. Przepływy potencjalne i dynamika gazów. 2 RAZEM: 30 w tym: C L - 25 9 Przedmiot: GRAFIKA INŻYNIERSKA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr II III IV Liczba godzin w semestrze 45 20 15 Liczba godzin w tygodniu A C P - Liczba godzin w semestrze A C P 30 15 20 15 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Podstawy konstrukcji maszyn, Budowa i teoria okrętu, Siłownie okrętowe, Okrętowe silniki tłokowe, Kotły okrętowe, Turbiny okrętowe, Maszyny i urządzenia okrętowe, Automatyka okrętowa, Podstawy napędu statku. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Pojęcie rzutu i metody rzutowania (rzut środkowy i równoległy), niezmienniki rzutowania równoległego, rzuty Monge’a, przynależność elementów oraz elementy wspólne, równoległe i prostopadłe. Pomocnicze płaszczyzny rzutów – układ trzech płaszczyzn wzajemnie prostopadłych, użycie kilku pomocniczych płaszczyzn rzutów (transformacja); obroty i kłady. Zagadnienia dotyczące wielościanów. Powierzchnie obrotowe, stożkowe, walcowe. Zagadnienia związane z normalizacją w technice, w tym formaty arkuszy, podziałki, grubości, rodzaje i zastosowanie linii rysunkowych, układ rzutni, tabliczki znamionowe. Istotę i zasady wymiarowania oraz zasady zarządzania dokumentacją techniczną. Wymiary główne i linie teoretyczne kadłuba statku. Zasady rysowania schematów instalacji siłowni okrętowych; zasady sporządzania schematów hydraulicznych i pneumatycznych; zasady sporządzania schematów instalacji elektrycznej. Zasady odwzorowania kształtu brył w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych. Zasady wykonywania widoków, przekrojów i kładów. Zasady zapisu wymiarów, zasady tolerowania wymiarów, kształtu i położenia oraz oznaczenia chropowatości. Zasady rysowania połączeń gwintowych, spawanych oraz innych połączeń maszynowych. Zasady rysowania kół zębatych, osi, wałów i łożysk tocznych. Zasady sporządzania rysunków złożeniowych i wykonawczych. Komputerowe programy wspomagające rysowanie – edytory rysunków. Organizacja zapisu rysunku do graficznej bazy danych. Konfigurowanie edytora. Podstawowe narzędzia rysunkowe edytora. Zasady modyfikowania rysunku. Zasady tworzenia rysunków wykonawczych wybranych części maszynowych w edytorze rysunków. Zasady wymiarowania i kreskowania w edytorze rysunków. Zasady tworzenia bloków rysunkowych i nanoszenie poprawek. UMIEĆ Odwzorować elementy przestrzeni w rzutach prostokątnych, przynależność elementów oraz elementy wspólne. Odwzorować równoległość i prostopadłość w rzutach prostokątnych. Wykonać transformację układu odniesienia korzystając z pomocniczych płaszczyzn Wykonywać obroty i kłady. Wykonywać rzuty wielościanów położonych dowolnie w przestrzeni na płaszczyzny, dokonywać przekroje płaszczyznami, przebicia prostą, rozwinięcia i wzajemne przenikanie wielościanów. Wykonywać rzuty, przekroje, przenikania i rozwinięcia powierzchni obrotowych, walcowych i stożkowych. Czytać schematy instalacji siłowni okrętowych, schematy instalacji hydraulicznych i pneumatycznych, schematy instalacji elektrycznej oraz czytać rysunki techniczne oraz schematy z dokumentacji technicznej statku. Wykonać rysunek na znormalizowanym formacie, przy zastosowaniu linii rysunkowych znormalizowanych i właściwie dobranej podziałce. Narysować dowolny element maszynowy w odpowiedniej liczbie rzutów prostokątnych. Zwymiarować poprawnie rysunek elementu maszynowego, nanieść oznaczenia tolerancji wymiarów i geometrycznych oraz chropowatości powierzchni. Narysować różne rodzaje połączeń. Wykonać rysunek złożeniowy zespołu maszynowego oraz rysunek wykonawczy dowolnej części maszynowej. Tworzyć rysunki wykonawcze wybranych części maszynowych. LITERATURA 1. 2. 3. 4. Lewandowski. Z.: Geometria wykreślna. Dobrzański T. Rysunek Techniczny Maszynowy. WNT, Warszawa 2006. Danielewicz J. Rysunek Techniczny Maszynowy i Okrętowy, Wyd. Morskie Gdynia. Pikoń Andrzej: AutoCAD 200x. 26 GRAFIKA INŻYNIERSKA Nr tematu A w tym: C L 1. 1 - 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR II Wiadomości wstępne. Zadania geometrii wykreślnej. 1 Elementy przestrzeni. Pojęcie rzutu i metody rzutowania. Rzuty Monge’a – odwzorowanie elementów przestrzeni 2 (punkt, prosta, płaszczyzna) w rzutach prostokątnych. Przynależność elementów. Elementy wspólne. 2 Równoległość i prostopadłość. Odległości. 3 Pomocnicze płaszczyzny rzutów – układ trzech 4 płaszczyzn wzajemnie prostopadłych, użycie kilku pomocniczych płaszczyzn rzutów (transformacja). Obroty i kłady. Kąty. 2 Zagadnienia dotyczące wielościanów – rzuty 8 wielościanów położonych dowolnie w przestrzeni, przekroje płaszczyznami, przebicia prostą, rozwinięcia i wzajemne przenikanie wielościanów. Powierzchnie, rzuty, przekroje, przenikania i 8 rozwinięcia powierzchni obrotowych. Wymiary główne i linie teoretyczne kadłuba 2 Schematy instalacji siłowni okrętowych i zasady ich 2 rysowania - czytanie schematów instalacji siłowni okrętowych Zasady sporządzania schematów hydraulicznych i 2 pneumatycznych, czytanie schematów układów hydraulicznych i pneumatycznych Zasady sporządzania schematów instalacji elektrycznej, 2 czytanie schematów instalacji elektrycznej Czytanie rysunków technicznych oraz schematów z 2 dokumentacji technicznej statku Normalizacja w technice (formaty arkuszy, podziałki, 2 grubości, rodzaje i zastosowanie linii rysunkowych, układ rzutni, tabliczki znamionowe) Istota i zasady wymiarowania. 2 Zarządzanie dokumentacją techniczną. 1 RAZEM: 45 Nr tematu 17. 18. 19. 20. 21. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III Odwzorowanie kształtu brył w rzutach prostokątnych i 3 aksonometrycznych. Widoki, przekroje i kłady. 3 Zasady zapisu wymiarów. 1 Tolerowanie wymiarów, kształtu i położenia, 1 oznaczenie chropowatości. Połączenia gwintowe – oznaczenia i uproszczenia. 1 - P/S - 1 1 1 1 2 1 2 2 1 4 1 4 4 4 2 2 - 2 - 2 - 2 - 2 - 2 1 30 - - 15 A w tym: C L P/S 3 3 1 1 1 27 22. Połączenia spawane – oznaczenia i uproszczenia. 23. Rysowanie kół zębatych. Uproszczenia rysunkowe. 24. Rysowanie osi, wałów i łożysk tocznych. Uproszczenia rysunkowe. 25. Rysunki złożeniowe. 26. Rysunki wykonawcze. RAZEM: Nr tematu 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 1 1 3 1 1 3 3 3 20 3 3 20 Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV Komputerowe programy wspomagające rysowanie – 2 edytory rysunków. Organizacja zapisu rysunku do graficznej bazy danych. 2 Układ współrzędnych w edytorze. Współrzędne bezwzględne i względne. Konfigurowanie edytora.. Podstawowe narzędzia rysunkowe edytora. Warstwy. 2 Modyfikowanie rysunku. 2 Tworzenie rysunków wykonawczych wybranych części 3 maszynowych. Wymiarowanie i kreskowanie 2 Tworzenie bloków rysunkowych. Zapisywanie, 2 odtwarzanie rysunków, nanoszenie poprawek. RAZEM: 15 A w tym: C L P/S 2 2 2 2 3 2 2 - - - 15 28 10 Przedmiot: PODSTAWY EKSPLOATACJI MASZYN Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI Liczba godzin w semestrze 20 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Podstawy konstrukcji maszyn, Termodynamika techniczna, Automatyka i robotyka, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • • • • Fazy istnienia obiektu technicznego. Elementarny układ eksploatacji. Strukturę systemu eksploatacji. Fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn. Procesy tarcia, smarowania i zużywania maszyn. Podstawy diagnostyki technicznej. Rodzaje badań diagnostycznych. Procesy fizykochemiczne jako źródła sygnałów diagnostycznych. Pojęcie procesu użytkowania maszyny. Miary użytkowania i ich zastosowanie. Zakres dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny. Zasady bezpiecznego użytkowania maszyn. Pojęcie procesu obsługiwania maszyny. Miary obsługiwania i ich zastosowanie. Rodzaje obsług. Cykl remontowy maszyny. Fazy procesu technologicznego remontu. Pojęcie i miary niezawodności obiektu technicznego. Rodzaje struktur niezawodnościowych. Miary ryzyka i miary bezpieczeństwa obiektu technicznego. Związki miar ryzyka z miarami niezawodności i zagrożeń. Podstawy projektowania procedur eksploatacyjnych. Komputerowe wspomaganie zarządzania eksploatacją. Sposoby odzyskiwania oraz utylizacji zużytych obiektów i materiałów eksploatacyjnych. UMIEĆ • • • • • • • • Wskazać, jakie są podstawowe wymagania eksploatacyjne i decyzje eksploatacyjne. Scharakteryzować przyczyny powstawania uszkodzeń. Przedstawić i scharakteryzować model obiektu badań diagnostyki technicznej. Podać przykłady metod diagnozowania stanu technicznego i systemów nadzoru diagnostycznego maszyn. Określić miary użytkowania maszyn. Wykorzystać informacje zawarte w dokumentacji technicznoruchowej w procesie eksploatacji maszyny. Określić miary obsługiwania maszyn. Scharakteryzować przykładowy cykl remontowy oraz istotę poszczególnych faz procesu technologicznego remontu. Określić funkcje: niezawodności, zawodności, trwałości, intensywności oraz częstotliwości uszkodzeń. Zastosować typowe rozkłady statystyczne do modelowania niezawodności. Przeprowadzić analizę ryzyka związanego z eksploatacją maszyny. Podać przykłady komputerowego wspomagania wybranych zadań eksploatacyjnych. LITERATURA 1. Będkowski L., Dąbrowski T.: „Podstawy eksploatacji”, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2006. 2. Legutko S.: „Eksploatacja maszyn”, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2007. 3. Włodarski J.K.: „Podstawy eksploatacji maszyn okrętowych – tarcie i zużycie”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2006. 29 PODSTAWY EKSPLOATACJI MASZYN Nr tematu A 1. 1 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III Podstawowe zagadnienia eksploatacji maszyn. Fazy 1 istnienia obiektu technicznego. Elementarny układ eksploatacji. Powiązania teorii eksploatacji z innymi naukami. Podział problematyki eksploatacyjnej. Wymagania eksploatacyjne. Klasyfikacja eksploatacyjna maszyn i urządzeń. Struktura systemu eksploatacji. Decyzje eksploatacyjne. Fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn. 1 Tarcie. Zużywanie części maszyn. Smarowanie. Stan techniczny i eksploatacyjny maszyn. Uszkodzenia maszyn. Czynniki wymuszające zawodność maszyn. Rodzaje uszkodzeń elementów maszyn. Zapobieganie powstawaniu uszkodzeń maszyn i przeciwdziałanie ich skutkom. Podstawy diagnostyki technicznej. Założenia 3 diagnostyki. Rodzaje badań diagnostycznych. Procesy fizykochemiczne jako źródła sygnałów diagnostycznych. Diagnostyka wibroakustyczna i termiczna maszyn. Metody diagnozowania stanu technicznego maszyn i ich elementów. Symptomowe krzywe życia maszyny, wartości graniczne symptomów, prognozowanie stanu technicznego. Systemy nadzoru diagnostycznego maszyn. Użytkowanie maszyn. Właściwości użytkowe maszyn. 1,5 Miary użytkowania i ich zastosowanie. Dobór podstawowych parametrów użytkowania. Wdrażanie do użytkowania. Dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn. Zasady bezpiecznego użytkowania maszyn. Obsługa maszyn. Utrzymanie maszyn w ruchu. Obsługa 1,5 codzienna, sezonowa, zabezpieczająca, diagnostyczna, gwarancyjna. Obsługa okresowa. Remont bieżący. Remont średni. Remont kapitalny. Modernizacja i adaptacja. Cykl remontowy. Zapewnienie utrzymania ruchu maszyn. Niezawodność maszyn. Pojęcia i miary niezawodności. 2 Ogólny model procesu powstawania niesprawności obiektu technicznego. Miary niezawodności charakterystyczne dla obiektów nieodnawialnych i odnawialnych. Zagadnienia wyboru poziomu niezawodności. Struktura 2 niezawodnościowa (modele struktur, wybór postaci struktury). Modelowanie i analiza niezawodności. Metody zwiększania niezawodności. Odnawianie maszyn. Sposoby realizacji odnawiania. 2 Kryteria odnawiania. Metody odnawiania. Projektowanie odnowy profilaktycznej. Podatność eksploatacyjna maszyn. Technologiczność remontowa (maszyny, zespołów i części). Ergonomiczność maszyn. w tym: C L P/S 1 3 1,5 1,5 2 2 2 30 9. Bezpieczeństwo człowieka w systemie eksploatacji. Podstawowe pojęcia. Miary ryzyka i miary bezpieczeństwa. Związki miar ryzyka z miarami niezawodności i zagrożeń. Jakościowa analiza ryzyka. Ilościowa analiza ryzyka. 10. Zarządzanie eksploatacją maszyn. Strategie eksploatacyjne. Zasady eksploatacji. Procedury eksploatacyjne z zakresu ruchu, utrzymania ruchu, zaopatrzenia i kontroli stanu bezpieczeństwa. Podstawy projektowania procedur eksploatacyjnych. 11. Komputerowe wspomaganie zarządzania eksploatacją maszyn. Przykłady komputerowego wspomagania wybranych zadań eksploatacyjnych. Badania eksploatacyjne. Banki danych eksploatacyjnych. Pozbywanie się zużytych obiektów i materiałów eksploatacyjnych. Sposoby odzyskiwania oraz utylizacji materiałów i obiektów. RAZEM: 2 2 2 2 2 2 20 20 31 11 Przedmiot: PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN + CAD Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr III IV V Liczba godzin w semestrze 30 50 35 Liczba godzin w tygodniu A L P - Liczba godzin w semestrze A L P 30 20 20 10 25 10 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Mechanika płynów, Grafika inżynierska, Podstawy eksploatacji maszyn, Nauka o materiałach, Podstawy inżynierii wytwarzania, Metrologia i systemy pomiarowe, Maszyny i urządzenia okrętowe, Chemia wody, paliw i smarów. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Cykl życia maszyny i jego etapy. Proces projektowania i jego fazy oraz komputerowe wspomaganie procesu projektowania. Tolerancje wymiarowe i pasowania części maszyn. Rodzaje tarcia w elementach maszyn. Smary i ich własności. Hydrodynamiczną teorię smarowania. Zagadnienia związane z łożyskowaniem ślizgowym i tocznym. Klasyfikację połączeń maszynowych. Połączenia spawane, zgrzewane i klejone. Połączenia gwintowe i śrubowe. Połączenia kształtowe. Połączenia cierne. Zagadnienia związane z wytrzymałością zmęczeniowa elementów maszyn; elementy podatne oraz sprzęgła, ich klasyfikację i ogólne zasady obliczania; zawory, ich klasyfikację i ogólne zasady obliczania; zasady kształtowania konstrukcyjnego wałów oraz istotę wyważania dynamicznego wałów. Klasyfikację przekładni, przełożenie kinematyczne i geometryczne przekładni, typy i rodzaje zębów kół zębatych oraz geometryczne cechy zazębienia, w tym zasadę zazębienia, podstawowe cechy zazębienia ewolwentowego. Zagadnienia związane z modyfikacją zarysu zębów. Przekładnie o zębach śrubowych, przekładnie o zazębieniu wewnętrznym, przekładnie stożkowe, przekładnie ślimakowe, przekładnie cierne i cięgnowe. Istotę smarowania zanurzeniowego i natryskowego przekładni mechanicznych oraz sposoby smarowania łożysk. Rozkład naprężeń tnących w spoinie pachwinowej, rozkład sił w połączeniach śrubowych oraz w sprężynach naciskowych, mechanizm włączania sprzęgła ciernego oraz rozkład ciśnienia w łożysku hydrodynamicznym. Zasady projektowania maszyny z mechanizmem śrubowym lub łożyskiem ślizgowym oraz zasady projektowania sprzęgła. Zasady projektowania przekładni zębatej. Edytory graficzne, zasady modelowania oraz narzędzia do modelowania 3D. Zasady korzystania z bazy elementów znormalizowanych. Zasady stosowania metody elementów skończonych w analizach inżynierskich. Możliwości systemu CAD. Zasady analizy termicznej węzłów konstrukcyjnych pracujących w wysokich temperaturach. 32 UMIEĆ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Identyfikować etapy i wymagane własności oraz właściwości maszyny niezbędne dla poszczególnych etapów cyklu życia maszyny. Obliczać tolerancje wymiarowe, luzy i wciski oraz uzasadniać dobór chropowatości powierzchni części maszyn także tolerancji geometrycznych. Identyfikować rodzaje tarcia w występujące we współpracujących elementach maszyn oraz uzasadnić korzyści płynące ze stosowania panewek wielowarstwowych w łożyskach ślizgowych. Identyfikować rodzaje smarów i dobierać ich parametry dla współpracujących elementów maszyn. Dobierać oraz uzasadniać układy łożyskowania w maszynach. Identyfikować połączenia maszynowe oraz uzasadniać ich dobór. Obliczać wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn Identyfikować rodzaje elementów podatnych oraz sprzęgieł oraz kształtować konstrukcyjnie wał. Identyfikować i obliczać przekładnie mechaniczne. Dobierać i obliczać systemy smarowania przekładni mechanicznych oraz łożysk. Obliczać tolerancje wymiarowe, luzy i wciski oraz uzasadniać dobór chropowatości powierzchni części maszyn także tolerancji geometrycznych. Badać i obliczać rozkłady naprężeń w spoinie pachwinowej, rozkłady sił w połączeniach śrubowych oraz w sprężynach naciskowych, czasy włączania sprzęgła ciernego oraz rozkłady ciśnienia w łożysku hydrodynamicznym. Projektować maszyny z mechanizmem śrubowym lub łożyskiem ślizgowym oraz zasady projektowania sprzęgła. Projektować przekładnię zębatą. Posługiwać się narzędziami do modelowania 3D. Korzystać z bazy elementów znormalizowanych. Projektować wałek maszynowy z wykorzystaniem systemów wspomaganych komputerowo. Analizować postaci konstrukcyjne wybranych części maszyn za pomocą metody elementów skończonych. Analizować pary kinematyczne za pomocą animacji komputerowej (współdziałanie elementów, montaż i demontaż). Analizować termicznie węzły konstrukcyjne maszyn pracujące w wysokich temperaturach. LITERATURA 1. 