Wykorzystanie wiatru w województwie kujawsko

Wykorzystanie wiatru w województwie kujawsko –
pomorskim – stan obecny i perspektywy na przyszłość
Michał Mięsikowski
Krótka historia wykorzystania wiatru:
Energia wiatru była jedną z pierwszych naturalnych sił przyrody
wykorzystywanych przez ludzi. Prawdopodobnie już ok. 640 roku p.n.e w starożytnej
Persji powstał pierwszy wiatrak. Jednak warto sobie uświadomić, że energia wiatru
wykorzystywana była znacznie szybciej, chociażby do żeglugi. W Europie pierwsze
elektrownie wiatrowe powstały w Normandii (Francja). W Polsce natomiast
energetyka wiatrowa jest jeszcze bardzo młoda i jej największy rozwój nastąpił w
ciągu ostatniej dekady, mimo, że pierwsza elektrownia wiatrowa powstała w 1991
roku w Żarnowcu (obecnie znajduje się tam farma wiatrowe "Lisewo").
Wady i zalety elektrowni wiatrowych
Zanim powstanie elektrownia wiatrowa na danym terenie w Polsce
muszą odbyć się liczne ekspertyzy i badania bez których nie jest możliwe uzyskanie
tzw. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, która wydawana jest przez organ
prowadzący postępowanie administracyjne np. wójta czy burmistrza. Organ ten jest
zobowiązany zasięgnąć opinii organów opiniujących którymi są regionalne dyrekcje
ochrony środowiska oraz inspekcje sanitarne. To na podstawie ich opinii może być
wydana decyzja lub odmowa do jej wydania. Decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach jest niezbędna do uzyskania dalszych pozwoleń np. pozwolenia
na budowę. Badania to m.in. trwające minimum rok monitoringi ornitologiczny oraz
chiropterologiczny, podczas których dowiadujemy się, czy dany teren nadaję się pod
budowę elektrowni czy np. miejsce posadowienia masztu elektrowni nie będzie
kolidowało z trasą migracyjną ptaków czy nietoperzy. Elektrownie nie mogą być
stawiane w miejscach o cennych walorach przyrodniczy, w pobliżu lasów, jezior czy
mokradeł. Najwięcej emocji wzbudzają odległości elektrowni wiatrowych od domów.
Mimo, że nie ma badań które potwierdzały by szkodliwy wpływ wiatraków na ludzi,
bardzo często ten argument przedstawiany jest przez osoby, które nie życzą sobie
elektrowni w pobliżu swojego domu. Faktem jest, że podczas pracy siłowni
emitowany jest hałas spowodowany omiataniem śmigieł przez wiatr, odległość od
domów więc powinna być na tyle duża, aby wspomniany szum nie przeszkadzał
mieszkańcom w normalnym funkcjonowaniu (obecnie wykonuje się symulacje
rozchodzenia hałasu i na ich podstawie planuje sie posadowienie elektrowni). Oprócz
wielu wątpliwości elektrownie wiatrowe mają również swoje zalety są to m.in:
poprawa czystości powietrza, a tym samym jakości klimatu, bezemisyjna technologia,
brak odpadów stałych i gazowych, wykorzystanie wiatru nie powoduje spadku
poziomu wód podziemnych, które towarzyszą wydobyciu surowców kopalnych,
posadowienie elektrowni wiatrowych nie wymaga zajmowania dużych powierzchni
oraz niskie koszty eksploatacji i obsługi.
Kujawsko-pomorskie na tle polski i świata
Dane na
dzień 31.03.2013
wskazywały, że w Polsce w
energetyce wiatrowej
zainstalowanych jest 2644
MW mocy, na świecie zaś
w roku 2011 moc sięgnęła
niemal 215 GW. Krajem
który jest na pozycji lidera
w wykorzystaniu energii
wiatru są Chiny.
Obecnie energetyka
wiatrowa w Polsce boryka
się z wieloma problemami
są to m.in. brak ustawy o
Ryc.1 Strefy energetyczne wiatru wg. H.Lorenc.
OZE, skomplikowane procedury, długi okres potrzebny na uzyskanie wymaganych
zezwoleń oraz konflikty społeczne. Głównym powodem niechęci do elektrowni
wiatrowych są obawy o zdrowie oraz strach przed pogorszeniem komfortu życia .