2. o o Podstawy Konstrukcji Maszyn pod red. zbiorową Z. Osińskiego, PWN, Warszawa 1999. Wykład z Podstaw Konstrukcji Maszyn z ćwiczeniami. Skrypty Politechniki Gdańskiej: B. Siwek - Połączenia spawane, zgrzewane, lutowane i klejone. R. Maciakowski - Połączenia śrubowe Dietrych, W. Korewa, K. Zygmunt,; Podstawy Konstrukcji Maszyn, cz. I, II i III, WNT, Warszawa. 3. Bowden, D. Tabor. Wprowadzenie do trybologii, WNT, Warszawa. 4. Osiński, W. Bajon, T. Szucki,; Podstawy Konstrukcji Maszyn, PWN, Warszawa. 5. Niezgodziński, T. Niezgodziński,; Obliczenia zmęczeniowe elementów maszyn, PWN, Warszawa. 6. Markusik S.; Sprzęgła mechaniczne. WNT Warszawa. 7. Ochęduszko, ; Koła zębate, tom - I, WNT , Warszawa. 8. Muller L. - Przekładnie zębate - projektowanie 9. Wykład z Podstaw Konstrukcji Maszyn z ćwiczeniami. Skrypty Politechniki Gdańskiej: J. Sikora, R. Maciakowski. Przekładnie zębate. 10. Pikoń A.: AutoCAD 200x. 11. Rusiński E., Czmochowski J., Smolnicki T., Zaawansowana metoda elementów skończonych w konstrukcjach nośnych, Oficyna Wyd. Pol. Wroc., Wrocław, 2000. 12. Nagórski Z.: Modelowanie przewodzenia ciepła za pomocą arkusza kalkulacyjnego. Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 2001. 33 PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN + CAD Nr tematu A 1. 1 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III Geneza powstania przedmiotu. Cele i zadania 1 przedmiotu. Cykl życia maszyny i jego etapy. Proces projektowania i jego fazy. Optymalizacja 2 konstrukcji. Komputerowe wspomaganie procesu projektowania CAD. Tolerancje wymiarowe i pasowania części maszyn. 4 Tolerancje geometryczne. Chropowatość powierzchni. Klasyfikacja tarcia. kat tarcia. Teoria tarcia suchego 2 Bowdena-Tabora. Łożyskowa panewka wielowarstwowa. Tarcie graniczne. Smary i ich własności. Lepkość i smarność. Ferrociecze 1 i ich zastosowanie. Hydrodynamiczna teoria smarowania. Istota 4 powstawania nośności hydrodynamicznej na przykładzie modelu łożyska płaskiego. Sposoby realizacji i warunki powstawania tarcia hydrodynamicznego. Kryterium przejścia tarcia płynnego w tarcie mieszane. 1 Tarcie i smarowanie elastohydrodynamiczne. Klasyfikacja łożysk. Łożyska ślizgowe. Kryterium 1 podobieństwa hydrodynamicznego łożysk. Łożyska magnetyczne. Łożyska smarowane ferrocieczą. 1 Łożyska toczne. Klasyfikacja łożysk. Zasady 3 oznaczania łożysk. Zasady pasowania, ustalania i doboru łożysk tocznych. Klasyfikacja połączeń maszynowych. Połączenia 1 spawane, zgrzewane i klejone. Spoina a spiętrzenie naprężeń - sposoby zmniejszania wpływu karbu. Połączenia gwintowe i śrubowe. Sprawność i 3 samohamowność gwintu. Wytrzymałość gwintu. Kształtowanie postaci konstrukcyjnej elementów złącza. Metody odciążania śrub od zginania i skręcania podczas ich montażu. Podstawowe stany obciążania śrub i zasady ich obliczania. Połączenia kształtowe. 1 Połączenia cierne. Rozkłady naprężeń w połączeniu 1 ciernym. Podatność styku połączenia ciernego. Obciążalność połączeń ciernych. RAZEM: 30 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV 15. Ogólna charakterystyka zaworów, ich klasyfikacja i 1 ogólne zasady obliczania. Kompensatory cieplne. w tym: C L P/S A w tym: C L P/S 1 - 2 4 2 1 4 1 1 1 3 1 3 1 1 30 - 34 16. Wały i osie. Zasady kształtowania konstrukcyjnego wałów. Wyważanie statyczne i dynamiczne wałów. 17. Klasyfikacja przekładni. Klasyfikacja przekładni zębatych. Przełożenie kinematyczne i geometryczne przekładni. 18. Koło zębate, typy i rodzaje zębów kół zębatych. Geometryczne cechy zazębienia. Moduł, odległość międzyosiowa. 19. Zasada zazębienia - warunek stałości przełożenia. Linia i kąt przyporu. Stopień pokrycia. 20. Krzywe cykliczne. Zazębienie cykloidalne – powstawanie zarysu boku zęba. Podstawowe cechy zazębienia ewolwentowego. 21. Graniczna liczba zębów. 22. Korekcja uzębienia i zazębienia. Algorytm określania typu i rodzaju zęba. 23. Przekładnie o zębach śrubowych. Podstawowe cechy geometryczne przekładni o zębach śrubowych. 24. Charakterystyka przekładni o zazębieniu wewnętrznym. Przekładnia obiegowa. Układy elementarne przekładni planetarnych. 25. Charakterystyka przekładni stożkowych. Przełożenie przekładni stożkowej. 26. Charakterystyka przekładni ślimakowych. 27. Przekładnie zębate z odkształcalnym wieńcem. Przekładnie zębate specjalne. 28. Przekładnie cierne. Przekładnie cięgnowe. 29. Klasyfikacja sposobów smarowania. Istota smarowania zanurzeniowego i natryskowego przekładni mechanicznych. Sposoby smarowania łożysk. 30. Uszczelnienia ruchowych i nieruchomych elementów maszyn. 31. Wprowadzenie do laboratorium. 32. Zasady pomiarów. Błędy modeli i błędy układów pomiarowych. 33. Badanie rozkładu naprężeń tnących w spoinie pachwinowej. 34. Badanie połączeń śrubowych napiętych wstępnie. 35. Badanie połączeń śrubowych obciążonych siłą i momentem. 36. Badanie sprężyn naciskowych. 37. Badanie sprzęgła ciernego podczas rozruchu. 38. Badanie rozkładu ciśnienia w łożysku hydrodynamicznym. 39. Projektowanie maszyny z mechanizmem śrubowym (zawór, ściągacz, podnośnik, itp.). 40. Projektowanie węzła maszyny z łożyskiem ślizgowym lub projektowanie sprzęgła. RAZEM: 1 1 - - 1 1 - - 1 1 - - 2 2 - - 2 2 - - 1 2 1 2 - - 2 2 - - 1 1 - - 1 1 - - 1 1 1 1 - - 1 1 1 1 - - 1 1 - - 1 1 - 1 1 - 3 - 3 - 3 3 - 3 3 - 3 3 3 - 3 3 3 - 5 - - 5 5 - - 5 50 20 20 10 35 Nr tematu 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR V Wprowadzenie do modelowania przestrzennego. 1 Komputerowe modelowanie 3D. Edytory graficzne. Modelowanie 3D. Szkic 2D i sposoby przejścia w 3D. 2 Narzędzia do modelowania (wyciąganie, ucinanie, zaokrąglanie, fazowanie, wiercenie). Podstawowe narzędzia rysunkowe w modelarze 3D i 2 sposób pracy z edytorem (linie konstrukcyjne, więzy, bazy odniesienia). Przygotowanie rysunku detalu w 3D. Przejście do 2 rysunku wykonawczego 2D. Przygotowanie złożenia. Korzystanie z bazy elementów 2 znormalizowanych. Projektowanie wałka maszynowego wspomagane 3 komputerowo. Wprowadzenie do metody elementów skończonych 2 MES. Analiza postaci konstrukcyjnej wybranych części 3 maszyn za pomocą MES. Para kinematyczna i jej analiza kinematyczna. 3 Animacja pary kinematycznej (współdziałanie elementów, montaż i demontaż). Możliwości systemu CAD na przykładzie rysunku 2 części i obliczeń MES. Analiza termiczna węzłów konstrukcyjnych 3 pracujących w wysokich temperaturach. Projektowanie przekładni zębatej. 10 RAZEM: 35 A w tym: C L P/S 1 - 2 - 2 - 2 - 2 - 3 - 2 - 3 - 3 - 2 - 3 - 25 10 10 36 12 Przedmiot: NAUKA O MATERIAŁACH Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr I II IV Liczba godzin w semestrze 30 30 15 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 15 15 15 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Fizyka, Chemia – szkoła średnia ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Podstawowe materiały konstrukcyjne. Procesy technologiczne otrzymywania materiałów metalowych. Procesy technologiczne przetwarzania materiałów metalowych (obróbka plastyczna, obróbka cieplna) i ich wpływ na właściwości materiałów. Podstawowe struktury stopów żelaza. Składniki fazowe i strukturalne. Wpływ zawartości węgla na właściwości stali. Wpływ pierwiastków stopowych na właściwości stali. Stale niestopowe i stopowe konstrukcyjne. Stale spawalne zwykłej i podwyższonej wytrzymałości. Klasyfikacja stali. System oznaczenia stali wg norm UE. Zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w okrętownictwie. Rodzaje, właściwości i zastosowanie w okrętownictwie stali kadłubowych, stali odpornych na korozję, żaroodpornych i żarowytrzymałych, stali narzędziowych. Rodzaje, właściwości i zastosowanie w okrętownictwie stopów metali nieżelaznych; miedzi, aluminium, tytanu, niklu. Nowoczesne materiały łożyskowe: stopy cyny i ołowiu, stopy miedzi i aluminium, stopy innych metali. Kompozyty. Nowoczesne materiały konstrukcyjne. Stale: do pracy w obniżonych temperaturach, maraging, materiały z pamięcią kształtu, szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe i kompozytowe. Mechanizmy niszczenia materiałów konstrukcyjnych w eksploatacji: korozja, erozja, kawitacja, nagłe pękanie i zmęczenie. Korozja naprężeniowa i zmęczeniowa. Pękanie w wyniku pełzania. Przepisy PRS odnośnie materiałów okrętowych. Podstawowe zasady doboru materiałów konstrukcyjnych. Metody badań materiałów. Rodzaje obróbki cieplnej stali. Wpływy hartowania na właściwości stali. Zastosowanie w okrętownictwie metali i ich stopów, kompozytów, materiałów ceramicznych, polimerów, materiałów spawalniczych. UMIEĆ Precyzować zamówienia materiałów konstrukcyjnych. Przewidywać zmiany właściwości materiałów następujące w wyniku poddawania go określonym procesom technologicznym. Przewidywać otrzymane właściwości stali po zabiegach obróbki cieplnej. Przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku oddziaływania czynników eksploatacyjnych. Dobrać znormalizowany typ materiału do określonych zastosowań technicznych. Praktycznie zastosować metody badań materiałów; badania makroskopowe, mikroskopowe, pomiary twardości metodą Brinella, Vickersa, Rockwella. Rozróżniać struktury stali i żeliw. Przeprowadzić analizę wyników badań nieniszczących; defektoskopia ultradźwiękowa i radiologiczna. Dobrać parametry i wykonać wyżarzanie stali. Wykonać badania makroskopowe i mikroskopowe materiałów konstrukcyjnych. Dobrać parametry hartowania i odpuszczania stali. Określić przypuszczalne przyczyny zniszczenia elementu konstrukcyjnego. Rozróżnić struktury po hartowaniu i obróbce cieplno-chemicznej. 37 LITERATURA 1. Cicholska M., Czechowski M.: Materiałoznawstwo okrętowe, Wyd. Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2005. 2. Dobrzański Leszek A.: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo, WNT, Warszawa 2002. 3. Ashby Michael F., Jones David R. H.: Materiały inżynierskie, Własności i zastosowanie, WNT, Warszawa 1995. 4. Cicholska M., Czechowski M.: Materiałoznawstwo okrętowe, Wyd. Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2005. 5. Dobrzański Leszek A.: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo, WNT, Warszawa 2002. 6. Ashby Michael F., Jones David R. H.: Materiały inżynierskie, Własności i zastosowanie, WNT, Warszawa 1995 7. Ashby Michael F.: Dobór materiałów w projektowaniu inżynierskim, WNT, Warszawa 1998. 38 NAUKA O MATERIAŁACH Nr tematu A 1. 2 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR I Definicja i cele nauki o materiałach. Ogólna 2 charakterystyka ciał stałych. Rodzaje wiązań. Podstawowe grupy materiałów konstrukcyjnych. Znaczenie materiałów inżynierskich w budowie i eksploatacji maszyn. Zastosowanie w okrętownictwie. Elementy krystalografii. Struktura krystaliczna ciał 1 stałych. Wskaźnikowanie płaszczyzn i kierunków krystalograficznych. Podstawowe struktury sieciowe metali. Wady budowy krystalicznej i ich wpływ na właściwości 2 metali. Dyfuzja. Krystalizacja metali i stopów. Kinetyka procesów 2 krystalizacji. Procesy metalurgiczne i odlewnicze. Własności mechaniczne metali i stopów: twardość, 2 udarność, zmęczenie, żarowytrzymałość. Metody badań materiałów. Podstawy obróbki plastycznej metali. Mechanizm 2 odkształcania plastycznego. Umocnienie. Zgniot i rekrystalizacja. Struktura stopów metali. Roztwory stałe. Fazy 1 międzymetaliczne. Układy równowagi fazowej stopów. Eutektyka, 3 eutektoid, perytektyka. Układy złożone. Układ równowagi fazowej żelazo-węgiel. Składniki 2 fazowe i strukturalne. Wpływ zawartości węgla na właściwości stali. Przemiany strukturalne zachodzące podczas 3 chłodzenia. Przemiany: perlityczna, bainityczna i martenzytyczna. Wykresy CTP. Wpływ szybkości chłodzenia na właściwości stali. Podstawy procesów obróbki cieplnej i cieplno3 chemicznej. Wyżarzanie, hartowanie i odpuszczanie. Nawęglanie. Azotowanie. Węgloazotowanie. Klasyfikacja stali. System oznaczenia stali wg norm 1 EN. Stale niestopowe. Wpływ składników na własności 2 stali. Spawalność stali. Stale niestopowe podstawowe i jakościowe. Zastosowanie. Żeliwa białe i szare. Żeliwa szare zwykłe i sferoidalne. 2 Żeliwa stopowe. Zastosowanie. Przepisy materiałowe PRS. Ogólna charakterystyka stali stopowych. Wpływ 2 pierwiastków stopowych na właściwości stali. Stale stopowe konstrukcyjne. Stale spawalne zwykłej i podwyższonej wytrzymałości. RAZEM: 30 w tym: C L P/S 1 2 2 2 2 1 3 2 3 3 1 2 2 2 30 39 Nr tematu A w tym: C L 16. 1 - 3 - 2 - 1 - 2 - 2 - 2 2 - - 1 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR II Stale kadłubowe zwykłej, podwyższonej i wysokiej 1 wytrzymałości. Stale kadłubowe do pracy w niskich temperaturach. Stale kotłowe. Stale na rury okrętowe. Stale: odporne na korozję, żarowytrzymałe, 3 żaroodporne, zaworowe, do ulepszania cieplnego, do nawęglania i azotowani. Stale narzędziowe. Staliwa. Stopy miedzi odlewnicze i do obróbki plastycznej. 2 Mosiądze i brązy. Stopy miedzi na pędniki okrętowe. Stopy aluminium odlewnicze i do obróbki plastycznej. 1 Zastosowanie stopów aluminium w konstrukcjach morskich. Materiały łożyskowe: stopy cyny i ołowiu, stopy miedzi 2 i aluminium, stopy innych metali. Kompozyty. Nowoczesne materiały konstrukcyjne. Stale: do pracy w 2 obniżonych temperaturach, maraging, materiały z pamięcią kształtu, szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe i kompozytowe. 2 Mechanizmy niszczenia materiałów konstrukcyjnych w 2 eksploatacji: korozja, erozja, kawitacja, nagłe pękanie i zmęczenie. Korozja naprężeniowa i zmęczeniowa. Pękanie w wyniku pełzania. Wprowadzenie do zajęć laboratoryjnych. Przepisy 1 BHP. Regulamin laboratorium. Omówienie formy wykonywania ćwiczeń. Defektoskopia ultradźwiękowa. Defektoskopia 2 radiograficzna. Interpretacja radiogramów. Ocena zniszczeń korozyjnych. 2 Badania stali konstrukcyjnych 2 Badania mikroskopowe stali po obróbce cieplnej. 2 Badania stali odpornych na korozję. 2 Badania własności i mikrostruktury żeliw. 2 Pomiary mikrotwardości i twardości. 2 RAZEM: 30 Nr tematu 32. 33. 34. 35. 36. 36. 37. 38. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV Badania stali po obróbce plastycznej. 2 Badania materiałów łożyskowych. 2 Badania mikroskopowe stali po obróbce cieplno2 chemicznej. Wyżarzanie i hartowanie stali. 3 Badania własności stopów miedzi. 2 Badania własności stopów aluminium. 2 Badania własności i mikrostruktury stali 2 narzędziowych. Zaliczenie. Wykonanie ćwiczeń poprawkowych. 1 RAZEM: 15 P/S 2 15 2 2 2 2 2 2 15 A w tym: C L P/S 2 2 2 2 2 2 2 - - 1 15 - 40 13 Przedmiot: PODSTAWY INŻYNIERII WYTWARZANIA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr I IV V Liczba godzin w semestrze 30 30 35 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 15 15 35 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Grafika inżynierska, Nauka o materiałach, Wytrzymałość materiałów, Metrologia i systemy pomiarowe, Podstawy eksploatacji maszyn. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Podstawowe techniki wytwarzania, ich sposoby, metody i odmiany. Możliwości poszczególnych sposobów, metod i odmian w zakresie dokładności wymiarowej i chropowatości powierzchni przedmiotów obrobionych. Rodzaje i działanie najważniejszych środków technologicznych. Podstawy projektowania procesów technologicznych obróbki. Zasady postępowania oraz zabezpieczania osobistego zgodnego z przepisami BHP w różnych rodzajach prac. Nazewnictwo urządzeń i ich podzespołów przy spawaniu, obróbce mechanicznej oraz narzędzi kontrolno-pomiarowych. Zasady przygotowania urządzeń do rozruchu, zdania po zakończonej pracy. UMIEĆ • • • • • • • Wykonać podstawowe roboty ślusarskie. Wykonać podstawowe zabiegi obróbki na tokarkach i wiertarkach. Przygotować materiał do określonego rodzaju obróbki. Mocować materiał obrabiany w przyrządach i urządzeniach w zależności od urządzenia i technologii wykonania. Dobrać prawidłowe nastawy parametrów pracy urządzeń. Dobierać narzędzia pomiarowo kontrolne odpowiednio do wyznaczonych zadań oraz obsługiwać sprzęt kontrolno- pomiarowy. Wykonywać podstawowe operacje obróbkowe skrawaniem oraz spajania. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Bartosiewicz J. : Techniki Wytarzania. Wyd. AM w Gdyni, rok 2002. Bartosiewicz J. : Obróbka skrawaniem i erozyjna. Wyd. Fund. Rozwoju WSM w Gdyni, 1997. Bartosiewicz J. : Obróbka plastyczna. Wyd. Fund. Rozwoju WSM w Gdyni, rok 1997. Bartosiewicz J. : Obróbka i montaż części maszyn. Wyd. SiP, Warszawa, rok 1985. Rosłanowski J.: Praktyka warsztatowa, Wyd. AM w Gdyni, rok 2002. Jakubiec W., Malinowski J.: Metrologia wielkości geometrycznych, WNT, Warszawa 2004. Daszyk A. Metrologia długości i kąta- ćwiczenia, Wydawnictwo AM, 2003. Dudik K, Górski E. Poradnik tokarza, WNT, Warszawa 2000. Poradnik Inżyniera –Spawalnictwo, WNT, Warszawa 2005. Mały poradnik mechanika, WNT, Warszawa 1994. 41 PODSTAWY INŻYNIERII WYTWARZANIA Nr tematu A 1. 2 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR I Wiadomości wprowadzające. Wyrób, zespół, część, 2 materiał, półfabrykat. Procesy produkcyjne, procesy technologiczne obróbki i montażu. Typy produkcji. Środki technologiczne, stanowisko robocze. Operacje i zabiegi technologiczne. Techniczne i technologiczne przygotowanie produkcji. Odlewnictwo. Klasyfikacja metod i sposobów 4 wytwarzania odlewów. Odlewanie grawitacyjne: w formach jednorazowego użytku (piaskowych z mas żywicznych, z wypalanymi modelami, skorupowych, z wytapianymi modelami, metodą Shawa) oraz w formach wielokrotnego użycia (kokilowe, półciągłe, ciągłe). Odlewanie pod ciśnieniem wyższym od atmosferycznego (ciśnieniowe, w formach wirujących, odśrodkowe, półodśrodkowe ). Ogólna charakterystyka obróbki plastycznej. Metody 4 obróbki plastycznej: Walcowanie. Kucie. Tłoczenie. Ciągnienie. Wyciskanie. Ogólna charakterystyka obróbki skrawaniem. 4 Parametry skrawania i warunki obróbki. Tworzenie się wióra. Zużywanie się ostrzy narzędzi Środki chłodzącosmarujące. Ogólna charakterystyka obróbki wiórowej: toczenia, 4 strugania, wiercenia, pogłębiania, rozwiercania, frezowania i przeciągania. Budowa i geometria ostrzy do obróbki wiórowej. Ogólna charakterystyka metod i sposobów nacinania 6 gwintów oraz uzębień. Klasyfikacja obróbki ściernej. Ogólna charakterystyka 3 szlifowania, gładzenia, dogładzania, docierania i polerowania. Narzędzia do obróbki ściernej. Klasyfikacja obróbki erozyjnej. Ogólna charakterystyka 3 obróbki elektroerozyjnej, elektrochemicznej, anodowo-mechanicznej, elektrostykowej i strumieniowej. RAZEM: 30 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV 9. Czynniki wpływające na właściwości eksploatacyjne 0,5 materiałów (struktura, skład chemiczny, technologia). 10. Operacje i zabiegi technologiczne procesu obróbki 1,5 cieplnej. 11. Dobór parametrów technologicznych procesu obróbki 4 cieplnej. w tym: C L P/S A w tym: C L P/S 0,5 - 1,5 - 4 - 4 4 4 4 6 3 3 30 42 12. Wpływ parametrów procesu technologicznego OC na strukturę i właściwości eksploatacyjne stalowych i żeliwnych elementów konstrukcyjnych. 13. Wprowadzenie do zajęć laboratoryjnych. Omówienie ćwiczeń. Warunki zaliczenia. 14. Doświadczalne i numeryczne metody oceny hartowności (wyznaczanie rzeczywistej i idealnej średnicy krytycznej). 15. Utwardzanie dyspersyjne (wydzielinowe) stali odpornych na korozję, stopów aluminium i miedzi. 16. Kształtowanie właściwości mechanicznych stali kadłubowych – obróbka cieplno-plastyczna. 17. Urządzenia do obróbki cieplnej. 18. Atmosfery ochronne. Wady materiałowe powstające podczas obróbki cieplnej. 19. Dobór parametrów procesu technologicznego obróbki cieplnej na przykładzie hartowania, odpuszczania i wyżarzania stali o różnym składzie chemicznym. 20. Rekrystalizacja stopów aluminium do obróbki plastycznej. 21. Poprawa niezaliczonych ćwiczeń. Zaliczenie zajęć laboratoryjnych. RAZEM: Nr tematu 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 4 4 - 1 1 3 1 2 3 1 2 1 1 - 1 1 1 1 - 6 - 6 2 - 2 2 - 2 30 15 15 A w tym: C L Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR V Obróbka ręczna. 5 Warsztaty elektryczne. 5 Spawanie łukowe elektrodą otuloną (MMA). Elektrody 2 otulone. Spawanie i cięcie gazowe. Urządzenia i materiały do 2 spawania. Cięcie plazmą. Spawanie łukowe elektrodą nietopliwą w osłonach 4 gazowych (GTA). Spawanie łukowe elektrodą topliwą w osłonach 2 gazowych (GMA). Ogólna charakterystyka obróbki skrawaniem. 2 Parametry skrawania i warunki obróbki. Tworzenie się wióra. Zużywanie się ostrzy narzędzi. Środki chłodząco-smarujące. Ogólna charakterystyka metod i sposobów nacinania 2 gwintów i uzębień. Ogólna charakterystyka metod i sposobów nacinania 6 gwintów oraz uzębień. Klasyfikacja obróbki ściernej. Ogólna charakterystyka 2 szlifowania, gładzenia, dogładzania, docierania i polerowania. Narzędzia do obróbki ściernej. Klasyfikacja obróbki erozyjnej. Ogólna charakterystyka 3 obróbki elektroerozyjnej, elektrochemicznej, anodowo-mechanicznej, elektrostykowej i strumieniowej. RAZEM: 35 P/S 5 5 2 2 4 2 2 2 6 2 3 - - 35 - 43 14 Przedmiot: TERMODYNAMIKA TECHNICZNA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr IV VI Liczba godzin w semestrze 45 15 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 15 15 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Mechanika płynów, Podstawy eksploatacji maszyn, Automatyka i robotyka, Metrologia i systemy pomiarowe, Ochrona środowiska, Siłownie okrętowe, Okrętowe silniki tłokowe, Kotły okrętowe, Turbiny okrętowe, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Chłodnictwo i klimatyzacja, Automatyka okrętowa, Symulator siłowni okrętowej, Eksploatacja siłowni z silnikami tłokowymi, Eksploatacja siłowni turbinowych, Eksploatacja platform wiertniczych, Seminarium dyplomowe, Praca dyplomowa. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • Podstawowe prawa – zasady w termodynamice, znaczenie pojęć i wielkości oraz ich jednostki miary. Znajomość i rozumienie procesów energetycznych, w tym cieplnych, ich modeli – przemian, oraz ich opisów (równań, zależności – funkcji). Fundamentalne przykłady zastosowań równań i zależności, w tym empirycznych, w energetyce, w szczególności okrętowej. UMIEĆ • • • • • Wyprowadzić podstawowe wzory wyrażające podstawowe efekty (ciepło, stosowne prace) przemian termodynamicznych, względem różnych parametrów, stosowane w dalszym toku studiów i w praktyce inżynierskiej. Rozwiązywać podstawowe zadania z zakresu termodynamiki i jej zastosowań, w szczególności w odniesieniu do techniki morskiej. Interpretować podstawowe zależności termodynamiczne, wskazać możliwości ich użycia w praktyce inżynierskiej, w szczególności w odniesieniu do eksploatacji siłowni okrętowych i platform wiertniczych. Analizować pozyskiwane wyniki zakresie teorii (wyprowadzeń) zadań i laboratorium, oraz wyciągać wnioski z tych wyników w sensie poznawczym i utylitarnym (na miarę percepcji studentów). LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. Staniszewski B., Termodynamika. PWN, Warszawa 1982. Staniszewski B., Wymiana ciepła. PWN, Warszawa 1979. Szargut J., Termodynamika techniczna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1991. Wiśniewski S., Termodynamika techniczna . WNT, Warszawa 1993. Wiśniewski S., Wiśniewski T.S., Wymiana ciepła. WNT, Warszawa 1994. 6. Hobler T., Ruch ciepła i wymienniki. WNT, Warszawa 1979. 44 TERMODYNAMIKA TECHNICZNA Nr tematu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV Istota i zakres przedmiotu. Pojęcia podstawowe, wielkości i jednostki miary. Modelowanie procesów 1 cieplno-przepływowych. Zasady zachowania: energii i masy. Zasady termodynamiki. Parametry stanu. Równania 1 prac. Entalpia. Gaz doskonały i półdoskonały. Równania termiczne i 2 kaloryczne. Przemiany termodynamiczne gazów doskonałych (izobara, izochora, izoterma, adiabaty, politropa, 4 podstawowe równania i dławienie i dyfuzja) − interpretacja. Entropia. Równania różniczkowe Clausiusa i ich rozwiązania. Wykresy przemian w układzie Belpaire’a 1 (T–S). Termodynamiczne podstawy pracy sprężarek tłokowych 2 i wirnikowych. Termodynamika par, w tym: reguła faz Gibbsa, równania pary mokrej i przegrzanej, wykresy przemian w układach Clapeyrona (p – V), Belpaire’a 3 (T–S) i Molliera (i–s), fizyczno-analityczne uzasadnienie przebiegu przemian. Definicja obiegu termodynamicznego i jego sprawności energetycznej. Rozwinięcie drugiej zasady 1 termodynamiki. Obieg Carnota. Egzergia. Prawo Gouya-Stodoli. Klasyczne obiegi termodynamiczne: spalinowych silników tłokowych, siłowni turbogazowych, siłowni 7 parowych, urządzeń chłodniczych i pomp cieplnych. Sprawności tych obiegów. Fizyczno-techniczne i ekonomiczne ograniczenia wzrostu sprawności obiegów. Termodynamiczne podstawy przepływu płynów przez 2 kanały. Termodynamika gazów wilgotnych, w tym powietrza 3 wilgotnego. Wykres Molliera (i1+x–X ). Spalanie – podstawowe równania i wielkości. 3 Podstawowe pojęcia i rodzaje przenoszenia ciepła. 2 Ustalone jednowymiarowe przewodzenie ciepła w przegrodach. Przejmowanie ciepła. Przenikanie ciepła między 2 płynami przez przegrody. Opory cieplne. Promieniowanie ciepła – równania podstawowe. 2 Osłony radiacyjne. Sposoby wyznaczania grubości izolacji różnych 2 urządzeń. Równania wymienników ciepła. 1 A w tym: C L 1 - 1 - 1 1 3 1 1 - 1 1 2 1 1 - 5 2 2 - 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 - P/S 45 18. Przejmowanie ciepła jednofazowych płynów, w tym teoria podobieństwa i fizyczna interpretacja zjawisk. 19. Przejmowanie ciepła przy wrzeniu cieczy i kondensacji pary. Przenoszenie substancji. 20. Nieustalona wymiana ciepła w ciałach o wyrównanej temperaturze. RAZEM: Nr tematu 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 2 1 1 2 1 1 2 1 1 45 30 15 A w tym: C L Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR VI Wstęp do ćwiczeń laboratoryjnych oraz podstawowe zagadnienia miernictwa procesów cieplno1 przepływowych: wielkości mierzone, metody i techniki pomiarów, metody opracowywania wyników doświadczeń. Wzorcowanie manometru metodą porównania. 1 Wzorcowanie termometru technicznego metodą 1 porównania. Wyznaczanie charakterystyk termometru oporowego. 1 Wyznaczanie charakterystyki temperaturowej źródła 1 promieniowania cieplnego. Sprawdzanie termometru ruchowego metodą 1 porównania. Pomiar wilgotności powietrza. 1 Sprawdzanie przepływomierza zwężkowego za pomocą 1 rurki spiętrzającej Prandtla. Sprawdzanie anemometru czaszowego za pomocą 1 dyszy wypływowej. Wzorcowanie sond kierunkowych za pomocą tunelika 1 aerodynamicznego. Techniczna analiza spalin. 1 Wyznaczanie wartości średniego ciepła właściwego 1 oleju. Wyznaczanie wartości wykładnika izentropy i politropy 1 przy rozprężaniu powietrza. Wyznaczanie ciepła spalania i wartości opałowych 1 paliw gazowych, płynnych i stałych. Wyznaczanie wartości współczynnika przewodzenia 1 ciepła. RAZEM: 15 P/S 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15 46 15 Przedmiot: ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr I III Liczba godzin w semestrze 45 15 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 15 15 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, fizyka, metrologia i systemy pomiarowe, automatyka i robotyka ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • Podstawowe zależności opisujące pola elektryczne i magnetyczne, oraz dowolne obwody prądu stałego i przemiennego i zjawiska w nich zachodzące. Podstawy teorii głównych rodzajów maszyn elektrycznych i transformatorów. Podstawowe rodzaje elementów elektronicznych i układów (wzmacniacze operacyjne, zasilacze stabilizowane). Sposoby realizacji obwodów prądu stałego i przemiennego oraz praktyczne wyznaczanie ich parametrów. Metody pomiarów dla realizacji wybranych eksperymentów. UMIEĆ • • • • • Wyznaczać istotne parametry obwodów prądu stałego i przemiennego 1-faz i 3-faz. Wskazać różnice konstrukcyjne podstawowych rodzajów maszyn elektrycznych oraz walory eksploatacyjne. Rozpoznać elementy i ich funkcje w schematach dokumentacji technicznych oraz ich karty katalogowe. Prawidłowo interpretować zjawiska fizyczne zachodzące w obwodach prądu stałego i przemiennego Opisać użyte w eksperymencie obiekty i przyrządy pomiarowe oraz omówić zawarte w instrukcji laboratoryjnej cele. LITERATURA 1. Hempowicz P. i inni ,: Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków. WNT. Warszawa 1999. 2. Białek R.: Elektrotechnika i elektronika okrętowa. Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni 2005. 3. Glinka T.: Maszyny elektryczne wzbudzane magnesami trwałymi. WPŚ Gliwice 2002. 4. Roszczyk S.: Teoria maszyn elektrycznych. WNT Warszawa 1979. 5. Nowak M, Barlik R.: Poradnik inżyniera energoelektronika. WNT Warszawa 1998. 47 ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA Nr tematu A w tym: C L 1. 8 4 5 - 9 7 2. 3. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR I Pojęcia podstawowe, jednostki układu SI. 12 Obwody prądu elektrycznego: a) pole elektryczne, prawo Kirchhoffa, potencjał elektryczny, napięcie elektryczne b) prąd elektryczny, rodzaje prądu, natężenie prądu, definicja ampera; c) źródła i odbiorniki prądu, obwód elektryczny, moc prądu elektrycznego; obwody szeregowe i równoległe; d) prawo Ohma, rezystancja, konduktancja, rezystywność, konduktywność materiałów, cieplne działanie prądu, prawo Joule’a; e) źródła energii elektrycznej, siła elektromotoryczna; c) prawa Kirchhoffa, równania obwodów złożonych prądu stałego, reguły zapisywania równań, zasady wykorzystania strzałek kierunkowych, obliczanie obwodów złożonych. Elektromagnetyzm: 5 a) pole magnetyczne, obraz pola, pole prądu elektrycznego, prawo Biota i Savarta, prawo Ampere'a, natężenie pola magnetycznego, pole cewki i przewodu, reguła korkociągu prawoskrętnego, mechaniczne oddziaływanie pola magnetycznego na prąd, prosty model silnika elektrycznego, reguła lewej ręki, indukcja magnetyczna, jednostka indukcji magnetycznej, inne modele siłowego działania pola, reguły kierunkowe działania prądu w polu magnetycznym, b) indukcja elektromagnetyczna, SEM indukcji, strumień magnetyczny, indukcyjność obwodu elektrycznego, jednostka strumienia magnetycznego i indukcyjności, reguły kierunkowe SEM indukcji, obwód z indukcyjnością, stała czasu obwodu z indukcyjnością, energia pola uzwojenia, zasada działania prądnicy elektrycznej, SEM przewodu w polu magnetycznym, c) magnesowanie ciał, przenikalność magnetyczna, rodzaje materiałów magnetycznych, ferromagnetyzm, charakterystyka magnesowania ferromagnetyku, miękkie i twarde materiały magnetyczne, obwód magnetyczny, prawo Ohma dla obwodu magnetycznego, reluktancja, siły magnetyczne w obwodach. Prąd sinusoidalny jednofazowy: 16 a) prąd przemienny sinusoidalny jednofazowy, parametry prądu sinusoidalnego: okres, częstotliwość, pulsacja, wartość średnia, skuteczna i maksymalna, kąt fazowy, przesunięcie fazowe, b) moc chwilowa prądu sinusoidalnego, poc czynna, moc pozorna, współczynnik mocy c) analityczne, graficzne i symboliczne reprezentacje P/S 48 4. 5. prądu sinusoidalnego, przesunięcie fazowe prądu i napięcia sinusoidalnego, moc prądu sinusoidalnego, moc średnia. d) proste obwody prądu sinusoidalnego (R, L, C, RLC) w przedstawieniu czasowym i wektorowym, prawo Ohma, reaktancje, impedancja, przesunięcie fazowe, moce czynna, pozorna i bierna, e) obwody RLC i GLC w przedstawieniu czasowym i wektorowym, trójkąty impedancji, napięć i mocy, oraz admitancji, prądów i mocy, rezonans szeregowy i równoległy; f) kompensacja mocy biernej. Prąd sinusoidalny trójfazowy a) powstawanie prądów 3-fazowych, czasowe i wektorowe przedstawienie prądów i napięć 3-fazowych; b) kojarzenie źródeł i odbiorników w układy D/Y, symetria lub niesymetria układów 3-fazowych; b) moce w układach 3-fazowych, pomiar mocy. Elektronika: a) wybrane półprzewodnikowe przyrządy małej mocy, bariera styku p-n, dioda, tranzystor bipolarny, tranzystor polowy, podstawowe elementy optoelektroniczne, dioda LED, optron, elementy na ciekłych kryształach, b) podstawowe półprzewodniki energoelektroniczne, dioda dużej mocy, tyrystor klasyczny (SCR), tranzystor bipolarny dużej mocy, tranzystor z bramką napięciową IGBT, tyrystor GTO, tyrystor MCT, c) wprowadzenie do układów cyfrowych, d) wybrane układy elektroniki. RAZEM: Nr tematu 8 4 4 4 4 - 45 30 15 A w tym: C L Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR II 16. Pomiary wielkości elektrycznych prądu stałego: a) budowa i działanie mierników wskazówkowych, b) pomiary prądów i napięć oraz mocy w obwodach prądu stałego, c) pomiary rezystancji różnymi metodami. 17. Pomiary wielkości elektrycznych prądu zmiennego: a) pomiary prądów i napięć oraz mocy w obwodach prądu zmiennego; b) pomiar indukcyjności i pojemności; c) pomiary i rejestracja przebiegów zmiennych w czasie. RAZEM: 15 P/S 8 7 15 49 16 Przedmiot: AUTOMATYKA I ROBOTYKA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr III Liczba tygodni w semestrze 45 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 -15 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Siłownie okrętowe, Termodynamika, Mechanika techniczna, Elektrotechnika i elektronika. Metrologia i systemy pomiarowe. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Podstawy teoretyczne budowy i działania członów oraz układów regulacji liniowej ciągłej: Liniowość i linearyzacja. Przekształcenie Laplace’a. Transmitancja operatorowa i widmowa. Charakterystyki czasowe i częstotliwościowe. Człony układów automatyki. Schematy blokowe. Kryteria stabilności. Wskaźniki jakości statycznej i dynamicznej. Regulatory. Zasady doboru regulatorów oraz ich nastaw. Struktury układów regulacji. Układy przekaźnikowe. Podstawy budowy i działania układów przełączających. Podstawy budowy i działania układów dyskretnych. Podstawy budowy i działania robotów przemysłowych. Metody analizy właściwości układów automatyki. Metody identyfikacji obiektów regulacji, doboru regulatorów oraz ich nastaw. Metody kształtowania stabilności i jakości procesu regulacji. Metody programowania robotów przemysłowych. UMIEĆ • • • • Dokonywać analiz działanie okrętowych układów regulacji. Badać i oceniać jakość regulacji. Diagnozować stan techniczny układów regulacji oraz dobierać ich nastawy. Programować działanie robotów przemysłowych. LITERATURA 1. Kaczorek T.: „Teoria sterowania i systemów”, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 1999. 2. Kaczorek T., Dzieliński A., Dąbrowski W., Łopatka R.: „Podstawy teorii sterowania”, MIKOM, Warszawa 2006. 3. Nise N. S.: „Control system engineering”, John Wiley & Sons, USA 2004. 4. Ogata K.: „Modern control engineering”. Prentice Hall, New Jersey 1997. 5. Morecki A., Knapczyk J.(pod redakcją): „Podstawy robotyki. Teoria i elementy manipulatorów i robotów”. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa 1999. AUTOMATYKA I ROBOTYKA 50 Nr tematu A w tym: C L 1. 2 - 2 - 1 2 - 2 - 1 3 - 2 - 2 - 2 2 1 1 2 1 4 - - 2 2 - 2 2 2 30 2 3 15 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 19. 20. 22. 23. 24. 25. 26. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR III Podstawowe pojęcia automatyki. Taksonomia układów 2 automatyki (UA) i ich modeli. Przykłady członów i układów. Liniowość i linearyzacja. Liniowy, stacjonarny model 2 UA. Transformacja Laplace’a Przykłady. 1 Transmitancja operatorowa jedno- i wielowymiarowa. 2 Wyznaczanie transmitancji. Przykłady. Transmitancja widmowa i charakterystyki 2 częstotliwościowe. Odpowiedź obiektu liniowego na typowe wymuszenia. 1 Podstawowe człony liniowe i ich charakterystyki. 3 Przykłady realizacji. Schematy blokowe. Wyznaczanie transmitancji UA. 2 Przykłady. Regulatory liniowe – transmitancje, charakterystyki, 2 struktury. Przykłady realizacji. Jakość statyczne i dynamiczna UA. 2 Stabilność UA. 2 Identyfikacja obiektów regulacji. 1 Dobór regulatorów i ich nastaw. 1 Struktury UA. 2 Przekaźnikowe UA. Przykłady realizacji. 1 Elementy robotyki - taksonomia robotów, struktura 4 manipulatora, równanie ruchu manipulatora, sterowanie robotem. Badania dynamiki podstawowych członów automatyki. 2 Badanie charakterystyk częstotliwościowych członów 2 automatyki. Badanie charakterystyk regulatora PID. 2 Metody doboru nastaw regulatorów. 2 Identyfikacja obiektów regulacji i dobór nastaw 2 regulatora. Badanie układu regulacji przekaźnikowej. 2 Programowanie manipulatora. 3 RAZEM: 45 P/S 51 17 Przedmiot: METROLOGIA I SYSTEMY POMIAROWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr V Liczba godzin w semestrze 35 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 15 20 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Informatyka, Elektrotechnika i elektronika okrętowa, Siłownie okrętowe, Symulator siłowni okrętowych, Automatyka okrętowa, Technologia remontów. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • • Podstawy teorii pomiarów, zasady oceny dokładności pomiaru. Właściwości przetworników pomiarowych wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Strukturę i elementy toru pomiarowego (przekładniki, wzmacniacze, tłumiki, prostowniki, filtry, układy separacji, przetworniki A/C i C/A, układy indykacji i sygnalizacji). Konfiguracje układowe i właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych analogowych i cyfrowych. Instrumentarium pomiarowe podstawowych wielkości elektrycznych i nieelektrycznych dla potrzeb eksploatacji siłowni okrętowej. Podstawy akwizycji i opracowania informacji pomiarowej oraz ich wykorzystania w systemach pomiarowo-kontrolnych, interfejsach pomiarowych, komputerowych sieciach przemysłowych, układach monitoringu siłowni okrętowej. *Podstawy słownictwa i opisu w języku angielskim podstawowych układów i procedur pomiarowych związanych z siłownią okrętową. *W przypadku, gdy część zajęć audytoryjnych, na mocy decyzji RWM, prowadzona jest w języku angielskim. UMIEĆ • • • • • Wyznaczać błąd i niepewność pomiaru na drodze teoretycznej i empirycznej dla różnych torów pomiarowych. Dobierać właściwe metody i układy pomiarowe dla różnych obiektów sterowania i monitoringu, w zależności od warunków i celu pomiarów. Wyznaczać charakterystyki przetwarzania różnych czujników i układów pomiarowych. Kalibrować tory pomiarowe. Diagnozować nieprawidłowości działania i uszkodzenia układów pomiarowych. LITERATURA 1. Tumański S., Technika pomiarowa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2007 2. Chwaleba A., Poniński M., Siedlecki A., Metrologia elektryczna, Wydawnictwa NaukowoTechniczne, Warszawa 2003 3. Mindykowski J., Assessment of electric power quality in ship systems fitted with converter subsystems, Shipbuilding & Shipping, Gdańsk 2003. 52 METROLOGIA I SYSTEMY POMIAROWE Nr tematu A w tym: C L 1. 1 - 1 - 2 2 2 2 1 2 1 - 1 2 1 2 1 2 1 2 1 1 1 15 2 2 2 20 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR IV Pomiar-informacja pomiarowa i jej przedstawienie. 1 Układ podstawowych i dopełniających jednostek miar. Jednostki pochodne. Odtwarzanie jednostek miar. Przekazywanie jednostek miar od etalonów do narzędzi pomiarowych. Uogólniony schemat przyrządu pomiarowego. Funkcja 1 przetwarzania przyrządu pomiarowego. Wzorcowanie przyrządów pomiarowych - tworzenie podziałki. Przetworniki pomiarowe. Struktura przyrządu pomiarowego. Właściwości i charakterystyki metrologiczne 4 przyrządów pomiarowych. Warunki eksploatacji przyrządów pomiarowych. Dobór przyrządów do pomiarów. Błąd podstawowy i dodatkowy narzędzia pomiarowego. Klasa dokładności przyrządu. Niepewności systematyczne i przypadkowe i ich 4 wyznaczenie. Metody zmniejszania niepewności pomiarowych. Pomiary statyczne i dynamiczne. Pomiary analogowe i 3 cyfrowe. Sygnały pomiarowe zdeterminowane, losowe oraz ich parametry. Dyskretyzacja i kwantowanie. Procesy stacjonarne i warunki ich pomiaru. Komputeryzacja procesu pomiaru. Narzędzia pomiarowe dla kontroli wielkości 1 geometrycznych. Czujniki pomiarowetensometryczne. Mostki 3 pomiarowe. Zastosowanie pomiarów tensometrycznych. Sposoby przetwarzania sygnałów wielkości nieelektrycznych w elektryczne. Pomiary temperatury. Rodzaje termometrów do 3 pomiarów stykowych, bezstykowych oraz ich charakterystyki metrologiczne. Pomiary strumienia przepływu. Przepływomierze, 3 zwężki pomiarowe i ich charakterystyki.. Pomiary ciśnienia. Manometry. Kontrola stanu 3 przyrządów do pomiaru ciśnienia. Czujniki pneumatyczne. Przetworniki ciśnienia na sygnał elektryczny. Pomiary czujnikami pneumatycznymi. 3 Pomiary wilgotności powietrza. Przyrządy. 3 Pomiary metodami ultradźwiękowymi. 3 RAZEM: 35 P/S 53 18 Przedmiot: OCHRONA ŚRODOWISKA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr I Liczba godzin w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Fizyka, Chemia, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • Zagrożenia lokalne i globalne dla środowiska. Wpływ zanieczyszczeń na klimat i warunki życia w środowisku morskim i lądowym. Urządzenia do ograniczenia, likwidowania i kontroli zanieczyszczeń środowiska morskiego i lądowego. Międzynarodowe i krajowe przepisy dotyczące kontroli zanieczyszczeń środowiska. UMIEĆ • • • • Przeciwdziałać emisji szkodliwych substancji do środowiska. Formułować wymagania dotyczące budowy i konstrukcji statku, jego wyposażenia w urządzenia ochrony środowiska. Zapobiegać zanieczyszczeniom środowiska i ograniczać skutki zanieczyszczeń. Rozwiązywać problemy dotyczące ochrony środowiska morskiego i lądowego. LITERATURA 1. Bonca Z., Freony w okrętowych urządzeniach chłodniczych. „Budownictwo Okrętowe i Gospodarka Morska”, nr 4, 1994 2. Gronowicz J., Ochrona środowiska w transporcie lądowym. Politechnika Szczecińska 1996 3. Małczyński M., Technika ochrony przed zanieczyszczeniami ze statków. Wyd. Morskie, Gdańsk 1989 4. Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza przez Statki (MARPOL 72/78) Wyd. PRS, Gdańsk 1996 5. Wiewióra A., Ochrona środowiska morskiego . F.R. WSM Szczecin 1997; 6. Prospekty i materiały informacyjne firm produkujących urządzenia do ochrony środowiska. 54 OCHRONA ŚRODOWISKA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR I 1. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska naturalnego. 5 Podstawowe pojęcia. Zagrożenia ekologiczne w skali globalnej i lokalnej. 2. Strategia ochrony środowiska naturalnego. Rezerwaty. 4 Parki Narodowe. Bałtyk – Morski Obszar Szczególnie Wrażliwy. (PSSA) 3. Przepisy prawne regulujące ochronę środowiska 3 naturalnego. Ustawy i przepisy państwowe, przepisy lokalne. Konwencje międzynarodowe (Konwencje – HELSIŃSKA, BAZYLEJSKA, RIO DE JANERIO. Protokół z KIOTO). 4. Statek jako źródło zanieczyszczeń morza. 1 5. Prawna ochrona wód morskich przed zanieczyszczeniami 2 ze statku. Konwencja MARPOL, DUMPING, HELCOM. 6. Zapobieganie zanieczyszczeniu mórz olejami (załącznik I 2 Konwencji MARPOL). Źródła zanieczyszczeń olejowych i ich wpływ na środowisko. Przepisy konwencji MARPOL. Techniczne sposoby odolejania wody stosowane na statku. Metody i środki zwalczania rozlewów olejowych. 7. Zapobieganie zanieczyszczeniu szkodliwymi substancjami 2 przewożonymi luzem (załącznik II Konwencji MARPOL). Przepisy konwencji MARPOL. Klasyfikacja szkodliwych substancji ciekłych. Warunki usuwania szkodliwych substancji. Pompy, rurociągi i instalacje, urządzenia odbiorcze. Książka zapisów ładunkowych. 8. Szkodliwe substancje przewożone w opakowaniach 2 (załącznik III Konwencji MARPOL). Zastosowanie. Opakowanie, oznakowanie i nalepki. Dokumenty. Rozmieszczenie, ograniczenia ilościowe. Kontrola portu. 9. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza ściekami 3 (załącznik IV Konwencji MARPOL). Ścieki sanitarne i ich wpływ na środowisko morskie. Przepisy konwencji MARPOL. Techniczne sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom ściekami na statku. 10. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza śmieciami 2 (załącznik V Konwencji MARPOL). Przepisy konwencji MARPOL. Techniczne sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom śmieciami na statku. 11. Zanieczyszczenia powietrza szkodliwymi składnikami 2 spalin na morzu (załącznik VI Konwencji MARPOL). Silnik wysokoprężny, kocioł, spalarka jako źródło zanieczyszczeń atmosfery. Zależność skutków ekologicznych od składu spalin. 12. Inne zagrożenia ekologiczne. 2 RAZEM: 30 A w tym: C L P/S 5 4 3 1 2 2 2 2 3 2 2 2 30 55 19 Przedmiot: TECHNOLOGIA REMONTÓW Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VII VII Liczba godzin w semestrze 45 praktyka morska Liczba godzin w tygodniu A C L/S - Liczba godzin w semestrze A C L/S 30 15 8 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI mechanika techniczna, mechanika płynów, grafika inżynierska, podstawy konstrukcji maszyn, nauka o materiałach, termodynamika techniczna, praktyka warsztatowa, okrętowe silniki tłokowe, kotły okrętowe, mechanizmy i urządzenia okrętowe, siłownie okrętowe. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • rodzaje narzędzi stosowanych w demontażu. i montażu maszyn, zasady demontażu i montażu połączeń rozłącznych oraz nierozłącznych w maszynach i urządzeniach okrętowych, zasady wykorzystania materiałów kompozytowych w technologii regeneracji części maszyn. UMIEĆ • • • dobrać właściwe narzędzia do prac remontowych, zachować zasady bezpiecznej pracy podczas remontów, przeprowadzić regenerację części za pomocą materiałów kompozytowych. LITERATURA 1. Wrotkowski J, Paszkowski B., Wojdak J. „Remont maszyn. Demontaż, naprawa elementów, montaż”, WNT Warszawa 1987. 2. Piaseczny L. „Technologia naprawy okrętowych silników spalinowych”, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1992. 3. Jezierski J. „Analiza tolerancji i niedokładności pomiarów w budowie maszyn”, WNT, Warszawa 1994. 4. Jezierski J. „Technologia tłokowych silników wysokoprężnych”, WNT, Warszawa 1999. 5. Legutko S. „Eksploatacja maszyn”, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2007. 56 TECHNOLOGIA REMONTÓW Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L 1 1 - 2 2 - 4 4 - 3 2 3 - 2 2 - 2 1 - 1 5 5 - 4 4 - 2 4 2 4 - 2 2 - 1 2 1 2 - 1 - 1 2 - 2 1 - 1 1 - 1 1 - 1 2 - 2 2 - 2 45 30 15 P/S SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. Podział procesu technologicznego remontu maszyn i urządzeń. Pojęcie procesu technologicznego i jego struktura. Metody oczyszczania urządzeń oraz podstawowe zasady ich demontażu. Metody regeneracji i wymiana części maszyn i urządzeń. Zasady wyboru metody regeneracji części lub jej wymiany. Metody montażu części zregenerowanych i zamiennych. Demontaż układu tłokowo- korbowego, weryfikacja. Pomiary luzów w parach trybologicznych (tłokpierścienie- tuleja). Pomiary sprężynowania i opadu wału korbowego. Demontaż głowicy silnika okrętowego, weryfikacja. Pomiary trzona i kąta przylgni zaworu.. Sprawdzenie szczelności. Kontrola przecinania się i prostopadłości osi: wału korbowego i tulei cylindrowej. Przeglądy statków morskich według PRS, nadzór klasyfikacyjny. Rodzaje remontów. Uprawnienia i obowiązki stron biorących udział w remontach. Technologia remontu konstrukcji kadłubowych, sposoby regeneracji elementów poszycia. Technologia remontu steru i urządzeń sterowych. Technologia remontu silników spalinowych. Sprężynowanie wału korbowego. Typowe uszkodzenia i regeneracja wałów korbowych. Weryfikacja i naprawa aparatury wtryskowej silnika spalinowego. Montaż silnika po remoncie, próby i odbiory. Technologia remontu armatury rurociągów okrętowych. Demontaż pompy wirowej, weryfikacja. Pomiary elementów pompy. Demontaż wirówki, weryfikacja. Pomiary elementów wirówki Demontaż wtryskiwaczy, weryfikacja elementów wtryskiwaczy. Kontrola współosiowości wałów pośrednich w linii wałów. Technologia remontu wybranych części maszyn za pomocą tworzyw sztucznych. Demontaż przekładni, weryfikacja i pomiary zużycia jej elementów. Demontaż tłokowej sprężarki weryfikacja i pomiary jej elementów. RAZEM: 57 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VIII 22. Przedstawienie materiałów zebranych w czasie studenckich praktyk morskich zgodnie z Książką Praktyk. Omówienie i wnioski. RAZEM: 8 8 8 8 58 20 Przedmiot: BUDOWA I TEORIA OKRĘTU Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI Liczba godzin w semestrze 40 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 20 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Mechanika płynów, Podstawy napędu statku, Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Zasady określania i dokumentowania wymiarów głównych okrętu oraz geometrii kadłuba, podstawy teoretyczne stateczności początkowej i dynamicznej okrętu i wpływu na nie swobodnych powierzchni ładunków płynnych, typy statków i ich rozplanowanie przestrzenne, postawy wytrzymałości ogólnej i lokalnej kadłuba, elementy konstrukcji i wiązań kadłuba, rodzaje pędników i sterów, sposoby sterowania statkiem, rolę Międzynarodowej Organizacji Morskiej i instytucji klasyfikacyjnych. Kryteria stateczności okrętu. Zasady dokonywania przeglądów i dokowania statków. UMIEĆ • Interpretować linie teoretyczne. • Wyznaczać: położenie środka ciężkości i wyporu okrętu metodami analitycznymi oraz jego wysokość metacentryczną. • • Określać ilościowo wpływ swobodnych powierzchni ładunków płynnych na stateczność okrętu. Korzystać z dokumentacji konstrukcyjnej i statecznościowej okrętu. LITERATURA 1. Staliński J.: „Teoria okrętu”, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1969. 