Bardzo trudno jest oszacować możliwości rozwoju energetyki wiatrowej
w województwie kujawsko-pomorskim. Aby to uczynić należałoby stworzyć mapę
tzw. zasobów wiatru. Na dzień dzisiejszy mówiąc o możliwościach wykorzystywania
energii wiatru w naszym województwie możemy posiłkować się mapą stworzoną
przez profesora Lorenca dla całego kraju. Z mapy tej wynika, że województwo
kujawsko-pomorskie w przeważającej większości znajduje III strefie tzn. warunków
korzystnych z prędkością wiatru na poziomie 3-4 m/s . Część południowa
województwa znajduje się w strefie II określanej mianem bardzo dobrej dla rozwoju
energetyki wiatrowej. Na podstawie powyższych informacji należy stwierdzić, że
województwo-kujawsko pomorskie posiada korzystne warunki do rozwoju energetyki
wiatrowej pod względem zasobów wiatru. Powiaty które za względu na zasoby
wietrzne posiadają tereny najbardziej korzystne to obszary powiatów: mogileńskiego,
nakielskiego, żnińskiego, brodnickiego, rypińskiego, lipnowskiego, włocławskiego
oraz radziejowskiego. Oprócz zasobów wietrznych bardzo ważne są tzw.
przestrzenne możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych, owe możliwości wyznacza
się na podstawie wyeliminowania terenów w których mamy do czynienia m.in. z
ograniczeniami środowiskowymi. Elektrownie wiatrowe można lokalizować tylko na
terenach otwartych czyli głównie użytków rolnych. Elektrowni nie można posadowić
na terenach objętych ochroną przyrody oraz na zabytkowych obiektach rejestrowych
eksponowanych w terenie. Jeżeli weźmiemy pod uwagę powyższe wytyczne to z
całkowitego obszaru województwa kujawsko-pomorskiej które liczy 1 797 169 ha pod
lokalizację elektrowni może być przeznaczone ok. 536 742 ha czyli ok. 29% obszaru
województwa. Jak wynika z badań w roku 2012 w województwie kujawskopomorskim zainstalowanych było 210 instalacji o łącznej mocy 282 MW co wówczas
plasowało nas na 2 miejscu po województwie zachodniopomorskim. Powiaty
inowrocławski, włocławski, radziejowski oraz aleksandrowski to te, które posiadają
największą liczbę wiatraków w naszym województwie. Ze względu na ograniczenia
przestrzenne wynikające z charakteru lokalizacji farm wiatrowych czyli m.in.
konkurencja o przestrzeń, ochrona krajobrazu i ochrona przyrody, stanowisko
samorządu województwa kujawsko-pomorskiego jest następujące - aby do minimum
zmniejszyć ryzyko wystąpienia uciążliwości zarówno dla środowiska przyrodniczego
jak i dla ludzi planuje się wprowadzić ograniczenia w lokalizacji farm wiatrowych
polegające m.in. na utworzeniu stref buforowych od dużych dolin rzecznych w celu
ochrony tras przelotów ptaków w tym ok. 10 km od rzeki Wisły, ok. 8 km od rzek Brdy
i Drwęcy oraz ok. 6 km od rzeki Noteci i Kanały Bydgoskiego. Aby poprawić komfort
mieszkańców planuje się wprowadzić przepis stanowiący o tym, że odległość
minimalna od budynków mieszkalnych do elektrowni wiatrowych nie powinna być
mniejsza niż 1000 m. Czas pokarze czy zmiany wejdą w życie i jaki to będzie miało
wpływ na rozwój energetyki wiatrowej w województwie kujawsko-pomorskim.
fot.1 Elektrownie wiatrowe niedaleko Brześcia Kujawskiego (fot. Michał Mięsikowski)
fot.2 Farma Wiatrowa Linowo w gminie Świecie
n. Osą (fot. Michał Mięsikowski)
Literatura:
 Zasoby i możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Województwo
Kujawsko-Pomorskie. Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i
Regionalnego we Włocławku.
Internet:
 http://www.egospodarka.pl/98079,Energetyka-wiatrowa-w-Polsce-barieryrozwoju,1,39,1.html (dostęp z dn. 24.01.2014)
 http://www.strefabiznesu.pomorska.pl/artykul/energia-wiatrowa-kujawskopomorskie-w-czolowce (dostęp z dn. 24.01.2014)
 http://www.pwea.pl/pl/energetyka-wiatrowa (dostęp z dn. 24.01.2014)
 http://eolfi.pl/ (dostęp z dn. 24.01.2014)
Kilka słów o autorze:
Michał Mięsikowski - absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ukończył kierunki
biologia oraz ochrona środowiska. Specjalista w zakresie ekologii i embriologii ryb słodkowodnych
uczestnik kilkunastu konferencji naukowych, autor publikacji naukowych i popularnonaukowych z
zakresu ichtiologii i akwarystyki. Obecnie doktorant w Pracowni Histologii i Embriologii Kręgowców
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Niegdyś nauczyciel przedmiotów przyrodniczych
obecnie specjalista ds. ochrony środowiska w jednej z największym firm projektowych w
województwie kujawsko - pomorskim. Energią odnawialną zawodowo zajmuje się od 3 lat.