2. Tupper E.: “Introduction to naval architecture”, Butterworth-Heinemann, Oxford 2000. 3. Wewiórski, S., Wituszyński, K.; „Konstrukcja stalowego kadłuba okrętowego”, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1977. 4. Eyres, D. J.; „Ship construction”, Butterworth-Heinemann, Oxford 2001. 59 BUDOWA I TEORIA OKRĘTU Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 1 1 1 1 4 4 2 2 2 2 1 1 2 2 1 1 4 4 1 1 1 1 w tym: C L P/S SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Geometria kadłuba okrętu: terminologia, linie teoretyczne, wymiary główne, stosunki wymiarów głównych, współczynniki pełnotliwości. Działalność IMO i instytucji klasyfikacyjnych. Wolna burta. Pływalność, stateczność, niezatapialność: stateczność początkowa, moment przechylający, moment prostujący. Wpływ swobodnych powierzchni cieczy na stateczność okrętu. Stateczność dynamiczna: kąt przechyłu dynamicznego, kryteria stateczności. Typy statków i podział wewnętrzny: masowce, drobnicowce, promy, zbiornikowce, produktowce, gazowce. Obciążenie konstrukcji kadłuba: wytrzymałość lokalna i ogólna kadłuba. Krzywe: ciężarów, wyporu i obciążeń. Układ wiązań wewnętrznych kadłuba: typy wiązań i elementy konstrukcji. Konstrukcja dna, pokładów, burt, poszycia kadłuba: grodzie, konstrukcja skrajników dziobowego i rufowego, ładownie i zbiorniki wbudowane. Pędniki i stery, rodzaje. Przeglądy statków, ich zakresy, dokowanie. Korzystanie z dokumentacji konstrukcyjnej i statecznościowej statku. Składowe masy. Wpływ przyjmowania, zdejmowania i przesuwania ciężarów na położenie środka ciężkości okrętu. Obciążenie konstrukcji kadłuba: zginanie kadłuba, wykresy sił wewnętrznych, skręcanie kadłuba. Stateczność początkowa. Wpływ swobodnych powierzchni cieczy na stateczność okrętu. Stateczność dynamiczna. RAZEM: 5 5 4 4 4 5 4 5 2 40 20 2 20 60 21 Przedmiot: SIŁOWNIE OKRĘTOWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI VII VII Liczba godzin w semestrze 20 20 8 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 20 8 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Okrętowe silniki tłokowe, Kotły okrętowe, Turbiny okrętowe, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Chłodnictwo i klimatyzacja, Chemia wody paliw i smarów, Symulator siłowni okrętowej. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć wykładów, ćwiczeń i wykonaniu odpowiednich zadań na symulatorze siłowni oraz w czasie praktyki eksploatacyjnej na statku powinien: ZNAĆ • • • • Podstawowe rozwiązania siłowni okrętowych. Podstawy gospodarki energetycznej siłowni. Podstawy budowy i zasady eksploatacji instalacji siłowni spalinowych ogólnookrętowych. Podstawowe rozwiązania systemów siłowni parowych. oraz instalacji UMIEĆ • • • Samodzielnie obsługiwać instalacje siłowni i systemy ogólnookrętowe. Ocenić wpływ czynników eksploatacyjnych na zachowanie się układu napędowego statku pod względem energetycznym. Dobrać prawidłowe parametry pracy siłowni w określonych stanach zewnętrznych. LITERATURA • • • Urbański P.:Gospodarka energetyczna na statkach. Wydawnictwo Morskie. Gdańsk. Urbański P.:Instacje spalinowych siłowni okrętowych. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Gdańskiej. Kowalski A., Krzyżanowski J. : Okrętowe siłownie parowe. Wydawnictwo Uczelniane WSM Gdynia. 61 SIŁOWNIE OKRĘTOWE Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 2 2 1 2 1 2 1 1 2 2 2 2 20 20 w tym: C L P/S w tym: C L P/S SEMESTR VI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Pojęcie siłowni okrętowej i jej rola na statku morskim. Okrętowy układ napędowy-rodzaje. Maszyny i urządzenia znajdujące się w siłowni-ich podstawowe funkcje, rozmieszczenie, wzajemne powiązania i współdziałanie. Klasyfikacja i charakterystyka siłowni okrętowych. Energetyka siłowni okrętowej. Sprawność okrętowego urządzenia energetycznego. Sprawności podstawowych okrętowych układów urządzeń energetycznych. Ogólna sprawność energetyczna siłowni. Instalacje spalinowych siłowni okrętowych. Instalacje chłodzenia wodą. Instalacje chłodzenia cylindrów i głowic wodą słodką. Instalacje chłodzenia wtryskiwaczy wodą słodką. Instalacje chłodzenia tłoków wodą słodką. Zalety i wady chłodzenia wodnego. Instalacje wody morskiej. Zastosowania wody morskiej na statku. Instalacja klasyczna-konfiguracja chłodnic. Centralny system chłodzenia. System smarny. Instalacja oleju cylindrowego. Instalacja obiegowego smarowania i chłodzenia silnika-typy instalacji. Smarowanie turbosprężarek. Zbiornik obiegowy. Przykłady instalacji. Instalacje oczyszczania oleju. Zanieczyszczenia znajdujące się w oleju. Sposoby oczyszczania oleju. Wirowanie ciągłe i okresowe. Instalacja transportu oleju. System paliwowy. Rodzaje paliwa żeglugowego na statku. Instalacja transportu paliwa. Instalacja oczyszczania paliwa. Instalacje zasilania silnika paliwem. Instalacja konwencjonalna i instalacja ciśnieniowa. RAZEM: Nr tematu 13. 14. Numery i nazwy rozdziałów Liczba Tematy i ich rozwinięcie godzin SEMESTR VII Instalacja parowa pomocnicza. Sposoby łączenia 2 kotłów: opalanego z utylizacyjnym. Budowa i rola: odwadniaczy termodynamicznych, zbiornika obserwacyjnego skroplin i skrzyni cieplnej. Uzupełnianie wody w obiegu i sposoby jej uzdatniania. Instalacja sprężonego powietrza. Zastosowanie 1 sprężonego powietrza na statku. Sprężarki, butle, zawory. Zasady pracy instalacji i czynności obsługowe. A 2 1 62 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Instalacja zęzowa. Spotykane rozwiązania konstrukcyjne instalacji. Przepisy dotyczące pompowania wód zaolejonych. Sposoby pompowania i przechowywania wody zęzowej. Instalacja balastowa. Spotykane rozwiązania konstrukcyjne instalacji. Przykładowa instalacja tradycyjna. Instalacje balastowe na lodołamaczach. Instalacja balastowe na kontenerowcach. Systemy antyprzechyłowe. Instalacje wody sanitarnej słodkiej i słonej. Instalacje wody technicznej. Instalacje wody spożywczej. Instalacje przeciwpożarowe. Instalacje konwencjonalne oparte o wodę morską. Nowoczesne instalacje oparte o mgłę wodną. Instalacje z użyciem CO2. Instalacje gaśnicze z użyciem pary-parogaszenie. Siłownie parowe. Rodzaje siłowni parowych. Siłownie z maszyną parową tłokową i siłownie turboparowe. Parametry pracy siłowni turboparowych. Siłownia pracująca według prostego obiegu Rankina. Sposoby podwyższania sprawności obiegu Rankina. Siłownie z przegrzewem międzystopniowym i z regeneracyjnym podgrzewem wody zasilającej. Instalacja parowa i skroplinowa siłowni turboparowej. Instalacje: paliwowa i olejowa. Podstawy napędu okrętowego. Opory pływania okrętu Charakterystyki silników-pole pracy silnika napędowego. Podstawowe wiadomości o śrubie napędowej. Geometria śruby. Charakterystyki obrotowe śruby.. Charakterystyki napędowe. Punkt pracy układu napędowego w zmiennych warunkach pływania. RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie 2 2 1 1 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 2 1 2 2 1 1 20 20 Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VIII 27. Prezentacja prac seminaryjnych wykonanych w czasie praktyki morskiej realizowanej w trakcie studiów. 28. Zajęcia na statku podczas praktyki eksploatacyjnej realizowanej zgodnie z programem zawartym w Dzienniku Praktyki Morskiej (Training Record Book). Wykonanie programu potwierdza podpisem starszy mechanik. 29. Zapoznanie się z eksploatacją siłowni w różnych stanach eksploatacyjnych statku. 30. Wykonanie z natury schematów instalacji: sprężonego powietrza, zasilającej paliwowej, olejowej silnika głównego, wody morskiej, chłodzenia tłoków, cylindrów i głowic silnika głównego, chłodzenia i olejowej silników pomocniczych, transportowej paliwa, zęzowej, balastowej, wody sanitarnej, parowej i skroplinowej, przeciwpożarowej oraz szkicu układu napędowego statku. 31. Sporządzenie charakterystyk śrubowych w funkcji prędkości obrotowej silnika i prędkości postępowej statku w różnych warunkach pływania. RAZEM: 8 8 63 22 Przedmiot: ZARZĄDZANIE BEZPIECZNĄ EKSPLOATACJĄ STATKU Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba godzin w semestrze VIII Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C S 7 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Ochrona środowiska, Praktyka morska. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • Ogólne zasady bezpieczeństwa pracy na statku. Elementy systemu nadzoru nad bezpieczeństwem ruchu siłowni. Elementy systemu nadzoru nad bezpieczeństwem utrzymania ruchu siłowni. Elementy systemu nadzoru nad bezpieczeństwem zaopatrzenia statku. Elementy systemu kontroli stanu w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego statku. Elementy systemu kontroli stanu w zakresie ochrony środowiska morskiego. UMIEĆ • • • • • • • • • Przestrzegać wymagane środki bezpieczeństwa dotyczące wykonywania prac niebezpiecznych (z otwartym ogniem, w przestrzeniach zamkniętych/ograniczonych, na wysokości/poza burtą, itp.). Określić zakres działań członków załogi podczas różnych alarmów. Zidentyfikować rozmieszczenie i przeznaczenie maszyn i urządzeń awaryjnych. Określić zakres obowiązków członków załogi wynikający z kodeksu ISM i ISPS. Określić zakres procedur wachtowych oraz przyjmowania i zdawania obowiązków. Zidentyfikować rozmieszczenie i przeznaczenie instalacji i wyposażenia ochrony środowiska. Scharakteryzować istotę poszczególnych czynności procedury bunkrowania paliwa. Przedstawić i scharakteryzować najważniejsze dokumenty klasyfikacyjne i konwencyjne z zakresu bezpieczeństwa eksploatacji i zapobiegania zanieczyszczaniu. Scharakteryzować istotę poszczególnych czynności procedury utrzymania i monitorowania skuteczności działania środków bezpieczeństwa przeciwpożarowego. LITERATURA 1. Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu. SOLAS 1974. 2. Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki. MARPOL 73/78. 3. Międzynarodowa konwencja o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht. STCW 1978. 4. Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu (Kodeks ISM). 5. Międzynarodowy kodeks ochrony statku i obiektu portowego (Kodeks ISPS). 64 ZARZĄDZANIE BEZPIECZNĄ EKSPLOATACJĄ STATKU Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VI, VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zajęcia na statku podczas praktyki eksploatacyjnej realizowanej zgodnie z programem zawartym w Dzienniku Praktyki Morskiej (Training Record Book). Wykonanie programu potwierdza podpisem starszy mechanik. Sem.VIII Instruktaż i szkolenie na statku. Zaznajomienie ze statkiem. Listy kontrolne dotyczące prac niebezpiecznych. Sygnały alarmów. Zadania członków załogi podczas alarmów. Rozmieszczenie podręcznego sprzętu ratowniczego, przeciwpożarowego, środków ochrony osobistej i pierwszej pomocy medycznej. Rozmieszczenie i przeznaczenie: awaryjnego zespołu prądotwórczego, awaryjnej pompy pożarowej, przycisków sygnalizacji alarmowej, awaryjnego ssania zęz, systemu zaworów szybkozamykających, systemu zamykania przejść wodo i ognioszczelnych, wyjść awaryjnych, stacji sterowania stałymi instalacjami gaśniczymi, systemu oświetlenia awaryjnego. Procedury wachtowe, przyjmowanie i zdawanie obowiązków. Procedury utrzymania i monitorowania zdolności siłowni do pracy okresowo bezwachtowej. Rozmieszczenie i przeznaczenie instalacji i wyposażenia ochrony środowiska. Książka zapisów olejowych. Okrętowy plan zapobiegania rozlewom olejowym. Procedura bunkrowania paliwa (lista kontrolna czynności wykonywanych przed, w trakcie i po przyjęciu paliwa). Procedury utrzymania i monitorowania skuteczności działania środków bezpieczeństwa pożarowego. RAZEM: Zal. 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7 7 65 23 Przedmiot: OKRĘTOWE SILNIKI TŁOKOWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr V VIII Liczba godzin w semestrze 60 8 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L/S 30 30 8 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Przedmiot bazuje na wiedzy przekazywanej w ramach przedmiotów: termodynamika techniczna, mechanizmy i urządzenia okrętowe, podstawy konstrukcji maszyn, rysunek techniczny, matematyka i fizyka. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ: • • • • • • • Zasadę działania silników spalinowych. Wielkości charakteryzujące osiągi silnika. Procesy zachodzące w silnikach okrętowych jak: proces wymiany ładunku, wtrysku i spalania, doładowania itp. Konstrukcję, materiały i techniki wytwarzania ważniejszych elementów konstrukcyjnych okrętowych silników tłokowych. Budowę, działanie i właściwości pracy instalacji silnika okrętowego w tym: paliwowej, olejowej, chłodzenia, sterowania i rozruchu. Zjawiska towarzyszące pracy silnika: obciążenia cieplne i mechaniczne, drgania i hałas, toksyczność spalin. Zasady eksploatacji silnika okrętowego. UMIEĆ: • • • • • • Wykorzystać przyrządy i systemy pomiarowe do diagnostyki silnika. Wykorzystać informacje o wskaźnikach pracy silnika do oceny stanu technicznego. Wykorzystać mierzone wielkości i wskaźniki pracy silnika do jego prawidłowej eksploatacji. Eksploatować silniki w zmiennych warunkach. Wykonywać czynności obsługowe w tym regulacyjne. Zapewnić bezpieczną i pewna pracę silnika głównego i pomocniczych. LITERATURA 1. Włodarski J.K., Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. Podstawy teoretyczne. Akademia Morska, Gdynia 2006 r. 2. Piotrowski I., Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. TRADEMAR, Gdynia 2003 r. 3. Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. Budowa. Wyd. WSM, Gdynia 1996 r. 4. Włodarski J.K.: Stany eksploatacyjne okrętowych silników spalinowych. FR WSM, Gdynia 2001 r. 5. Piotrowski I., Witkowski K.: Eksploatacja okrętowych silników spalinowych. FR WSM, Gdynia 2002. 66 OKRĘTOWE SILNIKI TŁOKOWE Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 1 1 2 2 2 2 1 1 1 1 w tym: C L P/S SEMESTR V - 1. Podział, budowa i klasyfikacja tłokowych silników spalinowych. Zasada działania silnika z zapłonem samoczynnym. 2. Obiegi teoretyczne: Otto, Diesla, Sabathé. Średnie ciśnienie teoretyczne. Obieg porównawczy. 3. Obieg rzeczywisty. Procesy: napełniania cylindra powietrzem, sprężania, spalania, rozprężania i wylotu spalin. 4. Wskaźniki pracy silnika – energetyczne i ekonomiczne. 5. Parametry czynnika roboczego i wskaźniki procesu wymiany. Systemy płukania w silnikach dwusuwowych. 6. Doładowanie silników spalinowych. Wykorzystanie energii gazów wylotowych. Systemy doładowania silników dwusuwowych i czterosuwowych. Współpraca silnika, sprężarki i turbiny. 7. Charakterystyki silników: prędkościowe, obciążeniowe, regulacyjne i uniwersalne. Pole pracy silnika. 8. Kinematyka układu tłokowo-korbowego. 9. Dynamika układu tłokowo-korbowego. Siły i momenty obciążające silnik, zasady ich równoważenia. 10. Kadłuby, ramy fundamentowe, stojaki, bloki cylindrowe i śruby ściągowe silników okrętowych. 11. Komory spalania, tuleje cylindrowe, tłoki, pierścienie tłokowe, głowice i zawory silników okrętowych. 12. Układ przenoszenia napędu: trzony tłokowe, wodziki, korbowody, wały korbowe i łożyska. 13. Układ paliwowy: pompy podające, pompy wtryskowe, wtryskiwacze, filtry. Regulacja aparatury wtryskowej. 14. Układ rozrządu: wały rozrządu, napęd zaworów. Układ rozruchowo-nawrotny. 15. Układ płukania cylindrów i doładowania: turbosprężarki, chłodnice powietrza i filtry. 16. Systemy silnika: paliwowy, smarny, chłodzenia, rozruchowy. 17. Zasady obsługi silnika: przygotowanie do ruchu, nadzór w czasie pracy i odstawianie. 18. Nowe tendencje w budowie silników okrętowych. 19. Zapoznanie z instalacjami obsługującymi silniki w laboratorium. 20. Indykowanie silnika. 21. Regulacja statyczna silników okrętowych – regulacja statyczna wtryskiwaczy, regulacja luzu zaworowego 22. Charakterystyka obciążeniowa silnika. 23. Badanie układu doładowania. 24. Badanie procesu spalania. 25. Rozliczenie sprawozdań. Zaliczenie końcowe. RAZEM: - - 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 3 2 3 - 2 2 - 1 2 1 2 1 1 6 1 1 - 6 4 6 - 4 6 4 4 4 2 30 30 4 4 4 2 30 - - - - - 67 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VIII 26. Charakterystyka silnika tłokowego napędu głównego danego statku. 27. Analiza wybranych cech konstrukcyjnych silnika napędu głównego. 28. Analiza wykresów indykatorowych sporządzonych na statku. 29. Charakterystyka okrętowych silników tłokowych elektrowni danego statku. RAZEM: 2 2 4 4 2 2 2 2 8 8 68 24 Przedmiot: KOTŁY OKRĘTOWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI VIII Liczba godzin w semestrze 30 7 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 7 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Termodynamika techniczna, Matematyka, Fizyka, Turbiny okrętowe, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Chemia wody paliw i smarów, Symulator siłowni okrętowej, Siłownie okrętowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć wykładów, i wykonaniu odpowiednich zadań na symulatorze siłowni oraz w czasie praktyki eksploatacyjnej na statku powinien: ZNAĆ • • • • Teoretyczne podstawy pracy, budowę i zasadę działania kotłów okrętowych kotłów parowych. Elementy konstrukcyjne okrętowych kotłów parowych: Podstawowy osprzęt i armaturę. Zasady poprawnej i bezpiecznej obsługi kotłów w stanach ustalonych i awaryjnych. UMIEĆ • • • • Samodzielnie uruchomić, nadzorować w czasie pracy i odstawić kocioł parowy. Ocenić stan techniczny kotła oraz wykonać samodzielnie jego diagnostykę. Dokonać regulacji palnika kotłowego. Dokonać konserwacji kotła na czas jego odstawienia z ruchu. LITERATURA 1. Górski Z., Perepeczko A.: Okrętowe kotły parowe. Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni. 2. Kowalski A., Krzyżanowski J. : Teoria okrętowych kotłów parowych. Wydawnictwo Uczelniane WSM Gdynia. 69 KOTŁY OKRĘTOWE Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 4 1 4 4 4 2 2 1 1 1 2 1 2 1 2 1 2 30 30 w tym: C L P/S SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Rodzaje kotłów okrętowych. Budowa okrętowego kotła parowego. Izobaryczny proces wytwarzania pary w kotle. Klasyfikacja okrętowych kotłów parowych. Dane charakterystyczne kotła oraz wskaźniki charakterystyczne. Spalanie paliwa w kotle. Teoretyczna ilość powietrza niezbędna do spalania. Współczynnik nadmiaru powietrza i jego wpływ na efektywność pracy kotła. Bilans cieplny kotła. Metody wyznaczania sprawności kotła. Straty kotłowe. Wymiana ciepła w kotle. Wymiana ciepła w komorze paleniskowej – powierzchnie opromieniowane. Wymiana ciepła w wiązkach rur kotłowych – wpływ zanieczyszczeń. Cyrkulacja wody w kotle. Cyrkulacja naturalna. Zakłócenia cyrkulacji i sposoby zapobiegania nim. Cyrkulacja wymuszona. Ciąg w kotle parowym. Sposoby realizacji ciągu. Przegląd konstrukcji kotłów pomocniczych opalanych. Uruchamianie, nadzór w czasie pracy i odstawianie kotła opalanego. Włączanie kotła do ruchu. Przegląd konstrukcji kotłów utylizacyjnych. Sposoby łączenia kotła opalanego z utylizacyjnym. Rozruch, obsługa w czasie pracy i odstawianie kotła utylizacyjnego. Sposoby regulacji wydajności kotłów utylizacyjnych. Kotły kombinowane – przegląd konstrukcji i zastosowania. Kotły pomocnicze z olejem grzewczym jako czynnikiem energetycznym. Podstawowe typy kotłów głównych. Palniki kotłowe: ciśnieniowe, rotacyjne, z rozpylaniem parowym i dwupaliwowe Instalacje kotłowe: zasilania paliwem i zasilania wodą. Armatura i osprzęt kotłowy: wodowskazy, regulatory poziomu wody w kotle, zdmuchiwacze sadzy, instalacje mycia kotłów. RAZEM: 70 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VI, VII 16. 17. 18. Prezentacja prac seminaryjnych wykonanych w czasie praktyki morskiej realizowanej w trakcie studiów. Zajęcia na statku podczas praktyki eksploatacyjnej realizowanej zgodnie z programem zawartym w Dzienniku Praktyki Morskiej (Training Record Book). Wykonanie programu potwierdza podpisem starszy mechanik. Szkice kotłów znajdujących się na statku. Dane charakterystyczne kotłów. Opis procedury uruchamiania kotła opalanego i utylizacyjnego. Protokóły badania wody kotłowej. Awarie i prace remontowe. Problemy eksploatacyjne. RAZEM: 7 zal. zal. 7 7 71 25 Przedmiot: TURBINY OKRĘTOWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI Liczba godzin w semestrze 20 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 20 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Termodynamika techniczna, Automatyka okrętowa, Siłownie okrętowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • • • • podział turbin parowych; teoretyczne podstawy pracy okrętowych turbin parowych i gazowych; elementy konstrukcyjne turbin parowych i gazowych; sposoby regulacji mocy turbin parowych (dławieniowa, napełnieniowa, kombinowana); sposoby realizacji nawrotności turbin parowych i gazowych napędu głównego; współpracę turbin z odbiornikami mocy; instalacje obsługi turbin; zasady eksploatacji okrętowych turbin parowych i gazowych; przyczyny uszkodzeń, zasady przeglądów i remontów turbin. bocznikowa, UMIEĆ • • • wykorzystać posiadaną wiedzę w obsłudze turbin parowych i gazowych; przygotować siłownię do uruchomienia, dokonać rozruchu, obciążania i odstawiania; przeprowadzić przegląd turbiny wymagany DTR (dokumentacją techniczno-ruchową). LITERATURA 1. Cwilewicz R., Perepeczko A., „Okrętowe turbiny parowe”, Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2002; 2. Cwilewicz R., „Okrętowe turbiny gazowe”, Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2004; 3. Perycz S. „Turbiny parowe i gazowe” Ossolineum, Wrocław 1992; 4. Chmielniak T. „Obiegi termodynamiczne turbin cieplnych” Ossolineum, Wrocław 1988. 72 TURBINY OKRĘTOWE Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 2 2 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 2 1 2 1 1 20 1 20 w tym: C L P/S SEMESTR VI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Systemy przemiany energii w stopniu turbinowym. Zasada działania stopnia akcyjnego, stopnia reakcyjnego i stopnia Curtisa. Trójkąty prędkości, siły powstające w stopniu, moment obrotowy, moc. Straty obwodowe i pozaobwodowe w stopniu turbinowym, sprawność obwodowa i wewnętrzna stopnia turbin. Obieg porównawczy dla siłowni turbinowej. Regeneracyjny podgrzew wody zasilającej, przegrzew wtórny pary, obiegi turbin utylizacyjnych. Zasady regulacji mocy okrętowych turbin parowych, rodzaje regulacji. Charakterystyki okrętowych turbin parowych. Zagadnienia rewersji w turbinach okrętowych. Podstawowy obieg cieplny i układ współczesnej turbiny gazowej. Charakterystyczne wskaźniki pracy turbiny gazowej, sposoby ich podwyższenia. Zasada pracy sprężarkowego stopnia promieniowego i osiowego. Charakterystyka stopnia sprężarkowego, współpraca turbosprężarki z silnikiem wysokoprężnym. Elementy maszyn cieplnych wirnikowych. Typowe uszkodzenia turbin. Przepisy towarzystw klasyfikacyjnych odnośnie turbin. RAZEM: - - - 73 26 Przedmiot: MASZYNY I URZĄDZENIA OKRĘTOWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI VII VIII Liczba godzin w semestrze 20 40 8 A - Liczba godzin w tygodniu C L/P - S - A 20 20 - Liczba godzin w semestrze C L/P 20 - S 8 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Chemia, Mechanika, Mechanika Techniczna, Mechanika Płynów, Podstawy Konstrukcji Maszyn, Rysunek Techniczny, Termodynamika Techniczna ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Budowę i zasadę działania mechanizmów okrętowych. • Teorię, budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych pomp i układów pompowych. • Teorię procesu sprężania gazów, budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych sprężarek, dmuchaw i wentylatorów. • Teorię sedymentacji, wirowania i filtracji, budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych urządzeń oczyszczających. • Teorię wymiany ciepła i bilansu cieplnego, budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych wymienników ciepła: chłodnic, podgrzewaczy, skraplaczy i wyparowników. • Budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych odsalarek osmotycznych. • Podstawy teoretyczne, budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych urządzeń hydraulicznych. • Podstawy teoretyczne, budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych urządzeń sterowych biernych i aktywnych. • Budowę, zasady działania i eksploatacji okrętowych urządzeń pokładowych: kotwicznych, cumowniczych, ładunkowych i wciągarek łodzi ratunkowych. • Budowę, zasady działania i eksploatacji mechanizmów okrętowych śrub nastawnych. UMIEĆ Umieć obsługiwać okrętowe urządzenia pomocnicze w bieżącej eksploatacji i serwisowaniu. Ocenić poprawność działania okrętowych mechanizmów pomocniczych i zastosować odpowiednie środki w przypadku działania nieprawidłowego. W szczególności: • Obsługiwać pompy okrętowe. • Obsługiwać sprężarki okrętowe. • Obsługiwać okrętowe wymienniki ciepła. • Obsługiwać okrętowe urządzenia oczyszczające. • Obsługiwać okrętowe wymienniki ciepła i odsalarki osmotyczne. • Obsługiwać okrętowe urządzenia hydrauliczne. • Obsługiwać okrętowe urządzenia sterowe. • Obsługiwać mechanizmy okrętowych śrub nastawnych. 74 • • Obsługiwać pochwy okrętowych wałów śrubowych. Wykonywać obsługę techniczną okrętowych urządzeń pokładowych. LITERATURA 1. Górski Z., Perepeczko A. Pompy okrętowe. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1992. 2. Górski Z., Perepeczko A. Okrętowe sprężarki, dmuchawy i wentylatory. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1992. 3. Górski Z., Perepeczko A. Okrętowe wymienniki ciepła. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1993. 4. Górski Z., Perepeczko A. Okrętowe filtry i wirówki. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1993. 5. Górski Z. Wstęp do okrętowej hydrauliki siłowej. Studium Doskonalenia Kadr S.C. Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1992. 6. Hempel L., Perepeczko A., Podsiadło A. Elementy przenoszenia mocy napędów okrętowych. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1985. 7. Perepeczko A. Instalacje eksploatacyjne zbiornikowców. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1991. 8. Perepeczko A. Instalacje zabezpieczające zbiornikowców. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Morskiej, Gdynia 1991. 9. Perepeczko A. Okrętowe urządzenia sterowe. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983. 10. Orszulok W., Wewiórski S. Wyposażenie pokładowe statku handlowego. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1982. 11. Górski Z., Perepeczko A. Okrętowe maszyny i urządzenia pomocnicze, Tom I i II. Wydawnictwo TRADEMAR, Gdynia 1997/1998. 12. Górski Z. Budowa i działanie pomp okrętowych, Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, Gdynia 2001. 13. Górski Z. Budowa i działanie okrętowych sprężarek, dmuchaw i wentylatorów. Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2006. 75 MASZYNY I URZĄDZENIA OKRĘTOWE Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L 1 1 2 2 2 2 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 3 3 20 20 - Liczba godzin A w tym: C L 2 2 - 2 2 - 4 4 - 4 4 - P/S SEMESTR VI 1. Pompy: podział, klasyfikacja. Układ pompowy. Wielkości charakterystyczne pomp i układów pompowych.. 2. Pompy wyporowe: podział, budowa, charakterystyki, eksploatacja. 3. Pompy wirowe: podział, budowa, charakterystyki. Przepływ cieczy przez wirnik. Wyróżniki szybkobieżności. Kawitacja w pompach. 4. Pompy strumieniowe: budowa, charakterystyki, zastosowania. 5. Współpraca pomp z rurociągami. Współpraca szeregowa i równoległa pomp. 6. Sprężarki: podział, wielkości charakterystyczne. 7. Sprężarki wyporowe: podział, obieg teoretyczny, charakterystyki. 8. Budowa i działanie sprężarek tłokowych i rotacyjnych. Eksploatacja. 9. Sprężarki przepływowe: podział, obieg teoretyczny, budowa, działanie, charakterystyki, eksploatacja. 10. Współpraca sprężarek z instalacjami. 11. Wentylatory i dmuchawy: podział, budowa, działanie, eksploatacja. 12. Oczyszczanie paliw, smarów i wody. Sedymentacja grawitacyjna. 13. Filtrowanie: podstawy teoretyczne, budowa i działanie filtrów. 14. Wirowanie: podstawy teoretyczne, budowa i działanie wirówek do różnych gatunków paliw i olejów, dobór parametrów pracy. RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie - - P/S SEMESTR VII 15. Wymienniki ciepła: podział, budowa i działanie chłodnic, podgrzewaczy i skraplaczy, wielkości charakterystyczne, eksploatacja. 16. Urządzenia do odsalania wody morskiej: podział, budowa, działanie, wielkości charakterystyczne wyparowników. Odsalarki osmotyczne. 17. Systemy okrętowej hydrauliki siłowej: budowa elementów, rodzaje instalacji, podstawowe schematy i instalacje. 18. Urządzenia sterowe: wiadomości teoretyczne, budowa i działanie sterów i maszyn sterowych, podstawowe 76 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. schematy, stery aktywne, pędniki jako urządzenia sterowe. Śruby nastawne: rodzaje mechanizmów, podstawowe schematy. Dławice wałów śrubowych: rozwiązania konstrukcyjne, eksploatacja. Urządzenia pokładowe: kotwiczne, cumownicze, ładunkowe, zamknięcia ładowni, rampy i pomosty, urządzenia ratownicze. Badanie pomp wirowych: charakterystyki, zapotrzebowanie mocy. Badanie układu pompowego. Równoległa i szeregowa współpraca pomp wirowych. wpływu na podstawowe parametry pracy. Badanie sprężarki tłokowej: symulacja uszkodzeń i badanie ich wpływu na podstawowe parametry pracy sprężarki, współpraca z systemem sprężonego powietrza. Badanie wymiennika ciepła: określanie przekazywanej energii, sprawność wymiennika, charakterystyki Badanie wentylatora: charakterystyki, współpraca z rurociągiem. Badanie zespołu wirówek paliwa, układ puryfikator – klaryfikator. Parametry ruchu w układzie zautomatyzowanym. Wirówka przenośna do olejów hydraulicznych. RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie 2 2 - 1 1 - 5 5 - 3 - 3 2 3 - 2 3 3 - 3 3 - 3 3 - 3 3 - 3 40 20 - Liczba godzin A w tym: C L 20 - P/S SEMESTR VIII 23. Analiza eksploatacyjna pracy maszyn i urządzeń pomocniczych statku na podstawie umiejętności nabytych na symulatorze i podczas praktyki morskiej. RAZEM: 8 8 - - - 8 77 27 Przedmiot: CHŁODNICTWO I KLIMATYZACJA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr V VIII Liczba godzin w semestrze 30 7 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L/S 15 15 7 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Wiedza przekazywana w ramach chłodnictwa i klimatyzacji związana jest z wiedzą przekazywana w ramach takich przedmiotów, jak: Fizyka, Mechanika płynów, Termodynamika techniczna, Automatyka i robotyka, Siłownie okrętowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: ZNAĆ: • • • • • • • Funkcje urządzeń chłodniczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na statku i w obiektach oceanotechnicznych. Podstawy termodynamiczne działania systemów chłodniczych i klimatyzacyjnych. Rozwiązania instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych stosowane na statkach morskich i w obiektach oceanotechnicznych. Konstrukcję podstawowych elementów urządzenia chłodniczego i klimatyzacyjnego. Elementy i systemy automatyki stosowane w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych. Budowę i działanie systemów wentylacyjnych na statkach morskich i w obiektach oceanotechnicznych. Wybrane zagadnienia z eksploatacji urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych na statkach morskich. UMIEĆ • • • • • • • Zrozumieć budowę i działanie typowej instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej na podstawie analizy jej dokumentacji technicznej i inwentaryzacji rzeczywistego systemu. Przeprowadzić uruchomienie, nadzór nad bieżącą eksploatacją ( kontrola ciśnień, temperatur, wilgotności względnych, natężenia poboru prądu, hałasu itp. ) i zatrzymanie instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej. Wykonywać czynności obsługi okresowej, takie jak: odzysk i uzupełnienie czynnika chłodniczego, uzupełnienie lub wymiana oleju smarnego w sprężarce, odszranianie chłodnicy powietrza, sprawdzanie szczelności instalacji, usuwanie stwierdzonych jej nieszczelności, wymiana filtra-odwadniacza. Przeprowadzać kontrolę i regulację wybranych elementów automatyki w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych. Kontrolować działanie przyrządów pomiarowych i sygnalizacyjnych w systemach chłodzenia i obróbki cieplno-wilgotnościowej powietrza. Przeprowadzać okresowe przeglądy i remonty urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych. Wykrywać i poprawnie reagować na stany awaryjne urządzeń. 78 • Podczas eksploatacji urządzeń bezwzględnie przestrzegać zasad wynikających z obowiązujących przepisów, m. innymi w zakresie: odzysku, składowania i recyklingu czynników chłodniczych, nisko zamarzających nośników ciepła ( chłodziw ) oraz olejów chłodniczych. LITERATURA 1. Bonca Z.: „Chłodnictwo okrętowe”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2006. 2. Bonca Z.: „Automatyka chłodnicza i klimatyzacyjna”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2000. 3. Bonca Z., Depta A.: „Wentylacja i klimatyzacja okrętowa”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 1999. 4. Bonca Z., Dziubek R.: „Budowa i eksploatacja chłodniczych sprężarek wyporowych”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 1993. 5. Bonca Z., Dziubek R.: „Okretowe urządzenia chłodnicze. Laboratorium, część II”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 1996. 6. Piotrowski I.: „Okrętowe urządzenia chłodnicze”, Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdynia 1994. 7. Studziński A.: „Eksploatacja chłodniowców”, Wydawnictwo TRADEMAR, Gdynia 2005. 8. Bohdal T., Charun H., Czapp M.: „Urządzenia chłodnicze sprężarkowe parowe”, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2003. 9. Ullrich H.J.: „Technika chłodnicza. Poradnik. Tom 1”. Wydawnictwo MASTA, Gdańsk 1998. 10. Ullrich H.J.: „Technika chłodnicza. Poradnik. Tom 2”. Wydawnictwo MASTA, Gdańsk 1999. 11. Ullrich H.J.: „Technika klimatyzacyjna. Poradnik”, Wydawnictwo MASTA, Gdańsk 2001. 12. Praca zbiorowa pod red. Z. Boncy: „Nowe czynniki chłodnicze i nośniki ciepła. Poradnik 2004”, Wydawnictwo MASTA, Gdańsk 2004. 13. Praca zbiorowa pod red. Z. Boncy: „Amoniakalne urządzenia chłodnicze. Tom 1”, Wydawnictwo MASTA, Gdańsk 2001. 14. Chorowski M.: „Kriogenika – podstawy i zastosowania”, Wydawnictwo MASTA, Gdańsk 2007. 15. Staniszewski D., Targański W.: „Odzysk ciepła w instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych”, Wyd. MASTA, Gdańsk 2007. 16. Wasiluk W., Korczak E.: „Wentylacja i klimatyzacja na statkach”, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1977. 79 CHŁODNICTWO I KLIMATYZACJA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Funkcje urządzeń chłodniczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na statku. Fizyczne metody uzyskiwania niskich temperatur. Klasyfikacja, własności i zastosowanie czynników chłodniczych i nośników ciepła. Obiegi chłodnicze parowe jednostopniowe: budowa wykresu (p-h), podstawowe przemiany termodynamiczne, teoretyczne obiegi lewobieżne, znaczenie dochłodzenia cieczy, obieg rzeczywisty, ocena efektywności energetycznej obiegu. Maszyny i aparaty urządzeń i instalacji chłodniczych : sprężarki, skraplacze, parowniki, aparaty pomocnicze, przewody i armatura. Podstawowe elementy automatyki chłodniczej: regulatory konwencjonalne i elektroniczne, elementy zabezpieczające, przykłady zautomatyzowanych instalacji chłodniczych. Systemy chłodzenia: bezpośrednie i pośrednie; budowa, działanie, wybrane problemy eksploatacyjne. Budowa, działanie i bieżąca obsługa okrętowej chłodni prowiantowej. Wybrane problemy eksploatacyjne instalacji chłodniczej: objawy, przyczyny i konsekwencje różnych nieprawidłowości w działaniu. Budowa, działanie i zastosowanie systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na statkach morskich i w obiektach oceanotechnicznych. Klimatyzacja pomieszczeń na statkach morskich: klasyfikacja i budowa systemów, obróbka cieplnowilgotnościowa powietrza, warunki komfortu cieplnego. Badanie jednostopniowego sprężarkowego urządzenia chłodniczego. Prowadzenie operacji odzysku czynnika z wykorzystaniem stacji do odzysku. Badania cieplno-przepływowe poziomego skraplacza płaszczowo-rurowego. Badanie i regulacja wybranych elementów automatyki chłodniczej. Prowadzenie operacji obsługowych na symulatorze dwukomorowej chłodni prowiantowej. Badanie podstawowych procesów obróbki cieplnowilgotnościowej powietrza w centrali klimatyzacyjnej. Badanie skuteczności osuszania powietrza wilgotnego w osuszaczu sorpcyjnym. RAZEM: 1 1 2 3 2 1 1 1 1 2 2 2 2 2 3 2 2 30 15 15 80 Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VIII 18. Zajęcia na statku podczas praktyki eksploatacyjnej realizowanej zgodnie z programem zawartym w Dzienniku Praktyki Morskiej (Training Record Book). Wykonanie programu potwierdza podpisem starszy mechanik. 19. Wybrane problemy eksploatacji urządzeń chłodniczych na statkach. 20. Wybrane problemy eksploatacji systemów wentylacji siłowni okrętowych. 21. Wybrane problemy eksploatacji systemów klimatyzacji na statkach morskich i obiektach oceanotechnicznych. 22. Aspekty prawne i wymagania instytucji klasyfikacyjnych w zakresie bezpieczeństwa użytkowania urządzeń chłodniczych.. RAZEM: Zal. 2 2 2 1 7 7 81 28 Przedmiot: ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA OKRĘTOWA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VI VIII Liczba godzin w semestrze 30 7 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L/S 15 15 7 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Fizyka, Podstawy elektrotechniki, Podstawy automatyki, Podstawy elektroniki i energoelektroniki. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • • Sposoby rozruchu, układy regulacji prędkości, hamowanie elektryczne silników obcowzbudnych prądu stałego Sposoby rozruchu, układy regulacji prędkości, hamowanie elektryczne silników indukcyjnych Napędy elektryczne urządzeń pomocniczych w siłowni, na pokładzie oraz elektryczne napędy główne statków Symbole graficzne używane w schematach elektrycznych Rodzaje schematów elektrycznych stosowanych na statkach Elementy elektroniczne i energoelektroniczne Prostowniki, sterowniki tyrystorowe prądu przemiennego, przemienniki częstotliwości. UMIEĆ • • • • Dokonać rozruchu, regulacji prędkości i kontroli pracy silników napędowych różnych urządzeń siłownianych i pokładowych Identyfikować elementy elektroniczne i energoelektroniczne na podstawie katalogów fabrycznych Czytać i interpretować wybrane okrętowe schematy ideowe, montażowe i plany Czytać i interpretować dokumentację elektryczną złożonych urządzeń okrętowych. LITERATURA 1. J. Wyszkowski, S. Wyszkowski, „Elektrotechnika okrętowa - Napędy elektryczne”, Wydanie II, Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni, 2002, 2. J. Wyszkowski, „Elektrotechnika okrętowa - czytanie schematów”, Wydanie IV, Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni, 2006, 3. P. Hempowicz i inni, „Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków”, seria Podręczniki akademickie - Mechanika, WNT, 2004 82 ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA OKRĘTOWA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L 2 2 - 9 3 6 9 6 3 P/S SEMESTR VI 1. 2. 3. Transformatory: a) transformator jednofazowy, budowa uzwojeń i rdzeni, klasyfikacja, przekładnia napięciowa, podstawowe zależności, wykres wskazowy, zwarcie i bieg jałowy, spadek napięcia, moc znamionowa transformatora, przekładniki prądowy i napięciowy, b) transformator 3-fazowy, budowa rdzeni i uzwojeń, kojarzenie uzwojeń, relacje napięć i prądów w transformatorze 3-fazowym, pojęcie grupy połączeń, równoległa praca transformatorów, obciążenie niesymetryczne transformatora, c) transformatory specjalne. Maszyny wirujące: a) maszyna synchroniczna, typy budowy, obciążenie i reakcja twornika, wykres wskazowy i charakterystyki maszyny, podstawowe zależności, moment maszyny synchronicznej, prąd wzbudzenia i charakterystyki regulacyjne, układy wzbudzenia (ogólnie), b) silnik asynchroniczny klatkowy, zasada pracy, równania i schemat zastępczy, moment maszyny, charakterystyki mechaniczne, wybrane stany pracy, tj. stan jałowy, zwarcie, zmiana częstotliwości zasilania, rozruch, praca prądnicowa, c) silnik asynchroniczny pierścieniowy, wybrane stany pracy maszyny, d) komutatorowa maszyna prądu stałego, schemat budowy maszyny, pole magnetyczne maszyny, prądnicowe obciążenie maszyny i reakcja twornika, charakterystyki zewnętrzne prądnicy, praca równoległa prądnic prądu stałego, e) silniki prądu stałego, schematy silników, charakterystyki mechaniczne silników, zagadnienia rozruchowe i regulacyjne silników, f) specjalne maszyny elektryczne. Podstawy elektrotechniki okrętowej: a) wytwarzanie energii elektrycznej na statku: diesel generatory, turbogeneratory, generatory wałowe, parametry i charakterystyki, układy wzbudzenia (ogólny podział), b) awaryjne źródła zasilania: akumulatory elektryczne, rodzaje akumulatorów, zasady eksploatacji akumulatorów, zastosowanie akumulatorów, ładowanie akumulatorów, c) agregaty awaryjne z awaryjną tablicą rozdzielczą, d) bilans elektroenergetyczny statku, wyznaczenie mocy zainstalowanej elektrowni i rodzaju źródeł 83 energii, podział mocy zainstalowanej na jednostki, 4. e) zasady ochrony przed porażeniem prądem w sieci okrętowej, wrażliwość człowieka na prąd elektryczny, prądy i napięcia bezpieczne, sieci izolowane i uziemione, zasady uziemiania, kontrola stanu upływności sieci. Elektroenergetyka okrętowa: a) systemy elektroenergetyczne statku i rozdział energii elektrycznej, b) źródła energii, c) praca równoległa prądnic: - układy synchronizacji prądnic, - układy zabezpieczenia, - układy regulacji napięcia, d) rozdzielnice energii elektrycznej i ich wyposażenie: - kable i przewody elektryczne, - wyłączniki, - zabezpieczenia, e) instalacja oświetleniowa: - zasilanie i oświetlenie awaryjne, - zasilanie z lądu. RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie 10 4 6 30 15 - Liczba godzin A w tym: C L 15 - P/S SEMESTR VIII Zajęcia na statku podczas praktyki eksploatacyjnej realizowanej zgodnie z programem zawartym w Dzienniku Praktyki Morskiej (Training Record Book). Wykonanie programu potwierdza podpisem starszy mechanik. Omówienie układów elektrowni okrętowych. Rozwiązania sieci okrętowych. Typy prądnic. Praca równoległa prądnic. Współpraca prądnic zespołów prądotwórczych z prądnicą wałową. Problemy remontowe urządzeń elektroenergetycznych. Seminarium – Prezentacja materiałów zebranych w czasie praktyk morskich. RAZEM: Zal. 7 7 7 s 84 29 Przedmiot: AUTOMATYKA OKRĘTOWA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VIII Liczba godzin w semestrze 23 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L/S 15 8 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Matematyka, Fizyka, Siłownie okrętowe, Okrętowe silniki tłokowe, Turbiny okrętowe, Podstawy napędu statku, Elektrotechnika i elektronika okrętowa, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Kotły okrętowe, Automatyka i robotyka. ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Dynamika układu regulacji napędu głównego statku. Rozwiązania techniczne systemu automatyzacji siłowni okrętowej. Rozwiązania układów regulacji silników spalinowych i turbin, instalacji pomocniczych, instalacji wytwarzania pary oraz wytwarzania energii elektrycznej. Metody doboru nastaw układów regulacji silników pracujących równolegle. Dobór nastaw układu napędowego ze śruba nastawną. Język dokumentacji układów automatyki. Wymagania stawiane okrętowym układom regulacji. Rozwiązania i własności układów regulacji stosowanych w siłowniach okrętowych. Zasady eksploatacji układów regulacji. Rozwiązania oraz metody eksploatacji układów regulacji siłowni statku, na którym student odbywał praktykę. UMIEĆ Posługiwać się dokumentacją techniczną układów regulacji.. Diagnozować układy regulacji siłowni okrętowej. Badać i oceniać jakość regulacji. Eksploatować układy regulacji siłowni okrętowej. Posługiwać się dokumentacją techniczną układów regulacji. • Przedstawić na seminarium rozwiązanie oraz metody eksploatacji (użytkowania i obsługiwania) systemu automatyzacji siłowni poznanej podczas praktyki morskiej. LITERATURA 1. Lisowski J.; „Podstawy automatyki okrętowej”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2008. 2. Śmierzchalski R.: „Automatyzacja systemu elektroenergetycznego statku”. „Gryf”. Gdańsk 2004. 3. Dokumentacja eksploatacyjne układów automatyki siłowni okrętowej. 85 AUTOMATYKA OKRĘTOWA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L 3 3 - 1 2 1 2 - 3 3 - 2 2 - 1 1 - 1 1 - 1 1 - 1 - 1 - zal. 8 - 8 23 15 8 P/S SEMESTR V 1. Układy przełączające kombinacyjne i sekwencyjne. Przykłady. 2. Automatyka w przepisach klasyfikacyjnych statków 3. Dynamika układu ruchowego statku. Transmitancja tego układu. Analiza. 4. Regulacja prędkości obrotowej silników spalinowych. Współpraca równoległa silników. Rozwiązania układów regulacji 5. Dynamika układów cieplno-przepływowych. Transmitancje tych układów. Analiza 6. Automatyzacja układu ruchowego ze śrubą nastawną. Optymalizacja nastaw tych układów. 7. Język prezentacji automatyki w dokumentacji ruchowej statku. 8. Przegląd rozwiązań automatyki systemów siłowni okrętowej. 9. Układy nadzoru. 10. Zajęcia na statku podczas praktyki eksploatacyjnej realizowanej zgodnie z programem zawartym w Dzienniku Praktyki Morskiej (Training Record Book). Wykonanie programu potwierdza podpisem starszy mechanik. 11. Prezentacja struktur i analiza funkcjonowania wybranych układów automatyki siłowni – seminarium RAZEM: 86 30 Przedmiot: CHEMIA WODY, PALIW I SMARÓW Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VII Liczba godzin w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 15 15 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Ochrona środowiska morskiego, Maszyny i urządzenia okrętowe, Siłownie okrętowe, Kotły okrętowe, Okrętowe silniki tłokowe, Turbiny okrętowe, Ochrona środowiska, Termodynamika techniczna ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ 1. podstawowe dane dotyczące wód naturalnych oraz wód technicznych; 2. przyczyny powstawania, rodzaje, własności, szkodliwość i metody usuwania osadów i kamienia kotłowego, procesy korozyjne urządzeń kotłowych oraz procesy korozyjne, erozji i kawitacji układów chłodzenia silników okrętowych; 3. preparaty zmiękczające i inhibitory korozji stosowane do układów wodnych; 4. rodzaje wody stosowane na statkach, ich zanieczyszczenia i własności oraz wymagania jakościowe tych wód; 5. metody oczyszczania i odkażania wody; 6. możliwości usuwania wód zaolejonych i ścieków sanitarno-bytowych ze statku; 7. badania testowe wody, paliw i olejów smarowych za pomocą przenośnych zestawów laboratoryjnych; 8. pochodzenie, skład, przerób zachowawczy i destrukcyjny ropy naftowej; 9. otrzymywanie paliw płynnych i produktów smarowych; 10. wpływ sposobu otrzymywania produktów na ich własności użytkowe; 11. właściwości fizyko-chemiczne i użytkowe paliw płynnych oraz ich wskaźniki; 12. klasyfikację i specyfikację paliw żeglugowych wg ISO i PN; 13. wpływ dodatków do paliw na własności użytkowe; 14. rodzaje olejów smarowych wg ich zastosowania, właściwości fizyko-chemiczne i użytkowe; 15. klasyfikację lepkościową i jakościową olejów; 16. wpływ ilości i starzenia olejów smarowych; 17. zanieczyszczenia olejów smarowych; 18. ocenę stanu jakościowego olejów smarowych na podstawie analiz fizyko-chemicznych; 19. asortyment współczesnych olejów smarowych i dobór zamienników. UMIEĆ 1. przeprowadzić badania za pomocą przenośnych zestawów laboratoryjnych; 2. pobierać próbki do analizy; 3. interpretować wyniki badań. LITERATURA 1. Barcewicz K. „Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, paliw i smarów”, Wyd. AM Gdynia 1999. 2. Stańda J., „Woda do kotłów parowych i parowych obiegów chłodzących siłowni cieplnych”, WNT, Warszawa 1999. 3. Urbański P., „Woda, paliwa i smary dla statków morskich”, Wyd. Ucz. PG, Gdańsk 1990. 4. Podniało A., „Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji”, WNT, Warszawa 2002. 5. Kowal A., Świderska-Bróż M., „Oczyszczanie wody”, PWN, Warszawa 2003. 87 CHEMIA WODY, PALIW I SMARÓW Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 2 2 1 1 2 2 2 2 1 1 2 2 1 1 1 1 2 2 1 3 1 w tym: C L P/S SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. Podstawowe pojęcia z chemii ogólnej: właściwości tlenków, wodorotlenków i soli; dysocjacja jonowa, moc kwasów i zasad; hydroliza, wskaźnik pH, reakcje jonowe. Podział wód naturalnych oraz rodzaje ich zanieczyszczeń. Fizyczne i chemiczne wskaźniki jakości wody: barwa, mętność, zapach, gęstość, przewodnictwo, odczyn pH, twardość, zasadowość wody. Osady kotłowe: powstawanie osadów kotłowych, rodzaje, ich wpływ na pracę urządzeń energetycznych. Zapobieganie powstawaniu osadów kotłowych przez zmiękczanie węglanem sodu, wodorotlenkiem sodu i fosforanem sodu. Korozja wewnątrzkotłowa: czynniki wywołujące korozję wewnątrzkotłową i zapobieganie tej korozji. Pienienie się wody w kotle: przyczyny, szkodliwość i zapobieganie pienieniu się wody w kotle. 5. 6. 7. 8. 9. Rodzaje wody na statkach. Preparaty firmowe stosowane na statkach do wody kotłowej i chłodzącej. Ropa naftowa: skład, właściwości, podział. Otrzymywanie paliw, olejów i smarów z ropy naftowej. Właściwości i wskaźniki charakterystyczne paliw ciekłych i olejów smarowych: gęstość, lepkość, temperatura zapłonu, temperatura płynięcia, liczba koksowania, punkt anilinowy. Wskaźniki charakteryzujące paliwa ciekłe: spalanie, ciepło spalania, wartość opałowa, liczba oktanowa, liczba cetanowa. Klasyfikacja paliw żeglugowych. Oleje smarowe: lepkość, wskaźnik lepkości, obniżanie temperatury płynięcia, odporność na utlenianie, właściwości antykorozyjne, właściwości dyspergująco –myjące, liczba zasadowa, liczba kwasowa, smarność. Przyczyny i skutki starzenia eksploatacyjnego olejów. Klasyfikacja olejów silnikowych: lepkościowa wg SAE, jakościowa wg API oraz ACEA. Klasyfikacja olejów przemysłowych wg ISO 3448. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Smary plastyczne: budowa, właściwości, badania, podział. Pomiar zasadowości, kwasowości i pH wody Pomiar zawartości jonów chlorkowych metodą Mohra i metodą konduktometryczną Oznaczanie twardości. Zmiękczanie wody za pomocą węglanu sodu i fosforanu sodu. Oznaczanie temperatury zapłonu produktu naftowego. Oznaczanie temperatury kroplenia i penetracji smaru plastycznego Oznaczanie liczby kwasowej oraz odczynu wyciągu wodnego produktu naftowego. RAZEM: 3 2 3 2 3 2 2 2 2 3 3 30 15 15 88 31 Przedmiot: SYMULATOR SIŁOWNI OKRĘTOWEJ Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VII Liczba godzin w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L/S 30 ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Okrętowe silniki tłokowe, Mech. I urządzenia okrętowe, Automatyka okrętowa, Podstawy napędu statku, Kotły okrętowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ Procedury obsługowe siłowni okrętowej. • Uruchomienie siłowni od stanu zimnego. • Przygotowanie do manewrów i manewrowanie silnikiem głównym. • Dochodzenie do prędkości marszowej. • Odstawianie siłowni na krótki lub długi postój. UMIEĆ • • • • • • • Oceniać sprawność urządzeń siłowni okrętowej. Przygotować siłownię do ruchu i odstawiać ją na postój. Manewrować silnikiem głównym. Obsługiwać elektrownie okrętową. Obsługiwać systemy pomocnicze i ogólnookrętowe. Prowadzić dziennik maszynowy. Komunikować się z mostkiem i resztą załogi maszynowej. LITERATURA 1. Z. Górski, T. Hajduk, S. Kluj, „Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym” – Tom 1, Akademia Morska w Gdyni, Gdynia, 2005. 2. Z. Górski, T. Hajduk, S. Kluj, „Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym” – Tom 2, Akademia Morska w Gdyni, Gdynia, 2006. 89 SYMULATOR SIŁOWNI OKRĘTOWEJ Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zapoznanie się z budową symulatora, stanowiskiem manewrowym, telegrafem maszynowym i instalacjami obsługującymi silnik główny. Przygotowanie silnika głównego do rozruchu: instalacje wody chłodzącej, oleju smarowego, paliwowa, sprężonego powietrza. Obserwacja zmian parametrów w instalacjach: w trakcie uruchamiania silnika, pracy przy niewielkim obciążeniu, obciążaniu do nominalnej prędkości obrotowej, w stanach przejściowych, awaryjnego zatrzymania i startu. Obsługa instalacji ogólnookrętowych : zęzowej (obsługa odolejacza), balastowej, p. pożarowej, wody sanitarnej (obsługa wyparownika), obsługa wirówek paliwa oraz oleju. Procedury przejęcia, pełnienia i zdawania wacht, prowadzenie dziennika maszynowego. Manewrowanie silnikiem głównym. Przechodzenie z obrotów manewrowych na morskie, praca z pełna mocą oraz przechodzenie z obrotów morskich na manewrowe. Czynności obsługowe silników pomocniczych. Synchronizacja zespołów prądotwórczych Procedury awaryjne. Testy sprawdzające nabyte umiejętności. RAZEM: 3 3 5 5 3 3 4 4 5 5 3 3 3 3 4 30 - - 4 30 - 90 32A Przedmiot: EKSPLOATACJA SIŁOWNI Z SILNIKAMI TŁOKOWYMI Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VIII Liczba godzin w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Termodynamika techniczna, Automatyka okrętowa, Siłownie okrętowe, Okrętowe silniki tłokowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • procedury przygotowania silników tokowych do ruchu; czynności prawidłowego przygotowania poszczególnych instalacji obsługujących silnik; zasady poprawnej eksploatacji poszczególnych układów silnika; zasady przeprowadzenia parametrycznej bieżącej kontroli pracy silnika; czynności związane z przygotowaniem silnika do zatrzymania i jego odstawienia z ruchu; zasady eksploatacji silników w stanach szczególnych: w sztormie, na wodach zalodzonych, z uszkodzoną śrubą okrętową, z wyłączonym cylindrem, z uszkodzoną turbosprężarką. UMIEĆ • • • • • analizować parametry pracy silnika; wykonywać czynności związane z bieżącą i okresową obsługą silnika; wykrywać niedomagania i usterki, podejmować środki zaradcze; eksploatować silnik w stanach szczególnych, dobrać parametry pracy silnika w sytuacji ograniczonego zapasu paliwa; przygotować silnik do: rozruchu, zatrzymania i dłuższego postoju. LITERATURA 1. Włodarski J.K.: Stany eksploatacyjne okrętowych silników spalinowych. FR WSM, Gdynia 2001 r. 2. Piotrowski I., Witkowski K.: Eksploatacja okrętowych silników spalinowych. FR WSM, Gdynia 2002 r. 91 EKSPLOATACJA SIŁOWNI Z SILNIKAMI TŁOKOWYMI Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 4 4 2 2 2 2 6 6 4 4 2 2 1 1 1 4 1 4 1 1 1 1 1 1 1 1 30 30 w tym: C L P/S SEMESTR VIII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Przygotowanie do ruchu okrętowych silników tłokowych. Przygotowanie i uruchamianie instalacji i układów: smarowego, chłodzenia, paliwowego, sprężonego powietrza. Pozostałe czynności przygotowawcze. Przygotowanie silnika do pracy po dłuższym postoju. Rozruch silników okrętowych. Praca silnika podczas manewrów wyjściowych Bieżąca i okresowa obsługa silników okrętowych Eksploatacja układów: tłokowo-korbowego, wymiany czynnika roboczego, paliwowego, smarowego i chłodzenia. Kontrola działania silników okrętowych. Parametry rutynowo kontrolowane. Ocena pracy silnika. Korekta i regulacja nastaw – regulacja statyczna i dynamiczna. Ewidencja parametrów pracy silnika. Niedomagania i usterki w działaniu silników okrętowych będące następstwem błędów obsługi. Środki zaradcze. Manewry wejściowe, zatrzymanie i „odstawianie” silnika. Wpływ warunków zewnętrznych na pracę silnika. Szczególne stany eksploatacyjne silników okrętowych. Manewr awaryjny. Praca silnika w szczególnych stanach eksploatacyjnych (w sztormie, na wodach ograniczonych, na wodach zalodzonych, z uszkodzona śruba okrętową. Praca silnika z obciążeniem różnym od nominalnego. Praca silnika z wyłączonym cylindrem/cylindrami. Praca silnika z niesprawnym układem ładującym. Dobór parametrów pracy silnika napędu głównego dla ograniczonego zapasu paliwa. RAZEM: - - - 92 32B Przedmiot: EKSPLOATACJA SIŁOWNI TURBINOWYCH Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VIII Liczba tygodni w semestrze 30 Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L 30 - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Termodynamika techniczna, Automatyka okrętowa, Siłownie okrętowe, Turbiny okrętowe, Kotły okrętowe ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ • • • • • • • • • • • • teoretyczne podstawy pracy okrętowych turbin parowych; sposoby regulacji mocy turbin parowych (dławieniowa, napełnieniowa, kombinowana); sposoby realizacji nawrotności turbin parowych i gazowych napędu głównego; współpracę turbin z odbiornikami mocy; zasady uruchamiania kotłów, nadzoru w czasie pracy i ich odstawiania; instalacje obsługi turbin; sposoby diagnostyki turbin; system zabezpieczeń turbin; zasady eksploatacji okrętowych turbin parowych; przyczyny uszkodzeń, zasady przeglądów i remontów turbin; stany awaryjne turbin; przepisy towarzystw klasyfikacyjnych dotyczące siłowni turbinowych. bocznikowa, UMIEĆ • • • wykorzystać posiadaną wiedzę w obsłudze turbin parowych; przygotować siłownię do uruchomienia, dokonać rozruchu, obciążania i odstawiania; eksploatować turbinę w stanach niesprawności (awaryjnych). LITERATURA 1. Cwilewicz R., Perepeczko A., „Okrętowe turbiny parowe”, Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2002; 2. Perycz S. „Turbiny parowe i gazowe” Ossolineum, Wrocław 1992; 3. Chmielniak T. „Obiegi termodynamiczne turbin cieplnych” Ossolineum, Wrocław 1988; 4. Balcerski A., „Siłownie okrętowe”, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1990. 5. Kowalski A., Krzyżanowski J., „Okrętowe siłownie parowe” Wydawnictwo Uczelniane WSM Gdynia. 93 EKSPLOATACJA SIŁOWNI TURBINOWYCH Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 w tym: C L P/S SEMESTR VIII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Przegląd konstrukcji kotłów głównych. Elementy konstrukcyjne kotłów: walczaki wodne i parowodne; powierzchnie ogrzewane opromieniowane i konwekcyjne; osuszacze pary; rurociągi zasilające; podgrzewacze wody i powietrza; przegrzewacze pary. Sposoby regulacji: temperatury pary przegrzanej; ciśnienia pary; poziomu wody w kotle. Kotły o paleniskach fluidalnych. Metody przegrzewania pary w przegrzewaczach fluidalnych. Rozruch, praca przy stałym i zmiennym obciążeniu oraz odstawianie kotła. Włączanie kotła do ruchu. Kontrola pracy kotła. Czynności obsługowe. Szumowanie kotła. Konserwacja kotła przy odstawianiu go na krótki okres czasu i na dłużej. Przegląd nowoczesnych kotłów pomocniczych, opalanych, utylizacyjnych i kombinowanych. Przygotowanie i uruchamianie instalacji siłowni turbinowych. Pozostałe czynności przygotowawcze. Przygotowanie turbiny do pracy po dłuższym postoju. Rozruch turbiny parowej i gazowej. Fazy rozruchu. Obciążanie. Praca turbin w czasie manewrowania przy zmiennych obciążeniach. Bieżąca i okresowa obsługa turbin Kontrola działania turbin okrętowych. Parametry rutynowo kontrolowane. Ewidencja parametrów pracy silnika. Niedomagania i usterki w działaniu turbin okrętowych. Stany awaryjne. Zatrzymanie i „odstawianie” siłowni turbinowych. Wpływ warunków zewnętrznych na pracę turbin okrętowych. Praca siłowni turbinowej w szczególnych stanach eksploatacyjnych (w sztormie, na wodach ograniczonych, na wodach zalodzonych, z uszkodzoną śrubą okrętową. Problemy remontowe turbin okrętowych. RAZEM: 1 1 2 2 3 3 3 3 2 2 3 3 2 2 2 1 2 1 2 2 2 30 2 30 - - - 94 33 Przedmiot: PRAKTYKI MORSKIE LUB RÓWNOWAŻNE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr II IV V VI VII Liczba tygodni w semestrze 4-6 tyg. 4-6 tyg. min. 4 miesiące Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L - ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI Technologia remontów, Siłownie okrętowe, Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku, Okrętowe silniki tłokowe, Kotły okrętowe, Turbiny okrętowe, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Chłodnictwo i klimatyzacja, Automatyka okrętowa ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: ZNAĆ instalacje i systemy okrętowe na danym statku, znać zasady eksploatacji tych urządzeń, uczestniczyć w pracach związanych z bieżącą eksploatacją statku, wykonać wszystkie polecenia zawarte w „Książce praktyk”. UMIEĆ stosować osiągniętą wiedzę w praktyce eksploatacji siłowni okrętowej. LITERATURA zalecana dla przedmiotów podlegających zaliczeniu po praktyce morskiej. 95 PRAKTYKA MORSKA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR II 1. 4-6 Zdobywanie umiejętności obsługi siłowni okrętowej na poziomie motorzysty. Przeszkolenie stanowiskowe w tygodni zakresie: BHP, ochrony przeciwpożarowej, pierwszej pomocy medycznej, indywidualnych i zbiorowych technik ratowniczych. Szczegółowe wymagania i zakres zajęć określone są w Książce Praktyk. 4-6 RAZEM: 4-6 tygodni 4-6 tygodni tygodni Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR IV 2. 4-6 Zdobywanie umiejętności obsługi siłowni okrętowej na poziomie motorzysty oraz w zakresie obowiązków tygodni oficera mechanika. Szczegółowe wymagania i zakres zajęć określone są w Książce Praktyk. 4-6 RAZEM: 4-6 tygodni 4-6 tygodni tygodni Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR V-VII 3. Zdobywanie umiejętności obsługi siłowni okrętowej w zakresie obowiązków oficera mechanika zgodnie ze Min. 4 standardami kompetencji kodeksu STCW 1978/95 – mies. sekcja A-III/1. Szczegółowe wymagania i zakres zajęć określone są w Książce Praktyk Morskich zatwierdzonej, jako obowiązujący dokument, przez Administrację Morską RP. RAZEM: Min. 4 mies. Min. 4 mies. Min. 4 mies. UWAGI: Zarejestrowana w dziekanacie „Książka Praktyk” jest dokumentem, który podlega zaliczeniu przez Dziekana po uzyskaniu zaliczeń z 9 seminariów realizowanych na semestrze VIII. Student może uzyskać stosowne zaświadczenie do Urzędu Morskiego. Dziekan może zaliczyć wymaganą praktykę morską (w całości) dla studentów posiadających dyplom oficera mechanika wachtowego. Dziekan może zaliczyć jako praktykę równoważną (w części do 2 miesięcy) dla studentów posiadających staż pracy w zakładach przemysłu stoczniowego lub pokrewnego. Student może ukończyć studia I stopnia posiadając zaliczona praktykę w ilości minimum 6 tygodni, bez zaliczenia „Książki praktyk”. Absolwent w ciągu 2 lat od ukończenia studiów może zaliczyć zarejestrowaną w dziekanacie „Książkę praktyk” i uzyskać stosowne zaświadczenie do Urzędu Morskiego. 96 34 Przedmiot: SEMINARIUM DYPLOMOWE Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VII VIII Liczba godzin w semestrze 15 15 Liczba godzin w tygodniu A C S - Liczba godzin w semestrze A C S 15 15 SEMINARIUM DYPLOMOWE Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VII 1. Metodyka prowadzenia prac badawczych. Logiczna struktura pracy (geneza, cel, hipoteza, rozwiązania, wnioski). Etapy postępowania badawczego. Schemat pracy dyplomowej. Dobór bibliografii oraz wyszukiwanie nowości. RAZEM: Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie 15 15 15 - - - 15 Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VIII 2. Seminaryjna prezentacja osiągnięć dyplomantów. Omówienie napotkanych trudności, problemów i zagadnień związanych z tematyką wykonywanych prac. Wykonanie pracy dyplomowej. RAZEM: 15 15 15 - - - 15 97 35 Przedmiot: PRACA DYPLOMOWA Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr VII-VIII Liczba godzin w semestrze - Liczba godzin w tygodniu A C L - Liczba godzin w semestrze A C L - PRACA DYPLOMOWA Nr tematu Numery i nazwy rozdziałów Tematy i ich rozwinięcie Liczba godzin A w tym: C L P/S SEMESTR VII-VIII 1. Sposób pisania pracy: podział na rozdziały, zachowanie proporcji, jednoznaczność i przejrzystość tekstu, D poprawność języka, cytaty, odnośniki, zamieszczanie rysunków i tabel, indeksy, sporządzanie bibliografii. Prawa autorskie. RAZEM: D D – ilość godzin określa Rektor na początku każdego roku akademickiego D D 98 SYLWETKA ABSOLWENTA WYDZIAŁ MECHANICZNY AKADEMII MORSKIEJ w GDYNI KIERUNEK MECHANIKA I BUDOWA MASZYN STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA STUDIA NIESTACJONARNE Absolwenci Wydziału Mechanicznego Akademii Morskiej w Gdyni po studiach pierwszego stopnia posiadają wiedzę i umiejętności właściwe dla kierunku mechanika i budowa maszyn co daje im wszechstronne przygotowanie do zawodu inżyniera mechanika. Absolwenci zdobywają podczas studiów wiedzę z zakresu nauk podstawowych oraz kierunkowych zgodnie ze standardami kształcenia, a także wiedzę szczegółową, profilowaną w zależności od specjalności. Absolwenci Wydziału są przygotowani do: • realizacji procesów eksploatacji siłowni okrętowych, • realizacji procesów eksploatacji instalacji przemysłowych, • realizacji procesów wytwarzania i montażu maszyn ze szczególnym uwzględnieniem siłowni okrętowych, • prac wspomagających projektowanie maszyn, mechanizmów i urządzeń okrętowych, nadzór nad ich eksploatacją oraz organizacją prac remontowych, podejmowania decyzji odnośnie zakresu i sposobu prowadzenia prac przeglądowych i remontowych; • podjęcia studiów drugiego stopnia. Ponadto absolwenci, którzy w trakcie studiów odbyli przeszkolenie wojskowe, uzyskują stopień podchorążego i przechodzą do rezerwy, stając się zapleczem kadrowym Marynarki Wojennej z możliwością uzyskania stopnia oficerskiego. specjalność: Eksploatacja Siłowni Okrętowych W ramach specjalności morskiej realizowana jest: eksploatacja siłowni okrętowych (ESO). Absolwenci tej specjalności uzyskują wszechstronną i nowoczesną wiedzę techniczną oraz nabywają umiejętności z zakresu eksploatacji i podstaw projektowania siłowni okrętowych. Posiadają wiedzę teoretyczną i praktyczną, niezbędną w dziale maszynowym w specjalności mechanicznej, na poziomie operacyjnym (oficer wachtowy mechanik okrętowy). Spełniają w tym zakresie wymagania określone w międzynarodowej konwencji dotyczącej wyszkolenia marynarzy (Konwencja STCW 78/95 Międzynarodowej Organizacji Morskiej). Obowiązek uczestnictwa we wszystkich zajęciach wymaganych przez Konwencje STCW zapewnia nawyki zdyscyplinowania, które są niezbędne w pracy na morzu. Absolwenci są dobrze przygotowani teoretycznie i praktycznie do pracy na statkach, w służbach dozoru technicznego armatorów, w zakładach gospodarki morskiej, stoczniach remontowych i produkcyjnych. Otrzymują tytuł zawodowy inżyniera. 99